Professional Documents
Culture Documents
HCM
KHOA KHOA HOC CO BAN
T S . N g u y e n P h u V in h (C h u b ie n )
T a p T h e G ia o V ie n T o T o a n K h o a K H C B
G IAO T R 'lN H
X A C SU A T ■ T H O N G K E
V A U N G D U■ N G
DUNG CHO BAC DAI HOC V A CAO DANG
t=x . L_
<p(*> = J -;= e 2 dt
tU A
Chtfctag 1
X ac su a t cu a bien cd" va cac cong thufc xac su at
I. Xac sufi't cua bien co'
1.1. Dinh nghTa co dien v i xac suSft
Trong xac su§t, ta hieu phep thu* nhu* la viSc thifc hien
mot nh6m dieu kien xac djnh (chSng han lam thi nghiem)
de nghlen clTu mot doi tifdng hay mpt hien tutfng nao do.
Ket qua cua DheD thCraol la bien_co.
—---------------
Vi du: Cac vi du ve phep thu*
- Tha hon bi tir do cao lm , bien co: "hon bi rcfi xuong".
- Gieo 1 dong xu, bien co: "dong xu sap", "dong xu
ngfra".
- Gieo 1 con xuc x3c, bien co: "xuat hien mat 3 cham*.
- Kiem tra 1 SV ve mon XSTK, bien co:’ "dat", "khong
dat".
Vf du:
-Bien co "hon bi rcfi xuong" la Q.
-Bien co "xuat hien dong thcli mSt s£p va ngfra" khi gieo
dong xu la 0 .
8 Chitong 1: X£c suat cua bien co va c£c cong thtfc x£c su£t.
« f o - ( c |c J + c |c J )
Cach 2: Ta dung BC doi l|p : P ( c ) = f 16
c 10
• Han che: Djnh nghTa theo quan dielm co dien con nhtfng
han ch§ sau:
+ s6 lifting cSc bcsc la hull han.
+ tmh chat dong kh& nSng kh6ng phai bao gid cung xac
djnh dutfc.
Clilnh v) the ta co mot djnh nghla khac nhir sau:
V i.d n li
Trong th6ng ke dSn s6, ngi/di ta da tong ket dutfc xac
suSt em be ra ddi la trai hay gai x§p xi being 0,5.
b
Vf d u 2 :
Xac su a t dugc m ^ t sap khi tung dong xu la —.
2
Ngoai ra mot djnh nghla tong quat nhat cua xac suat la
theo ti§n de do do, do nha toan hoc Nga Kolmogorop nam
1933, dieu nay da day XSTK len mot tarn cao m6i, nhu*ng
cut ky phut tap, ta khong xet trong giao trinh nay.
5.2. Y nghTa:
Xac suat P(A) dac triffig cho kha nang xu§t hien bien co A
trong phep thu*. P(A) cang Icfn (cang g in 1) thi kha nang
xuSt hi§n A cang nhieu, P(A) cang nh6 (cang gBn 0) thi
kha nang xuat hien A cang It.
Vf dul:
' Mot hop di/ng 10 bi, trong do co 4 bi do. LSy ngau nhien
3 bi tu* hop. Tlnh xac suat de
a/ lay 3 bi khong co bi-do.
b/ lay dutfc it nhat 1 bi do.
Giai:
Ta tim so phan tti tting vung nhu tren hinh ve: do \Cn D n T\ = 10 nen
|(C n r)\Z > | = 3 0 -1 0 = 20, |( Z ) n r )\C | = 25-10 = 15,
|(Z> n C) \ rj = 30 -1 0 = 20,
|C \ ( D uT )! = 6 0 -(2 0 + 10+ 20) = 10,
|Z )\(C u 7 ’)| = 7 5 -(2 0 + 10 + 15) = 30,
|r \( C u Z ) ) | = 7 0 -(2 0 + 10+ 15) = 25 , vay
|(7, uC uZ>)| = (20 + 10 + 30 + 20 + 10 + 15 + 25) = 130 ,
Vay tong so'phan tti = |r u C u £ > | + 50 = 130+50=180
. 130 13
P(TuCuD ) =
130 + 50 18
Cach khac:
12 Chtfcfng 1: Xac suat cua bien co va c£c c6ng thtic x£c suat.
P{T' u C kjD) = P ( T ) + P [ C ) + P { D ) - P { T r \ C ) - P [ T r \ D ) - P [ C n D )
, ^ . 60 75 70 30 25 30 10 130_
+ P ( T u C( j D) =---- + -----+ --------------------------- + ----- = ----- »
v ’ 180 180 180 180 180 180 180 180
Vi du3:
L6p hoc day bon mon: co 55 em gioi dai so' (A=Algebra), co 65 em
gi6i sinh hoc (B=Biology), co 65 em gioi may tmh (C=Computer), co
75 em gi6i thiet ke do hoa (D=Designer), co 20 em gioi A&B, co 30
em gi6i A&C, co 30 em gioi A&D, co 35 em gioi B&C, co 45 em
gi6i B&D, co 50 em gi6i C&D, co 10 em gi6iA&B&C, co 15 em gi6i
A&B&D, co 25 em gioi A&C&D, co 30 emgioi B&C&D, co10 em
gi6i ci bo'n A&B&C&D va co 10 em khong gi6i mon nao. Gi6i mot
mon thi dUcfc thifdng. Goi ten NN mot em, tinh XS de em do diftfc
thifcfng.
Giai:
Cach khdc:
]6L2l Xac suS't co dieu kien, cong th tfc nhan xac suat.
6.2.1. Xac s u a t co dieu kien
- Dinh nahia: Cho 2 bien co A va B. Xac su§t co dieu kien
cua^A vdi dieu kien B, ky hi§u P(A/B), la xac suat cua A
du'dc tmh sau khi B da xay ra.
- Cong thtic t m h :
P ( A l B) = => P(AB) = P(B)P(A / B) = P(A)P(B / A)
"(•o)
14 Chifdng 1: Xac suat cua bien co v i cdc cone thufc xac suat.
V j d u l:
Mot cong ty can tuyen 2 nhan vien. Co 6 ngi/di nop
trong do co 4 ntf va 2 nam. Kha nang dutfc tuyen cua moi
ngutfi la nhif nhau. Tinh xac suat de
a/ ca 2 ngutfi nu' dutfc chon, biet rin g co It nhat 1ngutfi
ntt da dutfc chon.
b/ Neu Hoa la mot trong 4 ntf, tinh xac suat de Hoa dutfc
chon, suy ra xac suat de Hoa dutfc chon vdi dieuki e n
r3ng co it nhat 1 ngutfi nu' da dutfc chon.
Giai:
a/ Ta dung xac suat co dieu kien:
C: BC co 2 nur difdc chon.
D: BC co it nhat mot nff dtfdc chon.
Vi du2:
Mot cong ty can tuyen 2 nhan vien. Co 6 ngu'di nop dcfn,
trong do co 4 nu1va 2 nam. Tuyen NN lien tiep 2 ngi/di.
Tinh xac suat de ca 2 ngutfi nur dutfc chon.
Giai
Ta dung xac suat co dieu kien:
4 3 = 2 = C^
P( Ai A2) = P ( A l ) p [ Ay A
/ ^j
6 5~5 cl
ChiftJnp 1: Xdc suat cua bien co" va cac cong thtfc xac suat. 15
V« du3:
Mot xi/dng phim, tuyen 100 ngifcfi, tiong do co 40 ngUfri la nff, co 10
ngirdi la d vi tri quan ly, trong do co 5 ngifcfi vijfa la ntf vCfa la quan ly.
Goi ngSu nhien mot ngifcfi. Tinh XS de:
a/ la nu\
b/ la ngtfdi khong phai d vi tri quan ly.
c/ la quan ly nhtfhg vdi dieu kien lai la nff.
Giai:
40
a/B: BC la ntf: P{B) =
100
-X 100-10 90
b/ Q: BC la vi tri quan ly: p [q ) =
100 100
P{AnB) 5/100 1
c/ Ta dung xac suat co dieu kien:P (/l//?).
P(B) 40/100 8
C h u y:
♦ Bien co A, Bdoc lap -> A, B doc lap.
♦ A va B la 2 b ie n co doc lap neu B co xay ra hay khong cung
khong a n h hiforng d en k h a n an g xay ra A. Ta co
P(AB) = P(A).P(B)
♦ Vdi A, B,C k h ong doc lap th i :
P(AB) = P(A n 5 ) = P(B)P(A / B)
P(ABC) = P(A)P(B / A)P(C / AB)
♦ Md rong: ^
P{A\A2A$....An ) = P ( A X) ' P( AZ / a x). p ( a z / A xA1).P(A a I A xA2/^):..
p ( A / A. A- A~ A A 1 ■ ’r
16 Chifdng 1: X£c suat cua bien co \ k c£c c6ne thufc xac s u a t
Vf d u l: 'Itu JA.
Ba vien dan doc lap b in vao 1 bia Xac suat trung dlch
cua vien thu* n h it, vien thu* hai, vien thuf ba tUdng CiTng la
0,4; 0,5; 0,7. Tim xac suat de:
a/ Co dung 1 vi§n trung dlch.
b/ Co It n h it 1 vien trung dlch.
Giai:
a/ A i: BC vien thu* nhSt trung dlch.
A2: BC vien thu* hai trung dlch.
A3: BC vi§n thu* ba trung dlch.
A: BC co dung 1 vien trung dlch
A —A j A j A j u A j A 2 A j u A x A j A^
P(A ) = p ( a 1 A ^ A 3) + p ( a 1A1 ^ ) + p ( a i A ^ A 3 )
b/ A: BC co It nhat 1 vien trung dlch.
P { T ) = p(A^A^Ai)=>P(A) =i ~ p ( T ) U
Vj du2:
TCf 16 san pham co 20 san pham trong do c6 5 san pham
xau, liy lien tiep 2 s in pham (khong hoan lai). Tinh xac
suat de ca 2 san phcfm deu la san ph3m x iu .
Giai:
5 4 . n /j . 4 5 Cf
P(Al ) = ^ - , P \ * 2 / = -!= > P(A\ o ^ [2) = — — = —f-
v w 20 I / A l J 19 Vl 2 ) 192Q c 2q
Vi du4:
M ot to co 4 nam va 3 nuf. Chon lie n tie p 2 ngtfcri. T im xac
suat de:
yhyjggg i: Xac suat cua bien co va c ic c6ng thufc xac suat. 17
a/ Ca 2 l i nuf.
b/ Co 1 nam v& 1 nur.
rfT Q iai:
B at SW
Ai: “ chon dUtfc nuf d la n thuf i”. Bi:“chon diXofc nam d la n thuf
i”.
aJ Goi A: “ chon difcfc 2 nuf”.
Ta co
A = A, A2 => Pi A) = P(Al A1) = P(A,)P(A2/ A, ) = 1 4 = \ ■
"lb 7
b/ Goi B:“chon difcrc m ot nam va m ot nuf”. Ta c6
P ( B ) = P(A xB2 U A2Bl ) xk P(A xB2) + P(A2Bx)
= P(AX)P(B2 / Ax) +P(BX)P(A2 / Bx)
3 4 4 3 4
= —x - + - x '- = —
7 6 7 6 7
C ach khdc: D ung x£c su at c8 dien (lay cung mot luc):
c \c \ 4
C 72 7'
Nhan x e t: Dufa v&o vl du 2,3,4 ta n h a n x et ra n g viec xac
su a t lay lien tie p la n lufoft n vat, m6i la n m ot v a t va khong
hoan lai, th i ttfcrng difomg vdi xac su at lay cung luc n vat.
, ' \
i=n
Al 'uA2 u...<jAn =Q., £ P (/1 /) = 1
i=l
ky) f r * \
)
Va chung thoa: (At n i ? ) u (a 2 n Z ?)u (a 3 n 5 ) u - u n B ) =B
i=n
Y . p \ a ‘//BU i
1=1
Vi du:
He {^ ,/l}la day du ngoai.
Chufng minh:
Vi chung thoa: [Aa n B ) u ( ^ n B ) u ( ^ n l { ) u - u ( / l n n / l ) = /}
va tifng cap (/!,- n f i ) la xung khac, nen theo cong thtic cong ta co:
Chtidng 1: X£c suSft cua bien co va cac cong thtic xac suat. 19
,/ ) p{M bA )
' BJ P{B)
r ( A k B) p^ i % J
That vay: P \ ^ k
B P(B) P(B)
Vf dul:
Co 2 lo san pham. Lo 1 co 20 san pham, trong do co 15
san pham tot. Lo 2 co 20 san pham, trong do co 10 san
pham tot. Lay ngau nhien 1 lo va tu* lo do chon ngiu
nhien 1 san pham.
a/ Tim xac suat de san phSm lay ra la san pham tot.
b/ Gia sir san pham lay ra la san pham tot. Tinh xac suat
de san pham do thuoc lo thu* nhat, lo thu* hai.
Giai:
P ( h ) P \ Ay
b/ P
P(A) P(A)
Vi du2:
Co 3 hop thuoc. Hop 1 co 5 ong tot va 2 ong xau. H6p 2
co 4 ong tot va 1 ong xau. Hop 3 co 3 ong tot. Lay ngau
nhien 1 hop va tu* hop do rut ngau nhien 2 ong thuoc.
20 Chifdng 1: Xac suat ctia bien co v i c£c c6ne thtfc xac suat.
1 c \c \ 1 c \c \ 1 0
= —X , + -X . -I— X—r-
3 C72 3 c| 3 c|
b/ B: BC difcfc 2 ong thuoc tot.
1 c f 1 cl 1 c f
= —X— H— X— H— X—~
3 Cj 3 cj 3 c |
' 2/ |=
B P(B)
Vi d M? :
Mot nha may san xuat bong den co 2 phan xi/dng 1 va 2.
Biet rin g phan xuting 1 san xuat gap 4 lan phan xuting
2, ty le bong den hu* cua phan xi/dng 1 la 10%, phan
xu’dng 2 la 20%.
Mua ngau nhien 1 bong den cua nha may.
a/ T]m xac suat de bong den n&y hu*.
b/ Gia sCf mua phai bong hu*. Tim xac suat de bong den
nay thuoc ph§n xu’dng 1, ph5n xutfng 2.
Giai:
a / p (* i) = ;- ^(^1 =7
4 10 1 20
P ( A ) = P ( X t ) p ( f x J +P ( X 2) p [ f x J =
5 100 5 100
Chifdng 1: X£c suat cua bien co v i c£c cdng thtic xac suat. 21
b/ P
.
fv i- l
. r < .x i) p [ y y . \ ,v /N
p fV V -—
. P(/4) ’ I , P(/l)
Vf du4:
Co 3 hop gio'ng nhau: hop I chtia 20 bi tr^ng; hop II chtia 10
bi tra n g v& 10 bi xanh; hop III chtia 20 bi xanh. Chon n g lu
n h ie n m ot hop v& tir d6 gia sti boc ngau n h ien ra dticrc 1 bi
tran g .
Tim xac su at de vien bi d6 1& cua hop I.
Giai:
Goi Ak: “ chon h6p th ti k ” (k = 1; 2; 3).
Suy ra he {Ak) day du vk xung khac. Goi B: “ boc dtfdc bi
tra n g ”.
P W B j. ,j.
X P(Aj)P(BIAj) 3
j 1
BAI T^P4
1/ Mot thu quy co chum chia khoa gom 9 chiec chia gio'ng het nhau,
trong do 2 chia co the md difdc tu. Anh ta thuf ngau nhien tting chia
(chia khong trung difdc bd ra ngoai). Tim XS de anh ta md difdc tu
dung vao lan thti 3.
2/ Hai Sv chdi mot tro chdi nhif sau: Ca hai luan phien lay moi lan
mot bi tti mot hop difng 2 bi trang va 4 bi den (bi difcfc rut ra khong
tra lai vao hop). Ngifdi nao lay ra difdc bi trang tnfdc thi thang
cuoc. Tinh XS thang cuoc cua ngifdi lay trifdc.
3/ Hai Sv chdi mot tro chdi nhif sau: Ca hai luan phien lay mdi lan
mot bi t£f mot hop difng 2 bi trang va 4 bl den (bi difdc rut ra khong
trd lai vao hop). Ngifcfi nao lay ra difdc 2 bi den trifdc thi thang
cuoc. Tinh XS thang cu6c cua ngifcfi lay tnfdc.
7/ Tung 3 con xuc sac, X bien cd tong. Tim luat phan phoi cua X.
9/ Tren ban co san 5 dong xu (3N,2S), tung them 3 dong xu nffa, sau
do khoanh lay NN 4 dong xu. Tinh:
a/ XS de chi co 3 N.
b/ Lap phan phoi XS cua X la bien cd cac dong xu ngifa (N).
13/ Hai binh m6i binh chtfa 10 bi, va m6i binh co 4 bido. Lay tuf binh I
ra 2 bi bo vao binh 2, sau do lay tif binh IIra 3 bi (xet lay cung
luc). X la so bi do difdc lay tif binh II.
a/ Tim phan phoi XS cua X.
b/ Gia suf X=2 bi do, thi bien co' X phu thuoc nhieu nhat vao bien
co nao d lan lay thtf nhat.
14/ Hai binh m6i binh chtfa 8 bi, va m6i binh co 3 bi do. Lay tif binh I
ra 3 bi bo vao binh II, sau do lay tif binh IIra 4 bi (xet lav cung
luc). X la so" bi do difdc lay tif binh 2.
a/ Tim phan phoi XS cua X.
b/ Gia suf X=3 bi do, thi bien co X phu thuoc nhieu nhat vao bien
co nao d lan lay thi? nhat.
c/ Tim phan phoi XS cua X, neu tif binh II lay ra 4 bi, xet lav co
hoan lai.
24 Chitong 1: Xdc suat cua bien cd va cdc cone thufc xac suat.
15/ Lan I rut 2 la bdi trong b6 52 Id de trSn ban. Lan II rut them 2 Id
nffa de tren ban. Sau do khoanh NN 2 la. X la so la cd co trong 2 la
khoanh sau cung.
a/ Tim phan phoi XS cud X.
b/ Tinh XS trong 2 la do chi c6 1 con cd.
16/ Lan I rut 3 la bai gdm 2 cd, 1 ro trong b§ 52 Id bai de tren ban. Lan
II rut them 2 la nffa de tren ban. Sau do khoanh NN2 la. Xla so 1d
cd co trong 2 la khoanh sau cung.
a/ Tim phan pho'i XS cua X.
b/ Tinh XS trong 2 la do chi co 1 con cd.
17/ Lan I rut 2 la bai trong b6 52 Id bdi de tren ban. Lan II rut them 1
la nffa de tren ban.
a/ Tinh XS trong 3 la do la ba con cd.
b/ Tinh XS rut lan II la do la m6t con cd.
c/ Co mot tro chdi nhif sau: Gid suf rut lan n, la do la m6t con cd.
Vdi bien cd lan I rut difdc 2 la cd thi toi difdc 5$, chi difdc mot la
cd toi difdc 2$, con lai (khong co Id cd nao ) toi mat 1$. Vay toi co
ldi trong tro chdi nay khong?
18/ Lan I rut 1 la bai trong bo 52 la bai de tren ban. Lan II rut them 1
la nffa de tren ban.
a/ Tinh XS de la thtf hai la con cd.
b/ Vdi hai la bai tren ban. Goi Ai la bien co" co i la cd, i=0,l,2.
Chffng minh he nay la day du.
c/ Mot tro chdi dat ra la: Neu cd hai deu khong co la cd, thi toi
phai mat 10$, Neu chi co mot la cd, thi toi difdc 15$, cdn lai toi
mat 2$. Vay trung binh mot lan chdi toi ldi, 16 bao nhieu.
19/ Lan I rut 2 la bai trong bo 52 la bai de tren ban. Lan n rut them 1
la nffa de tren ban.
20/ C6 2 cay sung cung ban vao m6t bia, XS sung I ban trung bia la
70%, XS sung II ban trung bia Id 80%.
a/ Sau khi ban hai phat. Tinh XS de sung II ban trung bia.
b/ Sau khi ban hai phat. Tinh XS de c6 m6t sung ban trung bia.
c/ Sau khi ban hai phat, ngifcfi ta thay rang co 1 vidn dan trung bia,
Tinh XS de vien dan trung la sung II.
d/ Sau khi ban hai phat, ngifdi ta thay rang c6 1 vien dan trung bia,
Tinh XS de vien dan trung la sung I.
21/ Tai hoi chd co 3 loai cuTa hang. Cifit hang I phuc vu cho nhffng
ngifcfi may man, bin hang co ty le phe pham la 1%. Cifa hang II
phuc vu cho nhffng ngifdi binh thifdng, ta n hang co ty le phe" pham
la 5%. Cifd hang ID phuc vu cho nhffng ngifdi rui ro, ban hang co ty
le phe pham la 10%. Mot ngifdi vao hoi chd phai gieo 2 dong xu.
Ngifdi do la may man neu ca hai deu sap, la rui ro neu ca hai deu
ngufa. Con lai la binh thifdng.
a/ Tinh XS de mot ngifdi vao hoi chd mua phai hang phe' pham.
b/ Neu phdi mua phai hang phe pham. Thi theo ban ngifdi do may
man hay rui ro, hay binh thifcfrtg?.
c/ Gia suf ngifdi do vao hoi chd mua phai hang phe pham the thi
trung binh ngifdi do phdi tra gia bao nhieu cho mon hang phe' pham
do, biet rang gia phe' pham tai cffa hang I, n, HI tifcfng tfng la: 9$,
6$, 4$.
22/ A.nh A clidi tro chdi nhif sau: tung 2 con xuc sac, X bien co' tong.
a/ X < 4, A mat 6 dong,
b/ X > 9, A mat 5 dong,
c/ Con lai, A difdc 8 dong.
H6i A cd nen chdi khong?
23/ Tung 3 con xuc sac tinh tdng ba mat, A chdi tro chdi: tong < 7, A
difdc 8$, tdng > 15, A dUdc 9$, con lai A mat 3$. Tro chdi co ldi
cho A?
26 Chtfdng 1: Xac suat cua bien co va c ic c6ng thufc xac suat.
Chtftfng 2
BIEN NGAU NHIEN (BNN)
I. Bien n g iu nhien
Dinh nghla: Bien nglu nhien (bnn) (con goi la dai lifdng nglu nhien).
/ . /
Anh xa X tuf khong gian mau Q vao tdp so thifc R:
x-.n -*r
w e X,n> X(w)e R
diftfc goi la bnn. Thifdng difcfc ky hieu la: X,Y,Z....
• Bien ngau nhien rcfi rac: Neu X (ft) la hffu han hay vo han dem
difcfc.
• Bien nglu nhien lien tuc: Neu X (Q ) la mot khoang hay mot so
khoang hay toan bo R.
Vi d u l: Ban lien tiep n vien dan doc lap vao bia. Goi X la so" vien
d an tru n g dich => X = {0,1,2, , la b nn rcfi rac.
Vi du2: Tuoi tho cua mot thiet bi ta bat dau khao sat la bnn:
Cl = {/: 0 < / < °°} = [0, °o( => X ( t ) = t ,
la bnn lien tuc.
X Xl X2 Xi . xn
P(X) Pi P2 Pj • Pn
K I 06
2
II
* P(o) = 15 ’
■p (# )= ^ ' p (1)=^ ’ , ( 2 ) ‘ b
X 0 1 2
P(X) 2 8 5
15 15 15
Tmh chat 2: Ham phan phoi luon la ham khong gidm, ttic
ac1 < ^ 2 ^ jF(jc1)< F (ac2)
Tinh chaft 5: Xi.c suat de bnn X nhan gii tri tai mot diem luon bang 0,
do: P ( X = a) = P(a < X < a) = F ( a ) - F ( a ) = 0 f
\
Tmh chat 6: Neu X la bnn lien tuc thi:
P ( a < X < b ) = P ( a < X < b ) = P ( a < X <b) = P { a < X <b)
Nhan xet: Xi c suat tai m6t diem chi c6 nghla vdi bnn rdi rac, cdn xac
suat tai m6t diem vdi bnn lien tuc luon bang 0.
3.1 B ie n n g i u n h ie n roTi ra c
N eu ta c6 bang p h an pho'i sau:
X Xl x2 Xj . Xn
PCX) Pi P2 Pj - Pn
Gia stir < x 2 <... < x n , theo dinh nghla d tre n , ta c6 ham
p h an phoi cho BNN rdi rac trong trtfdng hop n iy li:
0, x<
p x, xY< x < x 2
F ( x ) = ) P l +P 2 ^ 2 < x <x3
P \ X = k] = 5 * , *=0;I;2;3
cl
03 1 2
P(X ) i_ IS 20 ±
42 42 42 42
ta cong don xAc suat theo tiftig khodng de c6 h&m p h a n phoi
x&c suat nhif sau:
0, x < 0
1
—, 0<x <1
21
F( x) = 1<*<2 , />[l<A :<31=F(3)-F(l) = l - ^ = ^
42 42 42
37 , 2^ < x < 3
—
42
'k
1, 3 < X < oo
H&m p h an phoi c6 do th i h am h in h th an g tang.
1.4
1.2
1 i
•
0.8-
0.6
0.4 ♦ ' ►.
0.2
«
.......... .. ■l r ■■■■i ■■■■*i~■11 ■v ■■■■...........
3.2 B ie n n g l u n h ie n lie n tu c
Tifcrng ting vdi bang ph an phoi xac suat cua b n n rcfi rac th i
\ A M
0 = J 0dt, x<0
x 1
2 x2 = \4tdt, 0 < x < -
2 x «
4 x - 2 x - 1 = f4fdt+ f ( 4 - 4 t ) d t , -< x< \
0 1
2
oo 2 1
\ = \ f ( t ) dt = \ 4 t d t + \ ( 4 - 4 t ) d t , l< x o
1
2
A
2
1 5' 1 5
1-
') -05
05-
U
-05
05 5 "I
-ns
o / OS
1 -os
1 1*»
O5-
1
\
-l
H&m m a t do c6n c6 th e mcr rong nhtf sau: fix) cung k h o n g can
lien tuc.
Ta xet th em vi du sau:
0, x < 0
co:
0 = J Odt, jc<0
x 1
— , 0<x< —
2 2
3 3jc-1 1
b / F ( x ) = / / ( / ) * = —+ x — <x<-
8 2 2 2
, —< x < 2
2
1, 2 < x
IV. C ac d a c trtfn g so
4.1 Dinh nghla: Diem phan vi, Median
x p difdc goi la diem phan vi vdi xac suat p cua X:
x p = m in { x :F x (*)>/>},
0 < p <1
Doi vdi bnn lien tuc:
trong hinh ve la do thi
cua ham mat do, dien tich
boi den bang p, tai hoanh
do x p .
X 1 2 3 4 5
P(X) 0,1 0,2 0,15 0,1 0,45
Chifdng 2: Bi£n ngau nhien (BNN). 35
Med\X\ = 4.
Do tdng x&c suat or hai ben cua X=4 deu b^ng 0,45.
VI du2: Cho X rdi rac c6 luat phan phoi
X 0 1 2 3
P(X) 2 15 20 5
42 42 42 42
Med m = 2 . vi F,x=2) - r | + i | < I , F(x=3)= +H >1
4.2 Ky v o n g to a n , m o m en t ca p k, phvfcfng sa i.
Vi du; T rong binh dung 10 qua cau giong nhau nhung khac
trong liicrng gom 5 qua co tro n g ltftfng nan g 1kg, 2 qua co
tro n g liicfng 2kg va 3 qua co tro n g lirong 3 kg. Lay n g lu n hien
1 qua, goi X la tro n g ltfcfng qua cau do. X co luat ph an phoi:
• Y n g h la k y von g:
Ky vong \k gi& tri tru n g b inh c6 tro n g so theo x&c su a t cua
dai lifcrng n g lu n h ie n X, 111 tru n g ta m diem cua p h a n phoi m k
cAc gik tri cu th e cua X se ta p tru n g quanh d6.
• Moment cSfp k:
♦ M om en t ta m c a p k:
R « rac: £ ( [ * - E X ]1) = e ( [ X - r f ) = £ [* , - f l f p (* / )
1=1
oo
hoi tu.
C h u v;
k=n
Z c tx * (-E X )" -k C^Elxk ).(-EX)n k
k=0 k-0
4/ var(C) = 0
5/ var(X) = 0 suy ra X={c} ttic P[X = c] = 1.
6/ X, Y la BNN d6c lap thi var(AT±F) = var(X ) + v a r(F )y
V
Z W xi\Pi
i
8 / N eu F = p [jr]= > £ (r) = E (p[x]) =
] V[x]f(x)dx
X = -o o
ChvCne m in h :
38 Chifdng 2: Bien ngau nhien (BNN).
Ta chi can chting m inh cho BNN r&i rac, cdn BNN lie n tuc ta
th ay dau tdng bang dau tich phan.
1/ Ta chting m inh tu a n tif cac tieu tie t sau:
• E (c) = c x l = c, c co the la BNN chi nhan gia tri c,
vdi xac suat bang 1.
• E{bX) = b E ( X ), b e R
E ( b X ) = Y . b x iP i = b ' L x i P i = b E ( X )
1=1 1=1
• E { X + Y) = E { X + Y )
= X */ I . pu + Z Vj I Pij = X xi P i + X y j P j = £ ( x ) + E ( Y )
.i J j i / * j
Va tinh chat 1, dtidc suy ra tuf cac tieu tiet tren.
2/ E ( X Y ) = E { X ) E ( Y ) , Do X, Y doc lap nen:
Y . i x iPi) I (yjpj ) = E ( X ) E ( Y )
VI v/
3/ var(X) = E (X - n f = E (X 2 - 2Xf i +//2) = E (X 1) - 1/iE (X ) + fl2 =
£-(a:2) - / / 2 = e [x 2} - e 2 {x )
- c 2 \^E^X2^ - E 1 {X ) ^ = c1 var(AT)
= £ ( X 2 + 2A T + Y 2) - E 2 (X ) - E 2 (Y) - 2 E ( X ) E ( Y ) =
=\ e {x 2} - E 2 ( X] \ + \ e [y 2} - E 1 {Y) + 2 E { X Y ) - 2 E { X ) E { Y ) =
=0
= var(Ar) + var(F )
Do X, Y la hai BNN doc lap nen E ( X Y ) = E ( X ) E ( Y )
7/ La he qua cua cac tinh cha't d tren.
8/ Ta co the suy ra cho trtfdng hop BNN rcJi rac, con BNN lien tuc ta
chap nhan M
Vi du 1:
X 2 3 4 6 7
P(X) 0.1 0.2 0.3 0.2 0.2
Tinh: E ( X ) , v a r(X ), cr(X), £ ( x 3 ), Med(X), P(\X - E X |< 2
Giai:
E ( X ) = 2x0.1 + 3x0.2 + 4x0.3 + 6x0.2 + 7x0.2 = 4.6
E (X 2 ) = 22 x 0.1 + 32 x 0.2 + 42 x 0.3 + 62 x 0.2 + 72 x 0.2 = 24
a (X ) = \/^84 = 1.685
E (X 3 ) = 23 x 0.1 + 33 x 0.2 + 43 x 0.3 + 63 x 0.2 + 73 x 0.2 = 137.2
1<*<3
Vi du2: BNN X co ham mat d6 xac suat: f ( x ) = X
0, con lai
a/ Tim k.
b/ Tim E(X)
c/ Tim Med(X)
1 1
d/ Tim ky vong cua Y = X + —
X
Giai:
x=°° x=3
a/D ifa v&o J f(x)dx= J f [ x ) d x = l = > k = —.
x=- x=l
x=3 x=3 x=3
b/ ^(A l)= J x f ( x ) d x = | x — -tfcc == J :----- dx = - ln ( 3 )
x=l x=l 2x x = l2x 2
d Med(X)=x, theo dinh nghla ta co:
t=X t t=x
3 jf-1 1 3
-------- = —<=> JC= —
Ii 2t 2 x 2 2
t=1 t=1
x=3 x=3.
d /£ (? [* ]) = j <p[x]f{x)dx= J(x3+ - | ^ =
x=l x=l XJlx*
■yX=3 f . \
x +-
2 x=l\ x J 3
Vi du 3:
Anh A chdi tro chdi nhif sau: Tung 2 con xuc sac, X bien cd tdng 2 xuc
sac. Qui luat tro chdi nhif sau:
a/ Neu X < 4, A mat 6 dong,
b/ Neu X > 9, A mat 5 dong,
c/ Con lai, A difdc 8 dong.
Giai:
Lap bang hai chieu va dem o tdng ta co the thay ngay phan phoi xac
suat cua X nhif bang sau:
Chifdng 2: Bi£n neau nhien (BNN). 41
Xt 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
P(X') 1 2 3 4 5 6 5 4 3 2 1
36 36 36 36 36 36 36 36 36 36 36
J’( Ii) = f , ( I * / £ 4 ) = ! ^ =£
n V i ) = P(4 < £ * / < 9) = i t ^ ±5 = f |
W 3) = p (9 < £ X ,) = 4±it2±l = A|
Ky vong cua Y:
V. M ot so lu a t p h a n p h o i rcfi ra c
5.1 P h a n p h o i cUlu tr e n X = {jfj,jc2,....,xn}
BNN X goi 1& phan phoi d iu tre n X ={jcj,jc2,....,jcn) neu:
P ( xk ) = —» Vfc = l,n
fl
'1" ^
D i thay: E ( X ) = - . £ x t , var ( X) = - ' £ x f -
n i=l n i=l
-X*.
Dac biet neu X = {1,2, thi
/i2- !
E( X)
12
5.2 P h a n p h d i s ie u b p i X e H ( N , N A,n)
X6t tap co N phan tur, trong d6 c6 Na phan tuf co tin h chat A.
Tif tap d6 lay ra n phan tuf. Goi X \k so phan tuf co tinh chat
A thi X c6 phan phoi sieu boi. Ta ki hieu X e H ( N , N Airi),
mot vki tai lieu con kl hieu X - H ( N , N A,n).
D in h n g h la
P han phoi sidu boi 111 phan phoi cua dai lifdng nglu nhien
rdi rac tre n tap X = {0; 1; 2 ; n} vdi x£c suat ttfdng ting Ik
42 Chiton g 2: Bien n g lu nhien (BNN).
/'•w k
r k = p [ x = k \ = Za J L ± a .
a/ Vc "* 1
*=0 *=0 *=0 'yv
N n - na
b/ £ ( X ) = «p, trong do: P = ~ ^
N
N-n
c/ var(X ) = «p^
N-1
Chting minh:
k=nCkN C" * *=h
r n-k _ /^n
a/ X — <*- = !<=> I C N - N .
A=0 rL"yv
/V *=o
(1 + x)\ N = (l
It
+ x)\ N A* I(1t + \N ~ ^ A
X)
/=yv f* =yv.
I <^x‘ = I C* y^
c ‘N - N A
x1
1=0 A=0 * i= 0 *
c yv = X = X c n a c n - n a = Z c n a c n - n a
k +i=n k+i-n 4Ak - n - i
A=0 k=n
Z /n*k f^n-k
n-k _ ys r ^ k - n - k
^ n * n - n a ~ Z- c N / . ^N- N.
k-n '' A k=0 A
*-k f-n-k
h/P\X = k\= ‘Wa N~ " a = - H ( N , N A,n,k) =
rC "yv
AI
*=0 cr "iV
Chtidng 2: Bien n g lu nhien (BNN). 43
n n
E( X) = X kJ>(X=k)= ' Z k J I { N , N A,n,k) =
*=0 k=l
n
= X k J i ( N , N A, n , k ) (bo so' hang dau bang zero).
k=1
Do tin h ch at giai thtia N!= N (N -l) (N-2) (N-3)!, nen khi ru t
m ot s6' h an g ra lam thtia so' chung th i phai btit di m ot so
h a n g tifong ting tro n g bieu thtic H ( N ; N A;n;k) tuy vao vi tri d tuf
so' hay m lu so va ngi/Oc lai khi dufa vao cung the'. Vi the dd dang co:
k.H (N, N a , n , k ) = ^ n.H (N - 1, N A - 1,n - 1,k - 1)
Dat j=k-2,
k=n j-n-2
X H ( N - 2 , N a - 2, n - 2 , k - 2 ) = X H (N - 2, N A - 2, n - 2, j )
k=2 j=0
=1
*=« , . N A ( NA - l ) n ( n - l )
Vay: X * ( * “ l ) H ( N , N A ,n,k) = - AK ' V
k=2
N(N-l)
k= n
k' £ k ( k - \ ) H { N , N A,n,k) = M ( x 2y M ( X ) = M ( x i y ( n p )
k= 2
44 Chtfcftig 2: Bien n g lu nhien (BNN).
„ I Y 1 \ N A (NA - \ ) n ( n - l ) NA
I " ------- N fT T T ) + N —
iiA^ [ n N t - N a - n + jV]
N(N-l)
* A ^ [ « A ^ - A ^ - w + Ar]
var ( X) = E [ x 1^ - E i ( X) = #i
TV(iV-l) JV
V i du; TCr bo b&i 52 cay co 4 cay At, lay ra 3 cay. T inh x£c
suat de c6 2 cay At.
G iai
Goi X 111 so At trong 3 cay lay ra, X e H( 52,4,3).
P\ X = 2] = ^ 4 ^ - 0 , 0 1 .
ck
n=3, X = {0; 1; 2; 3}
p0 = P[X = 0] = P( A A A ) = q3 = C3W
pj = P[X=1] = P ^ A A A] v [~A A a ] kj\ a A ^ ]) = 3p lq2 = c \ p lq2
p 3 = P [ X = 3] = P ( A A A ) = p 3 = c l p 3q°
At=0 *=2
(n+1) so hang giam xuong 2 so hang con (n-1) so hang.
Ta lam qui nap theo n, ta thay luon giam 2 so hang.
k =2 \k= 2 n \ n
Doi bien, dat i =k - 2
i+2=n (l + 2)(/ + !) /+2 i n -(2 + i) _
r^k J k - l „ n - k
L —
k% n {---- 7\Cn
n -\)~ nt'P ’9 = I I +\ u n " “
,.+^=2 « (« -l)
J = £ 2 ( U 2 H U 1 ) d + lp ,qin-2)-0 J f 2C 2 M n -2 )-i ={p+q)^ =1
;_n #111-1) ; «
do:
(.•+2)(i+l) ,+2 (f+2)(f+l) n! _ ■cl
* (» -!) " « (« -!) (i+ 2 )!(« -2 -i)! (»)!(»—2—/)! "“2
k —tt
Vay X * ( * - l ) O V “* = # ,(« -l)p z •(*)
*=0
d/ Khai trien (*) ta co:
* fV cJ A "-* - f . k c W < r k =»(n-l)p2 » £ ( x 2)-£(*) = « ( „ - V
/c=0 *=0
<=> £ ^ X 2 j = l ) p 2 +E { X ) = n ( n - l ) p 2 +np
=n p - n p 2 = n p ( l - p) = npq ■
X 0 1
p __ e_
Trong phan thong ke no dac tri/ng cho loai tap hop duoc xet
ve m at dinh tin h (hoac ve chat) vdi ti le co tin h chat A ma ta
N
quan tam la p = —^ ~ . Vay co: E[ X) = p va var(.Y) = pq .
V i d ill:
Choi 10 van bau cua lien tiep, tim xac suat de co It n h at 1
van cufa cua th^ng.
G iai
Choi 10 v£n 111 10 phep thtf doc lap (n = 10).
Goi A: “cufa cua th an g ” => P(A) = - .
6
= 1-^10 v6y
VI d u 2:
Xac suat de 1 con ga de la 0,6. Trong chuong co 10 con. Tinh
xac suat de trong 1 ngay co
a/ 10 con ga de; b/ 8 con de; d ta t ca khong de.
G iai
X = {0;l;2;...;10},n = 10,p = 0,6
=> X e B(10;0,6).
P{X = k\ = Cf 0(0, 6)* (0, 4)10_* .
VI d u 3:
Lay nglu nhien 9, lan (co hoan lai). m6 i lan mot vien bi tif hop gom 6 bi
xanh, 9 bi do, 10 bi vang.
a/ Tim xac suat de co 4 lan nhan difOc b jvang.
b/ Neu biet rang co 4 lan nhan difdc bi vang, tim xac xuat de cac bi
vane do nhan difdc 3 cac lan lav thuT chan.
48 Chifcftig 2: Bien ngau nhien (BNN).
G ia i
a/ n = 9,p = — = 0.4 => P[X = 4] = C$(0.4)4 (0.6) 9 " 4 =0.25082
25
b/ Chi co m ot vi tri s&p xep 4 bi v&ng (V) th o a m a n b ai to&n
la:
V V V V V V V VV trong C9 vi tri co the co cua 4 bi vang, nen P = ~ ^
C9
5.4 P h a n p h o i n h i thufc am X e NB(n,p) h a y X ~ NB(nyp)
BNN X difdc goi la phan phoi nhi thufc am X e NB(n,p) neu n 6 c6
h&m x&c suat:
P ( X = x) = Crx Z \p rqx ~r , r e N* = iV \{0}, x e {r,r+ l,r + 2,.....«>}
a/ X /> ( * = x ) = I C'x-\Pr1X~r = 1 . * 6 AT
x-r x=r
b / E{ X) = -
P
d var(A') = ~
Chting minh
a/
V r ; r - \ „ r a x~r _
L L x - \ P <1 - Pr L
v r r ~Xa x ~r - nr V
c x - i i1 ~P L - - - - - - - - - 7—2 )**(*
77;- - - -r-+- -^)- „<1x - r
r 00 r ( 00 '\(r_1)
(r-1) (r-1)
-Dkr-i) .M l
;*-!) (x-2)...(x-r+ l
x=r (i-*)r
nen cuoi cung ta co:
Z r -rr-1
- l rr' x - r
C X -\P 9
x=r ( r - l ) ' \ L qX J
b/ £ ( * ) = I x C £ \ / q x- r I x ( x - l ) . . ( x - r + l)qx~r
x-r v * ) ’ x=r
Vi da co ket qud, dao ham bac r:
r!
I A 1= I x( x - i ) ( x - 2 ) . . . . ( x - r +l ) q x~r = r+1
V*=l )q x-r (»-*>
chu y: co (r+ 1 ) so' hang trong dau sigma.
M
r!
E(X) =
( r - 1 )! V> * = 1 )
I *qx
V^=l Jn ( l - f )r+ 2 (l- « ) r+ 1 Pr+1 Pr+I
x=r
g (r + l)! r(r)! g r ( r + l) | r 2 _
E i x 2) = 7- ^ - T
l J ( r - 1 )! / +2 Pr+ 1
qr 2 +qr + pr 2 _ qr r2
~ 2 _ _ 2 + _ 2
/> P P
50 Chiftftig 2: Bien n g lu nhien (BNN).
r
f \
var(A:) = £ (A :2) - £ 2 (A') = V -+ —
T = SL
2 2 \P j
P P V
Vi'dul: . . . . .
Gieo ngau nhien lien tiep moi lan 2 con xuc sac ly tuong (deu dan, doi
xung, d6 ng chit....) cho dSn khi gieo dugc 2 lin co tong hai mat xuc s5c
la 4 thi dimg.
a) Tim xac suat de so lan gieo nhieu nhat la 4.
b) Tim gia tri trung binh cua so lan gieo do.
Giai
Lap bang hai chieu va dem o tdng ta co the thay ngay phan phoi xac
suat cua X nhif bang sau:
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
l 2 3 4 5 6 5 4 3 2 1
P(X') 36 36 36 36 36 36 36 36 36 36 36
a/, r =2,
^ x= 4,„ p=—
3 = —1 => a = — 11 ,
36 12 *12
✓ „C2a-_l \ p2 q1 = C^ \p
==> xac suat= .1 2
q = 3 ------ = -----111133
12 12 144
f 2
b/ E { X ) = — = — = 24, tuc trung binh phai gieo 24 lan moi ky vong
p L
12
dugc 2 lan co tong mat la 4. ■
Vidu2:
Gieo nglu nhien lien tiep m6 i lin 3 d6 ng tiSn ly tuong (deu dan, d6
xung, dong chit....) cho den khi gieo dugc hai mat sip thi dimg.
a) Tim xac suat de so lan gieo nhieu nhit la 3.
b) Tim gia tri trung binh cua so lin gieo do.
Giai
Xac suat dugc 2 mat sap khi gieo 3 d6 ng tidn la p - c \ (0,5)3
a) Chu y n§u gieo lin thu k dimg thi lan thu k gieo dugc 2 mat sip con
(k - 1) lan dau la khong gieo dugc. Do do xac suit la
p { l ~ P) (p = ^ 3 j,k= 3 the vao la ket qua.
Chtfdng 2: Bien n g lu nhien (BNN). 51
A -l
b ) £ ( * ) = £ * p ( l - / ’)* ' = p I * ( 1 - p )
k=1 k=\
' oo V
= ~P = ~P
Jfc=0 jP P (0.5)-
Chu v; Dung ra la gieo cho den khi gieo dugc it nhat hai mat sap thi
dung. Tuc neu gieo dugc 3 mat sap cung dung. Va nhu vay thi r =1 la so
lan toi thilu dat dieu kien la "xay ra it nhat 2 mat sap".
p = cf(0,5)3,r=l, £ ( X ) = £ ( X ) = i = ------ ------ -
P p = c | ( 0 ,5 ) 3
Vi du 3:
Hai Sv choi mot tro chOi nhif sau: Ca hai luan phien lay m5i lan hai bi
tuf mot hop difng 3 bi trang va 5 bi den (bi sau khi difdc rut ra difdc tra
lai vao hop). Ngifdi nao lav ra trifdc cd difdc 2 bi trang thi thang cuoc,
va tro chdi ket thuc. Tinh trung binh cd bao nhieu phien lay nhif the de
ket thuc tro chdi.
Giai:
C2 3
p = —j = — , ta tinh ky vong so' lan lay (ke ca hai Sv) de tro chdi ket
Cg 28
thuc: E (X ) = — = = 9.33, khoang 10 lan rut nhu the thi ky vong ket
P 3
28
thuc tro chdi.
k=oo
a/ X p k = l
k= 0
b/ £’(A') = A
c/ var(AT) = A
Chting minh:
A=oo k=°°
«/ E f t = S < *[*=* 1 = I
*=0 *=0 *=0
k\
z' A
-A + — + --- + ..+ ---- + . __—
A^ <
1 —e e =1
1! 2 ! *!
v
k=oo
C“ A
A
.A^A . _3
b/ £ ( * ) = £ *
ft=0 it! V Ar=0
it!
k=°°kAk- x *=~ Xk
nhting ^ ——— chinh 1& dao ham theo X cua Y -e
' " H•
*=o -n k \
*=0
rk=oo n/
Vay =(e* ) , = eX- r t n E ( X ) = le ~ XeX = A.
k=0 K ' ) i *
k -° ° *.2p - A j k
c/var(X)= =
*=0
it!
Chtfdng 2: Bien n g iu nhien (BNN). 53
e XXk ,2 *= <rx k k
- 1 1 * i * ( * - 1. ) ^ - ^ -A
4 -0 *■ t= 0 *• *=0 '
Tinh rieng:
*=o
«- aa * *- e~XXk
*=0
k\ k=2 *! ^*=2 (ft 2) \
= e-*X l i f * L = e-*X2e - * = A 1 .
y=o / !
Vay v ar(X ) = A2 +A - A2 = A
D in h lv
Khi n lota va p be (xac suat hiem ) th i
X e 2f(#i, p ) ~ X e P(A), n p —>A
Tuong dtfcrng or day hieu theo tuong duong p h an phoi.
C hufng m in h :
Vi np —>A. nen suy ra p —>0
c „ V ( i - , r * ■ ■ (- 1 )(- g - ( - * + 1 ) / ( 1 - J>y- * 8
1 n ( n - l ) ( n - 2 ) . . . ( n - k + l) k
----- ------- ~L ---------- -(*/») (!-/» )
k\
ta tim gidri h a n cac thtia so: co dinh k, ta co:
f k-\\
1 - 1 i - * ' 1 - —— ->1
n7k =\ n n v n )
[tip) —>A.k
-kp
(1 - p f * = ( ! - p Y p np~kp) = ( » - p ) 7 ( i - p )
54 Chifdne 2: Bien n g lu nhien (BNN),
NA
_ k
~e *A
/
-A 2 k
n-k e A
cuoi cung Ck p k ( 1 - p )
k\
D in h ly
N.
Khi N » n th i X e H ( N ,N A,n)~ X e B(n,p), ~*P
#i!
1
£!(/*-& )!
ta co ------ j— — = Cw ,n va k co' dinh. Khi N —»oo thi
«!
JV.
yv-: = n - n a va vi -> p nen yv^ -» oo n g h ia la
N
N a A ^ a —1 )»—»(^V^4 -fc + 1 ) , la cac dai lifdng vo cung ldn (co 1
so hang), W dng tti A^,(A^-l),...,(7V- - n + k + l) cung la cac da
ltidng vo cung ldn (co n-k so' hang). Vay
f-k f-n-k. n-k
< na r k{na f NlA ) . r'k k n-k
— n ~ ^CnP <1
r n
x
t IV I N J [n j
Y nghia cua d inh ly nay co th e giai th ich n h u sau:
Chifdng 2: Bien n g lu nhien (BNN). 55
Vi d u l
M ot lo h an g co 1 % phe pham . Tim xac suat de khi chon ra
500 sa n pham co
a/ T a t ca deu tot; b/ 1 phe pham .
G iai
X g Z?(500;0,01),X = np = 500x0,01 = 5.
e -s .5°
aJ P \X = 0J =
0 !
b/ P[X = \\ = *
1 !
Vi du 2
Ti le thuoc hong tro n g m ot lo thuoc lorn la p=0.05 (xac suat
hiem ). Lay N N 20 lo. Goi X la so lo hong n h a n diforc. Tim
h am m a t do cua X va so san h vdri gia tri xap xi bdi p h an phoi
Poisson.
G iai
X e Z?(20;0.05), n e n co h am m a t do:
kh& b6. N ghla 1& h ai cach tin h x&c su at n&y giong nhau.
Sau day ta de cSp ve hai ham rat quan trong d cac phan sau, do la ham
gamma va ham beta.
oo
c/ r ( i ) = i
d / r ( f l + l) = « r (a ), a > 0 = > r ( « + l) = /i!, n<= N
C h tfn g m in h :
a/ D I dang chting m inh tich p h an suy ro n g tr e n la hoi tu.
b/ Xem lai p h an to£n cao cap.
oo
c/ r ( l ) = Je~xdx = -e~* = 1
OO OO
d /r ( a + l)= f x a e Xdx = - x ae - x + a \ x a e xdx = 0+aT(a) = ar(a
0 u dv 0 o
ChuTng m inh:
00 1 f HT
T a n h d la i: x d vo ctfc (x>l) , f— dx = \
\PK a < \
x cf zero (0 <x<l) ,
Ta chia ra 2 can ttidng ting vdi 2 ham khong xac dinh tai cac can
do
V I. M p t so l u a t p h a n p h o i l ie n tu c
6.1 P h a n p h o i d e u X e U[a,b], a< b
BNN X goi \k p h a n phoi deu U[a,b] neu co h am m a t do:
1
x e [a,b]
/(* )= b-a
0, x e [ a ,b \
D in h ly Cho X e U[a,b] thi:
58 Chifdng 2: Bien n g lu nhien (BNNY
, x <a
0
x-a
a/ H am p h an phoi F (x ) - x e [,a,b\
b-a
1, x> b
b/ E { X ) = ^ - , var(A') = ^ —
12
d F= — e l / [ 0 ,1]
b-a
C htfng m inh: Xem nhu bai tap.
6.2 P h a n p h o i m u X e E { X ) , X > 0.
BNN X goi \k p h an phoi mu X e E { X ) , X > 0 neu co h a m mat
do:
f ( x ) = \^'e ’ X , do thi du5i dai ra khi X T.
[O, x < 0
Phan Phoi mu ap dung trong pham vi ly thuyet do tin cay.
Neu so lan xuat hien cua mot bien co trong mot khoang thcJi
gian co phan phoi Poisson, thi thdi gian giffa hai lan xuat hien bien co
do co phan phoi mu. Chang han, thdi gian lam viec lien tuc cua mot
thiet bi giffa 2 lan sura chffa, thdi gian chd cua mot khach hang de difdc
phuc vu
d E ( X ) =l , E (X * h j i - =
F ( x p ) = p t s p = l - e ~ Xx o x = - i l n ( l - p )
e/ X e e ( A ) ^ > Y = A X e £ ( A = l)
fv{y) =f x ' l \ I | - * A
a r , e e { * : 1)
I)
VI du 1:
Tuoi tho X (tmh bang gift ) cua mot thiet bi co phan phoi mu :
E(X)<* f { x ) = Ae~*x ,>c > 0 ,A > 0
e/ P X > - \ , k > 0
XJ
f / Tim diem p h a n vi jc0 7 5 cua X.
Giai:
a/ F (X > 8 0 0 ) = P(800<A :<°o) = F (° ° )-F (8 0 0 ) = l - F ( 8 0 0 ) =
= 1 - (1 - e~Xx) = e-°'00125x80° = =0.3678
Y nghla la xac suat de tuoi tho cua thiet bi > 800 gicf la 36.78%.
Y nghla la xac suat de tuoi tho cua thiet bi nam trong khoang
[700 gid, 800 gid] la 7.36%.
e/ P
f r
*>*
x i ) " - ' KA’J
-A -
= l - ( l - « - '* Jr)= « - 'u = e •» = em-k =
- e» k
0 , jc<»
Giif co' dinh p, do thi dudi dai ra khi a T
C h n f:
62 Chifdne 2: Bien n g lu nhien (BNN)
[ _£
■x ' 2 'e 2 , jc > 0
day la ham mat do: / ( x ) =
0 , x < 0
co phan phoi la (r) vdi r bac tu do. Co ting dung rat nhieu trong ty
thuyet XSTK sau nay.
2/ Khi P =1, thi ta ki hieu dOn gian hdn: X e y ( a ) , a > 0 .
X e r (a r,/? = l) ,a r > 0 <=>Xe y ( a ) ya > 0 , cd ham mat do:
1
—— x* >e- x , x > A0
/(* ) = r(or)
0, x <0
ii = — => Pdu = dx ,
P
X -o °
j x ,a - ' ]e Pdx = “ j ( u p j a - lK - up du = p W “ =
x=0 ii= 0 11= 0
X = oo
b//j = E ( X ) = —y ~ ^ ° ] x ^ e ^<**.dat y= ^
r(cc)Pa 6
^= £ w = i
Ttfdngtir £ - ( x 2) = ^ | ^ = (« + l)^ fl 2
0, jc < 0
l
c/ fi = E ( X ) = a
v1+i
2 - 2
f 2) — r (V iY l
1 + 4
r
I P) -
ln ( l- p )
e/ Diem phan vi xp cua X ditoc xac dinh: x p =
a
- ke
11 Y = a X P e E ( A - 1), nghia la tpcm f ( y ) = = e-y
Chting m in h :
«=»
£-(aT2 ) = J XLe~udu= J J {u )fie^d u =
H= 0 «f= 0
I)
__2 - 2
=>0* = E [ x 2 } - E 2 ( X ) = a P r f. ^ r f. i V
< +P , < + /> i
e/ Diem phan vi: xp cua X difdc dinh nghla:
-a x^
& l-e p =p
P P
H
l - e ~ aXp =/><=> 1 - p = e~aXp <=>ln (l-/> ) = - a x P <=>
<^xp =
ln ( l - p ) P
a
4/ Y = a X P e e{X = 1) <=> / ( > ) = le ~ Xy = e~y
Chu y or > 0,/? > 0 va ham dong bien.
y_ p 7*
f v (^) = f x f1! - )
\<Zj p
1-P 1
= a P x P - le'-ax* V| P
1
f1! , trong do thay x= —V
P <a) <a>
66 Chtidng 2: Bien n g lu nhien (BNN).
e > '~Al Y
ddn gian cho a p , ta thay rang: e - b ** =e- y .
(/*-<) hi
va x ■P-i y
P =
_1
a M S 'li
Vay f y { y ) - e y <=>Y = a X ^ g e(A = l) ■
6.5. P h a n p h o i C a u c h y to n g q u a t: X g C (a ,0 ), a g R ,0 > 0
BNN X goi \k p h an phoi Cauchy X e C (a ,0 ),a & R ,0> O neu
co ham m at do:
1
/(* ) = , -oo < x < °°,a g R ,0 > 0
2 ’
x-a^
7T0 1 +
e ) j
. -
0 6
0.5- a = 1,0 = 4
0.4- 1 a = 1,0 = 2
a = 1,0 = 1
03: 1 a = 1,0 = 0.5
0 2 -#
D inh lv :
Gia suf X g C (a ,0 ) , phan phoi Cauchy tdng quat thi:
a/ Kiem chting la ham m at do.
b/ Tim ham phan phoi cua X.
Chifdng 2: Bien n g lu nhien (BNN). 67
du
/ = —[arctanii]
'= J 2^ _U f I + «2)
kO 1+ V /
V
I 0 ) J
n 1C
=- n = 1
n ~2 ~~2 n
>/ Tim ham phan phoi cua X
t —X X
, _ / -a
F(x)= j /« * = f d t , dat -----
2 'I 0
/ r —oo —oc
;n9 1 +
I « J /
x -a
x -a
^U = —[arctan a] e - arctan ---- H--- —
* (l + «2 ) *■ n Q ) 2
1 ♦ ( x ~a
= —arctan
n e 4
_ medx
HlcMA |
c/ medX= * <==> J f( t) d t = F [medx] = - <==>
/— \ \
x-a 1 1 ^ x-a
/■ ( * )= - arctan h— = —<=>arctan = 0 <=>jc-a 0 <=>x = o
v ' n \ e 2 2 e
68 Chtfdng 2: Bien ngau nhien (BNN).
xdx
d! E { X ) = \ x f(x )d x = \ r ( x — \\2 A
x --
tc6 1 +
V , e ) /
x-a r ( x 1 °°f _ 1 °°f {uO + a)du
dat —— = «» £ ( * ) = - J —-------------------- 7 ^ - — J
v i] ^ =0
(1+“2)
I 1 (u0+ a)du _ 1 “f 0 w</« adu
J-— 1
E(X)- * i (n V ) "* ( l + « 2j—oo | l + W2 j
adu
* (* ) = K »+ f = —an = a .
n
(1+“2)
OO OO
x zdx
e ( * 2) = \ x 2f ( x ) d x = \
f (
X ——oo U \ I2 > \
nQ 1+
V
I « JJ
lam tifdng tif nhif tren ta se thay co so hang
“r U
u2UU _ f
du 1
1 - du = °°, nen var(X) khong ton tai.
| l + W2 j
—oo -o c
(1+ “2)
Bay gid ta xet mot phan phoi curc ky quan trong trong ly thuyet XSTK.
. . P h& n p h o i c h u a n : X e N
6 6 0,// = const.
PhUn phoi cua dai lufdng n g lu nhien lien tuc X n h a n gia tri
_ (x - m) 2
tr e n R vdi h&m m at do p h an pho'i: f ( x ) = — t = c 2 a2
(TyJlTC
Chifdng 2: Bien n g lu nhien (BNN). 69
0 2 . -
hu y: J f( x ) d x =
—oo
O 15
(x-M)2
-- [ — ] = e 2 dx = l yo y
o 4 in jr*
°° j
lifa v&o | e~ * dx = >//r V
-4 4 8 10
^dri // = 2, cr = 3 ta c6 d 6 th i nhuftrdn,
rJ , = / i - a , , u 2 = M+<7
*<T>/2xe J
*.6.1. P h a n p h o i ci h u a n dcfn gian:
x e A^(//,«72) = > r = ^ — e W(0 , 1 )
Vi Du:
T e 7V(0,1), P[-3 < T < 1J = p(l) + p(3) = 0.3413 + 0.4987 = 0.84.
6.6.2. Q u i ta c 3 sigm a:
70 Chitons 2: Bien n g lu nhien (BNN)
12
10
-«-T B
6
a—GHT
4 -#-GHD
cu the n e u ta c o :
0 < Oi<g2 ==> max f 2(x) = -----—= < -----^ = = m a x f\( x )
x =m a 2yl2jce a x yjlne x=n
_ a
Chu y d hinh ve tren: 4 do thi cung co n =1, nhiftig vdi ba phtfcfng sai:
o \ =1, o \ =2, a \ =3, a \ =4, neu X*eN(n, o f ) thi ctfc dai cua cic.
ham mat do co thuf tu la:
maxf4 (x) < maxf3 (x) < maxf2 (x) < maxfi(x)
neu 0 < g\ « t\ « j \ < o\
D in h lv: Cho X e J V ^ u 2) thi:
a/ Med(X) = M-
b/ f.i(X) = E ( X) = /i
d cr2 (X) = var( X) = a 2.
Chufng m inh:
a/ H ien nhien.
OO OO - (x - n ) 2
— -----------
b/ E ( X ) = f x f ( x ) d x = \ x — = e 2ffl d x , dat z = -x ~ ^
_ <Ty]2jC cT
oo Z2 oo Z2 OO Z2
~ r= J ^ 2dz+ ^= | 2 = 0 + —jL= J <? 2 dz = V yf e r =
yj2 7 1 ^ V2 ^ _ i J lx
z2
vi | z<? 2 dz = 0 ly do M m dtfori dau tich p h a n 1 & h&m le.
Chifdng 2: Bien n g lu nhien (BNN). 73
2 OO _ Z_
= —j= f z1e 2 dz
■J2ic 1
_ z_ _ z_
lay tich p h an tCfng p h an « = z, dv = z e 2 dz=>v = e 2
Vay:
var(A") = -z e j e 2 dz
6.6.4. C a c h tin h
Cho X e D at r = ^ - ^ = > J e A r( 0 , 1 )
D at a = =
<7 O'
=> />[*, < X < x 2 J = P[a < r < 0 \ = $*£) - p(ar).
Vi D u l
T rong litong cua 1 loai san pham X co ph an phoi chuan vdri
/* = 10Ag,a = 0,5. T inh ti le nhiJng san pham co tro n g ltfctag tCf
9,5kg —>llA g .
G ia i
1 1 -1 0 ^9,5-10^
P \ 9 ,5 < x < \ \ ] = <p ~<P = p( 2 )-<p(-l) = 0,82
0,5 0,5
Excel: NormDist{\ 1,10,0.5,1)- NormDist(9.5,10,0.5,1) =0.82
Vi D u2
Thcri gian X (tin h b ang phut) cua m ot khdch h&ng chcr xe buyt
la b ien ngau n h ie n co p h an bo' chuan vdri n = 4 .5 , cr = 1 . 1 .
74 Chitons 2: Bien n g lu nhien (BNTM)
<P 0 ^ 0.45 = ^(1.65) => —— > 1.65 => .xq > 6.315
1,1 / 1,1
Trong Excel: NORMSinv( 0.5 +0.45) =1.65.
2/ Vao 2 so lieu
/i = 4.5 = x
jcj =4.5+l.l = 5.6, x2 = 4.5-1.1-3.4
<j=l.l = a„
♦ Bay gid tin h /*(3 .5 < X < 6 )
6I t d is t r I 0 , S 3, R |T d is t r I [ n j, U a ^ I , [j], 0
0.91366, luu vao o A
ANS
3 .5 [T D / 5 |, 0 , S 3 , R 1TZ>ZS7«|, [iP(|, U/VSl, [j], 0
0.18165, luu vao o B, U a s |, |T s T o 1, @
• Goi A-B: \RCl\, 0 , 0 , F I 1 * 0 , 1 , @ , 0 0 .7 3 2 . So san h vdi
k e t qua cua vi du trtfdc.
Vi du 4:
Xe TV j , tim moment tam bac k, va moment tam
{x-MV
f ( x ) = — 7— p 1<jl , ta da b iet E ( X ) = /i
(Jy]27C
(x-M)2
2 a2 dx
. u ^ E ( X - E X ) k -](* -/« )*
t oo y
d at (x M)- = y , uk = - *j = l y ke 2 dx
a yJlTU
♦ Neu k le: uk = 0
2 cr*
♦ Neu k c h in : «* =
yjln 4 ln 0
d at y 2 = 2 z ,
L *-loo k - \ k-1
u^ ^ 2 ~ T J — ? r * + M = c r* (A -l)!!
yfl/C * = & 2
r— k - 1 k
th a t vay: k c h in ==> (k- 1 ) le, H —
-> c o I — J so h a n g tic h , n e n
IV 2J
k-1
k-
m — ±0*2 2
fA -l^ ^ .
2 x-l=[k-2 ]--> co x= ----- so hang tich, nen
2 2
m- = J V ( 3 - l ) n = J V x 2 =2a > £
m5 = J p ( 5 - l ) ! l - J « * x 4 x 2 = S S J I
G ia i
.- 5
p [9 < a: < oo] = ^ ~<P = 0.2
\ <y
9 -5 4] 4 ■>
<P = 0.5-0.2 = 0.3 = > - = 0.85 =><7Z= 22.14
a
Be ket thuc phan nay ta xet them mot phan phoi nffa (loga chuan), c
tfng dung trong ly thuyet do tin cay rat nhieu.
VII. PhSn phoi ldga chuan (LogNormal), X g log N |//,er 2 j
(In*-/*)
e 2 a2 , x
Vdi ham mat do: / ( * ) = > 0
xa^2n
0, x <0
Do thi c6 cung |i =0 , duoi dai ra va dinh thap xuong khi tr 2 T.
78 Chifcfag 2: Bien n g lu nhien fBNNY v .
M+~
a/ Ky vong: E (X) = e
C htfng m inh:
Xem nhif bai tap
Ta co
X - 1 0 1 2
Y = X2 1 0 1 4
Suy ra
Chifdne 2: Bien n g lu nhien (BNN). 79
.I
Y 0 1 4
P(y) 0,3 0,1 + 0,4 0,2
a<7 -Jla
gi£n.
dao ham hai ve theo y, chu y cach lay dao h&m hop :
-^ * 2, - l < x < 4
Vi D u5: X \k BNN co hllm m at do f x ( * ) = 65
Chiftftig 2: Bien ngau nhien (BNN). 81
m a t do cua Y.
(l 3^
d H ay tin h P - < y < -
2 2)
d /H a y tin h P ( l< K ) .
e /H a y tin h P [ 2 <Y ) .
Giai:
Ve do thi Y = 2 X l
4 x=4
3
a/ Ta co: \ f ( x ) d x = \ - x d x = - — =1
-1 -1
65 3 x = -l
b/ H am m a t do cua Y: Ta p h an tich th a n h 2 khoang nhif sau:
• 0 < .y < 2 < = > -l< Jt< + l:
fx -fx
I 2yf2y - a 2yj2y f t
'fry .
65 2 ' E y ,
Tom lai: h am m a t do: #(>>) =
2 S , S 32,
63 2 ,
' = ---H-----= 1
65 65
3
2
-1+3V3
Hay: ' ( r r < ! ) = = \ M ^ y dy 260
—< AT2 = /» +P
2 V*. .V2
1
4_ "63" ft- ^ 1
65 130 ,6 5 , 130j
32 32
e / P ( 2 < F ) = i* ( 2 < r < 3 2 ) = J 3j> 1 rfy= “
65
Chtfdng 2: Bien n g lu nhien (BNN). 83
DL H am d a c trtfng
Mot cong cu khac de tin h ky vong va phucfng sai cua cac
BNN, ta cdn m ot cong cu kh&c, do 1&: H&m dac trung.
9.1. D in h nghia:
+00
+00 Ht+
M(t)= = \ e txf { x ) d x = e
a 2t2 a 2t2^
///+ , | fit+-
M l (t) = — 2 ' =(/*+<r 2 /)e'
dt
<r2^
/u+-
M " ( t ) = <r2 + eK t = 0 , Mfl ( 0 ) = <r2 + //2
Ta xet cac vi du sau, de tim ham dac trifng, sau do Sv ap dung dinh ly
tren de tim lai ky vong va phifdng sai cua chung.
9.2. C ac v i du:
Vi du 1: Chting minh cac ham dac triftig sau:
a/ X e iV ( 0 ,l) :M ( t) = £ ( f r f )= J etxf ( x ) d x = e 2
84 ChiftJng 2: Bien ngau nhien (BNN).
( v 2*2)
+°° M'+V
b/ X e7 v (//,o - 2 ) : M ( t ) = E ( ^ J = J etxf { x ) d x =
-----------> , * > 0
d X e r ( a, f l ) , ham mat do: f { x ) = r (cc)Pa
0, x<0
+°° j
thi Ham dac tnftig : M(t)=E[etX) = f etxf ( x ) d x =--------- —
V (1 -fit)*
1 - i I -£
k2 ) a e2 2 , jc > 0
/r\ r
/(* )= r 2 2
JJ
o. jc < 0
Ta co:
ChiTdng 2: Bien n g lu nhien (BNN). 85
\2 \2
X _____ t X _____ t_ t1
----- + tx = - -tx +—
2 yfl yfl 2
r \
x ____t
dat z = => dx = yfldz -Vay:
y/2 yfl
E- I t X \ 1 2
Eye j= j — - * J7 e- z 2 e 2? yJldz
P ij
= e 12 Je "^T
dz -=Z 2e J2? y fly fjr
=e2
JlTC
(x - m)1
b/Vdi X ~ ^ v |//,c r2j Ta co ham mat d6 : / ( * ) = < 2a 2
I
•»*N>
S)
( * - m Y + tx —fii = — f e z g r x~n a t '
-t(x-fi)
2a2 2 a2 KOyf2 V2 j 2
e^e 2
j e z dz [ay!2 ) = ^ '— =g^
K ) - o j2 n
00
c/Ham gamma: r(ar)= J i / a ^ e~udu , Vdi X er(ar,/?) vdi ham
mat do: / ( * ) = Y ( a ) p a
0 , jc < 0
86 Chifdng 2: Bien ngau nhien (BNN).
\ dx, x =— —Pu
p ) l-/fr
1 +0°
M(t)=----------- f P du =
r (a )0 * i 1 - p t)
1 r(o r)_ 1
J 1 Udu
( l - ^ ) a r (“ ) (l-^ f
d/ Ap dung dinh ly ta co:
MX = m ' { 0), t 7 j = M // (0)-|^M / (0)J , trong do:
+00
■+00 1 ■> + oo , X
I *2( -
e ^ 2 y</x:
yjln
Do
Chifdng 2: Bien ngau nhien (BNN). 87
+oo |
i.
dx =
—00 j l i t /l —2 1 (j_ 2 /)2
,U - .e
f Xk
r 2 (■*)= >0
2 2.r
K2)
M l
2
I2 \ 'V
= fy {y) = 2ky
K) .e^
1 2 ( k ,2 ,
y k x.ey
k
22.r (3 ) 1
B A IT A P
1 / Xac suat ban trung muc tieu cua mot khau phao la 0,6. Biet rang muc
tieu bi diet khi 3 qua dan phao ban trung. Goi X la so dan ban den khi
muc tieu bj tieu diet. Tim:
a) P(X=x) vdi x=3; 4; 5; 6 .
b) Tim E(X).
•w f ^ ' ' ' > r
2/ Gieo ngau nhien lien tiep moi lan 3 dong tien ly tuong (deu dan, doi
xung. dong chat....) cho den khi gieo dugc hai mat sSp thi dung,
a) Tim xac suat de so lan gieo nhieu nhat la 3.
j. \ TJ* v» r»in *ri t » n in n K i n k p n o c A lor> g J g Q (J q
88 Chifdng 2: Bien ngau nhien (BNN).
3/ Nang suat lua o mot d|a phuong la bien ngau nhien co phan phoi
chuan vai ky vong 42ta/ha va a = 3ta/ha. Tim xac suat de khi gat
ngau nhien 3 thira ruong thi co 2 thua co nang suat sai lech so voi
trung binh khong qua lta/ha.
4/ Kiem tra chat luong 1000 san pham voi ty le chinh pham 0,95. Tirii
xac suat de so san pham dat tieu chuan trong khoang tu 900 den 980.
)
5/ Mot vien dan co tam xa trung binh la 300m. Gia sir tam xa do la mot
bien ngau nhien tuan theo luat chuan voi cr = 10. Hay tim ty le dan
bay qua tam xa trung binh tu 15 den 30m.
. y 2 3 5
X
1 0,1 0 0,1
4 0,2 0,5 0,1
Tim luat phan phoi xac suat cua ham X+Y va XY sau do tinh ky vong va
phuong sai.
7/ Ba cong nhan cung lam ra mot loai san pham. XS de ngifdi thuf 1,
2, 3 lam ra chinh pham tifdng tfng la 0.9, 0.9, 0.8. Co mot ngifcJi
trong do lam ra 8 san pham thay co 2 phe pham. Tim XS de trong
8 san pham tiep theo cung do ngi/di do lam ra se co 6 chinh pham.
b/ Ucfc lifcfng so' cay co chieu cao tro n g kho an g tif 16m den
20m tro n g so 640 khao s a t do.
Chifrfng 2: Bien n g lu nhien (BNN). 89
20000
, lOOcx
9/ Cho ham m§t do cua BNN X nhi/ sau: / (x) =
0
10 / X la BNN co h am m a t do f { x ) =
a/ Tim k?
fl v 3N
b/ X et Y = 2\/~X , hay tin h P - < Y < —
2 2
kx , 0 < jf< l
11 / X la BNN co h am m at do f ( x ) =
0
a/ Tim k?
n
b/ X et Y = 2y fx , h ay tin h P - < Y < - P(l <Y)
2 2
12/ Cho ham mat do cua BNN X nhif sau:
2 (x -l), 1 < jc < 2
/(* )- 0
0 , x <1
0.4, 1 < jc < 3
13/ X la BNN co ham p h an p h o i : = 0.6, 3 < x <5
0.8, 5 < jf < 7
1, 1 <x
14/Co 2 lo hang, moi lo gom 10000 san pham. Ty le san pham loai I cua
lo thu nhat, thu hai tuong ung la 70%, 80%. Ngucri ta lan luat lay tfl:
moi lo ra 10 san pham de kiem tra (lay khong hoan lai). Neu trong 10
san pham lay ra kiem tra co tu 8 san pham loai I tro len thi mua lo
hang do.
a) Tim xac suat de lo hang thu nhat dugc mua.
b) Tim xac suat de co it nhat mot lo hang dugc mua.
2 (* + 2 )
0 <x <1
15/X la BNN c6 ham m at do / ( * ) = < 5
0
17/ Tuoi tho X (tinh bang nam) cua mot mach dien tuf trong may tinh la
BNN co phan pho'i mu. trung binh la 6.25, thdi gian bao hanh cua
mach dien tuf la 5 nam. Tinh ti le mach dien tuf ban ra phai thay
the.
18/Tuoi tho T (tinh bang nam) cua mot vai thiet bi trong mot he thong
dieu khien la BNN co phan phoi mu. trung binh la 0.2, neu 5 thiet
bj dUdc cai dat trong mot he thong dieu khien. Tinh XS de it nhat
van con hai thiet bi van con hoat dong den qua nam thtf tam trong
he thong do.
19/X la BNN co ham mat do phan phoi deu trong [0,11. Tim ham mat
do cua V=X2.
Chifcfng 2: Bien n g lu nhien (BNN). 91
20/ Mot lo hang gom 100000 san pham, trong do co 40000 san pham loai
II. Chon ngau nhien 2400 san pham theo phuong thuc co hoan lai de
kiem tra.
a) Tinh xac suat de trong so 2400 san pham chon ra kiem tra co khong
qua 960 san pham loai II.
b) Tinh so san pham loai II trung binh co trong 2400 san pham dugc
chon. Neu chon theo phuong thuc khong hoan lai thi ket qua thay doi
ra sao?
OO
2 1 / H am g a m m a :r(« )= J x a~le~xd x . Chting minh:
o
' 1'
a/ r
v2 ,
b/ r ( i ) = l
d r(a + l) = «r(«), a > 0 => r(/i + l) = /*!, «eiV
2 2 /Tinh chat ham gamma: r ( a ) = ( a - l ) r ( a - l ) . Chtfng minh:
nWyfjr
a/ r neu n le
n+l
i 2
b/ r —+ 1 1 neu n chan
2 J «
23/ Lay ket qua bai tren, chtfng minh: Vdi bieu thtfc qui nap sau:
/(* ) = — / ( * - 2 ) ,/( l) = 2, / ( 2 )= *
n
n
/T2
thi f(n) co the bieu diin la: / ( « ) =
f H ^
" + 1
2
92 Chifdng 2: Bien n g lu nhien (BNN).
n ( /.-I ) !!
r +1 /!£!/ /i /e
I2 it
Chtfcftig 3: C£c dinh lv gifli han. 93
Chiftfng 3
CA C DINH LY GlCfl HAN
I. M ot so' lo a i h p i tu tro n g x a c su a t
1.1. D in h n g h la
Cho X va day {Xi}, i = l;2;...;n la cac bien ngau nhien. Ta dinh
nghia mot so' kh£i niem hoi tu trong xac suat nhif sau:
a/ Hoi tu hau ch^c chan:
H.C.C
* X a P[ X„^ >X 1= 1.
b/ Hoi tu trung binh toan phifotag:
x n-!±->x « e[( x n- x )2j o
d Hoi tu theo xac suat:
„ P
‘n X <=> P [IX n - x \ > e \ -> 0 , Ve > 0 .
d/ Hoi tu theo phan pho'i:
• Rciri rac: X n, X , ca hai cung rdi rac co cung tap gia tri.
1.2. H pi tu th e o p h a n p h o i
Be phuc vu van de lam to£n n en d chuong 2, ta da de cap den
hai dinh ly gidi h a n (Poisson vk sieu boi). Thifc ra h ai dinh ty
nay la gidi h a n hoi tu theo p h an phoi. O day ta n h ac lai vi
khao sa t chi tie t hon.
N£u X e P ( A ) th i >7V(0,1).
Z = ^ A e N ( 0,1).
Va
Vi X e />(,!) th i E ( X ) = \a r(X ) = A , X e N^f i = A,<r2 = /l)
0.1:
0.08:
0.04:
.
0 0 2 -
0
-^-r- -i—i—I—■—■—r—i—|—i—r- i <»
10 15 20 25 30
n
e~*.Ak
Ta thay vdi A = 15, it = 0,30, do th i ting vdi pk = g an
k\
nhif do th i cua p h a n phoi chuan.
Vi du 1:
So' tai n a n lao dong tru n g binh trong m ot nam cua m ot nha
m&y la 16,5 vu. T inh xac su at trong m ot nam nao do co toi da
18 vu ta i n a n lao dong.
Giai:
Ta da b ie t fi = E { X ) = A , a 2 = var(X') = A =16.5
X-A 18-16.5
P{ X<\ %) = P Z = r- ,----- = P ( 0 < Z < 0.369) =
v ’ y y]A 716^5
= p (0 .3 6 9 )-p (0 ) = 0.144
Vi du 2:
96 Chitons 3: Cac dinh lv gidi han.
II. D in h ly L ia p u n o p .
N eu cac B N N { X j , X 2, - - , X „ ,...]c o cac ky vong hffu han la
2.2. D in h ly g id i h a n tr u n g ta m (h£ q u a c u a d in h ly
L iapundp).
Neu X l , X 2, ‘ ,X„ c&c BNN doc lap nhung co cung p h a n phtfi
giong nhau ttic: E { X i ) =/ i 1 v a r( X i ) = <T2 Vi = l,n th i:
k=n
a/ X = X x k — ■N j
k= 1
k=n
Z *k-nM
_ k = 1__________ F »TV( 0 , 1 ), nghia 1 &
b/ S m=
CTyfn
S z . Fs- [ x ) ^ l e 2 “‘
Trong thuc te vdi n du ldn (n > 30) ta co th e dp dung dtfdc
dinh ly gidi h a n tru n g tam .
2.3.Y n g h ia c u a d in h lv g id i h a n tr u n g tam :
X i , X 2 t" , X n doc lap vk co cung p h an phoi. vdi n du ld n ta
co:
k=n
c/ X = X X k ~ ! -
k= 1
k=n
S Xk
o2
d/ X = ^ --------- — —
n
C htfng m inh:
a/ Do chung co cung p h an phoi n en chung co ciing th a m so
dac tru n g vay ta co: a x = a 2 = - = a n = a va
■in, . um - = ? U = Um
" " " { o f +<7j + - + o j p ” " ” { ^ 2 }/ 2
0.20000
0.15000
a Series 1
0.10000
0.05000
0.00000
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21
H3: p=50 %
Hai hinh tre n (H1,H2) vdi p =15% g in 0 v& p=85% gan 1 nSi
bieu do tiforng ting lech tra i vk lech phai, khong giong
hinh chuong can, nen neu ap dung phan phoi chuan de til
gan dung se sai so ldn. Trong khi hinh 3 (H3) vdi p =50% cl
ta dang hinh chu6ng can, nen dp dung phan phoi chuan
dung d day, sai so se ra t nh6. Cu the ta c6:
t2
vdi f ( t ) = .— e 2 , t = ^ — , dung vdi moi diem x k .
v2/r y/npq
Ta chap nhan dinh ly nay.
Vi h6i tu theo phan phoi (Id tich phan tre n khoang cua hdm
mat d6). Vd vi the n6 cdn duorc goi Id gidi h an khoang.
C h h tn s m in h :
k-n
,rijf X e B ( n > l , p ) ta suy ra X = £ X k , vdi X k e B ( n = l , p) .
k =1
Vi X k doc ldp vd E ( X k ) = p, var(XA) = pq. TCr dinh ly gidi
jp
la n trung tdm ta co: Sn ------ »./V(0,l) , trong do
ti = E ( X k ) = p, var(X *) = <7 2 = p q M
IT,
Tf
( 55 —50 ^
1
Vay P[40 < S < 551 = <P = 0.7083.
p
I 6.7 J~<Pl 6.7 J
Ta co the ap dung ngay cong thtic :
\ r. \
k+h-np k-np
P[k < X <k + h]~ (p ~<P k=40, k+h=55, n=50Q
npq
V ~ 1v - v i 4 npq
a
(san pham phai kiem tra), p= 0 . 1 , q=0.9.
Vi du3: M6t k h a c h san nhan dat ch6 cua 325 khach hang
cho 300 phdng vko ngky 1 thang 7. Theo kinh nghiem cua
nhufng n&m trtfdc cho thay c6 10% khach d at ch6 nhifng
khong den. Tinh xAc suat de:
ta/ C6 dung 300 k h a c h h a n g den vao tre n de nhan phong.
b/ T a't cd cAc k h a c h den vao ng&y 1 thang 7 deu nhan dtfcrc
phdng.
G iai
I
a/ X e 5(325,0.9) c6 np=292,5; yjnpq = >/325x0.9x0.1 =5.4083
• Cach 3: Tinh xac suat cua phe pham, vi q—5% xac suat nho nen ap
dung Poisson, sau do ta lai thay X = nq = 50 > 15, vay ta lai tinh gan
dung mot lan nffa qua chuan. \
X e 5(1000,^ = 5 % ) « A : g jP(A = #i^ = 50)«>A :g Jv (// = <72 =50)
= NORMDIST(70,50,SQRT(50),1)-NC)RMDIST(40,50,SQRT(50),1) =
= 0.919.
Ta thay sai so ket qua cua 4 cach khong ldn lam. H
VI d u 5 :
Trong lugng san pham X (don vi la gam) do mot may tu dong san xuat ra,
co X g TV(100,1). San pham dugc doi la dat ky thuat neu trong lugng cua
no dat tu 98 den 102 gam
a/ Tim ti le san pham dat tieu chuan ky thuat cua may.
b/ Tim ti le phi ph&m cua no.
c/ Cho may san xuat 100 san pham, tinh XS co tren 90 san phAm dat ky
thuat.
Giai:
98-100
a/ P(98<X<102) = p \-<p = <p{2)-<p(-l) = 2<p{2) =
= 0.9545
Chtfdne 3: Cac dinh IV gidi han. 105
Ta co the ap dung BDT nay cho moi BNN khong tuy thuoc vao dang
phan pho'i nao ca, nghla la ta khong can biet qui luat phan pho'i cua
BNN.
Chting minh:
Gia thiet cho |je-/z|<fa7<=> f i - k o < x < f i + k c
r oo fl-ka fl+ka oo
<t2 = £ '[ ( A :-//) 2] = \ ( x - f i ) 2 f ( x ) d x = ] + j + | >
-o o -o o fi-ka fi+k<r
fi—ka oo
- fl—kff 00
\X -d
<k \ = lq>(k)
•k=2
2<p(k) = 2^(2) = 2x 0.47725 = 0.9545 > 1 — L. = 1 - —= —= 0.75
4 4
•k=3
2^(3) = 2<p(3) = 2x0.49865 = 0.9973 > 1 — = 1 - —= —= 0.888
9 9
Vi du 2:
Cho BNN X co |i=8, a 2 =9, chtfa biet phan phoi xac suat cua X, nhiltig
hay danh gia hai xac suat sau, nhcf vao BDT Chebychev.
a/ P ( - 4 < X < 20).
b/ P ( \ X - 8 |> 6 ) .
Giai:
a/ P (- 4 < AT<20) = P ( - 4 - 8 < X - 8 < 2 0 -8 ) = P (|A :-8| < 12 = 3*) =
Chifcfag 3: Cac dinh lv gidi han. 107
1_
< 1- 1-
4
Vi du 3:
Cho BNN X co |n=5, a 2 =0.16, chifa biet phan phoi xac suat cua X,
nhifng hay danh gia ba cach tinh xac suat sau nhd vao BDT Chebychev.
a/ P ( 3 < X < 7 ) .
b/ P(2<A T<8).
X ^ + X 2 +..... + ^ 9 _
c/ P 3 < — ------- --------------- < 7
\ X -5 | 1 AT- 5 2
=P =P < — = 5 > l - ^ r = 0.96
2x0.4 0.4 0.4 0.4 5
b/ Tuong tir P(2< X < 8) > 0.98.
d XL + X 1+..1.. .^X1 = -
9
c 9 x 0.16 0.16
E ( * ) = 5 ,v a r(x ) ----- =
Vi du 4:
108 Chitong 3: Cac dinh IV gidi han.
Biet rang Xj co cung phan phoi p.=16, a 2 =1 va chung doc lap, chitehjB
phan phoi xac suat cua Xj, Nhd vao BDT Chebychev, tinh hai he so a, b
i=12 >
trong bieu thtfc sau: P «a << Y
X Xj <b > 0.99
x i <b
i=l
Giai:
/=12
Da t x = X x i
i=i
E ( X ) = 12 x 16 = 192, a 2 = v a r ( X ) = 1 2 x l = 12
_2
/»(| AT- 192| < £*) = 1- = 1— —, ta chonede :
£ £
\ - ^ T > 0.99 o £2 > 1200 => £ > 34.64 . Vay
e2
P(\X - 192| <£■)<=> iP (19 2 -34.64 < X < 192 + 34.64) <=>
/*( 157.36 < X < 226.64) <==> a=157.36, b=226.64
Bay gid ta dvfa vao BDT Chebyshev de chting minh hai dinh ly quan
trong sau, cdn dtfdc goi la hai dinh ly cua luat so" ldn.
4.3. Dinh lyChebyshev (con dtfdc goi: Luat so' ldn Chebyshev).
Neu day X 1, X 2, - - , X „ , .... la cac BNN doc lap tifng doi va deu co
phitong sai nho hcfn mot so' C, thi vdi m6i £ >0 ta co:
( 1 n t n
lim P - I x i - - I E X t <£ = 1
n —>°° n i=1 n i=l
(1 "
-m I * (hoi tu theo xac su a t)
Kn i=l J
Day noi len stf on dinh cua gia tri trung binh X quanh gia tri trung binh
cua ky vong —
f 1 " ft ^
v"/=i ;
Chtfng minh:
Ta se thay vai tro cua X, |i va a 2 trong BDT Chebyshev:
Chifdng 3: C£c dinh IV gidi han. 109
Um /> <£ = 1
n—»«> « i=l
Day noi len stf on dinh cua gia tri trung binh quanh gia tri cua ky vong.
4.4. Dinh ly BernoulU (con dtftfc goi: LuSt so' ldn Bernoulli).
Neu f la tan suat xuat hien cua bien co A trong n phep thuT doc lap va p
la xac suat xuat hien cua bien co A trong moi phep thur do , thi vdi m6i
e >0 ta cd:
Um P ( \ f - p \ < e ) = l
BAITAP
1/ Mot lo bong den co 10.000 bong, trong s6 do co 4000 bong 110V.
Lay ngau nhien 10 bong. Tinh xac suat co:
a)3 b o n g ll0 V .
b) it nhat 1 bong 110V.
2/ Mot vien dan sung tnicmg ban trung may bay voi xac suat 0,001. Co
5000 khau ban len mot luat. Nguai ta biet rang may bay chac chan bi
ha neu co it nhat 2 vien dan trung. Neu co 1 vien trung thi xac suat hi
ha chi la 80%. Tinh xac suat de may bay bj ha.
3/ Mot may san xuat san pham, xac suat tao phe pham la 0,005. San xuat
1000 san pham. Tmh xac suat de co 1 phi phdm; khong qua 2 phe
pham. Tinh so phe pham trung binh khi san xuAt 1000 san phAm.
0,7. NSu trong 100 vien dan do co dung 80 vien trung thi dugc thucmg
1 tivi, co 50 vien trung thi dugc thucmg 1 catxet. Neu co tren 80 vien
trung thi dugc 1 dong h6 tuong, neu duoi 40 vien thi phat 50 ngan
dong. Tinh xac suat cua cac bien co
a) dugc thucmg tivi.
b) dugc thucmg catxet.
c) dugc thuomg d6ng ho tuong.
d) bi phat 50 ngan dong.
5/ Trong lugng cac san pham la mot dai lugng ngau nhien voi trung binh
50g va phuong sai 100g2. San pham dugc dong thanh lo, moi lo 100
san pham. Lo co trong lugng tren 5,1kg la loai A. Tinh ty le lo loai A.
7/ Cho BNN X co |j=8, a 2 =9, chtfa biet phan phoi XS cua X, nhtfng
hay danh gia hai XS sau nhcf vao BDT Chebychev.
a/ P ( - 4 < X < 20).
b/ P (|A '-8 |> 6 ).
8/ Cho BNN X co p.= 10, ct2 =4, chiTa biet phan pho'i XS cua X, nhifng
hay danh gia hai XS sau nhcf vao BDT Chebychev.
a/ /» (5 < A '< 1 5 j\
b/ /»(|a :-1 0 |< 3 ).
c/ /»(|AT-10|> 3).
d/ Tim c: P (|X - 10| > c) < 0.04 .
9/ Cho BNN X co n=5, ct2 =0.16, chUa bie't phan phoi XS cua X, nhiftig
hay danh gia hai XS sau nhcf vao BDT Chebychev.
a/ P ( 3 < X < 7 ) .
b/ J>(2<X<8).
112 Chitong 3: Cac dinh lv gidi han.
Xi +Xy + ■ , +X9
c/ P 3 < —1 ^— <7
v
Biet rang Xi co cung phan phoi vdi X.
10/ Biet rang Xj co cung phan phoi |J=16, ct2 =1 va chung doc lap, chib
biet phan phoi XS cua Xi, Nhd vao BDT Chebychev tinh hai h€ stf
i=12
a, b, sao cho: P < I X i < b >0.99
i=l
11/Biet rang Xi j = 1,10000 co cung phan phoi deu trong doao
1 1
va chung doc lap, chtfng minh:
2 2
/ 1=12 1
p x = I X i >500
i=i 300
12/ Cho ham mat do cua BNN X nhtf sau:
6 x ( l-x ) , 0 < * < 1
/(* )=
0
a/ Kiem chtfng la ham mat do.
b/ Tinh P { f i —2<r< X < [ i + 2<r), so sanh ket qua vdi dinh ly
Chebychev.
0<x<5
13/ Cho ham mat do cua BNN X nhtf sau: f ( x ) = 5
0
a/ Tim ky vong, phtfdng sai cua BNN X.
b/ Kiem chtfng dinh ly Chebychev cho k=2, k = 3.
Chtfcfng 4: V£ctcf n g lu nhien (VTNNV 113
Chtfcfng 4
VECTOf NGAU NHIEN (VTNN)
Trong thtfc te, m ot BNN chtfa du bieu d iin cho cuoc dori nhieu
he luy, ta phai dung nhieu BNN hay con goi la vector n g lu
n h ie n , ttfctag ttf tro n g to&n cao cap, do la ham nhieu bien.
\Y yi Y2 yj - yn P(X)
X \
Xl pn Pl2 Pu ... Pin p ( x l)
X2 P21 P22 P2j P2n P M
X = Xi, Y = yj va ^ Z Pij = Z Z p ( x i ^ j )= 1
i=i j=\ ,=i j =i
VI du:
\ y yi y2 P(X)
x \
Xl 0,05 0,30 0,35
X2 0,45 0,20 0,65
P(Y) 0.50 0.50 1
114 Chifcfng 4: Vectd ngau nhien (VTNN).
1.2. P h a n p h o i le
• P h an phoi le cua X:
f dp [ x „ y j ) = f . P \ X = x „ V = y l \ = P[ X = x, \ = p ( x l ), « = l ,m
y=i m
X Xi x2 ... Xi ... Xm
Px p { x x) P( x 2) .. p ( x . ) . ■ P ( Xm)
• P h an pho'i le cua Y:
Y yi y2 ... Yi - Yn
PY /> U ) p{yi) -p(yj) ••• p{y. )
1.3. P h a n pho'i co d ie u k i£ n .
P[X=xi,Y=y ,] P[jcf , v , l ----
) = 1, „
yi )
V '
/ xi
v7 P[X = X| ] />(*;)
Chu y: Do dieu k ien day du cua x£c suat, n en
=1
V
1.4. K y v o n g v e c to r n g i u n h ie n (rcfi ra c)
Cho (X, Y) c6 p h an phoi P[X=Xi, Y=yj] = pjj vk Z = <p(X,Y) thi
ky vong:
Chufdng 4: Vectd n g lu nhien (VTNNV . , H5
m n
E(Z) = E[<p(X,Y)] = Z Z <PiXi,yj)P(Xi,yj)
f=l 7=1
♦ Ky vong c6 d iiu k ie n cua X vdi dieu kien Y = yj
m
Y= y; =Z **/>v / y j ) = z * p ( y y )
1=1
Day 1^ h am hoi qui X theo Y.
{% = * /.
= Z yjp
j =i ^ y
Day la h am hoi qui Y theo bien X.
• Ta co cac ky vong hop sau:
♦ E x \^E ( / ^ ) J = E ( ^ ) »lh$t vay g(X) la ham cua BNN X, ta da co:
= 1 / Z . p ( y/ x ) p x ( * ) = 2 >
.y J'
tiTOng tif ta cung co ket qua ky vong hop:
* Ey[E{X/Y) Y E(X)
VI du 2:
\Y 0 1 P(X)
X \
0 0,15 0,25 0,40
1 0,30 0,30 0,60
POO 0,45 0,55 1
0,25
/>[AT = 0 /F = 1] =
0,55
0,30
p[Y = 1 /AT = 1) =
0,60
Vi du 3:
Mot hop co 2 san pham xau va 3 san pham (sp) tot. Lay!
lan, moi lan 1 san pham.
1, neu lan 1 lay difdc sp tot
D at X =
0, neu lan 1 lay difdc sp xau
[ 1, neu lan 2 lay difdc sp tot
Y=
[0, neu lan 2 lay difdc sp xau
a/ Tim phan phoi dong thcri cua (X, Y).
b/ Tim phan pho'i le cua X, Y.
G ia i
Co 4 trifcrng hop:
P[X=0, Y=0] = P[X=Q].P[Y=0/X=0] = - . - = 0,1
5 4
P[X=0, Y=l] = P[X=0].P[Y=1/X=0] = | | = °>3
\Y 0 1 PCX)
X \
0 0,1 0,3 0,4
1 0,3 0,3 0,6
P(Y) 0,4 0,6 1
l» [(x ,^ )e B]= j l f ( x , y ) d x d y
B
1.2 H am m a t d o p h a n pho'i le cu a X, Y
rlai bien:
P z ( z ) = X P( x, y, z)
x,y
Ba b ien lien tuc:
oo oo oo oo
/* (* ) = J { f(x,y,z)dydz,f y ( y ) = J f f(x,y,z)dxdz,
—oo —oo —oo —oo
oo oo
f z 00 = j \ f ( x , y , z ) d x d y ,
118 Chtfdng 4: Vectd ngau nhien fVTNNV
Phan phoi le mat phang 2 chieu, trong kh6ng gian 3 chieu: Rdi racQ
2.3 H am m a t dp p h a n pho'i co d ie u k i$ n
Giong nhu x£c suat cd dieu kien:
Rdi r?c:~ f K z ) = y ) ~ y { % , z) - *
m , { y j . - 5 'f e . ) - ■
Chtfdng 4: V6ctd ngau nhien (VTNN). 119
vi c6 T L r [ [x' yY z } = i
x y \ J ,
2.4. K y v o n g c u a h a m v e c to r n g lu n h ie n (lie n tu c).
2.5. K y v o n g c o d ie u k i$ n c u a BN N lie n tu c ( d ly
t h u y e t Wotag q u a n s e d e ca p c h i t ie t hcfn)
• E ( X / y ) = Jx . f ( x / y ) d x = 'i,(y) la ham h6i qui X theo Y.
• E(Y / x)= $y. f ( y/ x) dy = '¥(x) la ham hoi qui Y theo X.
/ x , y )1= »ff z . f (\ z/
• e (\ z/ ff;■ ffx{ Yx (x
/ x , y j) * = U ' y ', zy )) dz = 'Y(x,y)
Ex [E{Y/ x ) Y E{V)
e y [ e {x/ y ) Y e (x )
* E x [ x .E (r/x j \ = E ( x . r ) , co the md rong bieu thtic 3 nhif sau:
= \\xyf(x,y)<bcdy = E( XY) ■
XY
120 Chtfdne 4: Vectd ngau nhien (VTNN).
2.6. Stf d o c la p :
in
Hai bi§n co A vk B goi 1^ doc lap n£u:
P ( A n B ) = P( A) P( B) , Tuong ttf ta dinh nghia cho 2 BNN X,H
doc lap neu f ( x , y ) = f x ( x ) f y ( y )
vk luc do ta c6:
P[XeA,YeB]= jj f ( x , y ) d x d y = \\ f x { x ) f Y {y)dxdy =
A xB A xB
( V )
= f fx (x )d x Jfr(y)dy = P [X nA ]xP[YzB )
Y 1 2 3 P(X)
X
0 0.1 0.25 0.16 0.51
1 0.15 0.22 0.12 0.49
P(Y) 0.25 0.47 0.28 1
aJ Lap ban g p h an phoi xac suat cua th u n h ap , cua gidi tinh.
b/ Thu n h ap co doc lap vdi gidi tin h khong?
c/ Tim xac su at lay NN m ot ngtfdi c6 th u n h ap tti loai 2 tr<5
len.
dJ Lap ban g p h an phoi xkc su at cua th u n h ap cua nam , tinh
tru n g b inh th u n h ap cua nam .
Gi&i
a/ B ang ph a n phoi xac su at cua th u nhap:
Y 1 2 3
POO 0.25 0.47 0.28
Bang p h a n phoi xac su at cua gidi tinh:
X 0 1
PCX) 0.51 0.49
Chifcfng 4: V6ctd ngau nhien (VTNN). 121
iL Z
i v ,» . i "
/ * l « l - ]/(* )■ )» — l * - i C I * - £ - » : ? -W s >
X H
0
a/ Tim m at do cua X vk Y.
b/ Tim malt d6 c6 d iiu kien cua Y vdi d iiu kien X=x.
d Tim m at d6 c6 d iiu kien cua X vdi d iiu kien Y=y.
d/ Tim h^m hoi qui cua Y theoX.
e/ Tim h^m hoi qui cua X theoY.
G iai
=- J eudu = e~x
U = -X
JC=oo JC=oo M=oo
/* (* )
\2
(1 + j0
d/ E ( Y / x ) = ] j / y ( ^ ) r f F = 'F(x) = J,J = u e ud u = -
Chtfdne 4: V6ctd n g lu nhien (VTNN). 123
e/ E ( X ! y ) = X \ x f J x A d x = y (y)=* J x (l+y)2
x=0 *=0
*=0
«=~ U1 _» du
= (1 + J')2 f x 1e~x^l+y^dx = ( l +y ) 2 j'
jc =0 „ i0 (i + j ’)2 (I + >) (1+ ^)
Vi du 3:
Cho ham mat do dong thcfi cua BNN X, Y nhtf sau
kxy2, 0 < x < y < l
f{x,y) =
0
a/ Tim k?
b/Tim f x { x ) , f Y ( y ),
f v{ y\ *)> f x (x I y)
(\ 1^
c/Tinh P —<Y X = -
V
2 4/
l")
d/Tmh P r Y < — 3
X =—
I 4 4J
e/ Tim h am hoi qui cua Y theoX.
f7 Tim h^m hoi qui cua X theoY.
Giai:
x=l y=l x=l jc (l-jc 3] ,
a/ 1 = k | J xy2dxdy=k J ------------dx —— => A: = 10
x= 0 y = x x=0 "
0 < jc < 1
0<y <1
*= .v x=y
/ r M = j f ( x , y ) d x = l 0 { xy dy = 5x2y 2 = 5y 4
jc=0 jc=0 x=0
124 Chiftfng 4: Vectd n g lu nhiSn (VTNN).
0< x < l
b/
fx(*)= I f { x ^y)dy = ~ J [x1 + ^\d y = ^-(i+ 2 x)
y =o ,y=(A Z ' /
0 <j ><2
X=1
J
x= 0 ' x=0
+oo
c) ky vong cua X: M ( X ) = J x f x ( x)dx.
—oo
d) l \ X > ¥ ) = JJ / ( x , y)dxdy = k \ d x ] { x 1 + ^ y y
x>y 0 (A '
(mien lay tich phan la mien dam phan dtfdi hinh ve )
1 y=2 ( \
e) P( X + Y > 2 )= |j f ( x, y)dxdy = k \ d x \ r 2+ | U
x+y>2 0 j»=—Jtr-t-2 ^ '
(mien lay tich phan la mien dam phan tren hinh ve )
Cau f, g xem nhtf bai t|p ■
con the hien qua cong thtfc: cov(X,F) = — £ (*/ —jc) (_pf - >>)
Chtfng minh:
1/ Dat a=E(X), b=E(Y), cov(X,Y) = E [ ( X - « ) .( F - A)] =
= E [ X Y - b X - a Y + ab] = E ( X Y ) - b E ( X ) - a E ( Y ) + E(ab) =
- E { X Y ) - b a - a b + ab = E ( X Y ) - E { X ) . E { Y )
cua no.
21D ata/=E(X/). cov(AT + X 1, Y) = E ( * + X 1 +
= £[((A --«)+( x - « / )).(y -4 )]= £ [((J f-« ).(r-4 )+ (A --a/ ).(F -i))
4/ var(X + F) = E [( X + Y ) 2 J - [E ( X + F )]2 =
= E [ X 2 + 2 X Y + F 2 J- [ E (X ) + E (F )]2 =
=E [ x 2y i E ( X Y ) +E[Y2Y [ E ( X ) f - 2 E ( X ) E ( Y ) - [ E ( Y ) f =
8/ De chtfng minh dieu kien can, ta chu y rang E(X2) =0 thi X=0. Thi
vay theo dinh nghia cua ky vong cua X2 la:
i=n
0 = Z xfPb Pi = P(X = xi ) > 0 ==> xfPi = °» V/’ => xi = 0 •
i=l
Bay gid chuyen sang chtfng minh dinh ly. Vdi z la thtfc ta cd: ky vong
cua mot BNN khong am la mot so khong am.
0 < £ ^ [(A r - £ ,(X)) + z ( F - £ ( F ) ) ] 2 j= (*).....khai trien ttfOng tif nhu
= a E ( Y 2) - ( E ( Y ) f = a v ar(F ).
Chtfdng 4: Vectd n g iu nhien fVTNNV 129
9/ var *— + J L
{<T(X) <T(¥)J 2(l +r<X ' y » >0
Ta biet var(X) > 0, VA”, con bay gid £p dung:
var(X + F) = var(X) + var(F) + 2 cov(A\ F)
= b d E ( X Y ) - b d E ( X ) E ( Y ) = b da (X ,F )
( i-n Xi=«
.') .
i=n \ i=n j-n
♦ (P" Z «**/ = <7 i «/»i. i «i»/ = Z H ai a} °
11=1 J <i=i /=i > »=1 y=l
dac biet neu cacYi la doc lap thi
( i=n \ f i=n i=n i-n
♦ <7* X aiYi =<* Z aiYi* X aiY
<i=i y v *=i i=i »=l
vi <7 (Yi,Y j ) = cov(Ff ,Fy ) = 0, Vi * j
^i =/i i-n i= n J = n
♦ <T I « ,!/. I «,I7 = 1 Z “/ Cyff (•'c l',).
ki=l 1=1 y *=1 7=1
^1=1, l=#l 1=1* i=n
♦ <r Z aiF/’ Z c/F« = X .ai ci<* (Yi’Yi)='L*iCi o2 (Yi ),
w=1 *=1 / *=1 i=l
neu Yi la doc lap vdi Y j, * * j .
130 Chitong 4: Vectd n g lu nhien fVTNNY
Vi du:
Tinh he so ttfdng quan cua hai BNN: Xi, X2 cho trong bang sau:
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
X, 7 -2 1 -5 3 -2 1 -2 0 1
x2 5 -1 -7 0 10 4 -1 0 5 3
Gidi: \
Bang tren la gia tri cua Xi, X2 , con xac suat tifng diem thi deu nh<
1
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 :
X! 7 -2 1 -5 3 -2 1 -2 0 1
X2 5 -1 -7 0 10 4 -1 0 5 3
49 4 1 25 9 4 1 4 0 1
25 1 49 0 100 16 1 0 25 9
A
Xl x 2 35 2 -7 0 30 -8 -1 0 0 3
E(Xi) = ^(7-2+l-5+3-2+l-2+0+l) = 0.2
E( X \ ) = - ^ (49+4+1+25+9+4+1+4+1) = 9.8
E( x \ ) = ^ (25+1+49+0+100+16+1+0+25+9) = 22.6
var X 2 = e {x \ } - \ kE X 1 ^ = 19.36
Chitong 4: Vectd n g lu nhien (VTNN). 131
c.v(AT,r) = * ( * , * ! ) - ( « ■ ) ( « » ) =o
366
yjv a r (A j). var(AT2 ) yjvar( A | ). var( X 2 )
J2J
ill
j?
*
i
i
I £x,yi
rX Y ~
M
M x , - x f z(r,-r f v
Trong do: x t = —AT), y t = ( l / - F ) , ta dinh nghia:
1
M rn2 rn n . M rn2
1/ Ma tran ttfdng quan la doi xting.
2/ Cac phan tuf tren dtfcfng cheo luon bang 1, do cong thtic he so ttfdnj
Z (* f- * ) ( * ,- * )
quan: rxx = - — ------------ =1
•JZ(Xi-X) Z ( x , - x )
3/ Neu cho C (X ) ta co the tim /?(AT).
V i d u 1; Vdi vi du tr e n p h an 3.2
a/ Tim k.
b/ Tim h am m a t do rien g cua X,Y.
Chtfdng 4: V£ctd ngau nhien (VTNN). 133
Tim P X e , p Ye
#'2
y =1
_ 2 (3 -x )
f x ( x )=r J ( 4 - X - 2 y)dy =
,y=0
0 < j; < 1
JC=1
/ r W = | \ ( 4 - x - l y ) d x =^ - - l y
Xe ' 2 ^ r2 ^ 11
=- J ( 3 - * ) * =-
x= 0
Ye =| J =|
* y =0 V Z / 3
l y = -1
x=-
' 2 2 2
i/ P Xe n< F e 0, = - } dr | ( 4 - x - 2 j ) r f j = ^
x=0 >>=0 40
1
n p Xe n F e 0, * P X e 0, \xP Y e
° ’l °’2
X=1
J
--n
*=0 3 13 j —q y 30
134 Chitons 4: Vectd n g lu nhien (VTNN).
x -0
E ( flt) = l
y=0
' 2f(r2yM[
37 ,„v 4 ( 1 3 ^
var (X ) = ----- ' JL" ---- , v ar(F ) = ----- —
v ’ 10 15, 450 V } 15 1,30,
x=\ y- \ 2 j
E ( X Y ) = \ xdx { - y ( 4 - x - l y ) d y = -
jc=0 >»=0
13 -1
c o v ( * ,r ) = - - - -
450
37 -1
450 450
Ma tr a n hiep phuong sai:C(X)=
-1 71
.450 900.
k_ 1 -0.0267
Ma tr a n he so tUorng quan: R(X)=
-0.0267 1
V. Vector c h u a n n h ie u c h ie u
5.1. Vector c h u a n h a i c h ie u
D in h n gh la:
Cap VTNN (X,Y) lien tuc co p h an pho'i chuan 2 chieu, ki hi§u
neu chung co h am m a t do don]
thcri:
1 -i
/(*,> > )= --------- /“ r * 2
l7t(Tx (7y y j \ - r
f
1
2 2^
i
1
*A H _ 1. \ x ~ Mx - 2 r X ~MX y - M y
VU +
>?
X-r1
s?
1
1
1
1
I
\ y
D in h l \ : Cap (X,Y) lien tuc c6 p h an phoi chuan 2 chieu
(X,Y)e N[^nx ,n y ,<T\,<T^,r^ c6 h&m m at do dong thcri:
Chifdng 4: Vectd ngau nhien (VTNNY 135
f(x,y) = e 2
2acrx cry ' J l - r ‘
( r
2 r "i2 1
1
rdi q - X —2r x ~Mx y-M y y-M y
+ A**)
l —r L °x L J[ ay J [ ay J y
\
a co cac k e t luan sau:
a/ flx,y) or tre n th a t sU la ham m at do xac suat.
d /P h a n phoi le: X & N ^ f i x i <r^ va F e TV^/z^o-2 j.
zl P h a n pho'i c6 dieu k ien X/y va Y/x cung la cac ph an pho'i
;huan, cu t h i n h u sau: ^ /e j va - ^ / e
trong do:
C h tin e m in h :
136 Chitons 4: Vectd n g lu nhifen fVTNNY
-1 x ~Mx x ~Mx
exp —r h i - ' 1)
2jvcjxGy v l —r‘ 2(1 - r 2)
exp ( x~Mx) 2
f(x,y) =
r^ 2 n 2o
-1
exp y-My - r ^ r { x - M x )
sjlnO y'Il-r2 2(1 ~r2)o i
(x-Hx j
exp (*)
r^2n 2o i
a/ \\ f ( x , y ) d x d y = l = \ f ( x ) d x \ f ( y ) d y = 1x1 = 1,
Bay gicr xem lai tif bieu thufc dau (**) th a y ra n g x,y doi xting
vdi nhau va ta lai b a t dau qud trin h tif dau, lam tuong tif nhtf
tre n cho b ien y ta cung th u dtfcrc: Y e /V [//2» j
Chitong 4: Vectd ngau nhien (VTNNY 137
vdri
=> V x e
o f = o f ( l - r 2) va fa = / / 2 + r — .
V / OT|
Vay ham m at do cd dieu kien:
. •
T' . /■«t3-
fv(y/x)= V -'-r, * ,Y ' ■ , * 9 ,T fapp j.*
: - cl ■ ' ^ -■*'•$
• •* : ."»
d/ cov(A ',F)= =
/T v
\2
-1 X ~ flx
-r
y-/Jy
202 2(1—r2) °X °y
\
f
Dat z =
-1 X ~ flx
-r
v , y fly ,
va t= ------—, ta co:
( l - r z) V L <*x J L °> J)
H I r2 2 ''
2_ 2
ill
cov (x,r) = r2 .tz + r(TxGyt2 \e dzdt -
In
138 Chtfdng 4: V6ctd ngau nhien (VTNN).
aw{X,Y)=- \ t 2e 2dt
cov ( X , Y )
rffx°2> _ _ ro xo y = c o v (A l, F ) =>#■ =
2n G XG y
8 ^ 6
5.2. Vectcf c h u a n h a i c h ie u to n g q u a t
D in h n g h ia t o n s a u a t 2 c h ie u : Cap (X,Y) lie n tuc co
phoi chuan 2 chieu e N fa ^ o ^ , co h am m a t do
thori:
V o iJ Q(x,y)
f(x,y) = ^-
2e
L 2
(V S )
Trong do dan g to a n phuong xac d inh duong:
Q{ x, y) = o n { x - / i l )2 + 2 o n ( x - v l ) ( y - n 2) + o L2{ y - ti2)1
rtf la tri tu y et doi cua d inh thtfc cua m a tr a n sau:
V 1 <r12
o 12 o 22
Chtfdng 4: V6ctd ngau nhien (VTNN). 139
phifdng sai J.
-1
V 1 a 12 ^11 0 12 rV
<X12 O22 Ol2 022
-i
> a 12 o il o 12 i of - r O’, 0"2
M - —ro , g2 of
y 2
N
n
i
i
Bay gid the 4 phan tuf (<Tj = <7X,(T2 - G y ,lix = /ix ,/i2 = //>,)cua ma tran
vao dang toan phifdng d tren ta cd:
140 Chitting 4: Vectcf ngau nhien (VTNN).
r'J Q(x.y)
2
In
-1 x ~flx y-My y -fly
exp -2 r
2naxcrt.\\
x,Vi - r 2(1- r 2)
5.3. Vector c h u a n n h ie u c h ie u to n g q u a t
D in h n g h ia t o n s a u d t n c h ie u :
Bo X = ( X t, X 2,..„X„) lien tuc co ph an pho'i chuan n chieu
€ Nh ]), co ham m at do dong thcri:
Q ( X i , X 2 ,...,X „ )
J
f ( x u x 2,...,xn ) - e 2
(J2n]
Trong do dang toan phuong n bien xac dinh duong:
j = l,# i. Vay ta co the viet lai ham mat do dong thdi nhif sau:
111 Z
vdi 2 khoi bien: ( x ,, x 2 ), va /i = Ml . I
12
= thi:
iMij .Z 2 1 £ 2 2
a / * ,e )> x i e n (/ i 2, Z 22 )
Va co cac phan phoi dieu kien nhif sau:
b/ X/ 2 G N [ ^ X \ \ . 2 )» /1x x G )’
5.5. B ie n d o i tu y e n tin h v e c td n g l u n h ie n
Cho X = (X ,, X 2, X n )g , A— J ^ M nxk >ta noi rang
F = (F ,, Y2,..., F* ) = AT.^e Mlx* (*)
lit vecto n g lu n h ien qua ph6p bien doi tuyen tin h bori m a tra n
j =b __
A. Bade bieu d iin : Yt =YU = ]T X lsasi, i = l,k
C= 1
142 Chifcfng 4: Vectd ngau nhien (VTNNY
Dinh lv:
Gia stf vectd NN X = (Ar1,X 2,...,^/i)G M\y.„ co ky vong :
E ( X ) = ( E ( X l ) , E ( X 2),...,E{X„))<=Mlx„, vk ma tr a n hi$p
s=n t-n t= n
=E
s=l v=l J=l t= \
's= n \ r t= n
=E T { X l s - E ( X l s)}asi . Z { x u - E ( x u )}atj
Vs=l y v/=l
s= n t= n
=t t -^(A T 1s )}{AT„ - £ ( X „ )}>„■«* =
Chitons 4: Vectd n g iu nhien fVTNNY
j SSR 143
Vi d ul:
X = (X „ J f 2 )e iv (/< ,[o-# ]) = JV(/< ,C (X )),v d i fi = (l,3 )v 4 m a
i -l
tran hi$p phifdng sai: C ( X ) = 2
-I 3
2
2 -1
Bay gid qua phep bien doi: A = , Y - X A thi:
-3 5
Y = ( r „ r 2 ) = (2*1 - 3*2 , - * ! + 5 * 2 ) •
a/Tim ham mat do le (Xj), (jc2 )
/ \
Vi> f x ,
x2
b/ Tim ham mat do dong thcfi f Xx,Xi
d Tim vectd ky vong cua Y
d/ Tim Ma tran hiep phifdng sai cua Y
d Tim Ma tran ti/dng quan cua Y
f/Tim ham mat do le f Y (j>j) va f y A y i )
2x3
144 Chtfdng 4: V6ctd ngau nhiSn (VTNNV
f \ r \
Hai ham mat do sau: f x *2 f x\ , Sv tU lam.
l* lj ' / v
/* i
I X2j
12 2
b /d e t[C (A :)]= “ , C - 1(X ) = -^
2 4
f ( x „ x z )= 1 - eipl- U x - A C - ^ x - v f X
( M ¥ \ 1 J
12 2
2 4
- £ { “ (*»_I)2+4(*>->)(x2-3)+4b - 3)
x , (* !• * * )“
f xk.l,>"2
1
exp ~ ^ { 12(*1 _1) +4(jc1 - 1)( jc2 - 3) + 4(jc2 - 3)
w n
Ta cung co the tim lai dang quen nhtf:
r x - f t 12 2)
1 y-to
-2r x - th T y - M i
-1
trong do:
_1
r= _ l _ =J ± -1 12 1
VlV3 2 V3 2(1—r2) 11 2 ^ x lx V 3 \ ll ffS
^ X, , X2 (x l ’x 2 ) -
exp * l- l +
* 1-1 * 2 ~ 3 *2 ~ 3
11 s s
2 -1
d E ( Y ) = E ( X ) . A =/i A = [l 3] = [-7 14]
-3 5
ChiTcfng 4: Vectd n g lu nhien (VTNN). 145
d/
N» | I—
i
107
37
1
1 1
2 -3 ‘2 2
c (y ) = a t c ( x ). a =
-1 5 1 -3 5 107
3 81
. 2 2
Ta cung co the tinh trUc tiep bang nhting cong thtic d tren, vl du:
(F,) = ( 2 X x - 3 X 2 ) => Zs(Fj) = 2 E ( X i ) - 3 E ( X 2 ) = 2 x l - 3 x 3 = -7
var(F1)=4var(X1)+9var(X2)-12cov(X1,X2)= 4 x l+ 9 x 3 -1 2 x |^ =37
107
-107
1
v37x81 18>/37
■C(F)=>A(F) =
107 -107
1
18^37
V37x81
exp ' U + 7 )3
s tik y i 2x37
2
exp
2x9
146 Chitong 4: Vectd n g lu nhien (VTNN).
107
37 - 324 214
g' C ( Y ) = de,(C ) = f . C -= _ L
107 214 148
81 ;i
-107 -1 -5994
trong do: r =
18>/37 2(1- r 2) 539
1 _______ 1_______ __ 1_
2 ^ ( 7 i<T2 \ l l - r 2 I n x y f y j x 9^ J l - r 2 7/rV ll
VIdu2:
2 -
»
a ma tran hiep phifdng sai: C ( X ) = - i ,
3 3
‘ -1 2
2 3
2 1 -2
lay gid qua phep bien doi: A = 3 -1 -1 , Y=XA.
1 2 3
\l Tim ham m at do le / ( x j), / (x 2) va f x (x3)
“ H 2xV2 ^’ Va
^ eXP' 2x1
(* 3 +1)
2 x \[2
148 Chifdng 4: Vectd n g lu nhien (VTNN).
56 12 -10
12 135 12
[c w ]-*
-10 12 68
/ ( X, ,* 2,x 3 ) =‘3 _ r « p { - - |[ * - A ] C 1 \ x - r f
{ M M 1
56 12 -10
[ x - n \ C l [ x - n f = { x - l t) - ^ - 12 135 12 [x - M ]T =
103
-10 12 68
2 2
+135(*2 - 2 ) +68(x3 + l) +
+24(x, - l ) ( x 2 - 2 ) - 2 0 ( x , - l ) ( * 3 + l) + « 4 (* 2 - 2 ) ( x 3 + l)}.
-1
56(x1 - l ) 2 + 135( x2 - 2f + 6»(*3 + i f +
2 06
[■Jin) V l 0 3
+24(*i - l ) ( * 2 - 2 ) - 2 0 ( x , - l ) ( * 3 + l ) + 8 4 (x 2 - 2 ) ( x 3 + l) } j
2 1 -2
c / E ( Y ) = E ( X ) . A = / i A = [l 1 -1] 3 -1 -1 = [7 -3 -7]
1 2 3
d/C(Y) = A r C ( X ) . A =
1 -- 1
3 2
' 2 3 f '2 1 -2' ' 78 23 -34'
1 2 1
1 -1 2 1 3 -1 -1 23 98 69
3 _ 3 “ 6
-2 -1 3 1 2 3 -34 69 142
1 2
Chiton g 4: Vectd ngau nhien (VTNN). 149
exp b i-? )2
' ^ 7%
1 (>>2 + 3 )'
exp
2x98/
(^3 + 7 )i
2x142/
f r„ r 2,r3 ( y i ' ^ y 3 ) =
VI. H am c u a c a c v e c td n g a u n h ie n
6.1. Trufofng hcfp n h ie u c h ie u rcfi ra c
150 Chifdng 4: Vectd ngau nhien fVTNN).
Z=2X-Y+5
1 8 7 6
2 10 9 8
Pij
Suy ra
Z 6 7 8 9 10
Pz 0,05 0,15 0,1 + 0,2 0,2 0,3
J a c o b i:/ = 4 * 4
D («,v)
Vdi ba b ien ta c6 ham m a t dp x£c su a t dong th d i la:
D(x,y,z)
trong do Jacobi: J -
D(u,v,rv)
VI d u l
X,Y d o c la p co cung h am m at do f x { x ) = e~X >/ y (.v) = e~}
Chitong 4: V6ctd n g lu nhien fVTNNY 151
Nhti lim ue =0
V=1
4xye
/ ( * .* ) =
0
b/ Tim h&m m at do cua Z = J x 2 + Y 2 , fz(z) ■
G id i:
a/ M ien lay tich p h an lik p h an tti vo h a n th ti n h a t
fx = rcoso
Dung to a do ctfc:
r=oo
= J i/e Udu = - e "(ii + l) =1 (dung tich p h a n tting phan)
r=0
\u = x + y x = \ { u + v) !
D at => |j\ = —, suy ra ham m at do
[v = x - y
y = \ ( » ~ v) 2
1 1 1 J0<«+v<4
trong toa do mtfi: / ( n , v ) = 2 X2 0 _ 40’ | 0 < « - v < 2 0
0
+Tim f u ( u ) :
! V = « j
v = -u + 4 , |
1/ 2 < « < 10 =>/>/(«) =f — dv - —
Juy ’ v = -«J 40 10
3/ u< 0, « > 1 2 = > /l/(« ) = 0.
+Tim f v ( v ) :
«=v+20
2v + 20 v + 10
1/ - 1 0 < v < - 8 = > /^ ( v ) = J =
M——V
40 20
h =- - v
•*— r +
T 4i | 4 1
(10 + v)2
1/ -10 < v < -8 => Fv (v) =
20
2(10 + v ) - 2
2/ - 8 < v < 0 = > / y ( v ) =
20
156 Chifdne 4: Vectd n g lu nhien (VTNN).
(2-v)2
20 - - --------------------
y2
d Ham m at do cua bien — .
n
dJ Ham m at do cua bien x ~ Y ^ n •
Giai:
a/ Ham phan phoi FY (j ) la xac suat cua diem (£j ,£ 2 >•••*£«) rc*i tron8
qua cau:
Chitong 4: Vectd n g lu nhien (VTNN). 157
»'=" xf
"~2 2
r- r
r= y \ln __
x^(^|»^2’*"” ^«-l Wr d^n-ld^n-2“'d^l ~ J e 2 r”
r=0
f « \ n Oh- 1=2x 2 2
4 ,-1 = °
4,-2=“
tieu thtfc nhu thuoc n. Tinh C _. ta dung tinh chat ham phan phoi:
158 Chifdng 4: Vectd n g lu nhien (VTNN).
^ \ —-1
Fr ( - H = 1= Cm' J <T 2 r"~'dr = C „r " V
r =0
v u /|A % = J T l r * +1' , Ae TV
0 V 2 ,
2
r=y\fn r
F y (^ ) = - J e 2 r" 1d r ,
^ r-1 r=0
22
12
lay dao ham theo y d hai ve de difdc ham mat do (y>0):
' (^ )2 '
v/l-1
fr(y) = (w s ) 4~n =
-i
rl - 12*
ny_
■Tn n- 1 -
2 V2w n—1 -
n
ri ^ IIV2
yfln yjn
f v{ y) =
&
\« -i
yjln / 1 "
n lyfnx
12,
JH A
22 <2
n n -1 nx nx
n 2x s T r 1 "T
f y i (*) = n j) f‘ r\i)
22 . 2)
2 * x n-I x n~l e 2
/,( * ) = n -l n
/i
2 2 22 r
,2 j
T o n g k e t c a c k e t qua ta co:
1 *=” 2 f
0 < x = — ]T -//) , x la p h a n p h o i ch i b in h phifdng.
cr2k=l
B ie n H am m at do
/ r- \ « - l n y2
W » * 2
II
>
II
U J
f--'l - £
f ( ~\ x e 2 (C hi b in h phifdng)
z 2 =*
v '" ,5 r
(f)
/> r \ nx
n ] ------
Y2 = £ - * * J _ ,J «
M ' H l ) f
n
n r -
U J
x2
2
si
„
ii
T
N
V
22r
,2 ,
nx
(n\ -1
C hu y: Tuf f ^ (* ) =
\*>/ r
UJ
Chitons 4: V ectd n g iu nhien (VTNN). 161
ta se tim difdc phan phoi Fisher: Fnm (x) = —nr, xem d phan sau.
A
m
VI. P M n p h o i Xn (ch i b in h phvfcfng)
C6n difcrc goi 1& khi b in h phuong. Cho n BNN doc lap
Xj (j = l,2,...,n) co p h a n phoi ch u ln X j e Khi do dai
, T(x) = J tx e~*dt
n 0
n
22 .r(
2
Be th a y p h an phoi xl
xuat p h at tif phan phoi chuan, ngifcfi
, n
ta cdn dinh nghia: X e Xn X = Y , X f , vdi X i doc lap
l
Xj e TV(0,1), c6 d6 th i (H I), ta th a y or vl du 5 vdi fi = 0,<r = 1.
vdi n du ldn, do th i co dang dap can xting trd lai va nhif the
no lai trd ve h am m a t do co p h an phoi chuan
xl— vdi f i , a k h a ldn va do cao dinh cua do th i
'jl+a2U—I=L +-r —
2a2 'Jl+O2 , du = .
a ay/2jr
e J e 2 dv = r - —
V1 + cr2 v i + ff2
Ham mat do cua T theo dinh ly:
+» ( '- « r
2 1
n2
(t-uf
+u2 \l\+o21
7 1 2 a2 i 202
----- e du
1 (fin <t2;t
1 2(l+q-2) = 1 ( +0 ^)
2 1
\ j du 2:
Hay chtfng minh: Neu X x e n [h i ,(t 2 j va doc lap.
Giai:
Trtfdc tien ta da co ket qua d chtfdng BNN nhtf sau:
Qujtfng 4: Vectd ngau nhien (VTNN). 165
of
Tuf X 1 g A r ( / / i , < 7 12 ) = > ^ 1— ^ - g TV 0,
2
=> ATj + * 2 +... + A„G TV + //2 + ...+ //w,(Tj + <T2 +...+ <J2 j
♦ Cung theo ph6p b ien doi bien so :
g n [ h \ , 0 \ ) , X 2 g TV|//2,<t2 ) doc lap ta co:
♦ Cung theo phep b ien doi bien so' cho phan phoi chi b inh
phtfcmg, vk p h an pho'i Poisson, ta co hai k e t qua sau:
X gP (A 1),F g P (A 2) d o c la p ta c o :X + F g / >(A1+ ^ 2)
X G ^ 2 (r),F e # 2 (s) d o c l a p t a c o : * +Y Gj^2 (r + s)
Hai tin h ch at n&y c6 th e md rong cho n bien doc lap.
C htfng m inh:
♦ Ta chting m inh cho trtfctag hop Poisson. T h at vay:
166 Chtfdng 4: Vectd n g lu nhien (VTNN).
r l x +r = m > f , 'f ■
(f0 i! 1=0 '■ ("-*)<
/= »e- W + ^ ) j j e-*2A”- ‘ „1 ,
~ ~ / 7TT~ , ~ , 2- ^2
1=0 ,! (w- 0 ! w! w! 1=0
g-(^l +^ ) ( 3 , 3 \»
= -------------— ------ — , nghla la X +Y e / ’ (A j+A j) ■
fT=X+Y(t )= j f x (u)du
D a tI = ]( f - u { r l) e f 2 U 2 1 du, t - u > 0
----U—t
L = / 2^ j ( t ~ . ) du., dat v =
u=0
-1 -1
e \ 2yf\“ j t 1 -“ tdv =
«=0 *'
r s >
'r 'i- .'
-1 t s
e 2V 2 2 > J ( l - v 2 ) Vv2 dv = ey 2'A 2 2 " J fie
«=0 2 ’ 2j
Cuoi cung the vao ta co:
ChiTdng 4: V6ctd n g lu nhien (VTNN1 167
f r = x + Y ( 0 - ~ T 7\ V2 ’ 2y
r -
*% [iM ll H U H -)
r +s
v*v
r £±£_ji f _ o
—--------- A 2 'e'- 2',ttf c X +Y e ^ 2 (r + s)
r+s
r +s
2 'r
«=' u(a~l ) - -
f T U)= f -5---- < -« du
r (b)eb
u=t u (J-U)
Tinh rieng: / = J u^a 0 ( t - u f b~l >e 0 d u -
«=0
168 Chtfdng 4: Vectd n g lu nhien fVTNN).
D at - = v
e
/r^ r(«)tf»r(b ) # ePf/" r («)r (* )'T(a+b)(P+b ~
ve phai chinh 1& p han phoi T e T(a+b,0)
7.2 D in h lv t i 2 p h a n p h o i lie n tu c
X=(Xj, X2) la VTNN co ham mat do dong thcfi : f x ( x \>xl) J*
X
Y = —- . Khi do ham mat do cua Y dtfdc xac dinh bdi:
fy(y)= f t a l
U= JC2
Bat- 1 l
=x?=n
D {u,y) 0 1
x2
D i x l ’x 2) 1 -xx
x2 x\
= J l * 2 |/ x 0 * i . * i ) * 2
—oo
C ach khac:
suat cua diem (Xi, X2) rdi trong mien to den, mien thoa man: < y,
is- f
Chtfdng 4: Vectd n g lu nhien (VTNN). 169
a chia thanh hai mien X 2>0 va X 2< 0, nen mien lay tich phan dtfdc
:hia thanh hai mien.
fY[y) = \\fx {xVxl ) dxldx2= JJ / v ( x1’x2)<&1<&2 + JJ /x (* 1 » * 2 )<M c2
D Xj>0 ot 2<0
*2
d
Dinh ly: Ti so m = F = — co phan phoi Fisher-Snedecor vdi
zi
m
(n,m) bac ttf do va co ham mat do:
f n +m '
'a '
, x >0,
Jt-0
n m
\2. 2
m
trong do z ^ la phan phoi chi binh phifdng vdi n bac ttf do, z L ^
phan phoi chi binh phifdng vdi m bac ttf do.
170 Chtfdng 4: Vectd n g lu nhien rV TN N \
Chtfng minh:
Biet ham mat do f x (x) tim ham m at do f Y (y) vdi Y = — •
, M
x^2 *e 2
-
xi, = ---- ’ * > 0‘
it
2
n -nx
Xn (/UC)^2 1
Vay 2 {nx) = n±— y - J
n Xn (n
n 2\2 j t
m -m x
-i
Xm (mx)\ 2 ~)e
Ttfdng tif vdi bac m: — —» / ? (mx) = m —
m Atm
>nt m
m at
2^2 ' r
v*/
Bay gid ap dung ket qua cua dinh ly tren:
F = —^ . Khi do ham m at do cua Y dtfdc xac dinh bdi:
X2
oo
fy ( > ') = I \xi \ f x {yxi'>xi)dxi • Dac biet neu X l5 X2 doc lap thi
f r ( y ) = \ \ xi \ f x l (yxi ) f x 1 (x1)dx2
Chiftftig 4: Vectd n g lu nhien (VTNN).
fv{y)= \x f£ (m x)dx =
o — m
It
n A - }mX
(jw*)U j e 2
n m dx
-f* n
0
jC2)
12 )
2h!r M
L2 J
\ -y™ -m x
-i
T in h r ie n g : I— J jc (ynx) e [4 H dx ~
0
m , |
n — 1 |«o (| —----1
n+m
I\ _±(ny+m)
-x . ,
-1 I - I 2 ') t X 2 2 dx
= ( y n )l 2 )m
0
x , 2« 2</ii
Dat — (/iy+m) = u=> x = , dx = ■
2 ny + m ny + m
/i+m 1, n+m
OO I ---------
K 2 J e -u ( _ 2 d u _ '
\* ny + m { ny + m ,
0
/i+iw'j
m n ( y n ) K"2 - . IJ iwi f -
n + m
~ 2~ )
fY M = n m ny + m
( M \ V
„ Jtl
172 ChiTdng 4: V ectd ngau fthi£n rVTNNY
r n +m
,( H ( # ' ;•
\m )
fy{y)- r /I tti
V4 / Y n y (”
*1 + — )
m
V U !. P h a n p h o i F is h e r - S n e d e c o r Fn m
xl
Ti so: F„ . co h am m a t do:
Xin
m
n +m V
\ ,2,
H
<*> = (n+ m ^
'n ' m ) \m ;
f w, ^I 2 J
,2 , 1 + --- Jt
\ m J
Khi « —»°o, m —>oo, h am m a t do n ay tie n ve chuan, dieu njty
giong n h a p h an phoi chi b in h phufcfng. Do th i (H 3).
F n ,m — = 1, <72 - » oj
« > 5, <T2 ( f „ J = v a r ( f U 2 « 2 (» + m - 2 )
• ' n{m-lf(m-4)
TrUcfng hcrp dac b ie t khi m=n:
Chifdng 4: Vectd ngau nhien (VTNNY. 173
V id M :A 9 (1 M )= X ^ 5 ) = i ^ =#J838
Chinh vi the bang tra E chi tham chieu vdi a nho g in 0, con
vdi a lorn gan 1, ta dung cong thtic tre n dd tinh.
Chting minh;
ta se chting m inh i ?( „ ,„ ,( /a ) + F(„,„) ( / i - a ) = l . Trong do
Var: 0 < a < 1. T h at vay theo dinh nghia ta co:
n +m
t=fa r
m
dt-a.
n tti
r r 2 (T )
v m y
Neu bieu thtic tre n dung thi:
n+m
f \ /m\ dt-\-a
/=o r n |„ n+m
—r — /
UJ
R a v o ir f ta r ta t r = — = /I
ta can kiem chting:
174 Chifdng 4: Vectd n g lu nhien fVTNNV
m 1 ~2~J,
1 + ----
m V , n xj
sau mot vai phep bien doi thi viec kiem chtfng se d l dang thay:
5)I I - ) f - f i l i i "
fftj
= 0.
m +n f m+n
I I 2
V«J
V^y F {n,rn) i f a ) + F (m,n) (/l- c r ) 1^ h a ng so. Bay gid cho
8.2 D jn h ly : Cho X e Fn m , th i
a/ E ( X ) = - ^ - - > l ,
m -2
U, 2m2 (n + m - 2 )
b/ v a r(A j = ------- ------------—,
n(m -2)2(m-A)
Chtfdng 4: Vectcf n g lu nhien (VTNN). 175
X= oo JC = o o
x.x
dx= J dx
( n+m' n+m
x=0 f x=0
" X
1+ — ) 1+ — X C~2~
< m m
dat [ 1 + — x = y => x = ( ^ - 1 ) — , = — d x . Vay
{ m ) n m
X= oo y=oo _ n+m
,2 .
dx= j y L v - i ]n-
f n+iw^
*=0 y =1
n X1
fi1 + — I 2J
v w ;
' y=l
1
dat —= h => dy = - y l du = - u 2d u , thi
y
n+m
rM\ - +i y=o° -
— I2
v«>
J y i, - . if ) * -
>=i
n
^ N"+l«=0 f— V i -|-i
m
n
“ 2 “ r h 2
S- " > H=0
176 Chifcfng 4: Vectd n g lu nhien (VTNN).
B , rf—-i
N -+ 1
rm , n
" I 2 ' Be -----1,— hi
2 2
' f
m \|2- + l (i*0
n ) \« >
n +m m
M\ n+i r
f nt
Vay E ( X ) =
n K2 2 -K M
m \ n;
M .r
U J U J
m
r - - i x n-r„ «
tti
n
2 _ w
m m \n m _1 nt - 2
-1 -1
v
b/
.T "
/ \ /m\\
r 1-/*1-^ -
UJ r UJ
x=0
JC=oo
' yV=1
=\ \ '
! i..»
f \—HZii=0n f ----
n+m
- +1) f Yi+1“=1 f - " 3 l I" 1
l-«
^ )2 fi 2 <'(-t/du)=l—} J IT2 \ \ - u ^ 2 + )du
\v n ') u=11 u ' vv n J «=0n
'
, n +m ( n „
d o ------------- + 1
2 12
r*+2^ fm
---2>r —+ 2
—
(m) 2 „ fm #1 ^
5+2
m >2
r ^2 ,2 j ,
Be -
M
ra ^
+
1
1n '
U J <2 m +n
w+ m^
; + 1r 5 - j l r [ ; + *
V ay:£-(x2) = .“ J / —
v«y * U, r r w+ i« n
2",
x - +1 / \2
m r "-> /__ m (« + 2)«
/I / (m -2 )(m -4 )
2
m z \(w+ 2)1
n I(m - 2 ) (m--4)
2m1 (n+m-2)
v a r ( x ) = £ ( x 2) - £ 2(x ) = — ^ - ^ - - —
l I n ( m - 2)(m-4) U - 2 J „(m- 2 ) 2 ( « - 4 )
IX. P h a n p h o i S tu d e n t I„
9.1. Vi du :
J?
Giai;
X u Z la hai BNN doc 12p, thi Xi, X 2 = cung la hai BNN d6c lap,
f r ( y ) = \ \x 2 \ f x l {yx 2 ) f x 2 ix 2 ) d x 2 =
nx\
,/ S r f
doi bien t = [y2 + wjjt2 , ta co :
f r ( y) =
f#* + 1 n+1
n- 1
f t 2 e (dt = 1+*-
H+l n
V w rr 1+ -
V-6/ It
9.2. D in h n g h ia p h a n p h o i S tu d e n t Tn
r r
t a do vk h am m a t do: f T (x) = 1+ , do
n
yfitjt.T
(t)
th i la (H2) day 1& h&m c h in theo x n en do th i doi xting vdi
r
true tung. Ta c6: Tn e t ( n) ------
Be th ay p h an pho'i /(#i) xuat ph&t ta p h an pho'i chuan, ngadi
ta con dinh nghia:
X e *(«)<=> X = - ^ L , Z e TV(0,1), Y e £ vdi Z, Y doc lap.
n> 2 ,/i(r„ ) = £ ( r „ ) = 0
a/ E(X) = 0.
180 Chtfdng 4: Vectd ngau nhien (VTNN1.
n
b/Var(X)=-
n-2
C htfng m inh:
b/ Var(X)= £ (X 2) - (E X )2 = E (X 2 ) - 0 = E (X 2 )
rf— 1 _
V 2
I = e ( x 2 )= J x 2f Tn(x)dx = I* * 1
n n
yfivi.T
u.
/= ^ . A f2x2 I * — ] dx =
n
yfnn.T
'! ) •
n+l
f = r ' t= r 3, i/ k 2 dx
n
Vwr.r t= \
w+ 1
t=°o 3 (n +1
1= j V V i j K . V * - <£c =
yfim.VI ^ I '=1
Chtfdng 4: Vectd n g iu nhien (VTNN).
'i»+l^
«r y-t
- - 2) ”T{nr ] y^ v
I (1-y 2 ><fy= l j (l-y /f
'Jjc.T
J r
dung tmh chat: r(ar) =(or-l)r(ar-l), T( \ = yftT
(„n *\ «-r
nr(‘'#i+l^ «rf»+r1., - 1 --1 iy.r
1= Be - , - - 1
I 2 , UJ U J 2 I
2 2 .
4 tc.T V*.r M r fw+1) 7^.
UJ I 2J 1
«
Var(X)=
Be( v „ v 2) = (1-JC)(V2_1) d x ,
x=0
tich phan nay hoi tu khi Vj > 0, v2 > ® (xem nhtf bai tap ).
10.2. Binh lv:
a/ Phan phoi beta co ham mat do:
/ w = r ( v , ) r > 2)
0
b/ Ky vong: _
= E (X) = v\
v i+ v 2
VyV2
d Phutfng sai: var ( X ) = a x = ------ 2
(vl +v2) ( v ! + v 2 + l )
Chtfng minh:
00
a/T a nhd lai ham gamma: T (# )= ^ e~xdx, g > 0 ,
182 Chitong 4: Vectd n g lu nhien (VTNN).
E l n M = J ( c s ^ 2l'>-1' ( c o s e f 1' - 1*
r^ i+ v j) '
Dat cos 0 = yfx , ta thu dUOc:
r (*'l)r f o ) = U - - ') ( ! _ ^ ,
r f v i + i 'j ) o
ve phai chinh la dinh nghla ham beta:
M f (0) = n ^ L E h i l ) = _ j _ V ),
V I r (^1+V 2+1) f (Vl) yl + v 2 1
(n ]
(Vi+V2)
10.3. V i du:
Gia suf X = ( X l , X 2), vdi (X x, X 2) doc lap va
X ,e y ( a ) , X 2 <=y(b)
X
Y = (Ij,F 2), vdi Fi = — t ^ -> F2 = X j+ X 2 . Tim ham mat do
Xi + Xi
cua Yi, Y2.
Giai;
184 Chiftfng 4: Vectd n g lu nhien (VTNN).
X1 + x 2
I* 1 = y \y i yi y\
\x i = y i - y \ y i -yi. W i
J 2 = x l + x2
Vi doc lap nen:
f x ( x 1 >X2 ) = f x x (x\ ) f x 1(x l) =
(a-tf (b-l)
r w B\ A IT A P r
1/ Cho bien ngau nhien hai chieu (X, Y) co bang phan phoi nhu sau:
\ y yi yi
X
Xl 0,18
0,08
X2 0,22 0,16
X3 0,16 0,20
Xac djnh luat phan phoi bien cua tung bien X, Y.
2/ Nguai ta tien hanh 3 thi nghien voi xac suat thanh cong cua moi l£n la
0,7. Tim luat phan phoi dong thoi cua cap bien X, Y vcri X la s6 thi
nghiem thanh cong, con f la so that bai.
20 , , 40 60
X
10 X . ;!■ & ■ , 0
20 2X X X
30 3X X X
Xdc dinh X va cac phan phoi cua X va V
4/ Luat phan phoi ddng thcri cua sd ldi ve mau X va so ldi due Y cua mot
loai san pham nhua 6 mot cdng ty cho boi
0 1 2
X
0 0,58 0,10 0,06
1 0,06 0,05 0,05
2 0,02 0,04 0,01
3 0,02 0,01 0,00
Hai
\
bien mX va Y co doc lap khong?
r
Tinh xac suaty de tong cac loi ve
r \
mau va loi due Ion hon 4. Neu ta biet tren san pham co 2 loi ve mau
thi xac suat de khong co loi due bang bao nhieu?
5/ Hop viet gom 8 cay bao gom: 3 xanh, 2 do, 3 vang. Lay hai cay
bat ky trong hop. Goi X la so" cay viet xanh, Y la so' cay viet do.
a/ Tim phan pho'i xac suat cua cap (X,Y).
b/Tim xac suat i >[(A,,F )e A], A la mien +y <lj.
c/ Tim cov(X,Y), suy ra dieu gi?
d/ T inh e&c xac suat: / ( 0 , l ) , / y (0), /r (l)>
so sanh / ( 0 , l ) vdi tich /Y ( 0 ) ./y ( l) suy ra dieu gi?
e/Tlmh M ( l X Y 2 - X 2y ).
a /T in h P ( X < 1 , Y = \).
b/ T inh P (X > 2 ,F < 1 ).
c/ T inh P ( X > F ) .
d/ T inh P ( X + Y = 4). T inh h am hoi qui Y theo X:
E(Y/
6-x-y
, 0 < x < 2, 2 < ^ < 4
J
f ( x , y ) =< g
0
T inh P( \ <Y < 3\ X = 2).
0
a /T im f x (x), f Y (y)-
b/ T inh P ( X > 2).
c/T im f x ( x) , f r ( y ) y f z (*)•
f \
(1 1 1
d/ T inh P - < X < ~ , - < F , 1 < Z < 2
U 2 3
23/ X, Y 1& h ai BNN doc lap co phan phoi dong thcri trong
hinh vuong
a/ Tim k.
b/ Tim ham m a t do cua U=X2 va V=XY.
Xj e N ) , chting minh:
190 Chitong 4: Vectd ngau nhien (VTNNV
' o’2
a/ X e TV M*—
n /
v
b/w =-?I ( x - f i ) 2 s z z W = Z i
aL
d u = - ^ - Z ( x / - / / ) 2 g ^r2 (« )= * «
O’ 1
(«-l)S2 1 —\2
d /V =
<T2 a2
0
a/ Kiem chting f(x,y) la ham mat do x£c suat.
b/ Tim ham mat do le cua X, Y.
Chitong 4: Vectd npftn nhien fVTNN). 191
d/ Tinh i» ( x 2 + F 2 < l)
33/X, Y, Z la ba BNN doc lap trong do X, Yco ham mat do phan phoi
. . \2z, 0 < z < l
deu trong [0,1]. Con Zco ham mat do: h(z) =
0
Tim ham mat do d6ng thcfi cua (T=XY+Z ).
35/ Cho ham mat do dong thdi cua BNN X, Y nhu sau
kxy2, 0 < x < y < 1
/( * ,> ) =
0
a/Tim k?
b/Tim f x ( x ) , f v (y),
192 Chiftftig 4: Vectd n g iu nhien (VTNN).
1^
d/ Tinh P ( F < —
3 X =—
I 4 4J
a/ Tim k?
b/Tim f x { x ) , f Y {y)y
fr(y\ *)» fx (x I J7)
fl 1^
c/ Tinh /» —< F X = -
\2 2/
f v 3 __ 0
d/ Tinh /» F < — X = —
I 4 2J
37/ Cho ham mat do dong thcfi cua BNN (X,Y) nhif sau:
—(x + 2 j) , 0 < x < l, \<y<2
io
a/ Kiem tra day la ham mat do.
b/Tim ky vong cua BNN g ( X , Y ) = - ^- + X 2Y .
>r->! A- • -
41/ Gia suf thcfi gian suf dung cua cac goi thtfc pham chtia trong thung
cac tong trong nhieu nam (ham giam theo thcfi gian) la BNN co
ham mat do xac suat la:
e , 0<x
/(* )- , x la bien thcfi gian.
0
a/ Kiem tra day la ham mat do.
b/ Coi Xi, X2, X3, dai dien thcfi gian sti dung cua bagoi thtfc pham
tren. Tim xac suat: P ( X j < 2,1 < X2 < 2, X 3 > 3).
va / {y>x1 J
x2 {X,’X2X y \ E[ A
y , Xl\ ™ [ A
y , Xl]
e/Tim E , var
X1 xl
44/ Chtfng minh: vdi T e t(k) co phan phoi Student vdi k bac ttf do thi
R (—
1 —e Be
x = ----- k .
t t2 U 2,
1+ —
46/ Gia suf X e t(k =16) (phan phoi Student), nghla la tra bang:
47/ Gia sur X e Zio- (phan pho'i Khi binh phifdng). nghla la tra bang:
P h an vi ( a ) : p [x 1 0 ^ Z 1 0 (<*)) = a ■
a/Tinh P(2.156<X).
b/ Tmh P(2.558 < X<3.940).
48/ Tinh:
a/ X e / ( l l ) , tinh P ( X <-1.16) =?
b/ X e ^ t i n h P ( X >5.32)=?
49/ Tinh:
aI X e F ( a = ?) = F24 17 [a = ?) la phan phoi Snedecor.
n ’^ 2 ’
tinh P(A :<2.30)=?
b/Tim phan vi f a de ^(^27,17 - f a ] =
ri Yc f =F la phan phoi Snedecor. Tim bifdc v, de
C/ ^ V,,V2 Ki,17 f
/> (* < 2.03) = 0.95
50/ Cho X e S 1 ,-
l 1* !)’ F e 5 ( 2’^) d^c i^p'
196 Chtfdng 4: Vectd n g lu nhien (VTNN).
52/ Gia sir cho hai biln NN doc lap co cung phan phoi jjf2 voi bac tu do
tuomg ung la 4 va 6. Tim xac suat gan dung de dai lugng thu nhat be
hon 3 lin dai lugng thu hai. Cho biSt ring, trong ly thuySt da chung
minh dugc:
X ) = " ’ 0 x = D { X ) = 2n
54/ Gia su cho hai bien NN doc lap co cung phan phoi chu£n g N |o,12 j .
Tinh cac xac suat sau:
a/ P ( X < Y ) .
b/ P d X ^ F ) .
a/ P ( X < l n y < l ) .
55/ Gia suf rang trong lifting hanh khach di may bay co phan bo chuan
vdi ky vong 74kg va trong lifting hanh li mang theo co phan bo
chuan vdi ky vong 20kg. Phan bo dong thcfi cua hai trong lifdng nay
cung la phan bo chuan hai chieu.
a/ Biet rang co 10% hanh khach co trong lifdng ldn hdn 85kg va
20% hanh khach co hanh li nang hdn 24kg. Tim do lech tieu chuan
cua trong lifdng hanh khach va trong lifdng hanh li.
Chtfdng 4: Vectd ngau nhien fVTNN)- 197
d E(Y).
d/ cov(X ,F).
e/ v a r ( F ) .