Lekcja

Temat: Różne oblicza

rolnictwa – Dania i Węgry.
 CELE LEKCJI
Na dzisiejszej lekcji dowiesz się:
a) jakie znaczenie ma rolnictwo dla
Europy;
b) co wspólnego mają ze sobą rolnictwo
Danii i Węgier;
c) czym różnią się rolnictwo Danii i
Węgier
aby lepiej rozumieć otaczający Cię świat.
Znaczenie rolnictwa w Europie
Europa, z uwagi na ukształtowanie terenu –
przewagę nizin – ma dobre warunki
do rozwoju rolnictwa. Najważniejszymi
roślinami są te, z których wytwarza się
żywność. Należą do nich przede wszystkim
zboża, ziemniaki, warzywa i owoce.
Z kolei chów zwierząt dostarcza nam mleka,
jaj i mięsa. Większość znanej nam żywności
można wyprodukować w Europie.
Znaczenie rolnictwa w Europie
Na południu Europy, w gorącym klimacie
śródziemnomorskim, doskonale udaje się
uprawa winnej latorośli,
owoców cytrusowych i oliwek.
W pobliżu dużych miast zakłada się
plantacje warzyw i owoców,
a daleko na północy,
gdzie warunki klimatyczne są bardzo
trudne, nie ma upraw, a hoduje się renifery.
Znaczenie rolnictwa w Europie

Dużą rolę w rozwoju rolnictwa

odgrywają też tradycje rolników
(np. pozostawianie niezaoranych miedz),
jakość używanych przez nich maszyn
i urządzeń rolniczych, ilość stosowanych
nawozów i środków ochrony roślin.
Znaczenie rolnictwa w Europie
Podczas tej lekcji przyjrzymy się,
jak wygląda rolnictwo w dwóch niewielkich
państwach Europy, w których wydajność
produkcji rolniczej należy do najwyższych
na świecie – w Danii i na Węgrzech.
 Rolnictwo w Danii

Dania jest siedmiokrotnie mniejsza

od Polski.
Jest też nieco dalej wysunięta
na północny zachód, co ma wpływ na
temperaturę powietrza i ilość opadów.
Panuje tam klimat
umiarkowany ciepły morski
(opady są stosunkowo wysokie).
 Rolnictwo w Danii
Dania to kraj typowo nizinny, najwyższe
wzniesienie ma zaledwie 170 m n.p.m.
Takie ukształtowanie powierzchni
sprzyja rolnictwu. Użytki rolne, czyli grunty
przeznaczone pod uprawę, sady, łąki
i pastwiska zajmują łącznie ok. 62%
powierzchni kraju (w Polsce – ok. 46%),
co stawia to skandynawskie państwo
w światowej czołówce w tej kategorii.
 Rolnictwo w Danii
Rolnictwem zajmuje się zaledwie
1% Duńczyków, co wcale nie oznacza,
że ma ono małe znaczenie.
Taka sytuacja wynika z faktu,
że jest bardzo nowoczesne
i znaczną część pracy wykonują
sterowane komputerowo maszyny.
 Rolnictwo w Danii
Jeszcze 150 lat temu na tym obszarze
panowały bieda i głód.
Po I wojnie światowej ścisła współpraca
duńskich rolników pozwoliła jednak
na znaczne rozwinięcie hodowli.
Powstawały spółdzielnie, za których
pośrednictwem każdy rolnik inwestował
w budowę mleczarni, rzeźni, maszyn
i rozwój firm powiązanych z rolnictwem.
 Rolnictwo w Danii
Do silnego rozwoju rolnictwa
przyczyniły się też duże nakłady
przeznaczane przez państwo
na edukację i badania.
To pozwoliło wprowadzić innowacyjne
metody uprawy roślin
oraz nowoczesne maszyny.
 Rolnictwo na Węgrzech
Węgry leżą w Europie Środkowej.
Mimo iż należą do tej samej strefy
klimatycznej co Dania, ich klimat jest nieco
odmienny. Decyduje o tym przede wszystkim
odległość od mórz i oceanów.
Na Węgrzech klimat ma charakter
kontynentalny – lata są cieplejsze,
zimy chłodniejsze, a roczne sumy opadów
mniejsze niż w Danii.
 Rolnictwo na Węgrzech
W ukształtowaniu powierzchni Węgier
dominuje rozległa Wielka Nizina
Węgierska, na której panują doskonałe
warunki do rozwoju rolnictwa,
m.in. bardzo żyzne gleby.
Podobnie jak w Danii pod uprawy
i chów przeznacza się ok. 60% powierzchni
państwa. Węgierskie stepy stanowią
naturalne pastwiska dla stad bydła.
 Rolnictwo na Węgrzech
Rolnictwo na Węgrzech
zawsze odgrywało ważną rolę.
Po 1990 r. (zmiana systemu politycznego)
powstało wiele drobnych, prywatnych
gospodarstw rolnych.
Od przystąpienia kraju do Unii Europejskiej
(2004 r.) rolnictwo stało się bardziej
wydajne i konkurencyjne.
 Produkcja żywności –
podobieństwa i różnice
Zarówno w Danii, jak i na Węgrzech
wśród upraw przeważają zboża.
W obu krajach uprawia się m.in.
ziemniaki, rzepak, buraki cukrowe.
Cieplejszy klimat Węgier powoduje,
że wśród upraw pojawiają się słoneczniki,
brzoskwinie, morele i śliwy,
a także warzywa: pomidory i papryka.
 Produkcja żywności –
podobieństwa i różnice
Na Węgrzech chów zwierząt odgrywa nieco
mniejszą rolę niż w Danii. Oprócz bydła i trzody
chlewnej szczególne znaczenie ma hodowla drobiu.
Duńczycy mają przewagę w chowie trzody
chlewnej i produkcji mięsa wieprzowego.
Rolnictwo tego kraju słynie także z produkcji mleka
oraz jego przetworów. Obecnie Dania jest
światową potęgą w produkcji i eksporcie mięsa,
masła i serów.
 Produkcja żywności –
podobieństwa i różnice
Rolnictwo Danii jest bardziej wydajne
i lepiej rozwinięte niż na Węgrzech.
Dania jako kraj znacznie zamożniejszy niż
Węgry może przeznaczać więcej pieniędzy
na badania naukowe, dzięki którym
otrzymuje lepsze odmiany uprawianych
roślin oraz hodowanych zwierząt.
 Produkcja żywności –
podobieństwa i różnice
Dania wstąpiła do Unii Europejskiej
w 1973 r., czyli 31 lat wcześniej niż Węgry.

W tym czasie duńskie rolnictwo mogło

szybciej się rozwijać dzięki dotacjom
i wspólnej polityce rolnej.
Na przewagę Danii mają
wpływ przede wszystkim
większe możliwości
inwestycyjne rolników.
Dania, mimo niemal dwukrotnie mniejszej
powierzchni kraju i mniejszych zasiewów,
dzięki lepiej rozwiniętemu rolnictwu
osiąga wyższe plony zbóż i ziemniaków
oraz znacznie większą wydajność
produkcji mleka
Zapamiętaj
 Rolnictwo Europy
jest w stanie zapewnić wyżywienie
wszystkim mieszkańcom kontynentu.
Mimo prowadzenia wspólnej polityki rolnej
przez kraje UE
poziom rozwoju rolnictwa w państwach
członkowskich jest bardzo zróżnicowany.
Wynika to zarówno z odmienności
warunków naturalnych krajów,
jak i ze sposobów gospodarowania oraz
nakładów przeznaczanych na rolnictwo.
Dania słynie z chowu trzody chlewnej
i produkcji mięsa wieprzowego,
a także mleka, jogurtów, serów.
Uprawia się tu pszenicę, jęczmień,
buraki cukrowe, rośliny paszowe
(np. kukurydzę) i rzepak.
 Na Węgrzech przeważają uprawy zbóż,
rzepaku, buraków cukrowych, słonecznika,
a także owoców (winogron, moreli, śliwek)
i warzyw (papryki, pomidorów, kapusty).
Dania dzięki lepiej rozwiniętemu rolnictwu
osiąga wyższe plony i większą wydajność
w produkcji mleka i mięsa niż Węgry.