Chương V

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ

ĐẠI ĐOÀN KẾT TOÀN DÂN TỘC VÀ ĐOÀN KẾT QUỐC TẾ

I. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết toàn dân tộc

II. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế

III. Vận dụng Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết toàn dân tộc và đoàn kết
quốc tế trong giai đoạn hiện nay
 1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc (ĐĐKDT)

1. Vai trò của đại đoàn kết toàn dân tộc

2. Lực lượng của khối đại đoàn kết toàn dân tộc

3. Điều kiện để xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc

4. Hình thức, nguyên tắc tổ chức của khối đại đoàn kết toàn dân tộc – Mặt
trận dân tộc thống nhất

5. Phương thức xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc
 1. Vai trò của đại đoàn kết toàn dân tộc

a. Đại đoàn kết dân tộc là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, quyết định
thành công của cách mạng
• Đại đoàn kết dân tộc là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, nhất quán, lâu dài trong TTHCM
• Ý nghĩa: là vấn đề mang tính sống còn của dân tộc Việt Nam => được duy trì trong cách mạng
DTDCND và cách mạng XHCN
• Vai trò: đoàn kết là sức mạnh, là thành công

b. Đại đoàn kết toàn dân tộc là một mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của
CMVN
• Đại đoàn kết là mục tiêu lâu dài của CMVN => Đảng lãnh đạo CMVN nên phải coi đại đoàn
kết là nhiệm vụ hàng đầu và phải quán triệt trong tất cả mọi lĩnh vực từ chủ trương, đường lối
đến hoạt động thực tiễn.
• => Khẩu hiệu của Đảng: đoàn kết toàn dân, phụng sự Tổ quốc
• => Đảng phải thức tỉnh, hướng dẫn quần chúng đấu tranh từ tự phát đến tự giác => vì ĐLDT,
tự do nhân dân, hạnh phúc con người.
… Trước Cách mạng tháng Tám và trong kháng chiến, thì
nhiệm vụ tuyên huấn là làm cho đồng bào các dân tộc hiểu
được mấy việc: Một là đoàn kết. Hai là làm cách mạng hay
kháng chiến để đòi độc lập. Chỉ đơn giản thế thôi. Bây giờ
mục đích của tuyên truyền huấn luyện là: Một là đoàn kết.
Hai là xây dựng chủ nghĩa xã hội. Ba là đấu tranh thống nhất
nước nhà. (Hồ Chí Minh – 1963)
 2. Lực lượng đại đoàn kết toàn dân tộc
Chủ thể của khối đại đoàn kết toàn DT
Là toàn thể nhân dân
Nhân dân là con người Việt Nam cụ thể,
là tập hợp đông đảo quần chúng
Đại đoàn kết toàn dân tộc là phải tập hợp,
đoàn kết tất cả mọi người dân vào 1 khối
thống nhất, không có sự phân biệt
Mục tiêu: “ai có tài, có đức, có lòng
phụng sự tổ quốc và phục vụ nhân dân thì
ta đoàn kết với họ” => “Ta” vừa là chủ
thể, là Đảng, vừa là người dân Việt Nam
Nền tảng của khối đại đoàn kết toàn DT
Nền gốc là Công nhân–nông dân– trí thức
Mở rộng ra là toàn thể dân tộc Việt
Nam
Hạt nhân của đoàn kết là thống nhất
trong Đảng => đoàn kết xã hội
Xây dựng mối quan hệ máu thịt giữa
Đảng và nhân dân => là sức mạnh
bên trong
 3. Điều kiện để xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc
• Phải lấy lợi ích chung làm điểm quy tụ và tôn trọng các lợi ích khác biệt chính đáng
• => Cơ sở là phải xử lí mối quan hệ lợi ích đa dạng trong XHVN
1 • => Nguyên tắc xác định lợi ích chung là Vì Dân – Vì Nước

Kế thừa truyền thống yêu nước – nhân nghĩa – đoàn kết của dân tộc
=> Hình thành từ quá trình dựng – giữ nước
2 • => Là giá trị bền vững, thấm sâu vào tư tưởng mỗi người dân Việt Nam
• => Cội nguồn sức mạnh Việt Nam
• Có lòng khoan dung, độ lượng với con người
• => Vì nhân vô thập toàn
3 • => Là giá trị truyền thống nhân ái của dân tộc

Có niềm tin vào nhân dân, yêu dân, dựa vào dân, sống – phấn đấu vì hạnh phúc của dân
Þ Tiếp nối giá trị truyền thống của dân tộc và quán triệt tư tưởng CM là sự nghiệp của quần
4
chúng
 4. Hình thức tổ chức khối đại đoàn kết toàn dân tộc – Mặt trận dân tộc thống nhất

- Đoàn kết toàn DT có sức mạnh khi được tập hợp, tổ chức thành một khối, là Mặt
trận dân tộc thống nhất.
- Mặt trận là nơi quy tụ mọi tổ chức, cá nhân yêu nước, người dân nước Việt trong
và ngoài nước
a) - Hình thức: hội ái hữu, tương trợ, công hội, nông hội, đoàn thể, hội Phật giáo cứu
Mặt quốc, Công giáo yêu nước, nghiệp đoàn… Mặt trận DT thống nhất
trận - Tên gọi: Hội phản đế đồng minh (1930), MT dân chủ Đông Dương (1936), MT
dân nhân dân phản đế ĐD (1939), MT Việt Minh (1941), MT Liên Việt (1951), MT
tộc DTGP miền Nam VN (1960), Liên minh các lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa
thống bình Việt Nam (1968), MT TQVN (1955, 1976)…
nhất
ÞBản chất của MT là một tổ chức chính trị - xã hội nhằm tập hợp đông đảo các
giai cấp, dân tộc, tôn giáo, đảng phái, tổ chức, cá nhân yêu nước trong và ngoài
nước
Þ Mục tiêu của MT: độc lập, thống nhất của Tổ quốc – Tự do, hạnh phúc của Nhân
dân
 Hội phản Mặt trận Tổ
Mặt trận
đế đồng quốc Việt
dân chủ
minh Nam (1955,
(1936)
(1930)
1976)

Mặt trận
Mặt trận
Các hình thức Mặt nhân dân
Việt Minh
trận ở Việt Nam phản đế
(1941)
(1939)

Mặt trận
Dân tộc giải Mặt trận
phóng Liên Việt
MNVN (1951)
(1960)
 Một là phải được xây dựng trên nền tảng liên minh công nhân – nông dân – trí
thức, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng => là cốt lõi để mở rộng mặt trận
=> Vì sao dựa vào nền tảng liên minh? Vì công nhân, nông dân trực tiếp sản xuất ra
b)
của cải cho xã hội, đông đảo, chí khí CM bền chắc.
Nguyên
tắc xây
=> Vì sao Đảng lãnh đạo? Vì Đảng vừa là thành viên, vừa là lực lượng lãnh đạo,
dựng và
không có lợi ích riêng, chỉ có lợi ích dân tộc, toàn XH
hoạt
=> Đảng lãnh đạo MT bằng gì? Là khả năng nắm bắt thực tiễn, tìm quy luật vạch
động của
đường lối, phương pháp CM, nhằm thực hiện GPDT, giai cấp, xây dựng CNXH
Mặt trận
dân tộc
Hai là phải hoạt động theo nguyên tắc hiệp thương dân chủ
thống
- Vì sao? Vì là tập hợp toàn dân với nhiều lợi ích khác nhau
nhất
- Hiệp thương dân chủ: bàn bạc công khai để đi đến nhất trí
- Tôn trọng các lợi ích riêng chính đáng, phù hợp dân tộc; giải quyết dần các lợi ích
riêng không phù hợp bằng lợi ích chung của dân tộc, nâng cao nhận thức…
Ba là phải đoàn kết lâu dài, chặt chẽ, đoàn kết thật sự chân thành, thân ái giúp đỡ
nhau cùng tiến bộ
- Vì sao? Khác biệt lớn trong tổ chức MT => nguyên tắc “cầu đồng tồn dị”
- Đoàn kết là vừa đấu tranh vừa đoàn kết, học tốt, bài trừ xấu trên cơ sở sự chân thành
 5. Phương thức xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc

1 Làm tốt công tác vận động quần chúng (dân vận)
• Là để thu hút quần chúng, đoàn kết quần chúng, tạo động lực cho CM, phát triển KT-VH-XH
• Dân vận là: 1/ giáo dục, tuyên truyền, hướng dẫn, giúp đỡ quần chúng thực hiện đường lối của Đảng,
chính sách, pháp luật nhà nước; 2/ giúp dân hiểu quyền, nghĩa vụ công dân với bản thân, đất nước để chủ
động, tích cực phấn đấu, cống hiến
• - Nguyên tắc dân vận: phù hợp tâm tư, nguyện vọng; trình độ văn hóa, dân trí, phong tục từng đối tượng
2 Thành lập đoàn thể, tổ chức quần chúng phù hợp với từng đối tượng
• Hình thức: theo giai cấp, lứa tuổi, giới tính, vùng miền, tôn giáo, dân tộc…
• Nhiệm vụ các tổ chức là giáo dục, động viên, phát huy tính tích cực của các đối tượng
• Nguyên tắc: Đảng lãnh đạo, thực hiện mục tiêu CM, bảo vệ lợi ích bộ phận mình.

3 Các đoàn thể, tổ chức quần chúng tập hợp và đoàn kết trong MTDT
• Là sợi dây gắn kết Đảng với nhân dân
• Bản chất các tổ chức này là tổ chức của nhân dân nên phải vận động quần chúng tham gia MTDT
 II. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐOÀN KẾT QUỐC TẾ

1. Sự cần thiết phải đoàn kết quốc tế

2. Lực lượng đoàn kết và hình thức tổ chức

3. Nguyên tắc đoàn kết quốc tế

Đoàn kết

Mục Nguyên Hình Phương

Ai?
tiêu? tắc thức pháp
 1. Sự cần thiết phải đoàn kết quốc tế

a. Thực hiện đoàn kết quốc tế nhằm kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại,
tạo sức mạnh tổng hợp cho cách mạng Việt Nam

Dân tộc VN Sức mạnh dân tộc

+ Là tổng hợp các yếu tố vật chất và tinh thần.
+ Thực tế lịch sử Việt Nam: sức mạnh của CN yêu nước, ý thức tự lực tự cường dân tộc, đoàn kết, ý chí
đấu tranh bất khuất cho độc lập, tư do… là động lực quan trọng
Thế giới Sức mạnh thời đại
+ Là sức mạnh của phong trào cách mạng thế giới, của CN Mác-Lênin xác lập bởi CM tháng 10 Nga
+ Là phong trào giải phóng dân tộc; Phong trào công nhân trong các nước tư bản; CM KHKT

Mối quan hệ CMVN – CM thế giới

• => Hồ Chí Minh xác định CMVN là 1 bộ phận của CM thế giới, kết hợp sức mạnh DT và thời đại
• => Quan hệ biện chứng với nhau
b) Thực hiện đoàn kết quốc tế, nhằm góp phần cùng nhân dân thế giới thực hiện thắng
lợi các mục tiêu cách mạng của thời đại

Mục tiêu chung: chống chủ nghĩa đế quốc, thế lực phản động vì sự tiến bộ, hòa bình, độc lập
dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội

Đặc điểm thời đại: các quốc gia không tồn tại biệt lập mà có quan hệ sâu rộng với nhau, tồn
tại trong mối liên hệ chung
Hoạt động HCM:
ÞPhá thế đơn độc CMVN, gắn kết Việt Nam với thế giới dựa trên CN yêu nước chân chính
ÞPhát huy sức mạnh CN yêu nước và tinh thần dân tộc trong đấu tranh giành độc lập, tự do cho dân
tộc; kiên trì đấu tranh củng cố, tang cường đoàn kết thế giới
=> Kiên trì chống lại các khuynh hướng sai lầm của CN cơ hội, CN vị kỉ dân tộc… kẻ thù của đoàn
kết
Thực tiễn CMVN?
 2. Lực lượng đoàn kết và hình thức tổ chức
a. Các lực lượng cần đoàn kết: PT công nhân, PT GPDT, PT hòa bình, dân chủ thế giới
- Với PT cộng sản và công nhân thế giới – lực lượng nòng cốt của đoàn kết quốc tế, xuất phát
từ vai trò của giai cấp CN trong thời đại mới chống kẻ thù chung
- Với PT đấu tranh giải phóng dân tộc: làm các DT hiểu nhau hơn, liên minh với nhau; liên
minh giữa lao động thuộc địa với giai cấp CN phương Tây.
- Với các lực lượng tiến bộ, những người yêu chuộng hòa bình, dân chủ, tự do và công lý: gắn
cuộc đấu tranh của Việt Nam với mục tiêu hòa bình, tự do, công lý

b. Hình thức tổ chức

• Mặt trận thống nhất của nhân dân chính quốc và thuộc địa
• Ở Đông Dương – quan tâm đặc biệt => MT Việt Minh (1941), giúp Lào, Campuchia thành
lập MT yêu nước => MT nhân dân 3 nước Đông Dương
• TQ - “vừa là đồng chí, vừa là anh em”
• Châu Á, Phi, Mỹ la tinh
• => Hội Liên hiệp thuộc địa (Pháp); Hội liên hiệp các dân tộc bị áp bức (TQ); MT nhân dân
Á-Phi đoàn kết Việt Nam; MT nhân dân thế giới đoàn kết với Việt Nam chống ĐQ xâm lược
 3. Nguyên tắc đoàn kết quốc tế

- Mục tiêu, lợi ích: hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội
• + “Có lý”: tuân thủ những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin, phải
xuất phát từ lợi ích chung của cách mạng thế giới
a) Đoàn kết • + “Có tình”: sự thông cảm, tôn trọng lẫn nhau trên tinh thần, tình cảm của
trên cơ sở những người cùng chung lý tưởng, mục tiêu đấu tranh
thống nhất • => Với PT cộng sản, công nhân quốc tế => Độc lập dân tộc + CNXH
mục tiêu,
lợi ích, có • => Với các dân tộc trên thế giới => độc lập, tự do, quyền bình đẳng
lý, có tình • => Với các lực lượng tiến bộ trên thế giới => hòa bình chân chính trong công
lý, chống chiến tranh xâm lược. Xuất phát từ truyền thống hòa hiếu của DT,
CN nhân đạo và giá trị nhân văn nhân loại.
 - Đoàn kết quốc tế nhằm tranh thủ sự ủng hộ để tăng cường thêm sức mạnh
nội sinh thực hiện nhiệm vụ cách mạng
- Muốn đoàn kết phải có thực lực
=> Thực tiễn Việt Nam: chủ trương “tự lực cánh sinh, dựa vào sức mình là
b) Đoàn chính” trong các cuộc đấu tranh
kết trên
cơ sở độc
lập, tự - Vai trò của Đảng: Muốn tranh thủ được sự ủng hộ quốc tế, Đảng phải có
chủ
đường lối độc lập, tự chủ và đúng đắn
Þ Độc lập: tự điều khiển mọi công việc của mình, không có sự can thiệp bên
ngoài
Þ Trong quan hệ các đảng là bình đẳng, nhất trí, giúp đỡ nhau
Þ Thực tiễn VN
 III. Vận dụng Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết toàn dân tộc và đoàn kết
quốc tế trong giai đoạn hiện nay

- Phải phát huy được sức mạnh dân tộc, sức mạnh quốc tế
1. Quán triệt
- Nguyên tắc: lợi ích dân tộc trên hết
TTHCM về
- Mục tiêu: Dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ công bằng văn minh
đại đoàn kết
- Mở rộng quan hệ quốc tế, tranh thủ các khả năng phát triển đất nước
toàn dân tộc
và đoàn kết
quốc tế trong
hoạch định - Vận dụng của Đảng?
chủ trương, + Xây dựng chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc
đường lối + Xây dựng chiến lược đoàn kết quốc tế
 2. Xây dựng khối Đại đoàn kết toàn dân tộc trên nền tảng
liên minh Công – Nông – Trí thức dưới sự lãnh đạo của
Đảng

- MTDT thống nhất được mở rộng => thể hiện sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc
- Mặt trận và các tổ chức quần chúng cần: đổi mới nội dung, phương thức hoạt động,
vận động nhân dân tham gia phong trào thi đua yêu nước, quyền làm chủ của nhân
dân; tham gia giám sát, phản biện XH; tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước

=> Giải pháp tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc
- Tuyên truyền về sự cần thiết của đoàn kết toàn dân tộc
- Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của nhà nước
- Giải quyết hài hòa lợi ích cá nhân, tập thể, xã hội
- Tăng cường quan hệ nhân dân với Đảng
- Đấu tranh chống quan điểm sai trái, thù địch, phá hoại…
3. Đại đoàn kết toàn dân tộc phải kết hợp với đoàn kết quốc tế
- Vì sao?
- Vị trí?
- Mục tiêu?
- Nguyên tắc?

Bài học:
1. Làm rõ đoàn kết để thực hiện mục tiêu CM trong giai đoạn hiện nay là Dân giàu, nước
mạnh, xã hội công bằng văn minh
2. Mở cửa hội nhập quốc tế là bạn của tất cả các nước, phấn đấu vì mục tiêu hòa bình, độc
lập, phát triển, tham gia các vấn đề toàn cầu
3. Nêu cao tinh thần độc lập tự chủ, tự lực tự cường, kết hợp sức mạnh dân tộc - thời đại
4. Xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh làm hạt nhân đoàn kết quốc tế
KẾT LUẬN