‘‘ΣΤΙΓΜΑ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ’’

11/01/2024

Τμήμα Νοσηλευτικής ΤΕΠΑΚ

NUR_116
Βαλέρια Γεωργίου 27190
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Το κοινωνικό στίγμα που περιβάλλει την ψυχική ασθένεια και ο αντίκτυπός του στη
νοσηλευτική φροντίδα:

Συζητήστε πώς οι κοινωνικές στάσεις και τα στίγματα απέναντι στις ψυχικές ασθένειες
επηρεάζουν τη νοσηλευτική φροντίδα που παρέχεται σε άτομα με παθήσεις ψυχικής υγείας.
Εξερευνήστε τον ρόλο των νοσηλευτών στην αμφισβήτηση και την εξάρθρωση στερεοτύπων
που σχετίζονται με την ψυχική υγεία στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο.
Ορισμός της ψυχικής ασθένειας

Η Ψυχική Ασθένεια αναφέρεται σε μια ευρεία κατηγορία προβλημάτων υγείας που

επηρεάζουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε, νιώθουμε και συμπεριφερόμαστε. Περιλαμβάνει
ένα ευρύ φάσμα συνθηκών, από συναισθηματικές και ψυχολογικές προκλήσεις μέχρι και
σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές. Η ψυχική ασθένεια μπορεί να επηρεάσει την καθημερινή
ζωή, τις σχέσεις, την απόδοση στην εργασία και τη γενική ευημερία.

Αίτια ψυχικών ασθενειών

Οι ψυχικές ασθένειες είναι σύνθετα φαινόμενα που συνήθως προκαλούνται από μια
συνδυασμένη επίδραση διαφόρων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των γενετικών,
βιολογικών, περιβαλλοντικών και ψυχοκοινωνικών παραγόντων. Η κληρονομικότητα μπορεί
να παίξει κρίσιμο ρόλο σε ορισμένες περιπτώσεις, με κάποιες ψυχικές διαταραχές να
εμφανίζουν μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης σε άτομα με ιστορικό στην οικογένεια.

Οι εμπειρίες και οι συνθήκες του περιβάλλοντος μπορούν επίσης να επηρεάσουν την ψυχική
υγεία. Καταστάσεις όπως η τραυματική εμπειρία, το στρες, η καταπίεση και οι σχέσεις
μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη ψυχικών ασθενειών. Επιπλέον, η κοινωνική
στιγματοποίηση ή η έλλειψη πρόσβασης σε πόρους ψυχοκοινωνικής υποστήριξης μπορεί να
επιδεινώσει τα συμπτώματα ή να καθυστερήσει την αναζήτηση βοήθειας.

Η συνδυασμένη επίδραση αυτών των παραγόντων μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες ψυχικές

καταστάσεις, όπως η κατάθλιψη, η σχιζοφρένεια, η διαταραχή προσωπικότητας και η
αγωνία, με κάθε ψυχική ασθένεια να εμφανίζει μοναδικά χαρακτηριστικά και αιτίες. Η
θεραπεία και η διαχείριση των ψυχικών ασθενειών συχνά απαιτεί ένα ολιστικό προσέγγιση
που να λαμβάνει υπόψη τους όλους τους παράγοντες που επηρεάζουν την ψυχική υγεία.

Κατηγορίες ψυχικών ασθενειών

Οι ψυχικές διαταραχές πίσω στην ιστορία

Ορισμός του Στίγματος στη Ψυχική Υγεία

Το Στίγμα της Ψυχικής Υγείας αναφέρεται στην αρνητική ετικέτα, την προκατάληψη ή τη
διακριτική συμπεριφορά που συνήθως αντιμετωπίζουν άτομα που έχουν μια ψυχική
ασθένεια. Αυτό το στίγμα μπορεί να επηρεάσει την αυτοεκτίμηση, να οδηγήσει σε κοινωνική
απομόνωση και δυσκολίες στην εύρεση βοήθειας. Η λέξη "στίγμα" προέρχεται από τα
αρχαία ελληνικά και σήμαινε "σημάδι" ή "ένδειξη" και από εκεί η λέξη εξελίχθηκε και πήρε
την σημερινή της σημασία.

Τύποι Στιγματοποίησης

Οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν ψυχικά προβλήματα μπορεί να βιώνουν στιγματοποίηση

σε διάφορες μορφές:
● Δημόσιο Στίγμα :
Συμβαίνει όταν η κοινωνία συνολικά έχει αρνητικές στάσεις και πεποιθήσεις για ένα
συγκεκριμένο γκρουπ ή μια συγκεκριμένη κατάσταση. Το δημόσιο στίγμα μπορεί να
οδηγήσει σε διάκριση και αποκλεισμό των ατόμων με το στιγματισμένο
χαρακτηριστικό.
● Αυτο-Στιγματισμός :
Τα άτομα που ανήκουν σε στιγματισμένα γκρουπ μπορεί να εσωτερικοποιήσουν τις
αρνητικές στάσεις της κοινωνίας, οδηγώντας σε αυτο-στιγματισμό. Αυτό μπορεί να
έχει ως αποτέλεσμα την χαμηλή αυτοεκτίμηση και ανασφάλεια.
● Αποφυγή ετικετών :
Αναφέρεται στο φαινόμενο όπου τα άτομα προσπαθούν να αποφύγουν το
στιγματισμό από το να αποκρύψουν ορισμένες πτυχές της ταυτότητάς τους, της
κατάστασης ή των χαρακτηριστικών τους. Τα άτομα μπορεί να φοβούνται τις
αρνητικές συνέπειες του στιγματισμού, οδηγώντας τους να κρύβουν ή να
ελαχιστοποιούν τις πληροφορίες για τους εαυτούς τους που θα μπορούσαν να
θεωρηθούν στιγματικές.
● Διαρθρωτικό στίγμα :
Αναφέρεται σε κοινωνικές πολιτικές, πρακτικές και κανόνες που θέτουν σε
μειονεκτική θέση ορισμένες ομάδες πράττοντας με στιγματικές στάσεις.
● Στίγμα Επαγγελματιών Υγείας :
Αναφέρεται στις αρνητικές στάσεις και τις διακριτικές συμπεριφορές που μπορεί να
επιδείξουν οι επαγγελματίες υγείας έναντι συγκεκριμένων ατόμων με βάση τα
χαρακτηριστικά τους, την κατάσταση υγείας τους ή άλλους παράγοντες. Αυτό το
 φαινόμενο μπορεί να έχει σημαντικές συνέπειες για την ποιότητα της παροχής
φροντίδας και την αποτελεσματική περίθαλψη.

Οι Αιτίες Του Στιγματισμού

Ο στιγματισμός μπορεί να προκύψει από πολλούς παράγοντες και να επηρεάσει σοβαρά τη

ζωή του ατόμου που τον υφίσταται. Μια αιτία στιγματισμού μπορεί να είναι η γενικευμένη
έλλειψη κατανόησης και ευαισθητοποίησης γύρω από το θέμα των ψυχικών ασθενειών. Όταν
τα άτομα είναι λάθος πληροφορημένα, μπορεί να οδηγήσει σε στερεότυπα και γενικό φόβο
για το άγνωστο. Οι άνθρωποι μπορεί να αντιδράσουν αρνητικά σε πράγματα που δεν
καταλαβαίνουν, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε στιγματισμό ατόμων που
αντιλαμβάνονται ότι είναι διαφορετικά. Επιπλέον, τα μέσα ενημέρωσης μπορούν είτε να
αμφισβητήσουν είτε να ενισχύσουν στερεότυπα. Οι παραπλανητικές ή εντυπωσιακές
απεικονίσεις στα μέσα ενημέρωσης μπορούν να συμβάλουν στη διατήρηση των
στιγματιστικών συμπεριφορών.

Παράγοντες που συμβάλλουν στο Στίγμα

Ιστορικό και θεσμικό στιγματισμό:

Τα ιστορικά γεγονότα και οι θεσμικές πρακτικές μπορούν να συμβάλουν στο στιγματισμό
ορισμένων ομάδων. Για παράδειγμα, άτομα από περιθωριοποιημένες κοινότητες ενδέχεται να
αντιμετωπίσουν το στιγματισμό που βασίζεται σε ιστορικές αδικίες και διακρίσεις.

Δυναμική ισχύος:
Το στιγματισμό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο για τη διατήρηση της εξουσίας και
του ελέγχου πάνω σε ορισμένες ομάδες. Εκείνοι που βρίσκονται σε θέσεις εξουσίας μπορεί
να στιγματίσουν άλλους για να ενισχύσουν τις κοινωνικές ιεραρχίες και να διατηρήσουν την
κυριαρχία τους.

Θρησκευτικές και ηθικές πεποιθήσεις:

Το στίγμα μπορεί να προκύψει από θρησκευτικές ή ηθικές πεποιθήσεις που χαρακτηρίζουν
ορισμένες συμπεριφορές ή συνθήκες ως απαράδεκτες. Αυτές οι πεποιθήσεις μπορούν να
επηρεάσουν τις κοινωνικές στάσεις και να συμβάλουν στην περιθωριοποίηση συγκεκριμένων
ομάδων.

Νομικοί και πολιτικοί παράγοντες:

Οι διακριτικοί νόμοι και πολιτικές μπορούν να θεσμοθετήσουν το στίγμα, δημιουργώντας
ένα πλαίσιο που ενισχύει τις αρνητικές στάσεις και συμπεριφορές έναντι συγκεκριμένων
ομάδων.

Αυτοσυντήρηση:
Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα άτομα μπορεί να στιγματίζουν τους άλλους ως τρόπο
διατήρησης της κοινωνικής τους κατάστασης ή προστασίας από τις αντιληπτές απειλές ή
αβεβαιότητες.
Η μείωση του στίγματος απαιτεί εκπαίδευση, ευαισθητοποίηση, ενσυναίσθηση και
προσπάθειες να αμφισβητηθούν οι διακριτικές πεποιθήσεις και πρακτικές σε ατομικό,
κοινοτικό και κοινωνικό επίπεδο. Η αντιμετώπιση των ριζικών αιτιών του στιγματισμού είναι
απαραίτητη για την προώθηση της ένταξης και την προαγωγή μιας κοινωνίας με μεγαλύτερη
κατανόηση και συμπόνια.

Συνέπειες του Στίγματος

Στερεότυπα: Μύθοι vs Πραγματικότητα

Αντιμετώπιση Στίγματος
Συμπεράσματα
Βιβλιογραφία