BAZAT E Leksioni nr.

3
TEKNOLOGJISË KIMIKE
ACIDI SULFURIK - VETITË
• Lëng me pamje vajore
• Densiteti i tij është 1.84 g/ml
• Temperatura e ngrirjes – 10.4 ͦC
Aplikimet e Acidit Sulfurik
1. Agrikulturë
2. Bateritë
3. Detergjentë
4. Eksplozivët
5. Industria e letrës dhe fibrave
6. Industria e gomave dhe karburanteve
7. Trajtimi i ujit dhe rigjenerimi i jonoshkëmbyesve
METODA E PRODHIMIT ME KONTAKT E
ACIDIT SULFURIK
Metodat e H2SO4: Lendet e para squfurmbajtese:
Metoda “Spiritus vitrioli” Lendet natyrore (mineralet e
squfurit,xeheroret sulfurore
Metoda me kontakt metalore,sulfatet etj.)
Mbetjet teknologjike (S ,H2S, SO2,
CS2)
Mbetjet e prodhimit (FeS2 e flotimit )qe
permbajne squfur.
PRODHIMI I GAZIT SULFUROR
Reaksione të përftimit të gazit sulfuror
S + O2 → SO2, ΔH = −297 kJ/mol
2 H2S + 3 O2 → 2 H2O + 2 SO2
4 FeS + 7O2 → 2 Fe2O3 + 4 SO2
2 ZnS + 3 O2 → 2 ZnO + 2 SO2
2 CaSO4 + 2 SiO2 + C → 2 CaSiO3 + 2 SO2 + CO2
 GAZI SULFUROR-DJEGIA E
PIRITËS
• Furra mekanike – Shumë disavantazhe !
Ω=𝐾 ∗ 𝐹 ∗ 𝐶
• Furra me shtrese valuese

Karakteristikat e procesit?
o Temperatura optimale 800-900 ⁰C
o Rritja e përqëndrimit të Oksigjenit
o Skorja mund të përdoret si shtesë në
industrinë e cimentos
 PROCESI I DJEGIES REALIZOHET NE PAJISJE QE
QUHEN FURRA .
Njihen tri lloje furrash:
•Furra me kate ose mekanike
•Me shatervan
•Me pseudovalim ose furra me
shtrese valuese
FURRE ME SHTRESE VALUESE
PER DJEGIEN E PIRITIT
PASTRIMI I GAZIT SULFUROR?
Përse pastrohet gazi sulfuror?
•Ulja e aktivitetit të katalizatorit
•Rriten humbjet e procesit
Cilat janë papastërtitë dhe ndotësat që
shoqërojnë gazin sulfuror?
Pluhurat
Avuj uji
Grimca metalesh (Selen, Arsenik, Telur)
Gaz Sulfurik
1. Sprucimi për të pastruar gazin nga
pluhuri (Kulla bosh)
2. Pastrimi nga phuhurat dhe grimca
metalike (vaditje me acid sulfurik 15%
(kullë e mbushur me unaza porcelani)
3. Largimi i mjegullës acide dhe
arsenikut (ESP-të njomë)
4. Rritja e përmasave të mjegullës acide
(kullë)
5. Tharja me acid sulfurik (kullë)
PASTRIMI I GAZIT TE DJEGIES
SE PIRITIT NGA PLUHURI
PASTRIMI I POSACEM I GAZIT
OKSIDIMI I GAZIT SULFUROR
NË GAZ SULFURIK
•Reaksion ekzotermik
•Katalizator vanadi 5-7 % (mund të
përdoren katalizatorë të tjerë sic janë oksid
hekuri ose Pt)
•Temperatura dhe shtypja –parametra të
procesit
APARATI I KONTAKTIT PER
OKSIDIMIN E SO2 NE SO3
SKEMA E NJE NYJEJE KONTAKTI ME
APARAT ME 4 SHTRESA KATALITIKE
SKEME E PERTHITHJES SE SO3
PRODHIMI I AMONIAKUT-
GAZET INDUSTRIALE
Metodat e prodhimt te NH3 Sinteza e amoniakut
•Me hark elektrik N2 + 3H2 ↔ 2NH3
•Metoda cianamide •Trysni shumë të larta
Lëngëzimi i ajrit •Temperatura 450-550 ᵒC
•Oksigjeni •Katalizatorë me bazë hekuri
•Azoti •Proces shkembimi nxehtësie (lëngëzimi)
dhe ndarje të amoniakut
Gazifikimi
•Hidrogjeni
SKEME E SINTEZES SE NH3
SKEME E PROCESIT TE
SINTEZES SE NH3
PRODHIMI I ACIDIT NITRIK
Bazat fiziko –kimke te oksidimit katalitk te NH3 ne oksid te azotit(NO)
-Perdoret ne prodhimin e plehrave minerale
-Ne industri prodhohet si acid i holluar me 50-65% dhe I perqendruar me 96-99%
HNO3
PERDORIMET
-Ne prodhimin e masave plastike,
-Te ngjyrosjes,
-Te fijeve sintetike,
-Ne sintezen organike,
-Ne prodhimin e baruteve dhe eksploziveve
Lendet e para per prodhimin e NO:
-NH3
-O2
Reaksioni kryesor eshte:
a)4NH3 + 5O2 → 4NO + 6H2O -∆H1
Reaksione dytesore si:
b)4NH3 + 4O2 → 2N2O + 6H2O -∆H2
c)4NH3 + 3O2 → 2N2 + 6H2O -∆H3
• Temperatura optimale e procesit mbahet ne 700-850 C
• Rendimenti i NO arrin ne 97%
• Parametri qe ndikon ne rritjen e intensitetit te procesit eshte shtypja e gazeve.
• Vlera optimale e shtypjes ne rastin e oksidimit te NH3 mbahet ne vlera 2-10 atm.
 OKSIDIMI I NO NE NO 2 PER PRODHIMIN E HNO 3
Procesi zhvillohet sipas reaksionit:
NO + O2 →NO2 -∆H
2NO →(NO)2 -∆H
(NO)2 + O2 →NO2 -∆H
Temperatura e pershtatshme per procesin eshte nen 150 C
Vlera optimale e shtypjes 2-10 atm
Sasia e mjaftueshme e oksigjenit
Mungesa e oksigjenit do te krijonte mundesi per zhvillimin e reaksioneve dytesore:
NO + NO2 → N2O3
NO2 → N2O4
PERFITIMI I ACIDIT NITRIK NGA
ABSORBIMI ME UJE I NO2
Ky proces zhvillohet sipas reaksioneve kimike:
2NO2 + H20 → HNO3 + HNO2
N2O4 + H2O → HNO3 + HNO2
HNO2 → HNO3 + NO + H2O
NO2 + H2O →HNO3 + NO
Parametrat e procesit :
Temperature e ulet
Siperfaqe te madhe absorbimi
Me gaze te perqendruar
Ne shtypje te larte
SKEMA TEKNOLOGJIKE E PRODHIMIT TE HNO3