Σημειώσεις για την

Συμβουλευτική Ψυχολογία.
Τομείς ενδιαφέροντος

Στέλλα Κοντογιάννη, Κοινων. Ανθρωπολόγος MSc, Εκπαιδευόμενη στη Συμβουλευτική

Ψυχολογία

Οι Ανθρωπιστικές προσεγγίσεις ακολουθούν την θεωρία του Carl

Rogers που έθεσε ως κέντρο του ενδιαφέροντος τον άνθρωπο και
την εγγενή τάση του για αυτοπραγμάτωση, αντλώντας στοιχεία από
την μελέτη της βιολογίας και από την Θεωρία των κινήτρων που
οδήγησε τον A. Maslow στην ιεράρχηση των ανθρώπινων αναγκών με
μορφή πυραμίδας που στην βάση της υπάρχουν οι βασικές ανάγκες
επιβίωσης και στην κορυφή η ανώτερη πραγμάτωση του ανθρώπου ως
πνευματικού όντος. (Scholl, et al. 2014)

Αυτό που χρειάζεται να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας είναι ότι το

αποτέλεσμα της εφαρμογής μιας προσέγγισης στην διαμόρφωση
εποικοδομητικής σχέσης με τους άλλους είναι διαφορετικό από τα
συμπεράσματα των ερευνών για την αποτελεσματικότητα των
προσεγγίσεων. Το να αξιολογηθεί μια προσέγγιση θετικά από ένα
άτομο σχετίζεται με το κατά πόσον αυτή η προσέγγιση ικανοποιεί
το άτομο και νιώθει ότι εκπληρώνονται οι προσωπικοί του
στόχοι. Όταν όμως ερχόμαστε να διερευνήσουμε στατιστικά την
αποτελεσματικότητα μιας προσέγγισης δεν είναι και τόσο
ξεκάθαρα τα πράγματα γιατί η μέθοδος διερεύνησης είναι κατά
κύριο λόγο ποιοτική μέσω συνεντεύξεων και ο παράγοντας
υποκειμενικότητα στην αίσθηση του αποτελέσματος είναι πολύ
ουσιαστικός για να μπορέσει να εξαχθεί αντικειμενικό
συμπέρασμα.

Τα στοιχεία που αξιολογούνται στο πέρας της εφαρμογής ενός

προγράμματος ανθρωπιστικής προσέγγισης εστιάζονται στην
βελτίωση της ποιότητας των σχέσεων, στην βελτίωση της
αυτοεικόνας, στην βελτίωση του αισθήματος εκπλήρωσης. Τα
στοιχεία αυτά με κάποιο τρόπο μπορούν να ποσοτικοποιηθούν,
εφόσον αντιμετωπιστούν ως μετρήσιμη απόδοση σε ένα εργασιακό
περιβάλλον, μεγαλύτερος αριθμός έργων που έχουν ολοκληρωθεί,
μεγαλύτερη συμμετοχή σε κοινές δραστηριότητες. Είναι αρκετά
δυσχερής η μέτρηση της απόδοσης σε ομάδες εργασίες που το έργο
είναι ένα και δεν μπορεί εύκολα να καταγραφεί το ποσοστό
εργασίας που έγινε από κάθε μέρος του συνόλου.

“Οι σύμβουλοι εργάζονται σε διάφορες τοποθεσίες, όπως κέντρα

αποκατάστασης, νοσοκομεία, ιδιωτικά ιατρεία, πανεπιστήμια και
μεγάλες εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης. Όλοι οι

1
σύμβουλοι, ανεξάρτητα από τον τομέα της ειδικότητάς τους,
παρέχουν βασικές υπηρεσίες σε άτομα που χρειάζονται βοήθεια
για θέματα συναισθηματικής, κοινωνικής και ψυχικής υγείας”.
(Ανακτήθηκε από το σύνδεσμο: https://
www.bestcounselingdegrees.net/ degrees/masters-in-counseling/)
Σύμφωνα με την American Counseling Association (ACA), οι
επαγγελματίες σύμβουλοι συνεργάζονται με άτομα, ομάδες και
οικογένειες για να βελτιώσουν την ευεξία, να επιτύχουν
εκπαιδευτικούς και επαγγελματικούς στόχους και να
αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις ψυχικής υγείας.

Συμβουλευτική Καριέρα

Στον ευρύτερο χώρο της Συμβουλευτικής υπάρχουν πολλές

διαφορετικές σταδιοδρομίες και εξειδικεύσεις που μπορούμε να
ακολουθήσουμε. Οι σύμβουλοι συχνά εργάζονται σε ένα ευρύ φάσμα
τομέων - ακόμα και όταν βρίσκονται σε μια συγκεκριμένη
καριέρα. Μερικές φορές μπορεί να βρείτε έναν σύμβουλο ψυχικής
υγείας σε νοσοκομείο, αστυνομικό τμήμα, στο σπίτι μιας
οικογένειας ή σε ιδιωτικό ιατρείο, σε μια υπηρεσία, σε μια
εταιρεία. Ανάλογα με την επιλογή της σταδιοδρομίας και την
εξειδίκευσή σας, η συμβουλευτική σταδιοδρομία σας θα μπορούσε
να σας φέρει σε όλες τις γωνιές της κοινότητας που υπηρετεί.

Σε κάθε χώρο από αυτούς υπάρχουν διαφορετικές απαιτήσεις και

διαφορετικό πλαίσιο εργασίας. Αν και οι βασικές δεξιότητες
συμβουλευτικής είναι οι ίδιες για όλους τους χώρους εξάσκησής
της, κάθε συγκεκριμένος χώρος έχει τις δικές του
ιδιαιτερότητες:

Ο χώρος ενός αστυνομικού τμήματος έχει άλλες απαιτήσεις και

άλλες ένα νοσοκομείο, άλλες ένα ιδιωτικό ιατρείο και βέβαια
άλλες απαιτήσεις έχει το να επισκέπτεται κάποιος ένα σπίτι.
Ανεξάρτητα από την θεωρητική προσέγγιση, η εξάσκηση του ρόλου
του συμβούλου είναι μια απαιτητική διαδικασία αυτοβελτίωσης
και προσφοράς.

Το symptoma.gr είναι ένας ψηφιακός βοηθός για διερεύνηση

συμπτωμάτων. Δεν έχει εξελιχθεί σε εφαρμογή που την
κατεβάζεις στο τηλέφωνό σου. Είναι προσβάσιμη από κινητά
και υπολογιστές και δίνει ακριβείς απαντήσεις που έχουν
ληφθεί από έγκυρους ιστότοπους ειδικών ή έγκυρα και
ελεγμένα μέσα.
Είναι μια ενδιαφέρουσα δημιουργία μιας ομάδας και
αναζητεί εργαζόμενους και συνεργάτες. Κατά την αναζήτηση
θεμάτων που αφορούν την ψυχική υγεία κυρίως - στο πλαίσιο
των Σπουδών μου σε επίπεδο Diploma στην Συμβουλευτική,

2
έπεσα πάνω. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό το ακόλουθο
μήνυμα. Αυτό το μήνυμα ή κάπως παρόμοιο, επιβάλλεται να
μπαίνει στις διαδικτυακές σελίδες όλων μας, ειδικά όσοι
από εμάς ασχολούμαστε με τη Συμβουλευτική - βραχεία
υποστήριξη και άτυπες ομάδες υποστήριξης. Πολλά άτομα
έχουν την τάση να μην αποδέχονται προβλήματα υγείας που
αντιμετωπίζουν και να θέλουν μέσω της Συμβουλευτικής να
αποφύγουν τη διαχείριση του προβλήματος τους. Εάν όμως ο
ενδιαφερόμενος δεν έχει επισκεφθεί γιατρό για το πρόβλημα
που μας παρουσιάζει και δηλώνει ότι “δεν θέλει τέτοια”,
μπορούμε μέχρι και να μην τον αναλάβουμε.
Επιβάλλεται να μπαίνει ένα τέτοιο μήνυμα στην σελίδα μας.
Εκεί θα ενημερώνεται ο ενδιαφερόμενος ότι εάν
αντιμετωπίζεται κάποια επίμονη ενόχληση σωματική ή
συναισθηματική, θα πρέπει πρώτα να επισκεφθείτε τον
προσωπικό σας γιατρό.
Η Συμβουλευτική είναι δυνατόν να σας βοηθήσει να
διαχειριστείτε δύσκολες αποφάσεις, προβλήματα στις
σχέσεις, εσωτερικές ή διαπροσωπικές δυσκολίες,
μεταβατικές περιόδους της ζωής, απώλειες ή σημαντικές
αλλαγές. Η Συμβουλευτική ΔΕΝ υποκαθιστά την ιατρική
φροντίδα, δεν είναι ψυχοθεραπεία.
● Τι είναι η Συμβουλευτική
● Τι είναι η Ψυχοθεραπεία (χρήσιμες πληροφορίες και
σύνδεσμοι)
● Πόσο σημαντική είναι η αυτοφροντίδα μας (περιλαμβάνει
τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις, ελέγχους και
τροποποιήσεις στην καθημερινή μας ζωή)
● Μέρος της αυτοφροντίδας μας είναι και η διατήρηση της
αρμονίας και της λειτουργικότητας στην καθημερινότητά
μας.
● Η αναζήτηση βοήθειας στην διαχείριση απαιτητικών
καταστάσεων ή αλλαγών στη ζωή μας συμβάλλει στην
μείωση του βάρους (burden) των αλλαγών αυτών.

3
Η συμβουλευτική σε άτομα που αντιμετωπίζουν σωματικά συμπτώματα -
η ανάγκη διαρκούς ενημέρωσης και επαφής με άλλους ειδικούς
Πολλές φορές ένας Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - έστω και ως
εκπαιδευόμενος - έρχεται αντιμέτωπος με άτομα που
παραπονούνται για κάποιες σωματικές ενοχλήσεις. Σύμφωνα με τον
Κώδικα Δεοντολογίας ο Σύμβουλος είναι απαραίτητο να παραπέμψει
τον ενδιαφερόμενο σε κάποιον ειδικό γιατρό για να διερευνήσει
το πρόβλημά του. ωστόσο ένα ποσοστό ενδιαφερομένων εκλαμβάνει
την παραπομπή σε ειδικό ως μια ενέργεια αποφυγής από μεριάς
μας να ασχοληθούμε μαζί του.
Συχνά τέτοια θέματα αναφέρονται στην εποπτεία των Συμβούλων
γιατί αφενός οι Σύμβουλοι δεν μπορούν να πραγματοποιούν
διαγνώσεις, αφ’ ετέρου χρειάζεται να είναι πλήρως
καταρτισμένοι και ενημερωμένοι για τις πιθανές αιτίες
σωματικών ενοχλήσεων.
Κατά την εισαγωγική συνέντευξη γίνεται πάντα λήψη ιστορικού,
ωστόσο εάν ο ενδιαφερόμενος δεν θελήσει να δώσει πληροφορίες
για κάποια θέματα υγείας, λόγω του GDPR ο Σύμβουλος χρειάζεται
να δεχτεί την δήλωση του ενδιαφερόμενου ή να μην δεχτεί
καθόλου τον ενδιαφερόμενο, εάν υποψιάζεται ότι ελλοχεύει
κίνδυνος για την ακεραιότητα του ενδιαφερομένου.
Η αρχή της μη βλάβης που διέπει τις Εφαρμοσμένες επιστήμες
όπως η Συμβουλευτική και η Ψυχοθεραπεία, αφορά και την αποδοχή
του ενδεχόμενου άρσης του απορρήτου σε περίπτωση κινδύνου για
το ίδιο το άτομο ή για κάποιον άλλον, σε περίπτωση που υπάρχει
υπόνοια για σοβαρή διάγνωση που λανθάνει ή όταν υπάρξει κατά
την διάρκεια της εισαγωγικής συνέντευξης ή στην διάρκεια των
συνεδριών, ομολογία αξιόποινης πράξης.
Τα συμπτώματα της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου περιλαμβάνουν: άγχος,
ευερεθιστότητα, σύγχυση, καταβολή, κόπωση, προβλήματα ύπνου,
αδυναμία συγκέντρωσης, πεπτικά προβλήματα. Ωστόσο, τόσο η ίδια
η εμφάνιση τέτοιων συμπτωμάτων προκαλεί ενόχληση στα άτομα που
τα βιώνουν, όσο και το άγχος μιας πιθανής διάγνωσης ενός
σοβαρού προβλήματος υγείας, είναι που επιβάλλουν την παροχή
υποστήριξης και ενδυνάμωσης του ενδιαφερόμενου, ώστε να
διαχειριστεί τα συναισθήματά του και να νιώσει έτοιμος να
αναλάβει την ευθύνη για την αυτοφροντίδα του και την
αντιμετώπιση του προβλήματος υγείας.
Πώς θα διακρίνουμε ποια από αυτά τα συμπτώματα οφείλονται στην
ίδια τη νόσο και ποια μπορεί να οφείλονται σε κατάθλιψη.

4
Αμιγώς ΧΝΑ Κατάθλιψη ή άλλη διαταραχή
διάθεσης

ανορεξία ανορεξία

ναυτία/ πεπτικά προβλήματα αλλαγή διατροφικών συνηθειών

(υπερφαγία, ανορεξία)
δυσκαταποσία, αίσθημα κόμπου
στο λαιμό

αλλοιωμένη γεύση αυτοκαταστροφική τάση,

ενδεχόμενη κατάχρηση
παυσίπονων ή άλλων φαρμάκων

οίδημα τοπικό στα κάτω άκρα άγχος για την εξωτερική

ή γενικευμένο εμφάνιση

κόπωση κόπωση

μειωμένη διούρηση αναστολή οργανικών

λειτουργιών

πόνος στο θώρακα πόνοι σε διάφορα σημεία,

συχνά και στο θώρακα

δύσπνοια αίσθημα ασφυξίας

Ο πελάτης μπορεί να απευθυνθεί σε Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας κατά

παρακίνηση του περιβάλλοντός του ή και αυθόρμητα για να
κατευνάσει το άγχος, να διαχειριστεί τις αϋπνίες ή το αίσθημα
ασφυξίας, τη δυσκαταποσία, την κόπωση και πολλά άλλα.
Ενδεχομένως, έχουμε ένα άτομο που πιθανότατα είναι σε άρνηση
κι επομένως χρειάζεται να το έχουμε υπόψη μας αυτό. Αν και οι
ΣΨΥ συνήθως δουλεύουμε με το ίδιο το άτομο, όταν υπάρχει
υπόνοια για αυτοκαταστροφική/αυτοκτονική τάση χρειάζεται να
παρέμβουμε σε συνεννόηση φυσικά με την εποπτεία μας για την
καλύτερη αντιμετώπιση του ατόμου έστω και με επαφή με κάποιο
οικείο πρόσωπο, εφόσον φυσικά υπάρχει συναίνεση από το οικείο
πρόσωπο.
Συχνά θα επισκεφθούν τους ΣΨΥ άτομα με την υπόνοια διατροφικής
διαταραχής ή κατάθλιψης. Κατά την λήψη του ιστορικού του
ατόμου ή και κατά τη διάρκεια των συνεδριών προκύπτουν τα
υπόλοιπα στοιχεία (μειωμένη ούρηση, αφύπνιση τη νύχτα για
ούρηση, δυσφαγία, ιστορικό διαβήτη ή άλλων πιθανών
παραγόντων). Είναι καλό να είναι υποψιασμένος ο ΣΨΥ ώστε να

5
ρωτήσει το άτομο εάν έχει κάνει πρόσφατα κάποιο check up και
να είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε με την εποπτεία μας την
δυνατότητα να τον παραπέμψουμε σε ειδικό γιατρό για διερεύνηση
της περίπτωσης.

Τα 7 στάδια της θεραπευτικής διαδικασίας ανάπτυξης

Ο Carl Rogers αναφέρθηκε σε μια θεραπευτική διαδικασία επτά

σταδίων που διανύει ο πελάτης πριν φτάσει στο επίπεδο πλήρους
αξιοποίησης του δυναμικού του για μια πιο λειτουργική κι
αυτόνομη ζωή. Ωστόσο, ύμφωνα με τα δεδομένα της παρατήρησης
από τους θεραπευτές, οι πελάτες συνήθως αποχωρούν από την
θεραπεία πολύ πριν φτάσουν στο έβδομο στάδιο. Η ίδια η
θεραπευτική διαδικασία είναι ένα ταξίδι προς την πλήρη
λειτουργικότητα αλλά κάθε άτομο που την διανύει το βιώνει
διαφορετικά και δεν καταφέρει να φτάσει στο σημείο να
χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα εφόδια που έχει για να φτάσει
εκεί που μπορεί να φτάσει.
Ο Carl Rogers αναφέρθηκε σε μια θεραπευτική διαδικασία επτά
σταδίων που διανύει ο πελάτης πριν φτάσει στο επίπεδο πλήρους
αξιοποίησης του δυναμικού του για μια πιο λειτουργική κι
αυτόνομη ζωή. Ωστόσο, σύμφωνα με τα δεδομένα της παρατήρησης
από τους θεραπευτές, οι πελάτες συνήθως αποχωρούν από την
θεραπεία πολύ πριν φτάσουν στο έβδομο στάδιο. Η ίδια η
θεραπευτική διαδικασία είναι ένα ταξίδι προς την πλήρη
λειτουργικότητα αλλά κάθε άτομο που την διανύει το βιώνει
διαφορετικά και δεν καταφέρει να φτάσει στο σημείο να
χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα εφόδια που έχει για να φτάσει
εκεί που μπορεί να φτάσει. ( Talking Therapy (5 Feb., 2012)
Στο: https://www.counsellor.directory/cgi-bin/ cd_article.pl/
Rogers__Seven_Stages_of_Process (Ανακτήθηκε στις 23/05/2022)
Στο πρώτο στάδιο ο πελάτης βρίσκεται σε μια αδυναμία έκφρασης
και ανοίγματος. Δυσκολεύεται να εκφράσει τις βαθιές του
ανησυχίες, τα μύχια συναισθήματα και τις αδυναμίες του.
Βρίσκεται σε αρκετή άμυνα και μοιράζεται κάποια πολύ
επιφανειακά ζητήματα. Καθώς η θεραπευτική διαδικασία
συνεχίζεται και η θεραπευτική σχέση αρχίζει να δημιουργείται,
ο πελάτης περνάει στο δεύτερο στάδιο όπου νιώθει περισσότερο
χαλαρός και αρχίζει να αναρωτιέται για την ορθότητα της
οπτικής του για ορισμένα θέματα. Η τάση να κατηγορεί τους

6
άλλους εξακολουθεί να υπάρχει και η απουσία ανάληψης ευθύνης
για τον ίδιο είναι ακόμα εμφανής. Αδυνατεί να εντοπίσει το
όριο ανάμεσα σε ό,τι ελέγχει ο ίδιος και ό,τι ελέγχουν οι
άλλοι ή η κοινωνία. Αποδέχεται ωστόσο ότι τα πράγματα δεν
είναι και τόσο καλά στη ζωή του, όπως ίσως φαίνεται. Το σημείο
ελέγχου βρίσκεται ακόμα εκτός του ίδιου.
Σύμφωνα με την θεωρία του Άντλερ, το άτομο μαθαίνει να
εξετάζει διαφορετικά τις ενέργειές του μέσα από επανεκπαίδευση
στην ψυχοθεραπεία και την συμβουλευτική. Ο κύριος άξονας αυτής
της θεωρίας είναι η ανάληψη της προσωπικής ευθύνης και η
αντιμετώπιση κατά πρόσωπο των λανθασμένων συμπεριφορών και των
συνεπειών τους. Το άτομο μέσα από την θεραπεία συνειδητοποιεί
ότι δεν είναι τόσο ανήμπορο όσο πιστεύει ότι είναι.
Διαπιστώνει πως είναι ικανό να κάνει πολύ περισσότερα πράγματα
από αυτά που νόμιζε ότι μπορεί να κάνει. (Ντράικωρς, 1992).
“Με την ψυχοθεραπεία και τη συμβουλευτική το άτομο
αντιλαμβάνεται ότι αλλάζοντας συμπεριφορά, ο εξωτερικός κόσμος
αντέχεται περισσότερο και γίνεται λιγότερο κακός.” Το κλειδί
της θεραπείας είναι η ενθάρρυνση, η ενδυνάμωση. Το άτομο
παρατηρεί τα αποτελέσματα που έχει στις καθημερινές
υποχρεώσεις του.
Αν και έχουμε έναν εαυτό, οι άλλοι είναι πιασμένοι, μπορούμε
να τον ενεργοποιήσουμε σε όλο το δυναμικό του, εφόσον
αποδεχτούμε ότι οι πράξεις μας επιφέρουν αλλαγές στο
περιβάλλον μας έμψυχο και άψυχο. Π.χ. Αν ανοίξω το παράθυρο ο
χώρος αποκτά φως.