Lidhja

ORGAN I LIDHJES S HOXHALLARVE T SHQIPRIS Viti II Nr 4 (12) e premte 15 mars 2013 / 3 xhumadu el-evvel 1434
Fq 7 / Statusi i gruas ne kushtetutn
hyjnore
Fq 5 / Feja n shoqrin bashkkohore
Nga Roald A. HysA
Fq 6 / Teorit e formimit t Universit
T jesh i dobishm pr vendin tnd
Fq 4 / T rinj t pensionuar para kohe
Nga Justinian Topulli
Nga Xhemal BAllA
I
slami sht nj fe q ruan ekuilibrat
n do aspekt t natyrs njerzore, at
shpirtrore dhe materiale, at sociale dhe
individuale, pa cenuar n asnj momentas-
njrn prej tyre edhe pse n mjaft raste ai
vendos prparsi pr njrn prej tyre karshi
tjetrs n koh, vende apo kushte t caktu-
ara. Kshtu Islami ka vendosur parime dhe
prgjegjsi q besimtari t jet nj qenie
individuale e pavarur nga t tjert, por nj-
kohsisht i ka caktuar atij edhe prgjegjsi,
t cilat e bjn at nj qenie shoqrore t do-
bishme pr njerzit. Ky dimension islam nis
q me familjen, e cila prbhet nga prindrit
dhe fmijt. Muslimani pr do njrin prej
tyre ka detyrime dhe prgjegjsi t veanta.
Pr fmijt Islami ka urdhruar q t duhen
dhe trajtohen me dashuri dhe mshir, t
mbahet drejtsi mes tyre dhe t edukohen
n mnyrn m t mir t mundshme. E
kjo pr kohn dhe vendin ku jetojm merr
nj rndsi primare. Madje Profeti yn (ale-
jhisalatu ue selam) ve kshillave t prgjith-
shme q jepte n kt drejtim, shpesh e
vinte theksin tek problemet sociale t kohs
s tij, si pr shembull kujdesi i veant q
duhej treguar pr vajzat. Kjo sepse arabt e
asaj kohe, t sapo dal nga periudha e in-
jorancs para-islame i diskriminonin vajzat
me pa t drejt.
Po kshtu Islami e obligon njeriun t
sillet mir me prindrit dhe t kujdeset pr
ta, sidomos kur ata jan t thyer n mosh
dhe kan nevoj m shum pr ndihm dhe
prkrahje, e cila prfshin si ann materiale
dhe fnanciare, por edhe at emocionale dhe
shpirtrore. Ndaj do t ishte vrtet gjynah,
nse prindrit e nj muslimani apo njri prej
tyre do t prfundonte n azil pr shkak se
fmijt e kan braktisur at, nj fenomen ky
i panjohur m par pr besimtart. Dashuria
dhe respekti ndaj tyre sht i pakushtzuar,
madje edhe kur ata nuk jan besimtar; i
vetmi prjashtim qndron n rastin kur
prindi t urdhron pr dika q ndalohet
qart nga feja, pra pr nj haram apo gjynah
q njihet si i till nga Islami. Por ndrkoh
bindja ndaj tyre nuk e humbet vlefshmrin
n raste t tjera. Allahu pr kt thot n
Kuran: Nse ata orvaten, q t m sho-
qrosh Mua (n adhurim) dika, pr t ciln
ti nuk ke dijeni, mos i dgjo, por sillu mir
me ata n kt jet (Lukman: 15) Teksti i
ajetit tregon qart se pavarsisht rasteve t
veanta kur kemi t bjm me shkelje t
ligjeve t Zotit, kjo nuk prbn justifkim q
bindja ndaj prindrve edhe kur prindrit
jan njerz mkatar ose jobesimtar- t
mos jet norma themelore pr do gj tjetr
q nuk cenon ndalesat e Zotit. Urdhresat
prindrore sipas Islamit marrin prparsi
madje edhe ndaj adhurimeve fetare, kur
ato nuk jan obligative. Rasti m tipik sht
shembulli i ndalimit q Profeti i bri atij nje-
riu q donte t shkonte n nj luft, q nuk
e kishte detyrim, ndrkoh q nuk u kishte
marr leje prindrve, madje i kishte ln ata
t dshpruar.Kjo edhe pse vet Profeti ishte
shprehur kushedi sesa her pr vlern dhe
shprblimin tepr t madh q ka kjo vepr
pr at q ka qllim t sinqert, ka tregon
rndsin q ka vendosja e drejt e prpar-
sive t detyrimeve dhe prgjegjsive fetare.
M pas Islami i shtrin detyrimet sho-
qrore, respektin dhe mirsin pr farefsin
dhe njerzit e afrm, pr fqinjt, miqt dhe
shokt, pr mbar bashksin e besimtarve
n veanti dhe njerzve n prgjithsi. Jan
t njohura thniet e Profetit, q i kraha-
son besimtart si nj ndrtes, ku gurt e
saj shtrngojn njra-tjetrn, apo ku ata
konsiderohen si nj trup i vetm organ-
ik, ku shqetsimi pr nj pjes t tij sht
shqetsim pr gjith trupin. Kto dhe ajete
e hadithe t tjera tregojn dimensionin so-
cial t parimeve dhe msimeve islame, aq sa
Omer ibn Hatabi thoshte, se Nuk ka Islam
pa nj bashksi njerzish.
Nj dimension i rndsishm i ksaj
marrdhnie shoqrore sht edhe dashu-
ria dhe respekti pr mbar besimtart mus-
liman kudo n bot, por kjo edhe nga
vet paraqitja q treguam m sipr kalon
nprmjet nj prparsie, e cila nuk mund
t neglizhohet. Detyrimet m t mdha q
ne si besimtar kemi ndaj shoqris n t
ciln jetojm nisin me njerzit m t afrm
e duke vazhduar tek ata m t largtit, e
kta nuk jan vetm se njerzit, t cilt na
rrethojn dhe q prmendm m sipr,
dhe q padyshim prbjn shoqrin dhe
banort e ktij vendi. Allahu thot pr kt
n Kuran: Sipas Librit t Allahut, pjestart
e farefsit jan m t afrt pr njeri-tjetrin,
sesa besimtart e tjer (El-Ahzab: 6) Kjo do
t thot se prgjegjsia dhe detyrimi q ne
kemi pr njerzit q na rrethojn sht m
e madhe sesa pr ata q jan m larg. Rrje-
dhimisht edhe kontributi pr kt vend dhe
kt tok ku kemi lindur dhe rritur sht
m parsor sesa pr nj vend tjetr. Kjo nuk
do t thot aspak, q ne si besimtar mus-
liman t tregohemi moskokars dhe t
mos solidarizohemi me vuajtjet dhe hallet e
besimtarve kudo n bot, me ata q vriten
dhe masakrohen me pa t drejt nga regjime
kriminale, si sht rasti me muslimant e
Siris. Ne nuk kemi pse t trembemi pr t
thn t vrtetn apo t heshtim pr hir t
nj vetkonformizmi absurd, pr t drejtat
e atyre me t cilt ndajm t njjtin besim
kudo n bot, por n ann tjetr nuk mund
t harrojm detyrimet q kemi ndaj ktij
vendi, duke treguar nj internacionalizm
m shum emocional, q sjell m shum
dme sesa dobi dhe ndrkoh lm pa br
detyrat e shtpis son t prbashkt.
sht interesant ndoshta pr nj pjes
t msojn se Islami e shtrin marrdhnien
e besimtarit edhe me mjedisin jo-njerzor
q e rrethon. Kshtu ne jemi t urdhruar
t jemi t mshirshm edhe me kafsht, si
dhe t mos dmtojm ekosistemin e vendit
ku jetojm. Tniet Profetit pr mshirn
q duhet treguar ndaj kafshve dhe mos-
dmtimin e pemve dhe t mbjellave jan t
njohura mir pr nj pjes t besimtarve. E
padyshim t gjitha kto mund t prmblid-
hen me dimensionin qiellor q vet Profeti
(alejhi salatu ue selam) ia jep me falt e tij,
kur ai thoshte: Mshironi ka n tok tiu
mshiroj Ai q sht n qiell.
Kshtu pra si mund t jet i mshirshm
muslimani me krijesat e ksaj toke, nse ai
nuk sht i dobishm pr vendin dhe sho-
qrin e tij?!... Vetm duke qen i till ai e
plotson misionin dhe detyrimin q ka n
kt bot pr t qen adhurues i Zotit, vetm
kshtu ai ndjek shembullin e Profetve t
Zotit, si na e prshkruan Ai Isain (alejhi se-
lam) kur thot: Un jam rob i Allahut. Ai
m ka dhn Librin, m ka br Profet dhe
m ka br t bekuar kudo q t jem. Ai m
ka porositur q t falem e t jap zekat sa t
jem gjall, dhe q t jem i mir ndaj nns
sime, dhe nuk m ka br t ashpr dhe t
padgjueshm. (Merjem: 30-32).
Nga sokol kondAki
Nga Burxhu ekmeXHe
Lidhja / Nr. 4 / 15 mars 2013
2
LIDHJA HOXHALLARVE T SHQIPRIS
Unaza e Re, Rruga: Teodor Keko mbi Al f a Bank, Ti rane-Shqi peri
l i dhj ahoxhal l areve@yahoo. com
Tel & Fax: +355 ( 0) 48320160
http://www.l i dhj ahoxhal l areve.com
Bordi botues:
Justinian Topulli
Genc Plumbi
Mustafa Trniqi
Redaktor prgjegjs
Roald A. Hysa
Gazeta Lidhja - e prtrejavshme
Fetva / Prdorimi i ajeteve kuranore dhe
dhikreve pr zbukurim, n mjetet moderne
t komunikacionit dhe shitja e tyre
L
avdia i takon Allahut, paqja dhe
bekimet e Tij qofshin pr Profe-
tin ton Muhamed, pas t cilit nuk ka
profet tjetr, pr familjen dhe shokt e
tij.
Asambleja e Akademis s Fikhut
Islam me qendr n Mek, q zhvil-
lon aktivitetin e tij nn kujdesin e
Organizats s Ligs s Bots Islame,
n sesionin e saj t nntmbdhjet
t zhvilluar n Mekn e Nderuar, n
periudhn ndrmjet 22-27 Sheval
1428 h. / 3-8 - Nntor 2007 shqyrtoi
krkesn pr fetva t ardhur nga Sho-
qria SABEC n lidhje me shitjen e
ajeteve kuranore n formn e dekorit.
Pas dgjimit t studimeve t paraqitura
dhe diskutimeve nga ana e antarve
pr kt shtje theksoi se:
sht e domosdoshme q t mad-
hrohet Libri i Allahut dhe udhzimet
e tij, ti prmbahemi synimeve t tij,
sepse Allahu i Lartsuar e ka zbri-
tur Kuranin pr t shrbyer si kshill
dhe msim, pr t mjekuar zemrat e
njerzve, q ata ta zbatojn at n t
gjitha shtjet e jets s tyre, q ta lexo-
jn at me vmendje dhe pr t prkuj-
tuar Allahun, pr t udhzuar me t n
do situat t tyre dhe q ta zbatojn
kurdoher.
Allahu i Lartsuar thot: O ju
njerz! Ju ka ardhur nj kshill prej
Zotit tuaj, nj mjekim pr zemrat n
gjokset tuaja dhe nj udhzim dhe
mshir pr besimtart.
Ne zbresim nga Kurani gjithka
sht shrim dhe mshir pr bes-
imtart, ndrsa t padrejtve ai u shton
vetm humbje.
Tuaj se pr ata q besuan ai sht
udhzim dhe shrim, ndrsa ata q nuk
besuan n vesht e tyre kan shurdhim
dhe pr ta ai sht verbrim. T tillt
thrrasin nga nj vend i largt.
Ai sht nj libr i begat q ta kemi
zbritur ty, n mnyr q t meditojn
n argumentet e Tij dhe q njerzit e
mendjes t marrin msim.
Kshilli konfrmon se muslimant
e kan pr detyr q tia njohin librit
t Allahut pozitn q ai meriton dhe
ta vlersojn at ashtu si i takon t
vlersohet, t ken parasysh synimet e
shpallura prej tij, t marrin shembull t
ndritur prej tij dhe prej tradits s Pro-
fetit (alejhi salatu ue selam), n mnyr
q t udhzohen. Kshilli i prkujton
muslimant q t bjn detyrn e tyre
karshi ajeteve kuranore, duke i respek-
tuar ato dhe duke i ruajtur nga do lloj
forme poshtrimi apo talljeje. Pr kt
arsye ka vendosur sa vijon:
S pari:
Lejohet shkrimi i ajeteve kuranore
dhe zbukurimi i tyre, si dhe prdorimi
i tyre pr nj qllim t ligjshm, si p.sh.
nse shrbejn si mjete pr t sqaruar
msimin e Kuranit apo pr tua msuar
t tjerve at, apo pr prkujtim dhe
kshill sipas rregullave t mposhtm:
1. Tabelat mbi t cilat sht
shkruar Kurani t trajtohen si t ishin
Kuran, pr sa i prket prodhimit dhe
transportit. Kjo bn t detyrueshme
plotsimin e procedurave q sigurojn
respektin ndaj ajeteve kuranore dhe
mbrojtjen e tyre nga prmimi.
2. Mos neglizhimi i falve dhe
shprehjeve kuranore dhe devijimi
i kuptimit t tyre nga kuptimi i tyre
fetar dhe mos nxjerrja e tyre nga kon-
teksti.
3. T mos prodhohen nga lnd
t pista q jan t ndaluara t prdoren.
4. Mos tallja me to, duke pre-
r shkronjat dhe duke i futur falt
tek njra tjetra, dhe mos-teprimi n
zbukurimin e tyre deri n at mas sa
t jet e vshtir q t lexohen.
5. T mos bhen n formn e nj
frymori, si p.sh. nse bhen n formn
e nj njeriu, zogu apo kafshe fardo,
apo n forma t tjera q nuk jan t
hijshme pr ajetet kuranore.
6. T mos prdoren pr t sajuar
nuska mbrojtse, apo pr do besim
tjetr t kot, nuk duhet t vendosen
as n prodhime mallrash banale dhe
as pr ti br marketing mallrave n
mnyr q t joshen njerzit.
S dyti:
Nuk ka asgj t keqe nse ato shiten
dhe blihen nse plotsojn normat e
lartprmendura.
Nuk lejohet prdorim i ajeteve
kuranore si zile apo alarm n telefonat
celular apo n telefonat e ngjashme me
ta, pr shkak se prdormi i ajeteve n
t tilla raste e ekspozojn Kuranin ndaj
prmimit apo nnvleftsimit, duke e
ndrprer leximin apo duke e nnv-
leftsuar at, si dhe pr shkak se kto
ajete mund t lexohen n situata dhe
ambiente q nuk u shkojn atyre pr
shtat.
Pr sa i prket regjistrimit t Kuran-
it n telefona pr ta dgjuar at prej
tij, nuk ka asgj t keqe, prkundrazi
kjo ndihmon n prhapjen e Kuranit,
dgjimin dhe meditimit rreth tij. Me
dgjimin e tij n kto raste ka shpr-
blime, ka prkujtim, msim dhe
prhapje t tij n mesin e muslima-
nve.
Kshilli kshillon t gjitha organet
prgjegjse n vendet islame, q t tre-
gojn kujdes n kontrollin e prodhimit
t tabelave kuranore, pr t siguruar
mos e rregullave si dhe t ndalojn
importimin e tabelave kuranore, nga
vende dhe organe t cilat nuk i res-
pektojn ajetet famlarta, q gjenden
npr kto tabela.
Allahu i prket mbshtetja, paqja
dhe Bekimi i Allahut qoft pr Profe-
tin ton Muhamed, pr familjen dhe
shokt e tij.
Burimi: http://www.
themwl.org/Fatwa/default.
aspx?d=1&cidi=163&l=AR&cid=11
A
sambleja e Akademis Ndrkom-
btare t Fikhut Islam e mbled-
hur n sesionin e saj t pest n Kuvajt
n datat 1-6 Xhumadil Ula 1409 h, q i
korrespondon datave 10-15 Nntor t vi-
tit 1988, pasi vrejti me kujdes punimet
e paraqitura nga antart dhe specialistt
n lidhje me temn e dispozits fetare t
Urft (zakonit) dhe pasi dgjoi diskutimet
rreth ksaj teme, vendosi si vijon:
S pari: Me faln urf (zakon) kihet
pr qllim do gj me t ciln jan ambi-
entuar njerzit, qoft ky veprim, fal apo
lnie. Urf n disa raste merret n konsid-
erate nga sheriati dhe n raste t tjera jo.
S dyti: Urf nse sht i kufzuar
brenda nj grupi t caktuar ai vlen si kon-
siderat brenda ktij grupi, dhe nse sht
i prgjithshm ather vlen pr mbar
njerzit.
S treti: Urf q merret n konsiderat nga
ana fetare duhet t prmbush kto kushte:
T mos bjer n kundrshtim me
Fen, nse nj zakon (urf ) i caktuar bie
Zakoni, vlera e tij n
dispozitat fetare
ndesh me nj tekst fetar apo me ndonj
rregull t sheriatit, ather ky zakon nuk
merret n konsiderat.
Urf (zakoni) duhet t jet i vazh-
dueshm dhe i qndrueshm ose mbi-
zotrues n shumicn e rasteve.
Urf (zakoni) duhet t ekzistoj para
nisjes s nj veprimi q prligjet nprm-
jet tij.
Ata q nnshkruajn nj aktmar-
rveshje nuk duhet t jen shprehur
ndryshe nga ajo q sht zakon, por nse
ata shprehen ndryshe n aktmarrveshje
ather urf (zakoni) prkats nuk merret
n konsiderat.
S katrti: Fakihu qoft ky myfti apo
gjykats- nuk i lejohet ti qndroj strikt
asaj q prcillet npr librat e fkhut islam
pa marr parasysh ndryshimin e zakoneve
dhe traditave.
Allahu e di m miri
Burimi: http://www.fqhacademy.org.sa/
qrarat/5-8.htm
AkAdemiA e Fi khut i slAm me qendr n mek
Nuk lejohet q zekati i detyruar tu
jepet jomuslimanve, sepse n hadith
tregohet se zekati merret nga t pasurit
e muslimanve dhe u jepet t varfrve t
tyre. Ibn Mundhir thot: T gjith di-
jetart q njihen jan unanim se dhim-
iut nuk i jepet nga zekati i pasuris asgj;
ktu prjashtohen vetm ata q krkohet
tu afrohet zemra me Islamin (muelefeti
kulubuhum) .
Ndrsa pr sa i prket sadakas jo t
detyruar, ajo lejohet ti jepet jomusli-
manit, duke u bazuar n faln e Profetit
(alejhi salatu ue selam) q i tha Esmas,
bijs s Ebu Bekrit: Ruaji marrdhniet
me nnn tnde. ndrkoh q nna e
saj ishte idhujtare. Po kshtu argument
sht edhe fala e Allahut q thot: Al-
lahu nuk ju ndalon t silleni mir dhe
t jeni t drejt ndaj atyre q nuk lufto-
jn kundr jush pr shkak t fes dhe q
nuk ju dbojn prej shtpive tuaja. Me
t vrtet, Allahu i do t drejtt. (el-
Mumtehine: 8)
Ka nj mendim t Zuhriut, Ebu
Hanifes, Muhamedit dhe Ibn Shu-
brumes, t cilt e lejojn zekatin e ftrit
ti jepet dhimiut, duke u nisur nga ajeti
i msiprm.
Shejh Atijetu Sakhr
Maj 1997
Burimi: http://www.islamic-council.com
FetvAt e ez hAri t
a lejohet tu
jepet zekati
jomuslimanve?
Nr. 4 / 15 mars 2013 / Lidhja
3
A
llahu i Madhruar thot n Kura-
nin Famlart: Zoti yt ka urd-
hruar, q t mos adhuroni asknd tjetr
prve Atij dhe q t silleni mir me
prindrit. Nse njri prej tyre ose t dy
arrijn pleqrin te ti, mos u thuaj atyre
as uh!, mos i kundrshto, por drejtoju
atyre me fal respekti. Lsho para tyre
kraht e pruljes prej mshirs dhe thuaj:
O Zoti im, mshiroji ata, ashtu si m
kan rritur, kur un isha i vogl! El-Isra.
Kto dy ajete kuranore nuk kan
nevoj m pr shpjegim, mjafton q Zoti
i Plotfuqishm e ka renditur respektin
ndaj prindrve si detyr menjher pas
adhurimit t Tij, duke ln kshtu pas
shum prej veprave t tjera madhore
t Islamit. Madje n nj hadith profe-
tik tregohet se nj njeri shkoi te Profeti
(alejhis-salatu ues-selam) dhe i mori leje
t shkonte n luft pr hir t Allahut,
ndrsa Profeti (alejhis-salatu ues-selam)
pasi mori vesh q ai i kishte t dy prindt
gjall i tha: Shko bje xhihadin tek ata t
dy. (Buhariu dhe Muslimi.) Dmth shko
dhe prpiqu t ftosh knaqsin e t dy
prindrve t tu duke ju shrbyer atyre n
mnyrn m t mir. N nj version tjetr
tregohet, se kur Profeti (alejhis-salatu ues-
selam) msoi se ai kish ln t dy prindrit
Oazi i shpirtit / islami mbi dashurin dhe
respektin ndaj prindrve
Nga mustafa TeRniqi
e tij duke qar i tha: Kthehu dhe bji ata
t qeshin ashtu sikurse i ke br t qajn.
N nj hadith profetik tregohet se di-
kush pyeti: O i Drguari i Allahut! Cili
njeri meriton m shum shoqrin dhe
kujdesin tim? Profeti (alejhis-salatu ues-
selam) tha: Nna jote. Pasi e prsriti
kt tri her tha: Pastaj babai yt, pastaj
ata q jan m t afrm. Buhariu dhe
Muslimi.
N nj hadith tjetr q e transme-
ton Muslimi, Profeti (alejhis-salatu ues-
selam thot: sht i poshtruar, sht
i poshtruar, sht i poshtruar, ai i cili
arrin moshn madhore e t dy prindrve
t tij, ose t njrit prej tyre dyve dhe nuk
futet n Xhenet! Kjo fal profetike sht
e qart dhe tregon se Xheneti qndron
pikrisht te respekti dhe nderimi q duhet
tia kushtojm prindrve tan, sidomos
nns, e cila sht munduar do her dhe
n do moment t mbroj, t gzoj, re-
hatoj dhe t lumturoj fmijt e saj. Pr
kt Allahu n Kuran thot: Ne e kemi
urdhruar njeriun q ti nderoj prindrit
e vet. Nna e ka mbartur at, duke du-
ruar mundim pas mundimi, e ndarja e
tij (nga gjiri) sht brenda dy vitesh. Ne
i tham atij: Bhu falnderues ndaj Meje
dhe prindrve t tu! Lukman 14. N kt
ajet kuranor Allahu na kujton mundimet
e nns pr fmijn e saj. Kohn e shtat-
zanis pr nnt muaj me radh, lindjen e
cila sht mundim m vete dhe durimin
e prkushtimin e nns pr ta mbajtur sa
m mir fmijn e saj deri kur ai rritet dhe
forcohet.
Sa her ka ndjenjur pa gjum n
mnyr q ti feje qet dhe rehat? Sa
her sht merakosur dhe sikletosur prej
teje dhe ajo t ka qetsuar? Sa her e ke
shqetsuar dhe ajo t ka mshiruar? Nj
nn prkushtohet aq shum pr fmijt
e saj, sa sht n gjendje t mbaj bashk
duke u dhn rehati dhe dashuri 5 fmi-
jve njhersh, ndoshta dhe m shum,
ndrkoh dhjet fmij t saj ndoshta
nuk munden ta bjn dot t lumtur nj
nn. Prindi nuk meriton t respektohet
e t kujtohesh pr t nj her n vit, ose
nj her n muaj apo nj her n jav,
por do dit. Madje disa prej dijetarve
t hershm islam, n komentin e ajetit
t lartprmendur shpjegojn se hakun
prindrve mund tia japsh ve ather
kur kujtohesh pr ta dhe i falnderon
pes her n dit, ashtu sikurse e adhu-
ron Allahun e Madhruar pes her n
dit. Feja islame na ka msuar se prindi
sht shum i shtrenjt pr ne, dhe se
kur ftojm knaqsin e tyre kemi ft-
uar knaqsin e Krijuesit ton, Allahut
t Lartsuar. Nga ana tjetr feja na m-
son se prindi duhet t gzoj respektin
maksimal dhe t bjm kujdes e mos tua
thyejm atyre zemrn e as ti ofendojm
qoft dhe me mnyra t trthorta. N nj
hadith profetik Pejgamberi (alejshis-sala-
tu ues-selam) thot: Nga gjynahet m t
mdha sht ather kur njeriu arrin t
mallkoj dy prindrit e tij. E pyetn: O i
Drguari i Allahut! E si mund ti mallko-
j njeriu dy prindrit e tij?- Profeti (ale-
jhis-salatu ues-selam) iu prgjigj: Njeriu
e shan babain e nj tjetri dhe ai ia kthen
n t njjtn mnyr. Po ashtu ia shan
edhe nnn, dhe ai ia kthen n t njjtn
mnyr. (Buhariu dhe Muslimi.)
Edhe sikur prindrit t jen gabimtar
n aspekte t ndryshme ata duhen du-
ruar dhe respektuar. Madje edhe sikur t
urdhrojn pr dika q Allahu e urren ai
nuk i bindet atyre, mirpo kt ia tregon
me butsi dhe toleranc, dhe t mundo-
het sa m shum t mos ia thyej atyre
zemrn. Allahu i Lartsuar n Kuran
thot: Nse ata orvaten, q t m sho-
qrosh Mua (n adhurim) dika, pr t
ciln ti nuk ke dijeni, mos i dgjo, por
sillu mir me ata n kt jet dhe ndiq
rrugn e atij q drejtohet tek Un me de-
votshmri! Lukman 14.
O
biri im kjo sht letra e
shkruar nga nna jote e
vobekt. E kam shkruar duke m
ardhur turp nga vetja ime pasi kam
hezituar shum dhe kam pritur gjat.
Shpesh her e kam marr lapsin n
dor, por lott ma hiqnin nga dora.
O biri im rnkimi i zemrs time
sht i vazhdueshm pa ndrprerje.
O biri im pas ksaj moshe t thyer
dhe periudhe t gjat vrej se je br
burr serioz dhe me logjik t kom-
pletuar e me ndjenja t ekuilibruara.
Kam bindjen se e meritoj ta lexosh
kt letr s paku. Pastaj edhe grise
e thrrmoje nse dshiron, ashtu si
m ke grisur dhe coptuar zemrn
m par.
O biri im, q prej njzet e pes
vjetsh m par kur ishte nj dit e
mrekullueshme n jetn time. Dita
kur m njoftoi mjeku se isha shtatz-
n, dhe nnat o biri im e kuptojn
shum mir domethnien e ksaj
fjale. Ajo dit ishte nj przierje
mes lumturis dhe gzimit, dhe fil-
lim i dhimbjeve dhe transformimeve
trupore dhe psikologjike. Pas ktij
lajmi t gzueshm t kam mbar-
tur n barkun tim plot hare e gzim
nnt muaj pa pushim. Ngrihesha
me vshtirsi, flija me vshtirsi,
ushqehesha dhe merrja frym me
vshtirsi, por e gjitha kjo nuk ma
paksonte dashurin q ndjeja pr
ty; prkundrazi dashuria shtohej e
malli rritej pr do dit q kalonte.
T kam mbartur o biri im, vshtirsi
Letra e nns drguar djalit t saj mosmirnjohs
pas vshtirsie e dhimbje pas dhim-
bje, kur lvizje n barkun tim lum-
turohesha, kur t shtohej pesha
gezohesha, ishe barr e rnd pr
mua e kisha shum mundime, deri
sa erdhi agimi i asaj dite q nuk m
zuri gjumi e nuk mu mbylln qer-
pikt, aq shum m kaploj dhimbja
shqetsimet, sforcimet, frika e stre-
si sa nuk ka laps q ta prshkruaj.
Dhimbjet arritn deri n at mas,
sa nuk mund t qaja. E kam par
vdekjen me sy disa her deri sa dole
n dritn e ksaj bote. N at mo-
ment u prqafuan lott e britmave
t tua me lott e gzimit tim, n at
mas sa i fshin t gjitha dhimbjet
dhe plagt q kisha, madje aq shum
t desha sa dhimbjet q kisha nuk
m penguan t t puth n ato aste
para do veprimi tjetr.
O biri im, kaluan vite nga jeta jote
e un t mbaja afr zemrs, t laja e
pastroja me duart e mia. Prehrin tim
e kishe krevat, gjoksin tim e kishe
ushqim, e gdhija natn q t feje
gjum, lodhesha ditn q t gezoja ty.
ndrra ime do dit ishte t shikoja
buzqeshjen tnde, gzimi im n do
ast ishte t krkoje dika ti e un ta
plotsoja at. Kaluan dit e net e
un n kt gjendje vazhdoja, duke t
shrbyer me prkushtim, duke t ush-
qyer pa pushim, duke u prkujdesur
vazhdimisht. Gjithmon lutesha per
ty dhe t mirn tnde pa ndrprerje.
T ndiqja me vmendje e kujdes dit
pas dite, derisa u rrite. Shtati yt fl-
loi t zhvillohej, shenjat e burrris
flluan t dallohen tek ty, dhe un
fllova t kerkoj majtas e djathtas t
t gjej nusen q ti doje. Erdhi koha e
martess tende, u afrua dita e dasms
tnde, mu coptua zemra, lott m
rridhnin faqeve nga gzimi pr jetn
tnde t re dhe nga mrzia e ndarjes
prej meje. Kaluan or t gjata e aste
t ngadalta, kur konstatova se ti nuk
je m biri im q t njihja m par.
Buzqeshja jote flloi t shuhet, zri
yt flloi t humbas, mua m in-
jorove e detyrimet ndaj meje i har-
rove! Ditt kalojn e ti nuk dukesh
gjkundi, pres me padurim t dgjoj
zrin tnd, por braktisja q m bre
zgjati e ditt u larguan. syt i mbaj
gjat drejte nga dera, por nuk erdhe.
Vesht i drejtoj nga zilja e telefonit,
saq u bra vesveselije. Ja po kalojn
nett e errta e ditt e gjata, e un nuk
t shikoj dhe zerin sta dgjoj, e in-
jorove at q sht prkujdesur pr ty
me prkushtim!
O biri im, nuk krkoj vese dika
shum t vogl! M konsidero mua,
si nj nga shokt e tu t largt, madje
me at q sht n skajin e fundit t
shoqris tnde! O biri im m konsi-
dero nj stacion mujor t jets tnde,
thjesht q t t shikoj qoft edhe
pr disa aste! O biri im, shpina m
sht krrusur, gishtrinjt m drid-
hen, smundjet m kan sulmuar,
epidemit m kan vizituar. Ngri-
hem me vshtirsi, ulem me mun-
dim dhe zemra ime vazhdon t rrah
pr dashurin q kam pr ty! O biri
im, gjithmon kur marr vesh se je i
gzuar dhe i lumtur n jetn tnde,
m shtohet edhe mua lumturia e g-
zimi, por habitem kur mendoj se ti
je djali im, e far mkati kam br
un, q m konsideron armike dhe
nuk guxon as t m shikosh dhe t
rndon vizita ime, mos vall kam ga-
buar ndonj dit n sjelljen time me
ty? O biri im, m dhuro nj pjes nga
mshira jote, m ndihmo pak me nj
pjes t asaj ka m detyrohesh mua.
T lutem m jep pak mirsi se Zoti
i don t mirt. O biri im shpresoj
t t shikoj, nuk dua m shum se
kaq, ma mundso s paku ta shikoj
fytyrn tnde t vrenjtur dhe t
inatosur. O biri im m sht cop-
tuar zemra, po m rrjedhin lott,
e ti je gjall shndosh e mir, dhe
njerzit vazhdimisht i dgjoj duke t
lavdruar, prmendin moralin, bu-
jarin tnde... Zgjohu o biri im, se
edhe ty po t afrohet pleqria, do t
kalojn vitet dhe do ta shikosh veten
tnde plak, e shprblimi sht sipas
punve q ke br. Kam frik, se do
ti shkruash djalit tnd me lot n sy,
ashtu si po t shkruaj un ty! O biri
im, friksoju Zotit dhe kthehu tek
nna jote e fshija lott asaj, e largo-
ja mrzin dhe brengat. E tani pr
n fund, nse dshiron grise edhe
letrn, por dije se kush bn nj vepr
t mir e bn pr veten e tij dhe kush
bn nj t keqe, po pr veten e tij e
bn.
Lidhja / Nr. 4 / 15 mars 2013
4
F
eja islame sht fe e dituris dhe
e shkencs, kt gj e vrtetojn
shum ajete kuranore, t cilat nxisin n
krkimin e dituris s dobishme duke br
krahasimin midis t diturit dhe t paditu-
rit, si i gjalli me t vdekurin. Pr ta kuptuar
kt natyr t fes islame mjafton t dish se
vargu i par kuranor i cili zbriti mbi profe-
tin Muhamed (a.s.) ishte fala Lexo.
Dijen mbi fen dhe diturit e tjera bur-
imin e kan tek Allahu i Madhruar dhe
ajo ka ardhur tek ne nprmjet profetve,
t cilt jane drguar n do popull q ata
t njohin Zotin e tyre, t njohin rregullat
e besimit dhe mnyrn m t mir pr ta
kaluar kt bot.
Pas profetve ata t cilt e trasmeto-
jn dhe e mbajn gjall kt dituri jan
msuesit e fes, dijetart dhe hoxhallart,
t cilt kan marr prsipr t ruajn n
mendjet dhe zemrat e tyre kt drit.
Pr dijetart dhe hoxhallart i Drguari
yn Muhamedi a.s. ka thn: Dijetart
jan trashgimtart e profetve, profett
nuk kan ln trashgimni n para, por
dituri. Si trashgimtar t profetve dhe
si mbarts t dituris m t vyer pr shpir-
tin e njeriut ata kan nj status t shenjt
n shoqri. Ata jan msuesit shpirtror
t popullit, ata prpiqen tu msojne atyre
besimin tek krijuesi i tyre dhe si t ndrto-
Opinion / T rinj t pensionuar para kohe
Nga sokol kondAki
jn raportet e duhura me Krijuesin e Mad-
hruar, Allahun subhanehe ue teala.
N sistemin famkeq komunist kta
msues t popullit u keqtrajtuan dhe u
nprkmbn, duke nxjerr e shpifur pr ta
fal dhe batuta nga m t ndryshmet pr
ta denigruar kt fgur, qe m s shum-
ti gzonte respekt n popull. Ende n
ditet e sotme nuk eshte hequr ajo perde
e zeze nga mendjet e shum njerzve. Ata
jan stacionuar n stacionin e vjetr dhe t
prishur komunist, nga i cili mban mend
dhe kujtohet rndom, se hoxha sht nj
fgur negative. Sot n ditt tona ky msues
i fes ende nuk ka arritur ta rikthej at sta-
tus, q dikur e gzonte n shoqri dhe kjo
pr shkak t mbeturinave prapanike dhe
mikrokomuniste t mbetura n mendjet e
njerzve, dhe vet drejtuesve fetar ngan-
jher.
Hoxhallart jan msues ndonse npr
xhamia e jo npr shkollat e ndryshme. Ata
jan msues t vrtet dhe u msojn fmi-
jve dhe t rriturve at ka sht m e vlef-
shme pr shpirtin e tyre, pr jetn e tyre
n kt bot, si dhe pr shptimin n botn
tjeter. Mirpo edhe pse ai qndron lart n
detyrn e tij fsnike krahasuar me msuesit
e tjer, t cilt japin msim npr shkolla ai
nuk e gzon nj status ekonomik t bara-
bart me ta, edhe pse niveli arsimor i tij
sht n nivelet e krkuara bashkkohore,
madje t barabarta me msuesit e tjer.
T bsh krahasimin sot midis msuesit
t fes dhe msuesit n shkolla do t vresh
nj diskriminim t madh n vlersim. Sot
hoxhallart ndihen t pavlersuar pr at
q jan dhe pr at q bjn. Ata sot pr
punn e kryer gati nuk vlersohen, as nga
shteti shqiptar, e as nga instuticioni fetar
prgjegjs pr ta. Hoxhallart sot ndihen
t braktisur, jo nga populli, por pushtetart
dhe drejtuesit, t cilt detyrohen t ulen
n nj tryez me hoxhallart pr vota, pr
shkak t infuencs dhe ndikimit real q
kan ata tek besimtart. Edhe pse Hoxha si
fgur e nderuar kombtare, e cila ka dsh-
muar se ka qen nj faktor i rndsishm
n pavarsin dhe n shtetformimin sh-
qiptar, gj pr t ciln e dshmon m mir
historia me faktet statike, sesa prvjetort
e pavarsis, sot ndihet i tradhtuar dhe i
ln pas dore. Nj kontribut t madh n
arsimin kombtar kan dhn fgura si
Hafz Ali Kora, e Hafs Dalliu e Mulla
Daut Borii etj.
Ata sot nuk ndihen t vlersuar nga vet
Komuniteti Musliman, i cili n vend q t
prpiqet t ngrej kt fgur, e ta vlersoj
e ta respektoj at, e trajton at njlloj me
pensionistt, t cilt duke i vlersuar fnan-
ciarisht njlloj me ta, madje ka shum raste
edhe m keq se ata, ku rrogat e disa prej
tyre mund t jen sa gjysma e nj pen-
sionisti.
Ksaj i thon t jesh pensionist n rini.
Ky sht vlersimi q i bn instuticioni pr-
kats, i cili n evenimente t ndryshme fes-
tive publike e ka dorn shum t lshuar,
ku harxhon qindra mijra euro, ndrsa me
hoxhallart e vet, q jan baza e tyre dhe q
e mbajn n kmb kt komunitet, trego-
hen me ta dorshtrnguar.
T rinj pensionist t till ka shum n
Shqipri, edhe pse jan shum t rinj n
mosh pr t qen t till. Ata edhe kto
pensione nuk i kan t sigurta, sepse nga
momenti n moment mund ti ndrpritet
pa ndonj arsye e pa ndonj paralajmrim.
Kshtu q problemi m i madh q ata kan
sht se jan pa status t qart dhe t brak-
tisur nga vet instuticioni nga i cili varen.
Edhe pse kshtu, ky mosvlersim nuk e zh-
vlerson statusin e tyre dhe at q ka thn
i Drguari i Allahut pr kta njerz. Allahu
i Madhruar i ka vlersuar ata, po ashtu
edhe i Drguari i ka vlersuar. I Drguari
i Allahut thot n nj hadith t tij: M i
miri prej jush sht ai q e mson Kuranin
dhe ua mson t tjerve at.
E lusim Allahun e Madhruar pr Ud-
hzim dhe t mira n kt bot dhe n at
tjetren. Dijetart jan trashgimtart e
Profetve, ata nuk kan ln si trashgimi
pasurin, por diturin.
N
vargun e disa marrveshjeve n
biznesin islam sht edhe ajo q
njihet si Mudarebe. Mudarebe do t thot
nj siprmarrje e prbashkt, ku njra pal
kontribuon me kapital dhe tjetra me pun.
Pra kur nj person i v n dispozicion nj
puntori kapitalin e tij pr t br biznes
me t, me kusht q ftimi t ndahet mes
tyre sipas kushteve t pranuara prej tyre. Por
humbja n rastin e Mudarebes nuk bhet
sipas kushteve t vena nga t dyja palt, por
sipas mnyrs q ka vendosur legjislacioni
Islam. N Mudarebe humbja prballohet
vetm nga i zoti i kapitalit dhe jo nga pun-
tori, edhe pse t dyja palt jan marr vesh,
q ftimin ta ndajn mes tyre, sepse puntori
n kt rast ka humbur kontributin q ka
dhn n shrbim t biznesit. Kjo ndarje ka
ardhur si pasoj e faktit se Mudarebeja sht
nj bashkpunim, q ngrihet mbi bazn e
prokurs dhe sipas legjislacionit Islam nje-
riu q ngarkohet me prokur pr dika, nuk
dmshprblen asgj dhe se humbja prbal-
lohet nga prokurdhnsi. N librin El
Xhamiu Abdurrezaku prcjell nga Aliu r.a.,
se ka thn: Humbja i prket kapitalit dhe
ftimi ndahet sipas marrveshjes. Pra njeriu
q merr prsipr manaxhimin e kapitalit
nuk humbet gj tjetr ve mundit t tij dhe
humbja pasurore i mbetet t zotit t kapi-
talit. Mudarebeja nuk mund t jet e sakt
deri n momentin q kapitali i dorzohet
puntorit manaxhues dhe derisa ky i fundit
t lihet i lir, q t veproj me kt pasuri.
N Mudarebe sht e detyrueshme t pr-
caktohet prqindja q do t prftoj pun-
tori nga ftimi dhe se kapitali i vn n pun
t jet nj shum parash e njohur pr t
dyja palt. T zotit t kapitalit nuk i lejohet
t punoj bashk me puntorin dhe nse e
kushtzon dika t till, ather Mudarebeja
nuk sht e sakt. Kjo ndodh pr arsye se i
zoti i kapitalit nuk ka t drejt tashm, q
t veproj n pasurin e kompanis s pr-
bashkt, por sht puntori ose manaxhuesi
ai q merret me dika t till. sht ai q
punon dhe ai q ka n dor kapitalin, sepse
kjo kompani sht e ndrtuar mbi bazn e
kontributit fzik dhe mendor t njers pal
dhe t kapitalit nga pala tjetr.
N kt mnyr i zoti i kapitalit sht i
huaj pr shoqrin tregtare, duke mos pasur
asnj t drejt veprimi mbi pasurin e tij.
Puntori sht i kushtzuar, q ti prmba-
het hapsirs q i ka dhn i zoti i kapitalit
pr t vepruar me pasurin e tij dhe nuk
lejohet ta kundshtoj at, sepse ai e ka t
drejtn e veprimit vetm me lejen e tij. Pr
shembull, nse i zoti i kapitalit i ka dhn
leje q t bj tregti vetem me prodhimet e
leshit, apo e ka ndaluar ta ngarkoj mallin
prmes detit, ather puntori e ka pr de-
tyr ti bindet. Kjo nuk do t thot, q i zoti
i kapitalit ka t drejt t ndrhyj n sho-
qrin tregtare, sepse t drejtn e veprimit e
ka vetm puntori.
Tek Mudarebeja bn pjes edhe kur t
dyka palt marrin pjes me kapitalin e tyre
dhe punn e njrs pal. P.sh. nse dy per-
sona kan nj kapital prej 3,000 eurosh, ku
njri ka njmij dhe tjetri dymij, ku i fun-
dit i lejon atij q ka njmij t manaxhoj
pjesn e tij prej dymij eurosh n kmbim
t nj pjese t ftimit q buron nga kjo pjes.
N kt mnyr personi q zotron kapita-
lin prej njmij eurosh sht njhersh edhe
kontribues me kapital, por edhe me pun.
Gjithashtu tek Mudarebeja prfshihet edhe
rasti kur dy persona marrin pjes me ka-
pitalin e tyre duke ngarkuar me pun dhe
manaxhim nj pal t tret. T gjitha kto
forma prfshihen tek Mudarebeja e lejuar.
Mudarebeja sht nj form e lejuar e
fnancimit n Islam. Nga Abas bin Abdul
Mutalibi prcillet, se ai paguante para pr
t br tregti me Mudarebe dhe i vendoste
pals tjetr disa kushte. Kur i Drguari i Al-
lahut dgjoi pr dika t till, e priti mir
lajmin. Gjithashtu edhe sahabet jan paj-
tuar pr lejimin e ksaj forme t fnancimit.
Ibn Ebi Shejbeh prcjell nga Abdullah bin
Humejdi, e ky nga gjyshi i tij, se Omer bin
Hatabi r.a. i kishte dhn atij pasurin e nj
jetimi pr ta prdorur n Mudarebe dhe pasi
kishte br tregti, i kishte ndar pjesn e tij
t ftimit (pr tia shtuar pasuris s jetimit).
N librin El Mugni Ibn Kudame
prcjell nga Malik bin Ala bin Abdurrahm-
ani, e ky nga babai dhe gjyshi i tij se Os-
man bin Afani r.a. ka br Mudarebe me t.
Gjithashtu nga Ibn Mesudi r.a. dhe Hakim
bin Hizami prcillet, se q t dy jan marr
me Mudarebe. T gjitha kto kan ndodhur
para syve t sahabeve dhe nuk sht prcjell
asgj prej tyre q t bjer n kundrshtim
me kt fakt dhe askush prej tyre nuk e ka
kritikuar kt form fnancimi. N kt
mnyr ky qndrim prbn pajtim dhe Ix-
hma prej tyre.
Prgattiti: Genc Plumbi
Financimi i siprmarrjeve prmes
Mudarebes n islam
Rritet pjesmarrja e muslimanve n
qeverisje n mbretrin e Bashkuar
N
j nga studimet m kuptimplote me t dhna mbi marrdhniet Muslimant e
Mbretris s Bashkuar dhe Qeverisjes i titulluar Pjesmarrja e Muslimanve n
Qeverisjen bashkkohore, prshkruan se si muslimant britanik marrin pjes n qeverisje
n tre fusha t ndryshme t politiks: t barazis, diversitetit dhe kohezionit; sektori i qever-
isjes fetare dhe siguris. Ky studim e prshkruan se si mnyra e prfaqsimit t muslimanve
sht zhvilluar konstelacion demokratik t brendshm. Raporti i publikuar nga Qendra
pr Studime dhe Qytetarin n Universitetin e Bristolit prfshin edhe nj analiz t politi-
kave publike qysh nga viti 1997, nj total prej 112 intervistash me politikan t rndsishm
dhe me aktort t shoqris civile muslimane, dhe me raste t thelluara studimesh n Bir-
mingam, Leicester dhe Hamlet Tauer n Londr. Sipas ktij raporti Muslimant jan rritur
dukshm vizualisht n qeverisje s fundmi. Kjo t drgon pashmangshmrisht n debatet
q kan t bjn me identitetin musliman, aleancat, t drejtat, pretendimet dhe vendin
e Muslimanve dhe Islamit brenda Perndimit. Raporti nnvizon, q vizualiteti aktual i
Muslimanve n politikn Britanike ka ardhur gjithashtu si rezultat i aktivizimit n rritje t
vet Muslimanve.
Marr nga http://www.euro-islam.info/
Nr. 4 / 15 mars 2013 / Lidhja
5
N
pamje t par titulli l t dshi-
rosh se n kt tem do t fasim
n mnyr akademike pr Kaderin (cak-
timin) e Allahut dhe shtjellimet q kan t
bjn me t, por n realitet ne do t traj-
tojm vetm nj an t ksaj shtje kaq
t madhe dhe t rndsishme n jetn e
muslimanit, e cila ka t bj me: Fmijt
dhe pajtimi me kaderin.
do musliman e di fort mir, se sht
pjes e imanit besimi n kaderin (cak-
timin) e Allahut, i mir apo i keq qoft,
dhe se ai nuk mund ta plotsoj besimin,
madje nuk e meriton at, nse nuk beson
n caktimin q Allahu ka vendosur pr t.
Kjo sht ana teorike tek do njri prej
nesh, ku n shumicn e rasteve do kush
nga ne e kalon lehtsisht klasn, por kur
vjen fala n praktik, athere e kuptojm
se sa shum kemi nevoj t kujdesemi pr
t. A do t knaqemi me at q sht cak-
tuar pr ne?
do ift i sapo kurorzuar, gjn e par
q mendon jan fmijt; nna mendon pr
rrobat e babai pr emrin, dokush shpreh
preferencn e tij se far do t dshironte:
vajz apo djal. Por sapo kalon nj apo dy
vite martes fllojn shqetsimet, nse ende
nuk kan fmij. Disa me t drejt shkojn
e bjn kontrollet e duhura tek mjekt pr
t par se ku alon problemi, dhe kjo sht
shum e drejt, sepse Profeti lavdrimet
dhe paqja e Allahut qofshin mbi t, ka
thn: Allahu ka zbritur smundjen dhe
ilain dhe do smundje ka ilain e saj;
kurohuni o robr t Allahut, por mos u
kuroni me haram. (Tirmidhiu.) Porse
shqetsues sht fakti, se n mesin ton ka
ende nga ata q thon se jan musliman
dhe n kto raste e humbin toruan dhe
analiz / Ne do gj e kemi krijuar me Kader
Nga Bledar HAXHiu shkojn sa ke fallxhori, tyrbja, mekami,
varret a gjetiu.
Sa keq, kta ifte nuk e kan njohur
Krijuesin e tyre Fuqiplot, as realitetin e
Fes Islame me t ciln identifkohen dhe
ende nuk e kan kuptuar, se Allahu do gj
e ka krijuar me kader. Ata kan krkuar
gjetiu at q mund ta jap vetm Allahu
i Lartsuar, Ai q e ka caktuar at, q kur
ti ke qen ende n barkun e nns, madje
pesqind vjet para se t krijonte krijesat,
nse ti do t kesh fmij apo jo. Athere si
mund ta lsh veten q ty t rrshkas km-
ba n kt shtyll t besimit e t tregosh
paknaqsi pr at q Allahu ka caktuar pr
ty, e aq m keq q tia krkosh dikujt tjetr
ve Tij! Megjithat them se ndoshta ti e ke
br nj gj t till padashje dhe nga mos-
dija, ndaj dhe e ndiej detyrim t ti drejtoj
dy fal.
Dije se caktimi i Allahut do t thot,
se Ai di do gj n mnyrn m absolute:
t kaluarn, t tashmen dhe t ardhmen;
m pas ato i ka shkruar n nj regjistr t
ruajtur, t cilin e ka vendosur pran vetes,
pastaj ka dshiruar ekzistencn e tyre e m
pas i ka krijuar ato. Pra, t jesh i bindur,
se at q Fuqiploti nuk e ka dshiruar, ajo
nuk mundet kurr t ndodh. Prandaj do
ift, i cili sht sprovuar me mos lindje t
fmijve duhet t jet i duruar dhe nj-
kohsisht i knaqur me at q Allahu ka
caktuar pr ta.
E mirkuptoj gjendjen e prindrve, t
cilt nuk kan fmij, sepse jam edhe vet
prind; e kuptoj ndjesin q ata kan n
zemrat e tyre pr ta patur nj fmij. Nj
ndjesi e till sht normale, sht natyrsh-
mri e vendosur tek njeriu dhe nuk sht e
qortuar, sepse ata jan bukuria e ksaj bote,
por e qortuar sht q ky privim t shkak-
toj mosknaqsi pr caktimin e Allahut Fu-
qiplot, q Ai ka vendosur pr kta prindr.
Dgjo se si i drejtohet Allahu robrve t
Tij: Pasuria dhe djemt jan stoli e jets s
ksaj bote. Por veprat e mira q mbeten pr-
her jan m t mira te Zoti yt, sa i prket
shprblimit dhe jan m t mira sa i prket
shpress (pr shptim). Kehf, 46.
O ju prindr, q jeni privuar prej fmi-
jve! T jeni t bindur se kjo sht nj
sprov pr ju, se far do t punoni e si do
t reagoni. A do t jeni t knaqur me cak-
timin q Allahu ka vendosur pr ju, apo do
t ankoheni pr T te krijesat q smundet
tju ndihmojn?
Ndoshta ju mendoni se kjo q ju ka
goditur sht e keqe pr ju dhe ndodh
q mirsia sht tek e kundrta e asaj q
ju mendoni: Por mund ta urreni nj gj,
ndrkoh q ajo sht e mir pr ju e mund
ta doni nj gj, ndrkoh q ajo sht e
dmshme pr ju. Allahu di, kurse ju nuk
dini. Bekare, 216.
Ku e di ti se n kt q ka zgjedhur Al-
lahu nuk ka mirsi pr ty, edhe pse ajo n
pamje t par duket e keqe?! Ku e di ti se
ndoshta ai fmij q e dshironi kaq shum
mund t jet shkak q ju t prfundoni n
humbje a n zjarr Allahu na ruajt-. Mos
vall ti je m i mir se Nuhu Profet dhe
i zgjedhur i Allahut n popullin e tij-, ab-
solutisht q jo, athere pse nuk mediton
pr historin e tij me djalin e vet, t ciln
ne her pas here e lexojm n Kuran dhe
ashtu pa e kuptuar as dhe vet nuk arri-
jm t prftojm prej saj: ndrsa Nuhu
thrriste birin e vet, i cili ishte ndar ve:
O biri im, hip me ne e mos u bj me mo-
huesit! (I biri) tha: Un do t strehohem
n nj mal i cili do t m ruaj nga uji.
Nuhu iu prgjigj: Sot askush nuk do t
kursehet nga dnimi i Allahut, prve atij
q e mshiron Ai! Nj val n mes tyre i
ndau dhe ai u fundos. Hud, 42-43.
Disa ajete m posht Allahu tregon
e thot: Pastaj Nuhu iu lut Zotit dhe i
tha: O Zoti im, biri im sht nga familja
ime, premtimi Yt sht i vrtet dhe Ti je
Gjykatsi m i drejt! (Allahu) tha: O
Nuh, ai nuk sht nga familja jote, ai ka
br pun t keqe. Mos m pyet pr at
q ti nuk e di. Un t kshilloj q t mos
bhesh nga t paditurit. Hud, 45-46.
A nuk e shikon sesi Allahu ia mohoi
kt fmij Nuhut, dhe kjo pr vet faktin
se lidhja m e ngusht sht lidhja e besimit,
sepse lidhja e gjakut ndrpritet n dynja
ndrsa ajo e besimit vazhdon dhe n tjetrn,
dhe se fmij real sht ai prej t cilit prindi
ka dobi n kt bot dhe n tjetrn!
Po n historin e Musait me Hidrin a
ke medituar ndonjher? Dhe q t dy
vazhduan t ecin, derisa takuan nj dja-
losh, t cilin ai (Hidri) e vrau. (Musai) Ta:
Prse vrave nj njeri t pafajshm, q nuk
ka vrar asknd?! Vrtet q ke br nj pun
t tmerrshme! Sa pr djaloshin, prindrit
e tij ishin besimtar. Ne e dinim se (dashu-
ria pr t) do ti onte ata n t keqe dhe
mohim. Kehf, 74-80.
Po sht e vrtet q fmija ndonjher
t on n t keqe dhe mohim. A do t
knaqeshe ti t kishe nj fmij prej t cilit
do t prjetoje poshtrimet m njerzore?!
Jam i sigurt q kt nuk do ta doje, athere
ku e di se ndoshta Allahu t ka privuar nga
fmijt pr kt shkak?
P
r far na duhet feja dhe si duhet ta
kuptojm at n kontekstin e sotm
bashkkohor?! Kto jan dy pyetje q e
kan shqetsuar publikun e gjer shqiptar
gjersisht pas viteve 50 t shekullit t kalu-
ar dhe vazhdojn ta shqetsojn edhe sot.
N shekullin e kaluar kto pyetje nuk qen
aq t thjeshta sa ne po i paraqesim n kto
rreshta, ato kushtuan jet njerzish dhe
tortura e prndjekje pa fund. Megjithat
fal Zotit shqiptart i kaluan ato 50 vjet t
vshtira, t cilat pr jett njerzore t ksaj
bote nuk jan pak, ndrsa pr historin
prkthehen n tonelata dokumentesh. Pr
far na duhet feja? u kthye n nj pyetje
retorike, me t ciln u mundua tiu mbyllej
goja njerzve t thjesht dhe q pasojat e saj
ishin tragjike jo vetm pr ato q i vuajtn
n kurriz, por pasojat e saj ishin katastro-
fke edhe n lmin shoqror. Feja sht
opium pr popullin dhe populli u la pa
mjetet komunikuese dhe ndrlidhse me t
cilat sigurohet bashkjetesa harmonike sho-
qrore. Pasojat e ktyre problemeve i ndje-
jm edhe sot kur njerzit fllojn t thon
ne mendojm kshtu apo ashtu pr fen,
duke harruar q ata nuk kan ndonj njo-
huri pr at qoft edhe minimale. Ngan-
Feja n shoqrin bashkkohore
Nga Roald A. HysA jher vihet re edhe tek besimtart q mun-
dohen ta shpjegojn fen n mnyr logjike
pa pasur njohurit e duhura se si mund t
bhet ajo. Pr far na duhet feja? sot! Pr
at q i sht dashur gjithmon njerzimit,
pr udhzimin e mir q mbart n vetvete.
Feja jon mirmbahet n 5 shtyllat e saj,
dshmia, falja, agjrimi, zekati dhe haxhi.
Shum njerz mundohen ti shohin kto
shtylla nga kndvshtrimi i tyre personal
dhe q n vetvete nuk ka ndonj t keqe,
kur mundohen ti shrbejn vetvetes. Ksh-
tu ato mund ti dgjosh sesi e shpjegojn
faljen me lvizjet dhe mirsit q sjell kjo
gjimnastik e vazhdueshme. Agjrimin e
shpjegojn pr mirsit shndetsore q sjell
pr shum lloje smundjesh, pr stomakun,
zemrn, mushkrit etj. Disa t tjer e shp-
jegojn ndalimin e ngrnies s mishit t
derrit me at q n Arabi klima sht e nx-
eht dhe ai ka shum yndyr, prandaj edhe
u b haram e shum t tjera si kto mund
t dgjosh plot. Duke u marr me ksi lloj
argumentesh ato harrojn at kryesoren,
se kjo fe ka mbi 1400 vjet q funksionon
dhe n astin e zbritjes s shpalljes hyjnore
bota njerzore ishte e zhytur n nj errsir
t thell shkencore dhe askush nuk e dinte
se vuante nga hipertensioni, ulcera, gastriti,
bronkopneumonia apo ndonj smundje
tjetr me emr latin. Kush mund ti dinte
at koh smundjet q mbart derri, apo
leshmanjozn q sht mbarts qeni, s-
mundjet ngjitse seksuale etj. Njerzit nuk
e morn Islamin n kt rrug. Ato e pran-
uan Islamin si fe e zbritur nga Zoti pr t
mirn e njerzimit dhe e shfrytzuan duke
pasur parasysh kt gj. E ruajtn Kura-
nin dhe Traditn Profetike duke e shfryt-
zuar si nj kod moral t jashtzakonshm
hyjnor dhe kshtu ato e ndihmuan veten
e tyre duke arritur n majat e shkencs dhe
t moraleve e virtyteve njerzore. Tashm
kjo sht nj gj e vrtetuar historikisht.
N astet kur ata e lan t vshtruarit n
kt mnyr e dmtuan veten dhe i dhan
lirin jo t duhur vetes duke menduar n
mnyr t mbrapsht dhe arritn n mesin
e shekullit t kaluar ta ngrinin n norm t
detyruar shtetrore dhe shoqrore njkoh-
sisht pyetjen retorike Pr far na duhet
feja?!
Shqiptart n kuadrin e nj politike t
gjer globale t majt zbatuan deri n ek-
strem parrulln e njohur marksiste Feja
sht opium pr popullin. Akoma edhe
sot e ksaj dite nuk dihet mir se far ndo-
dhi n gjysm-shekullin e kaluar dhe pritet
t merret vesh nga hulumtimet e histo-
rianve dhe t atyre dshmitarve q kan
mundur t mbeten gjall. Citohen shifra,
por me sa duket me nj sy t par, pa hyr
shum n hollsi dmi sht m i madh
nga ajo q duket. Edhe ato q nuk vuajtn
drejtprdrejt kan psuar nga ai mentalitet
q u krijua nga regjimi komunist i Tirans.
T gjith po i vuajn pasojat e asaj veprim-
tarie denigruese ndaj fes, sepse shqiptart
n kontekstin bashkkohor e kan hum-
bur mbshtetjen kryesore; shoqrore dhe
shpirtrore, ruajtsen e vlerave t pastra
njerzore: Islamin. Si duhet t sillemi dhe
pse duhet t sillemi kshtu asnjeri nga ne
nuk di ta thot dhe feja pa dyshim q do
t kthehet n tradit t shkuar nga e cila
mund t themi se agjrimi t bn mir
pr shndetin, falja sht nj gjimnastik e
mir dhe prmbi t gjitha t hapim dyert
pr Bajram dhe t presim vizita e t bjm
vizita te njri-tjetri me nj buzqeshje fallco
n fytyr dhe me dy-tre kronika televizive e
gazetareske q prcillen n kto dit.
Islami sht nj fe q sjell kohezion
shoqror dhe sht nj fe hyjnore e pastr
e zbritur nga vet Allahu i Madhruar pr
t mirn e njerzimit dhe shqiptart duhet
ta marrin dhe ta shfrytzojn at, meq e
pan dhe e provuan mir se si mund t pr-
fundoj nj shoqri, e cila e kishte Islamin
dhe e la at.
Lidhja / Nr. 4 / 15 mars 2013
6
Teorit e formimit t Universit
Nga Burxhu ekmeXHe
D
ita e Vers sht nj fest me
origjin t lasht. Ajo sht fest
e trashguar n veanti nga qytetart e
Elbasanit dhe festohet m 14 mars.
Festimi kryhet n nderim t natyrs
s bukur dhe bimsis q merr jet n
kt dat, n t ciln daton edhe flli-
mi i vers. Tanim kjo fest sht br
edhe dit kombtare pushimi. Shenja
dalluese e ktij festimi sht gatimi i
ballokumeve. Ndrsa n Lezh Ditn e
Vers ndizeshin zjarre purifkues e pr
t'i dhn forc diellit n oborr e n kop-
shte. Nga grat bheshin rite magjike e
kundr qenieve t tjera dmtuese, gra-
bitse.
Ndonse kjo dit vazhdon t ruhet
dhe festohet madhrishm n qytetin
e Elbasanit, po bhen prpjekjet pr ta
br fest e t gjith shqiptarve. M 13
mars njerzit marrin nj tuf t vogl
bari t njom bashk me rrnjt dhe
dheun, q ta ken n mngjesin e dats
14 Mars n shtpi. Ky zakon i lasht
ruhet dhe festohet jo vetm n Elbasan
po edhe n Dibr, Strug e Presp e disa
qytete t tjera t vendit.
Dita e Vers ishte dita e fllimit t
vitit sipas nj kalendari shum t lasht
pagan, pra nj dit q kremtohej shum
shekuj para se t lindte edhe krishteri-
mi. Ajo kremtohej me 1 Mars t kalen-
darit Julian, ditn e par t vitit t ri
(sipas kalendarit Gregorian, "14 Mars")
Ajo ka qen nj fest mbarshqiptare,
q kremtohej si n Veri edhe n Jug,
por me nuanca t ndryshme, sipas kra-
hinave.
Ne si musliman nuk e festojm
dhe nuk przihemi fare me kto fes-
time q jan krejtsisht pagane dhe q
me ardhjen e Islamit jan t zhvlersu-
ara. Msimet profetike dhe kuranore
jan shum t qarta pr t gjitha llojet
e festave pagane. Ato jan t papranu-
ara, sepse ne si musliman kemi tri festa
shume t rndsishme dhe ato jan: dy
bajramet vjetore dhe dita e xhuma, t
ciln e kemi pr do jav.
Redaksia
dita e vers dhe pse nuk
duhet ta festojm at
D
eri n mesin e shek. XX knd-
vshtrimi mbizotrues n t
gjith botn ishte se universi sht i pa-
fund, ka ekzistuar gjithmon dhe do t
vazhdoj kshtu gjat gjith kohs. Sipas
ktij vshtrimi, i cili njihet si modeli i
universit statik universi nuk ka, as fllim,
as fund. Prmbajtja e ksaj teorie, se uni-
versi sht nj prmbledhje substancash t
fksuara, statike dhe t pandryshueshme
prbn bazn e flozofs materialiste dhe
pr pasoj ka hedhur posht ekzistencn
e Krijuesit. Megjithat meq shkenca
dhe teknologjia prparoi gjat shek. XX
modeli i universit statik u rrnjos kre-
jtsisht.
Tashm kemi hyr n shek. XXI dhe
nj agim i ri qndron mbi ne. Nprm-
jet eksperimenteve t shumta, vzhgimeve
dhe prllogaritjeve t drejtuara nga disa
prej shkenctarve m t shquar fzika
na ka provuar, se universi me t vrtet
ka pasur nj fllim, se ai erdhi n ekzis-
tenc nga asgjja n nj moment t vetm
me nj shprthim t madh. Pr m tepr
q tashm sht dika e sqaruar prfun-
dimisht, q universi nuk sht i fksuar
statik, ashtu si vazhdojn t kmbn-
gulin me kokfortsi materialistt. N t
kundrt pa u ndier kemi nj proces kon-
stant lvizje, ndryshimi dhe zgjerimi. T
gjith kto fakte t sqaruara s fundmi t
gjitha kto veprojn si gozhd pr ta gozh-
duar arkivolin e teoris s universit statik.
Sot t gjitha kto fakte jan t pranuara
universalisht nga komuniteti shkencor.
Origjina e universit na prshkruhet n
Kuran n ajetin vijues:
Ai i krijoi qiejt dhe tokn nga asgj-
ja. Enam 101.
Ky informacion sht n pajtim t
plot me zbulimet e shkenctarve bash-
kkohor. Ajo q u prmend m sipr, pra
universi erdhi n ekzistenc nga asgjja si
rezultat i nj shprthimi, n fzik njihet
si Big Bang.
UNIVERSI Q ZGJEROHET
N Kuran, i cili na sht zbuluar 14
shekuj m par koh kur astronomia ishte
nj shkenc totalisht primitive zgjerimi i
universit na prshkruhet kshtu:
Ne, me forcn ton e ngritm qiellin
dhe Ne e zgjerojm at. Dharijat 47.
Deri n fllim t shek. XX i vetmi
kndvshtrim mbizotrues n botn e
shkencs ishte, se universi ka nj natyr
konstante dhe ai ka ekzistuar qysh prej nj
kohe infnit. Po n kt koh fzikanti rus
Aleksandr Fridman dhe kozmologu belg
Zhorzh Lmetr prllogaritn teorikisht,
se universi sht n lvizje t vazhdueshme
dhe se ai zgjerohet. Ky nocion u konfr-
mua nga t dhnat e vzhguara m 1929.
Ndrsa po vzhgonte qiellin me teleskop
astronomi amerikan Edvin Habll zbuloi
se yjet dhe galaktikat largoheshin vazhdi-
misht nga njri-tjetri. Ky zbulim shihet si
nj nga m t mdhenjt n historin e as-
tronomis. Gjat vzhgimeve Habll vre-
jti se yjet emetojn nj drit, e cila bhet
e m e kuqe sipas largsis. Kjo ndodh
kshtu sipas ligjeve t njohura nga fzika,
ku drita q i drejtohet piks s vzhgimit
kthehet n vjollc, kurse drita q i lar-
gohet asaj pike bhet m e kuqe. Gjat
vzhgimeve t tij Habll vrejti tendencn
drejt s kuqes t drits q lshohej nga
yjet. Me pak fal yjet po largoheshin edhe
m shum gjat gjith kohs. Yjet dhe
galaktikat jo vetm q largohen prej nesh,
por gjithashtu edhe nga njra-tjetra. Nj
univers ku gjithka largohet vazhdimisht
nga gjithka tjetr do t thot se sht
nj univers q zgjerohet vazhdimisht. T
gjitha vzhgimet e bra n vitet n vijim
vrtetuan, se universi zgjerohet vazhdi-
misht. Me qllim q ta kuptojm m mir
kt, le ta paramendojm universin sikur
sht siprfaqja e nj tullumbaci t fryr.
Ashtu si fryhet nj tullumbac dhe pikat
n t largohen nga njra tjetra, po ashtu
edhe trupat qiellor largohen nga njri-
tjetri kur zgjerohet universi. Kjo u zbulua
teorikisht nga Albert Ajnshtajn, q sht
nj nga shkenctart m t ndhenj t
shek. XX. Megjithat pr t mos e prekur
modelin e universit statik, q ishte i
pranuar gjersisht asaj kohe Ajnshtajni e
la mnjan kt zbulim. Ai do ta prsh-
kruante kt gj si gabimin m t madh
t jets s vet. Ky fakt sht shpjeguar n
Kuran, n nj koh kur teleskopt dhe
prparimet teknologjike t ksaj natyre as
q mendoheshin. Kjo sepse Kurani sht
fala e Allahut, Krijuesit dhe Sunduesit t
gjith universit.
FUNDI I UNIVERSIT DHE PR-
TYPJA E MADHE
Ashtu si u tha m sipr krijimi i uni-
versit flloi me nj shprthim t madh.
Nga kjo pik e asaj kohe universi ka vazh-
duar t zgjerohet. Shkenctart thon, se
kur masa e universit do t mbrrij n
nj nivel t mjaftueshm ky zgjerim do
t mbaroj pr shkak t gravitetit, duke
shkaktuar q universi t shkatrrohet
vet. Teoria e Prtypjes s Madhe (Big
Crunch) propozon q universi, ashtu si
nisi zgjerimin e tij me Big Bengun do t
shembet brenda vetes, duke u shkatrruar
me shpejtsi t madhe. Sipas ksaj teorie
kjo shembje e universit do t vazhdoj
deri sa universi ta ket humbur masn e
tij dhe t kthehet n nj pik t vetme me
dendsi infnit. Gjithashtu besohet se uni-
versi i tkurrur do t mbaroj i tkurrur aq
fort sa e kan emrtuar Prtypja e Madhe
(Big Crunch). Renata Kallosh dhe Andrei
Linde, profesor t fziks n Universite-
tin e Stanfordit kan deklaruar rreth ksaj
teme:
Universi mund t jet i destinuar t
shkatrrohet e t zhduket. Gjithka q ne
shohim tashti, edhe n nj largsi m t
madhe q ne nuk e shohim do t shem-
bet brenda nj pike m t vogl se sa nj
proton. Lokalisht do t jet njsoj sikur t
jesh brenda nj vrime t zez... Ne kemi
zbuluar, se n disa nga prpjekjet m t
mira pr ta prshkruar energjin e errt
parashikojn se ajo do t kthehet gradual-
isht n energji negative, e cila do t sjell
mungesn e stabilitetit n univers, dhe m
pas shkatrrimin e tij... Fizikantt e din
tashm, se energjia e errt mund t bhet
negative dhe universi mund t shkatr-
rohet dikur n nj t ardhme t largt...
por tashti ne e shohim se kjo mundet t
ndodh jo n fllim, por n mes t ciklit t
jets s universit ton.
Ja se si prshkruhet hipoteza e Pr-
typjes s Madhe (Big Crunch) n Kuran:
(Prkujto) At dit kur Ne e palosim
qiellin sikurse palosja e fetve t nj li-
bri. Ashtu sikundr e kemi flluar krijimin
(tuaj), e rikthejm. Ky sht detyrim Yni,
e Ne e bjm kt. Enbija, 104.
N nj ajet tjetr kjo lloj gjendje e
qiejve prshkruhet kshtu:
Ata nuk e muan Allahun me at
madhshtin q i takon, ndrsa, n ditn
e kijametit e tr toka sht n grushtin e
Tij, e qiejt t mbshtjell n t djathtn
e Tij. Ai sht i pastr nga t metat dhe
Ai sht i lart nga ka ata i shoqrojn!
Zumer, 67.
Sipas teoris Prtypjes s Madhe (Big
Crunch) universi do t flloj t shembet
ngadal dhe m pas do t bhet shkatr-
rimi i tij me shpejtsi. N fund t procesit
universi do t dendsohet n infnit dhe
do t zvoglohet e nxehet pafundsisht.
Kjo teori shkencore shkon paralelisht me
shpjegimet kuranore t ktij koncepti t
veant shkencore. Allahu e di m s miri.
Marr nga islamonline.net
Nr. 4 / 15 mars 2013 / Lidhja
7
M
esazhi universal q prmban
kodi pr njerzimin sht: O ju
njerz, kini frik Zotin tuaj, q ju ka krijuar
prej nj vetje dhe nga ajo krijoi paln e
saj dhe prej atyre t dyve u shtuan shum
burra e gra
1
. Gruaja prbn nj identitet t
pavarur, plotsisht e prgjegjshme si qnie
njerzore. Zoti i krijoi t dy si burrin edhe
gruan prej t njjtit lloj, llojit njerzor, por
nuk ka asnj paralelizm apo ngjashmri me
kodin Hyjnor, q gruaja e par, H.Havaja
sht krijuar nga brinja e H.Ademit dhe
duhet t jet e varur prej tij. Islami q e
merr burimin nga kjo kushtetut i drejtohet
gruas drejtprdrejt, pa ndrmjetsin e
askujt. Askush tjetr nuk mund t marr
prsipr detyra n emr t saj, prkundrazi
gruaja i merr prsipr detyra personale dhe
veprat e saj q jan gjithashtu individuale.
N Kuran thuhet: Un nuk ia humb
mundin asnjrit prej jush, qoft mashkull
apo femr
2
. do individ pa dallim gjinor
konsiderohet si prgjegjs i drejtprdrejt
pr veprimet e tij. Prsri n Kuran pr kt
thuhet: do njeri sht peng i veprs s
vet
3
.
Duhet theksuar se pozita e gruas n
shoqri sht jo vetm e rndsishme, por
edhe e domosdoshme, sepse ajo sht baza
apo themeli i par i edukats s brezave q
kan kaluar, po kalojn e do t kalojn.
Islami ka shrbyer e shrben si udhrrfyes
pr shoqrin njerzore, duke sistemuar
do problem jetsor individual, familjar
e shoqror, si dhe rregullat pr burrin e
gruan dhe marrdhniet midis tyre. N
kushtetutn islame gruas i njihen t drejtat
e saj personale t plota si qytetare, me
detyra e prgjegjsi si dhe i mbrohen kto t
drejta. Pavarsisht nga kjo, realiteti i sotm
fet ndryshe. Sot ekziston nj tendenc e
rrezikshme degjenerimi e poshtrimi ndaj
femrs n prgjithsi, sepse shoqria u sht
larguar ligjeve t islamit. Jo vetm kaq, por
shpeshher grat edhe akuzohen n emr
t ktyre ligjeve, se gjoja islami krkon
q gruaja ti nnshtrohet burrit etj. N
fakt islami e vlerson gruan duke i dhn
asaj atributet e shoqrimit t burrit me
detyrimet dhe t drejtat e saj. Njsoj si burri
edhe gruaja duhet t kujdeset pr standardet
e prgjithshme jetsore, q kan t bjn
me qndrimin e saj individual, familjar e
shoqror sidomos pr edukimin e brezit t
ri me nj moral t shndosh.
N kushtetutn hyjnore nuk
parashikohen ligje t veanta pr burrat dhe
grat n shtjet e jets publike. Ata duhet
t prballojn s bashku vshtirsit dhe
njkohsisht t tregohen solidar n gjith
veprimtarin e prditshme. Zoti n Kuran
shprehet: Besimtart dhe besimtaret jan
t dashur pr njri tjetrin, urdhrojn pr
t mir dhe ndalojn nga e keqja
4
. Gruaja
ka rol t rndsishm pr plotsimin e
prgjegjsive kolektive dhe si e till duhet
t kontriboj me t gjitha forcat pr t
plotsuar pjesn q i takon. Ajo sht e lir
t marr pjes n t gjith aktivitetet, duke
prfshir edhe ato politike dhe t mbrojtjes.
1 kurani 4:1
2 kuran 3:195
3 kuran 74:38
4 kuran 9:71
Shoqri / Statusi i gruas ne kushtetutn hyjnore
Nga Xhemal BAllA
N baz t parimeve islame gruaja gzon
t njjtat t drejta dhe liri si dhe burri
pr lidhje martesore, mund t propozoj,
refuzoj e zgjedh sipas dshirs dhe n t
njjtn koh, kur tronditen marrdhniet
bashkshortore, ajo ka t drejt edhe t
krkoj prishjen e martess. Dhnia e
divorcit me krkesn e gruas sht e bazuar
n kushtetutn islame.
Sipas ligjeve islame gruaja ka t drejt t
arsimohet, t ket dhe t mbroj pasurin e
saj e ta prdor at sipas dshirs, t marr
pjes n jetn ekonomike, t kontriboj
n rregullimin e shtjeve familjare etj.
Megjithkt ndodh q xhelozia e disa
burrave i bn ata t kufzojn veprimtarin e
gruas n mjedisin shoqror, dominojn mbi
t dhe arrijn deri atje sa t ushtrojn edhe
dhun. Padrejtsia m e madhe q i bhet
gruas sht frenimi i saj pr t marr pjes n
jetn publike dhe pr t dhn kontributin
e saj n kt drejtim. Mbyllja e saj n shtpi
dhe ushtrimi i presioneve nga ana e burrit,
konsiderohet akt penal, njlloj sikur t
ket shkelur kurorn. Ky veprim ekstrem
dmton shum personalitetin e gruas. Nga
ana tjetr, ligjet islame nuk jan dakort as
me lirin ekstreme t femrs, autonomin
e saj duke u br objekt pr knaqsit
fzike, tendenca pr t br gjithka pr t
qn joshse nprmjet lakuriqsis dhe
trupit t bukur. Liria seksuale n shoqri
dmton rnd familjen dhe shndoshjen e
saj si themel i shoqris. Si rezultat i ktij
fenomeni jan shtuar shum divorcet dhe
sht dmtuar shum institucioni i familjes
si baz e edukimit t fmijve.
Nj fenomen tjetr q bie ndesh me
ligjet juridike t islamit, sht bashkjetesa.
iftet q bashkjetojn nuk kan siguri
fnanciare, veanrisht pr ato gra q jan
divorcuar dhe kan me vete edhe fmij.
Partneri n kt rast nuk mban asnj
prgjegjsi prkujdesje pr fmijt e saj si
edukative edhe fnanciare. Partnert, si burri
edhe gruaja, nuk e kan at lidhje serioze
q kan iftet e zakonshm. Familjart e t
dy partnerve nuk ndjejn asnj ngrohtsi
familjare, si pr vajzn nga familja e burrit
edhe pr djalin nga familja e vajzs. Lindja
e fmijs nga nj lidhje e till nuk ka t
ardhme t sigurt, madje ka raste kur pas
lindjes s fmijs, babai largohet pa mbajtur
asnj prgjegjsi.
Bashkjetesa sot, n shoqrin ton
t quajtur moderne, po i bn nj sfd
martess tradicionale, pr faktin se n kt
rast, partnert nuk mbajn prgjegjsi
t plota ndaj njri tjetrit dhe jan m t
lir pr t kryer edhe lidhje t tjera. Kjo
vrtetohet me faktin se shum divorce
ndodhin pr tradhti bashkshortore. N
kt mnyr vrtetohet nj tendenc q
n lidhjet e bashkjetess t predominoj
aspekti seksual mbi at social e familjar, gj
q e bn t vshtir t jetuarit dhe ka efekte
negative n mirqnien e tyre emocionale,
fnanciare e deri fzike. N radhn e ktyre
problemeve, m preokupant mbetet ai i
fmijve q lindin nga lidhje t tilla.
Sot, akoma gruaja nuk e ka zn vndin
q i takon si n familje edhe n shoqri. Ajo
ka qn dhe vazhdon t jet e nnshtruar
nga seksi mashkull.
Edhe me bashkjetesn q duan t fusin
si element t ri t civilizimit dhe q nuk
ka tradit shqiptare, prsri gruaja mbetet
e papozicionuar n jet. Edhe n kt rast,
pasiguria dhe vshtirsit rndojn m
shum gruan, pasi akoma ka koncepte se
gruaja sht krijuar pr ti shrbyer burrit
dhe pr t knaqur epshet e tij. Kto
koncepte ndeshen m shum n zonat
rurale ku ka shmbuj t grave q u jan
mohuar t drejtat, dhunohen fzikisht e
deri n humbje t jets.
Kushtetuta islame q n fllim t
shpalljes s saj, pati si synim dhe ka edhe sot
prsosjen e vazhdueshme t marrdhnieve
midis burrit dhe gruas duke shkuar
gjithmon drejt nj familje t shndosh
e t lumtur. N dispozitat kuranore nuk
bhen dallime n t drejta si pr burrin
ashtu edhe pr gruan, por natyra e tyre e
ndryshme ka br q t ndryshojn n
disa aspekte t veanta pr rolin e tyre n
jet. Zoti n Kuran shprehet: Burrave u
takon pjes nga ajo q ftuan ata dhe grave
gjithashtu u takon pjes nga ajo q ato
ftuan
5
. Burri dhe gruaja jan t barabart
n t drejta e detyra, sepse q t dy jan
njerz. Punt q praktikohen nga burrat,
mund t bhen shum mir edhe nga grat
n do fush t jets, kurse n punt e
shtpis duhet t marrin pjes edhe burrat.
Pr t realizuar kto porosi t islamit, u del
detyr burrave q t bjn shum m tepr
pr tu dhn prgjegjsi grave sidomos n
fushn politike.
5 kuran 4:32
FRaNCa ME ShBa-N MUNdOhEN T
BiNdiN RUSiN PR SiRiN
Ministri i Punve t Jashtme t Francs, Fabyjus deklaroi se vendi i tij bashk me
Shtetet e Bashkuara t Ameriks jan n negociata me Rusin pr shtjen e Siris.
Ministri i Punve t Jashtme t Francs, Fabyjus deklaroi se
vendi i tij bashk me Shtetet e Bashkuara t Ameriks jan n
negociata me Rusin pr shtjen e Siris.
Kto deklarata Ministri i Punve t Jashtme t Francs, Loren
Fabyjus i bri n nj falim q mbajti n komisionin e jashtm
parlamentar.
N kto negociata bhen prpjekje pr prcaktimin e emrave
t regjimit t Damaskut, t cilt duhet t jen t pranueshm nga
opozita n Siri dhe q mund t jet pal biseduese n procesin e
tranzicionit, sqaroi shef i diplomacis franceze.
Fabjys tha se prfaqsuesit e koalicionit t formuar nga
opozitart n Siri u kan komunikuar se prvese me Beshar
Esadin, jan t gatshm t negociojn n mnyr t hapur me disa
emra t regjimit t Damaskut.
Ndrkaq ushtria siriane ka shpallur mobilizim dhe ka thirrur
nn arm edhe meshkujt e datlindjes 1978 e lart.
Pretendohet q ushtria e Siris me synim plotsimin e nevojave
pr ushtar t rinj pr shkak t trazirave t brendshme n vend ka
shpallur mobilizim t prgjithshm pr t marr ushtar meshkujt
e datlindjes 1978 e lart.
Kshilli i Prgjithshm Revolucionar i Siris pretendon se
Shtatmadhoria e Siris pr shkak t trazirave n vend ka thirrur
pr t kryer shrbimin e detyruar ushtarak meshkujt q e kan
shtyr ushtrin dhe ata t datlindjes 1978 e lart me qllim pr t
prforcuar ushtrin. Kshilli i Prgjithshm Revolucionar i Siris
shtoi se Shtatmadhoria siriane ndodhet n disfat dhe numrin e
ushtarve q kan dezertuar nga ushtria mundohet ta zvendsoj
duke shpallur mobilizim t prgjithshm.
Lidhja / Nr. 4 / 15 mars 2013
8