Θεραπεία των συναισθηματικών

διαταραχών
 Σκοπός της θεραπείας
• Θεραπεία επεισοδίου
– Μανίας
– Μικτό
– Υπομανίας
– Κατάθλιψης
• Πρόληψη υποτροπών
– Διπολικής διαταραχής τύπου Ι και ΙΙ
– Μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής
 Θεραπευτικές προσεγγίσεις
• Βιολογικές θεραπείες
– Φαρμακευτική αγωγή
– Ηλετροσπασμοθεραπεία
– Άλλες
• Ψυχοθεραπεία
– Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία
– Αναλυτική θεραπεία
– Ψυχοεκπαίδευση
– Άλλες
• Κοινωνικές προσεγγίσεις
 Θεραπεία μανιακού επεισοδίου
• Πότε;
• ΠΑΝΤΑ!!!!
• Πού;
• Στο νοσοκομείο συνήθως. Πολλές φορές (αλλά
όχι πάντα) με τη διαδικασία της ακούσιας
νοσηλεία
• Πώς;
• Φαρμακευτικά
• Γιατί;
• Ο ασθενής είναι ευάλωτος, επίσης μπορεί να
είναι επικίνδυνος για τον εαυτό του και τους
άλλους
Θεραπεία μανιακού επεισοδίου
• Αντιψυχωσικά
– Κλασσικά
– Άτυπα
• Θυμοσταθεροποιητικά
– Λίθιο
– Αντιεπιληπτικά (Καρβαμαζεπίνη, Βαλπροίκο)
• Βενζοδιαζεπίνες
• Ηλεκτροσπασμοθεραπεία
Χρήση αντιψυχωσικών στο μανιακό
επεισόδιο
• Σκοπός: Έλεγχος ανεβασμένης διάθεσης,
διέγερσης, λογόρροιας, μεγαλομανιακού
ιδεασμού και τυχόν άλλων ψυχωτικών
συμπτωμάτων
• Χρόνος δράσης: Συνήθως ΑΜΕΣΑ (εντός ωρών)
εξαίρεση ο μεγαλομανιακός ιδεασμός
• Δόση. Παρόμοια με αυτή στη σχιζοφρένεια
• Συνολικός χρόνος χορήγησης: Μερικές
εβδομάδες, εξαρτάται από την ανταπόκριση και
την υποτροπή των συμπτωμάτων
 Χρήση θυμοσταθεροποιητών
• Λίθιο
– Ανώτερο από τα αντιψυχωσικά στον έλεγχο
των συμπτωμάτων
– Η δράση του αργεί 2-3 εβδομάδες
– Τοξικότητα πολύ εύκολα
• Βαλπροίκο
– Ταχεία δράση 2-3 ημέρες
– Διπολική διαταραχή με ταχεία εναλλαγή
φάσεων ή μικτού επεισοδίου
 Χρήση βενζοδιαζεπινών και
Ηλεκτροσπασμοθεραπείας
• Βενζοδιαζεπίνες
– Έλεγχος του άγχους και της διέγερσης
– Έλεγχος διαταραχών του ύπνου
• Ηλεκτροσπασμοθεραπεία
– Πολύ αποτελεσματική
– Δυσκολία στη χορήγηση
– Πιθανά η ενδεδειγμένη λύση σε εγκύους
 Ζητήματα σχετικά με τη θεραπεία
της διπολικής διαταραχής
• Οι συνδυασμοί αγωγών αποτελεσματικοί
– Αντιψυχωσικά
– Σταθεροποιήτες
– Βενζοδιαζεπίνες
• Προσοχή στη διάρκεια συντήρησης σε
μετάπτωση σε κατάθλιψη
– Έγκαιρη έναρξη αντικαταθλιπτικού
– Διακοπή του όταν τα καταθλιπτικά
συμπτώματα παρέλθουν
Προφύλαξη από τις υποτροπές
• Ποιες καταστάσεις;
– Διπολική διαταραχή τύπου Ι
– Διπολική διαταραχή τύπου ΙΙ
– Κυκλοθυμία
– Υποτροπιάζουσα κατάθλιψη
 Θεραπευτικές παρεμβάσεις
προφύλαξης
• Φαρμακευτική θεραπεία
– Θυμοσταθεροποιητές
– Ατυπα αντιψυχωσικά (κουετιαπίνη, ολανζαπίνη,
αριπιπραζόλη κ.α.)
– Αντικαταθλιπτικά
• Ψυχοεκπαίδευση
– Τεχνική της υποστηρικτικής ψυχοθεραπείας
– Διδασκαλία της χρήσης των φαρμάκων
– Έλεγχος των σημείων της υποτροπής
– Οδηγεί σε λιγότερες και πιο αποτελεσματικά
ελεγχόμενες υποτροπές
 Θεραπεία της κατάθλιψης Ι
• Πότε;
• Πρέπει πάντα ( στην μειοψηφία των
περιπτώσεων αντιμετωπίζεται)
• Πού;
• Μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά
και στην πρωτοβάθμια περίθαλψη,
μπορεί όμως να καταλήξει και στο
νοσοκομείο
 Θεραπεία της κατάθλιψης ΙΙ
• Πώς;
• Οι φαρμακευτικές θεραπείες είναι ιδιαίτερα
αποτελεσματικές. Εξίσου αποτελεσματικές και οι
ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις
• Γιατί;
• Είναι πιθανά η συχνότερη αιτία αναπηρίας
παγκόσμια.
• Ο κίνδυνος αυτοκτονίας είναι ιδιαίτερα μεγάλος
• Οι υποτροπές είναι συχνές χωρίς θεραπεία
 Φαρμακευτική θεραπεία
κατάθλιψης
• Φαρμακευτική αγωγή
– Τρικυκλικά
– Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης
σεροτονίνης
– Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης
σεροτονίνης-νοραδρεναλίνης
– Άλλα
 Φαρμακευτική θεραπεία
κατάθλιψης
• Επιλογή αντικαταθλιπτικού
– Οι πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες
– Προηγούμενη ανταπόκριση στην αγωγή
– Ασφάλεια στην υπερδοσολογία
– Ανάγκη νοσηλείας ή όχι
– Άτυπη κατάθλιψη
– Συνοδά συμπτώματα
– Γενικότερη κατάσταση υγείας
 Φαρμακευτική θεραπεία
κατάθλιψης
• Δυσκολίες συμμόρφωσης
– Έναρξη δράσης μετά από 2-3 εβδομάδες
– Έναρξη παρενεργειών άμεσα
• Ενίσχυση αγωγής
– Λίθιο, καρβαμαζεπίνη
– Θυρεοειδικές ορμόνες Τ3 και σπανιότερα Τ4
– Συνδυασμοί αντικαταθλιπτικών
– Άλλα
 Άλλες βιολογικές θεραπείες
• Ηλεκτροσπασμοθεραπεία
– Ταχύτερη από την αγωγή
– Παρουσία ψυχωτικών ή κατατονικών συμπτωμάτων
– Δεν είναι θεραπεία
– Εγκύους
– Όταν θέλουμε γρήγορο αποτέλεσμα
– Όταν οι άλλες αγωγές έχουν αποτύχει
• Διακρανιακός μαγνητικός ερεθισμός
• Ψυχοχειρουργική
– Ερεθισμός πνευμονογαστρικού ή ορισμένων κέντρων
του εγκεφάλου με εμφυτευόμενους βηματοδότες
 Παρενέργειες και ειδικά θέματα
αντικαταθλιπτικής αγωγής
• Ήπιες και ανεκτές παρενέργειες με τα
νεότερα
– Γαστρεντερικές διαταραχές
– ίλιγγος, ζάλη, ναυτία
– Σεξουαλικές δυσλειτουργίες
• Κίνδυνος μετάπτωσης σε μανία
– Ως παρενέργεια της αντικαταθλιπτικής
αγωγής
• Κίνδυνος αυτοκτονίας
Ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις
για τη θεραπεία της κατάθλιψης
Γνωσιακή ψυχοθεραπεία
Η τριάδα της κατάθλιψης κατά Beck

Εαυτός Μέλλον
(-) Κατάθλιψη (-)

Κόσμος
(-)
 Επεμβατικές προσπάθειες
τροποποίησης δυσπροσαρμοστικών πεποιθήσεων

Διαδικασίες ελέγχου της ορθότητας ή εγκυρότητας

(ορθολογιστική προσέγγιση)

Διαδικασίες που δίνουν έμφαση στην εξεύρεση εναλλακτικών

(νοοκατασκευαστική προσέγγιση)

Διαδικασίες που επικεντρώνονται στις συνέπειες

(πραγματιστική προσέγγιση)
Αποτελεσματικότητα Γνωσιακής Ψυχοθεραπείας στην
Καταθλιπτική Διαταραχή

Εφάμιλλη της φαρμακοθεραπείας

Με την φαρμακοθεραπεία συντομότερα τα αποτελέσματα

Με τη γνωσιακή μικρότερες πιθανότητες υποτροπής

Ο συνδυασμός φαρμακοθεραπείας και γνωσιακής

ψυχοθεραπείας έχει καλύτερα αποτελέσματα
 Άλλες συχνά χρησιμοποιούμενες
ψυχοθεραπείες
• Ψυχαναλυτική (Ψυχοδυναμική)
ψυχοθεραπεία
• Συστημική θεραπεία (Οικογένειας)
• Διαπροσωπική ψυχοθεραπεία
• Ψυχοεκπαίδευση
• Ομαδικές θεραπείες
 Συνοψίζοντας

• Η βιοψυχοκοινοική προσέγγιση πρέπει να

είναι η προσέγγιση εκλογής για τη
θεραπεία της κατάθλιψης
 Βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο
σχηματικά

Ψυχολογικοί παράγοντες
Απόψεις/αξίες
Πεποιθήσεις/σκέψεις
Συναισθήματα

Βιολογικοί παράγοντες
Ορμόνες Κοινωνικοί παράγοντες
Νευροχημεία Σχέσεις
Γονίδια Κοινωνικοί ρόλοι
 Επιστροφή στο βιοψυχοκοινωνικό
Μοντέλο
• Με βάση τις αυξανόμενες γνώσεις σχετικά

– Γονίδια
– Ρόλος του παρελθόντος και παρόντος περιβάλλοντος στην
ωρίμανση και τη λειτουργία του εγκεφάλου
– Τη νευροφυσιολογία των συναισθημάτων και της διάθεσης
– Την ιδιαίτερη σημασία γύρω από το πόσο πολύπλοκη είναι η
επεξεργασία πληροφοριών

• Πρέπει να επιστρέψουμε στο ψυχοκοινωνικό μοντέλο

που περιγράφει την ποικιλία και την πολυπλοκότητα των
αλληλεπιδράσεων των πιο πάνω παραγόντων που
παρουσιάζουν επιπλέον πολλές διαφορές σε κάθε άτομο

• Οι νέες θεραπείες αποσκοπούν στην εκπαίδευση του

μυαλού
Σας ευχαριστώ πολύ