Mos U Dëshpëro

MOS U DËSHPRO lfq. 2 PËRSE ISLAMI DHE TEVHIDI? lfq.
6 ADHURIMI I MELAJKEVE DHE

OBLIGIMET E TYRE lfq. 12
&
MAJ 20 11 | JUMADA E L- EVE L - JUMADA E L- AHIR 1432 | NR. 2 5 | ÇMIMI 1 €
REVISTË MUJORE FETARE EDUKATIVE KULTURORE SHKENCORE
MËNYRAT E PËRHAPJES SË
ATEIZMIT MODERN
Megjithatë, pavarësisht nga këto forca, të cilat po e luftojnë fenë, feja islame ende dërgon rreze ndriçuese, ende
vazhdon të prodhojë fuqi, miliona njerëz janë kthyer e vazhdojnë të kthehen në fe, e kanë bërë atë fenë
preokupim kryesor, e mbrojnë dhe e përhapin anekënd globit. fq. 10
"Adhuroni Allahun dhe mos i shoqëroni Atij asgjë (në adhurim)" En Nisa 36
PËRMBAJTJA
EDITORIALI
Unejs MURATI
Mos u dëshpëro ....................................................................... 2
Prof.Dr. AbduRrezak EL BEDER
Pozita e njëshmërisë në jetën e muslimanit ............................ 4
Prof.Dr. AbduRrezak EL BEDER
Përse Islami dhe tevhidi? ......................................................... 6
Mahmud ABDUL‐HAMID
Mënyrat e përhapjes së ateizmit modern .............................. 10
Dr.Muhamed ibën Abdulvehab EL-AKIL
Adhurimi i melaikeve dhe obligimet e tyre ............................ 12
Kryeredaktor: Abdul‐Aziz ibën Abdil‐lah ibën BAZ
Unejs MURATI Gjykimi për kërkimin e ndihmës nga xhinët dhe shejtanët
dhe zotimit ndaj tyre ‐II‐ ........................................................ 17
Zv. Kryeredaktor:
Mr. Fidan XHELILI Ebu Islam, Salih ibën Taha ABDULVAHID
Anëtarët e revistës:
Urdhërimi në të mirë dhe ndalimi nga e keqja ...................... 23
Adem AVDIU Adem AVDIU
Sabahudin SELIMI Përgjigjet e qarta ndaj dyshimeve me të cilat argumentojnë
Xheladin LEKA lejimin e Mevludit .................................................................. 29
Bashkëpunëtorët: Dr Abdullah ibën Vekil ESH SHEJH
Bali SADIKU Femra dhe kurthet e armikut ‐III‐ .......................................... 32
Fehmi DALIPI
Lirim SADIKU Prof.Dr. AbduRrezak EL BEDER
Namik VEHAPI Mirësia e duasë ..................................................................... 36
Shuajb REXHA
Redaktor gjuhësor:
Arian KOÇI
Boton:
Shtëpia botuese
Atik
Gjilan, Republika e Kosovës
Tirazhi: 1000
Adresa:
Rr. M. Idrizi p.n 60000 Gjilan
Republika e Kosovës
E‐mail: delirjedheedukim@gmail.com
NDIHMO REVISTËN Nr. i llog.: 1150‐138922‐0101‐09

ProCredit Bank of Kosovo
Swift Code: MBKORS22
Gjilan, Republika e Kosovës
Editorial
MOS U
DËSHPËRO
Nuk ka njeri pa mëkate, nuk ka njeri pa gabime, nuk ka njeri pa mërzi, nuk ka njeri pa të
meta, por më i miri është ai që pendohet, ai që di të menaxhojë situatat e rënda dhe sprovat
që e godasin.
E
E falënderoj Allahun e Madhëruar, mira që Allahu nuk është i kënaqet me të.
Mëshiruesin, Mëshirëplotin, Atë që mëshiron Muslimani i sinqertë synon përherë kënaqës-
me mëshirën e gjerë, me mëshirën e posaçme inë e Allahut, duke mos u preokupuar shumë
për besimtarët. Te mëshira e Tij shpresojnë të me problemet dhe sprovat e tij, pasi ka një
sinqertët, ndërsa prej dënimit të Tij kërkojnë qëllim të lartë, i cili është takimi me Allahun e
mbrojtje të devotshmit. Mëshirshëm në xhennetet e Tij.
Muslimani jeton mes frikës dhe shpresës, nuk Dikush dëshpërohet nga sëmundja që i ka
e tepron në frikë dhe dëshpërim, është neu- rënë, dikush nga varfëria, dikush nga
tral, as nuk e tepron në të shpresuarit dhe të dashuria, dikush nga ndarja prej dikujt e
bëjë mëkate. dikush tjetër nga mosarritja e sukseseve të
Jeta kalon me kënaqësi e lumturi të planifikuara.
ndryshme, dikush ka jetë të gjatë e dikush më Të gjithë i humbin shpresat dhe dëshpërohen
të shkurtër, por gjithçka është caktuar nga në atë masë saqë largohen krejtësisht nga
Allahu i Mëshirshëm. planet dhe projektet e tyre; qofshin ato thirrja
Dikush ka një jetë me sprova e vuajtje të në Allahun, projektet e biznesit apo plani-
ndryshme, që i përsëriten njëra pas tjetrës. fikime familjare për jetë të lumtur islame.
Dikush tjetër është i fortë dhe i përgatitur që Nuk ka njeri pa mëkate, nuk ka njeri pa
të ballafaqohet me to e të mos dëshpërohet, gabime, nuk ka njeri pa mërzi, nuk ka njeri pa
ndërsa dikush tjetër gjindet në situata jo të të meta, por më i miri është ai që pendohet, ai
2 Dëlirje&Edukim | M A J 2 0 1 1
që di të menaxhojë situatat e rënda dhe pas çdo vështirësie vjen lehtësimi.”[1]
sprovat që e godasin.
Të dëshpërohesh nga jeta për shkak të këtyre Ki mendim të mirë për Allahun, pasi
gjërave është kundërshtim i fjalës së Allahut: mendimi i mirë ndaj Allahut të drejton drejt
“...dhe mos e humbni shpresën për mëshirën e kryerjes së urdhrave të Tij, të afron me xhen-
Allahut. Shpresën te mëshira e Allahut nuk e netin e Allahut dhe të largon nga xhehenemi.
humb askush përveç jobesimtarëve.” Jusuf: 87 Sufjan eth Thevri ka thënë: “Ditën e
Shiko në çfarë niveli është ai që humb shpre- Gjykimit, nëse do të më gjykonte nëna ime,
sën për mëshirën e Allahut, ngase ka thyer ur- nuk do të pranoja sepse Allahu është më i
dhrin e Allahut, të Mëshirshmit, i Cili na ka mëshirshëm me mua sesa nëna ime.”
urdhëruar të mos e humbim shpresën te Muslimani duhet të jetë i hapur në jetë, të jetë
mëshira e Tij. zemërçelë, të pranojë justifikimet e tjerëve, të
“E kush mund ta humbë shpresën për mëshirën e pranojë gabimet e kujtdo, të mundohet t'i
Zotit të vet, përveç atyre që janë të humbur”? El këshillojë dhe t'u japë ide të reja gabimtarëve,
Hixhr: 56 duke i ndihmuar në tejkalimin e situatave me
butësi dhe urtësi të madhe.
Një njeri i tillë pa dyshim që ka devijuar me Tabarani transmeton nga Sh’abiju, ky nga
një devijim të skajshëm. Bishri, se ka dëgjuar Ibën Mes’udin radijAl-
lahu anhu duke thënë: "Ajeti më përgëzues në
Si thirrësi në fe ashtu edhe i thirruri duhet të Kur’an është fjala e Allahut: “Thuaj: O robërit
mbështeten në Allahun e Madhëruar: thirrësi e Mi, që i keni bërë keq vetes me gjynahe, mos e
duhet të jetë i kujdesshëm t'i thërrasë musli- humbni shpresën nga mëshira e Allahut! Allahu,
manët tek ajo që i afron me mëshirën e me siguri, i fal të gjitha gjynahet. Vërtet, Ai është
Allahut dhe që i largon nga hidhërimi i Tij, Falësi i madh dhe Mëshirëploti.” Ez Zumer: 53
t’u japë shpresa për shpëtim, për mbulim nga Të nderuar gjyshër, prindër, bashkëshortë,
mëshira e Krijuesit, por gjithnjë duke ecur motra dhe fëmijë, mos e humbeni shpresën
paralel mes shpresës dhe frikës. nga mëshira e Allahut! Allahu fali njeriun që
Imam Darimiu transmeton se Aliu radijAll- vrau 99 veta, Allahu e fal atë që pendohet dhe
ahu anhu ka thënë: "Dijetari i vërtetë është ai gëzohet kur robi kthehet tek Ai duke kërkuar
që nuk ua humb të tjerëve shpresat te mëshira falje dhe e madhëron Atë.
e Allahut, nuk ua thjeshtëson dhe lehtëson
gjërat mëkatarëve dhe nuk i siguron ata nga Mos harroni se mëshira e Allahut e kaplon
dënimi i Allahut.” hidhërimin e Tij.
Si mund të dëshpërohesh kur pas vështirësisë
vjen lehtësimi, pas çdo nate lind dielli, pas Unejs MURATI
çdo thatësie vjen gjelbërimi, pas çdo frike vjen Gjilan / Kosovë
qetësia e pas çdo mundi vjen çlodhja?!

Si mund të jesh i dëshpëruar kur Profeti
sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë: "Fitorja
vjen me durim, lehtësimi vjen me vështirësi. E,
______________
[1]Transmetojnë Ahmedi dhe Tirmidhiu. Hadithi është i saktë.
Dëlirje&Edukim | M A J 2 0 1 1 3
POZITA E NJËSHMËRISË NË JETËN E
muslimanit
Me tevhid njeriu shijon jetën e vërtetë prej së cilës Allahu është i kënaqur, shijon fitoren e
sigurt, kurse pa tevhid bën jetë kafshësh, ashtu siç ka thënë edhe Allahu në Kur’an: "A men-
don ti se shumica e tyre dëgjojnë dhe kuptojnë? Ata nuk janë tjetër veçse si bagëti. Madje ata
janë edhe më të shmangur nga rruga e drejtë.” El Furkan: 44
Q
Qëllimi final dhe më madhor i besimtarit meriton adhurimin) përveç Meje, andaj më ad-
është tevhidi, njësimi i Allahut, Zotit të qiell- huroni (vetëm) Mua!” El Enbija: 25
it dhe të tokës, duke e besuar dhe njësuar Me tevhid njeriu shijon jetën e vërtetë prej së
thellësisht Allahun e Madhëruar me përkush- cilës Allahu është i kënaqur, shijon fitoren e
tim, përulje dhe modesti të lartë, duke shi- sigurt, kurse pa tevhid bën jetë kafshësh,
juar inkurajimin dhe frikësimin, shpresën ashtu siç ka thënë edhe Allahu në Kur’an: "A
dhe frikën, me ruku dhe sexhde, me sin- mendon ti se shumica e tyre dëgjojnë dhe kup-
qeritetin më të madh dhe duke u larguar nga tojnë? Ata nuk janë tjetër veçse si bagëti. Madje
politeizmi tërësisht. Ky është edhe qëllimi ata janë edhe më të shmangur nga rruga e
kryesor i krijimit të njeriut nga Allahu i drejtë.” El Furkan: 44
Madhëruar, siç thotë Allahu në Kur'an, në
suren Edh Dharijat: "Nuk i krijova xhinët dhe Kush ka humbur tevhidin është i vdekur
njerëzit pos që të më adhurojnë Mua.” Ky edhe nëse ecën ende mbi tokë, ndërsa ai që
është qëllimi për të cilin Allahu ka dërguar të ka tevhid ka ringjallur dhe vërtetuar jetën e
Dërguarit dhe ka zbritur librat fisnikë. vërtetë. Allahu i Madhërishëm në Kur’an
“Çdo populli Ne i çuam një të Dërguar (që u thotë: "A barazohet i vdekuri që Ne e ngjallëm
thoshte): “Adhuroni Allahun dhe shmangni id- dhe i dhamë dritë....” El En’am: 122, d.m.th. e
hujt!” En Nahl: 36 ngjallëm me besim, njëshmëri në Allahun.
“Ne nuk kemi nisur asnjë të Dërguar para teje Allahu i Madhëruar në Kur’an thotë: "O bes-
që të mos i kemi shpallur se “s’ka zot tjetër (që imtarë! Bindjuni Allahut dhe të Dërguarit kur
ju thërret drejt asaj që ju jep jetë.” El Enfal: 24 shpejtë. Kur’ani i gjithi është tevhid dhe
madhështim i Allahut. Ajetul Kursij është
Me njëshmëri arrihet siguria e vendit dhe e ajeti i njësimit të Allahut dhe qartësues i ar-
trupit, të cilën Allahu na e përshkruan gumentimit për njësim. Nëse besimtari e
kështu: "Sa për ata që besojnë dhe nuk e lexon ajetul Kursijen kur shkon në shtrat,
molepsin besimin e tyre me padrejtësi (idhuj- mbetet në mbështetjen dhe mbrojtjen e Al-
tari), pikërisht atyre u takon siguria dhe ata lahut nga shejtani derisa të zgjohet.
janë të udhëzuar.” El En’am: 82
“Allahu u ka premtuar atyre prej jush, që beso- Me tevhid ose njëshmëri besimtari ruhet nga
jnë dhe që bëjnë vepra të mira, se do t’i bëjë kurthet e fallxhorëve. Allahu në Kur’an thotë:
mëkëmbës në Tokë, ashtu siç i ka bërë ata para "Allahu, në të vërtetë, i mbron besimtarët. Ai
tyre dhe që do t’ua forcojë fenë e tyre, me të nuk i do tradhtarët mohues.” El Haxh: 38
cilën Ai është i kënaqur dhe që frikën do t’ua
shndërrojë në siguri. Le të më adhurojnë Mua e “Është detyra Jonë që t’i ndihmojmë besim-
të mos më shoqërojnë asgjë (në adhurim).” En tarët.” Er Rum: 47
Nur: 55
Me tevhid apo njëshmëri robi vjel të mirat e
Me tevhid ose njëshmëri arrihet lumturia kësaj bote dhe të ahiretit, lumturinë e saj dhe
dhe qetësia e plotë. Allahu në Kur’an thotë: shpëtimin në ahiret, ngase Allahu i Madhër-
"Cilindo mashkull apo femër që kryen vepra të ishëm ka caktuar se lumturia dhe rehatia
mira, duke qenë besimtar, Ne do ta bëjmë që të është për ata që besuan dhe ishin të bindur
kalojë jetë të bukur dhe do ta shpërblejmë sipas në tevhid gjatë jetës së tyre. Allahu në Kur’an
veprave më të mira, që ka bërë.” El Nahl: 97 thotë: "Vërtet, punëdrejtët do të jenë në xhen-
“Kushdo që i kthen shpinën Këshillës Sime, do net.” El Infitar: 13
të ketë jetë të mjeruar dhe Ne, në Ditën e Ki-
ametit, do ta ringjallim të verbër.” Ta Ha: 124 Me tevhid muslimani obligohet të fillojë të
“Ne nuk ta kemi shpallur Kur'anin ty (o thërrasë e të këshillojë të tjerët për Allahun e
Muhamed) për të të munduar.” Ta Ha: 2, por Madhëruar. Allahu në Kur’an thotë: "Por
që të jetë i lumtur bashkë me të gjithë ata që këshillo, se vërtet këshilla u bën dobi besim-
e pasojnë. tarëve. Xhindet dhe njerëzit i kam krijuar
vetëm që të më adhurojnë.” Edh Dharijat: 55-56
Me tevhid largohet ndryshku dhe përjashto-
hen dyshimet e idetë e çoroditura, arrihet Lusim Allahun e Madhëruar të na ringjallë
qetësia shpirtërore, ngrohja dhe prehja. para Tij të devotshëm dhe me njëshmëri të
Allahu në Kur’an ka thënë: "Thuaj: “Kërkoj pastër e të na ruajë nga politeizmi dhe llojet e
mbështetje te Zoti i njerëzve, Sundimtari i tij!
njerëzve, i Adhuruari (i vetëm me të drejtë) i
njerëzve.” Ky është tevhidi, njësimi i Allahut, Prof.Dr. AbduRrezak EL BEDER
“nga sherri i djallit cytës që fshihet (pasi cyt), e
Përshtati: Unejs MURATI
që hedh dyshime në gjokset e njerëzve, (qoftë ai Gjilan / Kosovë
djall) prej xhindeve apo njerëzve!” En Nas: 1-6
Me tevhid ose njëshmëri dëbohet shejtani

dhe nuk i mbetet vend aty ky njësohet
Allahu. Kur thirret ezani ai largohet me të
PËRSE ISLAMI
DHE
TEVHIDI?
Allahu, Krijuesi i Madhërishëm, nuk i ka krijuar krijesat kot. Allahu az-ze ve xhel-le thotë:
"Mos vallë keni menduar që Ne ju kemi krijuar kot dhe që nuk do të ktheheshit te Ne (për
t’ju gjykuar)?’’ El-Mu’minun: 115
I
Islami dhe tevhidi janë mjet për të ar- as gurë etj.
ritur lumturinë e të dyja botëve. Këtë Nga natyrshmëria e njeriut është që të
e di vetëm ai që e ka vërtetuar këtë dëshirojë pavarësimin nga të tjerët. E
dhe ka sinqeritet në Islam dhe tevhid. si mund të jetë për Atë që të ka kri-
Allahu az-ze ve xhele nuk i krijoi krijuar ty, qiellin dhe tokën, të furnizoi,
jesat kot. As njeriu nuk e braktis pa- të dhuroi dhunti dhe të vlerësoi?
surinë, shtëpinë dhe mallin për diçka Allahu i Lartësuar thotë: "Atëherë, a
të kotë. Si mund ta mendojmë këtë është njësoj si Ai që krijon si ai që nuk
për Zotin e botëve az-ze ve xhel-le? krijon?" En-Nahl: 17
Ai që të ka krijuar duhet të adhuro- Si të adhurohet ai që nuk mund të
het, të njësohet në adhurim, të mos i krijojë as edhe një mizë, madje nëse
bëhet ortak as ndonjë melek i afërt e miza i merr diçka, ai nuk mund t’ia
as ndonjë Pejgamber i dërguar, as marrë, siç thotë Allahu i Madhëruar:
njerëz të mirë, as ngurtësi, as pemë e "O njerëz, është sjellë një shembull,
andaj dëgjojeni atë: idhujt që ju adhu- mirë, qoftë sa një thërrmijë, do ta shohë
roni në vend të Allahut nuk mund të atë. E, kush ka bërë ndonjë të keqe,
krijojnë as edhe një mizë, edhe nëse qoftë sa një thërrmijë, do ta shohë atë.’’
bashkohen të gjithë për këtë. E, nëse Ez-Zelzele: 7-8
miza u merr atyre diçka, ata nuk do të Nuk ka mundësi që një komandant
mund t’ia marrin. I dobët është ushtrie ta shikojë ushtrinë e tij duke
përgjëruesi (adhuruesi), por edhe ai të thyer urdhrin e tij, duke u tallur me të
cilit i përgjërohet(idhulli).’’ El-Haxh: 73
e pastaj të mos marrë ndonjë masë
ndëshkimi ndaj tyre. E si do të jetë
Lënda që merr miza shndërrohet në çështja me Zotin, Krijuesin e
lëndë tjetër dhe sado e madhe të jetë gjithçkaje? Prej shkaqeve më të mëdha
vlera nga e cila është marrë ajo gjë, të dënimit të shpirtit dhe parehatisë së
nuk mund të kthehet në formën e sajë tij është mosnjësimi i Krijuesit az-ze
të mëparshme. ve xhel-le dhe mëkati. A je ti i qetë
Allahu, Krijuesi i Madhërishëm, nuk i nëse dikush e thyen dhe e kundërsh-
ka krijuar krijesat kot. Allahu az-ze ve ton urdhrin tënd?
xhel-le thotë: "Mos vallë keni menduar
që Ne ju kemi krijuar kot dhe që nuk Prej këtyre cilësive është fjala, me anë
do të ktheheshit te Ne (për t’ju të së cilës qartësohet ajo që dëshiron
gjykuar)?’’ El-Mu’minun: 115 Krijuesi nga krijesat e Tij dhe sqaro-
het ajo që do dhe urren Ai. Në
Allahu, Krijuesi i Madhëruar, pose-
meditimin e fjalës së Tij fitohet sekreti
don emra dhe cilësi që duhet të dihen.
i lumturisë së dy botëve, kurse harrimi
Ai është që dëgjon, sheh, i Gjithëdi-
i Tij sjell mjerim dhe dënim.
jshëm, i Madh, nuk i mungon ditur-
isë së Tij asgjë që gjendet në tokë dhe
Nga frytet e besimit në emrat e bukur
qiell.
të Allahut dhe cilësitë e Tij të larta
Madhështia e krijimit të krijesave
është përqendrimi fshehtazi dhe pub-
aludon për madhërinë e Krijuesit az-
likisht. Adhuroje Allahun az-ze ve
ze ve xhel-le, prandaj është obligim që
xhel-le si të jesh duke e parë sepse
të besojmë se vërtet dëgjimi, shikimi,
nëse ti nuk e sheh Atë, Ai të sheh ty.
dituria, madhëria e Krijuesit, të gjitha
Njerëzit kanë kërkuar lumturinë në
këto kanë pozitë më të madhe se
pasuri, gra, epshe, ushqim, por nuk e
dëgjimi, shikimi, dituria, madhëria e
kanë gjetur sepse mëkatuan. Pastaj i
krijesës dhe nga kjo pason shpërblimi
dënoi ata për arsye se nuk u kushtuan
dhe ndëshkimi, siç thotë Allahu az-ze
rëndësi gjërave që e kënaqin Allahun
ve xhel-le: "Kush ka bërë ndonjë të
az-ze ve xhel-le, nuk u kujdes për sel-lem na ka urdhëruar t'i besojmë të
ushqimin e zemrave dhe shpirtrave të gjithë Pejgamberët e Allahut az-ze ve
tyre, ushqimi i barkut dhe organeve xhel-le. Pejgamberi sal-lAllahu alejhi
gjenitale nuk përjashtohet nga ve sel-lem është vula e Pejgamberëve,
ushqimi i zemrës dhe shpirtit. I Lartë- është Pejgamberi i fundit; mohimi në
suari thotë: "Ata që besojnë dhe zemrat njërin nga Pejgamberët është mohim
e të cilëve, kur përmendet Allahu, qetë- në Allahun az-ze ve xhel-le dhe mo-
sohen. Vërtet zemrat qetësohen me për- huesi do të jenë përgjithmonë në zjarr.
mendjen e Allahut.’’ Err-Rra’d: 28
Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel- Allahu i Madhëruar i ka shpjeguar në
lem thotë: "Shembulli i atij që e për- librin e Tij dhe përmes gjuhës së të
mend Allahun dhe i atij që nuk e Dërguarit të Tij sal-lAllahu alejhi ve
përmend Allahun është si shembulli i të sel-lem të gjitha obligimet e domos-
gjallit dhe të vdekurit.’’[1] doshme, me në krye njësimin e Al-
lahut az-ze ve xhel-le në adhurim,
A është dikush që na njofton për bindje, namaz, agjërim, zekat, haxh,
ligjin e Allahut az-ze ve xhel-le? frikë, shpresë, inkurajim, kërcënim,
Po! Allahu az-ze ve xhel-le dërgoi Pe- dua. Ai qartësoi shtyllat, farzet,
jgamberë përgëzues dhe qortues, të obligimet, sunnetet, hallallin dhe
cilët qartësuan urdhrat dhe ndalesat e haramin si dhe moralin e sjelljen e
Allahut az-ze ve xhel-le. Pejgamberët mirë që njeriu duhet të ketë. Pejgam-
kishin me vete argumentet e Allahut beri sal-lAllahu alejhi ve sel-lem thotë:
të Lartësuar, prandaj besimi në Pe- "Jam dërguar për përsosjen e virtyteve të
jgamber është obligim dhe respektimi larta.’’ [2] Në një hadith tjetër thotë:
i tyre është i patjetërsueshëm, mohimi "Më i zgjedhuri mes jush është ai me
i tyre është mohim në Allahun dhe moralin më të mirë.’’ [3] Islami e çmon
mosrespektimi i tyre është mosrespek- moralin dhe sjelljet e mira të njeriut
tim i Zotit të botëve. që edukohet me edukim të pastër
islam dhe me optimizëm, duke qenë
Nuk lejohet që njerëzit të bëjnë dalli- çelës për të mirë dhe mbyllës i së
me mes Pejgamberëve. I Madhëruari keqes.
thotë: "Ne nuk bëjmë dallim mes as- Islami na ka treguar se si duhet të sil-
njërit prej të Dërguarve të Tij." El Bekare: let njeriu me vëllanë e tij, pa marrë
285. Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve parasysh se çfarë bindjeje dhe feje ka.
______________
[1] Transmeton Buhariu, nr. 6407.
[2] Transmeton Buhariu.
[3] Transmetojnë Buhariu, nr. 3559, dhe Muslimi, nr. 2321.
[4] Transmetojnë Ibën Ebi Shejbeh në Musanef dhe Ibën Ebi Hatim në tefsir dhe të tjerët.
Në një hadith Pejgamberi sal-lAllahu edhe robërve të Tij. Transmetohet nga
alejhi ve sel-lem thotë: "Jepuni sadaka Ebu Dherri, Allahu qoftë i kënaqur
ithtarëve të feve.’’[4] Lejohet pra dhënia me të, se Pejgamberi sal-lAllahu alejhi
e sadakasë vullnetare për ithtarët e ve sel-lam ka thënë atë që e ka trans-
feve. metuar nga Allahu i Madhëruar: "O
Feja e tevhidit është feja e rehatisë, robërit e Mi! Vërtet Unë ia ndalova
lumturisë, mëshirës, butësisë. Ajo e Vetes Sime padrejtësinë dhe e bëra mes
ndaloi vrasjen e atyre që janë të sigu- jush të ndaluar, ndaj mos i bëni
ruar nga shteti si dhe mosfrikësimin e padrejtësi njëri-tjetrit!"[5] Allahu i
tyre, ua tërhoqi vërejtjen atyre që Lartësuar gjithashtu thotë: "Lutjuni
bëjnë shpërthime dhe fusin frikë te Zotit tuaj përulshëm dhe ngadalë! Një-
njerëzit, i largojnë ata nga feja, i pen- mend, Ai nuk i do ata që e kalojnë ku-
gojnë nga tevhidi dhe besimi. Madje firin.’’ El-A’raf: 55
ne jemi të urdhëruar për t'i ftuar në
Islam me butësi, duke ua qartësuar O njeri! Ty të mbetet që ta adhurosh
mirësitë e kësaj feje dhe veçoritë e saj Allahun me sinqeritet, të ndjekësh
të mëshirës, sigurisë, shpëtimit dhe rrugën e drejtë dhe të udhëzimit. Nëse
fitimit. je besnik në këtë, Allahu do të të ud-
Allahu az-ze ve xhel-le i tha Musait hëzojë.
dhe vëllait të tij alejhima selam:
"Shkoni te Firaoni! Ai, me të vërtetë, i Lusim Allahun az-ze ve xhel-le që të
ka shkelur të gjithë kufijtë. Flitni atij na bëjë nga të udhëzuarit dhe kërko-
fjalë të buta,se ndoshta kujtohet e frikë- jmë mbrojtje nga Allahu az-ze ve
sohet.’’ Ta Ha: 43-44 xhele që të mos na bëjë nga zul-
lumqarët dhe tiranët!
Njeriu duhet të pasojë Pejgamberin
sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, për të Prof.Dr. AbduRrezak EL BEDER
cilin Allahu az-ze ve xhel-le ka thënë: Përshtati: Fehmi DALIPI
"Dhe Ne nuk të kemi dërguar ty (o Gjilan / Kosovë
Muhamed) veçse si mëshirë për botët.’’

El-Enbija: 107, që do të thotë i mëshir-
shëm me njerëzit, kafshët, shpezët dhe
gjithçka.
Allahu az-ze ve xhel-le ia ka ndaluar

padrejtësinë Vetvetes dhe ua ndaloi
______________
[5] Transmeton Muslimi, 2577.
MËNYRAT E PËRHAPJES SË
ATEIZMIT MODERN
Ateizmi është bërë një fenomen epidemik vetëm pasi çifutët bënë plane për ta përhapur mes
njerëzve dhe për ta bërë doktrinë falë organizatave dhe shteteve të mëdha që e përqafuan
atë.
F
Falënderimi i qoftë Allahut, paqja dhe vetëm pasi çifutët bënë plane për ta përha-
bekimi qofshin mbi të Dërguarin e pur mes njerëzve dhe për ta bërë doktrinë
Allahut. falë organizatave dhe shteteve të mëdha që
Ateizmi asnjëherë në historinë njerëzore e përqafuan atë.
nuk ka qenë tipar i dukshëm i një
bashkësie njerëzore apo doktrinë e Në Protokollin e katërt nga "Protokollet e
përkrahur nga organizata dhe shtete, por djajve sionistë" thuhet: "Ne duhet të
një fenomen individual i rrallë. Rreth tij heqim mendimin për Zotin nga mendjet e
bashkoheshin disa grupe të vogla ama- njerëzve “të lajthitur” e injorantë[1] dhe në
torësh të krimit, padrejtësisë dhe agre- vend të tij të vëmë llogaritje matematikore
sionit. Mund të ketë qenë vetëm ndonjë dhe dëshira materialiste."
tendencë e ndonjë njeriu të mashtruar, që
ka mohuar Zotin dhe e ka shpallur veten Përhapja e ateizmit gjatë shekujve 19 dhe
për Zot dhe njerëzit e kanë adhuruar atë 20 nga çifutët, nga njerëzit e shitur për ta
përveç Allahut të Lartësuar. dhe nga agjentët e tyre është bërë në dy
mënyra.
Ateizmi është bërë një fenomen epidemik
______________
[1] Me fjalën të lajthitur dhe injorantë ata kanë për qëllim çdo njeri tjetër përveç çifutëve. Rrënja e këtij nënçmimi ndaj të tjerëve rrjedh nga bindja
e tyre djallëzore se kinse ata qenkan populli i zgjedhur i Allahut, ndërsa çdo njeri tjetër është vetëm shërbëtor dhe rob i tyre (sh.p.).
Mënyra e parë ka qenë ngritja e motos së 4. Fokusimi në mendjet e njerëzve se koha
racionalizmit dhe sekularizmit, që dominoi e Islamit ka marrë fund dhe prej tij në ditët
fuqishëm në mendimin perëndimor. e sotme kanë mbetur vetëm adhurimet for-
Mënyra e dytë ka qenë përhapja e mark- male.
sizmit me gjithë filozofinë që përmban,
motot, programet dhe gjitha llojet e kur- 5. Ndërprerja e lidhjeve fetare midis popu-
theve dhe mashtrimeve të tij. jve dhe krijimi i lidhjeve të tjera mes tyre.
Për të përhapur ateizmin kanë përdorur 6. Mbulimi i jetës me gjëra që e prishin

disa metoda, disa prej të cilave janë: fenë, si: tregime, skena, ligjërata, gazeta,
lajme, libra që nxisin në ateizëm dhe bëjnë
1. Njollosja e famës së praktikueseve të fesë thirrje në të, tallen me fenë dhe pasuesit e
dhe udhëheqësve fetarë me anë të shpifjeve, saj dhe bëjnë thirrje që të ekzistojë vetëm
siç thuhet në protokollin e shtatë: "Jemi shkenca.
lodhur shumë që të rrëzojmë dinjitetin e
praktikueseve të fesë në sytë e njerëzve, por 7. Shkatërrimi i vlerave fetare dhe sh-
kemi arritur të dëmtojmë misionin e tyre, i pirtërore me pretendimin se në to ka de-
cili ishte pengesë serioze në rrugën tonë.” fekte dhe të meta dhe se nuk janë në
Në protokollin e nëntë thuhet: "Ne e kemi pajtim me mendjen apo kohën që jetojmë.
mashtruar brezin e ri dhe e kemi bërë të
prishur dhe të kalbur duke i shërbyer Megjithatë, pavarësisht nga këto forca, të
parime dhe teori për të cilat e dinim shumë cilat po e luftojnë fenë, feja islame ende
mirë se janë plotësisht gënjeshtra dhe tri- dërgon rreze ndriçuese, ende vazhdon të
llime, por ishim ne ata që ua servirëm prodhojë fuqi, miliona njerëz janë kthyer e
atyre.” vazhdojnë të kthehen në fe, e kanë bërë atë
fenë preokupim kryesor, e mbrojnë dhe e
2. Parandalimi i lëvizjeve fetare në vend, përhapin anekënd globit.
sado të dobëta, duke punuar vazhdimisht
dhe me vigjilencë për të zhdukur çdo mi- Miliona njerëz në mbarë botën konverto-
sion të fesë, duke e goditur atë me dhunë hen në Islam, i shfaqin haptazi mësimet e
dhe pa mëshirë. Meqë feja luan rol të tij dhe thërrasin të tjerët në të. Të vërtetën
rëndësishëm në ndërtimin e popujve, ata ka thënë Allahu kur thotë: "Mbeturinat
punuan ta rrethojnë atë nga çdo anë duke e hidhen, ndërsa ajo që u shërben njerëzve
akuzuar me shpifje të rënda dhe duke i mbetet në tokë.” Er-Ra’d: 17
larguar njerëzit nga ajo me çdo mënyrë.
Mahmud ABDUL-HAMID
3. Inkurajimi i shkrimtarëve ateistë, duke u Përshtati me disa shkurtesa dhe ndryshime të vogla:
dhënë atyre të gjitha liritë që të kundërsh- Xheladin LEKA
tojnë apo të abuzojnë me shkrimet e tyre Zyrih / Zvicër
ndaj ndjenjave fetare.
ADHURIMI I MELAIKEVE
DHE OBLIGIMET E TYRE
TEMA E PARË: ADHURIMET MË TË RËNDËSISHME TË MELAIKEVE
Melaiket i duan dhe ata e duan Allahun dhe të Dërguarin e Tij dhe janë armiq të atij që
armiqësohet me Allahun dhe të Dërguarin e Tij. Melaiket i duan shokët e Pejgamberit sal-
lAllahu alejhi ve sel-lem dhe armiqësojnë dhe urrejnë ata që i shajnë dhe armiqësojnë sa-
habët.
LUTJET E VEÇANTA TË MELAIKEVE ullit zullumqar. Ndëshkimi i të tillëve është

mallkimi nga Allahu, nga engjëjt dhe nga
K
Kemi folur në numrin e kaluar se si melaiket gjithë njerëzimi tok." Alu- Imran: 86-87
luten dhe kërkojnë falje për besimtarët. Ata Ky mallkim i melaikeve për personin e mal-
gjithashtu urrejnë jobesimtarët, i mallkojnë lkuar e shoqëron atë deri në Ditën e Ki-
ata dhe zbresin nga qielli që t'i dënojnë. Kjo ametit, Allahu na ruajttë. Allahu thotë: "E
njëkohësisht është edhe ndihmesë për besim- kush është më mizor se ai që trillon gënjeshtër
tarët kundër jobesimtarëve, siç ka ndodhur për Allahun? Të tillët paraqiten para Zotit të
në disa beteja të Pejgamberit sal-lAllahu ale- tyre, e dëshmitarët thonë: “Këta ishin të cilët
jhi ve sel-lem. Argumentet për këtë janë të gënjyen ndaj Zotit të tyre, pra mallkimi i
shumta në Kur'an dhe Sunnet. Allahut qoftë kundër mizorëve, të cilët pengojnë
Nga këto argumente është fjala e Allahut: nga rruga e Allahut dhe përpiqen ta shtrem-
"Ata të cilët mohuan dhe vdiqën si jobesimtarë, bërojnë, mu ata janë që nuk e besojnë botën
kundër tyre është mallkimi i Allahut, i engjëjve tjetër." Hud: 18-19
dhe i të gjithë njerëzve." El-Bekare: 161 Dëshmitarët e përmendur në këtë ajet janë
Gjithashtu: "E si ta udhëzojë Allahu një popull engjëjt, thuhet se janë edhe të Dërguarit, Pe-
që pas besimit të tyre u bënë jobesimtarë dhe jgamberët dhe njerëzit e tjerë si dhe xhinët.
pasi dëshmoi se i Dërguari është i vërtetë dhe Pika e rëndësishme që morëm nga ajeti është
pasi t’u kenë ardhur atyre argumente të qarta? se melaiket i mallkojnë jobesimtarët Ditën e
Allahu nuk ia mundëson udhëzimin e Vet pop- Gjykimit. Allahu na ruajttë!
Kurtubiu thotë: "Dëshmitarët në këtë ajet i melaikeve dhe i tërë njerëzimit. Ditën e
janë melaiket ruajtës dhe këtë mendim e për- Gjykimit nuk do të pranohet nga ai adlun[5]
mend nga Muxhahidi, A'meshi dhe të dhe as sarfun.”[6]
tjerët."[1] Ibën el-Ethiri thotë: "El-hadeth është çështja
Melaiket mallkojnë edhe banorët e zjarrit, e panjohur, e cila nuk është e njohur në Sun-
pasi banorët e xhenetit t’i kenë nënçmuar net, ndërsa muhdith ka për qëllim atë që
ata. Allahu thotë: "Ata të xhennetit i thërrasin ndihmon vrasësin, zullumqarin, e strehon atë
(i pyesin) banuesit e zjarrit e u thonë: “Ne e ose e merr nën përkudesje për ta mbrojtur
gjetëm të vërtetë atë që na e pat premtuar Zoti nga kundërshtari i tij dhe pengon që të mos
ynë, e ju (banues të zjarrit) a e gjetët të vërtetë dënohet. Ndërsa muhdeth është vetë çështja
atë që ua pat premtuar Zoti juaj?” Ata (banue- e shpikur. Kuptimi i fjalës ijvaun, strehim, ka
sit e zjarrit) thonë: “Po”. Atëherë në mes të tyre për qëllim kënaqjen me bidatin dhe durimin
(mes dy grupeve) thërret një zë: “Mallkimi i Al- që ajo të zërë vend sepse ai që është i kënaqur
lahut qoftë mbi zullumqarët!” El-A'raf: 44 me bidatet apo pajtohet me vepruesin e tij
Imam Kurtubiu thotë: "… atëherë në mes të dhe nuk e kundërshton atë, vetëm se e ka
tyre (mes dy grupeve) thërret një zë…), strehuar dhe i ka bërë vend bidatit. Në ha-
d.m.th. thërret një zë nga melaiket."[2] dith thuhet: "Kini kujdes nga gjërat e sh-
Më herët përmendëm se melaiket e mallko- pikura." Muhdethat është shumësi i fjalës
jnë shpirtin e jobesimtarit dhe thonë: "Shpirt muhdethetun me zanoren e, që d.m.th. gjëra
i fëlliqur erdhi nga Toka."[3] që nuk janë të njohura në Kur'an, Sunnet
Kanë ardhur argumente që tregojnë se apo konsensus."[7]
melaiket luten për dënim dhe hidhërim ndaj Shpikja për të cilën melaiket e mallkojnë
disa njerëzve për shkak të punëve të tyre të vepruesin dhe ndihmuesin e saj është shpikja
këqija. Këtu përfshihen: në fe. Allahu e di më së miri. Pasi Medina
ishte vendnisja e Islamit, vendstrehimi i zem-
1) Lutja kundër atij që shpik ndonjë bidat në rave të besimtarëve dhe vendqëndrimi i bes-
Medinë imit, veprat në të u bënë si të ishin sunnet
Nga Enesi radijallahu anhu përcillet se i Dër- sepse ata që shihnin atë që bënin banorët e
guari sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë: Medinës, mendonin se ishte sunnet nga i
"Medina është harem (e shenjtë) nga ky vend Dërguari sal-lAllahu alejhi ve sel-lem dhe
deri në këtë vend, nuk pritet pema e saj dhe prandaj shpikja e bidateve në të është më e
nuk shpiket në të bidat. Kush shpik në të bidat, rëndë sesa jashtë saj, edhe pse bidatet që të
mbi të qoftë mallkimi i Allahut, i melaikeve gjitha janë humbje dhe devijim, siç vërteto-
dhe i tërë njerëzimit!"[4] het nga i Dërguari sal-lAllahu alejhi ve sel-
Muslimi transmeton nga Ebu Hurejra radi- lem, i cili ka thënë: "Kush shpik një bidat apo
jallahu anhu, e ai nga i Dërguari sal-lAllahu e strehon dhe e mbron atë, mallkimi i Allahut,
alejhi ve sel-lem, se ka thënë: "Medina është i melaikeve dhe i tërë njerëzimit qoftë mbi
harem. Kush shpik në të bidat apo i bën vend të!"[8] Mirëpo bidati në Medinë është më i
ndonjë bidati, mbi të qoftë mallkimi i Allahut, rëndë dhe më i keq, kurse vepruesi i tij i
______________
[1] Tefsir Kurtubi (9\18).
[2] Po aty (7\209).
[3] Muslimi (2782).
[4] Buhariu (1768), Muslimi (1366).
[5] El-Adlu domethënë adhurim, por thuhet se qëllimi janë adhurimet farze, obligative, ndërsa sarfun ka kuptimin nuk i pranohet pendimi, por
thuhet se qëllimi është adhurimi nafile, vullnetar. Shiko En-Nihaje të Ibën El-Ethir (3\190).
[6] Muslimi (1371).
[7] En-Nihaje (1\351).
[8] Imam Ahmedi në Musned (1\119) nga Aliu radijallahu anhu, zinxhiri i tij është sahih, shiko Musnedin me verifikim të Ahmed Shakirit (2\958).
është ekspozuar një kërcënimi të rreptë, që u të mira, e edhe ata janë të kënaqur ndaj Tij.
përmend në hadithin e kaluar. Atyre u ka përgatitur xhennete, në të cilët rrjed-
Pra, muslimani le të ketë kujdes që të mos e hin lumenj, ku do të jenë përjetë të pasosur. E
kaplojë ky dënim i rëndë dhe le të kujdeset ky është fitim i madh." Et-Tevbe: 100
për Sunnetin e të Dërguarit sal-lAllahu alejhi Ajetet që flasin për këtë tematikë janë të
ve sel-lem, sidomos banorët e Medinës. shumta. Edhe Sunneti është i mbushur me
lavdërimin dhe cilësimin e tyre me të mira
2) Mallkimi i melaikeve ndaj atyre që mal- dhe qartësimin se dashuria ndaj tyre është
lkojnë shokët e Pejgamberit sal-lAllahu alejhi iman (besim), ndërsa urrejtja e tyre është
ve sel-lem nifak (dyfytyrësi). Kemi argumente të
Allahu i Madhërishëm në Kur'an i ka shumta që e bëjnë haram (të ndaluar) rreptë-
lavdëruar shokët e të Dërguarit sal-lAllahu sisht fyerjen apo të folurit keq për ta.
alejhi ve sel-lem dhe i ka cilësuar si të drejtë, Nga këto thënie është hadithi që përcjell
duke i cilësuar gjithashtu me cilësi që nuk Imran ibën Husajni radijallahu anhuma, i
janë përmendur për të tjerë pas Pejgam- cili thotë: "I Dërguari sal-lAllahu alejhi ve
berëve. Ky lavdërim nuk është bërë për gjë sel-lem ka thënë: "Njerëzit më të mirë janë ata
tjetër pos për pozitën e lartë që kanë tek të shekullit tim, pastaj ata që vijnë pas tyre,
Allahu. Allahu gjithashtu na ka lajmëruar se pastaj ata që vijnë pas tyre." Imrani thotë: -
Ai është i kënaqur me ta dhe se ata janë të Nuk e di a i përmendi pas shekullit të tij dy
kënaqur me Të dhe ka qartësuar se Allahu i shekuj apo tre, pastaj tha: "Pastaj pas jush do
ka përmendur sahabët edhe tek ithtarët e të ketë njerëz që dëshmojnë, por nuk u kërkohet
Tevratit dhe Inxhilit. Allahu thotë: dëshmia, tradhtojnë dhe nuk janë të besueshëm,
"Muhamedi është i Dërguar i Allahut, e ata që zotohen dhe nuk e zbatojnë zotimin dhe shfaqet
janë me të (sahabët) janë të ashpër kundër tek ata trashësia."[9]
jobesimtarëve, janë të mëshirshëm ndërmjet Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka
vete, ti i sheh tek përulen (në ruku), duke rënë përmendur se prezenca e sahabëve është
me fytyrë në tokë (në sexhde) e kërkojnë prej Al- garanci për ummetin e tij në përgjithësi, siç
lahut që të ketë mëshirë dhe kënaqësinë e Tij tregohet në hadithin e Ebu Burdes nga babai
ndaj tyre. Në fytyrat e tyre shihen shenjat e i tij. "E kemi falur namazin e akshamit me të
gjurmës së sexhdes. Përshkrimi i cilësive të tyre Dërguarin e pastaj thamë që sikur të ulemi e
është në Tevrat dhe po ky përshkrim është edhe të presim ta falim jacinë me të. U ulëm, kur
në Inxhil. Ata janë si një farë e mbjellë, ku fil- ja i Dërguari doli e na tha: "Ende jeni këtu?"
izi i vet mbin e trashet, përforcohet dhe qën- Ne ia kthyem: -O i Dërguari i Allahut, e
dron në trungun e vet e ajo e mahnit falëm me ty akshamin e pastaj thamë të
mbjellësin. Allahu i shumoi për t’ua shtuar me ulemi e ta falim edhe jacinë me ty. I Dërguari
ta mllefin jobesimtarëve. Allahu atyre që be- tha: "Mirë keni vepruar" ose tha: "Ia keni qëll-
suan dhe bënë vepra të mira u premtoi falje të uar." Pastaj e ngriti kokën nga qielli dhe shp-
mëkateve dhe shpërblim të madh." El-Fet'h: 29 esh vepronte ashtu e atëherë tha: "Yjet janë
Allahu gjithashtu thotë: "Allahu është i kë- garanci për qiellin. Nëse largohen ato, atëherë
naqur me të hershmit e parë prej muhaxhirëve qiellit i vjen ajo që i është premtuar, ndërsa unë
(migruesve) dhe prej ensarëve (vendasve ndih- jam garanci për shokët e mi. Kur të shkoj unë,
mëtarë) dhe prej atyre që i pasuan ata me punë u vjen shokëve të mi ajo që u është premtuar,
______________
[9] Buhariu (3449), Muslimi (2535).
ndërsa shokët e mi janë garanci për ummetin Në disa hadithe është shumë i qartë mallkimi
tim. Kur ata shkojnë, ummetit tim i vjen ajo i melaikeve për ata që fyejnë shokët e
që i është premtuar."[10] Muhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, siç
I Dërguari ka tërhequr vërejtjen nga fyerja qëndron në hadithin e Abdullah ibën Abasit
dhe nënçmimi i tyre duke thënë: "Mos i radijallahu anhuma. "I Dërguari ka thënë:
shani shokët e mi, mos i shani shokët e mi, se "Kush i shan shokët e mi, mallkimi i Allahut, i
pasha Atë në dorën e të Cilit është shpirti im, melaikeve dhe i tërë njerëzimit qoftë mbi
edhe nëse dikush nga ju shpenzon ar sa kodra e të!"[13]
Uhudit, nuk do ta arrijë vlerën e dy grushtave Medito rreth dënimit të atij që i shan sahabët
të tyre e as sa gjysma e tyre!"[11] që ta dish fëlliqësinë e kësaj çështjeje të
Melaiket i duan dhe ata e duan Allahun dhe rëndë, e cila mund të ndodhë vetëm nga ai të
të Dërguarin e Tij dhe janë armiq të atij që cilit Allahu ia ka fshirë të parët e zemrës.
armiqësohet me Allahun dhe të Dërguarin e Medito rreth fjalës së Ebu Zur'as për ata që
Tij. Melaiket i duan shokët e Pejgamberit shajnë shokët e Pejgamberit sal-lAllahu alejhi
sal-lAllahu alejhi ve sel-lem dhe armiqësojnë ve sel-lem në mënyrë që ta dish esencën e
dhe urrejnë ata që i shajnë dhe armiqësojnë këtij drejtimi dhe shkakun e përhapjes së tij.
sahabët. Ajo që tregon për këtë është hadithi Ai thotë: "Nëse sheh dikë duke folur keq për
të cilin e përcjell Ebu Hurejra radijallahu ndonjërin nga sahabët e Pejgamberit sal-lAl-
anhu. "I Dërguari ka thënë: "Allahu kur e do lahu alejhi ve sel-lem, dije se ai është zindik
një rob, e thërret Xhibrilin dhe i thotë: "Unë e (i dalë prej feje), ngase Pejgamberi është i
dua filanin duaje edhe ti." Xhibrili e do atë, vërtetë dhe Kur'ani është i vërtetë dhe nuk
pastaj Xhibrili thërret tek banorët e qiejve: "Al- ka dyshim se Kur'anin dhe Sunnetin e kanë
lahu e do filanin, duajeni edhe ju!" E atëherë e përcjellë tek ne shokët e Pejgamberit sal-lAl-
duan banorët e qiellit. Pastaj bëhet i lahu alejhi ve sel-lem. Dëshirojnë t'i akuzo-
pranueshëm tek njerëzit në tokë. E, nëse Allahu jnë dëshmitarët tanë (sahabët) në mënyrë që
e urren një person, e thërret Xhibrilin dhe i ta shpallin si të kotë Kur'anin dhe Sunnetin,
thotë: "Unë e urrej filanin, urreje edhe ti!" por ata janë vetë të akuzuar dhe janë të dalë
Xhibrili e urren atë, pastaj thërret te banorët e prej feje."[14]
qiellit dhe thotë: "Allahu e urren filanin, urre-
jeni edhe ju!" Edhe ata e urrejnë, pastaj ven- 3) Mallkimi i melaikeve ndaj atij personi që
doset urrejtja për të tek njerëzit në tokë."[12] u drejtohet muslimanit me armë
Nuk ka dyshim se atë që i do sahabët radijal- Nga Ebu Hurejra përcillet të ketë thënë: "I
lahu anhum, do ta kaplojë vlera e këtij ha- Dërguari sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka
dithi dhe se atë që i urren ata do ta kaplojë thënë: "Ai që i drejtohet vëllait të vet me
urrejtja e Allahut, e melaikeve dhe e hekur, melaiket do ta mallkojnë atë edhe nëse
banorëve të tokës. Realiteti e tregon një gjë është vëlla i tij për nga babai e nëna."[15]
të tillë, ve la havle ve la kuv-vete il-la bil-lah! Shkaku i këtij mallkimi është rreziku i këtij
______________
[10] Muslimi (2531). Imam Neveviu kur sqaron këtë hadith thotë: "Kuptimi i hadithit është se përderisa yjet janë dhe ekzistojnë, edhe qielli ekziston
dhe qëndron, por kur yjet bien dhe shkapërderdhen, atëherë qielli rraskapitet, çahet dhe pëlcet e kështu shkatërrohet. Fjala e të Dërguarit: "Unë jam
garanci për shokët e mi, kur unë të shkoj, shokëve të mi u vjen ajo që u është premtuar" ka kuptimin e sprovave, luftërave, dezertimit të arabëve nga
feja, thyerja e zemrave. E tërë kjo ka ndodhur. Pjesa e tretë e hadithit: "Shokët e mi janë garanci për ummetin tim, kur të shkojnë ata, ummetit tim
i vjen ajo që i është premtuar", ka kuptimin e shfaqjes së bidateve në fe dhe sprovave të shumta, triumfit të romakëve ndaj tyre, përçmimit të Medinës
dhe Mekës etj.. Të gjitha këto ishin nga mrekullitë e të Dërguarit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem. El-Minhaxh, sqarim i Sahihut të Muslimit (15\299).
(sh.p).
[11] Buhariu (3\1343, nr 3273), Muslimi (2540).
[12] Buhariu (3\1175, nr 3037), Muslimi (4\2030,nr 2637) dhe shprehja është e tij (Muslimit).
[13] Taberaniu (12\142, nr. 12709) zinxhiri i tij është i mirë, shiko Sahihul Xhami' (nr. 6161) dhe Es-silsile es-sahiha (nr. 2340).
[14] El-Kifaje, autor Hatib el Bagdadij (fq. 97).
[15] Muslimi (4\2020, nr. 2161).
veprimi dhe frika se mos e godet dhe e vret, për ne dhe se lutja ka gjurmët e veta për dal-
duke merituar dënimin e vrasësit. Sa dënim i jen nga errësira në dritë, por janë disa vepra
rëndë është ai, Allahu e di më së miri! Kjo të këqija për të cilat vepruesi i tyre dënohet
është sqaruar në një hadith tjetër, që e përc- duke u privuar nga lutja e melaikeve për të.
jell Ebu Hurejra radijallahu anhu nga i Dër- Nga këto vepra është edhe vajtimi ndaj të
guari: "Mos t'ia drejtojë ndonjëri nga ju armën vdekurit, siç përcillet nga Ebu Hurejra radi-
vëllait të vet sepse ai nuk e di, ndoshta shejtani jallahu anhu, se i Dërguari sal-lAllahu alejhi
e ngacmon në dorën e tij dhe kështu bie në ve sel-lem ka thënë: "Melaiket nuk luten për
gropë të xhehennemit."[16] vajtoren dhe as për atë që bërtet për të
vdekurin."[19]
4) Mallkimi i melaikeve ndaj atij që pengon Nuk ka dyshim se vajtimi është nga veprat e
të mos zbatohet kisasi, ekzekutimi ndaj atyre këqija për të cilat i Dërguari sa-lAllahu alejhi
që e meritojnë dhe për atë që ndalon nxjer- ve sel-lem ka tërhequr vërejtjen dhe ka qartë-
rjen e shpagimit (për familjarët e viktimës) suar se është nga veprat e injoracës. Ai është
Nga mëshira e Allahut për njerëzit është edhe distancuar nga personi që vepron një gjë të
bërja e ligjshme e zbatimit të ndëshkimeve, tillë.[20]
që mbrojnë jetën, nderin dhe pasurinë e tyre. Es-Sindij thotë: "Fjala e tij (në hadith):
Kush i ndalon këto është njeri i humbur që "Melaiket nuk luten", do të thotë siç luten
meriton mallkimin dhe dënimin e Allahut, të për besimtarët e tjerë. Allahu thotë: "Ai ju
melaikeve dhe të të gjithë njerëzve në mëshiron ju, edhe engjëjt e Tij luten. Në të
përgjithësi, siç ka ardhur në hadithin e Ab- ka argument se Allahu nuk e mëshiron vaj-
dullah ibën Abasit. "I Dërguari sal-lAllahu toren, por mund të thuhet gjithashtu se
alejhi ve sel-lem ka thënë: "Kush e vret dikë veçimi i melaikeve në hadith, se nuk luten
gabimisht… me gur, kamxhik apo shkop, ka për vajtoren, do të thotë se mëshira e Allahut
obligim të paguajë dëmin e gabimit, ndërsa ai nuk ndalet, por vetëm lutja e melaikeve,
që e vret dikë me qëllim, vritet. Ai që ndërm- sepse mëshira e Allahut ndalet vetëm për
jetëson mes të vrarit dhe zbatimit të këtij ligji jobesimtarët, ndërsa lutja e melaikeve dhe
për të qoftë mallkimi i Allahut, i melaikeve dhe mëshira e tyre për ta është vlerë shtesë, pran-
i gjithë njerëzimit. Allahu nuk pranon prej tij daj ndërprerja e saj nuk i dëmton mëkatarët.
sarfen dhe as adlen."[17] Allahu e di më së miri."[21]
Në fund, themi se është obligim për besim-
5) Mallkimi i melaikeve për gruan që refuzon tarin që të ketë kujdes nga këto vepra të
burrin e saj rrezikshme, në mënyrë që të mos e meritojë
Nga Ebu Hurejra përcillet të ketë thënë: "I këtë dënim të madh, mallkimin e melaikeve.
Dërguari ka thënë: "Nëse njeriu e thërret Kërkojmë mbrojtjen e Allahut nga kjo.
gruan e tij në shtrat dhe ajo refuzon të shkojë,
melaiket do ta mallkojnë deri në mëngjes."[18] Dr. Muhamed ibën Abdulvehab EL AKIL
“Bindjet e fraksioneve muslimane dhe feve të tjera
6) Lënia e lutjeve nga ana e melaikeve për rreth melaikeve të ndershëm”
gratë që vajtojnë
Më parë kemi përmendur se melaiket luten Përshtati: Mr. Fidan XHELILI
______________ Aman / Jordani
[16] Po aty (nr. 2617).
[17] Nesaiu (8\40), Ebu Davudi (4\196, nr. 4591), Ibën Maxheh (2\880, nr 2635), zinxhiri i tij është sahih, shiko Sahihul Xhami' (5\336, nr. 6326).
[18] Buhariu (5\1994, nr. 4897).
[19] Transmeton Ebu Dvud Et-Tajalisi. Shiko El-minha (1\157), imam Ahmedi në Musned (2\362), zinxhiri i tij është i mirë.
[20] Shiko Et-tergib vet-terhib (4\348), babu et-terhib min en-nijahati.
[21] Shiko Musnedin e imam Ahmedit me verifikim të dijetar Shuajb Arnautit (14\358).
GJYKIMI PËR KËRKIMIN E NDIHMËS NGA
XHINET DHE SHEJTANET

D H E Z O T I M I T N D A J
-II-
T Y R E
"Çdo Pejgamber ka një lutje të pranuar. Secili prej tyre e ka përshpejtuar atë (pra e ka bërë
sh.p.), ndërsa unë e kam ruajtur lutjen time për të ndërmjetësuar për ummetin (popullin)
tim Ditën e Gjykimit. Ajo përfshin, në dashtë Allahu, të gjithë ata që kanë vdekur prej um-
metit tim e që nuk i kanë shoqëruar Allahut shok."
G
Gjithashtu është transmetuar në lidhje me Lavdi i qoftë dhe i lartë është Ai përmbi
këtë çështje fjala e Allahut të Madhëruar: gjithçka që ata ia mveshin dhe ia bashkojnë
"Adhuro pra Allahun (Një e të Vetëm) duke Atij si shokë e të barabartë (me Të)!" Junus: 18
plotësuar detyrat e fesë së Tij me çiltërsi e Allahu i Madhëruar na tregon në këto dy
përkushtim vetëm për hir të Tij. Medoemos se ajete se mushrikët (ata që i shoqërojnë shok
feja e vërtetë (adhurimi, përkushtimi e nën- Atij) adhuruan krahas Tij njerëz të mirë,
shtrimi) është vetëm për Allahun. Dhe ata që duke iu lutur atyre, duke i pasur frikë, duke
zgjedhin për mbrojtës e ndihmues të tjerë në shpresuar tek ata, duke u bërë kurbane atyre,
vend të Tij (thonë): “Ne i adhurojmë ata vetëm duke bërë zotime për ta dhe punë të tjera si
që ata të mund të na afrojnë tek Allahu.” Pa këto. I vepronin këto punë duke pretenduar
dyshim që Allahu do të gjykojë mes tyre në lid- se ata njerëz të mirë i afronin ata që i ad-
hje me atë për çfarë ata ndryshuan. Sigurisht huronin (ata njerëz të mirë) tek Allahu dhe
që Allahu nuk e udhëzon atë që është gën- bënin ndërmjetësim për ta tek Ai. Allahu i
jeshtar, mohues." Ez-Zumer: 2-3 Madhëruar i përgënjeshtroi ata dhe sqaroi të
Dhe: "Dhe adhurojnë në vend të Allahut gjëra kotën e tyre. Ai i quajti ata gënjeshtarë, mos-
që as i dëmtojnë dhe as nuk u sjellin dobi dhe besimtarë dhe mushrikunë. Ai e pastroi
thonë: “Këta janë ndërmjetësuesit tanë tek Al- Veten e Tij nga shirku i tyre (shoqërimi shok
lahu.” Thuaju: “A mos e njoftoni Allahun për në adhurimin e Tij). Allahu i Madhëruar
çfarë Ai nuk di se çfarë ka në qiej dhe në tokë?” thotë: "Lavdi i qoftë dhe i lartë është Ai
përmbi gjithçka që ata ia mveshin dhe ia për të ndërmjetësuar për ummetin (popullin)
bashkojnë Atij si shokë e të barabartë (me Të)!" tim Ditën e Gjykimit. Ajo përfshin, në dashtë
Junus: 18 Allahu, të gjithë ata që kanë vdekur prej um-
Atëherë mësohet se ai që i lutet dhe i kërkon metit tim e që nuk i kanë shoqëruar Allahut
ndihmë ndonjë engjëlli, Pejgamberi, xhini, shok."[1]
peme apo ndonjë guri, u zotohet atyre dhe u Mushrikët e parë besonin se Allahu është
bën kurban duke shpresuar që ata të ndërm- Zoti i tyre, krijuesi i tyre dhe furnizuesi i
jetësojnë tek Allahu për të apo ta afrojnë atë tyre, porse ata u lidhën pas Pejgamberëve,
tek Ai, apo shpreson që ata të shërojnë të së- njerëzve të mirë, pemëve, gurëve dhe të tjera
murin apo të ruajnë pasurinë, apo shpreson si këto. Ata shpresonin ndërmjetësimin e
nga ata shëndetin e atij që nuk është prezent tyre për ata tek Allahu dhe afrimin tek Ai
dhe gjëra të tjera të kësaj natyre, mësohet se nëpërmjet atyre, ashtu siç u tha në ajete. Al-
ai ka rënë në këtë shirk të madh dhe fatke- lahu nuk i justifikoi ata me pretendimin e
qësi të rrezikshme për të cilën Allahu ka tyre, as i Dërguari i Tij, sal-lAllahu alejhi ve
thënë: "Pa dyshim se Allahu nuk fal t’i vihet sel-lem. Përkundrazi, Allahu i kundërshtoi
Atij shok në adhurim, por Ai fal përveç kësaj. ata në Librin e Tij të Madhëruar (Kur'anin),
Dhe kushdo që i vë shok Allahut në adhurim, i quajti mosbesimtarë dhe mushrikë dhe i
vërtet ai ka shpifur një gjynah të tmerrshëm." përgënjeshtroi në pretendimin e tyre se këta
En-Nisa: 48 zota ndërmjetësojnë për ta dhe i afrojnë tek
Gjithashtu, ka thënë: "Nuk ka dyshim se Allahu. Gjithashtu, i Dërguari i Allahut, sal-
kushdo që i vë shok në adhurim Allahut, lAllahu alejhi ve sel-lem të, i luftoi ata për
atëherë Allahu e ka bërë haram (të ndaluar) shkak të këtij shirku derisa t'ia dedikonin
xhennetin për të dhe vendbanimi i tij do të jetë adhurimin vetëm Allahut, duke vënë në
zjarri. Dhe për dhalimunët (mosbesimtarët, veprim fjalën e Allahut të Madhëruar:
keqbërësit e mizorët) nuk do të ketë asnjë ndih- "Dhe luftoji ata derisa të mos ketë më fitneh
mues." El-Maideh: 72 (mosbesim, politeizëm) dhe feja e adhurimi të
Ndërmjetësimi realizohet Ditën e Gjykimit jetë plotësisht vetëm për Allahun." El-Enfal: 39
për ata që e njësuan Allahun në adhurim dhe I Dërguari i Allahut, sal-lAllahu alejhi ve sel-
ishin të sinqertë ndaj Tij dhe jo për ata që i lem, ka thënë:
shoqërojnë shok Ati,j ashtu siç ka thënë Pe- "Jam urdhëruar që t'i luftoj njerëzit derisa të
jgamberi, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, kur u dëshmojnë se nuk ka të adhuruar tjetër me të
pyet: "O i Dërguari i Allahut, kush është drejtë përveç Allahut dhe se Muhamedi është i
njeriu më i gëzuar me ndërmjetësimin tënd Dërguari i Allahut, të falin namazin dhe të
(Ditën e Gjykimit)?" japin zekatin. Nëse e veprojnë këtë, kanë sigu-
Ai tha: "Ai që thotë "La ilahe il-lAllah" (nuk ruar nga unë gjakrat dhe pasuritë e tyre,
ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Al- përveçse me të drejtën e Islamit (e ka fjalën për
lahut) me sinqeritet nga zemra e tij apo vetja e sanksionet e Islamit sh.p.), ndërsa llogaria e
tij." Transmeton Buhariu, nr. 99 Gjithashtu tyre është tek Allahu."[2] Kuptimi është derisa
ka thënë: të veçojnë Allahun në adhurim pa i shoqë-
"Çdo Pejgamber ka një lutje të pranuar. Secili ruar Atij shok. Mushrikët kishin frikë nga
prej tyre e ka përshpejtuar atë (pra e ka bërë xhinët dhe kërkonin mbrojtje prej tyre dhe
sh.p.), ndërsa unë e kam ruajtur lutjen time Allahu zbriti rreth kësaj çështjeje fjalën e Tij:
______________
[1] Hadithin e ka saktësuar Albani në Sahihul-Xhamië, nr. 5176
[2] Transmeton Buhariu dhe Muslimi
"Dhe vërtet që pati burra nga njerëzit të cilët ku, paralajmërimi ndaj tij, këshillimi me
iu mbështetën burrave nga radhët e xhinëve, njëri-tjetrin për lënien e tij dhe qortimi i atij
por ata (xhinët) ua shtuan atyre (njerëzve) që e vepron atë.
mëkatet dhe mosbesimin." Xhin: 6 Nuk lejohet martesa me ata që njihen për
Dijetarët e tefsirit (shkenca e komentimit të këto vepra shirku, as ngrënia e mishit që ata
Kur'anit) rreth ajetit të nderuar kanë thënë: e therrin, as namazi për ta (t'u falësh
"Kuptimi i fjalës se Tij: "Por ata (xhinët) ua xhenazen sh.p.), as namazi pas tyre (të jenë
shtuan atyre (njerëzve) mëkatet dhe mosbes- imamë në namaz) derisa të shfaqin
imin" është se ua shtuan frikën sepse xhinët pendimin e tyre tek Allahu i Madhëruar nga
madhëronin veten e tyre dhe kishin mendje- këto vepra dhe ta veçojnë Atë në lutje dhe
madhësi kur shikonin që njerëzit kërkonin adhurim.
mbrojtje prej tyre dhe në këtë rast ua Lutja është vetë adhurimi, bile esenca e tij,
shtonin frikën në mënyrë që njerëzit të ashtu siç ka thënë Pejgamberi sal-lAllahu
shtonin adhurimin ndaj tyre dhe mbështet- alejhi ve sel-lem:
jen tek ata. Allahu ua zëvendësoi musli- "Lutja është vetë adhurimi."[4] Dhe në një sh-
manëve këtë gjë me kërkimin e mbrojtjes prehje tjetër: "Lutja është esenca e adhuri-
nga Ai dhe me Fjalët e Tij të plota. Ai zbriti mit."[5] Allahu i Madhëruar ka thënë:
rreth kësaj çështjeje Fjalën e Tij: "Dhe mos u martoni me mushriket (femra id-
"Edhe nëse të vjen ndonjë pëshpëritje e ligë prej hujtare, mohuese), derisa ato të besojnë (të ad-
shejtanit, atëherë kërko mbrojtje e mbështetje hurojnë vetëm Allahun). Dhe nuk ka dyshim
tek Allahu. Vërtet Ai është Gjithëdëgjues, i se një robëreshë besimtare është më e mirë se një
Gjithëditur." El-A'raf: 200 mushrike (idhujtare e lirë), edhe pse ajo mund
Dhe: "Thuaj: “I mbështetem (Allahut) Zotit të t’ju mahnitë ju. Dhe mos ua jepni (bijat
agimit (të më ruajë)." El-Felek: 1 tuaja) për martesë mushrikëve (idhujtarëve),
"Thuaj: “I mbështetem (Allahut) Zotit të derisa ata të besojnë (e të adhurojnë vetëm Al-
njerëzve.” En-Nas: 1 lahun). E nuk ka dyshim se një rob besimtar
Transmetohet në rrugë të saktë se Pejgam- është më i mirë se një mushrik (idhujtari i
beri, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, ka thënë: lirë), edhe pse ai mund t’ju mahnitë ju. Ata
"Kush ndalet në një vend dhe thotë kërkoj (mushrikët) ju ftojnë ju në zjarr, e Allahu ju
mbrojtje me fjalët e përsosura të Allahut nga e fton në xhennet dhe falje me Vullnetin e Vet
keqja që ka krijuar), nuk e dëmton atë asgjë dhe i bën të qarta ajetet (provat, treguesit, sh-
derisa të largohet prej aty."[3] palljet) e Tij për njerëzimin, që ata të mund të
Ai që kërkon shpëtimin, mbrojtjen e fesë së përkujtojnë." El-Bekareh: 221
tij dhe ruajtjen nga shirku, i vogël apo i Allahu i Madhëruar i ka ndaluar muslimanët
madh qoftë, mëson duke u bazuar në ajetet që të martohen me mushriket, siç janë ato
dhe hadithet më lart se lidhja me të vdekur- që adhurojnë idhujt, xhinët, engjëjt etj., de-
it, engjëjt, xhinët dhe krijesat e tjera; lutja risa të besojnë në veçimin e Allahut në adh-
ndaj tyre dhe kërkimi i mbrojtjes nga ata urim, të besojnë të Dërguarin, sal-lAllahu
dhe vepra të ngjashme me to janë prej punë- alejhi ve sel-lem, në ato gjëra me të cilat ka
ve të injorantëve, mushrikëve dhe prej ardhur dhe të ndjekin rrugën e tij.
shirkut (shoqërimit shok Allahut) më të ur- Gjithashtu, Ai ka ndaluar martesën e mush-
ryer. Është e obligueshme lënia e këtij shir- rikëve me muslimanet derisa të besojnë në
______________
[5] Hadithin e ka dobësuar Albani në Daiful-Xhamië, nr. 3003
veçimin e Allahut në adhurim, të besojnë të prej atyre që falen dhe adhurojnë Allahun.
Dërguarin dhe ta ndjekin atë. Allahu i Ma- Kufri (mohimi) dhe shirku (shoqërimi shok
dhëruar na ka lajmëruar se robëresha besim- Allahut) i zhvlerësojnë veprat, Allahu na rua-
tare është më e mirë se ajo që i shoqëron jttë nga kjo gjë!
shok Allahut dhe është e lirë (nuk është ro- Allahu i Madhëruar ka thënë rreth ndalimit
bëreshë). Kjo edhe në qoftë se e habit shiku- të ngrënies së ngordhësirës dhe kurbanit të
esin dhe dëgjuesin me bukurinë e saj dhe mushrikëve:
fjalën e bukur të saj. Gjithashtu na ka lajmë- "Mos hani (o besimtarë) nga ai (mish) mbi të
ruar se robi besimtar është më i mirë se ai që cilin nuk është përmendur Emri i Allahut (kur
i shoqëron shok Allahut e është i lirë (nuk është therrur kafsha), sepse sigurisht që është
është rob), edhe në qoftë se e habit dëgjues- fisk (gjynah dhe mosbindje ndaj Allahut). Dhe
en dhe shikuesen me bukurinë, oratorinë, vërtet që shejtanët i frymëzojnë miqtë e tyre
trimërinë e tij dhe gjëra të tjera. Pastaj nga mesi i njerëzve që t’ju kundërshtojnë ju
Allahu i Madhëruar i bëri të qartë shkaqet e dhe po t’u bindeni atyre (duke i bërë gjërat e
kësaj përparësie me fjalën e Tij: paligjshme të ligjshme), atëherë pa dyshim që
"Ata (mushrikët) ju ftojnë ju në zjarr." Ka për do të ishit mushrikë (mosbesimtarë, që besojnë
qëllim me këtë mushrikët dhe mushriket, sepse në shumë zota)." El-Ena'm: 121
ata janë thirrës për në zjarr me fjalët e tyre, me Allahu i Madhëruar i ka ndaluar muslimanët
veprat e tyre, me rrugën e jetës së tyre dhe nga ngrënia e ngordhësirës dhe kurbanit të
moralin e tyre. Ndërsa besimtarët dhe bes- mushrikut sepse është nexhis (e papastër).
imtaret janë prej thirrësve për në xhemnet me Kurbani i mushrikut ka gjykimin e ngordh-
moralin e tyre, me veprat e tyre dhe me rrugën ësirës edhe në qoftë se përmend emrin e
e jetës se tyre. Si mund të barazohen ata me Allahut sepse përmendja e Allahut nga ai
këta? është e kotë dhe nuk ka vlerë, pasi kurbani
Allahu i Madhëruar thotë për munafikët (ata është adhurim. Shirku e zhvlerëson adhuri-
që shfaqin Islamin dhe fshehin mosbesimin): min dhe e hedh poshtë atë derisa mushriku
"Dhe asnjërit prej tyre, kur të vdesin, mos ia të pendohet tek Allahu. Allahu na ka lejuar
fal namazin (xhenazen) kurrë, e as mos qëndro që të hamë nga ushqimi (ku futet edhe kur-
pranë varrit të tij. Me të vërtetë që ata nuk be- bani sh.p.) i ithtarëve të librit (çifutëve dhe
suan Allahun dhe të Dërguarin e Tij dhe të krishterëve) në Fjalën e Tij:
vdiqën duke qenë fasikunë (të pabindur e të "Ushqimi (mishi i bagëtive të therura, i kaf-
panënshtruar ndaj Allahut dhe ndaj të Dër- shëve të tjera të ngrënshme etj.) i ithtarëve të
guarit të Tij, Muhamedit sal-lAllahu alejhi ve Librave të Parë (jehudive dhe të krishterëve)
sel-lem.)." Et-Tevbeh: 84 është i ligjshëm për ju dhe i juaji është i lejuar
Allahu i Madhëruar ka qartësuar në këtë ajet për ta." El-Maideh: 5
të nderuar që nuk i falet xhenazja munafikut Kjo sepse ata i përkasin një feje qiellore dhe
dhe mosbesimtarit si rezultat i mohimit të pretendojnë se janë pasuesit e Musait dhe
Allahut dhe të të Dërguarit të Tij, sal-lAl- Isait, edhe pse gënjejnë në këtë pikë. Allahu i
lahu alejhi ve sel-lem. Gjithashtu nuk lejohet Madhëruar e ka shfuqizuar fenë e tyre dhe e
të falemi pas tyre (të jenë imamë në namaz) ka hedhur poshtë me dërgimin e
dhe nuk lejohet të jenë prijës të musli- Muhamedit, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem te
manëve si pasojë e mohimit të tyre, mospas- të gjithë njerëzit. Porse Allahu i Madhëruar
jes siguri nga ta, armiqësisë së madhe mes na e ka lejuar ushqimin e ithtarëve të librit
tyre dhe muslimanëve dhe mosqenies së tyre dhe gratë e tyre (martesën me to sh.p.) si
shkak i një urtësie të madhe dhe disa të fshe- miri i tyre, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, nuk
htave që janë marrë në konsideratë, të cilat i ka në dorë për veten e vet as dëm e as dobi
kanë sqaruar njerëzit e dijes, në kundërshtim përveç asaj që ka dashur Allahu, si është
me mushrikë si adhuruesit e idhujve dhe Pe- puna me krijesat e tjera?! Ajetet (e Kur'anit)
jgamberëve të vdekur, njerëzve të mirë që që vijnë me këtë kuptim janë të shumta.
kanë vdekur dhe të tjerë veç tyre. Ndalesa Të pyesësh fallxhorët, mashtruesit (që u ng-
erdhi sepse feja e tyre nuk ka bazë, nuk ka jajnë magjistarëve), ata që pretendojnë se
asnjë dyshim për këtë. Ajo fe është e kotë njohin të ardhmen me anën e yjeve dhe per-
duke u nisur nga rrënjët e saj, e si rrjedhojë sona të tillë si këta që merren me lajmet e
kurbani i tyre është si ngordhësira. Nuk lejo- fshehta është vepër e ndaluar dhe nuk lejo-
het ngrënia e kurbanit të tyre. Kurse për sa i het. Besimi i tyre është edhe më i rëndë dhe
përket fjalës së personit që ia thotë bashkëbi- më i keq, bile është prej degëve të kufrit
seduesit të tij: (mosbesimit), duke u mbështetur në fjalën e
"Të zënçin xhinët!" apo "Të marrshin Pejgamberit, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem:
xhinët!" apo "Të fluturofshin shejtanët (xhi- "Kush shkon te një fallxhor dhe e pyet atë, nuk
nët që kundërshtojnë Allahun)!" dhe shpre- i pranohet namazi për 40 ditë." {Transmeton
hje të tilla si këto hyjnë në grupin e sharjeve Muslimi në Sahihun e tij – libër ku ka
dhe fyerjeve dhe nuk lejohen mes musliman- mbledhur një pjesë të haditheve të sakta,
ëve, ashtu siç nuk lejohen sharjet dhe fyerjet sh.p.}. Gjithashtu transmeton në Sahihun e
e tjera. Këto nuk janë shirk, vetëm nëse ai që tij nga Muavije ibën el-Hakem es-Selmi,
i thotë beson se xhinët veprojnë në mesin e Allahu qoftë i kënaqur me të, se Pejgamberi,
njerëzve pa lejen e Allahut dhe dëshirën e sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, ka ndaluar nga
Tij. shkuarja te parashikuesit (ata që pretendojnë
Ai që ka këtë besim për xhinët apo për krije- se dinë të ardhmen, sh.p.).
sat e tjera veç tyre është mosbesimtar si shk- Gjithashtu kanë nxjerrë transmetuesit e
ak i këtij besimi sepse Allahu i Madhëruar suneneve (libra ku janë mbledhur hadithe)
është Poseduesi i çdo gjëje dhe Fuqiploti nga Pejgamberi, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem
mbi çdo gjë. Ai ka në dorë të bëjë dobi dhe se ka thënë:
dëm dhe nuk ndodh asgjë pa lejen e Tij, pa "Ai që shkon te parashikuesi dhe e beson atë në
dëshirën e Tij dhe pa caktimin e Tij të më- çfarë thotë, ka mohuar atë që i është zbritur
parshëm, ashtu siç thotë Allahu i Madhëruar Muhamedit."[6]
ku urdhëron Pejgamberin e Tij, sal-lAllahu Hadithet që vijnë në këtë kuptim janë të
alejhi ve sel-lem, që të lajmërojë njerëzit për shumta.
këtë bazë madhështore: "Thuaj (O Muslimanët e kanë për detyrë të ruhen nga
Muhamed): “Unë nuk kam asnjë fuqi për- pyetja e parashikuesve, fallxhorëve,
fitimi ose dëmtimi për veten time, por vetëm si mashtruesve të tjerë dhe atyre që merren me
të dojë Allahu. Po të kisha dijen e gajbit (të së lajmet e fshehta dhe mashtrimin (ngatër-
fshehtës), atëherë do të kisha shumëfishuar e rimin) qoftë nën emrin e mjekësisë apo të
shtuar për veten time një bollëk begatie dhe diçkaje tjetër. Kjo vjen si pasojë e ndalesës së
asnjë e keqe nuk do të më prekte. Unë jam sipërpërmendur nga Pejgamberi, sal-lAllahu
vetëm një këshillues dhe përgëzues për popullin alejhi ve sel-lem, dhe paralajmërimi i tij.
që beson." El-A'raf: 188 Hyjnë në këtë temë edhe pretendimet e disa
Atëherë, nëse zotëria i krijesave dhe më i njerëzve që nën emrin e mjekësisë futen në
______________
[6] Hadithin e ka saktësuar Albani në Es-sahihah, nr. 2289
çështjet e fshehta. Kur nuhat ky mashtrues mundje ilaçin e saj. E mori vesh kush e mori
çallmën e të sëmurit apo shaminë e kokës së dhe nuk e diti ai që nuk e diti."[7]
të sëmurës apo gjëra të tilla dhe thotë: "Ky i Gjithashtu ka thënë: "Çdo sëmundje ka ilaçin
sëmurë apo kjo e sëmurë ka bërë këtë gjë e e saj. Nëse gjendet ilaçi i saj, shërohet (së-
këtë gjë", pra gjëra të fshehta që nuk i tregon mundja) me lejen e Allahut të Madhëruar."[8]
nuhatja e çallmës së të sëmurit apo diçka e Dhe: "Mjekohuni! Dhe mos u mjekoni me
ngjashme me të , qëllimi është mashtrimi i haram (gjërat e ndaluara)."[9] Hadithet që
njerëzve të thjeshtë në mënyrë që të thonë se vijnë me këtë kuptim janë të shumta.
ai e njeh mirë mjekësinë, llojet e sëmundjeve Lusim Allahun e Madhëruar që të përmirë-
dhe shkaqet e tyre. Gjithashtu ekziston sojë gjendjen e të gjithë muslimanëve, t'i
mundësia që t'u japë atyre (njerëzve të shërojë zemrat dhe trupat e tyre nga çdo e
thjeshtë) ndonjë ilaç dhe ndodh rastësisht keqe, t'i bashkojë tek udhëzimi, të na
shërimi me caktimin e Allahut, kurse ata be- mbrojë ne dhe ata nga sprovat që të shpien
sojnë se shërimi erdhi si rrjedhojë e ilaçeve të në humbje dhe nga bindja ndaj shejtanit dhe
tij, ndërkohë që sëmundja mund të ketë ard- miqve të tij! Me të vërtetë që Ai ka pushtet
hur si pasojë e disa xhinëve dhe shejtanëve mbi çdo gjë dhe nuk ka as forcë e as fuqi pa
që i shërbejnë atij që pretendon se është Allahun e Lartësuar dhe të Madhëruar.
mjek dhe e njoftojnë atë për disa çështje të Paqja, mëshira dhe begatia e Tij qofshin mbi
fshehta. Mashtruesi mbështetet te këto të robin dhe të Dërguarin e Tij, Muhamedin,
dhëna dhe i kënaq xhinët dhe shejtanët me mbi familjen dhe shokët e tij.
adhurimin që u përshtatet atyre. Atëherë ata
largohen nga i sëmuri dhe nuk e lëndojnë Abdul-Aziz ibën BAZ
më. Kjo gjë është e njohur për xhinët dhe Përshtati: Ardit ULQINAKU
shejtanët dhe ata që u shërbejnë shejtanëve. Rijad /Arabia Saudite
Muslimanët e kanë për detyrë të ruhen nga
këto vepra, të këshillohen me njëri-tjetrin
për largimin prej tyre dhe të mbështeten tek
Allahu i Madhëruar. Ata e kanë për detyrë të
mbështeten tek Ai në të gjitha çështjet. Nuk
ka ndonjë problem përdorimi i rukjes sheri-
atike (lexime të disa pjesëve nga Kur'ani dhe
të disa lutjeve duke pasur si qëllim shërimin
e të sëmurit në përputhje me legjislacionin
islam sh.p.) dhe i ilaçeve të lejuara.
Gjithashtu nuk ka problem të mjekohesh te
doktorët që përdorin analiza për të sëmurin
dhe të sigurohesh për sëmundjen (që je i së-
murë sh.p.) me anë të mjeteve të per-
ceptueshme. Transmetohet në rrugë të saktë
nga Pejgamberi, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem,
se ka thënë: "Allahu ka zbritur për çdo së-
______________
[7] Hadithin e ka saktësuar Albani në Es-sahihah, nr. 451
[9] Hadithin e ka dobësuar Albani në Daiful-Xhamië, nr. 1569
URDHËRIMI NË TË MIRË DHE
NDALIMI NGA E KEQJA
“Kur në tokë shfaqen haptazi punët e liga, Allahu do të zbresë zemërimin e Tij mbi banorët
e saj, edhe nëse një pjesë e tyre janë të mirë. Do t’i godasë ajo që i godet të gjithë dhe më pas
kthehen te mëshira e Allahut dhe falja e Tij.”
K
Këto janë disa çështje besimi në të A e dini pse ka ndodhur e gjithë
cilat ka mësim, këshilla dhe shem- kjo? Sepse ummeti islam e ka lënë
buj. Jemi në çështjen e tridhjetë e pas dore punën dhe detyrën e tij pri-
shtatë nga çështjet e imanit, e cila mare, për të cilën ka ardhur në këtë
është urdhërimi në të mirë dhe ndal- botë. Ajo është urdhërimi në të mirë
imi nga e keqja me sinqeritet të dhe ndalimi nga e keqja.
plotë. O ummet islam! Urdhërimi në të
Si pasojë e punëve të këqija të mirë dhe ndalimi nga e keqja është
njerëzve është shfaqur në tokë dhe detyra dhe obligimi ynë ngase
det shkatërrimi, ka dalë haptazi ka- Allahu i Lartësuar thotë: “Ju jeni
mata dhe është shfaqur amoraliteti, populli më i mirë i dalë për njerëz-
tregjet janë mbushur me gra të imin sepse ju urdhëroni që të bëhen
zhveshura, po pihet alkooli, është vepra të mira, i ndaloni të këqijat dhe
lënë namazi dhe janë zbehur lidhjet besoni Allahun.” Alu Imran: 110
farefisnore. Po ashtu Allahu thotë: “Besimtarët
dhe besimtaret janë miq për njëri- Nëse shtohen mëkatet, përhapet ka-
tjetrin. Ata urdhërojnë që të bëhen mata, amoraliteti, lakuriqësia dhe e
vepra të mira dhe i ndalojnë të këqi- keqja, do të vijë edhe dënimi nga
jat.” Et-Tevbe: 71 Urdhërimi në të Allahu. Allahu thotë: “Çfarëdo fatke-
mirë dhe ndalimi nga e keqja është qësie që ju godet, është si pasojë e asaj
detyrë e muslimanëve të sinqertë. që keni bërë vetë; por Ai fal shumë.”
Nëse e lëmë pas dore këtë, do të Esh-Shura: 30. Po ashtu Allahu thotë:
shtohen mëkatet dhe shkatërrimi në “...Kurse e keqja që të godet, është prej
tokë e det. E nëse shtohen mëkatet vetes sate.” En-Nisa: 79
dhe punët e fëlliqura, atëherë ky Dhe: “Kur ju goditi fatkeqësia,
ummet do të shkatërrohet. Për ndërkohë ju i kishit goditur më parë
Allahun e Lartësuar, na është treguar armiqtë tuaj dyfish, ju thatë: “Prej
se çdo ummet që është shkatërruar nga na erdhi neve kjo?!” Thuaj (o
më parë, është shkatërruar vetëm Muhamed): “Kjo ndodhi prej jush.”
për shkak të mëkateve. Allahu i Vërtet, Allahu është i Fuqishëm për
Lartësuar thotë: “...por për shkak të çdo gjë.” Alu Imran: 165
gjynaheve të veta, i shfarosëm...” El- O Allah na shpëto, na shpëto! O
En’am: 6 Allah, na shpëto nga sprovat e duk-
“Ne të gjithë i dënuam për gjynahun e shme dhe ato të padukshme!
vet...” El-Ankebut: 41 I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ale-
Nga nëna e besimtarëve, Zejneb jhi ve sel-lem thotë: “Shembulli i atij
bintu Xhahshin radijAllahu anha, që i përfill urdhrat e Allahut dhe atij
transmetohet se Profeti sal-lAllahu që nuk i përfill ato është si shembulli i
alejhi ve sel-lem një ditë hyri tek ajo një populli që ka zgjedhur një anije.
i tmerruar duke thënë: “La ilahe il- Një pjesë e tyre janë vendosur sipër e
lAllah! Mjerë për arabët nga e keqja një pjesë poshtë. Ata që ishin poshtë,
që është afruar. Është hapur sot nga kur donin të mbushnin ujë, kalonin
penda e je’xhuxhëve dhe me’xhuxhëve në pjesën sipër dhe kështu thanë:
kaq", dhe bëri një rreth me gishtin e "Sikur të hapim një vrimë në pjesën
tij të madh dhe atë tregues. Unë tonë poshtë, në mënyrë që mos t'i pen-
thashë: -O i Dërguari i Allahut, a do gojmë ata që janë sipër. Nëse (ata që
të shkatërrohemi edhe pse në mesin janë sipër) i lejojnë ta bëjnë atë që
tonë ka të mirë? Ai tha: “Po, nëse dëshirojnë, të gjithë do të vdesin, por
shtohet e keqja.”[1] nëse i ndalojnë, do të shpëtojnë të
______________
[1] Transmeton Muslimi, 1987.
[2] Transmeton Buhariu.
gjithë.”[2]
Robër të Allahut! Nëse ne e lëmë urdhërimin në të
Mëkatarët janë shkak i shkatërrimit mirë dhe ndalimin nga e keqja, do
të një populli dhe s'ka dyshim që do ta meritojmë mallkimin,
të jenë të shumtë nëse ne nuk urdh- nënçmimin dhe poshtërimin. I Dër-
ërojmë në të mirë dhe ndalojmë nga guari sal-lAllahu alejhi ve sel-lem i
e keqja. Nëse nuk veprojmë, do të ka përmendur së bashku
zbresë dënimi dhe do të na përfshijë nënçmimin, poshtërimin dhe
të gjithëve. mëkatet. Nëse nuk urdhërojmë në të
I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ale- mirë dhe ndalojmë nga e keqja,
jhi ve sel-lem thotë: “Pasha Atë në mëkatet do të jenë të pranishme në
dorën e të Cilit është shpirti im, do të popull.
urdhëroni për të mirë dhe do të I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ale-
ndaloni nga e keqja ose Allahu do të jhi ve sel-lem ka thënë: “Kur ju të
dërgojë mbi ju dënim e më pas do t’i punoni me kamatë, të kapeni për bi-
luteni Atij, por nuk do t’ju përgjig- shtat e lopëve (të merreni me blegtor-
jet.”[3] inë), të jeni të kënaqur me bujqësinë
“Kur njerëzit e shohin një të keqe dhe dhe ta lini luftën në rrugën e Allahut,
nuk e ndryshojnë atë, ekziston frika se Allahu do ta lejojë poshtërimin tuaj
do t’i përfshijë Allahu më një dënim dhe nuk do ta ngrejë derisa t’i kthe-
prej Tij.”[4] heni fesë suaj.”[8]
“Kur prostitucioni dhe kamata[5] Poshtërimi vjen me mëkate, por a ka
përhapet në një popull, vetëm se e poshtërim më të madh se ai në të
kanë lejuar dënimin e Allahut mbi cilin gjendemi? Edhe mallkimi është
veten.”[6] për shkak të mëkateve. Allahu i
“Kur në tokë shfaqen haptazi punët e Lartësuar thotë: “Ata, beni israilët që
liga, Allahu do të zbresë zemërimin e ishin mohues, u mallkuan me gjuhën
Tij mbi banorët e saj, edhe nëse një e Dautit dhe të Isait, të birit të Mer-
pjesë e tyre janë të mirë. Do t’i godasë jemes, për shkak se kundërshtonin,
ajo që i godet të gjithë dhe më pas shkelnin çdo kufi dhe nuk e ndalonin
kthehen te mëshira e Allahut dhe falja njëri-tjetrin që të mos bënin vepra të
e Tij.”[7] këqija. Eh, sa të shëmtuara ishin
______________
[3] Sahih et-Tergib vet-Terhib, 2313.
[4] Sahih el-Xhami’, 1984.
[5] Ku futen edhe kreditë.
veprat që bënin ata!" El-Maideh: 78-79 duke i vdekur dijetarët, derisa të mos
Ndonjëri prej nesh e sheh djalin e tij mbetet asnjë dijetar. Atëherë njerëzit
në shtëpi që nuk falet dhe nuk e do të marrin për prijës injorantët dhe
këshillon atë, sheh vajzën e tij që del do t’i pyesin, ndërsa ata do të përgjig-
e zhveshur dhe nuk e kundërshton jen pa dituri, do ta humbin vetën dhe
atë, sheh se si pihet alkooli dhe të tjerët.”[9]
përhapet kamata, por fytyra e tij Ummet islam!
nuk ndryshon dhe nuk hidhërohet Allahu e merr diturinë me vdekjen e
për hir të Allahut, nuk urdhëron në dijetarëve, derisa të mos mbetet
të mirë dhe nuk ndalon nga e keqja. asnjë dijetar. Atëherë njerëzit do t’i
Mëkatet na janë bërë një gjë e za- marrin si udhëheqës injorantët,
konshme. Të Allahut jemi dhe tek ashtu siç i shohim sot në mjetet e
Ai do të kthehemi. informimit. Ata i thërrasin njerëzit
Nëse nuk urdhërojmë në të mirë në fe tjetër, jo në atë që solli Pe-
dhe ndalojmë nga e keqja, mëkatet jgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel-
dhe punët e liga do të shtohen, zem- lem. Ata u japin përparësi fjalëve të
rat e njerëzve do të nxihen deri në tyre para fjalëve të Allahut, fjalëve të
atë masë saqë nuk do të njohin punë Pejgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-
të mirë dhe nuk do t’i kundërshto- lem dhe fjalëve të dijetarëve të gjen-
jnë punët e liga. Ky është fillimi i eratave të para. Për shkak të
shfaqjes së munafikëve dhe thirrësve injorancës ndaj fesë, populli njeh
të së keqes, të humbjes dhe sekteve, vetëm këta, të cilët ua lejojnë
shfaqen të paditurit dhe bidatxhin- haramin dhe ua ndalojnë hallallin. I
jtë. urdhërojnë në punë të liga dhe i
Allahu i Lartësuar thotë: “Hipokritët ndalojnë nga punët e mira, pikërisht
dhe hipokritet janë të ngjashëm me ashtu siç veprojnë munafikët. Por, a
njëri-tjetrin (qëllimi i tyre është një), e dini se kur shfaqen dijetarët e së
kërkojnë që të bëhen vepra të këqija e keqes? Atëherë kur dijetarët e vërtetë
pengojnë të mirat.” Et-Tevbe: 67 janë të paktë.
I Dërguari i Allahut sal-lAllahu ale- Para një viti,[10] ummeti musliman
jhi ve sel-lem thotë: “Allahu i Lartë- humbi një nga dijetarët e dalluar,
suar nuk e ngre diturinë duke e hoxhën Abdul-Aziz ibën Baz, Allahu
tërhequr atë nga robërit e Tij, por e mëshiroftë. Disa muaj më pas
______________
[10] Kjo ligjëratë është mbajtur në vitin 2000, kurse Ibën Bazi, Allahu e mëshiroftë, ka vdekur para një viti. Allahu e mëshiroftë dhe na bashkoftë me
të në xhennetin Firdevs! (sh.p.)
humbi dijetarin tjetër, hadithologun mos dëgjoni ata që fyejnë dijetarët!
e kësaj kohe, Muhamed Nasirud- Nëse mëson te një njeri i cili të thër-
Din el-Albani,[11] Allahu e mëshi- ret për në rrugën e Allahut, të ur-
roftë. Pas një kohe të shkurtër ky dhëron në të mirë dhe të ndalon nga
ummet humbi një dijetar tjetër të e keqja, dëshiron që ti të jesh nga
dalluar, Muhamed ibën Salih el- pasuesit e rrugës së drejtë duke t’i
Uthejmin, Allahu e mëshiroftë. Këto qartësuar gjërat në kuptimin e
janë sprova që janë shfaqur në çdo duhur dhe nuk të nxit ta përkrahësh
anë: thirrës në rrugën e humbur, ndonjërin prej grupeve me fana-
thirrës në grupime, thirrës në tizëm, atëherë kapu fort pas tij.
përçarje, atëherë të keni kujdes o Nëse sheh dikë që përgojon dijetarët
robërit e Allahut, qëndroni në dhe të fton në ndonjë grupim me fa-
rrugën e drejtë në të cilën kanë natizëm dhe rregulla që janë bazuar
vdekur dijetarët. Për Allahun, pa në mendjet e njerëzve apo të ng-
dyshim këto janë fitne, për Allahun jashme me këto devijime, atëherë ki
pa dyshim se këto që po përjetojmë kujdes.
janë ditë të vështira të stërmbushura Shiko se si udhëheqësit e injorantëve
me gjëra që nuk i dimë. E lusim Al- urdhërojnë në të keqe dhe ndalojnë
lahun të na forcojë në iman! nga e mira, e orientojnë popullin
Kapuni fort për librin e Zotit tuaj drejt përçarjeve dhe thellimit në
dhe për Sunnetin e Profetit tuaj sal- gjakosje. Pra, kini kujdes nga
lAllahu alejhi ve sel-lem, për rrugën thirrësit në përçarje.
e të parëve tanë të mirë dhe të gjithë Robër të Allahut!
ata që ndoqën rrugën e tyre deri në Çdonjëri prej nesh urdhëron në të
Ditën e Kiametit. mirë dhe ndalon nga e keqja në bazë
Kini kujdes nga thirrësit në rrugën e të mundësisë që ka. Profeti sal-lAl-
humbur, nga thirrësit në përçarje, lahu alejhi ve sel-lem ka thënë:
pasi me shkurtpamësinë dhe pama- “Kush nga ju e sheh një të keqe, le ta
turinë e tyre dëshirojnë ta hedhin ndryshojë me dorën e tij. E, nëse nuk
këtë umnet në detin e gjakosur. Ne mundet, atëherë le ta kundërshtojë me
ju këshillojmë dhe paralajmërojmë o gjuhën e tij. E, nëse nuk mundet, le ta
kërkuesit e dijes që të mos jeni me urrejë me zemrën e tij, e kjo është
asnjërën nga këto palë, por qëndroni pjesa më e dobët e imanit.”[12]
të paluhatshëm në rrugën e drejtë, Nëse ne urdhërojmë në të mirë dhe
______________
[11] Ky dijetar ishte nga Shkodra. Ka emigruar në Siri në moshën nëntëvjeçare me familjen e tij. Vdiq në vitin 1999 në Aman, kryeqytetin e Jordanisë.
Ne e lusim Allahun që ta mëshirojë me mëshirën e Tij dhe të na bashkojë të gjithëve në xhennetin Firdevs! (sh.p.)
[12] Transmeton Muslimi.
ndalojmë nga e keqja, pa dyshim se zekatin dhe i binden Allahut dhe të
do t’i shohim frytet e saj. Dërguarit të Tij. Këta janë ata që do
Disa prej tyre janë: t’i mëshirojë Allahu...” Et-Tevbe: 71
1- Allahu na ka bërë ummetin më të 4- Allahu do ta largojë dënimin prej
mirë mbi sipërfaqen e tokës. Ashtu nesh, siç thotë në Kur'an: “Por, kur e
si ka thënë Allahu i Lartësuar: “Ju harruan atë për të cilën ishin parala-
jeni populli më i mirë i dalë për jmëruar, Ne i shpëtuam ata që
njerëzimin sepse urdhëroni që të bëhen këshillonin.” Këta janë që urdhërojnë
vepra të mira, i ndaloni të këqijat...” në të mirë dhe ndalojnë nga e keqja.
Alu Imran, 110 “Kurse i ndëshkuam ashpër keqbërësit,
2- Allahu na ndihmon kundër për shkak të mosbindjes së tyre.” El-
armiqve tanë dhe na mundëson A’raf: 165
pushtet në tokë. Nëse urdhërojmë 5- Do të jemi të shpëtuar në këtë
në të mirë dhe ndalojmë nga e botë dhe në tjetrën. Allahu i Lartë-
keqja, do të përhapet mirësia dhe do suar thotë: “Le të dalë prej jush një
të pakësohen mëkatet. Kur ndodh grup që të thërrasë për në mirësi, të
kjo, do të thotë se na ka ndihmuar urdhërojë për vepra të mira e të
Allahu në veten tonë, siç ka treguar ndalojë prej veprave të shëmtuara!
në librin e Tij: “...Vërtet, Allahu e Këta njerëz do të jenë të shpëtuarit.”
ndihmon këdo që e ndihmon Atë. Al- Alu Imran: 104)
lahu është vërtet i Fortë dhe i Plot-
fuqishëm. (Allahu ndihmon edhe) Ebu Islam, Salih ibën Taha ABDULVAHID
Ahsenul-Bejan min mevakif Ehlul-Iman
Ata, të cilëve nëse u japim pushtet në
Përshtati: Sabahudin SELIMI
tokë, kryejnë faljet, japin zekatin, ur-
Viti / Kosovë
dhërojnë kryerjen e veprave të mira
dhe pengojnë atë që është e mbrapshtë.
Tek Allahu është fundi i të gjitha
çështjeve.” El-Haxhxh: 40-41
3- Allahu do të na mëshirojë me
mëshirën e Tij në këtë dhe botën
tjetër, siç ka thënë Allahu i Lartë-
suar: “Besimtarët dhe besimtaret janë
miq për njëri-tjetrin. Ata urdhërojnë
që të bëhen vepra të mira dhe i ndalo-
jnë të këqijat; falin namazin, japin
PËRGJIGJE TË QARTA NDAJ DYSHIMEVE ME
TË CILAT ARGUMENTOHET LEJIMI I
MEVLUDIT P j e s a e pe s t ë
Mevludin nuk e kanë praktikuar as sahabët, as tabi'inët dhe as muslimanët në shekujt e
parë të zgjedhur. Si mund të jetë kjo prej veprave të mira?
DYSHIMI I SHTATË PËRGJIGJJA NDAJ KËTIJ DYSHIMI
M
Mevludi është një gjë që e kanë kon- 1. Ky mendim kundërshton të vërtetën.
sideruar të mirë dijetarët dhe muslimanët Dijetarët e mëdhenj të selefit e kanë mo-
në të gjitha vendet dhe është praktikuar në huar mevludin dhe kanë thënë se është
çdo rajon. Një gjë e tillë është e kërkuar fe- bidat dhe kundërshton atë që i ka zbritur
tarisht sipas rregullit të përfituar nga ha- Pejgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.
dithi mevkuf [1] i Ibën Mes'udit, që thotë: Çdo gjë që kundërshton diçka nga Sunneti
"Atë që muslimanët e shohin për të mirë, i Resulullahut alejhi selatu ve sel-lem, nuk
ajo tek Allahu është e mirë."[2][3] ka vend as peshë, por në realitet është e re-
fuzuar me argument nga fjala e Pejgamberit
salavatullahi ve selamuhu alejhi: "Kush
shpik në fenë tonë çfarë nuk është prej saj,
______________
[1] Hadithi mevkuf është ai hadith senedi i të cilit nuk arrin deri te Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, por arrin vetëm deri te sahabi dhe ky lloj
hadithi është prej llojeve të dobëta (daife).
[2] Shiko Musnedu Imam Ahmed 1/379. Ky hadith është mevkuf- me sened deri tek Ibën Mes'udi. Disa që e praktikojnë mevludin, e konsiderojnë
merfu, pra që senedi arrin deri tek Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, mirëpo kjo nuk është e vërtetë. Ibën Hazmi për këtë në librin e tij El
Ihkamu fi Usulil-Ahkam 2/197 thotë: "Për këtë hadith nuk dimë sened deri tek Resulullahu sal-lAllahu alejhi ve sel-lem në asnjë aspekt. Ajo që nuk
ka aspak dyshim është se për këtë nuk gjendet kategorikisht në Musnedus-Sahih, por ne e dimë këtë nga Ibën Mes'udi." Shiko edhe Mekasidul hasene
nga Sehavi 367, Keshful Hafa' nga Axhluni 2/263 dhe Silsiletu Eehadithud-Daifeh nga Albani 2/17.
[3] Havlel Ihtifalu bil Mevludi 12 dhe Edh-Dhehairul Muhammedijeh nga Muhammed Alevi Malikij 270-271.
është e refuzuar."[4] kjo është ixhma, dihet se kompetentë për
Allahu subhanehu ve te ala thotë: "...e atë ixhma janë muxhtehidët dhe dijetarët. E
që ju jep Pejgamberi merreni e atë që ju nëse nuk janë për qëllim ata që janë kom-
ndalon largojuni..." Hashër: 7. Po ashtu petentë për ixhma, atëherë do të thotë se
thotë: "... Sot Unë përsosa për ju fenë tuaj, ju edhe populli i thjeshtë që nuk ka dituri
plotësova begatitë dhe jam i kënaqur që për merret për argument në atë që e sheh për
ju zgjodha Islamin fe." El Maide: 3. të mirë, e kjo është gjë e rrefuzuar me kon-
Mevludin nuk e kanë praktikuar as sa- sensus.[6]
habët, as tabi'inët dhe as muslimanët në Iz ibën Abduselam kur është pyetur për
shekujt e parë të zgjedhur. Si mund të jetë këtë ka thënë: "Nëse vërtetohet hadithi,
kjo prej veprave të mira? fjala muslimanët ka për qëllim kompeten-
2. Nyja shquese el te fjala el muslimun- tët e ixhmasë."[7]
muslimanët, ka për qëllim kohën dhe këtë Me këtë sqarohet se nuk ka argument nga
e aludon teksti i thënies: "Vërtet Allahu ky fakt për praktikuesit e mevludit, kur
shikoi në zemrat e robërve dhe e zgjodhi dihet se Abdullah ibën Mes'udi radijallahu
Muhamedin dhe e dërgoi me shpalljen e anhu ishte më i rrepti prej sahabëve që
Tij. Pastaj shikoi në zemrat e robërve pas kundërshtonte dhe mohonte bidatet si dhe
zemrës së Muhamedit dhe vërejti zemrat e i bojkotonte pasuesitë e tij dhe sahabi i cili
sahabëve, zemrat më të mira prej robërve ka thënë: "Pasoni e mos shpikni, ju
dhe i bëri shokë të Pejgamberit të Tij që mjafton (pasimi)...[8] Kur ata nuk gjetën
luftojnë për fenë e tij. Çfarë të shohin mus- argument të saktë për festimin e mevludit,
limanët për të mirë, ajo tek Allahu është e deklaruan se kjo gjë është bidat i mirë,
mirë dhe çfarë e shohin për të keqe, ajo tek duke e mbrojtur e ndihmuar, duke i bërë
Allahu është e keqe."Qëllimi i këtij etheri kështu padrejtësi argumenteve, të cilat i
nga sahabi është konsensusi i sahabëve dhe vendosën aty ku nuk e kanë vendin, duke
pajtueshmëria e tyre. Për këtë aludon ajo devijuar domethëniet e vërteta të argu-
që është transmetuar tek Hakimi me sht- menteve dhe duke kundërshtuar kështu
esë: "Të gjithë sahabët e panë që t'u bëhet metodologjinë e të parëve të këtij ummeti.
kalif Ebu Bekri radijallahu anhu."[5] Në Kur vërtetohet se kjo gjë është bidat dhe
këtë thënie sqarohet qëllimi dhe Abdullah është ashtu siç kanë dëshmuar për këtë
ibën Mes'udi radijallahu anhu ka argumen- edhe ata vetë, duhet të kemi parasysh fjalën
tuar me këtë për kalifatin e Ebu Bekrit me e Pejgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem:
konsensusin e sahabëve. "...çdo bidat është devijim..." Kjo përfshin
3. Nëse thuhet se vërtet nyja shquese el çdo bidat dhe nuk ka në legjislacionin
përfshin të gjithë muslimanët dhe atëherë islam bidat të mirë,[9] madje bidati mohon
______________
[4] Transmetojnë imam Buhariu në Sahihun e tij, Kitabul Sulh 2/112 dhe në Kitabul I'tisamu bil Kitabi ve Sunneh 4/268, imam Muslimi në Sahihun
e tij, Kitabul Akdijeh bab nakdul Ahkamul Batileh ve rred Muhdethatul Umur 3/1343-1344, nr. 1718.
[5] Shiko Mustedrekun e Hakimit, Kitabu Mearifetus-Sahabeh 3/78-79, dhe thotë se hadithi është sahih dhe me këtë pajtohet Dhehebiu.
[6] Shiko El I'tisam nga Shatibiu 2/152, El Ihkam fi Usulil Ahkam nga Ibën Hazmi 2/197, Silsiletul Ehadithud-Daifeh nga Albani 2/18-19, El
Bid'atu ve Etheruha es-Seji' nga Selim Hilali 21-22 dhe Usulun fis-Suneni vel Bidai nga El Adevi 39-40.
[7] Shiko Kitabul Fetava nga El Iz ibën Abduselam 42.
[8] Transmeton Ebu Hajthemeh në El Ilmë numër 54 nga rruga (e transmetimit) e Ibrahim en Nehaij; thotë: "Ka thënë Abdullahu". Ky sened është
sahih për çka është e njohur nga Ibrahimi në këtë formë se ky është (transmetuar) edhe nga të tjerë nga Ibën Mes’udi.
[9] Referoju fusnotës 8 në numrin e 21 PËRGJIGJE TË QARTA NDAJ DYSHIMEVE ME TË CILAT ARGUMENTOHET LEJIMI I MEVLUDIT
Dëlirje & Edukim..
Sunnetin dhe të mirën. Nuk kemi nevojë subhanehu ve te ala, i Cili thotë: "…le të
për ndonjë vepër si kjo, të cilën nuk e ka ruhen ata që kundërshtojnë rrugën e tij (të të
praktikuar Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve Dërguarit), se ata do t'i zërë ndonjë telash ose
sel-lem dhe asnjë prej shekujve të zgjedhur do t'i godasë dënim i hidhur.", Nur: 63. E
që i ka lavdëruar Resulullahu sal-lAllahu nëse festoni ditën që lindi Pejgamberi
alejhi ve sel-lem prej sahabëve, tabi'inëve salavatull-llahi ve selamuhu alejhi, kjo ditë
dhe tabi tabi'inëve, të cilët janë njerëzit më është edhe dita në të cilën vdiq, prandaj
të mirë, më vigjilentë e më të përkushtuar gëzimi nuk ka përparësi para mërzisë në
në pasimin e Sunnetit të Pejgamberit alejhi këtë ditë![12]
selatu ve sel-lem. Hoxha i Islamit Ibën Ky sqarim dhe elaborim i mjaftueshëm
Tejmije thotë: "Është e ditur se çdo gjë që sqaron se pasuesit e bidatit janë pasues të
nuk e ka bërë sunnet dhe as nuk e ka dëshirave të gabuara dhe ndoshta ishin nga
pëlqyer Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel- ata që përmirësuan, porse çfarë paraqiten
lem si dhe asnjë prej atyre që muslimanët i nga dyshimet që i pretenduan për argu-
kanë shembull në fenë e tyre, atëherë ajo mente mbi vërtetimin e bidateve të tyre,
gjë është bidat dhe askush nuk thotë se ato vërtetë ishin dyshime të dobëta që nuk
është bidat i mirë.[10] E kush thotë se ka të forcojnë dhe ato përballë argumeteve të
bidat të mirë, ai vetëm ka pretenduar se ka qarta, sheriatike, janë iluzione dhe nuk ka
sjellë në këtë fe diçka më të mirë sesa ajo të vërtetë në to, janë si rrjeti i merimangës,
që ka sjellë Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve pa qëndrueshmëri: "...dhe vërtet më e dobë-
sel-lem dhe shokët e tij radijallahu anhum ta shtëpi është shtëpia e merimangës." Anke-
dhe se Pejgamberi alejhi selatu ve sel-lem but: 41.
nuk e ka treguar shpalljen e Zotit të tij. Me Kush mediton me të menduar të shëndo-
këtë pretendim ata kundërshtojnë tekstin e shë dhe bëhet hulumtues i së vërtetës, do të
fjalës së Allahut az-ze ve xhel: "Sot Unë për- udhëzohet i bindur në atë se kjo vepër
sosa për ju fenë tuaj, ju plotësova begatitë dhe është bidat. Kush është pasues i dëshirave
jam i kënaqur që për ju zgjodha Islamin fe.", të devijuara dhe thirrës në devijim, argu-
Maide: 3, Siç thuhet: mentet dhe sqarimet e bazuara në argume-
Çdo e mirë është në pasimin e selefit nte nuk do t'i shtojnë asgjë tjetër pos
Dhe çdo e keqe është nga shpikjet e hale- mohim e mendjemadhësi ndaj së vërtetës.
fit.[11] Allahu na mbrojtë nga kjo gjë e shëmtuar,
se kë e devijon Allahu, për atë nuk do të
O ju që festoni lindjen e Pejgamberit sal- ketë udhëzues.
lAllahu alejhi ve sel-lem! A nuk ju mjafton
ajo që punuan dhe porositën Resulullahu Adem AVDIU
alejhi selatu ve sel-lem e shokët e tij radijal- Gjakovë / Kosovë
lahu anhum? A nuk i frikësoheni Allahut
______________
[10] Shiko Mexhmu'ul fetava 27/152.
[11] Selefi janë të parët tanë të devotshëm – shekujt e zgjedhur dhe ata që i pasuan këta drejt, ndërsa halefi quhen ata që i kundërshtuan këta, pa
marrë parasyesh a jetuan në kohën e tyre apo pas.
[12] Shiko El Mevredu fi Amelil- Mevlidu nga Fekhani 26-27 dhe Med'hal nga Ibnul Haxh 2/15.
FEMRA
-III-
Islami synon që mashkulli të ruajë burrërinë e tij dhe prandaj ia ka ndaluar arin dhe
mëndafshin. Gjithashtu synon që femra të mbetet femër dhe për këtë arsye ia ka ndaluar
asaj që të përzihet me burrat e huaj.
M
Me të vërtetë falënderimet i takojnë E katërta: Thirrja për barazi gjinore
Allahut, vetëm Atë e falënderojmë dhe Fillimisht mund të themi se thirrja për
vetëm prej Tij ndihmë dhe falje kërko- barazi gjinore është në kundërshtim me
jmë. Atë që e udhëzon Allahu nuk ka natyrshmërinë e krijimit të gjinive sepse
kush ta humbasë dhe atë që e humbë nuk secila gjini nuk mund të barazohet me
ka kush ta udhëzojë përveç Tij. Dëshmoj tjetrën dhe se jeta do të shkatërrohej nëse
dhe deklaroj se nuk meriton të adhurohet kërkohet një gjë e tillë. Edhe ligjet e ven-
askush pos Allahut dhe dëshmoj dhe dosura nga vetë njerëzit janë të ndërtuara
deklaroj se Muhamedi është rob dhe i në kontrast me këtë. Nëse nuk mund të
Dërguar i Tij. ketë barazi mes burrave, si mund të ketë
“O ju njerëz! Kini frikë Zotin tuaj, që ju ka barazi mes burrave dhe femrave?
krijuar prej një veteje (njeriu) dhe nga ajo Ne nuk besojmë që mund të ketë barazi
krijoi palën (shoqen) e saj, e prej atyre të absolute, por besojmë se mund të ketë në
dyve u shtuan shumë burra e gra. Dhe kini disa aspekte barazi mes femrës dhe
frikë Allahun, që me emrin e Tij përbeto- mashkullit. Kjo duhet të quhet drejtësi
heni, ruajeni farefisin (akraballëkun), se dhe jo barazi.
Allahu është mbikëqyrës mbi ju.” En-Nisa: 1. a) Femra është e barabartë me mashkullin
në bazat e obligimeve të sheriatit, por me padrejtësi dhe keqtrajtim nga mashkulli,
disa ndryshime të vogla në mes tyre. mirëpo e lavdëron atë dhe thotë se kjo
b) Femra është e barabartë me nuk duhet ta shtyjë që të refuzojë natyr-
mashkullin në shpërblim dhe ndëshkim shmërinë që i ka dhuruar Zoti dhe të
në këtë botë dhe në tjetrën: “Besimtarët bëhet grua me mustaqe e të ballafaqohet
dhe besimtaret janë të dashur për njëri- me mashkullin. "A do të thotë kjo që unë
tjetrin, urdhërojnë për të mirë, e ndalojnë të ballafaqohem me të dhe të bëj atë që
nga e keqa, e falin namazin dhe japin bën mashkulli, qoftë e ndaluar apo e
zekatin, respektojnë Allahun dhe të Dër- lejuar, vetëm që të realizoj qëllimin tim?
guarin e Tij. Të tillët do t’i mëshirojë Al- Askush nuk është më i mirë se tjetri, jemi
lahu. Allahu është Ngadhënjyes, i Urtë.” të barabartë dhe të lirë ashtu siç na kanë
Et-Tevbe: 71. lindur nënat tona. A do të thotë kjo që
c) Femra është e barabartë në marrjen e unë ta shikoj shtëpinë ashtu siç mendojnë
hakut të saj. shumë gra, se shtëpia është burgu i përjet-
d) Femra është e barabartë në posedimin shëm dhe se fëmijët nuk janë tjetër veçse
e pasurisë dhe shpenzimin sipas dëshirës litar i lidhur në qafën time, kurse
së saj. bashkëshorti veçse një gardian i rreptë
e) Femra është e barabartë në zgjedhjen e burgu që më lidh këmbët nga frika se po
bashkëshortit të saj dhe nuk detyrohet ia kaloj?! Jo, unë jam femër dhe kreno-
për atë që nuk e dëshiron. hem që jam e tillë! Unë jam grua dhe
Islami synon që mashkulli të ruajë bur- krenohem me ato që më ka dhuruar Al-
rërinë e tij dhe prandaj ia ka ndaluar arin lahu. Jam amvise e pastaj nuk ka problem
dhe mëndafshin. Gjithashtu synon që nëse bëhem punëtore jashtë familjes sime,
femra të mbetet femër dhe për këtë arsye mirëpo o Allah dëshmo, së pari shtëpia
ia ka ndaluar asaj që të përzihet me burrat ime, pastaj shtëpia ime, pastaj shtëpia ime
e huaj. dhe pastaj bota."[1]
E përfundojmë këtë pikë me dëshminë e
një thirrëse të barazisë gjinore, e cila flet E pesta: Thënia e tyre e gabuar
prej përvojës dhe vuajtjeve që ka pasur Pastërtia është sjellje që buron nga shpirti
pas një kohe të gjatë në kërkimin e lirive i pastër, i cili e urren të keqen dhe dëmin.
dhe barazisë gjinore të pretenduar. Lejla Hixhabi dhe largimi nga burrat e huaj
Uthman thotë. "E pranoj sot se unë nuk nuk do të thotë që është e patjetërsuesh-
pajtohem me shumë gjëra që i quajmë me që muslimanja të jetë e pastër nga
“emancipim të femrës”. Ky emancipim këto ndaluara.
është në llogari të nderit të saj dhe në
llogari të shtëpisë dhe fëmijëve të saj. Vëlla i dashur!
Them se e kam ngarkuar veten ashtu siç Në këtë shkrim nuk mund ta parashtroj
veprojnë shumë gra të tjera, duke ngritur çështjen e hixhabit gjerësisht, por do të
flamurin e barazisë gjinore." Pastaj për- përmend disa gjëra.
mend se i ndodh të ballafaqohet me 1- Për hixhabin ka argumente të shumta
______________
[1] Risaletun ila hava 4/46.
nga Kur'ani dhe Sunneti, siç është fjala e suale etj.
Allahut: “O ti Pejgamber, thuaju grave të Ne nuk themi se çdo grua e mbuluar
tua, bijave të tua dhe grave të besimtarëve, është e mbrojtur nga amoraliteti, kurse
le të vënë shamitë (mbulojë) e veta mbi çdo grua e zhveshur është amorale, por
trupin e tyre.” El Ahzab: 59. pyesim se çfarë e ka shtyrë të bjerë në
“E kur kërkoni prej tyre (grave të Pejgam- amoralitet një femër të mbuluar, a është
berit) ndonjë send, atë kërkojeni pas mbulesa apo dobësia e imanit të saj?
perdes.” El Ahzab: 53. Ajo që e ka mbrojtur një femër të zhvesh-
“Le të vënë shamitë mbi kraharorin e tyre.” ur nga amoraliteti është imani apo
Nur: 31. zhveshja e saj?
2. Ka citate të shumta që argumentojnë Me të vërtetë hixhabi është prej ndih-
për ndalimin e përzierjes së burrave me mësve me të mëdhenj të femrës për ruajt-
gra. Hadithi që transmeton Ebu Hurejra jen e saj. Hixhabi e mbron atë nga sytë e
thotë se “safi më i mirë për burrat është i këqij, nga shikimi i amoralitetit.
pari dhe më i keqi ai i fundit, kurse safi më E përfundojmë këtë pikë me fjalën e
i mirë për gratë është i fundit dhe më i keqi gazetares amerikane Hilsjan Stansbery pas
ai i pari.”[2] qëndrimit të saj në Kairo. Ajo është kthy-
Nafiu transmeton nga Ibën Umeri radijal- er në vendin e vet dhe ka deklaruar: "Me
lahu anhuma, se i Dërguari i Allahut sal- të vërtetë shoqëria islame është e plotë-
lAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë: "Sikur suar dhe e shëndoshë. Kjo shoqëri pason
ta kishin lënë këtë derë vetëm për gra?" traditat e saj, të cilat i kufizojnë femrat
Nafiu ka thënë se nuk ka hyrë Ibën dhe meshkujt në një kufizim të logjik-
Umeri në atë derë derisa ka vdekur."[3] shëm. Kjo shoqëri ndryshon nga ajo
3. Në përzierjen e femrave dhe të amerikane dhe evropiane. Ajo ka edukatë
meshkujve dhe në zbukurimin e tyre ka të trashëguar që kërkon kufizimin e gruas,
shumë dëme fetare dhe jofetare: kërkon respektin ndaj nënës dhe babait,
a) është mëkat ndaj Allahut dhe të Dër- kërkon edhe më shumë, moslejimin e
guarit të Tij shfrenimit perëndimor, i cili e shkatërron
b) sjell mallkim dhe largim nga mëshira e shoqërinë dhe familjen në Evropë dhe
Allahut Amerikë.
c) ndihmon në përhapjen e amoralitetit Shoqëria amerikane është kthyer në një
në shoqëri shoqëri të stërmbushur me foto të
d) përngjasim me çifutët dhe ata që shpe- amoralshme dhe të turpshme. Viktimat e
jtojnë në përhapjen e fesadit në tokë. përzierjes së femrave me meshkujt
Zbukurimi dhe përzierja e femrave me mbushin burgjet, baret dhe shtëpitë pub-
meshkuj shkaktojnë shumë dëme, bëhen like. Liria që u dhamë vajzave tona dhe
shkak për krime të shumta, për prishjen e djemve tanë të vegjël i ka bërë ata gang-
lidhjeve familjare, për trafikimin e saj, për sterë, mafiozë dhe robër të drogës."[4]
përhapjen e sëmundjeve të ndryshme sek-
______________
[2] Transmeton Muslimi (440), Ebu Davudi (678), Tirmidhiu (224), Nesaiu (2/93).
[3] Ebu Davudi (571). Albani thotë se është sipas kushteve të Buhariut dhe Muslimit.
[4] Risaletun ila heva (4/98).
E gjashta: Politika graduale e tyre Armiqtë e Islamit i kanë shfrytëzuar këto
Duke përdorur metodën graduale ata nuk citate të Islamit dhe i kanë bërë barazuar
kërkojnë nga shoqëria që të bëjë kthesë metodat e të mësuarit të femrave dhe të
menjëherë, pasi nuk do të mund ta reali- meshkujve, ashtu si edhe nivelet e tyre të
zonin një gjë të tillë, mirëpo punojnë hap arsimimit.
pas hapi në realizimin e qëllimeve të tyre. Sigurisht që një pjesë e diturisë është e
përbashkët dhe ajo është dija e obliguesh-
E shtata: Dituria me në përmirësimin e besimit, adhurimit
Më vjen keq që po e përmend dijen dhe dhe etikës, mirëpo ka metoda që i përsh-
mësimin si strategji dhe kurth të armiqve, taten femrës në rolin e jetës së saj dhe ka
mirëpo ata e përdorin për t'u futur aty ku metoda që i përshtaten mashkullit.
dëshirojnë. Cilat janë metodat që u mësojnë femrave
Dituria në Islam është prej veprave më të tona pozitën e femrës në Islam dhe
mira dhe këtë nuk e mohon askush, largimin nga dyshimet?
vetëm ndonjë injorant ose arrogant. Të Cila është metoda që e forcon lidhjen e
gjitha citatet nga Kur'ani dhe Sunneti nx- gruas me shtëpinë e saj dhe tregon pozi-
isin për dituri dhe përfshijnë edhe tën e vërtetë të femrës, jo ashtu siç e
meshkujt edhe femrat, siç thotë Allahu: pasqyrojnë armiqtë e Islamit?
“Thuaj: “A janë të barabartë ata që dinë Femra është e urdhëruar që ta mbrojë
dhe ata që nuk dinë?” Ez-Zumer: 9. trupin e fëmijës së saj dhe ta ushqejë me
Në kohën e Pejgamberit sal-lAllahu alejhi ushqim të shëndetshëm. Femra ka nevojë
ve sel-lem, gratë kanë kërkuar një ditë të që t'i studiojë sjelljet e fëmijëve të saj fizi-
caktuar për t'u dhënë mësim atyre dhe ka kisht dhe psikologjikisht dhe të dijë si të
pasur prej tyre që kanë korrur sukses dhe veprojë në situata të ndryshme.
janë bërë dijetare, siç ishte Ajshja radijal- Unë nuk them se këto studime janë
lahu anha. Për të Abdulberri ka thënë se anashkaluar në tërësi në universitete, por
ishte e vetmja grua që ka ditur jurispru- them se nuk studiohen në mënyrën e
dencën (fikhun), mjekësinë dhe poezinë. duhur dhe në nivelin e kërkuar.
Mjafton të dimë se Ibën Saadi ka për-
mendur në librin e tij Tabakatul kubra Dr Abdullah ibën Vekil ESH SHEJH
mbi shtatëqind femra të cilat kanë trans- “Elmeretu ve kejdul e’ada “
metuar hadithe nga i Dërguari i Allahut Përshtati: Eshrefedin ISMAJLI
sal-lAllahu alejhi ve sel-lem dhe kanë Viti / Kosovë
transmetuar prej tyre shumë meshkuj.
Sinqeriteti dhe mbajtja e amanetit prej
tyre ka qenë e veçantë, saqë Dhehebiu ka
pohuar se nuk di që ndonjë grua që ka
transmetuar hadithe të jetë akuzuar[5] apo
të jetë lënë.[6]
______________
[5] Nuk i është pranuar transmetimi.
[6] Mizanul i’atidal (4/604).
MIRËSIAEDUASË
Robi ka nevojë për dua ashtu që ta përmirësoj fenë e tij, dunjanë dhe ahiretin e tij, dhe për-
mirësimin e tër gjendjës së tij, thotë Pejgamberi, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, me një dua
tjetër:” …Ma përmirëso tërë gjendjën time”
S Së pari po fillojmë me shpjegimin e disa

prej mirësive të duasë, pozitës së sajë në
legjislacionin islam,si dhe rëndësis së saj
në këtë fe të pastërt, e njashtu edhe poz-
itës së saj në librin e Allahut, azze ve
xhel-le, dhe sunnetin e Pejgamberit,
salAllahu alejhi ve sel-lem.
E kush e shfleton Kur’anin, e gjenë se me
inë këtë ibadet të madhë, andaj shihet
qartë se libri i Allahut fillon dhe përfun-
don me dua,
Duaja e cila gjendet në “fatihatu el-Kitab”
është prej duave më me vlerë në
përgjithësi. Aty kërkohet prej Allahut ud-
hëzim për në rrugën e drejtë, dhe që ta
largoj robin nga rrugët e të humburve
të vërtetë libri i Allahut është i mbushur dhe atyre me të cilët Allahu është i hid-
përplot me ajete- citate të cilat tregojnë hëruar, e njashtu edhe në suren e fundit
për mirësit e duasë dhe pozitën e lartë të të librit të Allahut kërkohet mbrojtje prej
sajë, ngase ti kur lexon Kur’an e gjenë se Allahut që ta mbroj prej të keqës se cyte-
sureja e parë me të cilën hapet libri i sit që fshihet, i cili bënë cytje në zemrat e
Allahut, azze ve xhel-le, “fatihatu el- njerëzve, qoftë ai (cytesi) nga xhinët ose
kitab”, përfshin në vete këtë ibadet-ad- nga njerëzit, i cili kërkon që ti largoj ata
hurim të madhë, e njashtu edhe (sureja e prej rrugës së drejë dhe mirëfillt.
fundit në Kur’an) fundi i Kur’anit përfsh- “ Mandej do t’ju sillem atyre para, prapa,
nga e djathta dhe nga e majta e tyre, e shu- tyre të mirë dhe të drejtë kah Allahu,
micën e tyre nuk do ta gjesh që të falëndero- xhel-le ve ala,, na lajmeroi në këto ajete se
hen ( të besojnë)!” El-Araf:17 Ai iu është përgjigjur atyre, dhe se Ai,
Andaj nuk ka përqëndrim në rrugën e subhanehu ve teala, i përgjigjet atij që i
drejtë dhe as shpëtim prej shejtanit i cili i lutet, dhe i jep atij që kërkon prej Tij, e
thërret njerëzit që të devijojnë nga kjo nuk e refuzon asnjë besimtar që kërkon
rrugë (e drejtë) vetëm se me dua, dhe prej Tij,”Zoti i juaj ka thënë:”Më thirrni
kërkim mbrojtje prej Allahut, dhe kthim Mua, Unë ju përgjigjem…” Gafir:60
të mirë tek Ai. “E kur robët e Mij të pyesin ty për Mua,
Pra ky fillim dhe mbarim sinjalizon për Unë jam afër, i përgjigjem lutjes kur lutësi
rëndësinë e duas në një anë, dhe nevojën më lutet…” El-Bekareh:186
e madhe të njerëzve për të (dua) ashtu që “Zoti im ndëgjon dhe i përgjigjet lutjës”
ti forcoj Allahu në rrugën e drejë. Ibrahim:39
E nëse i mediton ajetet e tjera në Kur’an e Allahu, subhanehu ve teala, me këtë po
gjenë se pozita e duasë në Kur’an është e na lajmëron për vetëvetën e Tij, se me të
lartë dhe me rëndesi të madhe, gjenë vërtetë u përgjigjet lutjës kur lutësi i lutët,
shumë ajete të cilat urdhërojn dhe nxisin dhe se ai është afër, ndëgjon dhe
për dua, te cilat sqarojnë mirësitë dhe përgjigjët,xhel-le ve ala,.
pozitën e saje të lartë, dhe atë qfar ka për- E tëra kjo na jep të kuptojm për pozitën e
gatitur Allahu,tebareke ve teala, shpër- duasë në kur’an, dhe se ajo është ibadet-
blime të mëdha, sevape të shumta, si dhe adhurim i madh dhe i dashur tek Allahu,
të mira të përgjithshme (qofshin ato të xhel-le ve ala, dhe Ai, subhanehu ve teala,
mira) te dunjas apo të ahiretit. e don atë prej robërve të Tij, i don prej
Në Kur’an gjen thirrje të pejgamberëve, tyre lutjet e shumta nënshtrimin-përuljen
njerëzve të mirë të cilët jan të kapur mirë (frigërrespektin), kthimin tek Ai dhe
për fenë e Allahut, xhel-le ve ala: ”Ata kërkimin prej Tij, e don prej tyre që
përpiqeshin për punë të mira, na u luteshin duaja të jet mes robërve dhe Allahut në
duke shpresuar dhe duke u frikesuar, ishin heshtje pa e ndëgjuar (dhe parë) as kush
rrespektues ndaj nesh” El-Enbija:90 tjetër përveq Tij, thotë Allahu në Kur’an:
“I heqin trupat e tyre prej dyshekëve, duke e “Luteni Zotin tuaj të përulur e në heshtje,
lutur Zotin e tyre nga frika dhe nga sh- pse Ai nuk i do ata që e teprojnë, mos bëni
presa…” Es-Sexhdeh: 16 qrregullime në tokë pas rregullimit të sajë
“Perkufizoje vetën tënde me ata qe lusin (me të ardhur të pejgamberëve) dhe luteni
Zotin e tyre mëngjes e mbrëmje, e që kan atë duke pasur frikë (dënimin) dhe duke sh-
për qëllim kënaqësinë (razinë) e Tij…” El- presuar mëshirën). S’ka dyshim se mëshira e
Kehf:28 Allahut është pranë atyre të mirëve”. El-
Allahu, azze ve xhel-le, i ka lavdëruar pe- Araf:55-56
jgamberët dhe njerëzit e mirë prej robër- E tërë kjo na bën të kuptojmë pozitën e
ve të Tij; përshkak kujdesit dhe rëndësis lartë që ka duaja në librin e Allahut, azze
së tyre që i kushtuan duasë dhe kthimit të ve xhel-le.
E gjithashtu edhe nëse shiqojmë në sun- vërtetë hidhërohët kur robi nuk kërkon
netin e Pejgamberit fisnik, sal-lAllahu al- prej Tij, ngase moskërkesa e robit (prej
jehi ve sel-lem, në historinë e tij të mirë, Allahut) ngërthen në vete një lloj mendje-
në udhëzimin e tij të drejtë; e gjejmë poz- madhësie. Allahu në Kur’an thotë,” Zoti
itën e lartë të duasë dhe lidhjen e saj të juaj ka thënë:” Më thirrni Mua, Unë ju
ngushtë me jetën e tij, thirrjen e tij, siren përgjigjem, e ata që nga mendjemadhësia i
e tij, dhe udhëzimin e tij,sal-lAllahu alejhi shmangën adhurimit ndaj Meje (lutjs
ve sel-lem, e për këtë janë të shumta hadi- sime), do të hyjnë të nënqmuar në xhe-
thet të cilat janë transmetuar prej tij, sal- henem” Gafir:60
lAllahu alejhi ve sel-lem, të cilat tregojnë Si tërhiqet robi prej lutjës së Allahut dhe
për mirësit e duasë dhe pozitën e saj tek tregohët mendjemadhë, e nevoja e tij për
Allahu,xhel-le ve ala dhe se duaja është dua- lutje dhe kërkim (prej Allahut) është
ibadet fisnik dhe madhështor, nënshtrim shumë e madhe?! Kur ai është i varfër-
i plotë, të cilin Allahu,subhanehu ve nevojtar për Allahun në çdo sferë (të jetës
teala, e don për robërit e tij. së tij), nuk mundë të mos ketë nevoëj për
E nga ajo që është transmetuar është; ajo Zotin e tij sa qelë e mëshel sytë, e për
që është vërtetuar nga Pejgamberi, sal- asnjë qastë prej qasteve, nevojtarë për
lAllahu alejhi ve sel-lem, se ka thënë: Allahun në ushqimin e tij, në të pirit, në
”Kush nuk kërkon prej Allahut, Allahu hid- të veshurit, në udhezimin e tij për kah
hërohet me të”.[1] Medito Allahu të ruajt rruga e drejtë, nuk mundë të përmireso-
këtë hadith që tregon për mirësinë e het as feja e tij, as dunjaja e as ahireti i tij,
duasë, dhe pozitën e lartë të saj tek Allahu vetëmse me pëlqimin dhe mirësinë e Al-
dhe dashurinë që ka Allahu për të: ”Kush lahut,subhanehu ve teala, andaj si trego-
nuk kërkon prej Allahut, Allahu është i hid- het mendjemadhë kur është i varfër për
hëruar me të”, kjo jep të kuptojmë se zotin e tij në qdo sferë të jetës?!
duaja është e dashur tek Allahu dhe se Medito kuptimin e fjalës së Allahut në
Allahu don që të dëgjoj prej robërve të tij këtë hadithë kudsij, hadithin e Ebu
thirrjët e tyre (drejtuar Allahut), kthimin Dherrit në “ Sahihu Muslim”, thotë Al-
tek Ai, kërkesat dhe lutjët e tyre, e lahu, xhel-le ve ala: ”O robërit e Mij! Të
njashtu kërkon prej tyre që të jenë këm- gjithë jeni të humbur përveq atij të cilin
bëngulës në të. unë e kam udhëzuar, andaj kërkoni ud-
Allahu hidhërohët kur ti prej Tij nuk hëzim prej meje ashtu që unë t’ju udhëzoj
kërkon. juve, O robërit e Mij! Të gjithë ju jeni të
E birin e Ademit kur kërkon prej tij, atë e uritur, andaj kërkoni ushqim prej meje
hidhëron. ashtu që Unë t’ju ushqej juve, O robërit e
Biri i Ademit kur kërkohët prej tij hid- Mij! Të gjithë ju jeni të zhveshur, andaj
hërohët; e nëse kërkon më shumë ai edhe kërkoni mbuloj(veshje) prej Meje që unë
më shumë hidhërohët, miëpo Allahu kri- t’ju mbuloj(veshi) juve, O robërit e Mij! Me
juesi fisnik, subhanehu ve teala, me të të vërtetë ju gaboni ditë dhe natë e Unë i
______________
[1] Transmeton Ahmedi në Musnedin e tij (1/443,477), “sunen et-Tirmidhij” (3373), “iben Maxheh” (3827), dhe ka thënë ibën Kethiri se isnadi-
zinxhiri i këtij hadithi nuk ka dert në të,”et-Tefsir” (3/92), ndërsa Albani këtë hadith e ka cilesuar si të mirë në”es-Sahiha” (2654), me testin:” Kush
nuk i lutet Allahut, Allahu hidhërohet me të”
fali te gjitha mëkatet , andaj më kërkoni nevojtarë për Zotin e tij për çdo gjë?!
Mua falje ashtu që Unë t’ua falë” I varfër dhe nevojtar për Allahun që t’ia
E pastaj thotë-tebareke ve teala-,në këtë përmirësoj ushqimin e tij, të pirit, të
hadith el-Kudsij: ”O robërit e Mij! Sikur i veshurit,banimin, dunjan dhe ahiretin e
pari dhe i fundit prej juve , njerëzit dhe tij. Medito këtë në porosinë e Pejgam-
xhinët, ngritën me një vendë të hapur për berit, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, Ajshes,
t’më kërkuar Mua diqka, do ti jap çdo se- radijAllahu anha,- hadithi është në
cilit atë që kërkon, e kjo nuk e pakëson atë “Musnedin” e Imam Ahmedit dhe të
që është tek Unë sikurse nuk pakëson tjerët,thotë: ”Oj Ajshe! Bëri duat e plota”,
gjilpëra(prej ujit të detit) nëse futet në e në një transmetim tjetër: “Bëri duat më
det”.[2] përmbledhëse:[5]”O Zot! Kërkoj prej Teje të
Të mirat e Allahut, tebareke ve teala, janë gjitha të mirat, (qofshin ato) të përshpejtu-
të shumta dhe të shumta, thotë pejgam- ara apo të vonuara, ato që unë i dij apo
beri, sal-lAlahu alejhi ve sel-lem: ”Dora e nuk i dij, dhe kërkoj mbrojtje prej Teje nga
Allahut (e djathta e Tij) është shumë e të gjitha të këqijat, (qofshin ato) të përshpe-
pasur (e pafund), nuk e pakëson atë jtuara apo të vonuara, ato që unë i dij apo
asgjë(edhe pse) ajo rrjedh (derdhët) ditën nuk i dij”[6]
dhe natën, a keni parë atë që është dhënë E në një hadithë tjetër që gjendet në
prej kur janë krijuar qiejt dhe toka, me të “Sahihun e Muslimit” thotë
vërtetë ajo nuk pakëson (asgjë) nga ajo që Pejgamberi,salAllahu alejhi ve sel-elm:
është në të djathtën e Tij”[3] ”Allahu im, ma përmirëso fenë time që
“Ajo që e keni pranë vetës është e është mbrojtëse e qështjës sime, ma për-
përkohshme, e ajo që është te Allahu është e mirëso dunjanë time në të cilën jetoj, ma
përjetshme…” En-Nahl:96 përmirëso ahiretin tim ku është kthimi im,
Të dhënurit e Tij, subhanehu ve teala, bëj që jeta ime të jetë shkak për shtimin e
është fjalë, e edhe ndalimi i Tij është cdo të mire dhe bëj që vdekja ime të jetë re-
fjale.[4] hati prej cdo të keqe”[7]
“Kur Ai dëshiron ndonje sendë, urdhëri i Robi ka nevojë për dua ashtu që ta për-
Tij është vetëm ti thotë:” Bëhu!” Ai men- mirësoj fenë e tij, dunjanë dhe ahiretin e
jëher bëhet”. Jasin:82 tij, dhe përmirësimin e tër gjendjës së tij,
Kjo është gjendja e Tij,subhanehu ve thotë Pejgamberi, sal-lAllahu alejhi ve sel-
teala, andaj si mundë që robi të tregohët lem, me një dua tjetër: ” …Ma përmirëso
mendjemadhë dhe të tërhiqet në të lutu- tërë gjendjën time”[8]
rit (të bërit dua) Zotit të tij, është negli- Ai ka nevojë që të kërkoj prej Allahut, ti
zhent në të kur dihet se është i varfër dhe drejtohët dhe ta lus vetëm Atë për të
______________
[2] Muslim(2577)
[3] Transmeton “ Buhariu” (7419) dhe “Muslimi” (993).
[4] Nëse Allahu,tebareke ve teala, dëshiron ti dhuroj dikuj të mira mjafton që vetëm të thotë bëhu dhe ajo bëhet, e njashtu edhe nëse dëshiron dike
ta privoj nga ato.(sh.p)
[5] E që në gjuhën arabe u thuhet”Xhevamiu el-Kelim”, janë ato fjalë të pakëta por kuptimi i tyre është i gjërë dhe përmbledhës (sh.p)
“ el-Musned” (6/134,146),” Sunen ibën Maxheh” (3846), “ Sahih ibën Hibban” (869), “el-Mustedrek” (1/521,522)
[6] Albani thote se Hadithi është i Vertet, “ es-Sahiha” (1542).
[7] Muslim (2720)
[8] Transmeton ebu Davudi (5090) ndërsa Albani e ka cilësuar si të Mirë në “ Sahihu el-Xhami” (3388).
gjitha qështjet, andaj si të shmanget dhe udhëtonte, në të ecurit e tij, kur hynte në
largohet (prej duasë-lutjës)?!. xhamij, dhe kur dilte prej sajë, në na-
E prej asaj që ka ardhur në fjalët e Pe- mazin e tij, në qdo gjendje; në ushqimin
jgamberit,sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, që dhe pirjen e tij, kur i ofrohej grave të tij,
tregon për mirësin e duasë-lutjës, është në qdo gjendje,salavatullahi ve selamuhu
ajo që është transmetuar nga ai, salAllahu alejhi, e luste Allahun-xhel-le ve ala-.
alejhi ve sel-em, se ka thënë: ”Nuk ka E luste Allahun në çdo vendë në bazë të
diqka më me vlerë tek Allahu se sa duaja”[9] asaj që përshtatej me të, e për këtë kemi
Mjafton ky argumentim për pozitën e lutje në mëngjes, në mbrëmje, lutje kur
madhe, të lartë, dhe fisnike që ka duaja flejmë, e edhe kur zgjohemi, lutje gjat na-
tek Allahu, subhanehu ve teala, është ad- mazeve, e edhe kur i plotësonte ato, lutje
hurim i madh dhe nënshtrim fisnik-i gjat hyrjës dhe daljës, lutje kur hipte në
drejtë, qështja dhe pozita e saj është e ndonjë mjet udhëtimi, pra çdo lutje që
lartë tek Allahu, e tër kjo tregon dashur- është vërtetuar nga ai,sal-lAllahu alejhi ve
inë që Allahun,subhanehu ve teala, ka sel-lem, është me një përshtatje të plotë
ndaj duasë dhe dashurinë e Tij për me vendin (kohën) në të cilën thuhet, e
degjimin e thirrjes së thirrësve, dhe atyre kjo na jep të kuptojmë udhezimin e plotë
që kërkojnë prej Tij. dhe të mirëfilltë të tij, dhe në lidhjen e
E prej mirësive të duasë që janë transmet- mirë që kishte me Allahun, subhanehu ve
uar gjithashtu në sunnet, është fjala e Pe- teala, në të gjitha qështjet, e gjithashtu na
jgamberit, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem: jep të kuptojmë nevojën e madhe që ka
”Njeriu më i paaftë është ai i cili nuk bënë muslimani për dua-lutje për çdo qështje
dua”[10] prej qështjeve të tij, dhe për çdo gjendje
Ai i cili lodhët prej duasë me të vërtetë prej gjendjeve të tij.
është më i lodhuri; ngase duaja është Të gjitha ajetet kuranore dhe hadithet e
ibadet edhe nuk kërkon prej pronarit të Pejgamberit,sal-lAllahu alejhi ve sel-lem,
vetë aktivitet të madhë, nuk e ngarkon paraprake tregojnë pozitën e lartë dhe
atë me lodhje, e as me mund, mundët te shum të madhe që ka duaja-lutja tek
lutët duke qenë ulur, duke ecur, e edhe Allahu.
duke qenë i shtrirë: ”I heqin trupat e tyre
prej dyshekëve, duke e lutur Zotin e tyre Prof.Dr. AbduRrezak EL BEDER
nga frika dhe nga shpresa…”[11] “Fikhu ed-Dua’ë”
Në të gjitha gjendjët mundë ti lutët
Përshtati: Bali SADIKU
Allahut, xhel-le ve ala, e për këtë Pejgam- Medine/ Arabia Saudite
beri,sal-lAllahu alejhi ve sel-lem e luste
Allahun në qdo gjendje; në hyrjën dhe
daljen e tij, kur i hipte kafshës me të cilën
______________
[9] Transmeton Tirmidhiu (3370), ibën Maxheh (3829), ibën Hibbani (870), Hakimi në “el-Mustedrek” (1/490), dijetari i madh Albani,rahimehullah,
e ka cilesuar si të mirë në “ Sahih el-Edebu el-Mufred” (549).
[10] Transmeton Buhariu në “el-Edebub el-Mufred” (1042), ibën Hibbani në Sahihun e tij (4498), Taberaniu në ”el-Muxhemu el-Evset” (5591),
ndërsa dijetari i madh Albani,rahimehullah, e ka cilesuar si të vërtetë, mevkuf dhe merfu (i ndalur tek sahabiu e njashtu edhe i ngritur deri tek pe-
jgamberi,salAllahu alejhi ve sel-lem),në “es-Sahiha” (601).
[11] Suretu es-Sexhdeh: 16.

Mos U Dëshpëro

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Mos U Dëshpëro

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MOS U DËSHPRO lfq. 2 PËRSE ISLAMI DHE TEVHIDI? lfq.

6 ADHURIMI I MELAJKEVE DHE

REVISTË MUJORE FETARE EDUKATIVE KULTURORE SHKENCORE

NDIHMO REVISTËN Nr. i llog.: 1150‐138922‐0101‐09

qetësia e pas çdo mundi vjen çlodhja?!

Me tevhid ose njëshmëri dëbohet shejtani

Muhamed) veçse si mëshirë për botët.’’

Allahu az-ze ve xhel-le ia ka ndaluar

Për të përhapur ateizmin kanë përdorur 6. Mbulimi i jetës me gjëra që e prishin

LUTJET E VEÇANTA TË MELAIKEVE ullit zullumqar. Ndëshkimi i të tillëve është

XHINET DHE SHEJTANET

DYSHIMI I SHTATË PËRGJIGJJA NDAJ KËTIJ DYSHIMI

S Së pari po fillojmë me shpjegimin e disa

You might also like