Kënaqësia e Të Jetuarit Me Fenë e Allahut

QËLLIMI I ADHURIMI MES FSHEHTESISË PËRGËZOI ETIKA E SHOQËRIMIT
KRIJIMIT lfq. 4 DHE SË DUKSHMËS lfq. 18 DURIMTARËT lfq. 28 ME SHOKUN lfq. 35
&
SHTATOR 20 11 | SHEVAL - DHULKADEH 1432 | NR. 2 9 | ÇMIMI 1 €
REVISTË MUJORE FETARE EDUKATIVE KULTURORE SHKENCORE
RINIA ISLAME
dhe sfidat bashkëkohore
Rinia është forca më e qëndrueshme e ummetit, është ajo që shkruan histori dhe ngadhënjime,
është rinia e sotme, por burrat dhe trimat e së nesërmes, është baza e ardhmërisë së popujve,
prandaj kanë ardhur edhe argumentet sheriatike për kujdesin dhe udhëzimin e veçantë të rinisë
në atë që është më e mirë dhe më përmirësuese. fq.31
“ Ata dëshirojnë të fikin dritën e Allahut me gojën e tyre, por Allahu e përsos dritën e Vet,
edhe nëse e urrejnë jobesimtarët” Saff 8
PËRMBAJTJA
EDITORIALI
Ebu Abdul‐Bari, E’id Sherifi
Kënaqësia e të jetuarit me fenë e Allahut ................................ 2
Alban UKMATA
Qëllimi i krijimit ........................................................................ 4
Muhamed ibën AbdulVehhab
T’ua mësojmë fëmijëve tevhidin .............................................. 8
Darul Kasim
Dhjetë shkaqet e hyrjes në xhennet ...................................... 13
Halid EVSEJF
Kryeredaktor: Adhurimi mes fshehtësisë dhe së dukshmes ......................... 18
Unejs MURATI
Ebu Islam, Salih ibën Ta Ha Abdul Vahid
Zv. Kryeredaktor: Durimi me rastin e vdekjes së fëmijës ................................... 23
Mr. Fidan XHELILI
Nexhib XHELVAN
Anëtarët e revistës: Përgëzoji durimtarët .............................................................. 28
Adem AVDIU
Uthman ISA
Sabahudin SELIMI
Xheladin LEKA Rinia islame dhe sfidat bashkëkohore .................................... 31
Bashkëpunëtorët: Darul Vatan
Bali SADIKU Etika e shoqërimit dhe e shokut ............................................ 35
Fehmi DALIPI
Lirim SADIKU Darul Vatan
Namik VEHAPI Më e mira që është thënë për ty motër (III) .......................... 38
Shuajb REXHA Muhamed ibën Salih EL UTHEJMIN
Eshrefedin ISMAJLI Përmbledhje pyetjesh që i nevojiten familjes muslimane ..... 42
Redaktor gjuhësor:
Arian KOÇI
Boton:
Shtëpia botuese
Atik
Gjilan, Republika e Kosovës
Tirazhi: 1000
Adresa:
Rr. M. Idrizi p.n 60000 Gjilan
Republika e Kosovës
E‐mail: delirjedheedukim@gmail.com
NDIHMO REVISTËN Nr. i llog.: 1150‐138922‐0101‐09

ProCredit Bank of Kosovo
Swift Code: MBKORS22
Gjilan, Republika e Kosovës
Editorial
Kënaqësia e të jetuarit me fenë e
ALLAHUT
Ibën Kajjimi, Allahu e mëshiroftë, thotë: "Zemra duhet shpëtuar prej pesë gjërave: nga
shirku, që kundërshton njëshmërinë; nga bidati, që kundërshton Sunnetin; nga shfren-
imi, që kundërshton natyrshmërinë; nga pakujdesia, që kundërshton përkujtimin dhe
nga epshi, që kundërshton sinqeritetin.”
F
Falënderimi i takon Allahut. Përshëndet- pasimet e verbra dhe pakujdesia.
jet dhe respekti qofshin mbi të Dërguarin Ibën Kajjimi, Allahu e mëshiroftë, thotë:
e Tij dhe mbi të gjithë ata që pasojnë "Zemra duhet shpëtuar prej pesë gjërave:
rrugën e tij deri ditën kur do të takojmë nga shirku, që kundërshton njëshmërinë;
Allahun e Madhërishëm. nga bidati, që kundërshton Sunnetin;
Mirësitë e kësaj feje ka mundësi t'i shijojë nga shfrenimi, që kundërshton natyrsh-
vetëm mendjemprehti dhe ai që shfrytë- mërinë; nga pakujdesia, që kundërshton
zon logjikën e pastër. Allahu i obligoi përkujtimin dhe nga epshi, që kundërsh-
njerëzit me obligime vetëm pasi të kenë ton sinqeritetin.”
mësuar të mendojnë dhe logjikojnë. Njeriu largohet nga feja e Allahut atëherë
Problemi qëndron në faktin se shumë kur shkon pas euforisë, pasimit të verbër
njerëz e kanë humbur mendjen dhe dhe pakujdesisë.
logjikën sepse janë rrëmbyer nga euforitë, E kundërta e pakujdesisë është përkuj-
2 Dëlirje&Edukim | S H T A T O R 2 0 1 1
timi, rezultat i të cilit është se njeriu drej- Të gjithë njerëzit falen, por nuk janë të
tohet drejt meditimit dhe ecën drejt njëjtë në shpërblime; mirësitë rriten në
pendimit dhe rrugës së drejtë. E kush saje të prezencës së zemrës në namaz,
ecën drejt saj, pa dyshim se Allahu do ta kurse meditimi favorizohet në saje të
ndihmojë në realizimin e qëllimit të tij. veprave të zemrës. Atëherë kur sahabët
Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem menduan se shpërblimi vjen si rezultat i
na përshkruan ngjarjen e njeriut që vrau veprave të shumta, atëherë çfarë ndodhi?
99 veta, se si kujdesi dhe përkujtimi i tij Enesi transmeton se një grup njerëzish
bëri që Allahu t’ia mundësojë atij ecjen shkuan tek gratë e të Dërguarit dhe
drejt pendimit, drejt shpëtimit, drejt pyetën për adhurimin e të Dërguarit të
xhennetit. Allahut sal-lAllahu alejhi ve sel-lem në
Pasimi i verbër është problem shumë se- fshehtësi. E kur e kuptuan, njëri tha "do
rioz, që të çon deri aty sa të mendohet se të falem gjithë natën dhe kurrë s'do të fle".
i pasuari është i pagabueshëm. Pa e vërej- Tjetri shtoi "unë do të agjëroj vazhdimisht,
tur njeriu mund të bjerë në pasim të ver- pa ndërprerë", kurse i treti tha se "unë s'do
bër. të martohem kurrë". Këto fjalë i shkuan
Ibën Kajjimi, Allahu e mëshiroftë, thotë: Profetit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem dhe
"Të përkushtuarit, njerëzit e kapur pas tha: “Çfarë kanë njerëzit që flasin kështu?!
Sunnetit, bashkuan pasimin e verbër dhe Unë agjëroj nganjëherë dhe ha, fle dhe
largimin total nga ai, duke qartësuar martohem me grua. Kushdo që shkel Sun-
gabimet e dijetarit, duke qartësuar të netin tim, nuk më përket mua."
keqen e pasimit të verbër dhe faktin se Me këtë i Dërguari i Allahut na tregoi se
dijetari ka mundësi të devijojë, se nuk udhëzimi dhe kënaqësia e të jetuarit në
është i pagabueshëm dhe nuk lejohet të fenë e Allahut është pasimi i udhëzimeve
pranohet çdo gjë që thotë dhe se fjalët e të tij.
tij nuk duhet të merren si të
pagabueshme. Kjo është ajo që kanë Ebu Abdul-Bari, E’id Sherifi
kundërshtuar të gjithë dijetarët, duke ua Përshtati: Unejs MURATI
bërë haram pasuesve të tyre, pasi është Gjilan/Kosovë
edhe origjina e së keqes dhe e sprovës,
ngase ata që e pasojnë dijetarin në atë që
ia ka qëlluar dhe në atë që ka gabuar,
duke mos i dalluar ato, pa dyshim e mar-
rin fenë e Allahut me gabime, duke lejuar
atë që Allahu ka ndaluar dhe duke
ndaluar atë që Allahu ka lejuar, duke bërë
legjitime diçka që nuk është legjitime.”
Njeriu patjetër duhet të mendojë për kë-
naqësinë e të jetuarit me fenë e Allahut.
Dëlirje&Edukim | S H T A T O R 2 0 1 1 3
QËLLIMI I
KRIJIMIT
Kështu, qëllimi i qenësishëm për të cilin është krijuar njerëzimi është adhurimi i Zotit.
Megjithatë, i Gjithëfuqishmi, nuk ka nevojë për të qenë i adhuruar nga njerëzit. Ai nuk
i krijoi njerëzit për shkak se kishte nevojë për ta.
NJËSHMËRIA E ALLAHUT rreth këtij realiteti për shkak të epërsisë së

(Duke e njësuar Allahun në krijim, adhurim, dukshme të qenies njerëzore ndaj krijesave të
emrat dhe cilësitë e Tij) tjera në Tokë. Njerëzimi po bëhet më arro-
gant dhe e konsideron veten si gjënë më të
Q
Qëllimi i krijimit është një temë që në një madhe dhe më superiore në këtë botë.
moment a tjetër vret mendjen e çdo njeriu. Kështu, njerëzit kanë prirje të fokusohen më
Secili prej nesh në një kohë a tjetrën e pyet shumë te bota materiale sesa ndjenjat sh-
veten: “Pse ekzistoj?” ose “Për çfarë qëllimi pirtërore. Allahu në Kur’an thotë: “Krijimi i
jam në këtë botë?” qiejve dhe i tokës është pa dyshim më mad-
hështor se krijimi i njerëzimit e megjithatë
PËRSE ZOTI KRIJOI? shumica e njerëzve nuk e dinë.” El Gafir:57.
Në këtë ajet, Zoti e kthen njeriun në gjend-
Nga këndvështrimi religjioz, nevojitet të jen e tij reale në këtë botë. Njerëzimi është
bëhet një pyetje edhe më fondamentale: Pse vetëm një pjesë e vogël e ekzistencës, i cili ka
Zoti krijoi? Kjo pyetje duhet shtruar ngase rezultuar nga akti i mrekullueshëm i krijimit
në realitet njeriu nuk është krijesa më mad- hyjnor. Kështu, që të kuptojë arsyen përse
hore. Krijimi i njerëzve është shumë më pak i Zoti krijoi njerëzimin, njeriu së pari duhet t’i
ndërlikuar se krijimi i gjithësisë në të cilën je- përgjigjet pyetjes edhe më fondamentale:
tojmë, megjithatë fare pak njerëz e kuptojnë Përse Zoti krijoi?
këtë të vërtetë dhe shumë pak mendojnë
KRIJUESI mon njerëzit që të kërkojnë mbrojtje nga e
keqja vetëm tek Ai: “Thuaj: I mbështetem
Krijimi është në thelb rezultat i cilësisë (Allahut) Zotit të Agimit (të me ruajë), nga
hyjnore së të qenët krijues. Është diçka kon- sherri (e keqja) e asaj që Ai ka krijuar.” El
tradiktore nëse themi se Krijuesi nuk krijon. Felek: 1-2.
Kjo nuk do të thotë se Zoti ka nevojë për Allahu, Zoti i Plotfuqishëm, Ai krijoi një
krijesat e Tij. Zoti është i lirë prej të gjitha botë në të cilën e keqja ose e mira mund të
nevojave. Janë krijesat ato që kanë nevojë për bëhen nga qeniet të cilave Ai ua ka dhënë
Të. Ashtu si bëhet e qartë madhështia e këtë mundësi. Mirëpo asnjë e keqe a e mirë
shkrimtarit në shkrimet e tij, ashtu edhe për- nuk mund të ndodhë në këtë botë pa lejen e
sosmëria e cilësisë hyjnore të krijimit mani- Zotit. Kjo është arsyeja përse është e kotë t’u
festohet në krijim. Krijimi, në kuptimin e drejtohemi të tjerëve (si varreve, të vdekurve,
vërtetë, është i veçantë vetëm për Zotin. idhujve, gurëve, figurave, etj.) për ndihmë
Edhe pse njerëzit ia veshin aktin e krijimit dhe mbrojtje përveç Zotit (Një e të Pashoq).
vetvetes, ajo që bëjnë ata nuk është krijim i Allahu në Kur’an thotë: “Çdo fatkeqësi që i
vërtetë. Njerëzit thjesht manipulojnë me bie njeriut ndodh me lejen (vullnetin) e
gjërat që tashmë ekzistojnë d.m.th. janë kri- Allahut...” Et Tegabun :11.
juar nga Zoti. Bie fjala, tavolina është e I Dërguari i fundit, Muhamedi, sal-lAllahu
punuar nga lënda që vjen nga drurët dhe alejhi ve sel-lem, e elaboroi edhe më tutje
mbahet me gozhda e vidha të punuara nga këtë koncept duke thënë: “Dije se nëse i tërë
metali, prejardhja e të cilit është nga shkëm- njerëzimi do të bashkohej për të të ndihmuar,
binjtë. Pra, njerëzit nuk i kanë krijuar drurët ata do të mund të të ndihmonin vetëm aq sa
dhe metalet. Vetëm Zoti krijon prej asgjësë. Allahu tanimë ka caktuar për ty. Gjithashtu,
Zoti dënon çdo krahasim që i jep Atij kufiz- nëse i tërë njerëzimi do të bashkohej për të të
ime njerëzore. Ai thotë: “...Asgjë nuk i përng- dëmtuar, do të të dëmtonin aq sa Allahu ka
jet Atij dhe Ai është Gjithëdëgjuesi dhe caktuar për ty.”
Gjithëpamësi.”. Esh-Shura ajeti 11
Akti i krijimit është rrjedhojë e vetisë hyjnore PËRSE ZOTI E KRIJOI NJERËZIMIN?
së të qenët krijues. Në shumë ajete të
Kur’anit, Zoti e përshkruan Veten si Krijues Nga këndvështrimi i njerëzimit, pyetja
për t’ia bërë me dije njerëzimit se çdo gjë i “Përse Zoti e krijoi njeriun?” nënkupton
takon vetëm Atij: “Allahu është Krijuesi i çdo “Për çfarë qëllimi është krijuar njeriu?”. Në
gjëje dhe Ai është Vekil (Kujdestar, Ruajtës, Kur’an kësaj pyetjeje i është dhënë përgjigje e
Rregullues) mbi gjithçka.” Ez Zumer:62; qartë, pa kuptim të dyfishtë. Në të Zoti u
“Ndërsa Allahu ju ka krijuar ju dhe çfarë ju tregon njerëzve se çdo njeri ka lindur me
bëni e veproni (veprat tuaja)” Es Saffat:96. vetëdijen e brendshme dhe të natyrshme për
Njeriu duhet ta kuptojë se asgjë nuk ndodh Zotin (me besimin në Zot). Allahu thotë:
në këtë gjithësi pa lejen e Zotit. Të kërkohet “Përkujto kur Zoti yt nxori nga shpina e
mbrojtje nga e keqja ose të kërkohet e mira bijve të Ademit pasardhësit e tyre dhe i bëri
nga ndonjë burim tjetër përveç Zotit është dëshmues të vetes së tyre (duke u thënë): “A
gabim (gjynah) shumë i madh. Për shkak të nuk jam Zoti juaj?” Ata thanë: “Po, dësh-
injorancës, shumë njerëz orvaten t’i largohen muam!” Të mos thoni në Ditën e Kiametit:
fatkeqësisë dhe të arrijnë fat përmes magjive, “Ne nga ky (dëshmim) ishim të panjohur.
hajmalive, astrologjisë, fallit etj. Për këtë Ose të mos thoni: “Prindërit tanë më parë
arsye, në Kur’an, në suren Felek, Zoti i infor- ishin idhujtarë, e ne ishim pasardhës të tyre.
A do të na shkatërrosh ne për atë që bënë ata angleze adhurimi përkufizohet si ‘shfaqje e
asgjësues të së vërtetës?” El A’raf , 172-173. akteve të devocionit ndaj hyjit’. Sipas këtij
I Dërguari Muhamed,sal-lAllahu alejhi ve kuptimi, njeriu është i urdhëruar të tregojë
sel-lem, ka shpjeguar se kur Allahu e krijoi mirënjohje – falënderim ndaj Zotit duke e
Ademin, Ai mori prej tij besën në vendin e madhëruar Atë. Në Kur’an, Allahu thotë:
quajtur Na’maan[1], në ditën e 9-të, të muajit “Atëherë madhëroje me falënderim Zotin
të 12-të. Ai pastaj nxori prej Ademit të gjithë tënd...” En Nasr :3.
ata që do të lindin deri në fund të botës, Duke madhëruar Zotin, njeriu zgjedh të jetë
gjeneratë pas gjenerate, dhe i shpërndau para në harmoni me krijesat e tjera, të cilat
Tij që të marrë edhe prej tyre besën. Ai u foli vetvetiu e madhërojnë Krijuesin e tyre. Al-
atyre, secilit përballë, duke i bërë ata të dësh- lahu e përmend këtë fenomen në shumë sure
mojnë se Ai është Zoti i tyre. Prandaj çdo të Kur’anit. Për shembull, në suren el-Isra,
njeri është përgjegjës për besimin në Zot, i Allahu thotë: “Atë e madhërojnë shtatë qiejt,
cili është i vulosur në gjithsecilin shpirt. toka dhe gjithçka gjendet në to. Dhe nuk ka
Mbështetur në këtë besim të lindur, në suren asgjë që nuk e madhëron Atë, duke e
edh-Dharijat, Allahu e ka definuar qëllimin e lavdëruar, por ju (o njerëz) nuk e kuptoni
krijimit të njerëzimit kështu: “Nuk i kam madhërimin që i bëjnë ata...” El Isra:44.
krijuar xhinët dhe njerëzit për asgjë tjetër Ndërsa në gjuhën arabe, në gjuhën e
vetëm që të më adhurojnë.” Edh Dharijat, Kur’anit, adhurimi është quajtur ibadeh, fjalë
:56. e lidhur ngushtë me emrin abd, që nënkup-
Kështu, qëllimi i qenësishëm për të cilin ton robin. Robi është ai nga i cili pritet të
është krijuar njerëzimi është adhurimi i bëjë çfarëdo që zotëria i tij dëshiron. Ad-
Zotit. Megjithatë, i Gjithëfuqishmi, nuk ka hurimi, sipas Kur’anit, nënkupton ‘nën-
nevojë për të qenë i adhuruar nga njerëzit. Ai shtrim dhe dorëzim me bindje ndaj vullnetit
nuk i krijoi njerëzit për shkak se kishte të Zotit’. ‘Vullneti i Zotit’ është i ngërthyer
nevojë për ta. Nëse asnjë njeri i vetëm nuk në të gjitha ligjet e shpallura hyjnore, të cilat
do ta adhuronte Zotin, në asnjë mënyrë nuk të Dërguarit ua mësuan pasuesve të tyre.
do të pakësohej Madhështia e Tij. Edhe po Nënshtrimi ndaj ligjit hyjnor është themeli i
që se të gjithë njerëzit do ta adhuronin Atë, adhurimit. Në këtë kuptim, madhërimi
në asnjë mënyrë nuk do ta shtonin Madhë- bëhet adhurim kur njerëzit vendosin t’u
shtinë e Tij. Zoti është i Përsosur. Ai ekzis- binden udhëzimeve të Zotit përkitazi me
ton vetë pa nevojën e askujt. Të gjitha madhërimin e Tij.
krijesat njerëzore kanë nevoja. Njerëzimi
është ai që ka nevojë për të adhuruar Zotin. NEVOJA PËR ADHURIM
KUPTIMI I ADHURIMIT Përse njerëzit kanë nevojë ta adhurojnë dhe

ta madhërojnë Zotin duke iu nënshtruar lig-
Për ta kuptuar arsyen pse njerëzit kanë jeve të shpallura hyjnore? Ngase nënshtrimi
nevojë për ta adhuruar Zotin, së pari duhet ndaj ligjit hyjnor është çelës i suksesit në këtë
kuptuar se çfarë do të thotë shprehja “adhu- botë dhe në botën e ardhme. Njerëzit e parë,
rim”. Në anglisht termi worship (adhurim) Ademi dhe Havaja, u krijuan në parajsë
vjen prej anglishtes së vjetër veorthscipe, që (xhennet) dhe më vonë u përjashtuan nga ajo
nënkupton nder-respekt. Kështu, në gjuhën për shkak të mosnënshtrimit ndaj ligjit
______________
[1] E njohur si Dita e Arafatit.
hyjnor. Ligjet hyjnore janë udhëzime për PËRFUNDIM
njerëzit në të gjitha sferat e jetës. Ato defino-
jnë të drejtën dhe të gabuarën për ta dhe u Pa njohur qëllimin e krijimit, njerëzit do të
ofrojnë njerëzve një sistem të plotë për të sillen vërdallë në jetë si anijet pa timon. Qël-
rregulluar të gjitha çështjet e tyre. Vetëm Kri- limet e tyre ose do të jenë të gabuara nga
juesi e di më së miri se ç'është më e do- shkaku i mësimeve jokorrekte religjioze ose
bishme e ç'nuk është për krijesat e Tij. Ligjet do të jenë materialiste dhe rrjedhimisht të
hyjnore urdhërojnë dhe ndalojnë veprime izoluara brenda kësaj bote. Është thelbësore
dhe substanca të ndryshme për të mbrojtur për mirëqenien e tyre që ata të njohin arsyen
shpirtin, trupin njerëzor dhe shoqërinë njerë- e krijimit të tyre. Shikuar rrënjësisht, Allahu
zore prej së keqes dhe dëmit. Në mënyrë që ka krijuar në mënyrë që t’i manifestojë
njerëzit të plotësojnë mundësitë e tyre duke atributet e Tij. Prandaj, krijimi është rezultat
bërë jetë të drejtë, ata kanë nevojë të adhuro- i të qenët të Tij Krijues, parajsa manifeston
jnë Zotin nëpërmjet nënshtrimit ndaj urd- Mëshirën e Tij, ferri drejtësinë e Tij, gabimet
hëresave të Tij. e njeriut Faljen e Tij, qeniet e gjalla dhe jo të
gjalla tregojnë Bujarinë e Tij, etj. Rëndësia e
MËKATI MË I RËNDË të kuptuarit se krijimi është mjet me të cilin
Allahu i manifeston atributet e Tij është se
Kundërshtimi i qëllimit të krijimit të vet njerëzit pastaj mund ta njohin lehtë Zotin
është e keqja më e madhe që do të mund të dhe ta pranojnë caktimin e Tij dhe fatin e
bënte ndonjë njeri. Transmetohet nga Abdul- tyre. Nga ana tjetër, është e një rëndësie më
lah ibën Mes'udi se e ka pyetur të Dërguarin të madhe që njerëzit të dinë qëllimin e kri-
e Allahut se cili është mëkati më i rëndë tek jimit të tyre. Kur’ani na mëson se ky është
Allahu dhe ai është përgjigjur: “T’i bësh Al- adhurimi i Zotit, ngase njerëzimi duhet ta
lahut shok (të adhurosh tjetërkënd pos Allahut), adhurojë Zotin në mënyrë që të fitojë drejtësi
sepse Ai të ka krijuar.” Adhurimi i tjetërkujt dhe status shpirtëror të domosdoshëm për
përveç Allahut, që në gjuhën arabe quhet hyrje në parajsë. Rëndësia e kësaj diturie
shirk, është i vetmi mëkat i pafalshëm (në është që njerëzit të kuptojnë se adhurimi
amshueshmëri). Po që se një njeri vdes pa u është i nevojshëm ashtu si ushqimi dhe
penduar për mëkatet e tij a të saj, Allahu frymëmarrja dhe se kjo nuk është ndonjë e
mund t’ia falë të gjitha mëkatet, përveç mirë që ata i bëjnë Zotit (por vetes së tyre).
shirkut. Përkitazi, Allahu ka thënë në suren Allahu në Kur’an thotë: “Thuaj (O
en-Nisa: “Vërtet, Allahu nuk fal që të ad- Muhamed): “Në të vërtetë, namazi (falja)
hurohet dikush apo diçka tjetër veç Atij, por im, kurbani im, jeta ime dhe vdekja ime, i
gjynahet e tjera më të vogla ia fal kujt të përkasin vetëm Allahut, Zotit të botëve.” El
dojë. Kushdo që i bën shok Allahut (në ad- En’am:162)
hurim), ka bërë gjynah të madh.” En
Nisa,:48. Adhurimi i të tjerëve përveç Përgatiti: Alban UKMATA
Allahut në esencë përfshin dhënien e Gjakovë/Kosovë
atributeve (cilësive) të Krijuesit krijesave të
Tij.
T’ua mësojmë fëmijëve
TEVHIDIN
Gjëja e parë, që Allahu ua bëri obligim robërve të Tij, është mohimi i tagutit dhe besimi
në Allahun. Allahu i Madhëruar thotë: “Çdo populli Ne i çuam një të Dërguar (që u
thoshte): “Adhuroni Allahun dhe shmangni tagutin” En-Nahl: 36
ç Çdo lavdërim i përket Allahut, Zotit të

botëve. Salati dhe selami qofshin për
zotërinë e të Dërguarve, për familjen dhe
për mbarë shokët e tij.
Kjo është një shkresë e dobishme, e cila

përmban atë që njeriu duhet t’ua mësojë
patjetër fëmijëve, para Kur'anit, në
2. Pyetje: Çdo të thotë Zot?
Përgjigje: Thuaj: Sunduesi, i Adhuruari,
Ndihmuesi... Allahu... i vetmi që duhet
të adhurohet me dashuri dhe përnderim
nga të gjitha krijesat e Tij dhe i vetmi të
Cilit duhet t’i nënshtrohen ato.
3. Pyetje: Nëse të thuhet: Si e njohe

mënyrë që fëmija të rritet si njeri i plotë Zotin tënd?
në fitreh (natyrshmëri) islame dhe të jetë Përgjigje: Thuaj: Zotin tim e njoh përmes
monoteist i mirë që ecën rrugës së bes- shenjave dhe krijesave të Tij. Prej shen-
imit. E kam renditur sipas metodës jave të Tij janë nata, dita, Dielli dhe
pyetje-përgjigje. Hëna, ndërsa prej krijesave të Tij janë
shtatë qiejt, Toka dhe çdo gjë që është
1. Pyetje: Nëse të thuhet: Kush është mes tyre. Argument për këtë është fjala e
Zoti yt? Allahut të Lartësuar: “Në të vërtetë, Zoti
Përgjigje: Thuaj: Zoti im është Allahu. juaj është Allahu, që krijoi qiejt dhe
Tokën për gjashtë ditë e pastaj u ngrit dhe
qëndroi mbi Fronin hyjnor (Arshin). Ai dikujt tjetër veç Allahut është kufër
me errësirën e natës e mbulon ditën, e (mosbesim) është: “Dhe kushdo që lut në
cila e ndjek atë; Dielli, Hëna dhe yjet i vend të Allahut ndonjë të adhuruar
përulen urdhrit të Tij. Vetëm Atij i për- tjetër, duke mos pasur kurrfarë prove për
ket krijimi dhe urdhërimi. Qoftë bekuar këtë, me siguri do të japë llogari vetëm te
Allahu, Zoti i botëve!” El A’raf: 54 Zoti i tij. Me të vërtetë, nuk ka shpëtim
për mohuesit.” El Mu’minun: 117
4. Pyetje: Nëse të thuhet: Për çfarë qël- Kjo për arsye se lutja është prej llojeve
limi të krijoi ty Allahu? më të mëdha të adhurimit. Ashtu siç
Përgjigje: Thuaj: Që ta adhuroj vetëm thotë Allahu Fuqimadh:
Atë pa i shoqëruar asgjë, t’i bindem Atij “Zoti juaj ka thënë: “Lutmuni Mua, se
përmes zbatimit të urdhrave të Tij dhe do t’ju përgjigjem! Me të vërtetë, ata që
përmes largimit nga gjërat që Ai i ndaloi. tregohen mendjemëdhenj e nuk duan të
Ashtu siç thotë Allahu i Madhërishëm: Më adhurojnë, do të hyjnë në xhehennem
“Unë nuk i krijova xhinët dhe njerëzit të poshtëruar!” El Gafir: 60
për tjetër, pos që të më adhurojnë vetëm Transmetohet në "Sunen" se Profeti sal-
Mua.” Edh-Dharijjat: 56 lAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë: “Lutja
është pikërisht adhurimi.”[1]
Gjithashtu fjala e të Madhërishmit: “Sig- Gjëja e parë, që Allahu ua bëri obligim
urisht, atij që adhuron tjetërkënd përveç robërve të Tij, është mohimi i tagutit dhe
Allahut, Allahu do t’ia ndalojë xhennetin besimi në Allahun. Allahu i Madhëruar
dhe strehim i tij do të jetë zjarri.” El thotë: “Çdo populli Ne i çuam një të
Maideh: 72 Dërguar (që u thoshte): “Adhuroni Al-
Shirk është kur dikush i shoqëron Al- lahun dhe shmangni tagutin” En-Nahl:
lahut ndonjë gjë duke e adhuruar atë, 36
apo duke shpresuar në të, apo duke u Tagut është çdo gjë që adhurohet përveç
frikuar prej saj, apo duke u mbështetur Allahut; i tillë është gjithashtu shejtani,
në të, apo duke iu përkushtuar asaj në falltari, astrologu, ai i cili nuk gjykon me
vend të Allahut apo duke bërë për të ligjin e Allahun si dhe çdokush që paso-
gjëra të tjera prej llojeve të adhurimit. het e gëzon bindje nga njerëzit jo në të
Adhurimi është emër që përmbledh çdo vërtetën.
gjë që e do Allahu dhe është i kënaqur Dijetari i madh Ibnul Kajjim (Allahu e
me të prej fjalëve dhe veprave, qofshin mëshiroftë) thotë: “Tagut është çdokush
ato të dukshme apo të fshehta. ndaj të cilit tejkalohen kufijtë, qoftë në
Lutja është adhurim. Allahu i Lartësuar pasim, në adhurim apo në bindje.”
thotë: “Xhamitë janë vetëm për Allahun,
prandaj mos iu lutni askujt, krahas Al- 5. Pyetje: Nëse të thuhet ty: Cila është
lahut!” El Xhinn: 18 feja jote?
Argumenti që tregon se lutja drejtuar Përgjigje: Thuaj: Feja ime është Islami.
______________
[1] Tirmidhiu (5/426), Ebu Daudi (1479) dhe Ibën Maxheh (3828).
Islami është dorëzimi ndaj Allahut është feja e drejtë.” El Bejjineh: 5
përmes teuhidit, nënshtrimi ndaj Tij Këtë varg Allahu e filloi me teuhid dhe
nëpërmjet bindjes, miqësimi i musli- me largim nga shirku. Urdhri më mad-
manëve si dhe largimi nga shirku dhe id- hështor i Allahut është urdhri për teuhid,
hujtarët. ndërsa ndalimi më i rreptë i Tij është
Allahu thotë: “Feja e vërtetë tek Allahu ndalimi nga shirku. Pastaj (në vazhdim të
është vetëm Islami.” (Alu Imran: 19 vargut), Allahu urdhëroi për faljen e na-
Dhe thotë: “Kush kërkon tjetër fe përveç mazit dhe për dhënien e zekatit. Në këto
Islamit, nuk do t’i pranohet dhe ai në që u përmendën hyn pjesa më e madhe e
botën tjetër do të jetë i humbur.” Alu fesë dhe çdo legjislacion tjetër që vijon i
Imran: 85 pason këto.
Është saktësuar nga Profeti sal-lAllahu Argumenti që tregon se agjërimi është
alejhi ve sel-lem të ketë thënë: “Islami obligim (fjala e Allahut): “O besimtarë!
është të dëshmosh se s’ka të adhuruar me të Ju është urdhëruar agjërimi, ashtu si u
drejtë përveç Allahut (la ilahe il-lAll-llah) ishte urdhëruar atyre para jush, që të
dhe se Muhamedi është i Dërguar i mund të ruheni nga të këqijat. Agjërimi
Allahut (Muhammedun resulull-llah), të zgjat disa ditë, por, nëse ndonjëri prej
falësh namazin, të japësh zekatin, të jush është i sëmurë ose duke udhëtuar, le
agjërosh Ramazanin dhe të shkosh në haxh, të agjërojë aq ditë sa i ka prishur në ditët
nëse ke mundësi.” e tjera pas. Ata që kanë vështirësi për të
Kuptimi i thënies la ilahe il-lAll-llah agjëruar duhet të ushqejnë si shpagim
është s’ka të adhuruar me të drejtë përveç nga një të varfër për çdo ditë agjërimi. E,
Allahut. Ashtu siç thotë Allahu i Lartë- nëse ndonjëri jep më shumë se kaq, kjo
suar: “(Kujto) Kur Ibrahimi i tha të atit është edhe më mirë për të. Por, agjërimi
dhe popullit të tij: “Në të vërtetë, unë i juaj është më i dobishëm, në qoftë se e
urrej dhe s’kam të bëj fare me ato që ad- dini. Muaji i Ramazanit është ai në të
huroni ju. Përveç Atij që më ka krijuar cilin ka zbritur Kur'ani, që është udhër-
dhe i Cili do të më udhëzojë në rrugën e rëfyes për njerëzit, plot me shenja të qarta
drejtë.” Ai e bëri këtë fjalë (la ilahe il- për rrugën e drejtë dhe dallues (i së mirës
lAll-llah) të përhershme te pasardhësit nga e keqja). Pra, kushdo nga ju që e
e tij, me qëllim që ata të kthehen dëshmon këtë muaj, le të agjërojë!” El
(vazhdimisht tek Allahu).” Ez-Zuhruf: Bekare: 183-185
26-28 Argumenti që tregon se shkuarja për në
Argumenti për faljen e namazit dhe haxh është e obligueshme (fjala e Al-
dhënien e zekatit është fjala e të Madhër- lahut): “Dhe haxhi (udhëtimi për të viz-
ishmit: “E megjithatë, ata qenë urd- ituar Qabenë) është një detyrë që njerëzit
hëruar vetëm që të adhuronin Allahun i detyrohen Allahut për ta kryer, ata të
me përkushtim të sinqertë, duke qenë në cilët munden të përballojnë shpenzimet
fenë e pastër (të Ibrahimit) si dhe të fal- (udhëtimin, ushqimin, strehimin e nevo-
nin namazin e të jepnin zekatin. Kjo jat e tjera).” Alu ‘Imran: 97
Bazat e Imanit (besimit) janë gjashtë: “Thuaj (o Muhamed): “Mua më është ur-
1) Të besosh Allahun dhëruar që ta adhuroj vetëm Allahun dhe
2) Engjëjt e Tij që të mos i shoqëroj Atij asgjë (në ad-
3) Librat e Tij hurim). Unë vetëm tek Ai thërras dhe
4) Të Dërguarit e Tij vetëm tek Ai është kthimi im.” Erra’d: 36
5) Ditën e Fundit dhe “Thuaju (o Muhamed) atyre: “Vallë, ju
6) Caktimin e Allahut (kaderin), të mirin po më urdhëroni që të adhuroj dikë
dhe të keqin. tjetër, përveç Allahut, o të paditur?!” Me
Argument për këtë është hadithi (i njo- të vërtetë, të është shpallur ty (o
hur si hadithi i Xhibrilit alejhi selam), të Muhamed) si dhe atyre që kanë qenë
cilin e transmeton Muslimi në "Sahihun" para teje:
e tij nga Umer ibën el Hattabi radijAl- “Nëse i shoqëron Allahut diçka tjetër (në
lahu anhu. adhurim), me siguri që punët e tua do të
zhvlerësohen dhe do të jesh ndër të hum-
6. Pyetje: Nëse të thuhet ty: Kush është burit. Prandaj, adhuro vetëm Allahun
Profeti yt? dhe bëhu falënderues!” Ez-Zumer:
Përgjigje: Thuaj: Profeti im është 64-66
Muhammed ibën Abdullah ibën Abdul Gjithashtu prej bazave të besimit, shpë-
Muttalib ibën Hashim ibën Abdu timtare nga kufri (mosbesimi), janë: bes-
Menaf. E zgjodhi Allahu nga mesi i imi në ringjallje, në daljen e njerëzve para
Kurejshëve, të cilët janë pasardhësit më të Allahut, në shpërblimin e tyre, në dhëni-
dalluar të Ismailit (alejhi selam). Allahu e en e llogarisë dhe besimi se xhenneti dhe
dërgoi atë sal-lAllahu alejhi ve sel-lem për zjarri janë të vërtetë.
të gjithë njerëzit dhe i dha Librin Allahu Fuqiplotë thotë: “Ne ju kemi kri-
(Kur'anin) e Urtësinë (Sunnetin). juar prej tokës, aty do t’ju kthejmë dhe
Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem i nga ajo do t’ju nxjerrim edhe një herë
thërriste njerëzit që të adhuronin vetëm tjetër.” Ta Ha: 55
Allahun dhe t’i braktisnin gjërat që ad- “Nëse ti (Muhamed) çuditesh nga idhuj-
huronin përveç Tij, si: idhujt, gurët, tarët, atëherë më të çuditshme janë fjalët
drunjtë, Profetët, njerëzit e mirë, engjëjt e tyre: “Vallë, pasi të bëhemi dhé, do të
etj. Ai i thirri njerëzit që ta braktisin krijohemi vërtet përsëri?!” Këta janë ata
shirkun dhe i luftoi ata me qëllim që të që nuk besojnë në Zotin e tyre dhe në
mos bëjnë shirk, por të adhurojnë vetëm qafat e të cilëve do të ketë vargonj; këta
Allahun. Ashtu siç thotë Allahu i Lartë- janë banorët e xhehennemit, në të cilin
suar: “Thuaj (o Muhamed): “Unë i lutem do të qëndrojnë përherë.” Erra’d: 5
vetëm Zotit tim dhe nuk i shoqëroj Atij Në këtë varg ka dëshmi se kushdo që e
askënd (në adhurim).” El Xhinn: 20 përgënjeshtron ringjalljen, ai ka mohuar
“Thuaj (o Muhamed): “Vetëm Allahun e me një mohim i cili ia obligon përjetës-
adhuroj, sinqerisht ndaj Tij e bëj ad- inë në zjarr. Allahu na ruajttë nga kufri
hurimin tim.”Ez-Zumer: 14 dhe nga veprat e kufrit!
Këto vargje qartësojnë mesazhin me të Më i miri ndër të Dërguarit është
cilin u dërgua Profeti sal-lAllahu alejhi ve Muhamedi (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem),
sel-lem: (urdhri) që të adhurohet vetëm ndërsa njerëzit më të mirë, pas Profetëve,
Allahu dhe ndalimi nga adhurimi i dikujt janë Ebu Bekri, Umeri, Uthmani dhe
tjetër përveç Tij. Kjo është feja e tij, drejt Aliu Allahu qoftë i kënaqur ndaj të
së cilës thirri dhe për të cilën luftoi gjithëve. Njerëzit më të mirë janë
kundër idhujtarëve. Allahu e dërgoi atë shekulli i Profetit sal-lAllahu alejhi ve sel-
në moshën dyzetvjeçare dhe kështu ai i lem, pastaj ata që erdhën pas tyre, pastaj
thirri njerëzit (në Mekë) për trembëd- ata që erdhën pas tyre.
hjetë vite drejt sinqeritetit (në adhurim) Gjithashtu duhet të besojmë se Isai (ale-
dhe drejt braktisjes së adhurimit ndaj jhi selam) do të zbresë nga qielli (para ki-
çdokujt tjetër përveç Allahut. Gjatë ametit) dhe do të vrasë Dexhalin.
kohës që ishte në Mekë, u ngrit në qiell Çdo lavdërim i përket Allahut, Zotit të
(natën e Israsë dhe Mi’raxhit) dhe pa botëve!
asnjë ndërmjetës mes tij dhe Allahut iu
bënë obligim pesë kohët e namazit. Pas- Muhamed ibën AbdulVehhab
taj u urdhërua që të migronte dhe migroi
Përshtati: Petrit PERÇUKU
drejt Medinës, ku i thirri njerëzit për Prishtinë/Kosovë
dhjetë vite, derisa ata filluan të hynin në
fenë e Allahut grupe grupe. E kur arriti
moshën gjashtëdhjetetrevjeçare elham-
dulilah feja u plotësua dhe i erdhi sh-
pallja e Allahut që e lajmëronte për
afrimin e vdekjes së tij (sal-lAllahu alejhi
ve sel-lem). I Dërguari i parë është Nuhu
(alejhi selam), ndërsa i fundit prej tyre
është Muhamedi (sal-lAllahu alejhi ve
sel-lem). Ashtu siç thotë
Allahu i Madhëruar: “Ne të frymëzuam
ty (o Muhamed) me shpallje, ashtu siç
frymëzuam me shpallje Nuhun dhe Pro-
fetët pas tij…” En-Nisa: 163
Allahu gjithashtu thotë: “Muhamedi
është vetëm i Dërguar, para të cilit ka
pasur edhe të Dërguar të tjerë.” Alu
Imran: 144
“Muhamedi nuk është babai i askujt prej
burrave tuaj, por është i Dërguari i Al-
lahut dhe Vula e Profetëve; Allahu është i
Gjithëdijshëm për çdo gjë.” El Ahzab: 40
DHJETË SHKAQET
e hyrjes në
XHENNET
Pra, kush i bindet Allahut dhe të Dërguarit të Tij për atë që ka urdhëruar Allahu në
Kur'an apo Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem në hadithet e tij, qofshin obligime
apo ndalesa, Allahu e fut në xhennetet ku rrjedhin lumenj, ndërsa kush nuk i bindet
Allahut dhe të Dërguarit të Tij, pra i kundërshton urdhrat e Allahut apo të të Dërguarit
të Tij, Allahu do ta dënojë me një dënim shumë të rëndë.
F 1
Falënderimi i takon Allahut, të vetmit Imani dhe veprat e mira
që meriton adhurim, të vetmit që jep
shpërblime pas vdekjes dhe bën lloga-
rinë në Ditën e Gjykimit. Përshëndet- Allahu i Lartësuar thotë: "Ata të cilët
jet tona qofshin mbi të dashurin e besuan dhe bënë vepra të mira janë
Allahut, Muhamedin, mbi atë që na prej banorëve të xhennetit dhe aty
mësoi rrugën për në xhennet, mbi janë përgjithmonë." El Bekare: 82
shokët e tij dhe pasuesit e tyre deri në Pra, shkak për hyrjen në xhennet të
Ditën e Fundit. njerëzve është besimi në Allahun e
Në vazhdim do të paraqesim disa nga Lartësuar, Zotëruesin e gjithçkaje, i
shkaqet që e bëjnë muslimanin të sh- Cili është i vetmi që e meriton ad-
presojë për hyrjen në xhennetet e Al- hurimin dhe që i përkasin emrat dhe
lahut, të cilat Ai i ka përgatitur për cilësitë më të larta, siç na ka treguar
njerëzit e devotshëm. Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-
lem në hadithe apo Allahu i Lartësuar
në Kur'anin Famëlartë. Ky është bes- thonë Zoti ynë është Allahu dhe qën-
imi i pastër në Allahun, duke mos e drojnë të vendosur në këtë besim të
përngjarë Atë me asnjë krijesë të Tij, pastër islam, mu për këta nuk do të
ngase Allahu thotë në Kur'an: "Atij ketë aspak frikë dhe as nuk do të
nuk i përngjan asgjë dhe Ai është pikëllohen. Të këtillët janë banorë të
Gjithëdëgjuesi Gjithëshikuesi!" . Esh xhennetit përgjithmonë si shpërblim
Shura: 11 për atë që kanë punuar." El Ahkaf:
Pas këtij besimi të pastër vijnë veprat 12-13
e mira, të cilat bëhen vetëm për hir të Sa i përket qëndrueshmërisë në fenë e
Allahut, duke shpresuar në shpër- Allahut, kur është pyetur Ebu Bekri
blimin e Tij në Ditën e Gjykimit. radijAllahu anhu, ka thënë se me qën-
drueshmëri (istikame) është për qël-
2 Bindja ndaj Allahut dhe Pejgam-

berit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem
lim mosbërja shirk Allahut të
Lartësuar, ndërsa Umeri radijAllahu
anhu ka thënë se është për qëllim qën-
Allahu i Lartësuar thotë: "E kush i drueshmëria në zbatimin e urdhrave
bindet Allahut dhe të Dërguarit të të Allahut dhe shmangies së ndalesave
Tij, Ai atë e shpie në xhennete, ku të tij. Aliu radijAllahu anhu ka thënë
rrjedhin lumenj. E kush e kundërsh- që është për qëllim qëndrueshmëria
ton Atë, e ndëshkon me një dënim të në farzet e Allahut, ndërsa Uthmani
dhembshëm." El Fet’h: 17 radijAllahu anhu ka thënë që është
Pra, kush i bindet Allahut dhe të Dër- për qëllim bërja e veprave vetëm për
guarit të Tij për atë që ka urdhëruar Allahun e Lartësuar. Ikrime, një dije-
Allahu në Kur'an apo Muhamedi sal- tar, ka thënë se është për qëllim qën-
lAllahu alejhi ve sel-lem në hadithet e drueshmëria në fjalën La Ilahe
tij, qofshin obligime apo ndalesa, Al- ila-lAllah derisa të takojmë Allahun e
lahu e fut në xhennetet ku rrjedhin Lartësuar.[1]
lumenj, ndërsa kush nuk i bindet Al-
lahut dhe të Dërguarit të Tij, pra i
kundërshton urdhrat e Allahut apo të
të Dërguarit të Tij, Allahu do ta
4 Durimi në sprova dhe telashe
dënojë me një dënim shumë të rëndë. Allahu i Lartësuar thotë: "Po ju men-
duat se do të hyni në xhennet pa u
3 Qëndrueshmëria në fenë e
lahut
Al- provuar edhe ju me shembullin e atyre
që ishin para jush, të cilët i patën
goditur skamjet e vuajtjet dhe qenë
Allahu thotë: "Pa dyshim se për ata që tronditur, saqë i Dërguari thoshte, e
______________
[1] Tefsiri i Imam Begaviut, fq. 1186.
me të edhe ata që kishin besuar: “Kur janë vetëm disa shembuj që na japin
do të jetë ndihma e Allahut?!” Ja (u mësim se si të bëjmë sabër në sprova
erdhi ndihma), vërtet ndihma e Al- dhe në bela nga më të ndryshmet.
lahut është afër!” El Bekare: 214
Edhe durimi është njëri prej shkaqeve
që e shpie njeriun në xhennet. Për
këtë kemi shembull Pejgamberët e Al-
5 Devotshmëria ndaj Allahut të
Lartësuar
lahut, të cilët u sprovuan më së Allahu thotë: "I tillë është xhenneti, të

shumti nga ana e Allahut. Njëri prej cilin Ne do t'ua dhurojmë trashëgim
tyre ishte Ejubi alejhi selam, të cilin atyre nga robërit Tanë që kanë qenë
Allahu e sprovoi me shëndetin dhe muttekinë (të drejtë e të devotshëm në
familjen e tij, por ai duroi me vite të besimin e vërtetë islam).” Merjem: 63
tëra, derisa Allahu i Lartmadhëruar e Devotshmëri do të thotë të jesh i
shëroi nga sëmundja dhe ia ktheu përkushtuar ndaj Allahut, i drejtë dhe
familjen. Edhe Jusufi alejhi selam u larg gënjeshtrës.
sprovua shumë, u hodh në pus, iu Devotshmëria arrihet duke e dashur
mvesh gënjeshtra e gruas së mbretit Allahun dhe të Dërguarin e Tij dhe
dhe vuajti në burg për shtatë vite, duke bërë vepra të mira në përputhje
mirëpo bëri sabër dhe pastaj Allahu e me Sunnetin e të Dërguarit të Al-
bëri prijës të atij populli dhe triumfoi lahut. Këto xhennete do t'i trashëgo-
e vërteta mbi gënjeshtrën. Edhe jnë ata që ia kanë dhënë besën Allahut
Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel- për devotshmëri dhe largim nga
lem u sprovua shumë me popullin e shirku dhe veprat e liga.
Mekës. Për 13 vite vuajti nga fyerjet
dhe ndëshkimet që i bënin atij dhe
muslimanëve në përgjithësi, saqë edhe
të brendshmet e barkut të kafshëve ia
6 Shehidllëku në rrugën e Allahut
hidhnin në shpinë kur ai binte në sex- Allahu i Lartësuar thotë: “E ata që

hde duke i bërë ibadet Allahut. E qua- ranë shehidë në rrugën e Allahut,
jtën të çmendur, falltar dhe shpifën atyre kurrsesi nuk ua humb veprat
shumë kundër tij, mirëpo sabri i tij (por ua shton), ata do t'i udhëzojë dhe
ishte i lartë. Pas këtij sabri, Allahu i do t'ua përmirësojë gjendjen.”
Larmadhëruar i mundësoi hixhretin Muhamed: 4-6
në Medinë, atje ku e përhapi fenë e Shehidllëku është grada më e lartë që
Allahut dhe pas disa vitesh e çliroi arrin besimtari. Njëri prej privilegjeve
edhe Mekën dhe triumfoi e vërteta që Allahu u ka dhënë shehidëve është
mbi të kotën dhe gënjeshtrën. Këta se ata nuk e përjetojnë jetën në var-
reza, por jetojnë një tjetër jetë dhe
furnizohen tek Allahu me ushqime të
ndryshme. Kur Pejgamberi sal-lAllahu
8 Pendimi tek Allahu i Lartësuar
alejhi ve sel-lem e ka këshilluar Allahu thotë: "E pas tyre (të mirëve)
Muadh ibën Xhebelin, i ka thënë erdhën pasardhës të këqij, që e lanë
ashtu siç kanë transmetuar Imam namazin dhe u dhanë pas kënaqësive
Ahmedi dhe Imam Tirmidhiu nga (trupore) e më vonë do të hidhen në
Muadh bin Xhebeli, se Pejgamberi çdo të keqe, me përjashtim të atij që
sal-lAllahu alejhi ve sel-lem i ka thënë pendohet dhe beson e bën vepra të
Muadhit: "O Muadh, a dëshiron të të mira. Të tillët do të hyjnë në xhennet
tregoj kreun e çështjes, shtyllën e saj dhe dhe atyre nuk u bëhet kurrfarë e
kulminacionin e saj?" Tha: "Po, o Resu- padrejte." Merjem: 59-60
lullah!" Pejgamberi tha: "Çështja krye- Pendimi duhet të jetë i pranishëm tek
sore është besimi në Allahun dhe çdo besimtar. Gjuha e tij duhet të jetë
Pejgamberin e Tij, shtylla e saj është na- e lagur nga kërkimi i pendimit për
mazi, kurse kulminacioni i saj është veprat e këqija që ka bërë, ngase
xhihadi në rrugë të Allahut." Nga ky pendimi i sinqertë i pastron veprat e
hadith mësojmë se çfarë vlere dhe liga, prandaj e lusim Allahun që të na
pozite ka shehidllëku tek Allahu i bëjë prej atyre që pendohen.
Lartësuar. Allahu na bëftë prej tyre,
amin!
9 Mbështetja tek Allahu i
suar
Lartë-
7 Largimi nga gjynahet e mëdha

Allahu thotë: "E ata që besuan e bënë
vepra të mira, atyre do t'u bëjmë vend
Allahu i Lartësuar thotë: "Nëse largo- të lartë në xhennet, në të cilin rrjed-
heni prej gjynaheve të mëdha, të cilat hin lumenj. Aty janë përgjithmonë, sa
u janë të ndaluara, Ne ju shlyejmë i mirë është shpërblimi për ata që
mëkatet e vogla dhe ju fusim në një vepruan, të cilët bënë durim dhe
vend të ndershëm." En Nisa: 31 vetëm Zotit të tyre iu mbështetën." El
Disa nga gjynahet e mëdha janë: Ankebut: 58-59
shirku, kamata, zinaja, alkooli, Mbështetja tek Allahu është njëra prej
magjia, ikja nga fronti i luftës. Për më shkaqeve që shpijnë në xhennet. Bes-
tepër mund të lexoni tek libri i Imam imtari duhet t'i mbështetet Allahut në
Dhehebiut me titullin "Mëkatet e çdo gjë që vepron dhe duhet të besojë
mëdha", që është përkthyer edhe në se nëse Allahu do, ajo punë do të
gjuhën shqipe. bëhet. Por nëse Allahu nuk do, nuk
bëhet asgjë pa lejen e Tij. Ne duhet të Muhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-
mbështetemi tek Allahu për punët lem. Ai pranon dhe i bie në sexhde
tona, të vogla qofshin ato apo të Allahut, duke e lutur që të fillojë Dita
mëdha. e Gjykimit. Një gjë është interesante
në këtë gjendje shumë të vështirë, se
10 Frika nga Allahu Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-

lem thotë: "Ummeti im, ummeti im!"
Edhe në atë gjendje nuk e harron um-
Allahu i Lartësuar thotë: "E kush iu metin e vet. Kësisoj fillon Dita e
frikësua paraqitjes para Zotit të vet Gjykimit. Këta besimtarë i janë frikë-
dhe e ndaloi veten prej epsheve, xhen- suar kësaj dite dhe janë larguar prej
neti është vendi i tij." En Naziat: 40- epsheve dhe Allahu i shpie në xhen-
41 net. Allahu na bëftë prej tyre, amin![2]
Nga ky ajet kuptojmë që këta besim-
tarë janë frikësuar nga dalja para Al- Përgatiti shtëpia botuese “Darul Kasim"
lahut në Ditën e Gjykimit, atë ditë ku
Përshtati: Ruzhdi BUZOKU
asnjë njeri nuk guxon të flasë pa lejen Gjilan / Kosovë
e Allahut, madje as Pejgamberët e Al-
lahut nuk flasin përveçse me lejen e
Allahut, siç na ka treguar i Dërguari i
Allahut. Atë ditë Allahu është shumë i
hidhëruar dhe askush nuk guxon të
flasë, saqë njerëzit nuk mund të bëjnë
sabër nga vapa e diellit, që qëndron
mbi kokat e tyre. Kjo gjendje vazhdon
për 50 mijë vjet, pastaj njerëzit anko-
hen dhe i drejtohen Ademit alejhi
selam, duke e lutur që të ndërmjetë-
sojë tek Allahu për fillimin e Ditës së
Gjykimit, mirëpo Ademi alejhi selam
nuk pranon. Pastaj i drejtohen Nuhut
e pastaj Ibrahimit, Musait dhe Isait,
paqja qoftë mbi ta, por asnjëri prej
tyre nuk pranon sepse secili është i
preokupuar me veten e tij. Pastaj i
drejtohen Vulës së Pejgamberëve,
______________
[2] Përmbledhje e këtij tregimi nga libri “Shenjat e kiametit”, Jusuf el Wabil.
ADHURIMI
mes fshehtësisë dhe së dukshmes
Prej edukatës së lutjes është që ta fshehim atë, siç ka thënë Allahu i Lartmadhëruar:
“Lutjuni Zotit tuaj përulshëm dhe fshehtas! Njëmend, Ai nuk i do ata që e kalojnë ku-
firin.”El Araf: 55
A Allahu i Lartësuar i ka urdhëruar

njerëzit që ta adhurojnë Atë. “O
njerëz! Adhuroni Zotin tuaj, i Cili ju
ka krijuar ju dhe ata që ishin para
jush, që të mund të ruheni (nga të
këqijat)...” El Bekare: 21. Nuk pra-
nohet ibadeti ose adhurimi pa sin-
thënë: “Andaj adhuro vetëm Allahun
me përkushtim të çiltër për Të!” Ez
Zummer: 2
Njeriu i sinqertë është ai që punon

për ta kënaqur Allahun e Lartësuar
dhe nuk kërkon për veprën e tij dësh-
qeritet. Allahu i Lartësuar thotë: “E mitarë pos Allahut, nuk dëshiron sh-
megjithatë, ata qenë urdhëruar vetëm përblim përveçse prej Tij dhe sa më
që të adhuronin Allahun me përkush- shumë largohet nga shikimi dhe
tim të sinqertë, duke qenë në fenë e dëgjimi i njerëzve në veprat e tij, aq
pastër.” El Bejine: 5 më i sinqertë dhe më ruajtës i fesë së
tij do të jetë. Allahu i Lartësuar thotë
Allahu e ka veçuar të Dërguarin e Tij, për sadakanë: “T’i jepni lëmoshat
sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, duke i haptazi është gjë e mirë, por t’ua jepni
ato të varfërve fshehurazi është edhe
më mirë dhe ju shlyen gjynahet Ka nga të parët tanë të mirë të cilëve
tuaja.” El Bekare: 271. u është bërë shpifje për koprraci sepse
sadakaja e tyre nuk ka qenë haptazi,
Taberiu, Allahu e mëshiroftë, thotë: siç ka transmetuar Ibën ebi Asimi nga
“Nëse ju e fshihni atë dhe nuk e bëni Muhamed ibën Is’haku, i cili ka
haptas dhe e jepni sadakanë për thënë: “Është furnizuar me lëmoshë
fukarenj fshehtas, kjo është shumë më populli i Medinës dhe nuk e ka ditur
e mirë për ju."[1] se prej nga i vjen ai furnizim. Pas
vdekjes së Ali ibën Husejnit e kanë
E ka pëlqyer dhe na ka nxitur i Dër- humbur furnizimin e natës (lë-
guari i Allahut, sal-lAllahu alejhi ve moshën).”[5]
sel-lem, që të japim sadaka fshehtas. Dhehebiu ka thënë: “Për këtë arsye
Taberani transmeton nga Muavije disa kanë thënë se ai është koprrac,
ibën Hajdetu se Pejgamberi sal-lAl- ndërkohë që ai ka dhënë sadaka fshe-
lahu alejhi ve sel-lem ka thënë: htas dhe të tjerët kanë menduar se ai
“Sadakaja e fshehtë e shuan hidhërimin po grumbullon pasuri. Nuk e kemi
e Allahut.”[2] humbur sadakanë e fshehtë përderisa
ishte gjallë Aliu.”[6] Prej shtatë lloje
Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel- njerëzish që do të jenë nën hijen e Al-
lem ka përmendur shatë lloje lahut në Ditën e Gjykimit është edhe
njerëzish që do të jenë nën hijen e Al- një person që e përkujton Allahun në
lahut ditën kur nuk do të ketë hije vetmi dhe i mbushen sytë me lot.
tjetër pos hijes së Tij dhe ka përmen- Medito për këtë fjalë, “në vetmi”, dhe
dur ndër ta edhe “një njeri që e jep do ta kuptosh se ai këtë vepër e ka
sadakanë dhe e fsheh atë përderisa nuk e bërë për hir të Allahut sepse nuk e ka
di dora e majtë se çfarë ka dhënë dora e parë askush nga krijesat. E ngjashme
djathtë.”[3] Kjo tregon për rëndësinë e me këtë është ajo që transmeton Ebu
dhënies së sadakasë fshehtas. Ibën Davudi nga Ukbe ibën Amiri, Allahu
Haxheri ka thënë se kjo është qoftë i kënaqur me të, se i Dërguari i
metaforë në përngjasim dhe këtë Allahut sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka
mendim e forcon transmetimi i thënë: “Çuditet Zoti juaj nga çobani i
Hamd ibën Zejdit: “Jep sadaka siç e deleve në majën e malit. E thërret
fsheh dorën e djathtë nga e majta.”[4] ezanin dhe e fal namazin. Thotë Allahu
______________
[1] Tefsiri i Taberiut (3/92).
[2] “El muaxhemu elkebir” (19/421), “Sahihul xhamia” (3759).
[3] Buhariu (620), Muslimi (1712).
[4] “Fet’hul bari” (2/147), “Ethemrul mustetab” (2/629).
[5] "Ezuhd” (1/166).
[6] “Sijer alamu nubela” (4/393).
i Lartmadhëruar: “Shikoni robin Tim, Prej edukatës së lutjes është që ta fshe-
e thërret ezanin dhe e fal namazin, më him atë, siç ka thënë Allahu i Lart-
frikësohet Mua. E kam falur robin Tim madhëruar: “Lutjuni Zotit tuaj
dhe ai do të hyjë në xhenet.”[7] përulshëm dhe fshehtas! Njëmend, Ai
Njeriu i sinqertë bën vepra të mira në nuk i do ata që e kalojnë kufirin.” El
vetmi atëherë kur njerëzit nuk e Araf: 55
shohin atë, siç ka vepruar Pejgamberi Allahu e ka lavdëruar të Dërguarin e
sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, në thel- Tij, Zekerijan, “...kur ai e thirri
lësinë e natës, e cila është koha më e Zotin e vet me lutje të fshehtë.” Mer-
mirë. Ahmedi transmeton nga Amër jem: 3.
ibën Abse, Allahu qoftë i kënaqur me Dijetari i nderuar ibën Tejmije, Al-
të, i cili e ka pyetur Pejgamberin sal- lahu e mëshiroftë, ka thënë se në fshe-
lAllahu alejhi ve sel-lem se cila është hjen e duasë ka dobi të shumta, mes
ora më e mirë. Ai ka thënë: “Fundi i të cilave është se me të njeriu arrin
mesnatës.”[8] I Dërguari i Allahut sal- kulminacionin e sinqeritetit.[11]
lAllahu alejhi ve sel-lem ka pasur për E njëjta gjë është edhe me dhikrin.
qëllim fshehjen e ibadetit në këtë Allahu i Lartësuar thotë: “Përmende
kohë, siç është transmetuar nga hadi- Zotin tënd në vete.” El Araf: 205
thi i Abdullah ibën Selamit, se i Dër- Ajetet dhe hadithet që kanë të bëjnë
guari i Allahut sal-lAllahu alejhi ve me fshehjen e duasë janë të shumta
sel-lem ka thënë: “O ju njerëz, përshë- dhe pothuajse të gjitha argumentojnë
ndetuni me selam, ushqeni të varfërit, që fshehja e duasë nga njerëzit është
vizitoni të afërmit tuaj dhe faluni na- qëllimi i sheriatit dhe kështu kanë
tën, atëherë kur njerëzit kanë fjetur, do vepruar edhe shokët e Pejgamberit
të hyni në xhennet me selam (paqe).”[9] sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, Allahu
Më shumë e sqaron hadithi që trans- qoftë i kënaqur me ta. Ka transmetuar
meton Taberaniu nga Suhejb ibën Hanad ibën Surrrij se Zubejr ibën
Nuamani, Allahu qoftë i kënaqur me Avami, Allahu qoftë i kënaqur me të,
të, se Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve ka thënë: “Kush mundet nga ju që ta
sel-lem ka thënë: “Vlera e namazit të fshehë një punë të mirë, le ta bëjë.”[12]
njeriut në shtëpinë e tij karshi namazit Disa njerëz mundohen t’i fshehin të
që e shohin të tjerët është si vlera e na- këqijat e tyre dhe nuk mundohen t’i
mazeve farze ndaj atyre nafile.”[10] fshehin të mirat e tyre, ndërsa Ebu
______________
[7] "Sunen Ebi Davud" (1017), Nesaiu (660), "Sahihul xhamia" (8102).
[8] "El musned" (4/335), Ibën Maxheh (1241), "Sahihul xhamia" (1106).
[9] Tirmidhiu (2409), Bejhekiu në "El kubra" (2/202), Darimiu në "Sunenin" e tij (1/405), shiko "Sahihul xhamia" (4217).
[10] "El muaxhemul kebir" (8/46) dhe zinxhiri i tij është i mirë. Shiko "Sahihul xhamia" (4217).
[11] "El fetava" 15/16.
[12] "Ezuhd" (2/444) dhe ibën Mubareku në "Ezuhd" (1/392).
Hazim Seleme ibën Dinari ka thënë: njerëz që çdo vepër që e kanë bërë,
“Fshihi të mirat e tua ashtu siç fsheh nëse kanë mundur ta fshehin, e kanë
të këqijat dhe mos u mburr me punën fshehur dhe nuk e kanë bërë haptazi
tënde sepse ti nuk e di a je prej të kurrë."[17] Aq lart ka arritur sinqeriteti
lumturve apo prej të dëshpëruarve,”[13] tek ata, saqë e kanë fshehur ibadetin
siç ka transmetuar Bejhekiju në librin edhe nga familja e tyre, siç e ka për-
e tij “Shuabul iman”. mendur Dhehebiju nga El Felasi, i cili
Allahu i Lartësuar shpërblen për fshe- ka thënë: "El Hurejbi ka thënë: “E
hjen e adhurimit me atë që nuk sh- kanë dashur që t'i fshehë njeriu veprat
përblen nëse bëhet haptazi. Ai e ka e tij të mira përderisa mos ta dijë as
veçuar agjërimin nga të gjitha veprat e gruaja e tij e as të tjerët.”[18] Dhehebiju
tjera të mira, siç ka transmetuar Ebu është shprehur se El Felasi ka dëgjuar
Hurejra nga i Dërguari i Allahut sal- Ibën Ebi Adijn duke thënë: "Ka
lAllahu alejhi ve sel-lem, se Allahu i agjëruar Davud ibën Ebi Hindi dyzet
Lartmadhëruar ka thënë: “Çdo punë e vite dhe nuk e ka ditur familja e tij; e
birit të Ademit është për të, pos agjëri- ka marrë me vete drekën dhe e ka
mit. Agjërimi është për Mua dhe Unë dhënë sadaka rrugës."[19] Këta njerëz e
e shpërblej për atë."[14] Ebu Ubejd kanë larguar nga zemrat e tyre famën.
Elkasim ibën Selami ka thënë: "E ka Qëllimisht disa nga dijetarët e her-
veçuar agjërimin sepse nuk vërehet shëm i kanë fshehur librat e tyre dhe i
nga biri i Ademit vepra e tij, pasi është kanë publikuar vetëm pas vdekjes së
në zemrën e tij. Veprat janë me tyre, siç janë librat e Ebul Hasen el
lëvizje, pos agjërimit, i cili është me Mavredijt.[20]
nijet që fshihet nga njerëzit dhe ky Dobitë e sinqeritetit janë të shumta
është kuptimi i hadithit tek unë.”[15] dhe të mëdha. Edhe sikur të mos
Një gjë të tillë e ka përmendur Ibën kishte tjetër në fshehjen e ibadetit pos
Xhevzij, Maziriju, Kurtubiju. dashurisë së Allahut për ty, do të
Medito për veprat e të parëve tanë. mjaftonte. Muslimi transmeton nga
Ata e kanë urryer që të tjerët t'i Sad ibën Ebi Vekasi, Allahu qoftë i kë-
shohin veprat e tyre të mira, siç na ka naqur me ta, se Pejgamberi sal-lAllahu
treguar Ibrahim en Nehahij.[16] alejhi ve sel-lem ka thënë: “Vërtet Al-
Taberiu ka përmendur nga Hasen El lahu e do robin që është i devotshëm, i
Basriu se ka thënë: “Kemi takuar pasur dhe i fshehtë.” Pastaj është vërtet-
______________
[13] Ibën Asakir në "Tarihu dimeshk" (22/68).
[14] Buhariu (1771), Muslimi (1942).
[15] "Garibul hadith" (2/195), shiko "Sherh sahihul Buhari" nga Ibën Batal (4/8) dhe "Miftah daru seade" (2/232).
[16] Hannad në "Ezuhd" (2/445) dhe Ebu Huthejme në "El ilmu" (1/13).
[17] Tefsiri i Taberiut (8/206).
[18] "Sijer alamu nubela" (6/378).
[19] "Sijer alamu nubela" (6/20).
[20] "Vefejatul ajan" (3/228).
uar se shpërblimi është sipas veprave, dobi. E ka përmendur Ibën Rexhebi
ashtu siç i fsheh nga njerëzit njeriu dhe ka thënë se tek ata që për ndonjë
veprat e tij në këtë botë, Allahu ia ka qëllim të kësaj bote, falen, agjërojnë
fshehur shpërblimin e tij, siç ka thënë dhe e përmendin Allahun nuk ka
Allahu i Lartësuar: "Askush nuk di se hajër sepse nuk ka dobi askush prej
çfarë gëzimesh janë fshehur për ata tyre, përveç nëse merr shembull dikë
(në jetën tjetër), si shpërblim për në të.[22]
punët e mira që kanë bërë.” Sexhde: Sinqeriteti i plotë e pastron punën
17 nga të gjitha të këqijat, mirëpo nëse
gjatë veprës tënde hyn syefaqësia,
Dije se ta bësh një vepër me qëllim që atëherë duhet patjetër ta largosh atë
të të shohin të tjerët është e ndaluar dhe vepra e mirë nuk duhet lënë, siç
në të gjitha aspektet, përveç nëse në të ka thënë Fudajl ibën Ijadi, Allahu e
ka dobi, ka interes, për shembull kur mëshiroftë: “Lënia e veprës për shkak
njeriu jep sadaka haptazi me qëllim që të njerëzve është syefaqësi, të bësh një
t'i nxisë edhe të tjerët që të japin vepër për shkak të njerëzve është
sadaka. Ibën Kajjimi, Allahu e mëshi- shirk, kurse sinqeriteti është shpëtimi
roftë, ka thënë: “Ky është një gjest i i Allahut nga ato."[23]
pëlqyer sepse nuk ka pasur për qëllim
nxitësi që ta lavdërojnë të tjerët. Ai
person ka shpërblim pothuajse si “El Ibadetu bejne el Israri vel I’lan”
Halid Evsejf
dhënësit e lëmoshës.[21] Allahu i Lartë-
suar thotë: "Në shumë biseda të tyre të Përshtati: Eshrefedin ISMAJLI
fshehta nuk ka kurrfarë dobie, përveç Viti / Kosovë
(bisedës) kush këshillon për lëmoshë,
për ndonjë të mirë ose pajtim mes
njerëzve. E kush i bën këto duke pasur
për qëllim vetëm kënaqësinë e Allahut,
Ne do t'i japim më vonë (në botën
tjetër) shpërblim të madh.” En Nisa:
114. Nuk ka hajër në shumë biseda
fshehtas përpos në urdhër për të mirë
dhe e ka veçuar sadakanë dhe paj-
timin në mes njerëzve sepse në to ka
______________
[21] "Medarigju salikin" (2/85).
[22] "Xhamial ulum vel-hikem" (1/12).
[23] Bejhekiu në "Shuabel iman" (5/347).
DURIMI ME RASTIN E
VDEKJES SË FËMIJËS
“Kur ndonjërit i vdes fëmija, Allahu u thotë melekëve: “E morët fëmijën e robit Tim?”
Ata thonë po. Ai thotë: “E morët frytin e zemrës së tij?” Ata thonë po. Ai pyet: “E çfarë
tha robi Im?” Ata thonë: "Të falënderoi Ty dhe ishte i bindur në caktimin Tënd." Allahu
thotë: “Ndërtojani robit Tim një shtëpi në xhennet dhe emërtojeni shtëpia e falën-
derimit.”
S
S'ka dyshim se njeriu në këtë botë sprovo- Ebu Senani thotë: "E varrosëm birin tim,
het me sprova të shumta në veten e tij, në Senanin, ndërsa Ebu Talha el-Havlani ishte
pasurinë dhe fëmijët e tij, saktësisht siç ka ulur në skaj të varrit. Kur bëra të largohe-
treguar i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ale- sha, më kapi për dore dhe më tha: -A do të
jhi ve sel-lem: “Nuk do t’i ndalen sprovat të përgëzoj, o babai i Senanit? I thashë: -
besimtarit dhe besimtares në veten e tyre, në Po, sigurisht. Ai më tha: -Më ka treguar
pasurinë dhe fëmijët e tyre, derisa ta takojnë Dah-haki e atij Ebu Musa el-Esh’arij se i
Allahun të pastër nga mëkatet.”[1] Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi ve sel-
lem ka thënë: “Kur ndonjërit i vdes fëmija,
Robër të Allahut! Allahu u thotë melekëve: “E morët fëmijën e
Njëra nga sprovat dhe belatë e kësaj bote robit Tim?” Ata thonë po. Ai thotë: “E morët
është kur njeriu sprovohet me vdekjen e frytin e zemrës së tij?” Ata thonë po. Ai pyet:
fëmijës, i cili është fryti i zemrës së të dy “E çfarë tha robi Im?” Ata thonë: "Të falën-
prindërve. Kur vdes ai, pa dyshim se deroi Ty dhe ishte i bindur në caktimin
prindërit ndiejnë dhembje dhe pikëllim. Tënd." Allahu thotë: “Ndërtojani robit Tim
Argumentet për këtë që thamë janë si një shtëpi në xhennet dhe emërtojeni shtëpia
vijon: e falënderimit.”[2]
______________
[1] "Mishkatul-Mesabih" (1567).
[2] "Sahih et-Tirmidhij" (814).
“E morët frytin e zemrës së tij” në këtë ha- Profetit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem dhe
dith argumenton se fëmija është fryti i meqë nuk kishte roje, tha: "Nuk të njoha."
zemrës së prindërve. I Dërguari sal-lAllahu alejhi ve sel-lem i
I Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi ve tha: “Durimi duhet të jetë në fillim të
sel-lem thotë: “Kanë qenë dy gra me nga një sprovës.”[4]
fëmijë. Erdhi ujku dhe e mori njërin nga Argument nga ky hadith është se kjo grua
fëmijët. E para i tha tjetrës: -Ujku mori tek varri ishte duke vajtuar për fëmijën e
fëmijën tënd. Edhe ajo ia ktheu se ujku mori saj, prandaj Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-
fëmijën tënd dhe kështu shkuan te Davudi lem i tha: “Ki frikë Allahun dhe bëj durim!”
alejhi selam, që të gjykonte mes tyre. Ai ven- Enesi radijAllahu anhu thotë: "Shkuam me
dosi se fëmija ishte i gruas që ishte më e të Dërguarin sal-lAllahu alejhi ve sel-lem
madhe. Pastaj shkuan te Sulejmani, i biri i tek Ebu Sejfi, i cili ishte burri i gjidhënses
Davudit alejhimas-selam, dhe i treguan për së Ibrahimit (djalit të Profetit sal-lAllahu
ngjarjen. Ai tha: “Më sillni një thikë ta ndaj alejhi ve sel-lem). I Dërguari e mori (djalin
mes tyre (fëmijën).” Atëherë ajo që ishte më e e tij) Ibrahimin, e puthi dhe vuri hundën
vogël tha: -Mos e bëj këtë, Allahu të mëshi- në faqen e tij, që t'ia ndiejë aromën. Më
roftë! Atëherë ai tha: “Fëmija është i së pas hymë prapë tek ai dhe Ibrahimi ishte
voglës.”[3] duke vdekur, ndërsa sytë e Profetit sal-lAl-
Ajo që u kuptua nga kjo ngjarje ishte se lahu alejhi ve sel-lem rridhnin lot. Abdurr-
fëmija ishte i gruas më të vogël, pasi kur pa Rrahman ibën Avfi i tha: "Edhe ti, o i
se fëmija do të ndahej në dy pjesë, ajo tha: Dërguari i Allahut?" Ai tha: “O biri i Avfit,
“Mos e bëj këtë, Allahu të mëshiroftë!” Kjo kjo është mëshirë", e më pas pasuan lot të
e bëri Sulejmanin alejhi selam ta kuptonte tjerë.”
se fëmija ishte i saj sepse ajo ndjeu dhem- Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem
bje për të dhe kjo argumenton se fëmija gjithashtu ka thënë: “Vërtet syri loton dhe
është fryti i zemrës së prindërve, të cilët zemra pikëllohet, por nuk themi vetëm se
ndiejnë dhembje kur fëmija i tyre ka atë me të cilën Zoti ynë është i kënaqur.
dhembje dhe pikëllohen për vdekjen e tij. Dhe vërtet ne, o Ibrahim, jemi të mërzitur
Një ditë i Dërguari i Allahut sal-lAllahu për largimin tënd.”[5]
alejhi ve sel-lem kaloi pranë një gruaje, e
cila ishte duke vajtuar te një varr -në një Robër të Allahut!
transmetim ka ardhur se ishte duke vajtuar Nga argumentet që cekëm më lart na bëhet
për foshnjën e saj. I Dërguari i Allahut sal- e qartë se fëmija është fryti i zemrës së dy
lAllahu alejhi ve sel-lem i tha: “Ki frikë Al- prindërve, të cilët ndiejnë dhembje me
lahun dhe bëj durim!” Ajo i tha: "Më lër të vdekjen e tij dhe pikëllohen me largimin e
qetë, ngase ti nuk je goditur me fatkeqësinë tij. Por është obligim për muslimanin e sin-
time!" Ajo nuk e njohu të Dërguarin sal- qertë në imanin e tij që të bëjë durim nëse
lAllahu alejhi ve sel-lem. Më pas iu tha: Ai sprovohet me vdekjen e fëmijës së tij dhe
ishte i Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi me këtë të shpresojë për shpërblim dhe të
ve sel-lem, kështu që ajo shkoi te dera e jetë i kënaqur me caktimin e Allahut. Dije
______________
[3] Transmeton Buhariu.
[4] Muttefekun alejhi.
se ajo prej së cilës ke shpëtuar nuk ka lartë në durim me rastin e vdekjes së fëmi-
mundur të të godasë dhe asaj që të ka godi- jës së saj.
tur nuk ke mundur t’i shpëtosh, ngase Enesi radijAllahu anhu ka thënë: "Maliku,
durimi në këtë sprovë dhe në këtë gjendje babai i Enesit, i tha bashkëshortes së tij,
ka shpërblim të madh tek Allahu, ashtu siç Umu Sulejmes, e cila ishte nëna e Enesit: -
ka treguar në Kur’an: “Sigurisht që Ne do Vërtet ky njeri (kishte për qëllim Profetin
t’ju provojmë me frikë dhe uri, me dëmtim sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) e ndalon
të pasurisë, të njerëzve dhe të të lashtave! alkoolin", dhe kështu u largua derisa arriti
Prandaj, përgëzoji të duruarit, të cilët kur në Sham dhe atje vdiq. Më pas erdhi Ebu
i godet ndonjë fatkeqësi thonë: “Të Allahut Talha dhe kërkoi të fejohej me Umu Sulej-
jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi!” Ata men, ndërsa ajo i tha: -O Ebu Talha, një
do të shpërblehen me bekim dhe mëshirë njeri si ti nuk refuzohet, por ti je jobesim-
nga Zoti i tyre; ata janë në rrugën e tar, ndërsa unë jam një grua besimtare.
drejtë!” (El-Bekare: 155-157) Nuk më lejohet të martohem me ty. Ai i
Ndërsa Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem tha: -Kjo nuk të përket ty. Ajo tha: -E çka
thotë: “Çdo dy muslimanë (dy bashkëshort- më përket mua? Ai tha: -Ari dhe argjendi.
ëve) që u vdesin tre nga fëmijët që nuk e kanë Atëherë Umu Sulejma tha: -Ky është një
arritur moshën e pjekurisë, vetëm se do t'i qëndrim besimi, që nuk mashtrohet me
fusë Allahu dy prindërit e tyre në xhennet me para. Unë nuk po dëshiroj të kem as ar as
mirësinë e Mëshirës së Tij. U thuhet atyre (fë- argjend, por nga ti po dëshiroj Islamin.
mijëve): -Hyni në xhennet! Ata thonë: -Jo, Nëse ti beson, ky është mehri im dhe nuk
përderisa të vijnë prindërit tanë! Atëherë u do të kërkoj diçka tjetër veç tij. Ai tha: -
thuhet atyre: -Hyni në xhennet ju dhe prin- Kush ma mundëson mua këtë? Ajo i tha: -
dërit tuaj me mirësinë e Mëshirës së Ta mundëson i Dërguari i Allahut
Allahut.”[6] sal-lAllahu alejhi ve sel-lem. Ebu Talha
Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem shkoi duke kërkuar të Dërguarin e Allahut
gjithashtu thotë: “Çdo gruaje që i vdesin tre sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, ndërsa ai ishte
fëmijë, do të jenë për të mburojë nga zjarri." i ulur në mesin e shokëve të tij. Kur vuri re
Një grua tha: "Po dy?" Ai tha: “Edhe dy.”[7] Ebu Talhan, tha: “Ju erdhi juve Ebu Talha,
Po ashtu thotë: “Allahu i Lartësuar thotë: fillimi i Islamit gjendet mes dy syve të tij.”
"Kur robit Tim besimtar ia marr më të E lajmëroi Profetin sal-lAllahu alejhi ve sel-
dashurin e tij në këtë botë (fëmijën) dhe ai lem se çfarë i kishte thënë Umu Sulejma
bën durim për këtë, nuk ka shpërblim tjetër dhe pranoi të martohet me këtë kusht (pra
për të tek Unë pos xhennetit.”[8] të besojë)."[9]
Robër të Allahut! Robër të Allahut!

Ejani me ne të mësojmë nga Umu Sulejma Ky është besimi që shumë njerëz nuk
radijAllahu anha se ç’është durimi nëse mund ta arrijnë. Një grua kërkon Islamin
sprovohemi me vdekjen e ndonjërit nga për mehër të saj duke qenë e vendosur në
fëmijët tanë. Ajo na solli shembullin më të këtë dhe kështu besoi Ebu Talha. Thabiti, i
______________
[6] Transmeton Nesaiu (1/265).
cili është njëri nga transmetuesit e ngjarjes duke mos e hetuar fare, me përjashtim të
nga Enesi, thotë: "Nuk kemi dëgjuar të atyre që i ka mëshiruar Allahu. Shikoni,
ketë mehër më të madh se ky. Ajo pranoi robër të Allahut, e pyeti atë për djalin e tij,
Islamin për mehër dhe u martua me të. ndërsa ajo u përgjigj se ishte përmirësuar.
Ishte një grua me sy të bukur, ishte me të Më pas Umu Sulejma u parfumua dhe u
kur i lindi në djalë. Ebu Talha e donte atë zbukurua në mënyrën më të mirë dhe
me një dashuri të madhe, por fëmija u shkoi në shtratin e tij. Ebu Talha ndjeu
sëmur shumë dhe nga sëmundja u ligësh- aromën e parfumit dhe kështu bënë atë që
tua edhe Ebu Talha. Ebu Talha merrte ab- bëjnë bashkëshortët mes vete. Allahu
dest dhe shkonte për në namazin e sabahut ekber! Imani sjell vepra të tilla nga ata që
me Profetin sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, kanë besim.
falte namazin me të dhe qëndronte pranë Në pjesën e fundit të natës, ajo tha: -O
tij deri në mes të ditës. Vinte para drekës Ebu Talha, a e ke parë një popull që i jep
dhe flinte pak, hante ushqim dhe pasi falte hua një familjeje dhe më pas kërkon huan
drekën, shkonte prap dhe qëndronte deri e vet? A i takon kësaj familjeje t'ia ndalojë
në namaz të jacisë. huan? Ai tha jo. Ajo tha: -Llogarite djalin
Një ditë Ebu Talha shkoi te Profeti sal-lAl- tënd kështu. Ai u zemërua e më pas tha: -
lahu alejhi ve sel-lem në namazin e jacisë Më le mua të bëja atë që bëra e më pas më
në një transmetim ka ardhur se shkoi në tregove për birin tim?! Më pas u qetësua
xhami dhe fëmija vdiq. Umu Sulejma tha: dhe falënderoi Allahun.
"Askush mos t’i tregojë Ebu Talhas për Allahu ekber! Sa gra në rruzullin tokësor e
fëmijën, derisa ta lajmëroj unë.” E rregulloi bëjnë një gjë të tillë sot?!
fëmijën dhe e vuri në një skaj të shtëpisë Në sabah, ai u la dhe shkoi tek i Dërguari i
dhe Ebu Talha erdhi nga i Dërguari i Al- Allahut sal-lAllahu alejhi ve sel-lem. U fal
lahut sal-lAllahu alejhi ve sel-lem në me të dhe i tregoi për ndodhinë. I Dër-
shtëpinë e tij, me disa nga shokët e tij nga guari sal-lAllahu alejhi ve sel-lem i tha: “Ke
xhamia. pasur marrëdhënie me gruan tënde
I tha Umu Sulejmes: -Si është djali im? mbrëmë?" Ai tha po. Atëherë Profeti sal-
Ajo i tha: -O Ebu Talha, prej kur ankohej, lAllahu alejhi ve sel-lem tha: “Allahu jua
nuk ka qenë asnjëherë më i qetë se në këtë bekoftë këtë natë!” Dhe kështu nga kjo
orë, shpirti i tij është qetësuar. Mendoj se shtatzëni lindi një djalë.
është i qetë (fjalët e saj kishin këtë kuptim Ebu Talha tha: "O Enes, dërgoje (fëmijën e
dhe kuptimin tjetër që donte të thoshte se porsalindur) deri te Profeti sal-lAllahu ale-
kishte vdekur). jhi ve sel-lem”, dhe i dha me vete disa
I shtroi darkën, hëngrën edhe shokët e tij hurma. I Dërguari sal-lAllahu alejhi ve sel-
shkuan, ndërsa Ebu Talha shkoi në shtratin lem tha: "A ka me vete diçka?" Ai tha: "Po,
e tij dhe u shtri për të fjetur. hurma." I mori Profeti sal-lAllahu alejhi ve
Si është e mundur që Umu Sulejma të bëjë sel-lem dhe i përtypi e më pas i mori nga goja
durim? Si mundi ta fshihte pikëllimin e e tij dhe ia dha foshnjës në gojën e saj, duke
saj? Si i ndali lotët e saj, kur gratë në raste ia lyer atë (me lëng hurmash) dhe e quajti
të tilla nuk mund të durojnë? Ato qajnë Abdullah."[10]
______________
Në një transmetim të Buhariut thuhet: "Ka 2- Të rrahurit e fytyrës, shqyerja e rrobave
thënë Ibën Ujejne: "Një njeri nga ensarët dhe thirrja me thirrje të injorancës
tha: -I kam parë nëntë fëmijë, të gjithë lex- I Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi ve
onin Kur'anin, d.m.th. nga fëmijët e Ab- sel-lem ka thënë: “Nuk është nga ne ai që
dullahut." rreh fytyrën, i shqyen rrobat dhe thërret me
Ky ishte bekimi i duasë së Profetit sal-lAl- thirrje të injorancës.”[13]
lahu alejhi ve sel-lem dhe mirësia e qën- Së dyti: Është obligim për gruan, qoftë
drimit madhështor në durim nga Umu edhe në moment pikëllimi, që ta dijë
Sulejma. Ajo ishte e durueshme dhe veproi hakun që ka ndaj burrit të saj dhe t’i shër-
atë që veproi dhe me dëshirën e Allahut bejë atij ashtu si veproi Umu Sulejma. Mos
lindi ai fëmijë. të mundohet ta mbushë shtëpinë e burrit
të saj me hidhërim, pikëllim dhe mërzi.
Robër të Allahut! Nëse sot i ka vdekur djali, nesër ndoshta
Mësimet dhe shembujt që merren nga kjo do t’i vdes vëllai, pasnesër babai e kështu
ngjarje janë të shumta. me radhë. Nëse për çdo fatkeqësi ajo do të
Së pari: Të duruarit dhe të shpresuarit e sh- pikëllohet shumë, atëherë do ta shndërrojë
përblimit me rastin e vdekjes së fëmijës dhe shtëpinë e burrit në vend pikëllimi dhe
ndarjes nga ai. Nëse njeriu sprovohet me mërzie. Është obligim për gruan që të jetë
vdekjen e fëmijës, atëherë le të bëjë durim mendjemprehtë dhe ta dijë që nëse i vdes
dhe të shpresojë në shpërblimin e Allahut. fëmija, të jetë e kënaqur me caktimin e Al-
Ai duhet të jetë i kënaqur me caktimin e lahut. Nëse e bën këtë, atëherë Allahu do
Allahut, ngase nëse nuk e vepron këtë, t’ia zëvendësojë asaj ashtu siç ia zëvendësoi
atëherë pa dyshim se ka rënë në kundërsh- Umu Sulejmes me një fëmijë, i cili mund
tim me rregullat e sheriatit, ka rënë në të jetë më i hajrit se ai që i vdiq. Kush e
haram. Ja një shembull sa për ilustrim. falënderon Allahun dhe kthehet tek Ai në
a) Të vajtuarit me zë është i ndaluar fatkeqësinë që i ndodh, Allahu do t’ia
I Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi ve zëvendësojë me një gjë më të mirë se ajo që
sel-lem thotë: “Në dy gjëra tek njerëzit ka ishte.
kufër: Fyerja në paraardhës dhe të vajtuarit
për të vdekur.”[11] Ahsenul-bejan min mevakifEhlul-Iman
Po ashtu thotë: “Katër gjëra në ummetin tim Ebu Islam, Salih ibën Ta Ha Abdul Vahid
janë nga injoranca, të cilat nuk do t’i lënë:
Përshtati: Sabahudin SELIMI
lavdërimi me baballarët, fyerja në paraard- Viti/Kosovë
hës, kërkimi i shiut përmes yjeve dhe vajtimi
për të vdekurin.”
Po ashtu thotë: “Vajtuesja (për të vdekurin)
nëse nuk pendohet para se të vdesë, do të
ringjallet Ditën e Kiametit me këmishë nga
katrani dhe gjoksore me zgjebe.”[12]
______________
[11] Transmeton Muslimi.
[12] Transmeton Muslimi.
PËRGËZOJI
DURIMTARËT
Durimi duhet ta shoqërojë gjithmonë të birin e Ademit, është obligim i domosdoshëm.
Sikur të mos ishte durimi, nuk do të triumfonte e vërteta, nuk do të kishte sukses kërkuesi
i dijes, nuk do të triumfonte muxhahidi.
f Falënderimi i takon Allahut az-ze ve xhel-

le. Atë e falënderojmë dhe vetëm prej Tij
falje dhe ndihmë kërkojmë. Kërkojmë
mbrojtje nga Allahu az-ze ve xhel-le prej
të këqijave të vetes dhe të veprave tona.
Kë e udhëzon Allahu az-ze ve xhel-le, s’ka
kush e devijon dhe kë e largon Ai nga
rruga e vërtetë, s’ka kush e udhëzon.
do të thotë përmbajtje e njeriut nga
epshet e veta, duke praktikuar urdhrat e
Allahut az-ze ve xhel-le, duke u larguar
nga ndalesat e Tij dhe duke qenë i kë-
naqur me caktimin e Allahut az-ze ve
xhel-le.
Allahu az-ze ve xhel-le në shumë ajete
kur’anore dhe i Dërguari i Tij në shumë
Dëshmoj se s’ka zot tjetër përveç Allahut hadithe të vërteta i kanë nxitur musli-
az-ze ve xhel-le, i vetmi meriton të ad- manët që të stolisen me moralin dhe
hurohet, dhe dëshmoj se Muhamedi sal- cilësitë e mira, për të cilat Allahu az-ze ve
lAllahu alejhi ve sel-lem është rob dhe i xhel-le ka premtuar shpërblime të
Dërguar i Tij. mëdha, fitimin e xhennetit, që është
Durimi në kuptimin etimologjik do të shtëpia e të mirëve.
thotë të ndalesh, të frenosh, të pengo- Në Kur’an janë përmendur tipare të
hesh, kurse në kuptimin terminologjik shumta, prej të cilave është edhe durimi,
i cili është morali më i lartë në fenë tonë, Allahu i do durimtarët. Ai thotë në
madje shumica e tipareve kthimin e kanë Kur'an: "Allahu i do të duruarit." Alu
te kjo cilësi. Durimi është përmendur në Imran: 146.
Kur’an më shumë se 100 herë, çka Allahu i lavdëron durimtarët në fjalën e
aludon për rëndësinë dhe për shkallën e Tij: "E atyre që durojnë në kohë skam-
tij të lartë. Allahu az-ze ve xhel-le e ka jeje, sëmundjeje dhe lufte. Këta janë bes-
bërë këtë cilësi të mirë si në këtë botë imtarët e vërtetë dhe këta janë ata që e
edhe në botën tjetër. kanë frikë Allahun." El Bekare: 177
Duke qenë se durimi ka vlerë kaq të Për shpërblimin e durimtarëve Allahu az-
madhe, Allahu az-ze ve xhel-le e lidhi sh- ze ve xhel-le thotë: "Ne do t’i shpërblejmë
pëtimin e muslimanëve me të dhe hyrjen ata që kanë duruar sipas veprave më të
në xhennet. I Lartësuari thotë: "Dhe për mira që kanë bërë." En Nahl: 96.
durimin e tyre Ai do t’i shpërblejë me
xhennet dhe petka mëndafshi." El-Insan: I Madhëruari po ashtu thotë: "Vetëm ata
12. që janë të durueshëm do të shpërblehen
Gjithashtu i Lartësuari thotë: "Dhe en- pa masë." Ez Zumer: 10.
gjëjt do të hyjnë tek ata nga çdo derë (e Përgëzimi i durimtarëve në të dy botët
xhennetit e do t’u thonë): "Shpëtimi qoftë shprehet në ajetin vijues: "Prandaj,
mbi ju për durimin që keni treguar (në përgëzoji të duruarit." El Bekare: 155.
jetën e kësaj bote)! Sa vendbanim i bukur Allahu dërgon salavate mbi durimtarët,
që është ky." Er-Ra’d: 23-24. siç thuhet në Kur'an: "Të cilët, kur i
godet ndonjë fatkeqësi thonë: "Të Allahut
Në Kur'an gjithashtu thuhet: "Njerëzit e jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi!"
tillë do të shpërblehen me xhennet të lartë Ata do të shpërblehen me bekim dhe
për durimin e tyre dhe do të mirëpriten e mëshirë nga Zoti i tyre; ata janë në
do të gjejnë paqe." El-Furkan: 75. rrugën e drejtë!" El Bekare: 156-157.
Durimi ka vlera të mëdha, është një e Allahu az-ze ve xhel-le gjithashtu thotë:
mirë me të cilën është furnizuar njeriu. "E atyre që durojnë në kohë skamjeje, së-
Allahu az-ze ve xhel-le thotë: "Nëse mundjeje dhe lufte. Këta janë besimtarët
përmbaheni, kjo është edhe më mirë. Al- e vërtetë dhe këta janë ata që e kanë frikë
lahu është Falës dhe Mëshirëplotë." En- Allahun." El Bekare: 177.
Nisa: 25. Durimi duhet ta shoqërojë gjithmonë të
Si dhe: "Por, nëse duroni, kjo është më e birin e Ademit, është obligim i domos-
mira (rrugë) për të durueshmit." En- doshëm. Sikur të mos ishte durimi, nuk
Nahl: 26. do të triumfonte e vërteta, nuk do të
Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem kishte sukses kërkuesi i dijes, nuk do të
ka thënë: "Nuk është furnizuar robi me triumfonte muxhahidi.
diçka më të mirë dhe më të gjerë sesa Pasi durimi ka këtë shkallë të madhe,
durimi."[1] Allahu na urdhëroi në shumë ajete që të
______________
[1] Transmeton Hakimi nga Ebu Hurejra, "Sahihu el-xhami" (5626), "Silsiletu es-sahiha" (448).
jemi durimtarë. Allahu az-ze ve xhel-le Ankebut: 59.
thotë: "O besimtarë! Bëhuni të du- 3- Durimi pas praktikimit të urdhrit,
rueshëm dhe nxiteni njëri-tjetrin të jeni duke fshehur punët e mira, duke mos i
të tillë." Alu Imran: 200. përhapur në mesin e njerëzve nga frika se
Dhe ndaloi të kundërtën, siç thotë i Lart- mos po i zhvlerësohen punët e mira që ka
madhëruari: "Prandaj, ti bëhu i du- bërë. I Lartësuari thotë: "O besimtarë!
rueshëm (o Muhamed), ashtu siç kanë Mos i çoni dëm lëmoshat tuaja duke ua
duruar me këmbëngulje të Dërguarit e kujtuar ato (atyre që ua keni dhënë) dhe
vendosur dhe mos kërko shpejtimin." El duke fyer." El Bekare: 264.
Ahkaf: 35. Këto ishin disa lloje durimi. Allahu az-ze
Durimi i lavdëruar është ai durim përmes ve xhel-le na bëftë ne dhe ju durimtarë.
të cilit kërkohet kënaqësia e Allahut az-ze Dhe në fund, falënderimi dhe lavdërimi i
ve xhel-le. "Dhe ata që durojnë për të fi- takon vetëm Allahut az-ze ve xhel-le,
tuar dashurinë e Zotit të tyre." Er Ra’d: kurse salavatet të Dërguarit të Tij dhe të
22. gjithë atyre që e ndjekin rrugën e tij deri
në Ditën e Fundit.
LLOJET E DURIMIT
Nexhib XHELVAN
Durimi ka disa lloje, si durimi në
Përshtati: Fehmi DALIPI
ibadete, siç është kryerja e namazit në Gjilan / Kosovë
kohën e vet, durimi në ndalesa, siç është
largimi nga ndalesat e Allahut, dhe
durimi në caktimet e Allahut, siç është
durimi në humbjen e fëmijës dhe të pa-
surisë.
Nëse besimtari dëshiron që t’i pranohen
punët e mira, duhet të bëjë durim në
praktikimin e urdhrave të Tij sipas tri
etapash:
1- Durimi para praktikimit të urdhrit me
sinqeritet në punë, me largim nga sye-
faqësia. I Lartësuari thotë: "Vetëm ata që
durojnë dhe bëjnë vepra të mira." Hud
11.
2- Durimi gjatë praktikimit të urdhrit
duke ruajtur kushtin e pranimit të asaj
vepre, mosneglizhimi ndaj Allahut az-ze
ve xhel-le dhe largimi nga përtacia. I
Madhëruari thotë: "E të cilët kanë durim
dhe janë mbështetur te Zoti i tyre.’’ El
RINIA ISLAME
DHE SFIDAT BASHKËKOHORE
Rinia është forca më e qëndrueshme e ummetit, është ajo që shkruan histori dhe ngad-
hënjime, është rinia e sotme, por burrat dhe trimat e së nesërmes, është baza e ardhmërisë
së popujve, prandaj kanë ardhur edhe argumentet sheriatike për kujdesin dhe udhëzimin
e veçantë të rinisë në atë që është më e mirë dhe më përmirësuese.
f
Falënderimi i takon Allahut. Përshënde-
tjet tona qofshin mbi të Dërguarin e
Allahut, mbi shokët e tij dhe mbi këdo
që pason rrugën e tyre deri në Ditën e
Llogarisë.
Nuk ka dyshim që periudha e rinisë
është më e arta e jetës së njeriut, e cila i
gjërave që na rrethojnë sepse i riu
mundohet të elaborojë të gjitha çësht-
jet. Kjo fazë përmban në vetvete
peshoren e gjërave, madje në shumicën
e rasteve i riu këmbëngul tek bindjet e
tij, duke mos i kushtuar vëmendje nëse
ato bindje apo mendime janë të drejta
jep drejtim të ardhmes së tij, pasi njeriu apo jo.
shfrytëzon të gjithë fuqinë dhe ambiciet Kjo është arsyeja që Islami është ku-
e veta, mbështetet në idetë dhe ndjenjat jdesur të mbjellë miqësinë dhe dashur-
e fuqishme, duke qenë i gatshëm për inë për fenë te besimtarët që kur ata
çdo sakrificë për ruajtjen dhe për- janë të vegjël, në mënyrë që Islami të
forcimin e mendimit të tij. mbetet bazamenti i jetës së tyre, të je-
Rinia është periudhë kohore që lidhet tojë dhe rigjenerohet me ta, derisa të
drejtpërdrejt me paramendimet e takojnë Zotin e tyre.
Rinia është fuqia dhe forca e çdo pop- Atëherë, kush është ai që mbjell një
ulli, referenca e krenarisë së tij, ngase hardhi në fenë e pastër të Allahut?
Allahu e ka bërë rininë kulminacion të Ebu Inete el Havlani thotë: "Kam
çdo arritjeje. dëgjuar të Dërguarin e Allahut sal-lAl-
Rinia është forca më e qëndrueshme e lahu alejhi ve sel-lem duke thënë: "Al-
ummetit, është ajo që shkruan histori lahu do vazhdojë të mbjellë për këtë din
dhe ngadhënjime, është rinia e sotme, mbjellje që shërbehen në adhurimin e
por burrat dhe trimat e së nesërmes, Tij.”[2]
është baza e ardhmërisë së popujve, Pa dyshim se çmimi i lartë caktohet në
prandaj kanë ardhur edhe argumentet bazë të përdorimit të diçkaje: nëse për-
sheriatike për kujdesin dhe udhëzimin e doret në adhurim ndaj Allahut, atëherë
veçantë të rinisë në atë që është më e sa mbjellje e mirë e ummetit është kjo,
mirë dhe më përmirësuese. pasi jep fryte morale pozitive, efektet e
Nëse rinia përmirësohet dhe shkak i së cilës reflektojnë në shoqërinë islame,
përmirësimit, pas Allahut, është kapja e edhe nëse dallojnë vendet apo ndrysho-
tyre për fenë e Allahut, me moral dhe jnë gjuhët dhe racat.
edukatë, shpresa për një ummet të Ky është shembulli se si duhet të jetë
shëndoshë do jetë shumë e madhe.[1] rinia, kjo duhet të jetë mbjellja në ad-
Kujdesi ndaj rinisë dhe udhëzimi i tyre hurim të pastër ndaj Allahut. Në sh-
është gjëja më e mirë e një populli dhe pirtin e çdo të riu duhet mbjellë
argument i përmirësimit dhe gjendjes së kuptimi i plotë i pasimit të Muhamedit
mirë të tij, ngase gjendja e mirë e rinisë sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, duhet të
bën që populli të jetë i qëndrueshëm punohet me metodën e Allahut në
tani dhe në të ardhmen sepse këta të tokë, duke ngritur dhe çmuar shumë
rinj do të jenë ndërtimtarë, inxhinierë, njëshmërinë e Allahut, që është edhe
mjekë, edukues, hoxhallarë të mirë dhe gjëja parësore e adhurimit të robit ndaj
ushtrues të profesioneve të dobishme që Allahut, duke praktikuar fenë e Allahut
i duhen një vendi dhe jo rini e pavlerë, në përgjithësi, duke pasuar udhëzimin e
pa ambicie dhe pa plane për një të të Dërguarit të Tij sal-lAllahu alejhi ve
ardhme të shndritshme. sel-lem, të gjitha këto në përputhshmëri
Tranzicioni i rinisë nga pozicioni i të plotë me selefët e sinqertë, Allahu
shfrenimit dhe llomotitjes në frymën e qoftë i kënaqur me ta.
udhëzimit dhe edukatës kërkon kohë, Historia islame flet për një gjeneratë is-
sipas bazave dhe qëllimeve të mira, në lame të pastër, që i njohu vlerat e rinisë
mënyrë që rinia të mos shpalosë pastaj së saj gjatë kohërave, duke u kapur te
ide e veprime që nuk i do Allahu i rrënjët e forta, besimi në Allahun e
Madhëruar. Madhëruar, kujdesi për dijen e pastër
______________
[1] “Mushkilatu shebab”, Ibën Uthejmin, fq. 4.
[2] Hadithi i mirë, Ahmedi 17787, Ibën Maxheh 80.
dhe veprat e mira, duke synuar çdo sfide ndahen të sinqertët në fenë e Al-
herë gjënë më të shtrenjtë, duke mos u lahut dhe predikuesit gënjeshtarë.
marrë me gjërat më primitive dhe të
pavlera. Sfida mes të vërtetës dhe të kotës ruan
Allahu i Madhëruar për Ibrahimin ale- popujt nga okupimet dhe trazirat
jhis selam tha: "Të tjerët u përgjigjën: bashkëkohore, duke ruajtur politikën
“Dëgjuam një djalosh që i përgojonte, ekonomike dhe kulturore, në mënyrë
quhej Ibrahim.” El Enbija: 60 që bota të mos kthehet në një vend
shumë të vogël e të drejtohet nga disa
Gjithashtu për banorët e shpellës tha: materialistë, mendimtarë demokratë, të
"Ata ishin djelmosha që besonin në cilët programohen sipas dobive të tyre
Zotin e tyre dhe Ne i forcuam në rrugën personale, që fatmirësisht nuk mund të
e drejtë, Ne i forcuam zemrat e tyre, serviren tek mirësia e Islamit, që të
kur u ngritën e thanë: “Zoti ynë është ndryshojnë peshoret islame e të krijo-
Zoti i qiejve dhe i Tokës. Ne nuk do t’i hen botëkuptime të reja të rrezikshme
lutemi asnjë zoti tjetër përveç Tij sepse që u ofrohen rinisë islame, që prishin
atëherë do të thoshim një gënjeshtër të natyrshmërinë e njeriut, e largojnë nga
madhe.” El Kehf: 13, 14 njëshmëria e Allahut dhe e zhvlerësojnë
personalitetin e muslimanit, i cili është
E gjithë kjo tregon besimin e tyre të krenaria dhe ngritja e tij.
ngulitur thellë në zemër dhe të ngritur
si fortifikatë për ngritjen dhe krenarinë Këto dogma dhe mjetet e përdorura për
e kësaj feje të ndritshme. devijimin e rinisë fillojnë me uljen dhe
shkatërrimin e peshës së personalitetit
Nga natyrshmëria e kësaj bote është fi- të muslimanit, nën patronazhin e
torja dhe humbja, e prej tyre edhe unifikimit të feve dhe civilizimit të tyre,
sfidimi mes realitetit dhe të kotës, ashtu në emër të bashkimit të kulturave dhe
siç thotë Allahu: "Sikur Allahu të mos i shpëlarjes së mendjes duke pretenduar
ndihmonte njerëzit e mirë kundër të se duhet të largohemi nga feja në
këqijve, bota do të ishte shkatërruar.” El mënyrë që të ruhemi nga burimi i
Bekare: 251 përçarjeve apo terrorizimit, saqë nëse
ndonjë shtet nuk thërret në këto
Patjetër që do të ketë sfida dhe pengesa parime të tyre, atëherë ai vend shikohet
në rrugë, do të ketë lodhje për ata që si vend që thyen marrëveshjet dhe kon-
ecin mbi të duke kërkuar të realizojnë tratat ndërkombëtare ngase nuk ka
qëllimin e rëndësishëm, ngritjen dhe proklamuar vizionin dhe idetë e tyre.
ngulitjen e besimit në banorët e Tokës
dhe vepra të mira, por përmes kësaj Për këtë shkak e thërrasin të riun musli-
man që ta fillojë haptazi këtë rrugë të mungesën e dijes dhe përhapjen e injo-
devijuar, duke e bërë atë të ndjekë kul- rancës, gjithashtu në moszhytjen në
turën perëndimore, të largohet nga ajo sprova dhe vrasje, e kjo është edhe një
islame, të mirën ta kompensojnë me sfidë tjetër për të riun musliman që të
gjëra të shpikura dhe pasime të verbra, mos bjerë në idetë djallëzore të terrorit,
të gjitha përmes mediave apo rrjeteve të të shpërthimeve dhe mbytjeve të
ndryshme publikuese, me një qëllim të njerëzve të pafajshëm, që janë larg librit
vetëm: prishjen e moralit dhe fesë së Al- të Allahut dhe Sunnetit të Dërguarit
lahut. sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.
Këto drejtime mbi të cilat po ecet sot Fuqia e rinisë islame bën që ajo të jetë e
janë shkëndija të shfrenimit total, qëndrueshme dhe e fortifikuar, e kapur
zhveshje nga turpi dhe thirrje drejt për Sunnetin e të Dërguarit sal-lAllahu
imoralitetit, duke u munduar të fun- alejhi ve sel-lem, duke u përforcuar çdo
dosin rininë në bindjet shtazarake herë me dije të dobishme, duke shfry-
epshore pas parullave të kota, si: jetoje tëzuar kohën në vepra të mira, duke
jetën, shijo kënaqësitë, njeriu nuk jeton pasur ambicie çdo herë për më të
dy herë. Fjalë të tilla radhiten në serinë lartën, duke mos u kthyer mbrapa e
e fjalorit të tillë që mundohet të duke mos u mposhtur, duke mos i
angazhojë rininë me gjëra të kota, si humbur ambiciet në shpirtrat e
kuizet telefonike apo satelitore, përmes njerëzve, derisa të përqendrohen, duke i
të cilave të hutojnë edhe mendjen e rin- ftuar ata në dije, me argumente, udhëz-
isë, nga e cila nuk shpresohet për- ime dhe urtësi.
mirësimi.
Kjo është ajo që i riu musliman të
Këto sfida bëjnë që rinia muslimane të furnizohet me të, jetë të lumtur dhe të
ngrihet me obligimet e veta duke u për- qartë, larg patriotizmit të kotë, grupeve
ballur pozitivisht, e mbrojtja nga këto partiake apo çdo shoqërie që përmban
sfida që gjendet tek shumica e të rinjve ide të çoroditura dhe dëmtuese për
në disa raste kalon në ashpërsi dhe çdokënd.
vrazhdësi në fjalë dhe vepra, e gjitha kjo
është rezultat i mosnjohjes së fesë së Revista “El Islah”, numër 15
pastër, andaj edhe qëndrimi i selefëve të Uthman ISA
sinqertë ishte të pasohet Sunneti ngase Përshtati me disa ndryshime: Unejs MURATI
aty gjendet dija dhe shpëtimi. Gjilan /Kosovë
Pasimi i Sunnetit dhe kapja për të është

garancia e mosdevijimit edhe në
ETIKA E
SHOQËRIMIT
DHE E SHOKUT
Shoku të jetë fetar dhe i edukuar. Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë:
"Njeriu është në fenë e mikut tij, prandaj le të shikojë secili prej jush se kë po bën mik."
f
Falënderimi i takon Allahut, përshënde-
tjet qofshin mbi atë pas të cilit nuk ka
Profet, mbi Muhamedin sal-lAllahu ale-
jhi ve sel-lem, mbi familjen e tij dhe
mbi shokët e tij deri në Ditën e
Gjykimit.
Shoqërimi ka një etikë që pakkush e
Ja disa rregulla dhe etika të shoqërimit
që duhet t'i kemi parasysh.
1. Shoqërimi dhe vëllazërimi të jetë

vetëm për hir të Allahut.
2. Shoku të jetë fetar dhe i edukuar.

përfill. Për këtë arsye, shumë shpesh Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem
shohim që dashuria shndërrohet në ka thënë: "Njeriu është në fenë e mikut
armiqësi dhe shoqërimi në urrejtje e tij, prandaj le të shikojë secili prej jush se
grindje, por sikur secili prej shoqë- kë po bën mik."[1]
ruesve të kapej pas rregullave dhe etikës
së shoqërimit, nuk do të ndodhte 3. Të jetë i mençur.
ndarja ndërmjet tyre dhe nuk do të
gjente shejtani rrugë për t'i ndarë. 4. Të jetë i drejtë, jo fasik, pasues i Sun-
______________
[1] Transmeton Imam Ahmedi, Ebu Davudi. E ka konsideruar të mirë Albani
netit dhe jo bidatçi. 15. T'i mësojë gjërat që nuk i di nga
feja dhe ta udhëzojë në gjëra që janë sh-
5. Të mbulojë të metat e shokut të tij pëtim për të në këtë botë dhe botën
dhe të mos i shfaqë ato. tjetër.
6. Ta këshillojë me butësi dhe dashuri, 16. Ta mbrojë atë dhe ta refuzojë për-
jo me vrazhdësi. gojimin e tij nëse flitet për të në ndonjë
vend.
7. Të ketë durim gjatë këshillimit dhe
të mos bëhet pesimist nga përmirësimi i 17. Ta ndihmojë kur është zullumqar
tij. dhe kur i është bërë zullum. Ndihma e
tij kur është zullumqar bëhet duke e
8. Të ketë durim për dëmet që i vijnë ndaluar nga zullumi.
nga shoku i tij.
18. Të mos bëhet koprrac kur ai ka
9. Të jetë besnik ndaj shokut të tij, në nevojë për dhënien e tij, ngase shoku i
çfarëdo gjendje qoftë. sinqertë njihet në raste të vështira.
10. Ta vizitojë për hir të Allahut, jo për 19. T'i kryejë nevojat e tij dhe të kujde-
ndonjë interes të kësaj bote. set për gjërat që janë në dobinë e tij.
11. Të pyesë për të nëse mungon dhe të 20. T'i japë përparësi ndaj vetes së tij
interesohet për familjen e tij nëse ai ud- dhe ta favorizojë ndaj të tjerëve.
hëton.
21. T'i bashkëngjitet në gëzime dhe ta
12. Ta vizitojë kur është i sëmurë, t'i ngushëllojë në pikëllime.
japë selam kur e takon, t'i përgjigjet
ftesës së tij kur e fton, ta këshillojë kur i 22. Të bëjë dua shumë për të në
kërkon këshillë, ta pasojë xhenazen e tij mungesë të tij.
kur vdes dhe t'i thotë jerhamukAllah
(Allahu të mëshiroftë) kur teshtin. 23. Të mos anojë nga vetja e tij kur ka
mospajtime dhe polemika me të.
13. T'i përhapë të mirat e tij dhe t’i 24. Të mos e harrojë dashurinë e tij.
përmendë mirësitë e tij.
25. Mos ta shpeshtojë kritikën ndaj tij.
14. Të dojë të mirën për të ashtu siç do
të mirën për veten e tij. 26. Ta arsyetojë dhe të mos e detyrojë
të kërkojë falje. Nëse shoku ka disa
gabime, të mirat e tij vijnë me një mijë sal-lAllahu alejhi ve sel-lem thotë: "Kini
ndërmjetësime. kujdes nga paragjykimi, ngase
paragjykimi është gënjeshtra më e
27. Të pranojë arsyet e tij, nëse arsyeto- madhe.”[3]
het.
37. Të mos zbulojë ndonjë fshehtësi të
28. Ta mirëpresë kur e viziton, t'i tij dhe të mos e thyejë premtimin që i
buzëqeshë dhe ta respektojë shumë. ka dhënë.
29. T'i japë dhurata dhe mos ta lërë 38. Të shpejtojë në urimin dhe përgëz-
anash nga të mirat dhe bamirësia e tij. imin e tij në puna të mira.
30. Të harrojë gabimet e tij dhe t'i 39. Mos të nënçmojë asgjë nga të mirat
tejkalojë ato. e tij, edhe nëse janë të pakta.
31. Mos të presë prej tij shpërblim për 40. Ta inkurajojë çdoherë për përparim
ndonjë të mirë që i bën. dhe arritje të suksesit.
32. T'i tregojë që e do, ashtu siç thotë Allahu e di më së miri!

Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem: Përshëndetjet qofshin mbi Muhamedin
"Nëse ndokush e do vëllanë e tij, le t'i tre- sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, mbi famil-
gojë që e do.”[2] jen e tij dhe mbi të gjithë shokët e tij.
33. Mos ta nënçmojë për ndonjë mëkat Përgatiti: Shtëpia botuese

që ka bërë më herët. “Darul Vatan”
Përshtati me disa ndryshime të vogla:

34. Të jetë modest me të dhe jo mend- Xheladin LEKA
jemadh. Allahu i Lartësuar thotë: Zyrih / Zvicër
"...dhe bëhu i butë me besimtarët që të
pasojnë ty!” Esh-Shuara: 215
35. Mos të shpeshtojë me të polemikat

dhe diskutimet e kota dhe mos t'i bëjë
këto polemika shkak për bojkotimin
dhe armiqësimin e tij.
36. Të mos e paragjykojë. Muhamedi

______________
[2] Transmeton Ahmedi, Ebu Davudi. Albani e ka shpallur të vërtetë
[3] Muslimi
MË E MIRA QË ËSHTË THËNË PËR TY
MOTËR III
Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë: "Gruaja më e mirë është ajo e buta,
që lind, ajo që ka frikë Allahun. Gruaja më e keqe është ajo e zbuluara, mendjemadhja,
këto janë edhe dyfytyrëshe…"
M Me të vërtetë falënderimi i takon

vetëm Allahut. Prej Tij ndihmë dhe
falje kërkojmë. Paqja dhe mëshira
qoftë mbi të dashurin dhe të Dër-
guarin e Tij, Muhamedin sal-lAllahu
alejhi ve sel-lem, mbi familjen e tij
dhe mbi shokët e tij në përgjithësi.
e të tjerëve ndaj saj dhe të saj ndaj të
tjerëve.
Për çdo motër që ëndërron të arrijë
nderin dhe moralin më të lartë, që të
jetë edukuese dhe përmirësuese e
gjendjes.
Kështu flet libri i Allahut, që thotë
Për çdo motër që beson në Allahun vetëm të vërtetën, dhe Sunneti i të
dhe Ditën e Fundit. Dëguarit të Tij, që e zbukuron atë të
Për çdo motër që dëshiron shpëtim vërtetë me urtësi dhe butësi.
dhe shpreson fitore dhe qetësim.
Për çdo motër që ka përqafuar Motër e nderuar dhe e respektuar,
metodën e thjeshtësisë duke mos u dëgjo fjalën më të mirë që është thënë
mashtruar pas fjalëve të bukura. për ty nga Allahu dhe i Dërguari i Tij
Për çdo motër që do të dijë obligimet sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.
21 Namazi i natës
24 Gruaja dhe dasmat
Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka Aishja radijallahu anha ka thënë: "E

thënë: "...Allahu e mëshiroftë gruan e martuam një grua me një burrë të en-
cila është ngritur natën, ka falur sarëve dhe i Dërguari sal-lAllahu alejhi
namaz, e ka zgjuar burrin e saj dhe ve sel-lem tha: "Oj Aishe, a nuk kishit
nëse nuk është zgjuar, i ka hedhur ujë me vete diçka për dëfrim? Ngase ensarët
në fytyrë."[1] e dëshirojnë dëfrimin."[5]
22 Gruaja dhe namazi në xhami

25 Të mjaftuarit në adhurim
Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka Ka hyrë i Dërguari i Allahut sal-lAl-

thënë: "Mos i ndaloni gratë tuaja nga lahu alejhi ve sel-lem në xhami, ka
prezenca në xhami, por shtëpia është parë një litar të varur mes dy shtyllave
më e preferuar për to."[2] dhe pyeti çfarë ishte ajo. I thanë se
Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel- ishte litari i Zejnebit, e cila kur dobë-
lem ka thënë: "Xhamia më e mirë për sohej, mbahej tek ai. Ai tha: "Jo, largo-
gratë është vendi në shtëpitë e tyre."[3] jeni! Secili prej jush të falet kur është i
kthjellët. E, nëse lodhet, atëherë të
23 Gruaja dhe festa ulet."[6]

Aishja radijallahu anha thotë: "Ka hyrë
tek unë i Dërguari i Allahut sal-lAllahu
Ummu Atije radijallahu anha ka alejhi ve sel-lem dhe aty ishte një grua
thënë: "Na ka urdhëruar i Dërguari i nga fisi Esed. Ai më pyeti: "Kush është
Allahut sal-lAllahu alejhi ve sel-lem të kjo?" I thashë: -Filania, e cila nuk bën
dalim në ditët e Bajramit, ne të pastrat gjumë natën. Tha: "Uf, punoni nga
dhe ato me cikël menstrual. ... Ato me punët aq sa keni mundësi!"[7]
menstruacione urdhëroi që të largohen
nga namazi, por të prezantojnë në të
mirë dhe në thirrjen e muslimanëve."[4]
______________
[1] Ebu Davudi, Nisaiu, e ka saktësuar Albani.
[2] Ahmedi, Ebu Davudi, e ka saktësuar Albani.
[3] Ahmedi, e ka saktësuar Albani.
[5] Buhariu.
26 Butësia dhe përkujdesja që t'i jap?" Ai tha: "Nëse nuk gjen
vetëm se bisht të djegur, atëherë lëshoje
atë në dorën e tij."[11]
Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-
lem ka thënë: "Gruaja më e mirë është
ajo që di të kalërojë, më e devotshmja
është gruaja e kurejshëve, më e buta
29 Dhurata
është ajo që është e butë me fëmijën de- Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-
risa është i vogël dhe ajo që ruan burrin lem ka thënë: "O gra muslimane, mos e
e saj, pasurinë dhe çdo të mirë të tij."[8] dalloni njërën fqinjë nga fqinjat e tjera,
qoftë edhe me një bisht dashi."[12]
27 Gruaja më e mirë dhe gruaja

më e keqe
Aishja radijallahu anha ka thënë: "O i
Dërguar i Allahut! Unë kam dy fqinjë,
tek cili prej tyre të jap dhurata?" Tha:
Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel- “Tek ai dera e të cilit është më afër
lem ka thënë: "Gruaja më e mirë është teje."[13]
ajo e buta, që lind, ajo që ka frikë Al-
lahun. Gruaja më e keqe është ajo e
zbuluara, mendjemadhja, këto janë
edhe dyfytyrëshe…"[9]
30 Kënaqësia e burrit
Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-
28 Lëmosha lem ka thënë: "A doni t’ju njoftojë për

gruan nga banoret e xhennetit? Është
ajo e buta, e ëmbla, lindësja, e cila kur
Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel- bie nata thotë: -Kjo është dora ime mbi
lem ka thënë: "Nëse gruaja jep lëmoshë dorën tënde dhe nuk do ta shijoj gjumin
nga ushqimi i freskët i shtëpisë, ajo ka derisa ti të jesh i kënaqur."[14]
shpërblimin e lëmoshës, por edhe burri
dhe shërbëtori gjithashtu."[10]
Ummu Buxhejd el Ensarije ka thënë:
"O i Dërguari i Allahut! Por kur një i
31 Gruaja e devotshme, shkaktare
e lumturisë.
varfër vjen tek dera e shtëpisë sime I Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi
dhe kërkon lëmoshë e nuk kam asgjë ve sel-lem ka thënë: "Katër gjëra janë
______________
[9] Bejhakiu, e ka saktësuar Albani.
[10] Buhariu.
[11] Tirmidhiu, hadithi është i mirë.
[13] Buhariu.
[14] Darukutni, Tabarani, e ka bërë të mirë Albani.
nga lumturia: gruaja e devotshme, për kopenë e saj."[18]
vendbanimi i gjerë, fqinji i sinqertë,
mjeti i udhëtimit stabil. Katër gjëra
janë nga mjerimi: gruaja e keqe, vend-
banimi i ngushtë, fqinji i keq, mjeti i
34 Paraloja me gruan
udhëtimit jo stabil."[15] Aishja radijallahu anha ka thënë:

I Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi "Kam marr rrugë me Profetin sal-lAl-
ve sel-lem ka thënë: "Gruaja martohet lahu alejhi ve sel-lem dhe unë isha e
për katër gjëra: ...për pasurinë e saj, për dobët në shëndet. Kemi garuar dhe kam
farefisin e saj dhe për fenë e saj, mar- fituar. Pas një kohe, kur unë shtova
tohu me atë që është fetare nëse do të peshë, atëherë garuam dhe fitoi ai e
jesh duarplotë (të gjesh lumturinë)."[16] duke qeshur më tha: "Kjo është për atë
që fitove para një kohe."[19]
32 Kujdesi ndaj gruas Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka

thënë: "Çdo gjë që nuk është përmendje
e Allahut është dëfrim dhe lojë, pos që të
I Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi jetë nga katër gjërat." Prej tyre për-
ve sel-lem ka thënë: "Kujdesuni mirë mendi “paraloja që burri bën me gruan
për gratë, ngase gruaja është krijuar nga e tij."[20]
brinja dhe gjëja e shtrembëruar në të
është maja e saj. Nëse mundohesh ta
drejtosh, e thyen atë e nëse e lë, ajo
shtrembërohet edhe më shumë. Pra, ku-
36 Mos vrasja e grave në luftë
jdesuni mirë për gratë!"[17] Ibën Umeri radijallahu anhu transme-

ton dhe thotë: "Është gjetur e vrarë një
33 Përgjegjësia e gruas grua në njërën nga luftërat dhe i Dër-

guari i Allahut e ndaloi vrasjen e grave
dhe të fëmijëve."[21]
I Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi
ve sel-lem ka thënë: "Secili nga ju është Më e mira që është thënë për ty motër
Përshtati: Unejs MURATI
përgjegjës për kopenë e vet,… gruaja në Gjilan / Kosovë
shtëpinë e burrit të saj është përgjegjëse
______________
[15] Hakimi, Bejhakiu, e ka saktësuar Albani
[18] Muttefekun alejhi
[19] Ahmedi, Ebu Davudi, e ka saktësuar Albani.
[20] Nisaiu, e saktësoi Albani.
Përmbledhje pyetjesh që i nevojiten
FAMILJES
muslimane
Është përhapur me të madhe tek vajzat e reja shkurtimi i flokëve deri në shpatulla,
mbathja e këpucëve me taka dhe përdorimi i barnave të njohura për zbukurim. Cili
është gjykimi i këtyre veprave?
PËRDORIMI I PARUKËS formë më të gjatë se ç'është në realitet

dhe kështu i përngjan ngjitjes që
P
Pyetja: cekëm më lart.
Prej gjërave që përdorin gratë për zbu- Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-
kurim është edhe e ashtuquajtura par- lem e ka mallkuar atë që i ngjit dikujt
ukë, e cila përbëhet nga floku artificial flokun e huaj dhe atë që i ngjitet,[1]
dhe vihet në kokë. A është e lejuar për mirëpo nëse gruaja nuk ka flokë dhe
gruan që ta përdorë atë? është qerose, atëherë nuk ka të keqe
nëse përdor parukë që ta mbulojë këtë
Përgjigjja: të metë, ngase mbulimi i të metave
Paruka është e ndaluar. Ajo bën pjesë është i lejuar. Muhamedi sal-lAllahu
në ngjitjen e flokut me flokun e huaj, alejhi ve sel-lem i lejoi atij që iu pre
por edhe nëse nuk bën pjesë në këtë hunda në njërën nga luftërat që të
ngjitje, e shfaq kokën e gruas në vendosë hundë prej ari. Nëse dikush e
______________
[1] Transmeton Buhariu (5947) dhe Muslimi (2124).
ka hundën e shtrembër dhe e drejton Megjithatë më primare është të largo-
atë apo nëse largon ndonjë copë të hemi prej saj
zezë nga trupi për shembull nuk ka të Mirëpo qimet që dalin në vende të
keqe në këto gjëra. pazakonta, sikurse mustaqet te gratë
Mirëpo nëse nuk është për largimin e apo qime në faqet e saj nuk ka të keqe
ndonjë të mete, siç është tatuazhi dhe po të largohen, pasi këto qime nuk
heqja e vetullave, atëherë kjo gjë është janë të natyrshme dhe njëherazi e
e ndaluar. shëmtojnë gruan. Ndërsa sa u përket
Përdorimi i parukës pa arsye, edhe vetullave, është e zakonshme të jenë të
nëse është me lejen e burrit dhe holla, të rralla apo të shpeshta e të
pëlqimin e tij, është e ndaluar sepse gjëra dhe ajo që është e zakonshme
nuk ka leje e as pëlqim në atë që ka nuk largohet, pasi te njerëzit nuk
ndaluar Allahu. është shëmtim, përkundrazi e shohin
si zbukurim (edhe kur janë të trasha).
SHKULJA E QIMEVE TË VE- Pra, këto qime nuk janë prej gjërave
TULLAVE që e shëmtojnë njeriun aq sa të nevo-
jitet largimi i tyre.
Pyetja:
Vërehet se disa gra i heqin vetullat ose i EKSPOZIMI I FLOKËVE
hollojnë për t'u zbukuruar. Si është
gjykimi për këtë? Pyetja:
Prej mënyrave që përdor gruaja për t'u
Përgjigjja: zbukuruar është edhe ngritja e flokëve,
Kjo çështje ndahet në dy pjesë. duke i mbledhur si gungë mbi kokë.
E para: Nëse ky zbukurim bëhet Cili është gjykimi për këtë vepër?
përmes shkuljes, atëherë është i
ndaluar, bile është prej mëkateve të Përgjigjja:
mëdha sepse hyn në shkuljen për të Nëse flokët janë të ngritura mbi kokë,
cilën i Dërguari i Allahut sal-lAllahu atëherë kjo hyn në ndalesën që ka ard-
alejhi ve sel-lem e ka mallkuar hur nga i Dërguari i Allahut sal-lAl-
vepruesin e saj. lahu alejhi ve sel-lem në fjalën e tij:
E dyta: Nëse është në formë shkur- “Dy lloj (njerëzish) nga banorët e zjar-
timi apo zvogëlimi, ka mospajtim në rit s'i kam parë ende... gra të veshura të
mesin e dijetarëve islam se a kon- zhveshura, përdridhen dhe i bëjnë
siderohet kjo gjë prej shkuljes së mal- (njerëzit) të dridhen (nga provokimi i
lkuar nga i Dërguari i Allahut epshit të tyre), kokat e tyre janë si gun-
sal-lAllahu alejhi ve sel-lem apo jo. gat e deveve të dobëta.” Pra nëse flokët
ngrihen mbi kokë është e ndaluar, por Me të vërtetë nuk na takon të paso-
nëse janë të lëshuara në qafë për jmë gjithçka që na serviret prej zakon-
shembull, nuk ka të keqe. Por nëse eve të tjerëve. Jemi dëshmitarë të së
gruaja del për në treg, atëherë kjo kaluarës jo të largët kur gratë garonin
gjendje është prej ekspozimit të në zgjatjen e flokëve, kurse tani kanë
bukurive sepse është shenjë që tregon dëshirë t'i shkurtojnë dhe kështu pa-
formën e flokëve nën mbulesën e saj sojnë të huajt. Unë nuk urrej gjithçka
dhe në këtë mënyrë shfaq bukuritë e që vjen e re, mirëpo urrej çdo gjë e
saj dhe është shkak i sprovave, për cila shndërron zakonet e popullit në
këtë arsye nuk lejohet. zakone që serviren nga jomuslimanët.
Sa u takon takave të larta, nuk lejohet
Pyetja: mbathja e tyre nëse tejkalon gjendjen
Është përhapur me të madhe tek vajzat e rëndomtë dhe çon deri te zbulimi,
e reja shkurtimi i flokëve deri në shpat- ekspozimi dhe tërheqja e shikimeve
ulla, mbathja e këpucëve me taka dhe drejt gruas sepse Allahu thotë: “Mos
përdorimi i barnave të njohura për shfaqni bukurinë tuaj si shfaqej në in-
zbukurim. Cili është gjykimi i këtyre jorancën e hershme” El Ahzab: 33,
veprave? dhe gjithçka që ka për qëllim shfaqjen
e bukurisë së gruas, dukjen e saj apo
Përgjigjja: dallimin e saj në mesin e grave dhe
Gruaja e cila i shkurton flokët e saj aq bëhet në formë zbukurimi është e
sa t'u ngjasojnë flokëve të burrave e ka ndaluar dhe nuk lejohet.
të ndaluar një gjë të tillë sepse kjo Kurse përdorimi i mjeteve për
vepër bën pjesë në mëkatet e mëdha. I zbukurim nuk ka të keqe, nëse nuk ka
Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi ve dëm prej tyre dhe nuk shkakton
sel-lem "i ka mallkuar ato gra të cilat u ndonjë sprovë.
përngjajnë burrave.”[2]
Nëse shkurtimi nuk arrin në atë masë Muhamed ibën Salih EL UTHEJMIN
sa t'u përngjajnë burrave, për këtë Përshtati: Albulena RRAHIMI-LEKA
çështje dijetarët janë ndarë në tre Zyrih / Zvicër
mendime: disa e kanë lejuar, disa prej
tyre e kanë ndaluar, ndërsa disa e kanë
konsideruar të urryer. Mendimi i njo-
hur në medhhebin e Imam Ahmedit
është se kjo gjë konsiderohet vepër e
urryer.
______________
[2] TTransmeton Buhariu (5885).

Kënaqësia e Të Jetuarit Me Fenë e Allahut

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kënaqësia e Të Jetuarit Me Fenë e Allahut

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

QËLLIMI I ADHURIMI MES FSHEHTESISË PËRGËZOI ETIKA E SHOQËRIMIT

KRIJIMIT lfq. 4 DHE SË DUKSHMËS lfq. 18 DURIMTARËT lfq. 28 ME SHOKUN lfq. 35

REVISTË MUJORE FETARE EDUKATIVE KULTURORE SHKENCORE

NDIHMO REVISTËN Nr. i llog.: 1150‐138922‐0101‐09

Kënaqësia e të jetuarit me fenë e

NJËSHMËRIA E ALLAHUT rreth këtij realiteti për shkak të epërsisë së

KUPTIMI I ADHURIMIT Përse njerëzit kanë nevojë ta adhurojnë dhe

ç Çdo lavdërim i përket Allahut, Zotit të

Kjo është një shkresë e dobishme, e cila

3. Pyetje: Nëse të thuhet: Si e njohe

2 Bindja ndaj Allahut dhe Pejgam-

lahut, të cilët u sprovuan më së Allahu thotë: "I tillë është xhenneti, të

hidhnin në shpinë kur ai binte në sex- Allahu i Lartësuar thotë: “E ata që

7 Largimi nga gjynahet e mëdha

10 Frika nga Allahu Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-

A Allahu i Lartësuar i ka urdhëruar

Njeriu i sinqertë është ai që punon

Robër të Allahut! Robër të Allahut!

f Falënderimi i takon Allahut az-ze ve xhel-

Pasimi i Sunnetit dhe kapja për të është

1. Shoqërimi dhe vëllazërimi të jetë

2. Shoku të jetë fetar dhe i edukuar.

32. T'i tregojë që e do, ashtu siç thotë Allahu e di më së miri!

33. Mos ta nënçmojë për ndonjë mëkat Përgatiti: Shtëpia botuese

Përshtati me disa ndryshime të vogla:

35. Mos të shpeshtojë me të polemikat

36. Të mos e paragjykojë. Muhamedi

M Me të vërtetë falënderimi i takon

Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka Aishja radijallahu anha ka thënë: "E

22 Gruaja dhe namazi në xhami

Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka Ka hyrë i Dërguari i Allahut sal-lAl-

23 Gruaja dhe festa ulet."[6]

27 Gruaja më e mirë dhe gruaja

Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-

28 Lëmosha lem ka thënë: "A doni t’ju njoftojë për

udhëtimit jo stabil."[15] Aishja radijallahu anha ka thënë:

32 Kujdesi ndaj gruas Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka

jdesuni mirë për gratë!"[17] Ibën Umeri radijallahu anhu transme-

33 Përgjegjësia e gruas grua në njërën nga luftërat dhe i Dër-

PËRDORIMI I PARUKËS formë më të gjatë se ç'është në realitet

You might also like