Table of Contents

M CL C

L IM U

uT

A. L CH S IC

B. KHÁI NI M V

C. CÁC C TÍNH C

C CÁC CÔNG NGH NG D

MC N TOÁ

F. GI I THI U M T S C S D NG/TRI N KHAI PH BI N HI N NAY

G. N N C A GIÁO TRÌNH

N T NG VÀ PHÂN LO I

1.1. TRUNG TÂM D LI U L N

1.2. CÔNG NGH O HÓA

1.3. PHÂN LO

1.4. KI NG TH NG

1.5. CÁC CÔNG C MÔ PH

1.6. CÂU H I VÀ BÀI T P

VÀ X LÝ D LI U

2.1. Ô TH PHÂN TÁN VÀ NG NH T B NH NFS, AFS

2.2. H TH HDFS, GFS

D LI U NOSQL

N TO LI U L N
2.5. CÂU H I VÀ BÀI T P

OM T

3.1. CÁC V N V AN TOÀN VÀ B O M

3.2. M T S M B O AN TOÀN CHO D CH V

3.3. TH T K KI N TRÚC H TH M B O AN TOÀN B O M T

3.4. CÂU H I VÀ BÀI T P

D NG D CH V

4.1. S D NG D CH V PH N M M

4.2. S D NG D CH V N N T NG

4.3. S D NG D CH V H T NG IAAS

4.4. CÂU H I VÀ BÀI T P

M B O CH NG

5.1. CÁC H TH NG, D CH V GIÁM SÁT

5.2. GIÁM SÁT D CH V

M B O CH NG D CH V

5.4. KI M SOÁT L I D CH V TIN C Y

5.5. CÂU H I VÀ BÀI T P

NÂNG CAO

TC CH V

6.2. CÁC TIÊU CHU N C

6.4. MÔ HÌNH MÔI GI I D CH V

6.5. CÁC NG D NG H TR

6.6. CÂU H I VÀ BÀI T P

TÀI LI U THAM KH O

M CT

End
 M CL C
L IM U

U. T

N T NG VÀ PHÂN LO I

VÀ X LÝ D LI U

OM T

D NG D CH V

M B O CH NG

NÂNG CAO

TÀI LI U THAM KH O

M CT
 L IM U
V i s phát tri n bùng n hi n nay c a công ngh thông tin và ng d i s ng,
nên có t m quan tr ng th i s . Giáo trình c
biên so ng là h c viên cao h c các chuyên ngành Công ngh thông tin. Sinh
ic i h c k thu có th s d t tài
li u tham kh phát tri n các ng d ng cho nghiên c án t t nghi p.

Các tác gi hy v ng thông qua giáo trình s cung c c m t ti p c n t ng

th t i các khái ni nv cv v và x lý d li u,
các v v an toàn và b o m t, các d ch v , ki n trúc d ch v , h giám sát, m t s ch
nâng cao g i m các v nghiên c u hi

Giáo trình là k t qu t ng h p các n i dung nghiên c u trong khuôn kh tài ti n s

c a các tác gi khi h c t p t c ngoài, m t s k t qu nghiên c u khi tri tài
khoa h c công ngh c u làm ch công ngh d ch v o
l p và cung c p d ch v , cung c p n i dung s , qu n lý truy c KC.01.01/11 15 và
các ki n th c, kinh nghi m qua nhi ng d y t i h c Bách Khoa Hà N i. M t s
n c gi ng d y th nghi m cho các khóa th c s 2012, 2013 c a Vi n Công
ngh Thông tin & Truy n thông và c ch nh s phù h p v i s i
công ngh .

c xu t b n l u nên không tránh kh i nh ng khi m khuy t nh nh.

Ngoài ra, do tính ch c thù phát tri n nhanh chóng c
n i dung giáo trìn p nh ng, thi u các di n gi i chi ti t, nhi u v n
ch a. Chúng tôi mong nh c nhi u ý ki th c a
các b c gi có th s a ch a, b sung và làm t n xu t b n sau.

T p th tác gi xin bày t s i B Khoa h c và Công ngh , B Giáo

d i h c Bách Khoa Hà N u ki phát tri n các nghiên
c c bi ng nghi p Vi n Công ngh
Thông tin & Truy c hoàn thi n.

M i ý ki i v t p th tác gi a ch sau:

PGS. TS. Hu nh Quy t Th ng, TS. Nguy n H c

Phòng 504, nhà B1, Vi n Công ngh Thông tin & Truy n thông, T i h c Bách
Khoa Hà N i, s i C Vi i.

Email: thang.huynhquyet@hust.edu.vn
duc.nguyenhuu@hust.edu.vn

tung.doantrung@hust.edu.vn

minh.nguyenbinh@hust.edu.vn

trung.tranviet@hust.edu.vn

Các tác gi
 u
T NG QUAN
A. L CH S IC
Khái ni i t nh tính toán quy mô
l n (large- c tri n khai t i m t s giáo d c và t p
n. Tài nguyên tính toán c a các h th ng máy ch c truy c p t các máy khách
cu i (thin clients, terminal computers), t th -
c t vi c cho phép nhi i s d ng cùng chia s ng th i m t tài nguyên
tính toán chung.

Trong nh 1990, xu t hi n lu ng coi máy tính hay tài nguyên

công ngh thông tin có th c t ch t ng d ch v công c n
n t i cung c i d ng d ch v và t o c m giác cho
i dùng v m t ngu n cung ng là vô t c tính này có th so sánh t c tính
c a ngành công nghi p tiêu dùng d ch v công c c. Khi s d n hay
i dùng không c n quan tâm t nt c x lý, phân ph
th nào, h ch vi c s d ng d ch v và tr ti n cho nhà cung c ng tiêu dùng c a
mình.

Nh n thông t ch cung ng kênh truy n d li mt i

m (point-to-point data circuits) riêng bi t u cung ng các d ch v m ng riêng
o v i giá th i này t o ti các công ty vi n thông s d ng h t
thông m ng hi u qu r ng khái ni m chia s ng
này qua vi c cho phép chia s c tài nguyên máy ch v t lý b ng vi c cung c p các máy ch
o.

Amazon cung c p n n t u vi c
c gi i thi u là n n
t nm u tiên, i API c a AWS. Tính t i th i
m hi n t i, có r t nhi u các s n ph
Engine, Microsoft Azure, Nimbus,...

B. KHÁI NI M V
ng công ngh n i b t trên th gi i
trong nh c phát tri n nh y v t c v ch ng, quy
mô cung c p và lo i hình d ch v , v i m t lo t các nhà cung c p n i ti
Amazon, Salesforce, Microsoft,...

n toán mà m i gi n công ngh

c cung c i d ng các d ch v qua m ng Internet, gi is
d ng kh i vi c ph c, công ngh và h t tri n khai h th ng. T
p t i gi n chi phí và th i gian tri n khai, t u ki is
d ng n n t ct n l c vào công vi c chuyên
môn.

L i ích c i không ch gói g n trong ph i s d ng

n nt i phía các nhà cung c p d ch v n toán. Theo
nh n toán phân tán
n 85% t c tính toán trong tr ng thái nhàn r i, thi t b i
o c dành cho vi c duy trì các h th ng thông tin. Công nghi p
ph n m m m USD h c phân ph i s n ph m không hi u qu , kho ng
33% khách hàng phàn nàn v các l i b o m t do các công ty cung c p d ch v . Nh ng th ng
kê u ch nm m quan tr ng: mô hình h th ng thông tin hi n t i th i và
kém hi u qu , c n ph i chuy n sang m n toán m i

a Vi n Qu c gia Tiêu chu n và Công ngh M n toán

p trên m ng t c chia s (ví d : h
th ng m ng, máy ch , thi t b , ng d ng và các d ch v ) m t cách thu n ti n và theo
nhu c u s d ng. Nh ng tài nguyên này có th c cung c p m t cách nhanh chóng ho c
thu h i v i chi phí qu n lý t i thi u ho i thi u v i nhà cung c p d ch v .

C TÍNH C
a US NIST ch ng ki n trúc, an ninh và chi c tri n khai c
c tính c t lõi c i c th hi

T ph c v theo yêu c u (on-demand self-service): Khách hàng v i nhu c u t c th i

t i nh ng th m th nh có th s d i
m ng, s d ng ph n m m,...) m t cách t ng, không c n
c p phát.

S truy c p m ng r ng rãi (broad network access): Nh ng tài nguyên tính toán này
c phân ph i qua m c các ng d ng client khác nhau s d ng v i
nh ng n n t ng nh n tho ng, PDA).

T p trung tài nguyên: Nh ng tài nguyên tính toán c a nhà cung c p d ch v

c t p trung v i m cv d ng mô hình o hóa v i nh ng tài
nguyên v t lý và tài nguyên cc ng theo yêu c ng l c c a vi c xây
d ng m t mô hình t p trung tài nguyên tính toán n m trong hai y u t quan tr ng: tính quy
mô và tính chuyên bi t. K t qu c a mô hình t p trung tài nguyên là nh ng tài nguyên v t lý
tr nên trong su t v i s d ng. Ví d is d c bi t v
d li u c a h

Tính m m d iv is d c cung c p t c
th c cung c p theo nhu c m r ng ho c ti t gi m không h nh
t i b t k th m nào.

Kh ng: M c t p trung và có th chia s cho nhi u

i s d ng, h t ng c dùng nh ng thích h
vi c s d ng nh ng tài nguy ng cá nhân.

C CÁC CÔNG NGH NG D NG TRONG

Công ngh o hoá

Công ngh o hóa (virtualization) là công ngh quan tr ng nh t ng d n

o hóa là công ngh cho phép t o ra các th c th
c th v t lý, ví d tb , b vi x o hóa ph n
c ng (hardware virtualization) tham chi u t i vi c t o ra các máy o (virtual machine) mà
ho ng v i h t máy tính v t lý th c. Ví d , m t máy o
ch y h u hành Ubuntu có th c t o ra trên m t máy tính th c cài h u hành
Windows.

o hoà ph n c ng cho phép chia nh tài nguyên v t d ng.

c th hi n qua vi c có th kh i t o nhi u máy o v c tính toán và
t m t máy ch v t lý. Máy ch v c g i là host
machine còn máy c g i là máy khách (guest machine). Khái ni m
cs d phân bi t ph n m m ch y trên máy tính v t lý hay ph n
m m ch y trên máy o. Ph n m m hay firmware t o máy c g i là hypervisor hay
virtual machine manager.

Công ngh t u ph i tài nguyên (automation, dynamic

dynamic orchestration)

Công ngh u ph ng là n n t c
hi n cam k t ch ng cung c p d ch v n toán. V i công ngh u ph i tài nguyên
ng, vi c l t thêm hay gi m b t các tài nguyên máy ch v t lý ho c máy ch d
li c th c hi n t h th c giao kèo trong h p
ng d ch v i s d ng.

Công ngh tính toán phân tán, h phân tán

 t d ng h phân tán xu t phát t yêu c u cung ng d ch v cho
i s d ng kh ng l . Tài nguyên tính toán c ng th k t
h p c a h t ng m ng và hàng nghìn máy ch v t lý phân tán trên m t hay nhi u trung tâm
d li u s (data centers).

Công ngh Web 2.0

Web 2.0 là n n t ng công ngh phát tri n các s n ph m ng d ng d ch v trên

n Web 2.0 phát tri n cho phép phát tri n giao di n ng
d ng web d dàng và nhanh chóng và trên nhi u thi t b giao di n khác nhau. Web 2.0 phát
tri ng cách v thi t k giao di n gi a ng d ng và
ng d ng trên n n web, cho phép chuy n hóa ng d ng qua d ch v trên n
mây mà không i s d ng.

MC N
mc

Tri n khai nhanh chóng: So v ng tri n khai m t ng d ng

i dùng ph i th c hi n m t lo t các công vi m thi t b (ho c
thuê thi t b t bên th t và c u hình ph n m ng d
vi c s d i b m t s công vi i th i gian l n, ví d
i dùng ch vi c quan tâm phát tri n tri n khai các ng d ng c
(internet) khi s d n n t ng. Bên c c gi m s
cung c p tài nguyên nhanh chóng theo nhu c u tiêu dùng c a ng d ng t i các th m
khác nhau nh công ngh o hóa c t trong nh m
t tr i c a công ngh này, th hi n kh i tài nguyên
t c th i c a ng d ng.

Gi m chi phí c gi do chi phí v c chuy n sang chi phí

duy trì ho u này làm gi m nh i dùng c n tính toán x lý
các tác v trong m t l n duy nh t ho ng xuyên do h có th h
t c cung c p b i bên th ba.

n truy c p: S c l p gi a thi t b và v i dùng có th

truy c p h th ng b ng cách s d ng trình duy t n v trí c a h
hay thi t b nào mà h h t ng off- c cung
c pb i tác th c truy c i dùng có th k t
n it b t k

Chia s : Vi c cho thuê và chia s tài nguyên gi i dùng v i nhau làm gi m chi
t ng tính toán gi a m t ph m vi l i dùng. S chia s
phép t h t ph c v các bài toán l n v i chi phí th
th ng máy ch tính toán t u.
 Kh u t i nâng cao: V lý thuy n.
Vi ch u t i cao có th c th c hi n ch b ng các thao tác
kích chu t ho ct ng hoá.

tin c y is d c ký h ng s d ng v u
kho n ch ng d ch v r t cao ghi s n trong h ng. Ch ng d ch v
gi th ng t tri n khai do n n t c thi t k
và b o trì b u kinh nghi m v h th a, vi c luôn làm
vi c v i h th ng l n và g p nhi u l nhau nên quá trình khôi ph c h th ng sau
th m h ng là nhanh chóng.

ng: Tính co giãn th hi n s ng trong vi c cung c p tài

nguyên tính toán theo nhu c u th c t c i dùng ho c các ng d ng d ch v
tài nguyên s ng m t cách t ng sát v i nhu c u t i th i gian th c mà không
c i dùng ph i có k u khi n này.

B o m t: Tính b o m n nay v n là câu h i l n

i dùng ti n nay, kh om
c c i thi , nh vào m t s li u t p trung
n nên các nhà cung c p luôn chú tr ng nâng cao công ngh
t ra nh ng rào c li u. Bên c p
u ngu n l c cho vi c gi i quy t các v b o m t mà
nhi th c hi n. Các nhà cung c p s ghi nh các nh t ký
truy c c truy c p vào chính b n thân các nh t ký truy c p này có th t
a nhà cung c i dùng t mình mu n xác minh
rõ h th ng c a mình có an toàn không. M c dù v y, m i quan tâm lo ng i v vi c m t quy n
u khi n d li u nh y c

mc

Chi phí: Gi mc a
tv ph is d i duy trì
tr phí s d ng d ch v . So v i t ch t is d
không có tài s n sau kh

Các công c giám sát và qu n lý: Công c giám sát và b n và kh

pv i h n, m c dù thông báo g a BMC, CA,
Novell cho r ng các ng d ng qu n lý trung tâm d li c c i ti cung c p
ki m soát t li ch v

Chu : Chu n hóa giao ti p và thi t k c thông qua.

M i n n t ng cung c p các giao di n qu n lý và giao ti p ng d ng API khác nhau. Hi n nay,
các t ch
n các tiêu chu n v qu n d li u,
an ninh và các ch
 Tính s n sàng: Tính s n sàng l mc t. Tuy nhiên, trên
th c t v n th i, tính s mb
m t tr ng i hi n nay, khi ch có m t s ít nhà cung c p d ch v cam k cv s s n
sàng và liên t c c a d ch v , v th i gian s a ch a và ph c h i d li u.

V tuân th h nên ph c t p: Nh ng nhà cung c p d ch v n toán

chuy n d li u t i qu nr t l ng l o
i s d ng d ch v nt u này hoàn toàn có th
tv i dùng.

: H u h t các h ng th hi n giao kèo gi a nhà cung c i dùng

a h n m t vi n c li u khách hàng luôn an toàn và
tv
tâm vì h t nv t ch nghiên c u
trong gi i khoa h c.

C d ch v p d ch v theo yêu c u, tuy nhiên trong th c

t , các gói d ch v is d vào nhu c u và
kh ch n d ch v s n có. Ví d , vi c t c u hình chi ti t thông s các máy o hi n t i
c hi y, kh thích ng yêu c u c p d ch v cho các nhu c u
c th c a m t doanh nghi i các trung tâm d li u xây d ng riêng v i m c
ti p t c m c tiêu nâng cao kh a công ty.

Kh p v i h t ng thông tin s n có c a t ch c: Vi c tích h

mây vào h t ng s n có c c th c hi n c th . Các
mô hình k t n iv c nghiên c u.

F. GI I THI U M T S CS
D NG/TRI N KHAI PH BI N HI N NAY
Microsoft Azure p h t ng và n n t n toán
xây d ng b 2010. V m t h t ng, Azure cung c p các
máy ch o có th ch y h u hành Windows ho c Unix. V m t n n t n toán, Azure
h tr l p trình cho phép tri n khai trên Azure nhi u ng d ng phát tri n trên
các công c và framework khác nhau. Ph bi n là các ng d ng vi t trên n n .Net c a
Microsoft.

Amazon Web Service (AWS) i kh u là t p l p các

d ch v ch v máy o EC2 và d ch v S3. AWS là n n t
u tiên và ph bi n nh t hi n nay. Nhi u khách hàng l n s d ng AWS có th

Nimbus n m cung c p h t ng máy ch ng theo d ch

v thông qua giao di n k t n i d a trên chu n k t n i c a AWS.
 Google App Engine (GAE): GAE là n n t p h tr
d li nl ng th c thi cho các ngôn ng l p
trình ph bi n. Các ng d ng trên các ngôn ng h tr sau khi tri n khai trên GAE s ch y
trên các máy ch o c a Google.

G. N N C A GIÁO TRÌNH
Giáo trình gi i thi u t ng quan v công ngh p nh ng ki n
th nv m các công ngh c áp d ng và thành ph n
thi t k c a nó. Các ch n công ngh n n t ng c
g m: các trung tâm d li u l n, công ngh o hóa, các giao th c qu u khi n các
d ch v d li o m t và an toàn
khi s d ng ng d m b o ch ng d ch v , h ng
d ch v . Các ch n vi c tri n khai và phát tri n các d ch v m
các ki n th c v d ch v ng l u trúc và thi t k
các d ch v

c n l ch s ic
ra khái ni n nt u t p trung nêu rõ các
m c a n n t ng.

hi u rõ
trung tâm d li u l n và công ngh o hoá. Các mô hình mô ph
c gi i thi u.

i thi u m t trong nh ng d ch v t lõi là d ch v

tr và x lý d li u v i t ng quan v các h qu n lý t
sâu vào phân tích h th ng t d li u
không quan h c n.

nh b o m t c m ba ph n
l n: các thách th c v b o m t và an toàn d ch v m an
toàn cho d ch v i pháp thi t k c u trúc c

c xây d ng d ch v trên n n t n hình Azure s

c gi i thi u c th .

m b o ch ng các d ch v

i d ch
v ,...
 N N T NG VÀ PHÂN LO I
làm quen v i các khái ni m khái quát chung c a n n
t ng và phân lo cs c trang b các ki n th c v khái
ni m và mô hình c a Trung tâm d li p thu các ki n th c v công ngh
o hóa. M t ph n n i dung c
và các ki n trúc, n n t c cung c p trên th ng hi n nay.
M t s công c và gi i pháp mô ph i các trung tâm nghiên c u
c gi i thi c có th ti p c n các công c này.

1.1. TRUNG TÂM D LI U L N

Khái ni m Trung tâm d li u

V m t k thu t, trung tâm d li u (TTDL) hay data center có ngu n g c t các phòng
máy tính l n (main frames) th a ngành công nghi p máy tính trong nh
1960. T i th i k này, các h th u tiên c coi là nh ng thành t u l n lao
c a công ngh tính toán t ng d a trên k thu n t (electronic computing). Các h
th ng này là nh ng h th ng có nh ng yêu c u c c k ph c t p trong v n hành, b o trì, và
ng ho c bi t v ngu u hòa không khí.

V is ic ch
d n các máy tính l n trong các phòng máy tính t ih c
nghiên c u khoa h c. V i s gi m giá m nh c a ph n c ng server, các thi t b k t
n i m ng và s chu n hóa các h th ng cáp m ng, các h th -
d n d n có ch ng c a các t ch c và doanh nghi ph c v
công tác qu n lý và kinh doanh. Thu t ng TTDL dù ch c thi t
k riêng bên trong t ch c, doanh nghi p v i nh ng yêu c c bi t v ngu u
hòa không khí, c u trúc liên k t thi t b và m c s công nh n ph bi n
trong kho ng th i gian này.

TTDL là gi i pháp hoàn ch nh v m u ph i ho ,

nó có th cung c p các ng d ng cho m t t ch c doanh nghi p hay ph c v cho hàng ngàn
i c n truy c i thông tin. M i ho ng c u có ng r t l n
n vi s ng còn c a m t doanh nghi
hàng, công ty tài chính, sàn ch ng khoán, công ty b o hi

TTDL là m t h th ng máy tính c c k quan tr ng và r t d b t n h i, trong m t TTDL

ch a m ng máy ch , thi t b r tl ho ng t t, TTDL c n ph i có nh ng
h th ng ph tr n, h th ng làm mát, báo cháy, an ninh b o m t,..., cho dù
kích c nào thì các TTDL v n có chung nh ng ch d li u.
TTDL có th là m t phòng c a m t t ng l u, hay m t t ng c a m t toà nhà, ho c xây
m t toà nhà riêng.

Trung tâm d li i qua nhi c phát tri n v công ngh và c n

nay ti p t c phát tri n d ng m i nh t nh m hi i
hóa trung tâm d li ng hi u qu s d
ng c a thi t b , gi n hành h t ng cho khách hàng.

Các mô hình c a Trung tâm d li u

Hình 1.1. Mô hình Trung tâm d li n

 Hình 1.2. Trung tâm d li u có nhi mk tn ng vào

Hình 1.3. Mô hình trung tâm d li n

1.2. CÔNG NGH O HÓA

Khái ni m

o hóa (Virtualization) là công ngh tiên ti n nh t trong m t lo t các cu c cách m ng

công ngh nh o hóa h th u su t làm vi c c a máy
tính lên m t c ng có.

o hóa h th ng t c là ti n hành phân chia m t máy ch thành nhi u máy ch o ho c

k t h p nhi u máy ch v t lý thành m t máy ch iv i s d ng h nh n bi t
và s d ng các server o gi t máy v cl các tài nguyên c n thi t
(b vi x lý, b nh , k tn im o không h có nh ng tài nguyên
 cl y, nó ch s d c gán t máy ch v t lý. n ch t th
nh t là các server o s d ng tài nguyên c a máy ch v t lý, b n ch t th hai là các server
o có th ho t server v c l p.

L i ích c a o hóa

ng vi t trung tâm công ngh thông tin r t t n kém. Chi phí

mua các máy ch c u hình m nh và các ph n m m b n quy n là r t. Doanh nghi p luôn
luôn mu n c t gi m và h n ch t n thi t trong khi v ng
t và tính nh c a h th ng. V y nên vi c ng d ng o hóa tr thành nhu
c u c n thi t c a b t k doanh nghi p nào dù l n hay nh . Thay vì mua 10 máy ch cho 10
ng d ng thì ch c n mua 1 ho c 2 máy ch có h tr n có th ch y t t 10
ng d u này cho th y s khác bi t gi a h th ng o hóa và không o hóa. Bên
c c ng d ng i nh ng l i ích sau:

Qu n;

Tri n khai nhanh;

Ph c h h th ng nhanh;

Cân b ng t i và phân ph i tài nguyên linh ho t;

Ti t ki m chi phí;

o hóa góp ph ng tính liên t c, h n ch ng t quãng.

Ki n trúc o hóa

Xét v ki n trúc h th ng, các ki n trúc o hóa h th ng máy ch có th các d ng

chính là: Host based, Hypervisor based (còn g c chia nh
làm hai lo i là Monothic hypervisor và Microkernel hypervisor), Hybrid. Ngoài ra, tùy theo
s n ph m c tri
m o hóa c th s khác nhau.

Ki n trúc o hóa Hosted based

Còn g i là hosted hypervisor, ki n trúc này s d ng m t l p hypervisor ch y trên n n

t ng h u hành, s d ng các d ch v ch u hành cung c phân chia tài nguyên
t i các máy o. N u ta xem hypervisor là m t ph n m m riêng bi t, thì các h u hành
khách c a máy o s n m trên l p th ba so v i ph n c ng máy ch .

Nhìn vào hình 1.4, ta có th th c chia làm b n l p ho

N n t ng ph n c ng;
 H u hành Host;

H th ng virtual machine monitor (hypervisor);

Các ng d ng máy o: s d ng tài nguyên do hypervisor qu n lý.

Hình 1.4. Mô hình o hóa Hosted based

Ki n trúc o hóa Hypervisor based

Hình 1.5. Ki n trúc Hypervisor based

Trong mô hình này, ta th y l p ph n m m hypervisor ch y tr c ti p trên n n t ng ph n

c ng c a máy ch , không thông qua b t k m t h u hành hay m t n n t ng nào khác.
kh u khi n, ki m soát ph n c ng c a máy ch ng
th n lý các h u hành ch y trên nó.

M t h th ng o hóa máy ch s d ng n n t ng Bare Mental hypervisor bao g m ba

l p chính:

N n t ng ph n c ng: bao g m các thi t b nh p xu t, thi t b (Hdd, Ram), b vi

x lý CPU và các thi t b khác (các thi t b m ng, vi x h
 L p n n t ng o hóa: Virtual Machine Monitor th c hi n vi c liên l c tr c ti p v i n n
t ng ph n c i, qu n lý và phân ph i tài nguyên cho các h u hành khác n m
trên nó.

Các ng d ng máy o: các máy o này s l y tài nguyên t ph n c ng, thông qua s
c p phát và qu n lý c a hypervisor.

Ki n trúc lai Hybrid

Hybird là m t ki u o hóa m m. p o hóa

hypervisor ch y song song v i h u hành máy ch . Tuy nhiên, trong c u trúc o hóa này,
các máy ch o v n ph u hành máy ch truy c p ph n c
bi t ch c h u hành máy ch và các máy ch u ch y trong ch h t nhân.

Hình 1.6. Ki n trúc o hóa Hybrid

t trong nh ng v n nt n nh t là tính o
hóa (virtualization) c a h t i. Trên Linux, các gói ph n m m ngu n m cung
c p các gi i pháp xây d ng các t
m t công ngh o hóa riêng bi t. Ví d : Nimbus v i Xen (và c KVM), OpenStack v i
KVM/QEMU, VMWare v i VMWare Hypervisor, OpenVZ Linux Container v i công ngh
O o hóa giúp t m ts d
ng, s d ng theo yêu c u và kèm theo kh r ng linh ho t.
 o hóa là m t ph n không th thi u trong m a trên kh ng
o hóa cung c p m tr ng c n thi c các tài nguyên tính
, tài nguyên m ng nh c p phát theo nhu
c u. o hóa cung c t c p nh t trên ngu n tài nguyên
o hóa ch di n ra trong ph m vi máy o mà không ng t i các máy o
c c p phát.

Công ngh a m nh m vào công ngh o hóa vì các nhân t sau

Nhi u ng d ng có th ch y trên cùng m t server, tài nguyên có th c s d ng

hi u qu

Kh u hình cao: Nhi u ng d ng yêu c ng

ng b nh . Vi c c u hình này khó th c hi c m ph n c
d dàng trong o hóa. Ví d VMWare.

Kh n sàng c a ng d ng cao: o hóa cung c p kh c h i nhanh sau

nh p mà không gây ng t quãng quá trình s d ng
d ch v c i dùng.

Kh ng cao: o hóa cung c theo dõi và b o trì tài nguyên m t

cách t ng, m t s tài nguyên v d li ng có th và cho phép
dùng l i.

ng d ng o hóa trong doanh nghi p

M o hóa máy ch trong công ngh n toán c a doanh nghi p:

Ti t ki hí duy trì h th ng.

Ti t ki t máy ch ng tiêu th .

Gi m th i gian khôi ph c s c .

T ol ng ki m tra ch y th ng d ng mà không c
th ng m i.

D dàng trong vi c m r ng h th ng.

T ol ps i v i vi c s d

Xét ví d sau, m p khi h c n

toán m i:

a. L a ch n 1
 r h t ng c a t ch c.

ng xuyên b sung thêm máy ch , thi t b và k t n i.

b. L a ch n 2

T p trung hóa và o hóa các tài nguyên hi n có.

Nâng cao m s d t qua nh ng h n ch v t lý.

c. L a ch n 3

S d h t

M r ng t kh i ph m vi trung tâm d li u doanh nghi p.

n toán t các d ch v

Tr ti n theo m s d ng.

c áp d ng công ngh o hóa

Doanh nghi p có r t nhi u máy ch , m i máy ch t nhi

v y vi c truy xu t hay b o trì d li u là r t c các d li c o
p gi m thi u chi phí v n hành b o trì b ng.

Ti p nh n yêu c u: ghi nh n l i các thông tin chi ti t v yêu c u h tr i yêu c u,

thông tin khách hàng ho i yêu c u, hình th c ti p nh n tho

i x lý i ti p nh n có th tr c ti p x lý ho c chuy n cho các b

ph n ch lý yêu c u h tr i v i các yêu c i x lý có th x lý
và nh p thông tin ph n h i tr c ti p cho yêu c i v i các yêu c u ph c t i nhi u
i tham gia x lý, có th s d ng phân h qu n lý công vi ti n hành phân công công
vi c và theo dõi k t qu th c hi n qua h th ng báo cáo ngày.

Qu n lý kho tri th c (knowlegde base): Qu n lý các gi i pháp x lý các tình hu ng s n có

i ti p nh n, x lý có th tìm ki m và tr l i ngay cho các tình hu
th p nh t gi i pháp cho các tình hu a x lý vào kho tri th c
chung.

Ví d v d ch v ng d ng trên n n t ng h t ng o hóa ng d ng CloudOffice

Qu n lý công vi c:

Giao vi c, l p k ho ch th c hi n.
 Báo cáo công vi c, theo dõi ti và m hoàn thành công vi c.

L ch làm vi c.

Qu n lý Hành chính: Qu y t ; Qu n lý tài nguyên, tài s n; Qu

phòng ph m, công c d ng c ; Qu n lý ch m công, báo cáo ngày; Qu n lý tài li u dùng
chung; Qu n lý tin t c n i b ; Qu n lý ngày làm vi c; Qu n lý th i gian làm vi c, ngh phép.

CloudHelpdesk H tr khách hàng: H th ng cung c tr khách hàng,

ti p nh n và x lý các v n d ch v i các t ch c,
doanh nghi p. Ki m soát ch t ch quy trình h tr ó s không còn hi n
ng b quên, không x lý k p th i các yêu c u h tr t làm vi c c a
nhân viên h tr khách hàng. T ng h c ch ng s n ph m, d ch v c a
doanh nghi p.

CloudHRM Qu n lý nhân s : Cung c g qu n lý xuyên su t các thông tin

v cán b t khi b u tuy n d n khi k t thúc quá trình làm vi c. Quy trình qu n
lý xuyên su c nhân viên, k p th i ban hành các chính
y nhân l c phát tri n.

Các ch a CloudHRM: Qu ng h p báo cáo, Qu n

lý tuy n d ng, Qu n lý h n lý h ng, Qu n lý nhân viên, Qu n lý nhóm nhân
viên, Qu o.

CloudAccounting Qu n lý tài chính k toán: Cung c c v các nghi p

v tài chính k toán c a t ch c, doanh nghi p, c p nh t các ch tài chính k toán m i
nh t, các quy trình nghi p v k toán t ng giúp nâng cao hi u qu b ph n tài chính k
toán c a doanh nghi p, quy trình qu n lý t p trung giúp lãnh o ki c tình hình
tài chính, các lu ng ti n, công n c a doanh nghi p.

Các ch a CloudAccounting: Qu n lý t m ng, Qu n lý ti n m t, ti n g i

ngân hàng, Qu n lý bán hàng, Qu n lý mua hàng, Qu n lý kho, Qu n lý thu ,
Qu n lý tài s n.

K t lu n

V n, mô hình ra có tính kh thi

c các yêu c

V n d ng lý thuy t v công ngh o hóa: Raid, San, High Availability và nh ng công

ngh liên quan có ch h tr áp d ng cho doanh nghi p c a mình.
 V nd c các thành ph n, c u trúc và ch ng ph n c a h th ng o hóa.
Tri n khai mô hình o hóa máy ch có các l i ích khi ng d ng mô hình o hóa vào trong
th c t t ki i u su t, d qu

1.3. PHÂN LO
MÂY
p d ch v ng khách hàng

Infrastructure as a Service D ch v h t ng: Mô hình d ch v này cung c p cho khách

hàng tài nguyên x ,m n khác. T
hàng có th tri n khai và ch y ph n m m tùy ý, bao g m h u hành và các ng d ng.
Khách hàng không qu n lý ho c ki h t m bên
i, m soát h th và các ng d c tri ng
th i ki m soát có gi i h n c a các thành ph n m ng.

Platform as a Service D ch v n n t ng: Mô hình d ch v này cung c p cho khách hàng

kh n khai trên h t i ng d ng c a h b ng vi c s d ng
các ngôn ng l n, d ch v , công c c h tr t bên th i
dùng không c n qu n lý ho c ki h t
máy ch o, m ng, h u c ng ch y ng
d ng c a h .

Software as a Service D ch v ph n m m: Mô hình d ch v này cung c p cho phép

khách hàng s d ng các d ch v ph n m m c a nhà cung c p ng d c tri n khai trên
h t n ng d ng có th truy c p t các thi t b khác nhau thông
qua giao di ng h t trình duy t web (ví d
email trên web), ho c qua giao di n c n lý ho c ki m
s h t i bao g m m ng, máy ch , h u hành,
i ngo i l có th thi t l p c u hình ng d ng h n ch i s d ng c th .

1.4. KI NG TH NG
M t trong nh ng bài toán quan tr ng c i nh giá cho tài nguyên
cho thuê. Có m t s

nh giá c nh: Nhà cung c p s c t v kh nh (dung

ng b nh c c p phát, lo i CPU và t ...).

nh s d ng c áp d ng ph bi ng d li u truy n t i, dung
ng b nh c c p phát và s d n chuy
 nh giá theo thuê bao: ng d ng ph n l n trong mô hình d ch v ph n m m (SaaS)
i dùng s tiên nh m c s d ng ng d ng
chính xác cao).

V p d ch v i s d ng c n có nh ng
th a thu n c th v vi c áp d nh giá v u này ph c nêu
nh v yêu c u ch ng d ch v QoS
(Quality of Service). Ki n trúc Market-oriented cloud bao g m b n thành ph n ch y u:

i dùng/Nhà môi gi i) i dùng hay nhà phân ph i s d ng quy n

g i yêu c u d ch v t b t k gi i t i trung tâm d li
c x lý.

SLA Resource Allocator (B phân ph i tài nguyên SLA) t trung gian

gi a các nhà cung c p Cloud v i dùng/nhà môi gi i bên ngoài.

VMs (các máy o virtual machine): Nhi u máy o có th c m và t t t ng trên

m t máy v phù h p v i yêu c u d ch v t i dùng/nhà môi gi i bên ngoài
p v i vi c s d ng hi u qu tài nguyên t phía nhà cung c
cung c p máy t trong nh ng công ngh ch ch t cho phép tham
s hóa c u hình máy ch phù h p v u lu t s d c ký k t.

Physical Machines (các máy v t lý): Các máy v t lý chính là tài nguyên h t ng c a nhà
cung c p cloud. Các máy tính v t lý này ch c p phát và ch y các
máy o theo yêu c u.
 Hình 1.7. Ki n trúc Market-Oriented Cloud

t, b phân ph i tài nguyên SLA g m các thành ph

Service Request Examiner and Admission Control: Khi m t yêu c u d ch v c g i lên

l us c phiên d ch thành các yêu c u v ch ng d ch v nh
xem yêu c c ch p nh n hay t ch m b o r ng không có tình tr ng
quá t i d ch v khi các yêu c u d ch v không th vì gi i h n c a tài
nguyên h th ng s n có. D ch v này c n thông tin tr ng thái cu i cùng v tình tr ng s n
sàng c a tài nguyên (t VM Monitor) và kh lý t i (t Service
Request Monitor) theo th t quy nh vi c phân ph i tài nguyên m t cách hi u qu .
ch v này s phân yên c u cho các máy c t tài nguyên cho
máy c c p phát.

Pricing: Cung c quy nh cách các yêu c u d ch v c tính phí s d ng. Ví

d ch v c tính phí s d ng d a theo th i gian th c thi các nhi m v , t l giá c
(c i) hay tính s n sàng c a tài nguyên (s n có/yêu c nh giá thích
h p có m m cân b i s d ng và nhà cung c p d ch v cloud.

Accounting: Cung c cs d tính chi phí

i dùng.
 VM Monitor: Cung c t, giám sát nh ng máy d ng và các thông
tin v tài nguyên c a chúng.

Dispatcher: Cung c b u th c thi vi c c p phát máy o cho nh ng yêu c u

d ch v c ch p nh n.

Service Request Monitor: Cung c t ti n trình yêu c u d ch v .

1.5. CÁC CÔNG C MÔ PH

Hi n nay, bên c nh các h th i, các ph n m
mã ngu n m còn có m t s công c có ch
công c i s d ng, các nhà nghiên c u công ngh có th th
nghi m các s n ph m công ngh c a mình n ph i t mình qu n lý
m t. Tiêu bi u nh t trong các công c mô ph

Ki n trúc CloudSim

M t cách t ng th , CloudSim bao g m b n l p (xem hình 1.8):

SimJava: M c th p nh t trong ki n trúc bao g m nh ng công c mô ph ng s ki n dùng

hi n th c nh ng ch t lõi c n thi t cho vi c mô ph ng l p
x p và x lý s ki n, kh i t o các thành ph n, qu n lý mô ph ng h .

GridSim: B công c h tr các thành ph n ph n m m c p cao mô hình hóa

nhi u n n t i, bao g m c h th ng m ng và liên k ng b nh ng thành ph
b nc p d li u, d ch v t, d ch v thông tin.

CloudSim: là ph n hi n th c m c ti p theo do vi c m r ng t
b c cung c p b i l p GridSim. CloudSim cung c p h tr cho vi c mô hình và mô
ph ng n n t ng Cloud. L p CloudSim qu n lý vi c kh i t o và th c thi các
th c th c t lõi (máy o, thi t b , ng d ng) trong su t quá trình mô ph ng. L p này
có kh it ng th i và qu n lý m r ng trong su t v i nh ng n n t ng Cloud
bao g m hàng nghìn thành ph n h th ng. Nh ng v n khai máy o VM
d a trên yêu c i dùng, qu n lý quá trình th c thi ng d ng và theo dõi t u
c qu n lý b i l p này.
 Hình 1.8. Ki n trúc l p c a CloudSim

User code p trên cùng c a h th ng mô ph ng cho phép c u hình nh ng ch c

n các máy ch (s c t máy ch o), liên quan n ng d ng (s
ng các tác v và yêu c c t ), các máy o VM, s i dùng. M i phát
tri n ng d ng mô ph ng Cloud có th tùy ch n và tham s c u hình ng d ng, ng c nh
th c nghi m l p này.

Mô hình mô ph ng Cloud

Ki n trúc d ch v n n t
mô ph ng b i thành ph c t o b i các t p h p các Host, có
trách nhi m qu n lý các máy o VM trong chu k s ng c a chúng. Các Host là các nút trong
 c tham s kh lý c a b vi x lý trung tâm CPU (bi u di
MIPS = milion of instruction per second), b nh , kh nh th i
x lý vi c c p phát lõi tính toán cho các máy o. Các thành ph n máy Host c a n n t ng
mô ph ng h tr mô ph ng vi x lý m

Vi c phân ph i máy o ph c v cho ng d ng c th n các thành ph n Host là

trách nhi m c a thành ph n Virtual Machine Provisioner. Thành ph n này cung c p m t t p
i s d ng, v u ph ng t i
m c tiêu t u qu s d ng. Nh ng chính sách m nh hi n có s n r t gi
cs c ph c v c.

V i m i thành ph n Host, s c p phát các vi x lý CPU t i các máy c th c hi n

u ph i c th d a theo s ng yêu c u và s ng vi x lý s n có. Do
v y, có th p phát CPU dành riêng cho máy ng
gi a các máy o (chia s theo th i gian).

Mô hình c p phát máy o VM

M t trong nh ng khi n Cloud computing khác bi t v i Grid computing là vi c

tri n khai t và các công c o hoá.

cho phép gi l p nh ng chính sách khác nhau, CloudSim h tr vi c c p phát máy o

VM hai m c tiên t i m c máy o VM. m u tiên, có th
nh rõ t c x lý c a m i nhân trong Host s c gán cho m i máy o. T i
m c ti p theo, các máy o VM s c phân rõ t c x lý c th cho m i tác v
c th c thi. T i m i m c, CloudSim hi n th c chính sách c p phát tài nguyên theo th i
gian và không gian.

Mô hình ch Cloud

Mô hình ch i môi gi i gi a nhà cung c p d ch v Cloud và

m nh n c n a, nh ng d ch v này c
nh chi phí d ch v và các chính sách v giá.

Mô hinh chính sách, chi phí và giá c là m c xem xét khi thi t k
trình mô ph ng Cloud, b n thu n là:

Chi phí m i b x lý;

Chi phí m b nh ;

Chi phí m ;

Chi phí m d ng.

 Chi phí m b nh c kèm theo trong quá trình kh i t o máy o.
Chi phí m d ng có trong quá trình truy n d li u. Bên c
chi phí s d ng b nh và các chi phí liên quan có m i liên h v i vi c s d ng tài
nguyên tính toán. Do v y, n u máy c t o mà không có tác v nào th c thi trên
chúng, thì ch có chi phí v b nh . Nh ng v này có th ib i
i dùng.

1.6. CÂU H I VÀ BÀI T P

1. a trung tâm d li u.

2. So sánh các mô hình trung tâm d li m c a t ng mô

hình khi áp d ng cho các doanh nghi p.

3. c thù c a công ngh o hóa v

4. So sánh các ki n trúc m c a t ng ki n trúc.

5. Các phân lo m gì gi ng và khác

nhau.

6. Phân bi t vai trò c a các thành ph n trong ki ng th ng.

7. m c a b phân ph i tài nguyên SLA trong ki

ng. Tìm hi u và trình bày m t s ki n trúc SLA c th .

8. Tìm hi u và trình bày chi ti t v công c mô ph


2.1. Ô TH
NH T B NH NFS, AFS
Trong ph n này, chúng ta s
b th ng qu n lý t
phân tán là nh m m
cùng m ng n i b .
VÀ X LÝ D LI U
NG
u ki n trúc các h th
c tính chung c a các h
t p trung và chia s thông tin cho các máy tính trong

NFS

NFS hay Network File System là ki n trúc h th ng t p tin phân tán mà m t máy ch
trong h th , cung c c a các ng
c c b , h th ng RAID cho các máy tính khác qua giao th c m ng. NFS là ki n trúc h qu n
lý t p tin phân tán r t ph bi c h tr b i h u h t các n n t ng h
Windows, Unix.

m c a NFS là tính trong su i dùng cu i v cách th c truy c p t p tin

hay v . H th ng t c ánh x c
trong h th ng qu n lý t p tin c c b và không có s khác bi t. Y m c a NFS là tính
kh m th p do m c ghi d li u th c hi n qua k t n i m ng v i máy ch
ng h p n u có truy c t t p, hi
c a NFS suy gi m rõ r t.

AFS

t h th ng t p tin phân tán nh m m t p tin cho m ng

l i dùng m ng. So v i NFS, AFS có tính kh m cs ng
i dùng l p t p tin, toàn b t p tin s c
sao chép v is d c th c hi n trên t
Khi t i dung t p tin s c c p nh t v phía máy ch . Chính vì
v i v it is d
nh t quán c a t m b o.
 Hình 2.1. Ki n trúc h th ng t p tin NFS

2.2. H TH HDFS, GFS

HDFS

Hadoop framwork c a Apache là m t n n t phân tích các t p d li u r t l n

mà không th x c trên m t máy ch duy nh t. Hadoop tr ng hóa mô hình
tính toán MapReduce, làm nó tr nên d ti p c i các nhà phát tri n. Hadoop có kh
r ng vô s và có th x lý t t c ho ng và phân ph i liên quan
n vi c phân lo i d li u.

T ng quan thi t k c a HDFS

i trên nhu c r d li u c a Nutch,

m t d án Search Engine ngu n m . HDFS k th c tính chung c a các h th ng t p
tin phân tán th h tin c y, kh r ng và hi u su t ho ng. HDFS
c thi t k v i nh ng gi

Th nh t, các l i v ph n c ng s ng xuyên x y ra. H th ng HDFS s ch y trên các

cluster v c th c xây d ng t các
ph n c ng, giá r , t l l i cao. Ch ng và s ng c a các thành ph n
ph n c ys t t y ud n t l x y ra l i trên h th ng cluster cao. Có th m
qua m t s l i c a ng d ng, l i c a h u hành, l ng, b nh , l i c a các
thi t b k t n i, l i m ng, l i v ngu , kh n l i, ch ng ch u l i và
t ng ph c h i ph c tích h p vào trong h th ng HDFS.

Th d li ng l c thi t k t
các t c l n hàng GB, th gi i quy t bài toán
này, d li u c a các t p tin l n s c chia nh thành các kh i l n (ví d 64MB) và phân
. So v i các h th ng t p tin khác, HDFS không t
hàng t t p tin nh v c m i t p tin ch m c a thi t k t p tin
l n là gi m t i cho h th ng qu n lý không gian t p tin, gi m th
m c hay tìm ki m t p tin.

Th c thi t k ch i n i dung các t

tr qua phép toán thêm li u vào cu i t li u hi n có.
Vi c ghi d li u lên m t v trí ng u nhiên trong t c h tr . M c
t o ra, các t p tin s tr thành file ch c (read-only). Thi t k n so v i các
h th ng qu n lý t p tin truy n th ng do khác bi t v m d c thi t k
t d li u cho vi u vào có th là các t p tin
nh t ký logs hay d li u liên t n t các c m bi n. V u vào d li u này thì thao tác
ghi ng li u là không c n thi n hóa h tr ghi d
li HDFS t th ng.

Ngày nay, Hadoop cluster và HDFS r t ph bi n trên th gi i. N i b t nh t là h th ng

c a Yahoo v i m n 1100 nút v ng HDFS là 12 PB. Các công ty
ng các cluster ch y HDFS v i dung

Ki n trúc HDFS

Gi th ng t p tin khác, HDFS duy trì m t c u trúc cây phân c p các t p tin,
c mà các t p tin s c m i t p tin
l n, m i t p tin s c chia ra thành các kh i (block) và m i kh i này s có m t block ID
nh n di n. Các kh i c a cùng m t file (tr kh i cu i cùng) s c và kích
c g i là block size c a t i kh i c a t p tin s thành
nhi u b n sao (replica) khác nhau vì m li u. Các kh phân
tán trên các máy ch cài HDFS. HDFS có m t ki n trúc ch /khách (master/slave).
Trên m t cluster ch y HDFS, có hai lo i nút (node) là Namenode và Datanode. M t cluster
có duy nh t m t Namenode và có m t ho c nhi u Datanode.

master, ch u trách nhi m duy trì thông tin v c u trúc cây

phân c p các t c c a h th ng t p tin và các siêu d li u (metadata) khác c a
h th ng t p tin. C th g m có:

File system namespace (không gian tên t p tin): là hình c c a h th ng

t p tin t i m t th p tin th hi n t t c c có
trên h th ng file và quan h gi a chúng.
 ánh x t tên t p tin ra thành danh sách các kh i: V i m i t p tin, ta có
m t danh sách có th t các kh i block c a t i kh i di n b i Block ID.

các kh i: Các kh i di n m t Block ID. V i m i block, ta có m t

các b n sao c a kh

Các DataNode s ch u trách nhi các kh i th t s c a t ng t p tin c a HDFS.

M i m t kh i s t t p tin riêng bi t trên h th ng t p tin c c b c a
DataNode. Trong ng c nh MapReduce, các DataNode này còn có ch i
d li u là chính các kh . Ki n trúc c c th hi n trong hình 2.2.

Hình 2.2. Ki n trúc HDFS

V n, Namenode s ch u trách nhi u ph i các thao tác truy c c/ghi d

li u) c i s d ng (client) lên h th ng HDFS. Khi client c a h th ng mu cm t
t p tin trên h th ng HDFS, client này s th c hi n m t yêu c n
l y các metadata c a t p tin c c. T metadata này, client s bi c
danh sách các block c a t p tin và v trí c a các DataNode ch a các b n sao c a t ng block.
Client s truy c th c hi n các yêu c c các block.

nh k , m i DataNode s báo cáo cho NameNode bi t v danh sách t t c các block mà

, NameNode s d a vào nh c p nh t l i các metadata
trong nó. C sau m i l n c p nh t l y, metadata trên NameNode s c tính
nh t quán v i d li u trên các DataNode. Toàn b tr ng thái c tình
tr ng th ng nh c g i là m t checkpoint. Ch khi nào metadata tr ng thái
checkpoint m i có th c nhân b n cho m c h i l i NameNode.

a client và HDFS

Vi c t n t i duy nh t m t NameNode trên m t h th n hóa thi t

k c a h th ng và cho phép NameNode ra nh ng quy nh thông minh trong vi c s p x p
các block d li u lên trên các DataNode d a vào các ki n th c v ng h th
c u trúc m ng, kh a các DataNode... Tuy nhiên, m t nhu c t
ra là c n ph i t i thi u hóa s tham gia c c/ghi d li u lên
h th tránh tình tr ng nút th t c chai (bottle neck). Client s không bao gi c hay
ghi d li u lên h th h i NameNode v
thông tin các DataNode có các block c n truy c p ho c các DataNode có th ghi các block
m l i t m th i các thông tin này và k t n i tr c ti p v i các
th c hi n các thao tác truy xu t d li u.

c file

sau miêu t c m t t p tin trên HDFS.

c t p tin trên HDFS

u tiên, client s m t p tin c c b ng cách g i yêu c ct n NameNode

(1). NameNode s th c hi n m t s ki c yêu c c có t n t i không.
N u không có v gì x y ra, NameNode s g i di n b i Block
ID) c a t p tin cùng v a ch các DataNode ch a các b n sao c a block này (2). Ti p theo,
client s m các k t n i t i DataNode, th c hi n m t yêu c yêu c u nh n block c n
tn iv i m i block, ta có th có nhi u DataNode
các b n sao c ch c b n sao c a block t DataNode theo th
t c c u hình trong h th ng. Client s th c hi n vi c các block l i
n khi block cu i cùng c c xong.

y, trong quá trình m c m t file trên HDFS, ta th y client s tr c ti p

k tn iv l y d li u ch không c n th c hi n gián ti p qua NameNode.
u này s làm gi t nhi u vi i d li u gi a client và NameNode, kh ng
luân chuy n d li u s c tr u ra kh p cluster, tình tr tc
không x y HDFS có th ng th i nhi u client cùng thao tác
t i m t th m.

Quá trình ghi file

Quá trình ghi t p tin b u v i vi c client s g i yêu c u t o m t ch m c t p tin (file

entry) lên không gian tên c a h th ng t n NameNode (1). T p tin m ct o s
r ng, t quy nh danh sách các DataNode
s ch a các block c a t p tin và g i l i cho client (2). Client s chia d li u c a t p tin c n
t o ra thành các block, m i block s h nhi u b n sao trên các DataNode
khác nhau (tùy vào ch s nhân b n c a t p tin).

Hình 2.4. Quá trình t o và ghi d li u lên t p tin HDFS

Client g i block cho DataNode th nh t, DataNode th nh t sau khi nh c block s

ti i b n sao th nh t c a block. Ti p theo DataNode th nh t s g i block này
cho DataNode th n sao th hai c , DataNode th hai s
g i packet cho DataNode th ba. C n sao c a m t
block. Quá trình n t ng d n d li u data pile. Sau khi
DataNode cu i cùng nh c thành công block, nó s g i l i cho DataNode th hai m t
gói xác nh n r hai l i g i gói xác nh n tình tr ng thành
công c a hai DataNode v DataNode th nh t.
 Client s nh c các báo cáo xác nh n t DataNode th nh t cho tình tr ng thành
công c a t t c DataNode trên data pile. N u có b t k m t DataNode nào b l i trong quá
trình ghi d li u, client s ti n hành xác nh n l i n sao
c a block và th c hi n m t hành vi ghi l i block lên trên DataNode b l i.

Sau khi t t c các block c a t th c hi n

m p báo cho NameNode nh m c p nh t l i danh sách các block c a t p tin v a
t o. Thông tin ánh x t s c NameNode
t ng c p nh t qua giao th nh k các DataNode s g i báo cáo cho
NameNode danh sách các block mà nó qu n lý.

v c, client s tr c ti p ghi d li u lên các

DataNode mà không c n ph i thông qua NameNode. M m n i tr i n a là khi client
ghi m t block v i ch s nhân b n là n, t c nó c n ghi n block lên n DataNode, nh
luân chuy n block d li u qua ng d ng d li u c n write t client s
gi u ra các DataNode trên cluster.

c kh i block

d li u nh nh t không ph i là byte, bit hay

KB mà là m c block (block size) c ng s ng d li u
nh nh t mà ta có th th ng t
s d i d li u nh nh t, block size trên các file system này
ng là kho ng nhi u l ng.

i block này s trên Datanode

thành m t file riêng bi t trên h th ng file local c i d li u
nh nh t gi a HDFS và client c a nó. Block size là m t trong nh m quan tr ng trong
thi t k HDFS. Block size m nh c ng trên các h
th ng l i ta dùng block size là 128 MB, l a các h th ng file
truy n th ng r t nhi u.

Vi c s d ng block size l n, t c s gi m s ng block c a m t t p tin, mang l i m t s

thu n l u tiên, nó s làm gi m nhu c i NameNode c a client vì vi c
c/ghi trên m t block ch c n m t l i l
hai, v i block size l n, client s ph il n
client c c m t BlockID trên DataNode, client ph i t o m t k t n n
DataNode. Vi c gi m s ng block c c s gi m s ng k t n i c n t o, client s
ng làm vi c v i m t k t n i b n v o nhi u k t n i. Th ba, vi c gi m s
ng block c a m t t p tin s làm gi m kh u này
giúp MasterNode có th metadata vào b nh chính mà không c n ph
ng.

M t khác, vi c s d ng block size l n s d n vi c m t t p tin nh ch có m t vài

ng là ch có m u này d n vi tr thành
 m nóng khi có nhi u client cùng truy c p vào t p tin. Tuy nhiên, h th n
ch làm vi c l n v i nhi c p ph n trên nên
s b tc trong th c ti n.

GFS

GFS hay Google file system là h th ng t p tin phân tán phát tri n b i
c HDFS. GFS có ki HDFS, là hình m c ng phát tri n nên
c c u hình v i MasterNode và các shadow Master nh m m
ch u l i. Trong quá trình ho ng, n u MasterNode g p s c , m t shadow Master s c
l a ch n thay th MasterNode. Quá trình này hoàn toàn trong su t v is
d các block, GFS s d ng các k thu t ki m tra l
tr m phát hi n và khôi ph c block b l i m t cách nhanh chóng. GFS là
n n t ng phát tri n các h th ng khác c

D LI U NOSQL
Các h qu n tr d li u quan h (RDBMS) t i pháp s m t
và truy v n d li u c u trúc trong nhi u th p k qua. RDBMS cung c p mô
hình d li u quan h mà v i mô hình này có th c t h u h t m i quan h gi a các t p d
li . M t trong nh n c a RDBMS là b m ng
phép x lý các giao d ch d li u m t cách tin c u này gi i phóng ng d ng kh i kh i
ng công vi c kh ng l m b o tính toàn v n c a d li u trong truy c

ng d li ngày càng l t ra kh i gi i h n x lý c a m t
máy ch RDBMS duy nh t, r t nhi u các k thu m r ng hi ah
th ng RDBMS. M t trong nh ng k thu t ph bi c hi n b ng
d li u t ng th thành các ph m RDBMS
clu ph c t p cao c b m ACID, các c m RDBMS cluster
ng ch c tri n khai trên quy mô nh vài ch c n t.

T ng nghiên c u v d li u trên th gi ng ý r ng s th ng
tr c t thúc và kêu g i c n ph i thi t k d li u chuyên bi t hóa v i
tính kh m phù h p v i nhu c u th c t . L p các h d li u m cg i
i tên chung là NoSQL. Hi n t i có các h
Cassandra, CouchD

m chung c a các h NoSQL là tính kh m cao, so v i RDBMS có nh ng khác bi t

Mô hình d li n hoá: NoSQL không t ch c d li i các b ng quan h .

NoSQL có mô hình t ch c d li i b n nhóm chính: key/value, h n
(document-oriented), h c t (column- d li th (Graph
database).
 d li u (DBMS) key/value cung c p mô hình d li u và giao di n ng d ng API
n nh t gi ng v i b ng v i m i khóa, DBMS key/value ch cho
c, ghi và xóa giá tr nh danh b ki u NoSQL key/value là:
Amazon Dynamo, Riak.

c thi t k qu n tr d li u n a c u trúc (semistructured

data) t ch i d ng t p h n. Gi n
nh danh b ng m t khóa duy nh n có c u trúc
g m nhi u thu n cho phép t o ch m c tìm ki ng
thu c tính này. Ví d c n bao g m: CouchDB và MongoDB.

DBMS h c t t ch c c u trúc d li i d ng các b ng ánh x

hình Google Bigtable. V n, d li u t n t i d ng b
các dòng trong b ng không nh t thi t có cùng t p các c n n a, DBMS h c t này ph n
l n không h tr

ph c t n hóa: RDBMS v m b o d li c
toàn v n và nh t quán trong giao d c tính này trong th c ti n v i các ng
d ng int n nay tr nên không c n thi t. NoSQL l a ch n tính kh m thay vì
cam k t b có th m r ng t i mô hình tri n khai phân tán trên hàng ngàn
máy ch , NoSQL ph n l n ch h tr mô hình nh t quán sau cùng (eventual
consistenc c có th c tr v d li cc p
nh t v im i v u ki mb c luôn nh n v d
li u m i nh p nh t.

Mô hình m r ng ngang trên ph n c ng ph thông: Không gi ng n

NoSQL có tính kh m cao trên các ph n c ng ph thông. Các n c a NoSQL có th
gia nh p hay ra kh i h th ng tùy theo nhu c u mà không làm n s ho ng
c a h th ng.

LI U L N
Các kho l d li u phân tán là thành ph n không th thi
d li u t is d
d li u này còn d m nh và cung c p các t p tin nh máy o
ph c v cho chính n n t ng o hóa c
u thi t k Openstack Swift, Amazon S3, thi t k c a các h
qu n tr d li u m i ph bi n trên n th mô hình tính
toán MapReduce/Hadoop.

M m chung c a h qu n tr d li
tác HTTP API, không s d ng giao di n h th ng qu n lý t ng.

Amazon S3
 Amazon S3 là d ch v d li u trên n nt
i thi p giao di ng d ng
và truy c p d li u b t c khi nào và b t c tn i
Internet. Các nhà phát tri n ng d i s d ng S3 không ph i tr b t k kho n
t nào, ch tr phí d d ng.

Khi ra công b i s d ng là 0,15 USD m t gigabyte m i

tháng, v cs d g i và nh n d li u, tính phí cho
m i yêu c u (nh n hay g i). Amazon tuyên b d ng n n t ng
S3 v i tính kh m ch y m n t toàn c u c a h .

t nghìn t th c th n
2012. Con s 102 t th c th th c th trong
trong
c s d ng cho web hosting,
cho các h th ng backup. H ng d ch v cho S3 kèm theo m t
m b o 99,9% th i gian ho ng h i kho ng 43 phút th i gian
ch t m i tháng.

Các khái ni trong Amazon S3

ng d li u (Objects) ng d li m các t p tin

trong h th ng qu n lý t ng. M v i siêu d li u
ct nh s a, ngày kh i t is
d ng có th là vô h n và m ng có th ch a 5 TB d li u.

Thùng (buckets): M trong m c hi t

c trên h qu n lý t p tin. Tuy nhiên, khác v i h qu n lý t p tin, các thùng ch ch a
ng d li u, không ch a các thùng con.

Khóa (keys): M ng d li nh danh b i m t khóa duy

nh t ng v i thùng có ch tr tính phiên b n, do v nh danh c a
m i m t phiên b n (version) c ng d li c xây d ng t tên thùng, khóa và mã
phiên b n.

(Regions) i s d ng S3 kh i t o thùng theo khu v a lý

n khai h th ng S3. Vi c cho phép l a ch t tr ng
truy truy c p. S3 hi c tri , châu
Âu, khu v

Thi t k

Amazon không công b thông tin chi ti t thi t k c a S3. Theo Amazon, thi t k c a S3
nh m m p kh r ng, tính s tr th p v i chi phí.
 ng hay th c th d li i
c t ch c thành các thùng bucket (m i thùng thu c s h u c a m t d ch v Web
Amazon ho c tài kho n AWS). M i th c th nh danh trong m i nhóm b ng m t
khóa duy nh t gán v is d ng có th ct c
li t kê và l y ra b ng cách s d ng ho c m t giao di n HTTP ki u REST ho c giao di n
ng có th c t i v b ng cách s d ng giao di n giao th c
BitTorrent.

S3 h tr các giao th c b o m t, chính sách quy n truy c ng và các

c l a ch ng có th a ch thông
qua URL:

http://s3.amazonaws.com/bucket/key

http://bucket.s3.amazonaws.com/key

ng có th truy c p qua giao th c HTTP, S3 có th cs d thay

th h t xác th c AWS Amazon cho phép
ch s h u nhóm t o ra m t URL xác th c v i th i gian t n t nh s n. Ví d
i s d ng có th xây d ng m t URL mà có th c giao cho m t bên th truy
c p trong m t th p theo, ho c 24 gi ti p theo.

M i m c trong m c ph c v m t ngu n c p d li u
BitTorrent. Các kho d li u c a S3 có th ho t máy ch ngu n cho
m t torrent và client BitTorrent b t k có th l y l i t p tin qua giao th u
này làm gi c t i xu ng c a các th c th ph bi n vì các
client BitTorrent trong quá trình t i v ng d li c làm trung
li u t i các client khác.

D ch v

p các tùy ch các

i s h tr tài li u trang ch ch m c (index.html) và h tr tài li u báo
l i. S h tr t k t qu t yêu c u c i s d ng t
2006. Ví d ng h c c u hình v i các b
tr http://subdomain.example.com/. Trong quá kh , m i truy c p vào URL này s
ch là m nh d ng XML c ng thay vì m t trang ch phù
h p v i khách truy c p ng u nhiên. Tuy nhiên, ngày nay trên S3 có
th ch nh m t trang ch m hi n th và m hi n th ng
h p trang m nh này không t n t i.

a S3
 Tính nh is d c ký th a thu n cung c p d ch v v i m c duy trì
tính s n sàng c a h th c thi t k ch u l i và ph c h i h th ng
nhanh trong th i gian t i thi u.

n, d dùng: S3 cung c p giao di n k t n n giao ti p

trên các ngôn ng ph bi n nh

Tính m r ng: S3 ch tính phí d ch v d is

d ng có toàn quy c gi m s ng d li t
chi phí s d ng.

Tính r : Theo tính toán th ng kê, chi phí s d ng S3 r t c nh tranh v i các gi i pháp t
thi t k trên máy ch riêng.

OpenStack Swift

OpenStack Swift là h th ng có tính kh m c thi t k

kh ng l n các d li u phi c u trúc v i chi phí th p thông qua giao di n ng
d ng Restful. H th ng OpenStack Swift có th tri n khai m r ng t m t vài n
tr v gi i h n lên t i hàng ngàn n phân tán v ng
t ng th lên t c thi t k ch u l i, trong h th ng
không có b t c thành ph m ch t duy nh t (single point of failure) mà h ng hóc
c a thành ph n này kéo theo vi c d ng ho ng c a toàn b h th
tr c thi t k có th và ph c v d
li u n ng th i nhi i dùng d ch v .

a OpenStack Swift

d li id ng d li c truy xu t qua
nh danh URL.

T tc c nhân b n ra ít nh t ba vùng ch u l nh
ng, nhóm các n a vi c nhân b n ra
các vùng ch u l v n có th truy c p t c khi có
s c trên m t ho c hai vùng ch u l i.

T tc ng có thông tin siêu d li i s d ng, th i

gian kh i t o...

OpenStack Swift cung c p giao ti truy xu ng d li u.

ng d li c phân tán trên h th ng mà không ph thu nh danh URL

c ng.
 OpenStack Swift m r ng hay thu h p h th ng b ng vi c thêm b t các n
n hi a h th ng. Quá trình thêm b t các n t là hoàn
toàn trong su t và không n ho ng c a toàn h th ng.

Các n là ph n c ng máy ch ph bi

Các l p trình viên ho i s d ng n n t ng OpenStack Swift có th s d ng tr c

ti p giao ti p API cung c p b i OpenStack Swift, ho c s d n giao ti p trên
các ngôn ng l p trình ph bi

Hình 2.5. Truy c p d li u qua Rest API

X lý d li u l n MapReduce/Hadoop

Theo th ng d li c t o ra hi
góp vào s ng kh ng l n n, t c chia s trên
các m ng xã h ik n d li u sinh ra trong
nghiên c u khoa h c và các lo i d li u l y t thi t b c m bi n l t kh
gi i. Trong ng c nh này, t li u l n tr thành t c nh c
n nhi u nh t trong gi i công ngh . D li u l t ra nhi u thách th c cho vi c thi t k
l i h th và x i nhi u l i ích n t
ngu n tài nguyên trong k nguyên s .

D li u l c t b ng 4V: Volume, Velocity, Variety và Value. Volume nói t i

ng kh ng l c a d li u l n, velocity nói t i l p d li u l i ph i x lý
nhanh và liên t c. Variety tham chi u t i s ng c a các lo i d li u c u trúc và phi c u
trúc t n t i hi n nay. Value là v giá tr quý báu có th c khi khai thác d li u l n.

M tv c n ph i th nt
và khai thác d li u l n tr nên ph bi i ng d
mây, các doanh nghi p t ch c có th thuê máy ch ho c d ch v phân tích d li u
l n v i chi phí th p mà không ph t qu n tr h th ng. Trong
ph n này, chúng ta s u x lý d li u l n v i Hadoop MapReduce.
 MapReduce là m t trong nh ng công ngh t o kh a cu c cách m ng d li u
l n, m t mô hình l p trình và công c i thi
Mapreduce có th hi u là m c th giúp các ng d ng có th x lý
nhanh m ng d li u l ng phân tán. Các máy tính này s ho ng song
c l p v i nhau, m n th i gian x lý toàn b d li u.

m c a MapReduce

X lý t t bài toán v ng d li u l n có các tác v phân tích và tính toán ph c t p

mà không th x lý t ng m t máy tính toán.

Gi i thu t MapReduce g
c t h u h t các bài toán t ng phân tán.

Mô hình th c hi n MapReduce có kh u l i cao. Khi có l i x y ra t i m t nút

tính toán trong h th ng, tính toán t c th c hi n l i mà không ng t i
tính toán trên các nút khác.

. So v i các mô hình tính

toán khác mà d li n các nút tính toán và th c hi
hình tính toán MapReduce khác bi t ch c sao chép t
tr th là m t trong nh m m u ch t tiên ti n c a MapReduce vì quan
m di chuy t ki m và hi u qu n d li u mà có th lên
t i hàng TB.

N nt c thi t k th c thi v i các máy ch ph thông,

không c l u này
c nh vào thi t k ch u l i cao.

Nguyên t c ho ng c a MapReduce

MapReduce ho ng trên m t nguyên t n. Các phép toán l u vào là m t

t p các c p khóa/giá tr t t p khóa/giá tr u ra. MapReduce bi u di n tính
toán ch b ng hai hàm: Map và Reduce.

Hàm Map, l u vào là m t c p khóa/giá tr u ra là m t t p các c p khóa/giá

tr trung gian. Các c p khóa/giá tr trung gian này c g p l i và các c p khóa/giá
tr trung gian có cùng khóa s c chuy n cho hàm Reduce. T
trên các c p này nh t t qu cu i cùng.

Tính toán MapReduce trong th c ti n

V i nguyên t c ho ng c a MapReduce gi i thi u bên trên, có nhi

hi n th n n n t ng trên các máy tính chia
s b nh lý NUMA, trên cluster tính toán... Trong ph n này,
chúng ta s u tính toán MapReduce tri n khai trên cluster. M t cluster g m
 i hàng ngàn máy ch ph thông k t n i v i nhau qua m ng
100 Mbs ho c 1 Gbs. Ph n c trên các máy ch i hi
ch l ng k t n i qua chu công vi
trình MapReduce g i là gói công vi c (job), m i job g m nhi u tác v u chuy n
thông qua h th ng phân ph i chung t i các máy ch thu c cluster.

Tác v c th c hi c th c
hi n t ng thông qua vi c d li c chia nh . Tác v c phân
tán thông qua vi c các c p khóa/giá tr c nhóm l i thành các c p có khóa
gi ng nhau. Lu ng th c thi m t gói công vi c MapReduce bao g c sau (hình 2.6):

MapReduce cluster v n g m m t nút Master và các nút Worker. Nút Master làm
nhi m v qu u ti t các Worker.

i s d ng g i mã biên d ch c a tác v Map t i các nút

ng là các nút ch a d li u c a t u vào. S ng các tác v c
ch ng b ng s các block c a t u vào.

c d li u t t ng là t chính
trên c b . Tác v Map sinh ra t p các c p khóa/giá tr trung gian
nh trong.

nh k c c u hình, các c p khóa/giá tr c ghi vào

c ng c c b , chia thành R nhóm (R là s ng các nút ch y tác v Reduce). V trí c a các
c c thông báo cho máy ch Master làm nhi m v a ch này
cho các máy ch làm tác v Reduce.

Khi Worker th c hi n tác v c thông báo v v trí các c p khóa/giá tr

trung gian, các Worker này s d c d li c k t thúc,
Worker s p x p l i các c p khóa/giá tr trung gian theo khóa.

Worker th c hi n Reduce tính toán tu n t trên các d li cs px u ra c a

tác v c ghi vào t u ra.

Khi t t c các tác v c k t thúc, Master thông báo l i k t qu cho

i s d ng.
 Hình 2.6. Mô t quá trình th c thi gói công vi c

2.5. CÂU H I VÀ BÀI T P

1. m c a h th phân tán.

2. m c a h th HDFS.

3. Phân bi d li u NOSQL và h d li u quan h .

4. Tìm hi u v ki n trúc Amazon S3 và so sánh v i OpenStack swift.

5. So sánh k thu i k thu truy n

th ng.

6. Phân m c a HDFS.

7. So sánh mô hình th c thi MapReduce và mô hình th c thi MPI.

8. m c a MapReduce.

9. Gi i thi u các xu th tính toán c i ti n MapReduce.

 AN TOÀN VÀ B O M T
Trong m t h th ng thông tin, an toàn và b o m t (ATBM) là s m b o tính bí m t,
tính toàn v n và tính s n dùng c a h th i nh n t các s c ph n
c ng/ph n m m ho n t s t n công có ch i. V i các h th
li u và các ti n trình x lý thông tin c c giao phó cho s qu n
lý c a các nhà cung c p d ch v , thì v m b o tính an toàn và b o m t càng tr nên
c p thi trình bày nh ng v t ra v ATBM và gi i thi u m t s gi i
m b o tính ATBM cho các h th chính c
g m: Các v v ts m b o tính
ATBM cho các d ch v i pháp thi t k ki n trúc h th m
b o ATBM.

3.1. CÁC V V AN TOÀN VÀ B O M T

i pháp giúp khách hàng ti t ki c nhi u chi

c qu n lý và v n hành h th ng. Tuy v y, do tính ch t phân tán
và tr c tuy n, tích h p nhi u t ng d ch v v i nhi u công ngh c thù, gi ng
th c l nhi iv ch c kh o sát và phân tích th
ng International Data Corporation (IDC) ti n hành kh o sát ý ki n c c
thông tin (CIO) t nhi u v nh ng tr ng i trong vi c chuy i sang mô
hình d ch v t qu kh o sát (minh h a trong hình 3.1) cho th y v ATBM
u c a các t ch c thuê d ch v

Trong ph c tiên tóm t t m t s v liên quan t i ATBM trên các

t ng d ch v khác nhau c i thi u m t s l h ng ATBM và
ATBM trên các h th

Các v v an toàn và b o m t trên các t ng d ch v

c p ba t ng d ch
v chính: d ch v ph n m m (SaaS), d ch v n n t ng (PaaS) và d ch v h t ng (IaaS).

V i SaaS, gánh n ng v ATBM thu c v phía nhà cung c p d ch v . Các d ch v ph n

m t tr ng tâm vào vi c tích h p ch ng th i t i thi u hóa kh
can thi p và m r ng c is d ch v n n t ng h tr nhi u
p và m r i cùng, các d ch v h t is
d ng có kh ng th i ch u trách nhi m l n nh t v ATBM.
 Hình 3.1. K t qu kh o sát c a IDC v nh ng quan ng i c a khách hàng v i mô

An toàn và b o m t trong các d ch v ph n m m

SaaS cung c p các d ch v ph n m m theo nhu c n t , h i th o tr c tuy n,

i dung ti p theo s trình bày m t s v v an toàn và b o m t trong t ng
d ch v này.

V 1. B o m t ng d ng

is d ng truy nh p các ng d t web.

Sai sót trong các trang web có th t o nên nh ng l h ng c a d ch v SaaS. Tin t c t
th n t i các máy tính c is d th c hi n các hành vi ác ý ho c
m các thông tin nh y c m. ATBM trong d ch v SaaS không khác v i trong các ng
d ng. Có th tham kh o thêm v nh ng v ATBM ng d ng web
thông qua bài vi
Application Security Project) xu t b n.

V 2. Nhi ng th i (multi-tenancy)

Các d ch v SaaS có th c xây d ng theo ba mô hình:

Mô hình kh m (scalability model): M is d c c p m t th hi

chuyên bi t hóa c a ph n m m. M c dù có nhi i không
t o nên nh ng v l n v an toàn và b o m t.

Mô hình c u hình qua siêu d li u (configurability via metadata): M

m t th hi n riêng c a ph n m m, tuy nhiên các th hi n này dùng chung m t mã ngu n, s
khác bi t ch là c u hình c a ph n m m thông qua các siêu d li u.

Mô hình nhi u ng ng th i: Trong mô hình này, m t th hi n duy nh t c a

ng d c chia s cho nhi c s d ng hi u qu
(m c dù tính kh m s gi li u c c
trên cùng m d li rò r d li u có th x y ra.
 V 3. B o m t d li u

Trong SaaS, d li cx i d ng b
Nhà cung c p d ch v SaaS s ph i ch u trách nhi m v b o m t d li u trong khi chúng
cx . Vi li u r t ph bi n trong các h th ng
t o nên nh ng v phát sinh cho b o m t d li u, nh t là khi nhà cung c p d ch v ký
h iv im i tác th y.

V 4. Truy c p d ch v

Vi c các d ch v SaaS h tr kh p thông qua trình duy t mang l i nhi u

thu n l i, ví d d c truy c p t các thi t b k t n i m ng khác
n tho i hay máy tính b u này l i t o nên nh iv
nm m d li ng, m ng Wifi không an toàn, kho ng
d

An toàn và b o m t trong các d ch v n n t ng

PaaS h tr vi c xây d ng các ng d n quan tâm t i v

thi t l p và duy trì h t ng ph n c ng ph n m m. V ATBM trong PaaS
liên quan t i hai khía c nh: b o m t trong n i t i c a d ch v PaaS và b o m t trong ph n
m m c a khách hàng tri n khai trên n n d ch v PaaS. N i dung ti p theo gi i thi u m t s
v v ATBM trong t ng d ch v n n t ng.

V 5. An toàn và b o m t c a bên th ba

D ch v ng không ch cung c ng phát tri n ng d ng c a nhà cung

c p d ch v d ng nh ng d ch v m ng c a bên th ba. Nh ng d ch
v i d ng thành ph n tr n (mashup). Chính vì v y, ATBM
trong các d ch v thu c vào ATBM c a chính các mashup này.

V i c a ng d ng

Gi i hình ng d ng khác, các ng d ng trên d ch v

liên t c nâng c p. Vi c nâng c p ng d i nhà cung c p d ch v PaaS ph i h tr t t
cho nh i c a ng d ng th i phát tri n ph ng s
i c a các thành ph n ng d ng trong quá trình nâng c v
ATBM.

An toàn và b o m t trong các d ch v h t ng

IaaS cung c p m t vùng ch ,m bao g m c

c o hóa. Khách hàng có toàn quy n ki m soát và qu n lý các tài nguyên
h c. Các nhà cung c p d ch v IaaS ph i b o v h th ng kh i nh ng n ng
liên quan t i v ATBM phát sinh t các tài nguyên cho thuê c a khách hàng. N i dung
ti p theo li t kê m t s v v ATBM trong t ng d ch v IaaS.
 V 7. o hóa

Công ngh i s d ng d dàng t o l p, sao chép, chia s , di trú và

ph c h i các máy c thi các ng d ng. Công ngh này t o nên m t t ng ph n
m m m i trong ki n trúc ph n m m c a h th ng. Chính vì v n nh ng
i v ATBM.

V 8. Giám sát máy o

Thành ph n giám sát máy o (virtual machine monitor VMM) hay còn g i là
supervisor có trách nhi m giám sát và qu n lý các máy c t o trên máy v t lý. Chính vì
v y, n u VMM b t o do nó qu b t
máy o t m t VMM này sang m t VM o nên nh i v ATBM.

V 9. Tài nguyên chia s

Các máy o trên cùng m t h th ng chia s m t s

thi t b c chia s này có th làm gi m tính ATBM c a m i máy o. Ví d , m t
máy o có th p thông tin c a máy o khác thông qua b nh chia s an u
khai thác m t s kênh giao ti p ng m gi a các máy o, các máy o có th b qua m i quy t c
b o m t c a VMM.

V 10. Kho nh máy o công c ng

ng IaaS, nh máy o là m t m u s t o nên các máy o. M t h

th cung c p m t s nh máy o trong m t kho công c i dùng
có th d dàng t o nên máy o theo nhu c u c th cho
i s d ng t t i nh máy o c a mình lên kho công c u này t o nên
m b o m t khi tin t c t i lên nh ng nh máy o có ch is
d ng có th dùng nh ng t o máy o c a h a, qua vi c t i nh máy o
lên kho công c ng d li u nh y c m c a mình
trong nh máy i. nh máy b om c
vá l i gi th n hành.

V 11. Ph c h i máy o

i s d ng có th ph c h i máy o v m t tr
ATBM l i phát sinh khi nh ng l c vá m i không áp d ng cho tr ng
thái máy

V 12. M ng o

M ng o có th c chia s b i nhi i thuê trong m t vùng ch a tài nguyên. Khi

v ATBM có th phát sinh gi i thuê chia s chung m ng
vi c m t máy o có th nghe tr m các b n tin g i cho máy o khác trên cùng m ng.
 M t s l h ng v an toàn và b o m t trong các h th

gi i quy t nh ng v v A c, công vi u tiên

c a các nhà cung c p d ch v c nh ng l h ng có th t n t i v
ATBM trong h th ng c a mình. B ng 3.1 t ng k t m t s l h n hình v ATBM trong
các h th

B ng 3.1. Các l h ng an toàn b o m t trong h th

 Nh an toàn và b o m t trong các h th

om
Security Alliance c thành l i hình th c m t t ch c phi l i nhu n. Nhi m
v chính c nh các v liên quan t p
nh ng kinh nghi m và gi i pháp h tr gi i quy t các v ch c
s ng h c a trên m c p d ch v m nh ng nhà
cung c

CSA công b n nh t v ATBM trong các h th ày bao

g m:

Rò r d li u. Rò r d li u là vi c d li u c i dùng ho c t ch c thuê d ch v
th t thoát vào tay nh là m t trong
nh a nghiêm tr ng nh i các t ch c s d ng d ch v . Trong m t h th
mây, vi c tích h p nh ng công ngh m i t o nên nh i v th t thoát d li u.
Ví d u viên ih ng
i h c Wisconsin và t ch m t công trình, tr c
s d ng m t máy trích xu máy o khác trên cùng m t máy v t
lý.
 M t mát d li u. M t mát d li u là vi c d li u c i dùng ho c t ch c thuê d ch
v b phá h y ho c không th truy nh i v i khách hàng, m t mát d li u là m t
u t i t , nó không nh ng khi n khách hàng m n các ho t
ng c a khách hàng trên h th ng d ch v b n ho c th m chí s . Nguyên nhân
cho vi c m t mát d li u có th n t nh ng t n công c a tin t c; t tr c tr c c a h th ng
ph n m m/ph n c ng; ho c do các th m h t mát d
li i dùng, ví d i dùng g i b n mã hóa c a d li
i quên m gi i mã chúng.

B p tài kho n ho c th t thoát d ch v . Hi i s d ng b p

tài kho n ho c th t thoát d ch v có th nói khá ph bi n trong các lo i hình d ch v tr c
tuy n. Nhi i s d ng b p tài kho ishing ho c do các l
h ng ph n m m trong h th ng b tin t
mi t m i cho các k thu t t n công d ng này. Khi quy n truy nh p c a m t h th ng
d ch v c, chúng có th can thi p vào các ho ng c a h th ng,
i các giao d ch c a h th ng, d ng khách hàng c a h th ng t i nh ng liên k t
c a chúng, bi n tài nguyên c t n công m i
c

M t ví d n hình là s ki n d ch v a Amazon g p l i XSS (Cross-site

i này khi n khách hàng m n truy nh p vào h
th ng và tài nguyên c a khách hàng trên h th ng tr thành các botnet c a m it n
công Zeus.

Giao di n và API không an toàn. Các nhà cung c p d ch v ng cung c p

cho khách hàng m t t p giao di n ph n m m (API) nh m giúp khách hàng có th qu n lý và
i d ch v m t cách t c t ch c thành nhi u nhóm theo t ng
t ng d ch v . API thu c các t ng khác nhau ph thu c vào nhau gi ph thu c
gi a các t ng d ch v . Khi l h ng b o m t trong các API b tin t c khai thác, tính ATBM c a
h th ng s b xâm ph m. L h ng trong các API t ng th p s n các API thu c
t . Do v y, v ATBM c a h th n bó m t thi t t i vi c b o m t
cho các API này.

Bên c ch c s d ng d ch v xây d ng nh ng t ng d ch
v m i cho khách hàng c a h d a trên các API c a nhà cung c p d ch v u
ng r i ro v ATBM t h th ng API c

T ch i d ch v . T n công t ch i d ch v là cách th c h n ch kh p vào

d li u và ng d ng c i s d ng d ch v ng dùng trong vi c t n
công t ch i d ch v là vi c t o ra m t s ng yêu c u l n b ng t i các d ch v b
t n công khi n cho tài nguyên h th n ki
th ng tr nên ch m ch ng kém ho c các yêu c u t khách
hàng khi n cho h b i v i d ch v .
 bên trong bên trong ám ch nh n t các cá nhân
có ác ý n m trong t ch c cung c p d ch v , ví d t qu n tr viên c a h th
ng này có quy n truy nh p vào m ng, d li u, các máy ch c a h th ng
li u quan tr ng c a khách hàng có th b p; ng d ng c a khách
hàng có th b s i khi n chúng v n hành theo chi ng gây thi t h i t i khách hàng.

S l m d ng d ch v . M t trong nh ng l
l i là nó cho phép m t t ch c nh d ng m t h t ng l n. M t t ch c
nh có th g ng và duy trì hàng ch c ngàn máy ch . Tuy nhiên, v i
mô hình l i có th c chúng trong m t kho ng th i gian nh t
nh. V i nguyên t y, m t tin t c có th thuê m t h th ng hàng ch c ngàn máy ch
c a d ch v h t nh m m i mã d li u, t n công DDoS,
hay phát tán các thông tin ho c ph n m c h i.

Kh . Nhi u doanh nghi p l a ch n vi c chuy i sang s d ng

các d ch v ng h a h n v vi c gi u qu v n
p s ch u nhi u r i ro ti m tàng n u h thi u s hi u bi t v
ng công ngh m i này. Ví d khi m t doanh nghi p chuy i m t h th ng ng
d n hành trên m t m ng c c b u h th ng ng d ng này áp
d ng m t s gi nh v chính sách ATBM cho m ng c c b thì khi chuy i ng d ng lên
không còn hi u l c n ng
d ng s n t an toàn.

L h ng trong các công ngh s d ng chung. H th ng cung c p các

d ch v m t cách linh ho t thông qua vi c chia s h t ng, n n t ng và ng d ng. Tuy nhiên,
trong h th ng có m t s thành ph n (ch y u t h t m cache c a
CPU, b x h c thi t k cho vi c chia s m này khi
b tin t c khai thác có th t o nên nh ng l h ng b o m t m i.

Có th n nh n t nh ng công ngh c u thành nên h

th ch v web, trình duy t web,

3.2. M T S M B O AN TOÀN
CHO D CH V
m b o an toàn và b o m t cho h th n lý d ch v
mây c n nh ng chi c và quy trình hoàn ch nh thay vì áp d ng nh ng k thu t ng phó
, r i r c. N u chúng ta xem xét các s c an toàn và b o m t là m t d ng r i ro v i h
th ng thì vi m b o an toàn và b o m t cho h th ng có th c th c hi n theo m t
quy trình qu n lý r
 Hình 3.2. Quy trình qu n lý r i ro v an toàn và b o m t

c th c hi n chính trong quy trình bao g m:

c 1. L p k ho ch: M c tiêu c c này là nh nh nh an toàn và

b om nh các ki m soát an toàn và b o m t (security controls) hi u qu
nh m gi i quy ho ch cho vi c th c hi ki m soát an toàn
và b o m t này.

c 2. Tri n khai: Bao g m vi t và c ki m soát an toàn và

b o m t.

c3 u qu c a c ki nh k xem
c ki m soát.

c 4. Duy trì: Khi h th ki n hành, c ng xuyên

c p nh t nh ng thông tin m i v

ki m soát an toàn và b o m c hi t k thu t,

m ng d n hay m t trình t ng minh giúp ích cho vi c phát hi n,
n, ho c gi i quy t các s c v an toàn b o m t.

om t b n tài
li u CSA Cloud Control Matrix phiên b n 3.0 (vi t t t là CSA CCM v3.0). Tài li xu t
m t t p h p bao g ki m soát an toàn và b o m t nh m
tr giúp các nhà cung c p d ch v dàng ng phó v ATBM.

Trong khuôn kh cu nh gi i thi u l i t t c

ch ki y, cu n sách gi i thi u m t s bi mb c
áp d ng ph bi n trong các h th

B o m t trung tâm d li u
 B o m t m c v t lý m t s nhà
khai thác trung tâm d li m trong vi c thi t k , xây d ng và
v n hành các trung tâm d li u quy mô l n. Nh ng kinh nghi c áp d ng cho
chính n n t h t a h . K thu t tiên ti n trong vi c b o
m tm cv t các trung tâm d li u t khó nh n bi t v i nh ng kho ng
sân r t theo tiêu chu n quân s cùng v i các biên gi i t
nhiên khác. Các tòa nhà này n t bi n báo ho u, giúp
cho chúng càng tr nên khó nh n bi t. Truy c p v c các nhân viên b o v chuyên
nghi p ki m soát ch t ch c m soát và t i các l i vào v
th ng phát hi n xâm nh p và các thi t b n t khác.

Nh c c p phép ph i s d c không ít
n m i có th truy c p vào t ng trung tâm d li ng, t t c khách tham
quan hay các nhà th u ph i xu c và ph ti p t ch
t ng b c c p phép.

Các công ty cung c p d ch v t l p trung tâm d li u v i m

tiên ti t xa so v i các trung tâm d li u c a các công ty d ch v tài chính. Máy ch c a
các trung tâm d li t vào h m trú n kiên c không d
chúng ta v n th y trong các b p. Trong trung tâm d li u Fort Knox c a
Salesforce.com, các nhân viên an ninh áp d n tra vòng tròn, s d ng
máy quét sinh tr c h , hay thi t k l ng b y có th ng khi ch ng th c
không thành công. Hình 3.3 minh h a m t s bi n pháp b o m t v t lý.

Hình 3.3. B o m t m c v t lý

tránh các cu c t n công n i b , h th ng ghi nh t ký và ki m tra phân tích cho các

k tn ic cb c kích ho ng xuyên. AICPA (American Institute of Certified Public
Accountants) cung c p nh ng tiêu chu n k thu t liên quan t i b o m t k trên trong
ch ng nh n SAS 70.

Ch ng nh n SAS 70: Ph n l công c u c n ch ng nh n này. Ch ng

nh n này không ph i là m t danh m ki m tra t i m t th m. Nó yêu c u các tiêu
chu n ph c duy trì trong ít nh t 6 tháng k t khi b ng chi
c ch ng nh n này r t l n mà ch các nhà cung c um c.

Các bi n pháp ki m soát truy nh p

 Ti p theo v b o m t m c v t lý là các k thu t ki m soát nh ng có th
truy nh u này là c c k c n thi t, b i vì thi u nó, tin t c có th
truy nh p vào các máy ch c is d p thông tin ho c s d ng chúng cho
các m u. Chúng ta hãy l y ví d v cách th c ki m soát truy nh p c a Amazon Web
i m ts c ki m soát n c th c
hi n qua nhi ng b u v i thông tin th tín d ng c a khách hàng.

Xác nh n b : Nhi u d ch v nt s d
thanh toán cho m cv i dùng. ng tr c tuy thanh
ng g n li n v i th tín d ng c a khách hàng. Tuy nhiên th tín d ng
không có nhi u thông tin g n v i khách hàng nên m t s bi n pháp khác có th c áp
d ng.

Ki n tho i: M ti p theo c a k thu t ki m soát truy c p là

ph ng truy c tránh r i ro trong vi c xác nh n, m t hình th c
xác nh n qua các kênh liên l n tho i là c n thi ng nhà cung c p
s liên h v i khách hàng và yêu c u khách hàng tr l i s c hi n th trên trình
duy t.

Gi y phép truy nh p: Hình th c gi y phép truy nh n nh t chính là m t kh u.

Khách hàng có th l a ch n cho mình m t m t kh u m nh ho c có th l a ch n nh ng gi y
phép truy nh p nhi i s d ng c n dùng gi y phép truy nh p
khi h mu n s d ng d ch v tr c ti ng h i s d ng d ch v qua API,
h c n ph i có khóa truy nh p.

Khóa truy nh p g i b t k API nào c a h th i s d ng ph i có

m t khóa truy nh p. c cung c i s d ng trong quá trình thi t l p
tài kho i s d ng c n b o v khóa truy nh tránh s rò r d ch v .

Gi y phép X.509: Gi y phép X.509 d ng v h t ng khóa công khai (PKI). M t

gi y phép X.509 bao g m m t gi y phép (ch a khóa công khai và n i dung c p phép) và
m t khóa bí m t. Gi c s d ng m i khi tiêu th d ch v t
cs d sinh ra ch ký s cho m i yêu c u d ch v t c n ph i
c gi kín c phép chia s . Tuy nhiên, do gi c các
nhà cung c p sinh ra và chuy i s d ng nên không th m b o 100% r ng khóa
bí m t không b rò r .

s d ng gi y phép X.509, khi yêu c u d ch v i s d ng sinh ch ký s b ng

khóa bí m t c n ch ký s , gi y phép v i yêu c u d ch v . Khi h th ng
nh c yêu c u, nó s s d ng khóa công khai trong gi gi i mã ch ký s và
ch ng th i dùng. H th d ng gi kh nh các yêu c t ra
là h p l .

C p khóa: C p khóa là y u t quan tr ng nh t trong vi c truy nh p vào các th hi n c a

AWS. M i d ch v c n m t c p khóa riêng bi t. C p khóa cho phép h th mb i
dùng h p l . M c dù không th thay th c p khóa, tuy i s d ng có th
nhi u c p khóa.

AWS t o c p khóa b ng AWS Management Console n i s d ng không t t o ra

cho mình. Khóa bí m t s cg is d th ng s
l i chúng.

B o m t d li u và m ng

B om th u hành: B o m t m c h th ng có nhi u c : b o m t cho h u

hành c a máy ch v t lý; b o m t cho h u hành c a các máy o ch ng l a
và b o m t cho các API.

b o m t cho máy ch v t lý, Amazon yêu c i qu n tr s d

truy nh p vào các máy bastion c thi t k c bi t và không cho phép
i s d ng truy nh p t i qu n tr
có th th c hi n m t s l nh v i m y ch v i qu n tr
t công vi c, quy n truy nh p c a h vào các máy bastion s b rút.

B o m t m ng ng cung c p m t h th ng l
n các truy nh p trái phép. H th ng l a n i b cs d ki m soát
s i n it i s d ng c ng
minh các c ng c n m cho các giao d ch n i b này. Vi c ki i các lu t
ng l a do m i máy o t m nh n, tuy nhiên h th s yêu c u gi y phép
i s d ng th c hi i này trên máy o. Trong mô hình cung c p
d ch v c a Amazon EC2, qu n tr viên c a h th n tr viên c a các máy
ng khác nhau. AWS khuy i s d ng t
lu ng l a cho các máy o c a mình.

ng l a cho m i máy o m nh s t ch i m i k t n i t i các c ng,

i s d ng s ph i cân nh c c n th n cho vi c m c ng nào phù h p v i ng d ng c a
ông c m c a các t n công trên m ng internet

B om ng c ng sinh: Trong h th t máy o

không th ch i ch h nt có th các
máy o khác. K c i s d ng có ý thi t l p ch h n t p này cho máy o thì các
gói tin t i các máy g n máy c. Chính vì v y, các
n công theo ki u ARP cache poisoning không có hi u l c trong Amazon EC2.
Tuy nhiên, m t khuy n cáo chung cho khách hàng là h nên mã hóa nh ng giao d ch qua
m ng quan tr c b o v c n th n b i EC2.

Các nhà cung c p d ch v ng cung c trên m t

kho d li ng
xác nh n tính toàn v cho t is d c o hóa
 c xóa m i khi kh i t o. Chính vì v y, v rò r d
li u do s d ng chung không gian l v t lý không quá lo ng i. Tuy v y, các nhà cung
c p d ch v ng khuy i s d ng h th ng t c mã hóa trên các
thi t b o này.

B o m t cho các h th ng giám sát: Các h th cs d

b t/t t các máy i tham s v ng l a,... M u yêu c u gi y
c th c hi n qua các API, có th b sung thêm
m t t ng b o m t n a b ng cách mã hóa các gói tin, ví d s d ng SSL. Khuy n cáo c a các
nhà cung c p d ch v là nên luôn luôn s d ng kênh SSL cho vi c th c thi các API c a nhà
cung c p d ch v .

B om d li u: Các d ch v ng ki m soát quy n truy

nh p d li u thông qua m t danh sách ki m soát truy nh p (ACL access control list). V i
i s d ng có toàn quy n ki m soát t i nh c phép s d ng d ch
v c ah .

M t lo l ng khác cho v b o m t d li u là chúng có th b p trong quá trình

truy n thông gi a máy c i s d ng d ch v cb ov
b i SSL s là gi i pháp c n thi t. Khuy n cáo chung v i dùng là trong m ng
h p, nên mã hóa d li c khi g

3.3. TH T K KI N TRÚC H TH
NH M B O AN TOÀN B O M T
Thi t k ki c quan tr ng trong quy trình xây d ng m t h th ng ph c t p.
M c tiêu chính c c m t (ho c nhi u) c u trúc t ng th c a h
th ng v i nh ng thành ph n và m i quan h gi a chúng.

Trong ph n này, chúng ta t p trung quan tâm t i c u trúc v t lý (trung tâm d li u,

m ng k t n i,...) và c u trúc thành ph n ph n m m (các phân h ) c a h th
trong m ng tính an toàn và b o m u tiên, chúng ta s nh nh m t s yêu
c u ki n trúc liên quan t i an toàn và b o m i thi u m t s m u ki n
hình cho an toàn và b o m n cu i cùng gi i thi u m t s ví d v ki n trúc
các h th

Nh ng yêu c u an toàn và b o m t cho ki

M t trong nh ng m c tiêu cho vi c thi t k ki n trúc là vi mb os ng c a h

th ng v i nh ng yêu c các yêu c u v an toàn và b o m t. Các
yêu c ng xu t phát t m t s y u t c n cân nh tin c y, hi u
c ràng bu i dung ti t m t s yêu c u b o m t cho các
h th
 Yêu c u b o m t m c v t lý

H th c xây d ng t m t ho c m t vài trung tâm d li u. Vi mb o

ATBM cho các trung tâm d li là m t yêu c u quan tr ng cho h th ng
c này ch y u liên quan t i hai nhóm yêu c u:

Phát hi n và phòng ch ng s thâm nh p trái phép vào trung tâm d li u, các thi t b
ph n c ng.

B o v h th ng kh i các th m h a t nhiên.

Yêu c u b o m t v i các thành ph n h th ng

Qu nh danh: Qu nh danh là chìa khóa c a vi m b o ATBM c a h

th ng. Thông tin v nh danh ph i chính xác và s n sàng cho các thành ph n khác c a h
th ng. Nh ng yêu c u cho thành ph n này bao g m:

Ph i ki m b o tính bí m t, tính toàn v n và tính s n dùng c a

nh danh.

Phân h qu c s d ng cho m ng th i
dùng c a h th ng v i t i yêu c u cao).

Cân nh s d ng ho i các h th ng qu nh danh c a bên

th ba.

Ki nh danh c is d p các yêu c u c a pháp lu t.

nh danh c i s d ng, k c khi h rút kh i h th ng, ph c v

cho công tác ki m tra, báo cáo (v t).

Khi m c xóa b d ng, c mb i s d ng m i

không th truy c p vào các thông tin c

Qu n lý truy c p. Qu n lý truy c p là thành ph n s d ng thông tin cho

t ràng bu c v i các truy c p d ch v u liên quan t i qu n lý
truy c p bao g m:

Qu n tr viên c có quy n truy c p h n ch t i d li u c a khách hàng.

Quy n truy c p này ph c ràng bu c ch t ch c công b rõ ràng trong h ng
s d ng d ch v (SLA).

C ch ng th c nhi c cho nh ng thao tác yêu c u m

C xác quy m m b o các thao tác này không ng trên toàn
 Không cho phép chia s m t s tài kho c bi t (ví d tài kho n root), thay vì v y,
s d

n truy nh p hay
RBAC (role- thi t l p các ràng bu c truy nh p.

Thi t l p danh sách tr ng (white list) v IP cho các qu n tr viên.

Qu n lý khóa c mã hóa d li m b o an
toàn thông tin. Qu n lý khóa là phân h ph c v và qu n lý khóa cho vi c
mã hóa và gi i mã d li u c i s d ng. Yêu c u chính cho phân h này là:

ki m soát và gi i h n các truy c p vào khóa.

V h t ng trên nhi u trung tâm d li u, c m b o vi c

h y b khóa ph i có hi u l c t c thì trên các tr m.

m b o vi c khôi ph c cho các khóa khi có l i.

Mã hóa d li u và máy o khi c n thi t.

Ghi nh n s ki n và th ng kê. Các s ki n liên quan t i an toàn b o m t c a m ng và h

th ng c c ghi nh n (logs) và th ng kê cho nhu c u ki m tr ng yêu c u
chính cho phân h này là:

Ghi nh n s ki n nhi u m c: t các thành ph n h t ng v v t lý,

m ng v t lý, t i nh ng thành ph n o, m ng o.

Các s ki c ghi nh n v phân tích: th i gian, h th ng,

i dùng truy c p,...

Các s ki n c c ghi nh n g n t c th i.

Thông tin ghi nh n c n liên t c và t p trung.

Thông tin ghi nh n c c duy trì cho t i khi chúng không còn c n thi t.

Thông tin ghi nh c có th c cung c p t t d ng d ch v .

T t c các thao tác ghi nh u ph m b o tính bí m t, nh t quán và s n sàng c a

thông tin ghi nh c.

Giám sát b o m t. Giám sát b o m t là phân h liên quan t i vi c khai thác các thông tin
ghi nh n (logs), thông tin giám sát m ng hay thông tin b o m t t h th ng giám sát v t lý.
Yêu c u cho phân h này bao g m:
 Là d ng d ch v có tính s n sàng cao, có th truy c p c c b ho c t xa trên m t kênh
b o m t.

Bao g m m t s ch

+ C nh báo s c b o m t d a trên phân tích t ng các thông tin thu th c.

+ G i c nh báo b ng nhi

i qu n tr khai thác và phát hi n nguyên nhân c a các s c .

phát hi n xâm nh p ho c b ng c a h th ng.

+ Cho phép khách hàng có th t xây d c nh báo khi s d ng PaaS ho c IaaS.

Qu n lý s c . Qu n lý s c và ph n ng khi có s c là công tác quan tr ng v i b o m t

h th ng. Các yêu c u cho công tác này bao g m:

cho vi c phát hi n, ghi nh n và x lý s c .

h tr i s d ng thông báo v s c .

Vi c ki m tra s c c c th c hi ng xuyên.

Ki m tra an toàn và vá l i c th c hi n m i khi tri n khai ho c nâng

c p m t d ch v m i. Các yêu c u cho công vi c này bao g m:

ng cô l phát tri n, ki u ch ch v vào

s d ng.

Có quy trình vá l i cho các thành ph n c a h th ng.

ng xuyên các l h ng b o m t.

Ki m soát m ng và h th ng. H th ng ki m soát m ng và các máy ch c áp d ng

cho c các h t ng v t lý và h t ng o. Các yêu c u cho h th ng này bao g m:

m b o kh p, kh u hình và tính b o m t cho các thành ph n b o

m t.

m b o kh g cô l p v m ng cho các vùng ch a h th

Phân tách truy nh p thi t b v t lý v i thi t b o.

Phân tách vùng thi t b o c a các khách hàng khác nhau.

m b o tính nh t quán c a máy o, h u hành,... cho ng d ng c a khách hàng.

 Qu n lý c u hình. Trong m t h th ih t ng, vi c duy trì m t
danh sách thông tin v các tài nguyên c a h th ng và c u hình c a chúng là c n thi t. Các
yêu c u cho công tác này bao g m:

S d ng m t h th d li u c u hình CMDB.

Phân lo i các tài nguyên theo ch yc quan tr

Các yêu t ki n trúc và m u b o m t

Phòng ng chi u sâu (defence in-depth). Thu t ng phòng ng chi u sâu l u tiên
c c an ninh m ng và máy t
pc cg i
b ng nhi theo l ng chung c a
ti p c n này là s d ng nhi u t ng ki m soát b o m t o nên m t gi , hoàn
ch

m ki n trúc, k thu t phòng ng theo chi u sâu có th t

m u thi t k hi u qu cho v b o m t. ng d ng c a m u này có th th y nhi u h
th ng th c ti n. Ví d ng chi u sâu cho phân h ki m soát truy nh p bao g m
nhi u l p: l p 1 m ng riêng o (VPN); l p 2 b nh tuy n c ng vào v l c IP;
l p 3 token b o m t.

t ong (honeypots) t k thu t b y n i ti ng. Trong m t h

th ng m ng doanh nghi o nên m t h th ng không t n t i ho c không có
giá tr nh m thu hút s t c s d ng
quan sát, phân tích và c nh báo. Dù th nào thì k thu n cho bên t n công
tiêu phí th i gian và s c l c.

H p cát (sandbox). H p cát (sandbox) là m t l p tr ng n m gi a ph n m m v i h

u hành nh m t c l p cho vi c th c thi ng d ng. Tác d ng c a h p cát
c cung c p các máy o. V i h p cát, h th ng có thêm
m t t ng b o v theo mô hình phòng ng chi u sâu.

Cô l p máy o. H t ng chuy n m ch trong m t h th cô l p

c các gói tin truy n thông gi a các máy o n m trên cùng m ng ph n c ng.
Do v y, n c mã hóa, máy o có th theo dõi, quan sát các gói tin g i
n/g máy o khác trong cùng m t m ng. Cô l p máy o là k thu t:

ng d ng công ngh cô l p các máy o trong cùng m t m ng v t lý;

Mã hóa các gói tin g n/g máy o;

Ki m soát truy c n máy c bi t là các c ng d ch v ;

L n máy ng l a.
 T m b o tính s n sàng. M t trong nh ng m u thi t k c ng
d ng r ng rãi trong vi c m b o tính s n sàng cao c a d ch v m c các
d ch v b o m nh danh, qu n lý truy c a cho nh ng thành
ph n h th ng, bao g m máy ch , thi t b m c vào m m b o tính s n
sàng mà ki n trúc có th thi t l ng. Tuy nhiên, c ng s a
bao gi ng h qu ph c t p c a h th ng.

N i dung m c này gi i thi u m t s ki

các thành ph m b o tính an toàn và b o m t.

Ki p d ch v PaaS (d ch v nh danh, d ch v d li u)

Hình 3.4 gi i thi u ki n trúc m t h th p các d ch v PaaS (d ch v

nh danh, d ch v d li u).

Trong ki n trúc is d ng truy nh p vào d ch v c a h th ng

thông qua m ng công c ng. Bên c th p m t m ng riêng bi t
m ng OOB (out-of-band) nh m ph c v công tác qu n tr . Vi c ki m soát truy nh p vào
m ng OOB này có th c th c hi n thông qua m t danh sách IP tr ng IP c a các qu n
tr viên h th n tr viên c n th c hi n xác th c m
xác th c (token và pin) có th giúp h th ng tr v
vi c áp d phòng ng chi u sâu.

H th ng m ng c c b chia làm ba m ng chính:

M ng OOB: s d qu n tr các thành ph n khác trong h th ng.

M ng lõi: s d cung c p d ch v .

M ng k t n i v d li u: bao g m nhi u k t n m b o tính s n sàng.

Các thành ph n c a h th c thi t k cô l p các d ch v khác nhau c a h

th ch v d li u và d ch v nh danh. M t thành ph n qu n tr c u hình
n trúc nh m qu n lý c u hình các tài nguyên cung c p
b i h th ng.

M t s ki ng yêu c u an toàn và b o m t
 Hình 3.4. Ki p d ch v nh danh và d ch v d li u

Ki và d ch v tính toán

Hình 3.5 minh h a m t ví d khác v ki i các lo i hình d ch v cung

c p là d ch v tính toán và d ch v d li u. Trong ki n trúc này, h th
cung c p m t s ng l c o hóa trên các máy ch
trên các thi t b a, ki n trúc này h tr tính s i
s d ng thông qua vi c t o l a cho m ng k t n i công c ng và m m
b o tính s n sàng cho vi c truy nh SAN, m ng SAN c thi t l p v i các
k t n i gi SAN và các máy ch tính toán.

m b o tính s n sàng cao, b n thân các máy ch c

thi t k a. áp d ng m t s chi i
gi a chi p n sàng c a h th ng.
 Hình 3.5. Ki p d ch v

V m b o kh ng t t cho d ch v , h th ng
c n có nh ng thi t k cho vi c dành s n tài nguyên (provision). Các máy ch ph c v cho
vi c thi t k c l p. Vi c dành s i s ki m soát và
qu n lý c a m t phân h qu n lý c u hình tài nguyên CMDB. K t n hi n
u này.

M c bi ki n trúc c a hình là hai phân h b o m c

thi t k theo m a. Các phân h này cung c p nh ng d ch v b o m

Jumphost và VPN: cho phép t o l p các m ng riêng o và cho phép các qu n tr viên có
th truy nh p tr c ti p vào các máy ch c n qu n lý.

u hành b o m t: cho phép giám sát các v liên quan t i an toàn b o

m t, quét các l i b o m t c a h th ng, phân tích nguyên nhân và báo cáo.

Ghi nh t ký v các s ki n c a h th ng và c nh báo n u có.

Giám sát thông tin m ng (quét l h ng,...)

Có th nói thành ph n b o m t này là công c giám sát b o m t chính c a các qu n tr

viên trong h th
3.4. CÂU H I VÀ BÀI T P
1. T i s d ng d ch v ng lo ng i v v an toàn b o
m t?

2. Hãy trình bày nh an toàn b o m i thuê

(multi-tenancy)?

3. Công ngh o hóa có t o nên nh i v an toàn b o m t không? Hãy

trình bày nh ng v an toàn b o m t v i công ngh o hóa.

4. m chính c a bi n pháp b o m t m c v t lý.

5. m chính c a bi n pháp b o m t d li u.

6. Chi c/m u phòng ng chi u sâu là gì? Cho ví d minh h a.

7. Chi c/m minh h a.

8. Chi c/m u t a là gì? Cho ví d minh h a.

 S D NG D CH V
N n t ng là d ch v (PaaS) là d ng b nh m l n v h
t ng là d ch v ho c Ph n m m là d ch v . PaaS cho phép các nhà phát tri n xây d ng và
tri n khai các ng d ng web trên m h t ng trên máy ch . Nói cách khác,
PaaS cho phép t n d nc am h t
c là do tính ch t co dãn c a n n t
th m r ng khi c n thi cung c p tài nguyên máy tính nhi ng phát tri n
và tri n khai các d ch v d p ph i nh ng
thách th c to l n. H u h i h n vào m t n n t ng c th
n l p trình ng d ng (Application Programming Interface API) c a
pn nt l p trình các ng d ng này.
N nt n lý các ho ng c a ng d ng và h tr m
ng m r ng tài nguyên cho d ch v i v i các ng d ng có s i l p trình s ph i
vi t l p v i các API cung c p b i PaaS, vi i th i gian,
ti n b c và công s c r t l n khi n nó tr thành m i e ng i th c s trong quy nh chuy n
ng d ng lê m t công ngh , còn có nh m t
kinh t khi các d ch v PaaS n i ti ng hi
u thu phí ho c mi n phí v i nhi u gi i h i dùng s d ng tài
nguyê t qua gi i h n thì s b tính phí.

trình bày ba n i dung chính: Gi i thi u m t s d ch v ph n m m IaaS

i thi u Windows Azure, m t trong nh ng d ch v
n n t ng PaaS giúp các nhà phát tri n ph n m m i thi u m t s d ch v
h t

4.1. S D NG D CH V PH N M M
Hi n nay, v i s ng ngày càng nhi u các công ty tri n khai các d ch v ph n m m lên
t khó có th k ra h t các lo i hình d ch v c
nh ng l i dùng cá nhân.

Vi c s d ng các d ch v i vi c d li u c a b n
th ng l n trong các máy ch kh ng l c k t n i v i m ng
Internet. Bên c c có th s d ng các ng d ng n n web và truy c p
chúng qua m ng b t k t máy tính cá nhân, máy tính b ng hay th n tho i di
ng. B n có th nhanh chóng làm vi i máy mình hay h th ng l , truy
c p d li u t b t k d ng nhi u d ch v h p d n khác. Các tác v b o trì h
th ng, b o m m chí có th giao tr n cho nhà cung c p d ch v u
mu n.

S d cho phép b d li u tr c tuy n và kh

c p nhi u d ch v ng nhu c u riêng. M t ví d quen thu c là Dropbox công c
tr tr c tuy n cho phép m i dùng m ng tr ng. Các d ch v
nh cho 5 GB r , các d ch v
Google còn cho phép t o tài li u, các b ng tính, l d ng nhi u công c
h u ích m t cách mi i là d ch v c tr c tuy n v i hàng
tri u bài hát cho phép s d ng mi n phí th u.

Kh p d li u m ng th i cho phép b n ti p t c công vi

ch ng l u này là m t l i th l n trong công vi c. Hi n nay, nh ng d ch v
c ng b các thi t b cùng lúc b t c i dùng
c p nh t n i dung c a các t , dù là s d ng thi t b nào, b truy
c p ngay t i cùng m t t p tin d li i các d ch v mi n phí ki h , cái
giá ph i tr a d li u.

Th c t i pháp giúp ti t ki chi phí trong khi v n t n

d c nh i nh t. Nh ng khía c t ki
ng v n hành máy ch , chi phí cho b n quy n ph n m i dùng chuy n
t vi c s d ng ph n m m email riêng (ki
phòng virus sang d ng tr c tuy n, s d ng các d ch v
riêng. Vi c t n d ng t ch v cho phép b n ti t ki chi phí.

V is ng ngày càng nhi u các công ty tri n khai các d ch v ph n m

mây, th t khó có th k ra h t các lo i hình d ch v c
c p SaaS ch i dùng cá nhân. Có th nm n
c i dùng s

Nh ng nhà s n xu n tho i/máy tính b ng l

ra các d ch v ph c v khách d li ng b hóa
d li u, danh b

V d li u, hi n có r t nhi u nhà cung c p d ch v này, ngoài nh ng d ch v g n

li n v i thi t b nt n tho i hay máy tính b ng. Google có Google Drive. Các hãng
khác n

Nh ng ph n m a riêng c a Microsoft v i b Microsoft

i chia s th ph n v i nh ng d ch v
Docs hay Zoho.

Ngay c nh ng ph n m m chuyên d n m m ch nh s a nh, thì

tìm th y d ch v a Google. Ho c
th m chí chính công ty t ng r t thành công v i ph n m m ch nh s a
 ch v shop Express. Th m chí nh ng ph n
m i máy tính c u hình m làm phim, xu t nh c l
t n d ng s c m nh tính toán kh ng l c

Danh sách nh ng nhà cung c p SaaS còn r ng cái tên r t quen

thu c v i dùng m nh ng ph n m m
n nh ng ph n m m chuyên d n nh ng ph n m m dành riêng
cho doanh nghi p, t ch c, t t c

Các ti u m gi i thi u nh ng l i ích c a các d ch v t s d ch

v u.

Các l i ích c a các d ch v

C i ti n quy trình: V i nh ng công ty SME, v i s xu t hi n c a SaaS, nh ng h th ng

i tr a túi ti m v i c a doanh nghi p. T
vi th c i ti n ho ng kinh doanh hi n t i tr nên d dàng và ti n
l u. T t nhiên, gi a vi c ph danh sách khách hàng và d
b sai sót v i m t h th ng CRM hoàn ch nh và hàng lo t ch t v i thì qu th t
doanh nghi

T ng hóa: Có nhi u ho i làm th công, nay v i s giúp s c c a

IT thì có th t ng hóa, ti t ki ng hi u qu .

T p trung vào công vi i giá tr l n nh t: B i vì h th ng IT g -

, công ty bây gi hoàn toàn có th tinh g n và ch t p trung vào
nh ng nhân s c kinh doanh c i giá tr l n nh t cho doanh
nghi p.

Th ng nh t d li u: B i vì toàn b thông tin d li t i m t ch (và

c truy c p b i nhi u nhân viên, theo nhi u cách khác nhau), cho nên b n có th
a mình và không ph i lo l ng d li u c a mình ch này m t tí,
ch kia m t tí, ho c khi có nhân viên ngh thì không bi t làm sao l y l i d li u mà nhân
.

p: Thay vì ph có m t ph n m m hoàn ch nh,

b n có th chia nh ra và tr th ng chi phí m i tháng tính theo m
s d ng, ho c s ng nhân viên, ho c s ng khách hàng,...). Vì v y, v i SaaS, g
b n có th b u s d ng b t k lúc nào thay vì ph ti n.

Phân tích thông tin doanh nghi p (Business Intelligence): Vì khi m i d li u, thông tin
n ho ng c c ghi l c ti p theo s là nh ng ph n
m m/h th ng giúp phân tích nh i cho doanh nghi p nh ng hi u
bi t th chính ho t a mình. Ví d p ch
có th n m doanh thu, l i nhu n,... h ng quý, h u có thêm h
th ng CRM thì doanh nghi p bi c mình có bao nhiêu khách hàng, trong nh ng phân
khúc nào, bao nhiêu % khách hàng thân thi ng hay mua s n ph m, bao nhiêu %
khách hàng gi i thi u b n mua,... và hàng lo t nh ích
khác.

trên là vài l i ích l n nh t, ngoài ra còn hàng lo t l i ích khác và còn tùy theo d ch v
SaaS là gì s có nh ng l i ích khác nhau.

ng d ng Google Apps

Google Apps là m t d ch v t Google dùng cho vi c k t h p tên mi n c a cá nhân v i

các s n ph m c a nó bao g m các ng d v ib
, Google Talk, Google Docs và Google Sites. Google Apps
c xây d ng trên n n t i dùng s d ng các ng
d ng tr c tuy n t b t c t n i Internet. Ngoài các ng d ng có s n nêu trên,
i d ng tích h p các ng d ng t bên th ba t i Google Apps
c cho là b s n ph m c nh tranh v i b s n ph m Microsoft
Office c a Microsoft.

Gmail, hay còn g i là Google Mail c và Anh là m t d ch v e-mail trên n n web và e-

mail POP3 mi n phí do Google cung c p. B ng vào ngày 01
i hình th c ch c m r ng thành b n beta
cho t t c m

Gmail h tr , m t công c tìm ki m và

i tr c tuy n ho c chat, kh o m t t t và c nh báo virus. Gmail n i ti ng v i
vi c s d ng công ngh Ajax trong thi t k . Gmail h tr nhi u trình duy t (browser) và h
tr a ch ig ig ng nh
vào s n ph ng th hai sau Mozilla Firefox trong 100 s n ph m
t t nh c t p chí PC World bình ch n.

Google Docs là b t h p các công c x lý d li n và trình chi u, bao g m:

Document, Drawing, Presentation, Spreadsheet và Form. B t k n tài li u ho c trình
chi c t o b ng Google Docs (ho c chuy nh d
trên h th ng máy ch c a Google b ng tài kho n c i s d ng. Theo thông tin t
trang h tr c a Google, hãng không gi i h n s i s d ng có th làm
vi c v i Google Docs (m c dù v n còn t n t i m t s gi i h n nh nh). Bên c
i dùng có th t nh d ng d li c chuy i hoàn toàn
mi ng th c s Google h tr i dùng còn lên t i 10 GB (có bao g m các
d ch v tr c tuy n có tr phí).
 Hình 4.1. ng d ng Google Docs

ng d ng x c kh uv c Google
chính th c mua l i) và có toàn b n nh n th m này, công c
c tích h p nhi nh d , cách dòng, t o
m cl ó th chèn thêm
nh ng h tr n Header, Footer, b
th c toán h c, nh, video trình chi u...

Bên c nh d ng c c c i thi n
r t nhi u, h tr n Microsoft Word, OpenOffice, rich text (RTF), HTML ho
thu n (.txt). Ví d , m n tài li c import có ch a nhi u thành
ph n ký t toán h u... s gi nguyên nh ng thành ph n này. Ch có nh ng ph n
ngo i l im c ghi l i thông tin, c th là nh c chuy n
nh d ng phù h p c a Google Docs. Do v
h n so v i nh n hi n nay. M t khác, chúng ta có th trích xu t
nh d ng chu n c n thành nh ng file ph bi c
HTML. Ngoài ra, Google Docs còn h tr i dùng b ng công ngh OCR Optical
Character Recognition (nh n d ng ký t qua hình nh) giúp chuy n các file PDF ho c nh
(JPG, GIF và PNG)... mà h n có th ch nh s
này ho ng r t nh và vô cùng hi u qu , vì toàn b n i dung text trong file PDF ho c
các b c c hi n th r t rõ ràng.

M t công c h tr chuy i khác vô cùng ti n l i (h th ng Google

Docs h tr t ph bi c d ch
thành file Google Docs tr c ti p trên tài kho n, còn file g c c i dùng v c gi
nt c áp d ng và x lý d m tra real
time, các t ng sai chính t u g ch chân b ng nh ng d u ch , khi
nh n chu t ph i vào nh ng t ng th ng s hi n th nh
i.
 Hình 4.2. ng d ng Google Docs

ig t là Pagination
b n theo t ng trang riêng bi t khác nhau. Tuy nhiên, chúng ta v chèn thêm
(ho nh d ng l i) s trang trong m n in thì có th thi t l p
Google Docs in s trang này t i nhi u v a, ph i, góc
i bên trái, gi a và ph i trên t t c các trang.

Công c Spreadsheet c a Google v i ch ng d ng

Spreadsheet c a OpenOffice, Excel c a Microsoft Office. V c th c tích h p s n
nhi u ch thu t, tài chính, k toán, th ng kê, phân tích...

i ti n m t s ch
l c d li u và quan tr ng i s d ng trích xu t và
li t kê t ng m ng d li u trên b n báo cáo, bao g m các b ng ch a và m i d li u có liên
quan... Bên c t o bi d a trên mô hình d li u c th c a
t ng h th c phân chia rõ ràng theo hàng, c t, các m u bi c
nhi u m a OpenOffice ho c Microsoft Excel.

import h tr nhi nh d ng d li u khác nhau, bao g m:

XLS và XLSX (Excel), ODS (OpenOffic ho ng
c th , công c Spreadsheet c a OpenOffice không import file d li u chu n xác theo cách
n hình nh t là ch màu n n c ng xuyên b m t.
Bên c c tính toán trong nhi n khác nhau b sai l ch ho c
không ho n hãy yên tâm, vì Spreadsheet c a Google Docs x lý quá
trình này chu u so v i OpenOffice.
 Hình 4.3. ng d ng Google Spreadsheet

M i m t b ng tín c hi n th t i
c ng d ng tr c tuy n, cho nên quá trình chuy n ti p gi a
nh ng thành ph n này s ng, kho ng 1 h th ng t d
li u c n thi t. N s dòng c n thi t trên m t b ng tính, hãy kéo chu t xu ng
i và ch n ch n s dòng t n Enter, h th ng s
b dòng theo giá tr trong ô. Tuy nhiên, hi n t i Google v sung ch c
thêm s c chèn thêm nhi u dòng ho c c t, các b u
m t vài dòng, c n chu t ph thêm s ng.

Không gi ng d ng Drawing và Presentation, Spreadsheet không h tr tính

c thu nh b n tr
thành v khá nghiêm tr ng khi chúng ta làm vi i v i nh ng b n tính l n. M t khác,
i s d ng còn có th download file Spreadsheet v i nhi nh d ng khác nhau, bao
g m XLS (Excel), ODS (OpenOffice), PDF, CSV, HTML ho c TXT.

Ngoài ra trong b Google App Suits còn có nh ng ph n m

di n), Drawing (v n cho các h
nh ng ph n m ng. T t c ng b trê a Google.

ng d ng Amazon Apps

Có ch ng v i Dropbox, CX hay SpiderOak, Amazon Cloud Drive là

m a b n, giúp b âm thanh, video, hình nh và tài li u
lên máy ch an toàn c a Amazon. T t c nh ng gì b n c n là m t trình duy
update, download và truy c p vào các t p
tin c a b n t m i máy tính.
 V d li u tr c tuy n mi n phí, Amazon Cloud Drive cung c p
cho b n m t ng có kh nh và 20 phút
phim HD.

B n có th truy c p vào d li
gi i h n t m i máy tính. Ngoài ra, b ng vi c s d ng Amazon Cloud Drive, b n s không
bao gi còn ph i lo l ng v vi c m t d li u quan tr ng n i các t p tin lên Cloud
Drive và b n s không bao gi b m t chúng cho dù máy tính c a b n g p s c ho c b m t
ho c b p.

mi n phí, Amazon Cloud Drive còn cung c p cho b n 6

tr phí khác bao g m: 20 GB, 50 GB, 100 GB, 200 GB, 500 GB và 1000 GB.

c bi t, n u b n mua b t k m t album nh c có trong Amazon MP3 Store, b n s c

mi ngày b t mua album và nh ng
bài hát có trong album này s n phí trong Amazon Cloud Drive c a b n, có
ng còn l i c a Amazon Cloud Drive s không b ng b ng
album nh c mà b

Các ng d p

ng g p nh t là các nhà cung c p H th ng qu n lý quan h khách hàng (Customer

Relationship Management CRM), h th ng Email Marketing, h th ng qu n tr n i dung
(Content Management System CMS), h th ng nh ng d ch v
này s tr c ti p t n

m l n nh t c a SaaS là m i v phát sinh và gánh n ng k thu ph n m m

v n hành t u s do nhà cung c p d ch v ch u trách nhi m, t vi m b o h th ng
server ch y t n vi c c p nh ng xuyên, duy trì b o m t,... T c là doanh nghi p ch
c n mua d ch v và s d ng, không c n ph i duy trì m t b ph
n a. M t s nhà cung c p SaaS:

Saleforces là h th ng CRM l n nh t hi n gi , ngoài ra còn có d ch v help desk,

marketing,...

Mailchimp là m t trong nh ng h th ng Email Marketing ph bi n nh t hi n nay.

Desk.com là h th

c có:

Biaki th ng qu n tr quan h khách hàng (CRM), có th s d ng c trên máy

tính và smartphone.

Misa v a có CRM, HRM (qu n tr ngu n nhân l c), k toán, ch ng t ,...

 Avoca th ng qu n lý quan h khách hàng CRM.

D th y là có r t nhi u nhà cung c p d ch v

t ví d c th v d ch v CRM cung c p b i công ty Oracle.

Oracle On demand: Oracle là m t trong nh u th gi i trong vi c cung

c p các gi i pháp qu n lý qu n lý quan h khách hàng c bi t v i ph n m m Oracle
CRM On Demand cung c p các kh ng nh t và sâu nh t có th giúp các t ch c
t t các các m p th , phân tích, qu n lý quan h v i tác, qu n lý m i
quan h v t c các
nghi c ph m, y t

Oracle CRM On Demand Analytics (phân tích nhu c u khách hàng): h tr l p các báo
cáo m nh kinh doanh d a trên s d li u th i gian
th c. V i kh , Oracle CRM On Demand cho doanh nghi p
m t cái nhìn sâu s c và toàn di n v các ho ng c a mình. V i Oracle CRM On Demand,
doanh nghi p s c cái nhìn sâu s c giúp nhanh chóng nh n di n m t cách chính xác
và k p th có th cv u ki i c a th ng. B ng cách h p
th i gian th ng kinh doanh thông minh có s n thông qua các bi
báo cáo tùy ch ng phát tri n cho phép doanh nghi p khám phá nh ng c i
m nh các v c khi chúng ng t i doanh nghi p.

i ích:

Kinh doanh thông minh nh vi c truy c p th i gian th c (Access real-time business

intelligence).

Phân tích l ch s qua ch li

(Create historical and trend analysis via high-powered data warehouse functionality).

ng phân tích v chính xác cao (Create powerful ad hoc analysis).

Gi i pháp c a Oracle cung c t ng, marketing,

d ch v khách hàng và bao g m t p cho phép các công ty qu n lý thông tin liên
l c thông qua các kênh thông tin c ng khác g m kh
p v i Lotus Notes và Microsoft Outlook; h th ng tr l
voice response IVR) tích h p v i v i h th l a ch n cho phép các
công ty gi l i thông tin v công ty c a h khi g ng d n hay khi theo dõi các d
án và bán hàng chung. V i vi c s d ng m t giao di n thông d ng, các công ty có th truy
nh p vào các d li u v c bán hàng, marketing và d ch v tìm ki m các ch
các b ng ch s và các báo cáo thông qua trình duy a kênh bán
hàng t ng bao g m o ra các b vi c qu ng khách hàng
l n tr nên d theo dõi s
tác c i m i s li u v m n i b t th t s
trong phiên b n này là vi c t d t ph n c
 c thi t k th c hi n nh ng nhi m v riêng bi
CallCenter Anywhere. D ch v cung c p VoIP (Voice over Internet Protocol) tích h p và
ng cu c g n các s Off n tho ng hay phòng làm vi c nhà
và các công c cho vi c phát tri ng liên l c.

V i On i di n t c ch nh theo kh a h . Các nhà

qu n lý có th ng thông tin thu v và cung c ng d n s d ng các tính
ng d n ngo i tuy n (off-line) và h n tho i.

4.2. S D NG D CH V N N T NG
L i ích c a các mô hình n n t ch v i v i các công ty phát tri n ph n
m m bao g m ti t ki m chi phí, gi m b ng k thu ng. Chi phí tr
mua máy ch , ph n c ng khác và gi y phép cho ph n m m c n thi c lo i b .
V i các máy ch ngo i vi thì nhân viên h tr k thu c yêu c u. PaaS
p các công c t ti s d ng trong m t th i gian ng n trong quá
trình phát tri n ph n m t ph n c a gói t ng th t ki m
ng c t c m i th có th truy c p
thông qua các công c d a trên n n web. Hàng lo t các công c có s n trên PaaS làm cho nó
có th thích ng v ng l p trình ngày càng phát tri n.

Hai trong s nh ng l i ích kinh doanh chính c m

c phát tri n và tri n khai. Các công ty có th s d ng m t d ch v PaaS
trong phát tri n và tri n khai thay vì ph i mua nhi u công c c l p khác nhau nên ti t
ki c r t nhi u chi phí.

Trong m ng lai, khi cùng m ng PaaS có th h tr c hai d ch v

công c p có th ng l i b c tính linh ho t và
nhanh nh n này. B ng cách cung c p m t n n t ng nh t, chúng ta có th d dàng
chuy n t i công vi c t m im ng cho vi c tri n khai
và nhân r ng hi u qu u này cho phép các t ch cm tm ki m soát cao
t t ng d ng c th y.

t kê tóm t t m t s nhà cung c p PaaS:

Amazon Web Services

ng d ch v PaaS v i tên g i Amazon Web Service (AWS) Elastic

Beanstalk, d v ng ch c c h t ng, EC2, m t d ch v a
Amazon. Dù cho PaaS c a Amazon không h n là m t n n t
truy n th ng, AWS Elastic Beanstalk c i cách các nhà phát tri y ng
d ng c a h a Amazon. Các nhà phát tri n t i lên các ng d ng và
AWS Elastic Beanstalk x lý các chi ti t v tri n khai, kh p, cân b ng t i, t
ng m r ng quy mô và theo dõi tình tr ng ng d n nay, danh m c d ch v c a
PaaS t AWS bao g m AWS Toolkit cho Eclipse (m t plug-in cho Java c ng phát
tri n tích h p Eclipse), AWS CloudFormation (m t d ch v cho phép các nhà phát tri n t o
ra và cung c p các ngu n tài nguyên c a Amazon), m t s tùy ch d li u d a trên
n tho ng, ERuby, Java, PH và. Net.

Salesforce.com

Salesforce là m t trong nh ng nhà cung c n sang

cung c p PaaS v i AppExchange c a Force.com và n n t ng Heruko. Hi n nay, theo IDC,
t trong nh ng nhà cung c p chi
l n nh 3.000 ng d c xây d ng, l t m i 24 gi
và r ng các n n t ng Force.com th c hi u giao d ch m i ngày.

Microsoft

ub t i v i n n t ng PaaS Azure c a Microsoft và Azure không nh n

cs ng. Danh m c các d ch v PaaS c a Microsoft bao g m
ng máy tính Windows Azure cho các ng d liên t c cho c d
li u có c u trúc và phi c u trúc; Windows Azure AppFabric cung c p m t lo t các d ch v
k tn i s d ng và các ng d ng t i các ng d ng trên
mây, qu n lý xác th c, th c hi n qu n lý d li u và SQL Azure, m t d ch v d li u
t c s d ng Windows làm trung tâm.

RedHat

OpenShift là m t n n t t s n ph m d ch v c a RedHat.
M t phiên b t tên là OpenShift Enterprise.

m c a OpenShift khác v i các d ch v PaaS khác là các ph n m m ch y d ch v là

mã ngu n m i tên OpenShift Origin và có s n trên GitHub. Nh ng nhà phát tri n có th
s d ng G tri n khai các ng d ng web b ng các ngôn ng khác nhau trên n n t ng
này.

tr phân là các ng d ng web, mi n là chúng có

th ch u này cho phép s d ng ngôn ng l p trình tùy
ý ch v n c a ng d ng và nhân r ng các ng d ng
khi c n thi t trên n n t

Google

c g i là GAE ho n là App Engine) là m t n n

t phát tri tr các ng d ng web trong trung tâm d li u
c a Google qu n lý. GAE l t phiên b c vào
c ra m ng d c sandbox và
ch y trên nhi u máy ch . App Engine cung c ng m r ng quy mô cho các
ng d ng web, khi s ng yêu c i v i m t ng d ng, App Engine t ng
phân b thêm tài nguyên cho các ng d x lý các nhu c u b sung.
 c cung c p mi nm tm nh nh c a các
ngu n tài nguyên tiêu th b c
th i gian ch y c a ng d ng.

Cloud Foundry

Cloud Foundry là d ch v PaaS mã ngu n m gi

2011 b i VMw ho ch xây d ng m t s n ph
m i sáng ki n c n
là nh i mu n m t n n t ng m cho phép h xây d ng trong ngôn ng mà h mu n
và ch y ng d ng trên nhà cung c p IaaS mà h thích. Theo VMware, d c s c hút
r tl n b c theo dõi s i trong mã ngu n m c a
Cloud Foundry. M t ví d , AppFog là nhà cung c p PaaS toàn di a trên mã
Cloud Foundry.

IBM

IBM gia nh p khá mu n vào th ng PaaS v c gi i thi u vào tháng

nt cv p khách
hàng c a IBM qua b công c tin c y WebSphere cho phép các doanh nghi p xây d ng các
ng d ng d a trên Java có th ch c g i là IBM Smart
gi khách hàng c a h trong m ng quen
thu ng th yh ng d

CloudBees

CloudBees là m t trong nh ng nhà cung c p d ch v PaaS d u tiên cho

phép các doanh nghi p có th d di chuy n các ng d ng Java hi n t
y ng d ng th i gian th c c a CloudBees, cung c p ch c
g máy ch ng d ng truy n th ng cho các ng d ng web, Java và Spring. Khách hàng
c a CloudBees có th l a ch n ch y ng d n c a h ho c th m chí trên
ng d ng ch y trên RUN@ có th c xây d ng b ng cách s d ng công
c phát tri n Java EE truy n th ng ho c s d ng d ch v do PaaS c a CloudBees cung c p,
g ng phát tri n, xây d ng và th nghi m d a
p l a ch n CloudBees vì có r t nhi u chi phí chìm trong các ng
d ng Java hi pb ib

Các m c ti p theo s gi i thi u chi ti t v m t d ch v PaaS c a nhà cung c p Microsoft

là Windows Azure.

T ng quan v Windows Azure

Nhìn m t cách t ng quan, Windows Azure là m t h u hành d ch y các ng

d li u c im t h u hành bình
i dùng ph t và ch y trên máy tính c a mình, Windows Azure là m t
d ch v ch y ng d d li u trên các máy ch trung
tâm d li u c a Microsoft, có th truy c p qua Internet. Các ng d ng này có th cung c p
d ch v cho doanh nghi p và khách hàng.

Azure là m t n n t t trong trung tâm d li u c a Microsoft, cung

c ph u hành và t p các d ch v phát tri n, có th s d c l p ho c k t h p v i
xây d ng các ng d ng m i, ch y các ng d c phát tri n các
ng d . Azure có c u trúc m , cho phép l p trình viên ch n
l a xây d ng các ng d ng web, ch y các ng d ng trên các thi t b , máy tính, máy ch n i
m ng.

Azure giúp gi m thi u nhu c u mua công ngh , cho phép l p trình viên nhanh chóng và
d dàng t o ra các ng d ng ch ng cách s d ng các k thu t có s n v i
ng phát tri n là Visual Studio và Microsoft .NET framework, h tr nhi u ngôn ng
l ng phát tri n hóa vi c duy trì và v n hành ng d ng
b ng cách cung c p vi c ch y ng d ng ho khi có nhu c u. Vi c qu n h
t c ti n hành t ng. Azure cung c p m ng m , chu n, h tr nhi u giao
th c m ng g m HTTP, REST, SOAP, XML. N
nh ng d ch v Microsoft tr c tuy nge Online,
SharePoint Online cung c p các ng d i s d ng thì Azure cho
phép l p trình viên cung c p cho khách hàng nh ng thành ph , xây d ng
các kh i d ch v và t o các ng d

Hình 4.4. T ng quan Microsoft Windows Azure

Các thành ph n c a Windows Azure Platform:

Windows Azure: cung c ng n n t ch y ng d

d li u trên máy ch trong trung tâm d li u c a Microsoft.

SQL Azure: cung c p d ch v d li u quan h a trên SQL

Server.

AppFabric: cung c p các d ch v k t n i các ng d ng ch

ho c on-premise.
 Windows Azure

Windows Azure là m t n n t ch y các ng d d li u c a

các ng d ng y trên r t nhi u máy, t t c c
t trong trung tâm d li u c a Microsoft và có th truy c p nh m ng Internet. K t c u
Windows Azure liên k t các tr ng thái x lý thành m t kh i th ng nh t. Các d ch v
và ch y ng d ng c c xây d ng phía trên các k t c u này.

Trong phiên b i bu i h i th o c a các chuyên gia t

ch p trình viên có th t o ra các ph n m m d a trên công ngh
ng d ng ASP.NET và các d ch v Windows Communication Foundation
u này, h có th s d ng C# và nh ng ngôn ng .NET khác, cùng v i
các công c phát tri n truy n th s d ng phiên
b n này c a Win t o ra các ng d ng Web.

C ng d ng Windows Azure và các ng d ng ch y trên máy cá nhân có th truy c p

các d ch v c a Windows Azure theo cùng m t cách: s d c REST.
Tuy nhiên, thành ph d li u không ph i là M i
là m t h th ng quan h và ngôn ng truy v n c a nó không ph i là SQL. Thành ph n này
c thi t k h tr ch y các ng d ng c a Windows Azure, nó cung c p các ki
ng d li u l n (blobs), cung
c giao ti p gi a các thành ph n c a ng d ng Windows Azure và th m chí
cung c p các b ng v i ngôn ng truy v n d hi u.

Ch y ng d li i mua s m, cài
t và x lý chính h th ng c a mình, m t t ch c có th ch ph thu c vào nhà cung c p
ph i tr cho vi c ch y ng d mà h s d ng
thay vì ph i duy trì r t nhi u máy ch ch ph c v m t s nhu c u nào c
vi t chính xác, các ng d ng có th i d dàng, t n d c nh
c a trung tâm d li p.

Trong Windows Azure, m i ng d ng có m t file c u hình. B ng vi i thông tin

s h u c a ng d ng có th is ng các th hi n mà
Windows Azure s ch y. K t c u Windows Azure giám sát ng d duy trì tr ng thái
mong mu n c a ng d

cho phép khách hàng t o ra, c u hình và giám sát các ng d ng, Windows Azure
cung c p m t c ng có th truy c c qua trình duy t. M c cung c p
m t tài kho n Windows Azure ID, m t tài kho ch y ng d ng, m t tài kho
tr d li u.

Windows Azure có th c ng d ng theo nhi u cách khác nhau. M t s ng d ng tiêu

bi u:
 T o ra m t trang web m i: Windows Azure h tr c các d ch v web và các ti n trình
i, ng d ng có th cung c p giao di lý công
vi ng b i dùng.

M t nhà bán l ph n m c l p (ISV) t o ra phiên b n ph n m m ho

d ch v (SaaS) c a m t ng d ng d ng .NET có th c xây d ng trên Windows
Azure. Vì Windows Azure cung c p m ng .NET chu n nên vi c chuy n các ng
d uv . Xây d ng ng d ng trên m t n n t ng
nt n vi c kinh doanh c a h thay vì m t th
h t ng.

M t ng d ng doanh nghi p: Ch n các ng d ng trong trung tâm d li u c a

Microsoft giúp các doanh nghi p không ph i tr ti n cho vi c qu n lý máy ch mà t p trung
toàn b chi phí vào vi c x lý.

Ch y ng d t trong nh ng quan tr ng nh t c n
i Windows Azure, Microsoft cung c p m t n n t làm vi c này, cùng
v i cách th d li u. Windows Azure làm hai vi c chính: ch y ng d
d li u.

Ch y ng d ng: Trong Windows Azure, m t ng d ng có nhi u th hi n, m i th hi n

ch y m t ph n c a mã ng d ng.

M i th hi n ch y trên máy o c a nó. Nh ng máy o này ch y Windows Server 2008

c thi t k c bi s d t ng d ng Windows
Azure không th th c máy c
phép cung c p hình nh máy o c không c n quan tâm v
cách duy trì b n sao c a h u tiên cho phép
l p trình viên t o ra ng d ng .NET 3.5 v i Web role và/ho c Worker role.

M i web role ch p nh n các yêu c n qua IIS7. M t web role có th

th c thi s d ng ASP.NET, WCF hay các công ngh .NET framework khác làm vi c v i IIS.
Windows Azure cung c p cân b ng t i có g n s m r ng các yêu c
m t ph n c a ng d ng.
 Hình 4.5. Windows Azure cung c p các d ch v

M c l i, không th ch p nh n các yêu c u tr c ti p t bên ngoài, nó

không cho phép các k t n n và IIS không ch y trên máy o c n
d li u vào t i trong Windows Azure Storage.

K t qu c a vi c này có th c ghi vào Windows Azure Storage ho c g i ra

ngoài. Không gi ct x lý m t yêu c n và k t thúc
khi yêu c c x lý, m t worker role có th ch y mãi mãi. M t w c th c
thi s d ng b t k công ngh .NET nào.

B t k là ch y web role hay worker role, m i máy o ch a m t tác nhân Windows

Azure (Windows Azure Agent) cho phép ng d i k t c u Windows Azure.

Phiên b u tiên c a Windows Azure duy trì m t m i quan h m t m t gi a máy o

và nhân x lý v t lý c a nó. Vì v y, hi u su t c a ng d ng có th mb
hi u su t c a ng d ng, có th ng th hi n trong file c u hình. K t c u Windows
Azure s chuy n sang máy o m i, gán chúng v i nhân và b u ch y nhi u th hi n c a
ng d tc n xem khi nào web role ho c worker role b l b t
u m t cái m i.

Các tr ng thái c a web role s c ghi vào Windows Azure Storage ho c chuy n
v cho khách qua cookie.

C c th c thi s d ng công ngh .NET chu n. ng d ng

truy c p d li u theo các cách khác nhau. Truy c p vào d li u Windows Azure s d ng
d ch v web ADO.NET. Worker role ph thu i trong Windows Azure Storage
 l u vào, m t h n ch khác là ng d ng Windows Azure không ch y trên
ng tin c y, chúng b h n ch b i cái mà Microsoft g i là Windows Azure Trust.

V i l p trình viên, xây d ng m t ng d ng Windows Azure trong phiên b n PDC gi ng

ng m t ng d ng .NET truy n th ng. Microsoft cung c p khuôn m u (template)
t o ra web role, worker role ho c c hai. L p trình viên t do
s d ng b t k ngôn ng .NET nào. Gói phát tri n ph n m m Windows Azure g m phiên
b nc ng Windows Azure ch y trên máy c a l p trình viên. Gói này bao g m
Windows Azure Storage, m t Windows Azure Agent và b t k ng d ng gì có th th y trên
p trình viên có th t o ra và s a ng d ng b ng h th ng này n khai
n sàng. Tuy nhiên không th g l ys a
l thu c vào vi c vi t ra b n ghi (log) thông tin Windows Azure qua
Windows Azure Agent.

p nh ng d ch v khác cho l p trình viên. Ví d : m t ng

d ng Windows Azure có th g i m t chu i thông báo qua Windows Azure Agent và
Windows Azure s chuy n ti p t c th i hay m
i nh n c th . N u mu n, Windows Azure có th phát hi n xem ng d ng
nào l i và g p thông tin chi ti t v tài
nguyên ng d ng, g m th i gian x .

Truy c p d li n nh li u là s d ng blob.

M t tài kho có th có m t ho c nhi u container, m i container có m t ho c

nhi u blob. Blob có th l s d ng blob hi u qu , m i blob có th
c chia thành các kh i (block). N u có l i x y ra, vi c chuy n d li u có th c khôi
ph c l i v i kh i g n nh t thay vì ph i g i l i toàn b blob.

m vi Blob Container. Trong cùng m t container, m i blob có

tên riêng. D li u trong m t blob là các c p <tên, giá tr c kho ng 8 KB.

Blob ch thích h p cho m t s ki u d li ng d ng làm vi c v i d li u hi u qu

p b ng (table). D li u ch a trong b ng g m các th c
th v i các thu c tính. Các khái ni n b ng:

Th c th (hàng): là nh ng d li ng. M t th c
th ch a t p h p các thu c tính. M i b ng có hai thu c tính t o thành khóa riêng cho th c
th . M i th c th có nhi u nh t 255 thu c tính g m c các thu c tính h th
phân vùng (PartitionKey), khóa hàng (RowKey), th i (Timestamp).

Thu c tính (c t): th hi n m t giá tr t th c th . Tên thu c tính có phân

bi t ch hoa, ch ng.
 Khóa phân vùng (partitionkey): thu u tiên c a m i b ng. H th ng s
d ng kh t ng phân b các th c th c a b ng trên nhi khác
nhau. Khóa phân vùng có ki u string.

Khóa hàng (rowkey): thu c tính khóa th hai c a m i b nh danh riêng

c a m i th c th trong phân vùng ch a th c th nh
c th m t th c th trong b ng. Khóa hàng có ki u string.

Th i: th i gian h th i phiên b n c a th c th .

Phân vùng: t p h p các th c th trong b ng có cùng khóa phân vùng.

Th t s p x p: m i th c th trong b c s p x p theo khóa phân vùng và khóa

truy v n d a theo nh ng khóa này hi u qu t qu tr v c s p x p theo
nh ng khóa này.

M t b ng không có gi n (defined schema), thu c tính có nhi u lo i

khác nhau: int, string, bool, DateTime. Thay vì s d ng SQL, ng d ng truy c p d li u b ng
s d ng l nh truy v n v i cú pháp LINQ. M t b ng có th l n, v i hàng t th c th
tri u byte d li u, n u c n thi t, Windows Azure có th phân chia các b ng trên nhi u máy
ch c i thi n hi u su t.

Blob và b li u. L a ch n th i (queue). Hàng

i cung c web role giao ti p v i worker role. M i có th ch a nhi u
p. Tên c i có ph m vi trong tên tài kho n. S
i không b gi i h n. M u nh t là m t tu
h th ng s t thu d n nh t tu n. D li
d ng <tên, giá tr > và m i i ch a t li u.

p có th có
d ng nh p ra kh ng tr v có d ng XML còn
c tr v t i không theo th t ,
m p có th c tr v nhi t l n. M t s tham s c s d ng trong
i c a Azure là:

MessageID: giá tr i.

VisibilityTimeout: s th nh th i gian ch tính b ng giây có th th c thông

p. Giá tr c i là 2 gi . Th i gian m nh là 30 giây.

PopReceipt: chu c tr v khi truy v p. Chu i này cùng v i MessageID

là nh ng giá tr b t bu c khi mu n xóa m p kh i.

Messa nh th i gian s ng tính b ng giây c p. Th i gian s ng c c

i là 7 ngày, giá tr m nh là 7 ngày. N u trong th i gian s p không b
ch tài kho n xóa kh i, h th s t p.
 Hình li u trong blob, table và queue theo ki u
REST qua giao th c HTTP

Windows Azure Storage có th truy c p ng d ng Windows Azure ho c m t ng d ng

ch y m ng h p, các ki c a Windows Azure s
d ng tiêu chu nh và l y d li u. M i th t tên s d ng URIs và
c truy c p v i chu n HTTP. M t máy khách .NET có th s d ng d ch v d li u
ADO.NET và LINQ.

SQL Azure

SQL Azure là ng d ng ch y trên trung tâm d li u, cung c p kh d li u

cho các c các ng d ng d ng khác. SQL Azure cung c p t p
các d ch v tr và làm vi c v i nhi u lo i thông tin. Hi n t i, Microsoft
n chính c
Azure Database cung c ng d
ng d ng có s n (on-premises) có th d li u quan h ho c d ng khác trên
các máy ch t i trung tâm d li u. Chi phí s c tính d a trên nh ng gì s d i
tùy theo nhu c u s d ng.

Thành ph n th c gi i thi ng
d a trên Microsoft Sync Framework và SQL Azure Database, công ngh
li u thông qua các on i s d ng và s h u d li u s nh
nh ng gì c

n hóa công tác k ho ch d phòng và tri n khai c a nhi u CSDL

khác nhau. Trên Azure, l p trình viên không còn ph t, c u hình, nâng c p, hay vá l i
ph n m m máy ch n sàng, ch u l i cao và t i gi n thao tác
b o trì ph n c ng ph c v CSDL là yêu c u m nh tiên quy t trong SQL Azure. L p
trình viên thành th o cú pháp T-SQL (Transact-SQL), mô hình d li u quan h trên phiên
b n SQL Server hoàn toàn có th dùng l i k i SQL Azure. SQL Azure giúp gi m
t n hành b ng tích h p t p công c có s ng th i qu n lý CSDL t
p trình viên web công ngh Microsoft, hay t các công
ngh s d ng công c có tên mã là Houston m t giao di n web
g n nh , giao di n thân thi qu n tr , truy v n, c p nh t d li u và thi t k b ng trên
SQL Azure. SQL Azure có các ch

Phát tri n ng d ng t i truy c p linh ho t (scalable), phù h p v i các

doanh nghi p c nh i, theo tiêu chu n c a
Microsoft).

Phát tri n và bán ng d ch v trên n

Xây d ng nh ng ng d ng c phòng ban trong m t t n.

Thông qua các chu n m t ng h p d li u t nhi u

ngu n kh p d li u an toàn t nhi a
m, thi t b n toán khác nhau.

SQL Azure có th i các l i ích l n:

T i thi u qu n tr (không ph t, vá l i, hay b o trì ph n c ng).

T ng ch ng l i, kh c ph c s c t n sàng.

n hóa công tác l p k ho ch d phòng ph n c ng, ph n m m khi tri n khai

nhi u CSDL khác nhau.

Co dãn linh ho t tuy bi n theo nhu c u s d ng th c t .

Có th t nhi m khác nhau trên th gi rút ng n tuy n truy c p.

Tích h p s n v i các công c ph bi n SQL Server và Visual Studio. Ngoài ra có giao

di n web cho các l p trình viên s d ng công ngh không ph i Microsoft truy v n t i.

H tr T- v i d li u quan h truy n th ng.

Apps Fabric

Windows Azure platform AppFabric cung c p d ch v h t ng d

Windows Azure platform AppFabric cung c h t ng d cs

d ng b i ng d ng d ng on-premise.
 Hình 4.7. Windows Azure Platform AppFabric

Các thành ph n c a Windows Azure platform AppFabric:

Service Bus: M c tiêu c a Service Bus là cho phép ng d ng expose các endpoint có
th c truy xu t b i các ng d ng khác. M c gán m t URI. Client
s d nh v trí và truy xu t d ch v lý vi c chuy n
a ch m ng l a mà không c n m port m expose ng d ng.

Access Control: D ch v này cho phép ng d ng client ch ng th c chính nó và cung

c p m t ng d ng server v i thông tin xác th c. Máy ch s d ng thông tin
quy nh nh ng gì ng d c phép làm.

Các d ch v này có th c s d ng trong nhi

Gi s m t doanh nghi p mu n cho ph n m m c truy c p b

m n m t trong các ng d ng c a nó. Nó có th expose các ch a ng d ng qua
d ch v Web: SOAP ho ah v i
i có th s d tìm các endpoint này và truy xu t các d ch v .

M t ng d ng ch y Windows Azure có th truy xu t d li d li u

on- u này, có th gi i quy t b ng cách t o m t service truy xu t d
li qua Service Bus.

ng m t doanh nghi p expose nhi u d ch v ng d i tác kinh

doanh c a mình. N u nh ng d ch v c expose b ng cách s d ng REST, ng d ng có
th d xác th c và cung c p thông tin nh n d ng cho m i ng
d ng khách hàng. Thay vì duy trì thông tin n i b v t ng ng d i,
thông tin này có th trong d ch v Access Control.
4.3. S D NG D CH V H T NG IAAS
Trong các nhà cung c u trong g i b ng x p h ng.
N u c a SaaS thì có th
a Amazon cung c p m t lo t các l a ch n. T cung c p
tr giá m t vài xu m t tháng n cho thuê siêu máy tính v i giá 5.000
USD/m t gi p trung vào phân khúc các khách hàng doanh nghi p b ng
vi c b sung nhi om a mình và tuy n d ng nhân viên
bán hàng doanh nghi p.

Hai hãng l n trong công ngh p

i PaaS qua Microsoft Azure và Google App Engine. Microsoft
v a m r ng Azure vào th ng IaaS và th i dùng ch y Linux
a mình v i m c giá h a h n s th
p r t nhi u các ng d ng doanh nghi a mình t d
li t thành công v i các ng d ng trong
SaaS và Google App Engine trong PaaS thì gi ch v IaaS c a
riêng mình là Google Compute Engine.

Ngoài ra còn có các tên tu i công ngh

OpenStack; Citrix và Apache v i CloudStack.

Trong m t s b ng x p h ng các d ch v n
y v th c th là IaaS.
Ngoài ra, có th th y r t nhi u tên tu i l n n
Rackspace.

n IaaS là nói n h t ng ph n c ng, các nhà cung c p d ch v ng

s ng d ch v : cung c p máy o t máy tính c ng nh n
các máy ch chuyên bi t, cung c cho các máy a ch IP, các
Các d ch v này có th c cung c p riêng l ho c cung c p cùng
nhau theo t ng gói d ch v li t kê m t s ch a các d ch v cung c p
b i IaaS.

: Cung c liên t c cho các máy ng t n t i

c l p v i th i gian s ng c a máy ng mang tính s n sàng cao,
tin c y cao, có th cs d ng m t máy o ho c g n li n v i
m t máy t thi t b tiêu chu cs d t phân vùng kh i
ng, các máy o có th c d ng l ng l i, cho phép ch ph i tr cho các
s d ng trong khi duy trì tr ng thái c a máy o. V i nh ng doanh nghi p
mu v b n cao, các nhà cung c p s cung c p kh o ra b n sao t i
nh ng th m nh nh c a d li và t ng sao chép trên
nhi ng b n sao có th cs d m kh u
cho m t kh m i và có th b o v d li u c a doanh nghi b n lâu dài.
Doanh nghi d dàng chia s các b n sao này. Có hai lo
 c các nhà cung c ng tiêu chu ng IOPS.
ng tiêu chu n cung c hi u qu r t phù h p cho các ng d ng v i
các yêu c u giao ti p d li u v a ph c dùng cho các yêu c u hi u
su t cao ho c các ng d d li u.

Máy m: M t s nhà cung c p IaaS cung c p kh t máy o t i nhi u

c thi t k t riêng bi c cách ly kh i
nh ng l i/h ng. V i máy m riêng bi t, ng d c b o v kh i l i/h ng
c am m duy nh t v i máy m riêng bi t, ng d c các l i
hay h ng hóc gây ra b i m m duy nh t.

a ch IP m m d o: là d ch v cung c a ch c thi t k riêng cho

mb ng. M a ch IP m m d o s g n v i tài
kho n c a doanh nghi p ch không ph i v i máy c thuê.

Khách hàng ki a ch n khi không s d ng d ch v n a. Tuy nhiên,

không gi a ch n th a ch IP m m d o s d ng k thu t ánh x
l i cho phép ánh x t a ch IP công c ng c a khách hàng t i b t k máy ch o nào. Thay
vì ch i vào m t k thu t viên d li c u hình l i ho c thay th máy ch c a b n, ho c
ch tuyên truy n cho t t c các khách hàng c a b a ch IP m m d o cho
phép khách hàng gi i quy t khi v /l i x y ra b ng cách nhanh chóng ánh x l a ch
i máy o thay th .

o: D ch v o cung c p cho doanh nghi p m

mây riêng n a nhà cung c p IaaS trong m t m ng o do khách hàng
quy nh. Doanh nghi p hoàn toàn ki ng m ng o, bao g m l a ch n các
d a ch IP c a riêng h , t o ra các m ng con, c u hình b nh tuy n và c ng m ng.
Doanh nghi t o ra m t k t n i b ng m ng riêng o (VPN) gi a trung tâm d
li u c a công ty v o và t n d t ph n m
r ng c a trung tâm d li u c a công ty.

V o, doanh nghi p có th :

Cho thuê ng d c b o m t qua m t l p b sung c

mây.

Có th cho thuê ng d ng v i các máy ch web, máy ch ng d ng, máy

ch d li u.

Cho thuê các ng d ng web m r c trên mây k t n i t i trung tâm d li u c a

doanh nghi p.

M r ng h th ng m ng, ng d ng c

Khôi ph c d li u khi th m h a x y ra v i trung tâm d li u.

 C m tính toán hi Khách hàng
có nhu c u c n kh ng công vi c tính toán ph c t p trình song song
giao ti p nhi u, ho c v i các ng d ng nh y c m v i hi u su t m ng, có th s d ng d ch v
c hi i ho ng it n
d i, linh ho t và l i th v chi phí c i các d ch v
cung c p tính toán phân c m, tính toán phân c m dùng GPU và tính toán phân c m b nh
c thi t k c bi cung c p kh ng hi cl p
m cho phép các ng d c hi u su t m tr th p
c n thi t cho giao ti p gi a các lu ng.

D ch v tính toán GPU: i kh ng song song cao s c

ng l i t các d ch v p quy n truy c p vào các GPU t ng
n 1.536 lõi CUDA và 4 GB b nh video. V i các phiên b n driver m i nh t, các GPU
h tr cho OpenGL, DirectX, CUDA, OpenCL và SDK GRID. D ch v tính toán GPU r t lý
ng cho các ng d h a 3D, bao g m c c tuy n và tính toán kh ng
công vi c, bao g m c hóa h c tính toán, mô hình tài chính, thi t k k thu t.

Các d ch v c bi t

Máy ch truy xu t d li u vào ra m c cao: D ch v này có th cung c p cho khách

hàng v i t l vào/ra ng u nhiên trên 100.000 IOPS. D ch v c h tr b i công ngh
c (Solid State Disk SSD), r t phù h p cho khách hàng c n hi u su
s d li u quan h NoSQL.

Xu t nh p máy o (VM): cho phép b n d dàng nh p kh u hình nh máy o t môi

ng hi n t i vào m i và xu t kh u chúng tr l i b t c lúc nào. B ng cách
nh p các máy s d p v a có th t n d ng
các kho n t i trong các máy o v a có th ng b o m t, qu n lý c
, khách hàng có th xu t các máy ch sau này có th dùng l i b t c lúc nào.

Các d ch v h tr

Ngoài ra, các nhà cung c ch v h tr cho các d ch v chính li t kê

trên:

Giám sát: là m t d ch v web cung c i v i các ngu n toán

ng d ng. D ch v giám sát cung c p kh n th vi c s d ng tài
nguyên, hi u su t ho ng và t ng nhu c u mô hình, bao g m c s li d ng CPU,
c và vi ng m ng. Khách hàng có th nh c s li u th
th , và thi t l p h th ng cho d li u s li u c a mình.

Co dãn t ng: cho phép doanh nghi p t i quy mô h t

ho c gi m xu u ki c. V i Auto Scaling, doanh nghi p có th
m b o r ng h t ng ph n c d ng có kh ô liên t c khi có nhu
c duy trì hi u su t trong khi quy mô xu ng t ng theo nhu c gi m thi u chi phí.
Co dãn t c bi t r t thích h p cho các ng d ng ch i theo th i
gian ng n h ng gi , h ng ngày, ho c h ng tu n.

Cân b ng t i m m d o: d ch v này t ng phân ph ng ng d n các

máy c kh ul il ng
d ng c a doanh nghi p, chúng liên t c cung c p s ng t i công su t cân b ng c n thi t
ng v ng truy c p ng d n. Cân b ng t i m m d o phát hi n các máy
ch b quá t i và t nh tuy n l ng truy c n các máy ch kh e m nh ch u
ct n khi các máy ch quá t c khôi ph c. Có th c u hình cho phép
cân b ng t i m m d o trong m t khu s n có ho c qua nhi u khu v c cho phù h i
hi u su t ng d ng.

M c hi
k làm gi m t i c a m d ng m t m im p o cung
c p hi u su d ng CPU th i máy ch truy n th ng.

4.4. CÂU H I VÀ BÀI T P

1. m gi ng/khác gi a các ph n m
Suits và các ph n m m truy n th ng.

2. Tìm hi u mô hình SaaS ng d ng cho doanh nghi p. L y m t trong các công c

n hình Salesforce minh h a. Tìm hi u v s n ph m c a MISA doanh nghi p
Vi minh h a (MISA CRM, MISA HRM).

3. Tìm hi u và so sánh Windows Azure v i m t s nhà cung c p PaaS

Amazon Webservices và Google App Engine.

4. Tìm hi u thêm v Windows Azure và nêu rõ vai trò c a: Blob, Table, Queues.

5. m trong s d ng d ch v n n t ng.

6. m trong s d ng d ch v ph n m m.

7. m trong s d ng d ch v IaaS.

8. Tìm hi u thêm v Microsoft Office 365 và mô t hi u qu trong s d ng d ch v

IaaS.
 GIÁM SÁT, TRÁNH L M B O CH T
NG
i các khái ni có m t cái
nhìn t ng th v nh v m b o ch ng d ch v c dù m c tiêu chung c a
giáo trình là gi i thi u k thu có m t cái nhìn bao quát,
ta s th thâm nh i con m t c a m t chuyên gia c m b o ch t
ng c is d i có trách nhi m ph i xây d ng m t gi i pháp an
toàn t ng th cho m t h th ng. V i cách ti p c cs c trang b m t t m
ch ng liên h các ki n th c h c thu t và k thu t c
th ct .

5.1. CÁC H TH NG, D CH V GIÁM SÁT

Các khái ni m

ut
m ih tr b
c tính phí d a trên kh ng tài nguyên s d th i gian. B ng cách
này, m t doanh nghi p có th t n ti thông tin và c i
thi n tính s r ng c a h th ng.

Tr t nhi u h a h n toán doanh nghi p, v n có

m t s thi u sót trong d ch v hi

Kh r ng v n ch c a các nhà cung c p d ch v ,m c

dù h u h t các nhà cung c h t mây hi n nay yêu c u kh r ng vô
h n. Trong th c t thì ngay c nh ng nhà cung c p l n nh im tv i
v v kh r ng khi t l s d lâu dài, v v
kh r ng có th s tr nên t i t
ph c v m t s ng d ch v i d ch v l c truy
c pb is ng l i dùng trên toàn c u vào m i th m.

Thi u kh a các nhà cung c p d ch v . Công ngh nt i

c thi t k có kh t qu là các nhà cung c p d ch v
không th m r ng thông qua quan h n các
nhà cung c h t a và nh xâm nh p th ng cung c n toán
 ns c c khách hàng v i
m t nhà cung c p duy nh t.

Không h tr xây d ng trong qu n lý d ch v kinh doanh. Qu n lý d ch v kinh doanh

(System management business SMB) là m t chi c qu n lý cho phép doanh nghi p
s p x p qu n lý CNTT theo m c tiêu cao c p c a h . M t m t quan tr ng c a SMB là qu n lý
h ng d ch v (SLA). Gi nt c thi t k h
tr cho các ho t c thành l p trong qu n lý h ng ngày c a doanh nghi p
ngành CNTT. K t qu là các doanh nghi p tìm ki m s chuy i t các ho ng CNTT
sang công ngh d ph im t v im
i.

gi i quy t nh ng v này, hi n nay mô hình liên k t kinh doanh cho các nhà cung
c p d ch v i nhà cung c p có th mua ho ng
t các nhà cung c p khác, tùy theo nhu c u.

Các yêu c u c a h th ng, d ch v giám sát

Nh ng yêu c t h th ng h t m
b o ch ng d ch v cung c u cu i:

Tri n khai t ng và nhanh chóng tr h th ng kích ho t d phòng

t ng cho nh ng ng d ng d ch v ph c t p, d a trên m t h ng chính th nh
c th h ng d ch v h t ng. H c tái s d
cung c p nhi ng h p c a cùng m t ng d i thuê khác nhau v i các tùy
ch nh khác nhau.

Co dãn t ng. u ch nh các thông s phân b ngu n tài

nguyên (b nh )c ng th c thi o c a m i cá nhân m t
cách liên t a, s ng o th c hi n ph ct u
ch nh liên t thích ng v i s i t i.

T ng liên t c ct s p x p c a vi c qu n lý ngu n
h t ng v i m p c a doanh nghi p.

Trong ph n này, chúng ta s làm sáng t m t t p h p các nguyên t c cho phép các d ch
v c giám sát. Các nguyên t c này làm n i b t các yêu c nt
các nhà cung c ng d ng c di chuy n m t cách t
do, phát tri n và thu nh .

Tính liên minh trong h th ng: T t c các nhà cung c p d ch v

b tk l u có m t kh uh phát tri t kh i gi i h
nhà cung c p d ch v
c ng tác và chia s tài nguyên. S c n thi t c a nh ng s n ph
ng ct ng công nghi p, trong vi c áp d ng các mô hình
 ib t m
r i các ngu n tài nguyên cho thuê theo yêu c u t ng.
M i liên minh c a các nhà cung c p d ch v ng d ng
c tri m liên k n a, các d ch v oc nm m
hoàn toàn t do và cho phép di chuy n m t ph n ho c toàn b gi ng th i,
s om c l p c a các thành viên liên bang ph cho phép
các nhà cung c p c nh tranh nh

c l p c a các d ch v : n ích kh d ng d ch v
mà không bi t gì v h th ng bên trong v i các thi t b tiêu chu n, không ph thu c vào b t
k nhà cung c các d ch v cs
m t t m nhìn ti n ích, chúng ta c n cung c i dùng m t s c l p hoàn toàn.
c trao kh d ng d ch v n ph i d a vào
b t k công c c bi t nào c a nhà cung c p d ch v và nhà cung c p d ch v
mây nên có kh h t ng c t bên
trong cho khách hàng ho t h qu c a nguyên t c l p, t t c các d ch
v i s d ng có th có ngu n tài
i các nhà cung c p khác nhau.

Tính tách bi t c a các d ch v : D ch v ct

ch c b i m t nhà cung c ng th i s t ch c các ng d ng t nhi i s d ng khác
i v i nh i dùng di chuy n nh ng tính toán c a h c ns
m b o t nhà cung c n c a h là hoàn toàn tách bi t
nh i dùng ph m b o r ng tài nguyên c a h không th b
truy c p b i nh i chia s cùng m i dùng khác có th
có kh c ti p n các d ch v c p cho ng d ng c a h .

Tính m m d o: M t trong nh m chính c

cung c p ho c phát hành ngu n tài nguyên theo yêu c u. Nh ng kh m d o nên
c ban hành t ng b i các nhà cung c n toá ng nhu c u thay
i, gi n có th ng h p ho ng) t ng
i phó v i chênh l ch trong m c tiêu th n. Hành vi và gi i h n c a vi
thu h p t ng c y b ih ng và các quy t c th ng nh t gi a các nhà
cung c i s d ng.

ng doanh nghi p: Có l v quan tr ng nh gi i quy n

tr tl c s tin
xây d ng và duy trì lòng tin gi i tiêu dùng và các nhà cung c p,
a các nhà cung c p v i nhau, là y u t c n thi t cho s thành công c a b t k
s n ph

Mô hình h th ng d ch v giám sát

Trong mô hình h th ng giám sát d ch v i

ng chính: Nhà cung c p d ch v (Service Providers SPs) là các nhân t c n tài nguyên
 cung c p m t vài d ch v . Tuy nhiên SPs không s h thuê
c a các nhà cung c h t ng (Infrastructure Providers p cho h
m t không gian tài nguyên tính toán, m g n.

M t ng d ng d ch v là m t t p h p các thành ph n ph n m m làm vi

c m t m c tiêu chung. M i thành ph n c a ng d ng d ch v c hi n trong
m t VEE chuyên d ng. Các nhà cung c p d ch v tri n khai các ng d ng d ch v
mây b ng vi c cung c p m c g i là các trang web chính v i m t d ch v Manifest
là, m t tài li nh c u trúc c a ng d ng và SLA gi a các
SP và IP.

t o ra nh ng o nh c a m t không gian tài nguyên vô h n, các nhà cung c

h t ng chia s công su t không s d ng c a h v t o ra m t liên bang
M t khung hi nh là m ng gi a hai IPs u
kho u ki m t nhà cung c p này có th s d ng tài nguyên c a m t nhà cung
c p khác.

V i m i nhà cung c h t ng, t d c b ng vi c

phân vùng các tài nguyên v t lý, thông qua m t l p o t ng th c thi o (Virtual
Execution Environments VEEs) ng th c thi hoàn toàn tách bi
c n ngu n tài nguyên tính toán o hóa, bên c nh là các l p o hóa và t t c các thành
ph n qu ng th c hi n máy ch o (Virtual Execution Evironment Host
VEEH).

Thi t k và miêu t c a ki n trúc này là m a d án nghiên c u

RESERVOIR European. Ki n trúc RESERVOIR (xem h nh các thành ph n ch c
nm h tr hoàn toàn mô th ng sau s
phân l c bi tách bi t rõ ràng các m i quan tâm và trách nhi n các chi
ti h t ng m th p, nh n quy nh t qu n lý c p cao và các nhà cung c p
d ch v .

Qu n lý d ch v là m t thành ph n duy nh t v i m t IP có th i các nhà

cung c p d ch v (SPs). Nó nh n các danh sách d ch v và qu
Hai nhi m v quan tr ng nh t c a nó là tri n khai, cung c p VEEs d a trên các danh sách
d ch v và giám sát, th c thi s tuân th theo SLA b u ch nh kh am t
ng d ng d ch v .

Qu ng th c thi o (VEEM) ch u trách nhi m cho các v trí t a các

VEE vào các máy ch ph thu c vào ràng bu nh b i qu n lý d ch v (Service
Manager). Quá trình t y b i m t ch n ích l p trình
v trí c th . Qu ng th c thi ct t và di chuy n ng
kh p m m chí là nh u khi n t xa (tùy thu c vào th a thu n t ng
th ), mi n là các v c các ràng bu y, ngoài vi c ph c v các yêu c u
n i b (t qu n lý d ch v n i b ), VEEM còn ch u trách nhi m cho s liên k t c a các site t
xa.
 Hình 5.1. Ki n trúc RESERVOIR: Các thành ph n và giao di n chính

Máy ch ng th c thi o (VEEH) ch u trách nhi m cho vi u khi n

và giám sát các VEEs và tài nguyên c a chúng (ví d : t o ra m t VEE, s p x p thêm các
ngu n tài nguyên cho m t VEE, giám sát m t VEE, di chuy n m t VEE, t o m t m ng o và
,...). Cho r ng các VEE thu c cùng m t ng d ng có th t nhi u máy
ch và th cm r t ra kh i ph m vi m t site, máy ch ph i h tr các m ng
o tách bi t qua các máy ch a, các máy ch ph i h tr di dân VEE
minh b ch cho b t k máy ch t, b t k v trí
trang web cho m c u hình.

Qu n lý d ch v (SM). H th ng d ch v là m t k ch b n liên minh g n nh t,

th m chí c cho phép h n ch các v trí c th khi d ch v c tri n
khai. H n ch vi c tri n m t VEE c th (m c dù các bi u hi n h n ch
có th th y trong nh ng h n ch m i quan h
trên) và truy n l i cho các qu n lý VEE cùng v i b t k siêu d li u VEE c th khác khi VEE
t o thông qua VMI. Chúng ch nh m t t p các ràng bu c ph c ti n
ct có th t s lo u ki ng vi n"
nh c có th c s d ng b i các thu t toán s p x p ch y l p qu n lý
các VEE. Hai lo i h n ch tri u tiên, có nh ng h n ch m i quan
h n m i quan h gi a các VEEs; th hai, có th có nh ng h n ch trang web,
n các trang web.

Trong k ch b n liên minh, s d ng th a thu n khung (FA) gi a các t ch thi t l p

u kho u ki n cho liên k t. Hi nh
b c mã hóa cu i trong qu n lý d ch v (SM) c bi t là
 d li u thông tin kinh doanh (BIDB). Ví d , thông tin qu n lý chi phí cho
c s d ng b tính toán chi phí các ngu n tài nguyên t xa
(d a trên thông tin s d ng t ng h p mà nó nh ct
quan các thông tin này v i nh ng chi phí t nh ng trang web khác. SM có th bao g
là m t ph n c a siêu d li u trong VEE, m t "Vector g i ý giá" bao g m m t chu i các con
s ,m i di n m i c a vi c tri n khai các VEE trên m i
trang web liên k t. SM tính toán vector này d c thành l p v i các trang web
khác.

Cho r ng k ch b n liên minh cao c p h tr di chuy n, h n ch v trí ph c ki m tra

không ch th i gian tri n khai d ch v di chuy n. Ngoài ra, SM có th c p nh t
các h n ch tri n khai trong th i gian tu i th d ch v u ki ng
vi c s d ng b i các thu t toán s p x c di chuy n trên các trang web,
h n ch vi c tri n khai c c bao g m cùng v i b t k siêu d li u khác liên quan
n VEE. M t khác, c n ph i không có ch sung t i qu n lý d ch v th c
hi

Qu ng th c thi o. Ít c n trong k ch b n c a liên d ch v VEEM.

Yêu c u duy nh t s là kh n khai m t VEE trong các trang web t xa, vì v y nó s
c n m t plug-in có th giao ti p v xa b ng cách g i các API công c
ng yêu c u v i. VEEM s c n th a thu c
cung c p b i các k ch b n, vì các VEEM c n tham d vào vi
nh trong FA, cho dù có quan tâm t t nh t trong
VEEM dành cho vi m soát s chính xác c a các chính sách v i
dùng. Ngoài ra, c n ph i có di chuy n l n kh u hypervisor
r u này là m t ph n c n
kh n các t c cho trang web t xa. Ngoài ra, VEEM có th g i tín
hi u t i hypervisor (t ng khôi ph c l i tr ng thái VEE và ti p t c th c hi n c a
t ph n c n h tr d phòng tài
nguyên t m th i, các công c chính sách ph i có kh tr m
s h t ng v t khung th i gian cho các VEE c th .

Trong k ch b n liên minh nâng cao, kh o ra các m ng o cross-site cho các VEE
có th c b ng cách s d ng ch p b i các m ng ng d ng o (VAN)
t ph n c a các máy ch o giao di n giao di n m t cách chính
xác v i VAN và có th th hi m m ng o trong m t k t n i VEEM-to-VEEM.
Trong k ch b n tr c ti p c n ph ch
tr trong API VHI. Các VEEM s ch c n g i các ch a di chuy n tr c ti n ph n
hypervisor c c chuy i tr c ti p qua các domain.

Máy ch ng th c thi o. C n có kh liên minh. Các d ch v

giám sát c a RESERVOIR h tr vi ng b m t trung tâm d li
mây VEEHs, VEEs c a h và các ng d ng ch h tr liên bang, các
trung tâm d li u có ngu n g c ph i có kh ng d ng c a h
ch y m t trang web t xa. Khi m t s ki n x n m t VEE ch y trên m t
trang web t c công b và proxy t xa chuy n ti p yêu c
s ki n này cho các thuê bao t i. Khuôn kh
c l p v i lo i hình và ngu n g c c a d li c theo dõi và h tr linh
ho t vi c t o ch m i.

C n b các ch
c mô t trong k ch b .M i v im t s tính
n thi u tiên, nó ph i có kh c hi n d ch v m ng liên m ng v i ng
d ng o, m t m i l p ph m i cho phép các d ch v m ng o trên m ng con và qua
các biên gi i hành chính. ng d ng o cho phép thi t l p m ng o quy mô l n, mi n phí
không ph thu c v trí và cho phép các m ng o hoàn toàn "có kh di chuy n". (1) Các
d ch v m ng c cung c p là hoàn toàn b cô l p; (2) nó cho phép chia s các máy ch ,
thi t b m ng và các k t n i v t lý; (3) gi u m c tính v
ng liên k t, v trí c a máy ch ,...

Ngoài ra, kh n làm di chuy n liên minh v i d ch v không chia s c

yêu c ng kh i tiêu chu ng có s n trong
m i hypervisor hi i v i s h tr n và các máy ch
s ; c ng c a máy y b vi c chia s
tr .

V i nh ng k ch b u t VEEH h u h t t p trung
vào di chuy n nóng. Nguyên t c chia tách c a tách RESEVOIR yêu c u m i trang web
RESERVOIR là m t th c th t tr . C u hình trang web, c u trúc liên k t và nh
t c chia s gi a các trang web. Vì v y, m t trang web không nh n th c các
a ch c a máy ch t m t trang web khác. Tuy nhiên, hi n nay, máy o di chuy n gi a các
máy ch yêu c u ngu a ch c a nhau và chuy n m t VM tr c
ti p t các máy ch ngu kh c ph c mâu thu n rõ ràng này, RESEVOIR gi i
thi u m t kênh di chuy n liên k t m i chuy n m t VEE t m t máy ch n máy ch khác
mà không tr c ti p gi i quy t các máy ch n VEE tr c ti n các máy
ch i trang web ngu i quy t v không rõ
v trí hypervisor.

5.2. GIÁM SÁT D CH V

Giám sát d ch v

Vi c tích h p giám sát d ch v c a d ch v i các quy trình n i b c a doanh

nghi p cung c p d ch v i thi t k và l p k ho ch m t cách c n th n.
ng, d ch v c quy n và h n ch cung c i lý bên ngoài.
c các doanh nghi p chuy i sang s d ng d ch v i vi c s
d i lý gi a các m ng doanh nghi p và d ch v i lý ph c
thi t k phân bi t gi a m d ch v c cung c p b i d ch v mây và m
d ch v c cung c p b i chính các m ng doanh nghi n ph i x lý
c v i m c ch ng theo nh ng cách thích h m b o r ng d ch v
cung c p nh ng th a thu n v s li u ch ng cho doanh nghi p và sau n lý các
c ch th c hi n theo cam k t c a các doanh nghi p. Ngoài ch ng
d ch v i lý c n ph i qu n lý tài s n doanh nghi p. Tài s n c i lý ph i
trong m t b n ki m kê các tài s n c nh và tài s n bi d ng
ho c có th c cung c p theo yêu c i s d ng và các d ch v . Tài s n c i lý
c v i các d ch v c yêu c u giám sát và phân b ngu n l c trong
vi c b o trì d ng c nh ho c bi ng v i m ch ng d ch v c n có.

t s n ph m ph bi n trong h tr các d ch v vi c cung c p

b i SP trong nhi o lu n m nh hi u su t th a thu n và
QoS ho c các s li u s n ph c ch ng và hi u su t theo m c tiêu cho các
s n ph m ho c d ch v , có th c n yêu c u doanh nghi p thành l p và qu n lý m t s SLAs.
S ph c t p c a d ch v toàn c u là t p h p vô s các d ch v , nhà cung c p và công ngh ,
t tc u có yêu c u hi u su y, m c tiêu c a doanh nghi
c i thi n kinh nghi m khách hàng (CE) c a d ch v ho c s n ph m cho khách hàng doanh
nghi t ch c.

CE là m t thu t ng t o thành m ng c a d ch v ho c s n
ph m và bao g m t t c các khía c nh d ch v : hi u su t, m hài lòng c a khách hàng
trong t ng s kinh nghi c và sau bán hàng, vi c cung c p các s n ph m và d ch v .
nh CE cung c p s phân bi t gi a các lo i d ch v khác nhau ho c các s n ph m mà
m t doanh nghi p cung c p, t i cân b ng m ch ng cung c p
ng v i giá và k v ng c a khách hàng.

M i quan h gi n nh n th c ch ng c a m t s n
ph m hay d ch v , trong khi m c ng và báo cáo c a m c
tiêu c a d ch v ho c s n ph u nh n th c v
d ch v ho c s n ph d ch v n m trong gi i h n quy
nh c a SLA, SLA ph c kh c ph c. Các khái ni m quan tr ng là ghép n
pháp nh n th c t CE vào các bi n pháp khách quan cho SLA. Vi c ghép n i này có th
chi u, th c nghi m, ch c ph c t p trong t nhiên.

Các ng d ng h tr doanh nghi p ho c kinh doanh, t u ki n thu n l i cho d ch v

kinh doanh. Ví d , trong m t t ng d ng), m t d ch v kinh doanh rõ ràng là thông
tin liên l c b ng gi ng nói. D ch v kinh doanh t
nó h tr các m c tiêu kinh doanh và hi u qu c a m t ng d ng doanh nghi p. M t ho c
nhi u d ch v kinh doanh có th c n thi h tr ng d ng doanh nghi p. D ch v kinh
doanh l t s d ng m t s tài nguyên d ch v , ch ng h ch v m c bi t,
d ch v kinh doanh h tr T c phân lo ch v m ng.
Các d ch v m ng có th là h tr n i b cung c p d ch v cho bên ngoài,
ch ng h
 Hình 5.2. End-to-End SLA

Hình 5.2 là m t ví d c a end-to-end SLA. V quan tr ng c

ng d ng kinh doanh, ví d c môi gi i ch ng khoán tr c tuy ch
tr b i m t s d ch v kinh doanh, ví d , gi d li u, mà l c h tr
b i d ch v m ng, ví d có các d ch v m ng n i b ho c các d ch v m ng
bên ngoài t các nhà cung c t s d ch v kinh doanh, ch ng h n
chuy n, không yêu c u các d ch v m th c hi n các ng d ng kinh doanh c a h ,
ch ng h a vào các d ch v m ng cung c p
giá tr d ch v ng h n tr c tuy n.

cho m t SLA trong vi c cung c p các ng d ng kinh doanh cho doanh

nghi h t ng doanh nghi p c n ph cg s li có th nh
m b o s phù h n ho c c nh báo không phù h
không phù h p. M t b n ghi ki c n thi t cho vi c l p k ho c,
ki m soát chi phí và gi i quy t tranh ch p.

ng, vi c th c hi n, giám sát d ch v ho c giám sát s n ph i ph i

ng d ng các ch ch v và các ngu n l c trong m t m i quan h
nh ng gì th hi n trong hình 5.3.
 Hình 5.3. Các d ch v và tài nguyên d ch v

Ch ch v cho phép các d ch v c th c hi n mang tính v t lý và có th phân

tách ra thành ba nhóm ch

Ch c hi n các d ch v chính. Email là m t ví d c a m t ch

chính.

Kích ho t ch phép các ch c th c hi n. Ví d các ch c

mh i u hòa nhi (HVAC).

H tr ch tr và m các ch v ch tr bao
g m tài kho n, ti p tân, nhóm th i qu n lý và b o trì.

M t khác, tài nguyên bao g m tài s n c ng, ph n m m, nhân s o,

b n quy n và s h u trí tu v t ch t và ngân sách.

Các ch s ch ng quan tr ng và các ch s hi u su t chính

Có th và báo cáo d dàng v i các thông s d ch v c

th v i thông s công ngh . K t qu là, SLAs truy n th p trung g
vào vi c th c hi n h tr d ch v c l i, KQIs và KPIs t p trung vào ch ng d ch v
ch không ph i vào hi u su t m ng. KQIs và KPIs cung c nh c th c a
vi c th c hi n các ng d ng ho c d ch v . M t KQI có ngu n g c t m t s ngu n tin, bao
g m c s li u hi u su t c a m t d ch v ho c KPIs d ch v h tr t d ch v
hay ng d c h tr b i m t s y u t d ch v , m t s KPIs khác nhau có th c n ph i
tính toán m t KQI c th . Ghép n i gi a KPI và KQI có th n hay
ph c t p và vi c ghép n i này có th là th c nghi m ho c chính th c.
 Hình 5.4. Quan h gi a SLA, KQI và KPI

Theo tính ch quan, m t s thông s KQI có th g t

h ng yêu c u trong m t SLA. Tuy nhiên, có m t s n CE và nên c n
c thêm vào trong m ng nh ng KQIs, m t s c xác
ng nh t trong các SLA. Nh ng m i quan h c mô t trong hình
5.4. Trong hình 5.4, KPIs có th nh t i SLAs, KQIs có ngu n g c theo dõi
trong m t quá trình SLM. M i KPI ho c ng c i và m t
ng l c k t h p b i m t s ch c nghi m
hay lý thuy c bi n pháp KQIs.

Báo cáo và qu n lý d ch v

S phù h p v i m m b o b ng cách s d ng công c trong h th ng cung

c p KPI thích h p và các bi n pháp KQI m c m u c n thi u quan tr ng trong quá
trình thi t k mb or ng chính nó không t o ra ho c làm tr m
tr ng thêm tình tr ng h th ng b ng cách thêm t i tr ng cho h th ng, ví d , b ng cách s
d ng s c m nh x lý b sung ho c b sung thêm qu ng chi phí. N u m t KQI
cho m t d ch v nh b c d li u KQI t m t d ch v
th hai, thông tin t các d ch v th hai có th c yêu c u trong th i gian th u này
s c s th c hi n qu n lý ch ng c a d ch v
phòng ng a l i ch không ph i là thông tin t ng h y, m t SLA nên
c theo dõi liên t c v i t phù h p v i yêu c u cho m t d ch v m b o r ng
ng kh c ph c có th c th c hi i chi t o các báo cáo qu n lý.
 Hình 5.5. Quan h gi a các tài nguyên d ch v , KQI và KPI

Khi m t ra, s phù h p v c th hi n b ng các s trình bày

i các SLA, màn hình hi n th và gi i thích các d li u báo cáo ph i rõ ràng và
súc tích, nó ph i rõ ràng khi SLA ra kh i s phù h p và không n ch a trong vô s các d
li u phù h p. Cho m i d ch v , d li u hi u su cl yt ng h p
có liên quan c a tài nguyên d ch v i chi u và k t h t o KQI cho m i
tài nguyên và ti p t c k t h hình thành các d ch v và s n ph hi n
trong hình 5.5.

B ng cách s d ng thi t b trong m t h th ng KPI và KQI, d li u v hi u

su t d ch v c thu th i chi u thành m t d ng có th cho phép
ch tb c có th bao g m các kh o sát s hài lòng
c i s d ng; ng d ng th nghi m, bao g m các ng d i o; tác nhân màn
hình khách; tác nhân màn hình máy ch và các tác nhân màn hình m ng. Các SLA c n xác
n thu th p và cung c p thông tin c t lõi c n thi m b o r ng các SLA
ng yêu c u c a h . D li u thi t b có th c n ph m truy
c p d ch v nó có th cs d li nh KQI ho c KQI cho
các d ch v khác. Ngoà ch ng qu n lý, h th ng c n ph i thu th p thông tin th i
gian th có th th c hi n ch ng qu n lý phòng ch ng l i v i qu n lý ph n ng,
h th ng có th thu th p th i gian g n th c ho c ngo i tuy n, d li u th
nó có th i các d li u th u khác nh m c i thi n hi u su t
thông tin. Ngoài ra, h th ng có th n ngo i tuy n, thông tin t ng h p v i d
li u t ng h cung c ng qu n lý ph n u quan tr ng là
ph i phân bi t gi a các s ki n ho ng và thông s ho
 S ki n là hi ng t c th i ho c g n t c th i x y ra trong m t d ch v ho c môi
ng c a nó có n KQI c a d ch v . Ví d m t ho a ch gói tin,
m t tín hi u, m n. S ki n có th c báo hi y SNMP và
ng t ho c có th c suy ra b i s m t mát nghiêm tr ng c a d ch v .

Thông s có ngu n g c b ng cách x lý m t lo c các s ki n trong

kho ng th i gian ng trong m t s li nh có th
th là th i gian liên quan, t l ho c m c s ki n. Ví d có tính s
d ng, th ng cu c g i trung bình và t l t m ng Ethernet cho m i gói.

H th ng có th thu th p d li u hi u su t o thành các báo cáo n i b , cái mà

có th cs d ch u su t c a các h th ng cho c ch i b và c
các báo cáo khách hàng. Vi c thu th p có th yêu c u k t h p KQI ho c KPI t các d ch v
ho c s n ph m, bao ph b i các SLA khác nhau, t các nhà cung c p ti
Vi c thu th p có th c th c hi n tr c ti p b i các công c thu th p ho c b ng cách s
d ng các ng d ng trung gian s d ng ngôn ng giao di CORBA, XML,
ho c SQL. Th i gian l y m u có th là th i gian th c, bán th i gian th c, ho c có liên quan
n l ch s .

Các báo cáo n i có th là trong m nh d ng khác v phù

h p v i các th t c và các công c n i b . Ngoài ra, h th ng có th thi t l ng phù
h p t i các giá tr tích c i nh mb ng
kh c ph c có th c th c hi c khi n y sinh s không phù h p. Vì lý do này, các báo
cáo n i b có kh o ra m t các cho
ng kh c ph c h u qu ph c th c hi c i thi n ho ng h
th ng. Trong m t ng d ng doanh nghi i ph i có m ng, h th ng có th
c n ph i ch ng minh làm th nào m t d ch v c th c hi n g ng là m t
vài gi ) là k t qu c a m t cu c g i h tr ho c trong ch p m t t ng
khác.

H th ng nên trình bày báo cáo bên ngoài cho khách hàng trong nh ng kho ng th i
gian thích h p và trong các nh d ng nh t m p có th
s d cung c p b m s phù h ng phát
tri c nh i m i.

M t s nhóm ch mu n xem các báo cáo qu

th bao g m các nhóm qu n lý c p cao có th c quan tâm v i các m c tiêu thành tích
cao, nhóm tài chính có th s n s thanh toán và thu phí, nhóm k thu t
có th c quan tâm v i ch p k ho ch, các nhóm n i dùng cu i có th
c quan tâm v nh d ng, ngôn ng và phong cách c a m i báo cáo ph i
phù h p v i t ng. Ví d i v i qu n lý c p cao, các báo cáo có th bao g m các
bài trình bày v i màu s c và bi b ng x p h c l i, các báo cáo tài chính s bao
g m các b ng tính có th cb i v i k thu t, các báo cáo s bao g m các
th ng và d li i dùng cu i thì các báo cáo s bao g m các báo cáo
d a trên Web.
 Quy trình phát tri n SLA

SLAs ph thu c r t l n vào các m c tiêu c a doanh nghi cm t

nh d ng SLA chung áp d ng t i t t c các doanh nghi p và các m c tiêu.

Doanh nghi p làm vi ng t i nh ng m c tiêu m t SLA ho c t p h p

các h tr SLAs. Quá tr i các m t có th d n
ns s i các m c tiêu ng d ng ho c các yêu c u, ho c trong m t s ng h p có
th có nh i t i chính nh ng m c tiêu c a doanh nghi p. Hình 5.6 mô t m t quy
trình phát tri n c a SLA.

Quy trình b u v i s quy nh kinh doanh, ví d t m i qu n lý s n ph m

ho c m h im i b ng cách cung c p m t ng d ng, có th
nói m t s n ph m ho c d ch v t i nh ng khách hàng ho i tác. Trong quy trình kinh
ng, các m c tiêu c a các ng d nh. Do v y các yêu c u cho
ng d ng là có ngu n g c. Các yêu c u ng d c hoàn thành t vi c thu h i các s n
ph m và d ch v , phát tri n m t s n ph m hay d ch v m i, s p x p các ngu n tài nguyên
ngoài, nâng cao s n ph m và d ch v hi n có, hay tích h p v i các s n ph m d ch v m i
ho

Nói chung, các ng d ng c n thi t cho vi c kinh doanh và các d ch v m ng. Các d ch v
u m t d ch v cs d ch v c
b u và m t th hi c t o ra cho ng d ng. ch v n t i, m t th hi n
m c t o. S li c áp d ng t i toàn b d ch v ho c th hi n m t
ph
 Hình 5.6. Quy trình xây d ng SLA

i v i m i d ch v ho c th hi u, KQIs c a m t ng d nh và
ánh x t i các yêu c u d ch v u này cho phép s a KPIs cho th hi n d ch
v , nó có th c s d ng trong giám sát và trình bày báo cáo. Nh ng ch s khác có th
c b t ngu n và giám sát cho chu phòng l i và gi i quy t. N u d ch v không
t n t i ho c có yêu c u s i các d ch v hi n có, các kho ng th i gian, giá và ng
t i nh ng ng d ng và d ch v c cân nh c. N u có m t v i các
yêu c u cho d ch v t ng d nh c a ng d ng doanh nghi
ph c leo thang thông qua qu gi i quy t.
 Chi phí v n hành, th i gian s ng và ng ng ho ng c a m i d ch v và toàn b d ch v
c c xem xét cân nh nh. N tt n
t i, m ng d n c n ph m t chi phí và th m b o nhân
viên thích h ng c a nh ng d n thêm ph c
m b o r ng m c tiêu c a doanh nghi p không b ng.

Vi c cân nh m b o r ng các KPI có th c trong các

kho ng th i gian c n thi n các d ch v này ho c
d ch v khác. M t khi t t c các y u t c coi là m t d ch v cá nhân, m t SLA có th c
tri c l p l i cho t t c các d ch v liên quan cho t i khi ho c m t
c tìm th y mà không gi i quy c ho c t t c các SLA liên quan c
phát tri n.

u quan tr ng c ch v nên t i thi u thi t l p yêu

c u cho các d ch v . Tuy nhiên, các ng d ng và d ch v khác yêu c u các d ch v nv i
nhi u KQI ho c KPI nghiêm ng t và ch t ch ng KQI ho c xem xét
n ánh nhi u yêu c u kh t khe cho các KQI, KPI và cho t t c các
d ch v c h tr b i SLA.

Hình th c chính xác c a m t SLA ph thu c vào hai th c th a thu n

ho c h c bi t, d ng SLA s c có hình ph t, khi SLA là gi a
doanh nghi p v t nhà cung c ib
gi a các t ch c doanh nghi p và khi SLA là gi a doanh nghi p và khách hàng c a h . SLA
là th a thu n gi a hai bên v i s nh c
nh m t lo t nh ng ho c th c hi n khi có nh ng sai l ch x y ra so v i k v ng.
Nói chung, m t SLA là h ng pháp lý gi c bi t là cho SLAs gi a doanh
nghi i tác bên ngoài, ch ng h n pháp
lý v hình th c c a h ng m t cách chính xác và ngôn ng cs d ur t
quan tr ng. N m r ng ranh gi i qu c t , ch ng h x y ra trong
m t môi tr pc n có hi u bi t v
s khác bi nh v h ng, vi c làm và các th t c pháp lý
liên quan. Th m chí SLAs n i b c mà SLA m r ng ranh gi i qu c t , có th s c n
ph c quan tâm nhi

Ngôn ng và thu t ng d ng trong SLA nên phù h p v i khán gi . M t danh m c

có th là c n thi gi i thích các thu t ng ph bi nguyên t c
vi t theo cách mà nó có th cb im t s i quan tâm trong d ch v ho c công ngh c
th ng cho nhi n pháp lý th c hi n trong vi c chu n b
phán c a m t SLA. N c vi t gi a các doanh nghi p ho c gi a m t doanh nghi p
và m t nhà cung c t ngôn ng pháp lý v u kho n. M t
khác, lo i ngôn ng này có th cung c p m t cái nhìn không tích c c c a doanh nghi p
u kho n c a CE n u ngôn ng c s d ng trong SLA gi a doanh nghi p
i dùng cu i.
 Pháp lu t có liên quan c nêu và xem xét trong vi nb c a
m t SLA. N u m i quan h nh m m c ch p thu n
gi c xem xét; n u chi n thu t khôn khéo, thì nó có th giúp cho hai bên
t c d th u. SLA nên rõ ràng, ngôn ng d hi u, m a ng d ng
này là cung c p d ch v . M c dù không là m t ph n c a h u này có
th giúp c hai bên hi u các yêu c

rõ nh ng thành ph n c t n t i c a các m i quan h ,

h ng chính, nh ng báo cáo SLA nên cân nh c b o m t vì có th có l i th c nh tranh
trong d ch v cung c p ho c ng d ng h tr . Nh ng ph c cân nh c b o m t nên
nh rõ ràng c v th i h n c a b o m

Khi m t nhà cung c t d ch v l u tiên, m t m nh

hình thành t t c các th hi n c a SLA.

M t b n phác th o nh ng ch c th o lu n trong nh ng
m c ch c chính xác c a SLA ph thu c vào m t s y u t , bao
g m c khi SLA là m t h ng riêng bi a nó ho c là m t ph n hay
ph l c c a m t h ng l n. Nó có th d u ph l c thêm vào
SLA cho nh ng d ch v m i mà không c n ph ng l i các thành ph n
ng h c vi t m t cách phù h p cho d ch v u tiên.

Gi i thi u: Các tài li u ph n này làm rõ các bên liên quan tham gia vào th a thu n SLA.
Vi c gi i thi ng quan ng n g n v s c n thi t c a SLA và các ng
d ng và d ch v nó ph c v . Thông tin này nên bao g m KQI cho ng d ng và làm th nào
KPIs c a d ch v h tr khai báo cho KQI ng d ng.

Các yêu c u khách hàng: Các tài li u ph n này nói rõ làm th i dùng s d ng
d ch v , nó gi i thích rõ ràng nh ng cái gì d ch v h tr . Ví d , n u yêu c u là h tr th i
gian m t giao d c n thi hi c giá tr
c i và chi u dài nh ng bùng phát x y ra c a giao d cd là
c n thi nh các d ch v ng khi nào, trong ví d này t giá giao d
t quá.

T ng quan c a d ch v : Ph n này mô t d ch v bao g m v trí v t lý và nh ng giao

di n logic gi a hai bên, nh is h u t ph n c a giao di n, s ng các v
trí và các thông tin khác mô t d ch v ho c s n ph m m .

u kho n: Ph n này gi i thi u chi ti t kho ng th i gian SLA có hi u l c.

Trách nhi m: Ph n này nói chi ti t các trách nhi m v a c a khách hàng v i nhà cung
c m b o phù h p và v a c a nhà cung c i v i khách hàng. K v ng c a c hai
bên có th c trình bày chi ti t trong ph n này.
 Các chi ti t c a d ch v : Ph n này mô t các thông s d ch v u kho n c a KPI
vì chúng s c báo cáo cho khách hàng. Ph n này có th làm thành m t b ng. Nên hi n
th rõ ràng m hi u su t có th ch p nh c ho c không phù h u ki n

Các ngo i l : Nó là các ngo i l c n ph c bao hàm và có tài li u rõ ràng trong SLA.
Kho ng th i gian ch t dùng cho vi c nâng c p và b ng xuyên có th là c n thi t
n ph c mô t v i tham s
web, ph i c n th m b o th i gian ch t là rõ ràng. Ví d , n u SLA là gi a doanh
nghi p và nhà cung c p gi a tr s a
nó và t ng s th i gian ch t t m i tháng. Nó gi nh
th i gian ch t t a tr s chính và các chi nhánh khác.

M u và báo cáo: nh t n su t bi n pháp phù h ng

i chi u trong hình th c m t b tính toán KQI ng d
pháp báo cáo, ví d thông qua web ho c gi r t c n thi t. Nh ng báo cáo
không phù h p có th yêu c u t n su t khác nhau t i chi ng.
khác t nh ng và nên
c ghi l i thành tài li y, các báo cáo c a các s ki ng b
ng, c nh báo, b khác nhau và nó có th là c n thi hình thành
t ns t a các s ki ng b t khách hàng ho c nhà cung c p.

Báo cáo m u c c th ng nh kèm v i tài li u SLA. N u d li u hi u su t

SLA là c n thi nh s li u hi i gian th c ho c th i gian
g n th nh d ng c a d li u này, giao di c CORBA và s h tr ,
tính s n sàng, tính toán v n, b o m t cho giao di n c nh. Ngoài ra, nó có th là
l p các báo cáo cung c p s n v i hình th c online ho c offline. Ví d , khách hàng có th xem
các báo cáo SLA cho riêng h s d ng. Do v y, ki m soát truy c p s ph ng ý trong
SLA, cùng v i kho ng th i online ho t
kho ch a.

Các hình th c ph t: Các hình th c ph t không phù h c chi ti t. Ví d

hình th c ph t bao g m nh ng phí m t, phí ph i tr , b ng cho thu nh p b m t và h y
b .

Gi i quy t tranh ch p và leo thang: Các tài li u ph n này nói v s khác bi t gi a các
m trên SLA trong h ng, báo cáo, ho c gi i quy t. Nó có th là
c n thi cung c p các thông tin liên l c chi ti t cho nh ng h ghi
l i nh ng tình hu ng có th qu n lý c p cao n u tình hu gi i
quy i v i SLA gi a các khách hàng ho i s d ng bên ngoài, vi c tr ng tài
có th là c n thi i v i SLA n i b , ph n này có th c gi i quy t trong
quá trình qu ng.

i các yêu c u: Ph n này chi ti t các th t c cho vi i yêu c SLA có

th th c hi n và x lý, v i nhi c chi ti t. T n s t a yêu c i
 c chi ti t. Th i gian thông báo cho các yêu c c ghi l i. Th c hi n
các yêu c i có th g p ph u kho n ph t.

S h y b : Các tài li u ph n này nói v lý do t i sao ch m d t SLA cùng v i th i gian

thông báo ch m d t và các chi phí liên quan. Th i gian thông báo có th là khác nhau cho
SLAs nhà cung c p t i khách hàng và khách hàng t i nhà cung c rõ
nh ng cái s x ng h p m c mua l i b i m t bên khác
ho c doanh nghi y các yêu c u d ch v có th khác v i nh c quy
nh trong SLAs. Nên xem xét cân nh c cho vi c SLAs nên ch m d t, ti p t
ng l i.

Pháp lu t liên quan: Ph n này chi ti t v các lu t liên quan s c xem xét trong SLA
và quy n h n gi i quy t nh ng vi ph m h ng. Ph n này có th b thi u trong hai bên
tr khi hai bên c khác nhau, có s khác bi trong h th ng lu t liên
quan và th c hi n d ch v gi c khác nhau.

B o m t: Ph n này chi ti t và làm n i b t rõ nh ng khía c nh c t nt i

c a nó, hi u su t, các báo cáo, d li u báo cáo, chúng là bí m t.

B o hành: Ph n này chi ti t v các ph c b o hành. Nh

s n m t s tài nguyên d ch v , làm th chi ti t nh ng hi u l c c a SLA.

B ng và h n ch trách nhi m pháp lý: Ph n này ch i ch u trách

nhi m trong k t qu th t b i c a SLA, ho c là nhà cung c p ho c là khách hàng.

Các ký k c ký b i các bên liên quan t i SLA.

M B O CH T L NG D CH V
Các ngành công nghi p d ch v truy n thông k thu t s cung c p d ch v thông qua
m t chu i giá tr ho c m t h sinh thái c i tác và các nhà cung c p d ch v .
Cung c p tr i nghi m ch ng cao cho khách hàng trên chu i giá tr ph c t c h tr
b im t h ng s hài lòng c a khách hàng, ki m
soát th a thu n c d ch v nh các v trên toàn chu i giá tr ho c h sinh thái
và phân b các kho n thanh toán trong khi duy trì s an toàn. Vì v y, m t khung qu n lý
ch ng d ch v c n ph nh m t khung toàn di ng và qu n lý hi u qu
ch ng d ch v ; s li u ch ng d ch v quan tr ng t i m m d c theo m i
cung c p d ch v ; v ch ng d ch v và k toán c n thi t; thông tin h giá, thông tin
s d ng và các thông tin gi i quy t v ; kh h tr t c trong
m i phân ph i d ch v ; giao di n thích h p và giao di n ng d cho phép trao
n t gi a các nhà cung c p khác nhau trong m i chu i giá tr d ch v .

Trong m t chu i giá tr , m i m i quan h gi a m t nhà cung c p và m t khách hàng có

th t khách hàng có nh ng nhu c u c th . Nh ng nhu c u này
 c l y trong m t s m u c a m t th a thu n c d ch v . Nh ng th a thu n
c d ch v c th o lu n chi ti

Trong m i ch ng t t nh t có th
t các nhà cung c t qua m t ch t
doanh nghi a, nh ng d ch v m i d ki n s ph c t i
cung c p d ch v end-to-end (coi tr m cu i, không quan tâm nhi u
ng d ch v hi n t i. Ch ng c a kinh nghi m mà
khách hàng nh n th c thì ph thu c vào nhi u y u t , ch ng h ut v
hành vi và hình nh, ti p th , các thành ph t d ch v , các quá trình kinh doanh liên
n d ch v , ngu c h tr , hi u su t c a m ng và các ng d
b n. Vì v ng ch ng c m nh n c a kinh nghi m, các nhà cung c p d ch v
nên bi t khách hàng ch ch t các s li s chìa khóa ch ng),
KPI (ch s chìa khóa hi u su t) cho các m ng và d ch v .

M c 5.1 và m o lu n v các d ch v và SDFs (các khung phân ph i d ch v ).

Mô hình qu n lý cho các m ng và d ch v công ngh thông tin trình bày mô hình tài nguyên
g i m t cái nhìn d ch v t ti n c a các thành ph n chi
ti cs d th c hi n các d ch v . B ng cách s d ng các mô hình tài nguyên, các
mô hình qu n lý có th cung c p kh báo v c và d ch v l p k ho ch, d ch
v d n CE và các m c tiêu, bao g m c d ch v b m
c nh báo vi ph m SLA (th a thu n c d ch v ng, s d ng và thanh toán
d ch v .

Chu i giá tr qu n lý ch ng d ch v

T m m chu i giá tr , m t SQM (qu n lý ch ng d ch v ) h tr m t t p

các APIs và các s li i tác, ch ng h t doanh nghi i tác
cung c thu th p, x i thông tin. D li cs
d qu n lý và báo cáo ch ng d ch v end-to-end cung c i dùng cu i t i
m truy c p d ch v và h tr qu n lý các th a thu n c d ch v gi i tác và
khách hàng cu i. Hình 5.5 bi u di n các thành ph n c n thi t c m chu i giá tr
c a qu n lý ch ng ph n m m các miêu t v vài ng d

CRM Applications: Các ng d ng này gi các thông tin v khách hàng và các m i quan
h ho c nhóm trong s ng d t l ch s các s c và các s li u
hài lòng c a khách hàng.

Value add CE/SQM Applications: Các ng d ng này có th l c nhi u m u khác

nhau. M t m u là cho các ng d t ng h p thông tin t nhi u ngu n và hi n
th i d ng phù h p trong m t kho ng th i gian phù h p trên m t b u
khi n qu n lý. M u t m quan tr ng c a các s c và quan sát các xu
ng. M t m u khác thì dành cho các ng d ng ph c thu t toán x lý các
nl d u su t d ch v ,..., hi u su t c n ph m. Còn
có m u khác n a thì dành cho các ng d n l c, các
 ch v có ngu n g c t l ch s s c c t ng
d ch v nâng cao s hài lòng c li u CE.

Resource Management Applications: Các ng d ng này cung c p các d ch v m ng

tr ng, ng d ng CNTT và ngu n l c CNTT.

Edge Application Probes: Các ng d ng này h tr giám sát ch ng s tr i nghi m

d ch v b i khách hàng t m truy c p d ch v .

Network Probes: Các ng d ng này giám sát hi u su t k thu t c a tài nguyên m ng

và cung c p ch , các ch ng m ng, ch ng
h l l i ho c s ti m tàng l n phân tích, c báo xu t hi n khi
các phép u su nh, áp d u ki n ki m tra ch
báo cáo l i các k t qu c a các ki m tra ch

Applications Probes: Các ng d ng này giám sát hi u su t k thu t c a tài nguyên ng

d ng, cung c p m t t p h p các tiêu chu n giám sát và ch
cho m ng. Nó có th bao g m các bi n pháp trì hoãn ng d ng, x s d ng.

S li u qu n lý ch ng d ch v (SQM)

S li u SQM hi cs d t u vào cho vi c giám sát và phân tích các

ng d ng doanh nghi p lái xe ho c b u khi n SP trong vi c h tr các ch ch
v và qu n lý khách hàng. S li u nh m vào vi c b u khi n ch c n th hi ng
y, không c n ph i hoàn toàn chính xác, m t s ng gi t o ho c l i có th
ch p nh c.

S li i gi a doanh nghi p và các nhà cung c li u

c n ph nm c th c hi n b i m t t ch c v i m t
công c có th so sánh tr c ti p v i các phép c th c hi n b i t ch c khác s d ng
m t công c u này không ch bao hàm vi ng, mà
i ki nh c công c và t ch mb or o ra có th so
c.

CE và s ng ch ng c thu th p trong kh ng r t cao và vì nh ng lý do

th c t , nó là c n thi t ng h p chúng trong m t s hình th c thích h ng,
các s li u t ng k i di n cho các giá tr trung bình, t l ph i gian ho c
giá tr các bi c trên m ng và t l ng, các s
li cs d h tr ch i ho ng và các ho t
ng d ch v i di n d ch v khách hàng và qu n lý s n ph ng tóm t t
th ng kê c s d ng trong các báo cáo và b u khi ng thi t l ng
và các m li u t các t ch i qua các giao di c
tính hi u su t t ng th u cu i trong m t chu i giá tr c v i tr c
ti u dò, các s li u c n ph c trình bày khác so v ng
truy n th ng. Ví d , n u d ch v ho c s n ph m có s li u, c c tính toán
t m t s bi n pháp ngu n l c có s y trong SDF th o lu n
tính toán nhu c u thông tin v ph thu c gi a các ngu n l c và các s n ph m ho c các tính
ch v y, nó c kh c h i ngu n l n
th t b i c a m t ngu n tài nguyên g c a s n ph m, xác su u
ki n trong các s ki n t các ngu n tài nguyên, ch ng h c l p c a các s
ki n th ng kê... Tính toán th ng kê có giá tr c n phân ph t
u ki ng nh t là d li c cung c ct
t s c t gi m d li u thì có th c n thi t.

tính toán t ng th u cu i t giá tr trung bình các mi n ph

u này bao g m vi c so sánh các s i các chu ng; ng cho các
ch i xác su t b ng cách s d xác su t c
th (Binomial, Poisson, Normal) ho c phân ph i t ng cho xác
su u ki n, m c l p c a các b n phân ph mi n ph
các t ch c khác nhau. Ví d , các báo cáo SLA ph i có s li t quá hi u su t, trong hi u
su i t l ph u su t. M trình bày cho m ng và các ho ng
d ch v , thông tin chi ti t, ho c th m chí d li u thô và m t s d u hi u c a s sai l ch c a
phân ph i s ki n là c n thi t.

H th ng kh ch v

H th ng kh o sát là m t công c n cho các nhà khai thác m ng và các nhà cung
c p d ch v giám sát và qu n lý QoS. Kh o sát có th t b tk m nào
trong m cung c p m t s linh ho t l th ng d a trên các thành
ph n m ng ho c các ngu n d li u khác. Ho ng kh ng truy
c p vào trong m ng và g i yêu c n các máy ch d ch v i dùng cu i.
cs d cung c p m t cái nhìn end-to-end. M t khác, các gói tin
c phát hi n t các d ch v khác nhau. Chúng ch có th cung c p cái
nhìn c a m t ph n c a m ng nhi u c giao th c khác nhau. Vi c kh o sát t o ra m t
công c giám sát duy nh t cho t t c các d ch v cho phép các h th
có th n các thông tin t các bi n pháp và d ch v c bi t, kh o sát
cung c p các ch

Giám sát m ng th i gian th c: B ng cách liên t c theo dõi tình tr ng c a các thành
ph n m ng, ch ng các thông s , th t b i có th c phát hi n và phân
ng c a chúng trong th i gian th c.

Quy ho ch m ng d a trên d li u c p nh t: D li ng truy c c thông

t có th cs d l p d toán quy ho ch m
nh tuy n.

Ki m soát chi ti t s d ng m ng: Kh o sát có th giám sát các lo ng truy

c p, cái mà có th n vi c l m d ng s d ng t khách hàng ho i tác.
 Qu n lý hi o sát có th ng cu c g i, chuy n
vùng n l c, yêu c n các n n t ng m ng thông minh và th ng kê th t
b i. B ng h p m t tham s ch c xác
c, h th ng có th i s d ng và cung c d li mô
t chính xác v .

D li u cho d ch v thanh toán: Kh o sát có th ho t h th ng h tr

thanh toán b sung. K t c ti p c n v ng m ng, h th
có th tái t o l i các d ch v c th c hi n b i m xác minh

H th ng kh di n ra t m c th trên các h th ng m i mà các

c t o ra b i m u dò nh c khi x lý trong các trang web t xa,
ng và
ch ng c th . Ngoài ra, khung l cm ts ng c u hình th
trong các trang web t xa, b i v có th truy c ph c v cho
vi c nghiên c u c a nh ng báo cáo b các trang web t cg nm t
h th x a, d li u t các trang web t xa
c h p nh t trong m d li u trong h th ng trung tâm.

Ki n vi h tr t xa, m t m t là các giao di n card

m ng th ng, m ng t o ra t n cu i phiên. Ngoài ra còn
ng vi ng truy c p tr c ti p qua m ng và ti n hành m t lo t
ng cu c g i. Hai lo i c c hình dung: t
ch ng hành vi c a d ch v khách hàng và các th c
th m ng này không xâm nh p thu th p bên trong m ng th c t
mà khách hàng t o ra khi s d ng các d ch v . C cung c p khai thác v i kh
l p k ho thi t k t ki m tra. Ki m tra d ch v cs d
xây d ng các báo cáo QoS.

5.4. KI M SOÁT L I D CH V TIN C Y

Ki m soát l i d ch v

Business Service Fabric (BSF) là m t mô hình cho s ng b và s tr u

ng hóa c a các d ch v , ng d ng, chính sách, kh h t ng và con
i. Trong mô hình BFS, nh ng th c th c n có th c phân m t cách h p
lý và th c t t i các vùng i c a Business Service Sub-Fabrics (VBSFs). M t
BSF có th n a lý, các ranh gi i công ngh ng ho
và các trung tâm d li u doanh nghi p. C u n i gi c cung c p b i các d ch v
hòa gi i trung gian. Qu u khi -sub-fabric, qu n lý các giao
th c, bao g m các chuy i giao th c và giám sát qu n lý sub- n. Trong kinh
doanh, các d ch v hòa gi i sub-fabric qu i tác.
 Các khái ni m BSF và VBSF là m t t p h p o các d ch v kinh doanh, t các ngu n khác
nhau, t ng các d ch v m ng cho phép nh t quán s d ng, qu n lý và kh
ho ng. Trong m t VBSF, các thi t l ng, riêng bi t c a d ch v làm vi c cùng v i
th c hi n m t vài nhi m v p giao th c các
d ch v kinh doanh.

Trong mô hình BSF, m i dùng cu i c a d ch v , các nhà phát tri n

d ch v , ho i qu n tr ho ng trong BFSs cho phép và m c
c u hình bao g m các VBSFs c n thi t. M t BSF m c a nh ng ngu n tài
n t các h th ng d ch v , ng d i dùng cu i khác v i các tài
i s d ng là cô l ng d ch v ch a trên quy n
l i và vai trò c a h .

M bi t o máy o (V
u hành t i nh ng h th ng r i r c, m t hypervisor qu n lý các VMs và m t SDF cho vi c
qu n lý ng d ng và cung c p các d ch v c n thi t. D ch v kinh doanh liên k t ho c ch s
d ng các d ch v c n thi t t các h th ng BPM, h th d li u, middleware
ch v d ng các d ch v ho ng và qu n lý kinh
n lý l i, c u hình, tài kho n, hi u su t và b o m t.

M t quy trình là m t b u ph i các ho ng h p t cung c p m t s u ra c

th . Các quy trình có th bao g ng tác v i các quy trình khác. KPI có th
c th c
hi n, m i và k t qu c. Các màn hình KPI là các d ch v có th là
trong ho ng hoàn h ct c th c
hi n khi có kho ng cách gi a s i và k t qu c. Các quy trình, tài nguyên,
c coi ch v . Sub-fabrics h n ch các s
, các lo i tài nguyên, v trí và tùy ch n kh n lý, ho
v ng có th c gi i h n t i vi c th c hi n d ch v ho c tác nhân, middleware,
n m ng, các thi t b khách hàng, các máy ch tính toán và máy ch d li u. M t
d ch v có th c th c hi n b i nhi u tác nhân, nh ng tác nhân có kh nh. Ví
d , các tác nhân s khác nhau theo lu t c c khác nhau. S l a ch n các tác nhân
cung c p ph thu c vào kh u su t, chính sách qu n lý và các cân nh c chi phí c a
tác nhân.

Các chính sách ràng bu c các hành vi và vi c s d ng ngu n tài nguyên áp d ng cho các
tác nhân. Các d ch v th c hi n b i các tác nhân bên ngoài ho c k t h p v i m t d ch v
qu n lý th c thi các chính sách. M t tác nhân (A0) th c hi n m t d ch v (S0) có th bao
g m m t s tác nhân d ch v qu n lý t p h p các kh
hình 5.7 và thi t l p c a các tác nhân d ch v qu n lý bên ngoài.
 Hình 5.7. Ki m soát l i d ch v

Ch nh ng chính sách nh nh là qu n lý n i b , trong khi nh ng chính sách khác có

th yêu c u ph i và qu n lý ngoài. Ví d , các tác nhân qu n lý ngoài có th th c thi các
chính sách cho ng d ng mang tính di s n k th a.

Các n n t ch v trình bày các nhu c u duy nh t trên các h th ng qu n lý s

ki n vì kh ng giao thông chúng x lý và s ng có th t o ra. M t thành
ph n qu n lý s ki n trong m t d ch v qu n lý có th h tr s ki c
chú gi m b t nh ng s ki n không c n thi t. L c s ki
nh l c và th c hi n m c xác
nh liên k t t t c các s ki n t i m t s ki n g t kho ng th i gian quy
nh. K t qu là, ch s ki n g c chuy n ti m tình tr ng quá t i báo
ng v trên h th ng qu n lý.

Thi t b c và giao di n qu n lý c a m t d ch v là nh ng khía c nh quan tr ng c a

qu n lý. D ch v s không th qu c n u không có các thi t b phù h cung c p
thông tin và ki m soát. M t h th ng qu n lý ngoài có th c u trúc và kh i t o m t truy v n
cho t t c các thi t b ng tr ng thái và phân tích. Giám sát ho ng t nh
bi u di ng, quy mô l ng phân ph i. Trong các
h th ng giám sát t p trung, kh ng d li c cung c p s n t m t s ng l n các
d ch v , có th là quá cho cho các thành ph n giám sát hi u su thu th
quan và x lý. B ng cách phân vùng kh o, kh ng d li u
s có th qu c.
 M t thành ph n màn hình c i qu n lý s ki n có th không phù
h pv ng c u hình. M t c nh báo s t c lúc nào ng t quá.
ng và kho ng th i gian thu th p có th c c u hình riêng cho m i thu c
theo dõi. M c nh báo khác nhau có th t thu ng. Ví
d , m t h th ng theo dõi áp su t có th ng: r t th p, th p, cao và r t cao. Quy
nh có th u ki c áp d ng. Ví d ng
h ng kh c ph c, giá tr thu c tính có th nh
có th h n ch ho c t o ra.

Thi t b là c n thi b o v các d ch v t thi t h i gây ra b i các v

m b o an toàn thi t b , truy c p vào thi t b cb ov mb o
tính toàn v n ph n m m, ph n m m có th n p các ch ký s và ch ng th c b i i qu n
t. N c xác th c thì ph n m m s không ch y
c. Truy c u khi n kích ho t thi t b c thông qua
giao di p.

tin c y d ch v

Qu n lý l i là thu th ng và l i trong d ch v . Các l i có th là

t m th i ho c lâu dài. L i t m th i s ng n u nó x t quá
ng. Ví d ng xuyên ho c ch m tr . Tuy nhiên, nh ng s ki n
c ghi vào nh t ký ho ng (log). M t vài v t m th i có th t ng s a
ch a ngay bên trong d ch v , trong khi nh ng cái khác có th yêu c u các m gi i quy t
khác nhau c a d ch v qu n lý. L i có th nh t tin nh ng ho c b ng
cách phân tích Log.

Phân tích qu n lý l i và l c thông báo l u ph p, do v y s các s ki n

th c t ph u ki n th c t c a d ch v . Nguyên nhân ngu n g c báo
cáo, trong khi b qua các thông báo l i có liên quan. Trong khi t t c các l c ghi l i
trong log và qu n lý l i m t s l p có th gi i quy c các l i qu n lý gi i quy t
l i t o ra m t b n ghi ghi l i chi ti t các l ng kh c ph c hi n. Ví d ,
trong khi qu n lý l i có th có quy nh m t tài nguyên d ch v riêng Ra b th t b i và thay
d n c n ph cs al i v i m i d ch v ,
có m t ánh x t i các d ch v theo dõi nh ng l i, th t b i c a d ch
v và tài ng h p c c xây d ng t các
d ch v ch i có th c s a ho c gi m nh b ng cách cung c p m t ho c
nhi u các th hi n d ch v và phân ph i gi a các b n sao khác nhau. Tuy nhiên, n u hàng
i i có th là các d ch v nh n, d ch v tin nh n,
m t ho c nhi n th c hi n các d ch v tin nh n. Chu a các d ch
v khác nhau có th c d ch v c c gi i quy u l i là do t c
ngh n m pm ng d n m ng thay th có th kh c ph cs c .

ng c a l i làm k t qu sai ho c k t qu c yêu c u hi u su t.

cs d phát hi n l i là: ch p nh n ki m th và so sánh
ki m th . Trong ch p nh n ki m th , d ch v c ch y v t, k t qu th c t
 c so sánh v i k t qu iv u vào nh nh. Ki m th cs
d ng trong m ng mà nhi u phiên b n c a d ch v c ch ng th i, k t qu
t t t c các phiên b n v i cùng m c so sánh, k t qu ph n l c
ch p nh n.

M t d ch v qu n lý l ng, có th m c hi n th
các l i v i d ch v mà l i c a nó còn khoa c n u nó còn có kh
hi n, ch a, b ng và ph c h i t các l i có kh
qu n lý.

Cô l p l nh nguyên nhân gây ra l i ho c chính xác thành ph n nào b

l i. Trong ki m th so sánh, cô l p l i yêu c u m t s l các phiên b n ch ng th i, và
phi u s cô l p phiên b n b l i. Trong thi t k t t, các d ch v ch u l i.
L c ch c khi h tuyên truy n qu ng bá m ng c a d ch v cung c p.
u này khi n m t ph n d ch v không s d c vì các l i còn sót l i. N u l i ti p theo
x y ra, d ch v không th i phó vì m t các tài nguyên, tr khi các ngu c
thu h i thông qua các quy trình ph c h i. M t d ch v có th che khu t l i ngay c trong khi
l i x y ra, ch nh ng k t qu h p l c truy n vào d ch v ng
ng. Ví d ng h p c a m t cu u tra s n, d li u h p l
cu i cùng, ngày và th i dùng. N u m t l i x y ra và gi i
h n trong m t thành ph c n thi t cho d ch v cung c p các h
u ra c a thành ph n b l u này có th có trong nh ng tình hu ng nh nh,
ch ng h n cân b nh t
quán tr v cân n ng th c t c ng v i m t s ng c t.

Khi m t d ch v hoàn toàn th t b i, ph c h i có th d n t i kh ng l i d ch v . C u

hình qu n lý kh ng l i d ch v d a trên quy trình ph c h nh cho d ch v u
hình qu n lý có th cung c p m t d ch v ph c h i s th c thi các ràng bu c ph c h i trên
trình t p, tình tr ng nh t quán và ti n hành giao ti p v i các bên liên quan.

Kh n lý là k t qu t ng h p c a m t s khía c nh khác nhau, bao g m, tính

s n có, kh r ng, t u su tin c y, qu n lý r i ro, qu n lý kinh
doanh và qu i. Nhi u h th ng c ng xuyên qu n lý, có nhi c
trong ho ng qu c có th dài ho c ng n.

Các d ch v kinh doanh thích ng v ng thông qua các thành ph n ho c b ng

i các d ch v thích h p. Các chính sách d ch v là có s n và yêu c u kh
r ng, t u su t, giám sát và an ninh. Các d ch v có kh m r ng
liên t c và tính s n sàng cao thông qua vi c nhân r ng d ch v . D ch v cung c p tr c quan
hi u su t c c bi t cùng v i KPI thông qua s k t h p các thành ph n và các d ch
v giám sát bên ngoài.

M t d ch v có th qu c khi nó cho th y m t t p các ho ng qu n lý h tr

cho kh n lý. Nh ng ho ng này ch có th ti p xúc v i các d ch v v i s phân
quy n c n thi t. Các ho ng qu n lý cung c p cho giám sát, ki m soát và báo cáo ch c
 n lý chính sách, tác nhân có th ng trên nh ng hành vi vi
ph m chính sách. Thông tin có th c cung c ng m t truy v n qu n lý trên s
yêu c u và h i gian b u và k n c a d ch v ch rõ kh
qu c h tr lên màn hình. M c dù vi c cung c p kh n lý cho phép m t
d ch v có th qu c, ph m vi và m qu nh trong chính sách
qu c liên k t v i d ch v n lý s d nh quy n,
, qu n lý d ch v .

Kh n lý và ho ng c a d ch v n hóa khi d ch v ho ng
ng có qu nh. M t h sinh thái qu n lý h tr t p h p quá
trình và ho ng c n thi chuy n giao d ch v và v n hành chúng nh ng m t
s m c tiêu c a d ch v . Trong m t h sinh thái qu n lý, có ít nh t m i
qu n lý và ít nh t m c qu i qu n lý yêu c u thông
tin ho c th c hi n m t s i qu n lý tác nhân t u ki n thu n l i cho
vi c th c hi n yêu c u b i tác nhân b qu n lý thông qua m t liên k t
gi a tác nhân qu c qu n lý. Trong h sinh thái qu n lý, tác nhân có th
gi i qu n lý ho c qu n lý.

Các tác nhân cho phép các d ch v i tác nhân th c hi n các y u

t c a d ch v và làm cho nó có th ng b hóa nhi u s ki n khác ho c ho ng có th
áp d ng. Tác nhân cho phép vi c th c hi n các ho ng ph c t p trên nhóm tác nhân ho t
ng và ki i trong khi ho ng.

Kh ng là kh n hành h th ng khi th c hi n các ch

nh trong kho ng th i gian c a nó. Nó bao g tin c y, tính b o trì, kh ng h tr ,
tính linh ho t, an toàn, chi phí ho ng và tính d s d tin c y là t ng h p c a tính
s n có và kh tr ng thái h th ng. Kh tr là
kh ng h th ng và thích ng v i nhu c i. Kh o trì là kh
i d ch v và gi nh ng th không cung c p c a d ch v m ct i
thi u. Kh nh các chi phí bao g m chi phí cho h tr , b o,
các n ph m k thu t, ph tùng, thi t b h tr và m t s các ti n ích.

y t p con c c trong quy trình t o d ch v i kh

ho ng.

T o d ch v : D ch v có th c t o ra b ng cách s d ng công c phát tri n d ch v

t o ra m t d ch v m i, b ng cách thích ng v i các d ch v cb
m t ng d ng hi n có trong d ch v . Trong quy trình t o d ch v , các kh c
t o cùng d ch v . Các thu c tính phi ch c cung c p b ng
cách k t h các chính sách qu c k t h p.

D ch v S i khám phá ra các mô t , giao di n, kh

nh rõ kh n lý và giao di n. D ch v có th
nhìn th y rõ trong m t s m nh rõ tùy và i t o d ch v và thông tin d ch v
là gi y ch ng nh n kh n lý và kh ng. Kh n lý và kh
ho ng c a d ch v a d ch v và tác nhân qu n lý bên
ngoài.

Ho ng D ch v : M t d ch v có th i d ch v khác b ng cách s d ng
d ch v trung gian. D ch v trung gian qu n lý xác th tr giao
th c chuy i, ví d n lý chính sách.

5.5. CÂU H I VÀ BÀI T P

1. Làm rõ các thành ph n c a mô hình h th ng d ch v giám sát RESERVOIR:
VEEM, VEEH, SM.

2. Phân tích vai trò c a các nhà cung c p d ch v , vai trò c

trong cung c p d ch v giám sát.

3. s ch nh các ch s này
trong giám sát d ch v .

4. Phân tích các gi m b o ch ng d ch v o sát

5. m c a quy trình xây d ng SLA và kh ch

v .

6. Phân tích các thành ph n c a chu i giá tr qu n lý ch ng d ch v . Tìm hi u

mô hình th c t t i các doanh nghi p l n: ví d các h SCM, ERP.

7. Nêu b n ch t c a khái ni m Business Service Fabric. Tìm m t s công c n

hình h tr mô hình này.

8. Phân tích các gi i pháp ki m soát l i d ch v . Nghiên c xu t m t s bi n

tin c y c a các d ch v .

9. Tìm và mô t m t s d ch v th c t các s n ph m ph n m m d ch v giám sát

n khai Vi t Nam.
 CÁC CH NÂNG CAO
c p nh t m t s ng nghiên c u và phát tri n cho công ngh
mây. N i dung c c b c c thành các ch ng v ng
nghiên c u hi n nay. Bên trong t ng ch , chúng tôi s ng phân tích c th
ng cho các nghiên c u m r ng sau này. Chúng tôi hy v ng thông
qua các ch cs c b c tranh toàn c nh hình và
tìm cho mình m u v công ngh này. Các n i dung trình bày
m: Kh ch v m mây;
Các tiêu chu n và tiêu chu o m t d li u và an toàn
d ch v / ng d i d ch v ng d ng h
tr

có tính ch t th i s hi n nay, c tìm hi u thêm v m t s

ng nghiên c u trong công ngh

TC
D CH V
Kh mang l i nhi u l i ích quý giá cho c các doanh
nghi p cung c p d ch v ng khoa h c s d ng công ngh này. S thi u
h t kh a các d ch v
n tr s phát tri n c n toán này trong vi c m r ng d ch v ng
t i s d ng ti c dù v y, các nghiên c n kh
u g p ph i nhi p d ch v ng khóa công ngh
bu i dùng g n bó v i d ch v c a h . Kh
c nhìn nh n t t thi t v i nhau: kh
a các d ch v c tri n khai trên mây.

Kh

n trên, vi c nhà cung c ng ngh a h (vendor lock-in) là

m t trong nh ng quan tr ng vào vi c phát tri n c
i m t nhà cung c p d ch v i s d ng các công ngh c a riêng h và các
công ngh này v m t c u trúc là hoàn toàn khác nhau. L y ví d ng
d ng IaaS có th s d ng các hypervisor cho phép
i dùng t o các mây o. Bên c ng tri n khai các h t ng m
d li u, các API qu n lý và các ph n m m h tr i s d ng
d ch v ng h p mu n chuy n các ng d ng c a h t
khác ho c mu n tri n khai m t ng d ng m i lên nhi g p ph i
v y, m t gi i pháp ho c m ng ti p c n cho phép kh
thành nhu c u c p thi t phía t i s d ng.

Kh ng,
ng, lai) làm vi c ho c liên k t v i nhau. Trên m ng v kh
liên k t gi c t p. Ví d : m ng IaaS
không ch t) v i m t (ho c nhi
t thành m t h sinh thái v c SaaS. Ví d khác v
ph c t p khi liên k t nhi ng công c ng PaaS liên k t v i m t

s cung c p kh md ov
ng. V i dùng d ch v , h s ng l i nh kh
d ng nhi u mà không c n quan tâm t i s khác bi t v công
ngh mà các nhà cung c c nghiên c u t p trung vào gi i quy
tác hi n nay ch y p cùng m t d ng d ch v .
M t cách c th là gi a hai hay nhi

i r t nhi
t nhi
t ng th p c a h th hi u là kh d ng cùng
m t công c qu n lý m t ng d ng hay d ch v t ng cao
hi u là kh n khai ho c di chuy n m t
ng d ng trên nhi ng nghiên c u hi n nay t p trung
gi i quy t v t qu i c a các gi c chia
thành nhi ng nh , bao g m: t o các chu n cho nh c a máy o; t o các API th ng nh t
cho phép qu u khi n, s d o ra các middleware
ho c n n t u n m k t h p nhi u chu n th ng nh ng

Chu n hóa nh cho máy o (VM standard images). M ng ti p c n này là

cho phép tri n khai các ng d d li u trên nhi u
b tk i nào phía máy o, ng d d li u. Các nh c a máy o thông
c t o ra và cung c p b i bên phát tri n l
ng này, các nhà nghiên c u t p trung vào
vi c xây d ng m t chu nh d i các nh máy o gi a các
n n t ng o hóa khác nhau c

API cho phép qu u khi n và s d ng. Các API này cung c i dùng m t
công c l i thông tin v i d ch v t giao di n
th ng nh qu u khi n và s d ng các d ch v thu c nhi
ng bao g m các ch cung c p, c u hình tài nguyên tính
o, n n t ng và ng d ng. Các nghiên c u ho c gi ng này
c chia thành hai ph n riêng bi t:
 xu t m t chu ng IaaS.

Phát tri n m t l p API tr ng (abstraction) nh m cung c p m n truy

c p, s d và SaaS mà không c n s h tr (v m t công
ngh ) t phía nhà cung c p.

Xây d ng n n t n m k t h p nhi u chu n công ngh . Thay vì c

g c kh ng cách t o các l p tr ng hóa API t các n n t ng
nhau ho c t o ra các chu n áp d ng cho m ng
phát tri t p h p nhi u chu n công ngh ho c gi i pháp có s n nh m xây d ng m t mô
nm y m nh. L i ích c a các mô hình này là kh
ng v i nhi u công ngh c ch p nh n r ng rãi. L y ví d , OpenStack là n n
t n m cho phép s d ng các chu n nh máy o Open Virtualization
Format (OVF), chu u khi u này
cho phép b n thân OpenStack có kh cn nt
mây khác n u áp d ng các chu n trên.

Kh a các d ch v

ng nghiên c u v kh a các d ch v n nay t p trung

vào vi c xây d ng các ng d ng có kh n khai gi c
dù v y, b n thân vi ng d i ph thu c r t nhi u
vào công ngh p. L y ví d , các ng d c phát tri n trên n n
t ng c a Google (GAE) b ng ngôn ng Go, yêu c t ra cho các ng d ng này là tri n khai
tr các ngôn ng khác không
ph th c hi n vi c này, các nhà phát tri ng t i xây d ng m t API
trung gian gi a trên các API có s n c a nhà cung c p (ho c b n
trung gian). Azure hi t gi y, các ng d ng vi t b ng Java
có th tri a Microsoft thay vì ph i vi t b ng .NET ho c m t ngôn
ng l c h tr b i Microsoft. Gi c là nh b n
h tr mà nhà cung c i pháp xây d ng n n t ng cho phép phát
tri n và tri c l p không yêu c u nhà cung c p d ch v tr c
nghiên c u. OCCI là m ng t i gi i pháp d ch v uc a
s n ph m là cho phép kh u khi n nhi c hai, OCCI
s t p trung cho phép nhà l p trình vi t các ph n m m theo d software
defined) b ng cách t o m t OCCI framework. M t ví d khác có th k n là SAGA API,
c phát tri u tiên cho vi c t o và tri n khai các ng d i (grid computing),
r ng cho các h phân tán bao g m c d n ux p
ic c (jobs) vào h th ng phân tán. Tuy nhiên, còn nhi u
h n ch khi áp d

V khác c a vi c cho phép kh n

các ng d ng) gi n c a d li u ng d ng
gi t lo ng m i cho v c nghiên c u bao
g m thành l p m t chu qu n tr d li u. Ví d n Cloud Data Management
Interface (CDMI) ho ng m t n n t ng
d li u trung gian làm nhi m v chuy nh d ng d li u gi

Có th th y r ng, làm vi c v i d li ng h n t p c
hi là thách th c l n v i các nhà nghiên c u phát tri n. H không ch g p ph i
ng m c khi phát tri n, tri n khai ng d ng có kh p ph i v n
l n v i các ng d ng có s n (legacy applications) khi tri n khai chúng vào nhi
mây khác nhau. Các ng d c vi t và s d c mây hóa
chúng phù h p v i h t ng, n n t ng c a nhà cung c p d ch v i chi phí cao,
trong m t s ng h p là không th c t . Ví d ng d ng ph n m m t d ng
t trên máy bàn a GAE ho c Azure
hi n nay còn là công vi i s d ng.

6.2. CÁC TIÊU CHU N C

M t trong s nh ng gi gi i quy t v
ng các chu n có th áp d ng cho m i nhà cung c ng c a vi c t o ra
chu n công ngh ho c các tiêu chu n này, các ng
d ng và d li u có th di chuy tri n khai) gi mà không g p tr ng i v
m t công ngh . Bên c c cung c p m t giao di n duy nh
qu n lý và s d ng các d ch v trên mây.

B n thân vi c nghiên c n (không chính th

c chi ng ti p c n khác nhau ph thu c vào s n ph m mà các
nghiên c ng ti p c n t ng cao trong c u trúc d ch v
nhà nghiên c i pháp cung c p m t chu n giao di c
d li u khi n chung.
ng ti p c n t ng th g n hóa
trong quá trình phát tri n ng d ng. Ví d các trình duy t, các ngôn ng mô t d li u, ph n
m m runtime, nh n g p bên trong ng d ng, các giao th c, công ngh b o m t,...
ng ti p c n t ng th p nh t, các nhà nghiên c n cho nh c a máy o
nh m giúp các ng d ng và d li u kèm máy o có th di chuy c gi mây.

OCCI là m t gi c gi i thi u c t API d a trên

giao th c RESTful ph c v m i tác v qu c bi ng
IaaS. V m t k thu i s d ng s g i các yêu c u HTTP tu n t t i OCCI web service
v qu u khi n tài nguyên trên mây. Các thông s
c chu p mô t d li u d cg i
kèm cùng yêu c u. Khi nh c các yêu c u t i s d ng, OCCI web service s
tr v i dùng m t n i dung XML, bao g m các thông tin c a tài nguyên v c
yêu c u. L y ví d m t yêu c li t kê danh sách các tài nguyên sau khi g i cho OCCI
 tr v n :

Tuy nhiên, m a OCCI là t o ra m ng hybrid qu

mây m c l p. Trong k ch b n c a s n ph m này, OCCI s c chia thành hai ph n
riêng bi t, OCCI core và OCCI interface c ng d ng
trên m t s Core nh rõ
các d n, bao g m: Entity, Resource, Link và Action. Entity là m t d ng tr ng
hóa c a d ng Resource và Link; Resource mô t c th các tài nguyên ng
(object); Link i quan h gi a Resource; Action ng phù
h p cho Entity c phát tri c
mô t t c u trúc hình h

Ngoài OCCI, hi c coi là m t trong các chu n không

chính th c c c r t nhi
ngu n m h tr n l p trình th i dùng, bên c c
cung c p chính th c c a nhà phát tri tr EC2 ph i k n:
OpenStack, OpenNebula, Eucalyptus, CloudStack,...

D li i ra và vào gi a các n n t
nghiên c u thu hút hi i d li c
d li u quan h , hi n nay khá nhi t
truy c d li u nh c hi m
cho vi c x lý d li i dùng. M t s ng m i c g ng ti p c n kh
b ng cách tiêu chu n hóa các API qu n lý d li u trên mây. Ví d n CDMI.

n cho vi c l p trình ng d ng và d ch v r t quan

tr i v i các l p trình viên b i nhi u nguyên nhân khác nhau. Ví d ts
nhà nghiên c u, nhìn chung, 80% chi phí cho m t s n ph m ph n m m là vào vi c b o trì
i vi c ch nh s a l i x y ra trong quá trình ho ng l i là nhi m v khó
i vá l i không ph i phát tri n ng d nl p
c cho ph n m m, cho phép nhà phát tri n hi u các mã m i nhanh
chóng và tri t s chu n có th s d ng vào tiêu chu n hóa bao g y
):
 Mô t d li u XML, JSON;

ng runtime: LAMP (Linux, Apache, MySQL, PHP ho c Perl ho c Python),

LAPP (Linux, Apache, PostgreSQL, PHP ho c Perl ho c Python), Tomcat.

Giao th c g i/nh p: SMTP (Simple Message Transfer Protocol), POP (Post

Office Protocol), IMAP (Internet Messaging Access Protocol), REST (Representational State
Transfer), SOAP (Simple Object Access Protocol). An toàn: SAML (sercurity Assertion
Markup Language), OAuth (Open Authentication), OPENID, SSL/TLS (Transport Layer
Sercuriy/Secure Sockets Layer).

i thi u ph c, t ng th p nh t trong c u trúc c a d ch v

chu n OVF cho nh c a máy c coi là chu n không chính th ng

Các khái ni n

Xây d ng m t Cloud Federation (còn g c tri n khai và

qu n lý nhi u d ch v phù h p v i nhu c u s d ng. Nói cách khác,
k t h p c a m t s b ph n nh m th c hi n
m ng i các nhà cung c p tài nguyên tính toán k t
h p l i v i nhau theo m u s qu n lý chung v m t k thu t b i m t
gi i pháp tích h p h th ng. Nh ng ngu n tài nguyên góp chung này tr thành m t ph n
m r ng t m th i ho i s d ng.
Vi c liên k i v i nhau hoàn toàn tùy thu c vào th a thu n c th gi a các
nhà cung c p.

p nhi u l so v i mô hình d ch v mây

ng, các l i ích chính bao g m:

Cho phép các nhà cung c i s d ng

t các tài nguyên nhàn r i c

Cho phép m t nhà cung c p có th liên k ph c v c nhi u khách hàng ti m

nh ng vùng d ch v ah n hoàn ch i
dùng s d c ngu n tài nguyên g n, b t k h s d ng tài nguyên, d ch v
c c liên bang nh m ph c v các bài toán t l n n c c l n
c ah .

Cho phép kh i (fault-tolerance), tránh th m h i

v i d li u c i dùng.
 ng m s c qu u
khi n b i m t công c chung (g i là orchestration layer). V m t c u trúc, công c c
tl c l p so v i các d ch v a liên bang.
L p này ngoài vi c ch u trách nhi m qu n lý còn có trách nhi m là giao di i
is d y, nó ph i có các ch i
dùng, phân chia tài nguyên, b o m c trình bày hình
6.1.

Liên k t tr

Mô h t o ra s c m nh v s c bi i
v i các nhà cung c p d ch v v a và nh và là thành viên c a m
cung c p các d ch v
tiên ti bi r i phát tri c l p. V m t kinh
t p nh c i thi n tri n v ng c a h
ng dài h n và b n v ng nh có v h c nh tranh v i nh ng gã kh ng l c a ngành
công nghi

ng liên k c ch n ph i d a nhi u vào các tiêu chu n và vi c

tiêu chu n hóa các công ngh . Lý do là c tri n
khai các ng d ng vào b t k m c di chuy n các ng d ng gi a
u t i thi u c a h . Chính vì v ng khác trong vi c thành
l y ph n m m mã ngu n m là nòng c
quá trình m r ng c a mình, liên bang s ng t i h tr k thu
i. M t s ví d v

SpotCloud: Liên bang thông qua th ng d ch v i môi gi i. Theo

ng này, m t tác nhân xu t hi n trong th ng các d ch v
gi i. H s m nh n vai trò nh n yêu c u tri n khai d ch v u
cu i và tri a nhà cung c p. Các công ty môi gi i s m b o ch t
ng d ch v cho khách hàng c t m c phí c nh tranh. Khi xu t
hi n mô hình môi gi p d ch v thu n có th liên k t v
cung c p d ch v cho các công ty môi gi i.

c vào th t
h t ng d ch v môi gi i cho phép các nhà cung c n l c c a h và
t quá kh c tài tr b i Enomaly và
c Virtustream mua l i ích mà SpotCloud mang l i là cho
phép các nhà cung c u ch nh giá c a h d a trên nhu c u th c t c a
th i sáng l p và hi n là
ch t ch phó Virtustream, s xu t hi n c a m t h không th
tránh kh i th a nh n nó v cs c k v ng c a c hai
bên nhà cung c i s d ng.

Bên c nh SpotCloud, EGI Federated Cloud n thu hút t i

g ch c nghiên c u thu c g n 40 qu c gia trên toàn th gi i tham gia chia s tài
y c xây d ng d a trên các công ngh và
gi i pháp mã ngu n m hi n nay. Tiêu bi
và m t s các công ngh khác. M a EGI Federated Cloud là cung c p m t môi
ng l ngu
nhàn r i c a các t ch c nghiên c n t kh gi i. Hi c coi là
m h công nh t nh tính phi l i nhu n và các gi i pháp mã ngu n
m mà nó áp d ng.

m chia s n i dung s trên m ng m ng, qu n lý các d ch

v CDN. OnApp là m i
m c tiêu xây d ng các công c qu t các h th ng máy ch l n phân
ph i n i dung s trên internet (CDN Content Delivery Network). B u t vi c liên k t
các máy ch c a các nhà cung c p CDN, OnApp nh n ra r ng t h t ng c a h
luôn trong tình tr ng nhàn r ng m
nhà cung c p máy ch CDN ki m ti n t ch v
t d ch v a nó, mang nhãn hi u Liên
c nh tranh tr c ti p v i cung c p
d ch v CloudFront CDN c a Amazon. Trong liên bang c a OnApp, các nhà cung c
mây ch y n n t u có th tham gia. Gi i pháp c p trung vào
ho ng qu n lý các d ch v , ph c v t trung gian và môi gi theo dõi vi c s
d ng qu n lý và quy t toán tài chính gi i bán tài nguyên.
6.4. MÔ HÌNH MÔI GI I D CH V
Hi n nay, mô hình môi gi i d ch v ng n toán này

D ch v trung gian (service intermediation).

K t h p các d ch v (service aggregation).

Buôn bán d ch v (service arbitrage).

D ch v trung gian trong mô hình này, m t nhà cung c p d ch v c u n i s

k t n i hai d ch v i v i nhau. L y ví d , m t doanh nghi p kinh doanh SaaS có
nhu c u tri n khai ng d ng c a h lên n n t u
h t ng c a các trung tâm d li ng này, m t nhà cung c p trung gian
(môi gi i) s cung c p gi i pháp, n n t ng cho phép ng d c tri n khai d dàng
a m t doanh nghi p th ba. Animoto là ví d c th cho
ng d ng SaaS tri n khai trên máy ch o c ng d ng ch nh s a video c a
mình lên các n n t ng h t a AWS, Animoto s d ng gi i pháp d ch v c a
RightScale. RightScale cho phép ng d ng Animoto tri n khai trên máy o nhanh chóng,
b o m t d li i dùng. t nhà môi gi i d ch v
vi c cung c p gi i pháp toàn di n cho c Animoto và AWS.

K t h p các d ch v i pháp cho phép các d ch v k t h p l i v i

nhau tr thành có nhi u nhà cung c p các d ch
v khác nhau bao g m IaaS, PaaS và SaaS t o thành m t h sinh thái (ecosystem) ph c v
nhu c u c i s d ng. Ví d , khách hàng c a m t d ch v thông
qua nhà cung c p c a mình s d ng các d ch v PaaS và SaaS c ch v
c cung c p b p IaaS s
gi i gi a khách hàng và d ch v PaaS, SaaS. phía nhà cung c p, h s c l i nhu n
nh s tiêu dùng c cl i dùng ch c n có h p
ng v i duy nh c s d ng các ti ct
i các nghiên c u nh i pháp cho kh
tác không nh ng theo chi u ngang c a các d ch v a hai, ba hay nhi
i nhau, ho c gi i kh
theo chi u d c (gi i
m b o ch ng d ch v c a các d ch v i s d ng. T ng
nghiên c u v các h ki m tra ch ng các d ch v c cung c p,... Vi c t o ra m
t trong nh ng thách th c khi c n m t gi i pháp t ng th cho các
ph n trên.

Buôn bán d ch v mô hình này hình thành b t ngu n t nhu c u s d ng các d ch v

u cu i. Trong th i các d ch v n
nay, v i dùng ti ch v u là ch n cho mình m t
d ch v phù h p v i nhu c u th c t . M t s nhà môi gi i d ch v u này
cho khách hàng c a h . Gi i pháp c a h uc
l a ch n v d ch v p. Khác v u tiên v môi gi i d ch v
mây, i s thay m t khách hàng c a mình mua d ch v c a nhà cung
c i cho khách hàng. Mô hình môi gi i nhà cung c p
nhà môi gi i ph i có th a thu n v l m b o quy n l i cho c hai bên và
ch ng d ch v cho khách hàng. Nhà cung c p d ch v
d ch v c a h t c nhi is d i nhu n trên t ng s i dùng
nhi i s d ng, ngoài vi c thu n l n d ch v
mây phù h p v i nhu c u, h th c s d ng d ch v v i giá bán ra c a nhà cung
c m và ch a mô hình d ch v n
toán này.

Vi c xây d ng m t mô hình trung gian môi gi i gi a các nhà cung c p d ch v và khách

u cu i hi c a các công ty công ngh thông tin v a và nh . Có
r t nhi ng phát tri n các nghiên c u nh i pháp cho mô hình này. M t s
yêu c t ra khi xây d ng mô hình môi gi

m b o ch ng d ch v (QoS) d a trên SLA.

Xây d ng gi i pháp cho kh a d ch v , ng d ng và d li u trong

Xây d u tri n khai các ng d m b o an

toàn b o m t thông tin gi a khách hàng nhà môi gi i nhà cung c p.

Xây d ng gi i pháp t ng th

Bên c khác n y sinh khi xây d ng m t mô hình môi gi i là c n ph i có các

d ch v giám sát th c thi SLA và QoS khi s d ng d ch v trung gian. Các d ch v ng t i
ng nghiên c u hi m:

Giám sát ch o m t c a toàn h th ng, d ch v mây.

a d li i s tham gia c a
nhi u bên cung c p d ch v , môi gi m b o d li u không b ch c, cá
nhân khác.

Giám sát hi a h th ng và d ch v khi có s xu t hi n trung gian c a nhà môi

gi m b o ch ng d ch v QoS và SLA.

6.5. CÁC NG D NG H TR N TOÁN

 Nh l i s phát tri n c a công ngh t
nhi u các ng d ng ho c gi i v im tr cho các d ch v này. Bên c nh
m t s gi ng t i vi n và tiêu chu
CDMI, OVF, m t s ng d ng khác l ng t i dùng d cs
d u h t các d ch v ng vào mô hình d ch v IaaS và
m t s d ch v PaaS, chúng có th

Các gi i pháp tr ng hóa API (API abstraction) c

Các gi i pháp tri n khai ng d ng trong các h phân tán.

Các gi i pháp tr ng hóa API t u khi n, qu n lý các

d ch v t giao di n duy nh u các gi i pháp này ph c v cho
r ng ch n và tri n khai ng d ng
lên IaaS và PaaS. M t s ví d v các gi i pháp này bao g m:

Simple Cloud API là m n PHP tr ng hóa API c a nhi cung

c p giao di n l p trình th ng nh i dùng. M t gi là Apache
LibCloud, cung c i n Python. Tuy nhiên, khác v i OCCI, các b n này không
yêu c u s h tr v công ngh và k thu t t phía nhà cung c p.

qu n lý tài nguyên t a
c xây d ng và ho ng thông qua các yêu c u/tr l i HTTP t i m t service
c d s d ng, gi i pháp này cung c p m t giao di n dòng l nh (command
line). Khác v i các gi
bu i s d ng s d ng m t ngôn ng l p trình c th
i dùng g i các yêu c u HTTP b ng b t k ngôn ng l n tr l i
là các t p mô t d li u d c ch p nh n r ng rãi.

Bên c nh các gi i pháp trên còn có m t lo t các công c

i pháp t .M t
s gi i pháp cho phép phát tri n và tri n khai ng d ng d ng ph n m
nó h tr .

Các gi i pháp tri n khai ng d ng trong các h phân tán. Các gi ng vào
vi c cho phép tri n khai t ng các ng d ng phân tán các máy ch , trong
ng phân tán. L y ví d xây d ng
d ch v -as-a- i qu n tr h th ng c n ph t hàng ch c
ho c th o ch ch a m t kh ng d li u l n c a các
ng d ng. Theo ki i qu n lý ph t b ng tay và c u hình tu n t
t ng máy o m t. Công vi c này s t n r t nhi u th i gian và có th d n kh y ra
l i. Nh có gi i pháp t t, các nhà qu n tr h th ng ch vi p
c u hình b ng ngôn ng d c, d mô t và các thành ph n c a Hadoop s t c
t trên các nút (các máy o). Các s n ph m tiêu bi u cho h th ng này g m:
 CFEngine là m t ph n m m mã ngu n m c vi t b ng ngôn ng C. CFEngine s
d ng mô hình server/client. B t k tr ng thái nào c a máy khách (client) khác v i máy ch
p mô t ) s t ng c tr thành
tr ng thái mong mu n.

Puppet c thi t k b t công c mã ngu n m c

vi t b ng ngôn ng Ruby. Ph n h t nhân c a gi ng gi ng CFEngine:
cung c i s d ng ngôn ng mô t cho phép h vi t các mã miêu t tr ng thái
máy ch d c và hi id ng (object). V k thu t, máy ch cài Puppet
là t p h i ng có các thu c tính. Máy khách cài Puppet giao ti p v i
máy ch c ch ng th c SSL. Sau khi giao ti c k t n i, c u hình
c mô t trong t p tr ng thái s ct ng áp d
c máy ch Pupp qu u khi n các ho t.
ng ch có máy ch nghe các liên k u này là phù h p vì các
máy khách không c n thi t ph nh g ng b hóa.

Chef t công c mã ngu n m c phát tri n b i Opscode. Thi t k c a nó

r t gi ng v i Puppet m c dù nó không ph i là m t s n ph m xu t phát t mã phát tri n c a
c vi t b ng ngôn ng c thi t k
l y c m h ng t CFEngine.

Bcfg2 c u hình t ng cho các máy ch c

phát tri n b i b môn toán và khoa h c máy tính thu c phòng thí nghi m qu c gia Argonne.
c vi t b ng Python, c u hình c a công c này s d ng mô hình miêu t d li u
XML.

Hi ng nghiên c n các ng d ng c
t p trung vào vi c s d ng các gi i pháp tr có th tri n khai nhanh chóng các
ng d cung c p d ch v n n t ng tri n khai ng d ng IT
cho phép kh i nhau (ch c n phát tri n ng d ng m t
l c ng d i
ra kh n m m có s
mây mà không c n ph i phát tri n l i. Song song v i vi c phát tri n các gi i pháp tr u
ng, vi c s d ng các công c tri n khai ng d ng trên các h
các nhà nghiên c u v n nay. Các công c này v b n ch t cho phép
kh n khai các ng d ng có s n vào nhi n ch
duy nh i kh o ra n n t ng phát tri n ng d i
dùng. Hi n t i, ngoài vi p c u hình cho máy i dùng v
n hi u qu các ng d

6.6. CÂU H I VÀ BÀI T P

1. Trình bày kh
a các d ch v
2. Open Virtualization Format (OVF) là gì? Trình bày mô hình ho ng c a OVF?

3. OCCI là gì? Trình bày mô hình ho ng c a OCCI.

4. Vai trò c a OVF và OCCI trong vi c cho phép kh

mây là gì?

5. Th nào là kh u d c c a d ch v và kh
u ngang c a d ch v .

6. Th nào là chu n và tiêu chu ng d ch v

7. CDMI là gì? Trình bày mô hình ho ng c a CDMI.

8. Trình bày v các chu ngh cho công ngh n nay, bao
g m các chu n công ngh phát tri n d ch v

9. Th nào là m

10. Trình bày v c u trúc chung c a m

11. Nêu m t s ví d v

12. Các y u t c n tr s

13. Trình bày s khác bi t gi

i góc nhìn v b o m t an toàn d li u.

14. Trình bày m t s r i ro chính g p ph i v i d li

15. Trình bày v k thu t mã hóa cho Public Key Infrastructure (KPI). Trình bày v
các k thu t mã hóa d li

16. Trình bày v các k thu t b m an toàn truy c p d ch v

17. m b o an toàn tránh th m h a x iv i

các máy ch d li

18. Trình bày v mô hình môi gi i d ch v

19. Các yêu c t ra trong mô hình môi gi i d ch v

20. Trình bày v d ch v giám sát cho môi hình môi gi i d ch v

21. Trình bày các gi i pháp và công c ph c v

22. Nêu ví d m c a m t trong s các công c ph c v
mây. So sánh công c này và các công c có ch
 TÀI LI U THAM KH O
1. Rosenberg, Jothy, and Arthur Mateos. The cloud at your service. Manning
Publications Co., 2010.

2. Buyya, Rajkumar, James Broberg, and Andrzej M. Goscinski, eds. Cloud

computing: Principles and paradigms. Vol. 87. Wiley. com, 2010.

3. Douglas K. Barry and David Dick. Web Services, Service-Oriented Architectures,

and Cloud Computing. Morgan Kaufmann, 2013.

4. Marinescu, Dan C. Cloud Computing: Theory and Practice. Working paper.

Computer science Division, Department of electrical engineering & Computer
science, University of Central Florida, Orlando, fl, 2012.

5. Chuck Lam. Hadoop in Action (1st ed.). Manning Publications Co., Greenwich, CT,
USA, 2010.

6. J. Lin and C. Dyer. Data-Intensive Text Processing with MapReduce. Morgan &
Claypool Publishers, 2010.

7. J. Han, M. Kamber, and J. Pei. Data Mining: Concepts and Techniques (3rd Ed),
Morgan Kaufmann, 2012.

8. Ashford, Warwick. Securing the cloud. Computer Weekly, 2011.

9. Hay, Chris and Brian Prince. Azure in action. Manning Publications Co., 2010.

10. Chang, William Y., Hosame Abu-Amara, and Jessica Feng Sanford. Transforming
enterprise cloud services. Springer, 2010.

11. Hwang, Kai, J. J. Dongarra, and Geoffrey C. Fox. Distributed and Cloud Computing.
Elsevier/Morgan Kaufmann, 2012.
 M CT
A

ACID

AFS

Amazon Apps

Amazon Dynamo

Amazon EC2

Amazon S3

Amazon web service (AWS)

An toàn và b o m t

o hóa

API

Azure

B o m t trung tâm d li u

Cassandra

Ch ng nh n SAS

Cloud Accounting

Cloud Helpdesk

Cloud HRM

CloudSim
CouchDB

CRM

CSDL

Danh sách ki m soát truy nh p

Data center

Datanode

DBMS

D ch v giám sát

D ch v h t ng

D ch v n n t ng

D ch v ph n m m

Dropbox

D li u l n (BigData)

m b o ch ng

nh giá

tin c y

Eucalyptus

File system namespace

G

GFS

Giám sát d ch v

Gi y phép X.509

Google App Engine

GPU

Hadoop

HDFS

H phân tán

H th ng kh o sát

H p cát

t ong

Hybrid

Hypervisor

Infastructure as a service

Internet

Kh

Kho tri th c

Ki m soát an toàn và b o m t

Ki m soát l i

Ki m soát truy nh p
Ki n trúc o hóa

KQI

KVM

Liên bang

Liên minh an toàn b o m

L h ng v an toàn và b o m t

MapReduce

M t mát d li u

Máy o

Máy ch

Microsoft HyperV

Môi gi i

ng th c hi n máy ch o

ng th c thi o

MongoDB

Namenode

NFS

an toàn và b o m t

Nimbus

NoSQL

O
Openstack Swift

OpenVZ

PaaS

Phòng ng chi u sâu

Platform as a service

QoS

RDBMS

Restful

Rò r d li u

SLA

Software as a service

SQL Azure 84

Tài nguyên tính toán

Th m h a t nhiên

Thâm nh p trái phép

Th t thoát d ch v

Tiêu chu n

Tiêu chu n hóa

Tính m m d o
Tính toán phân tán

T ph c v theo yêu c u

URL

US NIST

VMWare

Web

Xen
End
Ch u trách nhi m xu t b n:

Ph n bi n: T - PGS. TS. NGÔ H

Biên t p: THANH THÙY

S a b n in: TR N TH

Trình bày: QUYÊN

S xu t b n: 1585 2014/CXB/01 36/BKHN.

ISBN: 978-604-938-162-1.

N
Diêu Minh: Ngôi sao bóng r i Trung Qu c. Du M n H ng:
Gi ng viên ti c qu n lí.
c bình ch n là 1 trong 50 chuyên gia kinh t có
ng l n nh t Trung Qu n là
nh i giàu có, có kh p v n cho m t doanh
nghi p m i thành l i l i, h có quy n s h u m t ph n
n viên, thành viên c a
nhóm nh c Hàn Qu n bay
nhanh. Ý nói m ng không có bi u hi c
bi nm i kinh
ng c. Tên m t ph chuyên bán qu n áo, ph trang
Trung Qu c. Di n viên khá n i ti s
d ng cho nh c ngoài. Cách g i trong
m c a Trung Qu
d nh li u c
H ng, Trung Qu c bi c
m nên m a ng
nhu m lên mình m t t m áo
y s c xuân. Gi
Association, gi i bóng r nhà ngh dành cho nam t i B c M .
Formula One, môn th ct
t ch c. Trong ti ng Trung, t n c
ng nhau. Trong ti ng Trung, t
c gi ng nhau. Lo u tr ng n i ti ng T xuyên
làm b c. Hình nh n d ch vi c mu n
tr n tránh th c t . Hai nhân v t trong Tam qu c di
l i d ng tâm làm
kh nh c k . Bi t Sái Trung, Sái Hòa (hai nhân v u, là em
c a Sái M ý
gi v cãi nhau, r c m t hai
tên h pc c sai. Hoàng
Cái gi cách oán h n Chu Du, c Hám Tr
hàng. Do tin c , c ng v
c a Hám Tr ch, Tào Tháo tin vi c Hoàng Cái sang hàng là th t.
n r ng r . Nay ta
i ta cu ng si. T xu t phát trong cách nói
c a dân gian, ch nh t
ng
c gi ng nhau. Tác gi
mu , ý nói là r c
n nh H ng Kông, n i ti ng t
th p niên 1980. Nh ng con s r t l n t u tr
lên, ví d kho ng cách gi a các hành o
di n, di n viên hài H n viên hài
xu t s c nh t c n nh châu Á v i bi t danh Vua hài. Món
 i ti ng c a Trung Qu c, làm t th t l ng món th t
uk n. Di n viên n i
ti ng c a Trung Qu u cà phê n i ti ng c a Trung
Qu c. Ti ng Qu cm tn a
còn l i. Ngày k ni c a Trung Qu c,
mùng B , ý nói ng a khôn không
g mc u l i bãi c y qua. Nói r ng ra
i khôn ngoan không mãi luy n ti t. Trong
ti ng Trung, t
mu . M t câu thành ng ,
ý nói g c chuy n t t lành. mu ,
Lâm và B o là hai nhân v t trong H ng lâu m
gi ch t. G n b

c a ng, ch m t vi
khúc: m t hình th i Nguyên g m t p k ch và t n
khúc. * Qu Khiêm (qu kép): Qu khôn trên ch t,Qu khôn
i ch núi 1\. 225 gh trong s 450 gh Duma qu c gia chia
ng phái tham gia tranh c theo t l s phi u b u
các khu v c b phi u trên toàn liên bang, 225 gh còn l i tính
theo nguyên t i các khu v c b u c c cá
nhân. 2\ theo Lu u dân ý Duma qu c gia Nga
nh hàng lo t
nh ng h n ch v v ngh
nh rõ: các v i nhi m kì t ng th ng và Duma
qu c gia Nga, và t ch c b u c s m ho c trì hoãn b u c t ng
th ng và Duma qu c ti
c u dân ý. Tham kh
nh c
b u ra Duma qu c gia s t ch c h i ngh l n th nh
t ng th ng Liên bang Nga có th tri u t p h i ngh Duma qu c
c th i h n thông qua L nh t ng th ng. 1\ c
Nga m i: http//www. rusnews.cn/eguoxinwen/eluosi -
neizheng/2007/211/41986301.html 2\ c Nga m i:
http://www.nusnews.cn/eguoxinwen/eluosi - nenzheng/
2007/211/41986908.html 1\. Cu
2000, t khi Putin lên c m quy
gi i nhanh,
t ng kim ng kho ng 52,7
t ng 213,3 t ng
kim ng p 4 l n,
23,4%. European Union. Eurostat. 2\. Là khu v c tiêu th
ng l n th hai th gi i, 30% d u m c a liên minh châu Âu
nh p kh u t t c a Nga l i chi ng
 t nh p kh u c a liên minh châu Âu. Christian Cleutinx,
The EU Russian Energy Dialogue, October 2005 3\. _Tr c t
th nh t_: b o hi ng lão xã h i, ch dành cho nh ng
c bi o hi m
ng lão; _tr c t th hai_: b o hi ng lão b t bu c, nó
là b ph n quan tr ng nh t trong h th ng b o hi ng lão,
l p tài kho n cá nhân cho t t c nh i làm vi c, cung
c pb ng lão, ti n c a nó do doanh nghi p và công
nhân viên ch c n p và l i nhu n qu ; _tr c t th ba_: b sung
b o hi ng lão, còn g i là k ho ch qu
hay k ho ch qu p, nó là k ho ch ngh
c n lý, do ch ng t nguy n thành l p, t t
c nh u có th t nguy n tham gia. 4\. S
li u c a B y t và xã h i Nga 5\. Là m n d án l n
a qu c nh c t i trên. 6\
t i Bologna, Italia, 29 qu ho ch c i
cách giáo d i h c Châu Âu, m
d c ch công nh n giáo d i h c th ng nh t toàn
Châu Âu, công nh n b ng t t nghi p và b m c a sinh viên
t t nghi i h c gi c thành viên. 7\
nh là 50% 1\. L c d u khí làm ví d , m c dù M là
c nh p kh u d u l n nh t trên th gi i và Nga chi m v trí
th c xu t kh u d ng d u nh p
kh u c a M t Nga ch chi m 2% - 3% t ng d u nh p
kh u c a M . 2\. H i ngo i c a Nga
xu t hi n nh ng bi im n Nga -
Âu - Tr nb a
NXB Khoa h c Xã h n. 3\ 2004 -2006,
chính quy cho nh ng ho ng dân ch t i
Nga v i s ti n c th là: 6 tri
7,859 tri \. Không gian chung bao g m: kinh t ; t do,
c; khoa h c, giáo d
hoá. 5\. Cách g ub ng B Qu c
phòng M c ng h
cu c chi n t i Ir c c a M thu c kh i c
gia ph i cu c chi n này thu c kh i 'C \. Ngày
20/5/2005, quan ch c c a B ngo i giao, B qu c phòng và
gi i h c gi ch c h i ngh n các
v c a t ch c h ng H i vi n nghiên c u Vi n
n khoa h i bi u tham d h i ngh
th ng nh t v m u qu ng s c t c do M
ng h \. H i ngh phi chính th c t i Vladivostok là h i ngh
ngo ng ba bên không chính th c l n th c t ch c.
m khác bi t so v i 3 k h i ngh n d ng
th i gian c a các h i ngh qu c t c kia mà h i ngh l n
 c nh t trí cùng chuy n b u này th hi n quan
h h p tác chi c gi a 3 qu c vào m t
giai nm m B ch tuy t ca t ng
a tác gi S ng. Hai
câu trên l y t b n d ch c a H
tuy t, ch cây hoa mai. Trong Tam qu c di i
Tam Qu ng Hoàng Cái c nl n
doanh tr i c a Tào Tháo gi Tào Tháo tin, Chu Du c ý
nc t tr n, Hoàng Cái gi v gi n d
r ch. Tên m t b ti u thuy t c a Johann Wolfgang
von Goethe, tên ti ng Anh là The Sorrows of Young Werther,
tên g c là Die Leiden des jungen Werther. M
truy n trong dân gian Trung Qu c, ý nói m n
tính cách xu t hi n tr con ba, b n tu i s mãi theo nó su t c
cu i, nên nhìn m a tr ba tu th c
ng thành. M t câu trong bài t n i
ti ng c t) th i Nam T
c a bài t i thi u niên, b i vì không hi
c a s u kh , vi c bài t m ng
cao v ng vi n, không s u kh mà mi ng nói có s u kh .
n tu i trung niên, mang n i kh ho n n n
kh n khó, cu c s ng tr i qua gian nan. Nh ng s u kh này, có
cái không th nói, có cái không ti
h t, thôi thì ch ng nói n a v y, ch dài, nói tr i l nh
r p thay. M i ti ng c a Trung Qu c. Câu
nói trong Kh ng T ng l không h p l thì
u không h p l thì không nghe. Ý nói b n
b t ng t ng c thì t t m i kh i. Trúc
ngo u trong bài Hu
Sùng xuân giang vãn c nh c a tác gi Tô Th c th i B c T ng.
Thành ng , ý ch s vi i qua, r c r i ph c t
cu c k t qu . Câu này xu t x t Quy t bi t
tt tc a
c m t ti
ng trung h c s m t c a Thanh Châu, t :
Ch t c Small office
home office, làm vi c nhà, ph n l n là ch nh i làm
vi c t do. K n không nhà tr ng. C trong nhà là ch v ,
c màu bên ngoài là ch tình nhân. Câu này ám ch quan h v i
v cx ng trung h c x p th
6. 2. Andrew William Mellon: b ng B Tài chính M giai
ng th ng
th 32 c a Hoa K cc b nl n 1933-1945. 4.
George M. Humphrey: B ng B tài chính Hoa K , nhi m k
1953 - 19 ng th ng th
34 c a Hoa K , nhi m k 1953 1961. 6. Trái phi : trái
phi u do các chính quy m huy
ng v n cho các công trình phúc l i, thu nh p t trái phi u
lo c mi n thu . 1. Uncle Sam (US): Tên lóng c a H p
chúng qu c Hoa K u
hi u c a H p chúng qu c Hoa K
1776- c
x p h ng là công ty cáp l n th 5 c a M c khi b phá s n
i b . 2. N i chi n M : n ra ngày
12/4/1861 và k t thúc ngày 9/4/1865 gi a Liên bang mi n
B c và Liên minh mi cM .
Nguyên nhân: do quân mi n Sumter. K t qu :
quân mi n B c chi n th ng, k t thúc chính sách nô l và xây
d ng l c M . 3. Rhett Buttler: Tên nhân v t nam chính n i
ti ng trong cu n ti u thuy n Cu n theo chi u gió,
Rhett Buttler là k giàu lên nhanh chóng nh vào nh ng mánh
tr y
là Sigmund Schlomo Freud; 1856-1939) nguyên là m t bác
th c công nh n là
t n n móng và phát tri c nghiên c u v phân
tâm h i phát hi n ra công d ng tuy t v i
c a cocain trong ch a b ng n u ch y
(không nên nh m v i lo i k cs
d ng r ng rãi làm ch t t o màu trong các lo i thu c. Ngoài ra,
nó còn có tác d ng gi u nh ng y u t có th b l n vào h p ch t
trong khi pha ch . 20. Ngày 22/11/1963, trong m t chuy n
công du t i Dallas, T ng th ng Kennedy b ám sát. 6. Dope: là
m t tên khác ch c n sa. 7. Ralph Nader: Là lu t
ng chính tr iM i ng h r t nhi t thành
các v v b ov i tiêu dùng và n quy n. 8. John
Davison Rockefeller Cha (1839 1937) là m t nhà công nghi p
iM ng trong ngành công
nghi p d u m th i sáng l p t
Oil. 9. S d ng m t m c báo trên t Good Housekeeping làm
di p t c t n công công ty. Tháng 5/1922, trong
m nh là u ng ba
n b n lon Coca-Cola m t ngày liên t có tác
tx i s c kho iv i m a tr
có th h y ho i s c kho c i
phát bi u công khai duy nh t c a Candler trong bài ph ng v n
trên t nt o
nên s m p m c a v giao d i con
tuy t v là nh a tr . Khi tôi giao cho
chúng công vi c kinh doanh, nó là c t
ph n r t l n c ph n v i m c giá quá h i. N u là tôi, tôi s
ng trên quan
mc t v mua bán có l c ra,
Candler h n không ph i vi c bán công ty b
nh t lâu c a ông. Giá c iv
t ra m c giá này trong các cu
Nguyên nhân d n s th t v ng c a Candler ch có th là
i mua. 11. M t l n, Robert sai tài x c a mình,
c c a cha ông
v . Sau khi v nhà, Ernest b hành lý ra và l c tìm trong túi và
i
u qu th c ngài có 25 xu
thì tôi dám ch c r ng ngài v
không m ih gan nói x
v yv im av odruff. L i k l i
c a Robert sau này chính là nh u Calhoun th c s mu n
nói. Và câu chuy n này b l ra là do Robert k l i ng là
nh n m nh cha mình là m i keo ki t. 12. M
v ki n rùm beng t ng lên trang nh t các t báo Atlanta su t
m t tu n này, m t th m phán tìm ra b ng ch ng có l i cho Asa
i ta phát hi n ra r
th c ly hôn v i ch y bà này không
c phép k t hôn v i b t k i nào khác. 13. Tháng
1/1929, tình c nh c a Woodruff tr nên d ch i
ng qu n tr ng ý chia 1 tri u s c phi u lo i A cho các c
i c phi u tr -la. Các c bán ho c
gi l c vi vào
ngu n l i nhu n t i ngu n l i t
-la hay 6 %. 14. D u hi làm
gi cs i
i cho Coca-Cola v i s n ph o ra
s n ph m có tên Pepsi- n g c c a câu nói
thành ch trong m t v
k ch châm bi c trình di n liên t
truy
nhân viên thu ngân c a m r ti n luôn m m dùng
c mt i gi ng lè nhè. 16. Nhi u
u dùng tài s n c a mình làm t
thi n và tr thành nhà t thi i nh i môi
gi i ch ng khoán c a ông vô cùng kinh ng c tình tr ng
c a c phi ng m nh gi i b m, b n th
xáo tr n g n n a th k nay. 17. Do hoa
m trong tay k thù nên công ty ph i t m th i s
d ng nguyên li u thay th d u cây cassia. Theo nh ng tài li u
m t c a Ralph Hayes, d ng
trong thành ph n Merchandise 7X tuy t m t. Sau khi chi n
tranh k t thúc, ngu n cung c p cho lo i d u này nh tr l i
c s d ng ti p cho s n ph m Merchandise No.12. 18.
Bi t theo tên c a Simon Legree, tay buôn nô
l c ác trong tác ph m Túp l u bác Tom c a Harriet Beecher
Stowe. 19. Quy nh g b nh ch i da tr ng
m ng Dân Ch là m t
b ng ch ng cho th y s a La
không h n ghi nh và các b n tín m t trong
y m t cách chi ti t các th n mang tính nh y c m
d ng trong v vi c t i Pháp. Các tài li u
c a Ladas v c phát hi n trong các h t i
Phòng Xu t Kh u c a Coca-Cola vào cu i nh
c n p l i cho nhà ch c trách. Trong th n tho i Hy
L p, Paris là con trai vua Priam c a thành Troy. Paris lén lút
quan h v i hoàng h u c u
này là nguyên nhân tr c ti p d n cu c Chi n tranh thành
Troy. (T t c u là c i d ch.)
c phiên âm trong m t s sách ti ng Vi t là th n D t)
là th n tr vì các v th ng th i là th n cai qu n b u tr i và
th n s m sét trong th n tho i Hy L p. Hera là v c a th n t i
ng th i là n th n b o tr ph n và hôn nhân.
Athena là n th n c a ngh th công m ngh , trí tu ng th i
th n chi nb oh
c a th Athens, Hy L p. Aphrodite là n th n tình yêu, s c
p và s sinh n là n th n c a d c v ng) và
n h m nh c a th y th . American Idol là m t cu c
thi âm nh n hình th c t c cM .
Cu c thi b c t ch c t
là m t trong nh
khán gi nh cM c mua b n quy n t
a Anh do nhà s n xu t Simon Fuller
sáng l p. Simon Phillip Cowell (sinh ngày 7/10/1959) là m t
doanh nhân và nhà s n xu n hình n i ti ng
i Anh. Ông n i ti ng trên truy n hình v i vai trò là giám
kh o c a nhi u cu c thi âm nh c l
i ti ng
v i nh ng l i nh n xét khá kh c nghi i v i thí sinh trong
các cu c thi âm nh c. Bi ngày sinh (birth chart hay còn g i
là natal chart) là bi di n t v trí c a các hành tinh và các
cung d a b n. Các b n có th d a
vào bi xem tính cách m i ra sao,
nào hay c vi i có h p
nhau không, có k t qu n v i nhau không. Carl Gustav
Jung (1875 - n, nhà tâm lý h i
Th ng n i ti ng nh vi c thành l p nên m ng phái
tâm lý h c m
psychology) nh m phân bi t v
(psychanalysis) c a Sigmund Freud. Ngày nay có r t nhi u nhà
tâm lý tr li u ch a tr b a ông.
'Buffy Kh c tinh Ma cà r ng' (Buffy the Vampire Slayer) là sê-
ri phim truy n hình c a M lên sóng t n
20/5/2003. Câu chuy n k v c l a ch n trong các
th h Kh c tinh Ma cà r ng Buffy. Cô gái tr v nh m nh
tr thành k tiêu di t Ma cà r ng. Cùng nh ib n
u v i th l i. Jason là m t
anh hùng trong th n tho i Hy L p, n i ti oc a
các anh hùng trên con thuy n Argo v i s m nh giành l y B
lông c u vàng. B t l i B lông c u vàng m t
nhi m v ng minh r ng mình có
kh ng i trên ngai vàng, ch không c n d a vào
quy n th a k . Trong th n tho i Hy L p, Minos là vua x Crete,
con c a th n Zeus và Europa, công chúa x Tyre. Sau khi m t,
Minos tr i phán xét a ng c. N
Minos th i ti n Hy L p c t theo tên ông.
Poseidon là v th n c a bi n c , ng i rung chuy n
a nh ng tr t
con quái v t n i n a bò trong th n tho i Hy L p. Audrey
Hepburn (1929 1993) là di n nh huy n tho i
trong hai th p niên 1950, 1960. Qua các cu c b u ch n, bà
c xem là m t trong nh ng ph n p nh t th k
ng c a th i trang và còn
c bi t t i v i vai trò nhà ho i s thi n
chí c a UNICEF. Cher tên th t là Cherilyn Sarkisian, sinh ngày
i California, M , là m t di
nh ng gi i trí. Theo th n tho i Hy L p,

khác cha. Castor là con c a Tyndareus, vua thành Sparta còn

Pollux là con c a th u, r t
m và cùng nhau n i danh khi l c nhi u chi n công
hi lông c u vàng c a nhóm
th y th tàu Argo và trong bi t bao cu
l a
ng c trong th n tho i Hy L t theo tên c a v th n cai
qu n nó th n Hades. Khalil Gibran (1883- c
bi nv
i Liban. Trong th n tho i Hy L p, Achilles là nhân v t
trung tâm và là chi i nh t c a s thi Iliad. Nh ng
tích truy n v sau mô t Achilles có m không th b
i tr gót chân c t vì m t v t
 th n bi n c vô cùng
th i Thetis làm v i
tiên tri r ng n u Zeus l a con sinh ra t cu c hôn
nhân này s giành quy n cai tr th gian, nên Zeus ban Thetis
cho anh hùng Peleus (cháu mình). Peleus là cháu th n Zeus và
c ng Achilles. Nguyên g c Ti ng Anh
oxymoron phép ngh ch h p là m t thu t ng trong ngôn ng
h c, ý ch hai t :

th n V N (n th n S p và Ái tình) trong th n tho i La Mã,

m c ng v i n th n Aphrodite
trong th n tho i Hy L p. Tâm lý h c ngh o (reverse
psychology): Khi b n mu ng
cách yêu c u h c l i. Trong th n tho i Hy L p,
Medusa là m t con qu trong ba ch em qu có tên chung là
Gorgon g
t ng là m i ph n p, có mái tóc b ng b nh, c c
kì quy , Medusa t mãn cho r
n th n Athena. S pc Poseidon. Khi
i, Medusa ch n th
r ng n th n s b o v ng có gì x y ra c .
n th c a n th n (các
phiên b n khác cho là Medusa t nguy ch c ch n
chuy g t không tái di n, Athena bi n Medusa thành n
qu v i cái nhìn có th bi n t t c các sinh v t s
ng th i bi n mái tóc tuy p c a Medusa thành r n.
u tiên trong th n tho i Hy L
i nh ng con quái v t c c t o ra b i các v th n
t Medusa Gorgon (Quái v t
tóc r n) và gi i c u Andromeda (công chúa Hy L p th
kh i con quái v t bi c th tr ng
ph t n hoàng Cassiopeia vì bà dám t nh n i ph
n p nh t th nh ng nàng công
chúa c a bi n. Trong th n tho i La Mã, v c
g ng trong th n tho i Hy L p là
t cho chòm sao Hercules. Nh ng
chi n công c a Hercules vang d i kh p b ng
c m nh chinh ph c thiên nhiên c i th i
t nhân mã xu t s c nh t trong loài c a mình,
o nhi u anh hùng trong th n tho i Hy L p, ông
không nh ng hi u bi t nhi c mà còn có k n
u tuy t v c bi t là kh d ng cung tên. Vì l
ng th
ng m b n nên còn g i là chòm sao X Th . Prometheus là v
th n kh ng l , n i ti ng v i trí thông p
ng n l a t th n Zeus và trao nó cho nhân lo ng
ph t ông b ng cách bu c ông vào m t t m i
ban ngày b
i th c t : Gan là
n i t ng duy nh i có kh
Kronos (còn g i là Cronos) là con út c a th n Uranus (b u tr i)
và n th t m ) và là m t trong 12 Titan (th n kh ng
l ). Rhea con gái c a th n Uranus và n th n Gaia là n th n
c a s sinh s n, màu m c
c a các v th nh Olympus. Cùng v i
i ch ng th i em ru t, Rhea

Russell n
viên, nhà s n xu t phim và nh i New Zealand. Ông
nh c s chú ý c a qu c t i v i vai di ng La
Mã Maximus Decimus Meridius trong phim s thi c
u' c o di u'
(Gladiator) là m t b phim s thi c trang c a M phát hành
o di n Ridley Scott, v i s tham gia c a
Russell Crowe vào vai nhân v i
i b ph n b i khi
y tham v ng c , gi t
chi m l y ngai vàng và bi n Maximus thành nô l .
thoát kh i thân ph n nô l pb u trong
ng và gi t Commodus, tr thù cho cái ch t c ình
c
1968) là di c bi n nhi u
nh t qua vai di n Xena trong b phim hài k ch tình hu ng n i
ti ng 'Xena: N chúa chi n binh'. 'Xena: N chúa chi n binh'
(Xena: Warrior princess) là b phim truy n hình thu c th lo i
siêu nhiên, k o k t h o hi m do M và New
Zealand h p tác s n xu Attention-
deficit hyperactivity disorder R i lo ng gi m chú ý.
-up sex, ám ch vi c th c hi
b ng cách khác l v u này r t h u ích khi b n
mu n t o ra m t ng lâu dài cho v /ch
i y c m th y không th thi u b n khi mu n có nh ng
màn yêu m n n à chòm
sao ch qu n c a Thiên Y
n di n viên hài k i M . Donald John Trump
(14/6/1946) là nhà kinh doanh b ng s n, tác gi iM .
t nhân v t
truy n thông có ti ng, ông hi id
kiêm nhà s n xu t c a show truy n hình th c t 'The
m
cao c p và Quái thú' (Beauty and the Beast) là m t
câu chuy n c tích trong nhi u n n c d ng
thành nhi u b phim và v k ch, trong s phim ho t
hình c
m t hãng n i th t n i ti ng M . Thành ph c
bi n là thành ph trên sông n i ti ng th gi i v i nh ng
con kênh và nh ng chi c thuy n truy n th ng gondola. V i c u
trúc không cân x ng, m t bên cong ra nhi c
gondola có chi u dài trung bình kho ng 11 mét và chi u ngang
kho c c u t o g m 280 m nh g r i khép kín
vào n ng là b ng g pak, tr b ph n t a mái chèo
b ng g walnit r t c ng r n, và chi c mái chèo nh nhàng b ng
g beech cho d s d ng. B nh Alzheimer là m t d ng sa sút trí
tu ph bi n nh t hi i m c b nh này s m t kh
trí l c và giao ti p xã h i m
cu c s ng hàng ngày. 'Hài k ch tình hu ng' hay sitcom (vi t t t
c a t ti ng Anh: situation comedy) là m t th lo i hài k ch, lúc
c s n xu c trình chi u
ch y u trên ti vi. Sitcom có nhi u t p v i nh ng tình hu ng hài
c l ng ghép vào n i dung câu chuy c
th c hi n h u h ng b , s
d n b n máy quay phim ghi hình và b t bu c
ph i d ng hình ngay t b m th i gian th c
hi n m t t p phim (kho ng 50 phút) ch trong th i gian t ba
n b n ngày. Ph n m nh d , m m m i kéo ra t thân m t s
ng v s mó, n m gi ho c di chuy n. Ví d
sên, b ch tu c. Hermes là m t trong các v th nh
Olympus c a th n tho i Hy L p, th
Hermes là con c a Zeus và Maia. Hermes là th n b o h cho k
tr i du l ch, các s th n, m i
thuy p, khoa h c k thu
n kinh, th thao, s khôn ngoan,
lanh trí và các phát minh, sáng ch , ngôn ng . Ngoài ra, Hermes
còn là v th n tin c id n
ng cho các linh h nc a ng c
bi th n h m ng c a cung Song T . Còn g
dao hay cá c p, là m t lo t nguy hi m. M Teresa còn
c g i là M Teresa Calcutta (1910-1997) là n tu Công giáo
i Albania và là nhà sáng l p Dòng Th a sai Bác Ái
Calcutta,
i nghèo, b nh t t, tr m côi trong khi hoàn t t nhi m v
o dòng tu phát tri n kh p n các qu c gia
c trao Gi i
ti ng c a n ca s Olivia Newton-John vi t v chuy n ân ái.
Olivia Newton-John (26/9/1948 ) sinh ra t i Cambridge
 i l n lên c coi là m t
trong nh ng gi ng ca country-pop và soft rock thành công nh t
c a th p niên 70 thu c lo i. William Tell là tên m t anh hùng
dân gian c a Th t th n tho i t i
Anh, theo l ch s th i Trung C ib o v c
Anh ch ng l i s u th k th
VI. Chi ti t câu chuy n v vua Arthur ph n l c t ng h p
t c dân gian và vi c ông có th c s t n t i trong l ch s
hay không v n là m t v gây tranh cãi gi a các s gia hi n
i. Victoria (Victorian style) là m ng phái ki n trúc
th nh hành c thu a trong th i k tr vì c a
n hoàng Victoria (1837 n sau này,
ngay c khi Ch t
qu c a s hôn ph i gi a hình thái Gothic c n châu Âu
v i n n Cách m ng Công nghi i k c c th nh,
ng phái này b u ch u nhi u ng c a máy móc và
xây d ng công nghi p v i hình kh s ng nét
trang trí l i khá tinh vi và nhi u màu s c r c r . Andy Warhol
(6/8/1928 22/2/1987) là m t h i M g c Rusyn n i
ti ng v ngh thu i chúng (Pop Art). Claude Monet
(14/11/1840 5/12/1926) là h i ti i Pháp, m t
trong nh i sáng l ng phái ng. Leonardo
di ser Piero da Vinci (1452 1519) là m t h
kh c, ki à gi i ph u, nhà sáng
t o và tri t h c t
t o d ng m t n ng l n mi n B c
Ý th i c i. Ngh thu t Estrucan là ngh thu t h u hình, g n
bó m t thi t v i tôn giáo, ch ng h c s ng sau khi
ch t. Tiêu bi u cho ngh thu t này là nh c g m,
tranh trên bình g m
kh ng' (Mad) là tên m t t cc a
M c sáng l p b i biên t p viên Harvey Kurtzman và ch
báo Willia
là tên m n hình c a M c trình
chi u nh i s tham gia di n xu t c a Lucille

là b phim hài lãng m n c a M c ra m

c o di n Norman Jewison. Nicolas Cage (1964 ) là m t
nam di n viên, nhà s n xu o di i M . Adolf Hitler
(1889- và Th qu
th qu c gia n m quy qu c, k t
thi t l p ch c quy n qu c gia xã h i c qu c.
nh th chi y m t cách có h th ng
t quy n l i và sát h i kho ng sáu tri i
Do Thái châu Âu cùng m t s nhóm ch ng t c, tôn giáo, chính
tr c g i là cu sát dân Do Thái (Holocaust). 1.
Anh, 3,78 lít M . 1.
M t lãnh t i Do Thái trong Kinh Thánh. 2. 1 d m
= 1,6 km 1. William Howard Taft: T ng th ng M th 27. 1.
Thomas Woodrow Wilson: T ng th ng M th 28. 1. Thomas
Edward Lawrence (1888 - i Anh, n i
ti ng t sau Chi n tranh th gi i th nh ib t
trong cu c n i d y c a Ar -1918. Ông là tác gi c a
cu n t truy n Seven Pillars of Wisdom (B y tr c t c a s
khôn ngoan). 1. Tham kh o câu chuy n v k b u c Harding
trong cu n Trong ch p m t (Blink) c a Gladwell, do Alpha
Books xu t b n. 2. 1 feet = 0.3 m 1. Herbert Clark Hoover
(10/8/1874 20/10/1964), t ng th ng th 31 c a Hoa K
(1929-1933). (1) Ch Geshe có th t m d ng,
m t ch c v r
u m t tu vi n. (2) M t thành ph
Sikkim, bang Tây Bengal, , thu c khu v a lý t nhiên
ông dãy Himalaya. Thành ph này n m trong vùng biên
gi i gi a v c Nepal, mi n Nam Tây T ng,
Bhutan và Bangladesh. (3) T c prayer wheels, d ng hình con
su t hay con quay, có th c làm t kim lo i, g
à các m c công trình nghiên c u,
chúng tôi cho r ng h c gi c Alexander Staël
von Holstein (1877 i Estonia. (5) Ngôn ng thiêng
c a Ph t giáo Nguyên Th y (6) Chính là thành ph có tu vi n Yi
ình này c a tác gi di n ra
u th k 20 nên xin tránh l m l n l ch
s này c a Tây T ng v i nh
ti
i c a v Ph t Di
L m Ti u Th c gi c n tránh
s ng nh t v i v Ph t Di L c quen thu t
giáo Vi t Nam. (9) Mahapandit Rahul Sankrityayan (1893
1963) là h c gi c a ch
h c xê d ch n r t nhi u vùng lãnh th trong
khu v c Nam Á và quanh r ng Himalaya. (10) Karakoram hay
Karakorum, là r ng núi l n tr i qua Pakistan, (Ladak) và
n ti ng Anh và n b a d ch gi
u dùng Karakorum. Song, trong quá trình tìm
ki m và xác nh u, First News phát hi a danh
Karakorum c vào th k 13. Vì th tránh
nh m l n, chúng tôi dùng Karakoram. (11) Các chorten này có
ngu n g c t các stupa c a , t c tháp ch a hài c t các v
có d ng m t tháp l n hay nhi u
tháp nh . tác gi i các tháp nh . (12)
Danh hi u ch nh ng v tu kh h c phép th n
thông. (13) B o tàng n i ti ng nhi u tác
ph m ngh thu t trong hai khu v c tranh
ch p biên gi i chính, gi a và Trung Qu c ngày nay. Có
l khu v ng thu c ti u qu
(15) Sven Anders Hedin (1865 1952) là nhà thám hi i
Th i ng th i t minh h a trong nh ng tác ph m
k l i nh ng hành trình c u khám phá
quan tr ng v m a ch a lý khu v c Trung Á. (16)
Alexandra David Néel (1868 1969) là m t h c gi và nhà
thám hi i Pháp B . Bà n i ti ng v i nh ng hành trình
khám phá th gi i c n Tây
T t này v n là vùng c m v i nhi u
c ngoài. Cu n thu
c t trong nh ng cu c tác gi Nguyên
Phong d ch sang ti ng Vi t ng n núi thu c
r ng Transhimalaya dài 1.600 km và ch y song song theo
su t chi u dài r ng Himalaya chính. Nó g uc a
nhi u con sông l n châu Á. (18) Ngày nay là vùng Sikkim c a
, n m m t nam c a Tây T ng. Hành trình c a tác gi
c h th ng r ng Tuy
T i, là m t c trong khái
ni nh c a tu hành b c cao, l y y u t i
a, th y, h a, phong, không và th ng
nghiên c u và tu t p. (20) H c gi n i ti i Anh, m t
trong nh i châu Âu tiên phong tìm hi u và truy n bá
tri c sáng trong
a ông, do d ch gi Nguyên
c First News cho ra m
(21) H c gi n i ti i Anh, m t trong nh i châu
Âu tiên phong tìm hi u và truy n bá tri

Life) c a ông, do d ch gi c
First News cho ra m
c gia c Ph
truy n d y Ph t pháp cho v L u tiên t
c cho là n n t ng c a Bà La Môn giáo, có ng
n nhi u tôn giáo trên th gi t giáo. (24)
Hi ng xác các L t Ma Tây T ng t b o qu n và không b
i hi n v n là m t trong nh ng bí i v i gi i khoa h c.
(25) Nyanatiloka Mahathera (1878 1957), ông là m t trong
nh o Ph t giáo. (26)
Shanti Devi (1926 1987). Câu chuy n k l c a bà còn thu hút
c s chú ý c
u tra l i s vi c. (27) Lãnh th c c Th Ph n
 b xé l , phân tán trong lãnh th c ,
Afghanistan, Pakistan, Bangladesh, Bhutan, Nepal. Trung Qu c,
th k th n th k th c này
g a. T c a
t Lai L t Ma Tây T ng, hi n t i là m t vi n b o tàng l n
và là m t trong nh ng di s gi c
g hay C u D ch. (30) Ông tr
i cùng c u Th Ph n. (31) C u
là nh ng nhân v t n i ti ng vào cu i th k u th
k 20. Nandalal Bose là h
t gi c; còn Mahatma
Gandhi là nhà cách m ng , m t trong nh ng nhân v t ki t
xu t c a th gi i th k 20. Vào th i k này, tình hình chính tr
c ngo t l ch s và 3 nhân v t này có
nh ng cl p n
. (32) C u là nh ng nhân v t n i ti ng vào
cu i th k u th k 20. Nandalal Bose là h
t
gi c; còn Mahatma Gandhi là nhà cách m ng n
, m t trong nh ng nhân v t ki t xu t c a th gi i th k 20.
Vào th i k này, tình hình chính tr ng t c
c ngo t l ch s và 3 nhân v t này có nh ng n
cl p . (33) C u
là nh ng nhân v t n i ti ng vào cu i th k u th
k 20. Nandalal Bose là h
là t gi c; còn Mahatma
Gandhi là nhà cách m ng , m t trong nh ng nhân v t ki t
xu t c a th gi i th k 20. Vào th i k này, tình hình chính tr
c ngo t l ch s và 3 nhân v t này có
nh ng n cl p n
. (34) Reting Rinpoche là m c v trong h ng
lão Tây T i có nhi m v tìm ki m nh ng Hóa Thân
c t Lai L t ch c v trong h i
ng lão Tây T t trong nh ng h
c ng t cao nguyên Tây T ng, r
nh t là 90m. phía tây c a h này là h c ng t Rakshastal
và hai h c n i v i nhau b i kênh Ganga Chhu t nhiên.
ng nh t v ng la sát trong c
t trong ba v th n l n nh t trong
ng và tôn giáo cùng các th n Brahma và Vishnu.
(39) Trong b n ti ng Anh là May they be happy (40) Ghi chú
c a tác gi : Nh ng b c nh hi t vi n
t h c gi n i ti ng
c a Nh ng nh ng nghiên c u nh ng l i chú gi i
n b ng tranh nh này. (41) Tuy g
th c t ch ng chuy ng c a
lu ng khí tr t con r n, ch không
ph i là dùng m t con r n th luy
a
Tam Mu c p nh ng ph c, dù r ng m
cu i cùng c a c (42) T c Dhyyani Buddha,
g i Ph chính gi
Lai (Amitabha) phía tây, A Súc B phía
phía nam và B t
Không Thành T phía b c. (43)
Jawaharla Nehru (1889 o phong trào giành
c l p cho t qu c. Ông tr thành th
u tiên c c C ng hòa c l p ngày nay.
Ti ti ng
vi t là Gorbachev (BT). C u T ng th ng Nam Phi, nhi m
k 1989- t gi
nhà kinh t h c c n tin vào quy n l c c a s c m nh th
ng và b n ch t t u ch nh c a n n kinh t . Khi t
ng gi m, ti t ngân hàng hi n nhiên
n m c kích thích ph
m i s xu t hi c làm, thu nh
t l i phát tri n khi giá c n n n kinh t l i
lâm vào tình tr ng suy thoái. Quan ni m v i có quy n
ng t m t câu chuy n dài. M t nhân v t phê
bình sáng su t là Jean Michelet, nhà s h c xu i
Pháp v l ch s Cách m i ng h khác là Thomas
ic ng Pháp, do v y là k thù
c a ch quân ch t ch ng hòa lên
i Anh là h u này có th x i
Pháp xâm chi p thu. Francis
Galton, anh em h c
ni m h i quy v giá tr u các th
h c u ng t Hà Lan (BT). Th i k này Th ng
c g i là Ch t ch H ng B ng, có th s d ng c hai
cách g h c thu c
i h c T ng h p Oxford, vi n s u tiên c
Tây nh n ra Gorbachev là m i c ng s u óc c i t .
Trong các bài bình lu u tiên c a mình v Gorbachev, ông
t ng c i t . Trong cu n
The Gorbachev Factor(Nhân t Gorbachev), (Oxford, Oxford
University Press, 1996), m t công trình nghiên c u uyên bác
nh t v Gorbachev và th i c a ông, tác gi c bi t dành
thi n c m cho Gorbachev. Theo tài li u Nga, Gorbachev là y
viên d khuy t B Chính tr t y viên B Chính tr
t t ch Vi n Hàn lâm Khoa h c Nông
nghi p toàn Liên bang trong su t th i k Gorbachev c m quy n
cv
k nguyên Andropov. R t cu i b i khi m
t quá tiêu chu n v sinh t i thi
Predislovie, Obval, Posleslovie (Moskva, Novosti, 1992), tr.
i ph tá c a Andropov dính líu nhi u nh t là Arkady
u l i gi i thích khác nhau v
tình ti t. Angus Roxburgh, The Second Russian Revolution
(London, BBC Books, 1991), tr. 17; Brown, The Gorbachev
Factor, tr. 67-69 Tác gi ch c m t h i ngh v Gorbachev
o Liên Xô t i h c London, có m i
i bi i Th ng chung
tham d . H t ch i thích r ng n u báo chí vi t là
các vi i giao t ra thiên v v i Gorbachev thì
u này có th b nh ng k n Kremlin l i d
gièm pha ch ng l i ông ta. M ih pv h n
là không h p v n Kremlin. M t d u hi u nghiêm tr ng c a
v có th c phát hi n t th c t
sau khi các thanh tra thanh sát 20 nghìn lo i máy móc và các
d ng c ch t o máy móc t i Liên bang Xô vi t, kho ng 1/3 s
máy móc c s n xu t và v c
hi i hóa. Gorbachev tuyên b trong m t bài di c
phiên h p Ban Ch ng v khoa h
Literaturnaya
gazeta ngày 11/1/1988. Gorbachev t v tru c s ch trích
cu c c i cách mà ông ch c phiên h p Ban
Ch .M i
quan h gi a Gorbachev và Shevardnadze r t hòa h p và s
g ri n.
L u h g p nhau t i H i ngh
vào cu nên thân thi t. T
n Stavropol ch m ng ng i
này liên t c g p g i, th o lu n chính tr . Nhà ngh c a
B Chính tr c a Gorbachev vùng Pitsunda, m m khá
ng trên b Bi i
luôn g p g it thành
Ch t ng y c a Georgia. C u ph i vi
quân vào Afghanistan. Khi gi trách nông
nghi p trong Ban Ch o v các
cu c thí nghi m c a Shevardnadze trong các khu v c nông
nghi p thu c Georgia. C us
d ng tài li u t hàng lo t các bài báo theo ch d n c a
ng th i tin r ng mu n xây d ng và duy trì ch
ng s n thì c n ph i c i cách. H c
n -1985, Pitsunda,
 t trí v a Shevardnadze r ng
m i vi tình tr ng h n. Carolyn McGiffert
Ekedahl và Melvin A. Goodman, The Wars of Eduard
Shevardnadze (Các cu c chi n tranh c a Eduard
Shevardnadze), (London, Hurst, 1997), tr.29-
Gorbachev coi nhi m v chính là c i thi n tình hình trì tr
trong xã h u ch tt a ch i.
S thi u nh n th c c a Gorbachev v ng c a chi c
i quy nh c a các nhà ch c trách trung
niên, v i nhi u lý do không th hi u n c trong khu
v c luy c gi n vi
th t s lo l im ,m i ph n khi nh ng
a con gái c a mình ch p nh n r ib i.
v tl i
ng c m t. Th ng, nh
gào thét, hò hét cùng ti ng nh c và r
9/3/1997, Financial Times (Th n
m t b n tin trên thông t n xã Itar- c này cho
th y ch c truy n t i b ng các hình nh
âm nh thành hi n
ng n i ti ng. M t ngày sau, m t trong nh ng nh c công Nga
gi i thích thành công c a th lo i nh i âm
nh c c i hâm m có th gào thét, nh y múa,
c và làm nhi ng khác v
thoát kh i nh ng áp l c mà h ph i ch ng. Ch khi nào làm
y h m i ch u v nhà và ng c ch
t o máy là m c có th m nh truy n th
v c ch t o thi t b nt l ng t t
h u, v n còn là m m y u nghiêm tr ng. Tatyana
Zaslavskaya, Kommunist (Ch ng s n), t p 13, 1985.
Cu tb
tác gi nói v s oc ng n
t, nhân t i và s công b ng xã h i, nh cs
ng h r ng rãi c c ch t o

Thinking for Our Country and the World (Perestroika: M

duy m iv t nu c và th gi i), (London, Collins, 1987),
tr.19. Vào tháng 11/1988, ông th t thu nh p qu c
ng suy gi u nh ng
n Memoirs (H i ký), Gorbachev vi t s
ng kinh t md u nh ng

th Pravda, ngày 7/3/1986, nh n m nh giai

n hi n t i c a s phát tri n ch ng s t
ph n không th tách r i trong quá trình phát tri n ch
h c
b n cu i cùng nói t i th i c a nh ng c i cách. Thu t ng
ch n là do Lenin kh i xu
gi hi u n t s c a thu t ng này.
d miêu t s k t n i gi a b máy kinh t
th i chi n c i chính quy n cách
m ng Xô vi t. V. I. Lenin, Polnoe Sobranie Sochinenii (Moskva,
Gosizpollit, 1963), t p 36, tr.300; Mau,Political History (L ch s
chính tr ), tr.119 M u ch nh, áp
d ih ng l n th
là m i cách hi u
qu t trong nh t qua là
vi c c p cho m i h
Tuy nhiên, không ai tính t i vi c cam k t v i vàng này khi n
c ph i ch u phí t n bao nhiêu. Trong m t lúc nóng v i
d n h u qu s c chi tr cho gánh n ng
u nà ng ch ng có v ih ab
lãng quên m i là ch n y sinh v . Boldin, Ten Years That
ng th gi i), tr.69-70.
n trong chi c xe sang tr ng c a B Chính tr .
nh t c a Moskva, Yeltsin ch ng
n công c i ti ng
v sau. Boldin, sách cùng tên, tác gi nói r
thông báo v i Raisa v n vi ah .
m i vi c t ra
r t t t khi các quan khách t i nhà. Gorbachev, H i ký, tr.201,
vi t Ligachev (sau này tr thành cánh tay ph i c a ông) và
ngh bài di n
c phát tr c ti p trên vô tuy n và i
khuyên c a h . M n bí m t trong Ngh quy ng
Chính quy n v vi u ch nh s um
gi m xu a th i k mà nh ng ngh
quy t ki c coi là t i m t. Boldin, sách cùng tên,
ns cs oc
cho r i cà v t hàng ngày và c
n a. M t ví d khác trong tính cách cá nhân c a ông là vi c t y
cái b t trên trán trong các b c nh ch p chính th c. Ch khi
Gorbachev tr nên n i ti ng thì ông m l i mà thôi. Di n
viên hài k ch Anh Bob Monkhouse t u có
ph i là m qu t nhiên r
c m tb c a nhi m v này có th c m
nh c t s th t Ligachev thông báo v i Ban Ch p hành
ng c khi tri n khai chi n
d ch, r
chính quy n khi n trách vì s d u m nh.
Stephen White, Russia Goes Dry: Alcohol, State and Society
c Nga s c n ki um c và Xã h i), (NXB
ih i quan tâm nh n
chi n d ch ch u m nh là Ligachev, m i kiêng
u, và Mikhail Solomentsev, m i nghi
ng c i cách. M t trong nh ng s n ph m ph c a chi n d ch
này là Gorbachevka, m t ch t men khi i ta nói không
ng n perestroika! Th t b i c a cu c c i cách trong vi c
c i thi n m c s ng c n t i s các cu c xung
t trong gi o, vào tháng 10/1987 t i Ban Ch p hành
ng ch trích gay g t
Gorbachev v ti n trình c i cách và m t s v khác. Hai bên
c th c hi n,
thôi gi ch nh t trong ng

cung c p nhi u chi ti t v ti n l này. Alec Nove, trong cu n An

Economic History of the USSR 1917-1991 (L ch s kinh t c a
Liên bang Nga 1917-1991), (London, NXB Penguin, 1992),
tr.397. Các ngu n thu nh c t buôn bán ti p t c b
c m. Lu i v i ho ng cá th p
pháp hóa các ho ng c a doanh nghi c
i có liên quan ch con s c
i v i ho ng h p tác xã xu t hi n tháng 5/1988,
v i vi c thông qua lu t h p tác xã. Các HTX có th thuê lao
ng ngoài biên ch không h n ch s ng thông qua vi c ký
h ng. Do v y, h n nhanh chóng thành các công
t v thuê m n b ng s n, 1989, và lu t
r ng các ho ng kinh t c a khu v c phi Nhà
c. M c tính v chi phí nh p kh u th c ph m, các th c
ph m khác và các hàng hóa tiêu dùng t
trong su t nh USD. E. hevardnadze, Moi
vybor, Vzhashchitu demokratiii svobody (Moskva, Novosti,
1992), tr.107. Brown, The Gorbachev Factor, tr.123, coi phiên
h p toàn th Ban Ch
c kh u quan tr ng cho c i cách chính tr . Gorbachev,
H i ký, tr.230. Ông hi u c n ph uv i
nh Chính tr l i quy nh tách vi c c i
cách giá c và vi c này s hoãn l i cho t i khi có quy nh cu i
c châm m t m
leo lét âm . Gorbachev, H i ch ra khát v ng
l n lao c a ông và ham mu n quy n l c không có gì là sai trái.
Tr.245, Gorbachev cho r ng k t lu n cu i nào
th t Yeltsin không ph i là m t nhà c i cách. N u
u này vào th
sai l m nghiêm tr ng. Matlock, Autopsy on an Empire(Xem xét
v m ch ), tr.115. Thu t ng t
ng d o c a Stalin. Sách cùng tên, tr.115.
Ngày ti p theo, George Shultz, B ng B Ngo p

nàn v i Matlock r i l i cho ông hình nh

m bi t b i là gì, m i
t tin và bi n i
y con thuy ih ng
l n th i ta t hào tuyên b : v dân
t c, v còn sót l i t quá kh c Liên bang Xô vi t
gi i quy t tr n v n và thành công Cu c chi n tranh t i
Afgha n Liên bang Xô vi t ph i gánh ch u chi phí
3-4 t i 4-6 t
Ryzhkov, Perestroika, Istoriya predatelstv (Moskva, Novosti,
1992), tr.232. Casey bi rò r thông tin m
không bi t Aldrich Ames, m y kinh nghi m
p c n v i KGB. Ames cung c p cho Moskva r t nhi u
thông tin quý giá trong su t th i k Gorbachev c m quy n, cho
phép KGB làm nhi u các ngu n tin c a CIA v Liên bang Xô vi t
cl iv i .
Kryuchkov có nhi u b ng ch ng cho Gorbachev th y m i
tình báo c iM i ta nghi ng Shevardnadze là
l y Shevardnadze s
n ng nhi t, trung thành và thân thi ch c m t
chuy n du thuy n t i Potomac, t u lên khúc nh c c a vùng
Giorgia v p x p cho dàn
h ng Nga hát nh n th ng c a vùng
ng th c. Moskva, khi
các cu c n ra,
i Nga i s quán M bi u di n khúc
nh c này làm d u b u không khí
ng. Ekedahl và Goodman, Wars of Eduard
Shevardnadze, tr.106-107. Tháng 7/1987, Gorbachev phát bi u
cm t quá trình
h c t p l n nhau. Chúng ta không có truy n th o
lu n và lu n chi n, i tôn tr ng ý ki m
c ib ng th t,
có tình c m, có lý trí. Tôi không gi t s th t; chúng ta
ph i cùng nhau tìm hi u s th t. Doder và Branson, Gorbachev,
n chi n th ng c a H ng quân Liên Xô trong cu c
chi n tranh v qu c t i là Volgagrad, n
1942- c tính m a các nhà ch c
trách là 40 t m kho ng
c lúc lên t c
The Twentieth Century (L ch s c Nga: Th k XX), (New
York, NXB Heron, 1996), tr.327. Tuy nhiên, ông c t gi m b
máy Ban Ch i. M
gi m s này xu ng m t n a. Raisa b ch trích t i các cu c h p.
Sau cu c h nh Reykjavik, m t phát ngôn c ng
ch tr ti n
i th i gian này nh m vào Raisa và Mikhail Sergeevich. Các
cu u nh m vào Mikhail Sergeevich,
i không th 1989. Matlock,
Autopsy on an Empire, tr.264- nh
báo v is u ông công nh n chính sách công khai c a
Gorbachev, ông s xúc ph m t t c chúng tôi nh i
có nó. Ban Ch ng luôn
ng sau chúng tôi ch chúng
tôi th c hi n ch c
hi t trong nh ng s n ph m c a n l c này là các giáo
i h c Pedagogical thu i h c Qu c gia Moskva
có vi t l i l ch s c Nga t khi b n
hi i. M t trong nh ng thành qu c a vi c
Danilov d ch sang ti ng Anh, v The History of Russia
(L ch s t cu n sách hay ch ng nhi u
u quý giá. Nó ph n ánh m t th c t là các h c gi
t chân th c v l ch s th
vi t v n l ch s phi Marxist sau
-
1991 (L ch s kinh t c a Liên bang Xô vi t 1917-1991),
(London, NXB Penguin, 1992), tr.404. Tháng 3/1989, Boris
Gostev, B ng Tài chính, tuyên b chính ph c n vay 63,8
t rúp. S thâm h t 100 tri i
11,7% t ng s n ph m qu c n i (Izvestiya, ngày 30/3/1989).
Gorbachev, H i ký, th a nh t quy n ki m soát
c c ng hòa này. Hi cs i và
công nh n quy n, tài
n s n xu u
c công nh n là tài s n c a Es nc i
Xô vi t trong Hi n pháp Liên bang Xô vi t (1977).
Gamsakhurdia b l
n m quy n v i s c i Nga. Boris Yeltsin, The
Struggle for Russia (Cu c Nga), New York,
NXB Random, 1994), tr.39. Khi Yeltsin cho r
th b nghe tr m, nh i.
Gorbachev, H i ký, tr.642. Ch p hành

Stroev ng h
ng u mu n ph b v T
Vadim Bakatin, Izbavlenie ot KGB (Moskva, Novosti, 1992), tác
gi phát hi i làm vi c
cho t ch c Tháng 7/1990, ng ý d th o các
hi cv im c c ng hòa thu c vùng Baltic, công nh n
ch quy n. Hi cv c ký vào tháng
1/1991. Hi c v i Lithuania b hoãn vì các s ki n tháng 2
c ký cH ng T i cao
Lithuania phê chu n ngày 19/8/1991. Matlock, Autopsy on an
Empire, tr.802. S trì hoãn c a Gorbachev v các ho ng c a
c th c hi n b ng m t l nh c m
h i vi c c
vui vì vi c c ng. Matlock, sách cùng tên,
tr.622. V is iM ch ra k ho t
các thi t b nghe tr m m quy n c a
ch Mông C , th ng tr n 1240-1480. Sa
hoàng Boris, t c tôn làm Sa hoàng
c dòng dõi quý t c và th t b i trong vi c
gi i quy t n nh truy n nhi -1603. Sau
i chi n và ph i ch u s can thi p c a
c coi là th i k h n. Vi c này ch m d t
v i s n m quy n c a tri
v cg nv i
ch quân ch và s h n lo n. M t tu c
t ch c và phát trên truy n hình v i bu i l kéo dài kho ng ba
ti ng t i m t nhà th l n Leningrad. T c tên riêng c a
Brazauskas (BT). Pravada, ngày 26/12/1989. Ông ch p nh n
logic c a m ng Liên bang trong m t qu c gia liên bang vào
n. Trong bài di a
y c vi n các m i quan h c a Lithunia
v i s quán M Moskva, k t t i h ct
t s ch trích k qu is M p
g nt c c ng hòa Baltic.
Matlock. Autopsy on an Empire. Trong m t cu c ph ng v n v i
c i s M ngày 14/3/1992, Ryzhkov phát bi
không gi lòng trung thành v i Gorbachev n a, m u mà
sau này ông c m th y h i ti ng th i bày t ông có th
th ng c n u ông có l
d n. Gorbachev, H i ký, tr.346. M c tính s
ng h chính tr dành cho Yeltsin là cu c c nh tranh cá nhân
gay g t gi a hai chính tr gia. L u tiên trong nhi u th p k ,
không m i bi c m i. Không có
gì i h i v phong trào c ng s n th gi i và các b ng
m qua tuyên b r ng Liên bang Xô vi t là m t ph n c a
phong trào này. Gorbachev, H t ví d
khác v kh
1990, Abalkin ch t ch y c v c i cách kinh t
và Maslyukov ch t ng s n
th o m t b n ghi nh v vi c gi i quy t kh ng ho ng kinh t .
Ngày 17/2/1990, h ng gi i quy t:
chuy i h th ng hành chính m nh l nh hay ng
chuy i sang m t n n kinh t th ng có k ho ch. L.
Abalkin, Neispolzovanny shans (Moskva, NXB Politizdat, 1991),
th t khó ch u), German
Comments (Bình lu n c c), s 42, 4/1996, tr24-25.
Tình hình nghiêm tr ng là B Chính tr
các thành viên c a b n báo cáo này.
Các cu ng v cb u yêu c u nh ng
c tài tr 3 t -
gia m t cu c h i th o Reichstag v c chia
r ng s , b t tín hi u cho vi c b u ch m
d t s chia r c. Th i gian này, Gorbachev là m t trong
nh ng v anh hùng. Nh i tham gia nh n th y ngày
này là m t trong nh ng k t qu v ng l i
chính tr m i c th t b i
c t ngh nh và ngh
cg it i d ng m t b
l nh không quân Xô vi ng Dzhokhar Dudaev, sau này là
T ng th ng Chechnya. Ông này không cho phép có thêm quân
Xô vi b vào Estonia, do v y không có b ng Tallinn.
Gorbachev, H i ký, tr.579. Gorbachev nói thêm r
v n r t tin Yazov. Chernyaev g i các bài di a Pugo và
Yazov t i phiên h p c a Xô viêt t n, h n láo và
y gi d
tr.344. M t s i Nga thân Xô vi t quá th t v cs
n i lên c a ch c Lithuania b u r i kh i
Lithuania. i kho ir
này gi m xu
s này là kho cB N i
v i di bán quân s , có nhi m v c
bi t. Matlock, Autopsy on an Empire, tr.795. Sau này, ông thông
báo v is M r
Song, ông d n d n tin vào Chúa và giá tr c a nh u
nguy n sau khi ông có cu c s ng an nhàn sau cu o chính
tháng 8/1991. Tschernajew, Die letzten Jahre einer Weltmacht,
tr. 373. Kohl nói v i Gorbachev r ng n u ông tham gia cu c g p
London v tr thành thành viên
chính th c trong cu c g i Munich. Matlock,
Autopsy on an Empire, tr.538. Ni m tin c a bà Thatcher vào
Mikhail Gorbachev b lung lay sau khi hai bên r i kh
cho Thatcher b n sao
m t tài li u có ch ký c a Gorbachev, cam k t chi 1 tri
cho Hi p h i Công nhân m o, trong
khi th m pt ng l i chính ph c a bà.
n v i bà không h có b t c m t qu nào
c a Xô vi t tài tr cho công nhân m Anh ch ng l i bà. Không
ch c ch n qu này có s ti t s tác gi
u Gorbache t ph n trong n l c khôi
ph c lu t và tr t t b ng th ng
v i n i các c a mình. N i các c c trao m t s c
quy n, s t vài cách th c m nh m c u l y nhà
c Xô vi t. Michael Urban, Vyacheslav Igrunov và Sergei
Mitrokhin, The Rebirth of Politics in Russia (S tái sinh các n n
chính tr
c Nga dân
ch hóa), 3/11/1991. 1. Elizabeth I (1533-1603): là N hoàng
Anh và N hoàng Ireland t
nên b t t v i tên Faerie Queen trong thiên s thi cùng tên c a
Edmund Spenser. 2. H ng Y Richelieu (1585-1642): không là
vua, mà là th ng trong th i k làm vua c i con trai
b t tài c a vua Henri IV là vua Louis 13. T -1642,
H c Pháp theo ý mình và mu n
c ng c ng các nh
ng c c Pháp qua kh p châu Âu. 3. David Lloyd George
(1916-1922): là Th t ng Anh nhi m k 1916-1922. 4. Henri
VIII (1491-1547): là m t trong s nh ng ông vua l n nh t
trong L ch s c Anh. 5. Abraham Lincoln (1809-1865), (còn
c bi n v i tên Abe Lincoln, tên hi u Honest Abe, Rail
i gi i): là T ng th ng Hoa K th 16,
nd c M qua cu c kh ng ho ng l n nh t,
cu c N i chi n Hoa K và ch m d t ch nô l t i qu c gia
này. 6. Lord George Gordon Noel Byron (1788-1824): là nhà
n Anh, m t trong nh n c a th gi i
th k XIX. 7. Josephine de Beauharnais (1763-1814): là hoàng
h c Pháp, v u tiên c a Napoleon. 8. Marie Walewska:
i tình x Ba Lan, r c Napoleon yêu chu ng. 9. Joe
ng ngh s M ng chi n d ch
hù th m ch ng c ng s n h i nh
1950. 10. Joseph P. Kennedy (1888-1969): r i b làng New
Ross h n M l p nghi p. Ông tr thành
m t tay làm thùng phuy ch a d u h a chuyên nghi p và l p
m i v ng ch c. Ông k i
con gái, m t Patrick m i. Patrick cha n m xu ng.
Patrick con l n lên k t hôn v i May Hiker và h sinh m t trai
a con tr thành Joseph Patrick
Kennedy và t o nên m danh ti ng sau
này... 11. Harry S. Truman (1884-1972): là T ng th ng th 33
c a Hoa K , nhi m k 1945-1953. 12. Herbert Clark Hoover
(1874-1964): t ng th ng th 31 c a Hoa K (1929-1933), là
m tk n i ti ng th gi i và là m t nhà c m quy n theo
ch -
1969): là T ng th ng th 34 c a Hoa K (1953-1961). Trong
su t Chi n tranh th gi i th hai, ông là T nh quân
ng minh châu Âu v i quân hàm Th
ông tr thành T u tiên c a NATO. 14. Là h th ng
lý lu n kinh t y tác ph m Lý thuy t t ng quát v vi c
làm, lãi su t và ti n t c a nhà kinh t h i Anh John
Maynard Keynes (1883-1948) làm trung tâm và l y nguyên lý
c u h u hi u làm n n t ng. 15. Kho d tr vàng qu c gia c a
M ng C ng hòa, t ng th t
b i trong cu c ch t ng th
1956. 17. Nelson Aldrich Rockefeller (1908-1979): là cháu n i
c a nhà t u tiên, John D. Rockefeller. Ông làm th ng c
ti u bang New York g n b n nhi m k i ra tranh c
ng viên t ng th ng C
ông là Phó T ng th i th i T ng Th ng Gerald Ford. 18.

và là T ng th ng th 39 c a Hoa K , nhi m k 1977-1981,

ng th i là quán quân Gi
m các công dân sinh ra i
i nh -
ng Dân ch c ch n làm ng viên Phó
T ng th ng trong cu c b u c
d . 22. Martin Van Buren (1782-1862): là T ng th ng th 8
Hoa K (1837- ng Dân ch . 23. James
Buchanan (1791-1868): là T ng th ng th 15 c a Hoa K
(1857-1861). 24. Ulysses Simpson Grant, tên khai sinh Hiram
Ulysses Grant (1822- ng c i Liên bang
mi n B c trong N i chi n Hoa K và là T ng th ng Hoa K th
18 (1869-1877). 25. James Knox Polk (1795-1849): là T ng
th ng th 11 c a Hoa K , nhi m k 1845-1849. 26. Stephen
Grover Cleveland (1837-1908): là T ng th ng Hoa K th 22 và
24, và là t ng th ng duy nh t ph c v hai nhi m k không liên
t c nhau 1885- 1889 và 1893-1897. 27. Vào cu i th k XVIII,
i di n cho quy n l i c a nh i theo
ng c i cách v b u c , ngh vi n và công tác t thi n
Anh. T gi a th k ng T do (Liberal Party) n i lên
v ng k t ng Whig. 28. Arthur Neville
Chamberlain (1869-1940), nhà ho ng chính tr , nhà ngo i
giao Anh. T 1918, là H ngh 1924-1929, nhi u l n tham
gia chính ph , gi ch c B ng. Nh -1940 là
Th ng và th ng B o th . 29. John Kenneth
c ng
is t i n c nh a T ng th ng Hoa
K . 30. Felix Frankfurter: nguyên Th m phán Tòa án T i cao
Hoa K . 31. John Quincy Adams (1767-1845): là t ng th ng
Hoa K th 6 (1826- u và là con th hai c a
v t ng th ng Hoa K th 2, John Adams (nhi m k 1797-1801)
và Abigail Adams. tiêu chu n mà v t chính khách,
Jack luôn c g n lý
(S g n bó v m t tình c m v
bao gi làm gi này). Jack nhanh chóng hoàn thành
sang tu i áp l c c a nh ng
y c châu Âu và th gi i vào cu c chi n tranh. 32.
T
33. Douglas MacArthur (1880- ng
i Hoa K trong su t th
trò quan tr ng trên m t tr n
tranh th gi i th hai. Trái l t tin
v n có c c g i tên t t là
RFK: là m t trong hai n i em trai c a t ng th ng Hoa K
John F. Kenneydy, v i ch c v t ng ngành lu t pháp
Hoa K t 1961-1964. Ông là m t trong nh ic v n
mà t ng th ng Kennedy tin c y nh t, và làm vi c k c n v i
t ng th ng trong th i k kh ng ho a ti n c a Cuba.
35. Henry Cabot Lodge, Jr. (1902-1985): là m ng ngh s
M c a bang Massachusetts, m i s Hoa K t i Vi t Nam
C ng hòa, và là m t ng c viên Phó T ng th ng Hoa K
1956 không h tl t t c
nh ng s c mình còn s c bao
i v i ông, li u duy nh
thuy t gia chính tr xu t s c, tác gi cu c
Alpha Books xu t b o lu t v các quan h qu n lý lao
ng c a M c Qu c h t ch p s
ph quy t c a T ng th ng Truman. 38. H i ngh Postdam: t
n
Cecilienhof - Postdam, c oc ng minh
là Harry S. Truman, Winston Churchill, Clement Attlee và Stalin
quy c và châu Âu th i h u
chi ng
c c a ti u bang Ohio thu ng C ng hòa t n
tháng 1/2007. 40. Henry Clay (1777-1852): là nhà hùng bi n
M th k i di n cho c Nhà Tr ng l ng
ngh vi n. 41. Edmund Gibson Ross (1826-1907): là m t chính
khách bi c chi n M và
sau tr thành th cc nh
máy bay do thám U2 bay vào lãnh th c a mình và t n d ng
tri i vô giá này cho vi c tuyên truy
u tình ng i m t nhà hàng phân bi t
ch ng t c. 44. George Catlett Marshall, Jr. (1880-1959): là m t
oq i Hoa K , B ng Qu c phòng. Marshall
là t ng c i và là m t c v n quân
s c p cao cho T ng th ng Franklin D. Roosevelt. 45. Dean
Acheson (1893-1971): C u ngo ng M . 46. Henry Alfred
Kissinger (tên khai sinh: Heinz A
1923) là m t nhà ngo i M - c g c Do Thái, giành
gi
Bismarck là th c Ph th k
c nhi ig ng l i
quân ch b o th th c d ng. 48.
c ký k t gi a Anh,
p nh
ng minh c a mình là Ti p Kh c nh m tránh chi n
tranh v c. 49. Mùa
Gagarin tr u
tiên du hành trong không gian. 50. Walter Ulbricht là Ch t ch
H cc c Pháp
tr thành qu c gia th n t . T ng Th ng
c Pháp là m t l ng nguyên t
c l p th ba, sau Hoa K n phát
tri n nguyên t thành m t l (force de
frappe). 52. T c a Harry Truman. 53. Sau Chi n tranh th gi i
th i h i ngh Bretton Wood, 44
c tham d (có c ng nh t thông qua h
th ng ti n t -la M làm tiêu chu n
ti n t c a th gi i. 54. M t trong nh i ch i
ti ng nh t c a Thuy t h i t thuy t xã h i h n, cho
r ng ch n ch i ch
tri n theo nh ng ngày càng xích l i g n nhau và
cu i cùng s hòa nh p vào nhau, hình thành nên m t xã h i
m t h p nh ng tính ch t tích c c c a ch
b n và c a ch xã h i ch y ban ch u trách nhi m
v các v tài chính, xã h i và phúc l i khác c a Qu c h i 56.
K ho c Cuba do C ng (hay còn g i là C c
M t v ) c a CIA v ch ra. C ng C c ng c a CIA lúc
t b i c a v V nh Con L n mà
Bissell là tác gi y ho i thanh danh c a ông ta. 57.
c mã hóa c a k ho ch bí m t nh m l
Castro. 58. T ng th ng, nhân v t tai ti ng, nhà c tài quá khích
c c C ng hòa Dominique t -1939 và t 1942-
1961. B m m t khu ngo i ô Lachaise ám
sát vào chi u t
c
n m quy o CIA t
c coi là v t c tài ba nh t. 60. H c
thuy c a ch , tuyên b ng c a
Hoa K t c thu c khu v c Trung Nam M . 61. T lóng
i Cuba dùn ch i M . 62. Coretta Scott King:
v c am i t nhi
p n i s nghi u tranh c a ch ng cho quy n t do
ng c i. 63. Mahatma Gandhi (1869-1948),
còn g a: n i ch i
không b ng c t ch ng
t c Anh, b ng 0,914 mét. 66. M t cách g i khác c a
Ð i h c Mississippi. 67. Thành viên tích c c c a Hi p h i qu c
gia vì s ti n b c i da màu, b m t k l m t b n ch t
c c a nhà riêng t i
thành ph Jackson, bang Mississippi. 68. M t th n
ng c a phong trào ch ng phân bi t ch ng t c
i cùng ho ng r t tích c c v i Martin
Luther King. 69. Nhà s h c n i ti ng, tác gi nhi u cu n sách
v cu i c a Martin Luther King. 70. Ch t ch NAACP (Hi p
h i các qu c gia vì s ti n b c i da màu) 71. Trung tá
b binh làm c v i vùng IV chi n thu t (mi n
Nam Vi t Nam) t - c hi u là m i nguy
v ch ng s n. 1. Chi n tranh B -1763):
Cu c chi n x y ra gi a hai th l c g c Anh,
c Ph và Hannover m t phía và Pháp, Áo, Nga,
Th n và Saxony phía kia. Tây Ban Nha và B ào Nha
cu n vào chi n tranh, trong khi m t l ng
c c trung l p Hà Lan b t n công t i .T i B cM ,
cu c chi c g i là Chi .2
Frederick North: Th ng
Whig: Nay ng Dân ch T do, v n duy trì v th chính tr
quan tr n th k ng Whig ng h vi c khai tr
cx c tin Công giáo kh i quy n k th a
ngai vàng c a x Anh, Ireland và Scotland. Tên g c dùng
bi u th s khinh mi
ng này g i gi i nghi
t cu c cách m ng
máu nh m l Vua James II, do Vua William III
(1652- o. 5 Hi p h i thu c H
ng t ch c các cu c h ng niên bàn v lu t. 6 Chi n
tranh Hoa K : T ch th c dân
l n, ki m soát r t nhi u thu a. C n chi phí cho cu c Chi n
tranh Pháp (1756-1763), chính ph Anh và Vua
 t thu cao 13 thu a B cM ,d nt i
Cách m ng Hoa K (1775-1783) cu c cách m c
l p c a 13 thu a B cM n là tên g i
chung m t s công ty c c quy n buôn
bán v i c c bi t là v i . 1. Cách m ng Pháp: Di n
ra t 1789-1799, l ng dân ch và c ch
quân ch chuyên ch và c Giáo h i Công giáo Roma t i
i tr i qua nhi i. Cu c cách m
xóa b ch phong ki n trong xã h i Pháp và có s c nh
ng m nh m , nh i v i các qu c gia theo ch phong
ki n lúc b y gi . 2. Trung tâm hành chính c a thành ph
Canterbury, T ng Giám m c c u Giáo
h o Anglican trên toàn th gi i. 3. Kh ng
ho ng Nootka là cu c tranh ch p chính tr gi a Anh và Tây Ban
Nha, do nh ng s ki n di i Eo
bi o Vancover, t c Anh. 4.
c g i là Tr n chi n Ushant th Ba,
là tr i l n nh t và là cu u tiên gi a
n Cách m ng Pháp. 5. H m:
Chính th cm p Anh qu
u ch g m nh i th , nh i trong
cùng m t ngành ngh r các thành
ph n xã h i tham gia: t ti c gi , gi i bình dân, trí
th n quý t c và các quan ch c n m gi nh a v cao
trong xã h i. Vì v ng l i r t ph c t p, nhi u
bi ng. 1. Prime Minister t c là B ng th nh t và
c g i là Th ng. 2. M t ch c v cao trong chính
ph n t gi a th k u th k XIX, là
i ch u trách nhi m v ngu n tài chính c a H i quân Hoàng
gia Anh. Ch c v này b bãi b 36. 1. Các cu c chi n
tranh c a Napoleon là m t lo t các cu c chi n x y ra t i châu
i th Napoleon Bonaparte cai tr c Pháp.
Các cu c chi n này ti p n i các cu c chi n do cu c Cách m ng
Pháp phát sinh, kéo dài su t th nh ch Pháp (m t
ch chính tr do Napoleon l o Chó):
Tên g i này chính th
m o -
8/6/1809): Sinh Anh, nh trong th i gian n ra Cách
m ng Hoa K , là nhà tri t h c, nhà cách m i theo
ng phái ch do c n, m t nhân v t n i b t
trong Phong trào Khai sáng. Ông ng h s c l p c a các
thu a M kh qu i có ng l n
n Cách m ng Pháp. 2. Ngh thu t bi m h a: M t phát ki n
c a châu Âu có t th i c i, là th lo i thích h p nh t cho vi c
th hi n các di n bi trong m t hình th c
 ng. 3. S phân li t l n th hai c u th k
XVI d ns ic o Tin Lành. Cu c c i cách này g n
li n v i tên tu i bi u là Martin Luther (1483-1546) và
Jean Calvin (1509 1546). Th k XVI là th k m u cho các
cu c cách m n châu Âu. Martin Luther ch u ng
c ng t n, ph n kháng l i nh nh kh c
nghi t c a c a Công giáo. Nh ng c n
t t gay g t quy t li t v i Tòa thánh Vatican và s ra
ic o Tin Lành. 4. Thu th p phân: m t lo i thu do Giáo
h i Thiên Chúa Tây Âu th t và thu c a các tín
b ng m t ph i s n ph a trang tr
ng h . 5. Royal Exchange c
Thomas Gresham thành l t
trung tâm giao d ch c a thành ph c
Elizabeth I chính th t tên này. 6. G i t tb
ph n c a Royal Exchange London, là khu v c riêng c a
nh i ký nh n trách nhi m thanh toán các h ng
b o hi m (nh t là v tàu th y) và nh i môi gi i h p
ng b o hi m. 7. Có ngu n g c t c, m u b i George
Louis c tri c c Anh
v cv c ti p t c v i
George II, George III, George IV và k
, là tên g i
khác c a C ng hòa Hà Lan (1581-1795), nay là Hà Lan. 2. Còn
g i là H i ngh Qu c gia Pháp (French National Convention),
h pt n ngày 26/10/1795. Cu
c Thái Hà Books xu t b n. **HÌNH 12-5** Cookie th nh t
c b i vòng l p. **HÌNH 6-3** Ch y ví d v i hàm
u ki n ghép. **Hình 10-8** T o m i và
thêm các ph n t b ng vòng l p `for` và DOM. 1. Key West: M t
thành ph n m c c Nam c a Hoa K , còn có tên Mile O, t c là
mb u c a d m Anh, tính theo chi u d c c c M . 1.

trình t thi n c u th
d ng nh ng ngôi nhà g n các b nh vi cho tr em b b nh
hi m nghèo và thân nhân các em trong th i g u tr t i
b nh vi cm
n nay trên th gi ng
. 1. Stevie Wonder (tên th t Stevland
i tên
thàn n xu t
âm nh c và ngh cc i M . Ông là ngh
tiêu bi u cho âm nh i chúng Hoa K n a sau th k XX v i
22 gi i Grammy (nhi u nh t cho m t ngh mù t
nh , Wonder ký h p ng tr p t khi
m i 11 tu i. 1. Lourdes: M t thành ph nh thu c mi n Nam
c Pháp, g n biên gi i Pháp - Tây Ban Nha. 1. Puerto
Vallarta: M t thành ph n i ti ng v du l ch c a Mexico, tr i dài
theo v nh Banderas bên b Thái Bìn
khác. Qu c gia kh i nghi p Câu chuy n v n n kinh t th n k
c a Israel (tác gi : Saul Singer và Dan Senor) gi i thi u b c
tranh toàn c nh v nh ng gì dân t nuôi
p cho các doanh nhân kh i nghi p, thông qua
vi c thu hút dòng ti n t o hi m c
Tây. B n ti ng Vi c Công ty C ph n Sách Alpha
(AlphaBooks) xu t b n và tái b n nhi u l n. IPL là m t d án
giáo d c phi chính ph , phi l i nhu n và phi tôn giáo do các
doanh nhân, trí th c tâm huy ng Doanh Nhân PACE
ph i h p sáng l p, tri n khai th c hi n t
(Mã Vân, sinh ngày 10/9/1964) là t
m nt i Trung Qu c. Ông là nhà sáng l p và là Ch
t u hành T
Trung Qu il u tiên xu t hi n trên trang bìa c a
Forbes. 1. Di ng Trung là Ye You Tan. 2.
i phong c m: lo n v i h th ng nhi u ng sáo
kh ng l liên k t v ng ch s d ng trong nhà th . 3.
a Lý B ch. Ý mu n miêu t lúc này là th m
p nh ng nh t c i kh c
n ng t n t i trong
m t kho ng th i gian r t ng n. 4. Ch (s c): trên ch này
chính là ch u xe th thao
c thi t k có th t qua nh a hình
x ng phái ng: M thu t b u
t i Paris vào cu i th k um c ti n quan tr ng
c a h i h a. Cái tên ' ng' do các nhà phê bình g i theo
m t b c tranh n i ti ng c a Claude Monet: Impression soleil
levant ( ng m t tr i m c). (2) H th nh v toàn c u
(Global Positioning System - GPS): Là h th nh v trí
d a trên v trí c a các v tinh nhân t o. Trong cùng m t th i
m, m t v trí trên m tn c kho ng cách
n ba v tinh (t i thi u) thì s ct c av
H th nh v toàn c u c a M là h d ng d a trên
m tm i 24 v c B Qu c phòng Hoa K t trên
qu o không gian. (4) DJ: Vi t t t c
i ch nh nh ng hay
quán bar. V i các thi t b và k i tr n bi n hóa, DJ ráp
nh p m t cách tài tình các lo i nh c t o thành m u
c bi t sáng t o. (5) Home run: Thu t ng dùng trong môn
bóng chày, ch y quanh sân
ghi m t lúc nhi m mà không ph i d ng l i. (6) Steve Jobs:
u hành c a hãng máy tính Apple u
trong ngành công nghi p máy tính M v i hàng lo t các sáng
ch u hành OSX, máy tính và s n t MAC, bàn
u máy nghe nh c c m tay Ipod
trên toàn th gi t s n ph m cách m ng trong k
nguyên âm nh c k thu t s . (7) Vince Lombardi: Hu n luy n
viên bóng b u d c huy n tho i trong các gi ch qu c gia
M th k nd
ch th gi
v ánh golf chuyên nghi p s 1 th gi iM .
V i danh hi u này, Woods tr thành tay golf chuyên nghi p có
m c thu nh p cao nh t th gi -la).
(3) Robert Frost (1874- i ti iM ,
c xem là m t trong nh ng tài thôn
quê hay nh t trong th k nl t gi i Pulitzer,
t c gi c
nhi u gi ng vinh d và cao quý khác trong s nghi
ca c a mình. 3. Thu t ng Moat do Warren Buffett sáng t o ra,
ng ý m t công ty có l i th c nh tranh và t
n s c nh tranh c a các công ty khác. 1. Vi t Nam lãi
su t trái phi u chính ph trung bình kho
sàn giao d ch ch ng r n trên
chùa Thái. Kh ml i bánh mì
d t tròn. Núi. Hình tròn mang tính bi ng cao quý dùng
ng thi n trong Ph i th a. Tranh v ng,
tài tôn giáo. Hi n thân, hóa thân. Ph t thi c dùng làm
d ng. M t lo u Nepal, Tây T ng.
D xoa. Thu c lá làm t lá thu t gai d u. Chùa, tu
vi n Tây T o, là
m t h c v Ph t giáo Tây T t
gây o giác, ma túy. Ni t Bàn. Hành vi l bái hay t ng ni m.
Pháp, ph n s i Anh ho c n.
i Anh (1570- Công giáo có
a Anh. Khu v c
Bangladesh và biên gi i v i Mi n, là m t qu n c a
chia thành ba qu n. Trong
th t ng l i
nh ng c g ng c a chính ph nh
sinh s ng. (N.D) V i d t tay. Ti c. Vâng c. Biên
nh n. Thi n minh sát Xá, hai tay ch p l t ý cung kính.
Ti t li u .Y h c c i, tr
b nh b ng th o m c, yoga, ch n ki n v i
t trong nh ng
chính dài nh t châu Á, n ul c
 a n và n i Nam Á v i Trung Á. o nh. M t d ng bánh mì
c a .
Bánh mì d ti ng Hy L p
enthousiasmos. Pháp Tánh Ng
Tên m t lo n ch n. u. Cây gai d
cái chén nh u ng trà. Ghat: b c th m d n xu ng sông
H ng. Giovanni Antonio Canal (17/10/1697 - 19/4/1768), h a
phong c nh Venice. Joseph Mallord William
Turner (23/4/1775 - 19/12/1851), h i Anh, v tranh
phong c nh thu ng phái lãng m n. Paul Jackson Pollock
(28/1/1912 - 11/8/1956), h i ti i M , là m t
t quan tr u hi n tr u
ng. Pieter Bruegel il Vecchio (1525 - 9/9/1569), h
u nh y siêu phàm c a th n Shiva. Bi ng sùng bái
t. Tr ng v b ng tay. Bánh mì d t chiên ph ng
lên. M t d ng k o. 1. Ta là chúa t c a th gi i. 2. Hai câu t
n n dâng t ng quan t th a h
Vi c Ph . 3. Trong T ti u Thiên h u c c
lãng m n hi c gi Trung Qu c bình ch n, Ph
T c m nh danh là Thiên h u bi tình, b i l bi k ng
thành d u n riêng c a ch u
c nuông
chi n cho vua t m khi ra kh i hoàng
thành t trong nh ng di c
tuy c yêu thích nh t t i Trung Qu c. 1. Shizuka: m t
nhân v t ph trong b truy n tranh Hana Yori Dango (Boys
Over Flowers) c a Nh t. 1. Câu chuy n v i nông dân và
con r c là m t câu chuy n thu c tuy n t p Nh ng câu
chuy n ng ngôn c a Aesop. 1. C d n: có tên khác là c c i
c tr ng nhi u vùng B c M , Trung M và Anh
Qu c. 2. Two-tone: hai tông màu. 1. M i m u mang
nh p riêng, d lan có nhi u màu, nhi p.
Màu tím c a d i bu n và nói thay l i
xin l theo th pháp v , tranh
Trung Qu c có th chia thành tranh v chi ti t và tranh t ý. 2.
Cá Napoleon: còn g c phát hi n các
c Indonesia và Phillipines, r ng
Trung Qu c. 1. Olympiad: gi u mang tính qu c t thi
ng r c chia làm nhi c: Toán, Lý, Hóa,
Th d c th thao, C i
là Romeo ch ? 1. GMAT: vi t t t c a Graduate Management
Admission Test, là tiêu chu c phân phát b ng
ti
c a nh i và qu n tr c p
cao. 2. Tr n Viên Viên: m t danh k mi n Giang Nam th i
Minh m t - t trong nh ng nhân v t d ns
s c a nhà Minh. 3. M
khúc c p, Nguy n Th Bích H i d ch. 4. M t lo i
u bình dân c a Trung Qu c, n u t h
còn có tên là cây chua chát, cây gan hay táo mèo c dùng
làm thu c c c th k
qua. Hi c dùng r ng rãi t i nhi tr
b nh tim m ch. Còn Vi t Nam,Trung Qu c
ch a các ch ng v ng tiêu hóa. 1. ICU: vi t t t c a c m t
Int c bi t, khoa h i s c tích
c c. 2. Theo quan ni m c n
kh iv
gian Trung Qu nb i có th mang l i
may m n, xua i tà ma và nh u x u. 1. H ng lâu Nh
t trong H ng
lâu m ng. C u là nh ng cô gái s i. 2.
Rukawa Kaede: m t trong nh ng nhân v t chính trong b
truy n tranh Slam Dunk c a Nh t. : nhân v t
nam chính trong b ti u thuy t long ký c
nh: sào huy t c a Ma giáo mà
n mò theo m ng leo lên. 5.
L u D t Phu là công trình ki t theo tên c a nhà
tài tr Thi u D t Phu. Thi u D c bi t
a làng gi i trí Hoa ng . K t
quyên ti n xây d ng nhi u công trình ki n trúc ph c v cho
khoa h c giáo d c t il c
t theo tên c a ông. 6. Hoa d h p: hay còn g i là hoa m c lan
Trung Hoa, có màu tr ng ho c ph t h ng. 1. Diêu Minh: ngôi
sao bóng r thành công M c c Trung Qu c bi n.
ng: v u tiên c a Trung
Qu c t ng giành ba danh hi u: k l c gia th gi ch th
gi ch Olympic. 3. V (hay còn g i là
): m u tranh r ng l n c a
sinh viên, h c sinh, công nhân, th dân, trí th c Trung Qu c, vì
n c g i là
. 4. U c ch a khát: ví v i gi i
quy cm n h u qu v sau.
1. Chúc Doãn Minh (1460-1526): tên ch là Hy Tri t, hi u Chi
t xu ùng Ngô
trung, m i nh nh t tri u
u: m t thu t ng ph bi n trong th i k i
cách m a Trung Qu tt tc
m viên xuân -
ng Sa c a Mao Tr là
Nghê Di ng H i, là em gái c a
tác gia n i ti ng Nghê Khuông, cùng v i Kim Dung và anh trai
ik a gi ng. 1.
Morphine: m t lo i thu c gi n. 1. Em Lâm: ch
i Ng c, m t trong ba nhân v t chính trong ti u thuy t
H ng lâu m ng. 2. Squash: môn th thao gi
t ng
ng có g ch m làm
chu m, có th
c a Tân Khí T t, b n d ch c a Nguy n Chí
Vi n. 2. T th i ta v n cho r u ng c
ngh nn i phó v i hi m nguy b ng cách gi u
u trong cát. Hình thành n d cho nh ng ai
tr n tránh th c t , gi a tr b t tai l i và la toáng lên:
y gì c ng Tuy n gi ng
v it nh (tóngxué/b n) và ng
Tuy t). 1. Kaixin: m t trong nh ng trang m ng xã h i ph bi n
Trung Qu c. 2. JP: vi t t t c a t
c ct i t h i không ai ch u n i. 1. Alibaba Group là
t n t l n nh t Trung Qu c, s h u công
ng th i s h u Taobao, Alipay, China
Yahoo... 2. Taobao là m t trong b n h th ng mua bán tr c
tuy n l n nh t t i Trung Qu c. 3. Tencent: công ty cung c p
d ch v tin nh n QQ cùng nhi u d ch v tr c tuy n khác, r t
ph bi n t i Trung Qu ng: ch t ch kiêm t ng
i sáng l p và là
t ct n t kh ng l Alibaba.
Kh tt u cung ng h p b c ngoài iPod
cho Apple. Macintosh (hay Mac): Là m t dòng s n ph m máy
tí c thi t k , phát tri ng b i
t -to-Consumer): Là hình th c
n t gi a nh i tiêu dùng v i nhau. K
nguyên h u PC: The Post-PC era Cây g y và c cà r t (carrot
and stick): Là khái ni ch m ng
th i khuy u t t (c cà r t) và tr ng ph ux u
(cây g t chính sách ngo i giao trong quan h qu c
t c l n m nh s d ng nh i
hành vi c c nh ây g
d a tr ng ph cà r n l i hay
ph ng. Bong bóng Dot-com: ý nói nh ng trang web c a
các công ty trên m i toàn c u v i tên mi n là.com, là m t
bong bóng th ng c phi u khi các c phi u c a các công ty
công ngh cao, nh t là các công ty m
c sinh ra vào ngày 9/8/1995 khi Netscape
Communications b u niêm y t c phi u c a mình và v vào
ngày 10/3/2000 khi ch s t ng h nh cao
nh t. Bong bóng Dot- n cùng các nhân t khác
t o nên s th ng kinh t c i th p niên 1990
th i kì mà nhi ig n Kinh t M
Greenspan g th ng b
Assistant: Thi t b thu t s h tr cá nhân Tên m t nhân v t
trong truy n cho thi u nhi có tên là Struwwelpeter. Rapid eye
movements (chuy ng m ch m t gi c ng sâu,
c v i NREN - gi c ng không sâu. Quasimodo: Anh gù
trong ti u thuy t Nhà th c Bà c bi nv i
ng gù nhà th minh tinh n i ti ng
c a th p niên 80, 90 th k i ph n c bi t
nv t không m p. Nê và Nghê là hai t
ng âm. Nam u ng hoócmon và chuy i gi i tính thành n .
ng h a
B .
 http://downloadsach.com

Follow us on Facebook: https://facebook.com/caphebuoitoi