Veprimtari

praktike
Despotati i Artes
 Krijimi i Despotatit te Artes
Despotati i Artes u formua në shek XII. Ai
shtrihej ne Shqiperine e poshtme është
shtrirë në Shqiperinë e poshtme, apo Epirin
e vjetër. Mihal I Engjulli gjatë kohës së tij
që kishte në sundim Despotatin e Artës
zhgjeroi kufijtë nga Durresi deri në gjirin e
Korintit. Pas tij vjen në sundim Teudori i cili
po ashtu zgjeroi kufijtë në principatën e
Arbrit dhe Selanikut.
Redaktimi i krijimit Në fund të pranverës së vitit
1359, Nikephoros II Orsini, despoti i fundit i Epirit
të dinastisë Orsini, luftoi kundër shqiptarëve pranë
lumit Acheloos, Etolia. Shqiptarët fituan betejën dhe
arritën të krijojnë dy shtete të reja në territoret
jugore të Despotatit të Epirit. Për shkak se një numër
zotërish shqiptarë përkrahën në mënyrë aktive
fushatën e suksesshme serbe në Thesali dhe Epir,
Cari Serb u dha atyre rajone specifike dhe u ofroi
atyre titullin Bizantin të despotëve në mënyrë që të
siguronin besnikërinë e tyre.
 Krijimi i Despotatit te Artes
Nga fundi i viteve 1360, dy principata
shqiptare ishin shfaqur: e para me
kryeqendrën e saj në Arta nën Peter Losha,
dhe e dyta, me qendër në Angelokastron,
nën Gjin Bua Spata. Pas vdekjes së Peter
Losha në 1374, despotat shqiptarë të Artës
dhe Angelocastron u bashkuan nën sundimin
e Gjin Bua Spata..
Në prill të vitit 1378, Mjeshtri i Madh i
Spitalorit të Kalorësve, Juan Fernández de
Heredia u nis për të marrë Artën, por dështoi
dhe u kap në betejë nga Gjin Bua Spata.
Herendia u shit nga Spata te Turqit Osmanë
për një çmim të madh. Thomas II
Preljubović, Despoti i Epirit ofroi ndihmë të
vlefshme gjatë betejës, megjithatë kjo
aleancë nuk zgjati për shumë kohë
 Renia Despotatit te Artes
Më 4 tetor të vitit 1416, shënohet pikërënia e Despotatit të Artës, një shtet mesjetar arbëror i krijuar
nga fisnikët Pjetër Losha dhe Gjin Bua Shpata në prill të vitit 1359 gjatë fushatës së tyre për të marrë
nën zotrim Epirin. Pinjolli i fundit nga 4 sundimtarët e dinastisë Shpata të Despotatit të Artës ishte
Jakup Bua Shpata, i njohur dhe si sundimtari i parë musliman arbëror në mesjetë (Dinastia Shpata
sundoi Despotatin e Artës nga viti 1374 e deri më 1416).
Jakub Bua Shpata trashëgoi fronin e Despotatit nga vëllau i tij, Muriqi, në vitin 1414/1415. Gjatë
sundimit të tij të shkurtër (1414/15-1 tetor 1416), ai ishte në luftra të shpesha kundër rivalit të tij,
Karlo Toko, një sundimtar italian që synonte pushtimin e Despotatit të Artës dhe Epirit.
Më 1 tetor të vitit 1416, Karlo Toko organizoi një pritë kundër Jakub Bua Shpatës duke e zënë atë në
befasi. Pas betejës që u zhvillua, Karlo Toko arriti ta kapte despotin arbër Shpata të gjallë dhe
menjëherë urdhëroi ekzekutimin e tij. Pas vdekjes së Jakub Bua Shpatës në moshën 47 vjeçare,
fisnikët e Artës morrën kontrollin e qytetit nga nëna e Shpatës dhe ofruan t’ia dorëzonin atë Karlos
nëse respektoheshin të drejtat dhe privilegjet e tyre ekzistuese. Karlo pranoi dhe hyri në Artë më 4
tetor 1416, me ç’rast mori fund dhe Despotati arbëror i Artës.