5. ექსპ-ორგანიზება, ეტაპები (k) 7

ექსპერიმენტის ორგანიზება და
მიმდინარეობა
თემა 5
შინაარსი
• eqsperimentuli kvlevis organizacia da mimdinareoba

• eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebiL
• ექსპერიმენტი @#1. კალანდარიშვილი, გვ.
1 14.
literatura:
• kalandariSvili, &7;
eqsperimentuli kvlevis organizacia da mimdinareoba
• fsiqologiaSi kvlevis meTodTa Soris empiriuli

meTodebi yvelaze gavrcelebuli meTodebia.
• ganvixiloT isini kvlevis organizებis mimarT
wayenebuli zogadmecnieruli kriteriumebis
poziciebidan.
• empiriuli masalis miRebisa da damuSave- bis
Yyvela meTodi pirobiTad SegviZlia davyoT
aqtiur da pasiur meTodebad:
• am kriteriumebiT ansxvaveben kvlevis organizebis

meTodebs:
pirvels/aqtiurs მეთოდებს miekuTneba
• laboratoriuli eqsperimenti da
• misi gansxvavebuli modifikaciebi, kvazi
eqsperimenti. M
meores (pasiurs) მიეკუთვნება
• dakvirveba,
• klinikuri meTodi,
• produqtis analizis meTodi,
• გazomva (ტესტირება) da korelaciuri gamokvleva,
• informaciis Segrovebis meTodi (servey research),”
• arqivuli gamokvlevebi ” da a.S.
1. აქტივობა მკვლევარის მხრიდან

pirveli jgufis kvlevis meTodebSi
• მკვლევარი aqtiurad zemoqmedebs movlenaze an
procesze. M
meore jgufis (pasiuri) meTodis gamoyenebisas
• mecnieri kmayofildeba mxolod bunebrivi procesebis
registraciiT (პირველი გაზომვა).
SesaZloa aseve,
• mkvlevarma gamoiyenos ramdenime instrumenti
(kiTxvari, testi da a.S), raTa moaxdinos qcevis Sedegis
registrireba.
aseve,
• mkvlevars cdispirze zemoqmedeba SeuZlia uSualod
saubris procesSi laboratoriuli eqsperimentis kvlevis
saSualebebis daxmarebiT (xelsawyoebi, davalebebi da
a.S).
• es aris fsiqologiis empiriul meTodTa e.w meore
“ganzomileba”
arsebobs mesame gaნzomილებაc:

• ra თანაფარდობiT iyenebs eqsperimentatori
kvlevis mimarT mecnierul midgomas an “gagebis
meTods” - cdispiris qcevis uSualo
interpretaciisaTvis, Mmis Sinagan samyaroSi
empatiis an cnobierebis fsiqikuri modelis gagebis
gziT, sakuTar subieqtur realobaSi.
• fsiqikuri meTodebis es gazomva garkveulwilad
msgavsia “instrumentaloba _ uSualobis”
kontiniumis gazomvasTan.
• dakvirveba aseve SeiZleba iyos instrumentuli

magaliTad
• videoCanawerebis gamoyenebiT, magnitofonis
CanawerebiT da sxva aparaturebiT.
• korelaciuri kvlevisagan gansxvavebiT aq araa
urTierTzemoqmedeba cdispirisa instrumentebTan,
rogorc gazomvisas (testis Sevsebisas).
2. აქტიურობა ცდისპირის მხრიდან

• eqsperimentSi cdispiri aqtiurad asrulebs davalebebs,
• magram dakvirvebisas da gamokiTxvisas mis winaSe
aranairi amocana ar dgas, is Tavs bunebrivad
grZnobs. (ix. cxrili #1).
cxrili #1).
E cdis piri
davalebis Sesruleba bunebrivi qceva

mkvlevari
procesze 1.1Eeqsperimenti, (+ ; +) 1.2 saubari, (+ ; -)

zemoqmedebs > • ქვაზიექსპერიმენტი • gamokiTxva
fiqsirdeba > bunebrivi 2.1Ggazomva (testireba) 2.2Ddakvirveba(-; -)

procesi (-; + )
idealuri kvlevis kriteriumi
აქტიურობა/პასიურობის გარდა
• arsebobs kidev erTi mniSvnelovani kriteriumi.
• is kvlevis meTodebis organizacias or did jgufad yofs.
esaa idealuri kvlevis kriteriumi.
• am kriteriumebiT agreTve, ansxvaveben kvlevis
organizebis meTodebs:
eqsperimentuli kvlevis organizacia da mimdinareoba –
1.eqsperimentuli kvleva, sistemuri dakvirveba an

korelaciuri kvleva;
• misi gansakuTrebuloba mdgomareobs imaSi, rom

mkvlevari cdilobs daadginos da gaakontrolos
mizezobrivi an korelaciuri kavSirebi ZiriTad
cvladebs Soris da akontrolos garegani cvladi.
1.eqsperimentuli kvleva, sistemuri dakvirveba an

korelaciuri kvleva;
amisaTvis is mizanmimarTulad
• gamoyofs cdispiris jgufs an dasakvirvebel individebs,
• gansazRvruli maxasiaTeblebiT
• gegmavs Tavisi moqmedebis Sedegebs.
idealuri kvlevis kriteriumi.
2. bunebrivi eqsperimenti da dakvirveba, saubrebi,

klinikuri meTodi, kerZo SemTxvevebis aRweris
meTodi da sxva.
• eseni gamoiyeneba, adamianis qcevis Taviseburebebis
gamosavlenad.
• cvladebis kontrolis SesaZleblobebi (damoukidebeli,
damokidebuli, garegani) sistematiurad ar gamoiyeneba;
• Tumca SeiZleba monacemTa fiqsirebisTvis rTuli
teqnikis gamoyeneba (dakvirvebis suraTi, audio-
video aparatura, testebi da sxva.)
3. Kqvazieqsperimenti
• qvazieqsperimenti _ Sualeduria bunebrivsa da
laboratoriul eqsperimentebs Soris.
• xSirad mas miakuTvneben (kerZod, f.j. makgigani)
sistematuri dakvirvebis meTodebis jgufs, romelSic
eqsperimentatori ar zemoqmedebs gamosakvlev
obieqtze.
• magram aseTi Sexeduleba araa gamarTlebuli.

• sxva saqmea Tu zemoqmedeba gamoyofilia, rogorc
bunebrivad mimdinare kvlevisagan damoukidebeli.
• am SemTxvevaSi vRebulobT kvlevis meTods, romelic
ikavebs Sualedur adgils eqsperimentsa da dakvirvebas
Soris.
kvazieqsperimentSi igulisxmeba iseTi meTodi,

• romelic ver axdens ექსპერიმენტული sqemis srul
realizebas, romelic miewereba idealur kvlevas,
• magram es damokidebuleba xSirad kompeნsirdeba
gansakuTrebuli kvazieqsperimentuli gegmis
gamoyenebiT.
• tradiciuli gagebiT, eqsperimentuli kvleva

ewinaaRmdegeba araeqsperimentul meTodebs,
• romlebic mecnieruli meTodologiis Tanaxmad ver
gaxdebian eqsperimentuli kvlevis tolfasebi.
f. j makgigani eqsperimentuli meTodebs upirispirebs

Semdeg meTodebs:
1. klasikuri, klinikuri meTodi
2. bunebrivi dakvirveba
3. gamokiTxva
4. arqivuli gamokvleva
5. korelaciuri kavSiris dadgena
6. kvazieqsperimenti
m. v. metlini eqsperiments upirispirebs Semdeg

meTodebs:
1. bunebrivi dakvirveba, savele kvleva
2. gamokiTxva
3. korelaciuri kvleva
4. arqivuli gamokvleva
5. gansakuTrebuli SemTxvevebis Seswavla (case-
study method an case history technique).
P.S. kozbi eqsperiments upirispirebs,

• korelaciuri meTodebs,
• aseve eqsperimentamdel meTodebs: gamokiTxva,
savele dakvirveba, savele eqsperimenti.
იდეალური კრიტერიუმის შემადგენელი

კომპონენტები
• eqsperimentuli kvleva fsiqologiaSi sxva
meTodebisagan gansxvavdeba imiT, rom
ა/eqsperimentatori aqtiurad manipulirebs
damoukidebeli cvladiT,
• roca sxva meTodebSi SesaZlebelia mxolod
damoukidebeli cvladis variantebis SerCeva. E
eqsperimentuli kvlevis aucilebel variantad iTvleba

ბ/ ZiriTadi da sakontrolo cdispirebis jgufis arseboba.A
• araeqsperimentul kvlevaSi, rogorc wesi, yvela jgufi
Tanabaruflebiania,
• amitom xdeba maTi Sedareba formaluri kriteriumebis
mixedviT,Y
gamoyofen eqsperimentuli kvlevis ramdenime tips.

arCeven
• ZiebiT eqsperiments da damasabuTebul
eqsperiments.
maT gansxvavebas ganapirobebs:
ა/ problemis damuSavebis done,
ბ/ damokidebeli da damoukidebeli cvladebis kavSiris
Sesaxeb garkveuli codna.
• ZiebiTi (eqsploratoruli) eqsperimenti tardeba

• rodesac ucnobia, arsebobs Tu ara mizezobrivi kavSiri
damoukidebel da damokidebul cvladebs Soris.
• amisaTvis kvlevis Zieba mimarTulia hipoTezis
Semowmebaze - mizezobrivi damokidebulebis
arsebobaze cvlad A da B -s Soris.
damasabuTebelი (konfiratorul) eqsperimentი

• im SemTxvevaSi, Tu dasturdeba or cvlads Soris
Tvisobrivi kavSiri,
• Semdgom unda gairkves am kavSiris xasiaTi. A
• amitomac mkvlevari atarebs damasabuTebel
(konfiratorul) eqsperiments, romelSic
aSkaravdeba YTu konkretulad ra saxisaa
funqciur_raodenobrivi kavSiri damoukidebel da
damokidebul cvladebs Soris.
kvlevis algoriTmi
mTlianobaSi kvlevis algoriTmi gamoiyureba ase:

1. win wamoiweva hipoTeza AA da B-s cvladebs Soris
Tvisobriv_mizezobriv kavSirze;
2. tardeba ZiebiTi (ექსპლორატორული)
eqsperimenti;
-------------------------------------------------------------------
• ალგორითმი არის თანმიმდევრული,
საფეხურებრივი პროცედურა, რომლის
საშუალებითაც ვპოულობთ სწორ პასუხს
კონკრეტული ტიპის პრობლემისათვის.
kvlevis algoriTmi
• hipoTezis dausabuTeblobis SemTxvevaSi win wamoiwevs

sxva Tvisobrivi hipoTeza da tardeba axali ZiebiTi
eqsperimenti;
3. Tuki Tvisobrivi hipoTeza damtkicdeba,
• warmoCindeba momdevno, funqciur-raodenobrivi
hipoTeza.
4. tardeba damamtkicebeli/damasabuTebeli
(კონფირატორული) eqsperimenti
5. miiReba (an uariyofa) da zustdeba hipoTeza cvladTa
kavSiris tipis Sesaxeb.
fsiqologiur kvlevis praqtikaSi gansxvavebuli სახის

eqsperimentuli kvlevis daxasiaTebisTvis gamoiyeneba
agreTve:
ა/ kritikuli eqsperimentis,
ბ/ piloturi kvlevis an pilotirebuli
eqsperimentis cnebebi.
გ/ საველე ექსპერიმენტი
ა/ kritikuli eqsperimenti
• იგი tardeba imisaTvis, raTa erTdroulad Semowmdes
yvela sakvlevi hipoTeza.
• erT-erTi maTganis dadastureba danarCenebis uaryofas
F iwvevs.
misi Catareba moiTxovs
• ara mxolod mis uzustes dagegmvas, aramed
samecniero Teoriis natif damuSavebas.
• misi gamoyeneba Zalian iSviaTad xdeba, radgan

Cveni mecniereba deduqciur daskvnebs naklebad
iyenebs,
• ufro metad kerZodan zogadis gamoyvanas anu
induqciur daskvnebs aZlevs upiratesobas.
• (uznaZis kritikuli eqsperimentebiს ანალიზი -
a/fiqsirdeba Tu ara moqmedeba; b/ Tu ki, ra saxisaa is).
ბ/ piloturi kvleva
ბ/ termini piloturi kvleva miRebulia, rogorc

• sacdeli mniSvnelobis pirveli eqsperimenti an
eqsperimentebis seria,
romelSic aprobirebulia
• Zireuli hipoTeza,
• midgoma kvlevasTan,
• gegmebi da a.S.
• Cveulebrivad pilotaJs atareben “didi” Sromatevadi

eqsperimentuli gamokvlevebis win, raTa usargeblod
ar xarjon fuli da dro. P
• piloturi kvleva tardeba mcire raodenobis cdispirebTan
Semoklebuli gegmiT da garegani cvladis mkacri
kontrolis gareSe.
• pilotaJiT MmiRebuli rezultatis sandooba arcTu didia,

magram misi mimdinareoba iZleva saSualebas
aviridoT uxeSi Secdomebi dakavSirebuli hipoTezis
cvlilebasTan, cvladebis kvlevis dagegmasa da
kontrolTan da a.S.
amasTan pilotaJiT SeiZleba
• Seviwrovdes “Ziebis zona”,
• dakonkretdes hipoTeza da
• dazustdes didi kvlevis Catarebis meTodika.
გ/ savele kvleva
გ/ savele kvleva
• tardeba realur cvladebsa da yoveldRiur cxovrebas Soris
kavSiris SeswavlisaTvis.
Tavisi arsiT
• savele kvleva (an savele eqsperimenti) miekuTneba
kvazieqsperiments (მასალა 4 ლექციიდან
საპირისპირო ჯავახიშვილი სლ. 82).
• amrigad, misi Catarebisas araa saSualeba mkacrad
gavakontroloT, vmarToT garegani cvladebi da zustad
daregistrirdes damokidebuli cvladebi.
გ/ savele kvleva
magram zog SemTxvevaSi
• savele an bunebrivi eqsperimenti erTaderTi

saSualebaa miviRoT mecnieruli informacia
(ganviTarebis fsiqologiaSi, eTologiaSi, socialur,
klinikur, Sromis fsiqologiaSi da a.S. mag.
ჰოტორნოს ექსპერიმენტი).
გ/ savele kvleva
bunebrivi eqsperimentis momxreni amtkiceben, rom

• laboratoriuli eqsperimenti iTvleba xelovnur
procedurad,
• iZleva ekologiur aravalidur Sedegebs, ramdenadac
cdispiri vardeba yoveldRiuri cxovrebis konteqstidan.
გ/ savele kvleva
• magram savele kvlevisas Secdomebi, romelic gavlenas

axdens monacemTaA sizustesa da sandoobaze, bevrad
didia, vidre laboratoriul gamokvlevebSi. A
• amis gamo fsiqologebi iswrafvian dagegmon bunebrivi
eqsperimenti iseTi saxiT, rom misi warmarTvis sqema
maqsimalurad axlos iyos laboratoriul eqsperimentTan
da ”velze” miRebul Sedegebs ufro mkacri
procedurebiT gadaamowmeben.
ექსპერიმენტული კვლევის ეტაპები
eqsperimentuli kvlevebi, fsiqologiaSi, iseve rogorc

nebismier sxva mecnierebebSi tardeba ramdenime
etapad,
• maTi aucilebeli nawili ki zogierT SemTxvevaSi
SeiZleba ugulebelvyoT, magram Sedegebi
aucileblad davixsomoT, rom ar davuSvaT
elementaruli Secdomebi.
• moviyvanT FfsiqologiaSi eqsperimentuli kvlevis
ZiriTad etapebs:
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi
- 1. Temis garkveva.
1. nebismieri kvleva iwyeba misi Temis garkveviT.
• Tema SemosazRvravs kvlevis mxares, problemebis

wres, sagnebis SerCevas, obieqts da meTods.
• kerZoდ, kvlevis pirvel etapad iTvleba pirveladi
problemis dayeneba. M
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi 1. Temis
garkveva
mkvlevarma unda gaacnobieros

• sakmarisad icnobs Tu ara Tanamedrove fsiqologias,
sad aris problemebi, romeli Teoria iZleva adamianis
qcevis urTierTgamomricxav ganmartebas da a. S.
garkveva
empiriuli kvleva tardeba sam ZiriTad SemTxvevaSi:

a) hipoTezis fოrmulireba;
b) hipoTezis Semowmeba_arsebTi kavSirebis
gamovlena;
g) Semowmeba hipoTezis mizezobrivi damokidebulebis
A-dan B-s gamomdinarobaze.
garkveva
• sakuTriv eqsperimenti miRebulia mxolod

mizezobrivi kavSiris gamovlenisaTvis: N
M მagალითად
. ra iTvleba amaRlebuli nevrotizaciis arsebiT mizezad
(skolis dezadaptaciis sindromi) 6-7 wlis bavSvebSi
swavlis dawyebis pirvel TveebSi? P
garkveva
pasuxis SesaZlo variantebia:

• saswavlo SemoqmedebisTvis momzadebis dabali
maCvenebeli,
• nebisyofis arasakmarisi ganviTareba,
• inteleqtis dabali done,
• fsiqo-socialuri problemebi.
• yoveli am hipoTezTagani iTxovs gadamowmebas,

Tumca yoveli maTgani marTebuli gveCveneba.
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi 2. literaturuli
analizi
pirveladi problemis dasmis Semdeg dgeba

samecniero literaturasTan muSaobis etapi.
• mkvlevarma unda gaacnobieros eqsperimentuli
monacemebi, romlebic sxva fsiqologebma
miiRes, da dainteresdes mizezTa gamovlinebiT
Tanamedrove kompiuterul monacemTa bazis,
internetiT, biblioTekiT, specialuri JurnalebiT da
sxvaTa meSveobiT.
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi 2. literaturuli
analizi
• pirveli samuSao iwyeba sabaziso mocemulobis

SeswavliT,
• romelic Sedis fsiqologiur leqsikonSi, agreTve
enciklopediebSi.
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi - bibliografiis
ASedgena
• Semdegi nabiji kvlevis Temaze bibliografiis

ASedgena, biblioTekis sistemuri katalogebiT,
referatebiT da JurnalebiT;
• ruseTSi aseTi tipis erTaderTi Jurnalia
gamomcemloba”viniti” (0.4. biologia, ganyofileba
0.4. II. -- fsiqologia).
ASedgena
• aseve avtoritetuli samecniero Jurnalebia “fsiqologiuri

Jurnali” (ruseTis mecnierTa akademiis gamocema),
“fsiqologiis sakiTxebi” (rusuli akademiis ganaTlebis
organos mier gamocemuli), “moskovis universitetis
cnobari:“fsiqologiis seria” da sxv.
ASedgena
• ucxour gamocemaTagan metnaklebad avtoritetulad

iTvleba Psychological Abstract.. gamocemuli
amerikel fsiqologTa asociaciis mier.
• is Sedgeba mokle anotaciiT, romelTa umetesoba
gamodis inglisurenovan fsiqologTa asociaciisTvis.
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi - Lliteraturis
mimoxilva
Lliteraturis mimoxilvasTan dakavSirebuli samuSao

Sedegebia:
• problemis dazusteba,
• axali hipoTezis wamoweva
• eqsperimentuli kvlevis gegmis idea.
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi - Lliteraturis
mimoxilva
• SeiZleba fsiqologma uaric ki Tqvas kvlevaze,

• radgan problema SeiZleba gadauwyvetelad
moeCvenos,
• an piriqiT imdenad gamokvleuli iyos, rom miRebul
rezultatebs axals verafers daumatebs.
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi 3. hipoTezis
dazusteba
• Semdeg etapze xdeba hipoTezis dazusteba da cvladebis

gansazRvreba.
• pirveladi problemis dasma ukve farulad gvTavazobs
pasuxis variantebs. M
dazusteba
მagალითად
• Tu davsvamT problemas, romeli analizatori
asrulebs sensoruli informaciis intergratoris
funqcias, bavSvis fsiqikis ganviTarebis adreul
stadiaze?
• pasuxi iqneba SemosazRvruli analizatorul
sistemaTa siiT da “nulovani” SedegiT.
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi – 3. hipoTezis
dazusteba
eqsperimentuli hipoTeza Teoriulisagan gansxvavebiT

• unda Camoyalibdes implikaciuri gamonaTqvamis
saxiT:
“Tu ..... maSin”.
• amasTan erTad is unda iyos dakonkretebuli da
operacionalizebuli.
dazusteba
• es niSnavs, rom gamonaTqvamშi “Tu AA maSin B“, A

da B ZiriTadi eqsperimentuli cvladebia, kerZod, cvladia
B da B unda kontrolirdebodes A.
eqsperimentSi:
• AA-s marTavs eqsperimentatori da BB registrirdeba
uSualod an aparaturis daxmarebiT.
• amiT sruldeba hipoTezis dazustebis etapi.
dazusteba
fsiqikuri realoba
• eqsperimentSi yovelTvis gamodis, rogorc “cvladi -
moderatori” an “Sualeduri cvladi”.
fsiqologi marTavs
• ara fsiqikur realobas, aramed situaciis garegan
parametrebs, romelic zemoqmedebs cdispirze.
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi – 3. hipoTezis
dazusteba
unda aRiniSnos, rom

• rig biurokratiul dokumentebSi aris moTxovna, rom
aucileblad aRiweros Temis
ა/aqtualoba,
ბ/mecnieruli siaxle,
გ/kvlevis praqtikuli mniSvneloba,
დ/gamoiyos misi “mizani”, “amocana” da sxva.
4. eqsperimentuli instrumentebis SerCeva
mkvlevarma unda gamoarCios iseTi eqsperimentuli

instrumentebi, romlebic SesaZleblobas miscems:
a) marTos damoukidebeli cvladi

b) daaregistriros damokidebuli cvladi.
saubaria konkretul meTodebze, eqsperimentuli

fsiqologiis aparaturaze.
amasTan erTad
• eqsperimentis pirobebma (adgili, situacia, dro da a.S)
unda moaxdinos
• an garegani cvladis gamoyofa
• an SeinarCunos mudmivi zemoqmedeba damokidebul
cvladze.
• gamoyenebuli aparaturis xasiaTi ganisazRvreba imiT

Tu rogor meTods irCevs eqsperimetatori. M
მagალითად:
• ganwyobis eqsperimentebi – safiqsacio masala; B
• bunebrivi tempis eqsperimentebi taping-testis
gamzomi variantebiT.
• Cvens eqsperimentSi #1 - მონაკვეთების
სიგრძის სუბიექტური შეფასება
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi -5. dagegmva
dagegmva iTvleba eqsperimentuli kvlevis dros

centralur etapad yovel proceduraSi.
• pirvel rigSi saubaria garegan cvladze, romelmac
SeiZleba gavlena iqonios damokidebul cvladze.
• dagegmva aucilebelia eqsperimentis Sinagani da
garegani validobis gasakontroleblad.
Semdeg nabijad iTvleba
• eqsperimentuli gegmis SerCeva, romeli gegmaa
upiratesi? P
pasuxi am kiTxvaze damokidebulia imaze Tu

• rogoria eqsperimentuli hipoTeza,
• ra raodenobis garegani cvladebi unda akontroloT,
• ra SesaZleblobas iZleva situacia kvlevis
CatarebisTvis da a.S.
• rodesac dro da resursebi SemosazRvrulia (amasTan

finansuric) irCeven maqsimalurad martiv
eqsperimentul gegmebs.
• rTuli hipoTezis Sesamowmeblad gamoiyeneba
Sesabamisi garTulebuli gegmebi.
P
• mkvlevarma SeiZleba Caataros eqsperimenti
• mxolod erTi cdis piris monawileobiT.
• am SemTxvevaSi is iyenebs sakvlevi gegmidan
romelimes erTi cdis pirisTvis (single-subjekt
research).
Tu mkvlevari muSobs jgufTan,

• maSin is irCevs gegmaTa mTel rigs eqsperimentuli da
sakontrოlo jgufebis gamoyenebiT.
• umartivesad iTvleba, gegma ori jgufisTvis (ZiriTadi
da sakontrolo).
P
• Tu aucilebelia kontrოlis garTuleba,
Rebuloben
• gegmebs ramdenime jgufisTvis.
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi 5. dagegmva
• Semdegi varianti, romelic xSirad gamoiyeneba

fsiqologiaSi faqtoruli gegmebia. A
am SemTxvevaSi
• damoukidebel cvlads SeiZleba hqondes intensiobis
ramdenime xarisxi. M
• martivi faqtoruli gegma Semdegi saxisaa

• 22 - ori damoukidebeli cvladi ori gradaciiT (დონით)
an 222 – ori damoukidebeli cvladi sami gradaciiT
(დონით).
• upiratesad gamoiyeneba or da sam damoukidebel
cvladebSi ori xarisxis gradaciiT (mag. 32 – sami
damoukidebeli cvladi ori doniT).
• arsebobs ufro garTulebuli eqsperimentuli gegmebic.
6. cdispirTa SerCeva da maTi raodenobis dadgena
• adamianTa da an cxovelTa mTel erTobliobas,

romlebic arian potenciuri cdispirebi ewodeba
populacia, anu generaluri erToblioba.
• xolo isini, romlebic kvlevaSi monawileoben
uwodeben SerCevas.
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi 6.
cdispirTa SerCeva da maTi raodenobis dadgena
• SerCeva unda iyos generaluri erTobliobis

reprezentuli.
• ramdenadac eqsperimentebiT miRebuli daskvnebi
vrceldeba populaciis yvela wevrze
• da ara mxolod am SerCevis erTeul
warmomadgenlebze.
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi 6. cdispirTa
SerCeva da maTi raodenobis dadgena
• populaciis SerCeva damokidebulia kvlevis mizanze.

მagალითად
• fsiqogenetikis specialisti irCevs mono da dizigotur
tyupebs, aseve maT mSoblebs, bebiebs da babuebs.
• operantuli daswavlis kanonzomierebaTa Semswavleli
mecnieri iyenebs virTxebis SerCevas da sxv.
• გენდერული პრობლემებისათვის შეარჩევენ
მამაკაცებისა და ქალების შერჩევას.
• yvela potenciuri cdispirebi ganirCevian sqesiT, asakiT,

socialuri mdgomareobiT, ganaTlebis doniT,
janmrTelobis doniT da a.S.
• amasTn erTd, isini floben sxvadasxvanair individualur-
fsiqologiur Tvisebebs.
magaliTad,
• sxvadasxva donis inteleqts, neirotizms, agresiulobas.
• რandomizaciis teqnika (შემთხვევითი, albaTuri

განაწილების ტექნიკა) ki mdgomareobs imaSi,
rom
• yvela warmomadgenels Semadgenlobidan aqvs
indeqsi,
• Semdeg warmoebs SemTxveviTi SerCeva jgufebSi
eqsperimentisTvis aucilebeli raodenobiT.
am SemTxvevaSi gvaqvs sami jgufi:

• pirveli - yvela generaluri SemadgenlobiT,
• meore - randomizirebuli jgufi, saidanac xdeba
SerCeva da
• mesame - eqsperimentul-radomizirebuli SerCeva.
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi -6. cdispirTa
• erT-erTi moTxovna SerCevis mimarT aris

reprezentatuloba.
• SerCevam Tvisobrivad da raodenobrivad unda
warmoadginos generaluri erToblioba.
• ZiriTadi tipebi potenciuri cdispirebisa, romlebic
arseboben populaciaSi.
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi -6. cdispirTa
• yvela jgufi rom iyos eqvivalenturi, cdispirebi sworad

unda iyvnen ganawilebulni eqsperimentul da
sakontrolo jgufebSi.
• amas garda, mkvlevari anawilebs jgufebs
eqsperimentis sxvadasxva pirobebis mixedviT ise rom
akontrolos
• rigidobis gavlena Sedegebze,
• diferencirebuli gadatanis gavlena da
• sxva SesaZlo efeqtebi Sedegebze.
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi -7.
eqsperimentis Catareba
• es iTvleba kvlevis yvelaze sapasuxismgeblo nawilad,

• rac iTxovs adamianisgan ara mxolod codnasa da
Cvevebs, aramed eqsperimentirebis unarebsac.
eqsperimentis dros mkvlevari organizebas ukeTebs

• cdispirebTan urTierTobas,
• kiTxulobs instruqcias,
• atarebs savarjiSo serias (Tu es aucilebelia) da
• eqsperimentis dasrulebis Semdgom gaesaubreba
cdispirs anu atarebs posteqperimentul intervius.
mokled davaxasiToT
Tavad eqsperimentis Catarebis ZiriTadi etapebi:
a) eqsperimentis momzadeba
• eqsperimentatori amzadebs saeqsperimento adgils
(Senobas), aRWurvilobas.
a) eqsperimentis momzadeba
• umTavres momentad iTvleba instruqciis gadamuSaveba
da dazusteba.
• is unda Sedgebodes mokle winadadebebisgan,
• romelSic ara umetes 11 sityvaa CarTuli,
• instruqciaSi abzacebis daxmarebiT gamoiyofa saazrovno
blokebi.
• mas amowmeben, Tu ramdenad aRsaqmelia, ramdenad
martivia.
• atareben winaswar (საპილოტე) cdas 5-10 cdis pirze.
b) cdispirTa instruqtireba da motivireba

• instruqciaSi unda CaerTos mamotivirebuli
komponentebi.
• cdispirma unda icodes ra pirobebs sTavazobs mas
eqsperimentSi monawileoba.
• es SeiZleba iyos fuladi gadasaxadi,
• informacia misi pirovnuli maxasiaTebelebis Sesaxeb,
• piradi problemebis gadaWris SesaZalebloba da sxva.

• ramdenadac eqsperimentis situacia cdispirTa
umetesobisTvis uCveuloa, isini ganicdian garkveul
SiSs.
• maTi yuradReba SeiZleba gaifantos.
• amasTan erTad, instruqciis gagebis siswrafe
damokidebulia individualur kognitur SesaZleblobebze,
temperamentze, enis codnaze da a.S.
• amitom saWiroa, gadamowmdes sworad gaigo Tu ara

cdis pirma instruqcia da
• gaumeordes aucileblobis SemTxvevaSi.
g) eqsperimentireba
• dasawyiSi unda davrwmundeT cdispiris
SesaZleblobebSi, rom
• is janmrTelia da aqvs survili miiRos monawileoba
eqsperimentSi.
• eqsperimentis msvlelobisas cdispirs win unda idos
instruqcia.
g) Eeqsperimentireba
• Cveulebriv, eqsperimentSi monawileobs asistenti, is

Tavze iRebs damxmare amocanebs.
saxeldobr,
• asistenti awarmoebs oqms, romelSic fiqsirdeba
cdispiris pasuxebi.
• amasTan, asistenti akvirdeba cdispiris qcevas da
aparaturis muSaobas.
• Tu eqperimenti tardeba kompiuterulad,

eqperimentatori da asistenti Taviსufldebian rigi
rutinuli samuSaoebisagan,
• cdispiris pasuxebi sasurvelia maSinve iqnas
kompiuterSi Seyvanili, eleqtronuli cxrilebis
(EXCEL) saxiT.
• yvela SemTxvevaSi rekomendebulia daregistrirdes

cdispiris qcevis gansakuTrebuli niSnebi, misi
emociuri reaqciebi eqsperimentis mimdinareobisas.
• eqsperimentis damamTavrebeli etapis aucileblobaa
CavataroT saubari cdispirTan da gadavuxadoT
madloba kvlevaSi monawileobisaTvis.
monacemTa damuSaveba da interpretacia
• eqsperimentuli hipoTeza statistikur hipoTezad

gardaiqmneba.
eqsperimentis kvlevis statistikuri hipoTezis SesaZlo
tipebia:
a)or da met jgufebs Soris msgavseba an gansxvaveba;
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi -8. monacemTa
damuSaveba da interpretacia
b) damoukidebeli cvladebis urTierTqmedeba

g) damokidebuli da damoukidebeli cvladebis statistikuri
kavSiri
d) latenturi cvladebis struqtura (korelaciuri kvleva)
• Tu erTmaneTs unda Sedardes 2 jgufis monacemebi

(mag, sakontrolo da eqsperimentuli jgufebi)
sargebloben kriterumebiT: t, x2.
faqtoruli dagegmva ki iTxovs
• dispersiul analizs, (F-kriterumi) damoukidebeli
cvladis damokidebulze zegavlenis SefasebisTvis,
• agreTve maTi urTierTqmedebis xarisxis
gansazRvras.
• arsebobs standartuli programebis paketi

maTematikuri masalis gadamuSavebis,
• rac ramdenadme cnobili da xelmisawvdomia:
Statistica, Stadia, Statgraphics, SyStat, SPSS, SAS,
BMDP
• yvela paketi Semdeg saxeobad iyofa:

1) specializirebuli paketi,
2) saerTo daniSnulebis paketi
3) saerTo daniSnulebis arasruli paketi.
• mkvlevarTaTvis gamoiyeneba saerTo daniSnulebis

paketi yvela programa maragdeba dokumentebiT.
• eqsperimetatoris SexedulebiT saukeTeso varianti
paketis dokumentaciis aris SPSS.
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi -9. Sedegebisa
da daskvnebis interpretacia
9. kvleviT cikls amTavrebs Sedegebisa

• sabolood, eqsperimentuli kvleva sruldeba hipoTezis

damtkicebiT an uaryofiT.
• kerZod mizezobrivi kavSiri A da B cvladebs Soris
damtkicdeba an uariyofa.
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi -9. Sedegebisa
• mkvlevari Tavis daskvnebs adarebs sxva avtorebis

daskvnebs, axdens sakuTari daskvnebis interpretacias
da cdilobs axsnas Sedegebi romelime Teoriis farglebSi.
• SesaZloa verc erTma Teoriam ver axsnas eqsperimentis
mier miRebuli Sedegebi.
• maSin eqsperimetatori cdilobs eqsperimentiT miRebuli
Sedegebi axsnas axali, gansxvavebuli Teoriuli
misazrebebiT.
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi -10. kvlevis
saboloo produqti
10. kvlevis saboloo produqti
• kvlevis saboloo produqtad iTvleba mecnieruli

angariSi, statiis xelnaweri, monografia,samecniero
statia da sxv.
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi - mokle
Sejameba
• eqsperimentuli kvleva mimdinareobs gansazRvruli

sqemiT.
misi umTavresi etapebia:
1. problemis formuლiრeba da hipoTezis wamoyeneba,
2. meTodis SerCeva,
3. aparaturis momzadeba,
4. cdispirTa SerCeva, eqsperimentis Catareba,
5. Sedegebis gadamuSaveba da interpretacia,
6. mecnieruli angariSis momzadeba.
eqsperimentuli kvlevis ZiriTadi etapebi - mokle
Sejameba
• kvleva damTavrebulad iTvleba Tu eqsperimentuli

hipoTeza gamarTlda (an ver gamarTlda).
• kvlevis Sedegebi ki Sesabamisi formiT warsdgeba
samecniero sazogadoebis samsjavroze

5. ექსპ-ორგანიზება, ეტაპები (k) 7

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

5. ექსპ-ორგანიზება, ეტაპები (k) 7

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ექსპერიმენტის ორგანიზება და

• eqsperimentuli kvlevis organizacia da mimdinareoba

• fsiqologiaSi kvlevis meTodTa Soris empiriuli

• am kriteriumebiT ansxvaveben kvlevis organizebis

meores (pasiurs) მიეკუთვნება

1. აქტივობა მკვლევარის მხრიდან

arsebobs mesame gaნzomილებაc:

• dakvirveba aseve SeiZleba iyos instrumentuli

2. აქტიურობა ცდისპირის მხრიდან

davalebis Sesruleba bunebrivi qceva

procesze 1.1Eeqsperimenti, (+ ; +) 1.2 saubari, (+ ; -)

fiqsirdeba > bunebrivi 2.1Ggazomva (testireba) 2.2Ddakvirveba(-; -)

1.eqsperimentuli kvleva, sistemuri dakvirveba an

• misi gansakuTrebuloba mdgomareobs imaSi, rom

1.eqsperimentuli kvleva, sistemuri dakvirveba an

2. bunebrivi eqsperimenti da dakvirveba, saubrebi,

• magram aseTi Sexeduleba araa gamarTlebuli.

kvazieqsperimentSi igulisxmeba iseTi meTodi,

• tradiciuli gagebiT, eqsperimentuli kvleva

f. j makgigani eqsperimentuli meTodebs upirispirebs

m. v. metlini eqsperiments upirispirebs Semdeg

P.S. kozbi eqsperiments upirispirebs,

იდეალური კრიტერიუმის შემადგენელი

eqsperimentuli kvlevis aucilebel variantad iTvleba

gamoyofen eqsperimentuli kvlevis ramdenime tips.

• ZiebiTi (eqsploratoruli) eqsperimenti tardeba

damasabuTebelი (konfiratorul) eqsperimentი

mTlianobaSi kvlevis algoriTmi gamoiyureba ase:

• hipoTezis dausabuTeblobis SemTxvevaSi win wamoiwevs

fsiqologiur kvlevis praqtikaSi gansxvavebuli სახის

• misi gamoyeneba Zalian iSviaTad xdeba, radgan

ბ/ termini piloturi kvleva miRebulia, rogorc

• Cveulebrivad pilotaJs atareben “didi” Sromatevadi

• pilotaJiT MmiRebuli rezultatis sandooba arcTu didia,

magram zog SemTxvevaSi

• savele an bunebrivi eqsperimenti erTaderTi

bunebrivi eqsperimentis momxreni amtkiceben, rom

• magram savele kvlevisas Secdomebi, romelic gavlenas

eqsperimentuli kvlevebi, fsiqologiaSi, iseve rogorc

1. nebismieri kvleva iwyeba misi Temis garkveviT.

• Tema SemosazRvravs kvlevis mxares, problemebis

mkvlevarma unda gaacnobieros

empiriuli kvleva tardeba sam ZiriTad SemTxvevaSi:

• sakuTriv eqsperimenti miRebulia mxolod

pasuxis SesaZlo variantebia:

• yoveli am hipoTezTagani iTxovs gadamowmebas,

pirveladi problemis dasmis Semdeg dgeba

• pirveli samuSao iwyeba sabaziso mocemulobis

• Semdegi nabiji kvlevis Temaze bibliografiis

• aseve avtoritetuli samecniero Jurnalebia “fsiqologiuri

• ucxour gamocemaTagan metnaklebad avtoritetulad

Lliteraturis mimoxilvasTan dakavSirebuli samuSao

• SeiZleba fsiqologma uaric ki Tqvas kvlevaze,

• Semdeg etapze xdeba hipoTezis dazusteba da cvladebis

eqsperimentuli hipoTeza Teoriulisagan gansxvavebiT

• es niSnavs, rom gamonaTqvamშi “Tu AA maSin B“, A

unda aRiniSnos, rom

mkvlevarma unda gamoarCios iseTi eqsperimentuli

a) marTos damoukidebeli cvladi

saubaria konkretul meTodebze, eqsperimentuli

• gamoyenebuli aparaturis xasiaTi ganisazRvreba imiT

dagegmva iTvleba eqsperimentuli kvlevis dros

pasuxi am kiTxvaze damokidebulia imaze Tu

• rodesac dro da resursebi SemosazRvrulia (amasTan