Nationalisme en

de Duitse
Eenwording
Lieffering Judith
De erfenis van
Napoleon.
• Begin 19de eeuw: Duitsland is
geen eenheid =meer dan 300
onafhankelijken staatjes

• 1813: coalitie van Pruisen,

Oostenrijk, Rusland en Zweden
brengt het leger van Napoleon een
zware nederlaag toe in Leipzig.

• 1815: Duitsland= ongeveer 30

staatjes
• Congres van Wenen (1814-
1815): onderhandelingen over de
inrichting van een nieuw Europa.

• Oostelijke deel van Pruisen komt

bij Rusland en Pruisen krijgt het
Rijnland als compensatie
Nationalisme en
romantiek.
•Vaderlandsliefde na Napoleontistische
periode.

•Buschenschaften: studenten dragen

“Middeleeuwse”kleding, spreken
verouderd Duits. Grote invloed van het
nationalisme en de romantiek.

•Johan Gottfried Herder (1744-1803):

theorie van het nationalisme.

•Belangstelling voor Duitse

geschiedenis, taal en cultuur.
Bv: Gebroeders Grimm.
• Romantiek:

- Reactie op het rationalisme van de Verlichting en op het

classicisme.

- Viering van de gewone mens en zijn individuele ervaring.

- Viering van de natuur, die vaak als woest wordt ervaren.

- Idealisering van de vrouw en een gevoel van isolement en

melancholie. Gevoelens zijn belangrijker dan
rationalisme.

- Inspiratie wordt gehaald uit de geschiedenis en cultuur

van het eigen volk.

- Nationalisme en romantiek sluiten goed bij elkaar aan.

Geen eenheid
door overleg.
• Duitse cultureel nationalisme
wordt politiek nationalisme.
• Pruisen heeft een versnipperd
staatsgebied. Dit zorgt voor
problemen tijdens de
industrialisatie.
• Pruisen wil zijn territorium
tot één douanegebied
omvormen.
• 1834: Zollverein: Pruisen +
veel Duitstalige gebieden
maar niet Oostenrijk en het
koninkrijk Hannover
bijvoorbeeld (zie kaart).
• 1848: Revolutiejaar

• Parlement in Frankfurt
met twee stromingen:
Groot-Duitse gedachte /
Klein-Duitse gedachte.

• Laatst genoemde stromint

wint maar de Pruisische
koning weigert de
‘Hundehalsband’.
Eenheid door oorlog.
• 1862:Otto van Bismarck minister-president van Pruisen.

• ‘’Eisen und Blut’’

• 1864: Oorlog Pruissen / Denemarken: +hertogdommen

Sleeswijk en Holstein.

• 1866: Oorlog Pruisen / Oostenrijk + Koninkrijk van

Hannover

• 1866: De Noord-Duitse Bond.

• 19 Juli 1870: Napoleon verklaart Pruisen de
oorlog.

• 1-2 September 1870: Veldslag bij Sedan,

Franse leger verslagen.

• Januari 1871: Parijs capituleert.

• Op 18 januari 1871 wordt in de spiegelzaal

van Versailles het Duitse keizerrijk uitgeroepen
(zie slide 1).

• Vredesverdrag: schadevergoeding + Elzas-

Lotharingen.

• Anti-Duitse gevoelens in Frankrijk.

• Overwinning op Frankrijk maakt
eenwording mogelijk.

• De Pruisische koning wordt keizer

met Bismarck als rijkskanselier

• Beieren sluit zich bij de Noord-Duitse

Bond.

• Machtsevenwicht wordt verstoord.

• Duitse keizerrijk belast met een

negatieve erfenis.
• Bismarck investeert in industrieën en bankondernemingen.

• Grote maatschappelijke en culturele spanningen.

• 1881: Drie-Keizer-Entente: Pruissen, Oostenrijk-Hongarije

en Rusland.

• 1888: Wilhelm II wordt keizer van Duitse Keizerrijk.

• 1890: Bismarck dient ontslag in.

 +………………………………………..
+………………………………………..
+…………………
+…………………………………..

1815: 1834: 1848: …….:Bismarck …………….: oorlog 18 Januari 1871:

11ghijkl5
……………………… ……………………… ……………………… minister- 1h8=
Pruisen/Frankrijk ………………………
…………. ………………. ………… president ………………………

Parlement in
……………. 1866:- Oorlog
………………/……………… 1890:…………..
-Noord-Duitse Bond dient ontslag in.

……….:Oorlog ………..:Wilhelm II wordt

Pruisen/Denemarken keizer van Duitse Keizerrijk.
 Quiz

• Wat zijn de kenmerken van de romantiek?

• Waarom komt er een Zollverein?

• Waarom dient Bismarck in 1890 ontslag in ?

 + Hertogdommen Sleeweis en Holstein +Koninkrijk
Hannover
+ Rijnland
+ Elzas-Lotharingen

1815: Congres 1834:Zollverein 1848: 1862:Bismarck 1870-1871: oorlog 18 Januari 1871:

van11ghijkl5
Wenen Revolutiejaar minister- 1h8=
Pruisen/Frankrijk Duitse Keizerrijk
president

Parlement in
Frankfurt. 1866:- Oorlog
Pruisen/Oostenrijk 1890:Bismarck
-Noord-Duitse Bond dient ontslag in.

1864:Oorlog 1888:Wilhelm II wordt

Pruisen/Denemarken keizer van Duitse Keizerrijk.
Filmpje over de Frans-Duitse oorlog:
• https://schooltv.nl/video/ten-oorlog-afl3-de-frans-duitse-oorlog/
#q=ten%20oorlog%20