Κάθε χρόνο, 7.000-8.000 άτομα πεθαίνουν στην Ευρώπη από υπερβολική δόση ναρκωτικών.

Η χρήση των ουσιών αυτών δημιουργεί κίνδυνο για τη δημόσια υγεία στην Ευρώπη
γενικότερα. Παράλληλα, το πρόβλημα των ναρκωτικών αλλάζει μορφή, καθώς τις
περισσότερες φορές πρόκειται για τη χρήση ναρκωτικών όπως η κοκαΐνη που διεγείρει αντί να
χαλαρώνει, ενώ νέες ουσίες εμφανίζονται στην ευρωπαϊκή αγορά.

Μερικές από τις ουσίες που καταναλώνει ο άνθρωπος προκαλούν εθισμό, δηλαδή
μεταβάλλουν τη λειτουργία των νευρικών κυττάρων του. Μετά την εξάρτηση και τον εθισμό,
τα κύτταρα δεν μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς τις ουσίες αυτές, δημιουργώντας έναν
φαύλο κύκλο χωρίς τέλος.

Ο εξαρτημένος δημιουργεί/επικεντρώνει τη ζωή του γύρω από το αντικείμενο της εξάρτησής

του. Εξάρτηση από ουσίες είναι η κατάσταση απόλυτου εθισμού του ανθρώπου, κατά την
οποία κυριαρχείται από την έντονη ανάγκη λήψης της ουσίας

Ουσίες όπως το αλκοόλ, η νικοτίνη και τα ναρκωτικά προκαλούν συνήθως ανοχή. Δηλαδή ο
χρήστης πρέπει να λαμβάνει συνέχεια, ολοένα και μεγαλύτερη ποσότητα. Τελικά οι ουσίες
γίνονται τόσο αναγκαίες (εξάρτηση), ώστε να μην μπορεί πλέον ο χρήστης να ζήσει χωρίς
αυτές.

Η εξάρτηση διακρίνεται συχνά σε ψυχική και σωματική, αν και η διάκριση αυτή δεν είναι
πάντοτε ξεκάθαρη.

Τα ναρκωτικά είναι ουσίες οι οποίες επιδρούν στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Στις ουσίες
αυτές ανήκουν η ηρωίνη, η μορφίνη, η μεθαδόνη, η κοκαΐνη, το LSD κ.ά. Τα εξαρτημένα από
τα ναρκωτικά άτομα δύσκολα μπορούν να σταματήσουν τη λήψη των ουσιών αυτών. Και αν
ακόμη το αποφασίσουν, παρουσιάζουν έντονα συμπτώματα στέρησης. Το σύνολο των
συμπτωμάτων αυτών απαρτίζει το στερητικό σύνδρομο, μία δραματική κατάσταση που μπορεί
να φτάσει ως το ντελίριο.

Στην κατηγορία των κατευναστικών ουσιών ανήκουν το αλκοόλ, τα βαρβιτουρικά και άλλες
ουσίες. Η συχνή χρήση των ουσιών αυτών σε μεγάλες ποσότητες (π.χ. αλκοολισμός), αλλά και
η συνδυασμένη λήψη τους καταστρέφουν την υγεία του ανθρώπου.

Η νικοτίνη είναι μια δραστική ουσία που περιέχεται στον καπνό των τσιγάρων. Στην επιβλαβή
για τον οργανισμό δράση της νικοτίνης περιλαμβάνονται προβλήματα στα αγγεία, λόγω
υψηλής αδρεναλίνης, η αύξηση της αρτηριακής πίεσης και η αύξηση της κινητικότητας του
γαστρεντερικού σωλήνα.

Πιθανά αίτια των εξαρτήσεων :

Οικονομικά και επαγγελματικά προβλήματα. Η συναισθηματική ένταση που προκαλείται στο

άτομο από τυχόν οικονομικές δυσκολίες, από την εργασιακή πίεση ή ακόμη και από την
αδυναμία να αποκατασταθεί επαγγελματικά, το εξωθούν στην αναζήτηση ενός τρόπου
εκτόνωσης του άγχους του.

Οικογενειακά προβλήματα. Οι εντάσεις στο πλαίσιο της οικογένειας, από οικονομικές και
επαγγελματικές δυσκολίες, δημιουργούν την αίσθηση αδιεξόδου σε γονείς και παιδιά.
Συστηματική προώθηση ναρκωτικών από την τηλεόραση και τα μέσα ενημέρωσης.
Αίσθημα μοναξιάς και απουσία ουσιαστικών σχέσεων.

Η εξάρτηση χαρακτηρίζεται από την έντονη προσήλωση ενός ατόμου προς ένα αντικείμενο ή
άλλο άτομο.

Η εξάρτηση επηρεάζει σημαντικά τη δυνατότητα του ατόμου να αντεπεξέρχεται στις

καθημερινές του υποχρεώσεις, αλλά και στις κοινωνικές του συναναστροφές.

Αντιμετώπιση του φαινομένου – Λύσεις :

Τα ναρκωτικά είναι ένα πρόβλημα που λύνεται κατ’ αρχάς τοπικά, και δεύτερον εθνικά. Τα
ναρκωτικά και οι εξαρτήσεις είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα που πρέπει να λύνεται σε
διακρατικό πλαίσιο, με συνεργασία όλων των κρατών.

Σημαντικό βήμα για την λύση του φαινομένου της εξάρτησης είναι η συστηματική ενημέρωση
των νέων ανθρώπων. Με την σωστή παιδεία και ενημέρωση, οι άνθρωποι θα γνωρίζουν από
νωρίς τις επιζήμιες συνέπειες μιας τέτοιας συμπεριφοράς.

Η πρόληψη ξεκινάει πρώτα από τους ίδιους τους γονείς. 

Η Πολιτεία έχει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση του φαινομένου. Η
διοργάνωση της έγκαιρης ενημέρωσης των νέων, η παιδεία ενάντια σε κάθε εξάρτηση θα
βοηθήσει τους νέους να βρούνε τον δρόμο προς την ελευθερία. Η λύση βρίσκεται στον
αθλητισμό, τις τέχνες και την δημιουργία. Έτσι, η ενέργεια που κάθε νέος άνθρωπος έχει θα
φέρει κάτι θετικό, ενώ για τους ανθρώπους που ήδη έχουν αρωστήσει από κάποια εξάρτηση,
χρειάζονται δημόσια και οργανωμένα κέντρα απεξάρτησης, για κάθε καταστρεπτική συνήθεια,
από τον αλκοολισμό, την χαρτοπαιξία ή τα ναρκωτικά.

Πιθανά αίτια εξώθησης στη χρήση ναρκωτικών και στον αλκοολισμό

Οι λόγοι για τους οποίους ένα άτομο στρέφεται στη χρήση ναρκωτικών ουσιών ή στην
υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ποικίλουν κατά περίπτωση και σχετίζονται με τα προσωπικά
βιώματα και τις συγκεκριμένες δυσκολίες που αντιμετωπίζει το κάθε άτομο. Γενικότερα,
ωστόσο, μπορούμε να καταγράψουμε ορισμένες συνήθεις αιτίες που κρύβονται πίσω από μια
τέτοια μορφή εξάρτησης:

- Οικονομικά και επαγγελματικά προβλήματα. Η συναισθηματική ένταση που προκαλείται

στο άτομο από τυχόν οικονομικές δυσκολίες, από την εργασιακή πίεση ή ακόμη και από την
αδυναμία να αποκατασταθεί επαγγελματικά, το εξωθούν στην αναζήτηση ενός τρόπου
εκτόνωσης του άγχους του. Παρά το γεγονός ότι αρκετοί είναι εκείνοι οι άνθρωποι που έχουν
το ψυχικό σθένος να διαχειριστούν ανάλογα προβλήματα χωρίς τη βοήθεια χημικών ή άλλων
ουσιών, δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται πως υπάρχουν κι εκείνοι που αδυνατούν να
αντιμετωπίσουν μόνοι τους το έντονο στρες και καταφεύγουν σε επιζήμιες για τους ίδιους
επιλογές, όπως είναι το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά. Συχνά, μάλιστα, ξεκινούν με τη σκέψη πως
είναι κάτι το προσωρινό και πως έχουν τη δυνατότητα να το ελέγξουν, χωρίς να κατανοούν το
πόσο εθιστικές είναι αυτές οι ουσίες.

- Οικογενειακά προβλήματα. Οι εντάσεις στο πλαίσιο της οικογένειας, που συχνά βρίσκονται
σε συνάρτηση με τις οικονομικές και επαγγελματικές δυσκολίες, ασκούν ιδιαίτερη πίεση τόσο
στους γονείς όσο και στα παιδιά. Μια προβληματική ενδοοικογενειακή κατάσταση που
επιφέρει διαρκείς προστριβές μπορεί να εξωθήσει στο αλκοόλ ή και στα ναρκωτικά είτε
κάποιον από τους γονείς, που ψάχνει μια διέξοδο από μια κατάσταση που τη θεωρεί μη
αντιμετωπίσιμη, είτε και κάποιο παιδί, ιδίως αν αυτό βρίσκεται στην ευάλωτη εφηβική ηλικία,
οπότε έχει να διαχειριστεί παράλληλα πολλούς ακόμη παράγοντες πίεσης και άγχους.

 Συστηματική προώθηση ναρκωτικών. Το εμπόριο ναρκωτικών ουσιών αποφέρει στους

διακινητές τεράστια οικονομικά κέρδη κι αυτό αποτελεί ισχυρότατο κίνητρο για τη διαρκή
προώθησή τους. Νεαρά άτομα, που φροντίζουν να αποκτήσουν έναν ευρύτατο κύκλο
γνωριμιών και να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των νέων φίλων τους, λειτουργούν επί της
ουσίας ως προωθητές των ναρκωτικών. Με την πρόφαση πως οι ίδιοι αγαπούν τη διασκέδαση
και γι’ αυτό κάνουν περιστασιακή χρήση ουσιών, όπως είναι για παράδειγμα η κοκαΐνη,
εξωραΐζουν τη δράση των ουσιών αυτών και υπόσχονται στους φίλους τους διασκέδαση πέρα
από κάθε όριο. Έτσι, τη στιγμή που κάποιος νέος νομίζει πως απλώς ακολουθεί την προτροπή
ενός φίλου και πως δοκιμάζει κάτι που θα του χαρίσει ανώδυνα έντονες στιγμές ευφορίας,
στην πραγματικότητα έχει παρασυρθεί δόλια σε μια δαπανηρή συνήθεια που θέτει σε κίνδυνο
τη ζωή του.  

- Αίσθημα μοναξιάς και απουσία ουσιαστικών σχέσεων. Ένας σημαντικός παράγοντας

ψυχολογικής πίεσης στην εποχή μας είναι το βαθύ αίσθημα μοναξιάς που ταλανίζει τους
ανθρώπους. Η επικράτηση υλιστικών προτύπων και η διαρκής επιδίωξη του χρήματος και των
υλικών αγαθών έχει υπονομεύσει δραστικά την ποιότητα των ανθρώπινων σχέσεων, αφού
πέρα από την ανταγωνιστική διάθεση για το ποιος θα φανεί πιο επιτυχημένος, έχουν ενταθεί
και τα συναισθήματα φθόνου και καχυποψίας. Οι άνθρωποι έχουν χάσει την εμπιστοσύνη
στους άλλους, δυσκολεύονται να αισθανθούν πως υπάρχει πραγματική ειλικρίνεια στις
προθέσεις των άλλων και τείνουν να απομονώνονται, διατηρώντας επιφανειακές μόνο
κοινωνικές σχέσεις. 

Η ανοχή ως προς τη χρήση ουσιών

Η διαθεσιμότητα των ουσιών
Ο κοινωνικός αποκλεισμός
Η αποξένωση
Η έλλειψη υποστηρικτικών κοινωνικών δομών
Ο καταναλωτικός τρόπος ζωής
Η πίεση, το άγχος
Η έλλειψη ευκαιριών επαγγελματικής απασχόλησης
Η παρέα με χρήστες ουσιών
Το χαοτικό οικογενειακό περιβάλλον

Κύρια επίπτωση των εξαρτήσεων από χημικές ή άλλες ουσίες είναι η υπονόμευση της
σωματικής, πνευματικής και ψυχικής υγείας του ατόμου. Η επίδραση στην υγεία είτε
προκύπτει σταδιακά είτε με ταχύτερους ρυθμούς, είναι πάντως βέβαιη και συντριπτική. Ενώ,
θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη πως πολλές φορές το εξαρτημένο άτομο οδηγείται ακόμη και
στο θάνατο, ακριβώς εξαιτίας της εξάρτησής του, είτε κατά τρόπο άμεσο, όπως είναι η λήψη
υπερβολικής δόσης ή η σταδιακή κατάρρευση των σωματικών λειτουργιών είτε κατά τρόπο
έμμεσο, όπως είναι η πρόκληση κάποιου φονικού ατυχήματος υπό την επήρεια μέθης.

- Η εξάρτηση επηρεάζει σημαντικά τη δυνατότητα του ατόμου να αντεπεξέρχεται στις

καθημερινές του υποχρεώσεις, αλλά και στις κοινωνικές του συναναστροφές. Ως
αποτέλεσμα αυτής της αυξανόμενης δυσκολίας να λειτουργήσει κατά τρόπο φυσιολογικό είτε
εμφανίζει μειωμένη απόδοση στην επαγγελματική του δραστηριότητα είτε αδυνατεί πλήρως
να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του, οπότε και απομακρύνεται από τον εργασιακό του χώρο.
Ιδιαίτερη, συνάμα, είναι και η επίδραση στις σχέσεις του εξαρτημένου ατόμου με τα μέλη της
οικογένειάς του και τους φίλους του. Η εξάρτηση ασκεί έντονη πίεση στις σημαντικές αυτές
κοινωνικές σχέσεις, εξωθώντας τες πολλές φορές στα άκρα, εφόσον όλος ο κοινωνικός
περίγυρος του εξαρτημένου ατόμου εξαναγκάζεται να υποστεί τις αναποτελεσματικές, κάποτε
και βίαιες, συμπεριφορές του.

Αντιμετώπιση του φαινομένου

Τα ναρκωτικά είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζεται κατά πρώτο λόγο σε τοπικό και εθνικό
επίπεδο, αλλά τα οποία συνιστούν παγκόσμιο πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίζεται σε
διακρατικό πλαίσιο. Σε ό,τι αφορά, για παράδειγμα, τόσο τα ίδια τα ναρκωτικά όσο και τις
πρόδρομες χημικές ουσίες, οι οποίες μπορούν να εκτραπούν και να χρησιμοποιηθούν για την
παρασκευή παράνομων ναρκωτικών, τα κράτη οφείλουν να συνεργάζονται, ώστε να είναι
εφικτός ο έλεγχος της διακίνησής τους και, φυσικά, η έγκαιρη παρέμβαση για την κατάσχεσή
τους.

- Σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση του φαινομένου της εξάρτησης είναι η συστηματική
και άρτια ενημέρωση των νέων ανθρώπων, ώστε να γνωρίζουν από νωρίς τις επιζήμιες
συνέπειες μιας τέτοιας συμπεριφοράς.

- Η πρόληψη ξεκινάει πρώτα από τους ίδιους τους γονείς. 

Η Πολιτεία έχει πολύπτυχο και καίριο ρόλο να επιτελέσει στην πρόληψη και στην
αντιμετώπιση του φαινομένου, διοργανώνοντας την έγκαιρη ενημέρωση των νέων,
προσφέροντας τις κατάλληλες δομές για τη θετική ενασχόληση των νέων με τον αθλητισμό και
τις τέχνες, προκειμένου να διοχετεύουν την ενέργειά τους σε επωφελείς δραστηριότητες, αλλά
και φροντίζοντας ώστε να υπάρχουν πλήρως οργανωμένα και στελεχωμένα κέντρα
απεξάρτησης για εκείνους τους ανθρώπους που παρασύρονται σε κάποια μορφή εξάρτησης.