ZTK ATM

ETKİLİ
DİNLEME
DİNLEME
Dinleme birçok araştırmacı ve kişi tarafından farklı şekillerde tanımlanmıştır. Bunlardan bazıları
şu şekildedir:
• Dinleme, gelişigüzel bir anlatımda konuşulan seslerin işitilmesi ve söylenenlerin anlaşılarak
çıkarımda bulunulması için dikkati verme işi olarak tanımlanmıştır (Calp, 2005).
• Bununla birlikte dinleme, bize faydası olabilecekleri almak için depolamak ve işitilen sesler
üzerine dikkati yoğunlaştırmaktır (Kırbaş, 2010).
• Konuşmacının ya da ses kaynağının vermek istediği sözlü iletileri hatasız olarak duyup
anlayabilme eylemidir (Özbay, 2005).
• Dinleme, konuşmacının ulaştırmak istediği iletiyi, yalın ve engelsiz bir şekilde anlama ve
bu uyarana karşı tepkide bulunma işidir (Demirel, 2002).
• Başka bir deyişle dinleme; işitilen ses, müzik,
gürültü, konuşma gibi sesli uyarıcıları bir süreç
dahilinde anlayıp, anlamlandırarak,
kulak ve beynimizin koordineli çalışması sonucu
yapılan işlemdir (Güneş, 2013).

• Dolayısıyla bu eylem; işitme, işitilenleri anlama,

anlaşılanları geçmiş yaşantılarla zihinde
anlamlandırma ve bu işitilenlere cevap bulmayı
içeren bir süreç gerektirir.
ETKİLİ
DİNLEME
Etkili dinleme sadece
söylenilenleri duymak değil, aynı
anda zamanda bu söylenenleri
önemli bulmak, kavramak ve
değerlendirmektir. Ayrıca etkin
dinleme aktif bir süreçtir. Kişinin
olumsuz duygularının kabulünü
sağlar. Kişinin sahip olduğu
olumsuz duygulardan dolayı
rahatsız olmasını engeller.
 Araştırmalara göre insanlar
okuma, yazma ve konuşmaya
harcadıkları zamanın toplamı
kadar zamanı dinlemeye
harcamaktadırlar(Rankin, 1926;
Wilt, 1950; Werner, 1975.
Aktaran: Tompkins, 1998).
 • Dinlemeye hazırlanmak
• Konuşmacıya yargılamadan
ETKİLİ yaklaşmak
• Konuyla alakalı açık uçlu sorular
DİNLEME sorarak konuşmayı ilerletmek
NASIL • Konuşmacıyı alakasız sorularla
bölmemek
YAPILIR? • Yüz yüze bir iletişim yapılıyorsa jest
ve mimik kullanmak
• Dinlerken sabırlı olmak
 • Konuya daha iyi adapte olmayı sağlar

ETKİLİ • Önemli noktaları kaçırmamayı sağlar

• Konuşmaya katılmayı sağlar
DİNLEMEN • Konulara daha iyi adapte olmayı ve
İN BİZE anlamayı sağlar
• Öğrenmeye karşı olan direnci kırar
KATKILAR • Çözüm bulmayı kolaylaştırır
I • Anlamı konuşmacıya geri yansıtarak,
ona algılarını doğrulama, açıklama ya
NELERDİR da düzeltme fırsatı verir.
? • Bireylerin bastırdıkları, sıkıntı veren
duygularını keşfetmelerine yardımcı olur
• Kişinin gerçek soruna ulaşmasına ve var
olan sorunu çözmesine yardımcı olur
ERGENLİK
• Ergenlik, kimlik arayışının şekillendiği bir
dönem olduğundan bu dönemde onlarla
kurulacak iletişim oldukça önemlidir. Onlar,
içinde bulundukları çağın gereği olarak verili
kültürü olduğu gibi kabul etmeyecek, mevcut
durumu sorgulayacak, eleştiri getireceklerdir.
Bunlar tamamen ergenin kimliğini oluşturma
çabasıdır. Bu yüzden ergenle kurulacak iletişimde
“otoriteye isyan” duygusuna dikkat etmek
gerekir. Ergenlerin, benimseyeceği değerleri
benliğine katarken onları sorgulaması,
eleştirmesi, toplumların dinamizmi ve
yenilenmesini de mümkün kılmaktadır. Diğer
taraftan insanın yaşı ilerledikçe sabit fikirli oluşu
artmaktadır(Karaköse,2005).
 • Ergenin konuşmaya istekli olması beklenmelidir.
• Ortamın rahat olması sağlanmalı ve konuşma resmî
ERGENLERLE havada geçmemelidir.
İLETİŞİM • Görüş belirtirken dürüst olunmalıdır.
KURARKEN • Ergene, cevap vermesine yüreklendirecek tarzda
ŞUNLARA sorular yöneltilmelidir.
DİKKAT • Konuşma sırasında fazla öğüt verilmemelidir.
EDİLMELİDİR: • Ergene disiplin verilirken, sorumluluklarını
hatırlatmanın yanı sıra meziyetlerinden de söz
edilmelidir.
• Ergenin söz ve düşüncelerinden ziyade
davranışlarına bakılmalıdır(Karaköse,2005).
NASIL İYİ BİR DİNLEYİCİ
OLUNUR?
•Başarılı bir çoban koyunları gibi düşünür. Çoğu
zaman kişi kendini anlatmaya ve anlaşılmaya
çalışır ama etkili bir dinleyici olmak için kendini
bir kenara koymalı ve anlatmaya değil anlamaya
çalışmalıdır. Bu yüzden insanların iki kulağı bir
ağzı vardır.
• Konuşmacının dinlendiğini hissetmesi için
dinleyici son birkaç kelimeyi tekrar edebilir.
• Konuşmacı dinlenirken detaylarda
kaybolunmamalı ve asıl konudan
uzaklaşılmamalıdır.
• Kişinin kendi deneyimlerini
kullanarak oluşturduğu çözümler
karşı taraf için de her zaman aynı
etkiye sahip olmaz. Bu yüzden
kişinin kendi deneyimlerinden yola
çıkıp sonuca ulaşmak ve yardımcı
olmak istemesi iyi bir fikir gibi
gözükebilir ama bu düşünce
konuşmacıyı dinlenmiyormuş gibi
hissettirebilir dolayısıyla kıyas
yapılmamalıdır.
• Konuşma gereksiz yere kesintiye
uğratılmamalıdır. Konuşmacının
dikkati konudan bağımsız yerlere
çekilmemelidir.
• Dikkat dağıtıcı etmenler
azaltılmalıdır.
• Sözsüz iletişime önem verilmelidir. Hem jest ve
mimiklerle hem de göz temasıyla konuşmacıya
dinlendiği hissettirilmelidir.
• Kişi bazen sadece dinlenmek ister. Umduğu şey karşı
taraftan çözüm değil anlaşıldığını hissetmektir. Bu
yüzden karşıdakini dinlerken çözüm bulmaya değil
anlamaya odaklanılmalıdır
• Konuşmacı dinlenirken tüm odak onda olmalı ve zihin
bölünmemelidir. Yani aynı anda dinleyici vereceği
cevabı hazırlamamalıdır
• Konuşmacı dinlenirken konuya tarafsız olarak
yaklaşılmalı ön yargılardan uzak bir tavır içerisinde
bulunulmalı yani yargılamadan dinlemeye gayret
gösterilmelidir.
• Dinlemeyi geliştirmek için pekiştirici sorular sorulmalıdır.
• Anlatıcı konuşmayı bitirdikten sonra dinlenilen şeylerin
analizinin ne kadar doğru ve yeterli yapılabildiğine dair
konuşmacıya kendi cümleleriyle anladığını aktarıp
yaptığı dinlemenin yeterlilik derecesi sorgulanmalıdır
(Abrahams and Groysberg,2021).
ETKİLİ • İnsan hayatının önemli noktalarında etkili olan, büyük yer
kaplayan iletişimin kilit noktası dinlemedir ve kişinin

DİNLEME dinlemeyi etkili halde gerçekleştirebilmesi hayatının birçok

yerinde olumlu etkiler yaratır.

KABİLİYETİ • Kişilerin arasında anlaşmazlığa bağlı olan çatışmaların

önüne geçmesinde ve çözüm üretmekte etkilidir.

NİN BİREYE • Konuyu daha kapsamlı, doğru ve yeterli öğrenebilmeye,

konuya adapte olmayı güçlendirmeye, önemli noktalar
KAZANDIR üzerinde durup onları kaçırmayı önlemeye haliyle başarı
yüzdesinde artışı yakalamaya yardımcı olur.
DIĞI • Kişinin özgüvenini arttırıp düşünsel özgürlüğünü eline
almasını sağlar.
FAYDALAR • Etkili dinleyicinin çevresindekiler, anlaşılabildiğini hisseder
böylece kişinin hem kendi hem çevresi daha mutlu,
sorunlarını doğru iletişimle çözebilen ve anlaşma becerisi
gelişmiş kişiler olurlar(Ratson,2023).
''DİNLEMEYİ
ÖĞRENİRSEN KÖTÜ
KONUŞMALARDAN
BİLE
FAYDALANABİLİRSİN''
 KAYNAKÇA
• Abrahams, R. ve Groysberg, B. (2021). How to become a better listener. Erişim Tarihi:11.01.2024, Erişim Adresi: https://hbr.org/2021/12/how-to-
become-a-better-listener
• Calp,M.(2005). Özel Öğretim Alanı Olarak Türkçe Öğretimi.Konya:Eğitim Kitabevi Yayıncılık.

• Cuncic, A.(2022). What is active listenings. Erişim tarihi:04.01.2024, Erişim adresi: https://www.verywellmind.com/what-is-active-listening-3024343

• Çaylı, C. ve Göçer, A. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi / Karaelmas Journal of Educational Sciences 9 (2021) 215-229

• Güneş, F. (2013). Türkçe öğretimi ve yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem Akademi.

• Demirel, Ö. (2002). Türkçe ve sınıf öğretmenleri için Türkçe öğretimi (3. bs.). Ankara: Pegem A Yayıncılık.

• Karaköse,R(2005).Ergenlerle Etkili İletişim .Ankara: Nobel Basımevi

• Kırbaş, A. (2010). İşbirlikli öğrenme yönteminin ilköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin dinleme becerilerini geliştirmesine etkisi. Doktora Tezi,
Atatürk Üniversitesi,Erzurum.
• Ören,B.(2019) Estetik Dinlemenin 4. Sınıf Öğrencilerinin Dinleme Becerilerine Etkisi(Yayımlanmış yüksek lisans tezi).Bartın Üniversitesi/Eğitim Bilimleri
Enstitüsü,Bartın

• Özbay, M. (2005). Bir dil becerisi olarak dinleme eğitimi. Ankara: Akçağ Yayınları.

• Ratson,M. (2023). How to be a good listener. Erişim tarihi:11.01.2024, Erişim Adresi: https://www.wikihow.com/Be-a-Good-Listener