ΜΑΥΡΟΜΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 4783

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ

ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΤΗΝ
ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ ΖΩΗ ΤΟΥ

Οί επιπτώσεις της παιδικής κακοποίησης στην ψυχολογία του παιδιού αποδεικνύονται

πιο τραυματικες και απο την ίδια την πράξη.Τα παιδιά, λοιπόν, που κλαίνε πολυ
εύκολα χωρίς προφανή λόγο, ειναι πολύ απαιτητικά, εμφανίζουν το σύνδρομο της
διαταραχής ελλειματικής προσοχης-υπερκινητικότητα και έχουν έντονες
συναισθηματικές αντιδράσεις έχουν κακοποιηθεί ή παραμεληθεί. Ο όρος που
χρησιμοποιείται ευρέως για να υποδηλώσει την χαρακτηριστίκη έκφραση του
θύματος είναι ο όρος<<παγωμένο βλέμμα>>. Τα παιδιά αυτά δεν μπορούν να
αναπτύξουν σχέσεις με τρίτους άκρως επιφυλακτικά στην σωματική επαφή και
γενικώς χαρακτηρίζονται απο καχυποψία. Επιπλέον φαίνεται οτι έχουν μια παραπάνω
ικανότητα να αντιλαμβάνονται άμεσα τους κινδύνους και την ένταση στο εξωτερικό
περιβάλλον. Σύμφωνα με μελέτες σχετικά με την κοινωνική συμπεριφορά αυτών των
παιδιών αποδείχθηκε οτι τα θύματα υπολείπονται σε κοινωνικότητα απο τα άλλα
παιδιά, δεν υπάρχει καμία φαντασια στις συναλλαγές με τους γύρω τους ενω δεν
έχουν και σταθερές αντιδράσεις. Στην περίπτωση κακοποίησης πολύ μικρών παιδιών
όπου αναστέλλεται η φυσική τους ανάπτυξη κρίνεται αναγκαία η εισαγωγή τους στο
νοσοκομείο. Εκεί έχουν παρατηρηθεί τα εξής: Τα παιδιά αυτά φαίνονται πολύ
συμπαθητικά όμως δεν μπορούν να αντέξουν την παραμικρή ματαίωση ξεσπώντας
ετσι σε κλάματα ή εκρήξεις οργής. Η αργή φυσική τους ανάπτυξη μπορεί να
βελτιωθεί γρήγορα μετά την απομάκρυνση απο τον τόπο κακοποίησης ,ομως,
υπάρχουν ακόμα διαταραχές στην συμπεριφορά του οι οποίες δεν αποκαθίστανται
έυκολα. Έτσι καταλήγουμε αβίαστα στο συμπερασμα οτι τα παιδιά αυτά πάσχουν
απο σοβαρή διαταραχή προσωπικότητας .(www.wikipedia.org)1

Τα βασικά χαρακτηριστικά των διαταραχών αυτών ειναι:  

1) Εξαιτίας της ύπαρξης Διαταραχής της Προσωπικότητας επηρεάζεται όλη η ζωή

του ατόμου - ιδιαίτερα οί σχέσεις του - με αποτέλεσμα σημαντική αναπηρία στις τρεις
βασικές διαστάσεις της ζωής - αγάπη, εργασία, διασκέδαση.

1
Ψυχιατρικά - Ψυχολογικά χαρακτηριστικά του κακοποιημένου παιδιού. Ημερομηνία συγγραφής 5
Μαΐου 2011 Ανακτήθηκε 6 Ιανουαρίου 2012
www.wikipedia.org
2) Συχνά το άτομο αποδίδει τα προβλήματα του στο περιβάλλον κι όχι στον εαυτό
του.

3)Συνήθως το άτομο δεν είναι ψυχωτικό. Αν επισυμβεί ψύχωση συνήθως είναι της
μορφής της Βραχείας Ψυχωτικής Διαταραχής, της Μείζονος Καταθλιπτικής
Διαταραχής Με Ψυχωτικά Στοιχεία ή με μορφή παροδικών ψυχωτικών
συμπτωμάτων.

4)Συχνά τα άτομα με Διαταραχή της Προσωπικότητας δεν έχουν ή δυσκολεύονται ν'

αποκτήσουν εναισθησία στα δυσπροσαρμοστικά σχήματα της συμπεριφοράς τους,
οπότε δύσκολα προσέρχονται για θεραπεία και δύσκολα επίσης θεραπεύονται.

5)Πολλές επιπλοκές συνοδεύουν τις Διαταραχές της Προσωπικότητας. Οί πιο κοινές

είναι: κατάθλιψη, αυτοκτονία, βία και αντικοινωνική συμπεριφορά, παροδικά
ψυχωτικά συμπτώματα, βραχέα ψυχωτικά επεισόδια, κατάχρηση ουσιών.

6)Οί Διαταραχές της Προσωπικότητας χαρακτηρίζονται από άκαμπτες και

δυσπροσαρμοστικές απαντήσεις στο στρες (www.psychologia.gr)2

Τα αποτελέσματα της διαταραχής έιναι τοσο σοβαρά, λοιπόν, και πιθανώς να μην
εξαληφθούν ποτέ.

Σύμφωνα με τον Donald Winnicot (1896-1971) στην ωρίμανση του παιδιού

συντελεί πολύ σημαντικό ρόλο ένα ομαλό περιβάλλον. Τα κακοποιημένα παιδιά
δεν έχουν την τύχη να διαθέτουν ένα τέτοιο περιβάλλον.3 Οι ερευνητές Martin και
Beezley έκαναν μελέτες σχετικά με την προσωπικοτητα των παιδιών αυτών
βρίσκοντας 9 βασικά χαρακτηριστικά:

 Μειωμένη ικανότητα για ευχαρίστηση

 Σοβαρές  διαταραχές συμπεριφοράς

 Μειωμένη αυτοεκτίμηση

 Απόσυρση

 Εναντιωματική συμπεριφορά

 Μεγάλη διεγερσιμότητα

 Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή

 Ψευδοενήλικη συμπεριφορά

 Μαθησιακές δυσκολίες (Martin, Beezley 1987)4

2
Χωρίς συγγραφέα Διαταραχές της προσωπικότητας χχ Ανακτήθηκε 6 Ιανουαρίου 2012
www.psychologia.gr
3
Βλέπε υποσημείωση1
4
Martin, Beezley Child abuse and its consequences observational approaches Cambrige university
press πρώτη έκδοση 1987, 6 σελιδα ανακτήθηκε 6-Ιανουαρίου-2012 Book.google.gr
Τα παραπάνω χαρακτηριστικά δεν είναι αποτέλεσμα της φυσικής βίας που έχει
ασκηθεί πάνω στο παιδί, το ψυχικό τράυμα όμως που έχει προκληθεί οδηγεί στα
προαναφερθέντα χαρακτηριστικά τα οποία εχουν ως αποτελεσμα την απόρριψη των
θυμάτων απο συνομηλίκους και δασκάλους. Είναι επόμενο, λοιπόν, τα κακοποιημένα
παιδιά να έχουν κακή εικόνα για τον εαυτό τους και γνωριζουν οτι αυτή η κατασταση
θα συνεχιστεί και στο μέλλον. Επιπρόσθετα χαρακτηριστικά τους είναι ακόμα οι
λιγότεροι φίλοι ενώ πιθανές ειναι και οι διαταραχές της συμπεριφοράς. Μελέτες
έχουν αποδείξει οτι εξαιτίας της αυστηρής συμπεριφοράς των γονιών αναπτύσουν ενα
σύνδρομο που ονομάζεται <<διαταραχή της διαγωγής>> π.χ. παραβίαση των βασικών
δικαιωμάτων των άλλων ή παραβίαση των κοινωνικών κανόνων για μεγάλο χρονικό
διάστημα. Τέλος εμφανίζεται ενα ακόμα συνδρομο που προξενεί αγχος ή καταθλιψη. 5

Η σχέση κακοποίησης- αγχωδών διαταραχών φαίνεται ξεκάθαρα σύμφωνα με

έρευνες και προξενείται ακόμα αγοραφοβία, κρίσεις πανικού, κοινωνική φοβία,
μετα-τραυματικό στρες, ψυχαναγκαστική διαταραχή και καταθλιψη. Στις έρευνες
αυτές, πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψιν οτι ερωτήθηκαν μόνο άτομα που είχαν
συνειδητή μνήμη της κακοποίησης που υπέστησαν. Γνωρίζουμε, όμως, οτι μεγάλο
μέρος των θυμάτων δεν έχουν καμία συνειδητή μνήμη αλλά οι αναμνήσεις έχουν
απωθηθεί βαθία στο ασυνείδητο. Αυτές βγαίνουν στην επιφάνεια μέσω των
συναισθημάτων( αισθήματα ντροπής, ενοχής, απόγνωσης και με το οτι πιστεύουν οτι
είναι βρώμικα και μαγαρισμένα). Οι μνήμες αυτές ανακτώνται μετά την κατάλληλη
ψυχοθεραπεία. Έτσι προσθέτουμε στα αποτελέσματα και τους παραπάνω ενήλικες.

Οι έρευνες:

1. Ερευνητές στο πανεπιστήμιο του Michigan βρήκαν ότι το 35% των θυμάτων
συναισθηματικής, σωματικής ή σεξουαλικής κακοποίησης υποφέρουν σαν ενήλικες
από σοβαρή κατάθλιψη και διαταραχές πανικού. 
2. Έρευνα στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας διαπίστωσε ότι 15,5% των ανδρών και
33,3% των γυναικών που υποφέρουν από διαταραχή πανικού, ψυχαναγκαστική
διαταραχή και κοινωνική φοβία, έχουν υποστεί σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση
κατά την παιδική τους ηλικία. Το 45,1% του 33,3% των γυναικών είχαν υποστεί
σεξουαλική κακοποίηση. Από αυτές το 60% υπέφεραν από διαταραχή πανικού. 
3. Μια αντίστοιχη έρευνα στο πανεπιστήμιο McMaster του Καναδά έδειξε ότι 23,4%
αυτών που υποφέρουν από αγχώδεις διαταραχές είχαν κακοποιηθεί σεξουαλικά και
44,9% σωματικά. 
4. Σε μια έρευνα στο πανεπιστήμιο του Miami οι ερευνητές βρήκαν ότι το 63% των
ατόμων που υποφέρουν από διαταραχή πανικού, αγοραφοβία και κοινωνική φοβία
είχαν υποστεί κάποιο είδος κακοποίησης στην παιδική τους ηλικία. Βρήκαν επίσης
ότι η κοινωνική φοβία σχετίζεται με σεξουαλική κακοποίηση πολύ περισσότερο από
τις άλλες διαταραχές. 
5
Βλέπε υποσημειώσεις 1,3
5. Μετά από τη μελέτη και ανάλυση των στοιχείων από πολλαπλές σχετικές έρευνες,
ερευνητές του πανεπιστημίου της Nevada κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι 33% έως
86% ατόμων που υπέστησαν κακοποίηση στην παιδική τους ηλικία, υποφέρουν από
μετα-τραυματικό στρες.  (Δόβελος Ιωάννης)6

Επιπροσθέτως, όπως έχει προαναφερθεί μορφή παιδικής κακοποίησης είναι και η

παραμέληση. Τα αποτελέσματα της συναισθηματικής στέρησης που υπέστησαν αυτά
τα παιδιά εκδηλώνεται με την μορφή εξελικτικών διαταραχών στο Κεντρικο Νευρικό
Σύστημα. Πολύ σημαντική ειναι επομένως η ποιότητα της γονεϊκης φροντίδας.7 Ο
Chilman (1979) αξιολογώντας τις έρευνες σχετικά με την ανάπτυξη του παιδιού στις
φτωχές οικογένειες των Η.Π.Α. , συμπέρανε οτι οι πολύ φτωχοί τείνουν να
χρησιμοποιούν αποκλίνοντες ή ακόμα και παθολογικούς τρόπους διαπαιδαγώγησης
όσον αφορά στους τομείς της πνευματικής υγείας, της εκπαίδευσης, της κοινωνικής
αποδοχής και της οικογενειακής ισορροπίας. Άλλωστε, η έρευνα του Du Bois (1944)
για τον πολιτισμό των Αλορέζων Ινδιάνων επιβεβαιώνει το συμπέρασμα του
Chilman. Τα παιδιά της αλορέζας στερούνται τη στοργή και την φροντίδα της στην
πιο κρίσιμη ηλικία της ανάπτυξης αφού η μητέρα εργάζεται ολημερίς. Επομένως,
βιολογικές ανάγκες όπως η ανάγκη για φαγητό, για υποστήριξη και συναισθηματική
ανταπόκριση παραμελούνται σε συμαντικό βαθμό. Οι κανόνες πειθαρχίας χάνουν το
νοημα τους οι τρόποι επιθετικότητας παραμένουν άμορφοι και το <<εγω>> ειναι
πολύ αδύναμο και ανήσυχο για να αναπτυχθεί σωστά.Έτσι, καταλήγουμε στο
συμπέρασμα οτι η απομάκρυνση της μάνας απο το το παιδί έχει αντικτυπο στην
πνευματική και συναισθηματική του ανάπτυξη. (Σταυρούλα Πολυχρονοπούλου
1997)8

Στην ενήλικη ζωή τους, λοιπόν, τα παιδία αυτά μετατρέπονται όπως ειναι λογικό σε
ένα προβληματικό ενηλικα. Μελέτες έχουν δείξει οτι η έκθεση σε κάθε μορφής
κακοποίησης κατά την παιδική ηλικία συνδέεται με την υιοθέτηση επικίνδυνων
συμπεριφορών στην ενήλικη ζωή ( καπνισμα, αλκοολισμός, αναβολικά, ναρκωτικά ).
Επίσης, σύμφωνα με την έρευνα των Widom και Maxfield οι πιθανότητες
εγκληματικής συμπεριφοράς αυξήθηκαν κατα 28% και του βιαίου εγκλήματος κατα
30%. Τα παιδία αυτά επιπλέον, δεν έχουν αναπτύξει τις δεξιότητες του
<<σχετίζεσθαι>> και ειναι πολύ δύσκολο να αγαπήσουν και να αγαπηθούν. Έτσι
αναζητώντας την αγάπη δημιουργούν ασταθείς διαπροσωπικές σχέσεις
επιβεβαιώνοντας πάντα τον αρχικό φόβο της απόρρηψης. Πολλές γυναίκες που έχουν
κακοποιηθεί επιλέγουν συχνά υποσυνείδητα άνδρες τυρράνους ώστε να αναβιώσουν
το σταθερό οικογενειακό τους πρότυπο. Μελέτες υποστηρίζουν, οτι γενικότερα τα
παιδιά αυτά θα πράξουν τα ίδια και στα δικά τους παιδιά. Τέλος, συχνά, στις
οικογένειες των κακοποιημένων παιδιών, παρατηρείται και αντιστροφή ρόλου γονέα-
παιδιού. Οι γονείς φέρνουν στον κόσμο τα παιδία τους με την πεποίθηση ότι αυτά

6
Δόβελος Ιωάννης Παιδική κακοποίηση και αγχος χχ ανακτήθηκε 6 Ιανουαρίου 2012
www.psychotherapia.gr
7
Βλέπε υποσημειώσεις 1,3,5
8
Σταυρούλα Πολυχρονοπούλου Νοητικη υστέρηση ψυχολογική, κοινωνιολογική και παιδαγωγική
προσέγγιση Αθήνα 1997 σελιδες 106-108
είναι υποχρεωμένα και έχουν λόγο ύπαρξης  μόνο και μόνο για να καλύψουν τις δικές
τους συναισθηματικές και λειτουργικές  ανάγκες. Κατά αυτόν τον τρόπο τα παιδιά
αναλαμβάνουν γονεϊκό ρόλο. (Φακίρη Σεβαστή 2011)9

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Δόβελος Ιωάννης Παιδική κακοποίηση και αγχος www.psychotherapia.gr

Πολυχρονοπούλου Σταυρούλα Νοητικη υστέρηση ψυχολογική, κοινωνιολογική και

παιδαγωγική προσέγγιση Αθήνα 1997

Φακίρη Σεβαστή Το Φαινόμενο της Παιδικής Κακοποίησης – Συνέπειες στην

Ενήλικη Ζώη www.iatro.gr

Ψυχιατρικά - Ψυχολογικά χαρακτηριστικά του κακοποιημένου παιδιού.

www.wikipedia.org

Χωρίς συγγραφέα Διαταραχές της προσωπικότητας www.psychologia.gr

Martin and Beezley Child abuse and its consequences observational approaches
Cambrige university press πρώτη έκδοση 1987 Book.google.gr

9
Φακίρη Σεβαστή Το Φαινόμενο της Παιδικής Κακοποίησης – Συνέπειες στην Ενήλικη Ζώη
ημερομηνία συγγραφής Δευτέρα, 11 Ιούλιος Ανακτηθηκε 6 Ιανουαρίου 2012 www.iatro.gr
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ