SQ Porosi Kuranore

Porosi Kuranore
[ Shqip – Albanian – ‫أﻛﺎ‬ ]
M.M. Pikthal &

M. Fateh Muhammad
Përktheu : Feim Dragusha
Rishikoi : Driton L.
2009 ‐ 1430
‫‪POROSI KUR’ANORE‬‬ ‫‪M.M. Pikthal & M. Fateh Muhammad‬‬
‫‪ ‬‬
‫﴿وﺻﺎﻳﺎ ﻗﺮآﻧﻴﺔ ﴾‬
‫» ﺑﺎﻟﻠﻐﺔ اﻷﻛﺎﻧﻴﺔ «‬
‫‪ ‬‬
‫ﺤﻣﻤﺪ ﺑﻜﺜﺎل &‬
‫ﻓﺎﺗﺢ ﺤﻣﻤﺪ‬
‫ﺗﺮﻤﺟﺔ‪ :‬ﻓﻬﻴﻢ دراﻏﻮﺷﺎ‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﺔ‪ :‬درﻳﺘﻮن ﺎﻜي‬
‫‪2009 ‐ 1430‬‬
‫‪2‬‬
POROSI KUR’ANORE M.M. Pikthal & M. Fateh Muhammad
Përkushtim :
Këtë punim modest i’a kushtoj profesorit tim të dashur Tefik Gashi, i cili
me mësoi leximin e fjalës së Allahut të Madhërishëm. Allahu i dhasht të mira në
këtë botë dhe në botën e ardhshme. Amin
3
Fjala e perkthyesit
Falënderimet dhe lavdërimet i përkasin vetëm Krijuesit te kësaj

gjithësie, i cili na bëri prej besimtarëve të fesë së drejtë Islame, ndërsa
pershendetjet me te sinqerta qofshin mbi të dërguarin e njerëzimit
Muhammedin alejhisselam, familjen e tij të ndershme, shokët e tij të
besueshëm si dhe mbi te gjithë ata qe pasojnë rrugën e tij deri ne Ditën e
Llogarisë.
Duke u nisur nga porosia e te madhit Allah per te punuar dhe per ta
ndihmuar fene e Allahut, verejta se për vëllezerit shqiptarë myslimanë do te
ishte shume i dobishem perkthimi i librit “Quranic Advices” (Porosi Kur’anore)
liber ky i hartuar nga Muhammed Pikthal si dhe Fateh Muhammed.
Libri perbehet prej njezet kapituj dhe ndahet ne dy pjese.
Sa i perket perkthimit te ajeteve, jam ndihmuar me perkthimin e Kur’anit te
“Sherif Ahmetit” – Allahu qofte i kënaqur me të - njëherit jam orvatur që në
fund të çdo ajeti t’ë sjell numrin e tij si dhe emrin e kaptinës, prandaj kam
shpresë se ky punim do të jetë i mirëseardhur nga lexuesit shqiptarë te
nenqiellit të Ballkanit.
Poashtu, jam shume i bindur se imamet do ta gjejne nje prehje ne kete
liber. Liber ky qe do t’i furnizoj ata me tema te ndryshme dhe do t’i shpie ne
suksesin e tyre per pergatitjen dhe zgjerimin e temave dhe ligjeratave te tyre
javore.
Në fund lus Allahun e Gjithmëshirshëm që të na i falë mekatet tona dhe
të na bëjë prej banorëve të xhennetit firdeus.
Fehim Xhafer Dragusha

M.A. Student ne degen e Usuluddinit
Universiteti i Bruneit Darussalam
4
‫ﺴ ﹺﻢ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﺍﻟﺮﱠ ْﺣ َﻤ ﹺﻦ ﺍﻟﺮﱠﺣِﻴ ﹺﻢ‬

ْ ‫ﹺﺑ‬
Me emrin e All-llahut, Mëshiruesit,

Mëshirëbërësit!
5
PJESA E PARË
KAPITULLI - I -
 NJERËZIT E DASHUR TË ALLAHUT 6

Ajeti në gjuhën shqipe Ajeti në gjuhën arabe

…dhe bëni mirë, se me të vërtetë All-llahu i do ‫ﲔ‬
َ ‫ﺴﹺﻨ‬
ِ‫ﺤ‬ْ ُ‫ﺤﺐﱡ ﺍﹾﻟﻤ‬
ِ ‫ﺴﻨُﻮﺍ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ُﻳ‬
ِ ‫َﻭﹶﺃ ْﺣ‬
bamirësit. (El-Bekare: 195).
...All-llahu i do ata që pendohen dhe ata që ruhen prej ‫ﺤﺐﱡ‬

ِ ُ‫ﲔ َﻭﻳ‬
َ ‫ﺤﺐﱡ ﺍﻟﺘﱠﻮﱠﺍﹺﺑ‬
ِ ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ُﻳ‬
punëve të ndyta e të neveritshme.
(El-Bekare: 222). ‫ﺍﹾﻟ ُﻤَﺘ ﹶﻄﻬﱢﺮﹺﻳ َﻦ‬
Jo, (nuk është ashtu si thonë ata) po kush e përmbush ‫َﺑﻠﹶﻰ َﻣ ْﻦ ﹶﺃ ْﻭﻓﹶﻰ ﹺﺑ َﻌ ْﻬ ِﺪ ِﻩ ﻭَﺍﺗﱠﻘﹶﻰ ﹶﻓﹺﺈﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ‬
amanetin e vet (është besnik) dhe ruhet nga mëkatet,
s’ka dyshim, All-llahu i do ata që ruhen. ‫ﲔ‬
َ ‫ﺤﺐﱡ ﺍﹾﻟ ُﻤﺘﱠ ِﻘ‬
ِ ‫ُﻳ‬
(Ali Imran: 76).
...All-llahu i do durimtarët (Ali Imran: 146). ‫ﺤﺐﱡ ﺍﻟﺼﱠﺎﹺﺑﺮﹺﻳ َﻦ‬

ِ ‫ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ُﻳ‬
...e All-llahu i do bamirësit (Ali Imran: 134). ‫ﲔ‬

َ ‫ﺴﹺﻨ‬
ِ ‫ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ُﻳ‬
...All-llahu i do të drejtit. (El-Maideh: 42). ‫ﲔ‬

َ ‫ﺴ ِﻄ‬
ِ ‫ﺤﺐﱡ ﺍﹾﻟﻤُ ﹾﻘ‬
...e dijeni se All-llahu është me ata që ruhen (të ‫ﲔ‬

َ ‫ﻭَﺍ ْﻋ ﹶﻠﻤُﻮﺍ ﹶﺃﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻣ َﻊ ﺍﹾﻟﻤُﺘﱠ ِﻘ‬
këqijave). (Et-Tewbeh: 36).
S’ka dyshim se mëshira e All-llahut është pranë atyre ‫ﲔ‬

َ ‫ﺴﹺﻨ‬
ِ‫ﺤ‬ْ ‫ﹺﺇﻥﱠ َﺭ ْﺣ َﻤ ﹶﺔ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹶﻗﺮﹺﻳﺐٌ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟ ُﻤ‬
të mirëve. (El-A’raf: 56).
...All-llahu nuk ua humb shpërblimin veprimmirëve ‫ﲔ‬

َ ‫ﺴﹺﻨ‬
ِ‫ﺤ‬ْ ُ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻻ ُﻳﻀِﻴ ُﻊ ﹶﺃ ْﺟ َﺮ ﺍﹾﻟﻤ‬
(Et-Tewbeh: 120).
E ata, të cilët luftuan për hir Tonë, Ne me siguri do t’i ‫ﻭَﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﺟَﺎ َﻫﺪُﻭﺍ ﻓِﻴﻨَﺎ ﹶﻟَﻨ ْﻬ ِﺪَﻳﻨﱠﻬُ ْﻢ ُﺳُﺒ ﹶﻠﻨَﺎ‬
orientojmë rrugës për te Ne, e nuk ka dyshim se All-
llahu është në krahun e bamirësve.( El-Ankebut: 69). ‫ﲔ‬
َ ‫ﺴﹺﻨ‬
ِ‫ﺤ‬ْ ُ‫َﻭﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻟ َﻤ َﻊ ﺍﹾﻟﻤ‬
7
...All-llahu i do ata që mbështeten ‫ﲔ‬

َ ‫ﺤﺐﱡ ﺍﹾﻟﻤَُﺘ َﻮﻛﱢ ِﻠ‬
(Ali- Imran: 159).
♦♦♦♦
8
KAPITULLI - II
-
9
 NJERËZIT JO TË DASHUR TË ALLAHUT

...All-llahu nuk e vë në rrugë të drejtë popullin e .‫ﲔ‬
َ ‫ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﻻ َﻳ ْﻬ ِﺪﻱ ﺍﹾﻟ ﹶﻘ ْﻮ َﻡ ﺍﹾﻟﻔﹶﺎ ِﺳ ِﻘ‬...
prishur. (Es-Saff: 5).
...All-llahu nuk i do ngatërrestarët.(El-Maideh: 64). .‫ﺴﺪِﻳ َﻦ‬

ِ ‫ﺤﺐﱡ ﺍﹾﻟ ُﻤ ﹾﻔ‬
ِ ‫ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﻻ ُﻳ‬...
...All-llahu nuk e përkrah veprën e të prishurve .‫ﺴﺪِﻳ َﻦ‬

ِ ‫ﺼ ِﻠﺢُ َﻋ َﻤ ﹶﻞ ﺍﹾﻟ ُﻤ ﹾﻔ‬
ْ ُ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻻ ﻳ‬...
(Junus: 81).
...Popullin mizor All-llahu nuk e vë në rrugë të drejtë. .‫ﲔ‬

َ ‫ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﻻ َﻳ ْﻬﺪِﻱ ﺍﹾﻟ ﹶﻘ ْﻮ َﻡ ﺍﻟﻈﱠﺎِﻟ ِﻤ‬...
( ُ◌ Et-Tewbeh: 19).
...All-llahu nuk vë në rrugë të drejtë popullin mohues .‫ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﻻ َﻳ ْﻬﺪِﻱ ﺍﹾﻟ ﹶﻘ ْﻮ َﻡ ﺍﹾﻟﻜﹶﺎ ِﻓﺮﹺﻳ َﻦ‬...
( ُ◌ Et-Tewbeh: 37).
...All-llahu nuk e do asnjë tradhtarë e bukëpërmbystë .‫ﺤﺐﱡ ﹸﻛﻞﱠ َﺧﻮﱠﺍ ٍﻥ ﹶﻛﻔﹸﻮ ﹴﺭ‬
ِ ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻻ ُﻳ‬...
( ُ◌El-Haxhxh: 38).
...Ai nuk i do arrogantët (En-Nahl: 23). .‫ﺴَﺘ ﹾﻜﹺﺒﺮﹺﻳ َﻦ‬

ْ ‫ﺤﺐﱡ ﺍﹾﻟ ُﻤ‬
ِ ‫ﹺﺇﻧﱠﻪُ ﻻ ُﻳ‬...
...Ai nuk i do shkapërderdhësit (El-En’am: 141). .‫ﲔ‬

َ ‫ﺴ ﹺﺮ ِﻓ‬
ْ ُ‫ﺤﺐﱡ ﺍﹾﻟﻤ‬
ِ ‫ﹺﺇﻧﱠﻪُ ﻻ ُﻳ‬...
...është e vërtetë se All-llahu nuk udhëzon në rrugë të ٌ‫ﺇﹺﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻻ ﻳَ ْﻬﺪِﻱ َﻣ ْﻦ ﻫُ َﻮ ﻛﹶﺎ ِﺫﺏ‬...
drejtë atë që është rrenës, jobesimtar. (Ez-Zumer: 3).
.ٌ‫ﹶﻛﻔﱠﺎﺭ‬
...S’ka dyshim se All-llahu nuk udhëzon në rrugë atë ٌ‫ﺴ ﹺﺮﻑ‬
ْ ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻻ َﻳ ْﻬﺪِﻱ َﻣ ْﻦ ﻫُ َﻮ ُﻣ‬...
që e tejkalon dhe është rrenës
(Gafir: 28). .ٌ‫ﹶﻛﺬﱠﺍﺏ‬
10
...Ai që i përshkruan shok All-llahut, ai ka humbur dhe ‫ﺿﻞﱠ ﺿَﻠﹶﺎﻻ‬

َ ‫ﺸ ﹺﺮ ْﻙ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ ﹶﻓ ﹶﻘ ْﺪ‬
ْ ‫ َﻭ َﻣ ْﻦ ُﻳ‬...
bërë një largim të madh (prej të vërtetës)
.‫َﺑﻌِﻴﺪًﺍ‬
(En-Nisa: 116).
♦♦♦♦
11
KAPITULLI - III
-
12
 SI DUHET SILLUR MYSLIMANI ME PRINDËRIT?
…të silleni mirë ndaj prindërve, ndaj të afërmve, ‫ َﻭﺑﹺﺎﹾﻟﻮَﺍِﻟ َﺪْﻳ ﹺﻦ ﹺﺇ ْﺣﺴَﺎﻧًﺎ َﻭﺫِﻱ ﺍﹾﻟ ﹸﻘ ْﺮﺑَﻰ‬...
ndaj jetimave, ndaj të varfërve dhe njerëzve u
thuani fjalë të mira; Faleni namazin dhe jepni ‫ﺴﻨًﺎ‬
ْ ‫ﺱ ُﺣ‬
‫ﲔ َﻭﻗﹸﻮﻟﹸﻮﺍ ﻟِﻠﻨﱠﺎ ﹺ‬
‫ﻭَﺍﹾﻟَﻴﺘَﺎﻣَﻰ ﻭَﺍﹾﻟ َﻤﺴَﺎ ِﻛ ﹺ‬
zeqatën...(El-Bekare: 83).
..‫َﻭﹶﺃﻗِﻴﻤُﻮﺍ ﺍﻟﺼﱠﻠﹶﺎ ﹶﺓ َﻭ َﺁﺗُﻮﺍ ﺍﻟﺰﱠﻛﹶﺎ ﹶﺓ‬
Zoti yt ka dhënë urdhër të prerë që të mos ‫ﻚ ﹶﺃﻟﱠﺎ َﺗ ْﻌﺒُﺪُﻭﺍ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﹺﺇﻳﱠﺎ ُﻩ َﻭﺑﹺﺎﹾﻟﻮَﺍِﻟ َﺪْﻳ ﹺﻦ‬
َ ‫َﻭ ﹶﻗﻀَﻰ َﺭﺑﱡ‬
adhuroni tjetër pos Tij, që të silleni në mënyrë
bamirëse ndaj prindërve....(El-Isra: 23). .‫ﹺﺇ ْﺣﺴَﺎﻧًﺎ‬
...Nëse njërin prej tyre, ose që të dy, i ka kapur ‫ﹺﺇﻣﱠﺎ َﻳ ْﺒﻠﹸ َﻐﻦﱠ ِﻋ ْﻨ َﺪ َﻙ ﺍﹾﻟ ِﻜَﺒ َﺮ ﹶﺃ َﺣ ُﺪ ُﻫﻤَﺎ ﹶﺃ ْﻭ‬...
pleqëria pranë kujdesit tënd, atëherë mos u thuaj
atyre as “of - oh”, as mos u bë i vrazhdë ndaj tyre, ‫ِﻛﻠﹶﺎ ُﻫﻤَﺎ ﹶﻓ ﹶﻠﺎ َﺗ ﹸﻘ ﹾﻞ ﹶﻟ ُﻬﻤَﺎ ﹸﺃﻑﱟ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ْﻨ َﻬ ْﺮ ُﻫﻤَﺎ‬
po atyre thuaju fjalë të mira (të buta,
respektuese). (El-Isra: 23). .‫َﻭ ﹸﻗ ﹾﻞ ﹶﻟ ُﻬﻤَﺎ ﹶﻗ ْﻮﻟﹰﺎ ﹶﻛ ﹺﺮﳝًﺎ‬
Dhe në shenjë mëshire shtrije pranë tyre krahun ‫ﺡ ﺍﻟ ﱡﺬﻝﱢ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﺮﱠ ْﺣ َﻤ ِﺔ‬
َ ‫ﺾ ﹶﻟ ُﻬﻤَﺎ َﺟﻨَﺎ‬
ْ ‫ﻭَﺍ ْﺧ ِﻔ‬
përulës e respektues dhe thuaj: “Zoti im! Mëshiroi
ata të dy, sikurse më edukuan mua kur isha i .‫ﺻ ِﻐﲑًﺍ‬
َ ‫َﻭ ﹸﻗ ﹾﻞ َﺭﺏﱢ ﺍ ْﺭ َﺣ ْﻤ ُﻬﻤَﺎ ﹶﻛﻤَﺎ َﺭﺑﱠﻴَﺎﻧﹺﻲ‬
vogël”. (El-Isra: 24).
Zoti juaj e di më së miri atë që keni në shpirtin ‫َﺭﺑﱡ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﺃ ْﻋ ﹶﻠﻢُ ﹺﺑﻤَﺎ ﻓِﻲ ُﻧﻔﹸﻮ ِﺳ ﹸﻜ ْﻢ ﹺﺇ ﹾﻥ َﺗﻜﹸﻮﻧُﻮﺍ‬
tuaj. Nëse keni qëllime të mira, vërtet Ai u fal atyre
që pendohen. (El-Isra: 25). .‫ﲔ ﹶﻏﻔﹸﻮﺭًﺍ‬
َ ‫ﲔ ﹶﻓﹺﺈﻧﱠﻪُ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ِﻟ ﹾﻠﹶﺄﻭﱠﺍﹺﺑ‬
َ‫ﺤ‬ِ ‫ﺻَﺎِﻟ‬
13
 TË DREJTAT NDAJ PRINDËRVE - KOHA E NDËRPRERJES SË GJIUT

Ne njeriun e kemi urdhëruar për (sjellje të mira ‫َﻭ َﻭﺻﱠ ْﻴﻨَﺎ ﺍﹾﻟﹺﺈْﻧﺴَﺎ ﹶﻥ ﹺﺑﻮَﺍِﻟ َﺪْﻳ ِﻪ َﺣ َﻤ ﹶﻠ ْﺘﻪُ ﹸﺃﻣﱡ ُﻪ َﻭ ْﻫﻨًﺎ‬
ndaj) prindit të vet, sepse nëna e vet atë e barti
me mund pas mundi dhe pas dy viteve ia ndau ‫َﻋﻠﹶﻰ َﻭ ْﻫ ﹴﻦ َﻭ ِﻓﺼَﺎﹸﻟ ُﻪ ﻓِﻲ ﻋَﺎ َﻣ ْﻴ ﹺﻦ ﹶﺃ ِﻥ ﺍ ْﺷ ﹸﻜ ْﺮ ﻟِﻲ‬
gjinin.(E porositëm) Të jeshë mirënjohës ndaj
Meje dhe ndaj dy prindërve tu....(Lukman: 14). ...‫ﻚ‬
َ ‫َﻭِﻟﻮَﺍِﻟ َﺪْﻳ‬
 RASTET NË TË CILAT PRINDËRIT NUK MERITOJNË TË RESPEKTOHEN!

Ne e kemi obliguar njeriun me punë të mira ndaj ‫ﺴﻨًﺎ َﻭﹺﺇ ﹾﻥ‬
ْ ‫َﻭ َﻭﺻﱠ ْﻴﻨَﺎ ﺍﹾﻟﹺﺈْﻧﺴَﺎ ﹶﻥ ﹺﺑﻮَﺍِﻟ َﺪْﻳ ِﻪ ُﺣ‬
prindërve të vet, e nëse ata të dy përpiqen të
shpiejnë ty që të më pëshkruash Mua shok (zot ٌ‫ﻚ ﹺﺑ ِﻪ ِﻋ ﹾﻠﻢ‬
َ ‫ﺲ ﹶﻟ‬
َ ‫ﺸ ﹺﺮ َﻙ ﺑﹺﻲ ﻣَﺎ ﹶﻟ ْﻴ‬
ْ ُ‫ﺟَﺎ َﻫﺪَﺍ َﻙ ِﻟﺘ‬
tjetër) për çka ti nuk di asgjë, atëherë ti mos i
respekto ata. Kthimi juaj është tek Unë, e Unë do ‫ﹶﻓﻠﹶﺎ ُﺗ ِﻄ ْﻌ ُﻬﻤَﺎ ﹺﺇﹶﻟﻲﱠ َﻣ ْﺮ ﹺﺟﻌُﻜﹸ ْﻢ ﹶﻓﺄﹸَﻧﺒﱢﺌﹸﻜﹸ ْﻢ ﹺﺑﻤَﺎ‬
t’ju njoftoj për atë që keni vepruar. (El-Ankebut: 8).
.‫ﹸﻛ ْﻨُﺘ ْﻢ َﺗ ْﻌ َﻤﻠﹸﻮ ﹶﻥ‬
 ÇFARË THOSHIN IDHUJTARËT KUR THIRRESHIN NË BESIMIN E

VËRTETË?

E kur u thuhet atyre (idhujtarëve): “Pranoni atë që ‫َﻭﹺﺇﺫﹶﺍ ﻗِﻴ ﹶﻞ ﻟﹶ ُﻬ ُﻢ ﺍﺗﱠﹺﺒﻌُﻮﺍ ﻣَﺎ ﺃﹶْﻧ َﺰ ﹶﻝ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﻗﹶﺎﻟﹸﻮﺍ ﺑَ ﹾﻞ‬
All-llahu e shpalli”! Ata thonë: “Jo, ne ndjekim atë
rrugë në të cilën i gjetëm prindërit tanë”! Edhe ‫َﻧﺘﱠﹺﺒﻊُ ﻣَﺎ ﹶﺃﹾﻟ ﹶﻔ ْﻴﻨَﺎ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ِﻪ َﺁﺑَﺎ َﺀﻧَﺎ ﹶﺃ َﻭﹶﻟ ْﻮ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ َﺁﺑَﺎ ُﺅ ُﻫ ْﻢ‬
sikur prindërit e tyre të mos kenë kuptuar dhe të
mos jenë udhëzuar në rrugën e drejtë (ata do t’i .‫ﻟﹶﺎ َﻳ ْﻌ ِﻘﻠﹸﻮ ﹶﻥ َﺷ ْﻴﺌﹰﺎ َﻭﻟﹶﺎ َﻳ ْﻬَﺘﺪُﻭ ﹶﻥ‬
pasonin)?(El-Bekareh: 170).
♦♦♦♦ 14
KAPITULLI - IV -
15
 SI DUHET JETUAR MYSLIMANËT NË KËTË BOTË?
…Thuaju: “All-llahu nuk urdhëron të ...‫ﺤﺸَﺎ ِﺀ‬

ْ ‫ ﹸﻗ ﹾﻞ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻟﹶﺎ َﻳ ﹾﺄﻣُﺮُ ﺑﹺﺎﹾﻟ ﹶﻔ‬...
shëmtuarën,....(El-A’raf: 28).
...Thuaj: “All-llahu ma urdhëroi mua drejtësinë... ...‫ﻂ‬

ِ‫ﺴ‬
ْ ‫ ﹸﻗ ﹾﻞ ﺃﹶ َﻣ َﺮ َﺭﺑﱢﻲ ﺑﹺﺎﹾﻟ ِﻘ‬...
(El-A’raf: 29).
…Dhe që duke ditur, nuk vazhdojnë në atë që .‫ﺼﺮﱡﻭﺍ َﻋﻠﹶﻰ ﻣَﺎ ﹶﻓ َﻌﻠﹸﻮﺍ َﻭ ُﻫ ْﻢ َﻳ ْﻌ ﹶﻠﻤُﻮ ﹶﻥ‬
ِ ‫ َﻭﹶﻟ ْﻢ ُﻳ‬...
kanë punuar (në të keqen). (Ali Imran: 135).
...urdhëro për punë të mira, e ndalo nga të ...‫ﻑ ﻭَﺍْﻧ َﻪ َﻋ ﹺﻦ ﺍﹾﻟﻤُ ْﻨ ﹶﻜ ﹺﺮ‬
ِ ‫ َﻭﹾﺃ ُﻣ ْﺮ ﺑﹺﺎﹾﻟ َﻤ ْﻌﺮُﻭ‬...
këqijat...(Lukman: 17).
 KUJT DUHET T’I MBËSHTETËN BESIMTARËT?
...andaj besimtarët le t’i mbështeten vetëm All- ...‫ َﻭ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹶﻓ ﹾﻠَﻴَﺘ َﻮﻛﱠ ﹺﻞ ﺍﹾﻟ ُﻤ ْﺆ ِﻣﻨُﻮ ﹶﻥ‬...
llahut...(Ali Imran: 122).
 KUJT DUHET MYSLIMANËT TI KENË FRIGË?
...frikësomuni Mua, nëse jeni besimtar. .‫ﲔ‬

َ ‫ َﻭﺧَﺎﻓﹸﻮ ِﻥ ﹺﺇ ﹾﻥ ﹸﻛ ْﻨُﺘ ْﻢ ﻣُ ْﺆ ِﻣﹺﻨ‬...
(Ali Imran: 175).
 KEND DUHET NDIHMUAR MUSLIMANI?
O ju që besuat, bëhuni ndihmëtarë të All-llahut.... ...‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﻛﹸﻮﻧُﻮﺍ ﹶﺃْﻧﺼَﺎ َﺭ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ‬
(Es-Saff: 14).
16
 CILËN RRUGË DUHET NDJEKUR MYSLIMANI?
Kjo është rruga e Zotit tënd, është e drejtë... ...‫ﺴَﺘﻘِﻴﻤًﺎ‬

ْ ُ‫ﻚ ﻣ‬
َ ‫ﻁ َﺭﺑﱢ‬
‫ﺻﺮَﺍ ﹸ‬
ِ ‫َﻭ َﻫﺬﹶﺍ‬
(El-En’am: 126).
 KEND DUHET TA FALËNDEROJ MYSLIMANI?
Pra ju më kujtoni Mua (me adhurime), Unë ju ‫ﻓﹶﺎ ﹾﺫ ﹸﻛﺮُﻭﻧﹺﻲ ﹶﺃ ﹾﺫ ﹸﻛ ْﺮ ﹸﻛ ْﻢ ﻭَﺍ ْﺷ ﹸﻜﺮُﻭﺍ ﻟِﻲ َﻭﻟﹶﺎ‬
kujtoj juve (me shprëblim). Më falënderoni e mos
Më mohoni.(El-Bekareh: 152). .‫َﺗ ﹾﻜ ﹸﻔﺮُﻭ ِﻥ‬
 KEND DUHET RESPEKTUAR MYSLIMANI?
nëse jeni besimtarë, respektojeni All-llahun dhe .‫ﲔ‬

َ ‫َﻭﹶﺃﻃِﻴﻌُﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻭ َﺭﺳُﻮﹶﻟﻪُ ﹺﺇ ﹾﻥ ﹸﻛ ْﻨُﺘ ْﻢ ﻣُ ْﺆ ِﻣﹺﻨ‬
të dërguarin e Tij (El-Enfal: 1).
...e kush kundërshton All-llahun dhe të dërguarin ‫ َﻭ َﻣ ْﻦ ُﻳﺸَﺎ ِﻗ ﹺﻖ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻭ َﺭﺳُﻮﹶﻟﻪُ ﹶﻓﹺﺈﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﺷﺪِﻳ ُﺪ‬...
e Tij, nuk ka dyshim se All-llahu është
ndëshkimfortë. (El-Enfal: 13). .‫ﺏ‬
‫ﺍﹾﻟ ِﻌﻘﹶﺎ ﹺ‬
O ju që besuat, bindjuni All-llahut, respektoni të ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﹶﺃﻃِﻴﻌُﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻭﹶﺃﻃِﻴﻌُﻮﺍ‬
dërguarin dhe përgjegjësit nga ju...(En-Nisa: 59).
...‫ﺍﻟﺮﱠﺳُﻮ ﹶﻝ َﻭﺃﹸﻭﻟِﻲ ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﻣ ﹺﺮ ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ‬
17
 NË CILAT GJËRA MYSLIMANËT DUHET NDIHMUAR MES VETE?
...Ndihmohuni mes vete me të mira dhe në të ...‫… َﻭَﺗﻌَﺎ َﻭﻧُﻮﺍ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﹾﻟﹺﺒﺮﱢ ﻭَﺍﻟﺘﱠ ﹾﻘﻮَﻯ‬
mbara...(El-Maideh: 2).
 NË CILAT GJËRA NUK DUHET NDIHMUAR MYSLIMANËT ME NJERI

TJETRIN?
...e mosni në mëkate e armiqësi...(El-Maideh: 2). ...‫ َﻭﻟﹶﺎ ﺗَﻌَﺎ َﻭﻧُﻮﺍ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﹾﻟﹺﺈﹾﺛ ﹺﻢ ﻭَﺍﹾﻟ ُﻌ ْﺪﻭَﺍ ِﻥ‬...
...Kini dro dënimit të All-llahut, se me të vërtetë .‫ﺏ‬

‫ﻭَﺍﺗﱠﻘﹸﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﺇﹺﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﺷﺪِﻳ ُﺪ ﺍﹾﻟ ِﻌﻘﹶﺎ ﹺ‬...
All-llahu është ndëshkues i fortë. (El-Maideh: 2).
 NË QKA DUHET MBËSHTETUR (KAPUR) MYSLIMANI?
...E kush i përmbahet fesë së All-llahut, ai pa ‫ﻁ‬

ٍ ‫ﺻﺮَﺍ‬
ِ ‫ﻱ ﹺﺇﻟﹶﻰ‬
َ ‫ﺼ ْﻢ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ ﹶﻓ ﹶﻘ ْﺪ ﻫُ ِﺪ‬
ِ ‫ َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳ ْﻌَﺘ‬...
dyshim është i udhëzuar në rrugën e drejtë.
(Ali-Imran: 101). .‫ﺴَﺘﻘِﻴ ﹴﻢ‬
ْ ‫ُﻣ‬
Dhe kapuni që të gjithë ju për litarin (fenë dhe ‫ﺤ ْﺒ ﹺﻞ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﺟﻤِﻴﻌًﺎ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ﹶﻔﺮﱠﻗﹸﻮﺍ‬
َ ‫ﺼﻤُﻮﺍ ﹺﺑ‬
ِ ‫ﻭَﺍ ْﻋَﺘ‬
Kur’anin) e All-llahut, e mos u përçani!
Përkujtojeni nimetin e All-llahut ndaj jush, kur ju ‫ﻭَﺍ ﹾﺫ ﹸﻛﺮُﻭﺍ ﹺﻧ ْﻌ َﻤ ﹶﺔ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ ﹺﺇ ﹾﺫ ﹸﻛ ْﻨُﺘ ْﻢ ﹶﺃ ْﻋﺪَﺍ ًﺀ‬
(para se ta pranonit fenë islame) ishit të
armiqësuar, e Ai i bashkoi zemrat tuaja dhe ashtu .‫ﺤُﺘ ْﻢ ﹺﺑﹺﻨ ْﻌ َﻤِﺘ ِﻪ ﹺﺇ ْﺧﻮَﺍﻧًﺎ‬
ْ ‫ﺻَﺒ‬
ْ ‫ﻒ َﺑ ْﻴ َﻦ ﹸﻗﻠﹸﻮﹺﺑ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﻓﹶﺄ‬
َ ‫ﹶﻓﹶﺄﻟﱠ‬
me dhuntinë e Tij aguat të jeni vëllezër.
(Ali-Imran: 103).
18
 GRUPI I MYSLIMANËVE QE THËRRET NË ATË QE ËSHTË E DOBISHME

DHE NDALON NGA AJO QË ËSHTË E KEQE
Nga ju le të jetë grup që thërret në atë që është e ‫ﺨ ْﻴ ﹺﺮ َﻭَﻳ ﹾﺄ ُﻣﺮُﻭ ﹶﻥ‬

َ ‫َﻭﹾﻟَﺘ ﹸﻜ ْﻦ ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ ﹸﺃﻣﱠﺔﹲ َﻳ ْﺪﻋُﻮ ﹶﻥ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﺍﹾﻟ‬
dobishme, urdhëron për punë të mbara dhe
ndalon nga e keqja. Të tillët janë ata të shpëtuarit. ‫ﻚ ُﻫ ُﻢ‬
َ ‫ﻑ َﻭَﻳ ْﻨ َﻬ ْﻮ ﹶﻥ َﻋ ﹺﻦ ﺍﹾﻟﻤُ ْﻨ ﹶﻜ ﹺﺮ َﻭﺃﹸﻭﹶﻟِﺌ‬
ِ ‫ﺑﹺﺎﹾﻟ َﻤ ْﻌﺮُﻭ‬
(Ali-Imran: 104).
.‫ﺍﹾﻟ ُﻤ ﹾﻔ ِﻠﺤُﻮ ﹶﻥ‬
 PËRSE MYSLIMANËT JANË NJERËZIT ME TË DOBISHËM (ZGJEDHUR)?
Ju jeni populli më i dobishëm, i ardhur për të ‫ﺱ َﺗ ﹾﺄ ُﻣﺮُﻭ ﹶﻥ‬

‫ﺖ ﻟِﻠﻨﱠﺎ ﹺ‬
ْ ‫ﹸﻛ ْﻨُﺘ ْﻢ َﺧ ْﻴ َﺮ ﺃﹸﻣﱠ ٍﺔ ﺃﹸ ْﺧ ﹺﺮ َﺟ‬
mirën e njerëzve, të urdhëroni për mirë, të ndaloni
nga veprat e këqija dhe të besoni në All-llahun. ‫ﻑ َﻭَﺗ ْﻨ َﻬ ْﻮ ﹶﻥ َﻋ ﹺﻦ ﺍﹾﻟﻤُ ْﻨ ﹶﻜ ﹺﺮ َﻭُﺗ ْﺆ ِﻣﻨُﻮ ﹶﻥ‬
(Ali-Imran: 110).
.‫ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ‬
 SI DUHET VEPRUAR BESIMTARI PËR T’I SHPETUAR DËNIMIT TË

ALLAHUT?
O ju besimtarë, bëni durim, bëhuni të ‫ﺻﹺﺒﺮُﻭﺍ َﻭﺻَﺎﹺﺑﺮُﻭﺍ‬

ْ ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﺍ‬
qëndrueshëm kundër armikut, rrini të përgaditur
dhe, që të shpëtoni, ruajuni dënimit të All-llahut. .‫َﻭﺭَﺍﹺﺑﻄﹸﻮﺍ ﻭَﺍﺗﱠﻘﹸﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻟ َﻌﻠﱠﻜﹸ ْﻢ ُﺗ ﹾﻔ ِﻠﺤُﻮ ﹶﻥ‬
(Ali-Imran: 200).
19
 ATA QË POSEDOJNË SJELLJE TË MIRA ?
Mirëpo këtë nuk mund ta arrijë kush, pos atyre që ‫ﺻَﺒﺮُﻭﺍ َﻭﻣَﺎ ُﻳ ﹶﻠﻘﱠﺎﻫَﺎ ﹺﺇﻟﱠﺎ‬
َ ‫َﻭﻣَﺎ ُﻳ ﹶﻠﻘﱠﺎﻫَﺎ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ‬
janë të durueshëm, dhe nuk mund ta arrijë kush,
pos atyre që kanë virtyt të lartë.(Fussilet: 35). .‫ﺫﹸﻭ َﺣﻆﱟ َﻋﻈِﻴ ﹴﻢ‬
 PËRSE MYSLIMANËT JANË POPULLI (UMETI) MË I DALLUAR?
O ju që besuat, nëse keni frikë All-llahun, Ai do të ‫ﺠ َﻌ ﹾﻞ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ‬

ْ ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﹺﺇ ﹾﻥ َﺗﺘﱠﻘﹸﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻳ‬
vërë udhëzim (në zemrat tuaja) për ju, do t’ua
mbulojë të këqijat, do t’ua falë mëkatet. All-llahu ‫ﹸﻓ ْﺮﻗﹶﺎﻧًﺎ َﻭﻳُ ﹶﻜﻔﱢ ْﺮ َﻋ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ َﺳﻴﱢﺌﹶﺎِﺗ ﹸﻜ ْﻢ َﻭَﻳ ْﻐ ِﻔ ْﺮ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ‬
është dhurues i madh.(El-Enfal: 29).
.‫ﻀ ﹺﻞ ﺍﹾﻟ َﻌﻈِﻴ ﹺﻢ‬
ْ ‫ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﺫﹸﻭ ﺍﹾﻟ ﹶﻔ‬
 KUSH BËNË JETË TE MIRË NË KËTË BOTË ?
Kush bën vepër të mirë, qoftë mashkull ose ‫َﻣ ْﻦ َﻋ ِﻤ ﹶﻞ ﺻَﺎِﻟﺤًﺎ ِﻣ ْﻦ ﹶﺫ ﹶﻛ ﹴﺮ ﹶﺃ ْﻭ ﹸﺃْﻧﺜﹶﻰ َﻭﻫُ َﻮ‬
femër, e duke qenë besimtar, Ne do t’i japim atij
një jetë të mirë (në këtë botë), e (në botën tjetër) ‫ﺠ ﹺﺰَﻳﻨﱠﻬُ ْﻢ ﹶﺃ ْﺟ َﺮ ُﻫ ْﻢ‬
ْ ‫ﺤﹺﻴَﻴﻨﱠﻪُ َﺣﻴَﺎ ﹰﺓ ﹶﻃﻴﱢَﺒ ﹰﺔ َﻭﹶﻟَﻨ‬
ْ ُ‫ُﻣ ْﺆ ِﻣﻦٌ ﹶﻓ ﹶﻠﻨ‬
do t’u japim shpërblimin më të mirë për veprat e
tyre.(En-Nahl: 97). .‫ﺴ ﹺﻦ ﻣَﺎ ﻛﹶﺎﻧُﻮﺍ َﻳ ْﻌ َﻤﻠﹸﻮ ﹶﻥ‬
َ ‫ﹺﺑﹶﺄ ْﺣ‬
 KUSH DO TA TRASHËGOJ TOKËN?

Ne e kemi shënuar në Zebur (në librat e shenjtë) ‫َﻭﹶﻟ ﹶﻘ ْﺪ ﹶﻛَﺘ ْﺒﻨَﺎ ﻓِﻲ ﺍﻟﺰﱠﺑُﻮ ﹺﺭ ِﻣ ْﻦ َﺑ ْﻌ ِﺪ ﺍﻟﺬﱢ ﹾﻛ ﹺﺮ ﹶﺃﻥﱠ‬
pas shënimit (në Lehvi Mahfudh), se me të vërtetë
tokën do ta trashëgojnë robtë e Mi të mirë. .‫ﻱ ﺍﻟﺼﱠﺎِﻟﺤُﻮ ﹶﻥ‬
َ ‫ﺽ َﻳ ﹺﺮﹸﺛﻬَﺎ ِﻋﺒَﺎ ِﺩ‬
َ ‫ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﺭ‬
(El-Enbija: 105).
20
 KUJT I TAKON ZOTËRIMI NË TOKË?

Atyre nga mesi juaj të cilët besuan dhe bënë ‫َﻭ َﻋ َﺪ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ َﻭ َﻋ ِﻤﻠﹸﻮﺍ‬
vepra të mira, All-llahu u premtoi se do t’i bëjë
zotërues në atë tokë ashtu si i pat bërë zotërues ‫ﺽ ﹶﻛﻤَﺎ‬
‫ﺨ ِﻠ ﹶﻔﻨﱠﻬُ ْﻢ ﻓِﻲ ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﺭ ﹺ‬
ْ ‫ﺴَﺘ‬
ْ ‫ﺕ ﹶﻟَﻴ‬
ِ ‫ﺍﻟﺼﱠﺎِﻟﺤَﺎ‬
ata që ishin para tyre(En-Nur: 55).
.‫ﻒ ﺍﻟﱠ ِﺬﻳ َﻦ ِﻣ ْﻦ ﹶﻗ ْﺒ ِﻠ ﹺﻬ ْﻢ‬
َ ‫ﺨ ﹶﻠ‬
ْ ‫ﺍ ْﺳَﺘ‬
 ÇFARË DO TË NDODH SIKUR T’I KTHENI SHPINËN ALLAHUT TË

MADHËRISHEM?

Ja, ju jeni ata që ftoheni për të dhënë në rrugën e ‫ﻫَﺎﹶﺃْﻧُﺘ ْﻢ َﻫ ُﺆﻟﹶﺎ ِﺀ ﺗُ ْﺪ َﻋ ْﻮ ﹶﻥ ِﻟﺘُ ْﻨ ِﻔﻘﹸﻮﺍ ﻓِﻲ َﺳﺒﹺﻴ ﹺﻞ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ‬
All-llahut (për luftë kundër armikut tuaj), e dikush
prej jush bën koprraci, e kush bën koprraci, ai bën ‫ﺨﻞﹸ َﻋ ْﻦ‬
َ ‫ﺨ ﹾﻞ ﹶﻓﹺﺈﻧﱠﻤَﺎ َﻳ ْﺒ‬
َ ‫ﺨﻞﹸ َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳ ْﺒ‬
َ ‫ﹶﻓ ِﻤ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ َﻣ ْﻦ َﻳ ْﺒ‬
kundër vetvetes, All-llahu s’ka farë nevoje, e ju
jeni të varfër (keni nevojë). Po nëse ju i ktheni ‫ﺴ ِﻪ ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﺍﹾﻟ َﻐﹺﻨﻲﱡ َﻭﹶﺃْﻧﺘُﻢُ ﺍﹾﻟ ﹸﻔ ﹶﻘﺮَﺍ ُﺀ َﻭﹺﺇ ﹾﻥ َﺗَﺘ َﻮﻟﱠﻮْﺍ‬
ِ ‫َﻧ ﹾﻔ‬
shpinën, Ai do t’ju zëvendësojë me një popull
.‫ﺴَﺘ ْﺒ ِﺪ ﹾﻝ ﹶﻗ ْﻮﻣًﺎ ﹶﻏ ْﻴ َﺮ ﹸﻛ ْﻢ ﹸﺛﻢﱠ ﻟﹶﺎ َﻳﻜﹸﻮﻧُﻮﺍ ﹶﺃ ْﻣﺜﹶﺎﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ‬
ْ ‫َﻳ‬
tjetër, që nuk do të jetë si ju (Muhammed: 38).
 A LEJOHET QË MYSLIMANI TA SHTREMBËROJ FYTYRËN PREJ

NJERËZVE?

Dhe mos shtrembëro fytyrën tënde prej ...‫ﺱ‬
‫ﺼﻌﱢ ْﺮ َﺧﺪﱠ َﻙ ﻟِﻠﻨﱠﺎ ﹺ‬
َ ‫َﻭﻟﹶﺎ ُﺗ‬
njerëzve,…. (Lukman: 18).
21
 A LEJOHET QË MYSLIMANI TË JETË ARROGANT DHE MENDJËMADH?

….mos ec nëpër tokë kryelartë, se All-llahu nuk e ‫ﺽ َﻣ َﺮﺣًﺎ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻟﹶﺎ‬
‫ﺶ ﻓِﻲ ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﺭ ﹺ‬
‫ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ْﻤ ﹺ‬...
do asnjë mendjemadh e që shumë lavdërohet.
(Lukman: 18). .‫ﺨﺘَﺎ ﹴﻝ ﹶﻓﺨُﻮ ﹴﺭ‬
ْ ‫ﺤﺐﱡ ﹸﻛﻞﱠ ُﻣ‬
ِ ‫ُﻳ‬
Ashtu që të mos dëshpëroheni tepër për atë që ju ‫ِﻟ ﹶﻜ ْﻲ ﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﺄ َﺳﻮْﺍ َﻋﻠﹶﻰ ﻣَﺎ ﻓﹶﺎَﺗ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﻔ َﺮﺣُﻮﺍ ﹺﺑﻤَﺎ‬
ka kaluar, e as të mos gëzohi tepër me atë që Ai u
ka dhënë, pse All-llahu nuk e do asnjë arrogant që .‫ﺨﺘَﺎ ﹴﻝ ﹶﻓﺨُﻮ ﹴﺭ‬
ْ ‫ﺤﺐﱡ ﹸﻛﻞﱠ ُﻣ‬
ِ ‫َﺁﺗَﺎ ﹸﻛ ْﻢ ﻭَﺍﻟﻠﱠﻪُ ﻟﹶﺎ ُﻳ‬
u lavdërohet të tjerëve.
(El-Hadid: 23).
 SI DUHET TE EC MYSLIMANI?

Dhe mos ec nëpër tokë me mburrje, pse ti as nuk ‫ﻕ‬
َ ‫ﺨ ﹺﺮ‬
ْ ‫ﻚ ﹶﻟ ْﻦ َﺗ‬
َ ‫ﺽ َﻣ َﺮﺣًﺎ ﹺﺇﻧﱠ‬
‫ﺶ ﻓِﻲ ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﺭ ﹺ‬
‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ْﻤ ﹺ‬
mund ta çashë tokën as nuk mund ta arrishë
lartësinë e maleve (El-Isra: 37). .‫ﺠﺒَﺎ ﹶﻝ ﻃﹸﻮﻟﹰﺎ‬
‫ﺽ َﻭﹶﻟ ْﻦ َﺗ ْﺒﻠﹸ ﹶﻎ ﺍﹾﻟ ﹺ‬
َ ‫ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﺭ‬
Të jesh i matur në ecjen tënde (Lukman: 19). .‫ﻚ‬

َ ‫ﺸﹺﻴ‬
ْ ‫ﺼ ْﺪ ﻓِﻲ َﻣ‬
ِ ‫ﻭَﺍ ﹾﻗ‬
 SI DUHET TË FLAS MYSLIMANI?

….ule zërin tënd, se zëri më i egër është zëri i ‫ﺕ‬
ِ ‫ﺻﻮَﺍ‬
ْ ‫ﻚ ﹺﺇﻥﱠ ﹶﺃْﻧ ﹶﻜ َﺮ ﺍﹾﻟﹶﺄ‬
َ ‫ﺻ ْﻮِﺗ‬
َ ‫ﺾ ِﻣ ْﻦ‬
ْ ‫ﻀ‬
ُ ‫ﻭَﺍ ﹾﻏ‬...
gomarit. (Lukman: 19).
.‫ﲑ‬
‫ﺤ ِﻤ ﹺ‬
َ ‫ﺼ ْﻮﺕُ ﺍﹾﻟ‬
َ ‫ﹶﻟ‬
22
 PËR ATA TE CILËT OFENDOJNË DHE PËRQESHIN

Mjerë për secilin që ofendon e përqesh (njerëzit) .‫َﻭْﻳﻞﹲ ِﻟ ﹸﻜﻞﱢ ﻫُ َﻤ َﺰ ٍﺓ ﻟﹸ َﻤ َﺰ ٍﺓ‬
(El-Humeze:1).
 PËR ATA TË CILËT TALLËN DHE PËRQESHIN

O ju që besuat, nuk bën të tallet një popull me një ‫ﺨ ْﺮ ﻗﹶﻮﻡٌ ِﻣ ْﻦ ﹶﻗ ْﻮ ﹴﻡ‬
َ‫ﺴ‬
ْ ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﻟﹶﺎ َﻳ‬
popull tjetër, meqë të përqeshurit mund të jenë
më të mirë nga ata të cilët përqeshin dikë tjetër, e ‫َﻋﺴَﻰ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳﻜﹸﻮﻧُﻮﺍ َﺧ ْﻴﺮًﺍ ِﻣ ْﻨ ُﻬ ْﻢ َﻭﻟﹶﺎ ﹺﻧﺴَﺎﺀٌ ِﻣ ْﻦ‬
as gratë me gratë e tjera, sepse mund të ndodhë
që gratë e tjera të jenë më të mira se ato që ‫ﹺﻧﺴَﺎ ٍﺀ َﻋﺴَﻰ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳ ﹸﻜﻦﱠ َﺧ ْﻴﺮًﺍ ِﻣ ْﻨ ُﻬﻦﱠ‬
përqeshin (duke e nënçmuar njëri-tjetrin)
(El-Huxhurat: 11).
 PËR ATA TË CILËT ETIKETOJNË NJERI TJETRIN ME EMRA (LLAGAPE) TË

SHËMTUAR

…dhe mos etiketoni njëri-tjetrin me llagape. Pas ‫ﺏ‬
‫ﺴﻜﹸ ْﻢ َﻭﻟﹶﺎ َﺗﻨَﺎَﺑﺰُﻭﺍ ﺑﹺﺎﹾﻟﹶﺄﹾﻟﻘﹶﺎ ﹺ‬
َ ‫ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﻠ ِﻤﺰُﻭﺍ ﹶﺃْﻧﻔﹸ‬...
besimit është keq të përhapet llagapi i keq. E ata
që nuk pendohen, janë mizorë. (El-Huxhurat: 11). ‫ﻕ َﺑ ْﻌ َﺪ ﺍﹾﻟﹺﺈﳝَﺎ ِﻥ َﻭ َﻣ ْﻦ ﹶﻟ ْﻢ‬
ُ ‫ﺴﻮ‬
ُ ‫ﺲ ﺍﻟِﺎ ْﺳ ُﻢ ﺍﹾﻟ ﹸﻔ‬
َ ‫ﹺﺑ ﹾﺌ‬
.‫ﻚ ُﻫ ُﻢ ﺍﻟﻈﱠﺎِﻟﻤُﻮ ﹶﻥ‬

َ ‫ﺐ ﹶﻓﺄﹸﻭﹶﻟِﺌ‬
ْ ‫َﻳُﺘ‬
23
 PËR ATA TË CILËT PERGJOJNË NJËRI-TJETRIN DHE SPIUNOJNË

…..dhe mos hulumtoni për zbulimin e të metave të ‫ﺐ َﺑ ْﻌﻀُﻜﹸ ْﻢ َﺑ ْﻌﻀًﺎ‬
ْ ‫ﺠﺴﱠﺴُﻮﺍ َﻭﻟﹶﺎ َﻳ ْﻐَﺘ‬
َ ‫ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ‬...
njëri-tjetrit, dhe mos përgjoni njëri-tjetrin; a mos
ndonjëri prej jush dëshiron të hajë mishin e vëllait ‫ﺤ َﻢ ﹶﺃﺧِﻴ ِﻪ َﻣ ْﻴﺘًﺎ‬
ْ ‫ﺤﺐﱡ ﹶﺃ َﺣﺪُﻛﹸ ْﻢ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳ ﹾﺄﻛﹸ ﹶﻞ ﹶﻟ‬
ِ ُ‫ﹶﺃﻳ‬
të vet të vdekur? Atë pra e urreni! Kini frikë nga
ndëshkimi i All-llahut, e All-llahu është mëshirues, .ٌ‫ﹶﻓ ﹶﻜ ﹺﺮ ْﻫُﺘﻤُﻮ ُﻩ ﻭَﺍﺗﱠﻘﹸﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﺗﻮﱠﺍﺏٌ َﺭﺣِﻴﻢ‬
Ai pranon shumë pendimin.(El-Huxhurat: 12).
 KUR LEJOHET QË MYSLIMANI TË FLAS PARA MASËS ME SHPREHJE TË

KËQIJA?

All-llahu nuk do publikimin e shprehjeve të këqia ‫ﺠ ْﻬ َﺮ ﺑﹺﺎﻟﺴﱡﻮ ِﺀ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟ ﹶﻘ ْﻮ ﹺﻝ ﹺﺇﻟﱠﺎ‬
َ ‫ﺤﺐﱡ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﺍﹾﻟ‬
ِ ‫ﻟﹶﺎ ُﻳ‬
përveç (publikimit) të atij që i është bërë padrejt.
All-llahu është dëgjues, i dijshëm. ‫َﻣ ْﻦ ﻇﹸ ِﻠ َﻢ َﻭﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﺳﻤِﻴﻌًﺎ َﻋﻠِﻴﻤًﺎ‬
(En-Nisa: 148).
 A LEJOHET QË MYSLIMANI TË SHTROJ PYETJE PA PASUR NEVOJË?

O ju që besuat, mos pyetni për sende që nëse u ‫ﺴﹶﺄﻟﹸﻮﺍ َﻋ ْﻦ ﹶﺃ ْﺷﻴَﺎ َﺀ ﹺﺇ ﹾﻥ‬
ْ ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﻟﹶﺎ َﺗ‬
thuhet ajo (pyetja) haptazi, ju vjen keq juve
(El-Maideh: 101). .‫ﺴ ْﺆ ﹸﻛ ْﻢ‬
ُ ‫ﺗُ ْﺒ َﺪ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﺗ‬
24
 KUR LEJOHET BISEDA E FSHEHTË DHE KUR NDALOHET?

O ju që keni besuar, kur bisedoni mes vete ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﹺﺇﺫﹶﺍ َﺗﻨَﺎ َﺟ ْﻴُﺘ ْﻢ ﹶﻓﻠﹶﺎ َﺗَﺘﻨَﺎ َﺟﻮْﺍ‬
fshehurazi, mos bisedoni për çka është mëkat,
armiqësi dhe kundërshti ndaj pejgamberit, por ‫ﺼَﻴ ِﺔ ﺍﻟﺮﱠﺳُﻮ ﹺﻝ َﻭَﺗﻨَﺎ َﺟﻮْﺍ‬
ِ ‫ﺑﹺﺎﹾﻟﹺﺈﹾﺛ ﹺﻢ ﻭَﺍﹾﻟ ُﻌ ْﺪﻭَﺍ ِﻥ َﻭ َﻣ ْﻌ‬
bisedoni për punë të ndershme e të matura dhe
kini frikën All-llahut, te i cili do të tuboheni! ‫ﺑﹺﺎﹾﻟﹺﺒﺮﱢ ﻭَﺍﻟﺘﱠ ﹾﻘﻮَﻯ ﻭَﺍﺗﱠﻘﹸﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﺍﻟﱠﺬِﻱ ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ِﻪ‬
(El-Muxhadeleh: 9).
.‫ﺸﺮُﻭ ﹶﻥ‬
َ‫ﺤ‬ْ ‫ُﺗ‬
Bisedën e fshehtë e nxit vetëm djalli për t’i ‫ﺤﺰُ ﹶﻥ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ‬
ْ ‫ﺠﻮَﻯ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﺸﱠ ْﻴﻄﹶﺎ ِﻥ ِﻟَﻴ‬
ْ ‫ﹺﺇﻧﱠﻤَﺎ ﺍﻟﻨﱠ‬
shqetësuar ata që besuan, ndonëse ajo nuk mund
t’i dëmtojë ata fare pa dëshirën e All-llahut, andaj ‫ﺲ ﹺﺑﻀَﺎﺭﱢ ِﻫ ْﻢ َﺷ ْﻴﺌﹰﺎ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﹺﺑﹺﺈ ﹾﺫ ِﻥ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ‬
َ ‫َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ َﻭﹶﻟ ْﻴ‬
vetëm All-llahut le t’i mbështeten besimtarët!
(El-Muxhadeleh: 10). .‫َﻭ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹶﻓ ﹾﻠَﻴَﺘ َﻮﻛﱠ ﹺﻞ ﺍﹾﻟ ُﻤ ْﺆ ِﻣﻨُﻮ ﹶﻥ‬
 PËRSE BESIMTARI DUHET LARGUAR NGA DYSHIMET?

O ju që keni besuar, largohuni prej dyshimeve të ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﺍ ْﺟَﺘﹺﻨﺒُﻮﺍ ﹶﻛِﺜﲑًﺍ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﻈﱠﻦﱢ‬
shumta, meqë disa dyshime janë mëkat
(El-Huxhurat: 12). ٌ‫ﺾ ﺍﻟﻈﱠﻦﱢ ﹺﺇﹾﺛﻢ‬
َ ‫ﹺﺇﻥﱠ َﺑ ْﻌ‬
 ÇFARË DO TË NDODHË ME ATA QË FYEJNË BESIMTARËT DHE

BESIMTARET?

E ata që fyejnë besimtarët dhe besimtaret, për ‫ﺕ ﹺﺑ َﻐ ْﻴ ﹺﺮ ﻣَﺎ‬
ِ ‫ﲔ ﻭَﺍﹾﻟ ُﻤ ْﺆ ِﻣﻨَﺎ‬
َ ‫ﻭَﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ُﻳ ْﺆﺫﹸﻭ ﹶﻥ ﺍﹾﻟﻤُ ْﺆ ِﻣﹺﻨ‬
çka ata nuk janë fajtorë, ata kanë ngarkuar veten
me një mëkat shumë të madh. ‫ﺴﺒُﻮﺍ ﹶﻓ ﹶﻘ ِﺪ ﺍ ْﺣَﺘ َﻤﻠﹸﻮﺍ ُﺑ ْﻬﺘَﺎﻧًﺎ َﻭﹺﺇﹾﺛﻤًﺎ ُﻣﺒﹺﻴﻨًﺎ‬
َ ‫ﺍ ﹾﻛَﺘ‬
(El-Ahzab: 58).
25
 ÇFARË ËSHTË REZULTATI I ATIJ QË GABIMIN E VETËVETES IA HUDH TË

PAFAJSHMIT?

Kush bën ndonjë gabim ose mëkat, e pastaj atë ia ‫ﺐ َﺧﻄِﻴﹶﺌ ﹰﺔ ﹶﺃ ْﻭ ﹺﺇﹾﺛﻤًﺎ ﹸﺛﻢﱠ َﻳ ْﺮ ﹺﻡ ﺑﹺ ِﻪ َﺑﺮﹺﻳﺌﹰﺎ‬
ْ ‫ﺴ‬
ِ ‫َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳ ﹾﻜ‬
hudh një të pafajshmit, ai ngarkohet me një shpifje
e me një mëkat të hapët (En-Nisa: 112). .‫ﹶﻓ ﹶﻘ ِﺪ ﺍ ْﺣَﺘ َﻤ ﹶﻞ ُﺑ ْﻬﺘَﺎﻧًﺎ َﻭﹺﺇﹾﺛﻤًﺎ ُﻣﺒﹺﻴﻨًﺎ‬
 RUAJTJA E BESIMTARIT NGA MEKATËT E HAPTA DHE ATO TË

FSHEHTA?

…të mos u afroheni mëkateve të hapta apo të ‫ﺶ ﻣَﺎ ﹶﻇ َﻬ َﺮ ِﻣ ْﻨﻬَﺎ َﻭﻣَﺎ‬
َ ‫ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﻘ َﺮﺑُﻮﺍ ﺍﹾﻟ ﹶﻔﻮَﺍ ِﺣ‬...
fshehta,..(El-En’am: 151).
...‫َﺑ ﹶﻄ َﻦ‬
 SI DUHET SILLUR BESIMTARI KUR TE KALON PRANË TË KEQËS?

...dhe kur (rastësisht) kalojnë pranë të keqes, ‫َﻭﹺﺇﺫﹶﺍ َﻣﺮﱡﻭﺍ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ْﻐ ﹺﻮ َﻣﺮﱡﻭﺍ ِﻛﺮَﺍﻣًﺎ‬
kalojnë duke e ruajtur karakterin e vet.
(El-Furkan: 72).
 SI DUHET SILLUR ME TË PADITURIN - INJORANTIN?

Ti (Muhammed) merre të lehtën, urdhero për mirë ‫ﺽ َﻋ ﹺﻦ‬
ْ ‫ﻑ َﻭﹶﺃ ْﻋ ﹺﺮ‬
ِ ‫ﺧُ ِﺬ ﺍﹾﻟ َﻌ ﹾﻔ َﻮ َﻭﹾﺃ ُﻣ ْﺮ ﺑﹺﺎﹾﻟ ُﻌ ْﺮ‬
dhe hiqu prej të padijshmëve. (El-A’raf: 199).
.‫ﲔ‬
َ ‫ﺍﹾﻟﺠَﺎ ِﻫ ِﻠ‬
26
 SI DUHET SILLUR NDAJ INJORANTËVE (XHAHILËVE) KUR NEVE NA

DREJTOHEN ME FJALË?

E robërit e Zotit janë ata që ecin nëpër tokë të ‫ﺽ‬
‫َﻭ ِﻋﺒَﺎ ُﺩ ﺍﻟﺮﱠ ْﺣ َﻤ ﹺﻦ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﻳ ْﻤﺸُﻮ ﹶﻥ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﺭ ﹺ‬
qetë, e kur atyre me fjalë u drejtohen injorantët,
ata thonë: “Paqe!” (El-Furkan: 63). .‫َﻫ ْﻮﻧًﺎ َﻭﹺﺇﺫﹶﺍ ﺧَﺎ ﹶﻃَﺒﻬُﻢُ ﺍﹾﻟﺠَﺎ ِﻫﻠﹸﻮ ﹶﻥ ﻗﹶﺎﻟﹸﻮﺍ َﺳﻠﹶﺎﻣًﺎ‬
 A LEJOHET QË MYSLIMANI TË INVOLVOHET NË GJËRA PËR TË CILAT

NUK POSEDON NJOHURI?

Mos iu qas asaj për të cilën nuk ke njohuri, pse të ‫ﻚ ﹺﺑ ِﻪ ِﻋ ﹾﻠﻢٌ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﺴﱠ ْﻤ َﻊ‬
َ ‫ﺲ ﹶﻟ‬
َ ‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﻘﻒُ ﻣَﺎ ﹶﻟ ْﻴ‬
dëgjuarit, të pamurit dhe zemra, për të gjitha këto
ka përgjegjësi. (El-Isra: 36). ُ‫ﻚ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ َﻋ ْﻨﻪ‬
َ ‫ﺼ َﺮ ﻭَﺍﹾﻟ ﹸﻔﺆَﺍ َﺩ ﹸﻛ ﱡﻞ ﺃﹸﻭﹶﻟِﺌ‬
َ ‫ﻭَﺍﹾﻟَﺒ‬
.‫ﺴﺌﹸﻮﻟﹰﺎ‬
ْ ‫َﻣ‬
 ÇKA DUHET BËRË BESIMTARI KUR TË DEGJON NDONJË LAJM?

O ju që keni besuar, nëse ndonjë i ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﹺﺇ ﹾﻥ ﺟَﺎ َﺀ ﹸﻛ ْﻢ ﻓﹶﺎ ِﺳﻖٌ ﹺﺑَﻨَﺒٍﺄ‬
pandërgjegjshëm u sjell ndonjë lajm, ju
shqyrtojeni mirë, ashtu që të mos e goditni ndonjë ‫ﺼﹺﺒﺤُﻮﺍ‬
ْ ُ‫ﺠﻬَﺎﹶﻟ ٍﺔ ﹶﻓﺘ‬
َ ‫ﹶﻓَﺘَﺒﻴﱠﻨُﻮﺍ ﹶﺃ ﹾﻥ ُﺗﺼِﻴﺒُﻮﺍ ﹶﻗ ْﻮﻣًﺎ ﹺﺑ‬
popull pa e ditur realitetin, e pastaj të pendoheni
për atë që keni bërë. (El-Huxhurat: 6). .‫ﲔ‬
َ ‫َﻋﻠﹶﻰ ﻣَﺎ ﹶﻓ َﻌ ﹾﻠُﺘ ْﻢ ﻧَﺎ ِﺩ ِﻣ‬
27
 SI DUHET TË SILLEMI ME ATA QË NA OFROJNË PAQE?

Përpos atyre që srtehohen te një popull, me të ‫ﺠﺪُﻭ ﹶﻥ َﺁ َﺧﺮﹺﻳ َﻦ ﻳُﺮﹺﻳﺪُﻭ ﹶﻥ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳ ﹾﺄ َﻣﻨُﻮ ﹸﻛ ْﻢ‬
‫َﺳَﺘ ﹺ‬
cilin keni marrveshje, dhe përpos atyre që vijnë te
ju, e u vjen rëndë të luftojnë kundër jush ose ‫َﻭَﻳ ﹾﺄ َﻣﻨُﻮﺍ ﹶﻗ ْﻮ َﻣ ُﻬ ْﻢ ﹸﻛﻞﱠ ﻣَﺎ ُﺭﺩﱡﻭﺍ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﺍﹾﻟ ِﻔ ْﺘَﻨ ِﺔ‬
kundër popullit të vet. Sikur All-llahu të donte do
t’ju jepte atyre fuqi e pushtet mbi ju dhe do t’ju ُ‫ﺃﹸ ْﺭ ِﻛﺴُﻮﺍ ﻓِﻴﻬَﺎ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﹶﻟ ْﻢ َﻳ ْﻌَﺘ ﹺﺰﻟﹸﻮ ﹸﻛ ْﻢ َﻭﻳُ ﹾﻠﻘﹸﻮﺍ ﹺﺇﹶﻟ ْﻴﻜﹸﻢ‬
luftonin. Në qoftë se ata tërhiqen prej jush, nuk ju
‫ﺨﺬﹸﻭ ُﻫ ْﻢ ﻭَﺍ ﹾﻗُﺘﻠﹸﻮ ُﻫ ْﻢ‬
ُ ‫ﺍﻟﺴﱠ ﹶﻠ َﻢ َﻭَﻳﻜﹸﻔﱡﻮﺍ ﹶﺃْﻳ ِﺪَﻳﻬُ ْﻢ ﹶﻓ‬
luftojnë dhe ju ofrojnë paqe, atëherë All-llahu nuk
ju lejon rrugë (luftë) kundër tyre. (En-Nisa: 90).
‫َﺣ ْﻴﺚﹸ ﹶﺛ ِﻘ ﹾﻔﺘُﻤُﻮ ُﻫ ْﻢ َﻭﺃﹸﻭﹶﻟِﺌﻜﹸ ْﻢ َﺟ َﻌ ﹾﻠﻨَﺎ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬ ْﻢ‬
.‫ُﺳ ﹾﻠﻄﹶﺎﻧًﺎ ُﻣﺒﹺﻴﻨًﺎ‬
 ÇKA DUHET TË VEPROJ MYSLIMANI KUR DËGJON SE FJALËT E

ALLAHUT MOHOHËN DHE ME TO BËHET HAJGARE?

Juve u është shpallur në librin (Kur’anin) që, kur të ‫ﺏ ﹶﺃ ﹾﻥ ﹺﺇﺫﹶﺍ َﺳ ِﻤ ْﻌُﺘ ْﻢ‬
‫َﻭ ﹶﻗ ْﺪ َﻧﺰﱠ ﹶﻝ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ ﻓِﻲ ﺍﹾﻟ ِﻜﺘَﺎ ﹺ‬
dëgjoni se po mohohet Kur’ani i All-llahut dhe po
bëhet tallje me të, mos rrini me ata derisa të mos ‫ﺴَﺘ ْﻬ َﺰﺃﹸ ﹺﺑﻬَﺎ ﹶﻓﻠﹶﺎ َﺗ ﹾﻘﻌُﺪُﻭﺍ‬
ْ ُ‫ﺕ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﻳُ ﹾﻜ ﹶﻔﺮُ ﹺﺑﻬَﺎ َﻭﻳ‬
ِ ‫َﺁﻳَﺎ‬
hyjnë në bisedë tjetër. Përndyshe, ju do të jeni si
ata.(En-Nisa: 140). ‫ﺚ ﹶﻏ ْﻴ ﹺﺮ ِﻩ ﹺﺇﻧﱠ ﹸﻜ ْﻢ‬
ٍ ‫َﻣ َﻌﻬُ ْﻢ َﺣﺘﱠﻰ َﻳﺨُﻮﺿُﻮﺍ ﻓِﻲ َﺣﺪِﻳ‬
.‫ﹺﺇﺫﹰﺍ ِﻣ ﹾﺜﻠﹸﻬُ ْﻢ‬
28
 MORALI DHE SJELLJET E MIRA NË TUBIMËT E MUSLIMANËVE

(MEXHLISE)?

O ju që besuat, kur t’ju thuhet: zgjerohuni (bëni ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﹺﺇﺫﹶﺍ ﻗِﻴ ﹶﻞ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﺗ ﹶﻔﺴﱠﺤُﻮﺍ ﻓِﻲ‬
vend) në vend ndeje, zgjerohuni, se All-llahu bën
zgjerim për ju, e kur t’ju thuhet: ngrihuni! Atëherë ‫ﺢ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹺﺇﺫﹶﺍ‬
‫ﺴﹺ‬َ ‫ﺴﺤُﻮﺍ َﻳ ﹾﻔ‬
َ ‫ﺲ ﻓﹶﺎ ﹾﻓ‬
‫ﺍﹾﻟ َﻤﺠَﺎِﻟ ﹺ‬
ju ngrihuni, All-llahu i lartëson ata që besuan prej
jush, i lartëson në shkallë të lartë ata të cilëve u ‫ﺸﺰُﻭﺍ َﻳ ْﺮ ﹶﻓ ﹺﻊ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ‬
ُ ‫ﺸﺰُﻭﺍ ﻓﹶﺎْﻧ‬
ُ ‫ﻗِﻴ ﹶﻞ ﺍْﻧ‬
është dhënë dituri. All-llahu është i njohur mirë me
‫ﺕ ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹺﺑﻤَﺎ‬
ٍ ‫ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ ﻭَﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﺃﹸﻭﺗُﻮﺍ ﺍﹾﻟ ِﻌ ﹾﻠ َﻢ َﺩ َﺭﺟَﺎ‬
atë që punoni.(El-Muxhadeleh: 11).
.ٌ‫َﺗ ْﻌ َﻤﻠﹸﻮ ﹶﻥ َﺧﹺﺒﲑ‬
Dhe rrobat tua pastroi! (El-Muddeththir: 4). .‫ﻚ ﹶﻓ ﹶﻄﻬﱢ ْﺮ‬

َ ‫َﻭِﺛﻴَﺎَﺑ‬
Dhe të keqes së ndyrë largohu (El-Muddeththir: 5). .‫ﺠ ْﺮ‬

ُ ‫ﻭَﺍﻟﺮﱡ ْﺟ َﺰ ﻓﹶﺎ ْﻫ‬
 CILA ËSHTË METODOLOGJIA E THIRRJËS NË ISLAM?

Ti (Muhammed) thirr për në rrugën e Zotit tënd me ‫ﺤ ﹾﻜ َﻤ ِﺔ ﻭَﺍﹾﻟ َﻤ ْﻮ ِﻋ ﹶﻈ ِﺔ‬
ِ ‫ﻚ ﺑﹺﺎﹾﻟ‬
َ ‫ﻉ ﹺﺇﻟﹶﻰ َﺳﺒﹺﻴ ﹺﻞ َﺭﺑﱢ‬
ُ ‫ﺍ ْﺩ‬
urtësi e këshillë të mirë dhe polemizo me ata
(kundërshtarët) me atë mënyrë që është më e ...ُ‫ﺴﻦ‬
َ ‫ﺴَﻨ ِﺔ َﻭﺟَﺎ ِﺩﹾﻟ ُﻬ ْﻢ ﺑﹺﺎﻟﱠﺘِﻲ ِﻫ َﻲ ﹶﺃ ْﺣ‬
َ‫ﺤ‬َ ‫ﺍﹾﻟ‬
mira….(En-Nahl: 125).
29
 CILA ËSHTË PËRSHËNDETJA ISLAME?

….Kur të hyni në ndonjë shtëpi përshëndetni (ata ‫ﺴﻜﹸ ْﻢ‬
ِ ‫ﺴﻠﱢﻤُﻮﺍ َﻋﻠﹶﻰ ﹶﺃْﻧﻔﹸ‬
َ ‫ ﹶﻓﹺﺈﺫﹶﺍ َﺩ َﺧ ﹾﻠُﺘ ْﻢ ُﺑﻴُﻮﺗًﺎ ﹶﻓ‬...
që janë në to) me një përshëndetje të caktuar nga
All-llahu (me selamun alejkum) që është e bekuar ُ‫ﻚ ﻳَُﺒﻴﱢﻦ‬
َ ‫ﺤﻴﱠ ﹰﺔ ِﻣ ْﻦ ِﻋ ْﻨ ِﺪ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ُﻣﺒَﺎ َﺭ ﹶﻛ ﹰﺔ ﹶﻃﻴﱢَﺒ ﹰﺔ ﹶﻛ ﹶﺬِﻟ‬
ِ ‫َﺗ‬
dhe e këndshme. Kështu All-llahu ua sqaron
argumentet që t’i kuptoni. (En-Nur: 61). .‫ﺕ ﹶﻟ َﻌﻠﱠ ﹸﻜ ْﻢ َﺗ ْﻌ ِﻘﻠﹸﻮ ﹶﻥ‬
ِ ‫ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹶﻟﻜﹸﻢُ ﺍﹾﻟ َﺂﻳَﺎ‬
 SI DUHET KTHYER PËRSHËNDETJA ISLAME?

Kur përshëndeteni me ndonjë përshëndetje, ju ‫ﺴ َﻦ ِﻣ ْﻨﻬَﺎ ﹶﺃ ْﻭ‬
َ ‫ﺤﻴﱡﻮﺍ ﹺﺑﹶﺄ ْﺣ‬
َ ‫ﺤﻴﱠ ٍﺔ ﹶﻓ‬
ِ ‫َﻭﹺﺇﺫﹶﺍ ُﺣﻴﱢﻴُﺘ ْﻢ ﹺﺑَﺘ‬
ktheni përshëhdetje edhe më të mirë, ose kthejeni
ashtu. All-llahu llogarit për çdo send.(En-Nisa: 86). .‫ُﺭﺩﱡﻭﻫَﺎ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ َﻋﻠﹶﻰ ﹸﻛﻞﱢ َﺷ ْﻲ ٍﺀ َﺣﺴِﻴﺒًﺎ‬
 TË PËRMENDURIT E FJALËS “NE DASHTË ALLAHU”?

Dhe mos thuaj kurrsesi për ndonjë çështje: “Unë .‫ﻚ ﹶﻏﺪًﺍ‬
َ ‫ﺸ ْﻲ ٍﺀ ﹺﺇﻧﱢﻲ ﻓﹶﺎ ِﻋﻞﹲ ﹶﺫِﻟ‬
َ ‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗﻘﹸﻮﹶﻟﻦﱠ ِﻟ‬
do ta bëj këtë nesër!” (El-Kehf: 23).
Vetëm (nëse i shton): “Në dashtë All-llahu!” E kur ‫ﺖ‬

َ ‫ﻚ ﹺﺇﺫﹶﺍ َﻧﺴِﻴ‬
َ ‫ﹺﺇﻟﱠﺎ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳﺸَﺎ َﺀ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﻭَﺍ ﹾﺫ ﹸﻛ ْﺮ َﺭﺑﱠ‬
të harrosh, përmende Zotin tënd dhe thuaj:
“Shpresohet se Zoti im do të më japë udhëzim ‫ﺏ ِﻣ ْﻦ َﻫﺬﹶﺍ‬
َ ‫َﻭ ﹸﻗ ﹾﻞ َﻋﺴَﻰ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳ ْﻬ ِﺪَﻳ ﹺﻦ َﺭﺑﱢﻲ ِﻟﹶﺄ ﹾﻗ َﺮ‬
edhe më të afërt prej këtij (të as-habi kehfit)”.
(El-Kehf: 24). .‫َﺭ َﺷﺪًﺍ‬
30
 SI DUHET SILLUR MYSLIMANI ME TË PADREJTIN, TË KEQIN-

ZULLUMQARIN?

Edhe ata që kur i godet e padrejta, i kundërvihen. .‫ﺼﺮُﻭ ﹶﻥ‬
ِ ‫ﻭَﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﹺﺇﺫﹶﺍ ﹶﺃﺻَﺎَﺑﻬُﻢُ ﺍﹾﻟَﺒ ْﻐ ُﻲ ُﻫ ْﻢ َﻳ ْﻨَﺘ‬
(Esh-Shura: 39).
Ndëshkimi i të keqes bëhet me një të keqe në të ‫ﺢ‬

َ ‫ﺻ ﹶﻠ‬
ْ ‫َﻭ َﺟﺰَﺍ ُﺀ َﺳﻴﱢﹶﺌ ٍﺔ َﺳﻴﱢﹶﺌﺔﹲ ِﻣ ﹾﺜ ﹸﻠﻬَﺎ ﹶﻓ َﻤ ْﻦ َﻋﻔﹶﺎ َﻭﹶﺃ‬
njëjtën masë, e kush fal e bën pajtim, shpërblimi i
tij është tek All-llahu. Vërtet, Ai nuk i do .‫ﲔ‬
َ ‫ﺤﺐﱡ ﺍﻟﻈﱠﺎِﻟ ِﻤ‬
ِ ‫ﹶﻓﹶﺄ ْﺟﺮُﻩُ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹺﺇﻧﱠﻪُ ﻟﹶﺎ ُﻳ‬
zullumqarët.(Esh-Shura: 40).
Nuk është e barabartë e mira dhe e keqja. Andaj, ‫ﺴَﻨﺔﹸ َﻭﻟﹶﺎ ﺍﻟﺴﱠﻴﱢﹶﺌ ﹸﺔ ﺍ ْﺩ ﹶﻓ ْﻊ ﺑﹺﺎﻟﱠﺘِﻲ‬
َ‫ﺤ‬َ ‫ﺴَﺘﻮﹺﻱ ﺍﹾﻟ‬
ْ ‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗ‬
(të keqen) ktheje në mënyrën më të mirë, se
atëherë ai, me të cilin kishit njëfarë armiqësie, do ‫ﻚ َﻭَﺑ ْﻴَﻨﻪُ َﻋﺪَﺍ َﻭﺓﹲ‬
َ ‫ﺴﻦُ ﹶﻓﹺﺈﺫﹶﺍ ﺍﻟﱠﺬِﻱ َﺑ ْﻴَﻨ‬
َ ‫ِﻫ َﻲ ﹶﺃ ْﺣ‬
të bëhet mik i afërt. (Fussilet: 34).
.ٌ‫ﹶﻛﹶﺄﻧﱠﻪُ َﻭِﻟﻲﱞ َﺣﻤِﻴﻢ‬
Nëse publikoni ndonjë të mirë ose e fshihni atë, ‫ﺨﻔﹸﻮ ُﻩ ﹶﺃ ْﻭ َﺗ ْﻌﻔﹸﻮﺍ َﻋ ْﻦ ﺳُﻮ ٍﺀ‬
ْ ‫ﹺﺇ ﹾﻥ ُﺗ ْﺒﺪُﻭﺍ َﺧ ْﻴﺮًﺍ ﹶﺃ ْﻭ ُﺗ‬
ose i falni ndonjë të keqe (dikujt), All-llahu i
plotfuqishëm falë shumë. (En-Nisa: 149). .‫ﺍ ﹶﻗﺪِﻳﺮًﺍ‬‫ﹶﻓﹺﺈﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ َﻋ ﹸﻔﻮ‬
Kush bën durim dhe fal, s’ka dyshim se ajo është .‫ﻚ ﹶﻟ ِﻤ ْﻦ َﻋ ْﺰ ﹺﻡ ﺍﹾﻟﹸﺄﻣُﻮ ﹺﺭ‬
َ ‫ﺻَﺒ َﺮ َﻭ ﹶﻏ ﹶﻔ َﺮ ﹺﺇﻥﱠ ﹶﺫِﻟ‬
َ ‫َﻭﹶﻟ َﻤ ْﻦ‬
virtyti më i lartë (i lavdishëm). (Esh-Shura: 43).
31
 SHPËRBLIMI I KEQBËRËSVE (ATYRE QË BËJNË VEPRA TË

SHËMTUARA)?

Kush bën ndonjë të keqe ose e ngarkon veten, ‫ﺴَﺘ ْﻐ ِﻔ ﹺﺮ‬
ْ َ‫ﺴﻪُ ﹸﺛﻢﱠ ﻳ‬
َ ‫َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳ ْﻌ َﻤ ﹾﻞ ﺳُﻮﺀًﺍ ﹶﺃ ْﻭ َﻳ ﹾﻈ ِﻠ ْﻢ َﻧ ﹾﻔ‬
pastaj kërkon falje te All-llahu, ai e gjen All-llahun
falës dhe mëshirues. (En-Nisa: 110). .‫ﺠ ِﺪ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻏﻔﹸﻮﺭًﺍ َﺭﺣِﻴﻤًﺎ‬
‫ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻳ ﹺ‬
Kush bën ndonjë mëkat, ai ka ngarkuar vetveten. ‫ﺴ ِﻪ‬

ِ ‫ﺴﺒُﻪُ َﻋﻠﹶﻰ َﻧ ﹾﻔ‬
ِ ‫ﺐ ﹺﺇﹾﺛﻤًﺎ ﹶﻓﹺﺈﻧﱠﻤَﺎ َﻳ ﹾﻜ‬
ْ ‫ﺴ‬
ِ ‫َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳ ﹾﻜ‬
All-llahu i di hollësitë, është gjykatës i drejtë.
(En-Nisa: 111). .‫َﻭﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﻋﻠِﻴ ًﻤﺎ َﺣﻜِﻴﻤًﺎ‬
Thuaj: “ A të kërkojë Zot pos All-llahut, e Ai është ُ‫ﺲ ﹺﺇﻟﱠﺎ َﻋ ﹶﻠ ْﻴﻬَﺎ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ﹺﺰﺭ‬
‫ﺴﺐُ ﹸﻛ ﱡﻞ َﻧ ﹾﻔ ﹴ‬
ِ ‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﻜ‬
Zot i çdo sendi (ekzistues) dhe dëmi i secilit
person është kundër vetes. Askush nuk do ta ‫ﻭَﺍ ﹺﺯ َﺭﺓﹲ ﹺﻭ ْﺯ َﺭ ﹸﺃ ْﺧﺮَﻯ ﹸﺛﻢﱠ ﹺﺇﻟﹶﻰ َﺭﺑﱢ ﹸﻜ ْﻢ َﻣ ْﺮ ﹺﺟﻌُﻜﹸ ْﻢ‬
bartë barrën e tjetrit. Mandej, kthimi juaj është te
Zoti juaj; e Ai ju njofton për atë që përçaheshit. .‫ﺨَﺘ ِﻠﻔﹸﻮ ﹶﻥ‬
ْ ‫ﹶﻓﻴَُﻨﺒﱢﺌﹸﻜﹸ ْﻢ ﹺﺑﻤَﺎ ﹸﻛ ْﻨُﺘ ْﻢ ﻓِﻴ ِﻪ َﺗ‬
(El-En’am: 164).
 A LEJOHET KOPRRACIA NË ISLAM?

Dhe mos e bën dorën tënde të lidhur për qafe ‫ﻚ َﻭﻟﹶﺎ‬
َ ‫ﺠ َﻌ ﹾﻞ َﻳ َﺪ َﻙ َﻣ ْﻐﻠﹸﻮﹶﻟ ﹰﺔ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﻋُﻨُ ِﻘ‬
ْ ‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗ‬
(mos u bë koprrac), e as mos e shtrij në tërësi, e
të mbetesh i qortuar dhe duarthatë (nga ‫ﺤﺴُﻮﺭًﺍ‬
ْ ‫ﻂ ﹶﻓَﺘ ﹾﻘﻌُ َﺪ َﻣﻠﹸﻮﻣًﺎ َﻣ‬
ِ‫ﺴ‬ْ ‫َﺗ ْﺒﺴُ ﹾﻄﻬَﺎ ﹸﻛﻞﱠ ﺍﹾﻟَﺒ‬
shpenzimi i tepërt).(El-Isra: 29).
.‫ﺤﺴُﻮﺭﹰﺍ‬
ْ ‫َﻣﻠﹸﻮﻣﹰﺎ َﻣ‬
Edhe ata që kur shpenzojnë nuk e teprojnë e as ‫ﺴ ﹺﺮﻓﹸﻮﺍ َﻭﹶﻟ ْﻢ َﻳ ﹾﻘﺘُﺮُﻭﺍ‬

ْ ُ‫ﻭَﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﹺﺇﺫﹶﺍ ﹶﺃْﻧ ﹶﻔﻘﹸﻮﺍ ﹶﻟ ْﻢ ﻳ‬
nuk janë dorështrënguar, por mbajnë mesataren e
janë të matur. .‫ﻚ ﹶﻗﻮَﺍﻣًﺎ‬
َ ‫َﻭﻛﹶﺎ ﹶﻥ َﺑ ْﻴ َﻦ ﹶﺫِﻟ‬
(El-Furkan: 67).
32
 A LEJOHET SHPENZIMI I PASURISË PA MASË?

Dhe jepi çdo të afërmi të drejtën që i takon, edhe ‫ﲔ ﻭَﺍْﺑ َﻦ‬
َ ‫ﺴ ِﻜ‬
ْ ‫ﺕ ﺫﹶﺍ ﺍﹾﻟ ﹸﻘ ْﺮﺑَﻰ َﺣﻘﱠﻪُ ﻭَﺍﹾﻟ ِﻤ‬
ِ ‫َﻭ َﺁ‬
të varfërit, edhe atij në kurbet, po mos shpenzo
tepër e pa rrugë.(El-Isra: 26). .‫ﺍﻟﺴﱠﺒﹺﻴ ﹺﻞ َﻭﻟﹶﺎ ُﺗَﺒﺬﱢ ْﺭ َﺗ ْﺒﺬِﻳﺮًﺍ‬
 KUSH JANË MASTRAFXHINJTË (ATA QË SHPENZOJNË PA MASË)?

Ata që shpenzojnë tepër (mastrafxhinjtë) janë ‫ﲔ َﻭﻛﹶﺎ ﹶﻥ‬
‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﹾﻟ ُﻤَﺒﺬﱢﺭﹺﻳ َﻦ ﻛﹶﺎﻧُﻮﺍ ﹺﺇ ْﺧﻮَﺍ ﹶﻥ ﺍﻟﺸﱠﻴَﺎ ِﻃ ﹺ‬
vëllezër (në veprim) të djajve, e djalli është
përbuzës i madh i Zotit të Tij. (El-Isra: 27). .‫ﺍﻟﺸﱠ ْﻴﻄﹶﺎ ﹸﻥ ِﻟ َﺮﺑﱢ ِﻪ ﹶﻛﻔﹸﻮﺭًﺍ‬
 ÇFARË DUHET BËRË NËSE NUK KEMI MUNDËSI T’I NDIHMOJMË

NEVOJTARËVE?

Nëse detyrohesh t’ua kthesh shpinën atyre (të ‫ﻚ‬
َ ‫ﺿﻦﱠ َﻋ ْﻨﻬُﻢُ ﺍْﺑِﺘﻐَﺎ َﺀ َﺭ ْﺣ َﻤ ٍﺔ ِﻣ ْﻦ َﺭﺑﱢ‬
َ ‫َﻭﹺﺇﻣﱠﺎ ﺗُ ْﻌ ﹺﺮ‬
afërmve etj.), duke kërkuar mëshirën të cilën e
shpreson nga Zoti yt (furnizim për t’i ndihmuar .‫َﺗ ْﺮﺟُﻮﻫَﺎ ﹶﻓ ﹸﻘ ﹾﻞ ﹶﻟ ُﻬ ْﻢ ﹶﻗ ْﻮﻟﹰﺎ َﻣ ْﻴﺴُﻮﺭًﺍ‬
ata), atëherë thuaju atyre fjalë të mira (të lehta).
(El-Isra: 28).
33
 A LEJOHET RYSHFETI NË ISLAM (NGRËNIA E PASURISË NË MËNYRË TË

PADREJTË)?

Dhe mos e hani pasurinë e njëri-tjetrit në mënyrë ‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﺄﻛﹸﻠﹸﻮﺍ ﹶﺃ ْﻣﻮَﺍﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﺑ ْﻴَﻨ ﹸﻜ ْﻢ ﺑﹺﺎﹾﻟﺒَﺎ ِﻃ ﹺﻞ َﻭﺗُ ْﺪﻟﹸﻮﺍ‬
të palejuar, e as mos u paraqitni me te (me
ryshfet) te gjykatësit për të grabitur në mënyrë të ‫ﺤﻜﱠﺎ ﹺﻡ ِﻟَﺘ ﹾﺄﻛﹸﻠﹸﻮﺍ ﹶﻓﺮﹺﻳﻘﹰﺎ ِﻣ ْﻦ ﹶﺃ ْﻣﻮَﺍ ﹺﻝ‬
ُ ‫ﹺﺑﻬَﺎ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﺍﹾﻟ‬
padrejtë një pjesë të pasurisë së njerëzve, kur ju e
dini (se pa të drejtë po e hani atë). .‫ﺱ ﺑﹺﺎﹾﻟﹺﺈﹾﺛ ﹺﻢ َﻭﹶﺃْﻧُﺘ ْﻢ َﺗ ْﻌ ﹶﻠﻤُﻮ ﹶﻥ‬
‫ﺍﻟﻨﱠﺎ ﹺ‬
(EL-Bekare: 188).
 ÇFARË NDIHME DUHET OFRUAR MYSLIMANI?
‫ﺴَﻨ ﹰﺔ َﻳ ﹸﻜ ْﻦ ﹶﻟﻪُ َﻧﺼِﻴﺐٌ ِﻣ ْﻨﻬَﺎ‬

َ ‫ﺸ ﹶﻔ ْﻊ َﺷﻔﹶﺎ َﻋ ﹰﺔ َﺣ‬
ْ ‫َﻣ ْﻦ َﻳ‬
Kush ofron ndihmë të mirë, do të ketë pjesë nga
ajo, dhe kush ofron ndihmë të keqe do të
‫ﺸ ﹶﻔ ْﻊ َﺷﻔﹶﺎ َﻋ ﹰﺔ َﺳﻴﱢﹶﺌ ﹰﺔ َﻳ ﹸﻜ ْﻦ ﹶﻟﻪُ ِﻛ ﹾﻔﻞﹲ ِﻣ ْﻨﻬَﺎ‬
ْ ‫َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳ‬
ngarkohet me të. All-llahu është i plotfuqishëm
ndaj çdo sendi. (En-Nisa: 85). .‫َﻭﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﻋﻠﹶﻰ ﹸﻛﻞﱢ َﺷ ْﻲ ٍﺀ ُﻣﻘِﻴﺘًﺎ‬
34
 A LEJOHET PËR MYSLIMANIN PIRJA E ALKOHOLIT, BIXHOZI, KUMORA?

O ju që besuat, s’ka dyshim se vera, bixhozi, ُ‫ﺴﺮ‬
ِ ‫ﺨ ْﻤ ُﺮ ﻭَﺍﹾﻟ َﻤ ْﻴ‬
َ ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﹺﺇﻧﱠﻤَﺎ ﺍﹾﻟ‬
idhujt dhe hedhja e shigjetës (për fall) janë vepra
të ndyta nga shejtani. Pra, largohuni prej tyre që ‫ﺏ ﻭَﺍﹾﻟﹶﺄ ْﺯﻟﹶﺎ ُﻡ ﹺﺭ ْﺟﺲٌ ِﻣ ْﻦ َﻋ َﻤ ﹺﻞ ﺍﻟﺸﱠ ْﻴﻄﹶﺎ ِﻥ‬
ُ ‫ﻭَﺍﹾﻟﹶﺄْﻧﺼَﺎ‬
të jeni të shpëtuar. (El-Maideh: 90).
.‫ﻓﹶﺎ ْﺟَﺘﹺﻨﺒُﻮ ُﻩ ﹶﻟ َﻌﻠﱠﻜﹸ ْﻢ ُﺗ ﹾﻔ ِﻠﺤُﻮ ﹶﻥ‬
Shejtani nuk dëshiron tjetër, përveç se nëpërmjet ‫ﹺﺇﻧﱠﻤَﺎ ُﻳﺮﹺﻳ ُﺪ ﺍﻟﺸﱠ ْﻴﻄﹶﺎ ﹸﻥ ﹶﺃ ﹾﻥ ﻳُﻮ ِﻗ َﻊ َﺑ ْﻴَﻨﻜﹸﻢُ ﺍﹾﻟ َﻌﺪَﺍ َﻭ ﹶﺓ‬
verës dhe bixhozit të hedhë armiqësi mes jush,
t’ju pengojë nga të përmendurit Zotin dhe t’ju ‫ﺴ ﹺﺮ َﻭَﻳﺼُﺪﱠﻛﹸ ْﻢ َﻋ ْﻦ‬
ِ ‫ﺨ ْﻤ ﹺﺮ ﻭَﺍﹾﻟ َﻤ ْﻴ‬
َ ‫ﻭَﺍﹾﻟَﺒ ْﻐﻀَﺎ َﺀ ﻓِﻲ ﺍﹾﻟ‬
largojë nga namazi. Pra, a po i jepni fund (alkoolit
e bixhozit)? (El-Maideh: 91). .‫ِﺫ ﹾﻛ ﹺﺮ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭ َﻋ ﹺﻦ ﺍﻟﺼﱠﻠﹶﺎ ِﺓ ﹶﻓ َﻬ ﹾﻞ ﹶﺃْﻧُﺘ ْﻢ ُﻣ ْﻨَﺘﻬُﻮ ﹶﻥ‬
Të pyesin ty për verën dhe bixhozin. Thuaj: “Që të ٌ‫ﺴ ﹺﺮ ﹸﻗ ﹾﻞ ﻓِﻴ ﹺﻬﻤَﺎ ﹺﺇ ﹾﺛﻢ‬
ِ ‫ﺨ ْﻤ ﹺﺮ ﻭَﺍﹾﻟ َﻤ ْﻴ‬
َ ‫ﻚ َﻋ ﹺﻦ ﺍﹾﻟ‬
َ ‫ﺴﹶﺄﻟﹸﻮَﻧ‬
ْ ‫َﻳ‬
dyja janë mëkat i madh, e ka edhe dobi në to (të
pakta) për njerëz, por dëmi i tyre është më i madh ‫ﺱ َﻭﹺﺇﹾﺛ ُﻤ ُﻬﻤَﺎ ﹶﺃ ﹾﻛَﺒﺮُ ِﻣ ْﻦ‬
‫ﹶﻛﹺﺒﲑٌ َﻭ َﻣﻨَﺎ ِﻓﻊُ ﻟِﻠﻨﱠﺎ ﹺ‬
se dobia e tyre… (El-Bekare: 219).
...‫َﻧ ﹾﻔ ِﻌ ﹺﻬﻤَﺎ‬
 PËRMBUSHJA (ZBATIMI) I PREMTIMEVE?

O Ju që besuat! Zbatoni premtimet (obligimet). . ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﹶﺃ ْﻭﻓﹸﻮﺍ ﺑﹺﺎﹾﻟ ُﻌﻘﹸﻮ ِﺩ‬
(El-Maideh: 1).
O ju që besuat, pse po e thoni atë që nuk e .‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ِﻟ َﻢ َﺗﻘﹸﻮﻟﹸﻮ ﹶﻥ ﻣَﺎ ﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﻔ َﻌﻠﹸﻮ ﹶﻥ‬
punoni? (Es-Saff: 2).
35
Tek All-llahu është shumë e urrejtur ta thoni atë . ‫ﹶﻛﺒُ َﺮ َﻣ ﹾﻘﺘًﺎ ِﻋ ْﻨ َﺪ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹶﺃ ﹾﻥ َﺗﻘﹸﻮﻟﹸﻮﺍ ﻣَﺎ ﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﻔ َﻌﻠﹸﻮ ﹶﻥ‬
që nuk e punoni! (Es-Saff: 3).
…..Premtimin zbatonie, pse për premtimin ka .‫ﺴﺌﹸﻮﻟﹰﺎ‬

ْ ‫ َﻭﹶﺃ ْﻭﻓﹸﻮﺍ ﺑﹺﺎﹾﻟ َﻌ ْﻬ ِﺪ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﹾﻟ َﻌ ْﻬ َﺪ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ َﻣ‬...
përgjegjësi. (El-Isra: 34).
Meqë keni premtuar, pra zbatojeni premtimin e ‫َﻭﹶﺃ ْﻭﻓﹸﻮﺍ ﹺﺑ َﻌ ْﻬ ِﺪ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹺﺇﺫﹶﺍ ﻋَﺎ َﻫ ْﺪُﺗ ْﻢ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ْﻨﻘﹸﻀُﻮﺍ‬
dhënë ndaj All-llahut, e mos i prishni betimet pasi i
keni vërtetuar ato, duke qenë se All-llahun e bëtë ‫ﺍﹾﻟﹶﺄْﻳﻤَﺎ ﹶﻥ َﺑ ْﻌ َﺪ َﺗ ْﻮﻛِﻴ ِﺪﻫَﺎ َﻭ ﹶﻗ ْﺪ َﺟ َﻌ ﹾﻠﺘُﻢُ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ‬
garant tuajin. Vërtet, All-llahu e di se çka punoni.
(En-Nahl: 91). .‫ﹶﻛﻔِﻴﻠﹰﺎ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻳ ْﻌ ﹶﻠﻢُ ﻣَﺎ َﺗ ﹾﻔ َﻌﻠﹸﻮ ﹶﻥ‬
 ÇFARË ËSHTË DËNIMI I ATYRE QË THEJN ZOTIMET?

Ata që për një vlerë të paktë e shesin besën e ‫ﺸَﺘﺮُﻭ ﹶﻥ ﹺﺑ َﻌ ْﻬ ِﺪ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭﹶﺃْﻳﻤَﺎﹺﻧ ﹺﻬ ْﻢ ﹶﺛ َﻤﻨًﺎ‬
ْ ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﻳ‬
dhënë All-llahut, ndryshojnë edhe zotimet e tyre,
të tillët nuk kanë pjesë (mëshirë) në botën tjetër, ‫ﻕ ﹶﻟ ُﻬ ْﻢ ﻓِﻲ ﺍﹾﻟ َﺂ ِﺧ َﺮ ِﺓ َﻭﻟﹶﺎ‬
َ ‫ﻚ ﻟﹶﺎ َﺧﻠﹶﺎ‬
َ ‫ﹶﻗﻠِﻴﻠﹰﺎ ﺃﹸﻭﹶﻟِﺌ‬
dhe në ditën e kijametit All-llahu nuk u flet atyre,
nuk i shikon ata dhe nuk i pastron (prej barrës së ‫ﻳُ ﹶﻜﻠﱢﻤُﻬُﻢُ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﻭﻟﹶﺎ َﻳ ْﻨﻈﹸﺮُ ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ﹺﻬ ْﻢ َﻳ ْﻮ َﻡ ﺍﹾﻟ ِﻘﻴَﺎ َﻣ ِﺔ َﻭﻟﹶﺎ‬
gabimeve), ata kanë një dënim të dhembshëm.
(Ali Imran: 77).
.ٌ‫ُﻳ َﺰﻛﱢﻴ ﹺﻬ ْﻢ َﻭﹶﻟﻬُ ْﻢ َﻋﺬﹶﺍﺏٌ ﹶﺃﻟِﻴﻢ‬
36
 ZOTIMI DHE SHPAGIMI PËR TË?

E shkatërrojnë veten e tyre; All-llahu e di se ata .‫ﺴﻬُ ْﻢ ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﻳ ْﻌ ﹶﻠﻢُ ﹺﺇﻧﱠ ُﻬ ْﻢ ﹶﻟﻜﹶﺎ ِﺫﺑُﻮ ﹶﻥ‬
َ ‫ُﻳ ْﻬ ِﻠﻜﹸﻮ ﹶﻥ ﹶﺃْﻧﻔﹸ‬
janë rrenacakë. (Et-Tewbeh: 42).
All-llahu nuk ju merr në përgjegjësi për betimet e ‫ﻟﹶﺎ ُﻳﺆَﺍ ِﺧﺬﹸﻛﹸﻢُ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ْﻐ ﹺﻮ ﻓِﻲ ﹶﺃْﻳﻤَﺎﹺﻧ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹶﻟ ِﻜ ْﻦ‬
juaja të paqëllimta (për betim), por ju merr për ato
që jeni zotuar qëllimisht. E shpagimi i tij (i betimit ‫ُﻳﺆَﺍ ِﺧﺬﹸﻛﹸ ْﻢ ﹺﺑﻤَﺎ َﻋﻘﱠ ْﺪﺗُﻢُ ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﻳﻤَﺎ ﹶﻥ ﹶﻓ ﹶﻜﻔﱠﺎ َﺭﺗُﻪُ ﹺﺇ ﹾﻃﻌَﺎ ُﻡ‬
të bërë) është duke i ushqyer dhjetë të varfër me
ushqim mesatar që ushqeni familjen tuaj, ose ‫ﻂ ﻣَﺎ ُﺗ ﹾﻄ ِﻌﻤُﻮ ﹶﻥ‬
ِ ‫ﲔ ِﻣ ْﻦ ﹶﺃ ْﻭ َﺳ‬
َ ‫ﺸ َﺮ ِﺓ َﻣﺴَﺎ ِﻛ‬
َ ‫َﻋ‬
duke i veshur ata (të dhjetë), ose duke liruar një
‫ﺤﺮﹺﻳ ُﺮ َﺭ ﹶﻗَﺒ ٍﺔ ﹶﻓ َﻤ ْﻦ ﹶﻟ ْﻢ‬
ْ ‫ﺴ َﻮﺗُﻬُ ْﻢ ﹶﺃ ْﻭ َﺗ‬
ْ ‫ﹶﺃ ْﻫﻠِﻴ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﺃ ْﻭ ِﻛ‬
rob. E kush nuk ka mundësi t’i bëjë këto, le të
agjërojë tri ditë. Ky është shpagim për betimet
‫ﻚ ﹶﻛﻔﱠﺎ َﺭﺓﹸ ﹶﺃْﻳﻤَﺎﹺﻧ ﹸﻜ ْﻢ‬
َ ‫ﺼﻴَﺎ ُﻡ ﹶﺛﻠﹶﺎﹶﺛ ِﺔ ﹶﺃﻳﱠﺎ ﹴﻡ ﹶﺫِﻟ‬
ِ ‫ﺠ ْﺪ ﹶﻓ‬
‫َﻳ ﹺ‬
tuaja kur i theni ato. Ruani betimet tuaja. Kështu
All-llahu ju sqaron dispozitat e veta, ashtu që të ُ‫ﻚ ﻳَُﺒﻴﱢﻦ‬
َ ‫ﹺﺇﺫﹶﺍ َﺣ ﹶﻠ ﹾﻔُﺘ ْﻢ ﻭَﺍ ْﺣ ﹶﻔﻈﹸﻮﺍ ﹶﺃْﻳﻤَﺎَﻧ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﻛ ﹶﺬِﻟ‬
jeni mirënjohës. (El-Maideh: 89).
.‫ﺸ ﹸﻜﺮُﻭ ﹶﻥ‬
ْ ‫ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﺁﻳَﺎِﺗ ِﻪ ﹶﻟ َﻌﻠﱠﻜﹸ ْﻢ َﺗ‬
 SI DUHET DËSHMUAR MYSLIMANI DHE SI DUHET TA ZBATOJ LIGJIN ?

E mos e ngatërroni të vërtetën me të pavërtetën ‫ﺤﻖﱠ‬
َ ‫ﺤﻖﱠ ﺑﹺﺎﹾﻟﺒَﺎ ِﻃ ﹺﻞ َﻭَﺗ ﹾﻜﺘُﻤُﻮﺍ ﺍﹾﻟ‬
َ ‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﻠﹺﺒﺴُﻮﺍ ﺍﹾﻟ‬
dhe me vetëdije të fshehni realitetin.
(El-Bekare: 42). .‫َﻭﹶﺃْﻧُﺘ ْﻢ َﺗ ْﻌ ﹶﻠﻤُﻮ ﹶﻥ‬
…..Mos e fshehni dëshminë, sepse ai që e fsheh ٌ‫ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﻜﺘُﻤُﻮﺍ ﺍﻟﺸﱠﻬَﺎ َﺩ ﹶﺓ َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳ ﹾﻜُﺘ ْﻤﻬَﺎ ﹶﻓﹺﺈﻧﱠﻪُ َﺁِﺛﻢ‬...
atë, ai është mëkatar me zemrën e vet, All-llahu di
atë që veproni. (El-Bekare: 283). .ٌ‫ﹶﻗ ﹾﻠﺒُﻪُ ﻭَﺍﻟﻠﱠﻪُ ﹺﺑﻤَﺎ َﺗ ْﻌ َﻤﻠﹸﻮ ﹶﻥ َﻋﻠِﻴﻢ‬
37
O ju që besuat, vazhdimisht të jeni dëshmues të ‫ﻂ‬

ِ‫ﺴ‬
ْ ‫ﲔ ﺑﹺﺎﹾﻟ ِﻘ‬
َ ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﻛﹸﻮﻧُﻮﺍ ﹶﻗﻮﱠﺍ ِﻣ‬
drejtë për hirë të All-llahut edhe nëse është
kundër (interesit) vetvetes suaj, kundër prindërve ‫ﺴﻜﹸ ْﻢ ﹶﺃ ﹺﻭ ﺍﹾﻟﻮَﺍِﻟ َﺪْﻳ ﹺﻦ‬
ِ ‫ُﺷ َﻬﺪَﺍ َﺀ ِﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭﹶﻟ ْﻮ َﻋﻠﹶﻰ ﹶﺃْﻧﻔﹸ‬
ose kundër të afërmve, le të jetë ai (për të cilin
dëshmohet) pasanik ose varfnjak, pse All-llahu di ‫ﺎ ﹶﺃ ْﻭ ﹶﻓ ِﻘﲑًﺍ ﻓﹶﺎﻟﻠﱠﻪُ ﹶﺃ ْﻭﻟﹶﻰ‬‫ﲔ ﹺﺇ ﹾﻥ َﻳ ﹸﻜ ْﻦ ﹶﻏﹺﻨﻴ‬
َ ‫ﻭَﺍﹾﻟﹶﺄ ﹾﻗ َﺮﹺﺑ‬
më mirë për ta. Mos ndiqni pra emocionin e t’i
‫ﹺﺑ ﹺﻬﻤَﺎ ﹶﻓﻠﹶﺎ َﺗﺘﱠﹺﺒﻌُﻮﺍ ﺍﹾﻟ َﻬﻮَﻯ ﹶﺃ ﹾﻥ َﺗ ْﻌ ِﺪﻟﹸﻮﺍ َﻭﹺﺇ ﹾﻥ َﺗ ﹾﻠﻮُﻭﺍ‬
shmangeni drejtësisë. Nëse shtrëmbëroni ose
tërhiqeni, All-llahu hollësisht di ç’ka punoni.
.‫ﹶﺃ ْﻭ ﺗُ ْﻌ ﹺﺮﺿُﻮﺍ ﹶﻓﹺﺈﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﹺﺑﻤَﺎ َﺗ ْﻌ َﻤﻠﹸﻮ ﹶﻥ َﺧﹺﺒﲑًﺍ‬
(En-Nisa: 135).
O ju besimtarë, pëmbajuni mësimeve të All-llahut ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﺍﺗﱠﻘﹸﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻭﻗﹸﻮﻟﹸﻮﺍ ﹶﻗ ْﻮﻟﹰﺎ‬
dhe thuani fjalë të drejta. (El-Ahzab: 70).
.‫َﺳﺪِﻳﺪًﺍ‬
Ai (All-llahu) iu mundëson të bëni vepra të mira, ju ‫ﺢ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﺃ ْﻋﻤَﺎﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﻭَﻳ ْﻐ ِﻔ ْﺮ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﹸﺫﻧُﻮَﺑ ﹸﻜ ْﻢ‬

ْ ‫ﺼ ِﻠ‬
ْ ‫ُﻳ‬
shlyen juve mëkatet tuaja, e kush respekton All-
llahun dhe të dërguarin e Tij, ai ka arritur një .‫َﻭ َﻣ ْﻦ ﻳُ ِﻄ ﹺﻊ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻭ َﺭﺳُﻮﹶﻟﻪُ ﹶﻓ ﹶﻘ ْﺪ ﻓﹶﺎ َﺯ ﹶﻓ ْﻮﺯًﺍ َﻋﻈِﻴﻤًﺎ‬
sukses të madh. (El-Ahzab: 71).
 SI DUHET TE SILLET MYSLIMANI ME TË DREJTËT - BESNIKËT?

O ju që besuat! Ta keni në kujdes All-llahun dhe ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﺍﺗﱠﻘﹸﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻭﻛﹸﻮﻧُﻮﺍ َﻣ َﻊ‬
të jeni me ata të drejtit. (Et-Teubeh: 119).
.‫ﲔ‬
َ ‫ﺍﻟﺼﱠﺎ ِﺩ ِﻗ‬
38
 A LEJOHET MBROJTJA E TRADHTARËVE NGA ANA E MYSLIMANËVE?

…..Mos u ngatërro për tradhëtarët (mos u dil në .‫ﲔ َﺧﺼِﻴﻤًﺎ‬
َ ‫ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ﹸﻜ ْﻦ ِﻟ ﹾﻠﺨَﺎِﺋﹺﻨ‬...
ndihmë). (En-Nisa: 105).
Kërkoj falje (për këtë) All-llahut. All-llahu falë, .‫ﻭَﺍ ْﺳَﺘ ْﻐ ِﻔ ﹺﺮ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﹶﻏﻔﹸﻮﺭًﺍ َﺭﺣِﻴﻤًﺎ‬
mëshiron. (En-Nisa: 106).
 KUSH JANË TË NDËRUARIT E TË DY BOTËRAVE ?

Edhe ata që janë besnikë ndaj amanetit që u .‫ﻭَﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ُﻫ ْﻢ ِﻟﹶﺄﻣَﺎﻧَﺎِﺗ ﹺﻬ ْﻢ َﻭ َﻋ ْﻬ ِﺪ ِﻫ ْﻢ ﺭَﺍﻋُﻮ ﹶﻥ‬
është besuar dhe ndaj premtimit të dhënë.
(El-Mearixh: 32).
Edhe ata që dëshminë e vet e zbatojnë (nuk e .‫ﺸﻬَﺎﺩَﺍِﺗ ﹺﻬ ْﻢ ﻗﹶﺎِﺋﻤُﻮ ﹶﻥ‬

َ ‫ﻭَﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ُﻫ ْﻢ ﹺﺑ‬
mohojnë, nuk e fshehin). (El-Mearixh: 33).
Edhe ata që janë të kujdesshëm ndaj rregullave të .‫ﺻﻠﹶﺎِﺗ ﹺﻬ ْﻢ ﻳُﺤَﺎ ِﻓﻈﹸﻮ ﹶﻥ‬
َ ‫ﻭَﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ُﻫ ْﻢ َﻋﻠﹶﻰ‬
namazit të tyre. (El-Mearixh: 34).
Të tillët janë në xhennete dhe janë të nderuar. .‫ﺕ ُﻣ ﹾﻜ َﺮﻣُﻮ ﹶﻥ‬

ٍ ‫ﻚ ﻓِﻲ َﺟﻨﱠﺎ‬
َ ‫ﺃﹸﻭﹶﻟِﺌ‬
(El-Mearixh: 35).
39
DREJTËSIA

 SI DUHET TË GJYKOJNË MYSLIMANËT NË MES VETI?

All-llahu urdhëron drejtësi, bamirësi, ndihmë të ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻳ ﹾﺄﻣُﺮُ ﺑﹺﺎﹾﻟ َﻌ ْﺪ ﹺﻝ ﻭَﺍﹾﻟﹺﺈ ْﺣﺴَﺎ ِﻥ َﻭﺇﹺﻳﺘَﺎ ِﺀ ﺫِﻱ‬
afërmve, e ndalon nga imoraliteti, nga e neveritura
dhe dhuna. Ju këshillon ashtu që të merrni ‫ﺤﺸَﺎ ِﺀ ﻭَﺍﹾﻟﻤُ ْﻨ ﹶﻜ ﹺﺮ ﻭَﺍﹾﻟَﺒ ْﻐ ﹺﻲ‬
ْ ‫ﺍﹾﻟ ﹸﻘ ْﺮﺑَﻰ َﻭَﻳ ْﻨﻬَﻰ َﻋ ﹺﻦ ﺍﹾﻟ ﹶﻔ‬
mësim. (En-Nahl: 90).
.‫َﻳ ِﻌﻈﹸﻜﹸ ْﻢ ﹶﻟ َﻌﻠﱠﻜﹸ ْﻢ َﺗ ﹶﺬﻛﱠﺮُﻭ ﹶﻥ‬
…dhe kur të gjykoni, ju urdhëron të gjykoni me të ‫ﺤﻜﹸﻤُﻮﺍ‬

ْ ‫ﺱ ﹶﺃ ﹾﻥ َﺗ‬
‫ َﻭﹺﺇﺫﹶﺍ َﺣ ﹶﻜ ْﻤُﺘ ْﻢ َﺑ ْﻴ َﻦ ﺍﻟﻨﱠﺎ ﹺ‬...
drejt mes njerëzve. Sa e mirë është kjo që ju
këshillon. All-llahu dëgjon dhe sheh si veproni. ‫ﺑﹺﺎﹾﻟ َﻌ ْﺪ ﹺﻝ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹺﻧ ِﻌﻤﱠﺎ َﻳ ِﻌﻈﹸﻜﹸ ْﻢ ﹺﺑ ِﻪ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ‬
(En-Nisa: 58).
.‫ﺼﲑًﺍ‬
ِ ‫َﺳﻤِﻴﻌًﺎ َﺑ‬
 SI DUHET GJYKUAR NË MES NJERËZVE (JO-MUSLIMANË)?

Ne të zbritëm ty (Muhammed) librin (Kur’anin) me ‫ﺤﻜﹸ َﻢ َﺑ ْﻴ َﻦ‬
ْ ‫ﺤﻖﱢ ِﻟَﺘ‬
َ ‫ﺏ ﺑﹺﺎﹾﻟ‬
َ ‫ﻚ ﺍﹾﻟ ِﻜﺘَﺎ‬
َ ‫ﹺﺇﻧﱠﺎ ﹶﺃْﻧ َﺰﹾﻟﻨَﺎ ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ‬
plot të vërteta, që të gjykosh mes njerëzve me atë
që të mësoi All-llahu. (En-Nisa: 105). .‫ﺱ ﹺﺑﻤَﺎ ﹶﺃﺭَﺍ َﻙ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ‬
 QKA JANË MYSLIMANËT NË MES VETI DHE QKA DUHET VEPRUAR NËSE
ATA LUFTOJNË NJERI TJETRIN?

S’ka dyshim se besimtarët janë vëllezër, pra bëni ‫ﺻ ِﻠﺤُﻮﺍ َﺑ ْﻴ َﻦ ﹶﺃ َﺧ َﻮْﻳﻜﹸ ْﻢ‬
ْ ‫ﹺﺇﻧﱠﻤَﺎ ﺍﹾﻟ ُﻤ ْﺆ ِﻣﻨُﻮ ﹶﻥ ﹺﺇ ْﺧ َﻮﺓﹲ ﹶﻓﹶﺄ‬
pajtim ndërmjet vëllezërve tuaj dhe kini frikë All-
llahun, që të jeni të mëshiruar (nga Zoti). .‫ﻭَﺍﺗﱠﻘﹸﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻟ َﻌﻠﱠﻜﹸ ْﻢ ُﺗ ْﺮ َﺣﻤُﻮ ﹶﻥ‬
(El-Huxhurat: 10).
40
 SI TË VEPROJMË KUR DY GRUPE MYSLIMANËSH LUFTOJNË NDËRMJET

VETE?

Nëse dy grupe besimtarësh tentojnë të luftojnë ‫ﺻ ِﻠﺤُﻮﺍ‬
ْ ‫ﲔ ﺍ ﹾﻗَﺘَﺘﻠﹸﻮﺍ ﹶﻓﹶﺄ‬
َ ‫َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ﻃﹶﺎِﺋ ﹶﻔَﺘﺎ ِﻥ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟﻤُ ْﺆ ِﻣﹺﻨ‬
ndërmjet vete, ju pajtoni ata, e në qoftë se
ndonjëri prej tyre e sulmon tjetrin, atëherë luftojeni ‫ﺖ ﹺﺇ ْﺣﺪَﺍ ُﻫﻤَﺎ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﹾﻟﹸﺄ ْﺧﺮَﻯ‬
ْ ‫َﺑ ْﻴَﻨ ُﻬﻤَﺎ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ َﺑ َﻐ‬
atë grup që vërsulet me pa të drejtë, derisa t’i
bindet udhëzimit të All-llahut, e nëse kthehet, ‫ﹶﻓﻘﹶﺎِﺗﻠﹸﻮﺍ ﺍﻟﱠﺘِﻲ َﺗ ْﺒﻐِﻲ َﺣﺘﱠﻰ َﺗﻔِﻲ َﺀ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﹶﺃ ْﻣ ﹺﺮ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ‬
atëherë me drejtësi bëni pajtimin ndërmjet tyre,
‫ﺴﻄﹸﻮﺍ‬
ِ ‫ﺻ ِﻠﺤُﻮﺍ َﺑ ْﻴَﻨ ُﻬﻤَﺎ ﺑﹺﺎﹾﻟ َﻌ ْﺪ ﹺﻝ َﻭﹶﺃ ﹾﻗ‬
ْ ‫ﺕ ﹶﻓﹶﺄ‬
ْ ‫ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﻓﹶﺎ َﺀ‬
mbani drejtësinë, se vërtet All-llahu i do të drejtit.
(El-Huxhurat: 9).
.‫ﲔ‬
َ ‫ﺴ ِﻄ‬
ِ ‫ﺤﺐﱡ ﺍﹾﻟﻤُ ﹾﻘ‬
 ÇFARË JANË PASOJAT E PËRÇARJËS SË MYSLIMANËVE NË MES VETE?

Dhe respektojeni All-llahun e të dërguarin e Tij, e ‫ﺸﻠﹸﻮﺍ‬
َ ‫َﻭﹶﺃﻃِﻴﻌُﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻭ َﺭﺳُﻮﹶﻟﻪُ َﻭﻟﹶﺎ َﺗﻨَﺎ َﺯﻋُﻮﺍ ﹶﻓَﺘ ﹾﻔ‬
mos u përçani mes vete, e të dobësoheni e ta
humbni fuqinë (luftarake). Të jeni të durueshëm ‫ﺻﹺﺒﺮُﻭﺍ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻣ َﻊ‬
ْ ‫ﺐ ﹺﺭﳛُﻜﹸ ْﻢ ﻭَﺍ‬
َ ‫َﻭَﺗ ﹾﺬ َﻫ‬
se All-llahu është me të durueshmit.
(El-Enfal: 46). .‫ﺍﻟﺼﱠﺎﹺﺑﺮﹺﻳ َﻦ‬
Po kush mbështetet në All-llahun, s’ka dyshim se ٌ‫ َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳَﺘ َﻮﻛﱠ ﹾﻞ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹶﻓﹺﺈﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻋﺰﹺﻳﺰ‬..
All-llahu është ngadhënjyes i urtë. (El-Enfal: 49).
.ٌ‫َﺣﻜِﻴﻢ‬
41
 ÇFARË DUHET VEPRUAR ME ATA QË E PËRÇANË FENË DHE NDAHEN

NË GUPE?

Vërtetë ata që e përçanë fenë e tyre dhe u ndanë ‫ﺖ‬
َ ‫ﺴ‬
ْ ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﹶﻓﺮﱠﻗﹸﻮﺍ ﺩِﻳَﻨ ُﻬ ْﻢ َﻭﻛﹶﺎﻧُﻮﺍ ِﺷَﻴﻌًﺎ ﹶﻟ‬
në grupe, ti (Muhammed) nuk ke kurrfarë
përgjegjësie. Cështja e tyre është vetëm te All- ‫ِﻣ ْﻨ ُﻬ ْﻢ ﻓِﻲ َﺷ ْﻲ ٍﺀ ﹺﺇﻧﱠﻤَﺎ ﹶﺃ ْﻣﺮُﻫُ ْﻢ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹸﺛﻢﱠ ﻳَُﻨﺒﱢﺌﹸﻬُ ْﻢ‬
llahu, Ai do t’i njohë me atë që punuan.
(El-En’am: 159). .‫ﹺﺑﻤَﺎ ﻛﹶﺎﻧُﻮﺍ َﻳ ﹾﻔ َﻌﻠﹸﻮ ﹶﻥ‬
 SI DUHET TË VEPROJ MYSLIMANI ME HIPOKRITËT - MUNAFIKËT?

…Po, ti hiqu tyre, tërhiqu vërejtjen (për hipokrizi) ‫ﺴ ﹺﻬ ْﻢ‬
ِ ‫ﺽ َﻋ ْﻨ ُﻬ ْﻢ َﻭ ِﻋ ﹾﻈ ُﻬ ْﻢ َﻭ ﹸﻗ ﹾﻞ ﹶﻟ ُﻬ ْﻢ ﻓِﻲ ﹶﺃْﻧﻔﹸ‬
ْ ‫ﹶﻓﹶﺄ ْﻋ ﹺﺮ‬
dhe thuaju fjalë që lënë përshtypje në veten e
tyre. (En-Nisa: 63). .‫ﹶﻗ ْﻮﻟﹰﺎ َﺑﻠِﻴﻐًﺎ‬
 SI DUHET VEPRUAR NË RASTET E MOSPAJTIMIT ?

…Nëse nuk pajtoheni për ndonjë çështje, atëherë ‫ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ َﺗﻨَﺎ َﺯ ْﻋُﺘ ْﻢ ﻓِﻲ َﺷ ْﻲﺀٍ ﹶﻓ ُﺮﺩﱡﻭ ُﻩ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ‬
parashtrojeni atë te All-llahu (te libri i Tij) dhe te i
dërguari, po qe se i besoni All-llahut dhe ditës së ‫ﻭَﺍﻟﺮﱠﺳُﻮ ﹺﻝ ﹺﺇ ﹾﻥ ﹸﻛ ْﻨُﺘ ْﻢ ُﺗ ْﺆ ِﻣﻨُﻮ ﹶﻥ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ ﻭَﺍﹾﻟَﻴ ْﻮ ﹺﻡ‬
fundit. Kjo është më e dobishmja dhe përfundimi
më i mirë. (En-Nisa: 59). .‫ﺴﻦُ َﺗ ﹾﺄﻭﹺﻳﻠﹰﺎ‬
َ ‫ﻚ َﺧ ْﻴﺮٌ َﻭﹶﺃ ْﺣ‬
َ ‫ﺍﹾﻟ َﺂ ِﺧ ﹺﺮ ﹶﺫِﻟ‬
42
 ÇFARË ËSHTË SYNIMI I KRIJIMIT TË NJERËZIMIT TË NDARË NË POPUJ

DHE FISE?

O ju njerëz, vërtet Ne ju krijuam juve prej një ‫ﺱ ﹺﺇﻧﱠﺎ َﺧ ﹶﻠ ﹾﻘﻨَﺎ ﹸﻛ ْﻢ ِﻣ ْﻦ ﹶﺫ ﹶﻛ ﹴﺮ َﻭﹸﺃْﻧﺜﹶﻰ‬
ُ ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﻨﱠﺎ‬
mashkulli dhe një femre, ju bëmë popuj e fise që
të njiheni ndërmjet vete, e s’ka dyshim se te All- ‫َﻭ َﺟ َﻌ ﹾﻠﻨَﺎ ﹸﻛ ْﻢ ُﺷﻌُﻮﺑًﺎ َﻭ ﹶﻗﺒَﺎِﺋ ﹶﻞ ِﻟَﺘﻌَﺎ َﺭﻓﹸﻮﺍ ﹺﺇﻥﱠ‬
llahu më i ndershmi ndër ju është ai që më tepër
është ruajtur (këqijat), e All-llahu është shumë i ٌ‫ﹶﺃ ﹾﻛ َﺮ َﻣﻜﹸ ْﻢ ِﻋ ْﻨ َﺪ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹶﺃْﺗﻘﹶﺎ ﹸﻛ ْﻢ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻋﻠِﻴﻢٌ َﺧﹺﺒﲑ‬
dijshëm dhe hollësisht i njohur për çdo gjë.
(El-Huxhurat: 13).
 EMANETI?

All-llahu ju urdhëron që t’u jepni amanetin të ‫ﺕ ﹺﺇﻟﹶﻰ‬
ِ ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻳ ﹾﺄﻣُﺮُﻛﹸ ْﻢ ﹶﺃ ﹾﻥ ُﺗ َﺆﺩﱡﻭﺍ ﺍﹾﻟﹶﺄﻣَﺎﻧَﺎ‬
zotëve të tyre…(En-Nisa: 58).
.‫ﹶﺃ ْﻫ ِﻠﻬَﺎ‬
 TRADHTIA ?

…dhe kush bën hile (në ndarjen e plaçkës së ...‫ﺕ ﹺﺑﻤَﺎ ﹶﻏﻞﱠ َﻳ ْﻮ َﻡ ﺍﹾﻟ ِﻘﻴَﺎ َﻣ ِﺔ‬
ِ ‫ َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳ ْﻐ ﹸﻠ ﹾﻞ َﻳ ﹾﺄ‬...
luftës), ai në ditën e kijametit vjen i ngarkuar me
atë që ka bërë…(Ali Imran: 161).
O ju që besuat, mos e hani mallin e njëri-tjetrit në ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﺄﻛﹸﻠﹸﻮﺍ ﹶﺃ ْﻣﻮَﺍﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﺑ ْﻴَﻨ ﹸﻜ ْﻢ‬
mënyrë të palejuar, përpos tregtisë në të cilën
keni pajtueshmëri mes vete, dhe mos mbytni ‫ﺽ ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ‬
‫ﺑﹺﺎﹾﻟﺒَﺎ ِﻃ ﹺﻞ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﹶﺃ ﹾﻥ َﺗﻜﹸﻮ ﹶﻥ ِﺗﺠَﺎ َﺭ ﹰﺓ َﻋ ْﻦ َﺗ َﺮﺍ ﹴ‬
veten tuaj (duke mbytur njëri-tjetrin). Vërtet, All-
llahu është i mëshirueshëm për ju. (En-Nisa: 29). .‫ﺴﻜﹸ ْﻢ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﹺﺑ ﹸﻜ ْﻢ َﺭﺣِﻴﻤًﺎ‬
َ ‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﻘﺘُﻠﹸﻮﺍ ﹶﺃْﻧﻔﹸ‬
43
Kush bën këtë (që ndaloi Zoti) qëllimisht dhe ‫ﻑ‬

َ ‫ﺴ ْﻮ‬
َ ‫ﻚ ُﻋ ْﺪﻭَﺍﻧًﺎ َﻭ ﹸﻇ ﹾﻠﻤًﺎ ﹶﻓ‬
َ ‫َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳ ﹾﻔ َﻌ ﹾﻞ ﹶﺫِﻟ‬
tejkalon kufijtë, Ne do ta hudhim atë në një zjarr të
fortë. Dhe kjo është leht për All-llahun. .‫ﺴﲑًﺍ‬
ِ ‫ﻚ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻳ‬
َ ‫ﺼﻠِﻴ ِﻪ ﻧَﺎﺭًﺍ َﻭﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﹶﺫِﻟ‬
ْ ‫ُﻧ‬
(En-Nisa: 30).
O ju që besuat, mos e tradhtoni All-llahun dhe të ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﻟﹶﺎ َﺗﺨُﻮﻧُﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻭَﺍﻟﺮﱠﺳُﻮ ﹶﻝ‬
dërguarin, e ashtu të tradhtoni amanetet tuaja,
derisa e dini sa e keqe është kjo. (El-Enfal: 27). .‫َﻭَﺗﺨُﻮﻧُﻮﺍ ﹶﺃﻣَﺎﻧَﺎِﺗﻜﹸ ْﻢ َﻭﹶﺃْﻧُﺘ ْﻢ َﺗ ْﻌ ﹶﻠﻤُﻮ ﹶﻥ‬
 BORXHI; SI DUHET SILLUR MYSLIMANI ME BORXHLIUN?

Po në qoftë se ai (borxhliu) është në gjendje të ‫ﺴ َﺮ ٍﺓ َﻭﹶﺃ ﹾﻥ‬
َ ‫ﺴ َﺮ ٍﺓ ﹶﻓَﻨ ِﻈ َﺮﺓﹲ ﹺﺇﻟﹶﻰ َﻣ ْﻴ‬
ْ ُ‫َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﺫﹸﻭ ﻋ‬
vështirë, atëherë bëni një pritje derisa të vijë në
një çlirim. E t’ia falni (borxhin) në emër të .‫ﺼﺪﱠﻗﹸﻮﺍ َﺧ ْﻴﺮٌ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﹺﺇ ﹾﻥ ﹸﻛ ْﻨُﺘ ْﻢ َﺗ ْﻌ ﹶﻠﻤُﻮ ﹶﻥ‬
َ ‫َﺗ‬
lëmoshës, ajo, nëse e dini, është shumë më e
mirë për ju. (El-Bekare: 280).
 KAMATA (SHTIMI I PASURISË NË MËNYRË TË NDALUAR)?

All-llahu e zhduk kamatën dhe e shton lëmoshën, ‫ﺕ ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﻟﹶﺎ‬
ِ ‫ﺤﻖُ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﺍﻟﺮﱢﺑَﺎ َﻭُﻳ ْﺮﺑﹺﻲ ﺍﻟﺼﱠ َﺪﻗﹶﺎ‬
َ ‫َﻳ ْﻤ‬
All-llahu nuk e do asnjë besëprerë dhe mëkatar.
(El-Bekare: 276). .‫ﺤﺐﱡ ﹸﻛﻞﱠ ﹶﻛﻔﱠﺎ ﹴﺭ ﹶﺃﺛِﻴ ﹴﻢ‬
ِ ‫ُﻳ‬
Ata që e hanë kamatën, ata nuk ngrihen ndryshe ‫ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﻳ ﹾﺄ ﹸﻛﻠﹸﻮ ﹶﻥ ﺍﻟﺮﱢﺑَﺎ ﻟﹶﺎ َﻳﻘﹸﻮﻣُﻮ ﹶﻥ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﹶﻛﻤَﺎ َﻳﻘﹸﻮ ُﻡ‬
vetëm se si ngrihet ai çmenduri nga të prekurit e
djallit. (El-Bekare: 275). .‫ﺨﺒﱠﻄﹸﻪُ ﺍﻟﺸﱠ ْﻴﻄﹶﺎ ﹸﻥ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟ َﻤﺲﱢ‬
َ ‫ﺍﻟﱠﺬِﻱ َﻳَﺘ‬
44
O ju që besuat, kini frikë All-llahun dhe nëse jeni ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﺍﺗﱠﻘﹸﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻭ ﹶﺫﺭُﻭﺍ ﻣَﺎ َﺑ ِﻘ َﻲ‬
besimtarë të sinqert , hiqni dorë prej asaj që ka
mbetur nga kamata. (El-Bekare: 278). .‫ﲔ‬
َ ‫ِﻣ َﻦ ﺍﻟﺮﱢﺑَﺎ ﹺﺇ ﹾﻥ ﹸﻛ ْﻨُﺘ ْﻢ ﻣُ ْﺆ ِﻣﹺﻨ‬
E në qoftë se nuk e bëni këtë (nuk heqni dorë nga ‫ﺏ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ‬
‫ﺤ ْﺮ ﹴ‬
َ ‫ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﹶﻟ ْﻢ َﺗ ﹾﻔ َﻌﻠﹸﻮﺍ ﹶﻓ ﹾﺄ ﹶﺫﻧُﻮﺍ ﹺﺑ‬
kamata), atëherë binduni se jeni në konflikt me
All-llahun dhe të dërguarin e Tij. E nëse jeni ‫ﺱ ﹶﺃ ْﻣﻮَﺍِﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﻟﹶﺎ‬
ُ ‫َﻭ َﺭﺳُﻮِﻟ ِﻪ َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ُﺗ ْﺒُﺘ ْﻢ ﹶﻓ ﹶﻠﻜﹸ ْﻢ ُﺭﺀُﻭ‬
penduar, atëherë juve ju takon kryet e mallit tuaj -
askë nuk dëmtoni, e as vetë nuk dëmtoheni. .‫َﺗ ﹾﻈ ِﻠﻤُﻮ ﹶﻥ َﻭﻟﹶﺎ ُﺗ ﹾﻈ ﹶﻠﻤُﻮ ﹶﻥ‬
(El-Bekare: 279).
O ju të cilët besuat, mos e hani kamatën që po e ‫ﺿﻌَﺎﻓﹰﺎ‬

ْ ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﺄﻛﹸﻠﹸﻮﺍ ﺍﻟﺮﱢﺑَﺎ ﹶﺃ‬
shumëfishoni dhe kini frikë (dënimin e) All-llahut
ashtu që të gjeni shpëtim. (Ali Imran: 130). .‫ُﻣﻀَﺎ َﻋ ﹶﻔ ﹰﺔ ﻭَﺍﺗﱠﻘﹸﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻟ َﻌﻠﱠﻜﹸ ْﻢ ُﺗ ﹾﻔ ِﻠﺤُﻮ ﹶﻥ‬
 ÇFARË ËSHTË DALLIMI NË MES SHITBLERJËS DHE KAMATËS?

…E All-llahu e ka lejuar shitblerjen, por e ka ...‫ َﻭﹶﺃ َﺣﻞﱠ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﺍﹾﻟَﺒ ْﻴ َﻊ َﻭ َﺣﺮﱠ َﻡ ﺍﻟﺮﱢﺑَﺎ‬...
ndaluar kamatën…(El-Bekare: 275).
 ÇFARË ËSHTË DALLIMI NË MES KAMATËS DHE ZEQATIT DHE A

LEJOHET QË TË JAPIM PASURI NGA KAMATA?

Dhe çka të jepni nga pasuria për ta shtuar e rritur ‫ﺱ ﹶﻓﻠﹶﺎ‬
‫َﻭﻣَﺎ َﺁَﺗ ْﻴُﺘ ْﻢ ِﻣ ْﻦ ﹺﺭﺑًﺎ ِﻟَﻴ ْﺮﺑُ َﻮ ﻓِﻲ ﹶﺃ ْﻣﻮَﺍ ﹺﻝ ﺍﻟﻨﱠﺎ ﹺ‬
(me kamatë), në pasurinë e njerëzve, ajo nuk do
të shtohet tek All-llahu, e çka të jepni nga ‫َﻳ ْﺮﺑُﻮ ِﻋ ْﻨ َﺪ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭﻣَﺎ َﺁَﺗ ْﻴُﺘ ْﻢ ِﻣ ْﻦ َﺯﻛﹶﺎ ٍﺓ ﺗُﺮﹺﻳﺪُﻭ ﹶﻥ‬
sadakaja (bamirësia) me qëllim që t’i afroheni All-
llahut, të tillët janë ata që u shumëfishohet .‫ﻀ ِﻌﻔﹸﻮ ﹶﻥ‬
ْ ‫ﻚ ُﻫ ُﻢ ﺍﹾﻟ ُﻤ‬
َ ‫َﻭ ْﺟ َﻪ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹶﻓﺄﹸﻭﹶﻟِﺌ‬
(shpërblimi). (Err-Rrum: 39).
45
 SI DUHET BËRË TREGTI DHE ÇFARË KËRKOHET NGA MYSLIMANI?

Edhe ju mbani me drejtësi peshojën, e mos lëni ‫ﺴﺮُﻭﺍ‬
ِ‫ﺨ‬ْ ُ‫ﻂ َﻭﻟﹶﺎ ﺗ‬
ِ‫ﺴ‬
ْ ‫َﻭﹶﺃﻗِﻴﻤُﻮﺍ ﺍﹾﻟ َﻮ ْﺯ ﹶﻥ ﺑﹺﺎﹾﻟ ِﻘ‬
mangu në peshojë! (Err-Rrahman: 9).
.‫ﺍﹾﻟﻤِﻴﺰَﺍ ﹶﻥ‬
Masën mbusheni kur matni (me enë) dhe peshoni ‫ﺱ‬

‫ﺴﻄﹶﺎ ﹺ‬
ْ ‫َﻭﹶﺃ ْﻭﻓﹸﻮﺍ ﺍﹾﻟ ﹶﻜ ْﻴ ﹶﻞ ﹺﺇﺫﹶﺍ ِﻛ ﹾﻠُﺘ ْﻢ َﻭ ﹺﺯﻧُﻮﺍ ﺑﹺﺎﹾﻟ ِﻘ‬
me peshojë të drejtë (precize). Kjo është më e
dobishme dhe ka përfundim më të mirë. .‫ﺴﻦُ َﺗ ﹾﺄﻭﹺﻳﻠﹰﺎ‬
َ ‫ﻚ َﺧ ْﻴﺮٌ َﻭﹶﺃ ْﺣ‬
َ ‫ﺴَﺘﻘِﻴ ﹺﻢ ﹶﺫِﻟ‬
ْ ‫ﺍﹾﻟ ُﻤ‬
(El-Isra: 35).
Plotësoni matjen, e mos u bëni prej atyre që lënë .‫ﺴﺮﹺﻳ َﻦ‬

ِ‫ﺨ‬
ْ ‫ﹶﺃ ْﻭﻓﹸﻮﺍ ﺍﹾﻟ ﹶﻜ ْﻴ ﹶﻞ َﻭﻟﹶﺎ َﺗﻜﹸﻮﻧُﻮﺍ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟ ُﻤ‬
mangu! (Esh-Shuarau: 181).
Dhe matni me peshojë (kandar) të saktë (precize). .‫ﺴَﺘﻘِﻴ ﹺﻢ‬

ْ ‫ﺱ ﺍﹾﻟ ُﻤ‬
‫ﺴﻄﹶﺎ ﹺ‬
ْ ‫َﻭ ﹺﺯﻧُﻮﺍ ﺑﹺﺎﹾﻟ ِﻘ‬
(Esh-Shuarau: 182).
Dhe mos lini mangu sendet e njerëzve, e mos ‫ﺱ ﹶﺃ ْﺷﻴَﺎ َﺀ ُﻫ ْﻢ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ْﻌﹶﺜﻮْﺍ ﻓِﻲ‬
َ ‫ﺨﺴُﻮﺍ ﺍﻟﻨﱠﺎ‬
َ ‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ْﺒ‬
bëni shkatërrime në tokë. (Esh-Shuarau: 183).
.‫ﺴﺪِﻳ َﻦ‬
ِ ‫ﺽ ُﻣ ﹾﻔ‬
‫ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﺭ ﹺ‬
Frikësohuni Atij që ju krijoi juve dhe breznitë e .‫ﲔ‬

َ ‫ﺠﹺﺒﻠﱠ ﹶﺔ ﺍﹾﻟﹶﺄﻭﱠِﻟ‬
‫ﻭَﺍﺗﱠﻘﹸﻮﺍ ﺍﻟﱠﺬِﻱ َﺧ ﹶﻠ ﹶﻘﻜﹸ ْﻢ ﻭَﺍﹾﻟ ﹺ‬
para. (Esh-Shuarau: 184).
Të mjerët ata që mangu masin e peshojnë. .‫ﲔ‬

َ ‫َﻭْﻳﻞﹲ ِﻟ ﹾﻠﻤُ ﹶﻄﻔﱢ ِﻔ‬
(El-Mutaffifin: 1).
46
Ata që kur matin prej njerëzve, për vete e .‫ﺴَﺘ ْﻮﻓﹸﻮ ﹶﻥ‬
ْ ‫ﺱ َﻳ‬
‫ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﹺﺇﺫﹶﺍ ﺍ ﹾﻛﺘَﺎﻟﹸﻮﺍ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﻟﻨﱠﺎ ﹺ‬
plotësojnë (El-Mutaffifin: 2).
E kur u matin të tjerëve ose u peshojnë, u lënë .‫ﺴﺮُﻭ ﹶﻥ‬

ِ‫ﺨ‬ْ ‫َﻭﹺﺇﺫﹶﺍ ﻛﹶﺎﻟﹸﻮ ُﻫ ْﻢ ﹶﺃ ْﻭ َﻭ َﺯﻧُﻮ ُﻫ ْﻢ ُﻳ‬
mangu (El-Mutaffifin: 3).
A nuk e dinë të tillët se kanë për t’u ringjallur? .‫ﻚ ﹶﺃﻧﱠ ُﻬ ْﻢ َﻣ ْﺒﻌُﻮﺛﹸﻮ ﹶﻥ‬
َ ‫ﹶﺃﻟﹶﺎ َﻳ ﹸﻈﻦﱡ ﺃﹸﻭﹶﻟِﺌ‬
(El-Mutaffifin: 4).
Në një ditë të madhe (El-Mutaffifin: 5). .‫ِﻟَﻴ ْﻮ ﹴﻡ َﻋﻈِﻴ ﹴﻢ‬
Në ditën kur njerëzit ngrihen (prej varrezave) për .‫ﲔ‬

َ ‫ﺱ ِﻟ َﺮﺏﱢ ﺍﹾﻟﻌَﺎﹶﻟ ِﻤ‬
ُ ‫َﻳ ْﻮ َﻡ َﻳﻘﹸﻮ ُﻡ ﺍﻟﻨﱠﺎ‬
të dalë para Zotit të botëve. (El-Mutaffifin: 6).
♦♦♦♦
47
KAPITULLI - V -
48
 KUSH ËSHTË MYSLIMAN I VËRTETË - DËVOTSHËM?

Nuk është tërë e mira (e kufizuar) t’i ktheni fytyrat ‫ﻕ‬
‫ﺸ ﹺﺮ ﹺ‬
ْ ‫ﺲ ﺍﹾﻟﹺﺒﺮﱠ ﹶﺃ ﹾﻥ ُﺗ َﻮﻟﱡﻮﺍ ُﻭﺟُﻮ َﻫ ﹸﻜ ْﻢ ِﻗَﺒ ﹶﻞ ﺍﹾﻟ َﻤ‬
َ ‫ﹶﻟ ْﻴ‬
tuaja kah lindja ose perëndimi, por mirësi e
vërtetë është ajo e atij që i beson All-llahut, ditës ‫ﺏ َﻭﹶﻟ ِﻜﻦﱠ ﺍﹾﻟﹺﺒﺮﱠ َﻣ ْﻦ َﺁ َﻣ َﻦ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ ﻭَﺍﹾﻟَﻴ ْﻮ ﹺﻡ‬
‫ﻭَﺍﹾﻟ َﻤ ْﻐ ﹺﺮ ﹺ‬
së gjykimit, engjëjve, librit, pejgamberëve dhe
pasurinë që e do ua jep të afërmve, bonjakëve, të ‫ﲔ َﻭ َﺁﺗَﻰ‬
َ ‫ﺏ ﻭَﺍﻟﻨﱠﹺﺒﻴﱢ‬
‫ﺍﹾﻟ َﺂ ِﺧ ﹺﺮ ﻭَﺍﹾﻟ َﻤﻠﹶﺎِﺋ ﹶﻜ ِﺔ ﻭَﺍﹾﻟ ِﻜَﺘﺎ ﹺ‬
varfërve, udhëtarëve, lypësve dhe për lirimin e
‫ﺍﹾﻟﻤَﺎ ﹶﻝ َﻋﻠﹶﻰ ﺣُﺒﱢ ِﻪ ﹶﺫﻭﹺﻱ ﺍﹾﻟ ﹸﻘ ْﺮﺑَﻰ ﻭَﺍﹾﻟَﻴﺘَﺎﻣَﻰ‬
robërve, dhe ai që e fal namazin, e jep zeqatin,
dhe ata që kur premtojnë e zbatojnë, dhe të
‫ﲔ َﻭﻓِﻲ‬
َ ‫ﲔ ﻭَﺍْﺑ َﻦ ﺍﻟﺴﱠﺒﹺﻴ ﹺﻞ ﻭَﺍﻟﺴﱠﺎِﺋ ِﻠ‬
َ ‫ﻭَﺍﹾﻟ َﻤﺴَﺎ ِﻛ‬
durueshmit në skamje, në sëmundje dhe në
flakën e luftës. Të tillët janë ata të sinqertit dhe të ‫ﺏ َﻭﹶﺃﻗﹶﺎ َﻡ ﺍﻟﺼﱠﻠﹶﺎ ﹶﺓ َﻭ َﺁﺗَﻰ ﺍﻟﺰﱠﻛﹶﺎ ﹶﺓ ﻭَﺍﹾﻟﻤُﻮﻓﹸﻮ ﹶﻥ‬
‫ﺍﻟﺮﱢﻗﹶﺎ ﹺ‬
tillët janë ata të devotshmit. (El-Bekare: 177).
‫ﹺﺑ َﻌ ْﻬ ِﺪ ِﻫ ْﻢ ﹺﺇﺫﹶﺍ ﻋَﺎ َﻫﺪُﻭﺍ ﻭَﺍﻟﺼﱠﺎﹺﺑﺮﹺﻳ َﻦ ﻓِﻲ ﺍﹾﻟَﺒ ﹾﺄﺳَﺎ ِﺀ‬
‫ﺻ َﺪﻗﹸﻮﺍ‬
َ ‫ﻚ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ‬
َ ‫ﺱ ﺃﹸﻭﹶﻟِﺌ‬
‫ﲔ ﺍﹾﻟَﺒ ﹾﺄ ﹺ‬
َ ‫ﻭَﺍﻟﻀﱠﺮﱠﺍ ِﺀ َﻭ ِﺣ‬
.‫ﻚ ُﻫ ُﻢ ﺍﹾﻟ ُﻤﺘﱠﻘﹸﻮ ﹶﻥ‬

َ ‫َﻭﺃﹸﻭﹶﻟِﺌ‬
Besimtarë janë vetëm ata që i besuan All-llahut, të ‫ﹺﺇﻧﱠﻤَﺎ ﺍﹾﻟ ُﻤ ْﺆ ِﻣﻨُﻮ ﹶﻥ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭ َﺭﺳُﻮِﻟ ِﻪ ﹸﺛﻢﱠ‬
dërguarit e Tij, e mandej nuk dyshuan dhe për hir
të All-llahut luftuan me pasurinë dhe me jetën e ‫ﺴ ﹺﻬ ْﻢ ﻓِﻲ‬
ِ ‫ﹶﻟ ْﻢ َﻳ ْﺮﺗَﺎﺑُﻮﺍ َﻭﺟَﺎ َﻫﺪُﻭﺍ ﹺﺑﹶﺄ ْﻣﻮَﺍِﻟ ﹺﻬ ْﻢ َﻭﹶﺃْﻧﻔﹸ‬
tyre. Të tillë janë ata të vërtetit. (El-Huxhurat: 15).
.‫ﻚ ُﻫ ُﻢ ﺍﻟﺼﱠﺎ ِﺩﻗﹸﻮ ﹶﻥ‬
َ ‫َﺳﺒﹺﻴ ﹺﻞ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﺃﹸﻭﹶﻟِﺌ‬
49
 KUSH DO TË HYJ NË XHENNET?

E ata që besuan dhe bënë vepra të mira, ata janë ‫ﻚ‬
َ ‫ﺕ ﺃﹸﻭﹶﻟِﺌ‬
ِ ‫ﻭَﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ َﻭ َﻋ ِﻤﻠﹸﻮﺍ ﺍﻟﺼﱠﺎِﻟﺤَﺎ‬
banues të xhennetit, aty janë përgjithmonë.
(El-Bekare: 82). .‫ﺠﻨﱠ ِﺔ ُﻫ ْﻢ ﻓِﻴﻬَﺎ ﺧَﺎِﻟﺪُﻭ ﹶﻥ‬
َ ‫ﺏ ﺍﹾﻟ‬
ُ ‫ﺻﺤَﺎ‬
ْ ‫ﹶﺃ‬
Nuk është (shpëtim) sipas shpresave tuaja as ‫ﺏ َﻣ ْﻦ‬

‫ﺲ ﹺﺑﹶﺄ َﻣﺎﹺﻧﻴﱢ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﻟﹶﺎ ﹶﺃﻣَﺎﹺﻧﻲﱢ ﹶﺃ ْﻫ ﹺﻞ ﺍﹾﻟ ِﻜﺘَﺎ ﹺ‬
sipas shpresave të ithtarëve të librit. Kushdo që
bën keq, do të ndëshkohet me te dhe, pos All- ‫ﺠ ْﺪ ﹶﻟﻪُ ِﻣ ْﻦ ﺩُﻭ ِﻥ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ‬
‫ﺠ َﺰ ﹺﺑ ِﻪ َﻭﻟﹶﺎ َﻳ ﹺ‬
ْ ُ‫َﻳ ْﻌ َﻤ ﹾﻞ ﺳُﻮﺀًﺍ ﻳ‬
llahut, nuk ka për t’i gjetur vetes as mbrojtës as
ndihmës. (En-Nisa: 123). .‫ﺼﲑًﺍ‬
ِ ‫ﺎ َﻭﻟﹶﺎ َﻧ‬‫َﻭِﻟﻴ‬
Kush bën ndonjë nga punët e mira, qoftë mashkull ‫ﺕ ِﻣ ْﻦ ﹶﺫ ﹶﻛ ﹴﺮ ﹶﺃ ْﻭ ﹸﺃْﻧﺜﹶﻰ‬

ِ ‫َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳ ْﻌ َﻤ ﹾﻞ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﺼﱠﺎِﻟﺤَﺎ‬
ose femër duke qenë besimtarë, të tillët hyjnë në
xhennet dhe nuk u bëhet farë padrejtësie. ‫ﺠﻨﱠ ﹶﺔ َﻭﻟﹶﺎ‬
َ ‫ﻚ َﻳ ْﺪ ُﺧﻠﹸﻮ ﹶﻥ ﺍﹾﻟ‬
َ ‫َﻭﻫُ َﻮ ُﻣ ْﺆ ِﻣﻦٌ ﹶﻓﺄﹸﻭﹶﻟِﺌ‬
(En-Nisa: 124).
.‫ُﻳ ﹾﻈ ﹶﻠﻤُﻮ ﹶﻥ َﻧ ِﻘﲑًﺍ‬
Ata që largohen prej mëkateve të mëdha dhe prej ‫ﺶ ﹺﺇﻟﱠﺎ‬

َ ‫ﺠَﺘﹺﻨﺒُﻮ ﹶﻥ ﹶﻛﺒَﺎِﺋ َﺮ ﺍﹾﻟﹺﺈﹾﺛ ﹺﻢ ﻭَﺍﹾﻟ ﹶﻔﻮَﺍ ِﺣ‬
ْ ‫ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﻳ‬
punëve të ndyta, përpos ndonjë pune të imët, s’ka
dyshim se Zoti yt është që gjerësisht përfshin me ... ‫ﻚ ﻭَﺍ ِﺳﻊُ ﺍﹾﻟ َﻤ ْﻐ ِﻔ َﺮ ِﺓ‬
َ ‫ﺍﻟﻠﱠ َﻤ َﻢ ﹺﺇﻥﱠ َﺭﺑﱠ‬
falje… (En-Nexhm: 32).
E drejtë e përkujdesjes së xhamive të All-llahut ‫ﹺﺇﻧﱠﻤَﺎ َﻳ ْﻌﻤُﺮُ َﻣﺴَﺎ ﹺﺟ َﺪ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻣ ْﻦ َﺁ َﻣ َﻦ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ ﻭَﺍﹾﻟَﻴ ْﻮ ﹺﻡ‬
është vetëm e atij që i ka besuar All-llahut dhe
ditës së mbramë e që e falë namazin, jep zeqatin ‫ﺶ‬
َ ‫ﺨ‬
ْ ‫ﺍﹾﻟ َﺂ ِﺧ ﹺﺮ َﻭﹶﺃﻗﹶﺎ َﻡ ﺍﻟﺼﱠﻠﹶﺎ ﹶﺓ َﻭ َﺁﺗَﻰ ﺍﻟﺰﱠﻛﹶﺎ ﹶﺓ َﻭﹶﻟ ْﻢ َﻳ‬
e nuk i frikësohet askujt pos All-llahut. Të tillët do
të jenë të udhëzuarit (në rrugën e drejtë). ‫ﻚ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳﻜﹸﻮﻧُﻮﺍ ِﻣ َﻦ‬
َ ‫ﹺﺇﻟﱠﺎ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻓ َﻌﺴَﻰ ﺃﹸﻭﹶﻟِﺌ‬
(Et-Tewbeh: 18).
.‫ﺍﹾﻟ ُﻤ ْﻬَﺘﺪِﻳ َﻦ‬
50
 KUSH KONSIDEROHET PABESIMTAR (KAFIR)?

S’ka dyshim se ata që nuk besojnë All-llahun dhe ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﻳ ﹾﻜ ﹸﻔﺮُﻭ ﹶﻥ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭﺭُﺳُ ِﻠ ِﻪ َﻭﻳُﺮﹺﻳﺪُﻭ ﹶﻥ ﹶﺃ ﹾﻥ‬
të dërguarin e Tij, dëhirojnë të bëjnë dallim mes
All-llahut dhe të dërguarve të Tij e thonë: “Ne i ‫ﺾ‬
‫ﻳُ ﹶﻔﺮﱢﻗﹸﻮﺍ َﺑ ْﻴ َﻦ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭﺭُﺳُ ِﻠ ِﻪ َﻭَﻳﻘﹸﻮﻟﹸﻮ ﹶﻥ ﻧُ ْﺆ ِﻣﻦُ ﹺﺑَﺒ ْﻌ ﹴ‬
besojmë disa e nuk i besojmë disa të tjerë” e mes
këtij duam të marrin një rrugë. (En-Nisa: 150). ‫ﻚ‬
َ ‫ﺨﺬﹸﻭﺍ َﺑ ْﻴ َﻦ ﹶﺫِﻟ‬
ِ ‫ﺾ َﻭﻳُﺮﹺﻳﺪُﻭ ﹶﻥ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳﺘﱠ‬
‫َﻭَﻧ ﹾﻜﻔﹸﺮُ ﹺﺑَﺒ ْﻌ ﹴ‬
.‫َﺳﺒﹺﻴﻠﹰﺎ‬
Të tillët lanë jobesimtarët e vërtetë; e Ne kemi ‫ﻚ ُﻫ ُﻢ ﺍﹾﻟﻜﹶﺎ ِﻓﺮُﻭ ﹶﻥ ﺣَﻘًّﺎ َﻭﹶﺃ ْﻋَﺘ ْﺪﻧَﺎ ِﻟ ﹾﻠﻜﹶﺎ ِﻓﺮﹺﻳ َﻦ‬
përgatitur dënim të fortë e nënçmues për
jobesimtarët. (En-Nisa: 151). .‫َﻋﺬﹶﺍﺑًﺎ ُﻣﻬﹺﻴﻨًﺎ‬
 KUSH ËSHTË HIPOKRIT (MUNAFIK)?

Hipokritët dhe hipokritet janë si njëri-tjetri; ‫ﺾ‬
‫ﺍﹾﻟ ُﻤﻨَﺎ ِﻓﻘﹸﻮ ﹶﻥ ﻭَﺍﹾﻟﻤُﻨَﺎ ِﻓﻘﹶﺎﺕُ َﺑ ْﻌﻀُﻬُ ْﻢ ِﻣ ْﻦ َﺑ ْﻌ ﹴ‬
urdhërojnë për të keqen e ndalojnë nga e mira
dhe shrëngojnë duart e tyre. Harruan All-llahun ‫ﻑ‬
ِ ‫َﻳ ﹾﺄ ُﻣﺮُﻭ ﹶﻥ ﺑﹺﺎﹾﻟﻤُ ْﻨ ﹶﻜ ﹺﺮ َﻭَﻳ ْﻨ َﻬ ْﻮ ﹶﻥ َﻋ ﹺﻦ ﺍﹾﻟ َﻤ ْﻌﺮُﻭ‬
(nuk i binden), prandaj Ai i harroi (nga mëshira).
Nuk ka dyshim, hipokritët janë ata të prishurit. ‫ﺴَﻴﻬُ ْﻢ ﹺﺇﻥﱠ‬
ِ ‫َﻭَﻳ ﹾﻘﹺﺒﻀُﻮ ﹶﻥ ﹶﺃْﻳ ِﺪَﻳﻬُ ْﻢ َﻧﺴُﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻓَﻨ‬
(Et-Tewbeh: 67).
.‫ﲔ ُﻫ ُﻢ ﺍﹾﻟﻔﹶﺎ ِﺳﻘﹸﻮ ﹶﻥ‬
َ ‫ﺍﹾﻟ ُﻤﻨَﺎ ِﻓ ِﻘ‬
♦♦♦♦
51
KAPITULLI - V I
-
52
 SI DUHET TË SILLEMI ME JO MYSLIMANIN?

 A I LEJOHET MYSLIMANIT QË TA URREJ JO-MYSLIMANIN?

Në fe nuk ka dhunë… (El-Bekare: 256). ...‫ﻟﹶﺎ ﹺﺇ ﹾﻛﺮَﺍ َﻩ ﻓِﻲ ﺍﻟﺪﱢﻳ ﹺﻦ‬
Ne dimë më së miri çka thonë ata, e ti ndaj tyre ‫ﺖ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬ ْﻢ‬

َ ‫ﺤﻦُ ﹶﺃ ْﻋ ﹶﻠﻢُ ﹺﺑﻤَﺎ َﻳﻘﹸﻮﻟﹸﻮ ﹶﻥ َﻭﻣَﺎ ﹶﺃْﻧ‬
ْ ‫َﻧ‬
nuk je ndonjë dhunues, ti këshilloje me këtë
Kur’an atë që i ka frikë kërcënimit Tim. .‫ﻑ َﻭﻋِﻴ ِﺪ‬
ُ ‫ﺠﺒﱠﺎ ﹴﺭ ﹶﻓ ﹶﺬﻛﱢ ْﺮ ﺑﹺﺎﹾﻟﻘﹸ ْﺮ َﺁ ِﻥ َﻣ ْﻦ َﻳﺨَﺎ‬
َ ‫ﹺﺑ‬
(Kaf: 256).
Kush i bindet Pejgamberit, ai i është bindur All- ‫ﻉ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻭ َﻣ ْﻦ َﺗ َﻮﻟﱠﻰ‬

َ ‫َﻣ ْﻦ ﻳُ ِﻄ ﹺﻊ ﺍﻟﺮﱠﺳُﻮ ﹶﻝ ﹶﻓ ﹶﻘ ْﺪ ﹶﺃﻃﹶﺎ‬
llahut, e kush e refuzon, Ne nuk të dërguam ty
roje kundër tyre. (En-Nisa: 80). .‫ﹶﻓﻤَﺎ ﹶﺃ ْﺭ َﺳ ﹾﻠﻨَﺎ َﻙ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬ ْﻢ َﺣﻔِﻴﻈﹰﺎ‬
 A LEJOHET QË T’I BËJMË SHOQ ALLAHUT?

Adhurojeni All-llahun e mos i shoqëroni Atij asnjë ...‫ﺸ ﹺﺮﻛﹸﻮﺍ ﹺﺑ ِﻪ َﺷ ْﻴﺌﹰﺎ‬
ْ ُ‫ﻭَﺍ ْﻋُﺒﺪُﻭﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻭﻟﹶﺎ ﺗ‬
send…(En-Nisa: 36).
Pra, përpos All-llahut, mos lut zot tjetër e të ‫ﹶﻓﻠﹶﺎ َﺗ ْﺪﻉُ َﻣ َﻊ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹺﺇﹶﻟﻬًﺎ َﺁ َﺧ َﺮ ﹶﻓَﺘﻜﹸﻮ ﹶﻥ ِﻣ َﻦ‬
bëhesh prej të dënuarve. (Esh-Shuarau: 213).
.‫ﲔ‬
َ ‫ﺍﹾﻟﻤُ َﻌﺬﱠﹺﺑ‬
…e për ata mëkatarët nuk ka ndonjë ndihmëtarë. .‫ﲔ ِﻣ ْﻦ ﹶﺃْﻧﺼَﺎ ﹴﺭ‬
َ ‫ َﻭﻣَﺎ ﻟِﻠﻈﱠﺎِﻟ ِﻤ‬...
(El-Bekare: 270).
53
 CILA ËSHTË HUMBJA MË E KEQE?

Ai në vend të All-llahut lut atë që nuk mund t’i bëjë ُ‫َﻳ ْﺪﻋُﻮ ِﻣ ْﻦ ﺩُﻭ ِﻥ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﻣَﺎ ﻟﹶﺎ َﻳﻀُﺮﱡﻩُ َﻭﻣَﺎ ﻟﹶﺎ َﻳ ْﻨ ﹶﻔﻌُﻪ‬
as dëm as dobi. Edhe kjo është ajo humbja pa
mbarim. (El-Haxhxh: 12). .‫ﻚ ﻫُ َﻮ ﺍﻟﻀﱠﻠﹶﺎ ﹸﻝ ﺍﹾﻟَﺒﻌِﻴ ُﺪ‬
َ ‫ﹶﺫِﻟ‬
 CILI ËSHTË MËKATI QË NUK FALET?

S’ka dyshim se All-llahu nuk falë (mëkatin) t’i ‫ﺸ َﺮ َﻙ ﹺﺑ ِﻪ َﻭَﻳ ْﻐ ِﻔﺮُ ﻣَﺎ ﺩُﻭ ﹶﻥ‬
ْ ُ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻟﹶﺎ َﻳ ْﻐ ِﻔﺮُ ﹶﺃ ﹾﻥ ﻳ‬
përshkruhet Atij shok (idhujtarinë), e përpos këtij
(mëkati) i falë kujt do. Kush përshkruan All-llahut ‫ﺸ ﹺﺮ ْﻙ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ ﹶﻓ ﹶﻘ ِﺪ ﺍ ﹾﻓَﺘﺮَﻯ‬
ْ ‫ﻚ ِﻟ َﻤ ْﻦ َﻳﺸَﺎ ُﺀ َﻭ َﻣ ْﻦ ُﻳ‬
shok, ai ka trilluar një mëkat të madh.
(En-Nisa: 48). .‫ﹺﺇﹾﺛﻤًﺎ َﻋﻈِﻴﻤًﺎ‬
 A LEJOHET SHARJA E ATYRE (IDHUJTARËVE) QË ADHUROJNË ZOTA

TJERË POS ALLAHUT?

Ju mos ua shani ata (zota) që u luten (idhujtarët), ‫ﺴﺒﱡﻮﺍ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﻳ ْﺪﻋُﻮ ﹶﻥ ِﻣ ْﻦ ﺩُﻭ ِﻥ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ‬
ُ ‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗ‬
pos All-llahut, e (si hakmarrje) të fyejnë All-llahun
nga armiqësia, duke mos ditur (për madhërinë e .‫ﹶﻓَﻴﺴُﺒﱡﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻋ ْﺪﻭًﺍ ﹺﺑ َﻐ ْﻴ ﹺﺮ ِﻋ ﹾﻠ ﹴﻢ‬
Tij). (El-En’am: 108)
 A LEJOHET QË MYSLIMANI T’I GRABIS TRASHËGIMIN

E JO-MUSLIMANIT?

Ata që e mohuan të vërtetën janë miq të njëri- ‫ﺾ ﹺﺇﻟﱠﺎ‬
‫ﻭَﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﹶﻛ ﹶﻔﺮُﻭﺍ َﺑ ْﻌﻀُﻬُ ْﻢ ﹶﺃ ْﻭِﻟﻴَﺎ ُﺀ َﺑ ْﻌ ﹴ‬
tjetrit. E nëse nuk e bëni atë (të ndihmoni e të
kujdeseni për njëri-tjetrin), bëhet trazirë dhe . ٌ‫ﺽ َﻭ ﹶﻓﺴَﺎﺩٌ ﹶﻛﹺﺒﲑ‬
‫َﺗ ﹾﻔ َﻌﻠﹸﻮ ُﻩ َﺗ ﹸﻜ ْﻦ ِﻓ ْﺘَﻨﺔﹲ ﻓِﻲ ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﺭ ﹺ‬
rrëmujë e madhe në tokë. (El-Enfal: 73).
54
 A LEJOHET QË MYSLIMANËT TË ANOJNË KAH PAQJA

ME JO-MYSLIMANËT?

Në qoftë se ata anojnë kah paqja, ano edhe ti kah ‫ﺢ ﹶﻟﻬَﺎ َﻭَﺗ َﻮﻛﱠ ﹾﻞ َﻋﻠﹶﻰ‬
ْ ‫َﻭﹺﺇ ﹾﻥ َﺟَﻨﺤُﻮﺍ ﻟِﻠﺴﱠ ﹾﻠ ﹺﻢ ﻓﹶﺎ ْﺟَﻨ‬
ajo e mbështetu në All-llahun. Ai është që dëgjon
dhe di. (El-Enfal: 61). .‫ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹺﺇﻧﱠ ُﻪ ﻫُ َﻮ ﺍﻟﺴﱠﻤِﻴ ُﻊ ﺍﹾﻟ َﻌﻠِﻴ ُﻢ‬
Po nëse duan të mashtrojnë me të (me paqen), ty .‫ﻚ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ‬

َ ‫ﺴَﺒ‬
ْ ‫ﺨ َﺪﻋُﻮ َﻙ ﹶﻓﹺﺈﻥﱠ َﺣ‬
ْ ‫َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ُﻳﺮﹺﻳﺪُﻭﺍ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳ‬
të mjafton All-llahu…(El-Enfal: 62).
 A DUHET QË MYSLIMANËT TË LIDHIN MARRËVESHJE

ME JO-BESIMTARËT ?

Pos atyre idhujtarëve me të cilët keni lidhur ‫ﲔ ﹸﺛﻢﱠ ﹶﻟ ْﻢ‬
َ ‫ﺸ ﹺﺮ ِﻛ‬
ْ ُ‫ﹺﺇﻟﱠﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﻋَﺎ َﻫ ْﺪُﺗ ْﻢ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟﻤ‬
marrëveshje, e të cilët nuk ju kanë shmangur
asgjë dhe nuk e kanë ndihmuar askënd kundër ‫َﻳ ْﻨ ﹸﻘﺼُﻮ ﹸﻛ ْﻢ َﺷ ْﻴﺌﹰﺎ َﻭﹶﻟ ْﻢ ُﻳﻈﹶﺎ ِﻫﺮُﻭﺍ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﺃ َﺣﺪًﺍ‬
jush, pra, edhe ju përmbushni marrëveshjen e tyre
deri në afatin e caktuar. S’ka dyshim se All-llahu I ‫ﹶﻓﹶﺄِﺗﻤﱡﻮﺍ ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ﹺﻬ ْﻢ َﻋ ْﻬ َﺪ ُﻫ ْﻢ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﻣُﺪﱠِﺗ ﹺﻬ ْﻢ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ‬
do të devotshmit. (Et-Tewbeh: 4).
.‫ﲔ‬
َ ‫ﺤﺐﱡ ﺍﹾﻟﻤُﺘﱠ ِﻘ‬
ِ ‫ُﻳ‬
 A LEJOHET STREHIMI I IDHUJTARËVE?

E nëse ndokush prej idhujtarëve të kërkon ُ‫ﲔ ﺍ ْﺳَﺘﺠَﺎ َﺭ َﻙ ﹶﻓﹶﺄ ﹺﺟ ْﺮﻩ‬
ْ ُ‫َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ﹶﺃ َﺣﺪٌ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟﻤ‬
strehim, ti strehoje në mënyrë që t’i dëgjojë fjalët e
All-llahut (Kur’anin), e mandej përcille deri në ‫ﻚ‬
َ ‫ﺴ َﻤ َﻊ ﹶﻛﻠﹶﺎ َﻡ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹸﺛﻢﱠ ﹶﺃْﺑ ِﻠ ْﻐ ُﻪ َﻣ ﹾﺄ َﻣَﻨﻪُ ﹶﺫِﻟ‬
ْ ‫َﺣﺘﱠﻰ َﻳ‬
vendin e tij të sigurt. Këtë, ngase ata janë popull
që nuk e di (të vërtetën e fesë islame). .‫ﹺﺑﹶﺄﻧﱠﻬُ ْﻢ ﹶﻗ ْﻮﻡٌ ﻟﹶﺎ َﻳ ْﻌ ﹶﻠﻤُﻮ ﹶﻥ‬
(Et-Tewbeh: 6).
55
 ÇKA DUHET BËRË MYSLIMANI NË RAST SE PABESIMTARI FYEN ATË

(BESIMTARIN)

Pra, të jesh i durueshëm! Durimi yt është vetëm ‫ﺤ َﺰ ﹾﻥ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬ ْﻢ‬
ْ ‫ﺻ ْﺒﺮُ َﻙ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ‬
َ ‫ﺻﹺﺒ ْﺮ َﻭﻣَﺎ‬
ْ ‫ﻭَﺍ‬
me ndihmën e All-llahut. Ti mos u pikëllo për ata,
as mos u brengos për dredhitë që bëjnë ata! .‫ﺿ ْﻴ ﹴﻖ ِﻣﻤﱠﺎ َﻳ ْﻤ ﹸﻜﺮُﻭ ﹶﻥ‬
َ ‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗﻚُ ﻓِﻲ‬
(En-Nahl: 127).
S’ka dyshim se All-llahu është me ata që janë të ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻣ َﻊ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﺍﺗﱠ ﹶﻘﻮْﺍ ﻭَﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ُﻫ ْﻢ‬
devotshëm (që ruhen prej të këqijave) dhe me ata
që janë bamirës. (En-Nahl: 128). .‫ﺴﻨُﻮ ﹶﻥ‬
ِ‫ﺤ‬ْ ‫ُﻣ‬
 ÇKA DUHET BËRË MYSLIMANI NË RAST SE PABESIMTARI E FYEN ME

FJALË TË NDYTA?

Dhe ki durim ndaj asaj që të thonë dhe largohu ‫ﺠﺮًﺍ‬
ْ ‫ﺠ ْﺮ ُﻫ ْﻢ َﻫ‬
ُ ‫ﺻﹺﺒ ْﺮ َﻋﻠﹶﻰ ﻣَﺎ َﻳﻘﹸﻮﻟﹸﻮ ﹶﻥ ﻭَﺍ ْﻫ‬
ْ ‫ﻭَﺍ‬
atyre i matur. (El-Muzemil: 10).
.‫َﺟﻤِﻴﻠﹰﺎ‬
 ÇKA DUHET BËRË MYSLIMANI NË RAST SE PABESIMTARI NDERPREN

LIDHJET ME TE (MYSLIMANIN) ?

….Nëse i frikësoheni skamjes, All-llahu me ‫ﻑ ُﻳ ْﻐﻨﹺﻴ ﹸﻜ ُﻢ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ِﻣ ْﻦ‬
َ ‫ﺴ ْﻮ‬
َ ‫ َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ِﺧ ﹾﻔُﺘ ْﻢ َﻋ ْﻴ ﹶﻠ ﹰﺔ ﹶﻓ‬...
dëshirën e vet do t’ju pasurojë me mirësitë e Tij.
All-llahu është i gjithëdijshëm, është i urtë. .ٌ‫ﻀ ِﻠ ِﻪ ﹺﺇ ﹾﻥ ﺷَﺎ َﺀ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻋﻠِﻴﻢٌ َﺣﻜِﻴﻢ‬
ْ ‫ﹶﻓ‬
(Et-Tewbeh: 28).
56
 SI DUHET TË SILLET MYSLIMANI ME KUNDËRSHTARIN E TIJ KUR ATA

DISKUTOJNË PËR QËSHTJE FETARE?

Në qoftë se doni të merrni hak, atëherë ndëshkoni ‫َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ﻋَﺎ ﹶﻗ ْﺒُﺘ ْﻢ ﹶﻓﻌَﺎ ِﻗﺒُﻮﺍ ﹺﺑ ِﻤ ﹾﺜ ﹺﻞ ﻣَﺎ ﻋُﻮ ِﻗ ْﺒُﺘ ْﻢ ﹺﺑ ِﻪ َﻭﹶﻟِﺌ ْﻦ‬
në atë masë sa jeni ndëshkuar ju; e nëse duroni,
pa dyshim ai është më i mirë për ata që durojnë. .‫ﺻَﺒ ْﺮُﺗ ْﻢ ﹶﻟﻬُ َﻮ َﺧ ْﻴﺮٌ ﻟِﻠﺼﱠﺎﹺﺑﺮﹺﻳ َﻦ‬
َ
(En-Nahl: 126).
 SI DUHET BISEDUAR ME ARMIQËT E ISLAMIT?

E ti robve të Mi thuaju: “Le ta thonë atë që është ‫ﺴﻦُ ﹺﺇﻥﱠ‬
َ ‫َﻭ ﹸﻗ ﹾﻞ ِﻟ ِﻌﺒَﺎﺩِﻱ َﻳﻘﹸﻮﻟﹸﻮﺍ ﺍﻟﱠﺘِﻲ ِﻫ َﻲ ﹶﺃ ْﺣ‬
më e mira, pse djalli ndërsen mes tyre, e është e
ditur se djalli është armik i hapët i njeriut”. ‫ﺍﻟﺸﱠ ْﻴﻄﹶﺎ ﹶﻥ َﻳ ْﻨ َﺰﻍﹸ َﺑ ْﻴَﻨ ُﻬ ْﻢ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﺸﱠ ْﻴﻄﹶﺎ ﹶﻥ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ‬
(El-Isra: 53).
.‫ﺍ ُﻣﺒﹺﻴﻨًﺎ‬‫ِﻟ ﹾﻠﹺﺈْﻧﺴَﺎ ِﻥ َﻋ ُﺪﻭ‬
 SI DUHET POLEMIZUAR ME ITHTARËT E LIBRIT?

Ithtarët e librit mos i polemizoni ndryshe (kurr i ‫ﺏ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﺑﹺﺎﻟﱠﺘِﻲ ِﻫ َﻲ‬
‫َﻭﻟﹶﺎ ُﺗﺠَﺎ ِﺩﻟﹸﻮﺍ ﹶﺃ ْﻫ ﹶﻞ ﺍﹾﻟ ِﻜﺘَﺎ ﹺ‬
thirrni në fenë tuaj) vetëm ashtu si është më së
miri,... (El-Ankebut: 46). ...ُ‫ﺴﻦ‬
َ ‫ﹶﺃ ْﺣ‬
57
 ÇKA DUHET VEPRUAR ME ITHTARËT E LIBRIT (MIZORËT)?

... përveç atyre që janë mizorë dhe thuajuni: “Ne i ‫ﹺﺇﻟﱠﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﹶﻇ ﹶﻠﻤُﻮﺍ ِﻣ ْﻨ ُﻬ ْﻢ َﻭﻗﹸﻮﻟﹸﻮﺍ َﺁ َﻣﻨﱠﺎ ﺑﹺﺎﻟﱠﺬِﻱ‬...
besuam asaj që na u zbrit neve dhe që u zbriti
juve dhe se Zoti ynë dhe Zoti juaj është një, dhe ٌ‫ﺃﹸْﻧ ﹺﺰ ﹶﻝ ﹺﺇﹶﻟ ْﻴﻨَﺎ َﻭﺃﹸْﻧ ﹺﺰ ﹶﻝ ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹺﺇﹶﻟ ُﻬﻨَﺎ َﻭﹺﺇﹶﻟﻬُﻜﹸ ْﻢ ﻭَﺍ ِﺣﺪ‬
se ne i jemi dorëzuar Atij. (El-Ankebut: 46).
.‫ﺴ ِﻠﻤُﻮ ﹶﻥ‬
ْ ‫ﺤﻦُ ﹶﻟﻪُ ُﻣ‬
ْ ‫َﻭَﻧ‬
 A LEJOHET QË MYSLIMANI T’I NËNSHTROHET JOBESIMTARIT?

O ti Pejgamber, qëndro i fortë në besnikëri ndaj ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﻨﱠﹺﺒﻲﱡ ﺍﺗﱠ ﹺﻖ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻭﻟﹶﺎ ﺗُ ِﻄ ﹺﻊ ﺍﹾﻟﻜﹶﺎ ِﻓﺮﹺﻳ َﻦ‬
All-llahut, e mos i përfill jobesimtarët dhe
hipokritët, se vërtet All-llahu është i gjithëdijshëm, .‫ﲔ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ َﻋﻠِﻴﻤًﺎ َﺣﻜِﻴﻤًﺎ‬
َ ‫ﻭَﺍﹾﻟ ُﻤﻨَﺎ ِﻓ ِﻘ‬
i di çështjet në hollësi. (El-Ahzab: 1).
 ÇFARË ËSHTË SHPËRBLIMI PËR ATA QË NDIHMOJNË FENË E ALLAHUT

TË MADHËRISHËM?

O besimtarë, nëse ju ndihmoni (fenë) All-llahun, Ai ‫ﺼ ْﺮ ﹸﻛ ْﻢ‬
ُ ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﹺﺇ ﹾﻥ َﺗ ْﻨﺼُﺮُﻭﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻳ ْﻨ‬
ju ndihmon juve dhe u forcon këmbët tuaja.
(Muhammed: 7). .‫ﺖ ﹶﺃ ﹾﻗﺪَﺍ َﻣ ﹸﻜ ْﻢ‬
ْ ‫َﻭﻳُﹶﺜﺒﱢ‬
....E All-llahu patjetër do ta ndihmojë atë që ‫ َﻭﹶﻟَﻴ ْﻨﺼُ َﺮﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﻣ ْﻦ َﻳ ْﻨﺼُﺮُﻩُ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻟ ﹶﻘ ﹺﻮﻱﱞ‬...
ndihmon rrugën e Tij, se All-llahu është shumë i
fuqishëm dhe gjithnjë triumfues. (El-Haxhxh: 40). .ٌ‫َﻋﺰﹺﻳﺰ‬
58
 ÇFARË KUPTOJMË ME TREGTI ISLAME?

O ju që keni besuar, a t’ju tregoj për një tregti të ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ َﻫ ﹾﻞ ﹶﺃﺩُﱡﻟﻜﹸ ْﻢ َﻋﻠﹶﻰ ِﺗﺠَﺎ َﺭ ٍﺓ‬
bujshme që ju shpëton prej një dënimi të
dhembshëm: (Es-Saff: 10). .‫ﺏ ﹶﺃﻟِﻴ ﹴﻢ‬
‫ُﺗ ْﻨﺠﹺﻴ ﹸﻜ ْﻢ ِﻣ ْﻦ َﻋﺬﹶﺍ ﹴ‬
T’i besoni All-llahut dhe të dërguarit të Tij, të ‫ُﺗ ْﺆ ِﻣﻨُﻮ ﹶﻥ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭ َﺭﺳُﻮِﻟ ِﻪ َﻭﺗُﺠَﺎ ِﻫﺪُﻭ ﹶﻥ ﻓِﻲ َﺳﺒﹺﻴ ﹺﻞ‬
luftoni në rrugën e All-llahut me pasurinë tuaj dhe
veten tuaj, e kjo është shumë më e dobishme për ‫ﺴﻜﹸ ْﻢ ﹶﺫِﻟﻜﹸ ْﻢ َﺧ ْﻴﺮٌ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﹺﺇ ﹾﻥ‬
ِ ‫ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹺﺑﹶﺄ ْﻣﻮَﺍِﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹶﺃْﻧﻔﹸ‬
ju, nëse jeni që e dini. (Es-Saff: 11).
.‫ﹸﻛ ْﻨُﺘ ْﻢ َﺗ ْﻌ ﹶﻠﻤُﻮ ﹶﻥ‬
Ai (All-llahu) ua falë mëkatet tuaja, ju shpie në ‫ﺠﺮﹺﻱ‬

ْ ‫ﺕ َﺗ‬
ٍ ‫َﻳ ْﻐ ِﻔ ْﺮ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﹸﺫﻧُﻮَﺑ ﹸﻜ ْﻢ َﻭُﻳ ْﺪ ِﺧ ﹾﻠ ﹸﻜ ْﻢ َﺟﻨﱠﺎ‬
xhennete nëpër të cilët rrjedhin lumenj dhe në
pallate të bukura në xhennetet e amshueshme, e ‫ﺕ‬
ِ ‫ﺤِﺘﻬَﺎ ﺍﹾﻟﹶﺄْﻧﻬَﺎ ُﺭ َﻭ َﻣﺴَﺎ ِﻛ َﻦ ﹶﻃﻴﱢَﺒ ﹰﺔ ﻓِﻲ َﺟﻨﱠﺎ‬
ْ ‫ِﻣ ْﻦ َﺗ‬
këto janë ai suksesi më i madh. (Es-Saff: 12).
.‫ﻚ ﺍﹾﻟ ﹶﻔ ْﻮ ُﺯ ﺍﹾﻟ َﻌﻈِﻴ ُﻢ‬
َ ‫َﻋ ْﺪ ٍﻥ ﹶﺫِﻟ‬
Edhe të tjera që ju i dëshironi, ndihmë prej All- ٌ‫ﺼﺮٌ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭ ﹶﻓ ْﺘﺢٌ ﹶﻗﺮﹺﻳﺐ‬
ْ ‫ﺤﺒﱡﻮَﻧﻬَﺎ َﻧ‬
ِ ‫َﻭﹸﺃ ْﺧﺮَﻯ ُﺗ‬
llahut dhe fitore e afërt, e pra, përgëzoi
besimtarët! (Es-Saff: 13). .‫ﲔ‬
َ ‫َﻭَﺑﺸﱢ ﹺﺮ ﺍﹾﻟﻤُ ْﺆ ِﻣﹺﻨ‬
♦♦♦♦
59
KAPITULLI - VII
-
60
 SI DUHET TË SILLEMI NDAJ BONJAKUT (JETIMIT)?

Pra, mos e përul jetimin! (Ed-Duha: 9). .‫ﹶﻓﹶﺄﻣﱠﺎ ﺍﹾﻟَﻴﺘِﻴ َﻢ ﹶﻓﻠﹶﺎ َﺗ ﹾﻘ َﻬ ْﺮ‬
 ÇFARË JANË LIDHJET NDËRMJET MYSLIMANËVE DHE JETIMËVE?

Dhe të pyesin ty për bonjakët. Thuaj: “Po t’i ‫ﺻﻠﹶﺎﺡٌ ﹶﻟ ُﻬ ْﻢ‬
ْ ‫ﻚ َﻋ ﹺﻦ ﺍﹾﻟَﻴﺘَﺎﻣَﻰ ﹸﻗ ﹾﻞ ﹺﺇ‬
ْ ‫ َﻭَﻳ‬...
ndihmoni në punët e tyre është më mirë, e nëse i
përzieni (pasurinë e tyre me tuajën), ata janë ُ‫َﺧ ْﻴﺮٌ َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ﺗُﺨَﺎِﻟﻄﹸﻮﻫُ ْﻢ ﹶﻓﹺﺈ ْﺧﻮَﺍُﻧ ﹸﻜ ْﻢ ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﻳ ْﻌ ﹶﻠﻢ‬
vëllezërit tuaj. All-llahu di të dallojë qëllimkeqin
nga qëllimmirin. E sikur të dëshironte All-llahu do ‫ﺢ َﻭﹶﻟ ْﻮ ﺷَﺎ َﺀ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹶﻟﹶﺄ ْﻋَﻨَﺘﻜﹸ ْﻢ‬
‫ﺼ ِﻠ ﹺ‬
ْ ُ‫ﺴ َﺪ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟﻤ‬
ِ ‫ﺍﹾﻟﻤُ ﹾﻔ‬
t’ju rëndojë. All-llahu është më i fuqishmi, më i urti.
(El-Bekare: 220).
.ٌ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻋﺰﹺﻳﺰٌ َﺣﻜِﻴﻢ‬
 SI DUHET VEPRUAR ME PASURINË E BONJAKËVE (JETIMËVE)?

Bonjakëve (jetimëve) jepuani pasurinë e tyre (kur ‫ﺚ‬
‫ﺨﺒﹺﻴ ﹶ‬
َ ‫َﻭ َﺁﺗُﻮﺍ ﺍﹾﻟَﻴﺘَﺎﻣَﻰ ﹶﺃ ْﻣﻮَﺍﹶﻟ ُﻬ ْﻢ َﻭﻟﹶﺎ َﺗَﺘَﺒﺪﱠﻟﹸﻮﺍ ﺍﹾﻟ‬
të rriten), dhe mos e ndërroni të pastërtin (mallin
tuaj që e keni hallall) me të ndytin (me haramin)… ...‫ﺐ‬
‫ﺑﹺﺎﻟﻄﱠﻴﱢ ﹺ‬
(En-Nisa: 2).
…edhe mos e hani pasurinë e tyre (të përzier) me ‫ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﺄﻛﹸﻠﹸﻮﺍ ﹶﺃ ْﻣﻮَﺍﹶﻟ ُﻬ ْﻢ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﹶﺃ ْﻣﻮَﺍِﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﹺﺇﻧﱠﻪُ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ‬...
pasurinë tuaj, se ky është mëkat i madh.
(En-Nisa: 2). .‫ﺣُﻮﺑًﺎ ﹶﻛﹺﺒﲑًﺍ‬
Në qoftë se frikoheni se nuk do të jeni të drejtë ‫ﺴﻄﹸﻮﺍ ﻓِﻲ ﺍﹾﻟَﻴﺘَﺎﻣَﻰ ﻓﹶﺎْﻧ ِﻜﺤُﻮﺍ‬
ِ ‫َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ِﺧ ﹾﻔُﺘ ْﻢ ﹶﺃﻟﱠﺎ ﺗُ ﹾﻘ‬
ndaj bonjakeve, atëherë martohuni me ato gra që
ju pëlqejnë; me dy, me tri e me katra… ‫ﺙ‬
‫ﺏ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﻨﱢﺴَﺎ ِﺀ َﻣ ﹾﺜﻨَﻰ َﻭﹸﺛﻠﹶﺎ ﹶ‬
َ ‫ﻣَﺎ ﻃﹶﺎ‬
(En-Nisa: 3).
...‫ﻉ‬
َ ‫َﻭ ُﺭﺑَﺎ‬
61
 SI DUHET VEPRUAR ME PASURINË E JETIMËVE TË PAPJEKUR

(MENDJËLEHTËSVE)?

Mendjelehtësve (të papjekurve) mos u jepni ‫َﻭﻟﹶﺎ ُﺗ ْﺆﺗُﻮﺍ ﺍﻟﺴﱡ ﹶﻔﻬَﺎ َﺀ ﹶﺃ ْﻣﻮَﺍﹶﻟﻜﹸﻢُ ﺍﻟﱠﺘِﻲ َﺟ َﻌ ﹶﻞ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ‬
pasurinë tuaj që All-llahu e bëri për ju mëkamje, e
ata ushqeni nga ajo, veshni dhe u thoni fjalë të ‫ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ِﻗﻴَﺎﻣًﺎ ﻭَﺍ ْﺭ ُﺯﻗﹸﻮ ُﻫ ْﻢ ﻓِﻴﻬَﺎ ﻭَﺍ ﹾﻛﺴُﻮ ُﻫ ْﻢ َﻭﻗﹸﻮﻟﹸﻮﺍ‬
mira. (En-Nisa: 5).
.‫ﹶﻟ ُﻬ ْﻢ ﹶﻗ ْﻮﻟﹰﺎ َﻣ ْﻌﺮُﻭﻓﹰﺎ‬
Provoni bonjakët derisa të bëhen për martesë, e ‫ﺡ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ‬
َ ‫ﻭَﺍْﺑَﺘﻠﹸﻮﺍ ﺍﹾﻟَﻴﺘَﺎﻣَﻰ َﺣﺘﱠﻰ ﹺﺇﺫﹶﺍ َﺑ ﹶﻠﻐُﻮﺍ ﺍﻟﻨﱢﻜﹶﺎ‬
nëse vëreni te ta pjekuri, atëherë dorëzonju atyre
pasurinë e tyre. Mos e hani atë duke ‫ﺴُﺘ ْﻢ ِﻣ ْﻨ ُﻬ ْﻢ ُﺭ ْﺷﺪًﺍ ﻓﹶﺎ ْﺩ ﹶﻓﻌُﻮﺍ ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ﹺﻬ ْﻢ ﹶﺃ ْﻣﻮَﺍﹶﻟ ُﻬ ْﻢ‬
ْ ‫َﺁَﻧ‬
shkapërderdhur dhe duke u ngutur para se të
rriten ata…(En-Nisa: 6). ...‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﺄ ﹸﻛﻠﹸﻮﻫَﺎ ﹺﺇ ْﺳﺮَﺍﻓﹰﺎ َﻭﹺﺑﺪَﺍﺭًﺍ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳ ﹾﻜَﺒﺮُﻭﺍ‬
... Kush është i pasur le të ruhet (shfrytëzimit të ‫ﻒ َﻭ َﻣ ْﻦ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﹶﻓ ِﻘﲑًﺍ‬

ْ ‫ﺴَﺘ ْﻌ ِﻔ‬
ْ ‫ﺎ ﹶﻓ ﹾﻠَﻴ‬‫ َﻭ َﻣ ْﻦ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﹶﻏﹺﻨﻴ‬...
pasurisë të jetimëve), e kush është i varfër, le të
hajë me maturi... (En-Nisa: 6). ...‫ﻑ‬
ِ ‫ﹶﻓ ﹾﻠَﻴ ﹾﺄ ﹸﻛ ﹾﻞ ﺑﹺﺎﹾﻟ َﻤ ْﻌﺮُﻭ‬
....E kur t’ju dorëzoni atyre pasurinë e vet, ‫ ﹶﻓﹺﺈﺫﹶﺍ َﺩ ﹶﻓ ْﻌُﺘ ْﻢ ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ﹺﻬ ْﻢ ﹶﺃ ْﻣﻮَﺍﹶﻟ ُﻬ ْﻢ ﹶﻓﹶﺄ ْﺷ ﹺﻬﺪُﻭﺍ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬ ْﻢ‬...
dëshmoni atë (që ju dorëzoni). Mjafton që All-llahu
është llogaritës. (En-Nisa: 6). .‫َﻭ ﹶﻛﻔﹶﻰ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ َﺣﺴِﻴﺒًﺎ‬
 ÇFARË DO T’I PRET NGRËNËSIT E PASURISË SE JETIMËVE?

Ata që e hanë pa të drejtë pasurinë e jetimëve, në ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﻳ ﹾﺄ ﹸﻛﻠﹸﻮ ﹶﻥ ﹶﺃ ْﻣﻮَﺍ ﹶﻝ ﺍﹾﻟَﻴﺘَﺎﻣَﻰ ﹸﻇ ﹾﻠﻤًﺎ ﹺﺇﻧﱠﻤَﺎ‬
të vërtetë ata hanë atë që mbush barkun e tyre
zjarr dhe do të futen në zjarrin e xhehennemit. .‫ﺼ ﹶﻠ ْﻮ ﹶﻥ َﺳ ِﻌﲑًﺍ‬
ْ ‫َﻳ ﹾﺄ ﹸﻛﻠﹸﻮ ﹶﻥ ﻓِﻲ ُﺑﻄﹸﻮﹺﻧ ﹺﻬ ْﻢ ﻧَﺎﺭًﺍ َﻭ َﺳَﻴ‬
(En-Nisa: 10).
62
 TË DREJTAT E MYSLIMANIT NDAJ TË PAAFTIT (FEMIJËVE JETIMË)?

...(ju sqaron) lidhur me të paaftit (fëmijët jetimë) ‫ﲔ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟ ﹺﻮﹾﻟﺪَﺍ ِﻥ َﻭﹶﺃ ﹾﻥ َﺗﻘﹸﻮﻣُﻮﺍ‬
َ ‫ﻀ َﻌ ِﻔ‬
ْ ‫ﺴَﺘ‬
ْ ُ‫ﻭَﺍﹾﻟﻤ‬...
dhe që të mbani drejtësi ndaj jetimëve!” Dhe,
çfarëdo të mirë që punoni, All-llahu di shumë për ‫ﻂ َﻭﻣَﺎ َﺗ ﹾﻔ َﻌﻠﹸﻮﺍ ِﻣ ْﻦ َﺧ ْﻴ ﹴﺮ ﹶﻓﹺﺈﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ‬
ِ‫ﺴ‬ْ ‫ِﻟ ﹾﻠَﻴﺘَﺎﻣَﻰ ﺑﹺﺎﹾﻟ ِﻘ‬
të. (En-Nisa: 127).
.‫ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﹺﺑ ِﻪ َﻋﻠِﻴﻤًﺎ‬
...Mos përdoroni pasurinë e jetimit ndryshe vetëm ُ‫ﺴﻦ‬
َ ‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﻘ َﺮﺑُﻮﺍ ﻣَﺎ ﹶﻝ ﺍﹾﻟَﻴﺘِﻴ ﹺﻢ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﺑﹺﺎﻟﱠﺘِﻲ ِﻫ َﻲ ﹶﺃ ْﺣ‬
në mënyrë më të mirë (për t’ia shtuar), derisa ai ta
arrijë pjekurinë e vet... (El-Isra: 34). ...ُ‫َﺣﺘﱠﻰ َﻳ ْﺒﻠﹸ ﹶﻎ ﹶﺃﺷُﺪﱠﻩ‬
♦♦♦♦
63
KAPITULLI - VIII
-
64
 CILAT JANË SHKAQËT E HUMBJËS DHE POSHTËRIMIT TË

MYSLIMANËVE?

Çfarëdo e keqe që mund t’ju godasë, ajo është ‫ﺖ ﹶﺃْﻳﺪِﻳ ﹸﻜ ْﻢ‬
ْ ‫ﺴَﺒ‬
َ ‫َﻭﻣَﺎ ﹶﺃﺻَﺎَﺑ ﹸﻜ ْﻢ ِﻣ ْﻦ ُﻣﺼِﻴَﺒ ٍﺔ ﹶﻓﹺﺒﻤَﺎ ﹶﻛ‬
pasojë e veprave tuaja (të këqija), e për shumë të
tjera Ai u falë. (Esh-Shura: 30). .‫ﲑ‬
‫َﻭَﻳ ْﻌﻔﹸﻮ َﻋ ْﻦ ﹶﻛِﺜ ﹴ‬
...O ju njerëz! Kryeneçësia juaj është vetëm ‫ﺴﻜﹸ ْﻢ‬

ِ ‫ﺱ ﹺﺇﻧﱠﻤَﺎ َﺑ ْﻐﻴُﻜﹸ ْﻢ َﻋﻠﹶﻰ ﹶﺃْﻧﻔﹸ‬
ُ ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﻨﱠﺎ‬...
kundër vetes suaj, është përjetim i jetës së kësaj
bote, pastaj kthimi juaj është te Ne, e Ne ju ‫ﺤﻴَﺎ ِﺓ ﺍﻟﺪﱡْﻧﻴَﺎ ﹸﺛﻢﱠ ﹺﺇﹶﻟ ْﻴﻨَﺎ َﻣ ْﺮ ﹺﺟﻌُﻜﹸ ْﻢ ﹶﻓﻨَُﻨﺒﱢﺌﹸﻜﹸ ْﻢ‬
َ ‫ﻉ ﺍﹾﻟ‬
َ ‫َﻣﺘَﺎ‬
shpërblejmë për veprimet tuaja. (Junus: 23).
.‫ﹺﺑﻤَﺎ ﹸﻛ ْﻨُﺘ ْﻢ َﺗ ْﻌ َﻤﻠﹸﻮ ﹶﻥ‬
S’ka dyshim se ata që e kundërshtojnë All-llahun ‫ﻚ ﻓِﻲ‬
َ ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﻳُﺤَﺎﺩﱡﻭ ﹶﻥ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻭ َﺭﺳُﻮﹶﻟﻪُ ﺃﹸﻭﹶﻟِﺌ‬
dhe të dërguarin e Tij, të tillët janë ndër më të
poshtëruarit. (El-Muxhadele: 20). .‫ﲔ‬
َ ‫ﺍﹾﻟﹶﺄ ﹶﺫﻟﱢ‬
... E për mizorët Ne kemi përgatitur dënim të .‫ﲔ َﻋﺬﹶﺍﺑًﺎ ﹶﺃﻟِﻴﻤًﺎ‬

َ ‫ َﻭﹶﺃ ْﻋَﺘ ْﺪﻧَﺎ ﻟِﻠﻈﱠﺎِﻟ ِﻤ‬...
rëndë. (El-Furkan: 37).
...Të mjerë janë ata që nga zemërfortësia e tyre ‫ﻚ‬

َ ‫ ﹶﻓ َﻮْﻳﻞﹲ ِﻟ ﹾﻠﻘﹶﺎ ِﺳَﻴ ِﺔ ﹸﻗﻠﹸﻮُﺑ ُﻬ ْﻢ ِﻣ ْﻦ ِﺫ ﹾﻛ ﹺﺮ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﺃﹸﻭﹶﻟِﺌ‬...
nuk përmendin All-llahun, të tillët janë në humbje
të qartë. (Ez-Zumer: 22). .‫ﲔ‬
‫ﺿﻠﹶﺎ ﹴﻝ ﻣُﹺﺒ ﹴ‬
َ ‫ﻓِﻲ‬
E mos u bëni si ata që e harruan All-llahun, e All- ‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗﻜﹸﻮﻧُﻮﺍ ﻛﹶﺎﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﻧﺴُﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻓﹶﺄْﻧﺴَﺎ ُﻫ ْﻢ‬
llahu bëri që ata ta harrojnë vetveten! Të tillët janë
ata të prishurit. (El-Hashr: 19). .‫ﻚ ُﻫ ُﻢ ﺍﹾﻟﻔﹶﺎ ِﺳﻘﹸﻮ ﹶﻥ‬
َ ‫ﺴﻬُ ْﻢ ﺃﹸﻭﹶﻟِﺌ‬
َ ‫ﹶﺃْﻧﻔﹸ‬
65
Sa shumë banorë të fshatrave, që ishin kryeneçë ‫ﺖ َﻋ ْﻦ ﹶﺃ ْﻣ ﹺﺮ َﺭﺑﱢﻬَﺎ َﻭﺭُﺳُ ِﻠ ِﻪ‬

ْ ‫َﻭ ﹶﻛﹶﺄﻳﱢ ْﻦ ِﻣ ْﻦ ﹶﻗ ْﺮَﻳ ٍﺔ َﻋَﺘ‬
ndaj urdhrit të Zotit të vet dhe ndaj të dërguarve të
Tij, Ne i kemi shpërblyer me një llogari të ashpër, i ‫ﹶﻓﺤَﺎ َﺳ ْﺒﻨَﺎﻫَﺎ ِﺣﺴَﺎﺑًﺎ َﺷﺪِﻳﺪًﺍ َﻭ َﻋﺬﱠْﺑﻨَﺎﻫَﺎ َﻋﺬﹶﺍﺑًﺎ‬
kemi ndëshkuar me një dënim të
papërshkrueshëm. (Et-Talak: 8). .‫ُﻧ ﹾﻜﺮًﺍ‬
Dhe ata e përjetuan barrën e rëndë të punës së ‫ﺖ َﻭﺑَﺎ ﹶﻝ ﹶﺃ ْﻣ ﹺﺮﻫَﺎ َﻭﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﻋَﺎ ِﻗَﺒﺔﹸ ﹶﺃ ْﻣ ﹺﺮﻫَﺎ‬
ْ ‫ﹶﻓﺬﹶﺍ ﹶﻗ‬
vet, kështu që fundi i çështjes së tyre ishte
dështimi. (Et-Talak: 9). .‫ﺴﺮًﺍ‬
ْ ‫ُﺧ‬
Beduinët thanë: “Ne kemi besuar!” Thuaj: “Ju nuk ‫ﺏ َﺁ َﻣﻨﱠﺎ ﹸﻗ ﹾﻞ ﹶﻟ ْﻢ ﺗُ ْﺆ ِﻣﻨُﻮﺍ َﻭﹶﻟ ِﻜ ْﻦ‬
ُ ‫ﺖ ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﻋﺮَﺍ‬
ِ ‫ﻗﹶﺎﹶﻟ‬
keni besuar ende, por thuani: Ne jemi dorëzuar, e
ende nuk po u hyn besimi në zemrat tuaja. E nëse ‫ﻗﹸﻮﻟﹸﻮﺍ ﹶﺃ ْﺳ ﹶﻠ ْﻤﻨَﺎ َﻭﹶﻟﻤﱠﺎ َﻳ ْﺪﺧُ ﹺﻞ ﺍﹾﻟﹺﺈﳝَﺎ ﹸﻥ ﻓِﻲ ﹸﻗﻠﹸﻮﹺﺑ ﹸﻜ ْﻢ‬
e respektoni All-llahun dhe të dërguarin e Tij, Ai
nuk ju pakëson asgjë nga veprat tuaja, se All-llahu ‫َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ُﺗﻄِﻴﻌُﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻭ َﺭﺳُﻮﹶﻟﻪُ ﻟﹶﺎ َﻳ ِﻠ ْﺘ ﹸﻜ ْﻢ ِﻣ ْﻦ‬
është shumë mëkatfalës, shumë mëshirues”.
(El-Huxhurat: 14).
.ٌ‫ﹶﺃ ْﻋﻤَﺎِﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﺷ ْﻴﺌﹰﺎ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻏﻔﹸﻮﺭٌ َﺭﺣِﻴﻢ‬
Andaj, ti largohu prej atij që ia ka kthyer shpinën ‫ﺽ َﻋ ْﻦ َﻣ ْﻦ َﺗ َﻮﻟﱠﻰ َﻋ ْﻦ ِﺫ ﹾﻛ ﹺﺮﻧَﺎ َﻭﹶﻟ ْﻢ ُﻳ ﹺﺮ ْﺩ ﹺﺇﻟﱠﺎ‬
ْ ‫ﹶﻓﹶﺄ ْﻋ ﹺﺮ‬
Kur’anit dhe që nuk do tjetër vetëm jetën e
Dunjasë! (En-Nexhm: 29). .‫ﺤﻴَﺎ ﹶﺓ ﺍﻟﺪﱡْﻧﻴَﺎ‬
َ ‫ﺍﹾﻟ‬
Ajo është e tërë dituria që kanë arritur ata, e Zoti ُ‫ﻚ ﻫُ َﻮ ﹶﺃ ْﻋ ﹶﻠﻢ‬
َ ‫ﻚ َﻣ ْﺒ ﹶﻠﻐُﻬُ ْﻢ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟ ِﻌ ﹾﻠ ﹺﻢ ﹺﺇﻥﱠ َﺭﺑﱠ‬
yt është ai që di më së miri për atë që është
larguar nga rruga e Tij dhe Ai është që e di më së .‫ﺿﻞﱠ َﻋ ْﻦ َﺳﺒﹺﻴ ِﻠ ِﻪ َﻭﻫُ َﻮ ﹶﺃ ْﻋ ﹶﻠﻢُ ﹺﺑ َﻤ ﹺﻦ ﺍ ْﻫَﺘﺪَﻯ‬
َ ‫ﹺﺑ َﻤ ْﻦ‬
miri për atë që është në rrugën e drejtë.
(En-Nexhm: 30).
All-llahu nuk e obligon asnjë njeri përtej ‫ﺖ‬

ْ ‫ﺴَﺒ‬
َ ‫ﻟﹶﺎ ﻳُ ﹶﻜﻠﱢﻒُ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﻧ ﹾﻔﺴًﺎ ﹺﺇﻟﱠﺎ ُﻭ ْﺳ َﻌﻬَﺎ ﹶﻟﻬَﺎ ﻣَﺎ ﹶﻛ‬
mundësisë së tij, atij (njeriut) i takon ajo që e fitoi
dhe atij i bie ajo (e keqe) që e meritoi… ...‫ﺖ‬
ْ ‫ﺴَﺒ‬
َ ‫َﻭ َﻋ ﹶﻠ ْﻴﻬَﺎ ﻣَﺎ ﺍ ﹾﻛَﺘ‬
(El-Bekare: 286).
66
 PËR ARSYE TË DEGJENËRIMIT TE MYSLIMANËVE DHE DEGRADIMIT TE

TYRE; A ËSHTË KY ARGUMENT SE ALLAHU BËNË PADREJTËSI NDAJ
TYRE (MYSLIMANËVE)?

S’ka dyshim se All-llahu nuk bën pa drejtë as sa ‫ﺴَﻨ ﹰﺔ‬
َ ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻟﺎ َﻳ ﹾﻈ ِﻠﻢُ ِﻣ ﹾﺜﻘﹶﺎ ﹶﻝ ﹶﺫﺭﱠ ٍﺓ َﻭﹺﺇ ﹾﻥ َﺗﻚُ َﺣ‬
grimca, e nëse ajo vepër është e mirë, Ai e
shumëfishon atë dhe Vetë Ai i jep shpërblim të .‫ﺕ ِﻣ ْﻦ ﹶﻟﺪُْﻧﻪُ ﹶﺃ ْﺟﺮًﺍ َﻋﻈِﻴﻤًﺎ‬
ِ ‫ُﻳﻀَﺎ ِﻋ ﹾﻔﻬَﺎ َﻭﻳُ ْﺆ‬
madh. (En-Nisa: 40).
All-llahu nuk u bën asgjë të padrejtë njerëzve, por ‫ﺱ‬

َ ‫ﺱ َﺷ ْﻴﺌﹰﺎ َﻭﹶﻟ ِﻜﻦﱠ ﺍﻟﻨﱠﺎ‬
َ ‫ﺇﹺﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻟﹶﺎ َﻳ ﹾﻈ ِﻠﻢُ ﺍﻟﻨﱠﺎ‬
ata i bëjnë të padrejtë vetes së tyre. (Junus: 44).
.‫ﺴﻬُ ْﻢ َﻳ ﹾﻈ ِﻠﻤُﻮ ﹶﻥ‬
َ ‫ﹶﺃْﻧﻔﹸ‬
...e ju, përveç All-llahut, nuk keni përkrahës as .‫ﲑ‬
‫ﺼﹴ‬
ِ ‫ َﻭﻣَﺎ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ِﻣ ْﻦ ﺩُﻭ ِﻥ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ِﻣ ْﻦ َﻭِﻟﻲﱟ َﻭﻟﹶﺎ َﻧ‬...
ndihmës tjetër. (Et-Tewbeh: 116).
♦♦♦♦
67
KAPITULLI - IX -
68
 SI MUND QE MYSLIMANËT TA MBROJNË VETËN E TYRE NGA HUMBJA

DHE POSHTËRIMI I ALLAHUT?

O ju që besuat, hyni në islamizmin e tërësishëm ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﺍ ْﺩ ُﺧﻠﹸﻮﺍ ﻓِﻲ ﺍﻟﺴﱢ ﹾﻠ ﹺﻢ ﻛﹶﺎﻓﱠ ﹰﺔ‬
(përqafojeni fenë islame në tërësi), e mos ndiqni
rrugën e djallit, sepse ai është armik juaji i hapët. ‫ﺕ ﺍﻟﺸﱠ ْﻴﻄﹶﺎ ِﻥ ﹺﺇﻧﱠﻪُ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﻋ ُﺪﻭﱞ‬
ِ ‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗﺘﱠﹺﺒﻌُﻮﺍ ُﺧ ﹸﻄﻮَﺍ‬
(El-Bekare: 208).
.ٌ‫ُﻣﹺﺒﲔ‬
Dhe përmbajuni asaj më të mirës që u është ‫ﺴ َﻦ ﻣَﺎ ﺃﹸْﻧ ﹺﺰ ﹶﻝ ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ ِﻣ ْﻦ َﺭﺑﱢ ﹸﻜ ْﻢ ِﻣ ْﻦ‬
َ ‫ﻭَﺍﺗﱠﹺﺒﻌُﻮﺍ ﹶﺃ ْﺣ‬
shpallur nga Zoti juaj, para se t’ju vijë dënimi
befas e ju të mos dini. (Ez-Zumer: 55). ‫ﺏ َﺑ ْﻐَﺘ ﹰﺔ َﻭﹶﺃْﻧُﺘ ْﻢ ﻟﹶﺎ‬
ُ ‫ﹶﻗ ْﺒ ﹺﻞ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳ ﹾﺄِﺗَﻴﻜﹸﻢُ ﺍﹾﻟ َﻌﺬﹶﺍ‬
.‫ﺸ ُﻌﺮُﻭ ﹶﻥ‬

ْ ‫َﺗ‬
Thuaj: “O robërit e Mi, të cilët e keni ngarkuar me ‫ﺴ ﹺﻬ ْﻢ ﻟﹶﺎ‬
ِ ‫ﻱ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﹶﺃ ْﺳ َﺮﻓﹸﻮﺍ َﻋﻠﹶﻰ ﹶﺃْﻧﻔﹸ‬
َ ‫ﹸﻗ ﹾﻞ ﻳَﺎ ِﻋﺒَﺎ ِﺩ‬
shumë gabime veten tuaj, mos e humbni
shpresën ndaj mëshirës së All-llahut, pse vërtetë ‫ﺏ‬
َ ‫َﺗ ﹾﻘَﻨﻄﹸﻮﺍ ِﻣ ْﻦ َﺭ ْﺣ َﻤ ِﺔ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻳ ْﻐ ِﻔﺮُ ﺍﻟ ﱡﺬﻧُﻮ‬
All-llahu i falë të gjitha mëkatet, Ai është që
shumë falë dhe është mëshirues!” (Ez-Zumer: 53). .‫َﺟﻤِﻴﻌًﺎ ﹺﺇﻧﱠﻪُ ﻫُ َﻮ ﺍﹾﻟ َﻐﻔﹸﻮ ُﺭ ﺍﻟﺮﱠﺣِﻴ ُﻢ‬
♦♦♦♦
69
KAPITULLI -X -
70
 KU GJENDEN FJALËT E URTESISË DHE UDHËZIMIT NË MËNYRË QE TA

SHPIEJN NJERIUN PËR NË RRUGËN E DREJT?

Ky (Kur’ani) është sqarim për njerëzit, është .‫ﲔ‬
َ ‫ﺱ َﻭ ُﻫﺪًﻯ َﻭ َﻣ ْﻮ ِﻋ ﹶﻈﺔﹲ ِﻟ ﹾﻠﻤُﺘﱠ ِﻘ‬
‫َﻫﺬﹶﺍ َﺑﻴَﺎﻥﹲ ﻟِﻠﻨﱠﺎ ﹺ‬
udhëzim dhe këshillë për të devotshmit.
(Ali Imran: 138).
Hiqu atyre që e marrin fenë (në vend që ta ‫ﺨﺬﹸﻭﺍ ﺩِﻳَﻨ ُﻬ ْﻢ ﹶﻟ ِﻌﺒًﺎ َﻭﹶﻟ ْﻬﻮًﺍ‬
َ ‫َﻭ ﹶﺫ ﹺﺭ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﺍﺗﱠ‬
respektojnë) për lojë e dëfrim dhe i ka mashtruar
jeta e kësaj bote. Ti përkujto me të (Kur’anin) që ‫ﺴ ﹶﻞ‬
َ ‫ﺤﻴَﺎ ﹸﺓ ﺍﻟﺪﱡْﻧﻴَﺎ َﻭ ﹶﺫﻛﱢ ْﺮ ﹺﺑ ِﻪ ﹶﺃ ﹾﻥ ُﺗ ْﺒ‬
َ ‫َﻭ ﹶﻏﺮﱠْﺗﻬُﻢُ ﺍﹾﻟ‬
të mos bie njeriu viktimë e asaj që ka vepruar,...
(El-En’am: 70). ...‫ﺖ‬
ْ ‫ﺴَﺒ‬
َ ‫َﻧ ﹾﻔﺲٌ ﹺﺑﻤَﺎ ﹶﻛ‬
...Ky nuk është tjetër, përveç një këshillë për .‫ﲔ‬

َ ‫ﹺﺇ ﹾﻥ ﻫُ َﻮ ﹺﺇﻟﱠﺎ ِﺫ ﹾﻛﺮَﻯ ِﻟ ﹾﻠﻌَﺎﹶﻟ ِﻤ‬...
mbarë njerëzit. (El-En’am: 90).
Dhe se kjo është rruga (feja) Ime e drejtë (që e ‫ﺴَﺘﻘِﻴﻤًﺎ ﻓﹶﺎﺗﱠﹺﺒﻌُﻮﻩُ َﻭﻟﹶﺎ َﺗﺘﱠﹺﺒﻌُﻮﺍ‬
ْ ُ‫ﺻﺮَﺍﻃِﻲ ﻣ‬
ِ ‫َﻭﹶﺃﻥﱠ َﻫﺬﹶﺍ‬
caktova për ju), pra përmbajuni kësaj, e mos
ndiqni rrugë të tjera e t’ju ndajnë nga rruga e Tij. ‫ﻕ ﹺﺑ ﹸﻜ ْﻢ َﻋ ْﻦ َﺳﺒﹺﻴ ِﻠ ِﻪ ﹶﺫِﻟﻜﹸ ْﻢ َﻭﺻﱠﺎ ﹸﻛ ْﻢ‬
َ ‫ﺍﻟﺴﱡﺒُ ﹶﻞ ﹶﻓَﺘ ﹶﻔﺮﱠ‬
Këto janë porositë e Tij për ju, ashtu që të ruheni.
(El-En’am: 153). .‫ﹺﺑ ِﻪ ﹶﻟ َﻌﻠﱠﻜﹸ ْﻢ َﺗﺘﱠﻘﹸﻮ ﹶﻥ‬
Dhe ky është libër, dobiprurës, Ne e zbritëm, ‫َﻭ َﻫﺬﹶﺍ ِﻛﺘَﺎﺏٌ ﹶﺃْﻧ َﺰﹾﻟﻨَﺎ ُﻩ ُﻣﺒَﺎ َﺭﻙٌ ﻓﹶﺎﺗﱠﹺﺒﻌُﻮﻩُ ﻭَﺍﺗﱠﻘﹸﻮﺍ‬
përmbanju këtij, ruajuni ashtu që të mëshiroheni.
(El-En’am: 155). .‫ﹶﻟ َﻌﻠﱠﻜﹸ ْﻢ ُﺗ ْﺮ َﺣﻤُﻮ ﹶﻥ‬
...Ne do t’i ndëshkojmë me ndëshkim më të rëndë ‫ﺼ ِﺪﻓﹸﻮ ﹶﻥ َﻋ ْﻦ َﺁﻳَﺎِﺗﻨَﺎ ﺳُﻮ َﺀ‬

ْ ‫ﺠﺰﹺﻱ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﻳ‬
ْ ‫ َﺳَﻨ‬...
ata që ua kthyen shpinën argumenteve Tona, për
shkak të prapësimit që bënë. (El-En’am: 157). .‫ﺼ ِﺪﻓﹸﻮ ﹶﻥ‬
ْ ‫ﺏ ﹺﺑﻤَﺎ ﻛﹶﺎﻧُﻮﺍ َﻳ‬
‫ﺍﹾﻟ َﻌﺬﹶﺍ ﹺ‬
71
Nuk ka dyshim se ata qe pergenjeshtruan ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﹶﻛﺬﱠﺑُﻮﺍ ﹺﺑ َﺂﻳَﺎِﺗﻨَﺎ ﻭَﺍ ْﺳَﺘ ﹾﻜَﺒﺮُﻭﺍ َﻋ ْﻨﻬَﺎ ﻟﹶﺎ‬
argumentet Tona dhe nga mendjemadhesia u
larguan prej tyre, atyre nuk u hapen dyert e qiellit ‫ﺠﻨﱠ ﹶﺔ‬
َ ‫ﺏ ﺍﻟﺴﱠﻤَﺎ ِﺀ َﻭﻟﹶﺎ َﻳ ْﺪ ُﺧﻠﹸﻮ ﹶﻥ ﺍﹾﻟ‬
ُ ‫ﺗُ ﹶﻔﺘﱠﺢُ ﹶﻟ ُﻬ ْﻢ ﹶﺃْﺑﻮَﺍ‬
dhe nuk do te hyjne ne xhennet deri te perbiroj
deveja neper vrimen e gjilperes. Ja, keshtu i ‫ﻚ‬
َ ‫ﻁ َﻭ ﹶﻛ ﹶﺬِﻟ‬
ِ ‫ﺨﻴَﺎ‬
ِ ‫ﺠ َﻤﻞﹸ ﻓِﻲ َﺳﻢﱢ ﺍﹾﻟ‬
َ ‫ﺞ ﺍﹾﻟ‬
َ ‫َﺣﺘﱠﻰ َﻳ ِﻠ‬
shperblejme kriminelet. (El-A’raf :40).
.‫ﲔ‬
َ ‫ﺠ ﹺﺮ ِﻣ‬
ْ ُ‫ﺠﺰﹺﻱ ﺍﹾﻟﻤ‬
ْ ‫َﻧ‬
Elif, Lam, Ra. Këto janë ajetet e librit të .‫ﺤﻜِﻴ ﹺﻢ‬

َ ‫ﺏ ﺍﹾﻟ‬
‫ﺕ ﺍﹾﻟ ِﻜﺘَﺎ ﹺ‬
ُ ‫ﻚ َﺁﻳَﺎ‬
َ ‫ﺍﻟﺮ ِﺗ ﹾﻠ‬
pacenueshëm. (Junus: 1).
Thuaj: “Vetëm mirësisë së All-llahut dhe mëshirës ‫ﻚ ﹶﻓ ﹾﻠَﻴ ﹾﻔ َﺮﺣُﻮﺍ‬

َ ‫ﻀ ﹺﻞ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭﹺﺑ َﺮ ْﺣ َﻤِﺘ ِﻪ ﹶﻓﹺﺒ ﹶﺬِﻟ‬
ْ ‫ﹸﻗ ﹾﻞ ﹺﺑ ﹶﻔ‬
së Tij le t’i gëzohen, se është shumë më e
dobishme se ajo që grumbullojnë ata”.(Junus: 58). .‫ﺠ َﻤﻌُﻮ ﹶﻥ‬
ْ ‫ﻫُ َﻮ َﺧ ْﻴﺮٌ ِﻣﻤﱠﺎ َﻳ‬
...Ai (Kur’ani) nuk është tjetër vetëm se këshillë .‫ﲔ‬

َ ‫ﹺﺇ ﹾﻥ ﻫُ َﻮ ﹺﺇﻟﱠﺎ ِﺫ ﹾﻛﺮٌ ِﻟ ﹾﻠﻌَﺎﹶﻟ ِﻤ‬...
për mbarë njerëzit. (Jusuf: 104).
....Ai (Kur’ani) nuk është bisedë e trilluar, por ‫ﺼﺪِﻳ َﻖ ﺍﻟﱠﺬِﻱ‬

ْ ‫ﻣَﺎ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ َﺣﺪِﻳﺜﹰﺎ ُﻳ ﹾﻔَﺘﺮَﻯ َﻭﹶﻟ ِﻜ ْﻦ َﺗ‬...
vërtetues i asaj që ishte më parë (librave të
shenjtë) dhe sqarues i çdo sendi, e edhe ‫َﺑ ْﻴ َﻦ َﻳ َﺪْﻳ ِﻪ َﻭَﺗ ﹾﻔﺼِﻴ ﹶﻞ ﹸﻛﻞﱢ َﺷ ْﻲ ٍﺀ َﻭ ُﻫﺪًﻯ َﻭ َﺭ ْﺣ َﻤ ﹰﺔ‬
udhërrëfyes e mëshirë për një popull që beson.
(Jusuf: 111). .‫ِﻟ ﹶﻘ ْﻮ ﹴﻡ ُﻳ ْﺆ ِﻣﻨُﻮ ﹶﻥ‬
Elif, Lam, Ra. Këto janë ajetet e librit, të Kur’anit .‫ﲔ‬

‫ﺏ َﻭﻗﹸ ْﺮ َﺁ ٍﻥ ﻣُﹺﺒ ﹴ‬
‫ﺕ ﺍﹾﻟ ِﻜﺘَﺎ ﹺ‬
ُ ‫ﻚ َﺁﻳَﺎ‬
َ ‫ﺍﻟﺮ ِﺗ ﹾﻠ‬
të plotkuptueshëm. (El-Hixhr: 1).
...Ne ty ta shpallëm librin sqarim për çdo send,... ...‫ﺏ ِﺗ ْﺒﻴَﺎﻧًﺎ ِﻟ ﹸﻜﻞﱢ َﺷ ْﻲ ٍﺀ‬
َ ‫ﻚ ﺍﹾﻟ ِﻜﺘَﺎ‬
َ ‫ َﻭَﻧﺰﱠﹾﻟﻨَﺎ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ‬...
(En-Nahl: 89).
72
Kush është më zullumqar se ai që është këshilluar ‫ﺽ‬

َ ‫ﺕ َﺭﺑﱢ ِﻪ ﹶﻓﹶﺄ ْﻋ َﺮ‬
ِ ‫َﻭ َﻣ ْﻦ ﹶﺃ ﹾﻇ ﹶﻠﻢُ ِﻣﻤﱠ ْﻦ ﺫﹸﻛﱢ َﺮ ﹺﺑ َﺂﻳَﺎ‬
me argumentet e Zotit të vet, e ua kthen shpinën
atyre dhe harron atë që vetë e punoi... ...‫ﺖ َﻳﺪَﺍ ُﻩ‬
ْ ‫ﺴ َﻲ ﻣَﺎ ﹶﻗﺪﱠ َﻣ‬
ِ ‫َﻋ ْﻨﻬَﺎ َﻭَﻧ‬
(El-Kehf: 57).
Por jo, ai është plot argumente të qarta në zemrat ‫ﺻﺪُﻭ ﹺﺭ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﺃﹸﻭﺗُﻮﺍ‬
ُ ‫َﺑ ﹾﻞ ﻫُ َﻮ َﺁﻳَﺎﺕٌ َﺑﻴﱢﻨَﺎﺕٌ ﻓِﻲ‬
e atyre që u është dhënë dituria, e argumentet
Tona nuk i mohon kush pos të shfrenuarve. .‫ﺤﺪُ ﹺﺑ َﺂﻳَﺎِﺗﻨَﺎ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﺍﻟﻈﱠﺎِﻟﻤُﻮ ﹶﻥ‬
َ‫ﺠ‬
ْ ‫ﺍﹾﻟ ِﻌ ﹾﻠ َﻢ َﻭﻣَﺎ َﻳ‬
(El-Ankebut: 49).
E kush është më zullumqar se ai që këshillohet ‫ﺽ‬

َ ‫ﺕ َﺭﺑﱢ ِﻪ ﹸﺛﻢﱠ ﹶﺃ ْﻋ َﺮ‬
ِ ‫َﻭ َﻣ ْﻦ ﹶﺃ ﹾﻇ ﹶﻠﻢُ ِﻣﻤﱠ ْﻦ ﺫﹸﻛﱢ َﺮ ﹺﺑ َﺂﻳَﺎ‬
me ajetet e Zotit të vet, e pastaj u kthen shpinën
atyre? Ne me siguri do të hakmerremi kundër .‫ﲔ ُﻣ ْﻨَﺘ ِﻘﻤُﻮ ﹶﻥ‬
َ ‫ﺠ ﹺﺮ ِﻣ‬
ْ ُ‫َﻋ ْﻨﻬَﺎ ﹺﺇﻧﱠﺎ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟﻤ‬
kriminelëve. (Es-Sexhdeh: 22).
...ai (Kur’ani) nuk është tjetër vetëm se këshillë .ٌ‫ﹺﺇ ﹾﻥ ﻫُ َﻮ ﹺﺇﻟﱠﺎ ِﺫ ﹾﻛﺮٌ َﻭﻗﹸ ْﺮ َﺁﻥﹲ ُﻣﹺﺒﲔ‬...
dhe Kur’an i qartë. (Ja Sin: 69).
Për t’ia tërhequr vërejtjen atij që është i gjallë (me ‫ﺤﻖﱠ ﺍﹾﻟ ﹶﻘ ْﻮ ﹸﻝ َﻋﻠﹶﻰ‬
ِ ‫ﺎ َﻭَﻳ‬‫ِﻟﻴُ ْﻨ ِﺬ َﺭ َﻣ ْﻦ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ َﺣﻴ‬
mend e zemër) dhe dënimi të bëhet meritë për
jobesimtarët. (Ja Sin: 70). .‫ﺍﹾﻟﻜﹶﺎ ِﻓﺮﹺﻳ َﻦ‬
(Ky është) Libër i begatshëm, Ne ta shpallëm ty ‫ﻚ ُﻣﺒَﺎ َﺭﻙٌ ِﻟَﻴﺪﱠﺑﱠﺮُﻭﺍ َﺁﻳَﺎِﺗ ِﻪ‬
َ ‫ِﻛﺘَﺎﺏٌ ﹶﺃْﻧ َﺰﹾﻟﻨَﺎ ُﻩ ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ‬
këtë, që t’i studiojnë argumentet e tij dhe që të
marrin mësim prej tij ata që kanë mend. .‫ﺏ‬
‫َﻭِﻟَﻴَﺘ ﹶﺬﻛﱠ َﺮ ﺃﹸﻭﻟﹸﻮ ﺍﹾﻟﹶﺄﹾﻟﺒَﺎ ﹺ‬
(Sad: 29).
...e ti përgëzoji pra robërit e Mi! (Ez-Zumer: 17). .‫ ﹶﻓَﺒﺸﱢ ْﺮ ِﻋﺒَﺎ ِﺩ‬...
73
Të cilët i dëgjojnë fjalët dhe pasojnë atë më të ُ‫ﺴَﻨﻪ‬

َ ‫ﺴَﺘ ِﻤﻌُﻮ ﹶﻥ ﺍﹾﻟ ﹶﻘ ْﻮ ﹶﻝ ﹶﻓَﻴﺘﱠﹺﺒﻌُﻮ ﹶﻥ ﹶﺃ ْﺣ‬
ْ ‫ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﻳ‬
mirën prej tyre. Të tillët janë ata që All-llahu i
udhëzoi në rrugën e drejtë dhe të tillët janë ata të ‫ﻚ ُﻫ ْﻢ ﺃﹸﻭﻟﹸﻮ‬
َ ‫ﻚ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﻫﺪَﺍ ُﻫ ُﻢ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﻭﺃﹸﻭﹶﻟِﺌ‬
mençurit. (Ez-Zumer: 18).
.‫ﺏ‬
‫ﺍﹾﻟﹶﺄﹾﻟﺒَﺎ ﹺ‬
E ju pra veproni si të dëshironi, e ta dini se Ai .ٌ‫ﺼﲑ‬
ِ ‫ﺍ ْﻋ َﻤﻠﹸﻮﺍ ﻣَﺎ ِﺷ ﹾﺌُﺘ ْﻢ ﹺﺇﻧﱠﻪُ ﹺﺑﻤَﺎ َﺗ ْﻌ َﻤﻠﹸﻮ ﹶﻥ َﺑ‬...
sheh atë që punoni. (Fussilet: 40).
Ata që e mohuan Kur’anin kur u erdhi janë të ُ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﹶﻛ ﹶﻔﺮُﻭﺍ ﺑﹺﺎﻟﺬﱢ ﹾﻛ ﹺﺮ ﹶﻟﻤﱠﺎ ﺟَﺎ َﺀ ُﻫ ْﻢ َﻭﹺﺇﻧﱠﻪ‬
marrë; ai është një libër ngadhënjyes (i pashoq).
(Fussilet: 41). .ٌ‫ﹶﻟ ِﻜﺘَﺎﺏٌ َﻋﺰﹺﻳﺰ‬
...Të tillët janë sikurse thirren prej një vendi të .‫ﻚ ُﻳﻨَﺎ َﺩ ْﻭ ﹶﻥ ِﻣ ْﻦ َﻣﻜﹶﺎ ٍﻥ َﺑﻌِﻴ ٍﺪ‬
َ ‫ﺃﹸﻭﹶﻟِﺌ‬...
largët e nuk dëgjojnë”. (Fussilet: 44).
Ky (Kur’ani) është dritë e dijes për njerëz, është ‫ﺱ َﻭ ُﻫﺪًﻯ َﻭ َﺭ ْﺣ َﻤﺔﹲ ِﻟ ﹶﻘ ْﻮ ﹴﻡ‬
‫َﻫﺬﹶﺍ َﺑﺼَﺎِﺋﺮُ ﻟِﻠﻨﱠﺎ ﹺ‬
udhëzues e mëshirë për një popull që beson
bindshëm. (El-Xhathije: 20). .‫ﻳُﻮ ِﻗﻨُﻮ ﹶﻥ‬
Ne Kur’anin e bëmë të lehtë për mësim, po a ka .‫َﻭﹶﻟ ﹶﻘ ْﺪ َﻳﺴﱠ ْﺮﻧَﺎ ﺍﹾﻟﻘﹸ ْﺮ َﺁ ﹶﻥ ﻟِﻠﺬﱢ ﹾﻛ ﹺﺮ ﹶﻓ َﻬ ﹾﻞ ِﻣ ْﻦ ﻣُﺪﱠ ِﻛ ﹴﺮ‬
ndokush që merr mësim? (El-Kamer: 17).
A nuk është koha që zemrat e atyre që besuan të ‫ﺸ َﻊ ﹸﻗﻠﹸﻮُﺑ ُﻬ ْﻢ ِﻟ ِﺬ ﹾﻛ ﹺﺮ‬

َ‫ﺨ‬
ْ ‫ﹶﺃﹶﻟ ْﻢ َﻳ ﹾﺄ ِﻥ ِﻟﻠﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﹶﺃ ﹾﻥ َﺗ‬
zbuten me këshillat e All-llahut dhe me atë të
vërtetën që zbriti (me Kur’an)... (El-Hadid: 16). ...‫ﺤﻖﱢ‬
َ ‫ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭﻣَﺎ َﻧ َﺰ ﹶﻝ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟ‬
Eshtë e vërtetë se ata që i kundërvihen All-llahut ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﻳُﺤَﺎﺩﱡﻭ ﹶﻥ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻭ َﺭﺳُﻮﹶﻟﻪُ ﻛﹸﹺﺒﺘُﻮﺍ ﹶﻛﻤَﺎ‬
dhe të dërguarit të Tij janë të mposhtur, ashtu siç
u mposhtën ata përpara tyre. Mirëpo, Ne u kemi ‫ﺕ‬
ٍ ‫ﺖ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ِﻣ ْﻦ ﹶﻗ ْﺒ ِﻠ ﹺﻬ ْﻢ َﻭ ﹶﻗ ْﺪ ﹶﺃْﻧ َﺰﹾﻟﻨَﺎ َﺁﻳَﺎ‬
َ ‫ﻛﹸﹺﺒ‬
shpallur fakte të qarta, e për mohuesit është një
dënim i turpshëm. (El-Muxhadele: 5). .ٌ‫ﺕ َﻭِﻟ ﹾﻠﻜﹶﺎ ِﻓﺮﹺﻳ َﻦ َﻋﺬﹶﺍﺏٌ ُﻣ ﹺﻬﲔ‬
ٍ ‫َﺑﻴﱢﻨَﺎ‬
74
Ai (Kur’ani) s’është tjetër pos këshillë për njerëzit! .‫ﲔ‬

َ ‫ﹺﺇ ﹾﻥ ﻫُ َﻮ ﹺﺇﻟﱠﺎ ِﺫ ﹾﻛﺮٌ ِﻟ ﹾﻠﻌَﺎﹶﻟ ِﻤ‬
(Et-Tekwir: 27).
Thuaj: “Edhe sikur të bashkoheshin njerëzit dhe ‫ﺠﻦﱡ َﻋﻠﹶﻰ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳ ﹾﺄﺗُﻮﺍ‬

‫ﺲ ﻭَﺍﹾﻟ ﹺ‬
ُ ‫ﺖ ﺍﹾﻟﹺﺈْﻧ‬
ِ ‫ﹸﻗ ﹾﻞ ﹶﻟِﺌ ﹺﻦ ﺍ ْﺟَﺘ َﻤ َﻌ‬
xhinët për të sjellë një Kur’an të tillë, ata nuk do të
mund të bënin si ky, sado që do ta ndihmonin njëri ‫ﹺﺑ ِﻤ ﹾﺜ ﹺﻞ َﻫﺬﹶﺍ ﺍﹾﻟﻘﹸ ْﺮ َﺁ ِﻥ ﻟﹶﺎ َﻳ ﹾﺄﺗُﻮ ﹶﻥ ﹺﺑ ِﻤ ﹾﺜ ِﻠ ِﻪ َﻭﹶﻟ ْﻮ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ‬
- tjetrin”. (El-Isra: 88).
.‫ﺾ ﹶﻇ ﹺﻬﲑًﺍ‬
‫َﺑ ْﻌﻀُﻬُ ْﻢ ِﻟَﺒ ْﻌ ﹴ‬
E i dërguari tha: “O Zot im, vërtet populli im e ‫ﺨﺬﹸﻭﺍ َﻫﺬﹶﺍ‬

َ ‫َﻭﻗﹶﺎ ﹶﻝ ﺍﻟﺮﱠﺳُﻮ ﹸﻝ ﻳَﺎ َﺭﺏﱢ ﹺﺇﻥﱠ ﹶﻗ ْﻮﻣِﻲ ﺍﺗﱠ‬
konsideroi këtë Kur’an si (diç) të hedhur!”
(El-Furkan: 30). .‫ﺍﹾﻟﻘﹸ ْﺮ َﺁ ﹶﻥ َﻣ ْﻬﺠُﻮﺭًﺍ‬
...Dispozitat e All-llahut mos i merrni për shaka. ‫ﺕ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ُﻫ ُﺰﻭًﺍ ﻭَﺍ ﹾﺫ ﹸﻛﺮُﻭﺍ‬
ِ ‫ﺨﺬﹸﻭﺍ َﺁﻳَﺎ‬
ِ ‫ َﻭﻟﹶﺎ َﺗﺘﱠ‬...
Përkujtoni të mirat e All-llahut ndaj jush edhe atë
që ua shpalli Kur’anin dhe dispozitat e sheriatit me ‫ﹺﻧ ْﻌ َﻤ ﹶﺔ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﻣَﺎ ﹶﺃْﻧ َﺰ ﹶﻝ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ ِﻣ َﻦ‬
të cilat ju udhëzon... (El-Bekare: 231).
...‫ﺤ ﹾﻜ َﻤ ِﺔ َﻳ ِﻌﻈﹸﻜﹸ ْﻢ ﹺﺑ ِﻪ‬
ِ ‫ﺏ ﻭَﺍﹾﻟ‬
‫ﺍﹾﻟ ِﻜﺘَﺎ ﹺ‬
♦♦♦♦
75
PJESA E DYTË
KAPITULLI - I -
76
RRUGA DREJT DEVOTSHMËRISË;


 KUR OBLIGOHET MYSLIMANI PËR PASTRIM (GUSL)?

...e as duke qenë xhuhubë (të papastër) derisa të ‫ﺴﻠﹸﻮﺍ‬
ِ ‫ َﻭﻟﹶﺎ ُﺟُﻨﺒًﺎ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﻋَﺎﹺﺑﺮﹺﻱ َﺳﺒﹺﻴ ﹴﻞ َﺣﺘﱠﻰ َﺗ ْﻐَﺘ‬...
laheni, përpos kur jeni udhëtarë. Nëse jeni të
sëmurë, jeni në ndonjë udhëtim, ose ndonjeri prej ٌ‫َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ﹸﻛ ْﻨُﺘ ْﻢ َﻣ ْﺮﺿَﻰ ﹶﺃ ْﻭ َﻋﻠﹶﻰ َﺳ ﹶﻔ ﹴﺮ ﹶﺃ ْﻭ ﺟَﺎ َﺀ ﹶﺃ َﺣﺪ‬
jush vjen nga ultësira (nevojtorja), ose keni takuar
gratë, e nuk gjeni ujë, atëherë mësyjeni dheun ‫ﺴﺘُﻢُ ﺍﻟﻨﱢﺴَﺎ َﺀ ﹶﻓ ﹶﻠ ْﻢ‬
ْ ‫ﻂ ﹶﺃ ْﻭ ﻟﹶﺎ َﻣ‬
ِ ‫ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟﻐَﺎِﺋ‬
dhe fërkoni me të fytyrat dhe duart (tejemmum).
‫ﺴﺤُﻮﺍ‬
َ ‫ﺻﻌِﻴﺪًﺍ ﹶﻃﻴﱢﺒًﺎ ﻓﹶﺎ ْﻣ‬
َ ‫ﺠﺪُﻭﺍ ﻣَﺎ ًﺀ ﹶﻓَﺘَﻴﻤﱠﻤُﻮﺍ‬
‫َﺗ ﹺ‬
All-llahu shlyen e falë mëkatet. (En-Nisa: 43).
‫ﺍ‬‫ﹺﺑ ُﻮﺟُﻮ ِﻫ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹶﺃْﻳﺪِﻳ ﹸﻜ ْﻢ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ َﻋ ﹸﻔﻮ‬
.‫ﹶﻏﻔﹸﻮﺭًﺍ‬
O ju që besuat! Kur doni të ngriheni për të falur ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﹺﺇﺫﹶﺍ ﹸﻗ ْﻤُﺘ ْﻢ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﺍﻟﺼﱠﻠﹶﺎ ِﺓ‬
namazin, lani fytyrat tuaja dhe duart tuaja deri në
bërryla; fërkoni kokat tuaja, e këmbët lani deri në ‫ﺴﻠﹸﻮﺍ ُﻭﺟُﻮ َﻫ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹶﺃْﻳ ِﺪَﻳﻜﹸ ْﻢ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﺍﹾﻟ َﻤﺮَﺍ ِﻓ ﹺﻖ‬
ِ ‫ﻓﹶﺎ ﹾﻏ‬
dy zogjtë. Nëse jeni xhunubë, atëherë pastrohuni
(lahuni)! Në qoftë se jeni të sëmurë, ose në ‫ﺴﺤُﻮﺍ ﹺﺑ ُﺮﺀُﻭ ِﺳ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹶﺃ ْﺭﺟُ ﹶﻠﻜﹸ ْﻢ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﺍﹾﻟ ﹶﻜ ْﻌَﺒ ْﻴ ﹺﻦ‬
َ ‫ﻭَﺍ ْﻣ‬
ndonjë udhëtim, ose ndonjëri prej jush vjen prej
‫َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ﹸﻛ ْﻨُﺘ ْﻢ ُﺟُﻨﺒًﺎ ﻓﹶﺎﻃﱠﻬﱠﺮُﻭﺍ َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ﹸﻛ ْﻨُﺘ ْﻢ َﻣ ْﺮﺿَﻰ‬
vendit të nevojës, ose keni kontaktuar me gratë
dhe nuk gjeni ujë, atëherë mësyjeni (merrni
‫ﻂ‬
ِ ‫ﹶﺃ ْﻭ َﻋﻠﹶﻰ َﺳ ﹶﻔ ﹴﺮ ﹶﺃ ْﻭ ﺟَﺎ َﺀ ﹶﺃ َﺣﺪٌ ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟﻐَﺎِﺋ‬
tejemum) dheun e pastër dhe me të fërkoni fytyrat
dhe duart tuaja. All-llahu nuk dëshiron (me obligim ‫ﺠﺪُﻭﺍ ﻣَﺎ ًﺀ ﹶﻓَﺘَﻴﻤﱠﻤُﻮﺍ‬
‫ﺴﺘُﻢُ ﺍﻟﻨﱢﺴَﺎ َﺀ ﹶﻓ ﹶﻠ ْﻢ َﺗ ﹺ‬
ْ ‫ﹶﺃ ْﻭ ﻟﹶﺎ َﻣ‬
për abdest e larje) t’ju sjellë ndonjë vështirësi, por
dëshiron t’ju pastrojë (prej mëkatëve), t’ua ‫ﺴﺤُﻮﺍ ﹺﺑ ُﻮﺟُﻮ ِﻫ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹶﺃْﻳﺪِﻳ ﹸﻜ ْﻢ‬
َ ‫ﺻﻌِﻴﺪًﺍ ﹶﻃﻴﱢﺒًﺎ ﻓﹶﺎ ْﻣ‬
َ
plotësojë të mirën e Tij ndaj jush e që t’i
falënderoheni. (El-Maideh: 6). ‫ﺝ‬
‫ﺠ َﻌ ﹶﻞ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ ِﻣ ْﻦ َﺣ َﺮ ﹴ‬
ْ ‫ِﻣ ْﻨﻪُ ﻣَﺎ ُﻳﺮﹺﻳ ُﺪ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ِﻟَﻴ‬
‫َﻭﹶﻟ ِﻜ ْﻦ ُﻳﺮﹺﻳ ُﺪ ِﻟﻴُ ﹶﻄﻬﱢ َﺮ ﹸﻛ ْﻢ َﻭِﻟﻴُِﺘﻢﱠ ﹺﻧ ْﻌ َﻤَﺘﻪُ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ‬
.‫ﺸ ﹸﻜﺮُﻭ ﹶﻥ‬

ْ ‫ﹶﻟ َﻌﻠﱠﻜﹸ ْﻢ َﺗ‬
77
 NAMAZI – FALJA E NAMAZËVE DITORE-

Dhe ti, jij i durueshëm, se All-llahu nuk ua humb .‫ﲔ‬
َ ‫ﺴﹺﻨ‬
ِ‫ﺤ‬ْ ُ‫ﺻﹺﺒ ْﺮ ﹶﻓﹺﺈﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻟﹶﺎ ُﻳﻀِﻴ ُﻊ ﹶﺃ ْﺟ َﺮ ﺍﹾﻟﻤ‬
ْ ‫ﻭَﺍ‬
shpërblimin bamirësve. (Hud: 115).
...po petku i devotshmërisë, ai është më i miri... ...ٌ‫ﻚ َﺧ ْﻴﺮ‬

َ ‫ﺱ ﺍﻟﺘﱠ ﹾﻘﻮَﻯ ﹶﺫِﻟ‬
ُ ‫ َﻭِﻟﺒَﺎ‬...
(El-A’raf: 26).
 PËRSE FALEMI?

…vërtet namazi largon nga të shëmtuarat dhe të ...‫ﺤﺸَﺎ ِﺀ ﻭَﺍﹾﻟﻤُ ْﻨ ﹶﻜ ﹺﺮ‬
ْ ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﺼﱠﻠﹶﺎ ﹶﺓ َﺗ ْﻨﻬَﻰ َﻋ ﹺﻦ ﺍﹾﻟ ﹶﻔ‬...
irituarat… (El-Ankebut: 45).
Kërkoni ndihmë (në të gjitha çështjet) me durim ...‫ﻭَﺍ ْﺳَﺘﻌِﻴﻨُﻮﺍ ﺑﹺﺎﻟﺼﱠ ْﺒ ﹺﺮ ﻭَﺍﻟﺼﱠﻠﹶﺎ ِﺓ‬
dhe me namaz… (El-Bekare: 45).
 SI DUHET TË VISHEMI PËR NAMAZ?

O bijtë e Ademit, vishuni bukur për çdo namaz... ...‫ﺠ ٍﺪ‬
‫ﺴﹺ‬ْ ‫ﻳَﺎ َﺑﻨﹺﻲ َﺁ َﺩ َﻡ ُﺧﺬﹸﻭﺍ ﺯﹺﻳَﻨَﺘﻜﹸ ْﻢ ِﻋ ْﻨ َﺪ ﹸﻛﻞﱢ َﻣ‬
(El-A’raf: 31).
 A ËSHTË E RËNDËSISHME PËRPIKËRIA E FALJËS SË NAMAZEVE NË

KOHËN E TYRE?

....pse namazi është obligim (për kohë) i caktuar ‫ﲔ ِﻛﺘَﺎﺑًﺎ‬
َ ‫ﺖ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﹾﻟﻤُ ْﺆ ِﻣﹺﻨ‬
ْ ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﺼﱠﻠﹶﺎ ﹶﺓ ﻛﹶﺎَﻧ‬...
për besimtarët. (En-Nisa: 103).
.‫َﻣ ْﻮﻗﹸﻮﺗًﺎ‬
78
 CILAT JANË KOHËT E NAMAZËVE?

Fale namazin kur zbret (nga zeniti) dielli, e deri në ‫ﺴ ﹺﻖ ﺍﻟﻠﱠ ْﻴ ﹺﻞ‬
َ ‫ﺲ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﹶﻏ‬
‫ﹶﺃ ِﻗ ﹺﻢ ﺍﻟﺼﱠﻠﹶﺎ ﹶﺓ ِﻟ ُﺪﻟﹸﻮ ِﻙ ﺍﻟﺸﱠ ْﻤ ﹺ‬
errësirën e natës dhe duke bërë lutjen (namazin)
e agimit. Vërtet, lutja e agimit është e përcjellur. ‫ﺠ ﹺﺮ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ‬
ْ ‫ﺠ ﹺﺮ ﹺﺇﻥﱠ ﻗﹸ ْﺮ َﺁ ﹶﻥ ﺍﹾﻟ ﹶﻔ‬
ْ ‫َﻭﻗﹸ ْﺮ َﺁ ﹶﻥ ﺍﹾﻟ ﹶﻔ‬
(El-Isra: 78).
.‫ﺸﻬُﻮﺩًﺍ‬
ْ ‫َﻣ‬
Dhe në një pjesë të natës zgjohu me të (me ‫ﻚ َﻋﺴَﻰ ﹶﺃ ﹾﻥ‬

َ ‫َﻭ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﻠﱠ ْﻴ ﹺﻞ ﹶﻓَﺘ َﻬﺠﱠ ْﺪ ﹺﺑ ِﻪ ﻧَﺎ ِﻓ ﹶﻠ ﹰﺔ ﹶﻟ‬
Kur’anin - namazin), është e sigurt se Zoti yt do të
ngrejë ty në një vend të lavdishëm. (El-Isra: 79). .‫ﺤﻤُﻮﺩًﺍ‬
ْ ‫ﻚ َﻣﻘﹶﺎﻣًﺎ َﻣ‬
َ ‫ﻚ َﺭﺑﱡ‬
َ ‫َﻳ ْﺒ َﻌﹶﺜ‬
 A DUHET QE MYSLIMANI T’I NDËRPRES SHIT-BLERJET (BIZNESIN) GJAT

THIRRJËS PËR NË NAMAZIN E XHUMAS?

O ju që besuat, kur bëhet thirrja për namaz, ditën ‫ﻱ ﻟِﻠﺼﱠﻠﹶﺎ ِﺓ ِﻣ ْﻦ َﻳ ْﻮ ﹺﻡ‬
َ ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﹺﺇﺫﹶﺍ ﻧُﻮ ِﺩ‬
e xhumasë, ecni shpejtë për aty ku përmendet All-
llahu (dëgjojeni hutben, faleni namazin), e lini ‫ﺍﹾﻟﺠُﻤُ َﻌ ِﺔ ﻓﹶﺎ ْﺳ َﻌﻮْﺍ ﹺﺇﻟﹶﻰ ِﺫ ﹾﻛ ﹺﺮ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭ ﹶﺫﺭُﻭﺍ ﺍﹾﻟَﺒ ْﻴ َﻊ‬
shitblerjen, kjo është shumë më e dobishme për ju
nëse jeni që e dini. (El-Xhumuah: 9). .‫ﹶﺫِﻟﻜﹸ ْﻢ َﺧ ْﻴﺮٌ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﹺﺇ ﹾﻥ ﹸﻛ ْﻨُﺘ ْﻢ َﺗ ْﻌ ﹶﻠﻤُﻮ ﹶﻥ‬
 A MUND QE BIZNESI (SHITBLERJA) TË RIFILLOJ PAS FALJËS SE

NAMAZIT TË XHUMAS?

E kur të kryhet namazi, atëherë shpërndahuni në ‫ﺽ‬
‫ﺸﺮُﻭﺍ ﻓِﻲ ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﺭ ﹺ‬
ِ ‫ﺖ ﺍﻟﺼﱠﻠﹶﺎ ﹸﺓ ﻓﹶﺎْﻧَﺘ‬
ِ ‫ﻀَﻴ‬
ِ ‫ﹶﻓﹺﺈﺫﹶﺍ ﻗﹸ‬
tokë dhe kërkoni begatitë e All-llahut, por edhe
‫ﻀ ﹺﻞ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﻭَﺍ ﹾﺫ ﹸﻛﺮُﻭﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻛِﺜﲑًﺍ‬
ْ ‫ﻭَﺍْﺑَﺘﻐُﻮﺍ ِﻣ ْﻦ ﹶﻓ‬
përmendeni shpeshherë All-llahun, ashtu që të
gjeni shpëtim. (El-Xhumuah: 10).
.‫ﹶﻟ َﻌﻠﱠﻜﹸ ْﻢ ُﺗ ﹾﻔ ِﻠﺤُﻮ ﹶﻥ‬
79
 SI DUHET FALUR; DUKE ECUR APO DUKE KALËRUAR?

Vazhdoni rregullisht namazet (faljet), e edhe atë ‫ﺕ ﻭَﺍﻟﺼﱠﻠﹶﺎ ِﺓ ﺍﹾﻟ ُﻮ ْﺳﻄﹶﻰ‬
ِ ‫ﺣَﺎ ِﻓﻈﹸﻮﺍ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﻟﺼﱠ ﹶﻠﻮَﺍ‬
namazin e mesëm, dhe ndaj All-llahut të jeni
respektues (në namaze). (El-Bekare: 238). .‫ﲔ‬
َ ‫َﻭﻗﹸﻮﻣُﻮﺍ ِﻟﻠﱠ ِﻪ ﻗﹶﺎﹺﻧِﺘ‬
E nëse keni frikë (nga armiku), atëherë faluni ‫ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ِﺧ ﹾﻔُﺘ ْﻢ ﹶﻓ ﹺﺮﺟَﺎﻟﹰﺎ ﹶﺃ ْﻭ ُﺭ ﹾﻛﺒَﺎﻧًﺎ ﹶﻓﹺﺈﺫﹶﺍ ﹶﺃ ِﻣ ْﻨُﺘ ْﻢ‬
duke ecur ose duke kalëruar, por kur të jeni të
siguruar, përkujtojeni (me namaz) All-llahun ashtu ‫ﻓﹶﺎ ﹾﺫ ﹸﻛﺮُﻭﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻛﻤَﺎ َﻋﻠﱠ َﻤﻜﹸ ْﻢ ﻣَﺎ ﹶﻟ ْﻢ َﺗﻜﹸﻮﻧُﻮﺍ‬
si u mësoi Ai për atë që ju nuk dinit.
(El-Bekare: 239). .‫َﺗ ْﻌ ﹶﻠﻤُﻮ ﹶﻥ‬
 KUR MUND TË BËHET SHKURTIMI I NAMAZIT?

Kur të jeni në udhëtim e sipër, nuk është mëkat ٌ‫ﺲ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ ُﺟﻨَﺎﺡ‬
َ ‫ﺽ ﹶﻓ ﹶﻠ ْﻴ‬
‫ﺿ َﺮْﺑُﺘ ْﻢ ﻓِﻲ ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﺭ ﹺ‬
َ ‫َﻭﹺﺇﺫﹶﺍ‬
për ju të shkurtoni namazin, nëse frigoheni se
jobesimtarët do të ju sjellin ndonjë të keqe. ُ‫ﹶﺃ ﹾﻥ َﺗ ﹾﻘﺼُﺮُﻭﺍ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﺼﱠﻠﹶﺎ ِﺓ ﹺﺇ ﹾﻥ ِﺧ ﹾﻔُﺘ ْﻢ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳ ﹾﻔِﺘَﻨﻜﹸﻢ‬
Jobesimtarët janë armiq tuaj të hapët.
(En-Nisa: 101). ‫ﺍ‬‫ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﹶﻛ ﹶﻔﺮُﻭﺍ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﹾﻟﻜﹶﺎ ِﻓﺮﹺﻳ َﻦ ﻛﹶﺎﻧُﻮﺍ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﻋ ُﺪﻭ‬
.‫ُﻣﺒﹺﻴﻨًﺎ‬
80
 KUR MUND TË FALET NAMAZI ME ARMË BARTUR?

Kur të jesh ti (Muhammed) bashkë me ta dhe ju ‫ﺖ ﹶﻟﻬُﻢُ ﺍﻟﺼﱠﻠﹶﺎ ﹶﺓ ﹶﻓ ﹾﻠَﺘ ﹸﻘ ْﻢ‬
َ ‫ﺖ ﻓِﻴ ﹺﻬ ْﻢ ﹶﻓﹶﺄ ﹶﻗ ْﻤ‬
َ ‫َﻭﹺﺇﺫﹶﺍ ﻛﹸ ْﻨ‬
falë namazin, një grup prej tyre, duke i bartur
armët, le të vijë e le të falet me ty (grupi tjetër në ‫ﺤَﺘﻬُ ْﻢ ﹶﻓﹺﺈﺫﹶﺍ‬
َ ‫ﻚ َﻭﹾﻟَﻴ ﹾﺄﺧُﺬﹸﻭﺍ ﹶﺃ ْﺳ ِﻠ‬
َ ‫ﻃﹶﺎِﺋ ﹶﻔﺔﹲ ِﻣ ْﻨ ُﻬ ْﻢ َﻣ َﻌ‬
roje), e kur të bien në sexhde (të kryejnë një
reqatë), këta le të qëndrojnë mbrapa jush (në roje) ‫ﺕ ﻃﹶﺎِﺋ ﹶﻔﺔﹲ‬
ِ ‫ﺠﺪُﻭﺍ ﹶﻓ ﹾﻠَﻴﻜﹸﻮﻧُﻮﺍ ِﻣ ْﻦ َﻭﺭَﺍِﺋ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹾﻟَﺘ ﹾﺄ‬
َ ‫َﺳ‬
e le të vijë grupi tjetër, që nuk është falur, e të
‫ﻚ َﻭﹾﻟَﻴ ﹾﺄﺧُﺬﹸﻭﺍ‬
َ ‫ﺼﻠﱡﻮﺍ َﻣ َﻌ‬
َ ُ‫ﺼﻠﱡﻮﺍ ﹶﻓ ﹾﻠﻴ‬
َ ‫ﹸﺃ ْﺧﺮَﻯ ﹶﻟ ْﻢ ُﻳ‬
falet me ty dhe le t’i bartin armët dhe të jenë në
gjendje gadishmërie. Ata që nuk besojnë, e
‫ﺤَﺘﻬُ ْﻢ َﻭﺩﱠ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﹶﻛ ﹶﻔﺮُﻭﺍ ﹶﻟ ْﻮ‬
َ ‫ِﺣ ﹾﺬ َﺭ ُﻫ ْﻢ َﻭﹶﺃ ْﺳ ِﻠ‬
dëshirojnë moskujdesin tuaj ndaj armëve e
mjeteve që t’iu vërsulen njëherë me të gjitha ‫ﺤِﺘ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹶﺃ ْﻣِﺘ َﻌِﺘﻜﹸ ْﻢ ﹶﻓَﻴﻤِﻴﻠﹸﻮ ﹶﻥ‬
َ ‫َﺗ ْﻐ ﹸﻔﻠﹸﻮ ﹶﻥ َﻋ ْﻦ ﹶﺃ ْﺳ ِﻠ‬
fuqitë. Nëse jeni të lodhur nga ndonjë shi ose jeni
të sëmurë, nuk është mëkat të mos i bartni armët, ‫ﺡ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ ﹺﺇ ﹾﻥ‬
َ ‫َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ َﻣ ْﻴ ﹶﻠ ﹰﺔ ﻭَﺍ ِﺣ َﺪ ﹰﺓ َﻭﻟﹶﺎ ُﺟﻨَﺎ‬
por mbani gadishmërinë tuaj. All-llahu ka
përgaditë dënim nënçmues për jobesimarët. ‫ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﹺﺑ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﺃﺫﹰﻯ ِﻣ ْﻦ َﻣ ﹶﻄ ﹴﺮ ﹶﺃ ْﻭ ﹸﻛ ْﻨُﺘ ْﻢ َﻣ ْﺮﺿَﻰ ﹶﺃ ﹾﻥ‬
(En-Nisa: 102).
‫ﺤَﺘﻜﹸ ْﻢ َﻭﺧُﺬﹸﻭﺍ ِﺣ ﹾﺬ َﺭ ﹸﻛ ْﻢ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ‬
َ ‫ﻀﻌُﻮﺍ ﹶﺃ ْﺳ ِﻠ‬
َ ‫َﺗ‬
.‫ﹶﺃ َﻋﺪﱠ ِﻟ ﹾﻠﻜﹶﺎ ِﻓﺮﹺﻳ َﻦ َﻋﺬﹶﺍﺑًﺎ ُﻣﻬﹺﻴﻨًﺎ‬
 CILA LUTJE (DUA) PRANOHET NGA ALLAHU I MADHËRISHEM?

E kur robët e Mi të pyesin ty për Mua, Unë
‫ﺐ‬
ُ ‫ﻚ ِﻋﺒَﺎﺩِﻱ َﻋﻨﱢﻲ ﹶﻓﹺﺈﻧﱢﻲ ﹶﻗﺮﹺﻳﺐٌ ﹸﺃﺟﹺﻴ‬
َ ‫َﻭﹺﺇﺫﹶﺍ َﺳﹶﺄﹶﻟ‬
jam afër, i përgjigjem lutjes kur lutësi më
lutet, pra për të qenë ata drejt të udhëzuar, ‫ﺴَﺘﺠﹺﻴﺒُﻮﺍ ﻟِﻲ‬
ْ ‫ﻉ ﹺﺇﺫﹶﺍ َﺩﻋَﺎ ِﻥ ﹶﻓ ﹾﻠَﻴ‬
‫َﺩ ْﻋ َﻮ ﹶﺓ ﺍﻟﺪﱠﺍ ﹺ‬
le të më përgjigjen ata Mua dhe le të më
besojnë Mua. (El-Bekare: 186). .‫َﻭﹾﻟﻴُ ْﺆ ِﻣﻨُﻮﺍ ﺑﹺﻲ ﹶﻟ َﻌﻠﱠﻬُ ْﻢ َﻳ ْﺮ ُﺷﺪُﻭ ﹶﻥ‬
81
 AGJËRIMI?

(Ato ditë të numëruara janë) Muaji i
‫َﺷ ْﻬﺮُ َﺭ َﻣﻀَﺎ ﹶﻥ ﺍﻟﱠﺬِﻱ ﺃﹸْﻧ ﹺﺰ ﹶﻝ ﻓِﻴ ِﻪ ﺍﹾﻟﻘﹸ ْﺮ َﺁﻥﹸ ُﻫﺪًﻯ‬
Ramadanit që në te (filloi të) shpallet Kur’ani,
që është udhërrëfyes për njerëz dhe sqarues ‫ﺕ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟ ُﻬﺪَﻯ ﻭَﺍﹾﻟ ﹸﻔ ْﺮﻗﹶﺎ ِﻥ ﹶﻓ َﻤ ْﻦ‬
ٍ ‫ﺱ َﻭَﺑﻴﱢﻨَﺎ‬
‫ﻟِﻠﻨﱠﺎ ﹺ‬
i rrugës së drejtë dhe dallues (i të vërtetës
nga gënjeshtra). E kush e përjeton prej jush ‫َﺷ ﹺﻬ َﺪ ِﻣ ْﻨﻜﹸﻢُ ﺍﻟﺸﱠ ْﻬ َﺮ ﹶﻓ ﹾﻠَﻴﺼُ ْﻤﻪُ َﻭ َﻣ ْﻦ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ َﻣﺮﹺﻳﻀًﺎ‬
këtë muaj le të agjërojë, ndërsa kush është i
sëmurë ose në udhëtim, le të agjërojë aq ‫ﹶﺃ ْﻭ َﻋﻠﹶﻰ َﺳ ﹶﻔ ﹴﺮ ﹶﻓ ِﻌﺪﱠﺓﹲ ِﻣ ْﻦ ﹶﺃﻳﱠﺎ ﹴﻡ ﺃﹸ َﺧ َﺮ ُﻳﺮﹺﻳ ُﺪ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ‬
ditë nga ditët e mëvonshme. All-llahu me
këtë dëshiron lehtësim për ju, e nuk dëshiron ‫ﺴ َﺮ َﻭِﻟﺘُ ﹾﻜ ِﻤﻠﹸﻮﺍ‬
ْ ‫ﺴ َﺮ َﻭﻟﹶﺎ ُﻳﺮﹺﻳ ُﺪ ﹺﺑﻜﹸﻢُ ﺍﹾﻟ ُﻌ‬
ْ ‫ﹺﺑﻜﹸﻢُ ﺍﹾﻟُﻴ‬
vështirësim për ju. (Të agjëroni ditët e
lëshuara më vonë) Që të plotësoni numrin, ‫ﺍﹾﻟ ِﻌﺪﱠ ﹶﺓ َﻭِﻟﺘُ ﹶﻜﺒﱢﺮُﻭﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻋﻠﹶﻰ ﻣَﺎ َﻫﺪَﺍ ﹸﻛ ْﻢ َﻭﹶﻟ َﻌﻠﱠﻜﹸ ْﻢ‬
ta madhëroni All-llahun për atë se u udhëzoi
dhe që të falënderoni. (El-Bekare: 185). .‫ﺸ ﹸﻜﺮُﻭ ﹶﻥ‬
ْ ‫َﺗ‬
 LIDHJET RECIPROKE NDËRMJET QIFTIT; GRUAJA ËSHTË PREHJE PËR

BURRIN DHE BURRI ËSHTË PREHJE PËR GRUAN?

Natën e agjërimit u është lejuar afrimi te gratë ‫ﹸﺃ ِﺣﻞﱠ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﻟ ْﻴ ﹶﻠ ﹶﺔ ﺍﻟﺼﱢﻴَﺎ ﹺﻡ ﺍﻟﺮﱠ ﹶﻓﺚﹸ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﹺﻧﺴَﺎِﺋ ﹸﻜ ْﻢ‬
tuaja, ato janë prehje për ju dhe ju jeni prehje për
ato. All-llahu e di se ju e keni mashtruar vetveten, ‫ُﻫﻦﱠ ِﻟﺒَﺎﺱٌ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹶﺃْﻧُﺘ ْﻢ ِﻟﺒَﺎﺱٌ ﹶﻟ ُﻬﻦﱠ َﻋ ِﻠ َﻢ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ‬
andaj ua pranoi pendimin tuaj dhe ua fali gabimin.
Tash e tutje bashkohuni me to dhe kërkoni atë që ‫ﺏ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ‬
َ ‫ﺴﻜﹸ ْﻢ ﹶﻓﺘَﺎ‬
َ ‫ﺨﺘَﺎﻧُﻮ ﹶﻥ ﹶﺃْﻧﻔﹸ‬
ْ ‫ﹶﺃﻧﱠ ﹸﻜ ْﻢ ﹸﻛ ْﻨُﺘ ْﻢ َﺗ‬
ua ka caktuar All-llahu dhe hani e pini derisa qartë
‫ﺐ‬
َ ‫َﻭ َﻋﻔﹶﺎ َﻋ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ ﻓﹶﺎﹾﻟ َﺂ ﹶﻥ ﺑَﺎ ِﺷﺮُﻭ ُﻫﻦﱠ ﻭَﺍْﺑَﺘﻐُﻮﺍ ﻣَﺎ ﹶﻛَﺘ‬
të dallohet peri i bardhë nga peri i zi në agim, e
pastaj agjërimin plotësojeni deri në mbrëmje...
ُ‫ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﻛﹸﻠﹸﻮﺍ ﻭَﺍ ْﺷ َﺮﺑُﻮﺍ َﺣﺘﱠﻰ َﻳَﺘَﺒﻴﱠ َﻦ ﹶﻟﻜﹸﻢ‬
(El-Bekare: 187).
‫ﺠ ﹺﺮ‬
ْ ‫ﻂ ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﺳ َﻮ ِﺩ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟ ﹶﻔ‬
ِ ‫ﺨ ْﻴ‬
َ ‫ﻂ ﺍﹾﻟﹶﺄْﺑَﻴﺾُ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟ‬
‫ﺨ ْﻴ ﹸ‬
َ ‫ﺍﹾﻟ‬
...‫ﹸﺛﻢﱠ ﹶﺃِﺗﻤﱡﻮﺍ ﺍﻟﺼﱢﻴَﺎ َﻡ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﺍﻟﻠﱠ ْﻴ ﹺﻞ‬
82
 KUJT I LEJOHET AGJËRIMI I MUAJIT TË RAMAZANIT EDHE PASI AI TË

KETË KALUAR?

O ju që besuat, agjërimi u është bërë obligim ‫ﺐ َﻋ ﹶﻠ ْﻴﻜﹸﻢُ ﺍﻟﺼﱢﻴَﺎ ُﻡ ﹶﻛﻤَﺎ‬
َ ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﻛﹸِﺘ‬
sikurse që ishte obligim edhe i atyre që ishin para
jush, kështu që të bëheni të devotshëm. .‫ﺐ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ِﻣ ْﻦ ﹶﻗ ْﺒ ِﻠ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﻟ َﻌﻠﱠﻜﹸ ْﻢ َﺗﺘﱠﻘﹸﻮ ﹶﻥ‬
َ ‫ﻛﹸِﺘ‬
(El-Bekare: 183).
(Jeni të obliguar për) Ditë të caktuara, e kush ‫ﺕ ﹶﻓ َﻤ ْﻦ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ َﻣﺮﹺﻳﻀًﺎ ﹶﺃ ْﻭ‬

ٍ ‫ﹶﺃﻳﱠﺎﻣًﺎ َﻣ ْﻌﺪُﻭﺩَﺍ‬
është i sëmurë prej jush ose është në udhëtim (e
nuk agjëroi), atëherë ai (le të agjërojë) më vonë ‫َﻋﻠﹶﻰ َﺳ ﹶﻔ ﹴﺮ ﹶﻓ ِﻌﺪﱠﺓﹲ ِﻣ ْﻦ ﹶﺃﻳﱠﺎ ﹴﻡ ﺃﹸ َﺧ َﺮ َﻭ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ‬
aq ditë. E ata që i rëndon ai (nuk mund të
agjërojnë), janë të obliguar për kompensim, ‫ﻉ َﺧ ْﻴﺮًﺍ‬
َ ‫ﲔ ﹶﻓ َﻤ ْﻦ َﺗ ﹶﻄﻮﱠ‬
‫ﺴ ِﻜ ﹴ‬
ْ ‫ﻳُﻄِﻴﻘﹸﻮَﻧﻪُ ِﻓ ْﺪَﻳﺔﹲ ﹶﻃﻌَﺎ ُﻡ ِﻣ‬
ushqim (ditor), i një të varfëri, ai që nga vullneti
‫ﹶﻓﻬُ َﻮ َﺧ ْﻴﺮٌ ﹶﻟﻪُ َﻭﹶﺃ ﹾﻥ َﺗﺼُﻮﻣُﻮﺍ َﺧ ْﻴﺮٌ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﹺﺇ ﹾﻥ ﹸﻛ ْﻨُﺘ ْﻢ‬
jep më tepër, ajo është aq më mirë për te. Mirëpo,
po qe se e dini, agjërimi është më i mirë për ju.
.‫َﺗ ْﻌ ﹶﻠﻤُﻮ ﹶﻥ‬
(El-Bekare: 184).
 HAXHI (VIZITA E SHTËPISË SË SHENJTË – QABE)

 KUSH ËSHTË I OBLIGUAR PËR KRYERJEN E HAXHIT?

…Për hir të All-llahut, vizita e shtëpisë (Qabes) ‫ﻉ‬
َ ‫ﺖ َﻣ ﹺﻦ ﺍ ْﺳَﺘﻄﹶﺎ‬
ِ ‫ﺱ ِﺣﺞﱡ ﺍﹾﻟَﺒ ْﻴ‬
‫ َﻭِﻟﻠﱠ ِﻪ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﻟﻨﱠﺎ ﹺ‬...
është obligim për atë që ka mundësi udhëtimi te
ajo, e kush nuk e beson (ai nuk e viziton); All-llahu ‫ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ِﻪ َﺳﺒﹺﻴﻠﹰﺎ َﻭ َﻣ ْﻦ ﹶﻛ ﹶﻔ َﺮ ﹶﻓﹺﺈﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻏﹺﻨﻲﱞ َﻋ ﹺﻦ‬
nuk është i nevojshëm për (ibadetin që e bëjnë)
njerëzit. (Ali Imran: 97). .‫ﲔ‬
َ ‫ﺍﹾﻟﻌَﺎﹶﻟ ِﻤ‬
83
 FURNIZIMI PËR HAXH?

...Dhe përgatituni me furnizim (për rrugë), e ‫ َﻭَﺗ َﺰﻭﱠﺩُﻭﺍ ﹶﻓﹺﺈﻥﱠ َﺧ ْﻴ َﺮ ﺍﻟﺰﱠﺍ ِﺩ ﺍﻟﺘﱠ ﹾﻘﻮَﻯ ﻭَﺍﺗﱠﻘﹸﻮ ِﻥ ﻳَﺎ‬...
furnizimi më i mirë është devotshmëria, e ju të
zotët e mendjes kini dronë Time. (El-Bekare: 197). .‫ﺏ‬
‫ﺃﹸﻭﻟِﻲ ﺍﹾﻟﹶﺄﹾﻟﺒَﺎ ﹺ‬
 ÇFARË ËSHTË QËLLIMI KRYESOR I SAKRIFICËS; MISHIT DHE GJAKUT?

Tek All-llahu nuk arrin as mishi e as gjaku i tyre, ‫ﹶﻟ ْﻦ َﻳﻨَﺎ ﹶﻝ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹸﻟﺤُﻮ ُﻣﻬَﺎ َﻭﻟﹶﺎ ِﺩﻣَﺎ ُﺅﻫَﺎ َﻭﹶﻟ ِﻜ ْﻦ َﻳﻨَﺎﹸﻟ ُﻪ‬
por te Ai arrin bindja juaj… (El-Haxhxh: 37).
...‫ﺍﻟﺘﱠ ﹾﻘﻮَﻯ ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ‬
♦♦♦♦
84
KAPITULLI - II -
85
 SI DUHET QE MYSLIMANI TË JAP LEMOSHË DHE DERI NE QFARË

SHTRIRJE?
 PERCAKTIMI I LEMOSHËS

Shembulli i pasurisë së atyre që e japin në rrugën ‫َﻣﹶﺜﻞﹸ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ُﻳ ْﻨ ِﻔﻘﹸﻮ ﹶﻥ ﹶﺃ ْﻣﻮَﺍﹶﻟ ُﻬ ْﻢ ﻓِﻲ َﺳﺒﹺﻴ ﹺﻞ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ‬
e All-llahut është si i një kokrre që i mbinë shtatë
kallinj, në secilin kalli njëqind kokrra. All-llahu ia ‫ﺖ َﺳ ْﺒ َﻊ َﺳﻨَﺎﹺﺑ ﹶﻞ ﻓِﻲ ﹸﻛﻞﱢ ﺳُ ْﻨﺒُ ﹶﻠ ٍﺔ‬
ْ ‫ﹶﻛ َﻤﹶﺜ ﹺﻞ َﺣﺒﱠ ٍﺔ ﹶﺃْﻧَﺒَﺘ‬
shumëfishon (shpërblimin) atij që dëshiron, All-
llahu është bujar i madh, i di qëllimet. ُ‫ِﻣﹶﺌﺔﹸ َﺣﺒﱠ ٍﺔ ﻭَﺍﻟﻠﱠﻪُ ُﻳﻀَﺎ ِﻋﻒُ ِﻟ َﻤ ْﻦ َﻳﺸَﺎ ُﺀ ﻭَﺍﻟﻠﱠﻪ‬
(El-Bekare: 261).
.ٌ‫ﻭَﺍ ِﺳﻊٌ َﻋﻠِﻴﻢ‬
 SI DUHET TË SILLEMI NDAJ LYPËSIT?

As lypësin mos e përzë! (Ed-Duha: 10). .‫َﻭﹶﺃﻣﱠﺎ ﺍﻟﺴﱠﺎِﺋ ﹶﻞ ﹶﻓﻠﹶﺎ َﺗ ْﻨ َﻬ ْﺮ‬
Një fjalë e mirë dhe një lehtësim (që i bëhet ‫ﺻ َﺪ ﹶﻗ ٍﺔ َﻳ ْﺘَﺒ ُﻌﻬَﺎ‬
َ ‫ﹶﻗ ْﻮﻝﹲ َﻣ ْﻌﺮُﻭﻑٌ َﻭ َﻣ ْﻐ ِﻔ َﺮﺓﹲ َﺧ ْﻴﺮٌ ِﻣ ْﻦ‬
lypësit) është më e dobishme se një lëmoshë që
përcillet me të keqe. All-llahu nuk ka nevojë për .ٌ‫ﹶﺃﺫﹰﻯ ﻭَﺍﻟﻠﱠﻪُ ﹶﻏﹺﻨﻲﱞ َﺣﻠِﻴﻢ‬
askë, është i butë. (El-Bekare: 263).
 A LEJOHET QE MYSLIMANI TË KRENOHET DHE TE OFENDOJ PËR

LEMOSHËN E DHËNË?

O ju që besuat, mos i prishni lëmoshat tuaja me të ‫ﺻ َﺪﻗﹶﺎِﺗ ﹸﻜ ْﻢ‬
َ ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﻟﹶﺎ ﺗُ ْﺒ ِﻄﻠﹸﻮﺍ‬
krenuar e me ofendim siç bën ai që e jep pasurinë
e vet sa par sy e faqe të njerëzve… ‫ﺑﹺﺎﹾﻟ َﻤﻦﱢ ﻭَﺍﹾﻟﹶﺄﺫﹶﻯ ﻛﹶﺎﻟﱠﺬِﻱ ﻳُ ْﻨ ِﻔﻖُ َﻣﺎﹶﻟﻪُ ﹺﺭﺋﹶﺎ َﺀ‬
(El-Bekare: 264).
...‫ﺱ‬
86
 ÇKA DUHET TE JAP MYSLIMANI NË RRUGËN E ALLAHUT TË

MADHËRISHËM?

…Të pyesin ty edhe se ç’do të japin. Thuaj: ‫ﻚ‬
َ ‫ﻚ ﻣَﺎﺫﹶﺍ ُﻳ ْﻨ ِﻔﻘﹸﻮ ﹶﻥ ﻗﹸ ﹺﻞ ﺍﹾﻟ َﻌ ﹾﻔ َﻮ ﹶﻛ ﹶﺬِﻟ‬
ْ ‫… َﻭَﻳ‬
“Tepricën”! Kështu ua sqaron All-llahu juve
argumentet ashtu që të mendoni (çka është mirë .‫ﺕ ﹶﻟ َﻌﻠﱠﻜﹸ ْﻢ َﺗَﺘ ﹶﻔﻜﱠﺮُﻭ ﹶﻥ‬
ِ ‫ﻳَُﺒﻴﱢﻦُ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹶﻟﻜﹸﻢُ ﺍﹾﻟ َﺂﻳَﺎ‬
e çka është keq). (El-Bekare: 219).
(të mendoni) Për këtë botë dhe për botën tjetër… ...‫ﻓِﻲ ﺍﻟﺪﱡْﻧﻴَﺎ ﻭَﺍﹾﻟ َﺂ ِﺧ َﺮ ِﺓ‬
(El-Bekare: 220).
 A DUHET QE DHËNIA E LEMOSHËS TË REALIZOHET HAPTAS APO

FSHEHURAZI?

Nëse lëmoshat i jepni haptazi, ajo është mirë, por ‫ﺨﻔﹸﻮﻫَﺎ‬
ْ ‫ﺕ ﹶﻓﹺﻨ ِﻌﻤﱠﺎ ِﻫ َﻲ َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ُﺗ‬
ِ ‫ﹺﺇ ﹾﻥ ُﺗ ْﺒﺪُﻭﺍ ﺍﻟﺼﱠ َﺪﻗﹶﺎ‬
nëse ato ua jepni të varfërve fshehurazi, ajo është
edhe më e mirë për ju dhe Ai ua largon (me punë ‫َﻭﺗُ ْﺆﺗُﻮﻫَﺎ ﺍﹾﻟ ﹸﻔ ﹶﻘﺮَﺍ َﺀ ﹶﻓﻬُ َﻮ َﺧ ْﻴﺮٌ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﻳُ ﹶﻜﻔﱢﺮُ َﻋ ْﻨﻜﹸ ْﻢ‬
të mira) të këqijat. All-llahu është i njohur
hollësisht për veprat tuaja. (El-Bekare: 271). .ٌ‫ِﻣ ْﻦ َﺳﻴﱢﺌﹶﺎِﺗ ﹸﻜ ْﻢ ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹺﺑﻤَﺎ َﺗ ْﻌ َﻤﻠﹸﻮ ﹶﻥ َﺧﹺﺒﲑ‬
 CILA LEMOSHË KONSIDEROHËT E PRANUAR?

Kurrë nuk do ta arrini sinqeritetin e plotë me ‫ﺤﺒﱡﻮ ﹶﻥ َﻭﻣَﺎ‬
ِ ‫ﹶﻟ ْﻦ َﺗﻨَﺎﻟﹸﻮﺍ ﺍﹾﻟﹺﺒﺮﱠ َﺣﺘﱠﻰ ﺗُ ْﻨ ِﻔﻘﹸﻮﺍ ِﻣﻤﱠﺎ ُﺗ‬
besim (as kënaqësinë e lumtur në xhennet) derisa
të mos e jepni më të dhembshmen (më të .ٌ‫ﺗُ ْﻨ ِﻔﻘﹸﻮﺍ ِﻣ ْﻦ َﺷ ْﻲ ٍﺀ ﹶﻓﹺﺈﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹺﺑ ِﻪ َﻋﻠِﻴﻢ‬
dashurën) e pasurisë suaj. Çkado që jepni (për
Zotin), All-llahu atë e di. (Ali Imran: 92).
87
 A MUND QË BAMIRËSIA TË REALIZOHET EDHE NË RASTE TË VËSHTIRA?

Të cilët japin kur janë shlirë edhe kur janë në ‫ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ُﻳ ْﻨ ِﻔﻘﹸﻮ ﹶﻥ ﻓِﻲ ﺍﻟﺴﱠﺮﱠﺍ ِﺀ ﻭَﺍﻟﻀﱠﺮﱠﺍ ِﺀ‬
vështirësi dhe që e frenojnë mllefin, që ua falin (të
keqen) njerëzve, e All-llahu i do bamirësit. ُ‫ﺱ ﻭَﺍﻟﻠﱠﻪ‬
‫ﲔ َﻋ ﹺﻦ ﺍﻟﻨﱠﺎ ﹺ‬
َ ‫ﻆ ﻭَﺍﹾﻟﻌَﺎ ِﻓ‬
‫ﲔ ﺍﹾﻟ َﻐ ْﻴ ﹶ‬
َ ‫ﻭَﺍﹾﻟﻜﹶﺎ ِﻇ ِﻤ‬
(Ali Imran: 132).
.‫ﲔ‬
َ ‫ﺴﹺﻨ‬
ِ ‫ُﻳ‬
 ÇFARË VEPROJNË TË PASURIT (TË CILËT QENDROJNË MIRË

EKONOMIKISHT)?

Ata, të cilët bëjnë koprraci me atë që nga të mirat ‫ﺨﻠﹸﻮ ﹶﻥ ﹺﺑﻤَﺎ َﺁﺗَﺎ ُﻫ ُﻢ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ‬
َ ‫ﺴَﺒﻦﱠ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﻳ ْﺒ‬
َ‫ﺤ‬ْ ‫َﻭﻟﹶﺎ َﻳ‬
e veta u dha All-llahu, të mos mendojnë kurrsesi
se ajo është në dobi të tyre. Jo, ajo është në dëm ‫ﻀ ِﻠ ِﻪ ﻫُ َﻮ َﺧ ْﻴﺮًﺍ ﹶﻟ ُﻬ ْﻢ َﺑ ﹾﻞ ﻫُ َﻮ َﺷﺮﱞ ﹶﻟ ُﻬ ْﻢ‬
ْ ‫ِﻣ ْﻦ ﹶﻓ‬
të tyre. Ajo e mirë me çka bënë koprraci, në ditën
e kijametit do t’u mbështillet në qafën e tyre. ...‫ﺨﻠﹸﻮﺍ ﹺﺑ ِﻪ َﻳ ْﻮ َﻡ ﺍﹾﻟ ِﻘﻴَﺎ َﻣ ِﺔ‬
ِ ‫َﺳُﻴ ﹶﻄﻮﱠﻗﹸﻮ ﹶﻥ ﻣَﺎ َﺑ‬
(Ali Imran: 180).
…silluni mirë ndaj prindërve, ndaj të afërmve, ndaj ‫… َﻭﺑﹺﺎﹾﻟﻮَﺍِﻟ َﺪْﻳ ﹺﻦ ﹺﺇ ْﺣﺴَﺎﻧًﺎ َﻭﹺﺑﺬِﻱ ﺍﹾﻟ ﹸﻘ ْﺮﺑَﻰ‬
jetimëve, ndaj të varfërve, ndaj fqiut të afërt, ndaj
fqiut të largët, ndaj shokut pranë vetes, ndaj ‫ﲔ ﻭَﺍﹾﻟﺠَﺎ ﹺﺭ ﺫِﻱ ﺍﹾﻟ ﹸﻘ ْﺮﺑَﻰ‬
‫ﻭَﺍﹾﻟَﻴَﺘﺎﻣَﻰ ﻭَﺍﹾﻟ َﻤﺴَﺎ ِﻛ ﹺ‬
udhëtarit të largët dhe ndaj robërve. All-llahu nuk
e do atë që është kryelartë dhe atë që lavdërohet. ‫ﺐ ﻭَﺍْﺑ ﹺﻦ‬
‫ﺠ ْﻨ ﹺ‬
َ ‫ﺐ ﺑﹺﺎﹾﻟ‬
‫ﺐ ﻭَﺍﻟﺼﱠﺎ ِﺣ ﹺ‬
‫ﻭَﺍﹾﻟﺠَﺎ ﹺﺭ ﺍﹾﻟﺠُﻨُ ﹺ‬
(En-Nisa: 36).
‫ﺤﺐﱡ‬
ِ ‫ﺖ ﹶﺃْﻳﻤَﺎُﻧ ﹸﻜ ْﻢ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻟﹶﺎ ُﻳ‬
ْ ‫ﺍﻟﺴﱠﺒﹺﻴ ﹺﻞ َﻭﻣَﺎ َﻣ ﹶﻠ ﹶﻜ‬
.‫ﺨﺘَﺎﻟﹰﺎ ﹶﻓﺨُﻮﺭًﺍ‬
ْ ‫َﻣ ْﻦ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ُﻣ‬
88
Ata që vetë janë koprracë dhe urdhërojnë njerëzit ‫ﺨ ﹺﻞ‬

ْ ‫ﺱ ﺑﹺﺎﹾﻟُﺒ‬
َ ‫ﺨﻠﹸﻮ ﹶﻥ َﻭَﻳ ﹾﺄ ُﻣﺮُﻭ ﹶﻥ ﺍﻟﻨﱠﺎ‬
َ ‫ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﻳ ْﺒ‬
për koprraci, dhe e fshehin atë që ju ka dhënë All-
llahu nga mirësitë e veta. Ne kemi përgatitur ‫ﻀ ِﻠ ِﻪ َﻭﹶﺃ ْﻋَﺘ ْﺪﻧَﺎ‬
ْ ‫َﻭَﻳ ﹾﻜُﺘﻤُﻮ ﹶﻥ ﻣَﺎ َﺁﺗَﺎ ُﻫ ُﻢ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ِﻣ ْﻦ ﹶﻓ‬
dënim të turpshëm për jobesimtarët; (En-Nisa: 37).
.‫ِﻟ ﹾﻠﻜﹶﺎ ِﻓﺮﹺﻳ َﻦ َﻋﺬﹶﺍﺑًﺎ ُﻣﻬﹺﻴﻨًﺎ‬
 KUSH ËSHTË SHOK PËR ATA TË CILËT PASURINË E TYRE E JAPIN PËR
SY E FAQE?

Dhe ata që e japin pasurinë e tyre për sy e faqe të ‫ﺱ َﻭﻟﹶﺎ‬
‫ﻭَﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ُﻳ ْﻨ ِﻔﻘﹸﻮ ﹶﻥ ﹶﺃ ْﻣﻮَﺍﹶﻟ ُﻬ ْﻢ ﹺﺭﺋﹶﺎ َﺀ ﺍﻟﻨﱠﺎ ﹺ‬
botës, e nuk e besojnë All-llahun as ditën e
mbramë. E ai që e ka shok djallin, ai pra është ‫ُﻳ ْﺆ ِﻣﻨُﻮ ﹶﻥ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭﻟﹶﺎ ﺑﹺﺎﹾﻟَﻴ ْﻮ ﹺﻡ ﺍﹾﻟ َﺂ ِﺧ ﹺﺮ َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳﻜﹸ ﹺﻦ‬
shok i shëmtuar. (En-Nisa: 38).
.‫ﺍﻟﺸﱠ ْﻴﻄﹶﺎ ﹸﻥ ﹶﻟﻪُ ﹶﻗﺮﹺﻳﻨًﺎ ﹶﻓﺴَﺎ َﺀ ﹶﻗﺮﹺﻳﻨًﺎ‬
 ÇFARË ËSHTË DOBIA E DHËNIES SË LËMOSHËS (SADAKAS)?

…Çkado që shpenzoni për rrugë të All-llahut, ajo ‫… َﻭﻣَﺎ ﺗُ ْﻨ ِﻔﻘﹸﻮﺍ ِﻣ ْﻦ َﺷ ْﻲ ٍﺀ ﻓِﻲ َﺳﹺﺒﻴ ﹺﻞ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ُﻳ َﻮﻑﱠ‬
do t’ju konpensohet dhe nuk do t’ju bëhet
padrejtë. (El-Enfal: 60). .‫ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹶﺃْﻧُﺘ ْﻢ ﻟﹶﺎ ُﺗ ﹾﻈ ﹶﻠﻤُﻮ ﹶﻥ‬
S’ka dyshim se ata që japin lëmoshë (sadaka) ‫ﺕ َﻭﹶﺃ ﹾﻗ َﺮﺿُﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ‬
ِ ‫ﲔ ﻭَﺍﹾﻟ ُﻤﺼﱠﺪﱢﻗﹶﺎ‬
َ ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﹾﻟﻤُﺼﱠﺪﱢ ِﻗ‬
dhe që sinqerisht japin për hir të All-llahut, atyre u
shumëfishohet dhe ata kanë shpërblim të madh. .ٌ‫ﺴﻨًﺎ ُﻳﻀَﺎ َﻋﻒُ ﹶﻟ ُﻬ ْﻢ َﻭﹶﻟﻬُ ْﻢ ﹶﺃ ْﺟﺮٌ ﹶﻛ ﹺﺮﱘ‬
َ ‫ﹶﻗ ْﺮﺿًﺎ َﺣ‬
(El-Hadid: 18).
Nëse All-llahut i huazoni diçka të mirë, Ai juve ua ‫ﺴﻨًﺎ ُﻳﻀَﺎ ِﻋ ﹾﻔﻪُ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ‬
َ ‫ﹺﺇ ﹾﻥ ﺗُ ﹾﻘ ﹺﺮﺿُﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻗ ْﺮﺿًﺎ َﺣ‬
shumëfishon atë dhe ju falë; All-llahu është
shumë mirënjohës, i butë. (Et-Tegabun: 17). .ٌ‫َﻭَﻳ ْﻐ ِﻔ ْﺮ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﻭَﺍﻟﻠﱠﻪُ َﺷﻜﹸﻮﺭٌ َﺣﻠِﻴﻢ‬
89
 A LEJOHET QE I PASURI TË SHMANGET NGA BAMIRËSIA NDAJ TË

AFËRMVE, TË VARFËRVE SI DHE NDAJ REFUGJATËVE (MUHAGJIRËVE)?

Të ndershmit dhe të pasurit nga ju, të mos ‫ﻀ ﹺﻞ ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ ﻭَﺍﻟﺴﱠ َﻌ ِﺔ ﹶﺃ ﹾﻥ ُﻳ ْﺆﺗُﻮﺍ‬
ْ ‫َﻭﻟﹶﺎ َﻳ ﹾﺄَﺗ ﹺﻞ ﺃﹸﻭﻟﹸﻮ ﺍﹾﻟ ﹶﻔ‬
betohen se nuk do t’u japin të afërmve, të varfërve
dhe atyre që për hir të All-llahut lanë vendlindjet e ‫ﲔ ﻭَﺍﹾﻟ ُﻤﻬَﺎ ﹺﺟﺮﹺﻳ َﻦ ﻓِﻲ‬
َ ‫ﺃﹸﻭﻟِﻲ ﺍﹾﻟ ﹸﻘ ْﺮﺑَﻰ ﻭَﺍﹾﻟ َﻤﺴَﺎ ِﻛ‬
tyre, po le t’ua falin (gabimin) dhe mos t’ua zënë
për të madhe. A nuk dëshironi që All-llahu t’u falë ‫ﺤﺒﱡﻮ ﹶﻥ ﹶﺃ ﹾﻥ‬
ِ ‫ﺼ ﹶﻔﺤُﻮﺍ ﹶﺃﻟﹶﺎ ُﺗ‬
ْ ‫َﺳﺒﹺﻴ ﹺﻞ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭﹾﻟَﻴ ْﻌﻔﹸﻮﺍ َﻭﹾﻟَﻴ‬
ju? All-llahu falë dhe mëshiron shumë.
(Et-Tegabun: 17).
.ٌ‫َﻳ ْﻐ ِﻔ َﺮ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹶﻏﻔﹸﻮﺭٌ َﺭﺣِﻴﻢ‬
♦♦♦♦
90
KAPITULLI - III
-
91
 ÇKA ËSHTË E LEJUAR (HALLALL) DHE ÇKA ËSHTË E NDALUAR

(HARAM) PËR MYSLIMANIN PËR TË NGRËNË?
 KUR I LEJOHET MYSLIMANIT TE NGRENURIT E TE NDALUARES
(HARAMIT)?

(All-llahu) Ua ndaloi juve vetëm të ngordhtën, ‫ﺤ َﻢ‬
ْ ‫ﹺﺇﻧﱠﻤَﺎ َﺣﺮﱠ َﻡ َﻋ ﹶﻠ ْﻴﻜﹸﻢُ ﺍﹾﻟ َﻤ ْﻴَﺘ ﹶﺔ ﻭَﺍﻟﺪﱠ َﻡ َﻭﹶﻟ‬
gjakun, mishin e derrit dhe atë që therret (ngrihet
zëri me të) jo në emër të All-llahut. E kush ‫ﺿ ﹸﻄﺮﱠ‬
ْ ‫ﺨ ْﻨﺰﹺﻳ ﹺﺮ َﻭﻣَﺎ ﹸﺃ ِﻫﻞﱠ ﹺﺑ ِﻪ ِﻟ َﻐ ْﻴ ﹺﺮ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹶﻓ َﻤ ﹺﻦ ﺍ‬
ِ ‫ﺍﹾﻟ‬
shtrëngohet (të hajë nga këto) duke mos pasur
për qëllim shijen dhe duke mos e tepruar, për të ٌ‫ﻍ َﻭﻟﹶﺎ ﻋَﺎ ٍﺩ ﹶﻓﻠﹶﺎ ﹺﺇﹾﺛ َﻢ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ِﻪ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻏﻔﹸﻮﺭ‬
‫ﹶﻏ ْﻴ َﺮ َﺑﺎ ﹴ‬
nuk është mëkat. Vërtet All-llahu falë, është
.ٌ‫َﺭﺣِﻴﻢ‬
mëshirues. (El-Bekare: 173).
Juve u janë ndaluar (t’i hani): ngordhësirat, gjaku, ‫ﺨ ْﻨﺰﹺﻳ ﹺﺮ‬

ِ ‫ﺤﻢُ ﺍﹾﻟ‬
ْ ‫ﺖ َﻋ ﹶﻠ ْﻴﻜﹸﻢُ ﺍﹾﻟ َﻤ ْﻴَﺘﺔﹸ ﻭَﺍﻟﺪﱠ ُﻡ َﻭﹶﻟ‬
ْ ‫ُﺣﺮﱢ َﻣ‬
mishi i derrit, ajo që theret jo në emrin e All-llahut,
e furmja, e mbytura, e rrëzuarja, e shpuarja (nga ‫ﺨﹺﻨ ﹶﻘﺔﹸ ﻭَﺍﹾﻟ َﻤ ْﻮﻗﹸﻮ ﹶﺫ ﹸﺓ‬
َ ‫َﻭﻣَﺎ ﹸﺃ ِﻫﻞﱠ ِﻟ َﻐ ْﻴ ﹺﺮ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹺﺑ ِﻪ ﻭَﺍﹾﻟﻤُ ْﻨ‬
briri i tjetrës), ajo që e ka ngrënë egërsira, përveç
asaj që arrini ta therrni (para se të ngordhë), ajo ‫ﺤﺔﹸ َﻭﻣَﺎ ﹶﺃ ﹶﻛ ﹶﻞ ﺍﻟﺴﱠُﺒ ُﻊ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﻣَﺎ‬
َ ‫ﻭَﺍﹾﻟﻤَُﺘ َﺮﺩﱢَﻳﺔﹸ ﻭَﺍﻟﻨﱠﻄِﻴ‬
që është therrur për idhuj dhe (u është e ndaluar)
‫ﺐ َﻭﹶﺃ ﹾﻥ‬
‫ﺢ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﻟﻨﱡﺼُ ﹺ‬
َ ‫ﹶﺫﻛﱠ ْﻴُﺘ ْﻢ َﻭﻣَﺎ ﺫﹸﹺﺑ‬
ta kërkoni me short fatin. Kjo është mëkat ndaj All-
llahut. Tashmë, ata që mohuan, humbën
‫ﺲ‬
َ ‫ﺴﻖٌ ﺍﹾﻟَﻴ ْﻮ َﻡ َﻳِﺌ‬
ْ ‫ﺴﻤُﻮﺍ ﺑﹺﺎﹾﻟﹶﺄ ْﺯﻟﹶﺎ ﹺﻡ ﹶﺫِﻟﻜﹸ ْﻢ ِﻓ‬
ِ ‫ﺴَﺘ ﹾﻘ‬
ْ ‫َﺗ‬
shpresën për fenë tuaj (se do të ndërroni), andaj
mos u frikësonju atyre, por Mua të më frikësoheni. ‫ﺸ ْﻮ ُﻫ ْﻢ‬
َ‫ﺨ‬ْ ‫ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﹶﻛ ﹶﻔﺮُﻭﺍ ِﻣ ْﻦ ﺩِﻳﹺﻨ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﻓﻠﹶﺎ َﺗ‬
Sot përsosa për ju fenë tuaj, plotësova ndaj jush
dhuntinë Time, zgjodha për ju islamin fe. E kush ‫ﺖ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﺩِﻳَﻨ ﹸﻜ ْﻢ‬
ُ ‫ﺸ ْﻮ ِﻥ ﺍﹾﻟَﻴ ْﻮ َﻡ ﹶﺃ ﹾﻛ َﻤ ﹾﻠ‬
َ ‫ﻭَﺍ ْﺧ‬
detyrohet nga uria (të hajë nga të ndaluarat), duke
mos anuar dhe duke mos patur qëllim mëkatin, ُ‫ﺖ ﹶﻟﻜﹸﻢ‬
ُ ‫َﻭﹶﺃْﺗ َﻤ ْﻤﺖُ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ ﹺﻧ ْﻌ َﻤِﺘﻲ َﻭ َﺭﺿِﻴ‬
All-llahu falë shumë dhe është mëshirues.
(El-Maide: 3).
‫ﺼ ٍﺔ ﹶﻏ ْﻴ َﺮ‬
َ ‫ﺨ َﻤ‬
ْ ‫ﺿ ﹸﻄﺮﱠ ﻓِﻲ َﻣ‬
ْ ‫ﺍﹾﻟﹺﺈ ْﺳﻠﹶﺎ َﻡ ﺩِﻳﻨًﺎ ﹶﻓ َﻤ ﹺﻦ ﺍ‬
.ٌ‫ﻒ ِﻟﹺﺈﹾﺛ ﹴﻢ ﹶﻓﹺﺈﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻏﻔﹸﻮﺭٌ َﺭﺣِﻴﻢ‬

ٍ ‫ُﻣَﺘﺠَﺎﹺﻧ‬
92
 A LEJOHET QE MYSLIMANI T’I NDALOJ USHQIMET QE ALLAHU I KA

LEJUAR PËR NJERËZIMIN?

O ju që besuat! Mos i ndaloni (mos i bëni haram) ‫ﺕ ﻣَﺎ‬
ِ ‫ﺤﺮﱢﻣُﻮﺍ ﹶﻃﻴﱢﺒَﺎ‬
َ ُ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﻟﹶﺎ ﺗ‬
të mirat që për ju i lejoi All-llahu (i bëri hallall) dhe
mos teproni, se All-llahu nuk i do ata që e teprojnë ‫ﺤﺐﱡ‬
ِ ‫ﹶﺃ َﺣﻞﱠ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ْﻌَﺘﺪُﻭﺍ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻟﹶﺎ ُﻳ‬
(i kalojnë kufijtë e dispozitave të Zotit).
(El-Maide: 87). .‫ﺍﹾﻟ ُﻤ ْﻌَﺘﺪِﻳ َﻦ‬
Hani nga ajo që All-llahu ju furnizoi si hallall të ‫َﻭﻛﹸﻠﹸﻮﺍ ِﻣﻤﱠﺎ َﺭ َﺯ ﹶﻗﻜﹸﻢُ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﺣﻠﹶﺎﻟﹰﺎ ﹶﻃﻴﱢﺒًﺎ ﻭَﺍﺗﱠﻘﹸﻮﺍ‬
mirë dhe, duke qenë se ju All-llahut i besoni,
ruajuni dënimit të Tij! (El-Maide: 88). .‫ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﺍﻟﱠﺬِﻱ ﹶﺃْﻧُﺘ ْﻢ ﹺﺑ ِﻪ ُﻣ ْﺆ ِﻣﻨُﻮ ﹶﻥ‬
GJUETIA

 KUR KONSIDEROHET GJUETIA E NDALUAR (HARAM)?

Gjahu dhe ushqimi në det u është lejuar, si ‫ﺤ ﹺﺮ َﻭ ﹶﻃﻌَﺎ ُﻣ ُﻪ َﻣﺘَﺎﻋًﺎ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ‬
ْ ‫ﺻ ْﻴﺪُ ﺍﹾﻟَﺒ‬
َ ‫ﹸﺃ ِﺣﻞﱠ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ‬
përjetim për ju dhe për udhëtarët, kurse gjahu
tokësor u është ndaluar sa të jeni në ihram. Kini ‫ﺻ ْﻴﺪُ ﺍﹾﻟَﺒﺮﱢ ﻣَﺎ ُﺩ ْﻣُﺘ ْﻢ‬
َ ‫َﻭﻟِﻠﺴﱠﻴﱠﺎ َﺭ ِﺓ َﻭﺣُﺮﱢ َﻡ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ‬
dro All-llahun, te i cili do të tuboheni!
(El-Maide: 96). .‫ﺸﺮُﻭ ﹶﻥ‬
َ‫ﺤ‬ْ ‫ُﺣ ُﺮﻣًﺎ ﻭَﺍﺗﱠﻘﹸﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﺍﻟﱠﺬِﻱ ﹺﺇﹶﻟ ْﻴ ِﻪ ُﺗ‬
93
O ju që besuat, mos e mbytni gjahun duke qenë ju ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﻘﺘُﻠﹸﻮﺍ ﺍﻟﺼﱠ ْﻴ َﺪ َﻭﹶﺃْﻧُﺘ ْﻢ‬
në ihram. E kush e mbyt atë me qëllim, atëherë
dënimi është therrorizimi i një kafshe shtëpiake të ‫ﺠ َﺰﺍﺀٌ ِﻣ ﹾﺜﻞﹸ ﻣَﺎ‬
َ ‫ُﺣ ُﺮﻡٌ َﻭ َﻣ ْﻦ ﹶﻗَﺘ ﹶﻠﻪُ ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ ُﻣَﺘ َﻌﻤﱢﺪًﺍ ﹶﻓ‬
ngjashme me atë (të egrën) që e ka mbytur. Për
këtë çështje vendosin dy njerëz të drejtë nga mesi ‫ﺤﻜﹸﻢُ ﹺﺑ ِﻪ ﹶﺫﻭَﺍ َﻋ ْﺪ ﹴﻝ ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ‬
ْ ‫ﹶﻗَﺘ ﹶﻞ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﻨﱠ َﻌ ﹺﻢ َﻳ‬
juaj, duke e bërë atë kurban për Qabe, ose
‫ﲔ ﹶﺃ ْﻭ‬
َ ‫َﻫ ْﺪﻳًﺎ ﺑَﺎِﻟ ﹶﻎ ﺍﹾﻟ ﹶﻜ ْﻌَﺒ ِﺔ ﹶﺃ ْﻭ ﹶﻛﻔﱠﺎ َﺭﺓﹲ ﹶﻃﻌَﺎ ُﻡ َﻣﺴَﺎ ِﻛ‬
(dënimi është) duke ushqyer të varfër, ose sa ai
(ushqimi), agjërim, këtë për ta shijuar të keqen e
‫ﻕ َﻭﺑَﺎ ﹶﻝ ﹶﺃ ْﻣ ﹺﺮ ِﻩ َﻋﻔﹶﺎ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ‬
َ ‫ﺻﻴَﺎﻣًﺎ ِﻟَﻴﺬﹸﻭ‬
ِ ‫ﻚ‬
َ ‫َﻋ ْﺪﻝﹸ ﹶﺫِﻟ‬
punës së tij. All-llahu ka falur të kaluarën. E kush
bën përsëri, (gabimin) All-llahu edënon ashpër. ‫ﻒ َﻭ َﻣ ْﻦ ﻋَﺎ َﺩ ﹶﻓَﻴ ْﻨَﺘ ِﻘﻢُ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ِﻣ ْﻨ ُﻪ ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ‬
َ ‫َﻋﻤﱠﺎ َﺳ ﹶﻠ‬
All-llahu mbizotëron (çështjet), hakmerret (me
dënim). (El-Maide: 95). .‫َﻋﺰﹺﻳﺰٌ ﺫﹸﻭ ﺍْﻧِﺘﻘﹶﺎ ﹴﻡ‬
Të pyesin ty (Muhammed), çka u është lejuar ُ‫ﻚ ﻣَﺎﺫﹶﺍ ﹸﺃ ِﺣﻞﱠ ﹶﻟ ُﻬ ْﻢ ﹸﻗ ﹾﻞ ﹸﺃ ِﺣﻞﱠ ﹶﻟﻜﹸﻢ‬
ْ ‫َﻳ‬
atyre? Thuaju: “U janë lejuar të gjitha ushqimet e
mira dhe ai (gjahu) i gjahtarëve (shtazëve) të ‫ﲔ‬
َ ‫ﺡ ﻣُ ﹶﻜﻠﱢﹺﺒ‬
‫ﺠﻮَﺍ ﹺﺭ ﹺ‬
َ ‫ﺕ َﻭﻣَﺎ َﻋﻠﱠ ْﻤُﺘ ْﻢ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟ‬
ُ ‫ﺍﻟﻄﱠﻴﱢﺒَﺎ‬
dresuara që i mësoni ashtu si ju ka mësuar juve
All-llahu. Hani pra, atë që gjahtuan për juve dhe ‫ﺗُ َﻌﻠﱢﻤُﻮَﻧ ُﻬﻦﱠ ِﻣﻤﱠﺎ َﻋﻠﱠ َﻤﻜﹸﻢُ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹶﻓﻜﹸﻠﹸﻮﺍ ِﻣﻤﱠﺎ‬
më parë përmendeni emrin e All-llahut. Kini dro
‫ﺴ ﹾﻜ َﻦ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ ﻭَﺍ ﹾﺫ ﹸﻛﺮُﻭﺍ ﺍ ْﺳ َﻢ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ِﻪ‬
َ ‫ﹶﺃ ْﻣ‬
nga All-llahu pse All-llahu shpejt merr masa.
(El-Maide: 4).
.‫ﺏ‬
‫ﺤﺴَﺎ ﹺ‬
ِ ‫ﻭَﺍﺗﱠﻘﹸﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﺳﺮﹺﻳ ُﻊ ﺍﹾﻟ‬
 A LEJOHET PËR MYSLIMANËT NGRËNIA E USHQIMEVE NGA ITHTARËT E

LIBRIT (EHLUL KITABI)?

Sot u lejuan për ju ushqimet e mira, edhe ‫ﺕ َﻭ ﹶﻃﻌَﺎ ُﻡ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﺃﹸﻭﺗُﻮﺍ‬
ُ ‫ﺍﹾﻟَﻴ ْﻮ َﻡ ﹸﺃ ِﺣﻞﱠ ﹶﻟﻜﹸﻢُ ﺍﻟﻄﱠﻴﱢﺒَﺎ‬
ushqimet (të therrurat) e ithtarëve të librit janë të
lejuara (hallall) për ju…(El-Maide: 5). ...‫ﺏ ِﺣ ﱞﻞ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ‬
َ ‫ﺍﹾﻟ ِﻜﺘَﺎ‬
94
 NGA CILAT SHTËPI U LEJOHET MYSLIMANËVE NGRËNIA E USHQIMIT?

Nuk është mëkat për të verbërin, as për të çalin, ‫ﺝ‬
‫ﺲ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﻋﻤَﻰ َﺣ َﺮﺝٌ َﻭﻟﹶﺎ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﻋ َﺮ ﹺ‬
as për të sëmurin, as për ju vetë, të hani nga
shtëpitë tuaja, ose nga shtëpitë e etërve tuaj, ‫ﺾ َﺣ َﺮﺝٌ َﻭﻟﹶﺎ َﻋﻠﹶﻰ‬
‫َﺣ َﺮﺝٌ َﻭﻟﹶﺎ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﹾﻟ َﻤﺮﹺﻳ ﹺ‬
shtëpitë e nënave tuaja, në shtëpitë e vëllezërve e
të motrave tuaja, në shtëpitë e xhaxhallarëve, të ‫ﺕ‬
ِ ‫ﺴﻜﹸ ْﻢ ﹶﺃ ﹾﻥ َﺗ ﹾﺄﻛﹸﻠﹸﻮﺍ ِﻣ ْﻦ ُﺑﻴُﻮِﺗ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﺃ ْﻭ ُﺑﻴُﻮ‬
ِ ‫ﹶﺃْﻧﻔﹸ‬
hallave, të dajëve tuaj, në shtëpitë e tezeve tuaja
‫ﺕ ﹺﺇ ْﺧﻮَﺍﹺﻧ ﹸﻜ ْﻢ‬
ِ ‫ﺕ ﹸﺃﻣﱠﻬَﺎِﺗ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﺃ ْﻭ ُﺑﻴُﻮ‬
ِ ‫َﺁﺑَﺎِﺋ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﺃ ْﻭ ُﺑﻴُﻮ‬
ose të atyre që u janë besuar çelësat e tyre, ose
(në shtëpitë) e miqve tuaj. Mund të hani
‫ﺕ ﹶﺃ ْﻋﻤَﺎ ِﻣ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﺃ ْﻭ‬
ِ ‫ﺕ ﹶﺃ َﺧﻮَﺍِﺗ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﺃ ْﻭ ُﺑﻴُﻮ‬
ِ ‫ﹶﺃ ْﻭ ُﺑﻴُﻮ‬
bashkërisht ose veçmas, nuk është mëkat.
(En-Nur: 61).
‫ﺕ‬
ِ ‫ﺕ ﹶﺃ ْﺧﻮَﺍِﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﺃ ْﻭ ُﺑﻴُﻮ‬
ِ ‫ﺕ َﻋﻤﱠﺎِﺗ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﺃ ْﻭ ُﺑﻴُﻮ‬
ِ ‫ُﺑﻴُﻮ‬
‫ﺻﺪِﻳ ِﻘ ﹸﻜ ْﻢ‬
َ ‫ﺤﻪُ ﹶﺃ ْﻭ‬
َ ‫ﺧَﺎﻟﹶﺎِﺗﻜﹸ ْﻢ ﹶﺃ ْﻭ ﻣَﺎ َﻣ ﹶﻠ ﹾﻜُﺘ ْﻢ َﻣﻔﹶﺎِﺗ‬
‫ﺲ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ ُﺟﻨَﺎﺡٌ ﹶﺃ ﹾﻥ َﺗ ﹾﺄ ﹸﻛﻠﹸﻮﺍ َﺟﻤِﻴﻌًﺎ ﹶﺃ ْﻭ‬

...‫ﹶﺃ ْﺷﺘَﺎﺗًﺎ‬
 PARALAJMËRIM (TERHEQ VËREJTJE)

O ju që besuat! Mos i shkelni simbolet e All- ...‫ﺤﻠﱡﻮﺍ َﺷﻌَﺎِﺋ َﺮ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ‬
ِ ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﻟﹶﺎ ُﺗ‬
llahut…(El-Maide: 2).
♦♦♦♦
95
KAPITULLI - IV -
96
 SI MUND TË ARRIJMË PASURI, FURNIZIM (RRIZK), NDER DHE RESPEKT?

 ÇFARË ËSHTË REZULTATI I ATIJ QE PUNON DHE DERDH MUND?

Dhe se njeriut nuk i takon tjetër vetëm se ajo që .‫ﺲ ِﻟ ﹾﻠﹺﺈْﻧﺴَﺎ ِﻥ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﻣَﺎ َﺳﻌَﻰ‬
َ ‫َﻭﹶﺃ ﹾﻥ ﹶﻟ ْﻴ‬
ka punuar. (En-Nexhm: 39).
 KUSH JEP PASURI (KUSH PASURON NJERËZIMIN)?

Dhe se Ai është që pasuron dhe varfëron. .‫َﻭﹶﺃﻧﱠﻪُ ُﻫ َﻮ ﹶﺃ ﹾﻏﻨَﻰ َﻭﹶﺃ ﹾﻗﻨَﻰ‬
(En-Nexhm: 48).
 NDARJA E RRIZKUT - FURNIZIMIT?

All-llahu i ofron furnizim me bollëk atij që do dhe ia ...ُ‫ﻕ ِﻟ َﻤ ْﻦ َﻳﺸَﺎ ُﺀ َﻭَﻳ ﹾﻘ ِﺪﺭ‬
َ ‫ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﻳ ْﺒﺴُﻂﹸ ﺍﻟﺮﱢ ْﺯ‬
kufizon (atij që do)… (Err-Rr’ad: 26).
S’ka dyshim se Zoti yt është Ai që furnizon me ...ُ‫ﻕ ِﻟ َﻤ ْﻦ َﻳﺸَﺎ ُﺀ َﻭَﻳ ﹾﻘ ِﺪﺭ‬

َ ‫ﻚ َﻳ ْﺒﺴُﻂﹸ ﺍﻟﺮﱢ ْﺯ‬
َ ‫ﹺﺇﻥﱠ َﺭﺑﱠ‬
bollëk atë që do dhe ia kufizon atij që do…
(El-Isra: 30).
 DHËNIA E URTËSISË DHE GRADAVE TË LARTA

Ai ia dhuron urtësinë atij që do, e kujt i është ‫ﺤ ﹾﻜ َﻤ ﹶﺔ‬
ِ ‫ﺕ ﺍﹾﻟ‬
َ ‫ﺤ ﹾﻜ َﻤ ﹶﺔ َﻣ ْﻦ َﻳﺸَﺎ ُﺀ َﻭ َﻣ ْﻦ ﻳُ ْﺆ‬
ِ ‫ُﻳ ْﺆﺗِﻲ ﺍﹾﻟ‬
dhënë urtësia, atij pra i është dhuruar mirësi e
madhe, përveç të mençurve këtë nuk e kupton ‫ﲑﺍ َﻭﻣَﺎ َﻳﺬﱠﻛﱠ ُﺮ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﺃﹸﻭﻟﹸﻮ‬
ً ‫ﹶﻓ ﹶﻘ ْﺪ ﺃﹸﻭِﺗ َﻲ َﺧ ْﻴﺮًﺍ ﹶﻛِﺜ‬
kush. (El-Bekare: 269).
.‫ﺏ‬
‫ﺍﹾﻟﹶﺄﹾﻟﺒَﺎ ﹺ‬
97
Mos lakmoni në atë, që All-llahu gradoi disa nga ‫ﻀ ﹸﻜ ْﻢ َﻋﻠﹶﻰ‬

َ ‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗَﺘ َﻤﻨﱠﻮْﺍ ﻣَﺎ ﹶﻓﻀﱠ ﹶﻞ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹺﺑ ِﻪ َﺑ ْﻌ‬
ju mbi disa të tjerë… (En-Nisa: 32).
...‫ﺾ‬
‫َﺑ ْﻌ ﹴ‬
…Ne ngrejmë në shkallë të lartë atë që duam. ٌ‫ﻚ َﺣﻜِﻴﻢ‬

َ ‫ﺕ َﻣ ْﻦ َﻧﺸَﺎ ُﺀ ﹺﺇﻥﱠ َﺭﺑﱠ‬
ٍ ‫…َﻧ ْﺮ ﹶﻓﻊُ َﺩ َﺭﺟَﺎ‬
Zoti yt çdo send e vë në vendin e vet, asgjë nuk
mund t’i fshehet. (El-En’am: 83). .ٌ‫َﻋﻠِﻴﻢ‬
…Atë që duam Ne e lartësojmë shumë në dituri, e ‫ﻕ ﹸﻛﻞﱢ ﺫِﻱ‬

َ ‫ﺕ َﻣ ْﻦ َﻧﺸَﺎ ُﺀ َﻭ ﹶﻓ ْﻮ‬
ٍ ‫َﻧ ْﺮ ﹶﻓﻊُ َﺩ َﺭﺟَﺎ‬...
mbi secilin të dijshëm ka edhe më të dijshëm.
(Jusuf: 76). .ٌ‫ِﻋ ﹾﻠ ﹴﻢ َﻋﻠِﻴﻢ‬
Kur e godet njeriun ndonjë e keqe, ai na lutet ‫ﺿﺮﱞ َﺩﻋَﺎﻧَﺎ ﹸﺛﻢﱠ ﹺﺇﺫﹶﺍ َﺧﻮﱠﹾﻟﻨَﺎ ُﻩ‬
ُ ‫ﹶﻓﹺﺈﺫﹶﺍ َﻣﺲﱠ ﺍﹾﻟﹺﺈْﻧﺴَﺎ ﹶﻥ‬
Neve, e kur nga ana Jonë ia shndërrojmë atë në
ndonjë të mirë, ai thotë: “Kjo më është dhënë në ‫ﹺﻧ ْﻌ َﻤ ﹰﺔ ِﻣﻨﱠﺎ ﻗﹶﺎ ﹶﻝ ﹺﺇﻧﱠﻤَﺎ ﺃﹸﻭﺗِﻴُﺘ ُﻪ َﻋﻠﹶﻰ ِﻋ ﹾﻠ ﹴﻢ َﺑ ﹾﻞ ِﻫ َﻲ‬
bazë të dijes sime!” Jo, por ajo është një sprovë,
por shumica e tyre nuk e dinë. (Ez-Zumer: 49). .‫ِﻓ ْﺘَﻨﺔﹲ َﻭﹶﻟ ِﻜﻦﱠ ﹶﺃ ﹾﻛﹶﺜ َﺮﻫُ ْﻢ ﻟﹶﺎ َﻳ ْﻌ ﹶﻠﻤُﻮ ﹶﻥ‬
 KUSH ËSHTË SHKAKTAR I TË MIRAVE DHE ATYRE TË KËQIJAVE?

Çfarëdo e mire që të vjen është nga All-llahu, e ‫ﻚ‬
َ ‫ﺴَﻨ ٍﺔ ﹶﻓ ِﻤ َﻦ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭﻣَﺎ ﹶﺃﺻَﺎَﺑ‬
َ ‫ﻚ ِﻣ ْﻦ َﺣ‬
َ ‫ﻣَﺎ ﹶﺃﺻَﺎَﺑ‬
çka të ndodhë nga ndonjë e keqe është nga vetë
ti… (En-Nisa: 79). ...‫ﻚ‬
َ ‫ﺴ‬
ِ ‫ِﻣ ْﻦ َﺳﻴﱢﹶﺌ ٍﺔ ﹶﻓ ِﻤ ْﻦ َﻧ ﹾﻔ‬
♦♦♦♦
98
KAPITULLI -V -
99
ME KEND U LEJOHET MYSLIMANËVE TE MARTOHEN?


 A LEJOHET PËR MYSLIMANIN MARTESA ME IDHUJTARËN SI DHE A
LEJOHET PËR MYSLIMANEN MARTESA ME IDHUJTARIN (POLITEISTIN)?

Mos u martoni me idhujtare deri që ato të besojnë ‫ﺕ َﺣﺘﱠﻰ ُﻳ ْﺆ ِﻣﻦﱠ َﻭﹶﻟﹶﺄ َﻣﺔﹲ‬
ِ ‫ﺸ ﹺﺮﻛﹶﺎ‬
ْ ‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ْﻨ ِﻜﺤُﻮﺍ ﺍﹾﻟ ُﻤ‬
(Zotin). Një robëreshë besimtare është më e
vlefshme se një idhujtare, edhe nëse ajo ‫ﺠَﺒ ْﺘ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﻟﹶﺎ‬
َ ‫ﺸ ﹺﺮ ﹶﻛ ٍﺔ َﻭﹶﻟ ْﻮ ﹶﺃ ْﻋ‬
ْ ُ‫ﻣُ ْﺆ ِﻣَﻨﺔﹲ َﺧ ْﻴﺮٌ ِﻣ ْﻦ ﻣ‬
(idhujtarja) ju mahnitë. Mos u martoni as me
idhujtarë deri që ata të besojnë (Zotin). Një rob ٌ‫ﲔ َﺣﺘﱠﻰ ﻳُ ْﺆ ِﻣﻨُﻮﺍ َﻭﹶﻟ َﻌ ْﺒﺪٌ ُﻣ ْﺆ ِﻣﻦ‬
ْ ُ‫ﺗُ ْﻨ ِﻜﺤُﻮﺍ ﺍﹾﻟﻤ‬
besimtar është më i vlefshëm se idhujtari edhe
‫ﻚ َﻳ ْﺪﻋُﻮ ﹶﻥ‬
َ ‫ﺠَﺒﻜﹸ ْﻢ ﹸﺃﻭﹶﻟِﺌ‬
َ ‫ﺸ ﹺﺮ ٍﻙ َﻭﹶﻟ ْﻮ ﹶﺃ ْﻋ‬
ْ ُ‫َﺧ ْﻴﺮٌ ِﻣ ْﻦ ﻣ‬
nëse ai ju mahnit. Ata ju ftojnë për në zjarr, e All-
llahu me mëshirën e vet ju fton për në xhennet,
‫ﺠﻨﱠ ِﺔ ﻭَﺍﹾﻟ َﻤ ْﻐ ِﻔ َﺮ ِﺓ‬
َ ‫ﹺﺇﻟﹶﻰ ﺍﻟﻨﱠﺎ ﹺﺭ ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﻳ ْﺪﻋُﻮ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﺍﹾﻟ‬
për në shpëtim dhe u sqaron njerëzve argumentet
e veta, ashtu që ata të përkujtojnë. .‫ﺱ ﹶﻟ َﻌﻠﱠﻬُ ْﻢ َﻳَﺘ ﹶﺬﻛﱠﺮُﻭ ﹶﻥ‬
‫ﹺﺑﹺﺈ ﹾﺫﹺﻧ ِﻪ َﻭﻳَُﺒﻴﱢﻦُ َﺁﻳَﺎِﺗ ِﻪ ﻟِﻠﻨﱠﺎ ﹺ‬
(El-Bekare: 221).
 A LEJOHET PËR MYSLIMANËT MARTESA ME GRATË E NDERSHME TË

ITHTARËVE TE LIBRIT (ATYRE QE U ËSHTË DHËNË LIBRI PARA NESH)?

…Gratë e ndershme besimtare dhe (gra) të ‫ﺕ‬
ِ ‫ﺍﹾﻟ ُﻤ ْﺆ ِﻣﻨَﺎ‬ ‫ِﻣ َﻦ‬ ‫ﺕ‬
ُ ‫ﺼﻨَﺎ‬
َ ‫ﺤ‬
ْ ‫…ﻭَﺍﹾﻟ ُﻤ‬
ndershme nga ata të cilëve u është dhënë libri
para jush, kur atyre u jepni pjesën e caktuar të ‫ﺏ ِﻣ ْﻦ‬
َ ‫ﺕ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﺃﹸﻭﺗُﻮﺍ ﺍﹾﻟ ِﻜﺘَﺎ‬
َ ‫ﺤ‬
ْ ‫ﻭَﺍﹾﻟ ُﻤ‬
kurorës, por duke pasur për qëllim martesën, e jo
imoralitetin dhe jo si dashnore ilegale. E kush ‫ﲔ ﹶﻏ ْﻴ َﺮ‬
َ ‫ﺼﹺﻨ‬
ِ ‫ﺤ‬
ْ ُ‫ﹶﻗ ْﺒ ِﻠ ﹸﻜ ْﻢ ﹺﺇﺫﹶﺍ َﺁَﺗ ْﻴُﺘﻤُﻮ ُﻫﻦﱠ ﹸﺃﺟُﻮ َﺭ ُﻫﻦﱠ ﻣ‬
mohon (tradhton) besimin, ai ka asgjësuar veprën
‫ﺨﺬِﻱ ﹶﺃ ْﺧﺪَﺍ ٍﻥ َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳ ﹾﻜ ﹸﻔ ْﺮ‬
ِ ‫ﲔ َﻭﻟﹶﺎ ُﻣﺘﱠ‬
َ‫ﺤ‬
ِ ‫ُﻣﺴَﺎ ِﻓ‬
e vet dhe ai në botën tjetër është prej të
shkatërruarve. (El-Maideh: 5).
‫ﻂ َﻋ َﻤﻠﹸﻪُ َﻭﻫُ َﻮ ﻓِﻲ ﺍﹾﻟ َﺂ ِﺧ َﺮ ِﺓ ِﻣ َﻦ‬
‫ﺑﹺﺎﹾﻟﹺﺈﳝَﺎ ِﻥ ﹶﻓ ﹶﻘ ْﺪ َﺣﹺﺒ ﹶ‬
.‫ﺍﹾﻟﺨَﺎ ِﺳﺮﹺﻳ َﻦ‬
100
 ME CILAT GRA LEJOHET DHE NDALOHET MARTESA?

Mos u martoni me ato gra me të cilat qenë të ‫ﺢ َﺁﺑَﺎ ُﺅ ﹸﻛ ْﻢ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﻨﱢﺴَﺎ ِﺀ ﹺﺇﻟﱠﺎ‬
َ ‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ْﻨ ِﻜﺤُﻮﺍ ﻣَﺎ َﻧ ﹶﻜ‬
martuar prindërit tuaj, me përjashtim të asaj që ka
kaluar (para islamizmit) pse ajo ishte turpësi, ‫ﺸ ﹰﺔ َﻭ َﻣ ﹾﻘﺘًﺎ َﻭﺳَﺎ َﺀ‬
َ ‫ﻒ ﹺﺇﻧﱠﻪُ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﻓﹶﺎ ِﺣ‬
َ ‫ﻣَﺎ ﹶﻗ ْﺪ َﺳ ﹶﻠ‬
përbuzje e traditë e shëmtuar. (En-Nisa: 22).
.‫َﺳﺒﹺﻴﻠﹰﺎ‬
U janë ndaluar juve (të martoheni me): nënat ‫ﺖ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ ﹸﺃﻣﱠﻬَﺎُﺗ ﹸﻜ ْﻢ َﻭَﺑﻨَﺎُﺗ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹶﺃ َﺧﻮَﺍُﺗ ﹸﻜ ْﻢ‬
ْ ‫ُﺣﺮﱢ َﻣ‬
tuaja, bijat tuaja, motrat tuaja, hallat tuaja, tezet
tuaja, bijat e vëllaut, bijat e motrës, nënat tuaja që ‫ﺕ‬
ُ ‫ﺥ َﻭَﺑﻨَﺎ‬
‫ﺕ ﺍﹾﻟﹶﺄ ﹺ‬
ُ ‫َﻭ َﻋﻤﱠﺎُﺗ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﺧَﺎﻟﹶﺎﺗُﻜﹸ ْﻢ َﻭَﺑﻨَﺎ‬
ju kanë dhënë gji, motrat nga gjiri, nënat e grave
tuaja (vjehrrat) dhe vajzat që janë nën kujdesin ‫ﺿ ْﻌَﻨ ﹸﻜ ْﻢ‬
َ ‫ﹶﺃ ْﺭ‬ ‫ﺍﻟﻠﱠﺎﺗِﻲ‬ ‫َﻭﹸﺃﻣﱠﻬَﺎُﺗ ﹸﻜ ُﻢ‬ ‫ﺖ‬
ِ ‫ﺍﹾﻟﹸﺄ ْﺧ‬
tuaj e të lindura (prej tjetër babai) nga gratë tuaja
‫ﺴﺎِﺋ ﹸﻜ ْﻢ‬
َ ‫ﺕ ﹺﻧ‬
ُ ‫َﻭﹶﺃ َﺧﻮَﺍُﺗ ﹸﻜ ْﻢ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﺮﱠﺿَﺎ َﻋ ِﺔ َﻭﹸﺃﻣﱠﻬَﺎ‬
me të cilat patët kontakt, e nëse nuk kenI pasur
kontakt me to (me gratë), atëherë s’ka pengesë
ُ‫َﻭ َﺭﺑَﺎِﺋﺒُﻜﹸﻢُ ﺍﻟﻠﱠﺎﺗِﻲ ﻓِﻲ ُﺣﺠُﻮ ﹺﺭ ﹸﻛ ْﻢ ِﻣ ْﻦ ﹺﻧﺴَﺎِﺋﻜﹸﻢ‬
(të martoheni me ato vajza), dhe (janë të
ndaluara) gratë e bijve tuaj që janë të lindjes suaj ‫ﺍﻟﻠﱠﺎﺗِﻲ َﺩ َﺧ ﹾﻠُﺘ ْﻢ ﹺﺑ ﹺﻬﻦﱠ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﹶﻟ ْﻢ َﺗﻜﹸﻮﻧُﻮﺍ َﺩ َﺧ ﹾﻠُﺘ ْﻢ‬
(jo të bijëve të adoptuar), dhe të bashkoni
(përnjeherë në një niqah) dy motra, përpos asaj ‫ﺡ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ َﻭ َﺣﻠﹶﺎِﺋﻞﹸ ﹶﺃْﺑﻨَﺎِﺋﻜﹸﻢُ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ‬
َ ‫ﹺﺑ ﹺﻬﻦﱠ ﹶﻓﻠﹶﺎ ُﺟﻨَﺎ‬
që ka kaluar. Vërtetë, All-llahu falë shumë, është
mëshirues i madh. (En-Nisa: 23). ‫ﺠ َﻤﻌُﻮﺍ َﺑ ْﻴ َﻦ ﺍﹾﻟﹸﺄ ْﺧَﺘ ْﻴ ﹺﻦ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﻣَﺎ‬
ْ ‫ﺻﻠﹶﺎﹺﺑ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹶﺃ ﹾﻥ َﺗ‬
ْ ‫ِﻣ ْﻦ ﹶﺃ‬
.‫ﻒ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﹶﻏﻔﹸﻮﺭًﺍ َﺭﺣِﻴﻤًﺎ‬

َ ‫ﹶﻗ ْﺪ َﺳ ﹶﻠ‬
101
(Nuk u lejohet të martoheni) Edhe me gra të ‫ﺖ‬

ْ ‫ﺕ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﻨﱢﺴَﺎ ِﺀ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﻣَﺎ َﻣ ﹶﻠ ﹶﻜ‬
َ ‫ﺤ‬
ْ ‫ﻭَﺍﹾﻟ ُﻤ‬
martuara (që kanë burrat e nuk janë të lëshuara),
përveç atyre që i keni futur në pushtetin tuaj ‫ﺏ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﺃﹸ ِﺣﻞﱠ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﻣَﺎ‬
َ ‫ﹶﺃْﻳﻤَﺎُﻧ ﹸﻜ ْﻢ ِﻛﺘَﺎ‬
(robëreshat e luftës). (Ky është) obligim mbi ju
nga All-llahu. U janë lejuar, pos këtyre (që u ‫ﲔ ﹶﻏ ْﻴ َﺮ‬
َ ‫ﺼﹺﻨ‬
ِ ‫ﺤ‬
ْ ُ‫َﻭﺭَﺍ َﺀ ﹶﺫِﻟﻜﹸ ْﻢ ﹶﺃ ﹾﻥ َﺗ ْﺒَﺘﻐُﻮﺍ ﹺﺑﹶﺄ ْﻣﻮَﺍِﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﻣ‬
përmendën), të tjerat që t’i merrni me pasurinë
‫ﲔ ﹶﻓﻤَﺎ ﺍ ْﺳَﺘ ْﻤَﺘ ْﻌُﺘ ْﻢ ﹺﺑ ِﻪ ِﻣ ْﻨ ُﻬﻦﱠ ﹶﻓ َﺂﺗُﻮ ُﻫﻦﱠ‬
َ‫ﺤ‬
ِ ‫ُﻣﺴَﺎ ِﻓ‬
tuaj (me niqah) duke pasur për qëllim
bashkëshortësi e jo prostitucion. E për atë që
‫ﺡ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ ﻓِﻴﻤَﺎ‬
َ ‫ﻀ ﹰﺔ َﻭﻟﹶﺎ ُﺟﻨَﺎ‬
َ ‫ﹸﺃﺟُﻮ َﺭ ُﻫﻦﱠ ﹶﻓﺮﹺﻳ‬
përjetuat ju nga ato (gratë me të cilat patët
kurorë), jepuani shpërblimin e tyre të caktuar se ‫ﻀ ِﺔ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ‬
َ ‫ﺿ ْﻴُﺘ ْﻢ ﹺﺑ ِﻪ ِﻣ ْﻦ َﺑ ْﻌ ِﺪ ﺍﹾﻟ ﹶﻔﺮﹺﻳ‬
َ ‫َﺗﺮَﺍ‬
është obligim. E nuk ka pengesë për ju, pas
përcaktimit (të niqahut), në atë që ju pëlqeni mes .‫َﻋﻠِﻴﻤًﺎ َﺣﻜِﻴﻤًﺎ‬
vete. All-llahu është i gjithëdijshmi, i urti.
(En-Nisa: 24).
102
 KUJT I LEJOHET MARTESA ME ROBRESHËN DHE KUR?

Dhe kush nuk ka prej jush mundësi materiale që ‫ﺢ‬
َ ‫ﺴَﺘ ِﻄ ْﻊ ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﻃ ْﻮﻟﹰﺎ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳ ْﻨ ِﻜ‬
ْ ‫َﻭ َﻣ ْﻦ ﹶﻟ ْﻢ َﻳ‬
të martohet me femra të lira besimtare, le të
martohet me ato besimtare tuaja që i keni nën ‫ﺖ‬
ْ ‫ﺕ ﹶﻓ ِﻤ ْﻦ ﻣَﺎ َﻣ ﹶﻠ ﹶﻜ‬
ِ ‫ﺕ ﺍﹾﻟ ُﻤ ْﺆ ِﻣﻨَﺎ‬
ِ ‫ﺼﻨَﺎ‬
َ ‫ﺤ‬
ْ ‫ﺍﹾﻟ ُﻤ‬
pushtetin tuaj (robëreshat). All-llahu di më së miri
për besimin tuaj. Ju jeni nga njëri- tjetri (të një ُ‫ﺕ ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹶﺃ ْﻋ ﹶﻠﻢ‬
ِ ‫ﹶﺃْﻳﻤَﺎُﻧ ﹸﻜ ْﻢ ِﻣ ْﻦ ﹶﻓَﺘﻴَﺎِﺗﻜﹸﻢُ ﺍﹾﻟ ُﻤ ْﺆ ِﻣﻨَﺎ‬
origjine). Pra, martohuni me ato (robëresha) e me
‫ﺾ ﻓﹶﺎْﻧ ِﻜﺤُﻮ ُﻫﻦﱠ ﹺﺑﹺﺈ ﹾﺫ ِﻥ‬
‫ﹺﺑﹺﺈﳝَﺎﹺﻧ ﹸﻜ ْﻢ َﺑ ْﻌﻀُﻜﹸ ْﻢ ِﻣ ْﻦ َﺑ ْﻌ ﹴ‬
lejen e të zotërve të tyre dhe jepuani kurorën në
mënyrë të drejtë, (zgjidhni) të ndershme e jo
‫ﻑ‬
ِ ‫ﺑﹺﺎﹾﻟ َﻤ ْﻌﺮُﻭ‬ ‫ﹸﺃﺟُﻮ َﺭ ُﻫﻦﱠ‬ ‫َﻭ َﺁﺗُﻮ ُﻫﻦﱠ‬ ‫ﹶﺃ ْﻫ ِﻠ ﹺﻬﻦﱠ‬
prostitute të hapta apo të fshehta. E kur të jenë të
martuara ato, nëse bëjnë ndonjë punë të ‫ﺕ‬
ِ ‫ﺨﺬﹶﺍ‬
ِ ‫ﺕ َﻭﻟﹶﺎ ُﻣﺘﱠ‬
ٍ ‫ﺕ ﹶﻏ ْﻴ َﺮ ﻣُﺴَﺎ ِﻓﺤَﺎ‬
ٍ ‫ﺼﻨَﺎ‬
َ ‫ﺤ‬
ْ ‫ُﻣ‬
turpshme, ndëshkimi kundër tyre është sa gjysma
e atij të grave të lira (jo robëresha). Kjo (martesë ‫ﺸ ٍﺔ ﹶﻓ َﻌ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬﻦﱠ‬
َ ‫ﺼﻦﱠ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﹶﺃَﺗ ْﻴ َﻦ ﹺﺑﻔﹶﺎ ِﺣ‬
ِ ‫ﹶﺃ ْﺧﺪَﺍ ٍﻥ ﹶﻓﹺﺈ ﹶﺫﺍ ﹸﺃ ْﺣ‬
me robëresha) është e lejuar për ata që i
frikësohen imoralitetit, por të jeni të durueshëm, ‫ﻚ‬
َ ‫ﺏ ﹶﺫِﻟ‬
‫ﺕ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟ َﻌﺬﹶﺍ ﹺ‬
َ ‫ﺤ‬
ْ ‫ﺼﻒُ ﻣَﺎ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﹾﻟ ُﻤ‬
ْ ‫ﹺﻧ‬
është më mirë për ju. All-llahu është mirëdashës,
ٌ‫ﺼﹺﺒﺮُﻭﺍ َﺧ ْﻴﺮ‬
ْ ‫ﺖ ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹶﺃ ﹾﻥ َﺗ‬
َ ‫ﺸ َﻲ ﺍﹾﻟ َﻌَﻨ‬
ِ ‫ِﻟ َﻤ ْﻦ َﺧ‬
mëshirëplotë. (En-Nisa: 25).
.ٌ‫ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹶﻏﻔﹸﻮﺭٌ َﺭﺣِﻴﻢ‬
103
 A ËSHTË E LEJUAR MARTESA (NIQAHU) ME GRATË E NDERSHME

BONJAKE?

Kërkojnë prej teje (Muhammed) përgjigje - fetva ‫ﻚ ﻓِﻲ ﺍﻟﻨﱢﺴَﺎ ِﺀ ﻗﹸ ﹺﻞ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ُﻳ ﹾﻔﺘِﻴ ﹸﻜ ْﻢ ﻓِﻴ ﹺﻬﻦﱠ‬
َ ‫ﺴَﺘ ﹾﻔﺘُﻮَﻧ‬
ْ ‫َﻭَﻳ‬
për (çështjen) gratë. Thuaju: “All-llahu ju sqaron
për to dhe kjo që po ju lexohet nga libri (Kur’ani) ‫ﺏ ﻓِﻲ َﻳﺘَﺎﻣَﻰ‬
‫َﻭﻣَﺎ ُﻳ ْﺘﻠﹶﻰ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ ﻓِﻲ ﺍﹾﻟ ِﻜﺘَﺎ ﹺ‬
përkitazi me gratë jetime, me të cilat lakmoni të
martoheni me to, e nuk u jepni atë që është ‫ﺐ ﹶﻟ ُﻬﻦﱠ‬
َ ‫ﺍﻟﻨﱢﺴَﺎ ِﺀ ﺍﻟﻠﱠﺎﺗِﻲ ﻟﹶﺎ ُﺗ ْﺆﺗُﻮَﻧ ُﻬﻦﱠ ﻣَﺎ ﻛﹸِﺘ‬
caktuar (niqah ose miras)… (En-Nisa: 127).
...‫َﻭَﺗ ْﺮ ﹶﻏﺒُﻮ ﹶﻥ ﹶﺃ ﹾﻥ َﺗ ْﻨ ِﻜﺤُﻮ ُﻫﻦﱠ‬
 A LEJOHET MARTESA ME VEJUSHËT (TE DIVORCUARAT) NË MENYRË

TE FSHEHTË?

Paraqitja juaj për martesë ndaj grave (që kanë ‫ﺿُﺘ ْﻢ ﹺﺑ ِﻪ ِﻣ ْﻦ ِﺧ ﹾﻄَﺒ ِﺔ‬
ْ ‫ﺡ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ ﻓِﻴﻤَﺎ َﻋﺮﱠ‬
َ ‫َﻭﻟﹶﺎ ُﺟﻨَﺎ‬
kryer afatin e tyre), në mënyrë të tërthortë, ose
mbajtja fshehtë në veten tuaj, nuk është mëkat ‫ﺴﻜﹸ ْﻢ َﻋ ِﻠ َﻢ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹶﺃﻧﱠ ﹸﻜ ْﻢ‬
ِ ‫ﺍﻟﻨﱢﺴَﺎ ِﺀ ﹶﺃ ْﻭ ﹶﺃ ﹾﻛَﻨ ْﻨُﺘ ْﻢ ﻓِﻲ ﹶﺃْﻧﻔﹸ‬
për ju. All-llahu e di se ju do t’ua përmendni atyre
(dëshirën për martesë), por kurrsesi mos u ‫ﺍ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﹶﺃ ﹾﻥ‬‫َﺳَﺘ ﹾﺬ ﹸﻛﺮُﻭَﻧ ُﻬﻦﱠ َﻭﹶﻟ ِﻜ ْﻦ ﻟﹶﺎ ُﺗﻮَﺍ ِﻋﺪُﻭ ُﻫﻦﱠ ِﺳﺮ‬
premtoni atyre fshehtazi (diç tjetër), përpos t’u
...‫َﺗﻘﹸﻮﻟﹸﻮﺍ ﹶﻗ ْﻮﻟﹰﺎ َﻣ ْﻌﺮُﻭﻓﹰﺎ‬
thoni fjalë të lejuara… (El-Bekare: 235).
♦♦♦♦
104
KAPITULLI -VI -
105
 MARRËDHENIET E NDERSJELLTA NË MES BURRIT DHE GRUAS?

 PËRSE BURRI ËSHTË ME I NGRITUR SE SA GRUAJA? SI TE SILLEMI
NDAJ GRUAS E CILA PARAQET KRYELARTËSI?

Burrat janë përgjegjës për gratë, ngase All-llahu ‫ﺍﻟﺮﱢﺟَﺎ ﹸﻝ ﹶﻗﻮﱠﺍﻣُﻮ ﹶﻥ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﻟﻨﱢﺴَﺎ ِﺀ ﹺﺑﻤَﺎ ﹶﻓﻀﱠ ﹶﻞ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ‬
ka graduar disa mbi disa të tjerët dhe ngase ata
kanë shpenzuar nga pasuria e tyre. Prandaj, me ‫ﺾ َﻭﹺﺑﻤَﺎ ﹶﺃْﻧ ﹶﻔﻘﹸﻮﺍ ِﻣ ْﻦ ﹶﺃ ْﻣﻮَﺍِﻟ ﹺﻬ ْﻢ‬
‫ﻀ ُﻬ ْﻢ َﻋﻠﹶﻰ َﺑ ْﻌ ﹴ‬
َ ‫َﺑ ْﻌ‬
atë që All-llahu i bëri të ruajtura, gratë e mira janë
respektuese, janë besnike ndaj të fshehtës. E ato ‫ﺐ ﹺﺑﻤَﺎ‬
‫ﻓﹶﺎﻟﺼﱠﺎِﻟﺤَﺎﺕُ ﻗﹶﺎﹺﻧﺘَﺎﺕٌ ﺣَﺎ ِﻓﻈﹶﺎﺕٌ ِﻟ ﹾﻠ َﻐ ْﻴ ﹺ‬
që u keni dro kryelartësisë së tyre, këshilloni,
‫ﻆ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﻭَﺍﻟﻠﱠﺎﺗِﻲ َﺗﺨَﺎﻓﹸﻮ ﹶﻥ ُﻧﺸُﻮ َﺯ ُﻫﻦﱠ‬
‫َﺣ ِﻔ ﹶ‬
madje largohuni nga shtrati (e më në fund), edhe
rrahni (lahtë, nëse nuk ndikojnë këshillat as
‫ﺍﹾﻟ َﻤﻀَﺎ ﹺﺟ ﹺﻊ‬ ‫ﻓِﻲ‬ ‫ﺠﺮُﻭ ُﻫﻦﱠ‬
ُ ‫ﻭَﺍ ْﻫ‬ ‫ﹶﻓ ِﻌﻈﹸﻮ ُﻫﻦﱠ‬
largimi), e nëse ju respektojnë, atëherë mos u
sillni keq ndaj tyre. All-llahu është më i larti, më i ‫ﺿ ﹺﺮﺑُﻮ ُﻫﻦﱠ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﹶﺃ ﹶﻃ ْﻌَﻨﻜﹸ ْﻢ ﹶﻓﻠﹶﺎ َﺗ ْﺒﻐُﻮﺍ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬﻦﱠ‬
ْ ‫ﻭَﺍ‬
madhi. (En-Nisa: 34).
.‫ﺎ ﹶﻛﹺﺒﲑًﺍ‬‫َﺳﺒﹺﻴﻠﹰﺎ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ َﻋ ِﻠﻴ‬
 A POSEDOJNË BURRAT PËRPARËSI ME SHUMË SE SA GRATË?

…e burrave u takon një përparësi ndaj tyre. All- ٌ‫ َﻭﻟِﻠﺮﱢﺟَﺎ ﹺﻝ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬﻦﱠ َﺩ َﺭ َﺟﺔﹲ ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﻋﺰﹺﻳﺰ‬...
llahu është i gjithëfuqishëm, i urtë.
(El-Bekare: 228). .ٌ‫َﺣﻜِﻴﻢ‬
 A JANË TE DREJTAT E BARABARTA NË MES BURRIT DHE GRUAS?

…Edhe atyre (grave) u takon e drejta sikurse ...‫ﻑ‬
ِ ‫ َﻭﹶﻟﻬُﻦﱠ ِﻣ ﹾﺜﻞﹸ ﺍﻟﱠﺬِﻱ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬﻦﱠ ﺑﹺﺎﹾﻟ َﻤ ْﻌﺮُﻭ‬...
edhe përgjegjësia në bashkëshortësi…
(El-Bekare: 228).
106
 A KA DALLIM NË MES TË MASHKULLIT DHE FEMRËS PËR SA I PËRKET

VEPRAVE DHE PUNËVE QE ATA PUNOJNË?

Zoti i tyre iu përgjegj lutjes së tyre (e tha): Unë ‫ﺏ ﹶﻟ ُﻬ ْﻢ َﺭﺑﱡ ُﻬ ْﻢ ﹶﺃﻧﱢﻲ ﻟﹶﺎ ﹸﺃﺿِﻴ ُﻊ َﻋ َﻤ ﹶﻞ‬
َ ‫ﻓﹶﺎ ْﺳَﺘﺠَﺎ‬
nuk ia humb mundin asnjërit prej jush, mashkull
qoftë apo femër. Ju jeni njëri nga tjetri... ‫ﻋَﺎ ِﻣ ﹴﻞ ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ ِﻣ ْﻦ ﹶﺫ ﹶﻛ ﹴﺮ ﹶﺃ ْﻭ ﹸﺃْﻧﺜﹶﻰ َﺑ ْﻌﻀُﻜﹸ ْﻢ ِﻣ ْﻦ‬
(Ali Imran: 195).
...‫ﺾ‬
 A JANË TË BARABART GRATË DHE BURRAT PËR SA I PËRKET HISES SË

FITUAR?

…Burrave ju takon hise nga ajo që fituan ata dhe ‫ﺴﺒُﻮﺍ َﻭﻟِﻠﻨﱢﺴَﺎ ِﺀ‬
َ ‫ﻟِﻠﺮﱢﺟَﺎ ﹺﻝ َﻧﺼِﻴﺐٌ ِﻣﻤﱠﺎ ﺍ ﹾﻛَﺘ‬...
grave gjithashtu ju takon hise nga ajo që fituan
ato. All-llahut kërkoni nga të mirat e Tij. All-llahu ‫ﻀ ِﻠ ِﻪ‬
ْ ‫ﺴ ْﺒ َﻦ ﻭَﺍ ْﺳﹶﺄﻟﹸﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ِﻣ ْﻦ ﹶﻓ‬
َ ‫َﻧﺼِﻴﺐٌ ِﻣﻤﱠﺎ ﺍ ﹾﻛَﺘ‬
është i dijshëm për çdo send. (En-Nisa: 32).
.‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﹺﺑ ﹸﻜﻞﱢ َﺷ ْﻲ ٍﺀ َﻋﻠِﻴﻤًﺎ‬
 ÇFARË ËSHTË DENIMI I TYRE NËSE BËJNË IMORALITET (ZINA)?

Ato nga gratë tuaja që bëjnë imoralitet (zina), ‫ﺸ ﹶﺔ ِﻣ ْﻦ ﹺﻧﺴَﺎِﺋ ﹸﻜ ْﻢ‬
َ ‫ﲔ ﺍﹾﻟﻔﹶﺎ ِﺣ‬
َ ‫ﻭَﺍﻟﻠﱠﺎﺗِﻲ َﻳ ﹾﺄِﺗ‬
kërkoni që kundër tyre të dëshmojnë katër vetë
prej jush (burra); nëse vërtetohet më dëshmitarë ‫ﺸ ﹺﻬﺪُﻭﺍ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬﻦﱠ ﹶﺃ ْﺭَﺑ َﻌ ﹰﺔ ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ َﺷ ﹺﻬﺪُﻭﺍ‬
ْ ‫ﻓﹶﺎ ْﺳَﺘ‬
(imoraliteti), mbyllni ato në shtëpia derisa t’i marrë
vdekja ose derisa All-llahu të përcaktojë ndonjë ‫ﺕ َﺣﺘﱠﻰ َﻳَﺘ َﻮﻓﱠﺎ ُﻫﻦﱠ‬
ِ ‫ﺴﻜﹸﻮ ُﻫﻦﱠ ﻓِﻲ ﺍﹾﻟُﺒﻴُﻮ‬
ِ ‫ﹶﻓﹶﺄ ْﻣ‬
rrugë për to. (En-Nisa: 15).
.‫ﺠ َﻌ ﹶﻞ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹶﻟ ُﻬﻦﱠ َﺳﺒﹺﻴﻠﹰﺎ‬
ْ ‫ﺕ ﹶﺃ ْﻭ َﻳ‬
ُ ‫ﺍﹾﻟ َﻤ ْﻮ‬
107
Ata të dy prej jush që bëjnë atë (imoralitet-zina), ‫ﻭَﺍﻟﻠﱠﺬﹶﺍ ِﻥ َﻳ ﹾﺄِﺗﻴَﺎﹺﻧﻬَﺎ ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﻓ َﺂﺫﹸﻭ ُﻫﻤَﺎ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﺗَﺎﺑَﺎ‬
ndëshkoni; e në qoftë se ata pendohen dhe
përmirësohen, atëherë hiqni dorë prej tyre, pse ‫ﺻ ﹶﻠﺤَﺎ ﹶﻓﹶﺄ ْﻋ ﹺﺮﺿُﻮﺍ َﻋ ْﻨ ُﻬﻤَﺎ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ َﺗﻮﱠﺍﺑًﺎ‬
ْ ‫َﻭﹶﺃ‬
All-llahu pranon fort pendimin dhe mëshiron
shumë. (En-Nisa: 16). .‫َﺭﺣِﻴﻤًﺎ‬
 A LEJOHET TRASHËGIMI I GRAVE NË MËNYRË TË DHUNSHME?

O ju që besuat, nuk është lejuar për ju të ‫ﺤ ﱡﻞ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﺃ ﹾﻥ َﺗ ﹺﺮﺛﹸﻮﺍ‬
ِ ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﻟﹶﺎ َﻳ‬
trashëgoni gratë (e të vdekurve) në mënyrë të
dhunshme… (En-Nisa: 19). ...‫ﺍﻟﻨﱢﺴَﺎ َﺀ ﹶﻛ ْﺮﻫًﺎ‬
 ÇFARË DUHET VEPRUAR NËSE MYSLIMANI URREN GRUAN E TIJ?

...Nëse i urreni ato, bëni durim pse ndodh që All- ‫ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﹶﻛ ﹺﺮ ْﻫُﺘﻤُﻮ ُﻫﻦﱠ ﹶﻓ َﻌﺴَﻰ ﹶﺃ ﹾﻥ َﺗ ﹾﻜ َﺮﻫُﻮﺍ َﺷ ْﻴﺌﹰﺎ‬...
llahu të japë shumë të mira në një send që ju e
urreni. (En-Nisa: 19). .‫ﺠ َﻌ ﹶﻞ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﻓِﻴ ِﻪ َﺧ ْﻴﺮًﺍ ﹶﻛِﺜﲑًﺍ‬
ْ ‫َﻭَﻳ‬
 SI DUHET VEPRUAR ME GRUAN E PARË PASI QË KEMI MARTUAR TË

DYTËN?

Në qoftë se dëshironi të ndërroni (ta merrni) një ‫َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ﹶﺃ َﺭ ْﺩﺗُﻢُ ﺍ ْﺳِﺘ ْﺒﺪَﺍ ﹶﻝ َﺯ ْﻭﺝﹴ َﻣﻜﹶﺎ ﹶﻥ َﺯ ْﻭﺝﹴ َﻭ َﺁَﺗ ْﻴُﺘ ْﻢ‬
grua në vend të një gruaje (të lëshuar), e asaj (të
lëshuares) i keni pas dhënë shumë të madhe, ‫ﹺﺇ ْﺣﺪَﺍ ُﻫﻦﱠ ِﻗ ْﻨﻄﹶﺎﺭًﺍ ﹶﻓﻠﹶﺎ َﺗ ﹾﺄﺧُﺬﹸﻭﺍ ِﻣ ْﻨﻪُ َﺷ ْﻴﺌﹰﺎ‬
mos merrni prej saj asnjë send. A do të merrni atë
pa të drejtë e në mënyrë mizore? (En-Nisa: 20). .‫ﹶﺃَﺗ ﹾﺄ ُﺧﺬﹸﻭَﻧﻪُ ُﺑ ْﻬﺘَﺎﻧًﺎ َﻭﹺﺇﹾﺛﻤًﺎ ُﻣﺒﹺﻴﻨًﺎ‬
108
 SI TE SILLEMI MES GRAVE (NE RAST SE POSEDOJME KATER GRA)?

Ju kurrsesi nuk do të mund ta mbani drejtësinë ‫ﺴَﺘﻄِﻴﻌُﻮﺍ ﹶﺃ ﹾﻥ َﺗ ْﻌ ِﺪﻟﹸﻮﺍ َﺑ ْﻴ َﻦ ﺍﻟﻨﱢﺴَﺎ ِﺀ َﻭﹶﻟ ْﻮ‬
ْ ‫َﻭﹶﻟ ْﻦ َﺗ‬
mes grave edhe nëse përpiqeni, pra mos anoni
plotësisht nga ndonjëra e të lini tjetrën si të varur. ‫ﺻُﺘ ْﻢ ﹶﻓﻠﹶﺎ َﺗﻤِﻴﻠﹸﻮﺍ ﹸﻛﻞﱠ ﺍﹾﻟ َﻤ ْﻴ ﹺﻞ ﹶﻓَﺘ ﹶﺬﺭُﻭﻫَﺎ‬
ْ ‫َﺣ َﺮ‬
E nëse përmirësoheni dhe ruheni se
(padrejtësisë), All-llahu ju falë dhe ju mëshiron. ‫ﺼ ِﻠﺤُﻮﺍ َﻭَﺗﺘﱠﻘﹸﻮﺍ ﹶﻓﹺﺈﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ‬
ْ ُ‫ﻛﹶﺎﹾﻟﻤُ َﻌﻠﱠ ﹶﻘ ِﺔ َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ﺗ‬
(En-Nisa: 129).
.‫ﹶﻏﻔﹸﻮﺭًﺍ َﺭﺣِﻴﻤًﺎ‬
 PËRKUFIZIMI PËR TË MARTUAR MË SHUMË SE NJË GRUA?

...E nëse i frikoheni padrejtësisë (ndaj tyre), ‫ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ِﺧ ﹾﻔُﺘ ْﻢ ﹶﺃﻟﱠﺎ َﺗ ْﻌ ِﺪﻟﹸﻮﺍ ﹶﻓﻮَﺍ ِﺣ َﺪ ﹰﺓ ﹶﺃ ْﻭ ﻣَﺎ‬...
atëherë vetëm me një, ose (martohuni) me ato që
i keni nën pushtetin tuaj (robëreshat). Ky .‫ﻚ ﹶﺃ ْﺩﻧَﻰ ﹶﺃﻟﱠﺎ َﺗﻌُﻮﻟﹸﻮﺍ‬
َ ‫ﺖ ﹶﺃْﻳﻤَﺎُﻧ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﺫِﻟ‬
ْ ‫َﻣ ﹶﻠ ﹶﻜ‬
(përkufizim) është më afër që të mos gaboni.
(En-Nisa: 3).
♦♦♦♦
109
KAPITULLI -VII -
110
 ÇFARË TE VEPROJMË NE RAST SE NË MES BURRIT DHE GRUAS LINDIN

PËRÇARJET?

Nëse i frikësoheni përçarjes mes tyre (burrit e ‫ﻕ َﺑ ْﻴﹺﻨ ﹺﻬﻤَﺎ ﻓﹶﺎْﺑ َﻌﺜﹸﻮﺍ َﺣ ﹶﻜﻤًﺎ ِﻣ ْﻦ‬
َ ‫َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ِﺧ ﹾﻔُﺘ ْﻢ ِﺷﻘﹶﺎ‬
gruas), dërgoni një pari të drejtë nga familja e tij
dhe një pari të drejtë nga familja e saj. Nëse ata të ‫ﺻﻠﹶﺎﺣًﺎ‬
ْ ‫ﹶﺃ ْﻫ ِﻠ ِﻪ َﻭ َﺣ ﹶﻜﻤًﺎ ِﻣ ْﻦ ﹶﺃ ْﻫ ِﻠﻬَﺎ ﹺﺇ ﹾﻥ ُﻳﺮﹺﻳﺪَﺍ ﹺﺇ‬
dy (ndërmjetësuesit) kanë për qëllim pajtimin, All-
llahu ju mundëson afrimin mes tyre (burrit e .‫ﻳُ َﻮﻓﱢ ﹺﻖ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﺑ ْﻴَﻨ ُﻬﻤَﺎ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ َﻋﻠِﻴ ًﻤﺎ َﺧﹺﺒﲑًﺍ‬
gruas). All-llahu është i dijëshëm, është njohës i
mirë. (En-Nisa: 35).
 ÇKA DUHET VEPRUAR KUR GRUAJA I KA FRIGË LARGIMIT TE BURRIT

APO FTOHJES SE TIJ NDAJ SAJ?

Nëse ndonjë grua i frikësohet largimit ose ftohjes ‫ﺖ ِﻣ ْﻦ َﺑ ْﻌ ِﻠﻬَﺎ ُﻧﺸُﻮﺯًﺍ ﹶﺃ ْﻭ‬
ْ ‫َﻭﹺﺇ ِﻥ ﺍ ْﻣ َﺮﹶﺃﺓﹲ ﺧَﺎ ﹶﻓ‬
së burrit të vet ndaj asaj, atëherë nuk gabojnë po
qe se bëjnë mes vete ndonjë mbarim (pajtim). ‫ﺼ ِﻠﺤَﺎ َﺑ ْﻴَﻨ ُﻬﻤَﺎ‬
ْ ‫ﺡ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬﻤَﺎ ﹶﺃ ﹾﻥ ُﻳ‬
َ ‫ﹺﺇ ْﻋﺮَﺍﺿًﺎ ﹶﻓﻠﹶﺎ ُﺟﻨَﺎ‬
Pajtimi është më i dobishmi. Megjithë këtë,
koprracia është e pranishme ndër njerëz. Por, ُ‫ﺕ ﺍﹾﻟﹶﺄْﻧﻔﹸﺲ‬
ِ ‫ﻀ َﺮ‬
ِ ‫ﺢ َﺧ ْﻴﺮٌ َﻭﺃﹸ ْﺣ‬
ُ ‫ﺻ ﹾﻠﺤًﺎ ﻭَﺍﻟﺼﱡ ﹾﻠ‬
ُ
nëse silleni mirë dhe ruheni, s’ka dyshim se All-
‫ﺴﻨُﻮﺍ َﻭَﺗﺘﱠﻘﹸﻮﺍ ﹶﻓﹺﺈﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﹺﺑﻤَﺎ‬
ِ‫ﺤ‬ْ ُ‫ﺍﻟﺸﱡﺢﱠ َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ﺗ‬
llahu hollësisht është i njohur me gjithë çka
veproni. (En-Nisa: 128).
.‫َﺗ ْﻌ َﻤﻠﹸﻮ ﹶﻥ َﺧﹺﺒﲑًﺍ‬
 ÇFARË TE BËJMË NËSE BURRI DHE GRUAJA NUK GJEJN

BASHKËRENDIM; NUK PAJTOHEN?

Por nëse ndahen prej njëri tjetrit, All-llahu begaton ‫َﻭﹺﺇ ﹾﻥ َﻳَﺘ ﹶﻔﺮﱠﻗﹶﺎ ﻳُ ْﻐ ﹺﻦ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﻛﹸﻠًّﺎ ِﻣ ْﻦ َﺳ َﻌِﺘ ِﻪ َﻭﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ‬
me mirësinë e Tij secilin prej tyre. All-llahu është
bujar i madh, i plotdijshëm. (En-Nisa: 130). .‫ﻭَﺍ ِﺳﻌًﺎ َﺣﻜِﻴﻤًﺎ‬
111
 NDËSHKIMI I MERITUAR PËR ATA QE AKUZOJNË GRATË E NDERSHME?

Vërtet, ata që akuzojnë gratë e ndershme, ‫ﺕ‬
ِ ‫ﺕ ﺍﹾﻟﻐَﺎ ِﻓﻠﹶﺎ‬
َ ‫ﺤ‬
ْ ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﻳ ْﺮﻣُﻮ ﹶﻥ ﺍﹾﻟ ُﻤ‬
besimtare të pafajshme, janë të mallkuar në këtë
botë dhe në botën tjetër dhe ata i pret një dënim ‫ﺕ ﻟﹸ ِﻌﻨُﻮﺍ ﻓِﻲ ﺍﻟﺪﱡْﻧﻴَﺎ ﻭَﺍﹾﻟ َﺂ ِﺧ َﺮ ِﺓ َﻭﹶﻟﻬُ ْﻢ‬
ِ ‫ﺍﹾﻟ ُﻤ ْﺆ ِﻣﻨَﺎ‬
shumë i madh. (En-Nur: 23).
.ٌ‫َﻋﺬﹶﺍﺏٌ َﻋﻈِﻴﻢ‬
 SHKURORËZIMI – DIVORCI
 ÇFARË DUHET VEPRUAR NË QOFTË SE BURRI ËSHTË BETUAR SE DO
TE LARGOHET NGA GRUAJA E TIJ?

Ata që betohen se do të largohen prej grave të ‫ِﻟﻠﱠﺬِﻳ َﻦ ُﻳ ْﺆﻟﹸﻮ ﹶﻥ ِﻣ ْﻦ ﹺﻧﺴَﺎِﺋ ﹺﻬ ْﻢ َﺗ َﺮﺑﱡﺺُ ﹶﺃ ْﺭَﺑ َﻌ ِﺔ ﹶﺃ ْﺷ ُﻬﺮﹴ‬
tyre (të mos bëjnë kontakt me to), afati i pritjes
është katër muaj. Në qoftë se kthehen ata (heqin .ٌ‫ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﻓﹶﺎﺀُﻭﺍ ﹶﻓﹺﺈﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻏﻔﹸﻮﺭٌ َﺭﺣِﻴﻢ‬
dorë nga betimi), s’ka dyshim, All-llahu bën falje
dhe mëshiron. (El-Bekare: 226).
E në qoftë se ata kanë vendosur për shkurorëzim, .ٌ‫ﻕ ﹶﻓﹺﺈﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﺳﻤِﻴﻊٌ َﻋﻠِﻴﻢ‬
َ ‫َﻭﹺﺇ ﹾﻥ َﻋ َﺰﻣُﻮﺍ ﺍﻟﻄﱠﻠﹶﺎ‬
All-llahu dëgjon (fjalët e tyre) i di (qëllimet e tyre).
(El-Bekare: 227).
 SA ËSHTË AFATI I PRITJES PËR GRATË E SHKURORËZUARA;

 A LEJOHET QE ATO TË MARTOHEN MENJËHERË?

E ato gra që janë shkurorëzuar janë të obliguara ‫ﺴ ﹺﻬﻦﱠ ﹶﺛﻠﹶﺎﹶﺛ ﹶﺔ ﹸﻗﺮُﻭ ٍﺀ َﻭﻟﹶﺎ‬
ِ ‫ﺼ َﻦ ﹺﺑﹶﺄْﻧﻔﹸ‬
ْ ‫ﺕ َﻳَﺘ َﺮﺑﱠ‬
ُ ‫ﻭَﺍﹾﻟ ُﻤ ﹶﻄﻠﱠﻘﹶﺎ‬
të presin tre menstruacione. Nëse ato i besojnë
All-llahut dhe ditës së fundit, atyre nuk u lejohet ta ‫ﺤ ﱡﻞ ﹶﻟ ُﻬﻦﱠ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳ ﹾﻜُﺘ ْﻤ َﻦ ﻣَﺎ َﺧ ﹶﻠ َﻖ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﻓِﻲ‬
ِ ‫َﻳ‬
fshehin atë që All-llahu e krijoi në mitrat e tyre...
(El-Bekare: 228). ...‫ﹶﺃ ْﺭﺣَﺎ ِﻣ ﹺﻬﻦﱠ ﹺﺇ ﹾﻥ ﹸﻛﻦﱠ ُﻳ ْﺆ ِﻣﻦﱠ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ ﻭَﺍﹾﻟَﻴ ْﻮ ﹺﻡ ﺍﹾﻟ َﺂ ِﺧ ﹺﺮ‬
112
 A LEJOHET QE GRUAJA E DOVORCUAR TE RIMARTOHET ME TE

NJËJTIN BURRË?

... E burrat e tyre kanë më shumë të drejta që ‫ﻚ ﹺﺇ ﹾﻥ ﹶﺃﺭَﺍﺩُﻭﺍ‬
َ ‫ َﻭُﺑﻌُﻮﹶﻟﺘُﻬُﻦﱠ ﹶﺃ َﺣﻖﱡ ﹺﺑ َﺮﺩﱢ ِﻫﻦﱠ ﻓِﻲ ﹶﺫِﻟ‬...
gjatë asaj kohe, nëse duan pajtim, t’i rikthejnë
ato... (El-Bekare: 228). ...‫ﺻﻠﹶﺎﺣًﺎ‬
ْ ‫ﹺﺇ‬
 ÇFARË ËSHTË DISPOZITA E DIVORCIT (SHKURORËZIMIT) TË DYTË?

Lëshimi (pas të cilit mund të bëhet rikthimi) është ٌ‫ﺴﺮﹺﻳﺢ‬
ْ ‫ﻑ ﹶﺃ ْﻭ َﺗ‬
ٍ ‫ﻕ َﻣﺮﱠﺗَﺎ ِﻥ ﹶﻓﹺﺈ ْﻣﺴَﺎﻙٌ ﹺﺑ َﻤ ْﻌﺮُﻭ‬
ُ ‫ﺍﻟﻄﱠﻠﹶﺎ‬
dy herë, e (pastaj) ose jetë e njerëzishme
(bashkëshortore) ose shkurorëzim me ...‫ﹺﺑﹺﺈ ْﺣﺴَﺎ ٍﻥ‬
mirëkuptim... (El-Bekare: 229).
 ÇFARË DUHET VEPRUAR MYSLIMANI ME GRUAN E TIJ PASI TA KETË

LËSHUAR ATE PËR HERË TE TRETË?

E kur t’i keni lëshuar gratë dhe ato i afrohen afatit ‫ﺴﻜﹸﻮ ُﻫﻦﱠ‬
ِ ‫َﻭﹺﺇﺫﹶﺍ ﹶﻃﻠﱠ ﹾﻘﺘُﻢُ ﺍﻟﻨﱢﺴَﺎ َﺀ ﹶﻓَﺒ ﹶﻠ ْﻐ َﻦ ﹶﺃ َﺟ ﹶﻠﻬُﻦﱠ ﹶﻓﹶﺄ ْﻣ‬
të tyre, atëherë ose mbani si duhet ose i lëni si
duhet (të kryejnë afatin), e mos i mbani sa për t’i ‫ﻑ َﻭﻟﹶﺎ‬
ٍ ‫ﻑ ﹶﺃ ْﻭ َﺳﺮﱢﺣُﻮ ُﻫﻦﱠ ﹺﺑ َﻤ ْﻌﺮُﻭ‬
ٍ ‫ﹺﺑ َﻤ ْﻌﺮُﻭ‬
dëmtuar, e të bëheni të padrejtë. E kush bën atë,
ai e ka dëmtuar vetveten. Dispozitat e All-llahut ‫ﻚ‬
َ ‫ﺿﺮَﺍﺭًﺍ ِﻟَﺘ ْﻌَﺘﺪُﻭﺍ َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳ ﹾﻔ َﻌ ﹾﻞ ﹶﺫِﻟ‬
ِ ‫ﺴﻜﹸﻮ ُﻫﻦﱠ‬
ِ ‫ُﺗ ْﻤ‬
mos i merrni për shaka. Përkujtoni të mirat e All-
‫ﺕ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ُﻫ ُﺰﻭًﺍ‬
ِ ‫ﺨﺬﹸﻭﺍ َﺁﻳَﺎ‬
ِ ‫ﺴﻪُ َﻭﻟﹶﺎ َﺗﺘﱠ‬
َ ‫ﹶﻓ ﹶﻘ ْﺪ ﹶﻇ ﹶﻠ َﻢ َﻧ ﹾﻔ‬
llahut ndaj jush edhe atë që ua shpalli Kur’anin
dhe dispozitat e sheriatit me të cilat ju udhëzon,
‫ﻭَﺍ ﹾﺫ ﹸﻛﺮُﻭﺍ ﹺﻧ ْﻌ َﻤ ﹶﺔ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﻣَﺎ ﹶﺃْﻧ َﺰ ﹶﻝ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ‬
dhe keni frikë All-llahun e dijeni se All-llahu është i
gjithëdijshëm për çdo send. (El-Bekare: 231). ‫ﺤ ﹾﻜ َﻤ ِﺔ َﻳ ِﻌﻈﹸﻜﹸ ْﻢ ﹺﺑ ِﻪ ﻭَﺍﺗﱠﻘﹸﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ‬
ِ ‫ﺏ ﻭَﺍﹾﻟ‬
‫ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟ ِﻜﺘَﺎ ﹺ‬
.ٌ‫ﻭَﺍ ْﻋ ﹶﻠﻤُﻮﺍ ﹶﺃﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹺﺑ ﹸﻜﻞﱢ َﺷ ْﻲ ٍﺀ َﻋﻠِﻴﻢ‬

D
113
 A LEJOHET QE PAS DIVORCIT PËRFUNDIMTAR (PËR HERË TË TRETË),

BURRI T’I MERR GRUAS SË TIJ ATE QE I PAT DHURUAR ME PARË?

...E juve (burrave) nuk u lejohet t’u merrni asnjë ‫ﺤ ﱡﻞ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﺃ ﹾﻥ َﺗ ﹾﺄﺧُﺬﹸﻭﺍ ِﻣﻤﱠﺎ َﺁَﺗ ْﻴُﺘﻤُﻮ ُﻫﻦﱠ‬
ِ ‫ َﻭﻟﹶﺎ َﻳ‬...
send nga ajo që u keni dhuruar (si niqah), vetëm
nëse që të dy frikësoheni se nuk do të mund t’i ‫َﺷ ْﻴﺌﹰﺎ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳﺨَﺎﻓﹶﺎ ﹶﺃﻟﱠﺎ ُﻳﻘِﻴﻤَﺎ ُﺣﺪُﻭ َﺩ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ‬
ruani dispozitat e All-llahut (në bashkëshortësi). E
nëse keni frikë se ata të dy nuk do të mund t’i ‫ﺡ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬﻤَﺎ‬
َ ‫ِﺧ ﹾﻔُﺘ ْﻢ ﹶﺃﻟﱠﺎ ُﻳﻘِﻴﻤَﺎ ُﺣﺪُﻭ َﺩ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹶﻓﻠﹶﺎ ُﺟﻨَﺎ‬
ruajnë dispozitat e All-llahut, atëherë për atë, me
‫ﻚ ُﺣﺪُﻭ ُﺩ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹶﻓﻠﹶﺎ َﺗ ْﻌَﺘﺪُﻭﻫَﺎ‬
َ ‫ﺕ ﹺﺑ ِﻪ ِﺗ ﹾﻠ‬
ْ ‫ﻓِﻴﻤَﺎ ﺍ ﹾﻓَﺘ َﺪ‬
çka ajo bën kompensim, për ata të dy nuk ka
mëkate. Këto janë dispozita të All-llahut, pra mos i
.‫ﻚ ُﻫ ُﻢ ﺍﻟﻈﱠﺎِﻟﻤُﻮ ﹶﻥ‬
َ ‫َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳَﺘ َﻌﺪﱠ ُﺣﺪُﻭ َﺩ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹶﻓﺄﹸﻭﹶﻟِﺌ‬
kundërshtoni, sepse kush i tejkalon dispozitat e
All-llahut, pikërisht të tillët janë zullumqarët.
(El-Bekare: 229).
 A LEJOHET QE GRUAS SE SHKURORËZUAR T’I MERRET DIÇKA ME

DHUNË?

... e as t’i shtrëngoni për t’u marrë diçka nga ajo ‫ﺾ ﻣَﺎ‬
‫ﻀﻠﹸﻮ ُﻫﻦﱠ ِﻟَﺘ ﹾﺬ َﻫﺒُﻮﺍ ﹺﺑَﺒ ْﻌ ﹺ‬
ُ ‫ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ْﻌ‬...
që ju keni dhënë atyre, përveç nëse ato bëjnë
ndonjë imoralitet të hapur... (En-Nisa: 19). ...‫ﺸ ٍﺔ ﻣَُﺒﻴﱢَﻨ ٍﺔ‬
َ ‫ﲔ ﹺﺑﻔﹶﺎ ِﺣ‬
َ ‫َﺁَﺗ ْﻴُﺘﻤُﻮ ُﻫﻦﱠ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳ ﹾﺄِﺗ‬
114
 ÇFARË ËSHTË DISPOZITA E ALLAHUT TË MADHËRISHEM KUR GRUAJA

ËSHTË SHKURORËZUAR PËR HERË TË TRETË?

E në qoftë se ai (burri) e lëshon atë (për herë të ‫ﺢ‬
َ ‫ﺤ ﱡﻞ ﹶﻟﻪُ ِﻣ ْﻦ َﺑ ْﻌﺪُ َﺣﺘﱠﻰ َﺗ ْﻨ ِﻜ‬
ِ ‫ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﹶﻃﻠﱠ ﹶﻘﻬَﺎ ﹶﻓﻠﹶﺎ َﺗ‬
tretë), pas atij (lëshimi) nuk lejohet më derisa të
martohet ajo për një burrë tjetër. E nëse ai (burri i ‫ﺡ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬﻤَﺎ ﹶﺃ ﹾﻥ‬
َ ‫َﺯ ْﻭﺟًﺎ ﹶﻏ ْﻴ َﺮﻩُ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﹶﻃﻠﱠ ﹶﻘﻬَﺎ ﹶﻓﻠﹶﺎ ُﺟﻨَﺎ‬
dytë) e lëshon atë, atëherë për ata dy, po qe se
mendojnë se do t’i zbatojnë dispozitat e All-llahut, ‫ﻚ‬
َ ‫َﻳَﺘﺮَﺍ َﺟﻌَﺎ ﹺﺇ ﹾﻥ ﹶﻇﻨﱠﺎ ﹶﺃ ﹾﻥ ُﻳﻘِﻴ َﻤﺎ ُﺣﺪُﻭ َﺩ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭِﺗ ﹾﻠ‬
nuk ka pengesë të rikthehen (në bashkëshortësi).
.‫ُﺣﺪُﻭ ُﺩ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ُﻳَﺒﻴﱢُﻨﻬَﺎ ِﻟ ﹶﻘ ْﻮ ﹴﻡ َﻳ ْﻌ ﹶﻠﻤُﻮ ﹶﻥ‬
Këto janë dispozita të All-llahut që ia sqaron një
populli që kupton. (El-Bekare: 230).
 A LEJOHET QE GRUAJA E SHKURORËZUAR TË PARANDALOHET NGA

MARTESA E SERISHME?

Dhe kur i lëshoni gratë, e ato e përmbushin afatin ‫َﻭﹺﺇﺫﹶﺍ ﹶﻃﻠﱠ ﹾﻘﺘُﻢُ ﺍﻟﻨﱢﺴَﺎ َﺀ ﹶﻓَﺒ ﹶﻠ ْﻐ َﻦ ﹶﺃ َﺟ ﹶﻠﻬُﻦﱠ ﹶﻓﻠﹶﺎ‬
e tyre (të pritjes), nëse pëlqejnë mes vete ashtu si
kërkojnë rregullat, mos i pengoni që të martohen ‫ﺿﻮْﺍ‬
َ ‫ﺤ َﻦ ﹶﺃ ْﺯﻭَﺍ َﺟ ُﻬﻦﱠ ﹺﺇﺫﹶﺍ َﺗﺮَﺍ‬
ْ ‫ﻀﻠﹸﻮ ُﻫﻦﱠ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳ ْﻨ ِﻜ‬
ُ ‫َﺗ ْﻌ‬
për burrat e tyre. Me këtë këshillohet ai që prej
jush e beson All-llahun dhe botën tjetër, kjo është ‫ﻚ ﻳُﻮ َﻋﻆﹸ ﹺﺑ ِﻪ َﻣ ْﻦ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ‬
َ ‫ﻑ ﹶﺫِﻟ‬
ِ ‫َﺑ ْﻴَﻨ ُﻬ ْﻢ ﺑﹺﺎﹾﻟ َﻤ ْﻌﺮُﻭ‬
më e dobishme për ju, më e pastër, se All-llahu e
‫ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ ﻳُ ْﺆ ِﻣﻦُ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ ﻭَﺍﹾﻟَﻴ ْﻮ ﹺﻡ ﺍﹾﻟ َﺂ ِﺧ ﹺﺮ ﹶﺫِﻟﻜﹸ ْﻢ ﹶﺃ ْﺯﻛﹶﻰ‬
di, e ju nuk e dini. (El-Bekare: 232).
.‫ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹶﺃ ﹾﻃ َﻬﺮُ ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﻳ ْﻌ ﹶﻠﻢُ َﻭﹶﺃْﻧُﺘ ْﻢ ﻟﹶﺎ َﺗ ْﻌ ﹶﻠﻤُﻮ ﹶﻥ‬
 SA ËSHTË KOHA E GJIDHËNIES?

Nënat, ato që duan ta plotësojnë gjidhënien, janë ‫ﺿ ْﻌ َﻦ ﹶﺃ ْﻭﻟﹶﺎ َﺩ ُﻫﻦﱠ َﺣ ْﻮﹶﻟ ْﻴ ﹺﻦ ﻛﹶﺎ ِﻣ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻦ‬
ِ ‫ﺕ ﻳُ ْﺮ‬
ُ ‫ﻭَﺍﹾﻟﻮَﺍِﻟﺪَﺍ‬
të obliguara t’u japin gji fëmijëve të vet dy vjet të
plota... (El-Bekare: 233). ...‫ِﻟ َﻤ ْﻦ ﹶﺃﺭَﺍ َﺩ ﹶﺃ ﹾﻥ ُﻳِﺘﻢﱠ ﺍﻟﺮﱠﺿَﺎ َﻋ ﹶﺔ‬
115
 SI DUHET VEPRUAR MYSLIMANI ME GRUAN E TIJ TË SHKURORËZUAR

POQE SE AJO ËSHTË DUKE U KUJDESUR PËR FEMIJËN E TYRE?

...I ati i fëmijës është i obliguar për furnizimin dhe ‫ﺴ َﻮﺗُﻬُﻦﱠ‬
ْ ‫ َﻭ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﹾﻟ َﻤ ْﻮﻟﹸﻮ ِﺩ ﹶﻟﻪُ ﹺﺭ ْﺯﻗﹸﻬُﻦﱠ َﻭ ِﻛ‬...
veshmbathjen e tyre (gruas) ashtu si është rregull.
Askush nuk ngarkohet më tepër, vetëm aq sa ka ‫ﻑ ﻟﹶﺎ ﺗُ ﹶﻜﻠﱠﻒُ َﻧ ﹾﻔﺲٌ ﹺﺇﻟﱠﺎ ُﻭ ْﺳ َﻌﻬَﺎ ﻟﹶﺎ‬
mundësi. Asnjë nënë nuk bën të dëmtohet me
fëmijën e saj, e as babai me fëmijën e tij. Po ashtu ‫ُﺗﻀَﺎﺭﱠ ﻭَﺍِﻟ َﺪﺓﹲ ﹺﺑ َﻮﹶﻟ ِﺪﻫَﺎ َﻭﻟﹶﺎ َﻣ ْﻮﻟﹸﻮﺩٌ ﹶﻟﻪُ ﹺﺑ َﻮﹶﻟ ِﺪ ِﻩ‬
është i obliguar edhe trashëgimtari (i fëmijës). E
‫ﻚ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﹶﺃﺭَﺍﺩَﺍ ِﻓﺼَﺎﻟﹰﺎ‬
َ ‫ﺙ ِﻣ ﹾﺜﻞﹸ ﹶﺫِﻟ‬
ِ ‫َﻭ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﹾﻟﻮَﺍ ﹺﺭ‬
nëse pas një konsultimi dhe pëlqimi (prindërit)
shfaqin dëshirën për ndërprerjen (më herët) e
‫ﺡ‬
َ ‫ﺽ ِﻣ ْﻨﻬُﻤَﺎ َﻭَﺗﺸَﺎﻭُ ﹴﺭ ﹶﻓﻠﹶﺎ ُﺟﻨَﺎ‬
‫َﻋ ْﻦ َﺗﺮَﺍ ﹴ‬
gjinit, nuk është ndonjë mëkat për ta...
(El-Bekare: 233).
...‫َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬﻤَﺎ‬
 PRITJA – IDDETI -
 ÇKA NËNKUPTOJMË ME FJALËN PRITJE DHE SA ËSHTË KOHËZGJATJA
E SAJ?

E ata që vdesin dhe lënë gra pas vete, ato (gratë) ‫ﻭَﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﻳَُﺘ َﻮﻓﱠ ْﻮ ﹶﻥ ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ َﻭَﻳ ﹶﺬﺭُﻭ ﹶﻥ ﹶﺃ ْﺯﻭَﺍﺟًﺎ‬
presin katër muaj e dhjetë ditë. E kur ta kryejnë
ato afatin e tyre, nuk është mëkat për ju (familja ‫ﺸﺮًﺍ ﹶﻓﹺﺈﺫﹶﺍ‬
ْ ‫ﺴ ﹺﻬﻦﱠ ﹶﺃ ْﺭَﺑ َﻌ ﹶﺔ ﹶﺃ ْﺷﻬُ ﹴﺮ َﻭ َﻋ‬
ِ ‫ﺼ َﻦ ﹺﺑﹶﺄْﻧﻔﹸ‬
ْ ‫َﻳَﺘ َﺮﺑﱠ‬
kujdestare) për atë që bëjnë ato në mënyrë të
njerëzishme me veten e tyre. All-llahu hollësisht e ‫ﺡ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ ﻓِﻴﻤَﺎ ﹶﻓ َﻌ ﹾﻠ َﻦ ﻓِﻲ‬
َ ‫َﺑ ﹶﻠ ْﻐ َﻦ ﹶﺃ َﺟ ﹶﻠﻬُﻦﱠ ﹶﻓﻠﹶﺎ ُﺟﻨَﺎ‬
di çka veproni. (El-Bekare: 234).
.ٌ‫ﻑ ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹺﺑﻤَﺎ َﺗ ْﻌ َﻤﻠﹸﻮ ﹶﻥ َﺧﹺﺒﲑ‬
ِ ‫ﺴ ﹺﻬﻦﱠ ﺑﹺﺎﹾﻟ َﻤ ْﻌﺮُﻭ‬
116
 A LEJOHET MARTESA ME TE VEJËN PARA SE TË KETË MBARUAR KOHA

E CAKTUAR E PRITJES “IDDETI”?

... Dhe mos vendosni lidhjen e kurorës derisa të ‫ﺡ َﺣﺘﱠﻰ َﻳ ْﺒﻠﹸ ﹶﻎ‬
‫ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ْﻌ ﹺﺰﻣُﻮﺍ ﻋُ ﹾﻘ َﺪ ﹶﺓ ﺍﻟﻨﱢﻜﹶﺎ ﹺ‬...
përfundojë afati i caktuar. Ta dini se All-llahu e di
çka fshehni në vete, pra kini frikë prej Atij, dhe ‫ﺏ ﹶﺃ َﺟ ﹶﻠﻪُ ﻭَﺍ ْﻋ ﹶﻠﻤُﻮﺍ ﹶﺃﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻳ ْﻌ ﹶﻠﻢُ ﻣَﺎ ﻓِﻲ‬
ُ ‫ﺍﹾﻟ ِﻜﺘَﺎ‬
dijeni se All-llahu falë shumë, është i butë.
(El-Bekare: 235). ٌ‫ﺴﻜﹸ ْﻢ ﻓﹶﺎ ْﺣ ﹶﺬﺭُﻭﻩُ ﻭَﺍ ْﻋ ﹶﻠﻤُﻮﺍ ﹶﺃﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻏﻔﹸﻮﺭ‬
.ٌ‫َﺣﻠِﻴﻢ‬
 SI DUHET TE MANIFESTOHET LLOGARITJA E PRITJËS “IDDETIT”?

O ti pejgamber, kur t’i lëshoni gratë, lëshoni ato në ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﻨﱠﹺﺒﻲﱡ ﹺﺇﺫﹶﺍ ﹶﻃﻠﱠ ﹾﻘﺘُﻢُ ﺍﻟﻨﱢﺴَﺎ َﺀ ﹶﻓ ﹶﻄﻠﱢﻘﹸﻮ ُﻫﻦﱠ‬
vigjilje të fillimit të pritjes së tyre (në kohën e
pastërtisë së tyre) dhe kohën e pritjes mbajeni ...‫ِﻟ ِﻌﺪﱠِﺗ ﹺﻬﻦﱠ َﻭﹶﺃ ْﺣﺼُﻮﺍ ﺍﹾﻟ ِﻌﺪﱠ ﹶﺓ ﻭَﺍﺗﱠﻘﹸﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﺭﺑﱠ ﹸﻜ ْﻢ‬
mend mirë e kini frikë All-llahut, Zotit tuaj...
(Et-Talak: 1).
 A LEJOHET NXJERRJA E GRUAS SE SHKURORËZUAR NGA SHTËPIA E

ISH-BURRIT TE SAJ PERGJAT KOHËS SE IDDETIT (KOHËS SE
CAKTUAR)?

...dhe mos i nxirrni ato prej shtëpive të tyre, e ‫ﺨ ُﺮ ْﺟ َﻦ ﹺﺇﻟﱠﺎ‬
ْ ‫ﺨ ﹺﺮﺟُﻮ ُﻫﻦﱠ ِﻣ ْﻦ ُﺑﻴُﻮِﺗ ﹺﻬﻦﱠ َﻭﻟﹶﺎ َﻳ‬
ْ ‫ﻟﹶﺎ ُﺗ‬...
edhe ato të mos dalin ndryshe vetëm nëse bëjnë
ndonjë vepër të keqe të vërtetuar. Këto janë ‫ﻚ ُﺣﺪُﻭ ُﺩ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ‬
َ ‫ﺸ ٍﺔ ﻣَُﺒﻴﱢَﻨ ٍﺔ َﻭِﺗ ﹾﻠ‬
َ ‫ﲔ ﹺﺑﻔﹶﺎ ِﺣ‬
َ ‫ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳ ﹾﺄِﺗ‬
dispozitat e All-llahut, e kush del jashtë
dispozitave të All-llahut, ai e ka dëmtuar vetveten. ‫ﺴﻪُ ﻟﹶﺎ‬
َ ‫َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳَﺘ َﻌﺪﱠ ُﺣﺪُﻭ َﺩ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹶﻓ ﹶﻘ ْﺪ ﹶﻇ ﹶﻠ َﻢ َﻧ ﹾﻔ‬
Ti nuk e di, All-llahu pas asaj mund të të japë
.‫ﻚ ﹶﺃ ْﻣﺮًﺍ‬
َ ‫ﺤ ِﺪﺙﹸ َﺑ ْﻌ َﺪ ﹶﺫِﻟ‬
ْ ُ‫َﺗ ْﺪﺭﹺﻱ ﹶﻟ َﻌﻞﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻳ‬
diçka rishtazi. (Et-Talak: 1).
117
 ÇFARË DUHET VEPRUAR PASI TA KENË MBARUAR AFATIN E TYRE TË

CAKTUAR “IDDETIN”?

E kur t’i afrohen ato mbarimit të afatit të tyre, ‫ﻑ ﹶﺃ ْﻭ‬
ٍ ‫ﺴﻜﹸﻮ ُﻫﻦﱠ ﹺﺑ َﻤ ْﻌﺮُﻭ‬
ِ ‫ﹶﻓﹺﺈﺫﹶﺍ َﺑ ﹶﻠ ْﻐ َﻦ ﹶﺃ َﺟ ﹶﻠﻬُﻦﱠ ﹶﻓﹶﺄ ْﻣ‬
atëherë ose mbani (i ktheni në jetën
bashkëshortore) si duhet, ose ndahuni prej tyre si ‫ﻱ َﻋ ْﺪ ﹴﻝ‬
ْ ‫ﻑ َﻭﹶﺃ ْﺷ ﹺﻬﺪُﻭﺍ ﹶﺫ َﻭ‬
ٍ ‫ﹶﻓﺎ ﹺﺭﻗﹸﻮ ُﻫﻦﱠ ﹺﺑ َﻤ ْﻌﺮُﻭ‬
është e udhës, e këtë do ta dëshmojnë dy
dëshmitarë të drejtë nga mesi juaj dhe dëshminë ‫ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹶﺃﻗِﻴﻤُﻮﺍ ﺍﻟﺸﱠﻬَﺎ َﺩ ﹶﺓ ِﻟﻠﱠ ِﻪ ﹶﺫِﻟﻜﹸ ْﻢ ﻳُﻮ َﻋﻆﹸ ﹺﺑ ِﻪ‬
zbatojeni për hir të All-llahut. Kështu këshillohet ai
‫َﻣ ْﻦ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﻳُ ْﺆ ِﻣﻦُ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ ﻭَﺍﹾﻟَﻴ ْﻮ ﹺﻡ ﺍﹾﻟ َﺂ ِﺧ ﹺﺮ َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳﺘﱠ ﹺﻖ‬
që i beson All-llahut dhe ditës së fundit, e kush u
përmbahet dispozitave të All-llahut, atij Ai i hap
.‫ﺨ َﺮﺟًﺎ‬
ْ ‫ﺠ َﻌ ﹾﻞ ﹶﻟﻪُ َﻣ‬
ْ ‫ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻳ‬
rrugë, (Et-Talak: 2).
dhe furnizon atë prej nga nuk e kujton fare. Kush i ‫ﺴﺐُ َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳَﺘ َﻮﻛﱠ ﹾﻞ‬
ِ ‫ﺤَﺘ‬
ْ ‫َﻭَﻳ ْﺮﺯُ ﹾﻗﻪُ ِﻣ ْﻦ َﺣ ْﻴﺚﹸ ﻟﹶﺎ َﻳ‬
mbështetet All-llahut, Ai i mjafton atij, All-llahu
realizon dëshirën e vet dhe All-llahu çdo gjëje ia ‫ﺴﺒُﻪُ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﺑَﺎِﻟﻎﹸ ﹶﺃ ْﻣ ﹺﺮ ِﻩ ﹶﻗ ْﺪ‬
ْ ‫َﻋﻠﹶﻰ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹶﻓﻬُ َﻮ َﺣ‬
ka caktuar kohën (afatin). (Et-Talak: 3).
.‫َﺟ َﻌ ﹶﻞ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ِﻟ ﹸﻜﻞﱢ َﺷ ْﻲ ٍﺀ ﹶﻗ ْﺪﺭًﺍ‬
 SI TE MANIFESTOHET LLOGARITJA E PRITJËS “IDDETIT” PËR GRATË E

SHTYRA NË MOSHË?

E ato nga gratë tuaja të cilave u është ndërprerë ‫ﺾ ِﻣ ْﻦ ﹺﻧﺴَﺎِﺋ ﹸﻜ ْﻢ ﹺﺇ ِﻥ‬
‫ﺴ َﻦ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟ َﻤﺤِﻴ ﹺ‬
ْ ‫ﻭَﺍﻟﻠﱠﺎﺋِﻲ َﻳِﺌ‬
cikli mujor (menstruacioni) nëse nuk e keni ditur,
koha e pritjes së tyre është tre muaj, e ashtu edhe ‫ﻀ َﻦ‬
ْ ‫ﺤ‬
ِ ‫ﺍ ْﺭَﺗ ْﺒُﺘ ْﻢ ﹶﻓ ِﻌﺪﱠﺗُﻬُﻦﱠ ﹶﺛﻠﹶﺎﹶﺛﺔﹸ ﹶﺃ ْﺷﻬُ ﹴﺮ ﻭَﺍﻟﻠﱠﺎﺋِﻲ ﹶﻟ ْﻢ َﻳ‬
ato që ende nuk kanë pasur menstruacion.
Ndërkaq, për shtatzënat afati i pritjes së tyre është ‫ﻀ ْﻌ َﻦ َﺣ ْﻤ ﹶﻠﻬُﻦﱠ‬
َ ‫َﻭﺃﹸﻭﻟﹶﺎﺕُ ﺍﹾﻟﹶﺄ ْﺣﻤَﺎ ﹺﻝ ﹶﺃ َﺟﻠﹸﻬُﻦﱠ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳ‬
derisa të lindin. E kush i frikësohet All-llahut, Ai atij
.‫ﺴﺮًﺍ‬
ْ ‫ﺠ َﻌ ﹾﻞ ﹶﻟﻪُ ِﻣ ْﻦ ﹶﺃ ْﻣ ﹺﺮ ِﻩ ُﻳ‬
ْ ‫َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳﺘﱠ ﹺﻖ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻳ‬
ia lehtëson punën. (Et-Talak: 4).
118
 KU DUHET T’I MBAJMË GRATË E SHKURORËZUARA PËRGJAT PRITJES

SE TYRE TE CAKTUAR “IDDETIT”; SI TE SILLEMI NDAJ TYRE; ÇFARË TE
BEJMË POQE SE JANË SHTATËZENË?

Ato (gratë e lëshuara), sipas mundësisë suaj i ‫ﹶﺃ ْﺳ ِﻜﻨُﻮ ُﻫﻦﱠ ِﻣ ْﻦ َﺣ ْﻴﺚﹸ َﺳ ﹶﻜ ْﻨُﺘ ْﻢ ِﻣ ْﻦ ُﻭ ْﺟ ِﺪ ﹸﻛ ْﻢ َﻭﻟﹶﺎ‬
vendosni në ndonjë vend ku banoni ju, e mos i
ngushtoni ato për t’i detyruar (të dalin). Në qoftë ‫ﺕ‬
ِ ‫ﻀﻴﱢﻘﹸﻮﺍ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬﻦﱠ َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ﹸﻛﻦﱠ ﺃﹸﻭﻟﹶﺎ‬
َ ُ‫ﺗُﻀَﺎﺭﱡﻭﻫُﻦﱠ ِﻟﺘ‬
se ato janë shtatzëna, atëherë furnizoni ato derisa
ta heqin barrën e tyre, e nëse ato u japin gji ‫ﻀ ْﻌ َﻦ َﺣ ْﻤ ﹶﻠﻬُﻦﱠ‬
َ ‫َﺣ ْﻤ ﹴﻞ ﹶﻓﹶﺄْﻧ ِﻔﻘﹸﻮﺍ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬﻦﱠ َﺣﺘﱠﻰ َﻳ‬
fëmijëve tuaj, atëherë jepuani atyre shpërblimin
‫ﺿ ْﻌ َﻦ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﻓ َﺂﺗُﻮ ُﻫﻦﱠ ﹸﺃﺟُﻮ َﺭ ُﻫﻦﱠ َﻭﹾﺃَﺗ ِﻤﺮُﻭﺍ‬
َ ‫ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﹶﺃ ْﺭ‬
që u takon dhe kini mirëkuptim në mes jush ashtu
si duhet, e në qoftë se hasni në vështirësi ndër
ُ‫ﺿﻊُ ﹶﻟﻪ‬
ِ ‫ﺴﺘُ ْﺮ‬
َ ‫ﻑ َﻭﹺﺇ ﹾﻥ َﺗﻌَﺎ َﺳ ْﺮُﺗ ْﻢ ﹶﻓ‬
ٍ ‫َﺑ ْﻴَﻨ ﹸﻜ ْﻢ ﹺﺑ َﻤ ْﻌﺮُﻭ‬
vete, atëherë le të kërkojë për të gjidhënëse tjetër.
(Et-Talak: 6).
.‫ﹸﺃ ْﺧﺮَﻯ‬
 SHPENZIMI PER GJIDHËNIE?

Ai që është i pasur, le të shpenzojë sipas ُ‫ِﻟُﻴ ْﻨ ِﻔ ْﻖ ﺫﹸﻭ َﺳ َﻌ ٍﺔ ِﻣ ْﻦ َﺳ َﻌِﺘ ِﻪ َﻭ َﻣ ْﻦ ﻗﹸ ِﺪ َﺭ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ِﻪ ﹺﺭ ْﺯﻗﹸﻪ‬
mundësisë së vet, e ai që është ngusht nga
pasuria, le të japë nga ajo që i ka dhënë All-llahu, ‫ﹶﻓ ﹾﻠُﻴ ْﻨ ِﻔ ْﻖ ِﻣﻤﱠﺎ َﺁﺗَﺎ ُﻩ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﻟﹶﺎ ﻳُ ﹶﻜﻠﱢﻒُ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﻧ ﹾﻔﺴًﺎ ﹺﺇﻟﱠﺎ‬
e All-llahu nuk ngarkon askë, vetëm aq sa i ka
dhënë; mirëpo pas vështirësisë All-llahu sjell çlirim .‫ﺴﺮًﺍ‬
ْ ‫ﺴ ﹴﺮ ُﻳ‬
ْ ُ‫ﺠ َﻌﻞﹸ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﺑ ْﻌ َﺪ ﻋ‬
ْ ‫ﻣَﺎ َﺁﺗَﺎﻫَﺎ َﺳَﻴ‬
(begati). (Et-Talak: 7).
119
DHURATA E KURORËS “MEHRI”


 CILAT JANË TË DREJTAT NDAJ GRUAS SË SHKURORËZUAR E CILA NUK
KA PASUR KONTAKTE ME BURRIN E SAJ FARE SI DHE NUK I ËSHTË
DHURUAR NDONJË DHURATË “MEHER”?

Nuk është mëkat për ju nëse i lëshoni gratë pa ‫ﺡ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ ﹺﺇ ﹾﻥ ﹶﻃﻠﱠ ﹾﻘﺘُﻢُ ﺍﻟﻨﱢﺴَﺎ َﺀ ﻣَﺎ ﹶﻟ ْﻢ‬
َ ‫ﻟﹶﺎ ُﺟﻨَﺎ‬
pasur kontakt (martesë) me to dhe para se t’u
caktoni atyre ndonjë caktim (kurorë-nikah), po ‫ﻀ ﹰﺔ َﻭ َﻣﺘﱢﻌُﻮ ُﻫﻦﱠ‬
َ ‫َﺗ َﻤﺴﱡﻮ ُﻫﻦﱠ ﹶﺃ ْﻭ َﺗ ﹾﻔ ﹺﺮﺿُﻮﺍ ﹶﻟ ُﻬﻦﱠ ﹶﻓﺮﹺﻳ‬
pajisni ato (me ndonjë pajisje), pasaniku sipas
mundësisë së tij dhe i varfëri sipas mundësisë së ‫َﻋﻠﹶﻰ ﺍﹾﻟﻤُﻮ ِﺳ ﹺﻊ ﹶﻗ َﺪﺭُﻩُ َﻭ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﹾﻟﻤُ ﹾﻘِﺘ ﹺﺮ ﹶﻗ َﺪﺭُﻩُ َﻣﺘَﺎﻋًﺎ‬
tij. Një pajisje e zakonshme është obligim për
.‫ﲔ‬
َ ‫ﺴﹺﻨ‬
ِ‫ﺤ‬ْ ُ‫ﻑ ﺣَﻘًّﺎ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﹾﻟﻤ‬
bëmirësit. (El-Bekare: 236).
 SHUMA E CILA I ËSHTË PREMTUAR GRUAS PARA SE TE KETË

KONTAKTE ME BURRIN; SA DUHET T’I DHUROJMË NË KËTË RAST?

E nëse i lëshoni ato para se të kontaktoni, por u ‫َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ﹶﻃﻠﱠ ﹾﻘُﺘﻤُﻮ ُﻫﻦﱠ ِﻣ ْﻦ ﹶﻗ ْﺒ ﹺﻞ ﹶﺃ ﹾﻥ َﺗ َﻤﺴﱡﻮ ُﻫﻦﱠ َﻭ ﹶﻗ ْﺪ‬
keni pas caktuar atyre një caktim (kurorë), atëherë
duhet t’u jepni gjysmën e asaj që e keni caktuar, ‫ﺿُﺘ ْﻢ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﹶﺃ ﹾﻥ‬
ْ ‫ﺼﻒُ ﻣَﺎ ﹶﻓ َﺮ‬
ْ ‫ﻀ ﹰﺔ ﹶﻓﹺﻨ‬
َ ‫ﺿُﺘ ْﻢ ﹶﻟ ُﻬﻦﱠ ﹶﻓﺮﹺﻳ‬
ْ ‫ﹶﻓ َﺮ‬
përveç nëse ato ju falin ose ju falë ai në duart e të
cilit është lidhja e kurorës. E të falni (burra ose ‫ﺡ َﻭﹶﺃ ﹾﻥ‬
‫َﻳ ْﻌﻔﹸﻮ ﹶﻥ ﹶﺃ ْﻭ َﻳ ْﻌﻔﹸ َﻮ ﺍﻟﱠﺬِﻱ ﹺﺑَﻴ ِﺪ ِﻩ ﻋُ ﹾﻘ َﺪﺓﹸ ﺍﻟﻨﱢﻜﹶﺎ ﹺ‬
gra) është më afër devotshmërisë, e mos e
‫ﻀ ﹶﻞ َﺑ ْﻴَﻨ ﹸﻜ ْﻢ‬
ْ ‫ﺴﻮُﺍ ﺍﹾﻟ ﹶﻔ‬
َ ‫َﺗ ْﻌﻔﹸﻮﺍ ﹶﺃ ﹾﻗ َﺮﺏُ ﻟِﻠﺘﱠ ﹾﻘﻮَﻯ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ْﻨ‬
harroni bamirësinë ndërmjet jush. Vërtet, All-llahu
sheh atë që veproni. (El-Bekare: 237).
.ٌ‫ﺼﲑ‬
ِ ‫ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹺﺑﻤَﺎ َﺗ ْﻌ َﻤﻠﹸﻮ ﹶﻥ َﺑ‬
120
 PAGESA E DHURATËS SE KURORËS?

Grave jepuani dhuratën e kurorës së tyre ‫ﺤ ﹶﻠ ﹰﺔ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ِﻃ ْﺒ َﻦ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ‬
ْ ‫ﺻ ُﺪﻗﹶﺎِﺗ ﹺﻬﻦﱠ ﹺﻧ‬
َ ‫َﻭ َﺁﺗُﻮﺍ ﺍﻟﻨﱢﺴَﺎ َﺀ‬
(niqahin) më të mirë, e në qoftë se ato nga vullneti
i vet ju falin diçka nga ajo, atëherë hajeni atë .‫َﻋ ْﻦ َﺷ ْﻲ ٍﺀ ِﻣ ْﻨﻪُ َﻧ ﹾﻔﺴًﺎ ﹶﻓ ﹸﻜﻠﹸﻮ ُﻩ َﻫﻨﹺﻴﺌﹰﺎ َﻣﺮﹺﻳﺌﹰﺎ‬
hallall të mirë. (En-Nisa: 4).
 ÇKA ËSHTË DHIHARI DHE CILI ËSHTË DËNIMI SI PASOJ E SAJ?

prej jush që bëjnë “Dhihar” (epërsia ime ndaj teje ‫ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ُﻳﻈﹶﺎ ِﻫﺮُﻭ ﹶﻥ ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ ِﻣ ْﻦ ﹺﻧﺴَﺎِﺋ ﹺﻬ ْﻢ ﻣَﺎ ُﻫﻦﱠ‬
është haram si epërsia ndaj nënës sime) ndaj
grave të veta, në të vërtetë ato nuk janë nënat e ‫ﹸﺃﻣﱠﻬَﺎِﺗ ﹺﻬ ْﻢ ﹺﺇ ﹾﻥ ﹸﺃﻣﱠﻬَﺎُﺗ ُﻬ ْﻢ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﺍﻟﻠﱠﺎﺋِﻲ َﻭﹶﻟ ْﺪَﻧﻬُ ْﻢ َﻭﹺﺇﻧﱠﻬُ ْﻢ‬
tyre, nënat e tyre janë vetëm ato që i kanë lindur
ata, ndërsa ata janë duke thënë fjalë të irituara ‫ﹶﻟَﻴﻘﹸﻮﻟﹸﻮ ﹶﻥ ُﻣ ْﻨ ﹶﻜﺮًﺍ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟ ﹶﻘ ْﻮ ﹺﻝ َﻭﺯُﻭﺭًﺍ َﻭﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ‬
dhe gënjeshtra, por All-llahu është që lë shumë pa
.ٌ‫ﹶﻟ َﻌﻔﹸﻮﱞ ﹶﻏﻔﹸﻮﺭ‬
marrë në përgjegjësi dhe shumë falë.
(El-Muxhadele: 2).
Ata që krahasojnë (me nëna) dhe largohen nga ‫ﻭَﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ُﻳﻈﹶﺎ ِﻫﺮُﻭ ﹶﻥ ِﻣ ْﻦ ﹺﻧﺴَﺎِﺋ ﹺﻬ ْﻢ ﹸﺛﻢﱠ َﻳﻌُﻮﺩُﻭ ﹶﻥ ِﻟﻤَﺎ‬
gratë e veta, e pastaj zbrapsen nga ajo që kanë
thënë, janë të obliguar që para se të kontaktojnë ‫ﺤﺮﹺﻳ ُﺮ َﺭ ﹶﻗَﺒ ٍﺔ ِﻣ ْﻦ ﹶﻗ ْﺒ ﹺﻞ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳَﺘﻤَﺎﺳﱠﺎ ﹶﺫِﻟﻜﹸ ْﻢ‬
ْ ‫ﻗﹶﺎﻟﹸﻮﺍ ﹶﻓَﺘ‬
ndërmjet vete ta lirojnë një rob. Kjo është
dispozitë me të cilën porositeni, e All-llahu është i .ٌ‫ﺗُﻮ َﻋﻈﹸﻮ ﹶﻥ ﹺﺑ ِﻪ ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹺﺑﻤَﺎ َﺗ ْﻌ َﻤﻠﹸﻮ ﹶﻥ َﺧﹺﺒﲑ‬
njohur hollësisht me atë që ju punoni.
(El-Muxhadele: 3).
121
E kush nuk gjen (rob për lirim), atëherë le të ‫ﺼﻴَﺎ ُﻡ َﺷ ْﻬ َﺮْﻳ ﹺﻦ ُﻣَﺘﺘَﺎﹺﺑ َﻌ ْﻴ ﹺﻦ ِﻣ ْﻦ ﹶﻗ ْﺒ ﹺﻞ‬
‫ﹶﻓ َﻤ ْﻦ ﹶﻟ ْﻢ َﻳ ﹺ‬
agjërojë dy muaj rresht para se të kontaktojnë, e
kush nuk mundet, atëherë le t’i ushqejë ‫ﲔ‬
َ ‫ﺴَﺘ ِﻄ ْﻊ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻃﻌَﺎ ُﻡ ِﺳﺘﱢ‬
ْ ‫ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳَﺘﻤَﺎﺳﱠﺎ ﹶﻓ َﻤ ْﻦ ﹶﻟ ْﻢ َﻳ‬
gjashtëdhjetë të varfër. Kjo (dispozitë ju shërben)
për të vërtetuar ju se besoni All-llahun dhe të ‫ﻚ‬
َ ‫ﻚ ِﻟﺘُ ْﺆ ِﻣﻨُﻮﺍ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭ َﺭﺳُﻮِﻟ ِﻪ َﻭِﺗ ﹾﻠ‬
َ ‫ﺴﻜِﻴﻨًﺎ ﹶﺫِﻟ‬
ْ ‫ِﻣ‬
dërguarin e Tij (e jo zakonet injorante). Këto, pra
.ٌ‫ُﺣﺪُﻭ ُﺩ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭِﻟ ﹾﻠﻜﹶﺎ ِﻓﺮﹺﻳ َﻦ َﻋﺬﹶﺍﺏٌ ﹶﺃﻟِﻴﻢ‬
janë përcaktimet e All-llahut. Ndërkaq, mohuesit
kanë dënim të rëndë. (El-Muxhadele: 4).
♦♦♦♦
122
KAPITULLI -VIII
-
123
 ÇFARË JANË POROSITË KUR’ANORE RRETH HYRJËS NË SHTEPITË

E HUAJA?

O ju që besuat, mos hyni në shtëpi të huaja pa ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ﻟﹶﺎ َﺗ ْﺪﺧُﻠﹸﻮﺍ ُﺑﻴُﻮﺗًﺎ ﹶﻏ ْﻴ َﺮ‬
kërkuar leje dhe pa përshëndetur njerëzit e saj.
Kjo është më mirë për ju në mënyrë që të merrni ‫ﺴﻠﱢﻤُﻮﺍ َﻋﻠﹶﻰ ﹶﺃ ْﻫ ِﻠﻬَﺎ‬
َ ُ‫ﺴَﺘ ﹾﺄﹺﻧﺴُﻮﺍ َﻭﺗ‬
ْ ‫ُﺑﻴُﻮِﺗ ﹸﻜ ْﻢ َﺣﺘﱠﻰ َﺗ‬
mësim. (En-Nur: 27).
.‫ﹶﺫِﻟﻜﹸ ْﻢ َﺧ ْﻴﺮٌ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﻟ َﻌﻠﱠﻜﹸ ْﻢ َﺗ ﹶﺬﻛﱠﺮُﻭ ﹶﻥ‬
Po nëse nuk gjeni aty asnjë, atëherë mos hyni në ‫ﺠﺪُﻭﺍ ﻓِﻴﻬَﺎ ﹶﺃ َﺣﺪًﺍ ﹶﻓﻠﹶﺎ َﺗ ْﺪﺧُﻠﹸﻮﻫَﺎ َﺣﺘﱠﻰ‬
‫ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﹶﻟ ْﻢ َﺗ ﹺ‬
to derisa t’u jepet leje, e nëse u thuhet kthehuni, ju
pra kthenu. Kjo është më e ndershme për ju. All- ‫ﻳُ ْﺆ ﹶﺫ ﹶﻥ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ﻗِﻴ ﹶﻞ ﹶﻟﻜﹸﻢُ ﺍ ْﺭ ﹺﺟﻌُﻮﺍ ﻓﹶﺎ ْﺭ ﹺﺟﻌُﻮﺍ‬
llahu di çdo gjë që veproni ju. (En-Nur: 28).
.ٌ‫ﻫُ َﻮ ﹶﺃ ْﺯﻛﹶﻰ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹺﺑﻤَﺎ َﺗ ْﻌ َﻤﻠﹸﻮ ﹶﻥ َﻋﻠِﻴﻢ‬
 MBULESA (HIXHABI)

Thuaju besimtarëve të ndalin shikimet (prej ‫ﺤ ﹶﻔﻈﹸﻮﺍ‬
ْ ‫ﲔ َﻳ ُﻐﻀﱡﻮﺍ ِﻣ ْﻦ ﹶﺃْﺑﺼَﺎ ﹺﺭ ِﻫ ْﻢ َﻭَﻳ‬
َ ‫ﹸﻗ ﹾﻞ ِﻟ ﹾﻠﻤُ ْﺆ ِﻣﹺﻨ‬
haramit), t’i ruajnë pjesët e turpshme të trupit të
tyre se kjo është më e pastër për ta. All-llahu ‫ﻚ ﹶﺃ ْﺯﻛﹶﻰ ﹶﻟ ُﻬ ْﻢ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﺧﹺﺒﲑٌ ﹺﺑﻤَﺎ‬
َ ‫ﹸﻓﺮُﻭ َﺟ ُﻬ ْﻢ ﹶﺫِﻟ‬
është i njohur hollësisht për atë që bëjnë ata.
(En-Nur: 30). .‫ﺼَﻨﻌُﻮ ﹶﻥ‬
ْ ‫َﻳ‬
124
Thuaju edhe besimtareve të ndalin shikimet e ‫ﻀ َﻦ ِﻣ ْﻦ ﹶﺃْﺑﺼَﺎ ﹺﺭ ِﻫﻦﱠ‬

ْ ‫ﻀ‬
ُ ‫ﺕ َﻳ ْﻐ‬
ِ ‫َﻭ ﹸﻗ ﹾﻞ ِﻟ ﹾﻠ ُﻤ ْﺆ ِﻣﻨَﺎ‬
tyre, t’i ruajnë pjesët e turpshme të trupit të tyre, të
mos zbulojnë stolitë e tyre përveç atyre që janë të ‫ﺤ ﹶﻔ ﹾﻈ َﻦ ﹸﻓﺮُﻭ َﺟ ُﻬﻦﱠ َﻭﻟﹶﺎ ُﻳ ْﺒﺪِﻳ َﻦ ﺯﹺﻳَﻨَﺘﻬُﻦﱠ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﻣَﺎ‬
ْ ‫َﻭَﻳ‬
dukshme, le të venë shamitë mbi kraharorin e tyre
dhe të mos ua tregojnë bukuritë e tyre askujt ‫ﻀ ﹺﺮْﺑ َﻦ ﹺﺑﺨُﻤُ ﹺﺮ ِﻫﻦﱠ َﻋﻠﹶﻰ ُﺟﻴُﻮﹺﺑ ﹺﻬﻦﱠ‬
ْ ‫ﹶﻇ َﻬ َﺮ ِﻣ ْﻨﻬَﺎ َﻭﹾﻟَﻴ‬
përveç burrave të vet, babajve të vet ose babave
‫َﻭﻟﹶﺎ ُﻳ ْﺒﺪِﻳ َﻦ ﺯﹺﻳَﻨَﺘﻬُﻦﱠ ﹺﺇﻟﱠﺎ ِﻟُﺒﻌُﻮﹶﻟِﺘ ﹺﻬﻦﱠ ﹶﺃ ْﻭ َﺁﺑَﺎِﺋ ﹺﻬﻦﱠ ﹶﺃ ْﻭ‬
të burrave të vet, djemve të vet ose djemve të
burrave të vet, vëllezërve të vet ose djemve të
‫َﺁﺑَﺎ ِﺀ ُﺑﻌُﻮﹶﻟِﺘ ﹺﻬﻦﱠ ﹶﺃ ْﻭ ﹶﺃْﺑﻨَﺎِﺋ ﹺﻬﻦﱠ ﹶﺃ ْﻭ ﹶﺃْﺑﻨَﺎ ِﺀ ُﺑﻌُﻮﹶﻟِﺘ ﹺﻬﻦﱠ ﹶﺃ ْﻭ‬
vëllezërve të vet, apo djemve të motrave të veta,
ose grave të tyre (që u përmendën) dhe ‫ﹺﺇ ْﺧﻮَﺍﹺﻧ ﹺﻬﻦﱠ ﹶﺃ ْﻭ َﺑﻨﹺﻲ ﹺﺇ ْﺧﻮَﺍﹺﻧ ﹺﻬﻦﱠ ﹶﺃ ْﻭ َﺑﻨﹺﻲ ﹶﺃ َﺧﻮَﺍِﺗ ﹺﻬﻦﱠ‬
robëreshave, të cilat i kanë në pronësinë e tyre,
ose shërbëtorëve nga meshkujt të cilët nuk ‫ﲔ‬
َ ‫ﺖ ﹶﺃْﻳﻤَﺎُﻧ ُﻬﻦﱠ ﹶﺃ ﹺﻭ ﺍﻟﺘﱠﺎﹺﺑ ِﻌ‬
ْ ‫ﹶﺃ ْﻭ ﹺﻧﺴَﺎِﺋ ﹺﻬﻦﱠ ﹶﺃ ْﻭ ﻣَﺎ َﻣ ﹶﻠ ﹶﻜ‬
ndiejnë nevojë për femrat ose fëmijët që nuk e
kanë arritur pjekurinë për gra... (En-Nur: 31). ‫ﹶﻏ ْﻴ ﹺﺮ ﺃﹸﻭﻟِﻲ ﺍﹾﻟﹺﺈ ْﺭَﺑ ِﺔ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﺮﱢﺟَﺎ ﹺﻝ ﹶﺃ ﹺﻭ ﺍﻟﻄﱢ ﹾﻔ ﹺﻞ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ‬
...‫ﺕ ﺍﻟﻨﱢﺴَﺎ ِﺀ‬

ِ ‫ﹶﻟ ْﻢ َﻳ ﹾﻈ َﻬﺮُﻭﺍ َﻋﻠﹶﻰ َﻋ ْﻮﺭَﺍ‬
 SI DUHET ECUR MOTRA MYSLIMANE?

... Le të mos kërcasin me këmbët e tyre për ta ‫ﲔ ِﻣ ْﻦ‬
َ ‫ﺨ ِﻔ‬
ْ ُ‫ﻀ ﹺﺮْﺑ َﻦ ﹺﺑﹶﺄ ْﺭﺟُ ِﻠ ﹺﻬﻦﱠ ِﻟﻴُ ْﻌ ﹶﻠ َﻢ ﻣَﺎ ﻳ‬
ْ ‫ َﻭﻟﹶﺎ َﻳ‬...
zbuluar fshehtësinë nga stolitë e tyre. Pendohuni
të gjithë te All-llahu, o besimtarë, në mënyrë që të ‫ﺯﹺﻳَﻨِﺘ ﹺﻬﻦﱠ َﻭﺗُﻮﺑُﻮﺍ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﺟﻤِﻴﻌًﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﹾﻟ ُﻤ ْﺆ ِﻣﻨُﻮ ﹶﻥ‬
gjeni shpëtim. (En-Nur: 31).
.‫ﹶﻟ َﻌﻠﱠﻜﹸ ْﻢ ُﺗ ﹾﻔ ِﻠﺤُﻮ ﹶﻥ‬
125
 CILAT KOHË KONSIDEROHEN VETMI (DIQKA PRIVATE) DHE KUR DUHET

KËRKUAR LEJE PËR TË HYRË NË SHTËPI?

O ju të cilët besuat, ata të cilët i keni në pronësinë ‫ﺖ‬
ْ ‫ﺴَﺘ ﹾﺄ ِﺫْﻧﻜﹸﻢُ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﻣ ﹶﻠ ﹶﻜ‬
ْ ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﺁ َﻣﻨُﻮﺍ ِﻟَﻴ‬
tuaj (shërbëtorët) dhe ata që nuk kanë arritur
moshën e pjekurisë, duhet të kërkojnë leje prej ‫ﺙ‬
‫ﹶﺃْﻳﻤَﺎُﻧ ﹸﻜ ْﻢ ﻭَﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﹶﻟ ْﻢ َﻳ ْﺒﻠﹸﻐُﻮﺍ ﺍﹾﻟﺤُﻠﹸ َﻢ ِﻣ ْﻨ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﺛﻠﹶﺎ ﹶ‬
jush (për të hyrë te ju) në tri kohë: para namazit të
sabahut, në kohën e drekës kur i hiqni rrobat tuaja ‫ﻀﻌُﻮ ﹶﻥ‬
َ ‫ﲔ َﺗ‬
َ ‫ﺠ ﹺﺮ َﻭ ِﺣ‬
ْ ‫ﺻﻠﹶﺎ ِﺓ ﺍﹾﻟ ﹶﻔ‬
َ ‫ﺕ ِﻣ ْﻦ ﹶﻗ ْﺒ ﹺﻞ‬
ٍ ‫َﻣﺮﱠﺍ‬
(për të pushuar) dhe pas namazit të jacisë, që të
‫ﺻﻠﹶﺎ ِﺓ ﺍﹾﻟ ِﻌﺸَﺎ ِﺀ‬
َ ‫ﲑ ِﺓ َﻭ ِﻣ ْﻦ َﺑ ْﻌ ِﺪ‬
َ ‫ِﺛﻴَﺎَﺑ ﹸﻜ ْﻢ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﻈﱠ ﹺﻬ‬
tria këto kohë janë kur ju nuk jeni të veshur. Pos
atyre tri kohëve nuk është mëkat as për ju as për
‫ﺲ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﻟﹶﺎ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬ ْﻢ‬
َ ‫ﺕ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﻟ ْﻴ‬
ٍ ‫ﺙ َﻋ ْﻮﺭَﺍ‬
‫ﹶﺛﻠﹶﺎ ﹸ‬
ata, të vizitoni njëri-tjerin. Kështu All-llahu ua
sqaron argumentet e veta. All-llahu është i dijshmi ‫ُﺟﻨَﺎﺡٌ َﺑ ْﻌ َﺪﻫُﻦﱠ ﹶﻃﻮﱠﺍﻓﹸﻮ ﹶﻥ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ َﺑ ْﻌﻀُﻜﹸ ْﻢ َﻋﻠﹶﻰ‬
i urti. (En-Nur: 58).
ُ‫ﺕ ﻭَﺍﻟﻠﱠﻪ‬
ِ ‫ﻚ ﻳَُﺒﻴﱢﻦُ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹶﻟﻜﹸﻢُ ﺍﹾﻟ َﺂﻳَﺎ‬
َ ‫ﺾ ﹶﻛ ﹶﺬِﻟ‬
.ٌ‫َﻋﻠِﻴﻢٌ َﺣﻜِﻴﻢ‬
 A DUHET QE EDHE FËMIJET E MOSHËS MADHORE TE KERKOJNË LEJE

PËR HYRJE?

E kur fëmijët tuaj ta arrijnë moshën e pjekurisë, le ‫ﺴَﺘ ﹾﺄ ِﺫﻧُﻮﺍ‬
ْ ‫َﻭﹺﺇﺫﹶﺍ َﺑ ﹶﻠ ﹶﻎ ﺍﹾﻟﹶﺄ ﹾﻃﻔﹶﺎ ﹸﻝ ِﻣ ْﻨﻜﹸﻢُ ﺍﹾﻟﺤُﻠﹸ َﻢ ﹶﻓ ﹾﻠَﻴ‬
të kërkojnë leje (për hyrje) ashtu si kërkuan ata
para tyre. All-llahu ju shpjegon dispozitat e veta, ُ‫ﻚ ﻳَُﺒﻴﱢﻦ‬
َ ‫ﹶﻛﻤَﺎ ﺍ ْﺳَﺘ ﹾﺄ ﹶﺫ ﹶﻥ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ِﻣ ْﻦ ﹶﻗ ْﺒ ِﻠ ﹺﻬ ْﻢ ﹶﻛ ﹶﺬِﻟ‬
sepse Ai di më së miri dhe është më i urti.
(En-Nur: 59). .ٌ‫ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﺁﻳَﺎِﺗ ِﻪ ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﻋﻠِﻴﻢٌ َﺣﻜِﻴﻢ‬
126
 LEHTËSIMI PËR SA I PERKËT GRAVE TË MOSHUARA; CILI ËSHTË AI?

E gratë e moshuara, të cilat nuk dëshirojnë ‫ﻭَﺍﹾﻟ ﹶﻘﻮَﺍ ِﻋ ُﺪ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﻨﱢﺴَﺎ ِﺀ ﺍﻟﻠﱠﺎﺗِﻲ ﻟﹶﺎ َﻳ ْﺮﺟُﻮ ﹶﻥ ﹺﻧﻜﹶﺎﺣًﺎ‬
martesë më, për to nuk është mëkat ta heqin
petkun mbulues të tyre, po duke mos qenë ‫ﻀ ْﻌ َﻦ ِﺛﻴَﺎَﺑ ُﻬﻦﱠ ﹶﻏ ْﻴ َﺮ‬
َ ‫ﺲ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬﻦﱠ ُﺟﻨَﺎﺡٌ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳ‬
َ ‫ﹶﻓ ﹶﻠ ْﻴ‬
zbuluese të bukurive, megjithëqë më së miri është
për to të jenë të përmbajtura. All-llahu dëgjon, di. ‫ﺴَﺘ ْﻌ ِﻔ ﹾﻔ َﻦ َﺧ ْﻴﺮٌ ﹶﻟ ُﻬﻦﱠ‬
ْ ‫ﺕ ﹺﺑﺰﹺﻳَﻨ ٍﺔ َﻭﹶﺃ ﹾﻥ َﻳ‬
ٍ ‫ُﻣَﺘَﺒﺮﱢﺟَﺎ‬
(En-Nur: 60).
.ٌ‫ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﺳﻤِﻴﻊٌ َﻋﻠِﻴﻢ‬
 A ËSHTË OBLIGATIVE MBULESA PËR GRATË?

O ti Pejgamber, thuaju grave tua, bijave tua dhe ‫ﻚ َﻭﹺﻧﺴَﺎ ِﺀ‬
َ ‫ﻚ َﻭَﺑﻨَﺎِﺗ‬
َ ‫ﻳَﺎ ﹶﺃﻳﱡﻬَﺎ ﺍﻟﻨﱠﹺﺒﻲﱡ ﹸﻗ ﹾﻞ ِﻟﹶﺄ ْﺯﻭَﺍ ﹺﺟ‬
grave të besimtarëve le t’i vënë shamitë (mbulojë)
e veta mbi trupin e tyre, pse kjo është më afër që ‫ﻚ‬
َ ‫ﲔ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬﻦﱠ ِﻣ ْﻦ َﺟﻠﹶﺎﺑﹺﻴﹺﺒ ﹺﻬﻦﱠ ﹶﺫِﻟ‬
َ ‫ﲔ ﻳُ ْﺪﹺﻧ‬
َ ‫ﺍﹾﻟﻤُ ْﺆ ِﻣﹺﻨ‬
ato të njihen (se nuk janë rrugaçe) e të mos
ofendohen. All-llahu fal gabimet e kaluara, Ai ‫ﹶﺃ ْﺩﻧَﻰ ﹶﺃ ﹾﻥ ﻳُ ْﻌ َﺮ ﹾﻓ َﻦ ﹶﻓﻠﹶﺎ ﻳُ ْﺆ ﹶﺫْﻳ َﻦ َﻭﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹶﻏﻔﹸﻮﺭًﺍ‬
është mëshirues. (El-Ahzab: 59).
.‫َﺭﺣِﻴﻤًﺎ‬
127
 KUSH JANË TE SHFRENUARIT?

Edhe ata që janë ruajtur prej punëve të ndyra .‫ﻭَﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ُﻫ ْﻢ ِﻟ ﹸﻔﺮُﻭ ﹺﺟ ﹺﻬ ْﻢ ﺣَﺎ ِﻓﻈﹸﻮ ﹶﻥ‬
(amorale). (El-Mearixh: 29).
Me përjashtim ndaj grave të veta dhe ndaj ‫ﺖ ﹶﺃْﻳﻤَﺎُﻧ ُﻬ ْﻢ‬

ْ ‫ﹺﺇﻟﱠﺎ َﻋﻠﹶﻰ ﹶﺃ ْﺯﻭَﺍ ﹺﺟ ﹺﻬ ْﻢ ﹶﺃ ْﻭ ﻣَﺎ َﻣ ﹶﻠ ﹶﻜ‬
robëreshave që i kanë në posedim, ata nuk
qortohen për to. (El-Mearixh: 30). .‫ﲔ‬
َ ‫ﹶﻓﹺﺈﻧﱠﻬُ ْﻢ ﹶﻏ ْﻴﺮُ َﻣﻠﹸﻮ ِﻣ‬
E kush kërkon përveç tyre, të tillët janë të .‫ﻚ ُﻫ ُﻢ ﺍﹾﻟﻌَﺎﺩُﻭ ﹶﻥ‬

َ ‫ﻚ ﹶﻓﺄﹸﻭﹶﻟِﺌ‬
َ ‫ﹶﻓ َﻤ ﹺﻦ ﺍْﺑَﺘﻐَﻰ َﻭﺭَﺍ َﺀ ﹶﺫِﻟ‬
shfrenuar (meritojnë dënim). (El-Mearixh: 31).
♦♦♦♦
128
KAPITULLI -IX -
129
 CILAT JANË RREGULLAT MBI TESTAMENTIN?

 SI DUHET LËNË TRASHËGIMIA?

Kur ndonjërit prej jush i është afruar vdekja, nëse ‫ﺕ ﹺﺇ ﹾﻥ‬
ُ ‫ﻀ َﺮ ﹶﺃ َﺣ َﺪﻛﹸﻢُ ﺍﹾﻟ َﻤ ْﻮ‬
َ ‫ﺐ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ ﹺﺇﺫﹶﺍ َﺣ‬
َ ‫ﻛﹸِﺘ‬
lë pasuri pas vete, testamenti (vasijeti) për
prindërit dhe për të afërmit u është bërë juve ‫ﲔ‬
َ ‫ﺻﻴﱠﺔﹸ ِﻟ ﹾﻠﻮَﺍِﻟ َﺪْﻳ ﹺﻦ ﻭَﺍﹾﻟﹶﺄ ﹾﻗ َﺮﹺﺑ‬
ِ ‫َﺗ َﺮ َﻙ َﺧ ْﻴﺮًﺍ ﺍﹾﻟ َﻮ‬
obligim, por ashtu siç është drejt. Për ata që janë
të devotshëm kjo është detyrë që lypet kryer. .‫ﲔ‬
َ ‫ﻑ ﺣَﻘًّﺎ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﹾﻟﻤُﺘﱠ ِﻘ‬
(El-Bekare: 180).
Kush bën ndryshimin e tij pasi që ta ketë dëgjuar ‫ﹶﻓﻤَ ْﻦ َﺑﺪﱠﹶﻟﻪُ َﺑ ْﻌ َﺪﻣَﺎ َﺳ ِﻤ َﻌﻪُ ﹶﻓﹺﺈﻧﱠﻤَﺎ ﹺﺇﹾﺛﻤُﻪُ َﻋﻠﹶﻰ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ‬
(ditur) atë, mëkati për te u takon atyre që
ndryshojnë. All-llahu dëgjon dhe di. .ٌ‫ُﻳَﺒﺪﱢﻟﹸﻮَﻧﻪُ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﺳﻤِﻴﻊٌ َﻋﻠِﻴﻢ‬
(El-Bekare: 181).
E kush frikësohet prej testamentuesit se gabimisht ‫ﺢ‬

َ ‫ﺻ ﹶﻠ‬
ْ ‫ﺹ َﺟَﻨﻔﹰﺎ ﹶﺃ ْﻭ ﹺﺇﹾﺛﻤًﺎ ﹶﻓﹶﺄ‬
‫ﻑ ِﻣ ْﻦ ﻣُﻮ ﹴ‬
َ ‫ﹶﻓ َﻤ ْﻦ ﺧَﺎ‬
po largohet nga drejtësia, ose qëllimisht do të bëjë
mëkat, ai që bën pajtim ndërmjet tyre, ai nuk ka .ٌ‫َﺑ ْﻴَﻨ ُﻬ ْﻢ ﹶﻓﻠﹶﺎ ﹺﺇﹾﺛ َﻢ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ِﻪ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻏﻔﹸﻮﺭٌ َﺭﺣِﻴﻢ‬
mëkat. Vërtet All-llahu shumë falë dhe shumë
mëshiron. (El-Bekare: 182).
 KUSH TRASHËGON PASURINË E TË VDEKURVE?

Meshkujve ju takon pjesë nga pasuria që e lënë ‫ﻟِﻠﺮﱢﺟَﺎ ﹺﻝ َﻧﺼِﻴﺐٌ ِﻣﻤﱠﺎ َﺗ َﺮ َﻙ ﺍﹾﻟﻮَﺍِﻟﺪَﺍ ِﻥ ﻭَﺍﹾﻟﹶﺄ ﹾﻗ َﺮﺑُﻮ ﹶﻥ‬
prindërit e të afërmit (pas vdekjes), edhe femrave
ju takon pjesë nga ajo që lënë prindërit e të ‫َﻭﻟِﻠﻨﱢﺴَﺎ ِﺀ َﻧﺼِﻴﺐٌ ِﻣﻤﱠﺎ َﺗ َﺮ َﻙ ﺍﹾﻟﻮَﺍِﻟﺪَﺍ ِﻥ ﻭَﺍﹾﻟﹶﺄ ﹾﻗ َﺮﺑُﻮ ﹶﻥ‬
afërmit, le të jetë pak ose shumë ajo që lënë, ju
takon pjesë e caktuar (nga Zoti). (En-Nisa: 7). .‫ِﻣﻤﱠﺎ ﹶﻗﻞﱠ ِﻣ ْﻨﻪُ ﹶﺃ ْﻭ ﹶﻛﺜﹸ َﺮ َﻧﺼِﻴﺒًﺎ َﻣ ﹾﻔﺮُﻭﺿًﺎ‬
130
 SI DUHET VEPRUAR ME TË VARFËRIT KUR JANË TË PRANISHËM NË

PJESËTIMIN E PASURISË?

Kur të prezentojnë në pjesëtimin e pasurisë që ka ‫ﺴ َﻤ ﹶﺔ ﺃﹸﻭﻟﹸﻮ ﺍﹾﻟ ﹸﻘ ْﺮﺑَﻰ ﻭَﺍﹾﻟَﻴﺘَﺎﻣَﻰ‬
ْ ‫ﻀ َﺮ ﺍﹾﻟ ِﻘ‬
َ ‫َﻭﹺﺇﺫﹶﺍ َﺣ‬
lënë i vdekuri të afërmë, bonjak dhe varfnjak (që
nuk janë pjestarë në trashëgim), jepuani nga ajo ‫ﲔ ﻓﹶﺎ ْﺭ ُﺯﻗﹸﻮ ُﻫ ْﻢ ِﻣ ْﻨﻪُ َﻭﻗﹸﻮﻟﹸﻮﺍ ﹶﻟ ُﻬ ْﻢ ﹶﻗ ْﻮﻟﹰﺎ‬
ُ ‫ﻭَﺍﹾﻟ َﻤﺴَﺎ ِﻛ‬
(pasuri e lënë) dhe atyre thuajuni fjalë të mira.
(En-Nisa: 8). .‫َﻣ ْﻌﺮُﻭﻓﹰﺎ‬
Le të frikësohen ata (në prag të vdekjes) sikur të ‫ﺶ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﹶﻟ ْﻮ َﺗ َﺮﻛﹸﻮﺍ ِﻣ ْﻦ َﺧ ﹾﻠ ِﻔ ﹺﻬ ْﻢ ﹸﺫﺭﱢﻳﱠ ﹰﺔ‬
َ ‫ﺨ‬
ْ ‫َﻭﹾﻟَﻴ‬
linin pas vete pasardhës të paaftë për të cilët kanë
dro (si do të jetë gjendja e tyre) le t’i ruhen All- ‫ﺿﻌَﺎﻓﹰﺎ ﺧَﺎﻓﹸﻮﺍ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹺﻬ ْﻢ ﹶﻓ ﹾﻠَﻴﺘﱠﻘﹸﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ َﻭﹾﻟَﻴﻘﹸﻮﻟﹸﻮﺍ‬
ِ
llahut (dënimit të Tij) dhe le t’ju thonë (jetimëve)
fjalë prindore. (En-Nisa: 9). .‫ﹶﻗ ْﻮﻟﹰﺎ َﺳﺪِﻳﺪًﺍ‬
131
 TRASHËGIMIA E TË VDEKURIT
 SI DUHET NDARË PASURIA E TË VDEKURIT?

All-llahu ju urdhëron për (çështjen e trashëgimit) ‫ﻳُﻮﺻِﻴ ﹸﻜ ُﻢ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﻓِﻲ ﹶﺃ ْﻭﻟﹶﺎ ِﺩ ﹸﻛ ْﻢ ﻟِﻠﺬﱠ ﹶﻛ ﹺﺮ ِﻣ ﹾﺜﻞﹸ َﺣﻆﱢ‬
fëmijët tuaj: për mashkullin hise sa për dy femra;
nëse janë (trashëgimtare) vetëm femra, dy e më ‫ﻕ ﺍﹾﺛَﻨَﺘ ْﻴ ﹺﻦ ﹶﻓ ﹶﻠﻬُﻦﱠ ﹸﺛ ﹸﻠﺜﹶﺎ‬
َ ‫ﺍﹾﻟﺄﹸْﻧﹶﺜَﻴ ْﻴ ﹺﻦ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﹸﻛﻦﱠ ﹺﻧﺴَﺎ ًﺀ ﹶﻓ ْﻮ‬
shumë, atyre ju takojnë dy të tretat e pasurisë që
trashëgohet; nëse është një femër, asaj i takon ‫ﻒ‬
ُ ‫ﺼ‬
ْ ‫ﺖ ﻭَﺍ ِﺣ َﺪ ﹰﺓ ﹶﻓ ﹶﻠﻬَﺎ ﺍﻟﻨﱢ‬
ْ ‫ﻣَﺎ َﺗ َﺮ َﻙ َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ﻛﹶﺎَﻧ‬
gjysma; për prindërit, për secilin nga ata, ju takon
‫ﺱ ِﻣﻤﱠﺎ َﺗ َﺮ َﻙ‬
ُ ‫َﻭِﻟﹶﺄَﺑ َﻮْﻳ ِﻪ ِﻟ ﹸﻜﻞﱢ ﻭَﺍ ِﺣ ٍﺪ ِﻣ ْﻨ ُﻬﻤَﺎ ﺍﻟﺴﱡ ُﺪ‬
e gjashta nga ajo që ka lënë (i vdekuri) nëse ka
fëmijë; e në qoftë se (i vdekuri) nuk ka fëmijë e
ُ‫ﹺﺇ ﹾﻥ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﹶﻟﻪُ َﻭﹶﻟﺪٌ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﹶﻟ ْﻢ َﻳ ﹸﻜ ْﻦ ﹶﻟﻪُ َﻭﹶﻟﺪٌ َﻭ َﻭ ﹺﺭﹶﺛﻪ‬
atë e trashëgojnë (vetëm) prindërit, atëherë nënës
së tij i takon një e treta; në qoftë se ai (i vdekuri) ‫ﺚ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﹶﻟﻪُ ﹺﺇ ْﺧ َﻮﺓﹲ ﹶﻓ ِﻠﺄﹸﻣﱢ ِﻪ‬
‫ﹶﺃَﺑﻮَﺍ ُﻩ ﹶﻓ ِﻠﺄﹸﻣﱢ ِﻪ ﺍﻟﱡﺜ ﹸﻠ ﹸ‬
ka vëllezër, nënës së tij i takon vetëm një e
gjashta, (kjo e drejtë në trashëgim bëhet) pasi të ‫ﺻﻴﱠ ٍﺔ ﻳُﻮﺻِﻲ ﹺﺑﻬَﺎ ﹶﺃ ْﻭ َﺩْﻳ ﹴﻦ‬
ِ ‫ﺱ ِﻣ ْﻦ َﺑ ْﻌ ِﺪ َﻭ‬
ُ ‫ﺍﻟﺴﱡ ُﺪ‬
kryhet testamenti (vasijeti) që ka lënë dhe pasi të
lahet borxhi; ju nuk dini se kush është më afër ‫َﺁﺑَﺎ ُﺅ ﹸﻛ ْﻢ َﻭﹶﺃْﺑﻨَﺎ ُﺅ ﹸﻛ ْﻢ ﻟﹶﺎ َﺗ ْﺪﺭُﻭ ﹶﻥ ﹶﺃﻳﱡ ُﻬ ْﻢ ﹶﺃ ﹾﻗ َﺮﺏُ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ‬
dobisë suaj, prindërit tuaj ose fëmijët tuaj. (Ky
‫ﻀ ﹰﺔ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ َﻋﻠِﻴﻤًﺎ‬
َ ‫َﻧ ﹾﻔﻌًﺎ ﹶﻓﺮﹺﻳ‬
përcaktim është) Urdhër nga All-llahu. Vërtet All-
llahu është më i Dijshmi, më i Urti. (En-Nisa: 11). .‫َﺣﻜِﻴﻤًﺎ‬
132
Juve ju takon gjysma e asaj (pasurie) që lënë ‫ﺼﻒُ ﻣَﺎ َﺗ َﺮ َﻙ ﹶﺃ ْﺯﻭَﺍ ُﺟ ﹸﻜ ْﻢ ﹺﺇ ﹾﻥ ﹶﻟ ْﻢ َﻳ ﹸﻜ ْﻦ‬
ْ ‫َﻭﹶﻟﻜﹸ ْﻢ ﹺﻧ‬
gratë e tuaja, nëse ato nuk kanë fëmijë, por nëse
ato kanë fëmijë juve ju takon një e katërta nga ajo ‫ﹶﻟ ُﻬﻦﱠ َﻭﹶﻟﺪٌ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﹶﻟ ُﻬﻦﱠ َﻭﹶﻟﺪٌ ﹶﻓ ﹶﻠﻜﹸﻢُ ﺍﻟﺮﱡُﺑ ُﻊ ِﻣﻤﱠﺎ‬
që lënë ato, pasi të kryhet testamenti i tyre dhe
pasi të lahet borxhi. Atyre (grave) ju takon një e ‫ﲔ ﹺﺑﻬَﺎ ﹶﺃ ْﻭ َﺩْﻳ ﹴﻦ‬
َ‫ﺻ‬ِ ‫ﺻﻴﱠ ٍﺔ ﻳُﻮ‬
ِ ‫َﺗ َﺮ ﹾﻛ َﻦ ِﻣ ْﻦ َﺑ ْﻌ ِﺪ َﻭ‬
katërta nga ajo që lini ju, nëse nuk keni fëmijë, por
ٌ‫َﻭﹶﻟﻬُﻦﱠ ﺍﻟﺮﱡُﺑ ُﻊ ِﻣﻤﱠﺎ َﺗ َﺮ ﹾﻛُﺘ ْﻢ ﹺﺇ ﹾﻥ ﹶﻟ ْﻢ َﻳﻜﹸ ْﻦ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹶﻟﺪ‬
nëse keni fëmijë, atyre ju takon një e teta nga ajo
që leni pas kryrjes së testamentit që keni
‫ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹶﻟﺪٌ ﹶﻓ ﹶﻠﻬُﻦﱠ ﺍﻟﱡﺜ ُﻤ ُﻦ ِﻣﻤﱠﺎ َﺗ َﺮ ﹾﻛُﺘ ْﻢ‬
përcaktuar ose borxhit. Në qoftë se (i vdekuri)
është mashkull ose femër, e trashëgohet nga ‫ﺻﻴﱠ ٍﺔ ﺗُﻮﺻُﻮ ﹶﻥ ﹺﺑﻬَﺎ ﹶﺃ ْﻭ َﺩْﻳ ﹴﻦ َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ‬
ِ ‫ِﻣ ْﻦ َﺑ ْﻌ ِﺪ َﻭ‬
ndonjë i largët (pse s’ka as prindër as fëmijë) po
ka një vëlla ose një motër (nga nëna), atëherë ٌ‫َﺭ ُﺟﻞﹲ ﻳُﻮ َﺭﺙﹸ ﹶﻛﻠﹶﺎﹶﻟ ﹰﺔ ﹶﺃ ﹺﻭ ﺍ ْﻣ َﺮﹶﺃﺓﹲ َﻭﹶﻟﻪُ ﹶﺃﺥٌ ﹶﺃ ْﻭ ﹸﺃ ْﺧﺖ‬
secilit prej tyre u takon një e gjashta, e në qoftëse
se janë më shumë (se një vëlla ose se një motër) ‫ﺱ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﻛﹶﺎﻧُﻮﺍ ﹶﺃ ﹾﻛﹶﺜ َﺮ‬
ُ ‫ﹶﻓ ِﻠﻜﹸﻞﱢ ﻭَﺍ ِﺣ ٍﺪ ِﻣ ْﻨ ُﻬﻤَﺎ ﺍﻟﺴﱡ ُﺪ‬
ata janë pjesmarrës të barabartë në të tretën (e
‫ﺚ ِﻣ ْﻦ َﺑ ْﻌ ِﺪ‬
ِ ‫ﻚ ﹶﻓ ُﻬ ْﻢ ُﺷ َﺮﻛﹶﺎ ُﺀ ﻓِﻲ ﺍﻟﱡﺜﻠﹸ‬
َ ‫ِﻣ ْﻦ ﹶﺫِﻟ‬
tërë pasurisë), pas testamentit të porositur ose
borxhit, e duke mos dëmtuar (trashëguesit). Ky ‫ﺻﻴﱠ ﹰﺔ‬
ِ ‫ﺻﻴﱠ ٍﺔ ﻳُﻮﺻَﻰ ﹺﺑﻬَﺎ ﹶﺃ ْﻭ َﺩْﻳ ﹴﻦ ﹶﻏ ْﻴ َﺮ ُﻣﻀَﺎﺭﱟ َﻭ‬
ِ ‫َﻭ‬
përcaktim është porositur prej All-llahut. All-llahu
është i gjithëdijshëm, jo i ngutshëm. (En-Nisa: 12). .ٌ‫ِﻣ َﻦ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﻭَﺍﻟﻠﱠﻪُ َﻋﻠِﻴﻢٌ َﺣﻠِﻴﻢ‬
133
 KUSH E TRASHËGON PASURINË E ATIJ QE NUK POSEDON AS PRINDËR

E AS FËMIJ?

Kërkojnë përgjigjen tënde. Thuaju: “All-llahu ju ‫ﻚ ﻗﹸ ﹺﻞ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ُﻳ ﹾﻔﺘِﻴ ﹸﻜ ْﻢ ﻓِﻲ ﺍﹾﻟ ﹶﻜﻠﹶﺎﹶﻟ ِﺔ ﹺﺇ ِﻥ‬
َ ‫ﺴَﺘ ﹾﻔﺘُﻮَﻧ‬
ْ ‫َﻳ‬
përgjigjet në çështjen e “kelale-s” (ai që nuk ka
prindër as fëmijë që e trashigojnë). Nëse vdes një ‫ﺲ ﹶﻟﻪُ َﻭﹶﻟﺪٌ َﻭﹶﻟﻪُ ﹸﺃ ْﺧﺖٌ ﹶﻓ ﹶﻠﻬَﺎ‬
َ ‫ﻚ ﹶﻟ ْﻴ‬
َ ‫ﺍ ْﻣ ُﺮﺅٌ َﻫ ﹶﻠ‬
njeri që nuk ka fëmijë, por ka motër, atëherë asaj
(motrës) i takon gjysma e pasurisë së lënë. Ai ‫ﺼﻒُ ﻣَﺎ َﺗ َﺮ َﻙ َﻭﻫُ َﻮ َﻳ ﹺﺮﹸﺛﻬَﺎ ﹺﺇ ﹾﻥ ﹶﻟ ْﻢ َﻳ ﹸﻜ ْﻦ ﹶﻟﻬَﺎ‬
ْ ‫ﹺﻧ‬
(vëllau) trashëgon tërë atë (që le motra) nëse ajo
‫َﻭﹶﻟﺪٌ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﻛﹶﺎَﻧﺘَﺎ ﺍﹾﺛَﻨَﺘ ْﻴ ﹺﻦ ﹶﻓ ﹶﻠ ُﻬﻤَﺎ ﺍﻟﱡﺜ ﹸﻠﺜﹶﺎ ِﻥ ِﻣﻤﱠﺎ َﺗ َﺮ َﻙ‬
nuk ka fëmijë. Në qoftë se ato janë dy (motra që
trashëgojnë), atyre dyjave u takojnë dy të tretat që
‫َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ﻛﹶﺎﻧُﻮﺍ ﹺﺇ ْﺧ َﻮ ﹰﺓ ﹺﺭﺟَﺎﻟﹰﺎ َﻭﹺﻧﺴَﺎ ًﺀ ﹶﻓﻠِﻠﺬﱠ ﹶﻛ ﹺﺮ ِﻣ ﹾﺜﻞﹸ‬
lë ai. Në qoftë se janë vëllezër dhe të përzier
burra dhe gra, atëherë mashkullit i takon hise dy ُ‫ﻀﻠﱡﻮﺍ ﻭَﺍﻟﻠﱠﻪ‬
ِ ‫َﺣﻆﱢ ﺍﹾﻟﺄﹸْﻧﹶﺜَﻴ ْﻴ ﹺﻦ ﻳَُﺒﻴﱢﻦُ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ ﹶﺃ ﹾﻥ َﺗ‬
fish më shumë se sa femrës. All-llahu ju sqaron,
ashtu që të mos humbni. All-llahu di për çdo send. .ٌ‫ﹺﺑ ﹸﻜﻞﱢ َﺷ ْﻲ ٍﺀ َﻋﻠِﻴﻢ‬
(En-Nisa: 176).
 FËMIJET E ADAPTUAR

All-llahu nuk krijoi dy zemra në gjoksin e asnjë ‫ﻣَﺎ َﺟ َﻌ ﹶﻞ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ِﻟ َﺮﺟُ ﹴﻞ ِﻣ ْﻦ ﹶﻗ ﹾﻠَﺒ ْﻴ ﹺﻦ ﻓِﻲ َﺟ ْﻮ ِﻓ ِﻪ َﻭﻣَﺎ‬
njeriu e as nuk ua bëri gratë tuaja, prej të cilave
largoheni me dhihar nëna tuaja, (duke e ‫َﺟ َﻌ ﹶﻞ ﹶﺃ ْﺯﻭَﺍ َﺟﻜﹸﻢُ ﺍﻟﻠﱠﺎﺋِﻲ ُﺗﻈﹶﺎ ِﻫﺮُﻭ ﹶﻥ ِﻣ ْﻨ ُﻬﻦﱠ‬
krahasuar shpinën e gruas me atë të nënës), e as
nuk ua bëri djem tuaj të adoptuarit tuaj (fëmijët e ‫ﹸﺃﻣﱠﻬَﺎِﺗ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﻣَﺎ َﺟ َﻌ ﹶﻞ ﹶﺃ ْﺩ ِﻋﻴَﺎ َﺀ ﹸﻛ ْﻢ ﹶﺃْﺑﻨَﺎ َﺀ ﹸﻛ ْﻢ ﹶﺫِﻟﻜﹸ ْﻢ‬
tjetërkujt që i adoptoni si të juaj). Këto janë vetëm
‫ﺤﻖﱠ َﻭﻫُ َﻮ‬
َ ‫ﹶﻗ ْﻮﻟﹸﻜﹸ ْﻢ ﹺﺑﹶﺄ ﹾﻓﻮَﺍ ِﻫ ﹸﻜ ْﻢ ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﻳﻘﹸﻮ ﹸﻝ ﺍﹾﻟ‬
thënie tuaja që i shqiptoni me gojët tuaja, e All-
llahu e thotë atë që është realitet, dhe Ai udhëzon
.‫َﻳ ْﻬﺪِﻱ ﺍﻟﺴﱠﺒﹺﻴ ﹶﻞ‬
në rrugën e drejtë. (El-Ahzab: 4).
134
Ju thirrni (mbështetni) ata në etërit e vërtetë të ‫ﺴﻂﹸ ِﻋ ْﻨ َﺪ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﹶﻟ ْﻢ‬

َ ‫ﺍ ْﺩﻋُﻮ ُﻫ ْﻢ ِﻟ َﺂﺑَﺎِﺋ ﹺﻬ ْﻢ ﻫُ َﻮ ﹶﺃ ﹾﻗ‬
tyre, kjo është më e drejtë tek All-llahu, e nëse
nuk ua dini (nuk dini se kush janë) etërit e tyre, ‫َﺗ ْﻌ ﹶﻠﻤُﻮﺍ َﺁﺑَﺎ َﺀ ُﻫ ْﻢ ﹶﻓﹺﺈ ْﺧﻮَﺍُﻧ ﹸﻜ ْﻢ ﻓِﻲ ﺍﻟﺪﱢﻳ ﹺﻦ‬
atëherë ata janë vëllezërit tuaj dhe të afërmit tuaj
në fé. Nuk ëshë ndonjë mëkat juaji ajo për çka ‫ﺲ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ ُﺟﻨَﺎﺡٌ ﻓِﻴﻤَﺎ ﹶﺃ ْﺧ ﹶﻄ ﹾﺄُﺗ ْﻢ‬
َ ‫َﻭ َﻣﻮَﺍﻟِﻴ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﹶﻟ ْﻴ‬
keni gabuar, por (është mëkat) ajo që zemrat
‫ﺕ ﹸﻗﻠﹸﻮُﺑ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ‬
ْ ‫ﹺﺑ ِﻪ َﻭﹶﻟ ِﻜ ْﻦ ﻣَﺎ َﺗ َﻌﻤﱠ َﺪ‬
tuaja e bëjnë qëllimisht, po All-llahu është që falë,
është mëshirues. (El-Ahzab: 5).
.‫ﹶﻏﻔﹸﻮﺭًﺍ َﺭﺣِﻴﻤًﺎ‬
♦♦♦♦
135
KAPITULLI -X -
136
 CILI ËSHTË DËNIMI I MERITUAR PËR VJEDHJE, MBYTJE DHE

PROSTUTICION (ZINA)?
 DËNIMI PËR VJEDHJE

Vjedhësit dhe vjedhëses prejuani duart, si ‫ﻕ ﻭَﺍﻟﺴﱠﺎ ﹺﺭ ﹶﻗﺔﹸ ﻓﹶﺎ ﹾﻗ ﹶﻄﻌُﻮﺍ ﹶﺃْﻳ ِﺪَﻳ ُﻬﻤَﺎ َﺟﺰَﺍ ًﺀ‬
ُ ‫ﻭَﺍﻟﺴﱠﺎ ﹺﺭ‬
shpagim i veprës që bënë, (kjo masë është)
dënim nga All-llahu. All-llahu është i fuqishëm, .ٌ‫ﺴﺒَﺎ َﻧﻜﹶﺎﻟﹰﺎ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﻋﺰﹺﻳﺰٌ َﺣﻜِﻴﻢ‬
َ ‫ﹺﺑﻤَﺎ ﹶﻛ‬
ligjdhënës i urtë. (El-Maideh: 38).
 A PRANOHET PËNDIMI I VJEDHËSIT?

E kush pendohet pas punës së keqe (vjedhjes) ‫ﺢ ﹶﻓﹺﺈﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ‬
َ ‫ﺻ ﹶﻠ‬
ْ ‫ﺏ ِﻣ ْﻦ َﺑ ْﻌ ِﺪ ﻇﹸ ﹾﻠ ِﻤ ِﻪ َﻭﹶﺃ‬
َ ‫ﹶﻓ َﻤ ْﻦ ﺗَﺎ‬
dhe përmirësohet, s’ka dyshim, All-llahu ia pranon
pendimin, All-llahu është që falë shumë, është .ٌ‫ﺏ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ِﻪ ﹺﺇﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻏﻔﹸﻮﺭٌ َﺭﺣِﻴﻢ‬
ُ ‫َﻳﺘُﻮ‬
mëshirues. (El-Maideh: 39).
A nuk di se All-llahu është Ai që sundimi i qiejve ‫ﺕ‬

ِ ‫ﻚ ﺍﻟﺴﱠﻤَﺎﻭَﺍ‬
ُ ‫ﹶﺃﹶﻟ ْﻢ َﺗ ْﻌ ﹶﻠ ْﻢ ﹶﺃﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻟﻪُ ُﻣ ﹾﻠ‬
dhe i tokës është vetëm i Tij, andaj Ai dënon atë
që do dhe e falë atë që do. All-llahu është i ‫ﺽ ﻳُ َﻌﺬﱢﺏُ َﻣ ْﻦ َﻳﺸَﺎ ُﺀ َﻭَﻳ ْﻐ ِﻔﺮُ ِﻟ َﻤ ْﻦ َﻳﺸَﺎ ُﺀ‬
‫ﻭَﺍﹾﻟﹶﺄ ْﺭ ﹺ‬
plotfuqishëm për çdo gjë. (El-Maideh: 40).
.ٌ‫ﻭَﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﻋﻠﹶﻰ ﹸﻛﻞﱢ َﺷ ْﻲ ٍﺀ ﹶﻗﺪِﻳﺮ‬
137
 KUR LEJOHET DHE KUR NUK LEJOHET MBYTJA E

NJERIUTJURIDIKISHT?

...mos e mbytni njeriun sepse mbytjen e tij e ‫ﺤﻖﱢ‬
َ ‫ﺲ ﺍﻟﱠﺘِﻲ َﺣﺮﱠ َﻡ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﺑﹺﺎﹾﻟ‬
َ ‫ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﻘﺘُﻠﹸﻮﺍ ﺍﻟﻨﱠ ﹾﻔ‬...
ndaloi All-llahu, përpos kur është me vend. Këto
janë porositë e Tij, kështu që të mendoni thellë. .‫ﹶﺫِﻟﻜﹸ ْﻢ َﻭﺻﱠﺎ ﹸﻛ ْﻢ ﹺﺑ ِﻪ ﹶﻟ َﻌﻠﱠﻜﹸ ْﻢ َﺗ ْﻌ ِﻘﻠﹸﻮ ﹶﻥ‬
(El-En’am: 151).
Dhe mos e mbytni njeriun që All-llahu e ka ‫ﺤﻖﱢ‬

َ ‫ﺲ ﺍﻟﱠﺘِﻲ َﺣﺮﱠ َﻡ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﺑﹺﺎﹾﻟ‬
َ ‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﻘﺘُﻠﹸﻮﺍ ﺍﻟﻨﱠ ﹾﻔ‬
ndaluar (mbytjen e tij), përveç me drejtësi (që e
kërkon sheriati). E kush mbytet pa të drejtë (pa ‫َﻭ َﻣ ْﻦ ﻗﹸِﺘ ﹶﻞ َﻣ ﹾﻈﻠﹸﻮﻣًﺎ ﹶﻓ ﹶﻘ ْﺪ َﺟ َﻌ ﹾﻠﻨَﺎ ِﻟ َﻮِﻟﻴﱢ ِﻪ ُﺳ ﹾﻠﻄﹶﺎﻧًﺎ ﹶﻓﻠﹶﺎ‬
faj), kujdestarit të tij Ne i kemi dhënë të drejtë (të
kërkojë drejtësinë), e ai të mos e kalojë kufirin në .‫ﻑ ﻓِﻲ ﺍﹾﻟ ﹶﻘ ْﺘ ﹺﻞ ﹺﺇﻧﱠﻪُ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ َﻣ ْﻨﺼُﻮﺭًﺍ‬
ْ ‫ﺴ ﹺﺮ‬
ْ ‫ُﻳ‬
mbytje derisa ai është i ndihmuar (prej Zotit).
(El-Isra: 33).
138
 DËNIMI PËR MBYTJE (VRASJE)?

Asnjë besimtari nuk i është i lejuar të mbysë ‫َﻭﻣَﺎ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ِﻟ ُﻤ ْﺆ ِﻣﻦﹴ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳ ﹾﻘﺘُ ﹶﻞ ُﻣ ْﺆ ِﻣﻨًﺎ ﹺﺇﻟﱠﺎ َﺧ ﹶﻄﹰﺄ َﻭ َﻣ ْﻦ‬
besmitarin tjetër, përpos gabimisht. E kush e
mbytë gabimishht një besimtarë, ai është i ‫ﺤﺮﹺﻳ ُﺮ َﺭ ﹶﻗَﺒ ٍﺔ ﻣُ ْﺆ ِﻣَﻨ ٍﺔ َﻭ ِﺩَﻳﺔﹲ‬
ْ ‫ﹶﻗَﺘ ﹶﻞ ُﻣ ْﺆ ِﻣﻨًﺎ َﺧ ﹶﻄﹰﺄ ﹶﻓَﺘ‬
obliguar ta lirojë një rob besimtarë dhe shpagimin
(e gjakut) t’ia dorëzojë familjes së tij, përpos në ‫ﺴﻠﱠ َﻤﺔﹲ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﹶﺃ ْﻫ ِﻠ ِﻪ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﹶﺃ ﹾﻥ َﻳﺼﱠﺪﱠﻗﹸﻮﺍ ﹶﻓﹺﺈ ﹾﻥ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ِﻣ ْﻦ‬
َ ُ‫ﻣ‬
qoftë se ia falin (familja gjakun). Në qoftë se ai (i
‫ﺤﺮﹺﻳ ُﺮ َﺭ ﹶﻗَﺒ ٍﺔ‬
ْ ‫ﹶﻗ ْﻮ ﹴﻡ َﻋ ُﺪﻭﱟ ﹶﻟ ﹸﻜ ْﻢ َﻭﻫُ َﻮ ُﻣ ْﺆ ِﻣﻦٌ ﹶﻓَﺘ‬
mbyturi gabimisht) është besimtarë, por i takon
popullit që është armik i juaji, atëherë është
ٌ‫ﻣُ ْﺆ ِﻣَﻨ ٍﺔ َﻭﹺﺇ ﹾﻥ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ِﻣ ْﻦ ﹶﻗ ْﻮ ﹴﻡ َﺑ ْﻴَﻨ ﹸﻜ ْﻢ َﻭَﺑ ْﻴَﻨﻬُ ْﻢ ﻣِﻴﺜﹶﺎﻕ‬
obligim vetëm lirimi i një robi besimtar. Në qoftëse
se ai (i mbyturi) është nga ai popull që keni ‫ﺤﺮﹺﻳ ُﺮ َﺭ ﹶﻗَﺒ ٍﺔ ﻣُ ْﺆ ِﻣَﻨ ٍﺔ‬
ْ ‫ﺴﻠﱠ َﻤﺔﹲ ﹺﺇﻟﹶﻰ ﹶﺃ ْﻫ ِﻠ ِﻪ َﻭَﺗ‬
َ ُ‫ﹶﻓ ِﺪَﻳﺔﹲ ﻣ‬
marrveshjen me të, atëherë është obligim
shpagmi i (gjakut) që i dorëzohet familjes së tij ‫ﺼﻴَﺎ ُﻡ َﺷ ْﻬ َﺮْﻳ ﹺﻦ ُﻣَﺘﺘَﺎﹺﺑ َﻌ ْﻴ ﹺﻦ َﺗ ْﻮَﺑ ﹰﺔ‬
‫ﹶﻓ َﻤ ْﻦ ﹶﻟ ْﻢ َﻳ ﹺ‬
dhe lirimi i një robi besimtar. E kush nuk ka
mundësi (të lirojë një rob), le të agjëroj dy muaj .‫ِﻣ َﻦ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻭﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﻋﻠِﻴﻤًﺎ َﺣﻜِﻴﻤًﺎ‬
rresht, si pendim (i pranuar) ndaj All-llahut. All-
llahu është më idijshmi, ligjdhënësi më i drejtë.
(En-Nisa: 92).
Kush e mbytë një besimtarë me qëllim, dënimi i tij ُ‫ﺠﺰَﺍ ُﺅ ُﻩ َﺟ َﻬﻨﱠﻢ‬

َ ‫َﻭ َﻣ ْﻦ َﻳ ﹾﻘُﺘ ﹾﻞ ُﻣ ْﺆ ِﻣﻨًﺎ ُﻣَﺘ َﻌﻤﱢﺪًﺍ ﹶﻓ‬
është xhehennemi, në të cilin do të jetë
përgjithmonë. All-llahu është i hidhëruar ndaj tij, e ُ‫ﺐ ﺍﻟﻠﱠ ُﻪ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ِﻪ َﻭﹶﻟ َﻌَﻨﻪُ َﻭﹶﺃ َﻋﺪﱠ ﹶﻟﻪ‬
َ ‫ﻀ‬
ِ ‫ﺧَﺎِﻟﺪًﺍ ﻓِﻴﻬَﺎ َﻭ ﹶﻏ‬
ka mallkuar dhe i ka përgaditur dënim të madh.
(En-Nisa: 93). .‫َﻋﺬﹶﺍﺑًﺎ َﻋﻈِﻴﻤًﺎ‬
 ÇFARË ËSHTË DISPOZITA E ZINAS?

Dhe mos iu afroni imoralitetit (zinasë), sepse .‫ﺸ ﹰﺔ َﻭﺳَﺎ َﺀ َﺳﺒﹺﻴﻠﹰﺎ‬
َ ‫َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﻘ َﺮﺑُﻮﺍ ﺍﻟﺰﱢﻧَﺎ ﹺﺇﻧﱠﻪُ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ﻓﹶﺎ ِﺣ‬
vërtet ai është vepër e shëmtuar dhe është një
rrugë shumë e keqe. (El-Isra: 32).
139
 DËNIMI PËR ATE QE BËNË PROSTITUCION “ZINA” SI DHE PËR ATE QE

BËNË SHPIFJE PËR GRATË E NDERSHME?

(Kjo është) Kaptinë të cilën Ne e shpallëm dhe Ne ‫ﺕ‬
ٍ ‫ﺿﻨَﺎﻫَﺎ َﻭﹶﺃْﻧ َﺰﹾﻟﻨَﺎ ﻓِﻴﻬَﺎ َﺁﻳَﺎ‬
ْ ‫ﺳُﻮ َﺭﺓﹲ ﹶﺃْﻧ َﺰﹾﻟﻨَﺎﻫَﺎ َﻭ ﹶﻓ َﺮ‬
e bëmë detyrim të domosdoshëm (zbatimin e
dispozitave që theksohen në të) dhe Ne .‫ﺕ ﹶﻟ َﻌﻠﱠﻜﹸ ْﻢ َﺗ ﹶﺬﻛﱠﺮُﻭ ﹶﻥ‬
ٍ ‫َﺑﻴﱢﻨَﺎ‬
parashtruam në të argumente të qarta në mënyrë
që të merrni mësim. (En-Nur: 1).
(dispozitë obliguese është që) Laviren dhe lavirin ‫ﺍﻟﺰﱠﺍﹺﻧَﻴﺔﹸ ﻭَﺍﻟﺰﱠﺍﻧﹺﻲ ﻓﹶﺎ ْﺟ ِﻠﺪُﻭﺍ ﹸﻛﻞﱠ ﻭَﺍ ِﺣ ٍﺪ ِﻣ ْﻨ ُﻬﻤَﺎ‬
t’i rrahni, secilin prej tyre me nga njëqind të rëna,
dhe në zbatimin e dispozitave të All-llahut mos u ‫ِﻣﹶﺌ ﹶﺔ َﺟ ﹾﻠ َﺪ ٍﺓ َﻭﻟﹶﺎ َﺗ ﹾﺄ ُﺧ ﹾﺬ ﹸﻛ ْﻢ ﹺﺑ ﹺﻬﻤَﺎ َﺭﹾﺃ ﹶﻓﺔﹲ ﻓِﻲ ﺩِﻳ ﹺﻦ‬
tregoni zemërbutë ndaj atyre dyve, nëse jeni që
besoni All-llahut dhe botës tjetër. E gjatë zbatimit ‫ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﹺﺇ ﹾﻥ ﹸﻛ ْﻨُﺘ ْﻢ ُﺗ ْﺆ ِﻣﻨُﻮ ﹶﻥ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ ﻭَﺍﹾﻟَﻴ ْﻮ ﹺﻡ ﺍﹾﻟ َﺂ ِﺧ ﹺﺮ‬
të ndëshkimit ndaj tyre, le të jenë të pranishëm një
.‫ﲔ‬
َ ‫ﺸ َﻬ ْﺪ َﻋﺬﹶﺍَﺑ ُﻬﻤَﺎ ﻃﹶﺎِﺋ ﹶﻔﺔﹲ ِﻣ َﻦ ﺍﹾﻟﻤُ ْﺆ ِﻣﹺﻨ‬
ْ ‫َﻭﹾﻟَﻴ‬
numër besimtarësh. (En-Nur: 2).
Edhe ata të cilët bëjnë shpifje për gratë e ‫ﺕ ﹸﺛﻢﱠ ﹶﻟ ْﻢ َﻳ ﹾﺄﺗُﻮﺍ‬

َ ‫ﺤ‬
ْ ‫ﻭَﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﻳ ْﺮﻣُﻮ ﹶﻥ ﺍﹾﻟ ُﻤ‬
ndershme dhe nuk sjellin katër dëshmitarë, t’i
rrahni ata me nga tetëdhjetë të rëna dhe atyre ‫ﲔ َﺟ ﹾﻠ َﺪ ﹰﺓ َﻭﻟﹶﺎ‬
َ ‫ﹺﺑﹶﺄ ْﺭَﺑ َﻌ ِﺔ ُﺷ َﻬﺪَﺍ َﺀ ﻓﹶﺎ ْﺟ ِﻠﺪُﻭ ُﻫ ْﻢ ﹶﺛﻤَﺎﹺﻧ‬
mos ua pranoni dëshminë më kurrë. Të tillët janë
të pabesueshëm. (En-Nur: 4). ‫ﻚ ُﻫ ُﻢ‬
َ ‫َﺗ ﹾﻘَﺒﻠﹸﻮﺍ ﹶﻟ ُﻬ ْﻢ َﺷﻬَﺎ َﺩ ﹰﺓ ﹶﺃَﺑﺪًﺍ َﻭﺃﹸﻭﹶﻟِﺌ‬
.‫ﺍﹾﻟﻔﹶﺎ ِﺳﻘﹸﻮ ﹶﻥ‬
Me përjashtim të atyre që më vonë pendohen dhe ‫ﺻ ﹶﻠﺤُﻮﺍ ﹶﻓﹺﺈﻥﱠ‬

ْ ‫ﻚ َﻭﹶﺃ‬
َ ‫ﹺﺇﻟﱠﺎ ﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ ﺗَﺎﺑُﻮﺍ ِﻣ ْﻦ َﺑ ْﻌ ِﺪ ﹶﺫِﻟ‬
përmirësohen, vërtet All-llahu është që shumë falë
e mëshiron. (En-Nur: 5). .ٌ‫ﺍﻟﻠﱠ َﻪ ﹶﻏﻔﹸﻮﺭٌ َﺭﺣِﻴﻢ‬
140
 ÇFARË DËSHMIE NEVOJITET NË QOFTËSE BURRI SHPIF PËR GRUAN E

TIJ SE AJO KA BËRË IMORALITET?

Ndërsa ata të cilët shpifin për gra të veta dhe nuk ‫ﻭَﺍﻟﱠﺬِﻳ َﻦ َﻳ ْﺮﻣُﻮ ﹶﻥ ﹶﺃ ْﺯﻭَﺍ َﺟ ُﻬ ْﻢ َﻭﹶﻟ ْﻢ َﻳ ﹸﻜ ْﻦ ﹶﻟ ُﻬ ْﻢ‬
kanë dëshmitar tjetër pos vetes, dëshmimi i
çdonjërit prej tyre është: të betohen katër herë në ُ‫ﺸﻬَﺎ َﺩﺓﹸ ﹶﺃ َﺣ ِﺪ ِﻫ ْﻢ ﹶﺃ ْﺭَﺑﻊ‬
َ ‫ُﺷ َﻬﺪَﺍ ُﺀ ﹺﺇﻟﱠﺎ ﹶﺃْﻧﻔﹸﺴُﻬُ ْﻢ ﹶﻓ‬
All-llahun se e thonë të vërtetën. (En-Nur: 6).
.‫ﲔ‬
َ ‫ﺕ ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ ﹺﺇﻧﱠﻪُ ﹶﻟ ِﻤ َﻦ ﺍﻟﺼﱠﺎ ِﺩ ِﻗ‬
ٍ ‫َﺷﻬَﺎﺩَﺍ‬
E pesta (herë e betimit) është: Mallkimi i All-llahut ‫ﺴﺔﹸ ﹶﺃﻥﱠ ﹶﻟ ْﻌَﻨ ﹶﺔ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ِﻪ ﹺﺇ ﹾﻥ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ِﻣ َﻦ‬
َ ‫ﻭَﺍﹾﻟﺨَﺎ ِﻣ‬
qoftë mbi të nëse ai gënjen. (En-Nur: 7).
.‫ﲔ‬
َ ‫ﺍﹾﻟﻜﹶﺎ ِﺫﹺﺑ‬
 SI MUND QE GRUAJA E SHPIFUR TE LIROHET NGA DËNIMI?

 ÇFARË ËSHTË POROSIA KUR’ANORE?

E nga ajo (gruaja e shpifur) largohet dënimi, nëse ‫ﺕ‬
ٍ ‫ﺸ َﻬ َﺪ ﹶﺃ ْﺭَﺑ َﻊ َﺷﻬَﺎﺩَﺍ‬
ْ ‫ﺏ ﹶﺃ ﹾﻥ َﺗ‬
َ ‫َﻭَﻳ ْﺪ َﺭﺃﹸ َﻋ ْﻨﻬَﺎ ﺍﹾﻟ َﻌﺬﹶﺍ‬
katër herë betohet në All-llahun se ai (shpifësi)
gënjen. (En-Nur: 8). .‫ﲔ‬
َ ‫ﺑﹺﺎﻟﻠﱠ ِﻪ ﹺﺇﻧﱠﻪُ ﹶﻟ ِﻤ َﻦ ﺍﹾﻟﻜﹶﺎ ِﺫﹺﺑ‬
E pesta herë e betimit të jetë që ta godisë ‫ﺐ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻋ ﹶﻠ ْﻴﻬَﺎ ﹺﺇ ﹾﻥ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ ِﻣ َﻦ‬

َ ‫ﻀ‬
َ ‫ﺴ ﹶﺔ ﹶﺃﻥﱠ ﹶﻏ‬
َ ‫ﻭَﺍﹾﻟﺨَﺎ ِﻣ‬
hidhërimi i All-llahut, atë (gruan) nëse shpifja ka
qenë e vërtetë. (En-Nur: 9). .‫ﲔ‬
َ ‫ﺍﻟﺼﱠﺎ ِﺩ ِﻗ‬
Dhe sikur të mos ishin dhurata dhe mëshira e All- ‫ﻀﻞﹸ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ َﻋ ﹶﻠ ْﻴ ﹸﻜ ْﻢ َﻭ َﺭ ْﺣ َﻤﺘُﻪُ َﻭﹶﺃﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠ َﻪ‬
ْ ‫َﻭﹶﻟ ْﻮﻟﹶﺎ ﹶﻓ‬
llahut ndaj jush (ju do të mbarojshit). Pa dyshim
All-llahu pranon pendimin, është i gjithëdijshëm. .ٌ‫َﺗﻮﱠﺍﺏٌ َﺣﻜِﻴﻢ‬
(En-Nur: 10).
“DHE DUAJA JONE E FUNDIT ESHTE FALENDERIMI I TAKON VETEM ALLAHUT, KRIJUESIT TE BOTERAVE”
♦♦♦♦
141
PËRMBAJTJA
Përkushtim......................................................................................................... 3
Fjala e Përkthyesit............................................................................................. 4
Besmelja……………………………………………………………………………… 5
PJESA E PARË
KAPITULLI I PARË
Njerëzit e dashur të Allahut................................................................................................... 7
9
KAPITULLI I DYTË
Njerëzit jo të dashur të Allahut.............................................................................................. 10
12
KAPITULLI I TRETË
Si duhet sillur myslimani me prindërit……………………………………………………………. 13

Të drejtat ndaj prindërve
Koha e ndërprerjes se gjiut.................................................................................................... 14
Rastet në të cilat Prindërit nuk meritojnë të respektohen……………………………………… 14
Çfarë thoshin idhujtarët kur thirreshin në besimin e vërtetë…………………………………… 14
15
KAPITULLI I KATERTË
Si duhet jetuar myslimanët në këtë botë............................................................................... 16

Kujt duhet t’i mbështetën besimtarët…………………………………………………………….. 16
Kujt duhet myslimanët t’i kenë frigë....................................................................................... 16
Kend duhet ndihmuar myslimani…………………………………………………………………. 16
Cilën rrugë duhet ndjekur myslimani……………………………………………………………... 17
142
Kend duhet ta falënderoj myslimani……………………………………………………………… 17

Kend duhet respektuar myslimani………………………………………………………………... 17
Në cilat gjëra myslimanët duhet ndihmuar mes vete…………………………………………… 18
Ne cilat gjera nuk duhet ndihmuar myslimanet me njeri tjetrin………………………………... 18
Ne qka duhet mbështetur (kapur) myslimani……………………………………………………. 18
Grupi i myslimanëve që thërret në atë që është e dobishme
dhe ndalon nga ajo që është e keqe…………………………………………………………….. 19
Përse myslimanët janë njerëzit me të dobishëm (zgjedhur)…………………………………… 19
Si duhet vepruar besimtari për t’i shpëtuar dënimit të Allahut………………………………… 19
Ata qe posedojne sjellje te mira…………………………………………………………………... 20
Perse myslimanet jane populli (umeti) me i dalluar…………………………………………….. 20
Kush bene jete te mire ne kete bote……………………………………………………………… 20
Kush do ta trashegoj token………………………………………………………………………... 20
Kujt I takon zoterimi ne toke………………………………………………………………………. 21
Çfarë do të ndodh sikur t’i ktheni shpinën Allahut të madhërishem....................................... 21
A lejohet qe myslimani ta shtremberoj fytyren prej njerezve…………………………………... 21
A lejohet qe myslimani te jet arrogant dhe mendjemadh………………………………………. 22
Si duhet tee c myslimani…………………………………………………………………………... 22
Si duhet te flas myslimani…………………………………………………………………………. 22
Per at ate cilet ofendojne dhe perqeshin………………………………………………………… 23
Per at ate cilet tallen dhe perqeshin……………………………………………………………… 23
Per at ate cilet etiketojne njeri tjetrin me emra (llagape) te shemtuara………………………. 23
Per at ate cilet pergjojne njeri-tjetrin dhe spiunojne…………………………………………….. 24
Kur lejohet qe myslimani te flas para mases me shprehje te keqija………………………….. 24
A lejohet qe myslimani te shtroj pyetje pa pasur nevoje……………………………………….. 24
Kur lejohet biseda e fshehte dhe kur ndalohet………………………………………………….. 25
Perse besimtari duhet larguar nga dyshimet……………………………………………………. 25
Çfare do te ndodhe me ata qe fyejne besimtarët dhe besimtaret.......................................... 25
Çfare eshte rezultati i atij qe gabimin e vetevetes ia hudh te pafajshmit............................... 26
Ruajtja e besimtarit nga mekatet e hapta dhe ato te fshehta…………………………………. 26
Si duhet sillur besimtari kur te kalon prane te keqes…………………………………………… 26
Si duhet sillur me te paditurin – injorantin……………………………………………………….. 26
143
Si duhet sillur ndaj injoranteve (xhahileve)

kur neve na drejtohen me fjale……………………………………………………………………. 27
A lejohet qe myslimani te involvohet ne gjera
per te cilat nuk posedon njohuri…………………………………………………………………... 27
Çka duhet bere besimtari kur te degjon ndonje lajm............................................................. 27
Si duhet te sillemi me ata qe na ofrojne paqe…………………………………………………… 28
Çka duhet te veproj myslimani kur te degjon se fjalet e Allahut mohohen
dhe me to behet hajgare........................................................................................................ 28
Morali dhe sjelljet e mira ne tubimet e myslimaneve (mexhlise)……………………………… 29
Cila eshte metodologjia e thirrjes ne Islam……………………………………………………… 29
Cila eshte pershendetja (salami) Islame………………………………………………………… 30
Si duhet kthyer pershendetja Islame……………………………………………………………... 30
Te permendurit e fjales “Ne dashte Allahu”……………………………………………………… 30
Si duhet sillur myslimani me te padrejtin, te keqin – zullumqarin……………………………... 31
Shperblimi i keqberesve (atyre qe bejne vepra te shemtuara)………………………………... 32
A lejohet Koprracia ne Islam………………………………………………………………………. 32
A lejohet shpenzimi i pasurise pa masë…………………………………………………………. 33
Kush jane mastrafxhinjte…………………………………………………………………………... 33
Çfare duhet bere nese nuk kemi mundesi t’i ndihmojme nevojtareve................................... 33
A lejohet ryshfeti (ngrenia e pasurise ne menyre te padrejte) ne Islam……………………… 34
Çfare ndihme duhet ofruar myslimani.................................................................................... 34
A lejohet per myslimanin pirja e alkoholit, bixhozit, kumora…………………………………… 35
Permbushja (zbatimi) i premtimeve………………………………………………………………. 35
Çfare eshte denimi i atyre qe thejn zotimet........................................................................... 36
Zotimi dhe shpagimi per te………………………………………………………………………… 37
Si duhet deshmuar myslimani dhe si duhet ta zbatoj ligjin…………………………………….. 37
Si duhet te sillet myslimani me te drejtet – besniket……………………………………………. 38
A lejohet mbrojtja e tradhtareve nga myslimanet……………………………………………….. 39
Kush jane te nderuarit e te dy boterave………………………………………………………….. 39
Drejtesia
Si duhet te gjykojne myslimanet ne mes veti……………………………………………………. 40
Si duhet gjykuar ne mes njerezve (jo-myslimaneve)…………………………………………… 40
144
Qka jane myslimanet ne mes veti

dhe qka duhet vepruar nese ata luftojne njeri tjetrin…………………………………………… 40
Sit e veprojme kur dy grupe myslimanesh luftojne ndermjet vete……………………………. 41
Çfare jane pasojat e perçarjes se myslimaneve ne mes vete............................................... 41
Çfare duhet vepruar me ata qe e përçanë fenë dhe ndahen ne grupe………………………. 42
Si duhet t’veproj myslimani me hipokritet – munafiket…………………………………………. 42
Si duhet vepruar ne rastet e mospajtimit………………………………………………………… 42
Çfare eshte synimi i krijimit te njerezimit te ndare ne popuj dhe fise..................................... 43
Emaneti……………………………………………………………………………………………… 43
Tradhtia……………………………………………………………………………………………… 43
Borxhi
Si duhet sillur myslimani me borxhliun…………………………………………………………… 44
Kamata (shtimi I pasurise ne menyre te ndaluar)………………………………………………. 44
Çfare eshte dallimi ne mes shitblerjes dhe kamates............................................................. 45
Çfare eshte dallimi ne mes kamates dhe zeqatit
dhe a lejohet qe te japim pasuri nga kamata......................................................................... 45
Si duhet bere tregti dhe qfare kerkohet nga myslimani………………………………………… 46
48
KAPITULLI I PESTË
Kush eshte mysliman I vertete – devotshem……………………………………………………. 49

Kush do te hyj ne xhennet………………………………………………………………………… 50
Kush eshte pabesimtar (Kafir)…………………………………………………………………….. 51
Kush eshte hipokrit (Munafik)……………………………………………………………………... 51
52
KAPITULLI I GJASHTË
Si duhet te sillemi me jo-myslimanin

A i lejohet myslimanit qe ta urrej jo-myslimanin………………………………………………… 53
A lejohet qe t’i bejme shoq Allahut……………………………………………………………….. 53
145
Cila eshte humbja me e keqe……………………………………………………………………... 54

Cili eshte mekati qe nuk falet……………………………………………………………………… 54
A lejohet sharja e atyre (idhujtareve) qe adhurojne zota tjere pos Allahut…………………... 54
A lejohet qe myslimani t’i grabis trashegimine e jo-myslimanit………………………………... 54
A lejohet qe myslimanet te anojne kah paqja me jo-myslimanet……………………………… 55
A duhet qe myslimanet te lidhin marreveshje me jo-besimtaret………………………………. 55
A lejohet strehimi i idhujtareve……………………………………………………………………. 55
Çka duhet bere myslimani ne rast se pabesimtari fyen ate (besimtarin)............................... 56
Çka duhet bere myslimani ne rast se pabesimtari e fyen me fjale te ndyta.......................... 56
Çka duhet bere myslimani ne rast se pabesimtari
nderpren lidhjet me te (myslimanin)...................................................................................... 56
Si duhet te sillet myslimani me kundershtarin e tij kur ata diskutojne
per qeshtje fetare…………………………………………………………………………………… 57
Si duhet biseduar me armiqet e islamit………………………………………………………….. 57
Si duhet polemizuar me ithtaret e librit…………………………………………………………… 57
Çka duhet vepruar me ithtaret e librit (mizoret)..................................................................... 58
A lejohet qe myslimani t’I nenshtrohet jobesimtarit…………………………………………….. 58
Çfare eshte shperblimi per ata qe ndihmojne fene e Allahut xh.xh....................................... 58
Çfare kuptojme me tregti islame............................................................................................ 59
60
KAPITULLI I SHTATË
Si duhet te sillemi ndaj bonjakut (Jetimit)………………………………………………………... 61

Çfare jane lidhjet ndermjet myslimaneve dhe jetimeve......................................................... 61
Si duhet vepruar me pasurine e bonjakeve (jetimeve)…………………………………………. 61
Si duhet vepruar me pasurine e jetimeve te papjekur (mendjelehtesve)…………………….. 62
Çfare do t’i pret ngrenesit e pasurise se jetimeve................................................................. 63
Te drejtat e myslimanit ndaj te paaftit (femijeve jetime)………………………………………... 63
146
KAPITULLI I TETË 64
Cilat jane shkaqet e humbjes dhe poshterimit te myslimaneve……………………………….. 65

Per arsye te degjenerimit te myslimaneve dhe degradimit te tyre; a eshte ky argument
se Allahu bene padrejtesi ndaj tyre (myslimaneve)…………………………………………….. 67
KAPITULLI I NËNTË 68
Si mund qe myslimanet ta mbrojne veten e tyre

nga humbja dhe poshterimi I Allahut..................................................................................... 69
70
KAPITULLI I DHJETË
Ku gjenden fjalet e urtesise dhe udhezimit ne menyre qe ta udhezojne njeriun

Per ne rrugen e drejt……………………………………………………………………………….. 71
PJESA E DYTË 76
KAPITULLI I PARË
Rruga drejt devotshmerise;

Kur obligohet myslimani per pastrim (gusl)……………………………………………………… 77
Namazi – Falja e namazeve ditore……………………………………………………………….. 78
Perse falemi………………………………………………………………………………………… 78
Si duhet te vishemi per namaz……………………………………………………………………. 78
A eshte e rendesishme perpikeria e faljes se namazeve me kohe…………………………… 78
147
Cilat jane kohet e namazeve……………………………………………………………………… 79

A duhet qe myslimani t’i nderpres shit-blerjet (biznesin) gjat thirrjes
per ne namazin e xhumas…………………………………………………………………………. 79
A mund qe biznesi (shitblerja) te rifilloj pas faljes se namazit te xhumas……………………. 79
Si duhet falur; duke ecur apo duke kaleruar…………………………………………………….. 80
Kur mund te behet shkurtimi i namazit…………………………………………………………… 80
Kur mund te falet namazi me arme bartur……………………………………………………….. 81
Cila lutje (Dua) pranohet nga Allahu i Madherishem…………………………………………… 81
Agjerimi……………………………………………………………………………………………… 82
Lidhja reciproke;
Gruaja eshte prehje per burrin dhe burri eshte prehje per gruan……………………………... 82
Kujt i lejohet agjerimi i muajit te ramazanit edhe pasi ai te kete kaluar………………………. 83
Haxhi (Vizita e shtepise se shenjte – Qabe)
Kush eshte I obliguar per kryerjen e haxhit……………………………………………………… 83
Furnizimi per haxh………………………………………………………………………………….. 84
Çfare eshte qellimi kryesor i sakrifices; mishit dhe gjakut..................................................... 84
85
KAPITULLI I DYTË
Si duhet qe myslimani te jap lemsohe dhe deri ne qfare shtrirje

Percaktimi i Lemoshes…………………………………………………………………………….. 86
Si duhet te sillemi ndaj lypesit…………………………………………………………………….. 86
A lejohet qe myslimani te krenohet dhe te ofendoj per lemoshen e dhene………………….. 86
Çka duhet te jap myslimani ne rrugen e Allahut te Madherishem......................................... 87
A duhet qe dhenia e lemoshes te realizohet haptas apo fshehurazi…………………………. 87
Cila lemoshe konsiderohet e pranuar……………………………………………………………. 87
A mund qe bemiresia te realizohet edhe ne raste te veshtira…………………………………. 88
Çfare veprojne te pasurit (te cilet qendrojne mire ekonomikisht).......................................... 88
Kush eshte shok per at ate cilet pasurine e tyre e japin per sy e faqe……………………….. 89
Çfare eshte dobia e dhenies se lemoshes (sadakas)............................................................ 89
148
A lejohet qe i pasuri te shmanget nga bemiresia ndaj te afermeve, te varferve

Si dhe ndaj refugjateve (Muhagjireve)…………………………………………………………… 90
91
KAPITULLI I TRETË
Çka eshte e lejuar (hallall) dhe çka eshte e ndaluar (haram) per myslimanin per te ngrene
Kur i lejohet myslimanit te ngrenurit e te ndaluares (haramit)............................................... 92
A lejohet qe myslimani t’i ndaloj ushqimet qe Allahu i ka lejuar per ne................................ 93
Gjuetia
Kur konsiderohet gjuetia e ndaluar (Haram)…………………………………………………….. 93
A lejohet per myslimanin ngrenia e ushqimeve nga ithtaret e librit…………………………… 94

Nga cilat shtepi u lejohet myslimaneve ngrenia e ushqimit……………………………………. 95
Paralajmerim (Terheqverejtes)……………………………………………………………………. 95
96
KAPITULLI I KATËRT
Si mund te arrijme pasuri, furnizim (rrizk), nder dhe respekt?

Çfare eshte rezultati i atij qe punon dhe derdh mund?.......................................................... 97
Kush jep pasuri (Kush pasuron njerezimin)……………………………………………………... 97
Ndarja e rrizkut – Furnizimit……………………………………………………………………….. 97
Dhenia e urtesise dhe gradave te larta…………………………………………………………... 97
Kush eshte shkaktar i te mirave dhe atyre te keqijave…………………………………………. 98
99
KAPITULLI I PESTË
Me kend u lejohet myslimaneve te martohen?

A lejohet per myslimanin martesa me idhujtaren si dhe a lejohet per myslimanen martesa
me idhujtarin (politeistin)........................................................................................................ 100
149
A lejohet per muslimanet martesa me grate e ndershme te ithtareve te librit (atyre qe u

eshte dhene libri para nesh).................................................................................................. 100
Me cilat gra lejohet dhe ndalohet martesa………………………………………………………. 101
Kujt i lejohet martesa me robreshen dhe kur……………………………………………………. 103
A eshte e lejuar martesa (Niqahu) me grate e ndershme bonjake…………………………… 104
A lejohet martesa me vejushet (te divorcuarat) ne menyre te fshehte……………………….. 104
105
KAPITULLI I GJASHTË
Marredheniet e ndersjellta ne mes burrit dhe gruas; Perse burri eshte me i ngritur se sa
gruaja? Si te sillemi ndaj gruas e cila paraqet kryelartesi……………………………………… 106
A kane burrat perparesi me shume se sa grate?.................................................................. 106
A jane te drejtat e barabarta ne mes burrit dhe gruas…………………………………………. 106
A ka dallim ne mes te mashkullit dhe femres per sa i perket veprave dhe puneve
qe ata punojne …………………………………………………………………………………….. 107
A jane te barabart grate dhe burrat per sa i perket hises se fituar……………………………. 107
Çfare eshte denimi i tyre nese bejne imoralitet (zina)........................................................... 107
A lejohet trashegimi i grave ne menyre te dhunshme………………………………………….. 108
Çfare duhet vepruar nese myslimani urren gruan e tij........................................................... 108
Si duhet vepruar me gruan e pare pasi qe kemi martuar te dyten……………………………. 108
Si te sillemi mes grave (ne rast se posedojme kater gra)……………………………………… 109
Perkufizimi per te martuar me shume se nje grua……………………………………………… 109
110
KAPITULLI I SHTATË
Çfare te veprojme ne rast se ne mes burrit dhe gruas lindin perçarjet.................................. 111
Çka duhet vepruar kur gruaja i ka frige largimit te burrit apo ftohjes se tij ndaj saj............... 111
Çfare te bejme nese burri dhe gruaja nuk gjejne bashkerendim; nuk pajtohen.................... 111
Ndeshkimi i merituar per ata qe akuzojne grate e ndershme................................................ 112
150
Shkurorezimi – Divorci; Çfare duhet vepruar ne qofte se burri eshte betuar se do te

largohet nga gruaja e tij......................................................................................................... 112
Sa eshte afati i pritjes per grate e shkurorezuara;
A lejohet qe ato te martohen menjehere............................................................................... 112
A lejohet qe gruaja e dovorcuar te rimartohet me te njejtin burre.......................................... 113
Çfare eshte dispozita e divorcit (shkurorezimit) te dyte......................................................... 113
Çfare duhet vepruar myslimani me gruan e tij
pasi ta kete leshuar ate per here te trete............................................................................... 113
A lejohet qe pas divorcit perfundimtar (per here te trete), burri t’i merr gruas se tij ate qe i 114
pat dhuruar me pare..............................................................................................................
A lejohet qe gruas se shkurorezuar t’i merret diçka me dhune............................................. 114
Çfare eshte dispozita e Allahut te madherishem kur gruaja eshte shkurorezuar per here te
trete....................................................................................................................................... 115
A lejohet qe gruaja e shkurorezuar te parandalohet nga martesa e serishme...................... 115
Sa eshte koha e gjidhenies................................................................................................... 115
Si duhet vepruar myslimani me gruan e tij te shkurorezuar po qe se ajo eshte duke u
kujdesur per femijen e tyre.................................................................................................... 116
Pritja; çka nenkuptojme me fjalen pritje – iddet- dhe sa eshte kohezgjatja e saj.................. 116
A lejohet martesa me te vejen, para se te kete mbaruar koha e caktuar pritjes “iddeti”........ 117
Si duhet te manifestohet llogaritja e pritjes “iddetit................................................................ 117
A lejohet nxjerrja e gruas se shkurorezuar nga shtepia e ish-burrit te saj pergjat kohes se
iddetit (kohes se caktuar)...................................................................................................... 117
Çfare duhet vepruar pasi ta kene mbaruar afatin e tyre te caktuar “iddetin”......................... 118
Si te manifestohet llogaritja e pritjes “iddetit” per grate e shtyra ne moshe........................... 118
Ku duhet t’i mbajme grate e shkurorezuara pergjate pritjes se tyre te caktuar “iddetit”; si te
sillemi ndaj tyre; çfare te bejme poqe se jane shtatezene..................................................... 119
Shpenzimi per gjidhenie........................................................................................................ 119
Dhurata e kurores “Mehri”;
Cilat jane te drejtat ndaj gruas se shkurorezuar e cila nuk ka pasur kontakte me burrin e
saj fare si dhe nuk i eshte dhuruar ndonje dhurate “meher”................................................. 120
Shuma e cila i eshte premtuar gruas para se te kete kontakte me burrin; sa duhet t’i
dhurojme ne kete rast............................................................................................................ 120
151
Pagesa e dhurates se kurores……………………………………………………………………. 121

Çka eshte dhihari dhe cili eshte denimi si pasoj e saj........................................................... 121
123
KAPITULLI I TETË
Çfare jane porosite Kur’anore rreth hyrjes ne shtepite e huaja............................................. 124

Mbulesa (Hixhabi)………………………………………………………………………………….. 124
Si duhet ecur motra myslimane…………………………………………………………………… 125
Cilat kohe konsiderohen vetmi (diqka private) dhe kur duhet kerkuar leje per te hyre ne
shtepi..................................................................................................................................... 126
A duhet qe edhe femijet e moshes madhore te kerkojne leje per hyrje................................. 126
Lehtesimi per sa i perket grave te moshuara; cili eshte ai..................................................... 127
A eshte obligative mbulesa per grate.................................................................................... 127
Kush jane te shfrenuarit…………………………………………………………………………… 128
129
KAPITULLI I NËNTË
Cilat jane rregullat mbi testamentin;

Si duhet lene trashegimia…………………………………………………………………………. 130
Kush trashegon pasurine e te vdekurve................................................................................ 130
Si duhet vepruar me te varferit kur jane te pranishem ne pjesetimin e pasurise................... 131
Trashegimia e te vdekurit;
Si duhet ndare pasuria e te vdekurit……………………………………………………………… 132
Kush e trashegon pasurine e atij qe nuk posedon as prinder e as femij............................... 134
Femijet e adaptuar…………………………………………………………………………………. 134
KAPITULLI I DHJETË 136
Cili eshte denimi i merituar per vjedhje, mbytje dhe prostuticion (zina);
Denimi per Vjedhje................................................................................................................ 137
A pranohet pendimi i Vjedhesit…………………………………………………………………… 137
152
Kur lejohet dhe kur nuk lejohet mbytja e njeriutjuridikisht...................................................... 138

Denimi per mbytje (Vrasje).................................................................................................... 139
Çfare eshte dispozita e zinas................................................................................................ 139
Denimi per ate qe bene prostitucion “zina” si dhe per ata qe bejne shpifje per grate e
ndershme............................................................................................................................... 140
Çfare deshmie nevojitet ne qoftese burri shpif per gruan e tij se ajo ka bere zina................ 141
Si mund qe gruaja e shpifur te lirohet nga denimi?
Çfare eshte porosia kur’anore............................................................................................... 141
Permbajtja............................................................................................................................ 142
Përkthimi i këtij libri u realizua me datën:

29 Dhjetor 2006
Në Mbreterinë e Bruneit Darussalam
Fehim Xhafer Dragusha
♦♦♦♦
153

SQ Porosi Kuranore

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

SQ Porosi Kuranore

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

M.M. Pikthal &

‫ﺤﻣﻤﺪ ﺑﻜﺜﺎل &‬

‫ﺗﺮﻤﺟﺔ‪ :‬ﻓﻬﻴﻢ دراﻏﻮﺷﺎ‬

‫ﻣﺮاﺟﻌﺔ‪ :‬درﻳﺘﻮن ﺎﻜي‬

Falënderimet dhe lavdërimet i përkasin vetëm Krijuesit te kësaj

Fehim Xhafer Dragusha

‫ﺴ ﹺﻢ ﺍﻟﻠﱠ ِﻪ ﺍﻟﺮﱠ ْﺣ َﻤ ﹺﻦ ﺍﻟﺮﱠﺣِﻴ ﹺﻢ‬

Me emrin e All-llahut, Mëshiruesit,

 NJERËZIT E DASHUR TË ALLAHUT 6

Ajeti në gjuhën shqipe Ajeti në gjuhën arabe

...All-llahu i do ata që pendohen dhe ata që ruhen prej ‫ﺤﺐﱡ‬

...All-llahu i do durimtarët (Ali Imran: 146). ‫ﺤﺐﱡ ﺍﻟﺼﱠﺎﹺﺑﺮﹺﻳ َﻦ‬

...e All-llahu i do bamirësit (Ali Imran: 134). ‫ﲔ‬

...All-llahu i do të drejtit. (El-Maideh: 42). ‫ﲔ‬

...e dijeni se All-llahu është me ata që ruhen (të ‫ﲔ‬

S’ka dyshim se mëshira e All-llahut është pranë atyre ‫ﲔ‬

...All-llahu nuk ua humb shpërblimin veprimmirëve ‫ﲔ‬

...All-llahu i do ata që mbështeten ‫ﲔ‬

 NJERËZIT JO TË DASHUR TË ALLAHUT

Ajeti në gjuhën shqipe Ajeti në gjuhën arabe

...All-llahu nuk i do ngatërrestarët.(El-Maideh: 64). .‫ﺴﺪِﻳ َﻦ‬

...All-llahu nuk e përkrah veprën e të prishurve .‫ﺴﺪِﻳ َﻦ‬

...Popullin mizor All-llahu nuk e vë në rrugë të drejtë. .‫ﲔ‬

...Ai nuk i do arrogantët (En-Nahl: 23). .‫ﺴَﺘ ﹾﻜﹺﺒﺮﹺﻳ َﻦ‬

...Ai nuk i do shkapërderdhësit (El-En’am: 141). .‫ﲔ‬

...Ai që i përshkruan shok All-llahut, ai ka humbur dhe ‫ﺿﻞﱠ ﺿَﻠﹶﺎﻻ‬

 SI DUHET SILLUR MYSLIMANI ME PRINDËRIT?

Ajeti në gjuhën shqipe Ajeti në gjuhën arabe

 TË DREJTAT NDAJ PRINDËRVE - KOHA E NDËRPRERJES SË GJIUT

Ajeti në gjuhën shqipe Ajeti në gjuhën arabe

 RASTET NË TË CILAT PRINDËRIT NUK MERITOJNË TË RESPEKTOHEN!

Ajeti në gjuhën shqipe Ajeti në gjuhën arabe

 ÇFARË THOSHIN IDHUJTARËT KUR THIRRESHIN NË BESIMIN E

Ajeti në gjuhën shqipe Ajeti në gjuhën arabe

 SI DUHET JETUAR MYSLIMANËT NË KËTË BOTË?

Ajeti në gjuhën shqipe Ajeti në gjuhën arabe

…Thuaju: “All-llahu nuk urdhëron të ...‫ﺤﺸَﺎ ِﺀ‬

...Thuaj: “All-llahu ma urdhëroi mua drejtësinë... ...‫ﻂ‬

 KUJT DUHET T’I MBËSHTETËN BESIMTARËT?

Ajeti në gjuhën shqipe Ajeti në gjuhën arabe

 KUJT DUHET MYSLIMANËT TI KENË FRIGË?

Ajeti në gjuhën shqipe Ajeti në gjuhën arabe

...frikësomuni Mua, nëse jeni besimtar. .‫ﲔ‬

 KEND DUHET NDIHMUAR MUSLIMANI?

Ajeti në gjuhën shqipe Ajeti në gjuhën arabe

 CILËN RRUGË DUHET NDJEKUR MYSLIMANI?

Ajeti në gjuhën shqipe Ajeti në gjuhën arabe

Kjo është rruga e Zotit tënd, është e drejtë... ...‫ﺴَﺘﻘِﻴﻤًﺎ‬

 KEND DUHET TA FALËNDEROJ MYSLIMANI?

Ajeti në gjuhën shqipe Ajeti në gjuhën arabe

 KEND DUHET RESPEKTUAR MYSLIMANI?

Ajeti në gjuhën shqipe Ajeti në gjuhën arabe

nëse jeni besimtarë, respektojeni All-llahun dhe .‫ﲔ‬

 NË CILAT GJËRA MYSLIMANËT DUHET NDIHMUAR MES VETE?

Ajeti në gjuhën shqipe Ajeti në gjuhën arabe

 NË CILAT GJËRA NUK DUHET NDIHMUAR MYSLIMANËT ME NJERI

Ajeti në gjuhën shqipe Ajeti në gjuhën arabe

...Kini dro dënimit të All-llahut, se me të vërtetë .‫ﺏ‬

 NË QKA DUHET MBËSHTETUR (KAPUR) MYSLIMANI?

Ajeti në gjuhën shqipe Ajeti në gjuhën arabe

...E kush i përmbahet fesë së All-llahut, ai pa ‫ﻁ‬

 GRUPI I MYSLIMANËVE QE THËRRET NË ATË QE ËSHTË E DOBISHME

Ajeti në gjuhën shqipe Ajeti në gjuhën arabe