Jeotermal Enerji

 Jeotermal Enerji. yer kabuğunun çeşitli

derinliklerinde olağan dışı birikmiş ısının
oluşturduğu bir enerji türüdür. Bu ısı yer
yüzüne doğal olarak sıcak su kaynağı ve
buhar veya sondajlarla sıcak su, sıcak su-
buhar ve buhar şeklinde ulaşmaktadır.
 Jeotermal enerji yerkabuğunun çeşitli
derinliklerinde bulunan birikmiş ısının
oluşturduğu sıcaklıkların, bölgesel
atmosferik ortalama sıcaklığının üzerinde
olan ve çevresindeki normal yeraltı ve
yerüstü sularına göre daha fazla çözülmüş
mineral, çeşitli tuzlar ve gaz içerebilen
basınç altındaki sıcak su ve buhar
(akışkan) yolu ile sürekli yüzeye taşınan ısı
olarak tanımlanmaktadır.
Yerküredeki Sıcaklık Dağılımı
“ Jeotermal enerji”,yer kabuğunun çeşitli
derinliklerinde bulunan birikmiş ısının
oluşturduğu kimyasallar içeren sıcak
su,buhar ve gazlardır.
ELEKTRİK ÜRETİMİ
Jeotermal sahada açılan
kuyulardan üretilen akışkan
seperatörlerde buhar ve su olarak
ayrıştıktan sonra buhar tribünlere
gönderilerek jenaratör aracılığıyla
elektrik üretimi sağlanır.
ISI ÜRETİMİ
 Jeotermal akışkanın
ısıtılacak alanda
radyatör ve uygun
borular sistemi
aracılığıyla
dolaştırılması
suretiyle ısıtma
sağlanmaktadır.
KONUT ISITMACILIĞI
TARIM SEKTÖRÜNDE
KULLANIMI
Tarım sektöründeki
modernleşme,sektörün
enerji kullanım payının
artmasına yol
açmıştır.özellikle kırsal
kesimlerde elektrik
dışında,konutların,
hayvan barınaklarının ve
seraların ısıtılması için
“jeotermal enerjiden”
yaralanılmaktadır.
TERMAL TURİZM VE SAĞLIK
AMAÇLI KULLANIMI

Sıcak suların içeriğinden kaynaklanan ısıl

eneji,mineral,tuz,gaz ve yararlı ölçüdeki
radyoaktif içeriğin insan sağlığını olumlu
yönde etkilediği belirlenmiştir.
 TÜRKİYE’DE DURUM
 TÜRKİYE’DEKİ
ÖNEMLİ
JEOTERMAL ALANLAR
KIZILDERE-DENİZLİ
JEOTERMAL SAHASI
DENİZLİ-GÖLEMEZLİ JEOTERMAL
KUYUSU
DİKİLİ JEOTERMAL KUYU
ÜRETİMİ
 TÜRKİYE’DE ELEKTRİK
ÜRETİMİNE UYGUN JEOTERMAL
SAHALAR
o
Denizli-kızıldere sahası(242 c)
o
Aydın-germencik-ömerbeyli sahası(232 c)
o
Çanakkale-tuzla sahası(174 c)
o
Aydın-salavatlı sahası(171 c)
o
Kütahya-simav sahası(162 c)
o
Manisa-salihli-caferbey sahası(155 c)
o
İzmir-seferhisar sahası(153 c)
o
Aydın-yılmazköy(144 c)
o
İzmir-dikili sahası(130 c)
ÜLKEMİZİN JEOTERMAL
POTANSİYELİ
Türkiye,dünyanın önemli kuşaklarından
olan Alp-Himalaya jeotermal kuşağında
bulunması nedeniyle jeotermal açıdan
zengin ülkeler arasındadır.
Türkiye jeotermal potansiyeli
bakımından Avrupa’nın 1.,Dünyanın 7.
ülkesi konumundadır.
TÜRKİYE’DE ELEKRİK DIŞI
KULLANIMLAR
Türkiye’deki bazı jeotermal
sahalarda yaklaşık 5 yıldan beri elektrik
dışı kullanım sürmektedir.düşük entalpili
ve kabuklaşma özelliğine sahip bu
sahalar,konut ısıtmacılığı amacıyla
kullanılmaktadır.
 TÜRKİYE’DE JEOTERMAL
POTANSİYELİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Türkiye’nin jeotermal kaynakları daha
çok merkezi ısıtmaya,endüstriyel proses
ısısına kaplıca ve turizm maksatlı
kullanıma uygundur.
Bugün için keşfedilmiş sahalar
geliştirilerek,potansiyel belirleme
çalışmalarının yürütülmesi
gerekmektedir.
 DÜNYADA DURUM

DÜNYADA ÖNEMLİ
JEOTERMAL KUŞAKLAR
 And Volkanik Kuşağı:Güney Amerika’nın batı
sahillerinde bulunan bu kuşak Venezuella,
Kolombiya,Ekvator,Peru,Bolivya, Şili ve Arjantin’i
kapsamaktadır.
 DOĞU AFRİKA RİFT SİSTEMİ:Aktif olan
bu sistem Zambiya,Malavi,Tanzanya,
Uganda,Kenya,Etopya gibi ülkeleri içine alır.
 ORTA AMERİKA VOLKANİK KUŞAĞI:
Guatelama,El Salvador,Kosta
Rika,Panama’yı içine alan bu kuşakta çok
sayıda jeotermal sistem bulunmaktadır.
 Bunların dışında, Kanada, ABD, Japonya,
Doğu Çin,Filipinler, Endonezya gibi
ülkelerde verimli jeotermal sahalara
sahiptir.
DÜNYA TEKNOLOJİSİNDE
ULAŞILAN DÜZEY
Jeotermal ısıtma sistemlerinde ve elektrik
santrallerinde kullanımı dünyada son yıllarda hızla
artmaktadır.
o
İkili çevrim elektrik santrallerinin kullanılmasıyla 80
o
-170 c sıcaklıktaki jeotermal akışkandan elektrik
enerjisi üretilebilmektedir.buharı ozon tabakasına
zarar vermeyen,zehirli olmayan ve düşük sıcaklıklarda
kolayca buharlaşabilen hidrokarbonların kullanıldığı bu
tür santraller özellikle ABD’de yaygın olup santral
güçleri 0.3 - 30mw arasında değişmektedir.
 JEOTERMAL AKIŞKANIN
SICAKLIĞINA GÖRE KULLANIM
YERLERİ
C
O

180-Yüksek konsantrasyon solüsyonunun

buharlaşması,amonyum absorpsiyonu ile soğutma
170-Hidrojen sülfit ile ağır su eldesi
160-Kereste kurutulması,balık vb. yiyeceklerin
kurutulması
150-Bayer’s yoluyla alüminyum eldesi
140-Çiftlik ürünlerinin çabuk kurutulması
130-Şeker endüstrisi,tuz eldesi
120-Temiz su
eldesi,tuzlu
oranın
arttırılması
110-Çimento
kurutulması
100-Organik
maddelerin
kurutulması
(yosun,et,sebze)
90-Balık kurutma
80-Ev ve sera ısıtma
70-Soğutma
60-Kümes ve ahır
ısıtma
50-Mantar
yetiştirme
40-Toprak
ısıtma,kent
ısıtması,sağlık
tesisleri
30-Yüzme havuzları,
fermantasyon,
damıtma
20-Balık
çiftlikleri
KİMYASAL MADDE ÜRETİMİ
Jeotermal akışkandan borik
asit,amonyumbikarbonat,ağır
su(döteryum oksit) vb. maddelerin eld
edilmesinde
Jeotermal akışkandaki co2 den kuru bu
elde edilmesinde (ABD,Türkiye), sağlı
ve termal tesislerde birçok ülkelerde
kullanılmaktadır.
 Jeotermal enerji,fosil yakıtların tüketimiyle ilgili olarak
ortaya çıkan sera etkisi ve asit yağmuru gazlarının
atmosfere atılmasından doğan çevre sorunlarının önlenmesi
bakımından büyük önem taşımaktadır.
 Jeotermal enerjiye dayalı modern elektrik santrallerinde
CO2,NOx,SOx atımı çok düşük düzeydedir.
 Merkezi ısıtma sistemlerinde ise söz konusu gazların deşarj
miktarları ise sıfır değerine inmiştir.
 Kömür yakıtlı santrallerdeki CO2 atımı,eski tip
santrallerdekine oranla 1600 kat daha fazladır.bu
karşılaştırmaların ışığında jeotermal enerjinin avantajı kesin
olarak görülmektedir.
 Gelişen teknolojiye ve duyulan ihtiyaca göre atık su içindeki
bazı kimyasal maddeler üretilerek,akışkan bu yönden
zararsız hale getirilebilmektedir.
MTA ve JEOTERMAL ENERJİ
Ülkemizde jeotermal arama yapan
tek kuruluş olan MTA Genel Müdürlüğü konu
ile ilgili çalışmalara 1960 lı yıllarda başlamış,70
li-80 li yıllarda,”Jeotermal Enerji Dairesi”
şeklinde örgüt yapısıyla yoğun çalışmalar
yaparak önemli sahalar keşfedilmiştir.
Ülkemizde jeotermal enerji araştırmaları 1962
de mta genel müdürlüğünün sıcak su
kaynaklarına yönelik envanter çalışmaları ile
başlamıştır.
 NİÇİN JEOTERMAL….?
 Yenilenebilir,sürdürülebilir,tükenmeyen enerji
 Varlığımız doğal kaynak
 Temiz,çevre dostu (yanma teknolojisi kullanılmadığı için sıfıra
yakın emisyon)
 Çok amaçlı ısıtma uygulamaları için ideal
 Meteorolojik koşullardan bağımsız
 Hazır enerji
 Fosil ve diğer alternatif enerji kaynaklarına göre çok daha ucuz
güvenilir
 Verimlilik %95 in üstünde
 Minimum alan ihtiyacı
 Jeotermal ısıtma evlere fuel-oil,mazot,kömür,odun atıklarının
taşınmasını ortadan kaldıracağı için şehir içerisindeki trafiğin
yükünü azaltır.