Software Requirements Best Practices Microsoft Press Vietnamese 10-12-30

TSCH CNG NGHTHNG TIN SATA-APTECH tuy ch & gi thi n n i u
Tc gi Karl E. Wiegers :
Software Requirements Best Practices

Cc k thu th hnh thu th v qu l yu c trn t c p n u ton b chu trnh pht tri s ph ph m n n m n m st Microsoft Press, 1 Edition Ng i d Hong Xun Th ch: nh Phin b b d 10.12.30 n n ch:
Cu sch ny thu sch Cng nghthng tin tsch do SATA-APTECH tuy ch v gi n c T , n n i thi B c th v tv u. n xem i trn www.sata-aptech.edu.vn , ho satablog2.wordpress.com c
GI THI I U T SCH CNG NGH THNG TIN

pht tri ngnh cng nghi cng nghthng tin Vi Nam ph h ng ra th n, p t i tr ng thgi do ph tun theo cc chu m ton c nhlm vi theo quy trnh, p d i, i n c u c ng cc tiu chu qu l ch l ng s ph v d vphbi (ISO 27000, CMMI), p n n t n m ch n d cc h ng d th hnh t v t nh V v i v cc sinh vin ng n c t t t. y, i ang theo h c ngnh cng nghthng tin v chu b lm vi chng ti ngh ng, cc cu sch h ng n ra c, r n d kthu h ng d xy d quy trnh lm vi hng d cch tch cng vi nh n t, n ng c, n c c m nng cao n su lao ng c vai tr h s quan tr Nh cu sch ny gip ng i ng t t c ng. ng n c nh th vcc chu m cng nghi trong ngnh cng nghthng tin thgi h n c n c p i, c h v i cch nh ng nghi trn ton c c hlm vi nhthno, qua ng i c c ng p u a c thsthay i suy ngh a mnh sao cho g h v cc chu m v cch lm vi S c n n i n c c . thay i trong nh th theo chi h ng ny cng di ra su r bao nhiu th cng thc n c u n ng y cng nghi cng ngh p thng tin Vi Nam pht tri b nhiu. t n y p nhu c sch tham kh theo chi h ng chng ti xy d Tsch ng u o u , ng cng ngh thng tin b cch tuy ch v gi thi cc b d ti Vi c cc cu ng n n i u n ch ng t a n sch c ndung cc tiu ch sau: i p ng 1. C thlm ti li tham kh cho sinh vin cc khoa cng nghthng tin u o hbi t thm v c ti ngnh cng nghi cng ngh th n p thng tin th i. gi 2. H ng d xy d quy trnh lm vi qu l ch lng s ph v d vm n ng c, n t n m ch t cch th ti khng hn lm, c th ng d ngay vo th tcng vi hng c n, ng c c c ngy c mng i lm vi trong ngnh cng ngh a i c thng tin. 3. Gi thi cc h ng d th hnh t (good practices) v h ng d th hnh i u n c t n c t nh (best practices) trong cng nghi cng nghthng tin. t t p 4. Gi thi cc xu h ng cng ngh i trong ngnh cng ngh i u m thng tin thgi i. Ni g l thng qua Tsch cng nghthng tin, chng ti mu gp ph cvxy n i, n n d m n VN HA CNG NGHI trong ngnh cng nghthng tin c t nc ng t n P a chng ta, u h s c thi i t c n t Vi Nam c m ngnh cng nghi cng nghthng tin t t p pht tri v hi i, n n ng gp cho sgi m c t n c. u nh a Cu sch u tin trong Tsch cng nghthng tin l cu Software Requirement n n Best Practices (Cc h ng d th hnh t nh vyu c ph m do Microsoft Press n c t t u n m) xu b l cu sch h s c thi cho nh ai t n. y n t c n t ng ang th hi cc dn cng ngh c n thng tin v cc sinh vin ngnh cng nghthng tin mu c thm hi bi vth ti n u t c n ngnh tr c khi ra lm vi c. Xin trn tr gi thi cng b c. ng i u n
SATA-APTECH
L GI THI C NG I D I I U A CH
Trong nh n qua ti tham gia m s n CNTT v ti th rthi ng m t d y t u nh ti li c gi tr ng ti Vi tham kh v ng u b ng t o cch th ti hnh cc c n d ny. Ti li n c ngoi th rnhi v kh nhi ti li hay, nh ti li n u t u u u ng u h ng d chi ti thnh m quy trnh lm vi th c khng nhi Cch n t t c ng u. y m n trong m chuy cng tc, ti mua cu sch Software y m, t n c n Requirements c tc gi a Karl E. Wiegers do Microsoft Press hnh. Cu ny n n hi c b m c c Microsoft Press. Trong cu sch ny tc gi n n n i ng a n trnh by ton b t quy trnh bi nhu c sd ph m c khch hng thnh m n u ng n m a m b c t c ph m B c t c ph m ny s thnh t n yu u n m. n yu u n m tr u vo cho quy trnh pht tri tri khai v b tr ms ph ph m n, n o t n m n m. Trong Quy trnh l kho ch l ng trn satablog2, nh tv ch p ch t n t l ng Juran dnh B c 2 - nh danh khch hng v B c 3 Khm ph nhu c khch hng m t u cch th hi th ha nhu c c khch hng thnh c n c u a mb c t n ph Juran nh m y l u ki c s xu t n s m n nh i n n n t c s ph c chl ng. Ton b 2 v B c 3 trong quy trnh trn Karl n m t B c c E. Wiegers cth thnh m cu sch hay, d v thith p d cho ha t n c t c ng vi s xuph m c n t n m. ti mu ni t sphn bigi thu ng nhu c (need) c Juran y, n i t a t u a v thung c c Wiegers. phn bigi nhu c v yu c ti l t yu u a t a u u y v d ny. C ViNam l ng i M c nhu c nhnhau l nhanh, ng i t n u u n ngon, s vo b sng. Nh do skhc nhau v n ha m ci nhu c n n ch a ng v u thhi ra bn ngoi thnh cc yu c khc nhau, i v ng i Mthng y n u i th ng l m b sng v bnh m t a i nhanh c McDonald v m h Coca-Cola, a t p i v ng i Vi mi B thng th ng l m bt phv m chn n c ch. i t n c t t Nhu c l ci bn trong th n ra bn ngoi thnh nh yu c khc u c hi ng u nhau nhv Juran vi kh kv khc bi ny trong Quy trnh l k y. t s t p ho ch l ng. ch t Chc cc b thu th cc h ng d th hnh thith khi c cu sch n p c n c t c n ny! Hong Xun Th 12/2010 nh,
Dnh t Miss Chris ng
L NI U I
M d ngnh cng nghi ph m c trn n m i n kinh nghi th c p n m m m m c t ng nhi t c pht tri ph m v phvl v vi thu th ti nh u ch n n m n i t n i c p, li ho, qu l cc yu c u vo i v s ph c mnh. Thi u vo t u n u i n m a u ng i dng, yu c khng y v thay i yu c l nh l do chnh khi u u ng n cc t c pht tri ph m khng giao cho khch hng s ph ph ch n n m c n m n m v cc ch n khch hng a vo k ch s xutheo m i c ng c ho n t ng l bi v ngn sch Nhi nh pht tri ph m khng c th hi ch u nh. u n n m m y lng v vi thu th yu c tkhch hng. Cng nghyu c (requirement i c p u u engineering) trong th tkhng phbi r ri t cc nh pht tri c c n ng i n, trong tr ng h sinh vin c khng h cc kthuc cng ngh c ng c c t a yu c Th ch, ngay nh ng i tham gia dn ph m cn khng th nh u. m ng n m ng t vnhau n dung c thung yu c . c i i a t u Pht tri ph m c lin quan n truy thng (communication) ( ni l s n n m ng n truy thng hay l giao ti gi nhm pht tri ph m v khch hng mua n p a n n m ph m t nhm pht tri m hi khch hng c g s ph ph n m, n i u n n m n m sxy d - ND) nhi nhl lin quan n tnh ton (computing), tuy m ng u nhin th ng th chng ta hay nh m n kha c tnh ton m bqun n nh nh truy thng. Cu sch ny cung c cc cng c n n p thc y vi truy thng v c n gip cc nh pht tri v khch hng c h d hi qu ph ng php n a s ng u cc c cng ngh c Cu sch a ra nhi cch ti c nh gip nhm d a yu u. n u p n m n v khch hng c d tho n v ng g ph m c tho a n thu nh n m n p ng mn nhu c ng i dng, cng v cch th ti li ho v qu l cc thay u i c u n i trong cc tho n Cc kthu gi thi thu lo c thu . t c i u y c i th hnh t (good practices) c cng nghyu c chng khng ph l cc k t a u, i thu l t i hn lm ho l m ph ng php lu khi qut giquy t xa gi c t n i t bi ton yu c c b u a n. L CH T CU SCH NY I N Trong scc cti quy trnh ph m m b c th m b cc th hnh i n n m n n t, c qu l v pht tri yu c c ti s n n u c i n cung c l ch l nhcho b p i n t n. Cc khi ni v ph ng php l c l v cc ph ng php lu pht m y p i n tri c , c l v cc mi d d b pht tri ph m vi n th p i n ng ng n n n m n
thng hay ti chnh b v dng nh ph ng php ny, b c thsd n n ng n ng chng trong m mi r l cc lod Ti t trung m t t s thu t n ng n i n. p m k t th hnh ch minh tnh hi qu m gip b c c ng u nh n: t s lng cao h c khch hng. c hi n a Gi chi ph b tr v h . m o tr C thi chl ng cc yu c trong dn ngay ts trong chu trnh i n t u m pht tri gi b cc cng vi phlm lv cthi n su n, m t c i i i n ng t. cc m tiu c l bi b cch ki sot s v m vi p ng c a ch u ng m ph ph d c ph m v cc thay i yu c ng ng a n m u. M c ti l gip b cthi quy trnh b s ng thu th phn tch c ch a n i n n d p, yu c vi v ki tra c t u, t m yu c (requirement specification), qu l yu u n c trn ton b trnh pht tri s ph Cti quy trnh nh gip nhm u chu n n m. i n m d lm vi theo cch m t ra cc kqu t h V v ti hy v b n c i o t t n. y ng n s c hnh nh g vi y thay v ch chng. th ng t c NGHIN CU TNH HU NG Nh gip b d cc ph ng php ti cung c cc v d m m n ng ng y, p l t snghin c tnh hu tcc dn hi t m trong s l h ng IT c u ng n i, t th kch th c trung bnh g l Chemical Tracking System ( ng lo l - B c i ng n khng c ph bib cthg v n i t t ha h hi dn ny). V d c u ny c th lu lin t trong cc tnh hu khc nhau b th cc kha c khc o n c ng n y nh nhau c cng m bi ton, cc n i thogi cc thnh vin nhm d a t o i a n c a ra nh minh h bi ton. ng c m a AI NN C CU SCH NY? N B cai c cng vi lin quan n yu c trong m dn pht tri m hay t c u t n i nng c m s ph ph m u c th th nh thng tin h ch p t n m n m tm y ng u c gic cu sch c thg analysts (ng i phn tch), developers y. a n m: (ng i pht tri testers (ng i ki th - nh ng i phhi v k n), m ) ng i u p ng v c khch hng. M nhm c gi hai l nh ng i dng mu hnh ng a t th ng n dung m s ph ph m nhu c v c n v nhu c sd t n m n m p ng u ch ng u ng c b thn hCc khch hng mu m b r s ph s p cc nhu a n . n o ng n m ng c kinh doanh c mnh s u t h v n ch v t quan tr c quy u a hi t n b t m ng a
trnh yu c Cc nh qu l dn phi mv vi bn giao s ph u. n i t i c n m ng th h s c cch th qu l cc thay i yu c ti tng. i n h c c n u m K C CU SCH T U N Cu sch t c thnh 3 ph n c ch n. Ph I bu b vi gi thi m s nghn t v n t ng c i u t nh a n ng cng ngh yu c v m t t s tnh c cc yu c tuyh u m c a u t o. Ph II gi thi nhi k t pht tri yu c bu b ngh n i u u thu n u, t ng nh a yu c nghi vt nhn (vision) v ph vi. u p , m m Ph III gi thi cc nguyn l v th hnh v n l yu c n i u c qu u. T NGUYN L T TH T I C Kh kh bi bao khi t trung n l ng c thi nh v t qua nh tr n t p ng n t m ng ng thay i v a cc hi bim vo hong th tCon ng i v i u t i t c . cc t c c xu h ng gi ch nguyn, duy tr nh g c, d r chng khng ng ng hi qu gip b trong hnh trnh cti quy trnh yu c m ch ng u . n i n u, i s m m gl Cc b c ti theo m t ticc hnh ng c c t c i p chi t th b p d cc ph ng php gi thi trong ch ng ny vo th t Ti n ng c i u c . cung c cc templates cho cc ti li yu c cc checklists, m b tnh x p u u, t ng p th t tin yu c v nhi th n trn trang web c ti t u u, u a a i http://www.processimpact.com. Hy bu t ng thay i nh t nh trong cng vi c c b ngay ngy hm nay. a n Khng ph t cnh ngi tham gia dn c b u hb trong i t ng a n ng n nh thay i ny. Hy sd nh hi bi thu th thuy ng ng ng u t p c y t ph hhy li ko h c , cng h v cng cti c i n. B khng c phkh ng m dn m b u p d nh k t n n i i t i t ng ng thu c cng ngh a yu c M m b u t l hy sd m quy trnh ki u. t i t t ng t m sot thay i thch h Nghl, b c th p. a n mau chng bu b vi qu l t ng c n cc xuthay i yu c Khi b thm cc tnh n m vo s ph c, t u. n ng i n m hy b u phn tch h ng m cch h ng v t m ma tr l v t nh t th o t n n t lin k cc yu c m t cc b thi km ngu v tnh hu ki th t u i i n t , n ng m (test cases) tng R hi khi b quay lv vi l nh b c t ng. t m n i t i ng n yu
c m cho m h ng c. Tuy nhin, b c th t cc yu c cho phin u i t th n vi u b ti theo b m cch ch chh so v tr c vi cc analysis n p ng t t n i y, t models cho cc tnh n m ki tra cc yu c m Th hnh d cc k ng i, m u i. c n thu c cng ngh t a yu c l m cch ti c c ti quy trnh c r ro u t p n i n i th nh kinh nghi thu s n t cho b chu b t d m p, ng m c l n ng n n m n i. M tiu c cng nghyu c l pht tri cc yu c ch lng cao - ch c a u n u t khng phhon h cc yu c cho php b xy d dn v m m i o u n ng i t c rro ch nh B c dnh th gian cho giai n lm yu c t i p n c. n n i o u i thi ha r ro ph lm lcng vi t ra s ph khng th p nh l u i i i c, o n m ch n, ch bi b u trn. Cu sch ny gip b xc khi no b t t m c cc n n nh n i i c yu c chl ng v g ms u t i t cch lm u i . L C I M N M s n h dnh th gian xem xt cc b th v cho ti nh l t b u i n o ng i khuyn qu bu. c bic Kathy Rhode, ng i xem xt t b th t m n m n o v gip ti tduy, trnh by v t h Cc b Chris Fahlbusch, Tammy n t n. n Hoganson, Deependra Moitra, Mike Rebatzke Ti c c Steve McConnell, ng i khuy khch ti vim cu sch ng m n n t t n vyu c ph m v chuy b th cho bin t vin Ben Ryan c u n m n n o p a Microsoft Press. Ben gip ti lm vi v cc bin t vin khc c nh xu c i p a t b Mary Kalbach Barnard c Microsoft Press qu l dn ny v cng v n. a n i sgip c Michelle Goodman, bin t tb th u tin n b th a p n o n o cu cng c cu sch. i a n Ti rbi ms t t n t khch hng m ti tv c bil Sandy Browning, Matt n, t DeAthos, Kathy Rhode, Kathy Wallace, nh ng i m ti tham gia lm vi ng i c cng h trong cc quy trnh yu c u. Ti c c s ng gp t ng m n hng nghn ngi tham gia cc xmina v c yu u ph m c ti trong nh n qua. L m nh tv v m nh gio d n m a ng m t n t c, ti h r nhi t i cng ty m ti lm vi tnh ng i tham c c t u m c, ng
gia cc xmina c ti. Nh g h ch thu th u ti a vo cu sch a ng u p c n ny. Mth trao i xin g cho ti kwiegers@acm.org. i t i Ti trn tr s gp su s nhcho cu sch ny tvc ti - Chrish ng ng c t n a Zambito. Xin m b nghin c cu sch v th hnh nh g b thu th Chc i n u n c ng n p c. b thnh cng! n VTC GIKARL E. WIEGERS Karl E. Wiegers l nh t n chnh tProcess Impact, m cng ty t v t v i t o o v quy trnh ph m c trst Portland, Oregon. ng tv v thuy n n m i n t trnh trong cc xmina thng ch cng ty vng B MTr c Karl lm i c c . y, vi 18 n tcng ty Eastman Kodak, n ng lm cng vi c m nh khoa c m i i c a t h nghin c v nh, nh pht tri ph m nh lnh o quy trnh ph m c u n n m, n m v cti quy trnh. Karl nh b tnghi i h ngnh ha h t i n n ng t p c c Boise State College, b cao h v ti s h c a University of Illinois. ng l ng c n ha u c thnh vin c IEEE, IEEE Computer Society v Hi hmy tnh M a p i (ACM). Karl l tc gic cu sch t gi th ng N su pht tri ph m a n o i ng t n n m (Software Development Productivity) - cu T l m n v ha cng ngh n o p t n n ph m (Creating a Software Engineering Culture) do Dorst House xu b n m t n n 1996. ng c l tc gi a h 150 bi bo v u kha c c khoa m ng c n nhi nh a h my tnh, ha h v l squn s ng ng th l bin t vin bn th c c ch . i p i gian cho t ch Software Devlopement, l m thnh vin trong ban bin t c p t p a t ch IEEE Software. p Khi khng lm vi ng ch ghita v tay ghita Gibson Les Paul, trn chi c, i i ua c m t Suzuki VX800 c mnh, nghin c l squn s n n ng v nh a u ch , u m nhp r u vang vv con mo Gremlin c h i v en a .
M L C C
PH I N 1. 2. 3. 4. 5. YU C PH M CI G V T SAO U N M: I C n v c ph m b yu u n m Yu c ph m t u n m quan m c khch hng i a Cc th hnh hi qu cng ngh c c u cho yu u Cti quy trnh yu c c b i n u a n Yu c ph m v qu l r ro u n m n i
PH II PHT TRI YU C PH M N N U N M 6. Thil t nhn v ph vi c d t p m m a n 7. Tm ki ti ni c khch hng m ng a 8. L nghe ti ni c khch hng ng ng a 9. Ti li ho yu c u u 10. M b tranh gi 1024 l ni t c ng i 11. Cc thu tnh c chl ng ph m c a t n m 12. Gi r ro thng qua lm nguyn m m i u 13. Thil cc tin c yu c t p u a u 14. Ki tra chl ng yu c m t u 15. Nhn xa h vi pht tri yu c n c n u PH III - QU L YU C PH M N N U N M 16. Cc nguyn l v th hnh qu l yu c c n u 17. Qu l ngh i n thay 18. Cc lin ktrong chuyu c t i u 19. Cng c qu l yu c cho n u
10
PH I N YU C PH M CI G V T SAO U N M: I
11
CH NG 1 CB VYU C PH M N U N M
Xin cho, Phill? Ti l Maria ph Ngu nhn l Chng ti c v B n n c. ang n v th nhn l (employee system) m anh l trnh cho chng ti. M h ng c p t nhn vin v m thay i tn c c ta thnh Sparkle Starlight v chng ti a i a khng th n cho h ng ch nh tn thay i ny. Gip ti khng? khi th p n c C ta v c i m g tn l Starlight ? a t Khng, c ta khng c i ch ch ng, thay i tn thi,, Maria m l p. i v . H ng ch p nh ai thay i tn n hthay i tnh tr hn n th ch n u ng nhn c mnh. a ti ch bao gingh ng c ai l thay i tn c mnh. Ti khng th , a r i a y ch v ti v c ny khi chng ta trao i v nhau v th tr c ni i vi i h ng y. l l do ch khng th n vo h tho Change Name n tr c khng nh nh p i u n vo h tho Change Marital Status, p i Phill ni. Maria ni, Ti ngh bi m ng i u c ththay i tn c mnh m anh t i a t cch h php bc no n h p t lc u thch. Thm n chng ti ph kho s a, i vo th t nh Sparkle khng th 6 i ng thanh ton ho n c c C th c a y. gip ti s l(bug) ny khng? a i khng ph l l Ti khng h t l ch n tnh n ny. Ti b vo v i i! bi c ng n h ng gi hi su m r Ti ngh c m s th nh u t i i. ti t ngh thay i khc cho hth nhn l ng c y,[ti gi s so y r Ti c thc ng y t t], i. nh ch n kho s c ng vo cu thng chkhng ph cu tu Xin l nh. L t i i i n. i n i, hy ni nh th cho ti s h v lm ghi ra gi ng m n n y. V ti c th y gip g cho Sparkle y, Maria v h khng th c n i, C y th hi cng vi n khng thanh ton ho n. n c c u c Maria, khng ph l c ti.Phill ni. u c ni tr c v ti ci v , i i a N i thay i tn th m vi xui cho mt mi. C khng th l ti v ti i c x khng c ngh a c. c c Gi dMaria n l , th chnh l l do lm ti ght my tnh. n ng i, cy, y Hy gl ti cng s cng t s ci ny. i i m t a
12
N b t trao i v khch hng nhtrn th b bi khch hng s c u n ng i n t r r nh no n ph sd cc ph m khng th c hi cc tc i th u i ng n m th n c v b (tc v- task, hi l cc cng vi tr c l c ng i dng c n c u c y a nh gi giao cho my tnh th hi v d vin ha n, tc v p ng c c n, tc l bo co ti chnh - ND). Cn v pha b b th m vi r tinh ra sao n n, n y i c i u nh mong mu c khch hng i v h ng sau khi h ng n c n a i th th c ci t. C thb b n b phs h ng ngay trong khi b xy ng t c i u n i a th n ang d h ng nh ng g b nghe t u. ng th ng nh n c lc Nhi v n sinh trong khi pht tri ph m c th ngu g tquy u n y n n m c n c trnh v tsth hi cc quy trnh trong vi thu th ti li ho, tho c n c p, u thu v l ch cc yu c ph m Nhcu truy trn, mi thng tin thu n a n u n m. n n th c th m c ng g khng ni ra, khng ghi nh khng p g nh c c n, c tho n. thu Khi xy d m ngi nh, ph l trong s ng t n n chng ta u trao i v nh th i u v nhu c v mong mu c chng ta t c tnh chi ph. Tuy v ph l u n a y, n n trong s lkhng lm nh y khi t hng m s ph ph m Kho i v t n m n m. ng t 40% n 60% cc l xuhi l do khng tm hi k ton trong khu yu i t n u bi c (Leffingwell 1997). Nhi tch v d cc ph ng php theo ki u u c n ng ng u thu ti c sao th lm v (ad hoc) lm yu c Kqu l m s n n, y u. t t c t vnh nhau gi ci khch hng ngh chng ta s a l xy d cho hv ci m ng chng ta ngh chng ta lm cho khch hng. ang Do yu c l u vo c quy trnh s xuph m v m hong qu l u a n t n m i t n dn, nn tc ng ngi lin quan c ph ng thu trong m quy trnh t nh n i n t lm yu c (cn g l cng ngh c - ND) hi quCh ng ny gip b u i yu u u . n: Hi m s u t khi ni chnh trong vi pht tri yu c ph m m c n u n m. C hi biv t s n lin quan n yu c c th y sinh trong u t m v u n md ph m t n n m. Tm hi v t s tnh m m yu c tuyv ho m c t u m c t u t i c t yu c c phc. u n i Nh bis n t khc nhau gi pht tri yu c v qu l yu c a n u n u.
13
NH NGH A YU C U PH N M M (SOFTWARE REQUIREMENTS DEFINED) M kh kh i v ngnh cng nghi ph m l thi cc nghchung t n i p n m u nh a v khi ni m chng ta sd m t cng vi m trong s l cc m ng cc c, t ngh khi ni nh a m requirement nh ngh ny c cho nhi i . a n p ng u t ng lin quan khc nhau nh developers, customers, others (ng i pht tri : n, khch hng, ng i khc M s t thung nguyn ti Anh ND). t s c ng I. The IEEE Standard Glossary of Software Engineering Technology (1997) nh nghmyu c l: a t u (1) M quy c (condition) ho m cng n (capability) c s ph t c t ng a n m ph m c thicho ng i dng giquy m v ho t n m n t i t t n c mm tiu. c t c (2) M quy c ho m cng n c phth mn ho c phc c t c t ng n i a c n i a m h ng ho m thnh ph h ng (system component) nh t th c t n th m m h ng, m tiu chu m c t c m ti li b p ng t p t n, t ho t u t bu khc. c (3) M sdi gi(representation) ghi thnh ti li c m quy c t n i c u a t ho m cng n theo 1 ho 2. c t ng c M S DI GI V T N I YU C (SOME INTERPRETATIONS U OF REQUIREMENTS) nh nghc IEEE bao hm c quan m v a a 2 i yu c tng i dng (quan st u hnh vi c h ng t ngoi) v tng i pht tri (quan st h ng t a th bn n th bn trong). 1. M trong cc y tquan tr c requirements l c ti li ho. Ti t u ng a n c u lm vi trong m dn m t developers b c t i quay nhchong chng. Khch hng chnh pht ho khi ngi phn tch yu c m n v ni: Chng ti c ng u i n trao i v c c anh. yu u a Khch hng ph l a cho ngi ti n ng i: Ti n nhi c anh yu c r Th t khng c yu c no ti li ho, v m a u i. c th u c u v m ng i phn tch m phbu t t ng l x y i i i t m n n.
14
Th ng th b c yu c r n b c cc emails, voice-mails, cc n u i u n c ghi ch, cc cu g gng cc t h gi tlinh tinh tcc cu h v c p n, p p y c p i ng i dng. M ngh khc g r yu c l cc pht bi v t nh a i ng u u nhu c (need) c u a ng i dng lm m xu pht cho spht tri m ch ng trnh ho m h i t n t c t th (Jones 1994). Chuyn gia v ng yu c Alan Davis (1993) mr khi u ng ni ny thnh m nhu c c ng i dng ho m c tnh, m ch n m t u a c t t c ng, m thu tnh c thi c m h ng c th c hi tm v bn t c n t a t th u t tr ngoi h ng . Cc ngh ny nh m ci m s ph ph cung th nh a n nh n m i c thay v s ph s c lm nh no t nhn c ng i thik thi p n m th gc a t v cng. nh nghsau xa h tnhu c ng i dng t cc c tnh (characteristic) a i n: u i c h ng (Sommerville and Sawyer 1997): a th Yu c l m c tv ph thi cng. Chng l cc m tv u t ci i c hnh vi c h ng phnhth a th i no, ho v t thu tnh c h ng c m c a th ph nhth i no. Yu c c th m rng bu v u l t c quy trnh pht tri n c h ng. a th Cc ngh d trn ch r khng c cch hi sng s khng nh nh a a ng ra ng u a, p nh v ng khi ni c . Yu c th sth ng t t trong tm tr con m yu u u t n i ng i. Bchnh th ti li ho no v c (v d t c c ch t c u yu u c yu u) ng l m m hnh, m strnh by ra bn ngoi vyu c m thi (Lawrence t t u 1998). Chng ta c m b r tc ng ng i lin quan c dn u c n o ng t nh a mcch hi chung v khi ni dng m t yu c t u cc m c cc u. 2. CC M C YU C (LEVELS OF REQUIREMENTS) C A U Cc ngh sau m ti ssd i v m skhi ni chung, b s nh a ng i t m n th ng g chng trong l v cng ngh c p nh c yu u. Yu c ph m g 3 m phn bi yu c kinh doanh (business u n m m c t u requirements, BR), yu c ng i dng (user requirements, UR), yu c u u ch n (functional requirements, FR) ho yu c phi ch n (NFR). c ng c u c ng
15
BR bi di cc m tiu m cao c t c ho c khch hng i u n c c a ch c a v h ng. Chng trch ra (capture) tm ti li m t m nhn i th c t u t (vision) v ph vi (scope) c dn. m a UR m t tc v(task) m ng i dng ph hon thnh b cch s cc i ng d h ng nh t cng c ng th m lm vi Chng trnh ra trong cc m c. c t hu s ng (use case) ho k b s ng. tnh ng d c ch n d FR ngh ch n c ph m m ng i pht tri c ph a nh a c ng a n m n n i vo s ph ng i dng hon thnh tc vc h do m n m a , p ng cc yu c kinh doanh (BR). M tnh n (feature) l m t h logic u t ng t p p cc yu c ch n c lin quan l nhau nh cung c cho ngi dng u c ng n m p kh ng (capability) m yu c kinh doanh. Xem Hnh 1-1 v n p ng t u mquan h a cc m c yu c i gi c a u.
HNH 1-1. Quan h a ms gi t thnh ph c yu c ph m n a u n m. FR ti li ho trong m c t yu c ph m (Software c u t u n m requirements specification, SRS), ti li ny m ty m c th u c

16
hnh vi mong mu i v h ng b m ci nhn tbn ngoi. SRS n i th ng t s ng trong pht tri ki th m b chl ng, qu l dn c d n, m , o t n v cc cng vi lin quan khc c d i v cc s ph ph t c a n. i n m c p, yu c ch n c th t con c yu c h ng, n mph c u c ng l p a u th u t n a yu c ch n v u c ng c nh thnh cc software components. Ngoi cc FR, SRS cn ch cc yu c phi ch n l cc tiu a u c ng. chu quy kh m s ph ph tun th cc m t a giao n, nh, c n m i ; c di ngoi (external interface, ni thm, giao di trong l giao di gi cc n n n a h ng v nhau); cc yu c hi su (performance requirements); cc th i u u t rng bu v t k thi cng; cc thu tnh chl ng. Cc rng bu c thi v c t c (constraints) l cc gi h ra trong mi ch l kh ng c i n c nh n n a n a ng i pht tri khi thik thi cng h ng. Cc thu tnh chl ng n t v th c t l cc m t cc thu tnh c s ph theo nhi kha c quan tr v c a n m u nh ng vng i dng ho vng i pht tri i c i n. Chng ta l m ch ng trnh xl tlm v d cc ki yu c khc nhau. y t v u u M BR c th t: dng c th a cc l chnh t t vi Ng i s i (spelling errors) trong ti li m cch hi qu. Nhv trong ti li h ng d sd s ph u t u y, u n ng n m c ghi r m spelling checker a vo s ph l tnh n n ng t c n m ng p BR ny. Cc UR t ng c th t ng ng m (use case): ki cc spelling Tm m errors (l chnh t trong ti li v quy li c nn thay th i mispelled i ) u t nh u m word (tsai chnh t b m t l ra tm danh sch cc t g ) ng t ng a t c i . Spelling checker c nhi yu c ch n c nh ki v lm sng u u c ng th tm m (highlight) m misspelled word, hi th t dialog box v cc tthay th c t n m i g i Cc nh qu l ho ti th th ngh cc yu c kinh doanh cho ph n c p c nh a u n m u gip cng ty c h t ng hi qu n (i v cc h ng m, i a ho u h i th thng tin) ho thnh cng trn th (i v cc s ph ph m th ng c tr ng i n m n m m Tc yu c ng i dng c phsng v cc yu c kinh doanh. i). t cc u n i i i u Cc yu c ng i dng gip ng i phn tch ci t m ph ch n (the bits u t n c ng of functionality) mong mu trong s ph nh gip ng i dng th hi tc n n m m c n
17
v a hNg i pht tri (developers) s ng cc yu c ch n thik c . n d u c ng t cc giphp th thi ch n c thi i c c ng n t. Ch r yu c theo ngh khng bao hm cc chi tithi kcc chi ng u, nh a, t t , tithi cng, thng tin l k ch dn, ho thng tin ki th Hy tch cc t p ho c m . thng tin ra kh yu c sao cho yu c ch a cc thng tin h ng c i u u ch th n phlm ci g. Dn c c th cc ki yu c khc nhau nhyu c v i ng c u u u mi tr ng pht tri yu c v n, u pht hnh s ph v thch n v mi n m ng i tr ng htr Cc ki yu c c th nh h ng nghim tr n sthnh . u u ng cng c d nh trong cu sch ny ta khng xt n chng. a n ng n M D N U C YU C (EVERY PROJECT HAS I U REQUIREMENTS) Fredrick Brooks xc vai tr c biquan tr c quy trnh yu c i v nh t ng a u i cc dn ph m trong bi lu kinh n n 1987 c ng, Silver n m n i m a No Bullet: Essence and Accidents of Software Engineering: Vi duy nh kh kh khi lm m h ng ph m l quy chnh c t n t th n m t nh xc ci c ph xy d Khng c cng vi no l kh kh nhthi n i ng. c n t l cc yu c k t chi ti g t c p u thu t, m t giao di v ng i dng, giao n i di v my mc (machines) v v cc h ng ph m khc. Khng c n i i th n m cng vi no h ng x n h ng b cng vi ny n n b c nh u th ng c u th hi sai. Khng c cng vi no l kh kh h cng vi ny n c n c n n c u phch s l sau. i nh a i II. M h ng ph m c ng i dng c ring n. Th gian tm hi nhu i th n m a i u c c hl m kho u tthen ch khi dn thnh cng. Nh ny u a t n t n n nh l hi nhin i v cc d u cu th ng m cc hth thng tin n i ng ng i i, ng doanh nghi cc s ph ch cc ph m nhng. N chng ta, v t p, n m a n m u i cch l nh ng i pht tri khng vi ra cc yu c khch hng c th o ng n, t u th lu v th lm sao chng ta bikhi no th d th hi xong. Chng ta c n n, t n c n th p nhth cho khch hng n khng bici g quan tr i v ng no u t ng i h Th ch i v ngay c ph m phi th ng m th cc yu c c . m i cc n m i u ng c ph hi cho r. V dcc thvi ph m cc components, cc n i c u n n m, tools t ra cho cc nhm pht tri s ng. c o n d
18
KHI CC YU C X X RA V CON NG I T (WHEN U U Y I T BAD REQUIREMENTS HAPPEN TO NICE PEOPLE) Khi cc nhm d khng quan tm n cc quy trnh yu c th hs n d n u khi n lm vo tnh thnguy hi sthnh cng c dn l kh m b N m, a o. u thnh cng hi l chuy giao m s ph cc mong i c c u n t n m p ng a ng i dng v c n v t l ng m chi ph tho n v trong m ch ng, ch c thu t th gian gi h M s i ro v c s c th lu d i Ch ng 5 i i n. t r yu u o n y. s o lu vi b c th g trnh cc rro yu c th n c n lm i u. III. M S R RO T S KHNG Y C QUY TRNH YU C T I A U (SOME RISKS FROM INADEQUATE REQUIREMENTS PROCESS) N cc ki ng i dng khng tnh n y trong khi lm yu c u u c u th h ng c th khng ch nh th s c p n. Vi pht sinh cc yu c khng chnh th (creeping user requirements) c u c gp ph lm h v gi chl ng s ph n ng m t n m. Cc yu c nh nh d t tiu ph nhi th gian lm l u p ng n i u i i. Sm vng (gold plating) c ng i pht tri v ng i dng s a n thm vo h ng cc tnh n (features) khng c thi th ng n t. Cc c tt thi d t cc yu c chnh b u h (missing key i u n i u thi t requirements). B qua nhu c c m s u ng i dng no s n t skhng hi u a t ki d i lng c khch hng. a Cc yu c nghkhng y khi h l k ch d u c nh a n i i p ho n chnh xc v gim st l khng th . Cc ki ng i dng khng tnh n y (Insufficient user u c involvement) Khch hng th ng khng hi t sao vi thu th yu c v m b ch u i c p u o t l ng yu c lkh kh n thNg i pht tri khng th n m n s u i n . n nh nh tham gia c ng i dng (user involvement), ho c c thl lm vi v a c ng c i ng i dng th khng vui nhvi code, ho c c th ngh bi ci t c ng h h t ng i dng c Trong m s h trao i tr ti v nh ng i s n. t tr ng p, c p i ng s
19
d s ph khng phl u d ng n m i i dng, trong khi nh ng i i di c ng n a khch hng khng ph bao gic hi chnh xc ci m ngi dng th i ng u c t sc Khng c sthay th cho stham gia c cc i di ng i dng m n. no a n t cch tr ti trong nhm dn ngay ts v kh v h c p m t p i lin t trong su c t quy trnh pht tri n. Vi pht sinh cc yu c khng chnh th (Creeping user requirements) c u c Do cc yu c lin t ti ho khi pht tri dn, nn dn lun c th u c n n v t kh cc l bi v ngn sch Cc dn nhv khng ph lun d i ch u nh. y i a trn shi bith t kch th c v ph t c cc yu c cc r ro, u t c v c p a u, i n sulm vi c d vi sinh ra cc yu c khng chnh th c th ng t c a n, c u c gy ra cc v to l V c th n n. n ph thu m ph vo ngh c t n thay i yu c c ng i dng, ph c m ph vo cch nh ng i pht tri u a thu t n ng n p ng cc yu c v ch s m u nh a i. qu l vi sinh ra cc yu c khng chnh th chng ta c lm sng s n c u c, n a cc bo co v m nhn, ph vi, m tiu, gi h v cc tiu chu thnh t m c i n n cng c dn. Bo co ny s c s ng nh t khung tham chi m khi a d m u i mtnh n m nghho cc thay i yu c xu M quy t ng i c , c u c t. t trnh ki sot thay i thi k t bao g vi phn tch h ng c m c t t m c nh a m thay i xu vi ny s i c t, c gip cc ng i lin quan ra quy t nh li thay i c ch nh hay khng trong scn b cc chi ph, th u c p n ng i h ngu l ho cc tnh n khc. n, n c c ng Do cc thay i c th truy trn ton b n ph pht tri nn lan n s m ang c n ki trc c h ng c th ph vd d Cc mi v s n ch ng n a th b n n. ng khi trnh kh kh h hi v b tr. S n n u o lin quan l nhau c cc m thm vo n a (insertion of additional code) c th ra cc v i v nguyn t thi k gy n i c t h ng b v N b c th s cc tnh n c kh ng s th n ng. u n xc m nh ng n thay i theo th gian th b c th t l m ki trc b v cho h ng, do i n thi p t n n ng th v m ki sot t h sthay i. Cc thay i yu c n th y m c t n u u c c hi thng qua thay i thikthay v pht hnh cc b v l th s n t , n i, gip ki m sot th chl ng s ph t n t n m.
20
Cc yu c nh nh (Ambigous Requirements) u p ng S p nh l kh kh to l i v vi c t c (Lawrence 1996). S nh ng n n i c yu u nh nh khi cho nh ngi c cc bo co m t p ng n ng yu c n nh u i ng cch hi khc nhau v m ph m phlm. Md hi khc n c s u ci n m i t u u a a nh nh l ngay c t ng i c c c th n gim yu c theo nhi p ng m ng di i t u u cch khc nhau. Snh nh d t cc kv (expectation) khc nhau tng i lin quan, p ng n i ng m strong hs c nhin v ng g chuy giao. Cc yu c nh t ng nh c n u p nh d t lng ph th gian khi cc nh pht tri ci t m gi php cho ng n i i n t i mv sai, khi cc nh ki th v s ph c nh hnh vi khc v t n m k ng n m ng i nh g m cc nh pht tri xy d Tr c m nh ki thh ng n ng. y, t m th ni v ti r nhm ki thc c th ng di gi sai cc yu c ng i ng m a n i u, v v phvilnhi test cases v l l lnhi ki th y i t i u p i, p i u m . Kqu t khng th trnh c snh nh l phlm lcng vi lm. c a p ng i i c Cc cng vi lm l c th c i tiu t 40% t chi ph pht tri 70% - 80% vi n ng n, c s l quy cho cc l yu c (Leffingwell 1997). a i c i u M cch truy tm s p nh l c m nhm i di cho nhi quan m t nh ng t n u i khc nhau thanh tra (inspect) cc yu c N m ng i trong nhm di gi u. u i n i m yu c theo nhi cch khc nhau th c s p nh trong bo co yu t u u nh ng c Cc k t khc nhau pht hi snh nh m t i Gause v u. thu n p ng c b Weinberg (1989) trong ph sau c ch ng ny. n a Cc tnh n khng c thi (Unnecessary Features) ng n t M vng (gold plating) hi l khuynh h ng m s c u t nh pht tri thm n m ch n m khng c trong c t t c ng i yu c nh hl gi r u ng i ng ng i dng sthch n Th ng th ng i dng khng tm ki ch n ny v . m c ng ngu l tiu t ci t n b ph. Mcch lm m nh ng i pht n c n lng t ng tri thch h so v ch gi thm cc tnh n m l hgi thi v n n i n n ng i i u i khch hng cc t ng, cc l ch v cc cch ti c sng t nh gi a n p n o m i quyv c khch hng. Quy v c n no thm vo s c t n a t nh ch ng c
21
tnh ton cn b gi u khch hng mu v s ng a i n xem xt, cn nh v c tnh kh thi k t, khung th gian. thu i tthi ho nguy c vng, b c gim st tc tnh n thm i u m n n t cc ng c vo, mtnh n c phc l do chnh ch nh i ng n i ng c p n. c t i thi (Minimal Specification) t u khi, khch hng v cc bn khc nhau (marketing, qu l) khng hi i n u c ta phnh m cc yu c l quan tr t ra mc t i thi c sao i n nh u ng. o t t u, l khng g h l v ra cc t ng v n ph trn m t y m v yu n ch s m t gi ng c cc nh pht tri lm m b u n n, sung n khi dn ti tri trn th t M n n c . t d hi x cu c ny l cc nh pht tri vi cc yu c sau khi hon t u u u vi n t u t xy d s ph Cch lm ny c th ng n m. thch h v cc s ph c tnh cch p i n m th d cao, ho khi m cc yu c ph th sm d (McConnell 1996). m c u i t m o Trong ph l cc tr ng h cch lm ny khi cc nh pht tri th b n n p, n n t i (ng i c th i lm vi d i cc gi t sai v trong m h ng h ch ph c thi t nh n ) v khch hng th mnh b phi (ng i nh s ph nhh m ng y lm n n n m t ng). B qua nhu c c m s u ng i dng (Overlooked User Classes) u a t ki Ph l cc s ph sd b cc nhm ng i khc nhau, h th n n n m c ng i c s d cc t con tnh n khc nhau, c t su sd khc nhau, c kinh ng p ng n t ng nghi v trnh khc nhau. N b khng xc tc ki ng i dng m u n t cc u nh chnh cc l ng i dng (user classes) - c s ph ngay ts th s ai p a n m m c trong s khch hng khng hi lng khi s ph chuy giao. V dcc n m c n , xl sd menu l khng hi qu v nh ng i dng chuyn nghi ng u i i ng p, trong khi cc cu l v cc phm tllm nh ng i s ng khng th ng nh t i ng d xuyn c th b r m y i i. L k ch khng chnh xc (Inaccurate Planning) p ho l t ng c ti v t s ph m b c th ti bi t ng ny y a m n m i; n cho t khi no th th hi . Nhi nh pht tri ph i m v v kh c c n? u n i t i n kh ny. Sthi hi bi v c s n t cc c lng qu l quan v n u u t yu u d i c d N nguyn nhn hng u t kv c l ng chi ph ph n. m c ng t cc n
22
m xa th t quan n yu c l: thay i yu c th ng xuyn, thi yu m c lin u u u c truy thng khng y v u, n yu c cho ngi dng, c t u ssi v yu c phn tch yu c khng y (Davis 1995). u, u L CH T M QUY TRNH YU C CH L I T U T NG CAO (BENEFITS FROM A HIGH QUALITY REQUIREMENTS PROCESS) Cc t c sd cc quy trnh cng ngh c hi qu th lng v ch ng yu u u c vui i nhi lch thu C l n thng l nhl gi cc cng vi ph u i c. ph n t m c c i lm ltrong giai n pht tri v giai n b tr di. Boehm (1981) pht hi i o n o o n ra r vi s m l yu c sau khi s ph pht hnh t km g ng c a t i u n m c n p 68 l so v s yu c ngay trong giai n yu c Cc nghin c g n i a u o u. u n y cho biy t t u khu i chi ph ny c th 200 l Hi qu a vi lm cc ch l n. u c c yu c ch l ng cao ngay tu khng phl r rng v nhi ng i, h u t i i u ch n gi cho r th gian tiu ph cho giai n yu c s n ng i o u lm ch th m m i i bn giao s ph cho khch hng. n m IV. Quy trnh yu c hi qunh m cch ti c h tc khi xy d s u u n nh p n p ng n ph quy trnh ny lin quan n nhi ng i lin quan khc nhau c d T m, u a n. p h cc yu c cho php nhm dn hi t h th c s ph m p u u t n tr ng a n m, t y t u thnh cng then ch c bc n no. Cucng, cc yu c ti t a t d i u c li ho v khng nh nh lm thu ti t i v vi ki th th u p ng n n i a i c m h ng v t c i chuy giao m s ph chl ng cao mong i c t ng h n t n m t p ng a t c ng ng i lin quan. nh C TNH C CC YU C TUY V (CHARACTERISTICS A U T I OF EXCELLENT REQUIREMENTS) Cc c tnh m m bo co yu c t c tun theo s c th lu t u t n o n y (Davis 1993; IEEE 1998). S sot xt c th SRS b nh ngi lin quan i n n i ng di cho cc gc nhn khc nhau l cch t nh xc li cc yu c c n t t nh u u y cc c tnh c thihay khng. N b l gi c tnh trong tm n t u n u cc tr khi vi v sot xt cc yu c th b s m thi k c t h (m t u n c t t yu u t n c d ch gihon h c Trong ch ng 9, b s d cc c tnh ny bao o ). n s ng tm ki cc v v ms co yu c sao cho b c th i ti chng. m n i t bo u n c n V.
23
CC C TNH C L THHI YU C (REQUIREMENT A I N U STATEMENT CHARACTERISTICS) y (Complete) M yu c c m t ch n chuy giao. N phch t c i u n y c ng c n i a t cc thng tin c thi nh pht tri thik thi cng ch n ny. n t n t v c ng 1. ng n (Correct) M yu c c m t i u n chnh xc ch n xy d Sm b cho tnh c ng c ng. o n l tham chi n ngu c yu c c th khch hng ho ng u n a u, l c mc t c h ng m cao h Myu c ph m m xung t v t yu u th c n. t u n m i myu c h ng t ng th l khng n. Ch trnh by c ng i t u th ng ng s a dng m c th tnh n c yu c ng i dng, u cho bi i xc nh ng a u i t tsao khi sot xt yu c ta c s m c chnh ng i dng ho ng i i i u n c t a c di c h Sot xt yu c m khng c m ng i dng c th n nh n a . u t khi ng ng i sot xt ni: i ny khng c ngh c th suy di u a. l n. Kh (Feasible) thi Kh c nghl th thi m yu c trong cc kh ng v gi h bic thi a c i u n i n t a h ng v mi trng ho ng c h ng. trnh cc yu c khng kh th t a th u thi, c m thnh vin c nhm dn lm vi v cc nh marketing ho cc n t a c i c nh phn tch yu c trong qu trnh xl yu c (elicitation process). Ng i u u ny s nh gi v tnh kh c cc yu c v t k thi a u m thuho cc yu c t c u c th c thi nh v m chi ph l th ng i t n. C thi(Necessary) n t M yu c c ph ti li ho m ci g m khch hng th sc ho i u n i u t t n c m h ng khc bn ngoi c M cch khc xc nh c thi l t th n. t n tnh n t yu c xutm bn m b bi r r r anh ta c th quy u c t t n t t ng m n ra yu c u. x tht u tin (Prioritized) c p Gn m tht tin cho m yu c tnh n (feature), ho use-case c t u i u, ng c th hnh dung l trnh pht hnh cc phin b c s ph N tc yu ch n a n m. u t cc
24
c coi l quan tr nhnhau th qu tr n s u c ng n d khng xc c nh cch th thi cng khi m yu c m pht sinh ngay trong qu trnh thi cng c c t u i a dn, anh ta s khng ki sot ngn sch, l bi v nhn l c d m c ch u c a n. Ch ng 13 s o lu v t u tin chi ti th n th t. Khng nh nh (Unambigous) p ng T c ng ai khi c b bo co yu c u c cng m cch hi m cch t nh n u t u, t di gi nhqun v i dung c cc yu c Do ngn ngtnhin l c tnh n i t n a u. nh nh cao nn vim yu c r rng, c , n nghkhng phl d p ng t t u th a i . Cch hi qu i b u lo tnh nh nh l m t bo co yu c b cc p ng cc u ng ngn ng hnh th nh c use-case ch h qua cc k b s ng c . ng n, ch n d th C th m tra (Verifiable) ki Hy ki tra m yu c xem li b c th m i u u n ngh m slng nhcc ra t php tests ho sd m cch ti c ki tra khc nhthanh tra (inspection) c ng t p n m ho ch minh (demonstration) bi li yu c ci t h l c ng t u u c p trong s ph hay khng. N m yu c khng th m tra th xc li n m u t u ki nh u n c ci t n hay khng s thnh v gy tranh ci. Cc yu c ng tr n c khng nhqun, khng kh ho nh nh th c khng th m tra u t thi c p ng ng ki c. 2. CC C TNH C C T YU C (REQUIREMENT A U SPECIFICATION CHARACTERISTICS)
y (Complete) Khng yu c ho thng tin c thino b t. Cc yu c b t rkh pht u c n t m u m t hi do s hnh (invisible) c chng. T trung vo cc tc vc ng i n v a p a dng thay v t trung vo cc ch n hth sgip b trnh s p c ng ng n c khng y N b bib thi m thng tin no hy sd TBD . u n t n u t , ng (to be determined) nhl m d hi tiu chu (standard flag) d t u u n nh u cc n g (gaps) Hy phn gi (resolve) t c TBDs tr c khi ti p y . i t cc n hnh xy d ng. Nh qun (Consistent) t
25
Cc yu c nhqun khng xung t v cc yu c ph m khc ho cc u t i u n m c yu c c cao h (h ng ho kinh doanh). Tc mu thu trong yu u p n th c t cc n c c ph phn gi tr c khi qu trnh pht tri di ra. B c th u n i c i n n n khng bim yu c n nh(single requirement) no l n cho n t t u t ng t khi b ti hnh ms n n n t nghin c no v c ny. u yu u C th a ch (Modifiable) s a B c nghin c lSRS khi c thiv duy tr thng tin di bi thay i c n n u i n t n n a m yu c u ny h m yu c dn nhn duy nhv di i u. i i i i u c t c n giring r i cc yu c khc sao cho m yu c u tham chi chnh i v u i u c u xc. M yu c ch c xuhi duy nh1 l trong SRS trnh skhng i u t n t n nhqun gi cc th n (instance) c cng 1 yu c tnh n khc nhau. t a hi a u i ng i M b n dung (table of contents), m index, m danh sch tham chi cho t ng i t t u (cross reference listing) s SRS d a ch h lm s a n. C th theo v(Traceable) t B c phlin k cc yu c t ngu pht sinh c n, t cc ph t t n n i t u i n a i n thi km ngu cc test cases th thi v ki tra s n trong vi thi cng , n, c m ng c cc yu c Cc yu c c th u. u theo v gn nhn duy nhv vitheo t c t c t m cch c c trc, chi tiv thuyminh y . Ch ng 18 s p trung t u t c t t trnh by ndung ny. i PHT TRI V QU L YU C (REQUIREMENTS N N U DEVELOPMENT AND MANAGEMENT) S i nghc thung c khi cho c nhi cch hi khc nhau v cch t a a t yu u n u u lm khc nhau i v vi thu th v xl yu c M stc gi i ton b i c p u. t g quy trnh yu c l cng ngh u yu c (requirement engineering), m skhc u t lg l qu l yu c (requirement management). Th ng th ng i ta chia i i n u nh ton b trnh ny ra thnh pht tri yu c (requirements development) quy n u (trnh by trong Ph II) v qu l yu c (requirements management) (trnh n n u by trong Ph III), nh hi n th n Hnh 1-2. VI.
26
HNH 1-2. Phn c cng ngh c p yu u. Pht tri yu c c c th chia nhthnh suy lu phn tch, c t n u ng c n, , ki tra (elicitation, analysis, specification, verification) (Thayer and Dorfman m 1997). Tc nhnh cng vi con bao tr ton b hong thu th t cc c n cc t p, gi, ti li ho yu c c m ph m Cc hong pht tri yu c nh u u a t n m. t n u g m: Xc cc l ng i dng k ng (expected user classes) c s ph nh p v a n m. Suy lu nhu c (needs) tcc c nhn i di cho m l ng i dng n u n i p . Tm hi tc vc ng i dng hi t cc m tiu v nhu c kinh u a n i, c u doanh cc tc v tr c gip. Phn tch thng tin nh tng i dng phn lo cc nhu c tc n c i u vc hv cc yu c ch n cc quy t nghi v(business a i u c ng, c p rules), cc thu tnh chl ng, cc giphp ngh c t i c , thng tin xa l khc. Phn chia (partitioning) cc yu c m h ng thnh cc h ng con u c th th c n (major subsystems) v phn b b (allocating) m s c thnh cc t yu u software components. Tm hi v m quan tr t ng i c cc thu tnh chl ng. u t ng a c t phn v tin trong thi cng h ng. m cc u th Bi i (translate) cc nhu c ng i dng t h thnh cc c n u p p c t m hnh (specifications and models). v
27
Sot xt cc c t c m b m cch hi chung v yu c yu u o t u cc u v c nh (stated requirements) v s ch bcv g tr c khi a a t n nhm pht tri ch nh chng. n p n Qu l yu c hi l thil v duy tr m tho n v khch hng n u c u t p t thu i v yu c c dn ph m (CMU/SEI 1995). Tuy nhin sch nh cc u a n m p n c khch hng c m ch m mn u ki c thng qua yu c Cc a ng i chi t a i n a u. nh pht tri c ph thothu ch nh chng v xy d s ph n ng i n p n ng n m t ng Thng th ng cc hong qu l yu c bao g ng. t n u m: nh nghranh gi (baseline) c hong xl yu c (ranh gi gi a i a t u i a pht tri v qu l yu c n n u). Sot xt cc thay i yu c ngh gi cc h ng c u c v nh nh a m thay i tr c khi quy c ch nh sthay i hay i t nh p n khng. Kh cc thay i yu c ch nh vo d theo mcch t p u c p n n t ki sot. c m Bm st k ch d v s ho n i thay i c cc yu c a u. phn v cam k m c cvo cc h ng c l ng m cc t i n nh c c cc yu c thay i. a u L vm yu c b n t i u thay i n cc thik m ngu k t t ng ng, n, ch b ki th n m . Hi ch (tracking) tr thi c cc yu c v cc ho ng thay i u nh ng a u t trn ton b n. d Hnh 1-3 th n skhc nhau gi pht tri yu c v qu l yu c (Xem hi a n u n u hnh ny hi k n khi ni requirements baseline). u h m
28
HNH 1-3. Bin phn chia gi pht tri yu c v qu l yu c a n u n u. Cc b c ti theo p Vi ra b cv g lin quan n yu c m b phi m t t n u n ang i t trong cc dn hi t v trc c b Hy ch v thu n i y a n. ra n c lo pht tri hay qu l yu c Hy xc cc hng gy i n n u. nh nh a b mv v nguyn nhn g c m v . i i n c a i n Hy t c m cu th lu v cc thnh vin trong nhm c b v ch t c o n i a n nh ng i lin quan khc (khch hng, marketing, cc nh qu tr ng n d n) v v lin quan n yu c t d hi tv tr c cc n u cc n n i y c b v h ng v nguyn nhn g c chng. Hy gi thch a n, cc nh c a i v nh ng i tham gia r hph i m v cc kh kh n h i ng ng i t i n u mu n bchng. H n sng ch n m t s ? Hy s x m l h trong 1 ngy vyu c cho nhm c b p p t p c u a n. Nhm g khch hng chnh, nhn vin marketing, cc nh qu l, m n hy lm b cci g c thi hng l cng nhau v h l ny. t n t i i c p L h s p c cung c cho h t danh sch tv chung, m cch hi p m ng t u chung v v c vi pht tri v qu l yu c nh y h cc n a c n n u, v c th m t tn cc thch th m h n v t qua. ch t, c c
29
CH NG 2 YU C T GC NHN C KHCH HNG U A

Gerhard l m nh qu l c cao c Consoto Pharmaceuticals, anh c m t n p a t cu g lm vi v Cynthia, nh qu l m c nhm pht tri hth c p c i n i a n ng thng tin c Contoso. a Chng ta c xy d m h ng thng tin gim st n ng t th ho ch(chemical-tracking information system, CTIS) cho Contoso, Gerhard b t t u. th ph cho php gim st t c chai ha ch m chng ta c H ng i t cc t trong kho ho trong cc phng th nghi Nhv cc nh ho h c th t c m. y, c bi ho ch h n dng cn khng v cn thay v khi nhu c xu hi th t mu u u t n l mua chai m V phng S kho An ton c ph th hi cc bo i i i. n c v ng i c n co v c s ng ho ch g chnh ph vi d t i lin bang. Nhm c c c th a gip chng ti xy d ph m ny trong 5 thng ch ngh l ph m s ng n m , a n m n sng hong ngay khi chng ta c cu ki ton tun th tin? t c m u Ti ngh chnh l l do t sao dn ny quan tr Gerhard,Cynthia tr i ng, l ng tr c khi ti c th i. Nh cam km l bi ti c thu th m s t t ch u, n p t yu c v th ny u h ng . Gerhard lng tng. C ni sao? Ti v ch ni yu c v c thi. a ng u i Th sl anh ch a ni v t t ng v m sm tiu c dn ny, t v m t c a Cynthia gi thch. i Cc yu c kinh doanh m cao (high-level business u c requirements) khng gip ti hnh dung chi ti v g c lm v c tnh t ci n th gian lm trong bao lu. Ti mu c m nhm k h gi cc phn tch i n t t p a vin h ng v cc nh ho h hi r v c i v h ng ny. Khi th c u nhu u i th chng ti c th phc ra ch n no l c thinh c c tiu c ng n t m p ng m kinh doanh v nhu c ng i dng. Th ch anh c v u m nh khng h n bi h c t th ny gip anh nh no trong vi tiki chi ph ho ng. ng th c t m c t Gerhard khng h i i m v s n nh ny t pht tri h ph t i ph ng th ng i n th tr c nh ho h r b r anh ta ph i, khng c ng y. Cc c t n n, n h
30
th gian v cc chi ti tr c khi c b u xy d h ng c mnh. i ra t t ng th a Ng i c c khng lm vi ny sao? a c c Cynthia c ng githch l l a c trong vi thu th yu c tnh ng i g i c c p u ng ssd h ng m u chng ti lm nh g m chng ti cho r ng th i, N ng ng ng i dng c th chng ti khng th ra mh ng t Chng ti l n lm t th t c. nh nh pht tri ph m v v chng ti khng th sbicc nh ho ng n n m, y t t h c g lm ra h ng gim st ho ch cho h Ti h c n th t c. c c r n chng ti khng mth gian tm hi v tr c khi vim ngu ng u t i u n t n th s khng ai hi lng v n ph ph m lm ra. s m n m Thi no, chng ta khng c th gian cho nh vi Gerhard kh i ng c y, ng kh ki c mnh, Ti v cho c yu c r No b u xy d h ng n a a u i. t ng th c c Hy nh n ti yu c y. ng a i. ti u Cu trao i trn l n hnh trong ngnh cng nghi ph m Khch hng c i p n m. ngh d m hth thng tin m nh th ng khng hi t quan xy ng t ng i ng u m tr c vi c u vo tnh ng i dng t ng lai c hth ng a c c ng a ng. Khng g c th thay th vi thu th yu c tr ti t ng ng i s cho c p u c p nh s d h ng. Mnghin c trn 8380 d ch r hai nguyn cao nh ng th t u n ra ng t khi dn b c tr l thi thng tin u vo tng i dng v cc yu c n tr c u u, c t khng y (Standish 1995). Nguyn nhn c s i r i v s ng ng i lin quan n vi xy d a b i i a nh c ng m hth thng tin l phn bi skhc nhau gi cc m yu c kinh t ng t a c u: doanh, ng i dng, ch n (business, user, functional). Gerhard xc c ng nh m syu c kinh doanh, nh anh ta khng thm t c yu c ng i t u ng u dng v anh ta khng ph l ng i sd c h ng ny. Nh ng i dng i ng a th ng ti n m c th t tc vm h n phlm v strgip c h m ng i m cc c i i a th nh hl khng thxc t c yu c ch n cthc ng, ng i t nh cc u c ng n ph ci t cho php h i c hon thnh cc tc v . Ch ng ny lm r m quan h a khch hng v nh pht tri quan h ng i gi n, vai tr then ch trong sthnh cng c m dn ph m Ti xu m t a t n m. t t
31
Dlu Yu c vQuy c Khch hng Ph m (Requirements Bill of t u n a n m Rights for Software Customers) v m Dlu Yu c vTrch nhi c t t u m a Khch hng Ph m (Requirements Bill of Responsibilities for Software n m Customers) t ng nh nh m t quan tr c khch hng (v ng i ng m n nh m ng a dng ni ring) trong quy trnh pht tri yu c n u. I. AI L KHCH HNG? (WHO IS THE CUSTOMER?) Trong ngh r nh c n, m khch hng l m c nhn ho m tch a ng t a t t c t c h ng tr ti ho gin ti l ch tvi sd m s ph Khch c c p c p i c ng t n m. hng ph m g tc ng ngi lin quan n dn, l nh ng i n m m t nh ng thanh ton ti mua ph m ch l c ts ng ph m nh ng i n n m, n a, , d n m, ng s ng thng tin u ra c ph m d a n m. Gerhard i di cho ki khch hng thanh ton, mua s ho ti tr t dn n u m c m ph m Cc khch hng m cao nhGerhard ch trch nhi c t yu n m. c u m cc c kinh doanh (business requirements). Hcung c cc t ng m cao v u p c s ph v l do, sh l kh ng d s xus ph (Theo kinh n m p i n n t n m . nghi c ti, l lo khch hng quan tr nh h m a y i ng t, quy l do v t t nh m kinh doanh t sao lc d ny v c l l do t sao lph tiu t cho i i n ng i i i n d ny. M thay i quy c h ny c th ng l c t d n t t a nh sau lm ng i m n ti hnh, d ti ch chuy vo ti kho c nh pht tri ang n n a c n n a n ph m ND). n m Nhth lu trong Ch ng 6, cc yu c kinh doanh (business requirements) o n u m t c tiu (objectives) m khch hng, doanh nghi ho nh ng i lin m p, c ng quan khc mong mu t ho cc gi tr hmu nh th n c, c m n n c th Business requirements t ra h ng cho d Sau th bc g ng. o nh n. t ci c tnhm yu c u c nh qun v cc business requirements, c t u n t i c ph nh qun nhv i v cc tnh n c ph m Tuy nhin, ng i t y i ng a n m. business requirements khng cung c cc chi ti cc nh pht tri bici p t n t h n lm l g (what to build). c M yu c ti theo user requirements - c thu th t ng ng i s c u p n c p nh tr ti s ng h ng. Nh ng i dng (th ng g l ng i dng c p d th ng c i
32
cu end users) l m ki khch hng khc c h ng. Hc th t i t u a th m c cc tc v (tasks) m h n th thi vs c c i gip c h ng v cc c tnh a th phi ch n quan tr h ng c th c ch nh c ng ng th p n. Trong s ki khch hng th: cc u Cc khch hng l ng i trti cung c cc thng tin v do c xy n p l n d hth h ng, ho pht tri d tubi (custom ng ng, p c n ng ng n application), t l cc business requirements. c Cc khch hng l ng i vo cc phm my tnh hng ngy s ng h n d th cung c cc thng tin gl user requirements. ng p i Khng may l c ki khch hng u c th h hai u m y khng c th gian i lm vi v cc nh phn tch yu c nh ng i thu th phn tch v ti li c i u, ng p, u ho cc yu c khi khch hng k ng cc nh phn tch ho cc nh pht u. i v c tri phc ra ci ng i dng c m khng ph m nhi th gian th lu n n i t u i o n v ti li ho. N ch thi th dN doanh nghi c b ph u u th . u p a n thu nhi c u vo s thnh cng c vi d mph m no th b phch nh a c ng ng t n m n i p n mnhi th gian lm vi v cc nh phn tch h ng. t u i c i th Tnh tr s i khc i v vi pht tri cc ph m th ng m(cc ph ng h i c n n m i n m gi), khi khch hng (customer) v ng i dng (user) ch m m ng l t ng i. Cc i di cho khch hng, v dbph marketing c chnh doanh n n a nghi c b s i c ng xc ci g khi cho nh ng i thanh ton p a n, ph g nh n ng ti c th thch th t n ph ph m doanh nghi b lm ra. Th ch n m y s m n m p n m i v cc ph m thng m chnh b ph trthnh ng i dng v i n m i, n i Ch ng 7 s chi tiv c ny, n khng th b hy chu b th c ni t vi u n n tinh n nh gi trn cc t ch chuyn ngnh v h ch a ph m c ng nh p cc n c n m a b n. S C NG TC KHCH HNG NH PHT TRI (THE N CUSTOMER DEVELOPER PARTNERSHIP) Cc s ph ph m ch l ng cao th ng l kqu a cc thi k c n m n m t t c t th thi t trn cs yu c tuy h Cc yu c nhv l k qu a c t cc u t o. u y t c vi c tc v truy thng tgi nh pht tri v khch hng. c ng n t a n II.
33
Dlu Yu c v t u Quy c Khch hng Ph m (Requirements Bill of n a n m Rights for Software Customers) lik ra 10 k ng c khch hng i v nh t v a i phn tch v nh pht tri trong cc hong c quy trnh yu c Mtrong s n t a u. i cc quy ng m trch nhi t ng v n t m ng pha nh pht tri v nh phn n tch. D lu Yu c v Trch nhi c Khch hng Ph m t u m a n m (Requirements Bill of Responsibilities for Software Customers) li k ra 10 t trch nhi c khch hng i v nh pht tri trong quy trnh yu c N m a i n u. u b thch, b c th i l d t v n n g lu quy c nh pht tri n a n. D LU YU C VQUY C KHCH HNG PH M T U N A N M N b l Khch hng Ph m th b c quy u n n m n n: 1. K ng nh phn tch ni b ngn ng a b v ng c n. 2. K ng nh phn tch n nghi vkinh doanh v m tiu m v m c p c b t ra cho h ng. n th 3. K ng nh phn tch c trc ho thng tin m b cung c thnh v u c n p m b c t c ph m thnh v t n yu u n m n. 4. ngh pht tri di gi cho b t c bn thnh ph nh n n i n t cc m c t ra trong quy trnh yu c o u. 5. K ng nh pht tri c thi tn tr v duy tr sh tc v b v n ng p i n trong suqu trnh lm vi chung. t c 6. ngh pht tri cung c cho b tc t ng v cc l ch nh n p n t cc a n m anh ta c th v c v s cng h ng t yu c c yu u thi th cc u . 7. M t c tnh c s ph khi cho n d d v thn thi cc a n m n s ng n h v ng i dng. n i 8. C ch u ch cc yu c nh c th d l cc software i i nh u m s ng i components m b c. n 9. C cc c l ng t ng i t v ph, h ng v cc c t chi nh nh i (trade-offs) khi b ngh t thay i trong s yu c n m cc u. 10.Nh m h ng cc nhu c c b v c n v n c t th p ng u a n ch ng ch l ng, smr cc nhu c trao i v tho t p ng ng u c thu v nh pht tri n i n.
34
D LU YU C VTRCH NHI C KHCH HNG PH T U M A N M M N b l Khch hng Ph m th b c trch nhi u n n m n m: 1. Gip nh phn tch hi v u nghi vkinh doanh c b v ngh p a n nh a cc bing t nghi v p (business jargon) cho h u. hi 2. S sng tiu t th gian cung c yu c lm sng t n n i p u, chng v b sung chng th ng xuyn. 3. C v chnh xc khi cung c ngu g c yu c th p n c a u. 4. Ra quy lc v cng vi lin quan n yu c khi c t ng nh cc c u ngh . 5. Tn tr s nh gi c nh pht tri v ph v tnh kh c yu ng a n chi thi a c u. 6. Thil tin cho cc yu c ring lcc tnh n h ng ho cc t p u u , ng th c tnh hu s ng (use cases). ng d 7. Sot xt cc ti li yu c v cc nguyn m (prototypes). u u u 8. Truy thng cho cc bn lin quan v thay i c yu c ngay khi n cc a u b bi cc thay i n t c . 9. Tun th trnh nghc cng ty pht tri s ph khi quy c nh a a n n m xucc thay i yu c t u. 10.Tn tr cc quy trnh m nh pht tri s ng cho cng ngh c ng n d yu u. Cc quy v trch nhi trn p d tr ti i v khch hng trong cc n m c ng c p i h ng lm ph m t hng ring, v cc ph m lo ny, cng ty s p n m i n m i n xuph m bichnh xc khch hng l ai. Cn tr ng h pht tri cc t n m t p n s ph cho th i chng (mass market) th quy v trch nhi n m tr ng n m c p d cho cc i di c khch hng nh ph marketing ch h ng n a b n ng n. Khi l k ch dn, khch hng v nh pht tri c phsot xt k2 danh p ho n n i sch ny ra m quy t lm vi chung. Cc khch hng b r c th nh t c c n n khng thch b n vo quy trnh cng nghyu c (nhquy c Trch cu u nh a nhi 2). Thi stham gia c khch hng nh s ng nguy cs xu m u a t nh t n t ms ph sai. Hy m b r tc ng thnh vin chnh trong quy trnh t n m o ng t nh cng ngh yu c u hi v ch nh trch nhi c h N ph i m u u p n m a . u i t v m s m gy c th th hy phn n hi bi chung. S i t i ng ng m i u t
35
hi bichung ny s m cc xch mch khng c khi m bn k ng vo u t gi ng t v mci g m bn kia khng mong mu ho khng th p t n c ng. Sau chng ta s y xem xt k d t trn. hai lu 1. D LU YU C VQUY C KHCH HNG PH M T U N A N M Quy 1: K ng nh phn tch ni b ngn ngc b n v ng a n Cc th lu v c c t trung vo cc nghi v o n yu u n p p kinh doanh v cc tc v c ng i dng, trong khi th lu th ph sd tv c chuyn ngnh a o n i ng ng a c b b c truy t n nh pht tri ngh a n, n n n n ny. B khng c ph n n i hi v bing u cc t cng ngh thng tin khi trao i v nh phn tch. i Quy 2: K ng nh phn tch n nghi v n v m c p kinh doanh v m tiu c m b t ra cho h ng n th B cch t ng tc, trao i v ng i dng khi suy lu yu c nh phn tch ng i n u, c th u t h nghi v a b v bicch lm th lm ra s ph hi t n p c n t no n m thch h v b t nhu c v skv c b gip cc nh p i n, p ng t u ng a n. pht tri n v nghi vc b hy m h quan st nh g b v n m ng p a n, i n ng n cc ng nghi c mnh lm. N h ng xy d thay th ng d p a u th c ng ng c th nh pht tri phs ng h ng hi c nh n sd n, u n i d th n b ng i gip h ra cc klu b rt t n ch. Quy 3: Kv nh phn tch c trc ho thng tin m b cung n ng u c n c thnh m b c t p t n yu c ph m thnh v u n m n Nh phn tch ss x t cthng tin b v cc khch hng khc cung c p p t n p nh phn lo nhu c ngi dng thnh cc business requirements v cc quy m i u t (rules), cc functional requirements, cc m tiu ch lng, cc t ng gi c c t i php v cc thng tin khc. S ph cu tsphn tch ny l m c t n m i t yu c ph m (Software Requirement Specification, SRS). SRS c thnh trn u n m u tho n gi nh pht tri v khch hng v i dung c s ph s c thu a n n a n m xy d SRS c ph c trc v vira d i d m b c th dng ng. n i c u t ng n d c v hi B c th u. n sot xt cc c tthnh v m b ch ch n o c n r n bi di chnh xc v y cc yu c c b M SRS chl ng ng u n u a n. t t cao thc y m m hxy d s ph b th s nh c i ng n m n c mu n.
36
Quy 4: ngh pht tri di gi cho b t c bn thnh ph n nh n n i n t cc m t ra trong quy trnh yu c c o u Nh phn tch c phbi di cc yu c b cch sd nhi s khc n i u n u ng ng u nhau nh lm sng th SRS. Cc s th sc gi tr m n t trong vi bi c u di m shnh vi c h ng, v d lu cng vi (workflows). C th n t a th cc ng c b khng quen thu l v cc s nh b c khng kh kh l n c m i ng n ng n m hi n. B c th u n ngh phn tch githch m c m s ho nh i c ch a i c cc bn thnh ph (work products) khc d xut m n t yu c nghc cc k u, a a hi (notation) v lm th ki tra cc s m tm ki v lob i u no m nh m i l v s u nhqun. thi t Quy 5: Kv nh pht tri c thi tn tr v duy tr sh tc n ng n ng p v b trong su qu trnh lm vi chung i n t c Cc th lu v c c th c lm t d n ngi dng v nh pht tri o n yu u t n u n ch n b cc yu c ngay t Lm vi nhm cng nhau s n c a m t c u u. c khi khch hng v nh pht tri u hi v su h n u n n. Quy 6: ngh n nh pht tri cung c cho b t c t ng v cc n p n t cc l ch m anh ta c th v c v sthi cng h ng tcc yu c a n c yu u th u Thng th ng khch hng xucc t ng v yu c ( t u requirements ideas) l cc giphp c th c thi (possible implementation solutuions). Cc nh phn i th tch s g tm hi ng sau cc giphp hi cc v nghi c ng u i u c n p vth sv nhu c c ch t, t tn (ngh l c ng tm hi m c u n c m a g u c no m khch hng mu t sau khi th hi gi php - ND). Cc ch n c c n i nh phn tch c duy qua t c ng g m h ng hi t khng n t t nh th n i p ng cc quy trnh kinh doanh hi th nh m b r s ph lm ra v t c n i, m o ng n m qua cc nh c m Nh phn tch l ng i hi l v nghi v c i . u c nh c p (business domain, thu ngch n d c s ph ph m v d t mi ng ng a n m n m, ti chnh l m business domain - ND) v c th t cc cti c thi ng t xu i n n t, th anh ta c c th i ng thm vo ph m m cc tnh n c gi tr ng i n m i ng m dng c ch m ng t ng ra ng a c.
37
Quy 7: M t c tnh c s ph khi cho n d d v thn n cc a n m n s ng thi h v ng i dng n n i B c th v cc nh phn tch h b cc c tnh m ph m c c n k ng i n n m n n dsd h Cc c tnh ho cc thu tnh ch l ng, khi cho ng n. , c c t n ph m thn thi h v gip b hon thnh cc tc v n m n n n (tasks) c mnh chnh a xc v hi qu n. V d khch hng khi hay ni r s ph ph u h , i ng n m i thn thi ng i dng (user-friendly) ho n n c (robust), u qu (efficient), nh hi nh nh yu c nhv khng gip g nhi cho nh pht tri v chng kh ng ng u y u n c tnh. Thay v v nh phn tch c cth th th g l thn m y, n ho no c i thi ngi dng ho n , u qu i v khch hng (Chng 11). n c nh hi i Quy 8: C ch u ch cc yu c nh c ths d l cc n i i nh u m ng i software components m b c n Yu c th ng c m m m d no Nh phn tch c nh th u n t c m o . n n c r cc software components c m snhu c hi t c ng ang p ng t u n i c b Trong tr ng h nh phn tch c xul ch s i yu c a n. p , n t a n a u c b sao cho c th d lcc components c trong h ng m N a n s ng i th i. u b c th i ch yu c c mnh sao cho nhu c v v s n u nh u a u n c p ng d l cc components c th b s t ki nhi th gian v ng i c n ti m c u i ti b h M s n c n. t yu c ph kh m d b c th d cc u i m o n s ng c COTS components (l software components cc cng ty ph m s xu c n m n t s v th ng m ha, v di v l v xy d th g lt n nh n c i i nh c ng ch n l md t ng t t ng COST component - ND). Quy 9: C cc c l ng t ng i t v ph, h ng v cc n c t chi nh i (trade-offs) khi b ngh t thay i trong s yu c nh n m cc u khi ng i ta th hi cc l ch khc nhau khi chi ph gi cc l ch l i c n a n a a n khc nhau. C c c l ng v nh hng v chi ph c m thay i n a i c xui v cc yu c ra quy kinh doanh v thay i ny, nghl t i u t nh cc a nn l ch thay i no. B c quy kv nh pht tri a ra cc c a n n n ng n l ng v nh h ng, chi ph, v i cho m thay i. Nh pht tri khng nh i n th ph cc chi ph c tnh c m thay i v l do hkhng c i ng c a t mu th hi s n c n thay i .
38
Quy 10: Nh m hth cc nhu c c b v c n n c t ng p ng u a n ch n v ch l ng, sm ng cc nhu c trao i v tho ng t p ng r u c thu v nh pht tri n i n Bc c mong mu kqu cho d Kqu ch th n th t ai ng n t ny n. t ny c hi c n nh pht tri bitc u n c t t thng tin v l ch v rng bu cho php cc a n c h ra s ph tnhu c c b lm n m p ng t u a n. D LU YU C V TRCH NHI C KHCH HNG T U M A PH M N M Trch nhi 1: Gip nh phn tch hi v m u nghi vkinh doanh c b v p a n nh ngh cc bi ngnghi vcho h u a t p hi Nh phn tch kv b t cho anh ta v ng n o o nghi vkinh doanh v cc p thung n dng. Vi ny khng h t b c gip anh ta tr thnh chuyn gia trong l nh v c b n ch c a n, gip anh ta hi nh g b ni, hi m tiu u c ng n u c c c b ng k ng nh phn tch c th m bsu s cc kha c d a n. v n t c nh a ng trong nghi v a b p c n. 2. Trch nhi 2: S sng tiu t th gian cung c yu c lm sng t m n n i p u, chng v b sung chng th ng xuyn Khch hng l nh ng i b r v th ng nh ai lin quan nhi nh n ng n n ng u t quy trnh yu c ll ng i b r nh B hy c ng dnh th gian tham u i n n t. n g i gia cc h th cc phin h t kch no (brainstorming), cc bu ph v i o, p p i ng n, cc ho ng khc lin quan n yu c khi nh phn tch cho r anh ta t u. i ng hi m m no trong s cng vi c b nh ch tri khai su u t i cc c a n ng khi n h cng vi th anh ta lc nhu c lm sng s v h Hy kin nh v n c i u a n n. n i cch ti c l trong vi pht tri v ngh yu c c v b ch c p n p c n nh a u, ng n t a vi trao i thng tin qua lgi b v nh phn tch l ph t v v s c i a n c p, thnh cng c d l quan tr nh a n ng t. Trch nhi 3: C v chnh xc khi cung c ngu g c yu c m th p n c a u Trnh by r, chnh xc cc yu c l vi kh kh v v b clc no nh u c n, y t phn tch c c g ai trong skhch hng gip phn gicc ng n p c i yu c nh nh v thi chnh xc. Nn t d TBD (c xc u p ng u m nh u n c to be determined) trn m yu c no trong b c t c nghl nh t u n yu u, a
39
ta c cc nghin c phn tch b n u, sung, thm cc thng tin c thii v yu n t i c yu c ch hi r t th m khi, TBD sd u u a c u i i i y. i c ng trn m yu c no v n xc l r kh kh gi quy v t u c nh t n i t khng ai mu ti t x n n n p c l a. Trch nhi 4: Ra quy lc v cng vi lin quan n yu c m t ng nh cc c u khi c ngh Khi nh phn tch phn gi yu c th anh ta ph i m v nhi l ch v i u i t i u a n quy (choices and decisions), anh ta ch c ch m v m chi ph t nh n t i t t ng Mquy bao g phn gicc ngh u nhqun t u ng. i t nh m i thi t nhi ng i dng, th hi cc i gi cc thu tnh chl ng xung t nhau, c n nh a c t gi schnh xc c thng tin. Khch hng chnh l ng i ra quy t nh a t i nh m th m c sl ch Nh phn tch th ng ph chi quy i i i n a n . i t nh c b tm th m nhv ti c dn ph a n i i i i y, n a thu m ph vo vi c t n c ra quy c b t a n. nh Trch nhi 5: Tn tr s m ng nh gi c cc nh pht tri vchi ph v a n tnh kh c yu c thi a u T c c n c ph m u c gi (price) v nh pht tri l ng i c t ch ng a n m n l ng t nhchi ph xy d ch n (m d nhi nh pht tri khng t t ng c ng c u u n phl m ng i c l ng c k ng). Ms i t n t tnh n m b mu thm vo ng n n s ph nh vi khng kh v t kthu ho qu t th thi. n m ng c thi m t c c M syu c l phi th t t u c trong u ki hi t c doanh nghi c b i n n i a p a n. Nh pht tri c th k tin x v kh ho chi ph c m yu c n l a u tnh thi c a t u no nh b nn tn tr lni c anh ta. , ng n ng i a khi b c th t lcc yu c theo m cch khi chng kh ho r i n vi i u t n thi c h th hi V d yu c th ph ngay l t khng kh n c n. , u h ng n ng p c thi nh n b viyu c th ph trong vng 50 mili giy th l ng u n t u h ng n ng i kh thi. Trch nhi 6: Thi l tin cho cc yu c ring l cc tnh n h m t p u u , ng th ho cc tnh hu sd (use cases) ng c ng ng
40
Ph l cc dn khng c th gian ho ti nguyn th thi t c yu n n i c c t cc c cng m lc. Hy xc tnh n no l quan tr cb xc u t nh ng ng, n nh tht tin trong vi xy d h ng. B chnh l ng i a ra th u c ng th n t u tin ny v nh pht tri khng th n lm u tgc c anh ta Nh i a c. pht tri s n cung c thng tin chi ph v r ro c m yu c nh gip b p i a i u m n nghth ny. Khi b thil tht u tin ny, b m b nh nh a t n t p n o pht tri chuy giao cho b s ph v gi tr n nh chi ph th nh v n n n n m i l t, p t tth m h l nh i i i p t. Th tin ny gip b d gin ph vi dn tt th m nh t u n co c m i ng i i t c ctrn nhu c th t a doanh nghi trn th gian v ngn sch c n nh u c c p, i a doanh nghi p. Trch nhi 7: Sot xt cc ti li yu c v cc nguyn m (prototypes) m u u u Nhb s y trong Ch ng 14, hong sot xt (reviews) ti li yu c l n th t u u m trong scc ho ng c gi tr t h ng n ch l ng ph m t t nh nh t n m. Khch hng c tham gia vo ho ng ny v l cch duy nh gi n t t nh li b m t c xc cc c tnh c ph m m cch y , u n yu u nh a n m t n v c thi hay ch M phin sot xt s m ch cho cc i ng n t a. i l t i di c khch hng ph h cho cc nh phn tch v n a n i cng vi c h li h c a , u nhu c dn ch N b khng tin ti li yu c l chnh p ng ng u a. u n u u xc, hy ni v ng i c trch nhi cng s cng t v a ra cc ngh i i m m t c ti n. R kh kh c th t n phc ra m b tranh s ng v t ng c ph t c ng ho a n m ch ng cch c m c t c hi t h nhu c c b v m b t yu u. u t n u a n xu nh cch t nh cc nhu c nh pht tri th ng xy t ng t t p ng u , n d cc nguyn m (t ng t gi bn c h ng u by khi n chung c cho khch hng, cng ty xy d cho khch hng xem c hm tr c - ND) cho s ph ng n u n m mong mu Ph h c b v n. n i a n nguyn m s u cung c cc thng tin rgi tr p t cho nh pht tri v gip h u th yu c Nguyn m khng phl m n hi t n u. u i t s ph th sv nh pht tri c khng bi i nguyn m thnh h n m c n ng n u th y ng c.
41
Trch nhi 8: Truy thng cho cc bn lin quan cc thay i v m n yu c u ngay khi b bi cc thay i n t c Sthay i lin t c yu c gy ra r ro nghim tr i v nh pht tri c a u i ng i n trong vi chuy giao m s ph chl ng cao cho khch hng v m l c n t n m t i t ch bi Thay i l khng th u nh. trnh kh nh cng v i chu trnh pht i, ng cu tri th m thay i cng h ng nhi chng khi nhi cng vi phlm n t nh u, n u c i lv chi ph pht sinh l rl V hy thng bo cho nh pht tri ngay khi i t n. y n b th c thay i yu c thng bo cng s cng t n y n u, m t. Trch nhi 9: Tun th m quy trnh ngh c cng ty pht tri c nh a a n s ph khi xu cc thay i yu c n m t u t thi ho cc h ng tiu c c thay i, tc ng ng i tham gia i u nh c a t nh dn u phtun theo quy trnh ki sot thay i nghc d i m c nh a a n. u ny m b cc thay i xu khng b t tch, cc h ng c i o t m nh a thay i phn tch y v cn nh theo m cch nhqun. (Trong c c c t t cc d ph m cc thay i yu c r hay b t tch, tu tr c r rng n n m, u t m n s ch n theo yu c thay i r nh tu sau c nh a c ng u c i ng n p t phin b m lth ch n v nh , ch h c s ND). n i i y c ng n c a a Trch nhi 10: Tn tr cc quy trnh m nh pht tri sd cho cng m ng n ng ngh c yu u Thu th yu c v m b chng n l thch th l nhc pht tri p u o ng c n t a n ph m C m sh l ng sau cch ti c xy d yu c c nh n m. t p n p n ng u a phn tch. M d b v c th sung v lm m cc yu c trong giai n c n n b n u o sau nh th gian tiu t cho giai n pht tri yu c thsl m kho ng i n o n u t t n u th ch. Quy trnh thu th yu c s t chng gai h n b hi v u p u b n u n u tn tr cc k t nh phn tch dng thu th ti li ho v m b ch ng thu p, u o t l ng yu c Hy c u. ngh phn tch di gic k b tc ng nh n i n cho n t nh g b ch r trong quy trnh yu c n a u . III. D HI D U U NG L L G? (WHAT ABOUT SIGH-OFF?) I t tho n v c thu yu c l m ph quan tr trong sc tc gi u t n ng ng a khch hng nh pht tri Nhi t c sd khi ni n. u ch ng m signing off ch vi khch hng ch nh v thng qua v b yu c u quan tr l tc c p n n n u. i ng t
42
nh ng i tham gia quy trnh ch thu yu c (requirements approval ng p n u process) phbichnh xc sign-off nghl g. i t a Qu trnh thu th v phn tch yu c t th d l khi nh pht tri v p u m i ng i n khch hng th nh m ranh gi (baseline) c b c t c Khi ng t c t i a n yu u. k xc nh ranh gi th b c thm vo SRS n v sau: xc nh n i n n o n Ti n r ti li m t ng u yu c ny l hi bi t nh c chng ti v yu c u u t t t a cc u ph m cho dn tnh n ngy hm nay. Cc thay i t ng lai i v ranh n m i gi ny s c th hi thng qua quy trnh thay i nghc d i c n c nh a a n. Ti nh th r cc thay i ch thu ny c thv khi n c ng c p n n n chng ti phn lcc cam kv ph, ngu l l bi c d m i t chi n c, ch u a n. Cc b c ti theo p Xc cc khch hng c nhn c trch nhi cung c business nh m p requirements v user requirements trong dn c b M m no a n. i c trong trong Bill of Rights v Bill of Responsibilities ch thu c p n, hi th hi b cc khch hng M no khng? c u, c c n i ? c Hy th lu v o n Bill of Rights v Bill of Responsibilities v cc khch i hng chnh t s c tho n trch nhi no s c ch thu thu m p n v hc th g khi khng nh m quy no D vo m y n c t n . a hy ra cc bi php cthi t h quan h ng tc Khch hng n i n t n c Nh pht tri n. N b l m khch hng tham gia vo m dn ph m v b u n t t n m n khng c th cc quy c b tn tr th hy th lu v m y n a n c ng o n Bill of Rights v cc nh pht tri Hy xc nh trch nhi c mnh trong i n. n m a Bill of Responsibilities t ngh th hi trch nhi c h h c n m a .
43
CH NG 3 GOOD PRACTICES CHO CNG NGHYU C U

M i n tr c ti rhm m ph ng php lu pht tri ph m m y, t cc n n n m t h cc m hnh v k t nh gip ti giquycc thch th c dn p p thu m i t c a ph m Ngy nay, ti quan tm h n vi xc v d ci n m. n c nh ng ng c g l best practices. Thung practicesm d cn gy nhi tranh ci, i t best , c u nh n c ngh l: anh nh m l khuyn g l best v lm theo ng a n c t i i l khuyn anh t kqu t nhcho cng vi c mnh. Cch ti c i c t t t c a p n ny l s ng kthnh cng v thbc cc chuyn gia trong rnhi d t t t i a t u n rnhi t c khc nhau (Brown 1996). T h ra cc y t t u ch rt c u chung, t qut mang l thnh cng cho nhi dn khc nhau, cc y t g l ng i u u i best practices (h ng d th hnh t nh Tuy nhin, u c ch ng ny n c t t). a l Good practices cho cng nghyu c chkhng ph practices u i best . Ch ng ny s trnh by h 40 practices trong 7 nhm khc nhau. n B 3-1: GOOD PRACTICES CHO CNG NGHYU C ng U Tri th c Qu l yu c n u Qu l dn n (Knowledge) (Requirements (Project Management) Management) t cc nh nh ngh quy trnh a ch m vng o o a L n t phn tch yu c u ki sot thay i m i thch h (Select p (Train requirements (Define change control appropriate life cycle) analysis) process) p kho d n L ch Gio d cho i Thnh l ban ki sot c p m d trn yu c a u di ngi dng v n thay i (Establish (Base plans on cc nh qu l v n change control board) requirements) yu c (Educate Th hi cc phn tch m phn nhi l u c n u n user reps and v h ng c thay nh a v cc cam k t managers about i (Perform change (Renegotiate requirements) impact analysis) commitments) t cc nh L vmthay i i n l r ro c yu o o n t i Qu i a pht tri trong n v t c bn thnh i t cc c u (manage
44
mi n ng d ng (Train developers in application domain) T ra m b o t ng thu ng(Create a t glossary)
ph b h ng m nh requirements risks) (Trace each change to Gim st nhn l c all affected work th hi yu c c n u products) (Track requirements effort) V ranh gi v ki ch i m sot cc phin b c n a ti li yu u c u (Baseline and control versions of requirements documents) Duy tr l sthay i ch (Maintain change history) Gim st tnh tr yu ng c (Track requirements u status) l ng s o n nh c yu c (Measure a u requirements stability) S d m cng c ng t qu l yu c (Use a n u requirements management tool)
B 3-1: GOOD PRACTICES CHO CNG NGHYU C (Ti ng U p) Pht tri yu c (Requirements Development) n u Suy lu n Phn tch c t Ki tra m (Elicitation) (Analysis) (Specification) (Verification) Vi t nhn V s b Thng t m i qua Thanh tra ti v ph vi m c c bi nh a m u SRS li yu c u u (Write vision ton (Draw (Adopt SRS (Inspect and scope) context template) requirements
45
nh ngh th a t pht tri c n yu c (Define u requirements development procedure) Xc cc nh l ng i dng p (Identify user classes) L ch str a n gip s ph n m (Select product champions) Thnh l p nhm t trung p (Establish focus groups) Xc cc nh use cases (Identify use cases) T ch cc c phin JAD (Hold JAD sessions) Phn tch lu ng cng vi ng i c dng (Analyze user workflows) nh ngh cc a thu tnh ch c t
diagram) T ra cc o nguyn m u (Create prototypes) Phn tch tnh kh thi (Analyze feasibility) X th t p u tin cc yu c u (Prioritize requirements) M hnh ho cc yu c u (Model the requirements) T m t n o t i d li (Create u a data dictionary) ng d ng Quality Function Deployment (Apply Quality Function Deployment)
document) Xc nh ngu n g Vi cc test c t yu c u cases t yu cc (Identify c (Write test u sources of cases from requirements) requirements) Gn nhn Vi ti li t u m yu c i u h ng d n (Label each ng i dng requirement) (Write a user manual) Ghi l cc i quy t nh ngh tiu c a nghi p v chu n ch p (Record nh (Define n business acceptance rules) criteria) T ra ma o tr c th n l v yu n t c (Create u requirements traceability matrix)
46
l ng (Define quality attributes) Ki tra cc m bo co v n (Examine problem reports) Sd lyu ng i c u (Reuse requirements) Khng phtc m trn u tn thnh l cc best practices trong cng i t cc c c nghi ph m (industry best practices). Ti khng cho r t c m p n m ng t cc c u gi m cch hth v m ny. Tuy nhin, ti v nhi c nh t ng c ch u ng nghi khc th cc kthu ny hi qu p y t u (Sommerville and Sawyer 1997). M practice s c m t n g v ch ch ng ni v trong cu i ng n ra n n sch ny ho cc ngu tham kh khc. c n o B 3-2 nhm cc practices theo m th tin t ng i khi thi cng d ng t t u n v kh t ng i khi d cc practices Khi tc practices ng ng . t cc pht huy tc d th b c th t hi kqu xc sus ng n g t t thnh cng c dn a s n h l n. B 3-2: THC THI CNG NGH YU C (IMPLEMENTING ng U REQUIREMENTS ENGINEERING) Good Practices u tin kh (Difficulty) (Priority) High Medium Low High nh ngh th Xc cc use t cc nh pht a nh o o t pht tri c n cases (Identify use tri trong mi n n ng yu c (Define u cases) d ng (Train requirements developers in nh ngh cc a
47
development thu tnh ch c t procedure) l ng (Define quality attributes) L k ho p ch dn d trn X tht tin a p u yu c (Base u cc yu c u plans on (Prioritize requirements) requirements) m phn Thng qua m u nhi l v u n cc SRS (Adopt SRS cam k t template) (Renegotiate nh ngh quy a commitments) trnh ki sot m thay i (Define change control process) Thnh l ban p ki sot thay i m (Establish change control board) Thanh tra ti li u yu c (Inspect u requirements document)
Medium
Gio d cho t cc nh c o o i di ng i n phn tch yu c u dng v cc nh (Train requirements qu l vyu n analysis) c (Educate Thnh l nhm t u p p user reps and trung (Establish managers about focus groups) requirements) T ra cc nguyn o
application domain) Vi t nhn v t m ph vi (Write m vision and scope) Xc cc l nh p ng i dng (Identify user classes) Vs b c i nh c bi ton (Draw a context diagram) Xc ngu g nh n c yu c (Identify u sources of requirements) Gn nhn m yu i c (Label each u requirement) V ranh gi v ch i ki sot cc phin m b c ti li yu n a u c (Baseline and u control versions of requirements documents) T ra m b o t ng thu ng (Create a t glossary) L ch s gip a n tr s ph (Select n m product champions) T m t n d o t i li (Create a data u
48
M hnh ho cc yu c u (Model the requirements) Qu l r ro n i c yu c a u (manage requirements risks) S d m ng t cng c n l qu yu c (Use a u requirements management tool) T ra ma tr o n c th l v n t yu c (Create u requirements traceability matrix)
Low
T ch cc c phin JAD (Hold JAD sessions) Sd lyu ng i c u (Reuse requirements) ng d ng
m u (Create dictionary) prototypes) Ghi l cc quy t i c Phn tch tnh kh nghi v (Record p thi (Analyze business rules) feasibility) Vicc test cases t t nh ngh tiu a cc yu c (Write u chu ch nh n p n test cases from (Define acceptance requirements) criteria) Gim st tnh tr ng Th hi cc phn c n yu c (Track u tch v h ng nh requirements status) c a thay i (Perform change impact analysis) L v m thay n t i i i v t c i t cc bn thnh ph m bnh hng (Trace each change to all affected work products) L ch m vng a n t i thch h p (Select appropriate life cycle) Phn tch lu ng cng vi ng i c dng (Analyze user workflows) Ki tra cc bo m co v n (Examine problem reports)
49
Quality Vi ti li h ng t u Function d ng i dng n Deployment (Write a user (Apply Quality manual) Function Duy tr l sthay ch Deployment) i (Maintain lng s o n change history) c yu Gim st nhn l nh a c c (Measure u th hi yu c c n u requirements (Track requirements stability) effort) ng c ng d tc k t trn vo d s t c b Thay v g ng ng t cc thu n p i a n. v hy suy ngh cc good practices m t nhl cc m m y, v y c i thm vo requirements tool kit c b B c thb u b cch d a n. n t ng ng ng ngay m s t practices, v dcc practices v n tr qu thay i m khng c quan n tm g n vi d c b ti hnh n c n a n n u. Ch ng 4 gi thi cc cch ti c b c th d gi cc practices i u p n n s ng nh b dng trong d hi tlin quan n cng ngh c v sng t ra n ang n n i yu u o ml t trnh (road map) th hi cti quy trnh yu c l ch ra t c n i n u c a n cc practices y (Ch ng 3) v 4. Ch ng I. TRI TH (KNOWLEDGE) C Ch t s nh pht tri ph m t m cch chnh th cc k m t n n m c o o t c n v k t c thicho cng ngh c Tuy v trn th t t s ng thu n t yu u. y, c m nh pht tri v ph vai tr phn tch vin yu c khi phlm vi v khch n n i ng u i c i hng thu th phn tch v ti li ho yu c M s p, u u. t kho t c th o o gip cc nh pht tri b n sung cc k ng cn thi ny, gip h n u lm t vai tr phn t tch vin yu c u. Do quy trnh yu c l m quy trnh ch t i v sthnh cng c dn, u t ch i a nn t cnh ng i lin quan n dn (stakeholders) c ph c m hi t ng n i t u bicb v h l, t quan tr cc practices c cng ngh c T t n s p m ng, a yu u.
50
ch m kho t ng trong 1 ho 2 ngy cho nh ng i lin quan (nh c t o o n c ng pht tri ng i lm marketing, khch hng, ki thvin, cc nhn vin qu n, m n l) v quy trnh yu c khi qut c th m ho ng xy d nhm hi u l t t ng u quTc ng ng i tham gia s m hi bit h v ng thch th . t nh c t u t t n nh c m cc ng nghi c h i i m h bicch ph h t h v cc p a ph t, s t i p t n i ng nghi v sthnh cng c dn. T ng t cc nh pht tri s p a , n c c cc khi ni v thung a mi d m t c n ng ng. t cc nh phn tch yu c (Train requirements analysts) o o u Tc nh pht tri s c t cc ki th c n trong cng ngh t cc n o o n c b yu c nh nh ng i trong sh u trch nhi chnh vn b ti li u, ng ng ch m m t, u ho, phn tch cc yu c ng i dng c t kh v hong u n c o o n cc t ny. Cc nh phn tch yu c c kn t h l h n c kn u ng c p p i, c ng giao ti t hi bimi d v c th a ch cc cng c l yu c p t, u t n ng ng l n x u (tool kit) tr gip cho cng vi c mnh. c a Gio d i di ng i dng v cc nh qu l vyu c ph m c n n u n m (Educate user representatives and managers about software requirements) i di ng i dng s n tham gia vo cc ho ng tri ph m h t n n m, s c gio d 1 ngy v c cng ngh c cng cc nh qu l bn pht tri v bn yu u n n khch hng. H hi t quan tr c yu c cc hong v cc bn s u c m ng a u, t thnh ph c chuy giao cho nhm yu c cc r ro x ra n sao nhng m n n u, i y u quy trnh yu c u. t cc nh pht tri vcc khi ni c mi d (Train o o n m a n ng ng developers in application domain concepts) gip cc nh pht tri c hi biv n d hy thu x cho h n c u t mi ng ng, p cc kho h ng v hong nghi v a khch hng, v thu ng c n cc t p c cc t , cc m tiu c s ph c s xu Vi ny s c a n m n c n t. c lm gi sh n, m n gi sr lo truy thng (miscommunication) gi cc bn lin quan v gi m i n n a m cc cng vi ph lm l sau ny. B c c th i thch thm v cc nh c i i n ng gi i pht tri v bingv cc khi ni nghi v n cc t m p quan tr trong di bi ng n n c dn sau ny. Ng i trgip s ph (product champion) s ng vai tr a n m ny.
51
T ra m b thu ngc dn (Create a project glossary) o t ng t a gi b cc v truy thng, hy vim b thung nghtc m t n n t t ng t nh a t cc khi ni chuyn mn trong mi d c dn. Trong g c m n ng ng a m cc thung nhi cch s ng, c nh nghc v thng d c n. t c u d ng cc a th ng a II. SUY LU YU C (REQUIREMENTS ELICITATION) N U (M ny ni v ngu c th c cc n pht sinh yu c ND thm vo) u Ch ng 1 th lu v m yu c yu c kinh doanh, yu c ng i dng, o n 3 c u: u u yu c ch n (business, user, functional). Chng xuhi t ngu khc u c ng t n cc n nhau, trong nh th m khc nhau c dn, nh cc m ng i i a m p ng c ch khc nhau v v c ti li ho theo nh cch khc nhau. Yu c kinh y n c u ng u doanh (business requirements) (ho cn g l ti li v m nhn v ph vi c c i u t m a s ph phbao hm bcyu c ng i dng no (ho use cases no), v n m) i t u c tc yu c ch n ph l vt yu c ng i dng. B c t cc u c ng i c n t i u n ng c ph lu ra cc yu c phi ch n v dcc thu tnh ch l ng, t n i n u c ng, c t nh ngu thch h B c th thng tin b ng n p. n tm sung v ch trong cc ny cc ch ng sau: Ch ng 4 nh ngh m th t pht tri yu c (Define a a t c n u requirements development procedure) Ch ng 6 - Vi ti li t nhn v ph vi dn (Write a project vision t u m m and scope document) Ch ng 7 Xc cc l ng i dng v cc c tnh c h l ch nh p a , a n ng i htrs ph cho m l ng i dng (Identify user classes and n m i p their characteristics; select product champions for each user class) Ch ng 8 - ngh di ng i dng xc cc use cases (Have user i n nh representatives identify use cases) Ch ng 11 Xc cc thu tnh ch l ng v cc yu c phi ch nh c t u c n khc (Determine quality attributes and other nonfunctional ng requirements) nh ngh m th t pht tri yu c (Define a requirements a t c n u development procedure)
52
nh ngh v ti li ho cc b c m tch c b dng thu th phn a u c a n p, tch, c t (specify) v ki tra yu c H ng d th hi theo cc b c s m u. n c n khi nh phn tch th hi cng vi m cch nh qun, khi ho ng thu n c n c t t n t th yu c v l l bi d p u p ch u dng h n. Vi ti li t nhn v ph vi dn (Write a project vision and scope t u m m document) Ti li t nhn v ph vi dn phch cc m tiu kinh doanh (business u m m i a c objectives) m cao c doanh nghi i v s ph Tc use cases v t a p i n m. t cc cc yu c ch n c phsng v ti li ny. Bo co t nhn (vision u c ng n i i i u m statement) c cho tc ng ng i tham gia dn m hi bichung v p t nh t u t cc m tiu c dn. nh ngh ph vi c dn quy tnh n ho yu c a a m a t nh ng c c no a vo dn. u c Xc nh cc l ng i dng v cc c tnh c h p a (Identify user classes and their characteristics) trnh b qua nhu c c b k u a t nhm ng i dng no (user community), hy xc cc nhm khch hng khc nhau i v s ph c b Hc th nh i n m a n. khc nhau v n sus ng, cc tnh n s ng, cc m tin. Hy m t t t d ng d c u cc kha c cng vi c hho cc c tnh c nhn c th nh h ng n nh c a c thik a s ph t c n m. L ch ng i htrs ph cho m l ng i dng (Select product a n n m i p champions for each user class) Xc t nh m ng i c th i thi chnh xc cc nhu c c m l nh t t gi u u a i p ng i dng, ng i hi nh ng i pht ngn c l ng i dng ng i c u l a p , thay ml ng i dng ra cc quy lin quan n yu c Vi ny r t p t nh u. c t d pht tri cc h ng thng tin n b(internal information systems), n khi n th i i m ng i dng l nh ng i b c th ng n quan h thn thi N b pht tri t. u n n cc h ng thng tin th ng m hy xy d quan h t p v cc khch th i, ng t i hng chnh ho cc bn ki th c m beta (beta test sites) xc nh ngi h nh ng tr n ph thch h Ng i htrs ph phlin t tham gia d v ra s m p. n m i c n quy ngay khi c thi t nh n t.
53
Thnh l cc nhm t trung c ng i dng tiu bi (Establish focus p p a u groups of typical users) G g nhm nh di cho ng i dng s ng cc phin b tr c p cc i n d n y c s ph ho sd cc s ph t ng t t h cc yu c ch a n m c ng n m , p p u c n v phi ch n c hv n ph hi th Hy t trung lm vi v ng c ng a s m n i. p c i cc nhm c gi tr v s i i pht tri th ng mc s ph Khc v ng i n i a n m. i h s ph cc thnh vin c nhm t trung th ng khng phl ch tr n m, a p i th ra quy t nh. ngh di ng i dng xc cc use cases (Have user representatives i n nh identify use cases) T h cc m t a i di ngi dng v tc v p p c n cc (tasks) h n hon thnh c b ph m cc use cases. Hy th lu v t ng tc v i thogi ng n m o n cc i a ng i dng v h ng nh gip ng i dng hon thnh m tc v(task) c th m i a hThng qua mm tiu chu (standard template) ti li ho cc use cases . t u n u v trch xucc yu c ch n t cases. t u c ng use T ch cc phin Pht tri d chung (Hold Joint Application c n ng ng Development sessions) M phin JAD l m h th mr t c trao i v c tc t t i o ng, c ch s ng gi nh phn tch v cc i di khch hng s sinh ra cc b th ti li a n n n o u yu c u. Phn tch workflow c ng i dng (Analyze user workflow) a Quan st ng i dng th hi cc tc v c n (tasks) c hT ra cc s gi a . o n n (DFD) phc th khi no (when) th ng i dng c dli g (what data) v h o u xl dli nhth u no (how). Ti li ho lu quy trnh nghi v u ng p (business process flow) s gip b xc cc use cases v cc yu c ch n cho s n nh u c ng n ph Th ch b c th khch hng c thsc m h ng ph m. m n xc nh t n t th n m m cc m tiu nghi vc h(business objectives) hay m i p ng c p a khng (McGraw and Harbison 1997). Xc nh cc thu tnh ch l ng v cc yu c phi ch n khc c t u c ng (Determine quality attributes and other nonfunctional requirements)
54
Xc cc thu tnh chl ng (yu c phi ch n s nh c t u c ng) gip s ph c n m a b th ch qu m cc k ng c khch hng. Cc c tnh n p ng, m p ng c v a g hi su tin c khn ds d v nhi th khc n m: u t, y, ng ng u a (performance, reliability, usability, ). T quan tr t ng i c cc thu m ng a c tnh chl ng xc bng i dng. t c nh i Ki tra cc bo co v c h ng hi t tm ki cc t ng m n a th n i m yu c (Examine problem reports of current systems for requirement ideas) u Cc bo co v v xu mr tkhch hng l ngu cung c phong n t ng n p ph cc t ng v tnh n v cti (features and improvements) s c a ng i n vo m phin b no c h ng m Ng i h h ng hi tc t n a th i. tr th n i ng c th cung c cc g c gi tr v quy trnh thu th yu c p i i i p u. Sd l yu c trong dn (Reuse requirements across projects) ng i u N khch hng xutnh n t ng tv tnh n c trong h ng c u t ng i ng th th hy cn nh li c th d lcomponents c lin quan n tnh n c u s ng i ng hay khng. III. PHN TCH YU C (REQUIREMENTS ANALYSIS) U Phn tch yu c bao g vi lm m phn tch, nghin c kl ng cc yu u m c n, u c thu th m b ch ch t c u p c o c n t stakeholders (nh ng i c ng lin quan) hi u h u i mu tm ki cc l cc thi st v thi h khc. n, m i, u u t Cng vi phn tch yu c c gi li cc yu c v SRS c c u ng nh u u p ng y cc c tnh v yu c tuy v vi Chng 1 hay khng. M u t i c t c c b l pht tri cc yu c chl ng v chi ti c th d ch a n n u t t xy ng cc c l ng d th t th hi thikxy d ki th n c v c n t , ng, m . Th ng s t h ch n bi di cc yu c d i nhi hnh th khc nhau, r u u u n u u c v d t ng l (textual form) v b hnh (graphical form). Phn tch m b i ng nh yu c tcc gc nhn khc nhau s y lra cc v bn trong m ta s u th n khng th y n ch th c u nhn h ng tm gc (Davis 1995). Phn tch th t c l vi t ng tc v khch hng lm sng t m cn ch r v bi ng c i cc i a t yu c no l quan tr h yu c no. M c l m b cc u ng n u c ch ng o stakeholders s th nh m cch hi chung - m t nhn chung m ng t c t u t m
55
(shared vision) - vs ph s c s xu Cc ch ng sau s o lu v n m n t. th n phn tch yu c u: Ch ng 6 - V t s i c c h ng (Draw a context diagram of m b nh a th system) Ch ng 9 - T mt i d u (Create a data dictionary) o t n li Ch ng 10 M hnh ho yu c (Model the requirements) u Ch ng 12 - T cc nguyn m giao di ng i dng (Create user o u n interface prototypes) Ch ng 13 X th tin cc yu c (Prioritize the requirements) p t u u V t s i c c h ng (Draw a context diagram of system) m b nh a th S b c l m m hnh n gi ngh cc bin v cc giao i nh t n nh a ng di gi h ng xy d v cc th th ngoi t mi tr ng n a th ang c ng i c bn c c h ng. N c nghlu thng tin v cc u vo (materials) thng a th ng nh a ng qua cc giao di n. T cc nguyn m giao di ng i dng (Create user interface prototypes) o u n Khi cc nh pht tri v ng i dng khng ch ch v c th c th n c n c yu u xy d m nguyn m giao di ng i dng lm cho cc tng v cc ng t u n kh ng l ch (concepts and possibilities) d n a n hnh dung h Ng i dng c n. th nh gi nguyn m gip nh ng i tham gia d c ms u u ng n c t hi bit h v ton c gi quy Hy c ki skhng nh qun gi t t n bi n i t. tm m t a cc yu c vira v cc nguyn m u c t u. Phn tch tnh kh c yu c (Analyze requirement feasibility) thi a u gi v kh c vi ci t m yu c c hi qu chi ph c nh tnh thi a c i u m u v th p nh trong mi tr ng chuy giao d n (mi tr ng m h ng d ch n n ki th s t ng ND). Tm hi cc r ro lin quan t vi ci t m yu c nh ho u i i c i u nh xung t gi cc yu c s thu c yu c vo cc y t ngoi, a u, ph c a u u bn cc tr i k t. ng thu X tht u tin cc yu c (Prioritize the requirements) p u C c n trn nhu c tc stakeholders xc m tin t ng i c u t cc nh c u a cc use cases, cc tnh n s ph cc yu c c nhn. D trn m tin ng n m, u a c u
56
xc l xc phin b no c s ph s a nh tnh n no ho p, nh n a n m ch ng ng c ch t h cc yu c no. N cc thay i c yu c ch thu hy a p p u u a u c p n, phn b thay i ny vo m phin b tng lai c , xc cc thay i cc t n th nh t ng trong vi l k ch pht hnh cc phin b ng c p ho n. M hnh ho cc yu c (Model the requirements) u Cc m hnh phn tch b hnh c yu c c th htrc gi tr ng nh a u l cho SRS. Chng th n cc thng tin v mquan h hi i khc nhau, chng gip tm ki m cc yu c khng n, khng nhqun, cc yu c cn thi Cc m hnh u ng t u u. nhv g DFDs, ERDs, state-transition diagrams, dialog maps, object class v y m interation diagrams. T m t n dli (Create a data dictionary) o t i u T n dli l m kho ch trung tm cc ngh c tc m d i u t a nh a a t cc c li (data items) v cc c trc h ng s ng. N m b tc nh u u c th d o t cc pht tri lin quan n dn u hi nhqun cc nghdli m n u t nh a u. c yu c t n dli t nh ph ngh cc m dli khch hng u, i u t i nh a c u (customer data items) sao cho khch hng v nhm pht tri sd chung cc n ng ngh v thung Cc cng cphn tch v thi k bao g m nh a t . t th ng m t data dictionary component. IV. C TYU C (REQUIREMENTS SPECIFICATION) U D yu c c th tbcngu no v b c th th chng b b u n t n n thu p ng t ccch no, th b c phti li ho chng theo m cch nhqun, d n ng i u t t truy nh v c th p sot xt (consistent, accessible, reviewable). Yu c kinh doanh u (business requirements) c th ghi nh ti li t nhn v ph vi c n u m m (vision and scope) c d Yu c ng i dng (user requirements) ti li a n. u c u ho trong m use case template chu SRS ch cc yu c ch n t n. a u c ng (functional requirements) v phi ch n B c phthi l m quy c c ng. n ng i t p t chu danh duy nhm yu c Bc n nh t i u. t quy c no s ng trong c d SRS c ph ngh m b SRS vi theo m phong cch ng i c nh a o c t t nh qun v c gi t cch di gi n dung trong nhth t bi c n i i no. C th c t c th lu trong cc ch ng sau: v yu u c o n Ch ng 8 Ghi nh cc quy t nghi v n c p (Record business rules)
57
Ch ng 9 Thng qua m SRS template; Gn nhn m yu c (Adopt a t i u SRS template; Label each requirement) Ch ng 18 Xc ngu c yu c T m ma tr c th n v nh n a u; o t n l t yu c (Identify the sources of requirements; Create a requirements u traceability matrix) Thng qua m SRS template; Gn nhn m yu c (Adopt a SRS template; t i u Label each requirement) Hy ngh m template chu ti li ho yu c Template t ra m nh a t n u u. o t c trc nh qun ghi l c u t i yu c ch n (functional requirements) v u c ng nhi thng tin quan tr khc lin quan n yu c Thay v t ra m template u ng u. o t m hy thch (adapt) m m c cho dn c b Nhi t c s i, ng t u a n. u ch d SRS template m t ng c trong IEEE Standard 830-1998 (IEEE 1998). Xc nh ngu c yu c (Identify the sources of requirements) n a u m b t ccc stakeholders u bi t sao m yu c ch n o t t i i u c ng (functional requirement) c mtrong SRS, hy ghi lngu pht sinh yu c t i n u . Ngu c thl m tnh hu sd (use case), ho m u vo c n t ng ng c t a khch hng, m yu c h ng c cao h m quy t kinh doanh (business t u th p n, t c rule), m quy c chnh ph(government regulation), m tiu chu ho t nh a t n, c mngu bn ngoi khc. t n Gn nhn myu c (Label each requirement) i u t ra m quy c (convention) danh ring rm yu c trong SRS t nh i u b m nhn (label or tag). Quy c ny ph bao qut t c tnh ng t i c t cc hu lin quan n yu c trong ton b n nh nh s xo bthm m ng u d ch a, , i. Gn nhn (labeling) yu c l cho php l v yu c (requirements u n t u traceability). M khi thay i yu c c ghi nh ln dung tr c v c i u, n n i i sau khi thay i, c thi l cc (metrics) xc tnh tr yu c n t p o nh ng u (requirements status). Ghi nh cc quy t kinh doanh (Record business rules) n c Cc quy t kinh doanh (business rule) l cc nguyn t hong c s ph c c t a n m, nhai c th c hi hnh ng g v d i hon c (circumstance) no. Ti th n nh
58
li ho cc quy t ny trong m ph c bi (special section) c SRS ho u c t n t a c trong m ti li quy t kinh doanh (business rule) ring bi M squy t t u c t. t c kinh doanh (business rule) d t cc yu c ch n (functional requirements) n i u c ng c thi ( lm cho n trnn hi l cc yu c ch n (functional n t u c), u c ng requirements) ny c l v quay ng c tr l quy t kinh doanh n c n t i c (business rule) sinh ra n. T m ma tr c th n v yu c (Create a requirements traceability o t n l t u matrix) T m ma tr k n t c yu c ring bi t cc ph tthi km o t n t i t cc u t i n t , ngu v ki th(design, code, test elements) yu c ny. Ma tr l v yu n m u n n t c c k n cc yu c ch n (functional requirements) t cc yu c u ng t i u c ng i u c cao h m t n sinh ra. Hy lm ma tr ny song song v qu p n c n i trnh pht tri d n n. V. KI TRA YU C (REQUIREMENTS VERIFICATION) M U Cc hong ki tra m b cc l th n yu c l chnh xc, y , v t m o i hi u m t c cc c tnh ch l ng mong mu Cc yu c d ng nht p t n. u t n ch chng t SRS, nh khi b th s u c cc ng n c lm vi v chng th c th c i n sinh cc v . N b vi cc test cases tcc yu c b c th y n u n t u, n pht hi cc nh nh v skhng ch ch trong m syu c Nh ci n p ng c n t u. ng khng r rng ny ph lob u yu c coi nh m n t tin i c i n u c l t n ng c (reliable foundation) cho thik ki tra h ng cu cng. Stham gia y t v m th i c khch hng l y t b c thicho hong ki tra yu c chng s a u c n n t t m u, m t c trong Ch ng 14. Thanh tra ti li yu c (Inspect requirement documents) u u Thanh tra chnh th (formal inspection) ti li yu c l m trong nh c u u t ng practices c kh ng mang lgi tr nhcho chl ng ph m T h n i cao t t n m. p p m nhm nh thanh tra vin (inspectors) i di cho nhi quan m khc t cc n u i nhau (g phn tch vin, khch hng, thi k m t vin, ki thvin) ki tra c m m n th SRS v cc m hnh lin quan nh tm ki cc khi khuy (defects). n m m m t Cc sot xt sbkhng chnh th (informal preliminary reviews) trong giai c n pht tri yu c c rc gi tr o n u ng t .
59
Vicc test cases tcc yu c (Write test cases from requirements) t u Chng ta thu cc black-box test cases (functional test) tcc use cases ti c li ho hnh vi mong mu c s ph trong cc u ki xc u c n a n m i n nh (specified conditions). Duyqua (walk through) cc test cases cng khch hng t m b chng ph nh hnh vi mong i. Tcc test cases l v o n ng c n t ng c l cc yu c ch n (functional requirements) m b ch ch i u c ng o c n khng yu c no b qua (overlooked) v t c c cc test cases t ng u b t u Sd cc test cases ki tra tnh n c m hnh yu c nh ng. ng m ng a u dialog maps, prototypes (nguyn m u). Vim s ng i dng (Write a user manual) t t tay Phc th stay ng i dng ngay ts trong quy trnh pht tri yu c v o m n u dng n nh ti li c t c ho nh t tr l u yu u c m gip cho phn tch yu c u. M ti li stay ng i dng t s t t c ch n m ng i dng t u t m t cc c ng th (user visible functionality) b m ngn ngd u. Cc yu c y c ng t hi u khc nhcc thu tnh chl ng, yu c hi su ch n khng th c t u u t, c ng y c i v ng i dng (not visible to users) s c ti li ho trong SRS. i u nh nghtiu chu ch nh (Define acceptance criteria) a n p n ngh dng m t xc m s ph nh no th nhu ng i h nh t n m th p ng c s ng c h m t i cc tiu chu (Hsia, Kung and Sell 1997). u d a v l n y VI. QU L YU C (REQUIREMENTS MANAGEMENT) N U Khi b c yu c th b c ph i m v cc thay i khng th n u n ng i t i trnh c yu c nhl th n c sti ho c dn. Qu l thay i hi c a u hi a n a n u qu h m quy trnh xu cc thay i v gi cc chi ph v i i t t nh nh h ng ti tng c thay i trn ton bdn. M ban ki sot thay i m a t m (change control board) ph h v cc stakeholders quan tr phra cc quy i p i ng i t ch nh ho t i cc thay i ny. nh p n c ch Cc practices qu l c hnh l u ki tin quy qu l yu c m cch n u i n t n u t hi qu Nhi tch pht tri sd cch ki sot phin b (version u . u c n ng m n control) v cc k t qu l c hnh khc ki sot code base, nh b thu n u m ng n
60
c c th d cc practices qu l ti li yu c Cti quy trnh ng s ng n u u. i n qu l yu c c th m cch a cc practices qu l c hnh m (new n u l t n u i conguration management practices) vo tch c b Cac kthu lin quan c a n. t trong qu l yu c m ng trong cc ch ng sau: n u c r Ch ng 16 Thil m ranh gi v ki sot cc phin b c ti li t p t i m n a u yu c (Establish a baseline and control versions of requirements u documents). Ch ng 17 nh ngh m quy trnh ki sot thay i yu c Thil a t m u; t p m ban ki sot thay i (Define a requirements change control process; t m Establish a change control board). Ch ng 18 - Th hi phn tch h ng thay i yu c L vm c n nh u; n t t thay i yu c t t ccc bn thnh ph lin quan (Perform a u i t m requirements change impact analysis; Trace a requirements change to all affected work products) Ch ng 19 Sd m cng cqu l yu c (Use a requirements ng t n u management tool). nh ngh m quy trnh ki sot yu c (Define a requirements change a t m u control process) Thil mquy trnh xu phn tch v ra quy v thay i yu c t p t t, t nh cc u. Tc thay i xuphtun theo quy trnh ny. t cc c t i Thnh l m ban ki sot thay i (Establish a change control board) p t m M nhm nhcc stakeholders t h lnhm ban ki sot thay i t c p p i t m ti nh cc xuthay i yu c xc li cc thay i cn trong p n t u, nh u ph vi dn, gi v ra quy ch nh ho tch n ch nh m nh t nh p n c i, u p n th xc th tin thi cng xuthay i ny. nh t u t Th hi phn tch h ng c thay i yu c (Perform requirements c n nh a u change impact analysis) M thay i ch nh u gi xc m h ng i c p n c nh nh c nh n l bi v cc yu c khc. Xc cc thay i t ng t thik ch u u nh ng i t v thi cng cc tc vlin quan, xc nhn l c thi hon thnh cc thay nh c n t i.
61
L vm thay i yu c t t c bn thnh ph lin quan (Trace a n t t u i t cc m requirements change to all affected work products) Khi m xu thay i trong m yu c ch nh hy tham chi ma t t t u c p n, u tr l v yu c xc cc yu c b nh hng, cc thi kc n n t u nh u t a components, m ngu cc test cases. n, Thi l m ranh gi v ki sot cc phin b c ti li yu c t p t i m n a u u (Establish a baseline and control versions of requirements documents) nh nghm ranh gi yu c t tc tho n v i dung cc yu a t i u, i t cc thu n c ch thu cho n th m Sau khi ranh gi thil cc u c p n i i . i c t p, thay i ch c ch nh b ban ki sot thay i thng qua quy trnh ki p n i m m sot thay i ngh M phin b c ti li c t nh a. i n a u yu c u c nh danh duy nh C thqu l cc phin b ny b cc cng cqu l c t. n n ng n u hnh thch h p. Duy tr m l s thay i yu c (Maintain a history of requirements t ch u changes) Hy ghi l ngy thng m cc thay i x ra v ngy thng pht sinh cc phin i y b l do m thay i cc thay i th hi nhth n, i , c c n no, ai c nh p t ti li shi m phin b M cng cki sot phin b c th ng u, u i n. t m n t lm vi ny. c Gim st tnh tr myu c (Track status of each requirement) ng i u Thi l m CSDL m m b ghi l m yu c ch n (functional t p t i n t u c ng requirements) ring bi L gicc thu tnh quan tr c m yu c nh t. u c ng a i u tnh tr c yu c ( xu ch thu th thi, ki ng a u c t, c p n, c c c m tra), sao cho s m loyu c theo t tr thi c th c bibc l ng i i u ng ng t t lc no. l ng c yu c (Measure requirement stability) o n nh a u Ghi ls cc yu c ranh gi (baselined requirements) i l ng u c c nh i v sl ng cc thay i xu v ch thu (proposed and approved c t p n changes) (hi ch s ch xo b i v cc yu c trong m tu u nh, a a, ) i u i n
62
ho m thng. Cc thay i yu c qu nhi l m d hi ch r bi c i u u t u u ra ng ton ch hi ph vi dn khng nght ho tnh a c u ng, m c nh a t, c hnh t c khng ch n nh. Sd m cng c n l yu c (Use a requirements management tool) ng t qu u Cc cng cqu l yu c th ng m cho php b l trcc yu c ring n u i n u u bitheo t lokhc nhau trong m CSDL, ngh cc thu tnh cho m t ng i t nh a c i yu c gim st tnh tr m yu c nghkh ng l vgi yu c u, ng i u, nh a n n t a u v tc bn thnh ph lin quan. t cc m VII. QU L DN (PROJECT MANAGEMENT) N Cc cch ti c qu l dn lin quan m thi t cc quy trnh yu c p n n t t i u (requirements processes) c dn. Cc k ch c dn c ph thi a ho a n i c t l d trn ch n c xy d c s ph ph m cc thay i yu p a c ng n ng a n m n m, c s nh h ng n cc k ch K ch c tin li v u ch cc u ho . ho n u i nh thay i ch nh trong ph vi c dn. N cc yu c ban u khng c p n m a u u ch ch b c thch m cch pht tri ph m ch nh skhng c n, n n t n n m p n ch ch v cho php ch t cc yu c theo t ph cng v shi c n ci u ng n i u bi v t yu c t d Cch ti c qu l dn c ctrn yu c u ng n. p n n n u c th lu trong cc ch ng sau: o n Ch ng 5 Ti li ho v qu l cc r ro lin quan n yu c u n i u (Document and manage requirements related risks). Ch ng 15 Thi l cc kho dn d trn yu c (Base project t p ch a u plans on requirements). Ch ng 16 Gim st ngu nhn l dnh cho pht tri v qu l yu c n c n n u (Track the effort you spend on requirements development and management) Ch l m vng i pht tri ph m thch h (Select an appropriate n a t n n m p software development life cycle) Cch pht tri ph m thc n c c n c th thnh cng n yu c n n m i ch u u ngh y ngay ts Doanh nghi c b c ph ngh c nh a m. p a n n i nh a m scch th pht tri thch h v cc lo hnh dn khc nhau ty cc t c n p i i m nghyu c khc nhau (McConnell 1996). N yu c v/ho ph c nh a u u u c m vi yu c nghch r ngay t th hy l k ch pht tri theo u c nh a a u p ho n
63
t b c t d b u v cc yu c hi r b m ki trc ng ng n, t i u c u ng t n v ch v c th nh s (robust and modifiable architecture). ng c ch a Thi l cc kho d n d trn yu c (Base project plans on t p ch a u requirements) Thil cc k ch v l bi d b cch l theo s r c ph t p ho ch u n ng p m ng a m vi v cc yu c lm chi tih Bu b c l ng nhn l c thi u c t n. t ng c n t pht tri cc yu c ch n (functional requirements) tti li t nhn n u c ng u m v ph vi (vision and scope). Cc c l ng chi ph v l bi ngay t m d m ch u s a trn cc yu c nghch r rng s b cao, cc c l ng u c nh a a c t n cti theo s t d h c yu c c i n t n n a u. phn l cc cam k c dn khi cc yu c thay i (Renegotiate m i t a u project commitments when requirements change) Khi cc yu c m a vo d hy gi li b c th u i c n, nh u n hon thnh cng vi nhcc cam k v t l ng v l bi v m tiu thti nguyn c t ch ch u i c hi c hay khng. N khng, hy thng bo cho c qu l v n th c d n u p n hi c a n, hy phn lv m i tnh hi th c cc cam k(Humphrey 1997). N cc n c a t u cam k c b khng thnh, hy thng bo cho cc bn bikqu p nh r t a n t t c t i ro m c d i a n. Ti li ho v qu l cc r ro lin quan n yu c (Document and u n i u manage requirements related risks) T kch no (brainstorm) tm ki cc r ro lin quan n yu c v ghi p m i u chng vo k ch qu l r ro c dn. Hy suy ngh ho n i a cch ti c gi p n m ho trnh r ro, th hi cc hnh ng gi r ro, gim st di bi v hi c i c n m i n n u qu a cc cng vi x r ro. c c l i Gim st ngu nhn l dnh cho pht tri v qu l yu c (Track the n c n n u effort you spend on requirements development and management) Ghi chp ltnh tr nhn l dnh cho cc hong pht tri v qu l i ng c c t n n yu c S ng dli ny gi li cc hong yu c l u. d u nh u t u c p k ch t hay ch rt kinh nghi nh u ch dn hi tt h ho t a m m i nh n i t n v rt kinh nghi cho cc d t ng lai. m n
64
Cc b c ti theo p Hy quay l xem cc v lin quan n yu c m b xc i n u n nh trong Cc b c ti theo c Chng 1. Hy xc cc good practices p a nh trong Ch ng ny c th gip b gi quy m v nhth n i t i n no. V m practice b ch hy xc bc c no v t t c i i n n, t nh ro n m ch v v ho c th kh kh cho s ng d practice ny. n gy n ng Hy t m danh sch t ccc requirement good practices m b o t t n danh trong b c tr c. V m practice, hy xc kh ng c nh i i nh n a nhn l trong d c b chuyn gia, ng i thnh th ng i ch c c n a n: o, a kinh nghi ng i ch bit g. N nhm c b khng thnh th t m, a t u a n o nh m practice, hy yu c ai h cc practices ny v chia s i t t u c v cc thnh vin cn l i.
65
CH NG 4 C TI QUY TRNH YU C C B I N U A N
Ch ng 3 m t u h ng d th hnh t (good practices) c cng ngh nhi n c t a yu c b c th ng d cc practices vo vi cti quy trnh yu c u, n ng c i n u c mnh. Tuy nhin, n cc nl cti quy trnh bu sai th nh a u c i n c t ng ng i bnh h ng tquy trnh ny s khng c i v c th trnh cti l ch ng i n s t b th i. Cti quy trnh ph m c 2 m tiu chnh: i n n m c S ch cc v m b g trong cc d tr c v hi t a a n n p n n i. Tin li v ng ng cc v m b c thsg trong cc dn u n a n n p t ng lai. N cch th lm vi hi nay c b d ng nhl t th b khng th c u c c n a n t n y nhu c thay i cch lm yu c c mnh. Tuy nhin, th ch cc cng ty ph u u a m n m thnh cng c s i i mv cc kh kh to l khi th hi cc d m ng ph t i n n c n n l h khi lm vi v m c ng khch hng khc, khi l bi n n, c i t ng ch u c si ch h ho khi lm vi trong m mi d m V v b c t t n, c c t n ng ng i. y, n ng nn binh cch ti c lm yu c m c gi trv cng vi c b t ng p n u i i i c a n. Ch ng ny m t c lin quan ra sao v cc quy trnh chnh c dn v yu u i a nh ng i c lin quan khc (stakeholders). M s ng t khi ni c n v i ti m b c n quy trnh ph m v m cch c ti quy trnh c s c xuv cc n m t i n ng t i b Ti sli k m s s quy trnh yu c (requirement n. t t ti n u process assets) quan tr m t c c b nn s ng. Ch ng ny kthc b m ng ch a n d t ng t t l m trnh v i ti quy trnh yu c c s ng cc practices trn. c n u d YU C LIN QUAN NH TH NO N CC QUY TRNH U KHC C D N (HOW REQUIREMENTS RELATE TO OTHER A PROJECT PROCESSES) Yu c n tim c cc d ph m thnh cng, n tr u m tri a n n m gip nhi ho u t ng qu l v k n thu Cc thay i m b th hi trong cch ti c cc t. n c n p n I.
66
ho ng pht tri v qu l yu c s nh h ng t cc quy trnh khc v t n n u i ng c l Hnh 4-1 minh h m slin quan gi quy trnh yu c v cc quy i. a t a u trnh khc c md ph m a t n n m;
HNH 4-1. Quan h a quy trnh yu c v cc quy trnh khc trong md c u i t n ph m n m Slin quan gi quy trnh yu c v cc quy trnh khc m t n g a u c ng n d i y. Quy trnh L k ch dn (Project planning process) p ho Yu c ph l csc cc quy trnh l k ch dn. Cc c l ng ti u i a p ho nguyn v l bi c d trn s u biv g s c xy d v chuy ch u n a hi t ci ng n giao cho khch hng. Thng th ng, l k ch d nghl tnh ton sao cho p ho n a tc tnh n mong mu s c th hi trong m gi h ngn sch v t cc ng n c n t i n th gian nh Cc quy trnh l k ch c th n t vi thu h ph vi i t nh. p ho d i c p m
67
dn ho l ch m cch ti c t b c m - pht hnh d t phin c a n t p n ng t n ng b c s ph mphin b ch g ms n a n m, i n bao m t tnh n ng. Quy trnh Gim st v ki sot d (Project tracking and control Process) m n Gim st (monitor) tr thi c m yu c coi l mph c vi gim ng a i u c t n a c st d (project tracking) sao cho cc nh qu l d c th t li cng vi n n n bi u c c ti hnh nhmong mu hay khng. N khng, c qu l c th c n n u p n ngh h ph vi thng qua cc quy trnh ki sot thay i. thu p m m Quy trnh Ki sot thay i (Change control Process) m Sau khi yu c ti li ha v v ranh gi (baselined), t c thay u c u ch i t cc i ti theo c yu c c th hi thng qua quy trnh ki sot thay p a u n c c n m i ngh Quy trnh ki sot thay i m b r nh a. m o ng: h ng c m xu thay i (proposed change) hi y nh a t t c u . T c ng ai bnh h ng b thay i th u nh th u t nh i n c c i . Nh ng i c th quy ra quy ch nh thay i. ng m n t p nh n Ti nguyn u ch t ng c i nh ng. Cc ti li yu c cgi u u c t . Quy trnh Ki th th (System testing process) m h ng Cc yu c ng i dng (user requirements) v cc yu c ch n (functional u u c ng requirements) l u vo chnh ki th th N hnh vi mong i m h ng. u c c ph m trong cc u ki khc nhau khng c t ng i ki th a n m i n c th m rkh bihnh vi no c h ng l t t a th ng, hnh vi no l sai. Ng c l ki i, m th th l m ph ng ti xc nh r tc ch n l h ng t n n ng t cc c ng c p kho th u th hi v cc cng vi (tasks) m ng i dng mong ch c c n c mu hong m cch n. n t t ng Quy trnh Lm ti li ng i dng (User documentation process) u Tr c ti lm vi trong m cng ty v vai tr technical writer ng i y c t i vi ti li h ng d cho cc s ph thng m Ti h m trong scc t u n n m i. i t writers r tsao chng ta ph lm vi nhi nhv ng i i c u y. Chng ta vo m i
68
cu c dy chuy , c i a n p. Chng ta l nh ngi phti li ha cc thay ng i u i cucng trong giao di ng i dng hi th tnh n b b thm i n n cc ng xo hay vo trong pht cu . Cc yu c l u vo chnh c quy trnh lm ti li v i u a u, v chlng c yu c s y t a u quy chl ng c ti li t nh t a u. Quy trnh Thi cng h ng (Construction process) th Ph m c th y (executable software) ch n m ch khng phcc ti li yu c l i u u s ph phchuy giao cho khch hng c m d ph m Cc yu c n m i n a t n n m. u l cs thi kv thi cng ph m Yu c ch n (functional t n m. u c ng requirements) d t cc thi kcomponents, chng ph vnhl cc c t n i t c cho cc m s c vi Th hi sot xt thi k b b thi k t. c n t m o n t ch t c yu c Ki th n v a t cc u. m (unit testing) m ngu c th n xc nh li n c c t t k yu c t ng hay khng. u p ng thi v u ng NH H NG C YU C PH M T NH A U N M I NG NG I C LIN QUAN KHC C D N (IMPACT OF SOFTWARE A REQUIREMENTS ON OTHER STAKEHOLDERS) Khi nhm pht tri ph m thay i quy trnh yu c c h sthay i n n m u a th ny s nh h ng t nh ng i c lin quan c dn. Hnh 4-2 th n i ng a hi nh h ng c yu c ph m t nh ng i c lin quan. a u n m i ng II.
69
HNH 4-2. Quan h a nhm pht tri ph m v cc bn c lin quan gi n n m l: Nhm marketing (Marketing or Product Management): c t yu c kinh u doanh ho yu c c th cho nhm pht tri xucc thay i c u a tr ng n; t i v nhm pht tri i n. Nhm htrkthu (Technical Support): htrng i dng c khch t a hng, cung c u vo cho nhm pht tri t c phn tch cc bo co l p n vi i c khch hng, ngh thay i nng c ph m a cc p n m. Ng i phtrch dng (Users): m t yu c ng i dng v thu tnh cc u c chl ng c cc yu c sot xt cc yu c t a u , u. Nhm kthu ph c (Hardware Engineering): c tcc giao di t n ng n ph c m ph m phlm vi cng. n ng n m i c Nhm kthu hth (Systems Engineering): phn bcc yu c h t ng u th cho ph m xuthay i. ng n m, t
70
Nhm mua s (Procuers): c t nhu c kinh doanh, ch n v m cc u c ng hi su xuthay i. u t; t Nhm php l (Legal Department): xl cc v php lulin quan n n t license c cc tools v components. a C qu l (Management): ra cc rng bu c dn, rng bu v p n c a c ti nguyn v cam kkhc cho nhm pht tri t n. C B N V C TI I N QUY TRNH PH N M M (FUNDAMENTALS OF SOFTWARE PROCESS IMPROVEMENT) B c cu sch ny v mong mu lm t h cng ngh c hy ghi nh n n n t n yu u, 4 nguyn l sau khi th hi cti quy trnh ph m (Wiegers 1996a): c n i n n m 1. C ti quy trnh c th hi theo ki ti ho, lin t v c i n n c c n u n c chu trnh (Process improvement should be evolutionary, continuous, and cyclical). ng ngh c ti tcc cc quy trnh c b trong m lc, s i n t a n t hy ch nh r b khng thlm t c i th ngay t p n ng n c t m ng u, ngay khi b b u th hi sthay i. Thay v ct t shon n t c n i h hy c ti t cht m v th hi n c th B c th i o, i n ng t c n n n. n u ch cch ti c khi b c kinh nghi v cc cti tr c nh p n n c m i i n . 2. Con ng i v cc tch ch c thay i khi hb thc p ph thay i i (People and organizations change only when they have an intence to do so). S thc p m nhchnh l s kh lm vi theo cch c c nh t au khi c . Ti khng c ni n cc khch h nh l bi b t ch au , ng n, cc ch u si t do nhu c c khch hng, ti mu ni n cc kh b trqua u a n au m n i t d tr c. Nh kh ng l khi m ng i qu l ni: cc n ng au l c n t n Cu sch ny ni chng ta phlm m s , v nn b tay vo lm n i t th y t M s ng k t d tr c c th h ng cho vi thay i i!. t th cc n nh c quy trnh yu c u: Dn b i h (missed deadlines) do cc yu c qu ph t so l n u c p v s i hnh dung. Nh pht tri phlm vi v v u gido cc yu c khng n i c t nhi u hi r ho cc yu c nh nh nh l xuvo c u c u p ng ng i c t pht cuqu trnh pht tri s ph i n n m. III.
71
Cc nl ki thh ng qu t tc d do cc ki thvin c m th ng m khng hi h ng lm g. u th Ch n th hi nh ng i dng khng hi lng c ng ng c c n ng v s km cc n nh i a tnh ti d th ch h n ng p ng n. T c pht tri c kinh nghi v s ph v chi ph b ch n m cc n m i o tr cao do khch hng xunhi yu c nng c trong giai n t u u p o suy lu yu c n u. T c pht tri nhi l i mv s ch c khch hng ch n u n t i t i a khi bn giao s ph n m. 3. Cc thay i quy trnh c ph h ng (Process changes should n i c ch be goal oriented). Tr c khi bu hnh trnh thay i quy trnh, hy m t b ch ch rng b bi nh g b ph i u. B c mu o c n n t ng n i n n gi b l ng cng vi phlm ldo cc v lin quan n yu c m t c i i n u? B c mu ki sot t h cch tch h cc thay i yu c vo d n n m t n p u n? B c mu ch ch r khng c yu c no b qua khi thi n n c n ng u b cng? M ltrnh v ra con b ph snng cmay thnh t ch ng n i i cng cho b khi cti quy trnh. n i n 4. Xl cc ho ng c ti quy trnh c b nhl cc ti dn t i n a n u (Treat improvement activities as miniprojects). Nhi sng ki c ti u n i n quy trnh vv l k ch th hi m cch ssi, v cc c p ho c n t cam k ngu l dnh cho chng chbao githnh hi th trnh t n c n c. cc v hy x cc hong cti quy trnh nhcc d Hy n , l t i n n. ghp cc ngu l v cng vi (tasks) cti quy trnh vo k ch t n c c i n ho ng th a dn. Hy l k ch, gim st, l ng v t k bo co v c p ho o ng t cng vi nh t d bnh thng. Hy vim k ch hnh ng c m n t t ho cho m hong c ti quy trnh. Hy gim st th gian v chi ph m i t i n i nh ng i tham gia c ti quy trnh sd nh n b t ng i n ng m m t c c cti i n. CHU TRNH C TI I N QUY TRNH (THE PROCESS IMPROVEMENT CYCLE) Hnh 4-3 minh ho t chu trnh cti quy trnh m ti th l rhi quChu m i n y t u . trnh ny ni vt quan tr c vi bi n b ng tr c khi di m ng a c t i n ang chuy sang mv khc, ni v c thic vi l k ch cho cc ho n t tr s n t a c p ho t IV.
72
ng cti v h h t i n c i chnh kinh nghi c b nhl m ph c sc m a n t n a i ti lin t n c.
Assess Current Practices = nh gi cc practices hi t n i Plan Improvement Actions = L k ch cho cc ho ng c ti p ho t i n Create, Pilot and Implement New Processes = Thil thnghi c ti t p, m, i n cc quy trnh m i Evaluate Results = nh gi kqu t HNH 4.3. Chu trnh c ti quy trnh ph m i n n m NH GI CC PRACTICES HI T (ASSESS CURRENT N I PRACTICES) B c u tin trong b cho ng c ti quy trnh no c l gi cc t t i n ng nh practices hi t sd trong tch xc th nh v h n i ang c ng c nh m n ch a n. Mb gi khng t g nn bc i ti no, n ch c t n nh n i t c n cung c thng tin gip ch nh cch lm c nh thay i m b p n c ng ng ng n mu n. 1.
73
B c th nh gi cc quy trnh hi t theo nhi cch. N b cg th n n i u u n ng c hi b cb c no trong h Cc b c ti theo cu cc chng tr c th n t p p i b bu m gi khng chnh th v requirements practices v cc n t t nh c cc kqu a chng. Cc b ht nh gi c c trc mang lcho b mcch t c ng i u i n t ti c h ng h b c th y cc v bn trong c cc quy trnh p n th n, n th c n a hi tm khng c phmqu nhi cng s n i n i t u c. Cch ti c chi ti v khch quan h l m cc chuyn gia tv bn ngoi p n t n i n gi cc software practices c b Cc gi t nn d trn m khung nh a n. nh t a t gi quy trnh nhCMMI ch h Cc gi vin s m tra v nh ng n. nh ki nh gi tc quy trnh qu l v pht tri c b v khng ch t cc n n a n khun trong cc ho ng lin quan n yu c Hy ch m cch gi cc t u. n t nh p ng c yu c kinh doanh (business requirements) c b khng c thi n c ph u a n, n t h CMMI ho mm hnh c no khc. p c t th Ph Ph c ch m b h b t nh gi cc requirements practices c n l a t ng i n a mnh. Sd b h ny c ci nhn ton c v practices trong cng ng ng i nh cc ngh yu c (requirements engineering practices) c b b s t quy trnh u a n, n bi yu c (requirements processes) no c cti nh trong t c c b Hy u n i n t ch a n. t trung s l c b cti nh practices no v s ra cho cc p c c a n i n ng ang gy d c b nh kh kh v nh r ro cao nh Mcu h trong b t n a n ng n ng i t. i i ng gi tham chi t m ch ng trong cu sch ny. Motorola pht tri nh u i t n n mb ht ng t Software Requirements Quality Model (Smith 1998). t ng i l K qu sau m gi chnh th l cc sli (findings) bo co t t c t nh c u m m v m y c cc quy trnh sd v cc khuy ngh i nh i u a ang ng n (recommendations) nh di cc ch c ti Cc gi khng chnh n n i i n. nh th nh ng h t nh gi, cung c cho b nh hi bisu bn trong c, b i p n ng u t l ch nh g c c ti B stm th nhi khuy ngh ng quan a n ng n i n. n y u n t (general recommendations) trong cu sch ny v cu h t gi. Hy n cc i nh phn tch mhnh ng cti ch ch v ph hi qu a n. i i n c n chi u c
74
L K HO P CH CHO CC HO NG C TI (PLAN T I N IMPROVEMENT ACTIONS) Nh tun theo tri l c ho ng c ti quy trnh l coi cc ho ng c m t a t i n t i ti nh cc dn, hy vimk ch hnh ng sau khi b c cc n l t t ho n nh gi. Hy cn nh li c nn vim k ch chi l c (strategic plan) t th c u t t ho n ng m t sng ki c ti quy trnh c doanh nghi c b hay khng, c cc n i n a p a n ng nh k ch hnh ng mang tnh chi thu(tactical action plans) xl cc cc ho n t cti c . M k ch chi thuc ch m c cc hong c i n th i ho n t n ra c ch a t i ti nh ng i tham gia, m s n, ng t hnh ng c c hon thnh th thi k th n c ho Hnh 4-4 m t t template k ch hnh ng c ti quy trnh m ti ch. m ho i n s ng nhi l d u n. K ch hnh ng cti quy trnh ho i n Dn: <Tn d n> Ngy: <Ngy d vi n c t> M (Goals): <M tm c t c k ch ny. Hy vi c ch c ch n c a ho t cc m h ng t cc k qukinh doanh (business results), c ch nh c t ch khng ph trong khun kh a s i c thay i quy trnh> l ng thnh cng (Measures of Success): o <Hy m t n s nh no cc hi qu b xc nh th u mong mu i v dn n i khi cc thay i quy trnh th hi c c n> Ph vi h ng n t c (Scope of Organizational Impact): m nh ch <M tt h ng i v tch c cc thay i quy trnh m t m nh i c a c trong k ch ny> ho Nh ng i tham gia (Staffing and Participans): ng <Xc cc c nhn s c hi k ch ny, vai tr c h cam kth nh th n ho a , t i gian tham gia c h a > Quy trnh gim st v bo co (Tracking and Reporting Process): <Hy m tcch gim st ti c ti v tnh tr k qu cc n i n ng, t t c, v s c bo co> n Cc ph thu r ro v rng bu (Dependencies, risks, and constrains): c, i c <Xc b cy tbn ngoi no c thii v sthnh cng c d nh t u n t i a n, ho h ng x n sthnh cng c dn khi th hi k ch c nh u a c n ho ny> 2.
75
Ngy hon thnh c tnh c dn (Estimated completion date for all a activites): <Khi no th b s c hi xong t c cng vi ny?> n th n t cc c
CC CNG VI C TH HI (ACTION ITEMS) C N C N <Vi3 n 10 cng vi cho m k ch hnh ng> t c i ho Stt Ng i Ngy M c M t cc Cc k t Ngu n (Actio th hi c n hon ch ho ng t qu t l c c n n (Responsib thnh (Purpos (Descripti c thi t item) le (Due e) on of (Deliverabl (Resour individual) date) Activites) es) ce needed) <C nhn <T c <Cc th <B c t t ch trch u cc ho t t c, ngu n nhi m> ng s templates, l c c n th cc ti s thi c c n t hi n quy trnh no g m hon thnh khc s v li t u, m cng t cng c c c o , vi ny> ra> c ti li u, ho c con ng i> HNH 4-4. Template k ch hnh ng cti quy trnh ph m ho i n n m THI L TH NGHI C TI CC QUY TRNH M T P, M, I N I (CREATE, PILOT, AND IMPLEMENT NEW PROCESSES) B gi cc requirements practices c b v chu b t k ch n nh a n n m ho c ti quy trnh. By gil ph kh kh th hi quy trnh. Nhi sng i n n n: c n u ki cti quy trnh r vo trnh tr kh kh khi a k ch hnh ng n i n i ng n ho vo th ti c n. 3.
76
Th hi m k ch hnh ng nghl xy d cc quy trnh m ho lm c n t ho a ng i c cho quy trnh ct h Tuy nhin, b khng nn hy v s n quy t n. n ng nh c trnh m hon h ngay tu. Nhi cch ti c d ng nh m t ng t i o u p n l t t nh lkm hi th ho khng hi qu th hi V v hy l m k ng i n c c u khi c n. y, p t ho th ch nghi (process m pilotcho cc th c m ho cc templates m b ) t i c n t ra. Sd ki th kinh nghi m b thu th trong qu trnh th o ng n c, m n p c nghi u ch cc quy trnh m Ghi nhcc l khuyn sau khi b th m i nh i. i n nghi cc quy trnh m m i: L ch nh ng i tham gia th a n ng nghi cc quy trnh m v sau a m i ra gi ph h H l nh ng i c tnh hoi nghi cao nh l nh n i. nn ng ng i khng ph i cti quy trnh. n i n L ng ho cc tiu chu m b s ng gi cu thnghi hy n n d nh c m, t ra cc kqu dng di gi o t d n i. Xc nh ng i c lin quan n d c thng tin v c th nh ng n n c vi nghi m. Cn nh vi thnghi cc quy trnh m trn cc dn khc nhau c c m i t m th ng c thch c quy trnh. a Nhl m ph c vi gi, hy h nh ng i tham gia th t n a c nh i ng nghi xem h m th th n phquay lcch lm vi c m c y no u i i c . 4. NH GI K QU(EVALUATE RESULTS) T B c cu cng l gi cc hong v k qu vi ny gip b i nh t t t c, c n u ch cc ho ng c ti quy trnh ti theo. B c c xem xt cc i nh t i n p n ng n quy trnh m nh ng i lin quan bir th hi hay ch i c ng t c n a. Hy ch Hnh 4-5 khi b d cc quy trnh m s t gi n sulm n ng ng i, s m ng t vi s n ra ngay sau khi d Nh sau mth gian n sulm vi c di ng ng. ng t i ng t c s ng nn v cao h n sutr c khi b d quy trnh m t n ng t n ng ng i.
77
HNH 4.5. cong h h cti quy trnh ng c i i n TI S QUY TRNH YU C (REQUIREMENTS PROCESS N U ASSETS) N b mu cc dn hon thnh v cc k qu t h th b c c u n n c i t t n n n cc quy trnh hi qu u trn ton b giai n c cng ngh c suy lu cc o a yu u: n, phn tch, c t ki tra, qu l. T h cc quy trnh th hi cc cng , m n p p c n vi trn g l ti s quy trnh. Mquy trnh h ng d cc hnh ng m c c i n t n b c th hi c cc kqu b c chuy giao; ti s quy trnh n n c n c t m n n n n gip cc bn lin quan t d th hi nhqun v hi qu i n c n t u cng vi c h c a . Ti s quy trnh g cc loti li sau: n m i u V. Lo ti li i u N dung i Danh sch M danh sch li k cc ho ng, cc k quchuy giao t t t t n (deliverables), ho cc u m khc (items) d ho c c c nh u c ki tra m (Checklist) ki tra (noted or verified). Checklist m b nh ai c m o ng th hi cng vi khng b bc tiquan tr no. c n c qua t chi t ng V d Minh ho cho m bn thnh ph cthTch l cc v d t t m . y t (Example) h theo thgian minh h th cho nh d sau. n i a t n ng n K ch ho Ti li khi qut v c lm th u vi no t m m c t c ch (Plan) v nh g c lm t m ng n c c ch . Chnh sch M nguyn t h ng d thi l skv vcc hnh vi, t c n t p ng hnh ng, cc kqu t chuy giao. Cc quy trnh c ph sng n n i (Policy)
78
vcc chnh sch. i i Tht c M t ng bc m v cng vi (tasks) n ti nhau nh t t cc c i p m t t cc c (Procedures) hon thnh m hong (activity). M t cng vi (tasks) th hi v ch cc vai tr (roles) sth hi chng. c c n ra c n Trnh km cc thng tin h ng d (tutorial information) trong n mth c. t t M t quy M ngh ghi thnh v v t t h cc hong t nh a c n m p p t c th hi nh t m no M t trnh c n c n m c c ch . quy trnh (Process th bao g m tiu c quy trnh, cc m chnh (key m c a c description) milestones), ng i tham gia, th gian thch h th hi ho i p c n t ng, cc b c truy thng, cc kqu n t mong mu d u u n, li vo v u ra c quy trnh (Caputo 1998). a M m sd nhm h ng d s xum bn t u c ng t n n t t M u (Template) thnh ph tr v (complete work product). Cc templates cho m n n cc ti li chnh c dn nh b khng b nh g quan u a c n qua ng tr Mtemplate t s ng. t t cung c nhi cch th n bv t p u c m t ch thng tin. Cc h ng d trong template gip ng i dng s c n d hi qu ng u template h Hnh 4-4 chnh l mtemplate. n. t Hnh 4-6 xc m s s quy trnh m b c c pht tri v qu l nh t ti n n n n n cc yu c hi qu n. u u h Ti s quy trnh pht tri yu n n c u (Requirements Development Process Assets) Template t nhn v ph vi m m c d n (Project vision and a Scope Template) Th t pht tri yu c c n u (Requirements Development Procedure) Th t phn b yu c c u Ti s quy trnh qu l yu c n n u (Requirements Management Process Assets) Th t ki sot thay i c m (Change Control Procedure) Tht ban ki sot thay i c m (Change Control Board Procedure) Checklists v template phn tch h ng thay i yu c nh u (Requirements Change Impact
79
(Requirements Allocation Analysis Checklist and Template) Procedure) Th c gim st tnh tr yu c t ng u Template tnh hu s d ng ng (Requirements Status Tracking (Use case template) Procedure) Template c tyu c ph u n Template ma tr l v yu c n n t u m (SRS template) m (Requirements Traceability Matrix Template) Th c x th tin cc yu t p t u c (Requirements Prioritization u Procedure) Cc checklists thanh tra SRS v Use cases (SRS and Use case Inspection Checklists) HNH 4-6. Cc ti s quy trnh chnh cho pht tri v qu l yu c n n n u Cc th c lik trong Hnh 4-6 khng c thi vithnh cc ti li t c t n t c t u ring r V d m m tvquy trnh qu l yu c t th(overall . , t n u ng requirements management process) c th g th c ki sot thay i, th bao m t m t gim st tnh tr v danh sch ki tra (checklist) phn tch h ng. V c ng, m nh d v m m t quy trnh qu l yu c xem Ph l J c CMM t n u c a Implementation Guide (Caputo 1998). Sau l cc m t n g v i ti s quy trnh trong Hnh 4-6, cng cc y ng n m n tham chi t cc ch ng s o lu chi tiv u i th n t chng. C ghi nh ng i v n r i m d u phmay l cc th c cc nhu c c c t i n i o i t p ng u th a ch c. TI S QUY TRNH PHT TRI YU C (REQUIREMENTS N N U DEVELOPMENT PROCESS ASSETS) Template t nhn v ph vi c dn (Project vision and Scope Template) m m a Ti li t nhn v ph vi (vision and scope) ngh n t t ng u m m nh a n ng (conceptual foundation) c d v cung c m tham chi ra quy v a n p t u t nh cc tht tin c yu c v cc thay i. T nhn v ph vi (vision and u a u m m scope) l mm t c cao v chnh xc v yu c kinh doanh (business t p cc u requirements) c ph m c lm. Viti li ny theo m cch nhqun s a n m n t u t t 1.
80
m b tc v (right issues) u cn nh khi ra quy o t cc n ng c c t nh th hi d Ch ng 6 g m template cho ti li ny. c n n. i t u Th c pht tri yu c (Requirements Development Procedure) t n u Th c ny m t t lm th no danh cc khch hng v cc kthu suy nh t lu yu c th N c m t ti li yu c khc nhau v m hnh phn n u . ng cc u u tch thch h Tht c th ra lo thng tin km theo m yu c v d p. c ch i i u, m tin, dki c yu c ho sphin b ph m d c u n nh n a u, c n n m Tht c xc cc b c m dn ph th hi phn tch v nh. c ng nh i c n ki tra yu c N c bao g cc b c c thi ch nh SRS v thi m u. ng m n t p n t l ranh gi yu c p i u. Th c phn b t yu c (Requirements Allocation Procedure) u Phn bcc yu c s ph c cao (high-level product requirements) u n m p thnh cc h ng con cth vi quan tr khi pht tri cc h ng bao th l c ng n th g c n c v ph m ho cc s ph ph m ph h (complex m ph ng n m c n m n m c p software product) ch nhi h ng con (Nelsen 1990). Phn b c th hi a u th c n sau khi cc yu c m h ng xc v ki trc h ng u c th c nh n th c ngh Th c ny ch thng tin v c lm th th hi s nh a. t a vi no c n phn b nh m b cc ch n (right functionality) gn cho thnh m o c ng ng c ng ph h ng (system component) thch h Th c c m t th cc n th p. t ng lm no yu c phn b n v v c h ng g v cc yu c lin quan u l t c yu u th c u trong cc h ng con khc. th Template tnh hu sd (Use case template) ng ng M use case cung c m cch th tiu chu ti li ho m cng vi u p t c n u i c (tasks) m ng i dng mong mu th hi v hth M ngh use n c n i ng. t nh a case g m m t n v m t ng cng vi (task), m t cc hnh vi c th a ch c v l n (alternative behaviors) ho cc lo tr bi(known exceptions) c ph c i t n i c xl, thng tin km theo c t theo cng vi (task) ngi dng. Use-cases c c th phc th (elaborate) theo cc yu c ch n (functional c o u c ng requirements) ring bitrong SRS. B c c th t h cc template use-case t n ng k p v SRS thnh m ti li duy nh ch cc yu c ng i dng (user t u t a u
81
requirements) v yu c ch n (functional requirements). Ch ng 8 xu u c ng t mkhun d (format) use-case template. t ng Template c t yu c ph m (SRS template) u n m SRS template (software requirement specification template) cung c m cch p t th c c trc t c cc yu c ch n (functional requirements) v yu c u ch u c ng c phi ch n M tch thng qua m SRS template tiu chu s u c ng. t c t n nng cao rnhi ch l ng c yu c B c th t u t a u. n thng qua nhi templates khc u nhau thch h v nhi lohnh dn khc nhau, trnh lm ki size p i u i u one fits all (mkch thc cho tc Ch ng 9 m t t SRS template. t t ). m Th t x th t tin cc yu c (Requirements Prioritization c p u u Procedure) B ti Matt m t n cu c m d ph m n hnh l giai n n giai o i a t n n m i o cxn nhanh ch n l k ch b b pht cu t khi c ng c p ho xo vo i p h cu c l bi cgi ph vi tbc ng n i a ch u. t m m i t giai n no, chng ta o c ph bi tnh n no, use-cases no, yu c ch n (functional ng i t ng u c ng requirements) no c m tin th nh Ch ng 13 xum tht c u p t. t t c c x th tin b tham kh cng nhi thng tin khc lin quan n r ro p t u n o u i k thu chi ph t ng i c vi ci t m use-case, m tnh n ho yu t, a c i i ng c c u. Cc checklists thanh tra SRS v use-case (SRS and use -case Inspection Checklists) Thanh tra chnh th ti li yu c l m bi php quan tr m b ch c u u t n ng o t l ng. M inspection checklist danh kh nhi trong scc l thng t nh c u i th ng tm th ti li yu c Ch ng 14 xu cc v dvSRS c y u u. t inspection chectlist v use-case inspection checklist. TI S QUY TRNH QU L YU C (REQUIREMENTS N N U MANAGEMENT PROCESS ASSETS) Th c ki sot thay i (Change control procedure) t m M quy trnh ki sot thay i c th gi cc h n trong d b cc t m lm m n n i thay i yu c khng ki sot v khng bi bao gith ng Tht u m c t ng. c 2.
82
ki sot thay i nghcch m yu c m ho m s i yu c c m nh a t u i c t a u xu truy thng, gi v quy ch nh hay c t, c n c nh c t nh p n khng. Ki sot thay i th ng trgip b m cng c m c i t gim st nh ng m cng cth khng thay thcho quy trnh Chng 17 ch quy trnh t c. ra ki sot thay i m cch chi ti m t t. Th c ban ki sot thay i (Change Control Board Procedure) t m Ban ki sot thay i (CCB) l m nhm bao g m s lin quan n m t m t ng i dn ph m (stakeholders) ra cc quy lin quan n thay i yu c n m t nh u, li cc thay i ch thu hay tch Tht CCB m t u c p n i. c cc v u hong c nhm. Cc hong chnh c CCB l phn tch h ng c cc t a t a nh a thay i, ra quy v i thay i, thng bo n tc ng ai lin quan v t nh m t nh cc thay i. Ch ng 17 nghv c v ch n c CCB. nh a c u c ng a Checklists v templates phn tch h ng thay i yu c (Requirements nh u Change Impact Analysis Checklist and Template) c l ng chi ph v hng c m thay i l vi lm quan tr tr c khi nh a t c ng ch nh ho tch thay i Nh minh ho p n c i . c trong Ch ng 18, m t checklist phn tch h ng ch nhi cu h h b suy ngh cc cng nh a u i i i n v vi (tasks) c th cc hi ph c , u ng (side effects), cc r ro ti tng lin quan i m t sth hi m thay i yu c cth Ch ng 18 cung c m template i c n t u . p t cho v ny. n Th t gim st tnh tr yu c (Requirements Status Tracking c ng u Procedure) Qu l yu c bao g gim st v bo co tnh tr c m yu c ch n u m ng a i u c n (functional requirement) v u ki m theo tr thi ny c th ng i n ng thay i. B nn s ng mc d u ho mcng c n l yu c gim n d t s li c t qu u st m s l cc yu c trong m h ng ph t Th c ny c t l ng n u t th c p. t ng m t bo co m b c phc gim st bckhi no c thCh ng cc n n i t . 16 ni r v n ny. v Template ma tr l v yu c (Requirements Traceability Matrix n n t u Template)
83
Ma tr l v yu c li k t ccc yu c ch n (functional n n t u t t u c ng requirements) tSRS, cng cc thnh ph thik n t (design components) c m a i yu c cc t ngu (source files) v tht (procedures) ci t cc yu c u, p n c u, cc tnh hu ki th(test cases) ki tra tnh n c vi ci t. Ma ng m m ng a c tr l vyu c c s ng i dng ho yu c h ng m t n n t u ng xc nh c u th yu c ch n (functional requirements) d xura. Ch ng 18 xu u c ng c n t t mtemplate ma tr l vyu c t n n t u. L TRNH C TI QUY TRNH YU C (REQUIREMENTS I N U PROCESS IMPROVEMENT ROADMAP) C ti quy trnh yu c khng ph l cng vi d i n u i c dng. Nh cch ti c ng p n khng c h ng i v v ny s nh i n khng bao gid t thnh cng c n i . B c ph xy d m ltrnh th thi cc practices yu c c ti n n i ng t c u i n (improved requirements practices). L trnh ny c phl m ph c k ch n i t n a ho cti quy trnh. i n VI. Do tnh tr c m doanh nghi l khc nhau nn ti khng th ra m l ng a i p a t trnh ph h v t c p i t (one-size-fits-all). Cch ti c cng th ho khng th p n c thay th t cho duy v c ngh a chnh b Hnh 4-7 minh h m l m c n. a t trnh c i ti quy trnh c m doanh nghi Cc kqu n a t p. t kinh doanh mong mu (desired n business results) th n trong cc h chnh in m bn ph Cc ho c hi p t i. t ng c ti chnh thhi trong cc h khc v trong m sm i n c n p t c (milestones) trung gian (hnh vng trn). Th hi cc ho ng c ti quy c n t i n trnh trong cc h chnh ttri qua ph Sau khi b t ra m ltrnh p t i. n o t t ng t hy chuy cho m ngi ch trch nhi v t m h vim , n i u m m c, s t t k ch hnh ng t m Cng vi sau l a k ch vo ho c c . c ho hnh ng.
84
HNH 4-7. L trnh m v i ti quy trnh yu c u c n u.
Cc b c ti theo p Hon thnh cc B t gi Requirements Practices hi ttrong ng nh n i Ph c. Xc 3 c i cti requirements practices cao nhc b l nh h i n t a n c c n trn cc h ch a quy trnh hi t n c n i. Xc trong scc ti s quy trnh cng ngh c Hnh 4-6, ti nh n yu u s quy trnh no ch th sh ch trong tch nh b l ngh n a c u c ng n i n v s ng t n c d t. D trn 2 b c trn, xy d m l a ng t trnh cti quy trnh yu c nh i n u template Hnh 4-7. Giao cho m ai th hi m m trn ltrnh. i c n t c Yu c m ng i vik ch hnh ng t m sd u i t ho c c , ng template vkho hnh ng trong Hnh 4-4. Gim st ti th ch n c hi k ch cti n ho i n.
85
CH NG 5 YU C PH M V QU L R RO U N M N I
Dave, qu l dn c Chemical Tracking System t Contoso Pharmaceuticals, n a i c cu g v tr ng nhm l trnh Helen v tr ng nhm ki th ang c p i p m Ramesh. T c vui m v n m v h t u ang ng d i nhl m sv i t n g trong d tr c gl Pharm-Simulator. p n y i Hy nhl xem chng ta khng pht hi ra ng i dng ght ci giao di i n n c Simulator nh no cho n t l ki thbeta?Helen h a th n n m i. Chng ta m 5 tu xy d l h ng v ki thl Ti khng h n l l t n ng i th m i. mu p i vi ml n c t n a. Ch v no c , Dave ni. i kh ch n l ng i dng ni h n vui t u u a mu r nhi tnh n nh th t ch sd sau ny cV hy trao i t u ng ng c th ai ng . y v h nh 3 l tr c khi bi chng ta c nn vim tnh n no n i t t n t t t ng , u khng hy b ngay. V n th n i v t! Chng ta xng vo Simulator qu s v khng c th gian vi cc m i t yu c chi ti Ramesh nh i. M n th gian c m ng ki th u t, l t a i a y m l i h m ng l trnh xem ch ng trnh c nh tnh n no m ki th i y p ng ng m . n khi ki thl th l cc ch n m m ng l trnh vil hon m i y c ng y p t i ton khng phl ci m ng i dng mong mu i n. Ti ths c bkhi b qu l b n ngh d Pharm-Simulator t b i n ph xy ng k trn b yu c m ch h qua xem n th n u ng c no, Dave thm vo. Cho n khi chng ta nh c n c dng thc cc xuv thay i yu c t ng t u nh ng i thu b n Ch g ng nhin khi dn ch n 4 thng v chi c ph y. c c m ph th h nht g so v ngn sch. N u x ra l n ch u ng p i i u i y n a, c ti m in t! Ramesh ngh . Hay l chng ta l m danh sch cc v m ta g p t n p trong Simulator t ta d trnh cc v t ng tc th trong dn c n c
86
Chemical Tracking System. Ti c m bi bo v n l r ro ph m h t qu i n m, khuyn chng ta nn ch cc rro v phc th k ch phng ng chng. ra i o ho a Ti khng bi vci Dave ni. Chng ta h r nhi t t , c c t u Simulator v chng ta u khng mu cc v t ng tnhv tdn ny n n y n Dn ny khng l n m c ph qu l r ro. N chng ta vi ra a. n c n i n i u t nh g c th r rcho Chemical Tracking System th u c v l ng gy c i i nh ti khng bi lm thno th hi dn m cch thnh cng. Ti khng t c n t mu b cnh suy ngh chi no i v d ny. Chng ta c ph n t ng tri u i n n i l k ch cho d thnh cng! p ho n Khi Dave ni ra xu cu cng th u ch tr cc ksph t i i ng ng n m l nh ng i l quan khm ph Chng ta th ng hy v d t m ng c ng c. ng n i s c ti hnh sun s c d chng ta g v s c r khi th hi cc n m p r i c n dn tr c. Th t c hng t cc r r ng c d ti hnh c l c i n n n c n ng nhk ch V v m l khuyn h ch i v cc nh qu l l ho nh. y t i u i n hy danh cc rro c th v hy lm th phng trnh chng h l nh i c no n c ra v c quan nh y, tr c hl hy bu v cc rro tyu c c l v t t i i u. M rro l mtc ng vo ti trnh d v c th ra m s n tr c t i t n n gy t c ho th ch lm th b dn. Qu l r ro - m best practice c cng nghi m t i n i t a p ph m l m quy trnh nh danh, n m t nh gi, ki sot r ro tr c khi m i chng c thgy phi ph cho dn. N m ci g khng mong mu n c u t n nh x ra v tc ng x vo dn th ci khng ph l r ro, l ng y u i i mh qu t u (issue) c r ro. Hy giquycc v v h qu a i i t n u thng qua quy trnh gim st d n. Kh c th ch ch x ra hay khng x ra v m no d on c c n y y i c c cc r ro, nh qu l r ro gip b th hi cc hnh ng t thi a i ng n i n c n i u ha kh ng x ra r ro. Qu l r ro nghl giquycc v ti tng n y i n i a i t n m tr c khi n x ra v gy h qu u, ho gy ra kh ho nh t c y u x c ng ng, m ng may thnh cng c d Cc r ro n bn ngoi t ki sot c d c a n. i m m m a n n ch t, t tn m qu l thch h c m c n p.
87
Do cc yu c vai tr trung tm trong cc d ph m nn cc nh qu u ng n n m n l dn c danh cc r ro lin quan n yu c ngay ts v c cc n nh i u m ki sot thch h Cc r ro n hnh lin quan n yu c bao g khng m p. i i u m hi yu c khng bao qut hng i dng, skhng ch ch c ph vi v u u, t c n a m m tiu c d s c a n, thay i lin t cc yu c c dn. Cc nh qu l d c u a n n ch th m sot r ro yu c thng qua sh tc v khch hng ho c ki i u p i c cc i di c h v dcc nhn vin marketing. Cc r ro yu c c n a , i u n c ghi thnh ti li v l k ch gi b ho lob u p ho m t c i . Ch n birro th khng lm mr ro, v v Ch ng ny gi thi m s nh t i t i y i u t k thu qu l r ro ph m M sy t i ro c th ng nn cng qu t n i n m. t u r t trnh pht tri dn v u s c m t n i trong ph sau c Ch ng ny. n a Hy s ng thng tin ny kh ng ti trnh t cng cc rro yu c tr c d i n n i u khi chng t cng b n n. CS C QU L R RO PH M (FUNDAMENTALS OF A N I N M SOFTWARE RISK MANAGEMENT) Dn phi mv nhi lo r ro, ch k r ro lin quan n ph vi i t i u i i a cc i m dn. Phph i thu vo m i tc bn ngoi l m r ro hay g v d t c t t i p, m nh th ho m dn khc s xu ra cc components s ng l Qu u c t n t c d i. n l d hay phi mv cc r ro n sinh t km chnh xc c cc c n i t i i y s a l ng trc khi ti hnh dn. Cc r ro lin quan n cng ngh n i gy ra cc nguy cto l khi pht tri dn. S u hi biv ngu r ro c l n n thi u t cc n i ng ngu g c r ro Qu l r ro gi nhvi b trn m con tu v n c a i n i ng c n i t t lc m b nhn xa v ng t n pha chn tr xem c ni b no khng, n c i ng u th k th trnh va ch v n ho va ch nh t c th u ny quan p i m i c m nh , i tr h l kh ng hnh ng nhanh v m ni tin to l r tu c b s ng n n i t m n ng a n khng th chm. C nh quy trnh khc, hy cn ch cc hong qu b ng cc nh t n l r ro theo kch th c d c b Cc dn nh th c l m danh i n a n. c ch n p t sch qu l r ro n gi cn cc dn l th c ph l k ch qu l n i n, n n i p ho n rro mcch chnh th i t c. I. 1. CC Y T C QU L R RO (ELEMENTS OF RISK U A N I MANAGEMENT)
88
Qu l rro l d cc cng c tht thch h ki ch i ro d n i ng ng v c p m r n trong m gi h c th p nh Qu l r ro xu m cch ti c t i n ch n. n i t t p n tiu chu danh v ti li ha cc y t i ro, gi nghim tr n nh u u r nh ng ti tng c n, xucc chi l c gi b r ro (Williams, Walker, m a t n m t i and Dorofee 1997). Qu l rro bao g cc hong sau trong Hnh 5-1. n i m t
nh danh Phn tch gi rro nh i tin ho u
Qu l r ro n i
Trnh r ro i
Ki sot rro m i
L k ch p ho qu l n Phn gi i Gim st
Hnh 5-1 Cc y t a qu l r ro u c n i
gi r ro (risk assessment) l quy trnh kh st m dn xc cc nh i o t nh vng r ro ti tng. Tr c hl danh r ro (risk identification) thng qua i m t nh i m danh sch cc r ro th ng g trong m d ph m v s c m t t i p t n n m sau trong ch ng ny (Carr et al. 1993, McConnell 1996). Ti theo l phn tch p r ro (risk analysis), ngh l b d tc h qu i a n an t cc u (consequences) c a cc r ro Sau cng l tin ho r ro (risk prioritization), ngh l b s i . u i a n t trung xl cc r ro nghim tr nhthng qua kh ng ph h ti tng p i ng t n y m c r ro (potential risk exposure). Kh ng ph h ti tng c r ro l m a i n y m a i t hm c 2 bi th t l kh ng gnh chmmt do r ro, thhai l l a n: nh n u t i n c cc mmt a t .
89
Trnh r ro (risk avoidance) l m cch gi quy r ro: khng th hi i t i t i c n nh g l r ro (dondo the risky thing). B c thtrnh r ro b cch ng i t n i ng khng m trch cc dn r ro, b cch ch d cc cng ngh i ng s ng c th t ng minh thay v cc cng ngh i xu hi b cch lo trcc c ch m t n, ng i tnh n s bigy kh kh cho b sau ny. ng c t n n Nh thng th ng b s i th hi cc ho ng ki sot r ro (risk ng n ph c n t m i control) qu l cc rro x th tin. L k ch qu l r n i c p t u p ho n i ro (risk management planning) l a ra m kho gi quy m r ro t ch i t i i nghim tr nh nh cch ti c gi b r ro (risk mitigation ng ng p n m t i approaches), k ch lin t nghi v ho c p (contigency plans). Sau khi c cc k ho trnh r ro, hy tri khai th hi chng, hong l phn gi r ro ch i n c n t i i (risk resolution). Cu cng hy gim st ti phn gi m r ro thng qua i n i i i hong gim st rro (risk monitoring). t i TI LI HO R RO D N (DOCUMENTING PROJECT U I RISKS) B khng ch gi nh bicc r ro i v dn m cn c phti li n n n n t i i n i u ho v qu l chng sao cho b c th n n thng bo v h qu tr thi cc u v ng c chng t t ccc stakeholders trong ton bti trnh dn. Hnh 5-2 l a i t n mm ti li ho m y t i ro (risk item). t u u t u r 2.
90
M GIM ST Y T R RO U U I (RISK ITEM TRACKING TEMPLATE) ID: <s u c r ro> hi a i Ngy pht hi <ngy r ro danh> n: i c nh Ngy xl: <ngy rro a vo qu l> i c n M t <m t i ro theo m i ki - h qu > : r u u n u Xc su <kh ng r ro tr t: n i thnh hi th n c> h ng: <s nh ph h ti tng n nh i ro tr y m u r thnh hi th n c> K ch gi b r ro: <m trong nhi cch ti c ki sot, trnh, ho m t i t u p n m t thi ho, ho gi b rro> i u c m t i Ch trch nhi <c nhn ch trch nhi phn girro> u m: u m i i Ngy hon thnh: <ngy d n k ch gi b r ro hon thnh> ki ho m t i c Hnh 5-2 M gim st mrro u i i B c th u tr ng ny d i d mb tnh d p x cc r ro. L n l b ng t ng s p i u gi ng ny nh li duy nhv n l r ro trong ton b n. b ti u t qu i d Dng cch m t i ki - h qu u n u (condition consequense) khi b xy d n ng ti li v r ro. Nghl, m t i ki m b quan tm, ti theo l h u cc i a u n n p u qu u ki r ro tr t i n i thnh m v ths Thng th ng, ng i t n t . ta ch tcc tr thi r ro (risk state) nhl cc u ki ( m ng i i n khch hng khng tho n v c s ph ) ho ch v u qu chng ta ch thu yu u n m c ni h ( c th p m trong b khch hng chnh). Hy ghp cc cu ny thnh d ng t n ng u ki - h qu i n u : khch hng khng th thu v yu c s ph v a n cc u n m, y chng ta ch th p m trong b khch hng chnh. M u ki c c ng t n t i n th sinh ra ms u quho ms i ki c th t h , c t u n sinh ra mh qu t u . ng c ng l ng ho cc r ro qu chnh xc. M c b ch phn g i c ch a n l bi v x h cc r ro theo nguy cc chng m thi. B c th t p ng i a n lm n gi h b cch c l ng c suv h ng theo 3 c low, medium, n n ng xc t nh p low.
91
S ng K ch gi b r ro xc cc hnh ng c thinh ki d ho m t i nh n t m m sot r ro. M s ho ch tr gi xc su x ra r ro, s i t k ch ng m t y i khc lt i p trung gi b h ng c rro. Hy cn nh chi ph khi l k ch, khng m t nh a i c p ho c ph tiu 20.000 USD l k ch cho m r ro gi 10.000 USD. n i p ho t i ng Gn m k ch cho m ng i ch trch nhi v ngy hon thnh. Cc i ho t u m nh rro di h ho ph t c nhi b c ti hnh. i n c c p n u n Hnh 5-3 minh ho t r ro m nhm dn Chemical Tracking System th m i o lu Ch ng ny. n u V DVM GIM ST M R RO C CHEMICAL U T I A TRACKING SYSTEM ID: 1 Ngy pht hi 04/05/1999 n: Ngy xl: m M t ng i dng khng tham gia y m c thikhi suy lu yu c : c n t n u, t d t c th i lm lgiao di ng i dng sau khi ki th n i ph i n m beta. Xc su 0,6 t: h ng: 7 nh K ch gi b r ro: ho m t i 1. Thu th cc yu c d m b v kh ng ngay ts trong giai p u n t d m n 1. o 2. Tch cc phin JAD v nh ng i trgip s ph (product c i ng n m champions) pht tri yu c n u. 3. Pht tri m nguyn m giao di ng i dng t th (throwaway n t u n m i user interface prototype) c cc ch n chnh (core functionality) a c ng v s i gip c nh ng i tr a ng gip s ph v cc chuyn gia t n m v ngh tr n. ng i gip s ph v nh ng i dng khc n m ng nh gi nguyn m u. Ch trch nhi Helen u m: Ngy hon thnh: Hon thnh phin JAD ngy 16/6/1999 Hnh 5-2 M gim st mrro u i i
92
Nhm c l ng xc su v h ng trn cscc kinh nghi c tcc t nh m dn tr c. Hai cch ti c gi r ro u gi xc su x ra r ro b p n m i m t y i ng cch li ko ng i dng tham gia vo quy trnh yu c Cch thba l lm u. nguyn m cch ny s u, lm gi b h ng ti tng c r ro b cch m t nh m a i ng lm ls giao di ngi dng. i m n L K HO P CH QU L R RO (PLANNING FOR RISK N I MANAGEMENT) M danh sch cc rro th khng phl mk ch qu l r ro. V m d t i i t ho n i i t n nhb c th hm k ch ki sot rro vo k ch t th a d , n bao ho m i ho ng c n. Nh v md l th b phc m k ch qu l r ro ring. K ng i t n n n i t ho n i ho ny c ch vai tr v trch nhi c cc hong qu l rro. ch n r m a t n i 3. Thng th ng, cc nhm dn l k ch hong c hnh hl th p ho t a ng i t b trong vi sd k ch nhl m h ng d cch th hi dn v i c ng ho t n c n ki sot cc thay i. ng lm nh vk ch qu l rro! m th i ho n i CC R RO LIN QUAN N YU C (REQUIREMENTS I U RELATED RISKS) Cc y t i ro m t u r trong cc trang sau t c theo cc giai n c quy c ch o a trnh cng nghyu c suy lu phn tch, c t ki tra v qu l u: n, , m n (elicitation, analysis, specification, verification, management). Cc kthu t c xuc th m b xc subi rro thnh v , ho gi b h ng t gi t t n i n c m t nh n d n n x ra. n u y II. 1. SUY LU YU C (REQUIREMENTS ELICITATION) N U T nhn v ph vi c s ph (Product vision and scope) m m a n m V i v ph vi d l cc thnh vin khng c m hi bichung, sng n i m n t u t r v c c s ph l g. Ngay t m khi bu d b phvi m ch a n m s t n, n i t mti li v m nhn v ph vi (vision and scope) ch ng cc yu c kinh t u t m a u doanh (business requirements), sd ti li ny lm c cho cc quy ng u s t nh lin quan n s i v b a sung cc yu c m u i.
93
Th gian dnh cho pht tri yu c (Time spent on requirements i n u development) L bi chch gy p l cho cc nh qu l khi h y cc ch u t th ng c n n che i yu c do h r n cc l trnh vin khng bu lm vi ngay th h u tin ng u p t c s khng l bi Cc thng sc m dn bi i theo kch p ng c ch u. a i n th c v mi d c n (h ng thng tin qu l, ph m h ng, n ng ng a th n n m th ph m qun s nh ng i ta th th ng cc d tiu t kho 15% n m ), ng y n n ng ngu l (th gian, con ng i, ti b cho cc ho ng pht tri yu c n c i n c) t n u (Rubin 1999). Hy ghi chp lth gian m b s ng cho cc dn c i i n d th khc nhau dng n lm tham s u ch cc d tng lai c b hi nh n a n. Tnh y v tnh ng n c c t yu c (Completeness and a u correctness of requirements specification) m b cc yu c m t ci khch hng c b hy d k o u ng n, n ng ng thuuse-case suy lu cc yu c b cch t trung vo cc hnh ng th t n u ng p c hi cng vi (tasks) c ng i dng. Hy ngh cc k b sd cth n c a ra ch n ng , hy vicc test cases tcc yu c hy t ra cc nguyn m cc yu c t u, o u u tr nn d n bii v ng i dng v hy suy lu d vo cc ph h c nh t i n a n i a h Hy tranh th . tnh c c i di cc khch hng, thanh tra (inspect) cc m a n c t c v cc m hnh phn tch. yu u Yu c cho s ph mang tnh sng t cao (Requirements for hight u n m o innovative products) R d t dng nh sai v n c th i v s ph khi m n nh ph ng a tr ng i n m i tung ra. Hy t trung nhi cho cc ho ng nghin c th xy c p u t u tr ng, d cc nguyn m s ng cc nhm h ng khch hng (customer focus ng u, d nh groups) t ngay ts v th ng xuyn vvi c c s ph c m n nh a n m mang tnh sng t (innovative product visions). o nh nghcc yu c phi ch n (Define nonfunctional requirements) a u c ng Do snh m tnhin c nhm pht tri vo ch n c s ph nn n nh a n c ng a n m h t d lng cc yu c phi ch n Hy tham v khch hng v c r xao u c ng. n cc tnh ch l ng nhhi n (performance), kh ng sd (usability), tnh t u ng n ng ton v (integrity) v tin c (reliability). Ti li ho cc yu c phi ch n y u u c
94
n v cc tiu chu ch nh (acceptance criteria) cng chnh xc cng t ng n p n t trong SRS. Th thu c khch hng v yu c s ph (Customer agreement a n a cc u n m on product requirements) N c nh khch hng khng th thu v ng g m b c xy d th u ng a n nh n n ng s ai khng hi lng khi nh s ph V hy xc ai l khch c n c n m. y nh hng chnh, hy s ng nh ng i tr d ng gip s ph m b ch ch b n m o c n n c ki y c t c c n a t khch hng v nh ng i lin quan n s ng n ph Hy ch ch b trao i ng i khi c ra cc quy lin quan m. c n n ng n t nh n yu c u. Cc yu c khng xc nh (Unstated requirements) u Khch hng s nh ghi trong u h mong mu m h cc n khng ni ra v v v y khng ghi thnh ti li Hy xc v ghi nh t c g khch hng c c u. nh b ci th ra. Sd cc cu h m t ng i khuy khch khch hng chia s u h n nhi n ngh t ng v cc quan tm c hb s nh nhi h nh g , a , n thu n c u n ng b nghe th n y.
Cc s ph n m ang sd coi nhl ranh gi yu c (Existing ng c i u product used as requirements baseline) Pht tri yu c khng coi tr i v cc dn ti xy d quy trnh n u c ng i ng (reengineering projects) t l cc d nng c Cc nh pht tri th ng c n p. n c b l hy sd h ng c nhl ngu yu c lo trcc l o ng th n u, hy i i biv thm cc tnh n m . Nh pht tri s lcc yu c m thng t ng i n l m t u i qua ti trnh ti xy d s ph hi c. Tuy nhin, ti trnh ti xy d l n ng n m n n ng m cch th lm vi khng hi qu khng y pht hi cc yu c t c c u v n u, v s khng ai ng nhin n h ng m c nh h ch nhh ng c c u th i ng n y th . Hy ti li ho cc yu c m b pht hi thng qua ti trnh ti cc v u u n n n u ngh khch hng sot xt cc yu c m b chng v cn c ch. u o n Giphp xu tnhu c (Solution presented as needs) i c t u
95
Cc gi php do ng i dng xu c thche l cc nhu c th sc i t p i u t a ng i dng v khi cho vi tng ho cc quy trnh nghi v(business n c p process) khng hi quho gy p l khi nh pht tri a ra cc thi k u , c c n n t km c Nh phn tch c ph su u ths i. n i chui hi c t ng ng sau n cc gi php m khch hng xu l g. Nhn chung, khch hng ch l i t nn ng i ra nhu c v chnh ng i pht tri m l ng i xugiphp. u n i t i 2. PHN TCH YU C (REQUIREMENTS ANALYSIS) U tin ho yu c (Requirements prioritization) u u m b m yu c m tnh n m use-case u tin ho v o i u, i ng, i c u c phn b vo m phin b c c s ph ho phn b t n th a n m c c vo m th t i m thi cng cth i (implementation stage). gi s tin c m yu c nh u a i u m trong st ng quan v cc yu c c tr c h b ph c cc i i u y i i n i quy i thng minh. t nh nh Cc tnh n kh v t k ng m thu (Technically difficult features) t gi tnh kh c m yu c khng ch n ra khi l k ch m cn nh thi a i u di p ho ko di cho n t khi thi cng, do c nh tnh n kh th thi v t k n ng ng c m thu v v b phbm st di bi thi cng c dn t ra cc quy t, y n i n n a t thch h i v cc tnh n ny, cc quy cng a ra s th nh p i ng t nh c m cng t t. Cc cng ngh ph ng php, ngn ng cng c ho thi b n c , , , c t ph ng khng quen thu (Unfamiliar technologies, methods, languages, tools, or c hardware) ng gi qu cao kh ng n bnhanh c nhm dn i v cc cng nh n m t a i ngh khng quen thu hy xc m r ro cao khi b u m cng ngh c, nh c i t t m i. 3. C TYU C (REQUIREMENTS SPECIFICATION) U Hi yu c (Understanding requirements) u u Cc hi bikhc nhau v c gi nh pht tri v khch hng c th n u t yu u a n d n nh kho cch l v v nghl s ph chuy giao khng ng ng n k ng, a n m n p k ng c khch hng. Cc cu thanh tra chnh th ti li yu c ng c v a c c u u
96
c cc nhm bao g nh pht tri ki thvin, khch hng, c th gi a m n, m lm m b rro. Cc nh phn tch t v c kinh nghi v c s cc t i c o o m yu u t cu h cho khch hng v vi cc c t t h M hnh v cc nguyn i ng t t n. m th n yu c tnhi gc khc nhau s ra cc m mv cc u hi u u l i yu c nh nh u p ng. Gy p l th gian th hi cc TBDs (Time pressure to proceed despite c i c n TBDs) Cc yu c ch lm r th ng d TBD (to be determined), s u a c c nh u rr ro n ti hnh thi cng trn cc yu c Hy giao cho cc c nhn c t i u n u . th trch nhi phn gimTBD, phn ginh no v th h phn gi m i i i th i n i. Cc thu ngnh nh (Ambiguous terminology) t p ng L m b thung p t ng t (glossary) v t n d u nghtc thu i li nh a t cc t ngnghi vv kthu (business and technical terms) c th di gi p t c n i khc nhau b nh ng i c khc nhau. Trn th tm thungc th i ng c , t t c ngh chung, ngh kthu ho ngh xc trong m ph vi h a a t, c a c nh t m p. Sot xt SRS c th gip nh ng i tham gia t m hi bi chung v ng c t u t cc thung t chnh. Thik c bao hm trong yu c (Design included in requirements) t u Cch ti c thik c bao hm trong SRS c th ra cc rng bu khng p n t t c c thi v l ch c th i v cc nh pht tri v c th n c n t cc a n c i n ng n vi sng t ra cc thik i Sot xt cc yu c ch ch SRS ch n c o t t u. u c n nh m ci c lm thay v lm ci nh no. nh n th 4. KI TRA YU C (REQUIREMENTS VERIFICATION) M U Cc yu c khng ki tra (Unverified requirements) u c m N b ki tra chlng v tnh n c cc yu c tr c khi bu thi u n m t ng a u t cng th vi l k ch ki thd trn yu c l cc nguyn m s c p ho m a u, p u gip b gi b cc cng vi phlm ltrong d Hy li ko khch hng tham n m t c i i n. gia cc cu ki tra yu c Th hi cc sot xt t d phi chnh th c m u. c n ng n, c, ngoi cc sot xt chnh th pht hi cng s cng t cc v trong yu c n m t n c u.
97
Sthnh th khi thanh tra yu c (Inspection proficiency) o u N nh ng i thanh tra yu c khng bi lm th thanh tra m cch u ng u t no t n cc ti li yu c v lm th gp ph vo cc cu thanh tra ng u u no n c hi qu cc l nghim tr (serious defects) c th u th i ng khng pht hi c n. Hy t tc ng ng i tham gia thanh tra ti li yu c M m thanh o o t nh u u. i t tra vin c kinh nghi lm vi ny. m c 5. QU L YU C (REQUIREMENTS MANAGEMENT) N U Thay i yu c (Changing requirements) u Cc v pht sinh i v ph vi c s ph th c th d ti li t n i m a n m s ng u m nhn v ph vi (vision and scope) nhl m chu ch nh thay i. M m t n p n t quy trnh suy lu yu c mang tnh h tc (collaborative) v smr cc n u p i ng thnh vin tham gia c thgi b n m n cc v v m t t a n yu c (Jones u 1996a). Cc h ng d th hnh ki sot ch l ng (quality control practices) n c m t c th pht hi ngay ts cc l v lm gi b sl ng cc s i ph n m i m t a i th hi sau ny. c n Quy trnh thay i yu c (Requirements change process) u Cc r ro s t hi khi cc xuthay i xuhi trong SRS m ch tun i xu n t t n ng theo m quy t no cB c c m quy trnh ki sot t c thay i t c . n n t m t cc xu quy trnh nhv bao g vi phn tch h ng c cc thay c t, y m c nh a i xu m ban ki sot thay i ra quy ch thu hay t i c t, t m t nh p n ch thay i, m cng c trqu l thay i sd t hi qu t h n c ng ng u lm vi c. Cc yu c khng thi cng (Unimplemented requirements) u c Ma tr l vyu c gip b khng bst bc n n t u n t yu c no khi thikthi u t , cng, ki th N c gip b m b m yu c s m . ng n o t u khng th hi c c n b nhi nh pht tri do s u thng tin y trn d i u n thi n. M ng ph vi dn (Expanding project scope) r m N cc yu c ngh khng ngay tu, th ph vi c dn u u c nh a ng m a s i m ng sau ny. Cc c t h s ph c th t nhi ph c r m v n m tiu n u
98
nl h l tin li c b Cc ngu l c dn phn btheo cc c n u a n. n c a c yu c ban u c th i u ch cho v ph vi th c dn u ph i nh ng i m ch c a m b bir h gi b cc r ro ny, hy l k ch dn thnh n t n. m t i p ho t giai n v t tr ng d d Th hi ch n c li tr c, cc ch ng o ng n n. c n c ng t c n khc s c th hi d trong cc giai n sau c d ng c n n o a n. QU L R RO C THI CHO B (RISK MANAGEMENT N I N T N IS YOUR FRIEND) M nh qu l d c th d cc ph ng php qu l r ro t kh t n n s ng n i ng n nh th v nguyn nhn khi cho d tr t tCc nh qu l ng n c cc n n nn i . n dn nn cn nh ch nh ng i thch h th hi cng vi suy c n c ng p c n c lu yu c Cc nh qu l c kinh nghi sch c hi dn khi c n u. n m th n danh sch cc r ro, c l ng kh ng x ra c m r ro v h ng c i n y a i i nh a n t ton d i n. III. Cc b c ti theo p nh danh m s i ro lin quan n yu c m b phi m t r u n ang i t trong dn hi t ng xc cc v hi t nhl r ro, ch n i. nh n n i i ch tm vo nh g ch x ra thi. Ti li ho cc r ro theo khun ng a y u i m u ki - h qu hy sd template trong Hnh 5-2. Hy u i n u , ng xut nhmcch ti c gi b rro c th m r ro. t t t p n m t i cho i i Hy t c m phin t kch no (brainstorming) v i ro v stham ch t p r i gia c cc stakeholders i di cho nh pht tri marketing, khch a n n, hng, v c qu l. Hy xc cng nhi cng t cc r ro m b p n nh u t i n c th p. gi m r ro v suxuhi v h ng t ng g nh i i xc t t n nh i c n. S x cc r ro thnh danh sch gi d theo xc su a p p i m n t r ro t th 5 r ro l nh Hy gn m r ro cho m c i y c i n t. i i t nhn th hi cc hnh ng gi b rro. c n m t i
99
PH II N PHT TRI YU C PH M N U N M
100
CH NG 6 THI L T NHN V PH VI C D N T P M M A
B ng nghi Karen c ti gi thi thnh cng ph ng php thanh tra n p a i u chnh th (formal inspections) ti li yu c ph m trong cng ty c c. C c u u n m a nh th ph nhi cc v n sinh trong cc phin thanh tra l xupht t n y n u n y t cch hi sai v m vi dn. Nh ngi tham gia thanh tra th ng c cc u ph ng hi bi khc nhau v m vi hm (intended scope) c dn, v khng ph u t ph a i bao gi c chia s h ng cng nhau mt nhn chung i v cc m tiu c d t m i c a n. H qu hs p nhi kh kh khi th thu v nhau v yu c l g u n a n i cc u ch n (functional requirements) c h ng s c m t c ng a th trong SRS. Nh ni trong Ch ng 1, yu c kinh doanh (business requirements) l th u hi m cao nh c str t ng ho trong chu yu c chng ngh n c t a u i u: nh a t nhn v ph vi (vision and scope) c dn. Yu c ng i dng (user m m a u requirements) v yu c ch n (functional requirements) c ph sng u c ng n i i v b c (context) v m tiu yu c kinh doanh (business i i nh c c u requirements) t ra. Cc yu c m khng nh t cc m tiu th u m c c khng a vo b m t c n yu c Dn c ph bao g cc yu c u. ng i m u kinh doanh (business requirements) khng lin quan tr ti t ph m nh c p i n m mua s ph c ci t s ph b tr, qu co, nh ta ch u m n ng, n m, o ng ng y l tm n cc yu c kinh doanh cho ph m c lm m thi. u n m n M dn m thi m hng thi l v truy thng m cch r t u t nh c t p n t rng th s ng nguy c t bnn rnhi nh ng i tham gia dn c th t th i t u, ng mang vo nhi d khc nhau, nhi tin khc nhau. Yu c s u nh u u u khng th n v n cc stakeholders khng chia s b ng u cng nhau mhi bichung v t u t cc nhu c kinh doanh (business needs) m s ph c v l ch m u n m n p ng i s ph mang l M t nhn v ph vi (vision and scope) sng s l c n m i. t m m a bi quan tr khi dn pht tri nhi m khc nhau, do s t ng c n u i a a d v m khi cho giao ti gi cc thnh vin tr kh kh h ng i a n p a nn n n.
101
M d hi th n cc yu c kinh doanh (business requirements) khng t u u hi u c nghy l m s nh a t tnh n a vo t sau b r l ng c u, xo i i i a vo. Cc v thu t nhn v ph vi (vision and scope) c dn c n c m m a c phn gi r tr c khi cc yu c ch n (functional requirements) n c i u c ng chi ti c t . M ti li t nhn v ph vi (vision and scope) t t c y t u m m t s cung c cc tham chi c thicho vi thm, xo b ch s cc yu c p u n t c , nh a u trong ti trnh pht tri c d n n a n. NH NGH T NHN THNG QUA YU C KINH DOANH A M U (DEFINE VISION THROUGH BUSINESS REQUIREMENTS) T nhn dn h ng cho cc thnh vin dn v t h ng r rng. m nh m i Ph vi d v ra ranh gi gi ci bn trong v ci bn ngoi d Cc yu m n ch i a n. c kinh doanh (business requirements) m ttrong ti li t nhn v u c u m ph vi (vision and scope) c d chng c thi d m a n, n t tnh ngu v cho d n n n. Cc t c xy d cc ph m th ng mth ng t ra mti li yu ch ng n m i o t u c marketing v m t ng t u i c ch . I. Ti li t nhn v ph vi (vision and scope) th ng phc th b nh u m m c o i ng ng i ti trv cho dn ho b m ai c vai tr t ng t Yu c kinh n c i t . u doanh (business requirements) thu th tnh c nhn c th l cu c p ng tr i h tsao c c d ny. Cc c nhn nh y c th nh ti tr khch hng i i n n v l , ho nh qu l cao c c tch nh ng i htrs ph (product c n p a c, ng n m champions), cc thnh vin c b n marketing. a ph Cc yu c kinh doanh (business requirements) t h tnhi ngu c u c p p u n th xung t nhau. V d ta xt m ph m nhng qu l my bn hng t , t n m n ng. Cc m tiu c ph m do ng i pht tri thu th c a n m n p c: Cho thu ho bn kit cho ng i bn l c Bn th ph u sch bo c m, ng, Thu ht khch hng t mua hng c mth ng hi nh i a t u t nh Cthi quan h pht tri khch hng i n nh n Cc mquan tm c ng i bn l th i a c l: Thu ti t c n khch hng s ng my bn hng t d ng
102
Thu ht nhi khch hng h s ng my bn hng u n d Ti ki chi ph n thay th t m c u my bn hng b cc hong bn ng t hng th cng Nh pht tri mu t ra mthib hng cng ngh v d d cho n n o t t bn cao s ng khch hng; trong khi ng i bn l ch n m h ng n gi cha kha th mu t th n, trao tay; cn khch hng th mu h ng ti l v nhi tnh n Ba cch n th n i u ng. ti c v khc nhau trn s n n cc m khc nhau, cc rng bu p n n d c ch c khc nhau, cc chi ph khc nhau v c th n yu c kinh doanh (business khi u requirements) b xung t. T c xung t ny c phn gi tr c khi t cc n c i cc yu c ph m lm chi ti u n m c t. B c c th d cc yu c kinh doanh (business requirements) thi n ng s ng u t l tht tin th thi cc use cases v cc yu c ch n (functional p u c u c ng requirements) lin quan. V d m yu c kinh doanh c th , t u mang ldoanh thu i nhi nhcho my bn hng th s c tin th hi tr c nhcng cc tnh u t u c n t n lin quan. ng Yu c kinh doanh lm r c p h cc tnh hu s ng (use cases) m u t p ng d ng d s t (b ng c d v su m m use-case th hi ng ci r a ng ng) i c c n. su c th ci t bnh th ng t tng ho hon ton. C u r v t i chi ng chi su c muse-case c ph xc v ti li ho y . u a i n i c nh u TI LI T NHN V PH VI (VISION AND SCOPE U M M DOCUMENT) Ti li bao g m m t ch kinh doanh c s ph t nhn v cc u m t v i a n m, m m tiu c s ph bo co ph vi v cc gi h c s ph m t c a n m, m i n a n m, c tnh c khch hng (characterization of customers), cc tin c dn, m t a u a cc tiu chu gi s n nh thnh cng c dn. Ti li c t ng i ng ch a u n n, nn t t 8 trang, ph 3 i thu ch u vo b chv kch th c c d c y n t a n. II. Hnh 6-1 l mtemplate c ti li ny. t a u
103
1. Yu c kinh doanh (business requirements) u 1.1. D nh (Background) n p 1.2. C i kinh doanh (Business opportunities) h 1.3. M tiu kinh doanh (Business objectives) c 1.4. Yu c c khch hng ho yu c c th (Customer or u a c u a tr ng Market requirements) 1.5. Gi tr cung c cho khch hng (Value provided to c p customers) 1.6. Rro kinh doanh (Business risks) i 2. T nhn c giphp (Vision of solution) m a i 2.1. Bo co t nhn (Vision statement) m 2.2. Cc tnh n chnh (Major features) ng 2.3. Cc gi v rng bu (Assumptions and dependencies) nh c 3. Ph vi v cc gi h (Scope and Limitations) m i n 3.1. Ph vi c phin b u tin (Scope of Initial Release) m a n 3.2. Ph vi cc phin b ti theo (Scope of Subsequent Release) m n p 3.3. Cc gih v lotr i n i (Limitations and Exclusions) 4. Bc kinh doanh (Business context) i nh 4.1. H khch hng (Customer profiles) s 4.2. tin c d (Project Priorities) u a n 5. Cc y t u thnh cng (Product success factors) Hnh 6-1 Template cho ti li t nhn v ph vi (vision and scope) u m m D i l githch template trn. y i 1. YU C KINH DOANH (BUSINESS REQUIREMENTS) U Yu c kinh doanh xc nh l ch chnh m h ng m s u nh ng i th i cung c cho p khch hng v t c pht tri s ph Ndung ny khc nhau i vnh ch n n m. i i ng lo hnh s ph khc nhau nhhth thng tin qu l, gi ph m i n m ng n n m th ng m h ng ch cc ph m nhng. i, th a n m 1.1. D nh (Background) n p
104
M t n g nguyn nhn xy d s ph m t trnh ho tnh tr ng n ng n m, qu c ng d tquy xy d s ph n i t nh ng n m. 1.2. C i kinh doanh (Business opportunities) h M t ch th cho s ph ho m tv kinh doanh (business i tr ng n m c n problem) c gi quy M t tr ng m s ph s c sd v n c i t. th n m ng tnh c tranh c s ph l g trn th n l s ph th ng m nh a n m tr ng u n m i, m t i s ng s ph n l h ng thng tin t hng. Hy m t n d n m u th c ng g v n ph t ng t c trn th v so snh s ph n n s m ang tr ng n m ang xuxy d v s ph ny. Hy xc cc v khng th c gi t ng i n m nh n i quy n khng s xus ph xu hy m t ph h c s ph t u n t n m t, s p a n m v khuynh h ng th v h ng chi l c kinh doanh c doanh i tr ng nh n a nghi p. 1.3. M tiu kinh doanh (Business objectives) c T k ng g v l ch m s ph s ng t n n cc i n m mang l n l ng ho i, u c cc l ch th s i y thuyph h Gi tr s ph mang lcho khch hng t c n. m n m i m t c trong m 1.5 ti li ny, v v ch v gi tr n ph c u y y ni cc s m mang lcho chnh doanh nghi s xura n. Cc m tiu ny c m t i p n t c n c trong s c l ng vdoanh thu (revenue) v ti ki chi ph, phn tch tl t m hon v u t(ROI), ngy pht hnh cc phin b N cc thng tin nh n n. u trn xuhi u nth hy tham chi t t c ny. t n nhi i u i m 1.4. Yu c c khch hng ho yu c c th (Customer or u a c u a tr ng Market requirements) M t c c cc khch hng ti n g c nhu c khng nhu u a m ng, m cc u c p b cc s ph t t trn th Hy gi thi cc v m ng i n m ang n i tr ng. i u n khch hng i mtrong hong nghi v a h trong s v ang t t p c , cc n th s ph s i quy v no v hy a ra cc v d vi khch hng n m gi t n v c sd s ph gi quy v . Hy xc mi tr ng ph c v ng n m i t n nh n ng ph m m trn s ph hong. Hy ngh c t ng bc n m n m t nh a m t yu c hi n ho yu c giao di quan tr no c khch hng, nh u u ng c u n ng a ng trnh ch cc thi k th hi m chi ti Hy vi cc yu c thnh ra t v c n c t. t u mdanh sch c s cho sau ny cc yu c ng i dng v yu c ch t nh sao u u c n c th n vng c tr i. ng l t l
105
1.5. Gi tr c cung c cho khch hng (Value provided to customers) p nh nghcc gi tr khch hng s n t n ph v ch s ph a m nh c s m ra n m s lm hi lng khch hng nhth no. Di gi cc gi tr c mang l cho n i i khch hng nh sau: Cthi n suho gi cc cng vi c lm l i n ng t c m c n i Tiki chi ph t m Xy d quy trnh lm vi ng c T ho cc cng vi v lm b tay nh ng c n c ng tr c y C kh ng th hi tr v cc tc v n c n n n (tasks) m ho ch n m i c c ng i Ph h v cc tiu chu ho quy h l p i n c nh p Cthi kh ng s ng so v d hi c i n n d i ng ng n 1.6. R ro kinh doanh (Business risks) i Tm t cc r ro kinh doanh chnh (major business risks) lin quan t vi pht t i i c tri ho khng pht tri s ph v d c tranh trn th cc v n c n n m, s nh tr ng, n vth h sch nh c ng i dng, cc v vth thi, cc i n, p n a n c nh h ng khng mong mu c th v t kinh doanh. c l ng m nghim n c m c tr c r ro, xc bc ng a i t nh hnh ng gi b r ro no m b c th ch m t i n v ra. 2. T NHN C GI PHP (VISION OF SOLUTION) M A I M ny thil m t nhn di h c s ph t nhn ny t b c c t p t m n a n m, m o i nh cho vi ra quy trn ton b trnh pht tri s ph T nhn khng c t nh qu n n m. m bao g cc yu c ch n (functional requirements) ho thng tin l k m u c ng c p ho d ch n. 2.1. Bo co t nhn (Vision statement) m M t c di h c s ph trong gi c doanh nghi ng th m ch n a n m nh a p, i c m t n ph khch hng nhth ng s m p ng no. D i l v d bo y v co t nhn c Chemical Tracking System (CTS) th lu trong m a c o n ch ng tr c:
106
CTS gip cc nh khoa h g ngh c i mua cc cng-ten-n ho ch n cc t nh cung c V c m cng-ten-n p. tr a i trong cng ty, s ho ch cn l ng t trong qu trnh tkhi nh cng-ten-nvo cng ty v sd ho ch , p ng t trong gim st b h ng. Cng ty tiki 25% chi ph mua c i th t m c ho ch b cch khai thc t cc cng-ten-n c, b cch lo t ng i u ang ng i b cng-ten-nhh v b cch sd m quy trnh mua s ho cc t n ng ng t m ch t CTS c sinh cc bo co theo yu c ph h v cc quy t i u. ng u p i nh c bang v lin bang v c sd l tr h b ch a vi ng, u v y ho t. 2.2. Cc tnh n chnh (Major features) ng L m danh sch c s tnh n chnh m s ph cung c cho khch t nh cc ng n m p hng, nh m cc tnh n phn bis ph v s ph c tranh, ho n nh ng t n m i n m nh c phn bi s ph v phin b tr c c n. Cc yu c ng i dng (user t n m i n a u requirements) v yu c ch n (functional requirements) c th c l v u c ng n t t cc tnh n i ng . 2.3. Cc gi v rng bu (Assumptions and dependencies) nh c Ghi lbc no c th t hi trong u b v n khi viti li i t gi nh xu n n d t u t nhn v ph vi (vision and scope). Th ng th cc gi ch c bi m m nh t b ng i ngh ch i ra khng chia s ng i khc. N b vira v xem xt k cho u n t n cng ng i khc b c th m t h cc gi c n v n. n c c t p p nh b d V dng i qu l ti tr , n CTS gi s nh thay th th qu l kho hi t h ng n n i b CTS v CTS s ng giao ti v d mua s Hy vira cc gi p i ng ng m. t nh trnh b cr lo no trong t ng lai. C v hy vi cc rng bu t i n ng y, t c chnh c d nhcng ngh th c s ng, nh cung c thba, i tc a n c d p pht tri v cc quan h n kinh doanh khc. 3. PH VI V CC GI H (SCOPE AND LIMITATIONS) M I N Ph vi c dn ngh n dung c gi php xu gi h xc m a nh a i a i c t, i n nh g m giphp khng c. Lm sng t m vi v gi h nh gip nh ng i ph i n m cc stakeholders c cc kv th ti v gi php. khi khch c ng c i i i hng xu cc tnh n m lm ra n c chi ph cao ho cc tnh n t ng n c ng khng thu ph vi. Cc yu c xun ngoi ph vi c phb c m u c t m m n i t ch trkhi xt th chng mang lnhi l ch th ph vi s c n r ra i, y i u i m i ng
107
ch ng cc yu c (v sthay i t ng c ngn sch, l bi a u i ng a ch u, thnh vin nhm lm vi L trcc ghi chp v yu c nh y v l do c). u cc u v chng b ch v c th t i chng s t hi tr i sau ny. xu n l 3.1. Ph vi c phin b u tin (Scope of Initial Release) m a n Tm t cc tnh n chnh s c a vo trong phin b u tin c s t ng n a n ph M t c tnh chl ng c thic s ph nhu c nhi m. cc t n t a n m p ng u u c ng khch hng khc nhau. Hy t trung lm tr c cc tnh n mang l ng p ng i gi tr nh trong chi ph pht tri kh nh t di tri khai r cao t, n thi t, c n n ng nh t. V d trong m dn c Scott b ti, anh ta quy a nghi v , t a n t nh p chuy giao gi hng vo phin b u tin. Phin b 1.0 khng c ph n n n n i nhanh, p, ho d d ci c nhl stin c u ny s c s ng, n t y, i quy ci t nh g s c nhm lm. Phin b u tin hon thnh cc m tiu cb c h n c n a th cc phin b ti theo s cc tnh n km quan tr h cc l ng, n p a ng ng n, a ch cc tr n, gip d d s ng. 3.2. Ph vi cc phin b ti theo (Scope of Subsequent Release) m n p M t tnh n a vo cc phin b ti theo, th gian d n. cc ng c n p i ki 3.3. Cc gi h v lo tr i n i (Limitations and Exclusions) nh ngh bin gi gi ci bn trong v ci bn ngoi l cch qu l c a i a n nh v lin quan n ph vi l cc k ng c ng i dng. ng n m n v a 4. B C KINH DOANH (BUSINESS CONTEXT) I NH Tm tcc v nghi v a d thm h phn lokhch hng chnh v t n p c n, s i cc tin cho d c c qu l. u n a p n 4.1. H khch hng (Customer profiles) s H skhch hng xc cc c tnh (characteristics) c n c cc lokhch nh b a i hng khc nhau, do m khch hng c nh yu c khc nhau i v s i ng u i n ph H c cc thng tin sau: m. s n L ch chnh m mlokhch hng khc nhau s n t n ph i i i nh c s m
108
Thi c h v s ph a i i n m. Cc tnh n chnh mang ll ch. ng i i Cc h ng thnh cng (success drivers) c m lokhch hng. nh a i i Bc t rng bu no bii vkhch hng c c ph a vo. c t i ng n i 4.2. tin c dn (Project Priorities) u a Tr c khi cc tin c dn thi l cc stakeholders v nh ng i u a c t p, ng tham gia dn c th p trung chy vo cc m tiu chung c dn. M t u c a t cch ti c cch x tht tin l cn nh 5 chi kch c m dn p n p u c u a t ph m tnh n ch l ng, l bi chi ph, nhn vin (Wiegers 1996a). n m: ng, t ch u, Trong bc n no th m chi kch c thu v t trong 3 phn losau: t d i u ng c m i My t h ng (a driver): m m tiu tin cao nh t u nh t c c u t. Mrng bu (a constraint): m y t i h m nh qu l dn c t c t u gi n n n phtun theo. i M b tdo (a degree of freedom): m y tm nh qu l dn c t c t u n th i gi cc chi kch khc nhau nh t cc h ng cn a u m c nh (drivers) trong cc rng bu bi c t. 5. CC Y TTHNH CNG (PRODUCT SUCCESS FACTORS) U Hy xc cc y t nh u thnh cng c nghv l ng nh no. n c nh a o th N c th u hy thi l cc tiu chu l ng s cc m tiu c d t p n o p ng c a n. M s t trong cc tiu chu l th n, doanh thu, cc ch gi s n ph s nh hi lng c khch hng, l ng giao d x a ch l. III. S B C (CONTEXT DIAGRAM) I NH M t m vi thil bin gi h ng chng ta pht tri v ton ph t p ng a th ang n i b ng g xung quang n. S i c th n b hnh v nh b nh hi ng minh h a ng bin ny b cch th n cc k n gi h ng pht tri ho ng hi t i a th ang c n, c h ng xc v thgi bn ngoi. S b c xc cc th c nh, i i i nh nh th th c (entities) bn ngoi h ng c giao ti v h ng theo m cch no th p i th t ( gl terminators ho external entities), xc lu d u v lu c i c nh ng li ng vch(flow of data or material) gi m th th ngoi v h ng. B c t t a i c bn th n th km s i c trong ti li SRS. in b nh u
109
Hnh 6.2 minh hom phin b n gi ha s b c c Chemical t n n i nh a Tracking System. Th th c Chemical Tracking System v c nhm hnh trn t n, s b c khng c cho ng i c bi cc dli v quy trnh bn i nh n t u trong h ng. Cc lu (flows) bi di m thng tin ( th ng u n i chemical request ), ho th thv l ( c c t chimical container Terminators thhi b cc ). c n ng hnh ch t, c th u di cho cc l ng i dng (user classes) (Chemists), nh bi n p ho t ch ( c c Purchasing Department) ho cc hth my tnh khc c ng (Training Database).
Hnh 6.2. S i c c Chemical Tracking System b nh a IV. N CH PH VI (KEEPING THE SCOPE IN FOCUS) M C M Cc yu c kinh doanh (business requirements) ghi l trong ti li t u c i u m nhn v ph vi (vision and scope) l c xl tc r rlin quan n m s t cc c i
110
ph vi c dn. Ti li t nhn v ph vi (vision and scope) gip b m a u m m n nh gi li cc tnh n v yu c xu c nn a vo ti li ny hay u ng u c t u khng. Cu h u tin m b c tr i khi nghe bcai xuyu c m i n n l t t u i ho thay i yu c c l: Ci ny c thu ph vi khng? c u c m M s t yu c xul n ngoi ph vi. Chng c th m t ng u c t m m l t t nh chng ph x trong m dn khc ho trong m phin b t, ng i c l t c t n khc c s ph V cc xukhc thu ph vi d th a vo t a n m. i t c m n c p h cc yu c c c d s x th tin trong mt ng quan p u a n, c p p t u i v cc yu c khc, cn nh nh i i cc yu c khc. i u c c v u Kh ng th l yu c m xun bn ngoi ph vi nh l m n ba u i c t m m ng t tng c gi tr m rc m ng ph vi a n vo. B c lm m cao t n r m n n i l ti li t nhn v ph vi (vision and scope) trong s u ch c ban i u m m i nh a ki sot thay i, t nhin c cn nh v i gian th hi dn. Khi ph m t n c th c n m vi thay i, b c phn lv khch hng v n n m i i ngn sch, th gian, ngu i n l khc v nhn l n c thi (c bi yu c m c nh nhn vin c c c u n t t u i n ng mk ng khc). T nhl l bi v ngu l thay i theo cho thch t n t t ch u n c c h b nn l ngn sch ngay t cho s ng tr ng yu c p, n p u t u. Cc b c ti theo p C th n s khai tr ng m dn m hy vi m ti li t nhn b p t i, t t u m v ph vi (vision and scope) theo m trong Hnh 6-1. Bi t ny s m u p kh th hi n nhm c b khng s sng chia s c n u a n n cng nhau cc hi u bichung v m vi d t ph n.
111
CH NG 7 TM KI TI NI C KHCH HNG M NG A
N b chia s m tin c ti r stham gia c khch hng l y tthen u n ni a ng a u ch trong vi chuy giao m s ph c chl ng tuyh th b phlm t c n t n m t t o n i sao khch hng tham gia cng s cng t vo dn. Sthnh cng khi lm m t yu c d n sthnh cng khi pht tri ph m phthu vo vi c u n n n m c c nghe ti ni ngay ts c khch hng hay khng. Chng 6 th c ng m a o lu vvi l ti ni c m ki khch hng l cc nh ti tr cc nh n c y ng a t u , marketing, th ch ng ny t trung vo ki khch hng khc - nh ng i p u ng dng, t ng l yu c ng i dng (user requirements). tm ki ti ni ng u m ng c khch hng, b c th hi cc b c sau: a n n c n Xc ngu t c th y yu c ng i dng c d nh n l u a n. Xc cc l khch hng khc nhau c d nh p a n. Hy lm vi v cc c nhn i di cho nh l khch hng khc c i n ng p nhau. Tho n v ng i ra quy cu cng i v cc v lin quan thu i t nh i i n n d n. Stham gia c khch hng l cch duy nh trnh cc kho cch k a t c ng v gi ci khch hng mong mu v s ph th s c s xura. Tuy ng a n n m c n t nhin, u khng c ngh l h m vi khch hng m scu h v i a i t t i k v c hr sau btay vo vi m ngu N nh pht tri lm chnh ng a i t t n. u n xc ci m khch hng xungay tu th c th s i lm lh ng t h ph i th ml n b khch hng, trong s tr ng h l khng ths t mnh t n a i a cc p, t bi c g, v nh pht tri c v n n ng y. I. NGU YU C (SOURCES OF REQUIREMENTS) N U Cc yu c ph m c th t u n v u ny ph u n m n nhi i i thu vo b ch c n t s ph c b ph n m a n, thu vo mi tr ng pht tri D i l cc ngu yu c n. y n c u.
112
Ph v v th lu v khch hng ti n (Interviews and discussions ng n o n i m ng with potential customers) Hy tm ki cc khch hng ti n v ni chuy v h Ch ng ny th m m ng n i . o lu lm th tm cc i di ng i dng ph h chng 8 ch t t tn n no n p, m cc k t suy lu yu c t i di khch hng. thu n u cc n Tm ki ti li m ts ph hi th khch hng sd ho m u n m n i ang ng c cc s ph c trang (Documents that describe current or competing n m nh products) Ti li c th tcc tiu chu m s ph ph tun theo nhcc chu u m n n m i n cng nghi cc quy c chnh ph p, a nh . Cc c t a yu c h ng (System requirements specifications) c u th M m t g c t c h ng c cao c ph m v ph t bao m c yu u th m a n m n c t ng M t con cc yu c hth c phn bcho m ng ng. t p u ng ng c i phn h a ph m (Nelsen 1990). c n m Cc bo co bi ton v ngh nng c h ng hi t (Problem reports p th n i and enhancement requests for a current system) Nhm h s ph c doanh nghi (help desk) l m ngu yu c r c tr n m a p t n u t gi tr chnh l n thu th thng tin v n m hi t v cc ngh i . H i p ph m n i c ti c ng i dng. n a Cc u tra marketing v cc b h ng i dng (Marketing surveys and i ng i user questionnaires) Cc cu u tra th ng s ng thu m l ng d u l ng c i c d c t li nh ho th k l tm l ng ng i dng l Hy u tra ngi v hy c ng n t n. i ng t cu h ng i. Quan st ng i dng lm vi (Observing users at work) c Khi quan st ng i dng lm vi th nh phn tch c th ra nhi thng c rt c u tin c gi trQuan st lu cng vi c ng i dng (users workflow) trong . ng c a mi tr ng lm vi c hcho php nh phn tch th nh v m c a y c ng n ng i dng phi mkhi lm vi trn h ng hi tv t xc ang i t c th n i nh
113
cch m h ng m c th tr ng cng vi hi qu n (McGraw and th i h lu c u h Harbison 1997; Beyer and Holtzblatt 1998). Khi quan st, nh phn tch hi bi u t chnh xc h v hong c ng i dng thay v ch gi h hhay n cc t a n n i , ngh vira gi cc b c x cng vi c h Nh phn tch c tr t ng h t y l c a . n u ha v t qut ho cng vi c ng i dng m b cc yu c n b ng c a o u m t c th ng d cho m l ng i dng nh t t th khng ch c ng t p m ng ch cho m c nhn. M nh phn tch gi c th xu cc t ng c ti quy t t i t i n trnh nghi v n tc ng i dng. p hi i a Cc phn tch k b tc vng i dng (Scenario analysis of user tasks) ch n B cch xc cc tc v(tasks) m ng i dng c ph hon thnh v h ng nh n i i th th ng thng qua nh k b c ho m dy cc hnh ng ( ng, ng ch n th c t i khi cn g l stories), nh phn tch c th i chuy giao cc yu c ch n n u c ng (functional requirements) c thi cho php ng i dng th hi cc tc v n t c n (tasks) l n dung c n c cch ti c use-case. (Xem Ch ng 8). . y i b a p n II. CC L NG I DNG (USER CLASSES) P M ng i dng th khc v m ng i dng khc, khc tgc nhn khc nhau, t i t khc v n xum h d s ph khc v n d v t t s ng n m, mi ng ng, kinh nghi m sd my tnh, v tnh n sd v ng cc ng c ng, quy trnh nghi v c s p d v tr l, v m tin truy nh B c th ng, v a cc c u p. n nhm nh ng i ng dng vo cc l khc nhau c cvo st ng tc m sng i dng v p n a t nh g phn bih ni ng t trn. Nhu c c cc l ng i dng khc nhau th u a p khc nhau v m quan tr v do khc nhau v c tin (Gause and t ng m u Lawrence 1999). M l ng i dng s c m t cc yu c ch n (functional i p t p u c ng requirements) v phi ch n ring. V d m ng i dng khng kinh nghi c ng , t m th quan tm n vi h ng c d c hay khng, v v m cc menus, cc c th h y wizards l quan tr Cn nh ng i dng nhi kinh nghi v lm vi ng. ng u m c nhi gi i h ng m ngy th h n thao tc nhanh trn h ng, v v cc u v th i c th y phm t cc macro, l quan tr t, ng.
114
C m sng i b nh h ng b ph m b th hi nh hl t i n m n ang c n ng i khng phl ng i dng tr ti nghl khng truy nh vo dli c ph i c p, a p u a n m khng c cc bo co. H o nn m l ng i dng ph m, t t p (additional user classes) c ph m a n m. C nh l ng i dng khng ph l con ng i, c thl cc d ng p i ng ng khc, cc hardware components c trao i thng tin v ph m c b i n m a n. nh danh v c t l ng i dng khc cho s ph c b ngay ts cc p n m a n m trong vng i c dn, b c th lu cc yu c ti di c m l a n suy n u n a i p ng i dng. Ti bim trong s cng ty pht tri cc d th ng m t t cc n ng ng i c 65 cng ty khch hng. Khi hth hi s ph h c n n m, nhm tc khch t cc hng vo 6 l ng i dng c t p yu c c m l Ti li ho cc l u a i p. u p ng i dng v yu c c ml trong SRS. Xem v d ng 7-1 ni v c u a i p B yu u c ml ng i dng. a i p B 7-1. Cc l ng i dng c Chemical Tracking System NG p a Nh ho h (Chemists) c Nh ho h s ng h ng g yu c v ch c mnh t cc nh c d th i u ho t a i cung c v cc kho ch ho ch M nh ho h s d h ng m p a t. i c s ng th t vi l mngy, ch u l gim st cc thng ch ho ch trong v ngoi n i y a t phng th nghi Cc nh ho h c nhu c tm ki cc c trc ho h m. c u m u c ring bi (specific chemical structures) trn catalog c nh cung c cc c t a p, u trc ny v b cc cng c c trc hi c c h c ra ng v u n a . Ng i mua (Buyers) Ng i mua trong b n mua s x cc ngh ho ch xu ph m l mua t c t tnh ng i s ng khc, h ng d giao ti b h ng v nh cung c bn p ng th i p ngoi t hng v gim st n hng (orders). H c cht t hi biv ch u t ha h v v v m c cc thib v n gi tm ki catalog c c y n t truy n n m a cc nh cung c Ng i mua s p. khng sd tnh n gim st thng ch ng ng a c h ng. M ng i mua s d h ng trung bnh 10 l m ngy. a th i s ng th n i Nhn vin kho ho ch (Chemical stockroom staff) t Nhn vin kho ha ch g 3 k t vin qu l m kho ch h 500.000 t m thu n t a n
115
thng (container) ho ch H l cc xut t. x t nh ha h cung c cc c p thng ho ch s c, t hng ha ch m tcc nh cung c Gim st t n t i p. tnh hnh t c thng ch trong v ngoi kho ha ch H nh ng i t cc a t. l ng dng duy nh c tnh n bo co vi sd ho ch v sd kho. Do t a ng c ng t ng l ng giao d cao nn cc ch n s ng b cc nhn vin kho c ch c ng c d i n ph thik u qu tng ho. i c t hi v c Nhn vin S kho An ton (Health and Safety staff) c v Nhn vin S kho An ton s ng h ng ch p cc bo co qu v c v d th l vi tun thcc quy c bang v lin bang trong vi sd ho ch c a nh c ng t. Khun m c bo co c ngh tr c. Nh qu l S kho An u a n c nh a n c v ton s ngh thay i trong bo co vi l m n mkhi chnh ph cc n i m i c cc thay i trong quy Cc thay i c bo co m tin cao nh. a c c u nh t. TM KI M I DI N NG I DNG (FINDING USER REPRESENTATIVES) M ki dn nhcc h ng thng tin doanh nghi cc s ph ch i u th p, n m a ph m nhng, cc chng trnh pht tri Web, cc ph m t hng n m n n m c c nh i di ng i dng ph h pht ngn thay cho khch hng trong n ng n p qu trnh suy lu yu c Cc i di ng i dng c tham gia vo ton b n u. n n c chu trnh pht tri h ng, khng ch n th trong giai n lm yu c B c m o u. n n t nhm d nh i di ng i dng v nhi trnh , kinh nghi khc a ng ng n i u m nhau tham gia pht tri h ng cng b m ng i i di u l ng i quan n th n, i n tr nhtrong m c ng ng i dng. ng t i ng III. D dng nh c nh quan h t p v ng i dng l khi b pht t c ng t i n tri cc d sd trong chnh doanh nghi c b Tuy nhin, n ng ng c ng p a n. n b pht tri cc d th ng m th b c th i nh ng i th u n n ng ng i, n m ng nghi b beta ho nh ng i t cc m tri khai tham gia ngay ts m n c ng i i n m vo quy trnh pht tri N b thil m nhm t trung (focus group), hy n. u n t p t p m b r nh ng i tham gia th si di cho ki ng i dng s o ng ng t n u n ph c b trong c nh khch hng hi bi nhi v c ng ng i m a n, ng u t u nh dng km kinh nghi m.
116
Hnh 7-1 minh h m scch th truy thng n hnh gi khch hng a t c n i a (ng i dng) v nh pht tri Thng tin ph nh trung th nh khi c sk n. n c t t ntr ti gi khch hng v nh pht tri i c p a n.
Hnh 7.1. M scch th truy thng c thc gi ng i t c n a dng v nh pht tri n m b tnh chnh xc c yu c m snh phn tch yu c c kinh o a u, t u nghi lm vi v ng i dng ho nh ng i tham gia trung gian khc m c i c ng (sales, product managers) t h gi v tch l yu c tr c khi p p, nh c i u chuy giao cho nh pht tri Hy thsm b r b hi cc rro n n. t o ng n u c i khi sd cc thng tin v n ph do nhn vin marketing cung c t ng t ng s m p, b c hi cc r ro khi sd thng tin c nh ng i i di n ng u c i ng a ng n khc. B ch cc trng m b g ph khi lm vi v cc i di l t p i n p i c i n p ng i dng, b ch cc chi ph m b ph gnh ch s ph c b v t p n i u, n m a n khch hng s n tr t t n n b khng ch nh ng i c th v nn i h u n n c ng cung c nh thng tin t nhcho b p ng t t n. IV. NG I TR GIP S PH (THE PRODUCT CHAMPION) N M
117
Nhi n tr c ti l m thnh vin chnh trong m nhm pht tri ph u m y, t t n n m nh tr hong nghin c khoa h tm cng ty l Khi chng m h cc t u c i t n. ti thnh l nhm, chng ti quy r m dn s m m snh p t ng nh i g t cc thnh vin chch n tc ng ng i dng c chng ti nh cung c t ng a m p cho chng ti ti ni c khch hng. Chng ti g nh ng i ny l ng i ng a i ng trgip s ph ho ng i trgip dn (product champions or project n m c champions) (Wiegers 1996a). Cch ti c ny rhi qu d m quan p n t u xy ng i h khch hng nh pht tri n. M ng i trgip s ph i di cho m l ng i dng ring v h i n m n t p ng vai tr nhl ng i pht ngn c l ng i dng Nh ng i trgip s a p . ng n ph ph l nh ng i dng th s chkhng phl ng i dng i di m i ng c , i n nhnh ti tr khch hng mua s nhn vin marketing. Ng i trgip s , m, n ph t h cc yu c tcc thnh vin khc thu l khch hng c h m p p u c p a . M ng i tr i gip s ph chtrch nhi u ha s u nhqun ho s n m u m i thi t c thi t ng thch trong cc yu c di gib ng i m h di M u u c n i i i n. c c m ng i tr ch a i gip s ph l lm vi v nh phn tch hnh thnh n m c i nn m t cc yu c th nhc l ng i dng c hPht tri yu c t p u ng t a p a . n u, v v l schia s y, trch nhi gi nh phn tch v m s khch hng, m m a t t c d nh phn tch th ng phviti li yu c i t u u. Ng i trgip s ph t c c m ci nhn sng s v th m v c n m t n t a h ng i m snhitnh cao do, h ai h h u l ch m h ng m mang t t n t, hi c i th i l cho h cc ng nghi Ng i trgip s ph c ph l m ng i i v p. n m ng i t lm truy thng gi v nh stn tr c cc thnh vin trong l n i n c ng a p ng i dng m hi di Hc m hi bi t vmi d v c n. t u t t n ng ng kinh nghi v n m biyu c no c l ngi dng l kh i m ph m t u a p thi v cng ngh n t yu c no l hi th trong mi tr ng v hnh. i hi i, u n c n Sd cch ti c yu c c cc l ng i dng thng qua ng i trgip ng p n u a p s ph s hi qu i n ng i ny c th quy thay m cho n m t u t u u ra t nh t ton bngi dng m hi di N cc quy c ng i trgip s n. u t nh a n ph th ng b t bb cc nh qu l ho nhm ph m th vai tr tr m g i n c n m gip c ng i ny ch t Tuy nhin, nh ng i tr a a t. ng gip s ph c ph n m n i
118
hi r hkhng ph l cc khch hng duy nh c s ph Ti th u ng i t a n m. y cch ti c ng i trgip s ph b s khi cc c nhn vai tr ny p n n m ph n ng khng truy thng y v t cc ng nghi c h hch i thi n n i p a , gi u nhu c c ring h t ng v n ph c ring h u a v s m a . TM KI NG TR GIP S PH (FINDING PRODUCT M I N M CHAMPIONS) N b pht tri m s ph th ng mch u n ang n t n m i khng phm s ph i t n m n b i (internal software), th b s p nhi kh kh tm ki m ng i n g u n m t lm vi nhm ng i trgip s ph tbn ngoi cng ty b N b c c t n m n. u n nh m quan h ng i lm vi kh kht v m s c ng i t khch hng doanh nghi th p, c th s t vui lng (th ch l ngh tham gia vo qu trnh suy lu h r m ) c n yu c Khi b s i i m v thch th l lm th trnh nghe u. n ph t i c no theo cc yu c m chi c m khch hng m bb yu c c cc u t u a t ng i u a khch hng khc. N b c m l ng khch hng d th b c th u n t a ng n xc cc yu c chnh (core requirements) chung i v m khch hng v nh u i i nh nghcc yu c b a u sung (additional requirements) c i v t lokhch th i ng i hng ho t l ng i dng. c ng p 1. Trphi b tham gia nh h th th ng m (trade shows) ho cc ski n ng i o i c n khc c gi doanh nghi cn khng th ng i tr a i p, gip s ph khng th n m trao i cc v v cc ng nghi cc cng ty khc. R ro c vi th lu n i p i a c o n nhv l lchi ticc v kinh doanh c doanh nghi b lm m y t n a p n, t i l th nh tranh c b u g s y ra n m ng i trgip s ph bi i c a n. i x u t n m t nh g m b l k ch cho cc s ph t ng lai lchia s thng ng n p ho n m i cc tin n bny cho nh ng i khng h n th v u Cc tho i ng nh c c i ? thu b mc khng th b thng tin gi n t ng m o c kn. Kh ng khc l n cng ty c ng i trgip s ph c th a n m quy khng mua phin b u t nh n tin c s ph do phin b thhai t h s s pht hnh. B c th a n m n t n p a n chia s i nh ng i tr v ng gip s ph m s i ch kinh t ls n m t l i i tham gia c hv d a , nh m gi ho th ch tr n cho th gian h tham gia gi c m ti i lm vi v c c yu u.
119
M sl ch khc l thu m ng i trgip s ph ph h c m n t a n t n m p t n t ki th n. Mcng ty pht tri m h ng h bn l thu ng n c ng t n t th tr lm vi ton th gian 3 nh qu l bn l i t c i n v cch ng i tr gip s ph n m. CC K V NG C NG I TR GIP S PH (PRODUCT A N M CHAMPION EXPECTATIONS) nh ng i trgip s ph lm vi thnh cng, hy ghi thnh ti li cc ng n m c u kv c b v . N ng i trgip s ph khng th hi tc ng a n h u n m c n t cc cng vi m b mong mu b c th d cc k ng vithnh c n n, n s ng v c t v phn v n m trch nhi chnh xc c ngi tr m a gip s ph B 7-2 n m. ng xc m s t ng m ng i tr nh t ho gip s ph c th c hi n m th n. 2. B 7-2: Cc ho ng c th c ng i trgip s ph NG t c a n m Phn lo i Ho ng t L k p nh nghph vi v gi h c s ph a m i n a n m ho ch nh nghcc giao di ngoi v h ng khc a n i th nh nghqu trnh chuy i (transition) t th hi t a n h ng n i t h ng m i th i Yu c u Ph v nh ng i dng khc m hi di thu th ng n ng n p yu c c h u a . Pht tri cc k b th ng dng v tnh hu sd n ch n ng ng (use-cases) Phn gixung t gi cc yu c xu i a u c t nh nghcc tin th thi a u c c t thu tnh chl ng v cc yu c phi ch n cc c t u c ng khc gi cc nguyn m giao di ng i dng nh u n Ki tra v Thanh tra ti li yu c m u u h l ho nh nghcc tiu chu ch nh c ng i dng p a n p n a (Verification Pht tri test cases t k b th ng dng n cc ch n and Th thi beta testing c Validation) Cung c t d u test (test data sets) p p li Tr gip Visch h ng d ng i dng v online help t n
120
ng i dng Chu b o t n o (User Aids) Gi thi cc m t n ph cho cc ng nghi i u s m p Qu n l gi v x th tin cc s ch l nh p t u a a i thay i nh gi v x th t tin cc nghnng c p u p (enhancement request) gi h ng trn ng i dng c cc thay i yu c nh nh a u xu c t Ch ban ki sot thay i ra cc quy v nh m t nh thay i NHI NG TR GIP S PH (MULTIPLE PRODUCT U I N M CHAMPIONS) H ng gim st ha ch c 4 l ng i dng, v v c nhi ng i trgip th t p y n u s ph l ch t c ng ngi dng n b t Contoso n m c a n ng i i Pharmaceuticals. Hnh 7-2 minh h lm th a no nh qu l dn thi l n t p m nhm nh ng i trgip s ph t h yu c n (right t ng n m p p u ng requirements) t ngu n (right sources). cc n ng 3.
HNH 7-2. M hnh ng i tr gip s ph c Chemical Tracking System n m a Nh ngi trgip s ph khng lm ton th gian, h dnh m tu ng n m i ch i n vi gi vi v nhm d 3 nh phn tch lm vi v 4 ngi tr lm c i n. c i gip s ph (l ng i dng Buyer v Health and Safety nh c t yu c suy n m p v u)
121
lu phn tch, ti li ho cc yu c Mnh phn tch s ng h v lm nh n, u u. t t p t qun tc u vo thnh SRS. t cc S khng th t u k ng m ng i c th l c n v t cung c tc nhu c p t cc u a d c m l ng i dng l g hng tr nh ho h Contoso ng a t p n m m c Pharmaceuticals. V v ng i tr y, gip s ph c l ng i dng cc nh ho n m a p h s c h b m nhm 5 nh ho h khc t b n khc c cng c tr i t c cc ph a ty. Cc nh ho h khc t h u vo tcc ng nghi c h c p p p a trong m s t b n, th lu v ph o n CTS v cung c thng tin hi tc dn cho cc ng p n i a nghi Cch ti c phn c ny s t s ng i dng tham gia vo p. p n p lm ng l ng suy lu yu c trnh ph tch nhi h th ho ph ph v nhi n u, i c u i o, c i ng n u ng i. V. AI RA QUY NH? (WHO MAKES DECISIONS?) T Tr c ti g tr ng dn tm m v y, p i t i a tinh c m tch pht a t c tri ph m l Khi ti h r anh ta lm vi cho ai, anh ta a cho ti 4 n n m n. i ng c ci tn: m nh qu l pht tri ph ng, mnh qu l pht tri h t t n n a t n n tr i v phng, hai nh qu l n v n n kinh doanh trong c ng khch hng c anh ng a ta. Anh chng tr ng dn ny b i tr v sthi ng b thi k h trong r u , u t p vi ra quy c 4 ng i kia, b so ng c th ng xuyn c cc quy c t a nh i a t nh. N cc yu c n tnhi pha, s t kh kh phn gicc xung t, lm u u u r n i sng t nh nh u ho s u nhqun. Ai s i phn x v cc p ng, i thi t ph cc n v m vi ch ch s t hi S h trong mdn, b c phth ph c c xu n. m n i n n i a thu v c ai l ng i ra cc quy lin quan n yu c N c ci g n vi t nh u. u ch sng s th ai c quy h v trch nhi ra cc quy a a n n m t nh. Khng c cu tr i t qut cho tc v lin quan n yu c l ng ng t cc n u. Ngay c yu c a ra b nh ng i trgip s ph khc nhau cc u c i ng n m c c th ng xung t, v c ph phn gi Ni chung cc quy c ph y n i i. t n nh i xupht tm th nhc th c t c p t trong c u phn t c t c, nh c ng a ch ng ng i m th ny hi h ai hcc v c h thng tin y c p u n t n a v c nh t.
122
Cc tnh hu ra quy sau th ng g trong khi lm d v cc xux ng t nh p n t l. Ng i qu l dn c b c xc ai s quy c lm g khi n a n n nh ra t n nh m tnh hu nhv xu hi v ai l ng i c ti ni sau cng n cc t ng y t n t ng u tho n khng t thu c. N nh ng i dng c nhn khng tho n v nhau v c u ng thu c i yu u th ng i tr gip s ph s n m quy Sd cch ti c ng i tr t nh. ng p n gip s ph l hy v anh ta s n m ng phn gicc xung t yu c xupht i u t t p ng i dng anh ta lm i di l n. N cc l ng i dng khc nhau c cc nhu c khng t ng thch, hy u p u xc l ng i dng no quan tr h h Hy d p nh ng n p ng tr c. a vo cc m tiu kinh doanh xc t quan tr c cc l ng i c m nh ng a p dng, xc l ng i dng no c tr c nh M p nh n c p ng t. t khch hng chnh c th n dvi pht tri cc tnh n chnh trong khi d t c n ng cc yu c c cc khch hng khc c th c a vo trong cc phin u a b sau. n Cc yu c di gib cc nh qu l c khch hng khi mu u c n i i n a i thu v cc yu c di gi b nh ng i dng trong gi h n i u c n i i ng i n qu l c hTrong khi yu c ng i dng (user requirements) phsong n a . u i hnh v yu c kinh doanh (business requirements), nh cc nh qu i u ng n l l khng c kinh nghi th t vi sd ph m v v h i m c v c ng n m, y nn tun theo cc nhu c chi tic ng i dng (user needs) v cc c t u t a ch n c s ph - nh th ng i trgip s ph s c ng a n m ng m n m nu ra v cc nh pht tri Trnh cc nh pht tri phn xmu thu yu i n. n n c gi cc khch hng. u a Khi s ph m nh pht tri ni r h n ph xy d mu thu n m n ng c i ng n v u khch hng ni th khch hng th ng phra quy cucng. i i i t nh i Tuy nhin, ng r vo b i y khch hng lun lun ng m lm bc t ci g khch hng mu Th t khng ph khch hng bao gic n. c , i ng ng. Khch hng c quan m c hv nh pht tri c hi v tn tr i a n n u ng quan m nh hy lm sao m vi hi ha. i y, ng i c M tnh tr t ng t t ng pht sinh l b n marketing trnh by cc yu c ph u mu thu v nh g nh pht tri ngh c phlm. L i di c n i ng n h n i n a khch hng nn nh g bn marketing ni r c tr l ng. Tuy v ng t ng y,
123
trn th t g nh tr ng h marketing khng bao gi khng c ti p ng p ni v m ngh a khch hng, h phn vn g v i t c ch tnh kh ho chi thi c ph khi th hi ngh . Ti c g cc tr ng h marketing c n ng p p cung c cht t u vo v nh pht tri c ph ngh s ph v p n n i nh a n m t t cc yu c vi u. Khng c cu tr i duy nh Hy quy ai s ng i ra quy l ng t. t nh l t v yu c trong dn c b tr c khi b i m v cc r nh cc u a n n t i c rdo v gy ra. i n Cc b c ti theo p Hnh 7-1 l cch b nghe ti ni c khch hng. B bao gi n c ng a n i m v cc r r v t i c i truy thng v khch hng? Hy xc cc n i nh cch th truy thng ng nh v hi qu t b c th c n n t u nh n dng thu th cc yu c ng i dng (user requirements). p u Hy xc cc l ng i dng khc nhau cho dn c b v ch ra nh p a n n ng i tr gip s ph t nhcho m l ng i dng. S ng B 7-2 n m t t i p d ng ngh cc ch n m b mong mu ng i trgip s ph nh a c ng n n n m th hi Hy phn v nh ng i trgip s ph v cc nh c n. m i ng n m qu l c h ng c ng s n a t tham gia c h d a vo n. Hy xc ai l ng i ra quy khi cc yu c c mu thu Hi nh t nh u n. n nay, cch ra quy trong cc dn c b c hi qu t nh a n u khng? N b h hc khng? Ng i ra quy l ch khng? ng u t c a nh n ng N khng hy xc nh ai lin quan n vi ra quy v u nh ng c t nh yu c v xucc quy trnh m h n tun theo t cc tho n u t c c thu v c tr c khi nh pht tri phn gicc yu c yu u n i u.
124
CH NG 8 NGHE TI NI C KHCH HNG NG A

Suy lu yu c l cng n quan tr nhc cng ngh c Suy lu l n u o ng t a yu u. n ti trnh xc tm hi v nhu c v rng bu c cc l ng i dng n nh, u cc u c a p khc nhau i v s ph Suy lu t trung tm ki cc yu c ng i dng i n m. n p m u (user requirements), m trung gian trong bba yu c ph m Cc yu c c u n m. u kinh doanh (business requirements) tti li t nhn v ph vi (vision and u m m scope) l m b u c yu c ng i dng (user requirements), chng xc i t a u cc tc v(tasks) m ng i dng c th hi thng qua h ng. Tcc nh n c n th tc v(tasks) ny, nh phn tch c th ra cc yu c ch n (functional suy u c ng requirements) cth thnh vi c h ng, cc hnh vi ny htrng i m a th dng th hi cc tc v(tasks) c thi Ch ng ny xc cc nguyn t c n n t. nh c c cng vi suy lu yu c nh m vi d use cases n b a c n u, n nh c ng ng m t cc yu c ng i dng (user requirements). u Suy lu yu c l b c u tin nh b chi c qua kho cch gi mi n u m c c u ng a n d (problem domain) v giphp cucng s c xy d M kqu ng ng i i ng. t t quan tr c cng vi suy lu yu c l hi bichung c cc stakeholders ng a c n u u t a v nhu c c hi v s ph Tr c khi cc nhu c hi nh phn u a i n m. u c u, tch, nh pht tri v khch hng c thduy qua cc gi php khc nhau. n t i Nh ng i tham gia suy lu yu c c ph ch ls ng n u n i ng i cm d t tay vo b vi thi k th cho n tr c khi h m ch v ; ng c l b c t h ng n c c n i, n c th v khi l llcc v thik b c c th nghr k ng t i t i n t th n ng nh a h cc yu c T trung vo suy lu yu c trn cc tc v n u. p n u (tasks) c ng i a dng chkhng phtrn giao di ng i dng - s i n trnh cho nhm d ph n i xt lcc v v t k ny. i n thi sau Suy lu phn tch, c t ki tra (verification) khng di ra theo m tht n, , m n t tuy tnh ch ch n t nhv cc hong ny d l nhau, t tr ng, v y: t an t n ng l l l Khi b lm vi v khch hng, b s i v nghe thng tin m h p i p i. n c i n h trnh by (suy lu ng th b s l thng tin c th u v , phn n). i n x hi n lo thng tin thnh cc lo khc nhau (various categories), lin knhu c c i i t u a
125
khch hng v cc yu c ph m c th (phn tch). B s p x cc i u n m c n s p u vo c khch hng thnh cc ti li thnh v v cc s (c t Ti a u n ). p theo b s n ngh i di khch hng sot xt lnh g b viv cc n i ng n t s ch bc lno (ki tra). chnh l 4 b c trong quy trnh pht tri a a t sai i m n yu c u. Do tnh d c cc dn ph m v v ho t c, nn s a ng a n m n ch khng c cch duy nh no pht tri yu c Ti sau l m quy trnh 14 b c b c t n u. p y t n th d h ng d cc nhm dn c mnh trong vi pht tri yu c s ng n a c n u. Khi b c th n hon thnh b c 13 t m t con yu c bk b c t p u t th n c th t k xy d ph h ng t ng v t con cc yu c c thi v ng n th ng i p u v lng tin r b xy d ms ph n (right product). i ng n ang ng t n m ng I. H NG D N SUY LU N YU C U (REQUIREMENTS ELICITATION GUIDELINES) QUY TRNH PHT TRI YU C G N U I 1. nh nght nhn v ph vi c d (Define the projectvision and a m m a n s scope). 2. Xc cc l ng i dng (Identify user classes). nh p 3. Xc cc i di thch h c m l ng i dng (Identify nh n p a i p appropriate representatives from the user classes). 4. Xc ng i ra quy v c v quy trnh ra quy c h nh t nh yu u t a nh (Identify requirements decision makers and their decision making process). 5. Ch cc k t suy lu m b s n thu n n dng (Select elicitation techniques that you will use). 6. d cc kthusuy lu pht tri cc use cases v x tht ng ng t n n p tin cc use cases cho t ph c hth (Apply elicitation u ng n a ng techniques to develop and prioritize the use cases for a portion of the system). 7. Thu th thng tin v thu tnh ch l ng v cc yu c phi ch p cc c t u c n khc tng i dng (Gather information about quality attributes and ng other nonfunctional requirements from users). 8. Phc th cc use cases t yu c ch n c thi(Elaborate the o cc u c ng n t
126
use cases into the necessary functional requirements). 9. Sot xt cc m tuse-case v cc yu c ch n (Review the useu c ng case descriptions and the functional requirements). 10.Pht tri cc m hnh phn tch, n c thi lm sng t u bi n u n t, hi t c nh ng i tham gia suy lu v ph c yu c (Develop the a ng n cc n a u analysis models, if needed, to clarify elicitation participants understanding of portions of the requirements). 11.Pht tri v gi cc nguyn m giao di ng i dng nh tr n nh u n m c quan ho cc yu c ch hi k(Develop and evaluate user u a c u interface prototypes to help visualize requirements that are not clearly understood). 12.Pht tri cc test cases d i d t ng tcc use cases (Develop n ng conceptual test cases from use cases). 13.Sd cc test cases ki tra cc use cases, cc yu c ch n ng m u c ng, cc m hnh phn tch, cc nguyn m (Use the test cases to verify use u cases, functional requirements, analysis models, and prototypes). 14.L lcc b c t n 13 tr c khi th hi thik xy d t p i 6 c n t v ng ng ph c h ng (Repeat step 6 to step 13 before proceeding design and n a th construction of each portion of the system). Suy lu yu c c l vi kh kh nh then ch nh thu ht lnhv l n u l c n t, t t, i t kha c d h ng nhb qu trnh giao ti trong nhm dn khi pht nh b nh t i p tri ph m Suy lu ch n n m. n thnh cng khi ti hnh trong m m quan c n t i hkhch hng nh pht tri t p. Nh phn tch c xy d m mi n t n ng t tr ng t u ki cho skh st tmcc v lin quan n s ph o i n o n n m c t ang c . Suy lu yu c l m ho ng hi sh tc cao chkhng ch s n u t t i p l sao chp n gi lt ng l khch hng ni r h n. Theo m nh phn n i nh i ng c t tch, b c phth d pha di b t c cc yu c m khch hng n n i m c m a u ngh u nhu c th sc h Hy h cc cu h m gip h hi c u t a . i i hi t h cc quy trnh kinh doanh c c hv suy ngh u t n ang a xem h ng th m s i ti hi qu a cc quy trnh nh no. C suy ngh nh i c n u c th n v ng thay i trong tc v (tasks) m ng i dng th hi khi a h ng m vo. c n th i
127
B hy t b thn mnh vo v c ph h h cng vi c ng i dng. n n tr n i c i c a Nhi v m b c th hi Cu h no m b pht ra? Hy s ng m no n n c n? i n i d cch ti c ny h ng cch duyqua yu c c b p n nh t u a n. C nhthb c th d v lo tr Ci g ng c ng i dng hon ng , n n m cc i : n n thnh thnh cng m tc v(tasks)? Ng i dng ngh th c th t h ng n p ng no i v cc u ki sai (error conditions)? Hy t cc cu h bu b i i n i t ng Ci g c th aCi g x ra khi n c th n ph . T trung n , y , B c i p ch ngu c m yu c sao cho b c th n v v n a i u n l t c ngu g pht n c sinh c n. a C ng lm sng t t cgi (assumption) no m khch hng d trn g b nh a a ra yu c ho d trn lm vi c bikhi cc gi t ra u c a c, t nh o xung t. Hy cg c gi cc dng ch xc cc tnh n ho cc ng a nh ng c c tnh m khch hng k ng a vo ph m m h v c n m khng ni ra m t cch r rng. Gause v Weinberg (1989) g s ng i d context-free questions cc cu h cho php suy lu thng tin vcc c t ng thc c n i n t a mi ng d (problem domain) v cc giphp ti tng. Tr i c khch hng i v ng i m l a i cc cu h nh i M chnh xc no l c thicho s ph , ho c th c n t n m? c Anh gip ti hi tsao anh khng t th thu v cu tr i c ng u c i c a n i l a X? c th n b th hi v h l khi t cc cc cu h cho khi n u u n n i ng khch hng. Suy lu phc ln t ccc ngu c thc t m tmi d n t n n ng ng (problem domain) ho cc c tnh mong mu c trong gi php ph m c n i n m. Ch ng 7 m t t s m ngu c yu c ph m M kh c ch n a u n m. t o u ra r cc dn thnh cng thng sd nhi knh truy thng gi nh pht ng ng u n a tri v khch hng h cc dn khng thnh cng (Kiel v Carmel 1995). n n Ph v cc khch hng c nhn ho nhm khch hng l nh ng i dng ng n c ng ti n v l m ngu truy th c yu c ph m i v c n m ng n t n n ng a u n m i ph m th ng mv ph m t hng. m i n m Sau m cu ph v hy l danh sch cc v m b c th lu v i c ng n, p n n n o n h l nh ngi m b ph v Cc cu sot xt th hi s i i ng n ng n. c c c n m
128
v th ng xuyn l y tcb suy lu yu c thnh cng v ch c u n n u cc nhn cung c yu c m c th ra cc yu c c thu th chnh xc p u i ch u c p hay khng. Sd cc suy lu v phn tch phn gib cxung t v s ng n i t thi nhqun no. u t II. CCH TI C USE-CASE (THE USE-CASE APPROACH) P N Trong nhi n nh phn tch sd cc k b ho cc cu chuy u m, ng ch n c n m t cch m ng i dng t ng tc v h ng ph m suy lu yu c t i th n m n u (McGraw and Harbison 1997). Ivar Jacobson (1992) v nh ngi khc hnh ng th ho cch ny thnh cch ti c use-case suy lu yu c v m hnh c p n n u ha. M d cc use cases xuhi t nh v pht tri h ng i t ng, nh c t n l c n ng chng c c th c d trong cc dn tun theo m cch pht tri b ng ng ng t n t kdo ng i dng khng quan tm b xy d hth nhth n ng ng no. M s t ph ng php thi k t bao hm cc k php m hnh ha use cases (Regnell, Kimbler, and Wessln 1995; Booch, Rumbaugh, and Jacobson 1999). m c u i a cch ti c use cases l t trung vo ci ng i dng c phlm v h ng, p n p n i i th chkhng nhcch suy lu truy th l h ng i dng ci hmu h n n ng i n th lm. ng M use case m t t dy cc t ng tc gi m h ng v m t m a t th t actor bn ngoi, k qu actor hon thnh m tc v(tasks) cho ai M actor l m t l t . t t ng i, m d ph m khc, m thi b n c m th th t ng ng n m t t ph ng, t c khc no t ng tc v h ng t m m no (Cockburn 1997a, i th c t c ch b). Cc actors th n vai tr m cc thnh vin c cc l ng i dng c ph hi a p n i th hi V duse case c n. , ngh t ho ch c CTS bao hm m actor g m t a t i l Requester (Ng i xu Khng c l ng i dng no trong CTS g l t). p i Requester c c p ng i dng cc nh ho h v l ng i dng nhn vin , l c p kho u c th ng vai tr Requester. Use cases cung c m cch th bi di cc yu c ng i dng (user p t c u n u requirements), chng sng v cc yu c kinh doanh (business requirements) i i u c h ng. Nh phn tch v khch hng c phki tra bc case a th n i m t use c xu no bi li n c n trong ph vi c dn hay khng. t t u m m nh a M tiu c cc ti c use cases l suy lu yu c nh m t t c tc c a p n n u m t cc
129
v(tasks) ng i dng th hi v h ng. V t l thuy t h cc use c n i th m t, p p cases cucng s ch tc tnh n mong mu c h ng. V t i bao a t cc ng n a th m th hnh, b khng ch s m bao ch y nhv nh cch c n c t c t a y ng ti c use cases s p n gip b suy lu yu c t h bccch no m ti n n u t n t bi t. USE CASES V K B S D CH N NG (USE CASES AND USAGE SCENARIOS) M use case c th t bao hm m scc tc v(tasks) lin k logic v nhau v t t i m schu cng vi t ng tc l nhau hon thnh cc tc v t i c n ny. M use t case, v v l m t h cc k b sd c lin quan n nhau, trong y, t p p ch n ng m k b l m th n cth a m use case. M k b g l i ch n t hi c t t ch n c i m ti trnh chu (normal course) c cc ski n ti nhau t nn use t n n a n i p o case, n c g l ti trnh chnh (main course), ti trnh cs(basic ng c i n n course), lu chu (normal flow), hay l yn lnh (happy path). Ti ng n ng n trnh chu m t ng cch li k m dy i tho (dialogue elements) n c b t t i ho dy t ng tc gi actor v h ng. Khi cu i thony hon thnh, th c a th c i actor t m d Ti trnh chu c c c ch nh. n n a Request a Chemical use case a n kqu ngh t l mua ho chc ng i dng chuy cho t a c n nh cung c bn ngoi. p 1. Hnh 8-1 th n m s case c hi t use a Request a Chemicals ng ngn ng , d k php UML (Booch, Rumbaugh, Jacobson 1999).
130
Hnh 8-1. Request a chemical use case trong s chung c CTS use a Cc k b khc trong use case m t cc ti trnh thay th ch n c l n (alternative courses). Cc ti trnh thay th ng nh hon thnh tc v n c m (tasks) nh chng ng dng thay th n trnh chu khi m s i ki x ra khi khng th c ti n t u n y n th hi ti trnh chu Ti trnh chu c th c n c n n. n n tch thnh m ti trnh t n thay th i m m quy no trn dy i tho(dialogue sequence), v t t i t nh i nh lvo ti trnh chu sau. M ti trnh thay th p i n n t n cho Request a Chemical use case l Request a Chemical from the Chemical Stockroom. M d ng i c dng g cc ngh ch theo c ti trnh chu v thay th nh cc i ha t 2 n n , ng hnh ng di ra gi ng i dng v h ng s n a th khc nhau m schi ti t t. Trong ti trnh thay thng i dng s n c t chmong mu nh h n , v ha t n ng c th a ch t ho ch c s trong cc h l n cc t n p trong kho.
131
Hnh 8-2. Lu i thotrong cc ng i ti trnh chu v ti trnh thay th n n n c m use case a t M s b c trong m ti trnh thay th ng t ng tcc b c trong ti t cc t n c n trnh chu nghl c phhon thnh m tiu nh b c trong ti trnh n, a ng i c cc n chu (Xem Hnh 8-2). khi s n i thch h h n mr (extend) ti trnh p n u ng n chu b cch thm vo ti trnh chu m use case nghm ti trnh n ng n n t nh a t n thay thUse case m ng phl m use case hon ch (complete use case) v . r i t nh c th th hi ring r Hnh 8-1 thhi use case See Available c c n . n Stockroom Containers mr use case ng Request a ChemicalSmr ny . ng d tti trnh thay th Request a Chemical from the Chemical Stockroom n i n . M s cases c th t use dng chung m s t tnh n trnh phlm 2 l b ng. i n, n c th nghm use case ring bi(separate use case) ch tnh n chung nh a t t a ng v khi c sd tnh n chung th cc use cases khc km (include) use n ng ng case chung vo. Vi ny c gi nhgm ch ng trnh con dng chung c ng ng i t trong m ngn ngl trnh. Included use case vai tr quan tr hon t p ng ng thnh tc v (tasks), trong khi m use case mr m use case khc l m t ng t t l ch (optional) ti trnh chu c thdi ra theo m cch ring a n n n n t (Rumbaugh 1994). M v d t , Request a Chemical use case km m use case t gl Enter Change Number nh i trong Hnh 8-1.
132
Cc u ki khi cho tc v(tasks) khng th c hon thnh tr v i n n n n c gl cc lotr i i (exceptions), khi chng coi nhm ki ti trnh thay i c t u n thKhi ngh cc use cases th u quan tr l m t exception paths, . nh a i ng cc do chng th n t nhn c ng i dng (users vision) vvi h ng c hi m a c th hnh vi nhth trong m s i ki cthM exception c no t u n . t a Request a Chemical use case l Chemical is Not Commercially Available. N b khng u n ti li ha cc exceptions, th ng i pht tri s qu cc gi h khi thi u n v t i n t k xy d h ng, chng c th n h ng b c phi mv v ng th khi th s khi i t i m u ki lotr t i n i . XC NH V TI LI HO USE CASES (IDENTIFYING AND U DOCUMENTING USE CASES) B c th cc use cases b cch sd m s n xc nh ng ng t cch ti c (Ham p n 1998, Larman 1998): u tin c xc cc actors v vai tr c h sau xc cc quy n nh a , nh trnh nghi v(business processes) m m actor tham gia, t s ra p i l cc use cases. Xc cc ski bn ngoi m h ng c ti sau xc nh n th n p ng, p nh s lin quan c cc actors v cc use cases c . a th Di gi cc quy trnh nghi v(business processes) ho cc ho ng n i p c t hng ngy d i d cc k b c , d xucc use cases t k ng ch n th n t cc ch b xc cc actors lin quan n m use case. n, nh i D xu cc use cases c th tcc pht bi yu c ch n N n t c u u c ng. u m yu c bkm khng song hnh v m use case th c ngh b t u t i t a n ch ths u cc yu c a t hi u. 2. Do cc use cases bi di cc yu c ng i dng (user requirements), nn b u n u n ph thu th chng tr ti ti di c cc l ng i dng khc nhau. Cc i p c p n a p nh phn tch c dn Chemical Tracking System t c cc h th suy lu a ch i o n use cases v i di c ng i dng. t c cc h th m nh phn tch i n a ch i o, i c ngh dng suy ngh cc tc v(tasks) ho quy trnh nghi v n ngi v c p (business processes) m h y c th hi v h ng m M trong s th n c n i th i. i cc tc v(tasks) c th thnh m candidate use case (use case cvin), tr t ng
133
m use case s t tn ng g th n nghi vc n, v nh i c nh v n n hi p a Request a Chemical, ho c Print the Safety Datasheet for a Chemical. Hnh 8-3 minh ho template c m phin b n gi c a t n n a Request a Chemical use case. Use case ID: USE CASES-5 Tn use case: Request a Chemical Ng i t Tim o: Ng i c nhl cu Janice p t n i: Ngy t 4/10 o: Ngy c nhl cu 27/10 p t n i: Actor: Requester M t Requester c t : ha ch nghho nh chemical ID number c t , c p a ha ch ho nh c trc c ha cht t cng c c trc ho ch t , c p u a t m v u t. H ng c th p ngh c b cch a ra cho Requester m h th ng ho ng t p ho chm ho m h ch ho chdng rm trong kho c s ho t i, c t p a t i n c m thng bo Requester t hng t t nh cung c bn ngoi. t t m p Ti tnh hu (Preconditions): n ng 1. User ID c quy c p n. 2. CSDL kho ha ch tr tuy t c c n. H tnh hu (Postconditions): u ng 1. Cc ngh c l tr trong Chemical Tracking System u y 2. ngh c g qua email t Chemical Stockroom ho B n mua i i c ph s th hi m c n. tin: Cao u T su sd X x l 1 tu trn m nh ho h 100 l m tu n t ng: p 5 n n i c, n i n trn m nhn vin qu l kho ha ch i n t. Ti trnh chu 5.0 Request a Chemical from a Vendor n n: Hnh ng c Actor a c h ng p ng a th 1. Nh Chemical ID number ho 2. Ki tra tnh h l a Chemical ID p c m p c tn c file ch c trc ho h 3. H Requester l mu t hng tm a a u c i n t 4. Xc nh cung c (ti t nh cung c m ho mu m h ho nh p p c) p i c n t p ho kho ho ch c t cht t kho 5. <ti t i tho cho n khi ngh p c i
134
th hi c c n> Ti trnh thay th5.1 Request a Chemical from the Chemical Stockroom n : (r nhnh k 5.0.4) t Hnh ng c Actor a c h ng p ng a th 2. Ty ch (optionally), yu c 1. Hi th t danh sch cc h ch ha n u n m p a cho xem tnh hnh (history) c b chmong mu cn a t t n trong kho. k p ho chno h t 3. Ch m h cth c yu n t p ho c t hng t t nh cung c u m p Cc lotr 5.E.1 Chemical Is Not Commercially Available i : Hnh ng c Actor a c h ng p ng a th 3. ngh t ho chkhc. m t 1. Hi th n message: Khng Nh cung c p. 2. H Requester li c ngh t ho i u m chkhc ho thot khch ng trnh. t c i 4. Bu lTi trnh Chu t i n n. Includes: UC-12 Enter Change Number Yu c c bi H ng c th p m c trc ho h theo m khun u t: th nh t u c t d m ho chu t t c t b c trc ho h no. ng c n b thi v u c Gi C trc ho h nh vo h ng gi h l nh: u c c p th c nh p Ghi ch: Tim s hi xem li sch thu c c qu l c c thikhi tm u u p n a p n n t m ho chtrn m nguy hi c 1 ngh khng. H ngy 4/11 t t c m p c hay n (Due date). Nh ng i tham gia bu b xc actor c use case. Ti theo, h ng t ng nh a p nh nghb cti tnh hu no c th hi use case, cc h a t n ng n c p ng c n u tnh hu m t ng thi c h ng sau khi use case th hi T ng tr a th c c n. n su c tnh c use case gip hnh yu c v t a nh u cng suc h ng. Ti t a th p theo, nh phn tch ngh ng ng i tham gia m ng t ng h t ng tc nh s v h ng nh no th hi tc vDy i thoth n thng qua cc i th th c n . i hi hnh ng c actor v c h ng t thnh m flow g l ti a p ng a th o t c i n trnh chu c cc s n. M d m ng i tham gia m ng t ng khc nhau n a ki c i vgiao di ng i dng v ccht ng tc v hth nh khi lm vi n i ng ng c chung th h t mci nhn chung v trnh i thoactor-system. s c t qu i
135
Nhm suy lu c pht tri cc i thot ng t cc ti trnh thay th n ng n i cho n v lotr h xc Nhi u ki lotrl khi nh phn tch h cc i m nh. u i n i ra i cu h nh u g sx ra n CSDL khng tr tuy t th m , i : i y u c n i i i ? ho i g s y ra n ho ch khng bn trn th . c: u x u t c tr ng? Sau khi m use case u duy v khng th cc bi ng ph t c t y n (additional variations), cc lotr(exception), ho cc chi tikhc xu i c t c t th nh ng i tham gia nhm suy lu s ng n chuy sang use case khc. H n khng c thi ph duy h t ccc use cases ngay trong m phin lm vi n t i t t t t c marathon, h th p k ch lm d d l lcc phin sot xt v lm c l ho n n, p i m phc th d cc chi tic yu c ch n (functional requirements) v n, o n t a u c ng cc giao di ng i dng c th n c. Hnh 8-4 thhi m chu cc ski lin quan n phin suy lu use case n t i n n (use- case elicitation workshop) v cc hong ti theo. t p
Phc th o yu c ch u c n ng Yu c ch u c n ng c ki tra m
Use-case workshops
Cc m t use case
Phc th o test cases

M hnh phn tch ki c m tra Phc th m o hnh phn tch
Hi bi u t chung
HNH 8-4. Cch ti c suy lu use cases p n n
136
Sau m phin suy lu nh phn tch m t use cases v bu d xucc i n, cc t n t yu c ch n (functional requirements) tuse cases. M s cases c u c ng t use cc thng tin r rng nhM ngh ch thu c ph i c p n n i c nh danh b m sduy nh hth sinh ra M skhc l kh tinh t i t t c ng . t i , khng r rng, n bi di ch n m ng i pht tri c phth hi u n c ng n n i c n ng i dng t b c t ng tc v h ng. Nh phn tch ti li ha cc yu ng i th u c ch n theo mc trc phn c ph h v SRS. u c ng t u p, p i V m s cases ph t nh phn tch c th i v t sm hnh phn i t use c p, ph m tch nhDFD, ERD, state-transition diagrams, object class, interaction diagrams, dialog maps of possible user interface architecture (b i tho v n trc n i ki giao di ng i dng c th Cc m hnh t ra cc gc nhn khc nhau v n c). o yu c chng c th cc thi st, cc nh nh s u nhqun m ta u, l u p ng, thi t khng d pht hi khi cc yu c d ch t. Ch ng 10 m t t s n u d i ng vi m m hnh phn tch c Chemical Tracking System. a Trong m ngy sau phin suy lu nh phn tch chuy cc m t cases v t n, n use cc yu c ch n (functional requirements) lin quan cho nh ng i tham u c ng ng gia phin suy lu chu b phin suy lu ti theo. Vi sot xt th ng n n cho n p c xuyn s ra cc l cc ti trnh thay th a pht hi cc lo tr l i, n ch c n, i (exception), cc yu c ch n (functional requirements) khng u c ng ng, cc b c b u trong i thoactor-system. Cch ti c use case rc l c thi i p n t i i ti chl ng yu c qua vi sot xt d d nh ng t c cc phin n t u c n n, ng ch sot xt qu g nhau v b c tr no mnh ng d cc hi bi m b n n n m n u t n thu trong phin tr c c . Ngay ts trong quy trnh pht tri yu c cc t ng vtest cases (tnh m n u, hu ki th ph t ra. Cc test cases gip nhm d c m hi ng m ) i c n t u bichung, sng s v c hnh vi c h ng c ph m t sao thnh t a vi a th n i c ra cc k b sd cthCc test cases gip cc nh phn tch ki tra xem ch n ng . m li h n b(capture) tc yu c ch n (functional requirements) u m t t cc u c ng c thi sinh ra cc hnh vi h ng ti li ho trong cc test n t th c u cases. Hc sd cc test cases xc li cc m hnh phn tch ng ng nh u y , chnh xc v nh qun v cc yu c ch n (functional t i u c ng
137
requirements) hay ch Ch ng 14 th lu chi tiv c sinh ra cc test cases a. o n t vi t yu c cc u. USE CASES V YU C CH N U C NG (USE CASES AND FUNCTIONAL REQUIREMENTS) Cc m t cases t khng cung c cho cc nh pht tri n m chi use n p n c ti cc tnh n hxy d h ng. N b d pht tri yu c t t ng ng th u n ng n u i m yu c ng i dng (user requirements), b s y khi xy d h ng, c u n th ng th nh pht tri s i h nhi cu h l vo cc ch n ph i u i p thng tin cn thi u. gi b skhng ch ch ny, b c ph bi cc use cases thnh cc yu m t c n n n i n c ch n (functional requirements) chi ti(Arlow 1998). u c ng t 3. M use case s n t m syu c ch n (functional requirements) t i d i t u c ng o u ki cho actor th thi tc v i n c (task) t ng v m s cases c th i ng, t use l sd chung m yu c ch n V d n 5 use cases h danh ng t u c ng. , u i i nh c ng i dng xc th th b khng c ph vi 5 kh m ngu khc a c c n n i t i n nhau th hi vi B c thti li ho cc yu c ch n c n c . n u u c ng (functional requirements) lin quan n m use case b nhi cch. Cch ti t ng u p c m b sd phthu vo vi li b c mong i nhm dn th n n ng c c u n c hi qu trnh thikxy d ki th a trn cc use case documents, d n t , ng, m d a trn SRS, ho d trn skh c 2 ti li ny. Khng c ph ng php no c a t p a u l hon h hy ch cch ti c ph h nhv cch b mu ti li ho o, n p n p t i n n u v qu l cc yu c ph m n u n m.Trnh cc thng tin l l nhi n c ti p i u i a li s th s n vi qu l yu c tr kh kh u, d a khi c n u nn n. Ch d use cases (Use cases Only) s ng B a cc yu c ch n (functional requirements) vo use-case description, n u c ng m d b v c th n m SRS ring ch cc thng tin khng lin quan c n n c t a n cc use cases cth B c tham chi cho cc yu c ch n . n n u u c ng (functional requirements) chung gi nhi use cases. M cch lm u l a u t i dng quan h include th lu tr c o n y. Use cases v SRS
138
M l ch khc l gi h use-case description trong ph yu c ng i dng t a n i n n u (user requirements) v vi cc yu c ch n (functional requirements) m t u c ng b d tm use case trong SRS. Theo cch ny, b c thil kh ng l n n i n n t p n n v gi cc use cases v cc yu c ch n (functional requirements) lin t a u c ng quan. Cch t nh th hi vi ny l l trtc use cases v yu c t t c n c u t cc u ch n (functional requirements) trong m CSDL ho m cng cqu l c ng t c t n yu c c th php b nghcc lin knh y (Xem Ch ng 19). u cho n nh a t v Ch d SRS (SRS only) s ng Cch ti c th ba l tch SRS theo use case, cng v cc use case p n c i description v m tyu c ch n (functional requirements description). u c ng Theo cch ny b s n khng ph vi ring cc use-case documents chi ti tuy i t t; nhin, b c chr cc yu c ch n l l (duplicated functional n n u c ng p i requirements) ho xc m yu c ch n (functional requirements) duy c nh i u c ng nhngay t v tham chi t cc bo co g c n ngay khi yu c xu t tr c u i c a u t hi ltrong muse case khc. n i t 4. L CH C USE CASES (BENEFITS OF USE CASES) I A S m c cch ti c use-case l suy lu yu c theo quan m h ng c nh a p n n u i ng i dng (user-centric) v hng tc v(task centric). Ng i dng s ci c nhn sng s h v ng g m h ng s a n nh th cung c cho h v cch ti p so i p c h ng ch n (function centric). i di c khch hng trong m s n c ng n a t dn pht tri Web th r cch ti c use-case th sgip hphn lo n y ng p n c i cc t ng c phlm i vm khch hng. Use cases gip cc nh phn tch n i i i v cc nh pht tri hi c n u nghi v a ng i dng (users business) v mi p c n d (problem domain) c bi ton. Suy ngh cng vchu i tho ng ng a k i i actor-system c th ra cc nh nh v mhngay ts khi pht tri l p ng m n d v c sinh ra cc test cases t use cases. n, ng c cc Nh g cn nh nh skhng bao gi a vo m ngu V use ng p ng c n. i cases, cc yu c ch n (functional requirements) d ra ng i dng u c ng c n th hi tc v c n (tasks) c hK t use-case ng ng tnh n ci a . thu n a ng m cc ch n c v c ng nhl c thi khi suy lu nh khng c ai sd v n t n ng ng chng ch quan g n cc tc v lin (tasks) c h a .
139
K thu use-case cn nhi l ch khc n Cch ti c use-case l cc t u i a. p n ra domain objects v cng vi n m Nh pht tri sd cch thi k c ng. n ng t h ng i t ng c th cc use cases v m hnh i t ng. H n khi cc a n a, quy trnh nghi v p (business processes) thay i theo th gian, cc tc v i (tasks) m ho trong cc use cases c s c th thay i. N b thil vgi u n t p t a cc yu c ch n (functional requirements), thi km ngu v cc test u c ng t , n, cases th b c th n quay tr i use cases g - ti ni c khch hng - l c ng a nh gi tc ng c thay i trn ton b n. a d TRNH CC B KHI S D Y NG USE CASES (USE CASE TRAPS TO AVOID) ng sa vo nh ci b d i khi d cch ti c use-case: ng y y ng ng p n Qu nhi use cases (Too many use cases). N b tth mnh b u u n y v ng vo m use-case explosion (s t bng n use-case) th b khng nn vicc n t use cases m tr tng thch h ng t ra m use case ring cho c u p. o t m k b Thay v v hy gom ti trnh chu (normal course), cc i ch n. y, n n ti trnh thay th(alternative courses), cc lo tr(exceptions) thnh cc n i k b (scenarios) trong m use case duy nh ng xl m b c ch n t t. i trong chu t ng tc gi actor v system nhm use case ring. M use i a t i case c m t t tc v(tasks) c l Thng th ng, b s nhi n m p. n c u, r nhi use cases so v syu c kinh doanh (business requirements), t u i u nh s nhi rnhi yu c ch n (functional requirements) so ng c u, t u u c ng v s cases. M use case c phk t cu chuy v t cch m i use i n i m n m ng i dng pht ng tc vh ng t m m c . i i th c t c ch th Trng l trong cc use cases (Duplicatiom across use cases). N ch p u c n xuhi trong nhi use cases th s y sinh nguy c c thi ng nh t n u n th m ch n nhi l trnh sl l hy sd quan h t c ng u n. p i , ng include nhi use cases s ng chung m ch n u d t c ng. Thi k t giao di ng i dng km theo use cases (User interface design n included in the use cases). Cc use cases c ph t trung vo ci m n i p ng i dng c phlm v h ng, chkhng phl mn hnh s n i i th i trng nhthno. Use cases t trung tm hi cc t ng vi tho gi p u i a actors v system, cc chi tiv t k t thi giao di ng i dng s giai n n 5.
140
n thi kM phc th mn hnh ho cc b ki trc giao di o t . i o c n n n u ch c sd lm tr quan ha cc tng tc actor-system, ch ng c khng phl cc c t t k ng ch i thi v c. a cc ngh d u vo use cases (Including data definitions in use nh a li cases). Ti th cc use cases ch cc ngh v data items v y a nh a cc data structures, cc data type, di, khun d v cc gi tr p lCch ng h . ti c ny gy kh kh cho nh ng i tham gia d khi tm ki cc p n n ng n m ngh m h n, c nhskhng r rng n use-case description nh a c ng u bao ch lun c nghdli Cch lm ny c th a nh a u. sinh ra cc nh nghdth chng rd t snhqun khi m th n (instance) a a, t m i t t hi c dli b a u thay i cn cc th n khc th khng. Hy t h cc hi p p nghdli c ton b n vo data dictionary (s o lu trong nh a u a d th n Ch ng 9). Cg k m yu c v m use case (Attempting to associate every n t i u i t requirement with a use case). Trong khi cc use cases n b(capture) cc m t hnh vi cb c h ng th b s y c m syu c khng lin n a th n th t u quan g n cc tc v (tasks) c ng i dng ho cc t ng tc gi actors a c a v h ng. B v c m c t c ring m t yu c phi th n n n t yu u cc u ch n cc yu c giao di ngoi v cc yu c ch n (functional c ng, u n u c ng requirements) khng d xut t use case. n t m PHN L U VO C KHCH HNG (CLASSIFYING P A CUSTOMER INPUT) ng hy v cc khch hng c b s ng a n trnh by v nh phn tch yu c m i u t danh sch y , tch t th n nhu c c h Nh phn tch c c c t, hi u a . n phn l cc u vo c khch hng sao cho c th d thng tin thu p a s ng c mcch c ch nh Hnh 8-5 minh ho t s t t. m cch phn l nh y. p v III.
141
1 2 3 4 5 6 7 8 9
HNH 8-5. Phn l ti ni c khch hng p ng a Yu c kinh doanh (Business Requirements) u Tnh hu s d ho cc k b (Use cases or ng ng c ch n Scenarios) Quy t nghi v c p (Business Rules) Yu c ch n (Functional Requirements) u c ng Thu tnh chl ng (Quality Attributes) c t Cc yu c giao di ngoi (External Interface u n Requirements) Cc rng bu (Constrains) c Cc nghd u (Data Definitions) nh a li Cc t ng giphp (Solution Ideas) i
Yu c kinh doanh (Business Requirements) u B cm tg vl ch th ng m th ho l ch kinh doanh m t i i, tr ng, c i khch hng ho t c pht tri s ph c th ts ph th c c ch n n m c c n m kh ng chnh l yu c kinh doanh (business requirements). L nghe cc n u ng bo co v con sm ng i dng tr ti ho gin ti c s ph ph cc c p c p a n m n
142
m nu ln nhT th n ln X%, Tiki $Y m n , ho m ng ph t m i m c Thay th th c chi ph b tr cao Z. h ng o Tnh hu sd ho cc k b (Use cases or Scenarios) ng ng c ch n Bo co chung v c c ng i dng ho cc tc v m ch a c (tasks) m ngi dng c th hi v h ng c th cc use cases, trong khi cc m t v n c n i th l tc c th hi cc k b th ng dng. Lm vi v khch hng t qut ha th n ch n c i ng cc tc v (tasks) c thnh cc use cases. B c c th cc use th n ng l m c cases b cch ngh ng khch hng m t hong theo lu nghi v a cc t ng p c h (business workflow activities). Quy t nghi v c p (Business Rules) Khi m khch hng ni r m hong no c th c th hi ch i t ng t t c n b cc c nhn no ho vai tr no d i nh u ki no th c ngh c , ng i n a anh ta m t t quy t nghi v ang m c p (business rule), v d t nh ho h , M c c th hng m ho ch thu lo nguy hi c 1 n anh ta t t t c i m p u c o t v o cch th lm vi v ho chnguy hi . Quy t nghi v(business c c i t m c p rule) l cc nguyn t v hnh m quy trnh nghi v c n t p (business processes). B n c th n xura m s d t t yu c ch n (functional requirements) lm quy u c ng t c hi l v nh o ra m CSDL l trthng tin t c th c u c, t t u o o truy nh p b Chemical Tracking System. Nhv cc quy t nghi v i y, c p khng phl cc i yu c ch n (functional requirements). u c ng Yu c ch n (Functional Requirements) u c ng M bo co c khch hng b u v dng ph <th hi m ch t a t i Ng i i c n t c n no ng >, ho th ph<bi hi m s c H ng i u n t hnh vi> th c kh ng n chnh l m yu c ch n (functional requirements). Cc yu c ch t u c ng u c n (functional requirements) m t hnh vi c thquan st c hth ng cc a ng, th ng l trong b c c hong t ng tc actor system. Cc yu c ch i nh a t u c n (functional requirements) ngh ci h ng ph lm, chng t nn ng nh a th i o ph ch u c SRS. Nh phn tch c phgithch cho ms hi t n y a n i i t ng i u i sao hth i th hi cc ch n Cc yu c ch n ng ph c n c ng . u c ng (functional requirements) xu khi ph nh cc quy trnh nghi v c t i n p
143
(business processes) khng hi quho l th v khng nn a vo h u c i i th m ng i. Thu tnh ch l ng (Quality Attributes) c t Cc bo co xc h ng th hi m s nh th c n t hnh vi t nh no ho cho t th c php ng i dng th hi m hnh ng no chnh l cc thu tnh ch c n t c t l ng, m ki yu c phi ch n Hy l nghe cc tm t c tnh t u u c ng. ng cc m ng i dng kv hth nh nhanh, d ng ng : dng, tr quan, thn thi c n, v ch tin c an ninh, hi qu(fast, easy, intuitive, user-friendly, ng c, ng y, u robust, reliable, secure, efficient). B s i lm vi v ng i dng n ph c i nh nghchnh xc ci m h a ng do cc thu tnh ny rd c sd theo c t ng ch quan v ndung c n d p nh xem thm Ch ng 11. i a nh ng, Cc yu c giao di ngoi (External Interface Requirements) u n L yu c ny m t t n gi h ng c b v ph cn lc th i p u k i a th a n n i a gi bn ngoi h ng (connections between your system and the rest of the universe). th SRS c ph bao g m ni v yu c chng m t giao di v n i m c cc u , cc n cch th truy thng v ng i dng, v ph c v v cc h ng khc. c n i i n ng, i th Cc cu sau m khch hng ni th l ng v y giao di ngoi: n Phc cc tn hi t i u <thib t no > Phg cc messages t <m h ng khc no i i i t th > Phc cc t theo <khun d no i p ng > Phki sot <mthib n c no i m t t ph ng > Cc rng bu (Constrains) c Cc rng bu l cc u ki nh gi h m cch h l l ch c th c i n m i n t p cc a n i v ng i thik ng i l trnh. Chng l th n c m ki yu c i t v p hi a t u u phi ch n khc m b c vi trong SRS. Hy cg thuy ph khch c ng n n t ng t c hng a ra cc rng bu khng c thiv chng c th n c vi t ra m c n t ng n c o t gi php t nh Cc rng bu khng c thi s i t t. c n t lm gi kh ng sd m n ng cc software components c s t nn gi php. M s n o i t rng bu lc th c i khi t h cc thu tnh chl ng. M v d c ti kh ng n p ng t n c t t , i n n uy chuy (portability kh ng h ng ch trn nhi n t khc n n n th y c u n ng nhau) ng i ta ch d duy nhcc cu l tiu chu (standard commands) s ng t nh n
144
c m ngn ngl trnh, m khng cho php mr sd l tcc a t p ng ng nh nh cung c cng ckhc. Cc cu sau th n khch hng trong vi a ra p hi c cc rng bu c: Phs ng <m h i d t QTCSDL ho m ngn ng p trnh no c t l > Khng th i hh <ml ng b no i n t nh > C phnhqun v <m d no n i t i t ng ng > nh nghdli (Data definitions) a u B ckhi no khch hng m t t khun d cc gi tr c php, cc gi tr ng, ng nh cho mdata item ho c t c m c trc d u nghi v c m t c u o a t u li p ph h th ngh l h ang a ra m ngh dli V d code ch 5 p a t nh a u. , ZIP a chs ti theo l m d n v m nhm ty ch 4 chs ng l , p t u i t n , m nh 0000 l m nghdli Hy t h chng l trong m t i dli t nh a u. p p i t n u cung c m ngu tham chi chnh m nh ng i tham gia d c th p t n u ng n s d trong suti trnh pht tri v b tr s ph (Xem Ch ng 9). ng t n n o n m. Cc t ng gi php (Solution Ideas) i N khch hng m t th t cch tng tc v h ng nh th hi m u c m i th m c n t hnh ng no (v d dng l ch m m anh ta mu tm , Ng i a n c n t dropdown list), th c ngh b nghe v xu c m gi php, a n ang t a t i khng phl m yu c Cc giphp xuc th r tr nhm suy lu i t u. i t lm i n. Khi suy lu yu c hy t trung vo ci h ng c lm thay v h ng lm n u, p th n th ci nh no. Hy suy ngh th xem tsao khch hng xum cch th ci i t t c t c , hy gip h u c c th v cc k ng ng c khch hng th hi nhu u c v m a v th s vi nh no. h ng lm c th M S L TH TR T U N NG KHI SUY LU (SOME N CAUTIONS ABOUT ELICITATION) Trong qu trnh suy lu yu c c th n s y ph vi s ph n u, b th m n m c nh nghch a a ng, ho qu l ho qu nh c n c (Christel and Kang 1992). N ph u m vi qu l th b s th nhi yu c h l nhu c sd ths n n thu p c u u n u ng t , quy trnh suy lu s n ko di m cch chn ng N ph vi ngh t t. u m c nh a qu nh s ph lm ra s th n m khng nhu c c khch hng. Suy p ng c u a lu yu c th ng d t vi ch s t nhn v ph vi (vision and scope) n u n i c nh a m m IV.
145
c dn, nh chng c c thgy ra nh thay i h ng r nhi a ng ng ng nh t u n d n. Th ng cc yu c nghl ci h ng phlm, trong khi lm th u c nh a th i no l dnh cho cng vi thikV t l thuy l nhv nh trn i c c t . m t y ng th t l m s n gi ha qu m Suy lu yu c th l t c , t n c. n u ng c p trung vo ci g, nh c m vng xm gi phn tch v thikB c th ng t a t . n s d cc gi t lm th ng thi no lm sng t lm m s u bic b v v n hi t a n ci m ng i dng c Cc m hnh phn tch, cc phc th mn hnh, cc n. o nguyn m s u gip cc t ng bn th trong suy lu yu c tr h c o n u nn u hnh v c l cch b d ng n dng nhn th cc l v thi st c cc y i u a t ng Trnh di (view) cc m hnh v cc mn hnh ch ng trnh d n m . n ki b sinh ra trong qu trnh pht tri yu c s cc g lm qu trnh truy n n u l i n thng trnn s s h khng ph l cc rng bu v l ch c ng a n, i c cc a n a ng i thik t . Cc h th suy lu yu c m c qu nhi ng i tham gia th s ch qu i o n u u lm m trnh pht tri B ng nghi Debbie c ti tr c b t b khi t n. n p a y th i ch cc h th suy lu use cases do nguyn nhn M i hai ng i tham gia c i o n . m ng cc th lu v chi tikhng c thiv dnh m l ng th r o n cc t n t t i gian k v c cc use cases phhong nhth ng bn vi i t no. Sau m i vi ti tri t h khi c rt s tham gia xu cn 6 ng i, i di c n n t n ng i ng n cho cc vai tr chnh nhkhch hng, ki trc h ng, ng i pht tri ng i n th n, thik t . Ng c l thu th cc yu c t t nh ng i i di ho nghe ti ni i, p u qu ng n, c ng ch nh khch hng t h ng, c c th n t v kh kh V t ng nh ng d i n n. v cn b cc ti ni l m c t t c ng i tr ng d y, ng c ng c ch n i a n. B BI LM TH NO N B LM R (HOW DO N T U N I? YOU KNOW WHEN YOU ARE DONE?) Khng c cch no n gi b thu th yu c c khng c cch no n n n p u, ng gi b bikhi no th nn ng qu trnh suy lu yu c l cc g sau n n t ng n u i, i c th gip b bikhi no th nn ng n t ng: V.
146
N ng i dng khng th u ngh c thm b cuse cases no, th c l t b nn k thc suy lu yu c Ng i dng c khuynh h ng danh n t n u. nh cc use cases theo th gi d c t quan tr t m n a m ng. N ng i dng xucc use cases m nh b d xu cc yu u t i, ng n n t c ch n (functional requirements) lin quan t use cases khc, th u c ng cc c l n nn kthc suy lu yu c Cc use cases m v xu c b t n u. i a t th cc ti trnh thay th cc use cases m b c t l n cho n tr c. N ng i dng bu ni lnh v m b v h th lu t u t i ng n n o n cc phin h tr c th c l n nn kthc suy lu yu c p b t n u. N cc use cases m g ho cc yu c ch n (functional u i c i c u c ng requirements) d ng nhn ngoi ph vi th c l n nn k m m nh b t thc suy lu yu c n u. N cc yu c m xun trong s tin th lin quan u u i c t m c u p n nh yu c m b c t c l n nn kthc suy lu yu ng u n th b t n c u. Trong cc dn tr c hy t m danh sch cc nhm ch n m h y, o t c ng th th ng phc. B c th o ra m checklist v ch n phbi ng i n t t cc c ng n cn nh m khi kthc quy trnh suy lu yu c c m dn m v d c i t n u a t i, nhvierror logs, sao l v khi ph bo co, in cc tnh n xem tr c, t u c, n, ng Sau khi pht tri yu c hy so snh b checklist v cc ch n m b n u, n i c ng n c tN khng th s p knh gi chng th c l n nn kthc suy . u y c a b t lu yu c n u. Cc b c ti theo p Ch m n no trong m ti li ghi nh ti ni c khch n t o t u n ng a hng trong dn c b ho trong SRS. Hy phn lo m m trong a n c i i c n vo cc nhm (category) trong Hnh 8-5. N b pht hi th o u n n y cc m khng vi thnh ti li n nhcc yu c ch c c t u ng u c n (functional requirements) th hy quay l v s ch v t ng ng i a a tr trn SRS ho ti li g ng c u c. Vi m use case cho dn hi t c b sd use-case template t t n i a n, ng trong Hnh 8-3, g cc cc ti trnh thay th m n (alternative course) thch
147
v cc lotr ng i (exception). nh nghyu c ch n (functional a u c ng requirements) cho php ng i dng th hi thnh cng use case ny. c n Ki tra xem li SRS trong d hi tc b ch tc yu m u n n i a n a t cc c ch n (functional requirements) u c ng . Lik cc ph ng php suy lu yu c sd trong dn c t n u c ng a b Nh ph ng php no l t T sao? Nh ph ng php no n. ng t? i ng ch t T sao? Hy xc cc kthu suy lu yu c m b a t? i nh t n u n ngh chng t h v quy d chng cho d ti theo. Hy t n t ng ng nh n p xc bcro ch no m b ph u th hi k t t nh n n i ng c n thu hy t kch no v t qua cc ro ch , p n .
148
CH NG 9 TI LI HA CC YU C U U
Pht tri yu c t ra m s ph cu l m th thu ti li ha n u o t n m i t a n c u gi khch hng v nhm pht tri v n ph c xy d Th thu ny a n s m n ng. a n bao trm ln c nhm yu c yu c kinh doanh (business requirements), yu 3 u: u c ng i dng (user requirements), yu c ch n (functional requirements). u u c ng Nh chng ta th tr c ti li t nhn v ph vi (vision and scope) y y, u m m ch yu c kinh doanh, yu c ng i dng th th n trong ti li a u u c hi u use-case. B c ph ti li ha c n ng i u yu c ch n d xu tcc use u c ng n t cases v cc yu c phi ch n nhcc thu tnh ch lng, cc yu c v u c ng c t u giao di ngoi. Tr b vicc yu c theo m khun d c c trc n khi n t u t ng u v d cc stakeholders sot xt v ch thu chng, cn khng th ng i ta c p n s khng dm ch v g th thu c ci c a n. B c th li ha cc yu c ph m theo 3 cch: n ti u u n m Ti li d i d ch t trnh by theo m khun d c c trc u ng vi c t ng u v vib ngn ng nhin. t ng t Cc m hnh h (graphical models) minh h cc quy trnh bi i, cc a a n tr thi h ng v thay i gi cc tr thi cc quan h li ng th a ng , d u, cc lu logic, cc l i t ng v quan h a cc l ng p gi p . Cc c t hnh th ngh cc yu c b cch sd ngn ng c nh a u ng ng logic hnh th chnh xc c ton h c a c. Trong khi cc c t hnh th mang l schnh xc l nh th l t nh pht c i n t i tri ph m no, v h nhkhng v n n m u khch hng no quen thu v vi s c i c d cc k php hnh th M d c nhi h ch nh ngn ngt ng c . c u n , ng nhin v s ng nhi nh vicc ti li yu c trong h hcc d n c d u t t u u u t n. M c t t yu c ph m d trn ngn ngtnhin ch cc yu c u n m a a u ch n v yu c phi ch n c h hnhu c c cc d c ng u c ng ng p ng u t u a n. Cc m hnh phn tch ho thm vo SRS l cc gc nhn khc lm t ng chnh xc c yu c a u.
149
Ch ng ny m tm v c trc c SRS, bao g cm xu c ch u a m t t template cho ti li SRS. Cc h ng d vi yu c ch n c u n t u c ng ng c c cng v m s dv bo co yu c khng hon h (imperfect) v p, i t v cc u o cc xu c ti chng. Cc kthu m hnh ha bi di yu c l t i n t u n u ch c Ch ng 10. Cc ph ng php c t a hnh th khng m t c c k trong cu sch ny. n C T YU C PH M (SRS - THE SOFTWARE U N M REQUIREMENTS SPECIFICATION) c t c ph m hi l c t c n (functional specification), yu u n m c u ch ng th thu yu c (requirements agreement) v c t h th (system a n u ng specification). SRS l c cho tc hong ti theo nh p k ch d s t cc t p l ho n, thikm ho, ki th viti li tr t , m v t u gip ng i dng. SRS phm t i cng y cng tcc hnh vi th n ra bn ngoi m ng i dng c th t hi quan st c h ng. N khng bao g cc chi tiv t kxy d kch c a th m t thi , ng, th c ho qu l dn, n c th hm cc rng bu v t k thi cng c n bao c thi v h ng. SRS c cc m sau: th n p ng c ch Khch hng v bph marketing d vo SRS bi hc th v n a t k ng nh g s c chuy giao. ng n Cc nh qu l d b cc k ch v c l ng l bi ngu l n n tr ho ch u, n c (effort), th gian dnh cho s ph d trn cc m ts ph trong i n m a n m SRS. Nhm pht tri d vo SRS hi h n xy d ci g. n a u c ng Nhm ki th d cc m t m s ng hnh vi trong SRS d ra cc k ch n ho ki th m (test plans), cc tnh hu ki thcc th c ki th ng m , t m . Cc nhn vin h v b tr ph m tham chi SRS hi cng vi tr o n m u u c c h a . Nhm xu b (publication group) vi cc ti li ng i dng nhsch t n t u h ng d sd cc mn hnh h d trn SRS v thik n ng, tr a t giao di n ng i dng. Ng i t (v n ph c th d c o o s m) s ng SRS v ti li ng i dng u gip h pht tri cc ti li t n u o o. I.
150
L ti li cu cng ch ng tc yu c v n ph trong SRS khng u i a t cc u s m, cn gi no n c m thu r. N b cyu c ch n nh a , i u t u c ng (functional requirements) v phi ch n no m khng ch trong SRS th c c ng a ngh n khng n trong ph vi c dn v khng ai mong i n s t a m m a xu hi trong s ph n n m. Khng ai ni r b c phviton b ng n n i t SRS tr c khi bu thik xy t t v d h ng. B c th p c c t c theo cch l t d l do ng th n ti n yu u p, ng n. m s u t v d t y , khng ai c th t htc yu c m mnh c n bi t t cc u n s ph khng ai bi cc yu c s m khng thay i Tuy nhin, m m, t u c nh i dn c ph c m th thu v ranh gi (baselined agreement) cho n i t a n c ch i m m t h yu c s c a vo thi cng. V ranh gi l ti trnh i t p p u ch i n chuy i m SRS pht tri thnh m phin b SRS sot xt n t ang c n t n c v ch thu (nghl m phin b c h ng s c thi cng theo SRS p n a t n a th v ranh gi ny - ND). Thay i trong m SRS v ranh gi c ch i t c ch i (baselined SRS) ph th hi thng qua quy trnh ki sot thay i i c c n m nghs c dn. Sau khi v ranh gi th t c ng ng i tham nh a n a ch i t nh gia d phlm vi trn t h yu c ( m t n i c p p u c trong baselined SRS ND) trnh r lo i n. Ch ng 1 gi thi m s t a cc ti li yu c chl ng cao: y i u t c c u u t , nhqun, c th a, c th n v Cng vi c b l c trc ha v vi t s l t. c a n u t cc SRS sao cho ng i dng v nh ng i c lin quan khc c thc hi ng u SRS, d i l cc lkhuyn h ch cho vi y i u c : nh scc m (section), m con (subsection) v t yu c c c ng u ring phnhqun. i t S x v b c hng, c l ch p p n n i khng t c dng u th t t cc ng p mhng. t cc khng gian tr (white space) trn ti li ng u. Sd cc d hi nh m (nhch m, chg d i, ch ng u u n nh ch nghing, v cc phng ch u khc). ki T m b m l v m ch n (index) gip c gitm nhanh o t ng c c t d thng tin h n. c
151
nh sv gn nhn t ccc hnh v t (figures), cc b (tables) v c ng tham chi t chng theo s . u i S ng cc tham chi cho tham chi trong ti li d u u u. 1. GN NHN YU C (LEBELING REQUIREMENTS) U cc tiu chu ch l ng c SRS v p ng n t a kh ng l v v kh ng n n t n ch s myu c ph m ph danh duy nh S danh ny nh a, i u n m i c nh t. nh cho php b tham chi ngay t m yu c khi c thay i, c tm hi qu n u i i u n n u trnh thay i c m yu c c tham chi cho, ho c l ma tr l v a i u, n u c n p n n t yu c (requirement traceability matrix). Do cc danh sch l theo ki u c p u tuy tnh khng nhu c ny nn ti m t t s php gn nhn n p ng u m ph ng yu c cng v h ch thu l c m phng php. B c th a ch u i n v n i a i n l n mph ng php ph h nhcho mnh. t p t nh s n t tu (Sequence Number) Cch n gi nh l gn cho m yu c m stu t v dUR-2, SRS13. n t i u t n , Cc cng c n l yu c th ng m ho dng cch ny khi m yu c m qu u i t u i thm vo CSDL (ph l cc cng cnhv c htrcch s c n n y ng nh phn c Ti txc lo yu c v dUR l yu c ng i dng (user p). n nh i u, u requirements). Cc skhng dng l khi c m yu c no b i b c i, t u lo th n gi l d vo s yu c m s n sti theo. Cch s n nh u , u i nh p nh n gi ny khng t ra m nhm cc yu c c lin quan v nhau v t n o t u i m logic ho nhm yu c phn c cc nhn khng cho b ch n no v i c u p, n d m yu c ni ci g. u nh s phn c (Hierarchical Numbering) p C l l cch sthng d nh N yu c ch n (functional nh ng t. u u c ng requirements) xuhi trong m 3.2 c SRS th m trong s c ch n t n c a t yu u c ng s cc nhn nh3.2.4.3. Cc s c thm vo ch yu c c chi tih cc u m t n, u tin th h Ph ng php ny n gi v thu ti c th nh stng p n. n n n, Tuy nhin, chng khng ni cho b biv c c m yu c N c. n t m ch a i u. u b thm vo myu c m th cc s a tc yu c ti theo trong m n t u i c t cc u p c ny (section) s ng ln. Xo ho lob t yu c th cc s p sau s m t c i m u ti gi
152
Cc thay i ny c th h cc tham chi l nhau gi cc yu c trn i. lm ng u n a u ton h ng. th M c ti i v cch sny l s m chnh (major sections) t i n i nh nh cc c c yu c theo cch phn c sau danh m yu c ch n ring a u p, nh i u c ng trong m m b m n m ng (short text code) ngay pha sau s n t i c ng t o n tu . V d SRS c th a , ch Section 3.2.5 Editor Functions, v cc yu c trong u m ny c th nh m l ED-1, ED-2 Cch ti c ny khi nhn c yu c p n n a c ng m c nghnh v v c c l Thm m yu c u n, a t nh nh yu u p. t u m ED-9 vo gi ED -1 v ED -2 khng khi b ph s i ph cn l i a n n i nh l n i c m (section) a c . Nhn yu c b chc phn c (Hierarchical textual tags) u ng p Nh tv Tom Gilb xum s gn nhn phn c b ch nhn n t t p ng gn cc yu c ring r u (Gilb 1988). B hy cn nh yu c ny: H ng s i n c u th h ng i dng xc nh bc h no in trn 10 b . Yu c ny c th n t i i n u gn nhn PRINT.COPIES.CONFIRM, chng ch l m ph c ch n in ra t n a c ng v lin quan n v thil s cc b sao in. Cch gn nhn ny n n t p l ng n c trc, nhi ngngh khng h ng g khi thm, xo, lo bm c u u a, nh i i yu c Nh c m c n l c k so v nhn b s u. i a ng nh i ng phn c p. X L S KHNG Y (DEALING WITH INCOMPLETENESS) khi b bimnh thi m s i n t u t thng tin v t yu c c no B c m u th . n th n n stv c khch hng, c ki tra m interface description c c n a n m t a mh ng khc, ho c nghm yu c khc tr c khi giquyyu t th c n nh a t u i t c ch y trn. Hy sd k php TBD (c xc to be determine) u a ng n nh, nh t ch n tiu chu (standard indicator) lm r nh ch ch hi m d n ng no a u r trong SRS. Theo cch ny, b c th cc TBDs trong SRS xc cc n tm nh vt n m b c phlm sng t n . Hy ghi r vo ti li ai s t i i n n i v u phn gicc v phn gith i n , i no v phn gikhi no. Hy s i TBD i nh m v t l mdanh sch TBDs b c th o p t n gim st vi lm sng t c chng. 2.
153
Phn git c TBDs tr c khi b bu b c ti theo c quy trnh pht i t cc n t p a tri h ng, m skhng ch ch no u lm t nguy ccho dn sau n th i c n ng ny. Khi nh pht tri phi mv m TBD ho m m nh nh no n i t i t c t i p ng anh ta khng th , quay trln pht sinh yu c lm sng tho phn i i u c gin. Thay v thanh ta s ng cch th lm sng t ch r v i , ph on c ch a trong scc tr ng h u khng ph bao gic a p i i ng ng. N b v u n n phti t quy trnh pht tri m v cn cc TDBs th hy tr hon th hi i p c n n c n cc yu c lin quan n b c thho hy thik th sao cho c th u u n , c t h ng d dng ch s thik cc TBDs lm sng t nh a t khi c sau. 3. GIAO DI NG DNG V SRS N I a cc thik t giao di ng i dng vo SRS v mang l thu l l v c n a i n i i a nh nhc m. D i kha c nh c m th cc hnh mn hnh v ki ng i nh i nh n trc giao di ng i dng l cc m t gi php (t l cc thi k ch n v i c t ), khng phl yu c N b khng th ch ranh gi SRS cho n lc thik i u. u n v i t giao di ng i dng hon thnh th quy trnh pht tri yu c s n c n u ko di h l th gian d dnh cho n. Vi ny s n i nh c thch th cc nh qu l, c n khch hng, ho cc nh pht tri - nh ng i tiu t th gian pht c n ng n i tri yu c Cc m tgiao di ng i dng b hnh khng ph l n u. n ng nh i ph ng n thay th cho ngh r rng v yu c ch n (functional nh a cc u c ng requirements). ng k ng nh pht tri suy lu cc ch n v quan v n n c c ng h li tcc phc th mn hnh. a cc thik d u o t giao di ng i dng vo n SRS c ng nh pht tri phtun theo quy trnh thay i yu c m khi ng n i u i h n l ch m cch th n giao di ng i dng. mu a n t hi n Trong m kha c khc, th n cc giao di ng i dng c th t nh hi n gip b lm n m cc yu c v lm r h cc t ng tc ng i dng h ng cho c n u n th ng i dng v nh pht tri Cc th n giao di ng i dng c c th n cho n. hi n ng khi vi l kho dn v c l ng chi ph d c p ch dng h B c th cc n. n m ph tGUI ho tnh ton sl ng cc m ch n lin quan t m mn n c i c ng i i hnh v c l ng ngu l c thi m ho cc mn hnh vi ny c n c n t , c ng d trn kinh nghi m b c t d tr c. a m n cc n
154
M sl ch h l l ch vo SRS cc hnh d i d t ng t a n p a nh ng (conceptual images) cc phc th - c cc y tgiao di ng i dng ch o a u n n l m khng c thiphlm giao di ngi dng nh hnh Cch c n t i n ng m . lm ny s nng cao kh ng truy thng b cch bi di cc yu c d i n n ng u n u m hnh th khc nh khng rng bu cc nh pht tri v khng bqua t c ng c n quy trnh qu l thay i. n M C T YU C PH M U U N M (A SOFTWARE REQUIREMENTS SPECIFICATION TEMPLATE SRS TEMPLATE) M t c pht tri ph m c phth nhm SRS template tiu chu i ch n n m n i ng t t n cho tc dn. M s t cc t SRS template khuy ngh c n trong (Davis 1993; Robertson and Robertson 1999). Dortman v Thayer (1990) t h 20 p p c tiu chu yu c (requirements standarts) v m s d National Bureau of n u t v t Standards, BQu phng M NASA v m sngu khc tCanada v Anh c , t n qu Nhi ng i sd cc template c chu IEEE Standard 830-1998, c. u ng a n IEEE Recommended Practice for Software Requirements Specifications (IEEE 1998). l m template c trc t uy chuy v ph h v nhi y t c u t, n n p i u lodn ph m i n m. II.
1. GI THI (INTRODUCTION) I U 1.1.M (Purpose) c ch 1.2.Cc quy c c ti li (Document Conventions) a u 1.3.H ng d c ti li (Intended Audience and Reading Suggestions) n u 1.4.Ph vi c s ph ph m (Product Scope) m a n m n m 1.5.Tham chi (Reference) u 2. M TT QUT (OVERALL DESCRIPTION) NG 2.1. Bc c s ph ph m (Product Perspective) i nh a n m n m 2.2. Cc ch n c s ph ph m (Product Functions) c ng a n m n m 2.3. Cc l ng i dng v c tnh c m l ngi dng (User p a i p Classes and Characteristics) 2.4. Mi tr ng v hnh (Operating Environment) n
155
2.5. Cc rng bu thi kv thi cng (Design and Implementation c t Constraints) 2.6. Cc gi v ph nh thu (Assumptions and Dependencies) c 3. CC YU C GIAO DI NGOI (EXTERNAL INTERFACE U N REQUIREMENTS) 3.1.Giao di ng i dng (User Interfaces) n 3.2.Giao di ph c (Hardware Interfaces) n n ng 3.3.Giao di ph m (Software Interfaces) n n m 3.4.Giao di truy thng (Communications Interfaces) n n 4. CC TNH N NG C S PH PH M A N M N M (SYSTEM FEATURES) 4.x. Tnh n X ng 4.x.1. M t m tin (Description and Priority) v c u 4.x.2. Chu Kch thch/ (Stimulus/Response Sequences) i p ng 4.x.3. Cc yu c ch n (Functional Requirements) u c ng 5. CC YU C U PHI CH C N NG KHC (OTHER NONFUNCTIONAL REQUIREMENTS) 5.1. Yu c hi n (Performance Requirements) u u ng 5.2. Yu c an ton (Safety Requirements) u 5.3. Yu c an ninh (Security Requirements) u 5.4. Cc thu tnh chl ng ph m (Software Quality Attributes) c t n m 5.5. Cc quy t nghi v c p (Business Rules) 5.6. Ti li ng i dng (User Documentation) u 6. CC YU C KHC (OTHER REQUIREMENTS) U PHL A: B THU NG (APPENDIX A: GLOSSARY) C NG T PH L B: M HNH PHN TCH (APPENDIX B: ANALYSIS C MODELS) PHL C: DANH SCH TBD (APPENDIX C: TBD LIST) C HNH 9-1. SRS template
156
Hnh 9-1 minh h m SRS template thng qua v mr theo a t c c ng chu IEEE 830. Hy ch s template ny thch v nhu c v b ch n nh a ng i u n t dn c b N m m no c template ny khng d cho a n. u t c a ng ng c dn c b th hy ch thi nh ghi ch l khng d B a n u ng ng ng. n lm nh trnh c gi ti li v b kho t i li c ci g quan th c u n n h u tr b ng qun hay khng. Hy sd template ny h ng t ng nh duy c b a n, hy thm bc c no m b th c thii v d c b Nh i ti t m n y n t i n a n. m li ph m hy thm m b m l v m l ssot xt (revision u n m, t ng c c t ch history) bicc thay i th hi v SRS, g ngy thay i, ai th hi t c n i m c n thay i, l do thay i. Ph cn l c m II Ch ng ny s n gi m m trong template trn n i a c di i i c b r. B c th i kv cc ti li khc b cc tham chi (nh li n n n t i u ng u ti u t nhn v ph vi, thik t m m t c giao di n). 1. GI THI (INTRODUCTION) I U Ph ny trnh by m ci nhn khi qut vSRS gip c gihi ti li n t u u t c nh no, c v di giti li nh no cho c ch th n i u th ng. 1.1. M (Purpose) c ch Ch yu c ph m trnh by y thu s ph no, xc c ra u n m c c n m nh s sot xt (revision number) ho sphin b (release number). N SRS ny ch c n u m t c c m ph h ng th hy ch h ng con yu u a t n th r th . 1.2. Cc quy c c ti li (Document Conventions) a u M t t cchu no ho quy c no m b tun theo khi viti li SRS b n c n t u ny, bao g ki ch m u (text styles), nh m (highlighting) v cc k php khc. n nh V dli m tin gn cho m yu c m cao c th k i t , u c u c t u c c a b t c yu c chi tid t c m cao ho li m m t c u cc u t n yu u c , c u i yu u c m m tin. t c u 1.3. H ng d c ti li (Intended Audience and Reading Suggestions) n u Lik cc c gi c ti c SRS nh pht tri cc nh qu tr n, t tr p a ngi n, n d ng i lm merketing, ngi dng, ng i ki th ng i viti li M t n m , t u. ph
157
cn l c SRS t c nhth i a c ch no. H ng d cch c ti li thch h n u p nhcho m loc gi t i i . 1.4. Ph vi c s ph ph m (Product Scope) m a n m n m Vi m m t n v n m c t m c n, l ch t t ng ph m ang c v c ch a i m n mang l cho cc bn lin quan. Nn vi m t trong h ng c i t ny nh a chi l c kinh doanh c doanh nghi N b c s m ti li t nhn n a p. u n n t u m v ph vi (vision and scope) th hy tham chi n ti li t y. m u u 1.5. Tham chi (Reference) u Li k m ti li v cc ngu khc m SRS tham chi c th ti li t i u n u, l u h ng d thik n t giao di ng i dng, cc h ng, cc tiu chu cc c t n p n, yu c h ng, ti li use-case, ho SRS c m s ph lin quan. Cung u th u c a t n m c thng tin ng i c c th p truy nh n m tham chi bao g tn p i u, m ti li tc gis u, , phin b ngy thng, ngu ho v c ti li n, n c tr a u. 2. M TT QUT (OVERALL DESCRIPTION) NG M ny gi thi m ci nhn khi qut v n ph c tv c i u t s m ang c , mi tr ng t s ph sd v ng ng i dng t ng lai c s i n m c ng, nh a n ph v rng bu bi cc gi v cc ph c khc. m, cc c t, nh thu 2.1. B c c s ph ph m (Product Perspective) i nh a n m n m M t i c v s b nh pht sinh s ph c t n m ang c trong SRS ny. Hy xc s ph ny c ph l thnh vin ti theo c m dng s ph hay n nh m i p a t n m khng, hay l phin b ti theo c m s ph khc, l sthay th a m n p a t n m c t s ph ch l m s ph m N SRS ny ngh m thnh n m ang y, t n m i. u nh a t ph (component) c m h ng l h th hy xc ph m lin n a t th n n nh n m quan nh no n s ph l h hy ch giao di gi chng. th n m n n , ra n a 2.2. Cc ch n c s ph ph m (Product Functions) c ng a n m n m Tm t cc ch n chnh m s ph ph th hi Cc chi ti s t c ng n m i c n. t c cung c trong M 4, v v b ch n m tm tt qut thi. Hy t p c y n c t t ng y ch cc ch n sao cho chng d m b v b cc gi c c ng n t i t no. M b t c
158
tranh nhm lcc yu c v s i u lin quan gi chng, nh a DFD khi qut ho s c l ch h c th p ng n, gip t m ny. c ch Cc l ng i dng v c tnh c m l ng i dng (User Classes p a i p and Characteristics) Xc cc l ng i dng khc nhau m b s d s ph ny v nh p n on s ng n m m t c tnh t ng c m l ng i dng (Xem Chng 7). M s cc ng a i p t yu c c th n li v duy nhm l ng i dng no Phn bi gi u g n i t t p . t a l ng i dng quan tr nhv cc l ng i dng khc t quan tr h p ng t p ng n. 2.3. 2.4. Mi tr ng v hnh (Operating Environment) n M t mi tr ng trong ph m v hnh, g n t ph c h i n m n m n ng n ng, u hnh v s u phin b cc components v cc d c thikhc. hi n, ng ng n t Cc rng bu thi k v thi cng (Design and Implementation c t Constraints) Xc b cv no lm gi h kh ng l ch c nh pht tri v t nh n i n n a n a n m t i sao lc cc gi h Cc gih c th t i i n . i n l: Cc cng ngh thcng cngn ng p trnh, CSDL nn sd ho c , , l ng c c trnh. n Cc quy c v tiu chu c thi (v d n tch c khch hng s n n t , u c a b tr ph m th c m tcc k php dng thi k cc o n m n c t , chu m ha v trao lcho khch hng). n i Cc chnh sch, quy c Chnh phcc chu cng nghi a nh , n p. Cc gi h c ph c nh c ph gi h b . i n a n ng t n ng, i n nh Cc khun d trao i d u chu ng li n. 2.5. 2.6. Cc gi v ph nh thu (Assumptions and Dependencies) c Li k m y t (i l l v cc y t bir) c th nh t i u gi p i i nh u c t h ng t cc yu c xc trong SRS. Cc y t c th m i u c nh u gi nh g cc components c s m b l k ch sd cc v xung quanh vi n n p ho ng, n c pht tri ho mi tr ng u hnh. B c th r s ph s n c i n gi ng n nh m tun th t quy c thik m t giao di ng i dng ring no m ng i khc c th n , t
159
gi khc. Dn c thb nh h ng n cc gi khng n, nh u nh ng khng chia sho thay i. c , c C v hy ch bcsph ng y, ra t thu no c dn vo cc y t c a u bn ngoi. V d n b mong mu tch h vo h ng m scomponents , u n n p th t ang c pht tri b mdn khc th c nghb b thu vo l bi c d n i t a n ph c ch u a n kia. N cc ph u thu ti li ha u v d ho d c c u , k ch n, th hy tham chi t ti li u i u . 3. CC YU C GIAO DI NGOI (EXTERNAL INTERFACE U N REQUIREMENTS) S ng m ny c t yu c m t c s ph m s t n h l d c cc u vi n m i k i p v cc components ngoi (external components). S b c (context i i nh diagram) th n cc giao di ngoi m m tr t ng cao. Hy m t hi n t c u chi ti components dli v components ki sot (data and control components) t u m c giao di trong t i d u. a n n li 3.1. Giao di ng i dng (User Interfaces) n Hy m t tiu chu c thic giao di ng i dng nh cc n n t a n : Cc tiu chu GUI ho cc h ng d v n c n phong cch c dng s ph a n m (product family style) c ph tun th n i c . S p x mn hnh ho cc rng bu v s p c c phn gi i. Cc buttons chu ch n chu cc phm t n, c ng n, t. Cc chu hi th n n error message. Ti li ha chi tithik u t t giao di ng i dng, nh s x cc dialog boxes n s p p c , m t th c trong ti li c t u giao di ng i dng chkhng phtrong n i SRS. 3.2. Giao di ph c (Hardware Interfaces) n n ng Hy m tc tnh c m giao di gi cc hardware components v cc a i n a software components c h ng. M t c th g cc lothib a th ny bao m i t tr gip, b ch c cc t ng tc d li v t ng tc ki sot (control n t a u m
160
interaction) gi ph m v ph c cc giao th thng tin lin l s a n m n ng, c c c d ng. 3.3. Giao di ph m (Software Interfaces) n n m M t kn gi s ph v cc software components ngoi khc (xc s t i a n m nh tn v s phin b nh CSDL, H tools, th n, cc components th ng n) cc H, vi m tch h khc. Xc v m tm c cc data items ho cc i p nh c ch a c messages trao i gi s ph v cc software components Hy m t a n m . cc d v n thiv b chc s ch c t n t a lin l gi cc components. Xc d u c a nh li dng chung gi cc software components. N cch c a u chia s li c d u n ph th hi theo mcch ring bi m vng d u l trong m H i c c n t t, t li n t H nhi ch h th hy m t i nh t rng bu th thi. a m ng n, u m c c 3.4. Giao di truy thng (Communications Interfaces) n n M t yu c lin quan n cc ch n truy thng m s ph s i cc u c ng n n m ph sd g email, Web browser, chu giao th truy thng c m ng, m n c n a ng, c t c an ninh truy thng, t truy d u, c ng b yu u n c n li ch ha. 4. CC TNH N NG C S PH PH M A N M N M (SYSTEM FEATURES) Template trong Hnh 9-1 th n cc yu c ch n (functional requirements) hi u c ng th n thnh cc tnh n h ng (system features) cc d vchnh c hi ng th ch h ng cung c B c th c th p. n thch th n cc ndung ny d i d cc hi i ng use cases, l ng i dng, l i t ng ho phn c ch n h (IEEE p p c p c ng n 1998). B c c th d kh nh cch bi di ny, hy h cch n ng s ng t p ng u n n bi di no m b v ng i dng th thu ti nh u n n y n n t. 4.x. Tnh n X ng t m tn ng g cho tnh n v d Spell Check and Spelling t n n ng, 4.1. Dictionary Management. B sl l nh g tng tcho tnh n 4.x.2, n p i ng ng 4.x.3 4.x.1. M t m tin (Description and Priority) v c u
161
M t n g v ng n tnh n v gn cho n m m tin cao, trung bnh ng t c u hay th Xem chi ticch x m tin trong Chng 13. p. t p c u 4.x.2. ChuKch thch/ (Stimulus/Response Sequences) i p ng Li k danh sch cc kch thch (hnh ng c ng i dng, tn hi tcc t a u thi b t ngoi, ho cc triggers khc), cc c h ng ngh c p ng a th nh a hnh vi c tnh n ny. Cc chu kch thch/ ph ph h v a ng i p ng i p i cc th lu v thotrong use cases nh m t Ch ng 8. o n i i 4.x.3. Cc yu c ch n (Functional Requirements) u c ng Ghi l t yu c ch n chi ti c lin quan n tnh n ny. i ng u c ng t ng chnh l cc cng n ph m (software capabilities) c ph c ng i ng n m n i dng th hi cng vi c h- cc tc v(tasks) m t c n c a c trong m t use case. Hy m t n ph nhth cc u ki gy ra l s m p ng no i n i d ho cc u vo khng khc. Hy xc m yu c c on c ng nh i u mcch duy nhnh m t u trong ch ng ny. t t t 5. CC YU C U PHI CHC N NG KHC (OTHER NONFUNCTIONAL REQUIREMENTS) Trong m ny, b lik bc c n t t yu c phi ch n no ngoi cc yu c v u c ng u giao di ngoi v cc rng bu n c. 5.1. Yu c hi n (Performance Requirements) u u ng Xc b cyu c hi n no c s ph cho cc k b sd nh t u u ng a n m ch n ng khc nhau (various usage scenarios), di gi v c c cc yu c hi n i m ch a u u n ny gip cc nh pht tri a ra cc l ch thik ng n a n t ph h Ch p. ra (specify) sl ng nh ng i dng h ng ng th (concurrent users) ho ng th i c cc php x (operations) th hi th gian v cc quan h i l c c n, i p ng, th gian i v h ng th gian th (realtime system). B c c th ra cc i th i c n ng ch yu c dung l ng (capacity requirements) y, nh c dung lng b u yu u nh v khng gian ho sl ng t cc b ghi l trtrong cc b a, c i a n c u ng c csdli N c th l ng cc yu c hi n th hy c a u. u nh c u u ng g lng. B c th i xc cc yu c hi n cho t yu c ng nh n ph nh u u ng ng u ch n ho tnh n m h l t h t chng vo trong m nhm. V c ng c ng t, n p p t t
162
d cc truy v catalog database c ph hon thnh trong 2s trn m , 95% n n i c t PC sd con chp Pentium IV t 1200 MHz, ci t H Windows 2000, ng c H v t nh50% ti nguyn h ng l cn tr i t th ng. 5.2. Yu c an ton (Safety Requirements) u Xc cc yu c lin quan n cc m mt, hh x ra do sd s nh u t i y ng n ph Ch v th hi bc m. ra c n t cch th ho hnh ng no khi cho vi s c c n c d s ph an ton, c nhcc hnh ng nguy hi ti tng c ph ng n m ng m m n i trnh. Ch b cch chchnh sch v quy an ton no m s ph ra t ng , nh n m c tun th M v d yu c an ton l: M ho ng v hnh c ph n . t v u t t n n i ch d ngay trong vng 1s n p l v t qu 95% p l t m t u c o c c i a c php. 5.3. Yu c an ninh (Security Requirements) u Xc bcyu c no lin quan n v an ninh, m b tnh ton v t nh u n o n c dli ho cc v lin quan n tnh ring t h ng n vi s a u, c n nh c d s ph dli sd ho t ra b s ph nh ngh ng n m, u c ng c c o i n m. a b cyu c xc th (authentication) ho yu c c quy (authorization) t u c c u p n no c thi Xc bcchnh sch an ninh ho m b tnh ring tho n t. t nh c o c ch ch s ph c th mn. B c ph tin xc cc yu c ng m n m n a n n i u nh u thng qua thu tnh ch l ng g l m b tnh ton v (integrity), c t c i o n thu tnh ny s c m t c trong Ch ng 11. M v d yu c an ninh l: t v u M ng i dng c ph thay i ngay l t m kh gn cho h i n i p c t u c trong l truy nh u tin vo h ng. M kh u tin ny khng th c s n p th t u d l ng i. 5.4. Cc thu tnh ch l ng ph m (Software Quality Attributes) c t n m Xc b cc tnh ch l ng no khc l quan tr i v khch hng nh t t ng i ho nh pht tri s ph (Xem Ch ng 11). Cc c tnh c phc , c n n m. n i th c th l ng, v c th m tra n c thi t nhc phxc m nh ki u n t. t ng i nh t sc tnh nhs ph phd c, d d ho linh ho trn nhi mi n m i h s ng c t u tr ng ci t khc nhau. 5.5. Cc quy t nghi v c p (Business Rules)
163
Lik bc t t nguyn t v hnh no (operating principles) i v s ph v c n i n m, dcc c nhn ho vai tr no ch th c hi cc ch n no trong c c th n c ng m hon c c . khng th sl yu c ch n nh chng ng t nh th t u c ng ng m s t yu c ch n nh t c ng cho cc quy t nghi v V dv u c ng m ng c p . m quy t nghi vl: Ch ng ng i dng c m truy nh u hnh t c p nh p i (supervisor) m c th phi xuti m100.000 USD ho h i k u t n t c n. 5.6. Ti li ng i dng (User Documentation) u Li k cc thnh ph c ti li ng i dng (user documentation components) t n a u s chuy giao cng v ph m v dnhstay ng i dng (user c n i n m, manuals), ti li h tr tuy ho h ng d t th (tutorials). nh ra cc u tr c n, c n c khun d v tiu chu c ti li chuy giao. ng n a u n 6. CC YU C KHC (OTHER REQUIREMENTS) U nh ngh b cyu c no khng m t a t u c trong SRS, v dnhyu c u qu t ho ph ng ha, ho yu c php lu(legal requirement). B c ho c a c u t n c c th ng thm vo cc m v n hnh, qu tr b tr ki sot vi c v n v o m c ci t s ph c hnh s ph kh ng v k thc phin lm vi khi n m, u n m, i t c, ph v ch l ghi nh k v hnh (log) v gim st v hnh. Thm b c c u i, t n n t m no vo template cho ph h v dn c b N b khng ph thm c p i a n. u n i vo yu c no khc, hy b m ny. u qua c PHL A: B THU NG(APPENDIX A: GLOSSARY) C NG T nh nghtc khi ni c thi c gi u m cch n SRS, a t cc m n t hi t ng cc khi ni nhv g cc tc t tcc chci u c chu t(nh m y m u o a i NASA), cc t t t vi t. PH L B: M HNH PHN TCH (APPENDIX B: ANALYSIS C MODELS) M ty ch ny bao hm, ho tham chi n nh v c, cc m hnh c n c u ng tr phn tch ph h nhDFDs, class diagrams, state-transition diagrams, ERD. p (Xem Ch ng 11). PHL C: DANH SCH TBD (APPENDIX C: TBD LIST) C
164
Bin so m danh sch sthtcc tham chi TBD duy tr n t c nh u c trong SRS sao cho chng c th c gim st hon thnh. H NG D VI YU C (GUIDELINES FOR WRITING N T U REQUIREMENTS) Khng c cch no l thnh cng th vi cc yu c tuy h c p c t u t o, ng i th t nh chnh l kinh nghi c b H tcc bi ton m b y t t m a n. c n i mtrong qu khs y b nhi h Nhi ti li yu c c th c c t d n u n. u u u i ti ch l ng thng qua cc h ng d kthu vi hi qu sd cc n t n t t u v ng thu ngc ng i dng h l bi ngmy tnh (Kovitz 1999). Ghi nhcc t a n t khuy ngh khi b ti li ha cc yu c ph m n sau n u u n m: S ng cc cu v cc n ng d o n. S ng cch ni tch c (active voice). d c Vicc cu y ng t ng php, chnh t ch cu y . v m Dng thung t qun nh nghtrong b thung t nh c nh a ng t . nh v yu c trong m cch th nh qun nhH ng ph cc u t c t th i ho dng ph , theo sau l m ng t sau l m k qu c Ng i i t , t t quan st V d th con qu l kho ph hi th t danh c. : H ng n i n m sch t c cng-ten-nch ha ch yu c m ha ch ny t cc a t c u t hi c trong kho. n Gi b snh nh trnh s m t p ng, mhcc khi ni ch , m quan nhthn thi ng i dng, dn gi nhanh, hi quh , m sthu th n , n, u , tr t , n c, m h c thch nh m (user-friendly, easy, simple, rapid, nh n, p n, nh efficient, support, several, state-of-the-art, superior, acceptable, robust). Hy tm ki nh cch g di t nh khi ni ny sao cho m ng n ng m khch hng c th o l ng c. Trnh cc tso snh nhc ti t ha, t thi ha, t ho i n, i a i u i u (improve, maximize, minimize, optimize). nh l ng ha cc m c c i ti l c thi ho xc cc gi tr th p nh c s i ha, n n t, c nh c ch n a t a t thi ho thng qua m s i u t tham sHy ch ch r b bici m . c n ng n t khch hng ng khi hni hth m ph l tr, ho ng i i x , h c qu l t ci g Ngn ng p nh s n t cc yu c khng n m . nh ng d i u th m tra. ki III.
165
Do cc yu c vidi d phn c (hierarchy), hy phn r m yu c u c t ng p t u m cao nh nh thnh cc yu c m th h nh lm sng t c p ng u c p n m yu c m cao v xo b nh nh Vicc yu c chi tisao cho n yu u c s p ng. t u t u c hon thnh th nhu c c khch hng s c nh khng u c u a p ng, ng qu chi ti c th t hi nh rng bu khng c thi i v thik t xu n ng c n t i t . N b c th u n hon thnh m yu c theo m s t u t cch v tc c th c t u ch nh th m chi tith . Tuy nhin, n m ng i thik p n c t l u t t xem xt SRS m khng r v ng c khch hng th b c ph a thm vo cc chi a n n i ti gi b kh ng lm ls ph n m s t m t n i n m u t khng hi lxuhi u i t n. Cc tc gi a yu c th ng phv l (struggle) tm ra m phn r yu c u i t n c c h l. M h ng d h hi l vicc yu c sao cho c th m th u p t n u u t u ki t yu c m N b c th ng u t. u n ngh c m st cc test cases c lin quan t xc nh r m yu c th thi th m phn r chi tinh n ng t u c c ng c t v l h l. N cc php ki th b m ng t ng l nhi v d th y p u m m n u a ng c l t s c gom lcng nhau v c phtch chng ring r m yu u c i n i ra. Cc yu c c th m th c g nhl m s o (metric) cho kch th c u ki i t c s ph ph m (Wilson 1995). a n m n m Vicc yu c t m chi tinhqun. Ti xem cc l th n yu c t u m c t t i hi u (requirement statements) trong cng m SRS v th chng bi i m cch t y n t r ri v m vi. V d kh cc phm Control S di ginh ng ph , S t p c n i l File Save v S t h cc phm Control P di ginh File Print k p c n i l phn tch thnh cc yu c ring rTuy nhin, S ph ph c u . n m i p ng vi so th v b tr ti b l ni c m t c c n o n n c p ng i nhm h ng t th con ton v ch n khng phl myu c ch n n nh i t u c ng t. Trnh cc n t ng thudi ch nhi yu c Cc lin tnhv, ho o t a u u. c trong m yu c g l nhi yu c kh l Khng bao gis t u i u u c t p i. d ho , vn ng v, c vn, trong m cu th n yu c t hi u. Trnh v nh (stating) cc yu c m cch dth trong SRS. M d ghp u t a c cng m yu c t u nhi v khc nhau c th n ti li d h nh u tr khi u c n ng
166
c kh b tr h Nhi th n (instances) c m yu c cng ph ng o n. u hi a t u i c c nht m th m, v v s th n t sthi nh qun. Cc tham p t i i i i y c d i u t chi cho lin quan gi cc y t u a u (items) c SRS gip gi c s b a ng khi c cc thay i. L trch t l m yu c trong m cng c n l yu u m n i u t qu c ho mc dli s u c t s u trnh cc v d a. n th Hy suy ngh cch th hi qu t bi di m yu c Cn nh m v c u nh u n i u. c t t cc yu c bi di theo m (pattern) sau: Text Editor phphn p u c u n u B i tch c php c ti li theo <format> nghcc quy t <jurisdiction>. C a u nh a c 3 gi tr th format v 4 gi tr th jurisdiction, nh y c tc c cho c cho v t 12 yu c t ng tnhau. Khi b xt duy (review) m danh sch cc yu c u n t t u t ng tnhau, s t kh nh ra myu c b r n t u khuy v nhB t, Text Editor ph phn tch c php c ti li untagged ngh cc cc quy t i a u nh a c international. Bi di cc yu c theo m nhtrong B 9-1 th b s u n u u ng n khng b t yu c no. Yu c m cao c th c v ny ED-13. m u u c nh th B Text Editor c phduycc ti li trong m s n i t u t formats nghcc quy nh a t theo nhi jusridictions, nh hi trong Table <XX> . c u th n B 9-1. KHUN D B M LI K CC SYU C NG NG NG U T U THEO M PATTERN T Jusridiction Tagged Format Untagged Format ASCII Format Federal ED-13.1 ED-13.2 ED-13.3 State ED-13.4 ED-13.5 ED-13.6 Teritorial ED-13.7 ED-13.8 ED-13.9 International ED-13.10 ED-13.11 ED-13.12 CC YU C M TR V SAU U U, C Ch ng 1 xc m s tnh c l th n yu c chl ng cao l: nh t c a i hi u t y , n, khthi, c thi tin ha, khng nh nh v c ng n t, c u p ng, th m tra. V v cc yu c m khng th n cc c tnh th s s ki y, u hi gy r lo v nhi cng vi cph lm lm l b c ph tm v s ch i n u c i i, i, n n i a a bcv no c cc yu c cng s cng t D i l m s t n a u m t. y t yu c u c v trch tcc dn th Hy ki tra m yu c trong b c n c t. m i u i nh cc c tnh ch l ng trn xem li b c thpht hi cc v hay t u n n n khng. Ti gi thi suy ngh a ti v ng g c th trong m yu c i u c nh sai i u
167
v cc ngh i ti Ti khng nghi ngg ai s t h ti, nh m c n. lm t n ng c c b khng ph l vi cc yu c hon h (perfect). B ch n vi ch a n i t u o n c t cc yu c t nhm c b th hi cc thik thi cng h ng d u t a n c n t v th a trn cc yu c v m rro c th p nh u i c i ch n. V d1 S ph c ph cung c cc messages tr thi trong m khe th gian n m n i p ng t i theo quy khng nh n m60 s. nh h i Yu c ny c v u nh khng y : Messages tr thi l g v d i u ki ng i n no th chng th n ra cho ng i dng th Chng s c hi y? duy tr tr thi ng th n trong bao lu? Ph no c n ph m chng ta ni v Khe hi n a s m ang n? th gian c rkh hi C phkhe th gian th n cc messages tr thi i ng t u. i i hi ng l t nh 60 s, v th n m message m trong m n c sao? N t y hi t i i m ng c u ng l khng l h 60 s gi cc messages, v 1 ms c qu ng khng? S n n a y n nh qun c khe th gian khi th n cc messages l nhth t a i hi no? T i m ch thm sl x trong cu m thi. Do cc v m yu c ny l gy n n n u khng th m tra. ki D i l mcch m chng ta c th t lyu c ch t t tn cc h y t vi i u m n ch (thi l m s ng v ng g ng l ci m chng ta t p t ph on nh c phxc nh lv khch hng): i n i i 1. Background Task Manager (BTM) phth n cc messages tr thi i hi ng trong mvng c giao di ng i dng. t a nh n 1.1.Cc messages ph c nh m 60 s (h ho km 10) sau khi i c p t i n c vi x tc v n bu v phduy tr lin t s hi c l n t i c th n. 1.2.N vi xl tc vn th hi bnh th ng, th BTM u c n ang c c n phth n l ng ph tr tc v n hon thnh. i hi n m n c 1.3.BTM phth n m i hi t Done message khi tc v n hon thnh. n 1.4.BTM phth n merror message n tc v n ch i hi t u n t. Ti ch nhthnh nhi yu c v m ci trong schng h m test case u u i i i i ring v ph l vring. N m s i n t u t yu c xo b l nhau trong m n u n n i t o (paragraph) th s b st khi thi cng ho ki th Ch r yu c d b c m . ng u xt duy (revised requirement) khng c t t chnh xc cc messages tr thi s ng
168
th n nhth c hi no. l cng vi c thi k v n chng ta c t c a t , u chnh xc y th n s thnh m rng bu thi k v nh pht tri tr t c t i i n, n lm nh y th c th c cc thik u v s t khng t i u. V d2 S ph ph chuy i ngay l t gi vi th n v che d cc k t n m i n p c a c hi u khng in. c My tnh ch th ng lm ci g ngay l t v yu c ny khng kh p c c, y u thi. N c khng y do khng v c nguyn nhn d t vi chuy ng nh n i c n i. C ph ph m tt ra sthay i d i m s u ki no ho i n m o t i n c ng i dng th hi hnh ng kh u cho sthay i? C v ph vi c c n i ng y, m a vi thay i th n trong ti li l g: cc k t ch ton b li c hi u c n, ti u? V qu nh nh Cc k t n p ng. khng in cc n v b hay l c l o n che cc k t i khi V yu c ny l khng th m tra. u n? y, u ki c th cch t h vi yu c dng c phki sot gi y l t n t u Ng i n i m a vi th n hay che d t c HTML markup tags trong ti li c hi u t cc u ang c so th v skch ho c m cchtrigger cth Nhv cc k t n o i t a t . y khng in HTML markup tags. Yu c s ch ch r c l u c a a ra ng ng i dng kch ho sthay i, nh khng rng bu thi k khng t ng c t do nh nghchnh xc c l g. Khi ng i thik n mc kch hothch a ch t ch t ch t h (nhm phm nng, m menu command, m voice input), b c th t p t t t n vi cc tests c ki tra xem li vi kch hohong thay khng. th m u c t t t V d3 B phn tch c php ph sinh ra m HTML markup error report cho php phn i t ginhanh cc errors khi s ng bnh ng i m h HTML. i c d i ng i c T nhanhl m snh nh Thi ngh v ng g d t error t p ng. u nh a nh n i report ch s ra khng y . Ti khng ch v c b s m tra yu c ny c vi n ki u nhth no. Hy tm m ai l ng i m h HTML v xem li c ta c th t i c u phn gi cc errors nhanh b cch sd report? Vi ng i m h s i ng ng c i c
169
d tham chi t b ng u i phn tch c php hay error report c khng sng s V ng a. khi no th report sinh ra? c C th a ch nh s a sau: 1. Sau khi bphn tch c php HTML phn tch xong 1 t th n ph p, i sinh ra m error report ch s t a dng v n m t bc i HTML no o v t l trong t phn tch v m m t n v i error tm th p t ng m c y. 2. N khng c error no tm th th error report s u c y khng sinh ra. c By gi chng ta bikhi no th error report sinh ra v ndung c n l t c i a g, nh chng ta hy ng i thi k ng t quy report trng cth t nh nhth no. Chng ta c c tm u ki lo tr(exception condition): n ng t i n i u khng c error no th khng sinh ra report. V d4 Cc charge numbers ph (should) xc nh tr tuy d trn master i c n c n a corporate charge number list, n c th u . Ti th ngay: u c th l g? N c kh v t k t hay khng? N y N thi m thu u master corporate charge number list c th c truy nh tr tuy N b p c n? u n khng ch ch li m cng n (capability) ngh th c chuy c n u t ng c c n giao, hy s ng TBD ch chi tiny c phn gi Yu c l khng d ra t n c i. u y do n khng xc u g x ra n s nh b qua ho c i nh y u xc n b c b i. Trnh cc tkhng chnh xc nh l ph . Khch hng ho c ch n i c n c ng ny ho khng. M sc t c t yu c sd cc phn bitinh t u ng t trong cc t nh shall, should ho may nhl m cch ch t quan tr Ti th thch c t ra m ng. sd shall ho will nhm l th n sang s v ng c t i hi a ng c yu c v a u c t m tin m cch r rng. t u t D i l mcch cti l th n yu c ny: y t i n i hi u Hth s(shall) xc nh charge number nh vo d trn master ng n c p a corporate charge number list tr tuy N charge number khng tm th c n. u c y trong list, h ng s n th t error message v l t hng (order) khng th hi m nh ch nh c p n.
170
M yu c lin quan thhai c th li ha u ki lo trkhi master t u ti u i n i corporate charge number list khng s sng tth m c xc nh n i i i n n. V d5 S ph khng a ra cc options tm ki v thay th th n t cc n m c m c d i kqu h t tai i. S u kqu h l m di gich l t tai i t n i quan. Th hi m thay i khng c n t ch khi so th m ti li c th tai h n ng i dng khng pht nh n o t u l i u hi l ho khng c cch s ch l B c ph sng su khi s n c i c a a i. n ng i t d cc yu c theo h ng ng c l nghl cc yu c m t ng g m h ng u i, a u nh th s ng khng th hi c n. IV. T N DLI (THE DATA DICTIONARY) I U Tr c kh lu, ti lm vi trong m dn m v m sl do, 3 l trnh y c t t p vin s ng 3 tn bi khc nhau, di khc nhau, v cc gi tr p l d n h khc nhau cho cng m m dli (data item). T d t s c r v m d t c u n i r i ci li ngh th sl g khng bi di c th sc dli khi u nh a c c t, a c a u l trtrong m bi l bao nhiu c khng r. Chng ta tlm r c u t n ng i mnh v khng c t n dli - m kho dli dng chung xc ngh i u t u nh a, ki kch th c v khun d c d u, n v o l ng, chnh xc, s i u, ng a li gi h php ho danh sch cc gi tr a t c ph t li v cc c n c c c t cc n d u u trc s ng trong d c d ng ng. T n d u l chkeo g kcc ti li yu c v cc m hnh phn tch l i li t n t u u i v nhau. Cc v tch h (integration) rt g n t c nh pht i n p c n u t cc tri tun th n n dung c t n dli trnh sdth v s n ng i a i u. a khng nhqun, hy thil m t n dli ring cho d c b thay v t t p t i u n a n, ngh m m dli (data item) trong m yu c ngay khi m dli nh a i c u i u c u xu hi Duy tr t n dli ring rv SRS, t m v m b c t n. i u i i t tr t stakeholder no c c th ng truy nh tbc i m no trong quy trnh pht p i t th i tri v b tr h ng. n o th
171
Cc m (item) trong t n dli bi di b cch sd m k c i u c u n ng ng t php n gi (Robertson and Robertson 1994). M d u t bn tri c n c li c a m ph ng trnh, ngh c m dli t bn ph K php ny t nh a a c u c i. nghcc ph t li nguyn th skh c nhi nhi ph td nh a n d u y, t p a u u n li thnh cc c trc v tc ng g lin quan n d u. Cc v d u u t nh li d i y l t y nghin c tnh hu CTS. u ng Ph tdli nguyn th M ph td u nguyn th l mph t n u y. t n li y t n d li khng kh tcc ph tdli khc, khng th u t p n u chia nh n N c a. c th c gn m gi tr h ng. nh nghph tnguyn th c ph t v a n y n i xc ki dli kch th c, dy cc gi tr c php, Cc ph t nh u u, n nguyn th ngh b m ch thch (comment), v cc n v y c nh a ng t i o n ng cch nhau bd ph nh n i u y sau: Request ID = *h ng 6 chs sinh tcc st th , c nhin tu t b n , t u v s xc duy nhmrequest* i 1, nh t i K h (Composition). M c trc dli ho m b ghi ch nhi m t p t u u c t n a u c dli N m ph ttrong c trc dli l ty ch th bao n trong d u. u t n u u n u ngo n: c Requested Chemical = Chemical ID + Quantity + Quantity Unit + (Vendor Name) C trc ny ch t c u a t thng tin lin quan n m ngh m ha ch c t v t t thVendor Name l ty ch v ng i a ra ngh . n mua ha chc th t khng quan tm t thng tin v bn. M m dli trong c trc u c ph i ng i i c u u n i nghtrong t i d u. Cc c trc c th h lv nhau. c nh a n li u tch p i i L (Iteration) p
172
N nhi th n c m m d u xuhi nhi l trong m c trc th u u hi a t c li t n u n t u hy bao m d u b m d ngo {}. N bi tr c slng c li ng t u c u t c php c l l th th n tr c d {} k hi minimum:maximum: a n p hi u u Request = Request ID + Charge Number + 1:10 {Requested Chemical} V d th n mchemical request phch t nh1 ha chnh khng ny hi t i a t t ng nhi h 10. M ngh u n i mua ph c duy nh m request ID v m charge i t t t number m khun d c n nghtrong t i d u. ng a c nh a n li Php l ch (Selection) a n N mph t li nguyn th c th n m s gi h cc gi tr u t n d u y nh t l ng i n ring r c th ngh th nh a: Quantity Units =[grams/kilograms/each] *chu 9 k t n vo ha ch i ch t* V dtrn cho th c 3 gi tr c l ch th n n v o cho Quantity y a n hi Units. Cu ch thch a ra nghkhng chnh th v n t li nh a c ph d u. Th gian m chng ta b lm t n dli v b thu ngs c b i ra i u ng t p nhanh chng b th gian tiki do khng phcc s cc l m ng i t m c i a i c ph c cc thnh vin dn v khng chia s i a chung m hi bi v thng t u t cc tin quan tr N b gil cc b thu ngv t n dli th b c ng. u n i ng t i u n cng c tr o tr h ng v cc h ng lin quan khc. gi b th th Cc b c ti theo p Trch ra m trang cc yu c ch n t t u c ng SRS c d b lm. a n n ang V m l th n yu c b hy ki tra xem n c tun theo cc i i i hi u, n m c tnh c yu c tuy v hay khng. Hy vilyu c no khng a u t i t i u tun theo c tnh .
173
N t c c b khng c m khun d tiu chu ti li ha u ch a n t ng n u cc yu c hy tri t m nhm nh thi l m SRS template u, u p t t p t tiu chu B u v template trong Hnh 9-1 v thch n v nhu n. t i ng i c c t c c b Hy tho n m quy c v u a ch a n. thu t cch s nh cc yu c u. Hy t h m nhm t3 n 7 stakeholders sot xt chnh th SRS p p t c c dn c b Hy ch ch r m l th n yu c l sng a a n. c n ng i i hi u s kh c th m tra, khng nh nh v cthHy tm ki a, thi, ki p ng . m cc xung t gi cc yu c khc nhau trong SRS, tm ki cc yu c a u m u b khuy cc m b t, c khuy c SRS. Hy theo di ch ch t c t a c n t cc khi khuy m b tm th u s ch v l v t cc m t n y c a a n t i bn thnh ph tcc yu c b a ch th hi cc ch s m u s a c n nh a t ng ng.
174
CH NG 10 M B TRANH T C NG GI 1024 L NI I
Nhm dn CTS th hi phin sot xt u tin v c n SRS. Nh ng i tham ng gia l Dave (tr ng dn), Lori (phn tch yu c Helen (tr ng nhm l u), p trnh), Ramesh (tr ng nhm ki th Tim (ng i trgip s ph c cc m ), n m a nh ha h Roxane (ng i tr c), gip s ph c kho l tr n m a u ha ch Tim b t). t u ni, c ton bSRS. Ph l cc yu c c v p l trong ci Ti n n u h nhn c ti, nh ti c m skh kh khi tm hi Ti khng ch l v a ng t n u. c m vi li chng ta xc t ccc b c c thi trong quy trnh xu c u t nh n t t mua ha ch (chemical request process) hay ch t a. Ramesh thm vo, R kh kh cho ti khi ngh tc test cases m ti s t n v t cc c bao ph t ccc thay i tr thi (status changes) c m n c t ng a t xu nh di ra trn th tTi th m s c c th r r cho t n n c . y t yu u gy c i SRS vcc thay i tr thi, nh ti khng th li c yu c no b ng ng ni u u khuyho khng nh qun hay khng. t c t Roxane c c m v t ng t r b r khi c v ng t n , Ti t i i cch m ti mu xu m ha ch trn th t c ni. ng yu c m th r c n t t t c , T u t t ngh nh ti v nghi nghvi xy d dy cc b c m ti ph tun a, ng n c ng i theo. Sau khi nh ng i khc a ra cc ki c hLori klu v SRS ng n a , t n, C nh khng ni cho chng ta biv ng thchng ta c thi t hi h ng t nh n t u th v m b ch ch chng ta khng b t m yu c no v gy ra nh o c n m t u ng thi st no Ti s m ss gip chng ta tr quan ha cc yu u . v t c c v xem li c lm sng tcc v hay khng. Cm t cm u u n n t i ng i. Theo tc gi t v c Alan Davis, khng m gc nhn (view) duy nhno vi yu u t t v c c th ta m shi bi y v yu u cho t u t chng (Davis 1995). B c n n k h cch bi di yu c b l ni v hnh v t p u n u ng i nh nn m b tranh t c
175
ton c v th chu b c thi v gip b pht hi nh g thi nh h ng ang n th n n ng u nhqun, nh nh cc l v cc thi st. Cc bi di b hnh ho t p ng, i, u u n ng nh, c cc m hnh phn tch, sc thi shi bi c b vyu c Cc s i n u t a n u. (diagrams) trnh by m s c t thng tin cho nh ng i tham gia dn hi ng u qu n rnhi so v chvi chng c th c cy c v t qua cc ro h t u i t, b c u ch v n ngn ng t ng gi cc thnh vin khc nhau c nhm (nh l cc v v a a t thnh vin lm IT v cc thnh vin lm nghi v ND). Ch ng ny cung c p p m ci nhn khi qut v t s thu m hnh ha yu c t c gip ti t m k t u, t r nhi trong vi hi cc v c ng i dng v cc nhu c ph t u c u c n a u n m m. I. M HNH HA YU C (MODELING THE REQUIREMENTS) U Khi ti b u v m hnh phn tch (analysis models) nhi n tr c t cc u m y, ti hy v s th m k t gip ti gom tc i th mn c th ng tm y t thu t m vo t i m t n v v yu c Cu cng ti th r khng c ci g c th tr n cc u. i y ng lm u M ngay tu c cc ph ng php phn tch h ng c c i . c ch a th c trc l thay th u ton b t c n theo ki c i b cc s u c ch ng u n ng ki hnh v cc bi di (representations) hnh th h so v chvitnhin nh u n c n i t (DeMarco 1979). Tuy nhin, kinh nghi ch r cc m hnh phn tch ch m ra ng bsung, chkhng thay thm c t , t yu c b ngn ngtnhin (Davis u ng 1995). Cc m hnh ph by cc gc nhn b hnh vyu c g DFD, ERD, ng nh u, m STD (state transition diagram), dialog maps, v class diagrams. Cc cch ti c p n m hnh ha t quy c (conventional) h c c gi tr t nhm d s n ng . M n d m cch thnh cng m tool l l bi dn l s cc yu c ng t t p ch u p u th gian cho m s ph ph m nhng, ph m ny lm vi trong thang i t n m n m n m c th gian mili giy. Cc m hnh ny th ng dng phc th v duy o i c o t (exploring) yu c c nh thi k gi php ph m sd u, ng t cc i n m. c ng v tcch l cng c i phn tch yu c cc s gip b m hnh ha mi u, n n bi ton (problem domain) ho t ra cc bi di m t ng c h ng c o u n c a th m Cc s gip cc nh phn tch v khch hng n m shi bi i. i t u t chung v su v c ng th c cho h y cc l yu c (requirement yu u, i ng th i u errors).
176
Khi sd cc m hnh phn tch yu c ho thi k n s ng u c t b phthu c vo 2 y t th gian v hm c vi m hnh ha. Trong khi pht tri yu u l i a c n c b t ra cc m hnh ch ch r b hi yu c Cc m hnh th u, n o c n ng n u u. hi cc kha c logic c cc data components thu mi bi ton, cc n nh a c n transactions v cc transformations, cc real-world objects, v cc states c php. B c th c v m hnh tcc cc yu c th n b ch n ho cc u c hi ng (textual requirements), ho b c th n xucc yu c ch n t m c n d t u c ng cc hnh m b v a trn cc u vo c ngi dng. Trong khi thik b v n d a t , n cc m hnh vl, chkhng ph m hnh logic trnh by cc c t b t i m n d sd thi cng h ng: cc csdli m b t ra, cc nh ng th u n ang o object classes m b s i t v cc code modules m b s n kh o, n pht tri n. Cc k t m hnh ha phn tch m t thu trong ch ng ny h b nhi c tr i u cng cthi k th ng mha, cc CASE tools. CASE tools cung c t c i p ms i ch thith m b nn t d t l t c n n ng. Cc m hnh phn tch lm thu ti vi truy thng gi cc thnh vin dn n n c n a v t s m kha c c h ng. B c c th nh a th n ng khng c thiphhon thnh n t i y t h cc m hnh cho ton b th Hy t trung n c m hnh p p h ng. p l ha c b vo cc ph then ch nhv ph t nh c h ng, cc ph a n n t t c p t a th n lm gi snh nh nh v khng ch ch nh Cc k php gi m p ng t c n t. c i thi y cung c m ngn ng u p t chung cc thnh vin d s ng, nh n d ng b c c th d cc s ng t hnh th h gia t vi truy thng n ng s ng d c n ng c n c d a n. T TI NG NI C KHCH HNG T CC M HNH PHN A I TCH (FROM VOICE OF CUSTOMER TO ANALYSIS MODELS) B cch l nghe c th khch hng trnh by cc yu c c hnh phn ng ng n n u a , tch c th tra cc tkha bi cc yu c thnh cc y t a m hnh rt a n u u c phn tch. B 10-1 xucc nh x th c cc danh t ng t ng t c c a v c ngh tnh g khch hng trnh by thnh cc model components cth a ng , ch ng sau s t h Khi b phc ra u vo c khch hng thnh cc m k n. n a yu c thnh v v cc m hnh, th b c ph l v gi m model u n n n i n t c a i component tyu c t ng i u ng. II.
177
B 10-1: M LIN QUAN GI TI NI C KHCH HNG V NG I A NG A I CC ANALYSIS MODEL COMPONENTS KI U V D ANALYSIS MODEL COMPONENTS T Danh Con ng i, t ch Cc u cu (terminators) ho data stores c, i c t cc h th ph ng n (DFD). m m d li Cc entities ho cc attributes c chng m, c u, c a cc objects (ERD). Cc classes ho attributes c chng (class c a diagram). ng Cc hnh ng, Cc quy trnh (DFD). t nh g m ng i Cc relationships (ERD). ng dng c th lm, ho Cc transitions (STD). c cc events c thx Cc class operations (class diagram) y ra. Trong ton b n sch ny, ti sd CTS nhm case study. D trn v cu ng t a d ny, ta s nghin c cc n m t c ng i dng cung c b i u o nhu u c p i di s ph c l cc nh ha h Cc danh t ngh ch m, n n m a p c. c a c cc ng t nghing. ch M chemist l m thnh vin c chemical stockroom staff c th m t t a t t request v t ho nhi chemicals. Request c th c th hi ho b m c u c n c ng cch chuy giao m container ha ch c trong chemical stockroom's n t t inventory ho b cch t m order v t container ha chc thit c ng t m t n t m vendor bn ngoi. Person t request c th ki vendor catalogs tr t tm m c tuy cc ha ch cth n t trong khi chu b ang n request. H ng c ph th n i gim st status c m request t chu b n khi ho th a i khi ang n cho c c c hi ho b y bC c phgim st history c m container t n n c h . ng n i a i lc cng ty cho n khi hha chho v b t t c t . III. DFD
178
HNH 10-1. DFD m 0 c CTS c a IV. ERD
179
HNH 10-2. ERD c CTS a IV. CLASS DIAGRAMS Pht tri ph m h ng i t ng th phn tch v thik c trc n n m ch t c u trong nhi dn. Cc objects th ng t ng v cc i t ng trong th i u ng i gi th m t c c trong mi bi ton. Chng bi di cho cc th n c n u n hi th c d xut t template chung g l class. Cc m t n t m i class bao g c m attributes (data) v cc php xl (method) c th c th hi trn cc attributes. M c n t class diagram l m cch sd hnh m t classes danh t ng nh cc c nh trong phn tch h ng i t ng v quan h (relationships) gi chng. a Cc s ph pht tri b cch sd ph ng php h ng i t ng n m c n ng ng khng h cc ti c pht tri yu c duy nh l v pht tri yu c i i p n n u t. n u t trung vo ci m ngi dng c ph lm v h ng v cc ch n m p n i i th c ng h ng phc, ch th i khng quan tm n vi h ng s c xy d nh c th ng th
180
no. Ng i dng khng quan tm n cc objects v cc classes. Tuy nhin, n u b bib xy d h ng b k n t n ang ng th ng thu h ng i t ng, th b c t n n ng i dng gip xc r rng cc domain classes v cc attributes cng cc nh behaviors t ng Vi ny s ng. c thc y schuy i thu l tphn tch n n i sang thi kkhi ng i thi knh x objects c mi bi ton thnh cc t t cc a n objects c h ng v chi ti ha h cc attributes v cc operations c m a th t n a i class. D i l class diagram c mph CTS, Hnh 10-5. y a t n
HNH 10.5. Class Diagram c CTS a Ch c s t a cc m hnh phn tch gi thi trong ch ng ny. tng gi i u
181
V. L CU I I M k t m hnh ha m t i thu c trong ch ng ny u c thu l v gi n i i h ring. Hy nh ng b t ra cc m hnh phn tch cung c mm n r n o p t c hi biv truy thng khc v c bcm m hnh phn tch ring no u t n yu u, t t c u khng ph nh htc ng g m m h ng c phc. ng n t t nh t th n i Cc b c ti theo p S ng cc k t m hnh ha m t ng hnh mbi ton no d thu b nh t b lm. n ang Xc mph SRS b th hi v ph ny kh cho ng i c nh t n n ang c n n n h c yu c v th b chvi Hy ch m m hnh u ch u h ng ng t. n t phn tch b hnh no th n ph ny. ng nh hi n
182
CH NG 11 CC THU TNH CH L NG PH M C T N M
Nhi n tr c ti tham gia m dn thay th t d ch trn u m y, t m ng ng y mainframe b m d m D trn xuc ng i dng, nhm pht ng t ng ng i. a t a tri thik t giao di c scc t d u m nghc dung n t m n a , p li i c nh a l ng g so v h ng c M d h ng m cc c tk p i i th . c th i p ng thu nh n v khng khch hng ch nh Ng i dng phn nn v t, ng n c p n. hi n (performance) km c c giao di ng i dng v khng gian m u ng i a n a cc t d u ng qu nhi p li n u. Ng i dng c m s t mong mu khng ni ra v c tnh c s ph m n cc a n m i ngoi cc yu c ch n m t R khng may l cc nh pht tri l u c ng . t n i khng th lu m cch r rng v o n t hm hi n c th c cc cch ti u ng c a p c kthu m do v mong mu ng c khch hng khng n t i, y n m a c p ng. CC YU C U PHI CH C N NG (NONFUNCTIONAL REQUIREMENTS) Ng i dng t trung c t yu c ch n hay cc yu c v p cc u c ng, u hnh vi nh g m ph m s php h c hi Thm n thng qua ng i ng n m cho th n. a, , dng th ng c nh k ng khng ni ra v c s ph s vi t nh ng v vi n m lm c t th no. Cc tnh n c s ph d d nhth ng a n m s ng no, th hi nhanh ra c n lm sao, tin c n hnh vi ra sao khi cc tnh hu khng mong i ng y u, ng pht sinh lin t Cc c tnh nh y gl cc thu tnh chl ng, ho c. v c i c t c cc y tchl ng, chng l m ph c cc yu c phi ch n (hay phi u t t n a u c ng hnh vi). I. Cc thu tnh ch l ng th ng kh ngh th ng c skhc nhau gi c t nh a, a nh g m m s ph th hi nh ngh v c n v m ng t n m c n ng nh a ch ng i t s ph lm khch hng vui lng. Nh n m Robert Charette (1990) ch ra, Trong cc h ng th tvi cc yu c phi ch n th ng quan tr th c , c p ng u c ng ng h vi cc yu c ch n khi xc m s ph l thnh cng n c p ng u c ng nh t n m
183
hay thb Cc s ph ph m tuyv ph nh m scn b t t i. n m n m t i n t ng i u gi cc thu tnh ch lng xung t nhau. N b khng tm ki cc k a c t u n m v vch l ng c khch hng trong khi suy lu yu c (requirement ng t a n u elicitation), th b s t may m n s ph lm hi lng h n r n u n m . Khch hng ni chung th ng khng tni ra cc kv v ng yu c phi ch u c n c h m d thng tin m hcung c khi suy lu yu c c th ng a , c p n u gip nh pht tri l ra m su m quan tr v c tnh ch l ng. S n n t i ng cc t nghim ng th ng b m khi khch hng ch r hmu ph m t gi i ni ng n n m ph n v (robust), ng tin c (reliable), ho u qu (efficient). i b ng y c hi Ch l ng, trong nhi chi kch c n, c ngh theo cmong t u u a n c nh a mu c khch hng v nh g m nh pht tri s d ki thv b n a ng n xy ng, m o tr. Cc cu h kh d cc k ng ng c ng i dng c th n t i i y c v m a d i cc pht bi m tiu chl ng v tiu chu thi k u c t n t gip nh pht tri t ra n o ms ph th mn y khch hng. t n m a II. CC THU TNH CH L NG (QUALITY ATTRIBUTES) C T Rnhi c tnh c th i l cc thu tnh chl ng, m d ph l cc d t u g c t c n n n ch quan tm n nh g h ch i v khch hng. N nh pht tri bi ng u i u n t c tnh no trong s c tnh l then ch nhi v s cc t t i thnh cng c d a n th h th n nh cch ti c theo quan m cng ngh n m c ch ng p n i ph m hon thnh cc m tiu ch l ng xc (Glass 1992; DeGrace and c t nh Stahl 1993). Cc thu tnh ch l ng phn lo theo nh hth c t c i ng ng (scheme) khc nhau (Boehm 1976; DeGrace and Stahl 1993). B 11-1 lik m sthu tnh chl ng thnh 2 lom h h cc dn ng t t c t i u t u quan tm m d c c nh cch phn lokhc (Charette 1990). M s c ng ng i t thu tnh l then ch i v cc h c t i nhng (hi n tin c efficiency, u ng, y reliability), trong khi m sl quan tr i v cc d trn mainframe t i ng i ng ng ( s sng, kh ng b tr availability, maintainability), ho cc d n n o c ng ng destop (kh ng lin v hnh, tnh kh ng interoperability, usability). Trong n n d mth i l t ng, mh ng c th n t cc gi tr th c m t gi i th n hi i a c c a i thu tnh chl ng. H ng c phs sng tm th m, khng bao gi c t th n i n i i i i b i, cung c kqu l p t ngay t th v lun d d Nh h nhth c s ng. ng i i l
184
khng th tv m d b ch n l ra m t con tcc thu tnh ch c , i i n n c c t p c t l ng tB 11-1 gi l quan tr nhi v dn l . Sau ng c nh ng t i hy ngh cc m tiu c ngi dng v c nh pht tri trong m quan nh a c a a n t m sao cho cc nh thik n ph c th a ch cc ph ng n i t s m l n c p thch h ng p.
B 11-1. CC THU TNH CH L NG PH M NG C T N M (nh nghcc thu tnh s a c trnh by d i y) CHY QUAN TR I V U NG I CHY QUAN TR I V U NG I NG I DNG NH PHT TRI N Kh ng s sng (availability) n n Kh ng b tr (Maintainability) n o Hi n (Efficiency) u ng Kh ng di chuy (Portability) n n Kh ng linh ho(Flexibility) n t Kh ng s ng l(Reusability) n d i Kh ng ton v (Integrity) n n Kh ng ki th n m (Testability) Kh n ng lin v n hnh (Interoperability) Kh ng tin c (Reliability) n y Kh ng b v (Robustness) n n ng Kh ng s ng (Usability) n d Cc thnh ph khc nhau c s ph c th sk h theo nh cch n a n m c t p ng khc nhau c cc thu tnh chl ng mong mu Hi n c th h a c t n. u ng l i i then ch cho m component no trong khi kh ng sd ll quan tr t t , n ng i ng i v cc components khc. Phn bicc thu tnh chl ng p d cho ton i t c t ng bs ph v cc thu tnh ch d cho m component, m suser n m i c p ng t t classes ho m tnh hu s ng c . Ti li ho bcyu c thu tnh c t ng d th u t u c ton th trong m 5.4, kh cc thu tnh c v cc m t no c t p c th i tnh n ng, use cases, ho cc yu c ch n trong m 4 c SRS template. c u c ng c a III. NH NGH CC THU TNH CH L NG (DEFINING A C T QUALITY ATTRIBUTES)
185
B ph c tcc thu tnh ch l ng trong quan m ng i dng kv n i c t i ng nhth vo hnh vi c h ng. c t t cch l ng cc thu tnh no a th m nh c chl ng quan tr lm sng t n k ng c ng i dng, chng s t ng h v a gip ng i thik a ch nh giphp thch h nh(Gilb 1998). Tuy v t l n c ng i p t y, ph l ng i dng s n n khng bilm th tr i cu h ki n t no l i u, Kh ng lin v hnh quan tr nhth i v anh? c, n tin c c n ng no i ho Kh ng y a ph m phnh no? Trong mdn, nh phn tch xy d m s n m i th i ng t cu h d (prompting questions) c c i n ng n trn mthu tnh m h i c ngh s quan tr i v m s p ng i dng. H ng i t l ngh t s di c m l m i n a i p ng i dng x h m thu tnh trn thang t1 n 5 (quan tr nh Cu p ng i c ng t). tr i gip nh phn tch xc nh thu tnh ch l ng no l quan tr l nh ng c t ng nh s ng nh t tiu chu thik t d m n t . Khi nh phn tch lm vi v ng i dng phc nn cc yu c c c , c i u th th o l ng, c th m thcho m c tnh (Robertson and Robertson 1997). ki i N cc m tiu ch l ng l khng th m thth b s u c t ki n khng th khi ni no th b hon thnh chng. c th n hon thnh chng, hy ch thang b ra c (scale) ho n v c (unit) l ng cho m thu tnh v m tiu c t c n, o i c c n a cc gi tr i thi t N b khng th ha m sthu tnh ch t u, i a. u n l ng t c t l ng quan tr i v d c b t nhhy nghm tin cho n. ng i n a n, t nh a c u IEEE standard for a Software Quality Metrics Methodology trnh by m cch t ti c ngh cc yu c ch l ng ph m trong b c m p n nh a u t n m i nh t quality metrics framework (h chl ng) t th s o t ng . M cch khc ngh m thu tnh l c t t chnh vi h ng no t nh a t c b th vi ph cc k ng ch l ng c b (Voas 1999). B cch nghcc m v t a n ng nh a hnh vi khng mong mu - m ki yu c ng c - b c th n t u u n ngh cc tests ra v n c thc y h ng th hi cc hnh vi khng mong mu N b i l th c n n . u n khng th thc y h ng th hi chng, th coi nh n t cc m th c n b c c tiu ch lng. Cch ti c ny c bic gi tr v cc d h t p n t i i ng ng i i m an ninh c cao, n m n h ng vi ph cc ngng v n tin c c i u th m kh ng c ho hi su(performance) th s ra m r ro nghim tr i v s y c u t gy t i ng i t tc h ng. n i a th
186
Ph cn l c ch ng ny m t n g m thu tnh trong B 11-1 v n i a ng n i c ng g m s h c th i t cu i gip ng i dng v kv c hi v nh cc ng a i thu tnh M s c . t pht bi m c cung c d t u u ng c p, n CTS ho t c cc d khc, m d cc v d kh n gi B c phl ch cch t nh n c n. n n i a n t t v i yu c thu tnh chl ng cho dn c b h ng d nh nh m u c t a n n pht tri ra cc quy thik n t nh t . CC THU TNH QUAN TR I V NG DNG C NG I I 1. Kh ng s sng (availability) n n Kh ng s sng quy v ph tr th gian m h ng s sng n n c l ng n m i th n sd v v hnh y . M cch l ng, khn s sng t ng ng n t nh ng n v thgian trung bnh b c ng i i s (MTTF, mean time to failure) c h ng a th chia cho t c MTTF v th gian trung bnh s ch h ng sau khi m ng a i a a th t scx ra. M stc v h m then ch vm th gian (time y t i i c t t i critical) h t c yu c khc v ngi dng s thi h n hmu n t cc u b t i u n th hi tc vm tc v c n khng s sng t th m M yu c v n i i i . t u kh n s sng c th H ng c phs sng t nh99,5% trong cc ngy ng n l: th n i n t trong tu t6 gisng n 12 gi theo gi ph ng, v t nh 99,95% n m a t s sng t gi u n 6 gi u theo th gian ph ng. n 4 chi chi i a Tnh hu th tChi ph cho ch l ng ng c : t t m tiu 100% cho cc thu tnh ch l ng nh khn tin c c c t ng y (reliability) ho kh ng s sng l khng th chi ph qu t t c n n do c u M cng ty c yu c v n s sng h ng s xuc h i . t u kh ng n th n t a l 100%, 24g mngy, 365 ngy m n c th m nghim ng i i m. t c c t nhv cng ty l t 2 h ng my tnh c l nhau sao cho cc nng y, p th p c ph m c th c ci t trn h ng my tnh ny th h ng my p n m th th tnh kia s i khi qu trnh s xu l m giphp t t u n n t. y t i c yu c v n s sng, nh chi ph cho giphp ny th h l chi ph u kh ng n ng i p n cng ty phbra gi quy v n khng s xu s ph ch i i t n u n t c n m t l ng t t. 2. Hi n (Efficiency) u ng
187
Hi n l m s o v u ng t cch lm th h ng t d kh ng c no th n ng c n a bvi xl, khng gian bnhho b thng (Davis 1993). N m h a, c ng u t th tiu t t c ngu l c th ng i dng s i i m v s ng n t cc n c th ph t i gi hi su m ch r rng v khng c hi n Hi sukm c th m u t, t s s u ng. u t ch gi l s n n kh ch (irritant) c ng i dng khi h csd u truy u a i li v m kquho khi i mv rro nghim tr v ton, c nh n t t , c t i i ng an ng khi m h ng ki sot quy trnh lm vi th gian th btrn. cho php t th m c i c cc hnh lang an ton (safety buffers) trong cc u ki khng tin li b i n u c, n c th t c nhsau: 10% cng suc b t a VXL s sng v 15% b n nh a h c th s sng khng s ng tcc m tcao nhnh l k ch. ng n c d i i i t p ho u quan tr l c quan tm n cc c hnh ph c t thi khi i ng n u n ng i u nh nghcc m tiu hi su(performance), cng su(capacity), hi n a c u t t u ng. Tnh hu th tTi khng c c t ngy ch ng c : m i M cng ty bn hng tr tuy thi km bi t ng b hnh t c n t t u ng nh khch hng l trs ph h ch mua. Khch hng c th trang mua u n m n vo hng v l ch m s n ph m khi l ch bi t ng s p nhy v a n t s m, i a n u nh m m thanh vui pht ra, sau s ph l ch c h c d l t n m a n a nh u i. Giao di ny lm vi t trong th gian pht tri do kn internet t cao n c t i n t i c t cc my ch a nhm pht tri Khng may l khch hng lkhng s ng i c n. i d k n internet t cao nn khi l ch hng th bi t ng c y v t i c a n u ch ch khng c m thanh no pht ra cs ph c khng d l Cng , n m ng c nh u i. ty ph cho thi k i trang web bn hng sao cho v truy dung i t l i ng n l ng th cc tnh n c thiv hong. p, ng n t n t 3. Kh ng linh ho (Flexibility) n t Kh ng ny c g l kh ng mr (extensibility), kh ng t n ng c i n ng n ng tr ng (augmentability), ho extendability, expandability. T c khi ni c t cc m ny xc s t bao nhiu nl (effort) thm vo h ng m tnh n nh m c th t ng m m n l m N nh pht tri tin cc nng c c h i, t ng c i. u n on c p a th hc th a ch cc cch ti c thik i ha kh ng linh ng, l n p n t t a c n ho c ph m Thu tnh ny l h c n i v cc s ph t a n m. c i i b i n m c pht tri theo cch th l t d thng qua m lo cc phin b k p n c p, ng n t t n ti nhau. Trong m dn graphics m ti t lm vi trc m tiu linh t ng c y, c
188
ho pht bi t l trnh vin ph v t c u: M p c cng tc b tr c t nh6 thng o t kinh nghi htrs ph th c th m n m thm m thib m vo h ng, t t in n i th bao g c c ch s v ki th khng mqu 1 gi m vi nh a m m t lm vi . N c u thm m my tin vo h ng m mn 75 pht th kh ng linh hoc h t th t n t a th ph m l khng t yu c ng n m u. 4. Kh ng ton v (Integrity) n n Kh ng ton v (ho an ninh) ng ng cc truy nh khng php vo n n c n a p c cc ch n h ng, trnh mmt thng tin, m b ph m b v c ng th t o n m c o tr c nguy cnhi virus, b vtnh ring tc dli nh vo h m o a u c p th Kh ng ton v tr ng. n n thnh m quan tm chnh c ngnh ph m t i a n m khi c World Wide Web. Ng i dng cc h ng th ng m n tquan tm th i i n vi b v c o thng tin credit card, nh ng i l t web th khng mu thng ng n tin c nhn ho cc h v c s thng tin cc sites m h th sd m gh m c ng t cch khng thch h Yu c v n ton v khng ch bk u l p. u kh ng n a t ch i no (tolerance for error): d u v cc truy nh c b v theo m li p n c o y i cch. nh v yu c v cc u kh ng ton v b cc khi ni khng nh n n ng m p nh ki tra user ID, cc m tin c ng i dng, cc gi h truy nh ng: m c u a i n p, ho dli c bi c ph b v M yu c vkh ng ton v c u t n i c o . t u n n m duy nhnh ng i dng c quy truy nh Auditor m xem u: Ch t ng n p i c l s ch giao d c khch hng. ch a 5. Kh ng lin v hnh (Interoperability) n n Kh ng ny xc m d n nh c dng c vi trao i d u ho d v a a c li c ch gi h ng c chng ta v cc h ng khc. gi m c kh ng th a i th nh c a n ny, b c phbicc h ng khc v dli no kv s n n i t th u c ng trao i. Ng i dng c CTS phv c trc ha h b cc cng cth ng m a i cc u c ng i khc, v v m yu c v y u khn lin v hnh pht bi ng n c u: CTS ph i nh m c trc ha h b ktChemiDraw (version 2.3 ho s h v p t u c t c m n) Chem-Struct tools (version 5 ho s h c m n). 6. Kh ng tin c (Reliability) n y Kh ng c th c thi m khng b c n th s trong m kho th gian c c t ng i th a ph m th g l kh ng tin c (Musa, Iannino, and Okumoto 1987). n m c i n y
189
Kh ng b v (Robustness) v kh ng s sng khi c coi l n n ng n n i ng c m kha c c kh ng tin c Nh cch l ng kh ng tin c l t nh a n y. ng o n y l ng ph tr cc php x th thi m cch n, di c th n m l c c t ng a i gian m h ng v hnh tr c khi l th n (revealing) m khi khuy(defect) t m t m v cc m c khi khuy M t c v n tin c m cch i, t a m t. yu u kh ng y t l ng d trn m h ng i v cng vi c khch hng n m nh a c nh i c a u t sc (failure) x ra v cn nh sao cho chi ph t ha kh ng tin c l y c i a n y c th p nh N ph m th mn cc yu c v n tin c th c ch n. u n m a u kh ng y th v chuy giao cho khch hng th ch trong tr ng h ph m t n n m p n m v cn khi khuy H ng h kh ng tin c cao c ph thi n m t. th i i n y ng i c t k i nh yu c ki th v ng u m cao. Nhm c chng ti tr c vim sph m ki sot cc thib a y t t n m m t th nghi th hi di ngy trong cc u ki nghim ngv tr ng m c c n i n t mi v cc ha cht ti Ngi dng h software component phc kh ng t n. i i i n tin c cao, trong khi cc yu c ch n khc nhghi nh dli nhi y u c ng n u t k t nghim ngh M yu c v n tin c cho h ng c nh th t n. t u kh ng y th n ph v u: i c nh ki Khng l h 5 th nghi trn 1000 th nghi c th n n m m b t d u do cc s ph m m li c n m. 7. Kh ng b v (Robustness) n n ng Kh ng b v l m m h ng ho component v ti t th hi n n ng c th c n p c c n ch n c n m cch n trong cc tr ng h dli u vo sai, g c ng a t ng p u p cc khi khuyc ph m ho ph c kn vo, ho cc u ki m t a n m c n ng t i c i n v hnh khng mong i. Ph m b v che d m cch nh n n m n ng u t nhng cc tnh hu c bi ton v khng b l ng i dng m cch qu ch chKhi ng a t i t t . suy lu cc m tiu c yu c b v tng i dng, hy h h cc u n c a u n ng i v i ki gy l bim h ng c th i i mv ng i dng mong mu h n i t th ph t n th lnh no. ng p ng i th Tr c ti lnh o m d pht tri m software component c th y t n n t s d lg l Graphics Engine, h ng x cc t d u m t graphical ng i i th l p li cc plots v hon tr plots trn m thib Nhi d c sinh ra cc t t ra nh. u ng ng n cc plots l u vo c Graphics Engine. V v chng ti mu khng c ki a y n m
190
sot no trn dli kh ng b v l c thi trong tr ng h ny. 1 u , n n ng n t p trong 4 yu c v n b v l: Tc tham s t u kh ng n ng t cc m plot c ph n i c khun d ng ttr c, cc khun d ny sd n dli ng m nh ng c ng u u u vo b m khuy ho khng h l V dny ph nh m cch ti khi t c p . n t p c thik m t kh ng b v cho h ng, n m ng i dng n t nh c n n ng th i c h ng l cc d khc. a th ng ng 8. Kh ng sd (Usability) n ng C g l d d v thn thi ng i dng, kh ng sd xc ng c i s ng n n ng r nhi y thnh thnh nn ci g l thn thi Kh ng ny t nh u u i n . n o l ng cc n c c thinh chu b vo xl v di d u ra c l n t m n u n ch a s ph B c th u d d l d c cch v hnh h ng. Nh n m. n hi s ng h n th ng nh phn tch CTS hng i dng cc cu hnh Vi t cc xu(request) i i : c t ho chm cch nhanh chng v n gi v xem thng tin quan tr nhth t t n, ng no i v anh? Tnh trung bnh, bao lu th anh ngh vi ph xu i v n c i t sd m ha ch Cc m b u n gi nhv h ng v c ng t t? i t n y vi nh ngh nhi c tnh khi cho ph m d d Th lu v n s a u n n m s ng. o n kh ng d c th n t cc m tiu c th o l ng nhM ng i dng ng d i c t c o t c th t m ha ch ch t t vendor catalog trong trung bnh o xu t t c n m 3 pht, t l 5 pht. i a C v hy u tra xem li hth m ph tun theo chu giao di ng y, i u ng i i n n ng i dng no ho quy c no, ho li giao di ng i dng c nh qun c c u n t v giao di c cc h ng th ng sd khc hay khng. l m yu i n a th ng y t c m v n sd t c ch n trn File menu c ph c u u kh ng ng: T cc c ng n i shortcut keys nghb cch b kh Control key ng th v c nh a ng m t p i i m key khc. Menu commands c xu hi trn Microsoft Word 2000 File t ng t n menu th s ng cng shortcut keys s ng trong Word. d c d Kh ng sd c bao g m d n ng ng m c dng h sd h ng i v c ng th i nh ng i m ho nh ng i khng th ng xuyn ti c h ng. M ng i c ng p n th c tiu d c c c th c lng v l ng, v d t ng i dng m h ng nh o : M i c pht m request cho m ha ch s t khng qu 30 pht ttm hi n i t t t m u ho ng ngi v hnh m (operators) phth hi 95% cc tc v c c Nh n i i c n
191
h c h t cch n sau m kha t di 1 ngy. Khi b i i a m ng t o o n nh ngh cc yu c v n sd ho kh ng h h hy cn nh n a u kh ng ng c n c i, c chi ph dnh cho vi ki th u cc yu c c hay khng. c m li u c p ng CC THU TNH QUAN TR I V NH PHT TRI C NG I N 1. Kh ng b tr (Maintainability) n o Kh ng b tr xc m d n o nh c dng khi s ch m l (defect) ho khi a a t i c th hi m thay i trong ph m Kh ng b tr phthu m d c n t n m. n o c c dng hi thay i, v ki thph m nhv l kh ng b tr lin u, m n m, y n o quan chch kh ng linh ho Kh ng b tr m cao l y t t n n t. n o c u then ch s ph ch cc cu sot xt (revision) k s ph t n m u c c nh , n m xy d nhanh chng (v c l chl ng trong th gian ng c ng t c t i n h B c th o l ng kh ng b tr thng qua th gian trung bnh c thi n). n n o i n t s ch mv v l ng ph tr cc s ch thnh cng. a a t n n m a a CTS c cc yu c v n b tr sau: Cc s ch i v cc bo co u kh ng o a a i c th hi trong vng 1 tu l khi nh cc quy c chnh c c n n sau n c nh a ph bang. lin 2. Kh ng di chuy (Portability) n n N c c thi di chuy m ph c ph m t t mi tr ng v hnh l n t n t n a n m m n ny t m mi tr ng v hnh khc l m s v i t n t o kh ng di chuy (kh n n n m ph m c thch trn nhi mi tr ng n khc nhau nh ng n m y u n Windows, Linux, destop, laptop). Cc ti c thi k n ph m c kh p n t khi n m n di chuy c t ng tv cch ti c khi ph m c kh ng s ng n ng i p n n n m n d l(Glass 1992). Kh ng di chuy l n hnh i v sthnh cng c ng i n n i i a d ho m cch ng ho v n c t m nh c doanh thu c d Cc m tiu v a n. c kh n di chuy ph v ph c s ph c th i di chuy t mi ng n i nh cc n a n m ph n i tr ng khc v danh cc mi tr ng ho ng m tiu Cc nh pht nh t c . tri c th a ch cc cch ti c thik m ha s n l n p n t v nng c kh ng di p n chuy c s ph m cch thch h n a n m t p. 3. Kh ng sd l (Reusability) n ng i
192
M m tiu di h c pht tri ph m l kh ng sd l l kh t c n a n n m n ng i, n ch m m software component c th c sd l tcc ng ra c t ng i ng d khc thay v pht tri m hon ton. Pht tri m component c kh ng ng n i n t n sd lth t h l t ra m component ch d duy nhcho d ng i n o t s ng t ng ng hi th Ph m c kh ng s ng lc ph m- ha, ti n i. n m n d i n i c un c li ha t c l v m d c v mi tr ng v hnh, v m s u t, p i t ng ng th n t y t u khc n (DeGrace and Stahl 1993). c t y t a h ng m c a cc u c th i n xy d theo m cch thc y kh ng sd l ho quy hnh c ng t n ng i, c nh thnh nn thvi v components c th d l thvi ny c ph n cc s ng i, n n i t ra nh t s ph ph c o m n m (spin-off) c d a n. 4. Kh ng ki th(Testability) n m Kh ng ki th t c d n m m m dng c cc components ho s ph tch a c n m h c th c ki th tm ki cc khi khuy Thi k n ti p m m m t. t thu n cho vi ki thl y tthen ch n s ph c cc thu ton ph t c m u t u n m t c p, ho n n ch cc m quan h c n tinh t Kh ng ki thc c u a i ch ng . n m ng quan tr n s ph s c ch s th ng xuyn, v v s ph ph ng u n m nh a y n m i ch ski thli d (regression testing) th ng xuyn xc li u c m n nh u cc thay i c gy ra khi khuy c n c no hay khng. m t ch ng ang Do chng ti bi ph ki thGraphics Engine nhi l v nng c t i m u n c p th ng xuyn nn chng ti ra: c t cyclomatic t c mm- ph p i a a t un khng v t qu 20. ph t cyclomatic l m s v l ng cc c c p t o s nhnh logic (logic branches) trong m m- m ngu (McCabe 1982). Thm t un n nhi nhnh v vng l vo m m- s n m- kh ki th n, kh u p t un khi un m h hi v kh b tr h D s u o n. n khng g sc u m m- no c p n t un ph t cyclomatic l h 20, nh cc ti li v dtiu chu thikgip c p n n ng u, n t , cc nh pht tri t mm tiu chl ng ngh n c t c t c nh a. IV. CN B CC THU TNH (ATTRIBUTE TRADE-OFFS) NG C M sthu tnh tri ng c nhau v n chv v trn th tn th hi t c b t y, c , u c n chng th s y ra xung t, do phcn b chng. Ng i dng v nh pht x i ng tri c phquy trong s thu tnh, ci no quan tr h ci no, n n i t nh cc c ng n v h n phtn tr s u tin m cch nhqun khi ra quy Hnh c i ng t t t nh.
193
11-1 m t t s m quan h i hnh gi cc thu tnh chl ng trong B 11n a c t ng 1.
D c ch ng n t m c thu tnh trong hng t ng th s o u ng r u ng c a c ng t ra hi d ng trn thu tnh c c t ng V d u t m kh u ng c a t ng. n ng c n s ng l c m software component th s ng m linh ho d t ng d i a t t c t, k nv cc components khc, d o tr, d chuy v d m th i i b di n ki . D tr ra r n t m c thu tnh trong hng t ng th s o u ch ng u ng c a c ng t ra hi m trn thu tnh c ct ng Hi n (efficiency) t ra u ng c a t ng. u ng o nh h ng m trn r nhi cc thu tnh khc. N b vi cc m ngu ch ch t u c u n t n t nh nhanh nhc ths ng m compiler v m H th u c t, t , d t t H nh i nghb s t kh b tr v nng c kh di chuy t cc mi tr ng khc. a n r o p, n i t scn b t cc thu tnh chl ng c s ph b ph c ng i a c t a n m, n i xc c tx tht tin cc thu tnh ch lng thch trong khi , p nh, u c t ng suy lu yu c Khi b nghcc thu tnh ch l ng quan tr trong n u. n nh a c t ng
194
dn c b hy sd Hnh 11-1 trnh cam k t cc m tiu a n, ng t c c xung t nhau. V d : ng k ng t ha kh ng sd (usability) n ph m v i u c n ng u n m phch trn nhi platforms (th n kh ng di chuy portability). i y u hi n n Ph m c kh ng sd l (reusability) c th i phc ha n m n ng i ph p sd trn nhi mi tr ng khc nhau, v v khng th m ng u y t c c ch l c (specific error tolerance, t kh ng tin c ho kh ng u i th c n y) c n ton v n. t m cn b cc thu tnh ch l ng h l trong ph m khng c c ng c t p n m ph m tthn. Chng l k qutcc th lu v v c ng i i c ch t o n k ng a dng vo thu tnh chl ng khi suy lu yu c sau ghi thnh ti li vo c t n u, u SRS. Cc b c ti theo p Xc m sthu tnh ch l ng tB 11-1 c th nh t c t ng quan tr i v ng i ng i dng c dn c b Hy xy d m scu h v i thu tnh a a n. ng t i m c ng i dng hnh cc k ng c h D trn cc cu tr i c ng i nh v a . a l a dng, hy vim ho hai m tiu c cho m thu tnh quan tr t t c c th i c ng.
195
CH NG 12 GI R RO THNG QUA M I LM NGUYN M U

G ti lm vi v m nhm d b n y c i t n ang khch hng tchs ph i n m hon ch m h nh chuy giao cho khch hng. Ngi dng khng thch giao di n n c ph m hc th c v i v c yu c ng khc. K a n m, ng y n i cc u m n thu lm nguyn m s t u gip b gi b r ro tstch c khch hng. n m t i i a Ph hs gip nhm pht tri hi cc yu c v bicch lm th n i m n u ng u t no thi cng chng m cch tnh t t t. Th ch n b d cc th hnh suy lu phn tch, c t c m u n ng ng c n, yu u c m t trong cc ch ng tr c, th v c nh ph c yu c khng r rng n ng n a u ho i v ng i dng ho i v nh pht tri N b khng s ch cc c i c i n. u n a a yu c ny, th m kho cch k ng c th t hi gi t nhn v n u t ng v xu n a m s ph (vision of product) c ng i dng v shi bi c nh pht tri v m a u t a n ci c phxy d Rkh tr quan ha m cch chnh xc m ph m s n i ng. t c t t n m c hnh vi nh no trong m hon c cth b cch c cc yu c th t nh ch ng u trn gi ho nghin c cc m hnh phn tch. Lm nguyn m khi cho s y c u u n n ph tr m nn h hnh, mang l s s cho cc use cases, thu h kho cch u i c ng p ng trong hi bi c b vcc yu c Ng i dng ni chung th ng c th u t a n u. m y h th h v cc nguyn m so v c b SRS (ni chung l r chn ng n i u i n t ngn!). Nguyn m c nhi ngh cc bn tham gia lm nguyn m c cc k ng u u a, u v rkhc nhau. V d m nguyn m my bay bay l phin b u tin t , t u c n c m my bay th Ng c l m nguyn m ph m ni chung ch a t c. i, t u n m l m ph ho m m hnh c m h ng th v n c th lm b t n c t a t th c, ch c t cci g. Ch ng ny kh st cc ki nguyn m ph m khc nhau, cc o u u n m d c chng i v vi pht tri yu c cc cch khi cho vi lm ng ng a i c n u, n c nguyn m nhm ph hi quc quy trnh cng nghph m (Wood u t n u a n m and Kang 1992).
196
197
LM NGUYN M CI G V T SAO (PROTOTYPING: U: I WHAT AND WHY) M nguyn m ph m l sth thi m bph (partial implementation) t u n m c t n c m s ph m xu Cc nguyn m sd v 3 a t n m i ang c t. u c ng i m chnh sau c ch y: Lm sng t hon ch cc yu c s ng nh t cng c v nh u. c d m lm yu c (requirements tool), nguyn m l sth thi s m ph c u u c b t n a h ng m ph ny khng hi r. S gi c ng i dng v th n c u nh a nguyn m s ra cc v i v yu c chng gip b s ch u ch n i u, n a a yu c vchi ph th tr c khi b xy d s ph th u i p n ng n m c. Duyqua cc l ch thik s ng nh t cng c t a n t . c d m lm thik t (design tool), m nguyn m gip b duy qua cc kthu giao di t u n t t n ng i dng khc nhau, t ha kh ng sd gi cc ti c i u n ng, nh p n k t c th thu c. H tvo s ph chnh. s d nhm cng cthi cng i n m c ng t (construction tool), mnguyn m l sth thi y v t ch n t u c m c ng c m bph s ph nguyn m gip b phc ra s ph hon a t n n m, u n n m ch thng qua m dy cc chu trnh pht tri l nh t n p. I. L do chnh t m nguyn m l nh phn gi ngay ts nh g o t u m i m ng khng ch ch trong chu trnh pht tri C ctrn nh g khng ch ch c n n. n ng c n quy b s t nh n lm nguyn m v ph no v ci g m b hy v u b n n ng h tcc gi c ng i dng v c c nh a nguyn m M nguyn m c l u. t u ng mcch tuyv gip lm l v phn gicc nh nh c yu c t t i ra i p ng a u. NGUYN M N NGANG V NGUYN M TH U M U NG NG (HORIZONTAL AND VERTICAL PROTOTYPES) Khi ai ni nguyn m ph m th hth ng ngh m ki nguyn u n m v t u m m gi chuyn mn g l nguyn m n ngang, nguyn m ny th n u i i u m u hi mgiao di ng i dng c th (possible user interface). M nguyn m n t n c t u m ngang c g l nguyn m hnh vi (behavioral prototype) ho m b ng c i u c t n sao hnh (mock-up). Nguyn m ny gip b duyqua m shnh vi c nh u n t t th a hth mong mu v m lm m cc yu c Nguyn m c ng n, i c ch n u. u khi ng i dng c th m cch h hnh ch n cung c b h n m y t u c ng c p i II.
198
th mong mu xem li n c gip h c thi nghi v ng n u th c p (business tasks) c hhay khng. Ch l lo nguyn m ny th ng ch hi ch n a i u th n c ng c c m khng bn g v c thi cng ch n n vi c ng . M nguyn m n ngang th gi nhm b t u m ng t phim. N th n v ngoi hi b c mn hnh giao di ng i dng, c thcho php m sm lin k a n t i t (navigation) gi chng, nh ch rt ho khng ch m ch n th t a ng a t c a t c ng c no. M b sao hnh (mock-up) th n cho ng i dng th cc l ch t n nh hi y a n ch n v m lin k (navigational options) s sng trn cc mn hnh c ng i t n c lm nguyn m (prototyped screens). M sm lin k slm vi nh u t i t c ng ng i dng s th m message m t s c s c hi th i m ch y t ci th n t i . Thng tin xuhi khi m truy v cs li l gi c khng thay t n p ng t n d u ho i, ndung c report m ha c i a c ng. Nguyn m khng th hi b k t cng vi thng th ng no c ng i u c n t m c a dng, m d trng n c v nh vi S ph th ng ch c lm c ng c . m ng cho ng i dng th ch n li c b u, b ho khng c y c c ng u thi sai c n thihay khng. Nguyn m trnh by t ng c nh pht tri v c m use t u a n vi t case s c th thi nhth c no. S nh gi c ng i dng v a nguyn m c u th ra cc ti trnh thay th ch n (alternative courses) cho m use case, cc b c i quy trnh b u, cc u ki lotr khng pht hi ra. thi i n i tr c n Khi b xy d cc nguyn m nh y m m tr t ng h l th n ng c u v t c u p ng i dng c th p trung vo cc chi tiv ng cng vi (workflow) v yu t t lu c c (requirement) c khi qut m khng b ko vo s u m li trnh by cc chi ti t trn mn hnh (Constantine 1998). Sau khi b lm s t yu c v xc n ng cc u c trc chung c giao di b c th o ra cc nguyn m chi ti c u nh a n, n t u t h d vo m duyqua cc c t thik n a t v t giao di ng i dng. B n n c th o ra cc nguyn m n ngang b cch s ng m t h cc cng t u m ng d t p p cthi k t mn hnh d th ch v gi v bt ch nhs o lu sau a ng, m i y th n y. Nguyn m th ng hay c g l nguyn m c trc (structural u ng ng i u u prototype) ho sminh ch c t ng (proof of concept) th hi m ph c ng a c n t n
199
nh (slice) c ch n Xy d m nguyn m th ng n b khng a c ng. ng t u ng u n ch r li cch ti c ki trc xul t ho b mu t ho c ng u p n n c t t c n n i u cc thuton, gi m l c c dli xu(proposed database t nh t s u c t schema) ho ki th cc yu c th gian then ch (critical timing c m u nh i t requirements). Nguyn m th ng th ng xy d b cc cng c u ng c ng ng s xutrong mi tr ng th t t qu nghth tNguyn m th n t c k c a c . u ng ng dng gi r ro trong khi thi k n m h l dng c m i t ph m n c pht tri yu c n u. Tr c ti lm vi v m dn n m ti mu thi cng m ki trc y c i t i n t n Client/Server hi g (unusual) nh m ph cng vi c chi l c chuy m p l t n c a n n i tmi tr ng h ng mainframe sang mi tr ng d d trn networked ng ng a Unix Server and workstations (Thompson and Wiegers 1995). M nguyn m t u th ng thi cng v ch c hi m ph nhch n c user ng c th n t n c ng a interface client v server t ng t ng i dng c th gi cc ng, nh communication components, hi n khn tin c c ki trc u ng, ng y a n c xu Kinh nghi l m thnh cng c ti v t. m t a cch pht tri d trn ki n a n trc. NGUYN M M L V NGUYN M TI HA U T N U N (THROWAWAY AND EVOLUTIONARY PROTOTYPES) Tr c khi b xy d mnguyn m hy quy r rng v ph n r n ng t u, t nh bi ng ri li nguyn m c b t b khi gi ho s n ho thnh m ph u u v sau nh c ti t n c s ph (portion of product) hay khng. B xy d m nguyn m m a n m n ng t u t l (ho nguyn m th d exploratory prototype) trl cc cu h n c u m i i, phn gicc b v cti chl ng yu c (Davis 1993). Do b hm i t nh i n t u n v b t nguyn m sau khi gi, nn hy xy d nguyn m cng nhanh, u nh ng u cng r cng t B cng u tnhi cng s vo nguyn m th nh th t. n u c u ng ng i tham gia d cng kh v b n t n. III. N b xy d m nguyn m m l b skhng bi nhi v k u n ng t u t n, n t u cc thuxy d ph m b v (solid). Hy nh m vi th thi nhanh v t ng n m n ng n nh c c s i nhanh h l nh m kh ng b v kh ng tin c hi n a n n nh n n ng, n y, u ng, v kh ng b tr lu di. V l do ny, b khng nn cho php m ha tm n o n t
200
nguyn m m l nng n thnh m s ph trkhi n cc tiu u t n t n m p ng chu m ha theo quy v t l ng s ph c b Ng c l b v n nh ch n m a n. i, n ng i dng s gnh ch(suffer) cc h qu u u trong suqung i c s ph t a n m. Nguyn m m l l thch h nhn b phi mvs p nh b u t n p t u n i t i nh ng, t khng y ho m c yu c B c ph phn gi cc chi ti nh, c o a u. n n i i t khng h l nh gi b r ro khi bu thi cng. M nguyn m gip p m m t i t t u ng i dng v nh pht tri tr quan ha vi cc yu c c th c ci t n c c u nhth no th s ph by cc m y c yu c Nguyn m c t d i i u a u. u ng o u ki ng i dng gi li cc yu c c c thi th hi cc i n nh u u n t c n quy trnh nghi v khng. p hay
Hnh 12-1. Dy cng vi t v dng t thik c tc ng i i t giao di ng i dng n s ng nguyn m ml d u t n Hnh 12-1 th n m dy cc ho ng pht tri b u tcc tc vc hi t t n t a ng i dng (use cases) t thik i t giao di ng i dng chi tib cch s ng n t ng d nguyn m m l M m t case g m dy cc hong c actor v u t n. i use m t t a c h ng, t b c th hnh ha b m dialog map phc p ng a th n m ng t th m ki trc giao di ng i dng c th M nguyn m m l phc o t n n c. t u t n th (bi i) cc dy i tho(dialog elements) thnh cc mn hnh c , cc o n i th menus, cc dialog boxes. Khi ng i dng gi nguyn m cc ph h c nh u, n i a h th n t cc thay i trong m t case (v dn m ti trnh thay c d i use , u t n th i pht hi v cc thay i t ng trong dialog map. Tr c khi cc m c n) ng yu c lm m v cc screens phc th b c th t k chi u c n c o, n thi cc ti c m y tgiao di ng i dng t kh ng sd t t a i u n c n ng i u. Cch ti c lm mli d th r n l nh tr ti t t case t m p n n n h y c p m use i t th thi giao di ng i dng y v pht hi ra cc ll trong yu c c n n i n u.
201
Ng c l v nguyn m m l m nguyn m ti ha cung c m c i i u t n, t u n p t s ki trc v ch xy d s ph theo cch t d khi cc yu c d n ng c ng n m ng n u n d trnn sng s theo th gian. Nguyn m ti ho l m component c n a i u n t a m hnh pht tri l (Boehm 1988) v c m s trnh pht tri ph m n p a t quy n n m h ng i t ng (Kruchten 1996). Ng c lv b chdng-xong-l-v i c i i n t t- a nguyn m m l m nguyn m ti ho c ph xy d m cch u t n, t u n n i c ng t v ch V v m nguyn m ti ho s t nhi th gian h xy ng c. y, t u n m u i n d so v m nguyn m m l m d c cng mu ch t t tn ng i t u t n, c hai n m cng m sch n M nguyn m ti ho c thi ksao cho d t c ng. t u n n c t dng t tr ng v nng c th ng xuyn, v b c ch tr cc nguyn l ng p y n n ng thi k n v v ki trc ph m Khng c l t cho ch l ng trong t b ng n n m. i t t khi lm nguyn m ti ho. u n Hy ngh ng vng l u tin c m nguyn m ti ho chnh l m phin r p a t u n t b thnghi (pilot release) ci t ph yu c hi bi t v n m n u c u t t n Cc kinh nghi rt ra tqu trnh sd v ki thphin b u tin nh. m ng m n ny s c dng ch s vng l ti theo, c ti d t vng l cu nh a p p th n n i p i cng - chnh l s ph tr v thng qua m dy cc nguyn m n m n n t u. Th hi nguyn m ti ho l rph h v cc d pht tri Web. Trong c n u n t p i n n m dn Web m ti qu l, chng ti t ra m dy bao g 4 nguyn t n o t m m d trn cc yu c m chng ti pht tri tm phn tch use case. u, a u n t M sng i dng gi m nguyn m c ccu tr i i v cc cu t nh i u, n l i h m chng ti t ra, chng ti xem xt lnguyn m Cc ch s sau i i u. nh a s nh gi nguyn m th d t kqu n ph Web cucng. u t n i t s m i
202
Hnh 12-2. M s t cch kh tch h vi lm nguyn m thi p c u vo quy trnh pht tri ph m n n m Hnh 12-2 m t t s m cch m b c th t h cc ki lm nguyn m khc n k p u u nhau thnh quy trnh pht tri ph m c b V d b c th d tri n n m a n. , n s ng th thu t t dy cc nguyn m ml lm myu c cc yu c c c m u t n n u, u ny l th thi t d thng qua m lo nguyn m ti ha. M cch i c c ng n t t u n t khc l b sd m nguyn m n ngang m l (throwaway horizontal n ng t u m t n prototype) lm sng t yu c nh ch l(finalizing) thik cc u m t i t giao di n ng i dng, ng th m nguyn m th ng (vertical prototyping) c i t u ng ng pht tri xc nh (validate) ki trc, cc components v cc thuton c n n n t li. B 12-1 tm t m s d tiu bi c cc nguyn m m l ti ng t t ng ng u a u t n, n ha, n ngang v th ng. m ng B 12-1. M S D TIU BI C CC NGUYN M NG T NG NG U A U M L T N TI HA N N M Lm sng t lm m cc Thi cng cc use cases li. v n
203
NGANG
TH NG NG
use cases, cc yu c ch Thi cng cc use cases ph u c n ng. d trn m tin. a c u Xc cc ch n b Pht tri v lm m cc nh c ng n n khuy t. Web sites. Duy qua cc cch ti c t p n v giao di ng i dng. n Ch minh skhthi v Thi cng v t tr ng l ng ng p mk t. t thu ch n client/server li c ng v cc communication layers. Thi cng v t ha cc i u thuton li. t
NGUYN M TRN GI V NGUYN M N T (PAPER U Y U I AND ELECTRONIC PROTOTYPES) Trong nhi tr ng h khng c thi m nguyn m c th th thi u p, n t t u c (executable prototype) suy lu thng tin m b c nh phn gicc nh n n n m i p nh c yu c Nguyn m gi ( khi cn g l lo-fi prototype) sr ng a u. u y i i , nhanh, n gi duy qua nh g m m ph c h ng sau khi n t ng t n a th c th thi s c trng nhth (Rettig 1994; Hohmann 1997). Cc nguyn m gi no u y gip b ki thli ngi dng v nh pht tri c t m hi bi n m u n c t u t chung v c hay khng. Chng cho php b t b c m t r ro n yu u n ng t i i mkhng gian giphp chung tr c khi m ha s ph t i n m. IV. Cc nguyn m gi ch m cc cng cnhgi th d (index cards), u y g y, ch n gi ghi ch, k gi b v bt d B phc th t ng v y p y, ng nh u. n o hnh dng c mn hnh m khng c ph b kho v chnh xc c cc buttons hay a n i n n s a widgets. Ng i dng s cung c ph h v b c th a trn gi lun. M p n i n s y t t h cc screens phc ra trn nhi t y s p p c u gi gip b v ng i dng hnh n dung ton b mn hnh c s ph a n m. N khng thch dng nguyn m gi b c th d m nguyn m m u u y, n xy ng t u t l n t n i (electronic throwaway prototype) b cng c ng sau:
204
Cc ngn ngl trnh nhMS Visual Basic, IBM VisualAge SmallTalk, p Inprise Delphi. Cc ngn ng scripting nhPerl, Python, Rexx. Cc b cng c c hi nguyn m th ng mha. th n u c i V. NH GI NGUYN M (PROTOTYPE EVALUATION) U B c th i ti tnh hi qu a vi gi nguyn m b cch t ra n c n u c c nh u ng o cc k b (scripts) h ng d ng i dng thng qua m dy cc b c v cc ch n n t cu h c suy lu thng tin m b c Hong ny l s tr gi i th n n n. t h c tr m tiu hy ni ti bib c th nhth cho c t n m y no v nguyn m ny. u D xu cc k b gi tcc use cases ho ch n v n t ch n nh c c ng c nh trong nguyn m K b c ph ngh dng th hi cc tc vc u. ch n n i ng i c n th li h i qua cc ph c nguyn m v m b khng ch ch v n a u h ng n c n nh Sau m tc vk b c phh ng i gi (evaluator) cc cu h t. i , ch n n i i nh i lin quan n tc v thNgoi ra, b c phhcc cu h t quan su: c . n ng i i i ng Nguyn m ny c th thi cc ch n theo cch m anh k ng? u c c ng v C ch n no b u khng? c ng thi Anh c th ngh m tnh hu l no (any error conditions) m v t ng i nguyn m khng ch khng? u ra C ch n khng c thino gi thi khng? c ng n t c i u Cc lin k(navigation) m anh th c logic v y khng? t y Anh c th ngh nh cch d n th thi tc v khng? v ng h c ny Hy ch ch r nh ngi thch h gi nguyn m tnh hon c n ng ng p nh u ng c thch h Ngi gi nguyn m phl i di c c ng ng i nh p. nh u i n a ng dng k ng. Hy a vo nhm gi nh ng i dng c kinh nghi v v nh ng m khng c kinh nghi tcc l ng i dng s d s ph Tr c khi b m p s ng n m. n gi thi nguyn m cho nh ng i gi, hy nh m r nguyn i u u ng nh n nh ng m khng ch tc nghi v ang c, cc nghi v s c ci t khi u a t cc p p pht tri s ph n n m. B s c h nhi h khi quan st ngi dng lm vi v nguyn m n h i c u n c i u so v vi ch gi ngh gi nguyn m theo ki c h ni i c n n h nh u n a v
205
cho b bi nh g hnghCc ki thvkhn sd chnh th n t ng . m ng ng c (formal usability tests) c cc nguyn m giao di ng i dng l c thi a u n n t nh b c c th c h nhi ch ng cch quan st. Hy quan st ng n ng h i c u b n nh ngn tay c ng i dng cg d n theo b n Cc v c i ng a ng n ng. tr n l (spot places) l v m cch thik a nguyn m khng gi v thi u tr t c u ng i t k a cc d khc m ng i dng sd Hy quan st nh khi c ng ng ang ng. ng ng i dng nh trn v c thkhi hkhng bi lm cch no th hi n t c n nghi v c p mong mu n. Ghi lthnh ti li nh g b h h t c gi nguyn m i i u ng n c i c cu nh u. v m nguyn m n ngang, hy sd thng tin b thu th lm i t u m ng n p c m cc yu c trong SRS. N cu gi nguyn m d t m squy n u u c nh u n i t t thik nh t giao di ngi dng ho l ch m s thutng tc c , n c a n t k t th hy ghi lcc klu v lm th t chng. V cc nguyn m i t n no c i u th ng, hy ghi lcc gi m b th hi v cc kqu a chng, t ng i nh n c n t c b nh v n t t(viability) c ti c k t c b n n c kh ng n i nh a p n thu a n. R RO L C VI LM NGUYN M (THE BIG RISK OF I N A C U PROTOTYPING) Lm nguyn m l m k t gip gi b r ro thbc m dn ph u t thu m t i t i a t n m Tuy nhin, nguyn m c c r ro c n. R ro l nhl m ng i m. u ng i a i n t t dng ho m nh qu l xem nguyn m ch v k lu s ph g c t n u y t n n m n hon thnh. , trng nh p xong r y nh ng i gi th nn nh y. s i ! nh t v Trng c v t r y. Anh c th giao s ph ch t i bn n m a? VI. B tr i m t KHNG! N b m t c gi m nguyn m n l t : u n ang ho nh t u m l s c v g n nguyn m m l trng gi nh t. ch t n, ch n u u t n ng th l m m hnh, m m ph Kv c stakeholders l y tchnh t t ng. ng a u nh h ng n sthnh cng c nguyn m v v hy ch ch h a u, y c n xem v hi u vai tr c nguyn m Hy tch p l chuy giao nguyn m m l a u. i c n u t n. Chuy giao nguyn m s ra sch ti c dn nh do khi n u gy m n a nh, thik m ha nguyn m b khng quan tm n chl ng ho b t v u n t c n v trnh p l chuy giao nguyn m b c th d nguyn m ng. c n u, n s ng u gi thay v nguyn m n t y u i .
206
Hy ti t ki sot cc k ng c ng i dng khi gi nguyn m N p c m v a nh u. u h y nguyn m t th m truy v c d u th h ngh ng th u p ng c t n s li s r s ph th c nhth Hy t m tr i gian ng i dng ngh n m c ng . o t th chnh xc h v n hnh vi k ng c s ph v a n m. VII. CC Y T THNH CNG C VI LM NGUYN M U A C U (PROTOTYPING SUCCESS FACTORS) Lm nguyn m l mt k t rh ch gip b rt ng l bi pht tri u thu t u n n ch u n, t c ng mong mu c khch hng, s xus ph v chl ng ng p ng n a n t n m i t cao, gi b cc lyu c v khi khuyc giao di ng i dng. m t i u m t a n vi lm nguyn m trthnh m ph hi qu c u t n u trong quy trnh pht tri n yu c b c th u, n tun theo cc hng d sau: n a cc cng vi lm nguyn m vo k ch dn c b L l c u ho a n. p ch bi pht tri gi, ch s nguyn m u n, nh nh a u. L k ch pht tri nhi lo hnh nguyn m do b hi khi nh p ho n u i u, n m n ki c khch hng trong l u tin. c n ng a n T ra cc nguyn m m l cng nhanh, cng r cng t u t o u t n th t. ngu l t thi khi pht tri cc nguyn m ch l m scu n c i u n u tr i t h ho phn gi cc b c yu c ng cg lm hon h i, c i t nh a u. ng o giao di ng i dng c nguyn m m l n a u t n. ng bao g cc ch thch m ngu cc xl h lha dli u m n, p u vo, cc k t m ha b vcc m x ltrong nguyn m m l thu o , l i u t n. ng th hi nguyn m v yu c m b hi r. c n u cc u n u Ch l squy r- ho p l c ng i dng - thm nhi ch ng i n c c a u c n vo nguyn m ng mnguyn m m l n gi v t qu ng u. t u t n n m tiu gip b hi h m s c no c n u n t yu u . ng ng i dng lu ra b c u g v u n c s ph t n t i hi ng a n m hi n c nguyn m n ngang. Nguyn m khng th y trong u ng a u m u ch mi tr ng s xu d v b c th o ra nguyn m b cc n t nh, n t u ng cng c khc v u qu t ng so v h ng th t ra b hi ho i th c c o ng cc cng c n xuth s t c.
207
Sd dli gih l trong cc thhi mn hnh v bo co c ng u p n a nguyn m Ng i dng gi nguyn m c th r tr v dli u. nh u b i u khng th v th bn t trung vo nguyn m nh t m hnh c c t i u p u m a h ng th th c. ng k ng nguyn m thay th c cc yu c vi thnh v v u u c t n. R nhi ch n n ng sau sn kh v ch ra trn nguyn m t u c ng u l u, b hy thu th cc yu c ny v hon thi SRS. n p u n
208
Cc b c ti theo p Ch ra m ph dn c b v d t use case ch cc phi n t n a n, m ang u n ph v c Hy phc ra m giao di ngi dng c th c use c yu u. t n c a case th n hi bic b v c v hy s ng m nguyn m hi u t a n yu u d t u gi ch h M s dng s y ng n. t ngi xem xt nguyn m m ph u ng m tc v c m ph ho ng c use case. Hy xc nh bcv t ho ng t a t tr no m hi biban u v u t yu c l khng y ho khng u c ng n. Ch s nguyn m theo nh quan st nh a u ng . Trnh by m t k v ny cho nh ng i gi nguyn t ng t ch ng ng nh m c b u ny s u a n. i gip h u l do tsao phlm nguyn hi c i i m v c nh k ng th t n v gi nguyn m u ng v c h cc nh u.
209
CH NG 13 THI L CC TIN C YU C T P U A U
Sau khi ph l cc yu c c ng i dng CTS ghi l ti li th n n u a c i u tr ng dn, Dave, v nh phn tch yu c Lori, c cu g v hai ng i i u, c p i di s ph Tim i di cho c ng cc nh ha h v Roxanne i di n n m. n ng c n nhn vin kho ha ch t. Nhanh bi , Dave b u, ng ng i i di s ph t h t t nh n n m p p nhi yu c cho CTS. Nh khng th t ccc yu c vo ngay c u u ng a t u phin b u tin. Do ph l cc yu c l tcc nh ha h v kho ha n n n u c ch nn ti mu ni v c x th tin cc yu c c anh. t, n vi p t u u a Tim b r i sao anh mu x tht tin cc yu c T cchng u i i, T n p u u? t quan tr ho chng ti s ng, c khng trao chng cho anh. Dave gi thch, bi t cchng u quan tr nh ti khng th c i Ti t t ng, ng th hi t c v c th n t m n chuy giao s ph c ch l ng th h n n m t ng i n c. Khng c nhi ngu l s sng sd v v chng ti mu ch ch ch u n c n ng, y n c n lm nh yu c quan tr nh trong phin b u tin s ng u ng t n pht hnh vo cu qu ti theo. Chng ti ngh gip chng ti phn r yu c no l i p anh u c lm ngay v yu c no c th n u sau. Ti bicc bo co s ng v hu ha ch m V phng S kh v An t d b t n c e ton ph th hi g chnh ph n lm vo cu m qu,Roxanne ni, i c n i c c i i Chng ti c th d h ng l tr n t c kho ha ch trong m vi s ng th u hi i a t t thng n c thi Nh cc tnh n qut v dn m v th r c chng u n t. ng ng ch t n, quan tr h l cc vendor catalogs c th ki cho cc nh ha h ng n tm m c. Tim b ra l ph khng. cam ch n tm ki catalog tr tuy t i n Ti oan c ng m c n cho cc nh ha h l m cch h ng ti ki r nhi th gian. Ch c t th t m t u i c n ny c ph a vo phin b u tin, anh nh m ng n i c n n nh.
210
Lori, nh phn tch, ni, Trong khi ti duycc use cases v cc nh ha ang t i h th d ng nhc m sha ch t mua r th ng xuyn, m s c, t t c t t khc th t h v ch c ms ng i mua. n t t Tim v Roxanne cho r n nhm pht tri c th c hi t nhm yu c ng u n th n ng u m v chuy giao d th s t h n m ng i c th t n n t n u i tho thu v p h n t p cc yu c th thi trong phin b u tin. u c c n M dn ph m v cc gi h ngu l c ph hi vcc tin i n m i i n n c n i u u t ng i c cc tnh n nghcc use cases, cc yu c ch n a ng c , u c ng. X tht u tin cc yu c gip nh qu l d phn gicc xung t, l p u n n i p kho chuy giao t ph th hi cc i c thi Chng ny ch n ng n, c n nh n t. th lu v c x th tin cc yu c v xums p th o n vi p t u u t t x t u tin d trn gi tr ph, r ro. a , chi i I. T SAO PH X TH T TIN YU C I I P U U? Khi cc k ng c khch hng cao, th gian th hi ng ngu l h ch v a i c n n, n c n th b c ch ch s ph s n n c n n m chuy giao cho khch hng nh ch n n ng c ng quan tr nh cng s cng t Xc l t quan tr t ng i c m ng t m, t. p m ng a i ch n cho php b l k ch thi cng cung c cho khch hng gi tr c ng n p ho p l nhv chi ph th nh X th tin c biquan tr n b ph n t i p t. p t u t ng u n i thi cng h ng trong m khung th gian bn ho pht tri t d th t i nh c n ng n theo m l bi chchkhng th xch v v v b c t lo b c t ch u t , x y, n n m i ho tr hon cc ch n t quan tr h c ng ng n. M nh qu l dn c cn b ph vi mong mu c dn v cc rng t n n ng m n a i bu v ch bi ngn sch, ngu l con ng i, cc m tiu ch l ng. M c l u, n c c t t cch t u l tr hon th hi ngay m sch n chng c i c n t c ng, vo nh phin b sau, m s ng n t yu c s tin th khi nh yu c u c u p ng u m c tin cao h ch nh ho cc u ki c dn thay i. i u n c p n c i n a N khch hng khng phn locc yu c c htheo t quan tr v m u i u a m ng c kh c c n th nh qu l dn ph lm u ny sau trao i v n p a n i i i khch hng quy nh yu c no lm tr c, yu c no lm sau. t nh ng u u
211
Thi l m tin s trong dn, khi b v c nhi l ch s sng t p c u m n n u a n n t m kthc thnh cng c d c t t a n. Thsl m thch th khi x yu c c m khch hng no thnh yu t t c p u a t c quan tr nh do kh c sng thu gi r nhi khch hng v u ng t c n a t u i nh k ng tri ng c nhau. Con ng i c xu h ng tnhin l nhn nh ng v ng m quan tm c mnh d i kha c c xc, ai c nh y v v th t kh i a nh m ng v r dn x cc yu c c nh nhm l ch khc nhau. Tuy nhin, x th p c u a ng i p t tin cc yu c l m trong nh trch nhi c khch hng trong quan u u t ng m a h khch hng nh pht tri nh th lu trong Ch ng 2. n o n C khch hng v nh pht tri cng phth hi x th tin. Cc khch n i c n p t u hng t tht u tin cao cho cc ch n cung c l ch l nhcho ng i c ng p i n t dng. Tuy nhin, tr c khi nh pht tri ch chi ph, m kh, r ro k n ra c i thu ho cc i khc (other trade-offs) v m yu c cth khch t, c nh i t u th hng c th l yu c khng quan tr nh nghNh pht tri xc i nh u ng h . n c th ng xc m s c n tin th no c ph th thi c nh t ch ng u p n i c c s do h ng c n t ki trc c h ng. X tht tin ngh l m nh a i n a th p u a cn b cc l ch nghi v ng i p (business benefits) c myu c d trn chi ph a i u a v h ng c n t ki trc v s n ha c s ph nh a i n ti a n m. CC CH M CON NG I TH HI V CC U TIN C N I (GAMES PEOPLE PLAY WITH PRIORITIES) Ph x c th c khch hng tr c xux th tin l: Ti c tc n t i a t p t u n t cc tnh n Hy th hi chng. t kh thuyph khch hng cng ng . c n R t c thil tht tin n hbicc yu c m tin th c th khng t p u u t u c u p s bao gi th hi M nh pht tri ni v ti tr c r cc m c c n. t n i y ng c u tin l khng c thi l do l anh vinh g trong SRS th t l anh ph n t, t ng c i th hi n. Tuy nhin, u khng c ni khi no th m s c n no c n i t ch ng th hi Nh pht tri c th c c n. n khng thch x tht tin, hngh p u r n lm u th s ng u i mu thu v n i chng ti c th m th m h lm i th ng by t i khch hng v nh qu l c h v n a . II.
212
Trong th tm stnh n quan tr h tnh n khc. u ny l hon c , t ng ng n ng i ton th t dn g h h theo l bi v b ph chuy giao cho c khi n t n ch u n i n khch hng m ci g Thil tht tin ngay ts trong dn gip t . t p u m b ch ra cc quy v nh i trn ton bdn, thay v th hi n ng t nh c n cc hnh ng ch chy vo cu d Th hi m n r b m xc a i n. c n c t a i n i n c m tin th th qu rro. nh c u p l i N bsang m bn cc m ch c th th ng khch hng s t l m u t u thi p c u tin cao cho 85% yu c trung bnh cho 10% v th cho 5% cn l Cch thi u, p i. t l nhv khng mang lcho nh qu l d nhi slinh ho Hu cc p y i n n u t. b yu c b cch lo b t cyu c no khng c n v lm n gi ha u ng i b u b n cc yu c khng c thiphph t coi nh mbest practice c u n t i c p c l t a pht tri ph m nhanh (McConnell 1996). Tuy nhin, b c l m ny, n n m n n u i khi h bcc yu c th v ph m b kho kinh doanh c doanh y u n i o ch a nghi b vi hu c th n t gi kch th c d v gi doanh thu t p i c b d i m n m d n. III. THANG B TIN (PRIORITIZATION SCALES) C U M cch ti c ph n x th tin l nhm cc yu c thnh 3 lo t p n bi p t u u i. B 13-1 trnh by m scch th phn lo yu c Chng hon ton ch ng t c i u. quan v khng chnh xc, v v nh ai lin quan n vi phn loc ph y ng c i ng i th thu v ngh m lotrn thang phn lo sd N cc a n a i i i ang c ng. u khi ni t ng i nhcao, trung bnh, th (high, medium, low) gy sphn m p vn cho nhiu ng i th b c thsd khi ni nhth hi ngay, cho n ng m c n php vm th gian, phin b sau (committed, time permitting, future t i n release). B 13-1. M STHANG B X THT TIN YU C NG T C P U U TN NGH A THAM CHI U Cao (High) M yu c m m tiu then ch t u p ng t c t (mission critical); h ph c th hi i i i c n phin b ti theo. n p
213
Trung bnh (Medium) Th (Low) p
N t n ng (Essential) C u ki i n (Conditional) L ch a n (Optional) 3 2 1
Htrcc ho ng hth c thi h t ng n t; i i cu cng c ph c nh c th cho n i ng i ng i phin b sau n c thi n u n t. Mnng c v t ch n ho chl ng; c t p m c ng c t th t n c vo m lc no n ngu l l t u t u n c cho php. Ph m l khng th c ch nh trkhi yu n m p n c ny th hi theo m cch th th u c c n t c a thu no n . C thnng cao ch l ng s ph nh s t n m, ng n ph v c th c ch nh n khng c. m n p n u M l cc ch n c th ho khng th t p c ng c c c c ng c. C ph thi cng hon h n i c o Cc nhu c c ph lm, nh khng nh thi u n i ng t t phlm t i t C th a bugs. ch
IEEE 1998
Kovitz 1999
M tin c m yu c c ph a vo SRS ho cc m t case. c u a i u n i c c use Thi l m quy c cho SRS c b sao cho ng i c bi li m tin t p t a n t u c u gn cho yu c m cao (high-level requirement) c d xu cho cc yu u c c n t c c th t ng hay khng, ho li m yu c ring bi c c thu u p p ng c u i u t n c tnh tin c ring n hay khng. u a Th ch m d kch ctrung bnh c th hng tr ho hng nghn yu m t n c m c c ch n qu nhi phn locc yu c sao cho n v nhqun. u c ng, u i u ng t c th n l yu c b c ch m m tr t ng thch h qu c u, n n n t c u p x th tin l cc use cases, cc tnh n ho cc yu c ch n p t u ng c u c ng chi ti Xt ring trong m use case (single use case), m s n trnh thay th t. t t ti (alternative courses) c th m tin cao h cc ti trnh khc. B c th c c u n n n th hi x th tin ban u m tnh n v sau x tht u tin c n p t u c ng p theo m yu c ch n trong t tnh n Cch lm ny cho php b c u c ng ng ng. n phn bi ch n li v vi lm m c th c a vo cc phin t c c ng i c n
214
b sau. Ghi chp thnh ti li c yu c c m tin th do chng c n u cc u c u p th thay i sau ny v c th thay i m tin trong t ng lai. c u IV. X THT TIN D TRN GI TRCHI PH, R RO P U A , I Trong cc d nh stakeholders c th a thu v tin c yu c n cc th n cc u a u b m cch khng chnh th Trong cc dn l th ng i ta h m ng t c. n i i t cch ti c v bi b h h b t c ng y t m xc, chnh tr p n n n n, xa t nh u c kh quy trnh lm vi M s thuphn tch v k t ton h i c. t k t thu c c xu h x th tin yu c Cc ph ng php ny bao g vi t tr p t u u. m c nh gi gi tr i, chi ph t ng i c m yu c Cc yu c c m t ng a i u. u c u tin cao nh l cc yu c mang l gi tr n nh trn t chi ph th nh t u i l t ng p t (Karlsson and Ryan 1997); Jung 1998). Vs yu c l m th hi c i l ng u n c n l ng gi tr chi ph m cch ch v t quan th khng th t c cht no. M l ch khc l sd ph ng php Quality Function Deployment (QFD), t a n ng ph ng php ny gi s lin quan t ng i gi gi trkhch hng nh a (customer value) v cc tnh n c s ph t ng lai (Cohen 1995). Cch ti ng a n m p c thba, vay m n tTQM, x lo m yu c d trn m stiu n c p i i u a t chu thnh cng c dn tr sv tnh ton m m (score) n a c nh ng t i x h (rank) m tin c cc yu c Tuy nhin, t doanh nghi ph p ng c u a u. p n m th hi 2 cch ny do s m c n tnh ton kh kh c chng. n a B 13-2 (Xem cuchng) minh ho t m hnh b tnh n gi gip b ng i m ng n n c l ng m tin t ng i c m t cc use cases, cc tnh n c s c u a t p ng a n ph ho t yu c ch n ring. V d l cc tnh n t m, c ng u c ng ny y ng CTS. M hnh ny vay m n tQFD khi ni gi tr m khch hng (customer value) ph thu vo c i ch (benefit) cung c cho khch hng n m tnh n c c l c p u t ng th c ci t v str ph (penalty) n tnh n khng ci t ng t u ng c (Pardee 1996). S ht c mtnh n t ng x v gi tr n cung c thu a t ng ng i m p v ng c l s y c n t ng x v chi ph v r ro k t khi thi cng i, c a ng i i thu tnh n Khi tc y t b nhau, cc tnh n c t gi tr ng . t cc u cn ng ng l /chi ph u ch r ro cao nh (highest risk adjusted value/cost) th s c i nh i t c m tin cao nh Cch ti c ny phn bm t cc m tin c u t. p n t p c u c
215
c l ng trn m continuum (th t lin t thay v nhm chng lthnh m s c), i t t m tin. c u B d s x tht tin ch cc tnh n phn, cc n ng ng p u cho ng ang m tnh n khng m tin cao nh V d b khng th vo phn tch ng c u t. , n a tin cc m (items) hnh thnh ch n li c s ph b xem chng u c c ng a n m, n nhl y t v n ph li, ho b c khng a vo nh yu u nh s m c n ng y ng c th hi do tun th quy c chnh ph u c c n cc a nh . Nh ng i tham gia quy trnh x th tin g ng p t u m: Nh qu l dn, ng i lnh o th hi quy trnh, phn gi cc xung n c n i t, u ch ki tham gia c cc thnh vin khc n c thi i nh n a u n t. Nh ng i i di khch hng chnh, v dng i i di s ph l ng n n n m, nh ng i a ra x h l ch v tr ph ng p ng i ng t. i di nh ng i pht tri v dtr ng nhm kthu ng i cung n ng n, t, c thng tin v p h chi ph v r ro. p x ng i Th hi cc b c sau khi s ng quy trnh x th tin ny: c n d p t u 1. Li k trn b tnh (spreadsheet) t c yu c cc tnh n ho t ng t cc u, ng, c cc use cases m b mu x th tin; trong v d n n p t u ny, b s ng n d cc tnh n Tc items a vo u ph c tr t ng ha nh ng. t cc i m u nhau; trnh tnh tr item ny th l yu c item kia l l tnh n N ng u, i ng. u m stnh n c lin k v nhau m cch logic v d b ch t ng t i t , n thi cng tnh n B n v ch u tnh n A thi cng th ch c ng u n ng c lik tnh n u khi (driving feature), t tnh n A trong phn tch t ng i n c ng m thi. M hnh ny s vi t v vi ch tnh n tr c khi n tr lm c t i c ng nn kh s ng do c qu nhi tnh n N b c qu nhi tnh n d u ng. u n u ng, hy nhm cc tnh n c lin quan l nhau t thnh m danh sch ng n o t kh u c th n l. B c th c hi l t phn tch thhai c i qu n th n m chi tih n b th c thi t n u n y n t. 2. c l ng l ch t ng i m m tnh n mang l cho khch hng i i ng i ho cho ho ng nghi vtrn thang t1 n 9, trong 1 l l ch c t p i khng k9 l l ch v cng l X h cc l ch ny sng ng , i n. p ng i i
216
3.
4.
5.
6.
v cc yu c kinh doanh (business requirements) c s ph Cc i i u a n m. di khch hng c b l ngi tnh phn x l ch ny. n a n t t cc i c l ng cc tr ph t ng i m khch hng ho nhu c kinh ng t c u doanh b ph n tnh n ny khng a vo. C sd m vi m u ng c ng ng t thang gi t1 n 9, 1 l khng tr ph v 9 l tr ph n nh ng t ng t ng. Thbkhi tun th t chu cng nghi c th tr phn th t i m n p b ng t ng m ch ngay c khch hng c l ch th t c tun th , Cc yu c khi i p vi u c l ch th v tr ph th th ch t chi ph nh gi tr i p ng t p lm ng ng t th chng c th th n c vi m c p; l hi a c vng. C T gi tr t ng (Total Value) l t l ch t ng i v tr pht ng ng i ng t i. M cch ng l ch v tr ph c tr snhnhau. Nh t m nh, i ng t ng m cch lm m b c ththay i tr st ng i 2 y tny. t n, n ng u Trong B 13-2, tc x h l ch c tr sg x h ng t cc p ng i ng p i p ng tr ph C Gi tr l h ng ring tnh b % c mtnh n ng t. t % nh ng a i ng trn t gi tr a tc tnh n ng c t cc ng. c l ng chi ph t ng i th thi m tnh n c ctrn thang t c i ng, n 1 (th n 9 (cao). B tnh s p) ng tnh ton l ng ph tr c chi ph th n m a c hi tnh n trn t chi ph. Cc nh pht tri c th l ng cc n ng ng n c x h chi ph d trn ph t c yu c smr giao di p ng a c p a u, ng n ng i dng do cng vi h kh ng ti tng sd l m c i i, n m ng i ngu l ng cng vi ki th ti li ha n, c m v u T ng t cc nh pht tri c l ng m t ng i v i ro kthu , n c r t ho rro khc th hi m tnh n theo thang t1 n 9. X h c i c n i ng p ng 1 c nghb c th p trnh tnh n ny trong khi ng t, 9 ch v a n l ng g cc n nghim tr lin quan n skh (feasibility), vi thi nhn vin ng thi c u v cc kn c thi ho do ph sd cc tools v cng ngh i ng n t, c i ng khng quen thu ho ch ch minh hi quB tnh s c c a c ng u . ng tnh ton l ng ph tr r ro c mtnh n trn t r ro c tc n m i a i ng ng i a t cc tnh n M cch ng l ch, tr ph chi ph v r ro ng. t m nh, i ng t, i c tr s nhau, nh b c c th i ch tr s nh ng t ng ng ng n ng u nh ng c chng. Trong B 13-2, y t i ro c tr s ng m n c chi a ng u r ng b t a a ph, n c cng tr snhy ttr ph N b hon ton khng ng u ng t. u n mu cn nh n r ro trong m hnh th c th t l tr s a r n c i thi p ng c i ro thnh zero.
217
7. Sau khi b nh tc c l ng vo b tnh, th gi tr u tin c n p t cc ng a mtnh n tnh theo cng th sau: i ng c c tin = (Gi tr / (Chi ph % * Tr s ph + R ro % * u %) ng chi i Tr s i ro) ng r 8. S x danh sch tnh n theo thtgi d c m tin p p ng m n a c u c tnh ton. Tnh n c danh sch c s b t nhc gi tr ng nh a cn ng t t a , chi ph, r ro v v v c c m tin cao nh i y n c u t. Ph ng php bn lng ny khng qu n v nh ng ton h s c, chnh xc c n a b i h b kh ng c l ng c b v i ch, tr ph chi ph v r ro gi n i n a n l ng t, i cho mitem. V v ch d ph ng php ny nh t g . Khch hng v i y, s ng m i cc i di pht tri c sot xt b tnh tnh t sng n n n ng c c thu v x h v kqu p x th n cc p ng t s p t u. M hnh ny c th gip b ra cc quy i khi b gi cc yu n t nh nh n nh c xu c l ng cc tin ch lm th u c t. u ra no chng sng i nh yu c hi c sao cho b c th a ch m k ch th hi ng u n n l n c t ho c n kh M khi b c ng x tht tin cc yu c theo ki tcc hnh thi. i n g p u u u ng chnh tr (dn x v nhn nh ng l nhau) thnh cc hnh ng phn tch p n c m tiu, c k t s c thu gip b cthi kh ng chuy giao cc ch n n i n n n c ng quan tr nhcho khch hng trong nh u ki kh nh ng t ng i n thi t. Cc b c ti theo p d m hnh x tht u tin y cho 10 ho 15 tnh n ho ng ng p c ng c use cases trong d hi tc b Hy so snh xem m c thi n n i a n. c i n hong th t c l ng m tin theo cch ny v cch m t c khi c u i b lm hi t Hy so snh xem cch ny tnh no so v s n ang n i? t th i c l ng b tr gic? ng c N khng c slin hno gi nh g m m hnh d v u a ng on i nh g b ngh ng n l ng, hy phn tch xem ph no c m hnh n a khng cho k qu p l. Hy c ng tr skhc nhau cho cc t h g nh ng y tl ch, tr ph chi ph v r ro. u ch m hnh cho n u i ng t, i i nh khi n cung c kqu t qun vnh g b k ng. p t nh i ng n v
218
Sau khi b thch v u ch m hnh ny, hy d n cho n ng i nh ng ng dn m c b Tch h cc tin tnh ton vo quy trnh ra i a n. p u quy v xem li dn c t cc k qu t nh u c t lm hi lng cc stakeholders h so v cch ti c x th tin tr c n i p n p t u y.
219
CH NG 14 KI TRA CH L NG YU C M T U
Ph l cc nh pht tri u c kinh nghi au th ng v c pht hi n n n m vi n mu cc v thu yu c trong quy trnh pht tri ph m sau khi n n c u n n m giao s ph cho khch hng. C rnhi cng s s ch cc l yu c n m n t u c a a i u pht hi sau khi cc cng vi d trn cc yu c hon thnh. c n c a u c Cc nghin c ch r chi ph s ch sau g 68 n 110 l chi ph u ra ng a a p n s ch m l yu c tm ra tr c trong qu trnh pht tri yu c M a a t i u c n u. t nghin c khc cho bir m l tm th khi pht tri yu c s y u t ng t i c y n u l mc chng ta trung bnh 30 pht s ch trong khi m l tm ra khi t a a a, t i c ki thhth sl t5 n 17 gi s ch (Kelly, Sherif, and Hops m ng y a a 1992). Bc c lm theo tiu chu (measures) no b c th c hi pht t vi n n th n hi cc l trong khi c t n i yu c c s t ki r nhi th gian v ti u ng ti m t u i n b cho b sau ny. c n Trong nhi dn, bao g c dn tun theo chu trnh thc n c c i u m cc n, ki th m lun l hong di ra cu cng. Cc v lin quan n yu c s t n i n u t t ng trong s ph cho n khi chng lmnh qua vi ki thb n i m n m c m i chnh cc nh pht tri ho b khch hng, sau khi mrnhi th gian v n c i t t u i ti b N b bu l k ch ki th xy d cc test cases ngay t n c. u n t p ho m v ng s trong quy trnh pht tri th b s m n n pht hi nhi l m cch nhanh n c u i t chng, nhth n s t ki ti b v th gian trong khi ki thv b ti m c n c i m b tr s ph sau ny. o n m Hnh 14-1 th n m hnh chV trong pht tri ph m chng th n cc hi n n m, hi ho ng ki thb u cng v cc ho ng pht tri t ng (Davis t m t i t n ng 1993). Theo m hnh ny, ki thch nh (acceptance testing) d trn yu m p n a c ng i dng, ki th th d trn yu c ch n ki thtch h u m h ng a u c ng, m p th d trn ki trc h ng. B ph b u l k ch cho hong ki a n th n i t p ho t m th pht tri cc test cases s t ng trong mgiai n pht tri B v n b ng i o n. n khng th y bc ch t tests no khi pht tri yu c do b khng c m ang n u, n t ph m no cTuy nhin, b c th o ra cc test cases t ng (conceptual n m . n t
220
test cases) c ctrn cc yu c v sd chng tm ki cc l snh n u ng m i, p nh cc thi st trong SRS v m hnh phn tch t t lu tr c khi nhm pht ng, u r tri btay vo vim ngu n t t n.
Hnh 14-1. M hnh ch c vi pht tri ph m V a c n n m Ki tra yu c (requirement verification)1 l thnh ph thtc quy trnh m u n a pht tri yu c (3 thnh ph tr c l: suy lu phn tch, c t Ki tra yu n u n n, ). m c bao g cc hong nh m b u m t m o: SRS m t ng cc hnh vi v c tnh c h ng mong mu a th n. Yu c ph m d xumcch n t c h ng v u n m c n t t ng yu u th cc ngu khc. n Yu c y v c chl ng cao. u t Tc quan m khc nhau v c (views of requirements) u nh t cc i yu u t qun. Yu c t ra cs th hi thikxy d v ki th n u o y c n t , ng m s ph m Sphn bigi khi ni verification v validation t a m Ms gi d khi ni validation gb c ny trong quy trnh cng t tc s ng m i ngh yu c Verification xc li thnh ph c m qu trnh hong u. nh u m a t t
1
221
c cc yu c t ra khi bu qu trnh hay khng (lm ra p ng u c t ci c lm). Validation gi li m bn thnh ph ho m thnh ng n nh u t m c t ph cu cng c cc yu c m cao nh hay khng (lm m i p ng u nh c t ra ci ng). i v yu c ph m sphn bigi 2 khi ni ny kh i u n m, t a m tinh tv v c nh tranh ci, v v ti sd khi ni verification n ng y ng m theo nghc IEEE. nh a a Ki tra yu c m b yu c tun thcc c tnh c l th n yu c m u o u a i hi u tuy v (excellent requirement statements) (y , n, kh c thi t i ng thi, n t, x tht tin, khng nh nh c th m tra complete, correct, c p u p ng, ki feasible, necessary, prioritized, unambiguous, verifiable) v c c tyu c a u tuy v (excellent requirements specifications) (y , nh qun, c th nh t i t ch s c th n v complete, consistent, modifiable, traceable). Tnhin, b c a, l t t n th ki tra cc yu c ghi chp thnh ti li Nh yu c ch ch m u c u. ng u a m t cn ch n t trong tm tr khch hng ho nh pht tri th c , n t i c n khng th m tra. ki Ki tra khng phl giai n tch bim mnh, b th hi giai n cng m i o t t n c n o vi ny sau khi thu th v ti li ha t c c M shong ki c p u t yu u. t t m tra nhsot xt t d SRS t tr ng (incremental reviews of the growing ng n ng SRS), th hi thng qua quy trnh suy lu phn tch, c t p. Cc b c c c n n, l ki tra khc, nhthanh tra chnh th SRS (formal inspection of the SRS) l bnh m c th ng nhm bl ch l ng cu cng nh v ranh gi SRS. Coi cc t c t i m ch i ho ng ki tra yu c nhl m nhi v t m u t m tch bi trong k ch dn t ho ho c trc phn vi (WBS) c b hy l k ch dnh th gian cho m c u c a n, p ho i t s cng vi ti theo th ng xuhi sau mhong ki sot chl ng. c p t n i t m t khi nh ng i tham gia dn mi c ng dnh th gian sot xt v i ng n i ki th t SRS. M d c v m m c nhthm th gian vo l bi cthi ch i ch u i n t l ng yu c s tr u lm ngy giao hng b l ng th gian k ng ng nh i , v ny gi l ch b zero khi b u t i gian vo vi ki tra yu ng nh i ng n th c m c Trn th tth gian u t c th u. c , i lm rt ng th gian giao hng do n i vi gi b nh thc lm l v thc y nhanh h vi ki thh c m t ng n i n c m th Bo co Capers Jones cho r m 1 ng chi ra phng ng cc khi ng. ng i a m
222
khuys t lm gi chi ph s ch t3 n 10 ng (Jones 1994). Cc yu c m a a u t h c d t chl ng s ph cao h v khch hng t h t n ng n i t n m n p ng t n, lm gi chi ph trn vng i c s ph nhb tr, nng c h khch m a n m o p, tr hng. u t vo chl ng yu c c lun tiki cho b nhi ti h l t u ng t m n u n n s n b phchi ra. ti n i Cc k thu khc nhau c th t gip b ki tra tnh n v chl ng c n m ng t a yu c (Wallace and Ippolito 1997). Ch ng ny t trung vo 2 trong snhi u p u kthu ki tra quan tr nh sot xt yu c chnh th (formal) v phi t m ng t: u c chnh th cc test cases t ng (conceptual) pht tri t cases v yu c, c n use c ch n u c ng. I. SOT XT YU C (REVIEWING REQUIREMENTS) U M l ai khng ph tc gi a m bn thnh ph ph m (software i n i c t m n m work product) ki tra bn thnh ph tm ki khi khuyth vi g m m m m t c i l sot xt k t (technical review). Sot xt cc ti li yu c l k t r thu u u thu t h hi xc cc yu c nh nh ho khng th m tra, cc yu u u nh u p ng, c ki c khng sng s lm c cho vi thikv yu c trn th t u a s c t , u c chnh l cc c t t k thi (design specifications). Sot xt yu c c l m cch cc stakeholders th lu v c h u ng t o n m tr c m chi ti c no ng nghi Barry c ti tr c lnh ng a t t th . p a y o m nhm sot xt SRS, nhm g cc i di t l ng i dng. M t m n 4 p t ng i dng ngh m chi ti bn ngoi vo ph vi xem xt: chi ti ny a t t m t t m thay i h ng i v cc yu c Sau cu h ng i phn tch yu o t tr i u. c p, c v tr ng dn rt gi v chi ti khng a ra trong cu u t c n t c c h 2 thng tr c Sau m scu h chi ti ny l b ra bn ngoi p . t c p, t i a ph vi SRS nh ng i dng khng bi Khi m sng i dng th lu m ng t. t o n trong cu sot xt v m m h ng c chi ti th ng i phn tch yu c c t c tr a t u v tr ng d nh ra r h khng biv i s h n n ng t u m n. Cc lohnh sot xt k t khc nhau c rnhi tn g khc nhau. Cch ti i thu t u i p c phi chnh th l chuy cc bn thnh ph (work products) cho m s n c n m t ng i gi (peers) xem xt gi. Sot xt phi chnh th r t nh nh c t t
223
truy thng cho nh ng i khc bi v n ph v nh cc ph h n ng t s m n c n i phi chnh th nh cch lm ny khng h ng, khng th thi mcch c, ng th c c t nhqun. Sot xt phi chnh th khng hcc ghi chp thnh v t c i i n. Trong khi cc sot xt phi chnh th th hi theo m cch no thu c c c n t n ti th m ki sot xt chnh th tun th t quy trnh ngh ch n t u c m c nh a t ch ng m dy cc b c M sot xt chnh th c phghi l k b t nh. t c n i i t qu trong m bo co thnh v bo co xc v chnh c bu sot t n, n nh a i xt, nh ng i tham gia sot xt, c l lu c nhm sot xt khi nh ng s n a n nh s ph c y hay khng, ho c phlm thm, cu cng l m t k n m c n i i t ng t v khi khuy tm th Thnh vin c m nhm sot xt chnh th cc m t c y. a t c chia s trch nhi v t l ng sau sot xt, m d cc tc gi trch nhi m ch c c m chnh v n ph m h o ra (Freedman and Weinberg 1990). s m t Cch cho l t nh sot xt kthu chnh th g l thanh tra c t t t c i (inspection) (Ebenau and Strauss 1994; Gilb and Graham 1993). Thanh tra ti li u yu c hi l k u n thu ki tra chl ng ph m lun d r t m t n m c ng ng ng ri nh Ms t. t cng ty cho r h t ki 10 gi ng ti m c lm vi cho m gi c i dnh cho vi thanh tra ti li yu c v cc bn thnh ph khc (Grady 1994). c u u m Ti cho r khng c cch qu l chl ng ho quy trnh pht tri ph m ng n t c n n m no c th sinh ra m thu htrn v u t c i n (ROI) l 1000% nh y. v N b th r kh kh khi tm cch nng cao ch l ng ph m th b u n y t n t n m, n hy thanh tra m dng c m ti li yu c m b vi M d sthanh i a i u u n t. c tra chi ti m kh l ng ti li l l rmm v mth gian th b hy t t i u n t t i t i n ch r m gith hi vi s t ki cho b g m i l sth ng i c n c ti m n p n i gian sau ny. N b ngh n khng c th gian thanh tra th hy th hi u n b i c n mphn tch r ro n gi phn bi l ph ti li c thanh tra, l t i n t u n u n u ph ti li ch n th hi m sot xt phi chnh th l cc m n u c c n t c p ng c tiu chl ng. t Trong tr ng h CTS, cc nhm i di cho nhi l ng i dng khc nhau p n u p sot xt phi chnh th cc ki c h ng gp vo SRS sau m cu h suy c n a i c p lu yu c h n u, khng pht hi t c l ngay lc Sau khi suy lu n t cc i . n
224
hon t m phn tch vin kh tc ph khc nhau c SRS t l t, t t p t cc n a cc p ng i dng khc nhau thnh m ti li duy nh kho 50 trang cng m s t u t ng t ph c. Hai phn tch vin, m ng i pht tri ph m ba ng i i di s l t n n m, n n ph nh qu l dn, m ki thvin thanh tra SRS ny trong 3 cu m, n t m c h m cu h 2 gi Nhm thanh tra tm ra 223 l km thm vi ch p, i c p . i, c khi khuy l (major defects). Nhm thanh tra th thu v i gian hc m t n a n th n xl cc v trn c SRS, th gian dnh lm vi s t ki n a i c c ti m cho h t nhi gi ny trong khi xy d h ng. r u sau ng th QUY TRNH THANH TRA (INSPECTION PROCESS) Michael Fagan xy d quy trnh thanh tra t IBM tgi nh n 1970 ng i a ng m (Fagan 1976), hi quy trnh ny t c lthnh m h ng d th hnh n c ch i t n c t nh (best practice) trong cng nghi ph m (Brown 1996). B cbn t t p n m t thnh ph ph m (software work product) no c c th c thanh tra, m n m ng c th ti li yu c ti li thikm ngu ti li ki th k ch d l u u, u t , n, u m , ho n, Thanh tra l m quy trnh nhi b c thik t ch t nhm t u c t ch m nhcc thnh vin t (vquy trnh) t trung tm ki cc khi c o o p m m khuy c bn thnh ph Quy trnh t ra m c ch l ng (quality gate) t a m. o t ng t n m cc ti li phv t qua tr c khi chng v ranh gi Trong khi i u i c ch i. v c nh tranh lu li ph ng php Fagan c hi qu n ng n u u hay khng i v i vi thanh tra (Glass 1999), th khng h cht nghi ng c c no khi cho r thanh ng tra l mk t qu l chl ng y s m t thu n t c nh. 1. Nh ng i tham gia (Participants) ng Nh ng i tham gia m cu thanh tra c phl i di t n ng t c n i n 3 i: Tc gi a bn thnh ph (work product) v c th c m thm cc ng nghi p (peers) c tc giNh phn tch viti li yu c a . t u u. Tc gi a m bn thnh ph tr c (predecessor work product) ho c i m c b c t a bn thnh ph thanh tra. u ny c ngh l n c m ang c i a m k t sh ng ho m ki trc sh ng c th m tra SRS v th c t n th ki kh ng l v thch h c m yu c i v m c t th n n t p a i u i t h ng. Trong tr ng h thi ti li yu c m cao h (higher level p u u u c n requirement document), th cu thanh tra phc mc khch hng c i t cc m b SRS m t o chnh xc v y yu c c h u a .
225
Phlm vi d trn ti li thanh tra. thanh tra mSRS, b c i c a u c t n th p h m nh pht tri m ki thvin, m qu tr n, m t p t n, t m t n d t ng i vi ti li ng i dng, v t c ng ai th hi cc cng vi t u t nh c n c d xutSRS. Cc thanh tra vin s n t nhn SRS t u gc khc nhau nhi v pht hi cc v khc nhau. M ki thvin c phb m n n t m n i t c t yu c khng th m tra, trong khi m nh pht tri c v c u ki t n n nh cc yu c khng kh v t k t. u thi m thu Ch thnh l nhm thanh tra g nhi nh7 ng i. Cc nhm l d sa nn p m u t n b l vo cc th lu bn lsa l vo vi ra cch giquy v v cc y o n , y c i t n tranh lu v t qu nh g ths l v th lm ch t bao qut v n ng t l i, m m c n , lm t chi ph tm ki m khi khuy ng m i m t. 2. Cc vai tr trong cu thanh tra (Inspection Roles) c M s t thnh vin nhm thanh tra th hi cc vai tr c trong cu thanh tra c n th c nh sau. Tc gi(Author). Ng i t ra v duy tr s ph thanh tra. o n m ang c Tc gi a m SRS th ng l phn tch vin, ng i thu th yu c t c t p u khch hng v vic tTrong cc cu sot xt phi chnh th nhduy t . c c t qua (walkthroughts), tc gi d d cu th lu Tuy nhin, tc th ng n t c o n. ginn vai tr b (passive role) trong m cu thanh tra v ng ng t c khng nn b cvai tr no khc nh ng i u ti ngi c, ng t i t, ng i ghi chp. B cch m vai tr tch c v ng ngoi l tc ng ng t c , gi th c nghe cc ki tnh thanh tra vin khc, tr i ch c n ng l khng tranh lu cc cu h c h sau th suy nghTc gi n i a , . th ng d d cc l (the author will often spot errors) m cc thanh tra vin che u i khc khng nhn th y. Ng i u ti (Moderator). Ng i u ti ho lnh o cu thanh tra i t i t, c c l k ch thanh tra cng v tc gi u ph cc ho ng, thc y p ho i , i i t cu h thanh tra. Ng i u ti phn bcc ti li (materials) c p i t u c thanh tra cho nh ng i tham gia vi ngy tr c khi cu h di ra, b ng c p n t u cu thanh tra th h khuy khch s gp c cc thnh c ng i n, n ng a vin, h ng cc cu h vo m tiu tm ki cc khi khuy thay v c p c m m t phn gicc chi tikhng h l. Bo co kqu i t p t thanh tra t c qu l i p n
226
ho cho ng i t h d u tnhi cu thanh tra c do ng i u c ng p li u c ng i tich trch nhi M vai tr cu m ng i u ti phn l theo t u m. t i i t i m di cc thay i ngh i tc ginh m b ch ch cc khi v , m o c n m khuyv cc chi tikhng h l tm ki s c s ch t t p m c a a. Ng i c (Reader). Mthanh tra vin vai tr ng i c. Trong cu t ng c h thanh tra, ng i c di git n ti li ng c thanh tra v p n i ng o u n n cho nh thnh vin khc pht bi cch hi c h i v m c t ng u u a . i t yu c ng i c c trnh by m yu c gn nhn ho t n u, n t u c c ng o ng m B cch m tcc yu c trong ngn ngc ring mnh, n t. ng u a ng i c cung c m sdi gi c thkhc v cch di gi c p t n i i n i a nh thanh tra vin khc, chnh l cch l snh nh ho m ng ra p ng c t khi khuy m t. Ng i ghi chp (Recorder). Ng i ghi chp ghi l thnh v cc v i n n pht sinh v cc khi khuy tm th trong khi thanh tra theo m m t c y t khun d v b chu Cc thanh tra vin c gip ng i ghi chp n ng n n n. n m b c li c m v n sinh theo m cch thuy ph t c t a i n y t t c truy thng cho tc gi v v b chc v . n v tr n t a n 3. Cc b c thanh tra (Inspection stages)
Hnh 14-2. Cc b c thanh tra
227
Hnh 14-2 minh h m quy trnh thanh tra (theo Ebenau and Strauss 1994). M a t c c b c trong quy trnh thanh tra tm tnh ch a c t sau. L k ch (Planning). Tc gi ng i u ph cng l k ch thanh tra, p ho v i i p ho xc nh ai tham gia, ti li no m cc thanh tra vin c c tr c khi h nh ng u n p thanh tra, bao nhiu cu h thanh tra l c thi T thanh tra h ng l c p n t. c nh n n s khi khuy pht hi (Gilb and Graham 1993). lng m t c n
Hnh 14-3. S cc khi khuy tm th nh m l ng m t c y l t hm c t thanh tra a c Nh m t c trong Hnh 14-3, b cng sot xt SRS ch bao nhiu th cng n m lnhi khi khuyb nhiu. Do khng ai c th tr c th u m t y xc nh c i gian dnh cho vi thanh tra yu c l ch m t thch h c c c u, a n t c p n trn r i ro c vi b cc khi khuychnh. T n 6 trang trong m gil m a c st m t 4 i t h ng d th tnh c th i ch t ny d trn cc y t n c , ng u nh c a u sau: L ng ch t (text) trn m trang. vi i ph t c c t c p a . M quan tr c ti li thanh tra i v thnh cng c d c ng a u c i a n. D u thanh tra qu kh a b li c n. M kinh nghi c tc gi c m a SRS.
228
H t quan (Overview Meeting). p ng H t quan thng tin cho cc thanh tra vin v i c (background) c ti p ng b nh a li s c thanh tra, b cgi (assumptions) no m tc gi a vo, v u t nh d cc m tiu thanh tra c c tc giB c th qua cu h ny n tc c th a . n b c p u t cc thanh tra vin quen thu vcc v c thanh tra. c i n n Chu b n (Preparing). Trong khi chu b n cho cu thanh tra chnh th m c c, i thanh tra vin ki tra s ph xc cc khi khuyv v c th m n m nh m t n pht sinh, sd cc b ki tra (chectlists) nhl m h ng d th hi ng ng m t n c n tm ki cc khi khuy n hnh (s m t trong ch ng ny). m m t i c sau Trn 75% cc khi khuy tm th trong m cu thanh tra pht hi m t c y i c c n chnh trong qu trnh chu bdo v ng bqua b c ny. Cc thanh tra vin n , y khng chu b s n cc cu h thanh tra khng hi qut c n y khi c p u , c th nh cc cu thanh tra l v b Hy ghi nh ng th gian m b c n nh c . r i n sd ki tra cng vi c m ng nghi l ms tgip t ch ng m c a t p t u ng t l ng s ph c c n m a nhm. H thanh tra (Inspection meeting). Trong khi h thanh tra, ng i c d d p p n t nhm thanh tra c c n trn SRS, c m yu c m l Cc thanh tra vin khui i u t n. ra cc khi khuyv cc v khc, ngi ghi chp (recorder) ghi l chng m t n i trong m ti li v khun d ti li ny tr t u i ng nh, u thnh m danh sch cc t hnh ng c thi(action item list) cho tc gi a yu c M c cu n t c u. c ch a c h l xc cng nhi cng t cc khi khuy chnh trong ti li yu c p nh u t m t u u. R d t dng cho cc thanh tra vin ch o lu cc v b t ho tranh ci th n n m c li m v c thsl khi khuyhay khng, ho tranh ci v m vi u t n t m t c ph c dn, ho tm ki cc gi php cho bi ton. Cc ho ng trn l bnh a c m i t th ng song chng lm gi sch t m tiu li l tm ki cc khi m i c m m khuyquan tr v cc c i cti chng. Cu h thanh tra khng nn ko t ng h i n c p di qu 2 gin b c thm th gian th hy l l cc cu h sau Khi , u n n i p ch c p . k lu cu h nhm quy li ti li yu c c ch nh nh t n c p, t nh u u u c p n hi t ch nh v m ss i nh khng ch nh do c n i, c p n i t a , c p n n phsot xt l thanh tra l i i, i.
229
M s t nh nghin c cho r cc cu h thanh tra l qu thin v c u ng c p vi nh gi ch quan c cc thanh tra vin, nh ti lth r cc cu h ny l a ng i y ng c p ra cc khi khuy bsung m khng m thanh tra vin no khi lm vi m m t t c t mnh c th pht hi ra. Nhtc hong chl ng, b c phquy n t cc t t n n i t r b c dnh bao nhiu cng s cti chl ng yu c tr c khi ng n n nh c i n t u b th hi vi thik thi cng. n c n c t v Lm l (Rework). G nhm ho ng ki sot chl ng m ti tham i n i t m t gia u tm th khi khuyc yu c Do v tc gi n l k ch tiu y m t a u. y, c p ho t thm th gian lm l ti li theo yu c tcu h thanh tra. Cc yu n i i u u c p c khng ch s l s chi ph nn rcao khi dn th hi u c nh a i y t c c n sau ny. N b khng ch s cc yu c sau th khng c nhi l u n nh nh a u u do t c cc cu h thanh tra. ch c p Gim st (Follow-up). Trong b c thanh tra cu cng ny, ng i u ti ho i i t c m ai ch s t c nh gim st tc gi nh s cc khi khuy Gim st ch a m t. m b tc v ng phn giv cc l yu c s o t cc n u c i i u c a ch hon ton. Gim st l b c kthc quy trnh thanh tra v t u ki cho a t o i n ng i u ti xc li tiu chu ra (exit criteria) c thanh tra c i t nh u n i a c p ng. 4. Tiu chu vo v tiu chu ra (Entry and Exit Criteria) n i n i B thanh tra m ti li yu c ph m xem n c cc u n ang t u u n m p ng i ki tin quycthTiu chu vo (entry criteria) thil m sk ng n t . n i t p t v r rng m cc tc gi i tun th chu b t cu thanh tra. Chng gip ph khi n m c nhm thanh tra kh mth gian vo cc chi tic ph phn gi Ng i i t i t n i c i. u tis ng tiu chu vo nhm checklist tr c khi quy c th i t d n i t t nh c hi cu thanh tra hay khng. Tham kh ti li tiu chu vo khi thanh tra n c o u n i ti li yu c u u. p Stt Tiu chu n ng 1 Ti li tun theo template chu u n Ti li ki tra chnh t n thch h th ki u c m v, u p, m 2 tra ng php
230
Tc gi ki tra ti li b c quan (visually) s ch m u ng m a a 3 cc lv i trnh by. Tc ti li lin quan ho ti li tham kh m cc thanh t cc u c u o tra vin c th hi cng vi v d li c t c n c n c, ti u yu u 4 h ng, u c s th n. S dng ( tr in thm vo ti li thu ti cho ng) c u n n 5 vi tham chi t cc v c khi thanh tra. c u i tr th Tc v cn ng d TBD (c lm t cc n u c nh u n 6 r - to be determined) M b thung i thch cc t t ng t gi chung in km theo ti c 7 li u
T ng t b c nn nghm ti li tiu chu ra (exit criteria) c , n ng nh a t u n i n ph hon thnh tr c khi ng i u tikthc cu thanh tra. Tham kh i c i t t c o ti li tiu chu ra khi thanh tra ti li yu c u n i u u. Stt Tiu chu n Tc chi tipht sinh trong khi thanh tra u t cc t 1 ch c r 2 Mthay i c ti li u th hi n i a u c c n ng Ti li sau khi sot xt ki tra chnh t u c m v, u p, m php 3 n thch h th ki tra ng Tc TBDs u phn gi ho quy t cc c i, c trnh phn gim TBD, ngy th hi v ng i i i c n, 4 th hi u ghi nh vo ti li c n c n u. Ti li check in vo h ng qu l c u c th n u 5 hnh c d a n. Cc s u thanh tra bo co t ng i t li c i ng 6 h s u. p li 5. Cc checklists thanh tra yu c (Requirements Inspection Checklists) u
p ng
231
gip cc thanh tra vin tm ki cc ki l trong s ph m h i thanh m u i n m ph tra, b hy xy d m checklist cho m ki ti li m tch c b t n ng t i u u c a n o ra. Cc checklist li ko sch c cc thanh tra vin vo cc v v a n yu c v th ng x ra trong qu kh u n y . Hnh 14-4 minh ho t checklist thanh tra mSRS. m t Stt Tiu chu n K C C SRS V TNH Y T U A Tc tham chi cho nb i cc yu c khc l t cc u i t u 1 n? ng Tc yu c u m t cng m m chi t cc u c t c 2 tinhqun v thch h t t p? 3 Cc yu c t c y cho vi thik u o s c t ? 4 M tin th thi c m yu c u xc c u c a i u c nh? Tc giao di ph c ph m v truy t cc n n ng, n m n 5 thng u ngh c nh a? Cc thuton ci t cc yu c ch n u t u c ng c 6 ngh nh a? SRS m t t c khch hng ho h ng bi t cc c th t 7 c thic ph m n t a n m? Myu c b t u khuythng tin no N nh t ? u ng 8 v hy d yu c l TBD. y nh u u Hnh vi k ng m t cho tc c v c y t cc 9 u ki ltin i n i on? TNH NG N C nh yu c no xung t v nhau hay khng, hay ng u i 10 m t cng m ndung hay khng? t i Myu c u vib m ngn ng i u c t ng t sng s a, 11 chnh xc, khng nh nh p ng? Myu c u c th c ki tra b ki th i u m ng m , 12 ch minh, sot xt ho phn tch? ng c 13 Myu c u thu ph vi c d i u c m a n? p ng
232
Myu c u khng c lv i dung ho lv i u i n c i ng 14 php? C th t c yu c u thi cng trong cc rng t cc u c 15 bu bi c t? Tc messages bo lc u l duy nhv c t cc i th t 16 ngh a? CC THU TNH CH L NG C T Tc m tiu hi n u c t t cch t cc c u ng c m 17 h l? p Tc cn nh v ninh v an ton u c t t cc c an c 18 m cch h l? t p Tcc cc m tiu chl ng khc u m t t c t c v l ng sng s v cc i c th p nh v nh a, i nh ch n 19 c t c ? KHN L V NG N T 20 Myu c u danh n v duy nh i u c nh ng t? Myu c ch n u l vt m yu c i u c ng c n t i t u 21 m cao h (V d c h ng ho use case) c n? yu u th c CC V C BI N T Tc yu c c u khng km theo cc gi t cc u ang i 22 php thik c thi cng? t ho Tc ch n then chv t th gian (timet cc c ng t m i critical functions) u danh v tiu chu th c nh n i 23 gian m t c r? 24 Cc v qu t u xc r? n c ho c nh Hnh 14-4. Checklist thanh tra ti li SRS u Hnh 14-5 minh ho t checklist thanh tra use cases. m Stt Tiu chu n 1 Muse case l mtc v l v tch r i t c p i? M tiu ho gi tr th o l ng c use case c c c a c 2 xc r? nh
p ng
233
3 Actor t ng tc v use case xc r? i c nh Use case m t m c n (tr t ng), thay v c c b u 4 nh t k b c ? m ch n th 5 Use case khng xc cc chi tithik thi cng? nh t t v Tc ti trnh thay th (anticipated t cc n d on 6 alternative courses) u m t ? c y Tc u ki lotr bi(known exception t cc i n i t 7 conditions) u m t ? c y C chuhnh ng chung no c th c tch ra t i cc 8 use cases? ( hnh thnh use case m i) Chui thoc mti trnh m t i i a i n c sng s a, 9 khng nh nh v y ? p ng Mactor v b c trong use case u thch h th i p c 10 thi tc v ? Mti trnh nghtrong use case u kh i n c nh a 11 thi? Mti trnh nghtrong use case u c th i n c nh a 12 ki tra? m Hnh 14-5. Checklist thanh tra ti li use-case u Khng ai c th nh c tc m trong m checklist di. Hy suy ngh t cc c t v ch s m checklist trn ph h nhv nhu c c t c c b B nh a i p t i u a ch a n. n c th ngh thanh tra vin khc nhau sd cc t con khc nhau c cc ng p a checklist t th ki cc khi khuy M ng i c th m tra xem ng tm m m t. t ki tc tham chi cho trong n b li c hay khng, ng i khc th t cc u i ti u ng xc li cc yu c c t csv ch cho vi thi khay khng, nh u u o ng c c t ng i th th chnh gi xem li cc yu c c th c ki tra hay khng. ba u u m M s t nghin c ch n trao cho cc thanh tra vin trch nhi pht hi u ra u m n cc khi khuyc th c cung c cho h quy trnh lm vi c ho m t th n p cc c th c cc k b c h n tm cc ki l c . Cch ny hi qu n l ch n th s u i th u h tc thanh tra vin cng x mcheclist (Porter, Votta, and Basili 1995). t cc l t
234
CC THCH TH KHI SOT XT YU C (REQUIREMENTS C U REVIEW CHALLENGES) M s t thch th khi sot xt yu c nu ra y v cc khuy ngh c u c i n v cch x l. 1. Cc ti li yu c l (Large requirements documents) u u n Vi c ph thanh tra m SRS dy vi tr trang th st ra c gic r n nh i t m t o m t mm B c th cm d qua vi thanh tra ton th ch t i. n b b c m thanh tra c u trc ti li nh khng phm l ch t Th ch v mSRS c kch u, ng i t a n t. m i t th c trung bnh, tc thanh tra vin ki tra k t cc m cng ph u tin, ki tra n m h kph gi nh khng c g ch ch hski tra kph cu i n a ng c n m n i. trnh vi nhm thanh tra b c trn, ng i b u sot xt SRS cho n khi t b s sng v ranh gi cho n. Hy th hi vi sot xt phi chnh th c n n ch i c n c c, sot xt d d trong khi b v pht tri SRS, tr c khi thanh tra ti li n n n n ang n u y . Yu c m sthanh tra vin bu lm vi tnh v khc nhau u t t c ng tr c ti li ch ch h ch vo ph phn cng. N b c cc a u c n s n c u n thanh tra vin, hy chia h thnh cc nhm nh thanh tra cc ph khc nhau n c ti li a u. 2. Cc nhm thanh tra l (Large inspection teams) n Nhi thnh vin v khch hng tham gia d u t nhi c lin quan n yu u n u c v v b c m danh sch nh thnh vin ti n cho v thanh tra u, y n t ng m ng tr yu c Tuy nhin, cc nhm thanh tra l s kh cho vi l l bi h u. n gy c p ch u p hnh, khi h l hay nghing v cu th lu bn lnhm l c kh p i cc c o n , n ng h trong vi t cc th thu chung. Hy cg th hi cc ti c n c c a n ng c n p n sau giquynh v ti tng c m nhm thanh tra l i t ng n m a t n: Hy ch ch r m thnh vin c nhm tham gia v m tm c n ng i a i c ch ki cc khi khuyc ti li ch m m t a u khng phv m b v t i i c ch o m v lm vi N mong mu am hi v l m c m s tr c. u n u n c ch a t thnh vin th hy m h i tham gia cc cu h t quan chkhng ph c p ng i cc cu h thanh tra. c p Hi vai tr m m thanh tra vin i di (khch hng, ng i pht u c i n tri ng i ki th l stch stham gia c ng i khc vo v n, m ), ch i a tr c ng i i di n.
235
Thnh l m snhm nh thanh tra song song SRS v k h danh p t t p sch cc khi khuym m nhm tm xo b ng trng h n m t i c, nh p u c. Cc nghin c ch nhi nhm thanh tra s nhi l h u ra u tm c u i n trong ti li yu c so v m nhm l (Martin and Tsai 1990; u u i t n Schneider, Martin and Tsai 1992; Kosman 1997). Cc nhm khc nhau c khuynh h ng nhn th cc kha c khc nhau c cc khi khuym y nh a m t h th do v m k qu a cc cu thanh tra song song v tm y, y t c c cb n l b sung cho nhau h l d a. n th 3. Sxa cch va l gi cc thanh tra vin (Geographic separation of a inspectors) Ngy cng nhi cc tch pht tri cng nhau xy d cc s ph u c n ang ng n m thng qua s p tc gi cc nhm b h a phn tch v l. S a phn tch ny khi n cc cu sot xt yu c tr rro. Videoconferencing c th m giphp c u nn i l t i hi qunh teleconferencing khng cho b th ngn ngcth s u , ng n y c v di gi c cc thnh vin tham gia sot xt nhcc cu h m i m T n i a c p t t. t c cu h t u kh u tih so v h mi m cc c p xa i t n i p t t. Sot xt ti li n t t trong m m dng chung l m sl ch u i c t ng t a n thay th h truy th Trong cch ti c ny, cc thnh vin s ng cc cho p n ng. p n d tnh n c b l t thm cc ch thch (comments) vo v b M ch ng a x n n. i thch c m thnh vin gn nhn tn c thnh vin m thnh vin u a t c a , i c th xem ng i khc ni g. Cc cu h txa c th m 25% hi qu c p b t i u so v h truy th i p n ng. II. KI THYU C (TESTING REQUIREMENTS) M U Th ng rkh c th t hnh dung c v th cch hnh vi c m h ng trong a t th cc hon c c ch ng cch c SRS. Cc test cases d trn yu c ch nh th b a u c n ho test cases d t use cases s ng c c n cc gip lm sng t hnh vi c h a th trong ci nhn c nh ng i tham gia dn. Lm cc test cases s ng a ng gip lm pht l u v c yu c th ch c khng c th thi tests trn nhi n a u, m khi n c h ng th (Beizer 1990). N b bu xy d cc test cases ngay t m th c u n t ng s cho cc ph yu c th b c th y cc v trong khi v cn n u n nh n th n n s s ch chng m khng t qu nhi ti m a a n u n.
236
Vi vicc black box test cases v cc functional test cases thc y cc suy ngh c t c b v a n hnh vi c h ng s th trong cc u ki c . Cc yu a th nh no i n th c m v nh nh s pht hi do chng khng th u o p ng b n gip b m t p n kv c hth Khi nh phn tch, nh pht tri khch hng cng ng ng a ng. n, duy qua (walk through) cc test cases, hschia scng nhau m ci nhn t t chung v hnh vi k ng c h ng. v a th B c th n ra cc functional test cases m t ng tcc use cases ngay t n d c u quy trnh pht tri (Ambler 1995; Collard 1999). Khi b c th d n n s ng cc test cases ki tra cc c t m yu c b ngn ngtnhin v phn u ng tch cc m hnh (v d dialog maps), gi cc nguyn m Cc test cases nh nh u. v d trn cc k b sd d on (anticipated usage scenarios), c th y, a ch n ng dng nhcscho ki thch nh c khch hng. B c c th c m p n a n ng so th chng thnh cc test cases chi ti v cc tht ki thh ng n o t c m th chnh th (Hsia, Kung, and Sell 1997). Cu h cb m b mu khch hng c i n n n tr i khi nghtiu chu ch nh l Anh lm th nh bi l nh a n p n no n t c n ph m th s u n m c lm nh g anh tm ki N khch hng khng c cu ng m? u tr i cho m tnh n ho muse case th b c lm sng t c l i ng c i n n yu u. t ng ki thyu c c th m u kh tr t ng i v b M v dc th u i n. t minh h khi ni ny l t a m y CTS. D i l m yu c kinh doanh (business y t u requirement), m use case, m yu c ch n m ph c dialog map, m t t u c ng, t n a t test case lin quan n tc v t mha ch xu t t. Business requirement. M trong nh ng l chnh xy d h ng l t ng c ng th yu c sau: u CTS s m b chi ph mua s ha ch b cch thc y vi s ng gi t m t ng c d lcc cng-ten-n i ha ch c s trong cng ty. t n Use case. M use case sng v yu c kinh doanh trn l xum ha t i i u t t ch (Request a chemical), use case bao hm m chu hnh ng cho php t t i ng i dng xum cng-ten-nha ch c s trong kho ha ch D i t t t n t. l use-case description (Xem Hnh 8-3 th chi tih y y t n):
237
Use case ID: USE CASES-5 Tn use case: Request a Chemical Ng i t Tim o: Ng i c nhl cu Janice p t n i: Ngy t 4/10 o: Ngy c nhl cu 27/10 p t n i: Actor: Requester M t Requester c t : ha ch nghho nh chemical ID number c t , c p a ha ch ho nh c trc c ha cht t cng c c trc ho ch t , c p u a t m v u t. H ng c th p ngh c b cch a ra cho Requester m h th ng ho ng t p ho chm ho m h ch ho chdng rm trong kho c s ho t i, c t p a t i n c m thng bo Requester t hng t t nh cung c bn ngoi. t t m p Ti tnh hu n ng: 3. User ID c quy c p n. 4. CSDL kho ha ch tr tuy t c c n. H tnh hu u ng: 3. Cc ngh c l tr trong Chemical Tracking System u y 4. ngh c g qua email t Chemical Stockroom ho B n mua i i c ph s th hi m c n. tin: Cao u T su sd X x l 1 tu trn m nh ho h 100 l m tu n t ng: p 5 n n i c, n i n trn m nhn vin qu l kho ha ch i n t. Ti trnh chu 5.0 Request a Chemical from a Vendor n n: Hnh ng c Actor a c h ng p ng a th 1. Nh Chemical ID number ho 2. Ki tra tnh h l a Chemical ID p c m p c tn c file ch c trc ho h 3. H Requester l mu t hng tm a a u c i n t 4. Xc nh cung c (ti t nh cung c m ho mu m h ho nh p p c) p i c n t p ho kho ho ch c t cht t kho 5. <ti t i tho cho n khi ngh p c i th hi c c n> Ti trnh thay th5.1 Request a Chemical from the Chemical Stockroom n : (r nhnh k 5.0.4) t Hnh ng c Actor a c h ng p ng a th 2. Ty ch (optionally), yu c 1. Hi th t danh sch cc h ch ha n u n m p a cho xem tnh hnh (history) c b chmong mu cn a t t n trong kho.
238
k p ho chno h t 3. Ch m h cth c yu n t p ho c t hng t t nh cung c u m p Cc lotr 5.E.1 Chemical Is Not Commercially Available i : Hnh ng c Actor a c h ng p ng a th 3. ngh t ho chkhc. m t 1. Hi th n message: Khng Nh cung c p. 2. H Requester li c ngh t ho i u m chkhc ho thot khch ng trnh. t c i 4. Bu lTi trnh Chu t i n n. Includes: UC-12 Enter Change Number Yu c c bi H ng c th p m c trc ho h theo m khun u t: th nh t u c t d m ho chu t t c t b c trc ho h no. ng c n b thi v u c Gi C trc ho h nh vo h ng gi h l nh: u c c p th c nh p Ghi ch: Tim s hi xem li sch thu c c qu l c c thikhi tm u u p n a p n n t m ho chtrn m nguy hi c 1 ngh khng. H ngy 4/11 t t c m p c hay n (Due date). Requester c tha ch xu ho b cch nh chemical ID t t, c ng p number ho b cch import c trc c n tm cng c c trc c ng u a t v u ha ch H ng c th p request ny ho b cch a ra cho t. th ng c ng Requester m cng-ten-nm ho cng-ten-n sd r ch ha t i c ng i a ch t t chemical stockroom ho b cch cho php Requester t hng c ng t t nh cung c bn ngoi. m p Functional requirement. D i l m ph c ch n lin quan n vi y t n a c ng c cho php ng i dng l ch mha ch c thay v t hng m ha ch a n t t t t c t ngoi. bn N stockroom c cc cng-ten-nha ch yu c h ng u t ang c u, th ph hi th t danh sch cc cng-ten-n n sng Ng i dng ho i n m s . c l l ch m cng-ten-n ho ngh hng mua m cng-ten-n a n t , c t t m i.
239
Dialog map. Hnh 14-6 minh hom ph c Dialog map cho Request a t n a Chemical use case g li v ch n ny. Cc box bi di cho cc ph t n n i c ng u n n i thogi ng i dng v h ng, cc m tn bi di cc c th i a th i u n ng i t t ph t m n dialog ny t mph t i t n dialog khc.
Hnh 14-6. Dialog map cho Request a Chemical use case Test case. Do use case ny c m s th thi c th t ng c (possible execution paths), nn b c th n hnh dung nhanh m st test cases ki thti trnh t m n chnh, cc ti trnh thay thcc lotr D i ch mtest case, thi n , i . y l t c t k a trn path th n cho ngi dng th cc cng-ten-ns c trong kho. d hi y n Test case ny suy ra tcc use-case description c tc vv tdialog map c a trong Hnh 14-6. T dialog box DB40, nh m chemical ID h l chemical stockroom c i p t p ; hai cng-ten-nc ha ch ny. Dialog box DB50 xu hi thhi s a t t n n l ng 2 cng-ten-nL ch cng-ten-n hai. DB50 lv cng . a n th ng i ten-n2 thm vo cu c Current Chemical Request List trong c i a DB70. Ramesh, test leader c CTS vi m stest cases nhv c ctrn hi a t t y, n u bi c v t cch m ng i dng t ng tc v h ng khi xumha ch i th t t t. Anh ta v ra m test case c ctrn yu c ch n t ng ch ch i n u c ng ng c
240
ch r m test case c th c c thi i t cc yu c hi c v ch n ng i th b p u n c ch t nhm test case bao ph t yu c ch n Ti theo, Ramesh l n t i m u c ng. p n theo th thi (execution path) c m test case trn dialog map b m ng c a i ng t m. m trn Hnh 14-7 thhi test case m trn l v trn ng ng n u n t dialog map.
Hnh 14-7. L v m test case trn dialog n t t map c a Request a Chemical case use B cch l theo th thi c m test case, b c th th cc yu ng n ng c a i n tm y c khng ho yu c b u ng c u khuy (incorrect or missing requirements), s t a ch cc l trn dialog map, lm m cc test cases. V d gi sau khi c a i n , s th thi tc test cases theo cch ny m c nhn Order new container t cc ng i t DB50 n DB60 khng t m th c 2 cch di gisau: c n i (navigation) ny khng ph l hnh vi php c h ng, ng i i c a th do v m phb kh dialog map, v n SRS ch m yu c c t y i xa i u a t u s n chuy t bi n DB50 n DB60 th yu c ny phb b u i xa . ny l m hnh vi h ng h l ng test case ch minh ng i t th p nh ng hnh vi ny b khuy t. T ng t gi r m test case xc r ng i dng c th c hi m , s ng t ng nh th n t hnh ng no di chuy tr ti tDB40 n DB70. Tuy nhin, dialog n c p
241
map trn Hnh 14-6 lkhng ch m nh y, v v test case khng th i a t ng v y th thi v yu c hi c (existing requirement) Thm n c 2 cch c c i u n . a, di gic th v b s n xc nh hay khng: n i c, n c nh n ng nh tDB40 n DB70 khng phl m hnh vi php c h ng i i t c a th v v test case sai. ng, y tDB40 n DB70 l m hnh vi h ng h lnh dialog ng i t th p , ng map v c l SRS b khuyyu c cho php b th thi test case. t u n c Trong cc v dtrn, nh phn tch v ng i ki thk h cc yu c m m t p u, hnh phn tch, test cases pht hi cc yu c khuy sai, khng c thir n u t, n t t lu tr c khi m ngu vi Ki thm t ng yu c ph m l n c t. m c u n m m k t thu m ki sot chi ph v l bi c dn b cch tm cc t nh m ch u a ng lyu c ngay t t s i u r m. T h v ti li ha cc yu c c b l m b u t nhcho sthnh p p u u a n i t t t cng c dn. B c c ph ch ch chng l cc yu c (right a n ng n i c n u ng requirements) v chng th n tc c tnh c l pht bi yu c tuy hi t cc a i u u t v (excellent requirement statements). N b kh ngay ts cch thik i u n t p m t ki th p v vi sot xt yu c khng chnh th thanh tra SRS v cc m h en i c u c, k t ki tra yu c khc, th b s d cc h ng chl ng thu m u n xy ng c th t cao v t th gian h v chi ph h so v tr c i i n n i y. Cc b c ti theo p Ch ng nhin m trang m tyu c ch n tSRS c b n u t u c ng a n. Tri t m ng i thnh m nhm nhi di cho cc stakeholders u p i t n khc nhau v ki tra c th yu c tm bcm l no so m n n u t t ch v cc c tnh c l pht bi yu c tuy v (excellent requirement i a i u u t i statements). N b tm cc v b cch sot xt ng nhin khi cho nh u n n ng u n ng ng i tham gia sot xt th lo l v t l ng t th a yu c th y ng ch ng c u hy thc y ng i dng v nh ng i i di pht tri thanh tra ton ng n n bSRS. t cc thnh vin c nhm v o o a quy trnh thanh tra cng vi t hi qu nh c u cao t.
242
nh ngh cc test cases m t ng cho m use case ho m ph a c t c t n c SRS ch m ha. Hy xc li cc stakeholders c ng a a c nh u r cc test cases ph nh hnh vi kv c hth Ch ng n ng ng a ng. c ch b ngh tc yu c ch n cho php test cases n n nh a t cc u c ng c thi khng c yu c no th c th v u a.
243
CH NG 15 NHN XA H VI PHT TRI YU C N C N U

M d v m sb u khng ch ch l CTS v ti hnh c i t t c n m, n ang c n sun sNg i b tr n, Gerhard v ng i i di s ph kho ha ch . o d n n m t, Roxanne, v cn hoi nghi v c thiph dnh m l ng th gian l cho n s n t i t i n vi thu th yu c Tuy nhin, h mu tch m bu h 1 ngy v c p u. ang n c t i c yu c ph m cho nhm pht tri v nh ng i i di s ph L u n m n ng n n m. p h ny s n m n t quan tr c vi cc stakeholders t s c nh nh m ng a c c ng thu v c tr c khi m ha. L h trnh by cho t cc m ng i n yu u p c t i cc thung yu c cc khi ni cc th hnh c thi t thc y h t v u, m, c n t, sd cc k t lm yu c ng thu u. Khi dn ti hnh, Gerhard nh sph h r t t ang c n n c n i t t nh i di c ng i dng v ng n a quy trnh pht tri yu c Gerhard m n u. i nhm pht tri v cc i di ng i dng tr cm hv c t n n i n a n vi m m quan tr l cc yu c v ranh gi c dn CTS. c t c ng u c ch i a Tb Gerhard cm nh ng i th hi cng vi suy lu yu c v i a n, n ng c n c n u ni, By gi chng ta c yu c r ti mong s nhn th nhm pht tri u i, m y n th hi cng vi m ho c mnh. c n c a Chng ti ch s sng vi m a n t u, qu tr n ni v Gerhard, n d i Chng ti l k ch c th p ho pht hnh nhi phin b c s ph u n a n m, chng ti c suy ngh cch t nh thik th sao cho c th dng n v t t t h ng d u ch sau ny. Nguyn m c chng ti cho ms t ng tv i nh u a t t cch ti p c yu c v gip chng ti n b th cch m ng i dng mu cc c n u m t t n n tnh m giao di ph c. N chng ti dnh th gian thi k n m th n i u i t ph m chng ti s khng ph i u v nh v nh i i ng n thm b cc ch n sau t c ng ny. Gerhard c th h cht b b M l n c v nhm pht tri khng m y i c i. t n a, nh n lm cng vi ths a mnh l l trnh. Hay l Gerhard nn nng qu? c t c p
244
Nh nh qu tr n v ng i pht tri c kinh nghi u hi t quan ng n d n m u m tr c vi bi i b yu c thnh m b thik t v b k ch d ng a c n n u t n t t n ho n h l. Ch ng ny gi thi ng g v t scch ti hnh nh cng p i u n n m n ng vi gi pht tri yu c v pht hnh cc phin b s ph b cch k c a n u n n m ng t nyu c v k ch d thik th m ha v ki th n ph i u i ho n, t h ng, m s m. T YU C N KHO U CH D N (FROM REQUIREMENTS TO PROJECT PLANS) Do cc yu c nghkqu u nh a t mong mu c d nn k ch d cc n a n, ho n, c l ng, l bi c phhon ton d trn yu c ch u n i a u. I. YU C V L BI U CH U Nhi dn ph m l l bi theo ki righ-to-left, theo ngy bn giao u n m p ch u u s ph ra v sau th cc yu c m ngh Cch n m c nh u i c nh a. lm ny th ng khi cc nh pht tri khng th p vi bn giao s n n ng c c n ph ngy m s ph v c y cc ch n c ch l ng k m ng n m n c ng m t v S c t n n nghyu c ph m tr c khi l k ch chi ng. th h u nh a u n m p ho tiv cc cam k khc. Tuy nhin, m chi l c thik i-l bi (designt t t n t -t ch u to-schedule) c c th c th hi nh cung c cho b m kho r ng c n m p n t ng ng phn v ng g c thc b ho thm vo cho ph h v nh m nh t t c p i ng rng bu c l bi c a ch u. i v cc h ng ph t trong ph m ch m ph c s ph i th c p n m l t n a n m cu cng, cc l bi m cao th ng thi l sau khi cc yu c m i ch u c c t p u c s ph (m h ng) sinh ra. Khi yu c h ng phn r n m c th c u th c v phn bvo cc h ng con ph m v ph c khc nhau. T c th n m n ng i th m ny, nh ngy bn giao chnh thil v th thu c i i ng c c t p a n n ctrn u vo tcc ngu khc nhau, g marketing, sales, d vkhch n m ch hng, pht tri N l bi b n. u ch u rng bu th nhm pht tri lin ch n c n c ng c phth hi cc quy i v c n chl ng v chi ph. n i c n t nh ch ng, nh t B c suy ngh vi l k ch v gi ngn cho dn thnh nhi giai n n v c p ho i u n. Giai n u tin, duy qua yu c (requirements exploration), s o o t u cung c thng tin cho php b l cc k ch th t cc c l ng cho p n p ho c v
245
m ho nhi giai n thi cng. Cc dn c nh yu c khng ch ch t c u o ng u c n c th d chu trnh pht tri l v t d nh nghcc tin c yu s ng n p ng n. a u a c cho php b xc ch n no c ph th hi ngay v cth u n nh c ng n i c c n cho cc ch n ti theo. c ng p Cc d ph m th ng thbtrong vi cc m tiu l do cc nh n n m t i c p ng c pht tri v nh ng i tham gia khc l nh ngi l k ch t ch n ng ng p ho i, khng ph do hl nh ksph m t Cc l chnh khi l kho i ng n m i. i p ch th ng l vi l cc cng vi c lm khi l kho m dn thng c i c n p ch t th ng, nh c l ng d i m c thith gian v n c (effort), sai khi tnh c n t i l ton cc r ro, khng k ng s i v dnh th gian cho nh g c lm l L k i ng n i. p ho d chnh xc th ng hcc y t ch n i i u sau: Kch th c c s ph c l ng c ctrn vi hi r yu a n m c n c u c u. N su bi tr c c nhm pht tri c ctrn hi n ng t c t a n n u ng trong qu kh . M danh sch bir v tc v n thi cng v ki tra m t c t cc c m t tnh n ho muse case. ng c t Quy trnh c l ng v l k ch hi qu p ho u . Kinh nghi c nh ng i l k ch. m a ng p ho YU C V L NG U C B c u tin khi c lng d l tm m lin quan gi yu c v kch th c n i a u c s ph B c th l ng kch th c c c a n m. n c n trn cc yu c thnh v u n, cc m hnh phn tch b hnh (graphical analysis model), cc nguyn m ng nh u, ho cc thi k c t giao di ng i dng. M d khng c php kch th c no n c o l hon h nh d i l ms i : o, ng y t g m ch n ho m tnh n (Jones 1996b), ho m ch n i c ng c i ng c i c ng 3-D (Whitmire 1995). S ki v ph t c cc ph t l ng, u c p a n giao di ng i dng ho n . S dng l c thi th thi cc yu c c . l ng nh n t c u th m cc l i t ng, ho cc php khc cho cc h ng h ng i p c o th t ng (Whitmire 1997).
246
S cc yu c c th m th l ng u ki ring bi(Wilson 1995). t Tc ph ng php trn c th c dng c l ng kch th c, nh b t cc ng t c cch no th b c v phd trn kinh nghi c mnh. n ng n i a m a Cc yu c m o, nh nh s n t s u p ng d i khng ch ch khi c l ng kch c n th c s ph do v m b c l ng sai nl (effort) v l bi Do s n m, y n c ch u. khng ch ch c yu c l khng th c n a u trnh ngay ts trong dn, c m nn hy k l ng ll bi ngn sch v cc n c c thinh t nh c i ch u, l n t m s u ch hi nh. T YU C N THI K V M HA (FROM U T REQUIREMENTS TO DESIGNS AND CODE) C m vng xm gi yu c v thiknh hy c ng gicc c t t a u t , ng g c l v vi th thi ch no c th T nh l sm tv ng g m h p i c c ng . t t nh th c lm khng b l b nh cn nh v t k ng n lm ch i i ng c thi (Jackson 1995). Pht tri v c t c c t trung vo tm hi v m t hnh vi c th n yu u n p u cc quan st tbn ngoi c h ng. Li ko nh ng i thi k ng i c a th ng t v pht tri vo cc phin thanh tra yu c ch ch r yu c c th o c n u c n ng u t s vi thik cho c t . II. C c m lothik p yu c m tiu, cc thik n thin v n t t t ng c u c t bi m hi n (performance), hi qu(efficiency), khn b v v cc t u ng u ng n ng, bi php k t sd N b nh tr ti tyu c t m ha th n thu c ng. u n y c p u i v cb b lm h dn c mnh. Hy suy ng kv ng cch n n ang ng a m nh hi qu d h ng tr c khi btay xy d n. Suy ngh cc l u xy ng th t ng v a ch thik gip b m b r cc nh pht tri tn tr cc rng bu n t s n o ng n ng c thik xc ho cc c t t l ng lin quan n thik t nh c ch t . Tr c ti lm vi trong m dn m vi phn tch yu c th y c t c u c c hi rchu chng ti xy d chi ti s lu dli (DFD, data flow n t o, ng t ng u diagram) minh h m dy 8 quy trnh bi i hnh vi c m h ng xl a t n a t th Sau khi hon thnh vi phn tch, chng ti khng b cu b vi nh. c li n i c phm ha h ng ngay. Thay v v chng ti dnh th gian t ra mm i th y, i o t
247
hnh thik t (design model), m hnh ny l bi di b m DFD. Chng i c u n i t ti nhanh chng nh ra r 3 trong s b c trong m hnh s ng cc thu n ng cc d t ton gi hnhau, 3 b c khc s ng mt h cc ph ng trnh khc nhau, ng t d t p p 2 b c cn lth dng chung mt ph ng trnh. i t p Cc m hnh phn tch bi di hi bi v ton c gi quy c khch u n u t bi n i t a hng v nhm pht tri trong khi cc m hnh thi k n, t minh h cch chng ti a d xy d h ng ph m cho bi ton trn. B cch bqua giai nh ng th n m ng n thi k chng ti n gi ha bi ton li kho 60%, rt g 8 o t , n i ng n b c tnh ton ph t xu cn c 3. N chng ti m ha ngay sau khi phn c p ng u tch th khng nghi ngg n chng ti s i s l m ngu t m th a, ph a i n i t i m no khi thi cng. Tuy nhin, chng ti ti ki th gian (v do i t m c i l ti b cch pht hi cch lm n gi ngay t m khi thik n) ng n n s ang t h th Lm lthik ch l t t ti b v th gian h l m ha l ng. i t th c n n c i n i. Cc yu c c m s ph ph m v thu tnh chl ng c chng xc u a t n m n m c t a nh cch ti c ki trc thch h khi thi k(Bass, Clements, and nh ng p n n p t Kazman). Nghin c v gi m ki trc xul m cch khc u nh t n c t t lm sng t yu c l cch ti c bottom-up phn tch yu c t ng t u. p n u, xy d nguyn m C cch ny u xoay quanh tduy sau: N ti ng u. hai u hi yu c mcch n, th cch ti c ny l m ph ng th u u t ng p n t c ng chng. Gith ti c m ki trc sb(ho m nguyn m trong p ng t n c t u) tay, li n c th u gip ti hi yu c su h khng? u u n B khng phpht tri mthik , chi ticho ton b n ph tr c n i n t t y t s m khi b btay thi cng m ph yu c no Tuy nhin, b phthik i n t t n u . n i t m component tr c khi m ha n. L k ch cho cng vi thik p ho c t mang ll i i ch l cho cc d kh, cc h ng v nhi giao di v t ng tc gi cc n n th i u n a componets bn trong h ng, cc dn m ph nh ng i pht tri th n ng ng n thi kinh nghi c thi (McConnell). Tuy nhin, m dn u c l u m n t i c i ch khi b th hi cc b c sau: n c n Xy d m ki trc v ch bao g cc hth con v cc ng t n ng c m ng components s c dng khi b tr. o
248
Xc cc object classes ho cc functional modules m b ph xy nh c n i d nghgiao di gi chng, vai tr v s tc c chng. ng, nh a n a t ng a Khi ng i pht tri bi i yu c thnh thi k m ngu th h i i n n u t v n ph m v nh snh nh v r r M cch l t ng l ng i pht tri t i ng p ng i m. t n chuy cc v cho khch hng h i quy N m v khng th n n gi t. u t n gi quy ngay, th b cgi no ho cch di gi no m ng i c i t t nh c n i pht tri xuc ph khch hng ch nh N ng i pht tri ph n t ng i c p n. u n i i mv nhi v nhv th t l yu c khng lm y ( t i u n y c u c sng s chi ti tr c khi thi cng. a, t) T YU C N KI TH (FROM REQUIREMENTS TO U M TESTS) Yu c c t cs m thh ng, vi ki thxc li h u c l ki th c m nh u th c yu c hay khng. B phki ths ph cu cng d ng p ng u n i m n m i a trn nh g n mong mu phlm ghi trong SRS, chkhng phd ng c n i i a trn thi k c m ngu Ki thd trn m ngu t ng tm l tin tri t ho n. m a n t i t c hi S ph c th th t c hnh vi m t th n. n m cho y ng t cc trong test cases nh u khng c ngh n th hi nh g khch hng ng i a c n ng ng c N b khng c cc yu c ghi thnh v b s i suy lu ra n. u n u c n, n ph n chng c ctrn vi xy d cc test cases ph h - m cch ti c khng n c ng p t p n y v khng chnh xc. M cc testers tham gia vo cc phin thanh tra yu i c m b ch ch r m yu c c th m tra v c th l c u o c n ng i u ki coi s cho vi ki th th c m h ng. III. Khi m yu c th cc testers phti li ha cch hs m tra n i u n nh i u ki thng qua ki th(testing), thanh tra (inspection), ch minh (demonstration), m ng ho phn tch. Vi tduy v c c cch b s m tra m yu c nhth n ki i u no l m hnh ng n gi m tn l m h ng d th hnh chl ng t t n t n c t t. Sd cc k t phn tch nh th ng thu nguyn nhn-kqu n ra cc test t d cases c c n trn logic m t c trong m yu c Cch lm ny s ra cc i u. l nh nh cc u ki p ng, i n else (trong ifthen) b khuyv nhi v khc. t u n M yu c c l vt t nh m test case trong btest h ng c i u n c n t i t t th a b sao cho khng m hnh vi kv no c h ng khng ki tra. n t ng a th c m
249
B c th o l ng ti ki ththng qua l ng ph tr cc yu c n n m n m u v t qua cc test cases. Nh testers kinh nghi s ng m xy d cc test ch a ng d trn yu c v hi bic h ch n c tnh chlng s ph u i u t a v c ng, t n m. Vi ki thd trn c t c d m s n l c thik sau: c m a yu u ng ng t chi t test hng hnh ng (action driven), h ng d u (data driven) (g phn nh nh li m tch gi tr bin, phn l t ng h ng logic, h ng ski p ng), nh nh n, h ng tr thi (Poston). l cch tng sinh ra cc test cases t nh ng c t hnh th nh b phxy d b tay cc test cases t c t c c, ng n i ng ng cc yu u b ngn ng nhin. ng t Cu cng ph nh m r ki thh ng d trn cc yu c ng i i i n nh ng, m th a u dng l c thi nh khng y nhu c sd th c h n t ng p ng u ng c a th ng. T YU C T THNH CNG (FROM REQUIREMENTS TO U I SUCCESS) Ti t lm m dn m mnhm m a n xy d h ng ng t t i c ng th m m nhm khc pht tri yu c Nhm m ny nhn vo m t ti li t n u. i t u m cu d 3 inch ch SRS, pht ho ln v b u coding. Hch h i n y a ng t ng tham chi n SRS khi xy d h ng, thay v v hxy d ci m h u ng th y ng ngh n phlm, c c c i n trn m hi bikhng chnh xc v khng y v t u t h ng. Ti khng ng nhin khi dn ny ph i mv nhi v . C th c i t i u n g hi m s kh l yu c (chng c th c khng ng u c t l ng ng cc u ho c vira m cch y ) khi lm n ch nhm pht tri nh khng biv t t i n n, ng t chng th ch ch d dn t th b S ph ph m cu cng c n n i t i. n m n m i c chuy giao ph m nhu c v k ng c khch hng th dn thnh n i p ng i u v a cng. Yu c l b c cb trn con t t ng s ph t shi u n ng i n m i lng c khch hng. a IV.
250
PH III N QU L YU C PH M N U N M
251
CH NG 16 CC NGUYN L V THC HNH V QU L YU C N U

Ch ng 1 phn chia cng ngh c thnh hai giai n l pht tri yu c yu u o n u v qu l yu c Pht tri yu c g cc cng n suy lu phn tch, c n u. n u m o n, t ki tra yu c c m dn. Cc s ph n hnh c giai n pht , m u a t n m i a o tri yu c nh ti li v m nhn v ph vi d ti li use-case, ti li n u : u t m n, u u SRS, cc m hnh phn tch c lin quan. Tr c khi sot xt v ch thu ph ngh requirement baseline c p n, i nh a c (ranh gi yu c trong cc ti li t trung cc n c pht tri phin b i u) u p l n n s ph t ng Baseline t m th thu gi khch hng v nhm pht n m ng. o t a n a tri v yu c ch n v yu c phi ch n c s ph D n cc u c ng u c ng a n m nh. n sau s cc th thu thm v ng g chuy giao, cc rng bu l c a n nh n c, ch bi ngn sch, cam kb h ng, nh cc ch khng thu ph u, t ng p ng ny c m vi cu sch ny. n Th thu requirement baseline b c n gi pht tri yu c v qu l a n c u i a n u n yu c Qu l yu c g tc hong duy tr s u. n u m t cc t ton v v chnh xc n c th thu yu c trong khi d ti tri nh a a n u n n n, Hnh 16-1 ch ra. Qu l yu c (Requirement Management) n u Ki sot thay m Ki sot phin m Gim st tr ng L v yu c n t u i (Change b (Version n thi yu c u (Requirement Control) Control) (Requirement Tracing) Status Tracking) xu thay Xc phin nh ngh cc nh t nh a ngh a i b c ti li n a u lin k v cc t i tr thi c ng a yu c u yu c khc u yu c u Phn tch nh h ng Xc phin nh ngh cc Gim st m nh a i sot xt t yu ng lin k v cc t i yu c u nh Ra quy t nh c u ph th ng n th nghtr thi a ng
252
khc Truy thng n Tch h p l ng o n c yu nh a c u Hnh 16-1. Cc hong chnh qu l yu c t n u Qu l yu c nh m n u n nh: Ki sot thay i i v requirement baseline. m i Gi k ch d ph h v tnh tr yu c hi t cc ho n p i ng u n i. Ki sot cc phin b c t yu c ring biv c cc ti li yu m n a ng u t a u c u. Qu l m quan h a yu c cc lin kho ph n i gi u, t c thu gi cc yu c a c ring biv cc ph t c chuy giao c d u t n n a n. Gim st tr thi c yu c trong baseline. ng a u Ch ng ny ch cc nguyn l cb c qu l yu c Cc ch ng khc ra n a n u. trong Ph III s t th th hnh qu l yu c m chi ti h n m c cc c n u c t n, g ki sot thay i (Ch ng 17), l vyu c (Ch ng 18), phn tch m m n t u nh h ng c thay i (c th lu trong Ch ng 18). Ph III klu b a ng c o n n t n ng mth lu v cng c mgip b qu l yu c (Ch ng 19). t o n cc th ng i n n u I. QU L YU C V CMM N U (L ng i d M ny khng d do CMMI (phin b hi t c i ch). c c ch n n i a CMM) s c gi thi trong m ti li ring, b no c nhu c c th i u t u n u xem trong ti li g u c. II. CC THT QU L YU C C N U B c ngh cc b c m nhm dn s c hi qu l yu c c n n nh a th n n u a h Ghi chp thnh ti li cc b c ny s php cc thnh vin c tch . u cho a c th hi cc hong chnh c dn m cch nhqun v hi quCc n c n t a t t u . i dung c suy ngh m: n g
253
Cng c k t, quy c ki sot cc phin b c cc ti li yu , thu m n a u c khc nhau ho c b thn myu c u c a n i u. Nh cch m cc yu c m ho nh thay i i v cc yu c c ng u i c ng i u xu x phn, truy thng ttc c lin quan v c t, l, m n i t ng i i d n. Cc yu c v ranh gi nh no. u c ch i th Cc tr thi c yu c m b s d c nh php thay ng a u n s ng, ng ai c i chng. Cc th c bo co v gim st tr thi c yu c t ng a u. Cc b c c tun theo phn tch h ng c cc thay i n nh a c xu t. Cc thay i trong yu c s c ph nh nh no trong k ch v u n th ho cam kc d v d i nh u ki no. t a n, ng i n B c th g tc thng tin trn trong m ti li duy nh Hay cch n gi n t cc t u t. khc, b c th n thch vi cc tht ring bi h nh tht ki sot m t c t n , c m t thay i, th c phn tch m h ng, th c gim st m tr thi. Cc th t t nh t t ng t s t c ch cho nhi dn do quy trnh ho cc ch n chung m c r u c ng md u phtun theo. i n i III. KI SOT PHIN B C C TYU C M N A U Cu cng ti hon thnh vi th thi tnh n bo co s x l kho i c c ng p p i hng, Shari ni tcu h hng tu c d i c p n a n. khch hng h tnh n cch 2 tu r tr ng dn tr i. , y ng y n i, l Anh khng nh SRS c nh? n c c p t N b t nghe m cu i thonh y, th b bi s t h s u n ng t c i v n t c thi i, mtinh th c nhm d nhth khi cc thnh vin phdnh th gian, t n a n no i i cng s pht tri m tnh n m sau th bin b i tlu. Ti c n t ng c t lo bi tr ng h m nhm pht tri nh m l bo co l sau khi t p t n n c t i chuy giao m phin b m cho nhm ki th Cc ki th n t n i m . m vin lm vi c trn m SRS l th so v phin b m ny. Nhm tiu t th gian c t i i i n i n i
254
g tm ki l theo phin b SRS c sau hl l l cng vi cho ng m i n , i p i c phin b SRS m n i. Ki sot phin b l m kha c c n c vi qu l yu c M phin m n t nh b a c n u. i b c cc ti li yu c c danh duy nh M thnh vin c n a u u n c nh t. i a nhm ph truy nh phin b hi th c yu c cc thay i c ti i p n n i a u, n c li ha r rng v truy thng y t tc i ng i. t thi ha u c n i t m i u sl x sxung t, v sr lo truy thng nn ch ng c nhn n n, i n n nh c ch tr c m quy c nhti li yu c Hnh ng t ng t ng nh i c n p t u u. c p d cho tc ti li quan tr c d c ng t cc u ng a n. M phin b pht hnh c ti li yu c c c thng tin v ch s i n c a u u n l sot xt cho ng i c bi nh thay i no di ra, ngy m thay i t ng n i di ra, c nhn th hi s n c n thay i, l do c m thay i. B c th d a i n s ng cc d sot xt tiu chu nhg ngang ch o b g d i nh u n, ch n xo, ch ch s ch dng g th ng bn l v mthay i. Do cc k s a a, ch ng ch tr i hi ny c th u lm l x ti li nn cc b l tc h sot xt s n n u, x tr cho b in ho v b sot xt ho v b cu cng. Hy suy ngh n c n n ang c c n n i cch l m sphin b cho m yu c ring bi chng c th ng ngay khi yu p t n i u t, t c ch s u c nh a. Cch n gi nh ki sot phin b l gn nhn (b tay) cho m phin n t m n ng i sot xt SRS ph h v m quy c tiu chu Cc s gip phn bigi p i t n. t a cc phin b c ti li d trn ngy sot xt, ho ngy ti li in d n n a u a c u c d n nh l v v ti khng khuyn b sd chng. Ti sd cch m n, y n ng ng gn nhn l version 1.0 draft 1 cho phin b u tin c m ti li m B n a t u i. n th th l version 1.0 draft 2, s n th c ng d v m vng l cho o hai b o t n i i p n khi ti li ch thu v v ranh gi T th m ny, nhn u c p n c ch i. i i i sl version 1.0 approved. Phin b ti theo s version 1.1 draft 1 cho n p l m sot xt nhho version 2.0 draft 1 cho m thay i l (d t c t n nhin nh, l ch t ng i). Cch gn nhn ny phn bi r gi cc phin b n y l t a n ti li l b th hay v ranh gi nh b ln yu c phth u n o c ch i, ng i u i c hi m th ng tay. n i b
255
M m ki sot phin b ph t h lin quan n vi l trti li yu t c m n c p n c u u c trong m cng c m sot phin b v d cng c c dng ki u t ki n, cc m sot m ngu thng qua cc th c check-in v check-out. Nhi cng c n l n t u qu th ng m m ny. Ti bimdn l tr i p ng c ch t t u hng tr ti li m u use-case vitrong MS Word nh t cng c m sot phin b Cng c c t m ki n. ny cho php cc thnh vin truy nh m phin b tr c c m ti li usep i n a i u case, cng c ng t ra mlog m t ch s a cc thay i c m ti li c o t l c a i u. Cc nh phn tch yu c c dn ph truy nh read/write vo cc ti li u a i p u l trtrong cng c trong khi cc thnh vin khc c nhm ch c truy c u , a nh read-only. Cch ki sot ny c kh t p m ng t. Cch t nh ki sot phin b l l tr c trong c d u c m t t m n u yu u s li a t cng c s cho m ny nh t c n c ch m trong Ch ng 19. Cc cng c c th gim st v bo co l s c cc thay i i v m yu c chng ch y a i i u, rc gi tr u b mu quay lphin b tr c c m yu c Cc l t n n n i n a t u. i d gim t do ng sau m quy thm, thay i, xa b ho tch n i l t t nh , c i myu c h y n yu c gy nn tranh ci sau ny. t u c tr u u IV. THU TNH C YU C C A U lm sng tm t ng l c m yu c ch n ng i ta c m s b i a i u c ng, n t thng tin khc n - g l thu tnh c yu c Cc thu tnh t l m a i c a u. c o p t b c v n t cho m yu c c th c thi t ch n mong mu i nh n ng i u th t c ng n. Cc gi tr a thu tnh c th c l trtrong m b tnh (spreadsheet), c c u t ng m c d u, ho m cng c n l yu c Cc cng c m t s li c t qu u. thng i cung c m s p t thu tnh h ng sinh ra, ngoi ra b c th ngh c c th n nh a cc thu tnh khc v cc ki d u khc nhau. Cc cng c c i u li nhv cho php y b l s x v truy v csdli xem cc t con yu c ch n c, p p, n u p u c n d trn gi tr a thu tnh. a c c M t h phong ph cc thu tnh l c biquan tr i v cc d l t p p c t ng i n n, ph t Hy cn nh c t thu tnh nh i v myu c c b c p. c cc c sau i i u a n: Ngy yu c t ra. u c o S phin b c yu c n a u. Tc gi a yu c c u.
256
Ng i c trch nhi m b r yu c th mn. m o ng u c a Tr thi c yu c ng a u. Ngu g c yu c ho csl lu ng sau n (ho m tham n c a u c n n c t chi tv thng tin ny c th c tm th u i tr y). H ng con no m yu c phn b th u c . Phin b s ph no m yu c ph b n n m u c n . Ph ng php ki tra no sd ho tiu chu ki th m c ng c n m no c ch nh p n. M tin ho t quan tr i v s ph (c t c u c m ng i n m thnh m cao, c trung bnh, th ho b c th ngh cc thu tnh ring theo 4 p, c n nh a c chi kch v tin m tCh ng 13: l ch, tr ph chi u s u c i ng t, ph, rro). i c yu c (m ch v c thay i c yu c trong n nh a u t s m a u t ng lai, yu c khng c th ra r b cg t u n nh ch ng n ang ng ng ha cc quy trnh nghi v p khng l l b i lo p i, ang r n, c nh nghkm). a nh ngh v c nh cc gi tr c tnh l m ph c chi ph qu l a p t thu t n a n yu c L ch t con t thi cc thu tnh s u. a n p i u c gip b qu l d hi n n n u qu n. V d b c thkhng c phghi ltn c ng i ch trch nhi h , n n i i a u m m b yu c th mn v h ng con m yu c phn b o u c a th u c v N bk . u t thng tin no ghi l u th c l c i , trong h ng gim th st pht tri t thb khng nn ghi l lthng tin trong csdli n ng , n p i u yu c u. Gim st tr thi m yu c trn ton b n trnh pht tri l m kha c ng i u ti n t nh quan tr c vi qu l yu c (Caputo 1998). Gim st dn t th ng a c n u ng s c thi n b c th kbo co l ng ph tr c ton byu c i n u n nh n m a c bao nhiu ph tr tr thi no trong scc tr thi ngh u, n m ng ng nh a. Gim st tr thi yu c s t ng t ch b t l cc k ng r ng u ho t khi n o p v rng v ngh ai l ng i php s i thng tin tr thi v cc u nh a c a ng i ki c ph m khi c bk thay i tr thi no. M cng n n i c p ng i t s ng t c th c gip b gim st ngay m khi mthay i tr thi xuhi n i t ng t n.
257
B 16-1 g m s ng thi c yu c ng i t tr a u. B 16-1. CC TR THI YU C G NG NG U C I TR THI NG NH NGH A xu Yu c xub m ngu c quy cung c yu c t u c t i t n n p (Proposed) c u c ch Yu c phn tch, h ng c n trn ph cn l p u c nh a n i thu n c dn c l ng (g chi ph v s a c m giao thoa c a (Approved) n t cc ph khc c s ph yu c phn b i n a n m), u c t m phin b c c s ph Nhm pht tri cam i t n th a n m. n kth thi yu c t c u. th thi M th thi yu c thi k vi v ki c c c u c t , c t c m (Implemented) th v n (unit testing). ki tra Yu c th thi r v ki tra theo m cch c m u c c i c m t (Verified) l ch ttr c, v dki thho thanh tra. Yu c a n m c u l vt cc test cases thch h Gi y, yu c c n t i p. u ang cn nh hon thnh. c c B b xo M yu c l k ch ttr c v by gib t u c p ho xo (Deleted) kh baseline. Km theo m githch l do v ai ra quy i t i t xo yu c nh u. M s cn thm vo tr thi thik t ng i ng c t (nghl cc ph tthik a n t cho yu c ch n t ra v sot xt) ho tr thi u c ng c o c c ng c chuy giao (nghl ph m m trong yu c ci t n a n m u c trong t m tay c ng i dng, t ki thbeta). S t h n chng ta ghi a c ang c m t n u chp lcc yu c xunh khng bao gi ch thu (nghl i u c t ng c p n a tr thi B ch do cc yu c c th tm cch khc len vo ng t i) u s c trong khi dn pht tri ang c n. Hnh 16-2 minh h m cch gim st cc yu c trong qu trnh pht tri c a t u n a md ko di 10 thng. t n
258
Hnh 16-2. Gim st s phn b a tr thi yu c trn c ng u ton b vng i c d a n Hnh ny th n l ng ph tr c t ccc yu c v gi tr ng thi hi n m a t u i tr t ng vo cu m thng. Gim st sphn b ng l ng ph tr khng ng i i b n m th n li sl ng yu c trong baseline c thay i v t qu th gian th hi u u i c hi dn hay khng, nh n minh h cch b ti c m tiu ki tra n ng a n p n c m s c hon thnh c tc yu c c ch thu . a t cc u p n Phn locc yu c thnh cc nhm ring binhv th th t n l c ng i u t y c h g gim st l ng ph tr hon thnh tr v c m yu c Cc nh pht tri n m n n a i u. n ph m c thl quan thi qu khi hbo co l ng ph tr cc tc v n m c n m (tasks) hon thnh, th ng th u ny ch ngh l bo co v ng c i c a nh cng vi bu nh ch hon thnh. Khuynh h ng y quanh n c t ng a ch ti c dn d t tnh tr t -u-bnh-th ng (all-too-common) c dn a n i ng t-c a ph m ho cc tc v n m, c chnh bo co l 90% hon thnh sau m c t th gian di th hi cng vi B ch thay i tr thi c m yu c i c n c. n nn ng a t u khi cc u ki thay i c M s i n th c p ng. t thay i tr thi c ng ng d t vi c nhma tr l v ch cc ph tthikm ha, ki n i c p t n n t ra n t , m th lin quan n yu c Ch ng 18 s o lu v n ny. no u, th n v
259
O CC N LC QU L YU C (MEASURING N U REQUIREMENTS MANAGEMENT EFFORT) Cc ho ng qu l yu c c ph xu hi nhl cc tc vchnh th t n u n i t n c trong m c trc phn vi (WBS) c dn v phn bngu l thch i u c a c n c h l ng chi ph qu l yu c trong dn hi tc b l cch t nh p. o n u n i a n t t binn dnh bao nhiu ti qu l yu c trong cc d sau ny. t n n u n V. M tch khng bao gi l ng b ckha c no trong cng vi c t c o t nh c a mnh th s t kh n nh g tiu ph th gian c tch r m c ng i a c. o l ng cc nl qu l dn v pht tri yu c h m sthay i v c n n u i i t mv ha t c v k t c nhn xy d thi quen ghi chp lcc ho t n ch lu ng i t ng thng ngy. Ch r cc nl dnh cho cng vi trn th t ng c c c khng gi nhnh g b ho trn trang l bi Cc tc v c t th ng ng n ch nh ch u. th c xen nhau, ho chng h st ng tc v khch hng v do b . an c i i i tr T n c cho m tc v theo n v lm vi khng nhthithay i do ng l t , gi c, t t cc y t u nhv nh di th gian trn th t di h th gian y, ng i c th n i c l k ch. p ho Gim st n c qu l yu c hi t c gip b nhn th gi l n u n i ng n u o nh li nhm c b c th hi cc hnh ng qu l yu c hay u a n ang c n n nh u khng. Thbkhi th hi cc hong qu l yu c s ng cc r ro c t i c n t n u t i a dn tpha cc thay i khng ki sot, sbi i c ph vi v cc c m n a m yu c b st khi thi cng. Tnh ton n c dnh cho cc hong sau l m u b l t t ph c vi qu l yu c n a c n u: trnh cc thay i yu c v trnh cc yu c m ch u u i c p thu n. gi cc thay i ch thu bao g c nh c p n, m phn tch h ng. nh Cc hong c ban ki sot thay i. t a m C nhti li yu c ho c d u. p t u u c s li Truy thng cc thay i c yu c t cc nhm v c nhn b nh n a u i h ng. Gim st v bo co tr thi yu c ng u. nh nghv c nhthng tin l vyu c a p t n t u.
260
Qu l yu c c dn s n u a gip b m b nl b dnh thu th ti n o c n p, li ha, phn tch yu c khng b u u lng ph, dn khng b qu th h v t i n. Cc th hnh qu l yu c hi qu gip gi b kho cch kv c n u u s m t ng ng b cch lun thng bo cho cc thnh vin dn v ng thi hi t c yu ng tr n i a c trn ton b trnh pht tri u quy n. Cc b c ti theo p L ch cc tr thi m b mu sd m t a n ng n n ng vng i c cc a yu c ch n trong dn c b nh ngh tnh tr hi th u c ng a n. a ng n i cho m yu c trong SRS v theo st sdi bi c yu c trong i u n n a u ph cn lc d n i a n. nh ngh m s ki sot phin b danh ti li yu c a t m n nh u u c b Ti li ha s nhl m ph c quy trnh qu l yu a n. u ny t n a n c c b u a n. Vi m m t trnh v b c m t c c b s c hi t t quy cc ch a n th n qu l cc yu c c m dn. Khuy khch cc nh phn tch so n u a i n n th sot xt, lm dn thnghi ch thu cc ho ng c quy o, m, p n t a trnh v cc s ph chuy giao c quy trnh. Hy ch ch r n m c n a c n ng cc b c c quy trnh m b l ch l c tnh th hnh v th t a n a n c c , chng gip b t thm gi tr a d n ng c n.
261
CH NG 17 QU L XU THAY I N T
Tr c khi gi m quy trnh ph m ti h cc thnh vin nhm y nh t n m, i dn xem htch h nhth p no cc thay i c yu c vo s ph a u n m ang pht tri Mngi ni, t ckhi no i di marketing mu th hi m n. t B n n c n t thay i, ti yu c Bruce ho Sandy do hlun ni u c vng vi cn l c , c i a chng ti l a ra th h th hi thay i cho i di marketing bi Nh i n c n n t. ng g ti nghe khng h gy t ng cho ti nhkhi ti th cc quy trnh h l n y p qu l cc thay i c yu c Thay i khng ki sot l ngu g ph n a u. c m n c bi c cc h n, tr t l bi cc v v t l ng. trnh cc v n a n ch u, n ch n nghim tr xuhi khi cc yu c thay i, t c c ng t n u ch n: Cc thay i xuu gi c th t c nh n n. Cc c nhn thch h ra quy v thay i. p t nh cc Cc thay i truy thng ttc ng thnh vin c lin quan. c n i t nh Dn tch h cc thay i yu c vo s ph theo m cch lm c p u n m t ki sot. m Trkhi cc stakeholders ki sot cc thay i trong khi pht tri cn khng th m n, h khng ths t ci g s c chuy giao, ci g c th n t m kho t bi n d i t ng cch k ng (expectation gap). Cng xa th m bu d th s ch l v i i t n c ng i cc thay i cng m do by gicc thay i s nh gy ra nh v nghim ng n tr Cc thay i c ghi nh vo ti li yu c c dn. Tril c ng. n c n u u a t a b ph l cc ti li yu c m tchnh xc nh g c trong s ph n i u u ng n m chuy giao. N b khng ki sot ch ch c n u n m t SRS khi s ph n m ang pht tri th SRS s nn t h ch v nhm dn s c n tr u hnh ng nhth l m t h cc c nhn r r t p p i c. Khi b phth hi m thay i, hy bu t c cao nhc ti li yu n i c n t t m t a u c bnh h ng b thay i v lan d h ng xu cc yu c m d i u i n nh ng u c v cc yu c khc c lin quan. V d m thay i xu c th u , t c t nh h ng n m use case v cc yu c ch n c use case nh khng t u c ng a ng h ng g n cc yu c kinh doanh cM yu c h ng m cao nh u . t u th c c
262
ch s c th nh h ng n nhi yu c ph m N b th hi cc nh a u u n m. u n c n thay i ch m bnh h ng th nhc yu c ( n hnh l m yu c c p t a u i t u ch n th yu c c th nn khng nhqun v yu c c cao h c ng), u tr t i u p n c n. a
KI SOT S BI I C PH VI (CONTROLLING M N A M SCOPE CREEP) Capers Jones (1994) nh th r sbi i c ph vi gy ra r ro cho 80% n y ng n a m i cc dn lm v thng tin qu l v gy ra r ro cho 70% cc dn ph h n i n m trong l v qun s S n i c yu c c th thm cc ch n m nh c . bi a u l c ng m cc s i l a ra sau khi yu c dn v ranh gi i, a n c u c ch i. V khng ch thay i yu c m cn l cc thay i mu s nh h ng n l u, n to l n cc cng vi th hi N m thay i xu u n c c c n. u i t c ch thu th cc thay i c th t nh ti tr n, cc thnh vin, cc p n, n cc d khch hng, v d s ng bao gi hon thnh v v khng phm n ch c y, i i thay i xuu ch thu t c p n. I. M sti ha no c yu c l h l khng thtrnh khi v ph t n a u p v i i n l cc d Cc quy trnh nghi v cc ch th c tranh v cng n n. p , i tr ng, nh ngh n m c th ph m thay i theo th gian, chng tc ng n spht tri i n m h ng. L bi dn c b ph bao hm m s i gian m d t th ch u a n i t th phng cho s thay i c yu c S n i khng ki sot c ph vi a u. bi c m a m m khng u ch t ng ngu l l bi ho m tiu chl ng c i nh ng n c, ch u c c t a d s n d t s t bth tr c. n d n i th i y B c u tin qu l sbi i c ph vi l ghi thnh ti li r rng v n n a m u t nhn, ph vi v cc gi h c h ng m nhl m ph c yu c m m i n a th i t n a u kinh doanh, theo cch nh m t trong Ch ng 6. gi m yu c ho nh i u c tnh n xu d trn ph vi v t nhn xem li n c th s ng c t a m m u t thu v n ph hay khng. Cc k t suy lu yu c hi qu n m c s m thu n u u nh nh r stham gia c khch hng c th ng a lm gi s cc yu c b u m l ng u thi ngay t m, cc thay i ch c thm vo k ch c nhm d sau khi cc s ho a n cam k a ra v ngu l phn b t c n c c (Jones 1996a). Mk t t thu
263
hi qu u khc ki sot sbi i c yu c l lm nguyn m nguyn m n a u u, m trnh by tr c ng i dng m ci nhn tr c (preview) v t ph ng n c u t m th m gip ng i dng v nh pht tri cng t m shi bichung nh n c t u t v c c ng i dng (Jones 1994). nhu u a Kthu hi qunh ki sot sbi i ph vi l c thni khng t u t m n m (Weinberg 1995). Ph l con ng i khng thch ni khng, v nh pht tri c n n n th p l ph tch h m yu c xu vo dn. Tri l b c i p i u c t t khch hng lun lun ng ho c chng ta s tr v shi lng c khch t c n n a hng ch t p mcch tr tng, b s i tr di di n lm theo tri t t u n ph gi u t l ny. L ci gi ph trc khng lm m sth thay i khng i i ng t c t: phcmu l Ti bim cng ty pht tri th ng m thnh cng n i n c. t t n i i m v gim c u hnh quen g m tnh n m v nghe nh qu l i i t ng i n pht tri ni n khng phby gi. i Khng phby gi th d p nh h l i ch n n stch do n ngl h s i i a thm tnh n ny vo phin b sau. Thm ng n m tnh n xub m khch hng, b n marketing, c qu l, i ng c t i t ph p n ho m nh pht tri c th n t cc cam k b h ch l ng b m c t n d i t l n, t gi st, nh pht tri m nhoi. Ngay c khch hng khng ph lc no c n t khi i ng th c th c c l t gc khc, v v b hy l gi ki c ng h ng m y n u n a h i c m gi kh h trong cc chu trnh pht tri sau. l t nh d n n Trong m th i l t ng, b s th tc c c m h ng t gi n thu p c t yu u a t th m tr c khi btay xy d n, v yu c s n su trong qu trnh b i t ng u nh t n xy d h ng. chnh l ng ng sau quy trnh pht tri tu tho ng th n n c cn gl quy trnh thc n cnh cch lm ny hon ton khng th t i , ng c cht no. Tnhin, tmth m no b phc lcc yu c cho m t i t i i , n i nh i u t phin b c . Tuy nhin, chng ta b m th t khi khch hng n th qua t c l i khng ch ch v ng g h n, nhu c c ng i dng s c n nh c u a thay i, v nh pht tri mu cc thay i i u v th t n n p ng . i c ny, b c m n n t quy trnh s h cc thay i ph h nh vo dn theo m cch c ki tch p p t t m sot. II. QUY TRNH KI SOT THAY I (THE CHANGE CONTROL M PROCESS)
264
M quy trnh ki sot thay i thik t s t m c t t cung c cho cc stakeholders p m cch t hnh th xucc thay i i v yu c Quy trnh ny cho c t i u. php cc nh qu l dn th hi cc quy nghi vv thng tin y n c n t nh p i nh cung c gi tr n nhcho khch hng trong khi v ki sot chi m p l t n m c ph vng i (life cycle costs) c s ph Quy trnh ki sot thay i cho a n m. m php b gim st tr thi c t c n ng a t cc thay i xu m b c t, o khng thay i g (suggested changes) no b t ho b qua. Tr c c i m c b khi b v ranh gi cho m t cc yu c b c tun theo quy trnh ki n ch i t p u, n n m sot thay i i v tc thay i xu i t cc c t. M quy trnh ki sot thay i khng hm tr t m thnh m trng th hi t i c n cc thay i. Thay v v n t ra m c l m b h hcc yu c y, o t ch c o u t u thay i thch h v cc h ng x n d lm cho t p c p ng nh u n c i thi Quy trnh thay i c b c ph ti li ha t cng n gi cng u. a n n i c u t, n t v trn t c- c ph hi qu N quy trnh thay i khng hi qu t, t n i u . u u , v ng vu, qu ph t th m ng i s xu h ng quay l cc cch lm c c p, i c i c h c hi cc thay i (v c l nn lm th a th n h ). Ki sot cc thay i yu c rng bu v cc th hnh qu l c hnh m u c c i c n u khc c dn. Qu l cc thay i yu c t ng t i quy trnh gim st v ra a n u v quy v co l (bugs), v cc cng c tc th tr hai lo t nh bo i t ng h c i hnh hong ny. Hy ghi nh ng mcng c khng phl m quy trnh. t r t th i t S ng m cng c d t gim st qu l cc ch s xui v yu n nh a c t i c th khng c ngh l thay th t th c thnh v m t i dung v xl u a m t n n m xuthay i. t t CHNH SCH KI SOT THAY I (CHANGE CONTROL POLICY) M C qu l dn c truy thng r rng m chnh sch m t k ng c p n n n t cc v a h cch cc xuthay i yu c s c x nh no. Chnh sch ch v t u l th c ngh n chng th tt gi tr yu c theo m cch no v a u c , ng cho u t , lm cho c hi l Ti nh th cc y t l c thi i v m c u c. n y u sau n t i t chnh sch ki sot thay i: m
265
T c thay i yu c c ph tun thquy trnh. N m xu t cc u n i u t t thay i khng ch nh theo cc b c c quy trnh th xuny c p n a t s khng quan tm n c a. Ch t m thay i th khng c g m b r n s c th thi. xu t o ng c Ban ki sot thay i c d (CCB, change control board) s m a n quy t nh thay i no th thi. (Chng ta s o lu v c c th n CCB sau trong ch ng ny). N dung c c d u ch cc thay i c th c xem b tc i a s li a i t cc stakeholders c dn. a V b g (original text) c m xu thay i th khng php n n c a t t c ch s g c c khng php xa kh c d u. nh a ho c i s li M thay i yu c tch h c l v t m xu thay i u c p n c n t i t t i ch thu c p n. T nhin, c nh thay i nh u nhkhng h ng g k i dn, t ng h nh ng t c nh thay i l h ng nghim tr t d V ng n nh ng i n. nguyn t b s c, n x l t c thay i b quy trnh ki sot thay i. V c hnh, b c th t cc ng m th n l ch bqua m s quy yu c chi ti (detail requirements a n t t nh u t decisions) trong ssuy xt c cc nh pht tri Khng thay i no h ng a n. nh n h m ng i m b qua quy trnh ki sot thay i. n t b m Ti bim d v hai components l m l d giao di ng i dng t t n i n, t ng ng n v m l cs th bn trong giao di nh khng h quy trnh ki t tri c n , ng c m sot thay i. Dn phi m v nhi v khi cc nh pht tri c i t i u n n s tri th ch m sgiao di ngoi khc nh khng thng bo sthay i c n t n ng cho cc nh pht tri d M dn khc, cc nh pht tri gi thi n ng ng. t n i u ch n m s i m ph cn lc nhm khng h bi cho n c ng i c a n i a hay t khi h ng ki th do ph lm l cc tht ki thv ti li th c m , i i c m u ng i dng. Cc th hnh ki sot thay i th nh gip trnh cc v c m ng t n nhv v cc tc hlin quan khc nhnhi cng vi phlm l th gian y i u c i i, i ki th b l m tr c y b . THT KI SOT THAY I (CHANGE CONTROL PROCEDURE) C M
266
1.
2. 3. 4. 5.
6. 7. 8.
GI THI I U 1.1. M c ch 1.2. Ph vi m 1.3. Cc ngh nh a VAI TR V TRNH NHI M TR NG THI C XU THAY I (CHANGE REQUEST A T STATUS) TIU CHU B U (ENTRY CRITERIA) N T CC NHI V(TASKS) M 5.1. T xuthay i o t 5.2. gi xuthay i nh t 5.3. Ra quy t nh 5.4. Truy thng v n thay i KI TRA (VERIFICATION) M TIU CHU K THC (EXIT CRITERIA) N T BO CO TR NG THI KI SOT THAY I (CHANGE M CONTROL STATUS REPORTING)
PHL CC M DLI L TR(DATA ITEMS STORED) C: C U C U HNH 17-1. Template th c ki sot thay i m t m u Hnh 17-1 minh h m template m t t th c ki sot thay i c th ng a t m t m d ki sot cc ch s yu c v cc thay i d khc. Th lu sau ng m nh a u n o n lin quan chy n cch tht xl nhth u c no cc thay i yu c Ti u. nh th nn c 4 thnh ph sau trong th c v cc m t trnh: n y n t quy Tiu chu b u (Entry criteria) cc u ki c tr c n t i n n c p ng khi th thi quy trnh hay th c. c t Cc nhi v m (tasks) khc nhau bao g trong quy trnh ho th c v vai m c t tr (ng i) chtrch nhi th thi mnhi v u m c i m . Cc b c ki tra (verify) xem li cc nhi v hon thnh m u m c n. ng Tiu chu k thc (Exit criteria) cc u ki ch khi no quy trnh n t i n ra ho th c hon thnh. c t c
267
1. GI THI I U M ny m t c c tht v xc ph vi d c th c. c m ch a c nh m ng ng a t N tht ny ki sot cc thay i ch u c m trong m sbn thnh ph (work t m products) no th hy ch , chng ra y. C ch bc i hnh thay i ng ra t lo no mi xem xt b th c ny. V db c th n xem xt cc thay c n ng t , n mi i c cc bn thnh ph t th (temporary work products) t ra trong a m m i c o ti trnh pht tri c md M ny c ph nghbc n n a t n. c ng i nh a t khi ni m no c thi hi ph cn lc ti li n t u n i a u. 2. VAI TR V TRNH NHI (ROLES AND RESPONSIBILITIES) M Li k cc thnh vin dn (theo vai tr, khng theo tn) tham gia vo cc ho t t ng ki sot thay i v m t m trch nhi c h B 17-1 g m s m a . ng i t trong cc vai tr ny. B 17-1. CC VAI TR TRONG D N C THTHAM GIA NG CC HO NG QU L THAY I T N VAI TR M TV TRNH NHI M Tr ng Ng i ph trch ban ki sot thay i, c trch nhi ra quy m m t CCB cucng n CCB khng t s thu nh i u c ng n CCB Nhm quy ch thu ho tch cc thay i t nh p n c i c xutrong md c t t n th Ng i nh Ng i nh qu l dn yu c phn tch h ng c c n u nh a gi m thay i xu t c t (Evaluator) Ng i u Ng i c trch nhi th hi cc thay i trong m bn thnh i m c n t ch nh ph (work product) nh m xu thay i m m p ng t t c (Modifier) ch thu c nhtr thi c xutheo th gian p n; p t ng a t i Ng i Ng i trnh m xuthay i m t t i xu t (Originator) Nh qu l Ng i yu c ai vai tr gi m xuthay i v ai n u ng nh i t d n l ng i u ch cho m xuthay i ch thu i nh i t c p n
268
Ng i nh n xu t Ng i ki m tra
Ng i ti nh cc xuthay i m p n t i Ng i c trch nhi xc li s m nh u thay i c th hi c c n n hay khng ng
Hy lm thch cc vai tr v trch nhi trn theo mi tr ng v nhu c c ng m u a ring b gicc quy trnh c n gi nh c th ng v hi quM n, m n t nh n u . t c nhn c th m gimvi vai tr m lc. V cc dn nhmvi, c th n t t i , t l tcvai tr n gi i cng mngi. t , c m b t 3. TR THI C XU THAY I (CHANGE REQUEST STATUS) NG A T M xu thay i qua m quy trnh ngh tr c th c nh tr t t i t nh a ng ng thi khc nhau nh b c khc nhau c quy trnh. B c th u di cc ng a n bi n thay i tr thi b cch sd m s tr thi - chuy (state ng ng ng t ng n transition), nh minh h trong Hnh 17-2. C nhtr thi c m xuch a p t ng a t t khi cc tiu chu c n th c p ng.
269
Hnh 17-2. S ng thi - chuy c m xu tr n a t t thay i 4. TIU CHU B U (ENTRY CRITERIA) N T Tiu chu bu c n cho th c ki sot thay i c b l: n t b t m a n M xuthay i h l c nh qua mknh thch h t t p n t p. T c ng ngi pht sinh (originators) xuti n c phbilm th t nh t m ng n i t no trnh m xuthay i, xunn th hi trn gi hay qua t t t c c n y m web-based form, g m email hay m message, ho sd m cng c t i t t c ng t ki sot thay i. Tc xunn g v t n duy nhv m t cc t c i m i t c gn m danh duy nh t nh t.
270
5. CC NHI V(TASKS) M Sau khi nh m xuthay i m b c ti theo l gi xuv n c t t i, p nh t tnh kh k t, chi ph, ssong hnh v cc yu c kinh doanh c dn thi thu i u a v cc rng bu ngu l khc. Tr ng CCB c th c ng i gi th c n c yu u nh c hi phn tch h ng m cch h ng ( th lu trong ch ng 18), n nh t th c o n phn tch r ro, phn tch cc nguy hi (hazard), ho cc gi khc. Phn i m c nh tch ny m b cc h qu m tng khi ch nh thay i u hi r. o u ti p n c u Ng i gi v CCB c c cn nh cc hm (implications) v t kinh nh ng n c m doanh v k t n t i thay i. thu u ch Nh ng i ra quy thch h trong CCB s a ch nn ch thu hay t ng t nh p l n p n ch xuthay i. CCB gn cho mthay i ch thu mm tin i t i c p n t c u ho ngy b u thi cng, ho phn b t thay i vo m phin b c c t c xu t n th CCB truy thng quy b cch c nhtr thi c xu no . n t ng nh p t ng a t v thng bo t tc thnh vin c dn - nh ng i phthay i cc i t cc a ng i work products nhSRS, m csdli yu c cc m hnh thi k cc t u u, t , components giao di ng i dng, m ngu ti li ki th ti li ng i n n, u m , u dng. Nh ng i ch s c th p nhcc work products bnh h ng khi ng nh a c t c thi n t. 6. KI TRA (VERIFICATION) M Cc thay i yu c ki tra b m cu thanh tra m b SRS, ti u c m ng t c o li use-case, cc m hnh phn tch u c nh v ph nh tc u c p t ng n t cc kha c c thay i. Sd thng tin c kh ng l v tm ki t c nh a ng n n t m t cc ph c hth m thay i tc ng t v v thc ki tra n a ng i n c m (Ch ng 18 sth lu chi ti h Nhi thnh vin c nhm c tham gia o n t n). u a n ki tra cc thay i th hi d d xu t cc work products b m c c n n n ng i ng ki thho thanh tra. Sau khi ki tra, ng i u ch ci t (installs) cc m c m i nh updated work products chng s sng cho nh ng i cn lc nhm. n ng i a 7. TIU CHU K THC (EXIT CRITERIA) N T Cc tiu chu kthc sau c hon thnh h l t phin th n t n c p ng p m c thi th c ki sot thay i: t m
271
Tr thi c xu l B ch B ng l ho B i (Rejected, ng a t t i, i, c lo Closed, Canceled). T c bn thnh ph ch s (modified work products) u t cc m nh a c ci t (install) vo v tr ng. Ng i xuthay i, tr ng CCB, qu tr n, cc thnh vin c lin t n d quan khc u thng bo v chi tic thay i v tr thi hi c cc t a ng n tc thay i. i a Ma tr l vyu c c nh (th lu chi titrong Ch ng n n t u c p t o n t 18). 8. BO CO TR THI KI SOT THAY I (CHANGE CONTROL NG M STATUS REPORTING) Xc cc bo co v bi m b s d t kn dung c c nh u n s ng ng t i a s d u ki sot thay i v s cc xuthay i cng v tr thi c li m l ng t i ng a m xu M t t sinh bo co. Qu tr n s xuyn sinh cc i t. th c n d th ng bo co h vi gim st tnh tr d tr c ng n. PHL CC M DLI L TR (DATA ITEMS STORED) C: C U C U B 17-2 lik ms c d u cn nh l tr i xuthay i. ng t t m li c u m t B 17-2. CC M DLI C XU THAY I G NG C U A T C I M DLI (ITEM) C U M T(DESCRIPTION) Ngu g c thay i Vng ch n c thay i; cc nhm xuc n c a c ng n t (Change origin) th m marketing, c qu l, khch hng, cng g p n ngh n m cng ngh n c ki th ph m, ph ng, m . nh danh c xuthay S danh gn cho xu a t nh c t. i (Change Request ID) Ngy trnh (Date Ngy m xuthay i trnh. t c Submitted) Ngy c nh (Date Ngy m xuthay i c nh p t t c p t. Updated) M t (Description) M tb ngn ngtnhin thay i ng c xu t.
272
u tin th c thi (Implementation priority) Ng i u i ch nh (Modifier) Originator (Ng i xu t)
T quan tr t ng i c vi th thi thay m ng a c c i theo quy c CCB: th trung bnh, cao. t a nh p, Tn ng i chtrch nhi chnh th thi thay i. u m c
Tn ng i trnh xuthay i ny; b c th t n ghi vo thng tin lin l c ng i xu y c a t. M tin c ng i T quan tr t ng i c vi th thi thay c u a m ng a c c xu(Originator Priority) t i tquan m c ng i xu th trung i a t: p, bnh, cao. Phin b l k Phin b s ph ho build number m xu n c p n n m c t ho (Planned Release) ch thay i ch thu s c ci t. c p n D n Tn c d m mthay i xu a n t c t. (Response) p ng M t ng ngn ngtnhin cch th thi thay b c i; nhi c th trn th gian; khng u p ng b i thay i cc c khi nh m p ng p t p ng m i. Tnh tr (Status) ng Tnh tr hi tc xuthay i, ch ng n i a t c n t options trong Hnh 17-2. cc Tn xu(Title) t Tm tc t dng v t m thay i xu c t. Ng i ki tra m Tn c ng i ch trch nhi xc li thay a u m nh u i c th thi hay khng. c c ng Khi b ngh danh sch c ring b hy xc m dli no l b n nh a a n, nh c u t bu m no l ty ch C c ch n dung m no tng c c, c n. ng n ra i c c p nhb cng c m sot thay i, m no c nhb tay b m ho t i ki c c p t ng i t c nhi thnh vin qu l thay i. B c c th ph gi l danh sch u n n ng s i nh i dli khi b c kinh nghi h v v ng tbu ch mnh vo m u n m n, y c t t cng c n l t cho n khi b th qu ng n nghi th c v mb tnh n m t i t ng gi ho th ch ghi trn gi n c m y. CNG CKI SOT THAY I M Cc cng ctng c th gip b th hi quy trnh ki sot thay i hi n c n m u qu n. Nhi nhm s ng cc cng c m thu th l trqu l h u d th ng i p, u , n cc thay i yu c B c th d cc cng c sinh ra m danh sch u. n s ng t
273
cc xuthay i trnh lm u vo l l bi cho cc cu h t c p ch u c p c CCB. Hy l cc c tnh sau trong m cng c trquy trnh ki a u t h m sot thay i yu c c b u a n: Cho php b ngh cc m dli (data items) b mu a vo n nh a c u n n m xuthay i. t t Cho php b ngh m s chuy ng thi c chu trnh xu n nh a t n-tr a t thay i. Rng bu s chuy - tr thi sao cho ch ng ng i c c n ng nh c p quy m php thay i tr thi c xu n i c ng a t. Ghi lngy thng c m thay i tr thi v danh c ng i th i a i ng nh a c hi thay i. n Cho php b nh cc ghi ch b email tng khi m ng i xu n n ng t t (Originator) trnh m xuthay i m ho khi m tr thi c t t i c t ng a xu c nh t c p t. Cho php b sinh ra cc bo co tiu chu ho ty bi v cc bi n n c c n u b c n n. III. BAN KI SOT THAY I (THE CHANGE CONTROL BOARD) M Ban ki sot thay i ho CCB ( khi cn g l ban ki sot c m c i c i m u hnh), coi l m h ng d th hnh t nh (best practice) cho pht tri c t n c t t n ph m (McConnell 1996). CCB c th m c nhn ho l m nhm, ra n m l t c t quy ch thu hay khng v thay i yu c xuv cc tnh t nh p n cc u c t n s ph m g . CCB c ra quy vcc khi khuy ng n m i c i ng t nh m t (defect) pht hi c s ch v pht hnh b s ch phin n n c a a c n a a b no. Thil m CCB h b xc nh ngi nhth c th n t p t i i n nh ng no a vo nhm ny v quy ch t ng c nhm ra sao. c ho a Theo ngh r nh m CCB sot xt v ch thu cc thay i c cc a ng t, t p n a baselined work products thu m dn, thay i ti li yu c y ch c c t u u l lm m Cc dn l c th nhi m ki sot, n th ch trch y u. n c u c m i u nhi ra cc quy v m t nh nghi v nh p (v thay i yu c n th ch trch u), i u nhi ra quy v thu (Sorensen 1999). M s m t nh k t t CCBs trao quy c n ra quy v thng bo cho c qu l v t nh p n quy trong khi skhc t , nh
274
ch khuy ngh p qu l ra quy MCCB m cao s quy ch n c n t nh. t c c n p thu cc thay i v h ng l h trn k ch dn so v m CCB n i nh n n ho i t m th Trong m dn nh ch t ho hai ng i c th quy v c p. t , m c ra t nh thay i m thi. i vm s khi ni ki sot thay i i ln hnh m n i t ng i, m ban m g nh t i lm m th giv ch h sch l gi Tuy nhin, b c ngh t hay ch i. n n khc, l c trc gip b qu l dn hi qu n. C trc ny khng phl n lm u n n u h u i i t th gi a b n c n. THNH PH C CCB (CCB COMPOSITION) N A Cc thnh vin c CCB c i di tc nhm (groups) c th h ng a n n t cc bnh b mthay i thu ph vi m CCB c quy xem xt. CCB c th i t c m c p n bao g i di t l v sau: m n cc nh c C qu l ch ng trnh ho s ph p n c n m. C qu l d p n n. Nhm pht tri n. Ki th c m b chlng. m ho o t Marketing ho i di khch hng. c n Ng i lm ti li ng i dng. u Ng i h k t. tr thu Nhm h s ph (help desk). tr n m Nhm qu l c hnh. n u M st c nhn c th ng m svai tr trong dn nh cc vai tr khc t t , khng c thi CCB cho m dn v hai components ph m v ph c n t. t i n m n ng c c th hm cc i di t ng bao n cng ngh n c cng ngh th s ph ng, h ng, n xu v c l b chlng ph c v qu l c hnh. Khi b l m t, m o t n ng n u n p t CCB, hy ch vo m s t nhm v c th di y v c a t ng i t n i n quy ra quy Cc nhm l c th g kh kh khi tri t h v ra n t nh. n hay p n u p p quy Hy m b r cc thnh vin CCB hi trch nhi c h t nh. o ng u c m a v th hi chng m cch nghim tc. B c thm cc c nhn khc t c n t n i i
275
tham dcc cu h c CCB khi cc xuc th lu m b c p a t th c o n o cc thnh vin c CCB c y thng tin v thuv nghi v a k t p . QUY CHHO NG C CCB (CCB CHARTER) T A B c u tin khi thi l CCB l vi quy chho ng m tm c t p t t c ch a CCB, ph vi lm vi cc thnh vin, quy trnh ra quy cc tht m c, u t nh, c ho ng (Sorensen 1999). Quy ch t ny c xc m th ng xuyn c n nh c a cc cu h c CCB v u ki t c mcu h c bi Ph vi lm c p a i n ch t c p t. m vi c CCB s cc quy m h quy ban hnh, quy no c a xc nh t nh c n t nh c ph a ln c cao h phn gi n i p n i. 1. Ra quy t nh M t trnh ra quy c xc quy t n nh nh: Sl ng cc thnh vin CCB t thi c thi ra quy t m i u n t t i nh t cu h ho cc vai tr c i di cu h c th n ra. c p c n n c p di Bi quy tm ki s thu ho m cch u t, m ng n c t khc sd c ng ra quy t nh. Khi no th Tr ng CCB php bc bquy scc c t c a nh thnh vin c CCB thng qua, khi no khng. a CCB ph ra quy c ctrn scn b gi l ch d (anticipated i t n nh ng a i on benefit) v h ng c l ng (estimated impact) c vi ch nh thay i nh a c p n xu Cc l ch n t c cti s ph g tiki ti b ho c t. i vi i n n m m t m n c c thu nh t thm, s lng c khch hng t h l th nh p ng hi a c p ng t n, i c tranh, rt ng th gian ra th c s ph h ng ch cc hi n i trng a n m. nh ra u ng c n ch nh thay i xu c th i v s ph ho ng u p n c t c i n m c dn. Cc h ng c th m t chi ph ho th gian pht tri lm nh g ng c i n, ch ti giao hng, h p chl ng s ph gi b cc ch n lm m n th t n m, m t c ng, m shi lng c khch hng. N h ng c cc chi ph ho l bi t i a u nh a c ch u c l ng v t qu m ng ng c l ng m CCB c quy ra quy c t n t nh th hy tham kh c qu l cao h Ng c l hy s ng quy trnh ra quy o p n n. i, d t c CCB ch nh ho tch thay i xu v phn bm nh a p n c i c t i thay i ch thu t mphin b c c s ph c p n i t n th a n m.
276
2. Truy thng tr thi (Communicating Status) n ng Tr c khi CCB ra quy m c nhn ch c nhtr thi c t nh, t c nh p t ng a xutrong c dli thay i. Ms t s u t cng c t sinh cc messages s ng b email g tr thi m c xu t ng i xuthay i v nh ng i ng i a t i t ng ng i bnh h ng b thay i. N email khng tng sinh ra th m i u c t thng bo s c g b tay. i ng 3. Ti phn cc cam k (Renegotiating Commitments) m t Thay i lun c ci gi no Th ch m thay i b ch c tiu t . m t t i ng n mngu l no trnh, gi, v ra quy t i. Cc tnh n t n c nh t nh ch ng m th c h ng l h S i nh n n. khng th t r b c th c gi ng n nh lm nhi ch n h v l bi nhn vin, ngn sch, cc rng bu chl ng u c ng n i ch u, c t khng cn n Khi dn ch nh cc thay i yu c quan tr th b a. p n u ng, n c l k ch ti phn cc cam kv c qu l v khch hng cho ph n p ho m t i p n h v cc thay i (Humphrey 1997). B c th m phn thm th gian p i n i ho chi ph, tr hon cc yu c ch th hi v c tin th h ho c u a c n m u p n, c dn x v t l ng. N b khng t m s i ch cam kth p ch u n c t u nh t hy ghi chp vo k ch qu l r ro cc nguy c i v thnh cng c d ho n i i a n, khng ai ng nhin n d khng t kqu c u n c t mong mu n. L NG HO NG THAY I (MEASURING CHANGE O T ACTIVITY) Cc php l ng gip b nhn su vo bn trong dn, s ph quy trnh v o n n m, i ci nhn chnh xc h so v cc c gic chquan ho cc thng tin thu th n i m c p m (vague recollections) v g x ra trong qu kh Cc php b o ci y . o n ch c ph th mn cc cu h m b t ra ho cc m tiu m b c n n i a i n c c n g t l ng hong thay i l m cch gi c ng c. o t t nh n nh a cc yu c v danh ch c ti quy trnh nh c th u nh i i n m lm gi b s m t l ng cc thay i xu trong t ng lai. Hy cn nh cc kha c sau c t c nh c hong thay i yu c c b (CMU/SEI 1995): a t u a n Sl ng cc xu thay i nh xu thay i mv xu t n c, t t thay i (received, open, closed). ng IV.
277
S l ti cc thay i c th hi nhthm, xa, ch s cc l ng y n n c n nh a yu c (b c th n d nhanh ny nhl ng ph tr c t s u n di ch n m a ng cc yu c trong baseline). u S cc xuthay i xupht t i ngu l ng t t m n. S cc thay i xuv th hi trong m yu c k khi l ng c t c n i u t n v ranh gi c ch i. N c t th l cc thay i. l ng x Bu v cc php n gi khng v ha l ng trong t c c t i o n i n o ch a b v t h dli chnh m b c qu l d m cch hi quKhi n p p u n n n n t u . b c kinh nghi b c th c hi cc php c ph t h n m, n th n o m c p n. Hnh 17-3 minh h m cch gim st s cc thay i yu c trong m d a t l ng u t n.
Hnh 17-3. Bi m v t ng thay i yu c u u ho u
278
Bi ny gim st t cc xuthay i yu c m xuhi B c th u c t u i t n. n gim st s cc xu thay i ch thu m cch t ng t B l ng t c p n t . n khng c m cc thay i yu c th hi tr c khi v ranh gi do n u c c n ch i cc yu c v ti ha. Tuy nhin, m khi b v ranh gi cho yu u n ang n t n ch i c th t c thay i xuc phtun theo quy trnh ki sot thay u, t cc t n i m i, v b ph b u gim st th ng k thay i (ni cch khc, l gim n i t cc st b v c yu c Bi ny c khuynh h ng ti v n ng a u). u n zero khi cng n g ngy giao hng. Nh cc thay i th ng xuyn cao th c kh ng n p n b s n khng cc cam kl bi u c cho th cc yu p ng c t ch u. i ng y c v ranh gi t l khng y , th t g b c th i u c ch i u c ny i n c ti cc th hnh suy lu yu c c mnh. n c n u a M qu l dn b tm th ng xuyn n cc thay i yu c th c th t n n u s h ng n l giao hng, trnh u anh ta c th nh ch i gim st cc thay i yu c ngay tg Hnh 17-4 minh h m cch bi di s cc xu u c. a t u n l ng t thay i t ngu khc nhau. cc n
Hnh 17-4. Bi m v ngu pht sinh c thay i yu c u u cc n a u
279
Cc thay i yu c l mth t u t c khng th qua trong h hcc d ph b u t n n m Cc th hnh qu l thay i yu c quy t ha c th m. c n u c c lm gi m nh h qu ng u khng t c thay i. Cc kthu pht tri yu c c t a t n u c i ti c th gi s cc thay i yu c c cc d m b phi n lm m l ng u a n n i u. Cc th hnh qu l v suy lu yu c hi qusc ti khn c n n u u i n ng chuy giao s ph cam k n n m ng t. Cc b c ti theo p Xc nh ng i ra quy trong dn c b v tch h nh ng t nh a n c nhm ban ki sot thay i. Yu c CCB vim quy ch t ng t m u t t ho ch ch m ng i u hi m c ban, thnh ph v quy c n i u c ch a n trnh ra quy t nh. nh ngh m s state-transition i v chu trnh s c cc thay a t i ng a i yu c xu trong dn c b b u v s trong u c t a n, t i Hnh 17-2. Vim th c m t t t t nhm c b s l cc thay i yu a n x c xunh no. S ng th c b tay cho n khi b t u c t th d t ng n nh th th c mang tnh th thi qu n gi hm c th n y t c , u , n t c . L ch m cng c a n t gim st thch h v mi tr ng lm vi c b p i c a n v ty bi n h tht ki sot thay i m b pht tri n tr c m n n tr c . Ch thch Cu sch ny d h ch ng 18, ch ng 19 v cc phl s n c ch t c c d v a ln trong phin b sau c b d ny. Xin trn tr thng bo ch n a n ch ng cng b c. n H N 2009 i,
280

Software Requirements Best Practices Microsoft Press Vietnamese 10-12-30

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Software Requirements Best Practices Microsoft Press Vietnamese 10-12-30

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TSCH CNG NGHTHNG TIN SATA-APTECH tuy ch & gi thi n n i u

Software Requirements Best Practices

GI THI I U T SCH CNG NGH THNG TIN

Dnh t Miss Chris ng

HNH 1-1. Quan h a ms gi t thnh ph c yu c ph m n a u n m. FR ti li ho trong m c t yu c ph m (Software c u t u n m requirements specification, SRS), ti li ny m ty m c th u c

CH NG 2 YU C T GC NHN C KHCH HNG U A

CH NG 3 GOOD PRACTICES CHO CNG NGHYU C U

mi n ng d ng (Train developers in application domain) T ra m b o t ng thu ng(Create a t glossary)

T ch cc c phin JAD (Hold JAD sessions) Sd lyu ng i c u (Reuse requirements) ng d ng

ng cti v h h t i n c i chnh kinh nghi c b nhl m ph c sc m a n t n a i ti lin t n c.

HNH 4-7. L trnh m v i ti quy trnh yu c u c n u.

nh danh Phn tch gi rro nh i tin ho u

CH NG 8 NGHE TI NI C KHCH HNG NG A

Phc th o test cases

HNH 8-4. Cch ti c suy lu use cases p n n

HNH 10-1. DFD m 0 c CTS c a IV. ERD

11-1 m t t s m quan h i hnh gi cc thu tnh chl ng trong B 11n a c t ng 1.

CH NG 12 GI R RO THNG QUA M I LM NGUYN M U

Trung bnh (Medium) Th (Low) p

N t n ng (Essential) C u ki i n (Conditional) L ch a n (Optional) 3 2 1

Hnh 14-2. Cc b c thanh tra

CH NG 15 NHN XA H VI PHT TRI YU C N C N U

CH NG 16 CC NGUYN L V THC HNH V QU L YU C N U

ch s c th nh h ng n nhi yu c ph m N b th hi cc nh a u u n m. u n c n thay i ch m bnh h ng th nhc yu c ( n hnh l m yu c c p t a u i t u ch n th yu c c th nn khng nhqun v yu c c cao h c ng), u tr t i u p n c n. a

Ng i ti nh cc xuthay i m p n t i Ng i c trch nhi xc li s m nh u thay i c th hi c c n n hay khng ng

u tin th c thi (Implementation priority) Ng i u i ch nh (Modifier) Originator (Ng i xu t)

Hnh 17-3. Bi m v t ng thay i yu c u u ho u

Hnh 17-4. Bi m v ngu pht sinh c thay i yu c u u cc n a u

You might also like