18 Kültürel Miras ' - Türkiye'nin

UNESCO Dünya Mirası Listesi

Birleşmiş Milletlere bağlı bir kuruluş olan
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür
Organizasyonu«(UNESCO) , "United Nations
Educational Scientific and Cultural
Organization", bugün Dünya üzerinde onlarca
ülkede bulunan değerleri miras listesine alarak
geleceğe ulaştırmayı da başarmaktadır.
Türkiye, UNESCO sözleşmesine imza atan ilk
22 devlet arasında 10. sıradan yerini almayı
başarmıştır. Türkiye’mizin bugün öyle değerleri
var ki bunları gelecek kuşaklara da aktarmak
adına Unesco Miras Listesi'nde yer alması bizler
için büyük sevinç ve gururdur. Ülkemizin
UNESCO Miras Listesi'ndeki 18 değeri
şunlardır:
1- Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası (1985)
• Taşın dile gelişidir adeta, milim milim işlenmiş ve ruh katılmış halidir.
Karşısına geçip saatlerce anlamında kaybolacağınız müthiş bir
mimaridir Camii ve Darüşşifa. Anadolu taş işçiliğinin en mükemmel
örneklerinin başında gelir. 13. yüzyılda inşa edilen Camii ve Darüşşifa,
Sivas'ın Divriği ilçesinde bulunmaktadır. Mengücekoğulları döneminde
Ahmet Şah ve eşi Turan Melek tarafından yaptırılan camii ve
darüşşifanın en dikkat çeken yerleri şüphesiz kapıları ve sütunlarındaki
oymalar.

• Tiflisli ve Ahlatlı ustalar tarafından yapılan oymalarda mükemmel bir

işçilik sergilenmiş ve dahası binlerce motif her biri diğerinden farklı
yapılarak bir birini tekrar etmemiştir. Caminin içi de bir o kadar özel ve
zengindir. Darüşşifada ise karşımıza sık sık Selçuklu sekiz köşeli
yıldızları da çıkar. Çünkü Mengücekoğulları, Anadolu Selçuklu
Devleti'ne bağlı bir beylikti. 1985 yılında Unesco Miras Listesinde
yerini almıştır.
2- İstanbul'un Tarihi Alanları (1985)
• Yedi tepeli şehir İstanbul, nefes aldığı asırlar boyunca
medeniyetlere tüm misafirperverliğiyle kucak açmış, zarar
görmüş ama yine de ayağa kalkmış, nice büyük isimlere
mezar olmuş, nice yaşamlara göz yummuş ve aşklara konu
olmuş köklü şehir bir o kadar da yaşlı... Dünya'nın gelmiş
geçmiş en büyük devletlerinden üçüne başkentlik yapmış
şehir; Roma-Doğu Roma-Osmanlı...

• Tarihi Yarımada dediğimiz kısmı ise birçok Dünyaca ünlü

yapıyı barındırır. İstanbul'un Tarihi Alanları Unesco
listesinde yerini almıştır. Bunlar dört bölge olarak karşımıza
çıkar: Süleymaniye Camii ve çevresini barındıran
Süleymaniye Koruma Alanı; Ayasofya, Küçük Ayasofya,
Hipodrom, Topkapı Sarayı ve Aya İrini'yi içine alan
Sultanahmet Kentsel Sit Arkeolojik Alanı; Zeyrek Camii ve
çevresini içeren Zeyrek Koruma Alanı; İstanbul Kara Surları
3- Göreme Milli Parkı ve Kapadokya (1985)
4- Hattuşa- Hitit Başkenti (1986)
• Çorum'un Boğazkale ilçesi sınırlarında bulunan Hattuşa, Hititler'e
başkentlik yapmış şehirdir. Yüzyıllar boyunca önemli bir merkez
olmayı başaran yerleşimde bugün bile o günlerin heybetini
yansıtan öyle izler görürsünüz ki, "Bin Tanrılı Ülke" olarak anılan
Hititler yüzlerce Tanrı'ya inanmış ve kutsal saymıştır. Başkent
Hattuşa, M.Ö. 1200'lerde Hititlerin yıkılması ile birlikte zamanla
terkedilmiştir. Ama bugün bile o gösterişli ve zengin medeniyetin
bıraktığı izler size her şeyi çok net anlatır.

• Aslanlı kapılar, sur duvarları, otuz civarı tapınak, kraliyet

konutları... Ayrıca tarihin ilk yazılı antlaşması olarak bilinen
Kadeş Antlaşması da Hattuşa'daki kazılarda bulunmuştur ve
İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir. M.Ö. 13.yüzyılda
Mısır Firavunu II. Ramses ve Hitit Kralı III. Hattuşili arasında
imzalanan barış antlaşması Yakın Doğu'nun ilk antlaşması olma
özelliğini taşır.
5- Nemrut Dağı (1987)
• 6- Hierapolis- Pamukkale (1988)
• Beyaz Cennet Pamukkale ve hemen yanı başında
kocaman bir antik kent Hierapolis. Dünyaca ünlü
Pamukkale, Denizli il sınırındadır ve hemen yanı
başında Hierapolis antik kentiyle iç içedir aslında.
Yüzyıllar boyunca şifa arayanlara hizmet veren, şifalı
suları ve hamamları ile binlerce ziyaretçi ağırlayan
kent, traverten havuzları ile bugün de gelenlere müthiş
bir görsellik sunmaktadır.

• Hierapolis ise tiyatrosu, hamamları, agorası, sütunlu

caddeleri ve kapıları, tapınakları, nekropolisi ile
mutlaka gezilmesi gereken, dinlere kucak açmış kutsal
bir şehirdir.
7- Xanthos-Letoon (1988)
• Likya bölgesinin idari merkezi sayılan
Xanthos ve bir diğer önemli dini merkez
Letoon 1988 yılında Unesco'ya eklenen
yerlerimizden. Akdeniz Bölgesinde, Antalya
sınırlarında yer alan bu iki yerleşim Likya'nın
izlerini taşıyan önemli kentlerdir. Likya
bölgesi bugünkü Teke Yarımadası dediğimiz
bölgedir ve Likyalılar tarih boyunca
özgürlükleri için savaşmış gururlu bir halktır.
Tarihte bağımsız yaşamak uğruna savaşıp,
boyun eğmemek için de toplu intihar
gerçekleştiren Likya halkı, birçok antik kent
bırakmıştır ardında.
8- Safranbolu Şehri (1994)
• Ülkemizin nadide güzelliklerinden biridir Safranbolu;
medeniyetlere kucak açmış, yamaçlardan aşağı sıralanan
konaklarıyla buram buram Osmanlı izleri taşıyan, daracık
sokaklarında yaşanmışlıkların izlerinden gideceğiniz ve
lokumunun tadı damağınızda kalacak olan otantik şehir.
Zengin tarihi ve kültürel mirasını en iyi şekilde
korumaya çalışan Safranbolu, koruma altına aldığı
yüzlerce tarihi eseriyle, Dünyaca ünlü bir şehir olma
yolunda hızla ilerliyor.

• Türk geleneksel yaşam tarzını görüp hissedeceğiniz

şehirde, yöresel tatlar ise hem göz hem karın doyurur
cinsten. Safranbolu büyük bir marka oldu olmaya da
devam edecektir. Unesco Miras Listesi'ne 1994'de
eklenen şehir her yıl yerli-yabancı binlerce turist
9- Troya Arkeolojik Alanı (1998)
• Çanakkale Boğazı'nın girişinde bulunan
arkeologların deyimiyle "Rüzgarın zengin ettiği
şehir" Troya. Homeros'un İlyada'sında bahsi geçen
Truva Savaşları ve Yasak Aşk'ın getirdiği yıkım...
Helen gerçekten çok mu güzeldi? Ya da Troya'nın
zenginliği miydi Akhaları buraya çeken?

• Dokuz katmanlı şehri mutlaka görün. Anadolu'nun

en eski yerleşimlerinden biri olan Troya, sahip
olduğu savunma sistemi ile şehrin içerisinde
göreceğiniz gizemleri ile sizleri şaşırtacak. Üzerine
çok tez ortaya atılan Troyalılar gerçekten kimdi?
10- Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi
(2011)
• Mimar Sinan'ın "Ustalık Eserim" dediği Selimiye
Camii, Edirne ilimizin ve ülkemizin en kıymetli
miraslarından biridir. Osmanlı Devleti'ne başkentlik
yapmış Edirne'nin baş tacıdır adeta. Dört minareye
sahip caminin teknik anlamda mükemmelliği, işçiliği
ve zerafeti gelenleri hayran bırakmaktadır.

• Şehrin dört bir tarafından tüm ihtişamıyla görülen

camii, II. Selim tarafından yaptırılmıştır ve Mimar
Sinan imzası taşımaktadır. Külliye içerisinde camiyi
çevreleyen medreseler, bunların yanında ayrıca
kütüphane ve muvakkithane yer almaktadır. Ayrıca
külliye içerisinde Arasta da bulunmaktadır. Mimarlık
anlamında döneminin başyapıtı olan Selimiye Camii ve
Külliyesi 2011'de Unesco Miras Listesi'ne eklenmiştir.
11- Çatalhöyük Neolitik Alanı (2012)
12- Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı
İmparatorluğunun Doğuşu (2014)
• Tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan Bursa, Prusia'dan
Bursa'ya uzanan yaklaşık 2000 yıllık serüveninde her
zaman gözde şehir olarak kalmayı başarmıştır. Adım
adım tarihi kucaklayacağınız şehir, Orhan Gazi
tarafından 1326 yılında fethedilir ve Osmanlı'ya
başkentlik yapar. Beylikten devlete geçişte önemli bir
yerleşim olan Bursa, yüzlerce Osmanlı eseri ile dolar
taşar.

• Sadece merkez değil aynı zamanda Uludağ'ın

eteklerinde kurulan Kızık köylerine de ev sahipliği
yapar. Bugün kızık köylerinin en meşhuru Cumalıkızık
ise 700 yıllık Türk Köyü ve Unesco Miras Listesinde
yerini almayı başardı.
13- Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj
Alanı (2014)
• Kuzey Ege'nin gözbebeği yerleşimlerden Bergama.
Hellenistik, Roma, Doğu Roma ve Osmanlı dönemlerinin
izlerini taşıyan yerleşim sahip olduğu mimarisiyle de dikkat
çekici. Anadolu'nun en dik tiyatrosuna ev sahipliği yapan
Bergama Antik Kenti aynı zamanda tapınakları ve kutsal
alanlarıyla da önem arz ediyor.

• Antik dönemin üçüncü en büyük kütüphanesine sahip olan

Bergama, Pergamon ismiyle anılırdı ve hayvan derisinden
yapılan parşömenin icat edildiği yerdi. Aynı zamanda Roma
döneminin en önemli sağlık merkezlerinden biri olan
Asklepion'a da ev sahipliği yapmıştır. Bergama'da dolu dolu
bir gününüzü geçireceğiniz alanda Serapis Tapınağı da yer
almaktadır. Unesco'ya 2014'de dahil olan Bergama,
ülkemizin en güzel tarihi yerlerinden biridir şüphesiz.
14- Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri
Kültürel Peyzajı (2015)
• Binlerce yıldır ayakta kalmayı başarmış, geçmiş ile şimdi
arasında uzun bir serüven yaratmış tarihi surlarıyla, Diyarbakır
tarihi mirasın en büyük sahiplerinden şüphesiz. Dünya tarihine
en büyük miraslardan biridir şüphesiz Kalkan Balığı formundaki
Diyarbakır Surları. Birçok uygarlığa ev sahipliği yapan şehrin
surları, yaklaşık 5 kilometrelik uzunlukta ve 10 metre
yüksekliktedir.

• M.Ö. 3000'lere götürülen ilk yapım tarihi ile binlerce yıla

meydan okuyan surlar sadece ülkemizin değil, Dünya'nın da
tarihi değeridir. Hevsel Bahçeleri ise; Dicle Nehri kenarında ve
kale surları ile nehir arasında var olan verimli bir o kadar da
tarihi miras. Çin Seddi'nden sonra Dünya'daki en eski surlar
olarak bilinen Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçesi 2015'den bu
yana Unesco Dünya Miras Listesinde.
15- Efes (2015)
16- Ani Arkeolojik Alanı (2016)
• Türkiye-Ermenistan sınırında bulunan, Kars ilimizin
olmazsa olmazı turistik rotalarından Ani Harabeleri.
"1001 Kilise Şehri" diye anılan ören yeri Arpaçay
kıyısında kurulup onlarca medeniyeti kucaklamıştır.
Mimari anlamda da Ermeni, Gürcü, Selçuklu izlerini
ve dahasını taşıyan yerleşimde, özellikle surlar dikkat
çekicidir.

• Şehri gezerken karşınıza çıkan katedral ve kiliseler,

hemen ardından cami, Ani'nin sahip olduğu zenginliğin
en büyük göstergelerinden biridir. Kışın karlar altında
bile binlerce ziyaretçi ağırlayan Ani Harabeleri
2016'dan bu yana Unesco Miras'ında yerini almayı
başarmıştır.
17- Aphrodisias (2017)
• Aydın ilimizin Karacasu sınırlarında yer alan
güzeller güzeli ören yeri. Adı Efes Antik kenti kadar
pek duyulmasa da, bugün Anadolu'nun en zengin ve
güzel ören yerlerinden biridir Afrodisyas. Roma'nın
izlerini öyle azimle taşır ki, mermerin dile gelişidir
adeta şehir. Aşk ve güzellik Tanrıçası Afrodit'in
ismini alan şehir, sahip olduğu yapılarıyla zengindir.

• Tiyatrosu, Agorası, Stadyumu, Bouleterion'u, anıtsal

yapılarıyla şehri gezerken heyecanlanmamak
mümkün değil. Ülkemizin en kıymetli ören
yerlerinden biri olan Aphrodisias 2017 senesinde
Unesco Miras Listesinde yerini almayı başardı.
18- Göbeklitepe (2018)
• Şanlıurfa il sınırlarında yer alan ve keşfedildiği andan bu yana
Dünya tarihini değiştirecek buluntularıyla Göbeklitepe çok
büyük önem arz ediyor. İngiltere'deki Stonehenge'den yaklaşık
7000 yıl, Mısır Piramitlerinden ise 7500 yıl daha eski olan
Göbeklitepe hala kazılan ve keşfedilmeyi bekleyen
Anadolumuz'un kıymetli zenginliği. İnsanoğlunun avcı ve
toplayıcı olarak yaşadığı dönemde, böylesine muhteşem bir
mimarlıkla tasarladığı Göbeklitepe, o dönemin şartları içinde
akıl almaz bir durumdur.

• T şeklindeki taşlar ve üzerlerindeki hayvan figürleri ile

Dünyanın En Eski Tapınağı olarak lanse edilen Göbeklitepe,
önümüzdeki yıllar içerisinde daha da aydınlığa kavuşacak. Ve
belli ki tarih kitaplarında bazı konuları sil baştan yazdırtacak.
2018 Unesco Miras Listesinde yer alan Göbeklitepe, aynı
zamanda 2019 Göbeklitepe Yılı ilan edilerek daha çok
tanıtılmaktadır.