Bien NN Roi Rac

Mục
Biến Ngẫu nhiên rời rạc
ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.
Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

Mục tiêu
o Calculate the expected value of a probability

distribution.
o Interpret the variance and the standard deviation of
a probability distribution.

Định nghĩa
Biến ngẫu nhiên

Biến ngẫu nhiên là đại lượng mà tập giá trị của nó là
các số. Giá trị của biến ngẫu nhiên sẽ tuỳ thuộc vào kết
quả của phép thử.

Ví dụ
Ví dụ: Tung hai đồng xu cùng lúc. Kí hiệu X để chỉ số mặt

sấp xuất hiện. X là một biến ngẫu nhiên.

Ví dụ
Ví dụ: Trong một hộp kín có 3 bi xanh và 5 bi đỏ. Lấy

ngẫu nhiên ra 4 bi. Kí hiệu X chỉ số bi xanh có trong số bi
lấy ra đó. X là một biến ngẫu nhiên.

Ví dụ
Ví dụ: Gieo con xúc xắc cho đến khi xuất hiện mặt 6
chấm thì sẽ dừng lại. Kí hiệu X chỉ số lần gieo. X là một
biến ngẫu nhiên.

Ví dụ
Ví dụ: Lương của một nhân viên bán hàng tại một
showroom Toyota bao gồm phần lương cố định 5 triệu
mỗi tháng và phần tăng thêm là 2 triệu cho mỗi chiếc ô
tô bán được.
a) Kí hiệu X chỉ số chiếc xe bán được trong tháng. X là
một biến ngẫu nhiên.
b) Kí hiệu Y chỉ lương tháng của bạn này:
Y là một biến ngẫu nhiên.

Ví dụ
Ví dụ: Giả sử cứ 15 phút xe bus số 53 sẽ đi qua trạm.

Một ban sinh viên ra trạm đón xe. Kí hiệu X chỉ thời gian
mà bạn này phải chờ xe. X là một biến ngẫu nhiên.

Ví dụ
Ví dụ: Một phóng viên đang làm phóng sự tại trường

Kinh tế Luật. Anh ta gặp ngẫu nhiên một bạn sinh viên
để phỏng vấn. Kí hiệu X để chỉ giới tính của bạn sinh
viên này; X = 0 nếu là nữ, 1 nếu là nam. X là một biến
ngẫu nhiên.

Ví dụ
Ví dụ: Gặp ngẫu nhiên một sinh viên trong trường Cao
đẳng Thể thao. Kí hiệu X chỉ chiều cao của sinh viên này.
X là một biến ngẫu nhiên.

Biến ngẫu nhiên rời rạc
Biến ngẫu nhiên rời rạc

Một biến ngẫu nhiên là biến ngẫu nhiên rời rạc nếu tập
giá trị của nó là đếm được (hữu hạn hoặc vô hạn đếm
được).

Ví dụ
Xem lại các ví dụ trước

Phân phối Xác suất
Phân phối xác suất của biến ngẫu nhiên rời rạc
Giả sử X là một biến ngẫu nhiên rời rạc. Kí hiệu tập giá
trị có thể của X là
1. Xác suất BNN X nhận giá trị xi được kí hiệu bởi P(X =
xi) (xác suất điểm). Hơn nữa,
2. Tổng các xác suất điểm bằng 1. Nghĩa là,

Ví dụ
Ví dụ. Gieo con xúc xắc cân đối. Kí hiệu X chỉ số chấm
xuất hiện. Khi đó
và
với i = 1, 2, 3, 4, 5, 6

Ví dụ
Ví dụ. Tung hai đồng xu cân đối. Kí hiệu X chỉ số mặt sấp
xuất hiện. Khi đó
và

Ví dụ
Ví dụ. Giả sử xác suất xuất hiện mặt sấp của một đồng
xu là 0,38. Tung đồng xu liên tiếp cho đến khi xuất hiện
mặt sấp thì dừng lại. Kí hiệu X chỉ số lần tung. Khi đó
và

Ví dụ
Ví dụ. Giả sử thực hiện một phép thử liên tiếp n lần.
Xác suất xảy ra biến cố A trong mỗi phép thử là p. Kí
hiệu X chỉ số lần biến cố A xuất hiện trong tổng số n lần
đó. X là một biến ngẫu nhiên rời rạc.

Ví dụ
Ví dụ. Gieo một cặp xúc xắc cân đối, kí hiệu X để chỉ
tổng số chấm xuất hiện. Tìm phân phối xác suất cho
biến X.
Lời giải
Trước hết ta liệt kê tập các giá trị có thể của X.

Example 5.1: Creating a Discrete Probability
Distribution (cont.)

When rolling two dice, there are 36 possible rolls, each
giving a sum between 2 and 12, inclusive. To find the
probability distribution, we need to calculate the
probability for each value.
1
P  X  2  because there is only one way to get a
36
sum of 2:
2
P  X  3  because you may get the sum of 3 in
36 two ways: or

Continuing this process will give us the following
probability distribution.
Sum of Two Rolled Dice
x 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
P(X = x) 1 2 3 4 5 6 5 4 3 2 1
36 36 36 36 36 36 36 36 36 36 36
Check for yourself that the probabilities listed are the

true values for the probability distribution of X, the sum
of two rolled dice.

Note that all of the probabilities are numbers between
0 and 1, inclusive, and that the sum of the probabilities
is equal to 1. Check this for yourself.

Kỳ vọng của Biến ngẫu nhiên
Kỳ vọng của BNN rời rạc

Giá trị kỳ vọng của biến ngẫu nhiên rời rạc là giá trị
trung bình có trọng số của X theo nghĩa sau đây
trong đó xi là giá trị thứ i của biến ngẫu nhiên X.

Ví dụ
Ví dụ. Kí hiệu X để chỉ số xe mà Nam sẽ bán được trong

ngày. Giả sử với phân bố xác suất như sau:
X 0 1 2 3 4 5
P(X = x) q 0,15 0,20 0,30 0,15 0,05
a) Tìm q

Ví dụ

X 0 1 2 3 4 5
b) Tính giá trị kỳ vọng của X
P(X = x) q 0,15 0,20 0,30 0,15 0,05

Ví dụ

X 0 1 2 3 4 5
c) Lương P(X
của= x)
Nam qbao0,15
gồm0,20 0,30 0,15 0,05
phần lương cố định 700
nghìn mỗi ngày và phần tăng thêm là 2 triệu cho mỗi
chiếc xe bán được nếu số xe bán được , và là 4 triệu
cho mỗi chiếc xe bán được nếu số xe bán được > 2.
Tính giá trị kỳ vọng cho phần lương của Nam.

Ví dụ
Randall và Blake sẽ chơi đặt cược lên một cầu thủ săn
bàn trong trận bóng chiều nay. Mỗi lần cầu thủ này sút
bóng vào gôn cầu, Blake phải đưa cho Randall $30.00.
Mỗi lần sút bóng hỏng, Randall đưa cho Blake $40.00.
Trong các trận bóng trước đó, cầu thủ này đã đưa bóng
vào gôn 18 lần trong tổng số 23 lần sút bóng.

a. Tính giá trị kỳ vọng cho Randall trong mỗi lần cược?
b. Giả sử cầu thủ này đã có 4 lần sút trong trận bóng.
Hỏi có thể kỳ vọng Randall thắng được bao nhiêu?

Example 5.2: Calculating Expected Values (cont.)
Solution
a. There are two possible outcomes for this bet:
Randall wins $30.00 (x = 30.00) or Randall loses
$40.00 (x = -40.00). If the kicker has made 18 of
his past 23 kicks, then we assume that the
probability that he will make a kick—and that Randall
will win 18
.
23
the bet—is

By the Complement Rule, the probability that the kicker

18 5
will miss—and Randall will lose the bet—is 1   .
23 23
Randall’s Bet for One Kick
x $30.00 -$40.00
18 5
P(X = x)
23 23

Then we calculate the expected value as follows.

E  X     xi  P  X  xi 
 18   5
 30.00     40.00  
 23   23 
540 200
 
23 23
340

23
 $14.78

We see that the expected value of the wager is $14.78.

Randall should expect that if the same bet were made
many times, he would win an average of $14.78 per
bet.

b. We know that over the long term Randall would

win an average of $14.78 per bet. So for four
attempted kicks, we multiply the expected value for
one bet by 8  4  59.12.
14.7four: If he and Blake place
four bets, then Randall can expect to win
approximately $59.12.

Ví dụ
Ví dụ: Peyton đang cân nhắc giữa hai cơ hội đầu tư

khác nhau. Các dự án này được tóm tắt trong bảng
dưới đây. Cột bên trái trong mỗi dự án cho biết lợi
nhuận dự kiến, và cột bên phải là xác suất tương ứng.
Hỏi bạn này nên chọn đầu tư dự án nào?

Investment Plans
Plan A Plan B
Earnings Probability Earnings Probability
$1200 0.1 $1500 0.3
$950 0.2 $800 0.1
$130 0.4 -$100 0.2
-$575 0.1 -$250 0.2
-$1400 0.2 -$690 0.2

Solution
It is difficult to determine which plan will yield the
higher return simply by looking at the probability
distributions. Let’s use the expected values to compare
the plans. Let the random variable X A be the earnings
for Plan A, and let the random variable X B be the
earnings for Plan B.

For Investment Plan A:
E  X A     xi  P  X A  xi 
 1200  0.1  950  0.2  130  0.4 

  575 0.1   1400  0.2
 120  190  52  57.5  280
 $24.50

For Investment Plan B:

E  XB     xi  P  XB  xi 
 1500  0.3  800  0.1

  100  0.2   250  0.2   690  0.2
 450  80  20  50  138
 $322.00

From these calculations, we see that the expected

value of Plan A is $24.50, and the expected value of
Plan B is $322.00. Therefore, Plan B appears to be the
wiser investment option for Peyton.

Phương sai và độ lệch chuẩn
Phương sai và Độ lệch chuẩn của BNN rời rạc

Phương sai của biến ngẫu nhiên rời rạc X được tính
theo công thức sau
trong đó (xi, pi)i là phân phối xác suất của X.

Ví dụ
Ví dụ: Tung đồng xu một lần, giả sử xác suất xuất hiện
mặt sấp là 0,3. Kí hiệu X chỉ số mặt sấp xuất hiện.
a) Tính kỳ vọng E(X)
b) Tính phương sai Var(X)
c) Giả sử xác suất xuất hiện mặt sấp là p. Tìm câu trả
lời cũng với câu hỏi a), b).

Ví dụ
Ví dụ: Cho bảng phân phối xác suất của X như sau:
X 0 1 2 5
P(X=x) p 0,3125 p2 0,315
a) Tính kỳ vọng E(X)

b) Tính phương sai Var(X)

Tính chất của kỳ vọng và phương sai
Tính chất của kỳ vọng và phương sai
1. Giả sử các biến ngẫu nhiên X, Y là độc lập. Khi đó
3. .

Ví dụ
Ví dụ: Kí hiẹu Ii (i= 1, 2,...) là các biến ngẫu nhiên có

phân phối xác suất như sau:
Ii 0 1
P(Ii = x) 1-p p
a) Tính kỳ vọng E(Ii)

b) Kí hiệu . Tính E(X) và Var(X)

Phương sai và Độ lệch chuẩn tắc (tiếp)
Độ lêch chuẩn tắc của biến ngẫu nhiên X là căn bậc hai
của phương sai cho bởi biểu thức dưới đây.

Bien NN Roi Rac

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bien NN Roi Rac

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Mục

Biến Ngẫu nhiên rời rạc

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

o Calculate the expected value of a probability

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

Biến ngẫu nhiên

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

Ví dụ: Tung hai đồng xu cùng lúc. Kí hiệu X để chỉ số mặt

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

Ví dụ: Trong một hộp kín có 3 bi xanh và 5 bi đỏ. Lấy

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

Y là một biến ngẫu nhiên.

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

Ví dụ: Giả sử cứ 15 phút xe bus số 53 sẽ đi qua trạm.

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

Ví dụ: Một phóng viên đang làm phóng sự tại trường

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

Biến ngẫu nhiên rời rạc

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

Xem lại các ví dụ trước

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

2. Tổng các xác suất điểm bằng 1. Nghĩa là,

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

Check for yourself that the probabilities listed are the

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

Kỳ vọng của BNN rời rạc

trong đó xi là giá trị thứ i của biến ngẫu nhiên X.

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.

Khoa Toán Kinh tế GV: Nguyễn N Huy

Ví dụ. Kí hiệu X để chỉ số xe mà Nam sẽ bán được trong

ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT Môn: Lý thuyết Xác suất.