Te distancuarit nga Kurani dhe Suneti

Ibn Ikjimi thote:

Atehere kur njerezit u distancuannga gjykimi dhe te giykuarit me Kuran dhe Sunet dhe
menduan(besuan) se keta nuk mjaftojnd dhe i modifikuan me logjik,analogii dhe me mendimet e
dijetareve u shfaq degienerimi nd natyren e tyre , errdsirand zemrate tyre, turtullimi nd kuptimin e
tyre,dheasgjesimnd mendjet e tyre.

Kdto dukuri i kapluan te giithe dhe mbizoteruan nd shoqeri derisa ne kdto dukuri u edukuan ftmijet
dhe u plak i riu dhe nuk i konsiderojne mos td giykuarit me Kuran dhe Sunet si vepdr te keqe .

Negacionete veprave

Ibn Kajimi thot6:

Negacionetdhe asgjdsuesite vepravejand m€ shumdse te numerohen.

Nuk eshteveshtir te veprohet vepra por vdshtir dsht€te ruhet vepra nga negacionetdhe prish€sit e
vepres.
Syfaqdsija,sht5{a edhendseeshtee imet e prish veprdn e si e tille 6shteshumelloje ka shumekaptina
dhe shumdmenyra td cilat nuk mund td numdrohen.
Gjithashtu mos ndjekja e Sunetiti ne ndonj€ veper dshtdelementprishdsdhe asgj€suesei vepres .
Te krenuarit me zemdr ndaj Allahut s.v.t per ndonje veper eshteasgjdsuesi veprds,po ashtutd
krenuarit me lernoshdhe me veprate mira dhe rnbajtjet e lidhjeve farefisnore6shteelementprishdsi
veprave,sig e cek Allahu s.v.t ne surenBekare aJeti264 " Oju qd besuat,mos i prishni l1moshattuaja
me td krenuar e me ofendim"
Shumicae njerezvenuk posedojndnjohuri rnbi veprat e kdqija qe i prishin dhejand asgidsueste
veprave.

Frika ndaj Allahut s.v.t dhe sjellja e mire

Ibn Kajimi thote: .

Pejgamberi5meMuhamedi a.s i mblodhi nd vertitet e tija dhe kdshillat e tija friken ndaj Allahut dhe
sjelljen e mir6. Ngase frika ndaj Allahut s.v.t i rregullon g€shtjetmes robit dhe krijuesit tij Allahut
s.v.t nddrsa sjellja e mire i rregullon gdshtjetmes njeriut dhe krijesave .
Andaj frika ndaj Allahut e obligon dhe e bene te domosdoshme dashurin e Allahut, kurse sjellja e mird
i thefret njer€zit qe ta preferojne dhe ta dond at6 person.
 Renditja e shekujvene miresite e kesajbote

Ibn Ikjimi thote:

Iu dshtdafruar pjegamberit a.s t€ giitha te mirat e kesaj bote dhe i largoj me dy duart dhe i la pas
shpine.
Pastaj pas tij iu 6shtdafruar shokdvetd pejgamberit satrabeveprej tyre kishte qe e ndjekdn mrg€n e
Pajgamberits.a.w.sdhe e lan pas shpinepor ishin pakica.
Prej tyre kishte qe e shikon dhe pyeten. Qka posedonnd giirin tend ? u pergiigi mbarti ne giirin tim
hallallin, dyshimet gierat e pa p€lqyera dhe haramin (ndalesat). Thand bjere hallallin e nuk kemi
nevojd p€r tjerat, dhe e mor€n hallallin.
Pastajju afrua pasardh€svetyre e k€rkuan hallallin dhe nuk e gieten. Kerkuan sendete pa pelqyera dhe
dyshimet kurse kdta dyja iu pergjigidn a kane ma:rd ata qe ishin parajush. I than bjere haramin bjere
haramin dhe e mordn.
Ata qe erdh6npas tyre kerkuan haramin e kjo bot€ ju pdrgiigi ajo eshtene duart e zullumqardve
padrejteve i kan€ dhen pdrparesipara jush. Mbartini dhe duroni ne veshtirdsite gfatd kerkimit, qoft6
me frik apo me shpres6,nuk do te zgSati padrejti dordn per td k6rkuar ndonj€ ndaleseprej ndalesave
ne kete bote vet€m se vdren se njd me i prishur se ai dhe me i fblliqur ja ka kaluar ne kdt€ veper .
Me giithe kete te gjithe jane udhdtar(mysafir) dhe tg giith€ mbartin me vete amanete, mysafiri, udhetari
do te udheton dhe amaneti duhet te kthehet.

Gradd(shkalldt) e ndalesave

Ibn Kajimi thot€:

Allahu s.v.t thotd nd suren A'raf 33 Thuaj: "Tntiim i ndaloi vet€m td k€qijat e turpshme,le tG
jen$ ti hapta ose td fshehta, ndaloi mdkatin, ndaloi shtypjen e tjetrit pa tE drejt6, ndaloi t'i
mvishni All-llahut shok pa patur pdr td kurrfar€ argumenti, dhe ndaloi td thoni pdr All-llahun
ati qGnuk e dini se bhti e vdrtet6.

Allahu s.v.t me kete ajet i tregoi shkalletdhe nivelet e haramave

1. Filloi me ma te lehten a ajo esht0te kdqijat e turpshme.
2. Pxtaj vazhdoi me at€ gka vijon ne ashp€rsidhe se eshteme e ndaluar se e para e ajo eshte
mdkatidhe shtypjene tjetrit pa td drejt.
3. Pastajme at€m€katqevijon nd ashpdrsidheseeshtemd e ndaluarsee kaluarae ajo 6shtete berit
shokeAllahut ne adhurime.
a. Kjo 6shtdme e ndaluarngatd giithaqdi cekemme heretaajo 6shtdte folurit perAllahuns.v.t.atdqe
nuk e dini seeshtee v€rtete. E kjo e fundit e perfshinete folurit pa dituri n€ emrat,cilesitdatributete
Allahut,ne fenddhesheriatine tij.

5
 ' Shehadetine gastete vdekjes

Ibn Kajimi thote:

Shehadietiapo fiala "La Ilahe Ila Allah " nd gastete vdekjeska efektete mddhand shlyerjene
m€kateve, ngaseeshtenje deshmiprej nje robi i cili i besondhe e kupton realitetin e kesaj f ale. Epshet
e tija kane vdekur, esht€dobesuarshpirti i tij tiran dhe dshtenenshtruarpasdegjenerimitdhe
rebelizmit, eshtekthyer kah Allahu s.v.t pasi qe ishte larguardhe u menjanuandeshiratper te mira te
kesaj bote. Dhe u paraqit para krijuesit , shpikesitdhe ndihmesitt€ saj ne menyrdnmd te ndngmuardhe
me me shpresdpdr meshirene Allahut dhe faljen e tij , e shfaqtevhidi njeshmdrinepasi qe jane
menjanuar shkaqet e shirkut,dhe u kuptua se eshtee kote .
U larguan nga ai ata sfida dhe deshira me td cilat ishte i preokupuar dhe e rnblodhi te giitha mundet
dhe qellimet dhe ishte i preokupuar si do te paraqitetparaAllahut s.v.t
Ju drejtua Allahut s.v.t me giithe trupin e tij, me zemrdndhe shpirtin e tij, ju ndnshtruarvetdm Allahut
s.v.t ,u barazuae jashtmja dhe brendshmedhe e shqiptoi fial€n "La Ilahe Ila Allah" me sinqeritetnga
zemrapasi qe zemra e tij u shmang€nga mbeshtetjatek tjet€rkush dhe kerkimi ndihme praj dikujt
deterjashte Allahut s.v.t .
Jandlarguar td gjitha te mitar e kesaj bote nga zerr:lrae trj dhe eshtdafruar kthimi tek krijuesi i saj u
shuasbkdndijae epsheve,u rnbushzemrame dashurindaj xhenetit, dhe u be dita e gjykimit para syve
te tije e dashurkurse dynjaja dhe te mirat e kesajbote i la pas shpine. Andaj $o deshmi "shehedat"e
sinqerteeshte vula dhe p€rfundimi i vepravete tija, e kjo fiale e sinqertde pastruanprej mekatevedhe
e fute ne xhenetngasee takoi Allahun s.v.t me deshmin€e sinqert€dhe me fialen "La Ilahe Ila Allah "
dhe u perputhene jashtmja dhe me ataq€ ishte ne zemlr dhe e fshehtadhe e dukshmja.
Po ta thoshtekete fial6 ne k€te m€nyredhe ne kete gjendjene ditet kur€ ishte i shendoshdo te
nevrikosej nga kjo bote dhe banordte saj, e do td kthehejtek Allahu s.v.tedo td giente dashamirdsidhe
ngrohtdsitek Allahu s.v.t e jo tek dikush tjeter.

Por kur ishte i shendoshdeshmoime zemdrte mbushurme epshedhe dashurindaj td mirave te kdsaj
bote dhe shpirt te mbushurme kerkimin e pozitesdhe te mbeshteturittek dikush tjeter . por po te
thoshteket€ fiale ashtusig e thote njeriu ne gastete vdekjesdo te kishte tjeterjete e jo jete shtaza:ake.

Furnizimi dhe Exheli

Ibn Kajimi thote:

Lere kujdesendhe brengosjenpdr gdshtjetqeje i urdhdruare mos e preokupome gjera qe td jand

siguruarty. Furnizimi dhe Exheli jane dy gjera qe i ke t€ sigurt4 sa te vazhdonExheli furnizimi do te
vjen,.eNeseAllahu s.v.t me urtesinee tij ta mbyll nje der€td furnizimit ta hap me mdshirdne tij nje
deretjeter me td dobishmese ajo qe e ka mbyllur .

Shkallam€ e persosure adhurimit

Ibn IGjimi thote:

Allahu s.v.tua legjisloiberi obligim njer€zvepesdkoherate Namazitpertd kujtuardhep€rmendur

dheper ti futur ne funksionimdheveprim zemr6n,giymtfet dhegiuhengjatdkdtij adhurimidhep€r ti
dh6n6gdonjdresprej k6tyre pjes6prej adhurimevegi6per td cil6njane krijuar njer€zit.
Andaj mu pdr kdtdnamazi llogarit dhekonsiderohetsi shkallamd e pdrsosure adhurimit.

Fdmijaendjekndndetij

Ibn Kajimi thote:

Bdju prej bijve td AhiretitQGrenetit)e mosu bendprej bijve td k€sajbotd ngasefbmija e ndjekndndne
tij .

Td preokupuarit me vetveten

Ibn Kajimi thote:

Kush e njehd vetdn e tij preokupohet me korrigiimin dhe p€rmasimin e saj€ e nuk preokupohet me t€
metat dhe me veset e njerdzve .
E kush e njehe krijuesin dhe zotin e vet preokupohetme urdhrat e tij para epshevepersonale .
Gjithashtu thotd :
Personi me i banlaotuar ne tregtind e tij eshtdai person i cili €sht€i zdneme vetveten e tij n€ llogari te
Allahut s.v.t ,bile m€ i bankrotuarse o pari eshtdai personi cili mir€t me td metat dhe veset e njerdzve
para sd td preokupohetme td metat e vetdss€ tij .

Dy hapat (etapat)

Ibn Kajimi thot6:

Mes robit dhe xhenetit qdndron njd urd e cila kalohet me dy hapa :
Nje hapepdr veten e tij .
Tjetri hapdpdr krijesat.
E m€njanon apo e harron veten e tijne gdshtjetgka ka te bejne mes tij dhe njerezve
dhe i harron njerdzit dhe i m€njanonnd geshtjetgka ka te bejne mes tij dhe Allahut s.v.t
Nuk kthehet nga askushvetdm ngaatapersona td cilet ia tregojne mrg6n dhe metoddnpdr tu u afruar
tekAllahu s.v.t

a ndNamaz
Mospdrkujdesj

Ibn Kajimi thot6:

ne nanrz 6shtddy lloj:

Mospdrkujdesja
 Nje: Mosp€rkujdesjae zemrdsnd nantazdhe largimi i meditimit dhe koncentntrimi nga Allahu s.v.t tek
dikush tjeter
Dy: Mosperkujdesjae syrit
Andaj nga te dyja llojet e mosperkujdesjes jemi te ndaluarqofte ajo mosperkujdesjae zemresapo ajo e
synt.
Vazhdon Allahu s.v.t te afrohet tek robi deri sa robi eshtei kthyer dhe i koncentruar nd namazin e tij
dhe ateherekur shfaqetmosperkujdesjame zemrdndhe sytde fij ateher€Allahu s.v.t distancohet.
Eshtdpyetur pejngamberia.spdr mospdrkujdesjene njeriut nd namaz dhe ka thdne: " Ajo 6shtd
vjedhje te cilen e vjedhe shejtani prq narnazitte njeriut"

Bashkimi dhe shkaqete m€shires

Ibn Kajimi thote:

Shansetjand me te medhaper te qelluar dhe per td fituar meshirene Allahut ne koherate vlefshme dhe
r gjendje madhdshtore.
E vegandrishtkut t€ mblidhen qellimet dhe ngihen ambiciet e zemrave dhe bashkohenmyslimanet si
bashkimi i myslimaneve nd diten e Arafatit ,bashkimi i myslimaneve pdr te fahr narnazin e Istiskas(
kerkimit shi ) dhe namazit te xhumas.
Bashkimi i myslimandve dhe i zemravejane shkaqeqe i ka vendosur Allahu xh.sh pdr td firuar dhuntite
dhe meshiren e Allahut, ashtu sig i ka vendosur shkaqetnatyrore per td arritur gS5rat,bile keto shkaqe
per te arritur dhe fituar dhuntite dhe m€shiren e Allahut jane me te forta dhe me efikase se sa qejane
shkaqetmaterialeper te fituar ndonje send..

Derisa td mos i vizitoni varrezat

Ibn Kajimi thot6:

Allahu xh.sh thotd " Juve u preokupoi p€rpjekja pdr shumimin (e pasurird, td fbmijdve, t€
pozitds)l Derisa td mos i vizitoni varrezat (td bdheni banues ti tyre - t€ vdisni)." Tekathur 1,2
Tregoi Allahu s.v.t se pdrpje$a per shumim eshtepreokupim e i ndjekesvete kesaj dynjaje dhe ky ishte
shkaku qe ti largoi nga ruga e Allahut dhe xhenetit, deri sa kur ju arriti vdekja dhe i vizituan varrezat
, nuk u zgSuanngagjumi dhe te kuptojne se cilat jane shkaqetqe i larguannga Allahu s.v.t .
Allahu s.v.t e ceki viziten e vanezave e nuk e ceki vdekjen qd t'ua baneme dije njerezve se nuk jan€
banor te pergiithmonshdm dhe nuk do te ngecinperjete nEvarreza por atajane aty si udhdtar
qendrojne njd kohe pastaj udhetojne ashtu sikur ishin nd kdtd botd udhdtarde nuk ishin te
perqendruesh€mne toke . Vend i amshimit
dhe ipdrhershem do te jete xheneti apo xhehenemi.

Shpirti i qetd

Ibn Kajimi thote:

Shpirti nese gien qet€sitek Allahu xh.sh , qetdsohetme permendjene tij, kthehettek Ai , pdrmallohet
per ta takuar , dhe gien prehje dhe rehati tek Ai ateherdky shpirt 6shte i qet6.
Shpiti i qete eshteai shpirt i cili gien prehje dhe rehati tek Allahuhu s.v.t dhe ne nenshtriryl$"]..
*&11u* tij . Ka giet piehje afre iiguri ne dashurin e tij. ,adhurimin e tij dhe permendjen e tij .Eshte
p€rmalluariet takimin me tg dhe pdr premtimin e tij , Eshtd qetesuarme besimin e emrave dhe
ut ibot"rr" tE tija, dshtdkenaqur me t6 si zot, islamin si fe dhe Muhamedin a.s si i derguar i Allahut ,
esht€qetdsrr* besimin ne kudun dhe kaderin (caktimin) e Allahut dhe ka besuar se ai €shtdnjd
Zot6,adhurues-" dhe zotdruesdhe se 6shtdpronar e sajedhe se kthimi eshtetek Ai dhe sejemi te
nevojsh€mpdr te nd gdo qastedhe gdo moment.

Dyert e zjarit

Ibn Kajimi thot6:

Njerezitjane futur nE zjarrprej tri dyerve:

Derae dyshimite cilarezultoi me dyshimne fen6e Allahut.
Derae eishevee clla rezvltoime dhenienperparesiepshitparaurdhritdhekenaqjesseAllahuts'v.t
Derae hidherimite clLaren:/rtoi me armiqesidhedhunendajkrijesavete Allahut s.v.t

Vepra me e dobishme

Ibn Kajimi thote:

Vepra me e dobishme eshteqe te fshehshprej njerdzve me sinqeritet dhe prej vetveten me t€ krenuar
mos td bdsh dyfaqdsi(dyfaqesi) shtirje pdr vetvete dhe as per krijesat .

Namazi i pranuar

Ibn Kajimi thote:

Namazi i pranuar, dshtdte fale robi at€narraz ashtu sig i ka hije per Allahun xh.sh ndseai namazi
meriton te3eteper Allahun s.v.t dhe i ka hije per Allahun s.v.t atehereaananazeshtei pranuar .

Braktisja e Kuranit

Ibn Kajimi thote:

Braktisja e kuranit eshtde shumdllojshme:

1. Braktisja e ddgjimit, besimit te kuranit dhe vdmendjagiate leximit tij .
2. Braktisja e t€ punuarit me te dhe td ndalurit nd urdhrat e tij edhepse e lexon dhe e beson.
3. Braktisja e te giykuarit n6 te dhe t6 gjykuarit me te ne td giitha geshtjet.
4. Braktisja e meditimit dhe kuptimit se gkaka dashurAllahu s.v.t me k€to ajete.
5. Braktisja e kdrkimit td sherimit dhe te sheruaritme t€ prej te giithe semundjevet€ zemr€s.
Te giitha kete lloje te braktisjesi kapdr qdllim flaIae Allahut 'rE i ddrguari tha: t'O 7nt imi, vdrtet
populli im e konsideroi kdt6 Kur'an si (dig) t6 hedhurlrr Furkan 30

Agj€rimi

Ibn Kajimi thote:

Agi6rimi 6shtetd agieruarit e giymtyrdve prej mdkatevedhe agjdrimi i barkut prej ushqimeve dhe
pirjeve .
Ashtu sig ushqimi dhe pija e nddrpren€dhe i prishin agjerimin keshtu edhem6katet e nddrprend dhe e
pirsh fiytin e agjerimit deri sa te bjerd n€ shkallensikur td mos kishte agjdruar.

Ankesa e lrjorantit

Ibn Kajimi thote:

lnjoranti ankohet tek njerezit per Allahun s.v.t e kjo 6shtekulminacioni i injorancds mbi te ankuarin
dhe tek kush ankohet .
Disa prej te pardvetan te devotsheme pa njd njeri i cili iu ankontenjd penonit gjendjene keqe dhe
varfrin. E ky i tha : o ti vella i dashur betohemneAllahuns.vt sepo ankoshpernj€i cili t€
meshirontek ai i cili nuk te meshiron, kurse i menguri i ankohetvet€mAllahun s.v.t .

Baza e gdo miresie

Ibn Kajimi thote:

Baza e gdo mirdsie eshteta kuptosh se gka dondAllahu behete gka nuk dond nuk behet.
Pastaj bindet se veprat e mira jand prej miresive te Allahut dhe e falenderon dhe e lute ate qe mos ti
nderprene dhe se m6katetjane prej ndngmimit dhe denimit tij andaj drejtoju Allahut me dua q€ te
penggnmes teje dhe mekatevedhe mos t€ lene nd veprimin e vepravete mira dhe mosveprimin e te
keqija ne kujdesene vetvetes.T0 urtit jane td pajtimit se te gjitha miresit6jane me ndihm6n e
Allahut dhe se baza e gdo t€ keqejeeshtendngmimi robit prej Allahut s.v.t .

Shpirti i Pasur

t0
Ibn Kajimi thote:

Shpirti i pasureshteai shpirt i cili eshtdi pdrqendruarne fend dhe mrgdn e Allahut td cil6n e done dhe
dshtdi kdnaqurme td dhe 6shtdi larguar(distancuar)nga ndalesate Allahut s.v.t te cilat i urenddhe
hidh€rohetmata.
Ky udhezim td manifestohet me td vepruarit e urdhrave dhe largimit nga ndalesat,td madheruarit e
Allahut, t€ besuarit, te strpresuaritnd shpdrblimin e tij, dhe te frikuarit nga denimi i tij . E assesite
kerkon madherine dhe lavderime nga krijesat dhe te ike prej n€ngmimevedhe thyerjeve t€ njerdzve
duke kerkuatpozita tek njerdzit , kjo 6shteargumenteki person eshteme i varftri dhe se eshtelarg
Allahut s.v.t.

Pengesatdhe epidemite qe e godasin zemrdn

Ibn Kajimi thote:

Zemra sdmuretashtusig sdmurettrupi sherimi i zemr6s6shtependimi . Njolloset ashtusig njolloset

pasqyra, pastrimi i saj eshtete permendurite Allahut s.v.t .
Zhvishet ashtusig zhvishet trupi i njeriut mbulesadhe petku i saj eshtdfrika prej Allahut s.v.t , e godet
uria dhe etja sikursee kaplon trupin e njeriut ushqimi dhe pija e saj dshtenjohja ,dashuri,mbeshtetjae
Allahut s.v.t

Qeshtjetjane sipasp€rfrmdimit

Ibn Kajimi thot€:

Njeri me gmendurdhe me i paditur eshteai personi cili humb ne fund te udhetimit edhepse eshte
afruar per te arritur tek caku .

Ai i cili e prish abdesinpara se te jep selami prishet i giithd namazi.

Ai i cili handditen e agjerimit para se te perdndondielli e shkonagj€rimi dhe nuk ka asnjdsevap.
Ai i cili degjenerohetne fund te jetes e takon Allahun s.v.t me atd fftyrd dhe nd atd gjendje .

Nijeti dhe fushdbetejae shejtanit

Ibn Kajimi thote:

Nijeti 6shtdqellimi pdr te vepruarndonje veper

Vendi i sajd 6shtd zemra nuk ka lidhje me gjuhdn aspaknd asqjdmdnyr6. Andaj nuk eshtdtransmetuar

1l
nga Pejgamberia.s dhe as ka shokete trj te mire ndonj€ shprehje e vegantee nijetit dhe as nuk kemi
degjuarse e ka cekedikush prej tyre ndonje shprehje.
Keto lutje dhe shprehjete cilat i kan€ shpikur nlerezltpara se te marrin abdesapo para se t'ia fillojne
namazin i ka shfiytezuar shejtani dhe i ka b6re fushdbetejdpdr personatqe kand dyshime, duke e
ndalur tek nijeti dhe i denonme kete , k€rkon nga atata rregullojnd dhe td jetd nijeti sa ma autentik. I
shikon dhe e vdren njerEzitse si e perseritinnijeti dhe e mundojnevetdnper te shprehurdhe per te
lexuar kdte ne menyresa ma precize,kurse realiteti eshtese te shprehurite nijetit nuk eshteprej
namazit.
Ai i cili ngrihet per te marrd abdesvet6m se e ka ber€ nijetin dhe ai i cili ngrihet per te falur namaz
vetem se e ka bdre nijetin pdr td falur namaz.

Regjistrat e padrejtdsise

Ibn Kajimi thote:

Per padrejtesineAllahu s.v.t diten e gjykimit i ka tri regjistra :

Regjistri i pare : Nuk fal nga ky regjistdrasgje, ai eshteshirku . Allahu s.v.t thote: S'ka dyshim se All-
llahu nukfal7 (mdkatin) t'i phrshkrahet Atij shok (idhujtarind), epdrpos kefij @Ekati) ifald kujt do.
Kush pdrshkruan All-llahut shok, ai ka trilluar njt mdkat td madh.4 / 48

Regiistri i dyte: Nuk len Allahu s.v.t asnjdgrimcd pa e realizuardhe pdrmbushure ajo 6shtd
padrejtesiae bijve t€ Ademit nd mes tyre .

Regjistri i trete: Allahu s.v.t nuk i jep peshedhe as pokujdes a ajo 6shtepadrejt€siae birit t€ Ademit
ndaj vetvetes.
Ky regjister eshteme i lehti dhe m€ shpejti i cili shlyhetdhe asgjesohet, ky shlyhetme pendim dhe
kerkim falje te kund€rta e regfistrit te pare regiistrit te shirkut i cili nuk shlyhetvetdm se me njeshmeri
( tevhid) , kurse regjistri i dyte regjistri i padrejtesisenuk shlyhetvet€m se me largimi nga te berit
padrejtesi dhe te kerkuarit ndjesedhe falje ngapersonatte cildve iu kaberd padrejtdsi.

Qendrimi para Allahut subhaneve teala

Ibn Kajimi thote:

Per robin ekzistojnedy stacioneku do te qendronpara Allahun s.v.t

Stacioni i pare ku do te qendronrobi paraAllahut s.v.t eshtenami kurse stacioni i dyte eshtete
qendryaritpara Tij dit€n e gjykimit.
Ai i cili me peryjegiesi, dinjitet dhe ne menyretdrdsoreq€ndronnd stacioni e par6, atdherdstacionoi
dyte per te do te jete me i lehte. Kurse kush e n€ngmondhe e zhvleresonstacioni e pard qd don€ te
thote t€ falurit e narnazitdhe nuk ja jep hakun atdherestacioni i dytd do td jete md i ashperdhe md i
vrazhde.
Allahu s.v.t thote "Dhefalu phr hir ft Tij nd njd kohd tE natds,mandej adhuroje At| edhe natiin mE
giatd. V€rtet, ata (idhajtardt) e duan shum7 kbtEjet? dhe e zdn? asgid ditdn e r?ind€qE i pret El Insan
26 -27 .

12
 Kunddrshtari( indiferenti) i Tevhidit ( Njeshmeris)

Ibn Kajimi thote:

Kunddrshtari (indiferenti) i tevhidit eshteidhujtar, d€shiroj ai apojo.

Kundershtarii Sunetiti 6shteBidatgji i humbur, ddshiroi apojo.
Indiferenti nga dashuriadhe permendjae Allahut s.v.t 6shteadhuruesi figurave, ddshiroi ai apojo .

Meditimi i Kuranit

Ibn Kajimi thote:

Kurani dshtef ala e Allahut , nd te Allahu s.v.t e ka atribuuar(shfaq)vetenper roberit e vete.

E ti ndsee mediton kuranin td thenet td deshmoshse eshtd :
Mbreti I perhershemqendronmbi qiell ne Arshin (fronin) e tij e negullon geshtjete robervetij.
Urdheron dhe ndalon, ddrgonprofet(pejgamber), zbretlibra.
Gezohetdhe hidherohet, shperblendhe denon,furnizon dhe privon(nderpret)
Jep krenari dhe nengmon i jep pushtetkujt te donedhe ia heq prej dorepushtetinkujt te done .
Sheh prej shtateqiejve dhe ddgjon,e din td fshehtendhe td jashtmen,vepron gka te done i atribuuar,
cilesuarme td giitha cilesite absurde(prefekt) dhe i paster.... preJgdo mangdsie.
Nuk gjalldron asnjebime vetem me lejen e tij dhe nuk bie asnjegjeth vetdm me diturin e tij, nuk
nddrmjetesontek ai vetdm se me lejen e tij , nuk kand roberit ndihmdsdhe ndermjet€suesvet€m se
Allahun s.v.t .

Vjedhja e epshit

Ibn Kajimi thot6:

Futet tek njeriu vjedhesi epshkurseti je ne adhurim dhe sinqeritet,e vazhdonky vjedhestd ngacmon
deri sa td largon prej adhurimit dhe prej udhdzimit.

Realiteti i rnbeshtetjesn6 Allahu

Ibn Kajimi thote:

Sekretidhe realiteti i te mbeshtetjesne Allahu eshtete mbdshteturite zemrdsvetem tek Allahu s.v.t dhe
tek askushtjeter.
Nuk i bend ddm mbdshtetjestek Allahu ndsemerren shkaqetpor duke qendzemrae gilter nga te
mbdshteturittek keto shkaqe.Ashtu sig nuk benddobi fiala "U mbeshtetand Allahun s.v.t " duke
shpresuardhe mbdshteturtek dikush tjeter ngase ekzistondallimi mes mbeshtetjase zemrdsdhe
mbdshtetjesse gjuhds,td mbdshteturitme zemdr6shtdsendkursembdshtetjae gjuhdsdhe td shprehurit

IJ
eshtesendtjeter.

Realiteti i kesajbote

Ibn Kajimi thote:

Robi prej asaj dite qe ka lindur ai eshtdudhetare p€r tek zoti i vete. Kurse kohezgjatjae udhetimit
eshtevitet qe ia ka caktuarAllahu s.v.t pra vitet jane kohezglatjae ketij udhetimi prej kesaj bote e deri
tek Allahu s.v.t.,pastaj i caktoi dhe i beri dit€t dhe netdt si etapate cilet i kalon njeriu per tek Zoti i tij
vazhdonte kaloj etapepas etapederi sa ta mbaronudhetimin. I menguri eshteai i cili e ka gdo etape
para sive tij, dhe kujdesetta kalon i shendoshdhe fitues dhe nesee kalon njeren e ka tjetren para syve.
Mos ta llogarite kohen si te gjate e td ju ngurtesohenzernratdhe i zgjatetshpresame premtime, shtyrje
dhe zvarritje, por e llogarit se e gjithe jeta eshtdne ate etapedhe se duhet ta kalon ne menyrensa md te
mir€ dhe sa me efikasengaseneseesht€i bindshdmse sipdrfaqjaeshtee shkurtedhe se shpejte
mbaron i behet e lehte puna duke e nenshtruarshpirti i trj qe ti shtoneveprat e mira.
Kur te vjen etapatjeter e viteve e shfiytezon dhe e pret ashtu sig e shfiyt€zoi ket€ te par€n , vaztrdon te
jete kjo tradita e tij deri sa ti kalon te giitha etapate jetes.
E ndselinde mengjesii kiametit largohetenesira e kdsajbote a ne ata qaste vjene leht€simi dhe
komoditeti e largohetv€shtiresit€dhe brengat.
Nuk ka me mird se te prite diten e tij duke u shfaqurmengjesidhe eshteqartesuarshpetimi i tij.

Perkujdesja (interesi)per nj er€zit

Ibn Kajimi thotd:

Ajo e cila e shkaterroninteresindhe perkujdesjenper njerezit eshtetd kuptoshrealitetin.

Ti shikoshte gjitha sendetsejane prej Allahut ,dheper Allahun dhe sejane ne duartee tija dhe n6n
mbikdqyrje dhe nen pron€n e tij nuk leviz asgievetdm se me forcdn e tij, nuk ka dobi dhe as dem vet€m
se me lejen e tij. Andaj pas gjithe kesajnuk ke pdr gka t€ perkujdeseshpdr njer€zlt dhe krijesat.

Metodologjia e thirrjes

Ibn Kajimi thotd:

I menguri nuk i urdheron njerezit q€ td distancohennga te mirat e kesaj bote ngasenjerdzit nuk munden
te distancohendhe ta lenepas shpina,por i urdheronte largohennga mekatetedhepsejane tC dhene
pas te mirave te k€sajbote.
Largimi prej te mirave te kesajbote eshtepersosmdri.
Kurse largimi dhe distancimi prej mdkateveeshteobligim . Andaj si te urdherohet ne persosmeri kurse
ai nuk i ka vepruar obligimet .
I menguri i thenet ryerezitper nd udhezim duke i m6suar se mund t€ perhtojne nga te mirat e k€saj bote
andaj e shohin te lehte kete thirrje dhe i pdryjigjen kesaj thirrje kurse asketi i thdnet njerezit duke i
keshilluar t€ distancohendhe largohennga td mirat e k€sajbote dhe nuk i pergiigien kdsaj thirrje.

t4
 Tri keshtjellat

Ibn Kajimi thote:

lbn EbuHaladMisri thotE:

Ai cili futetnd islameshtefutur menjd kdshtjelle.
Ai cili futetne xhamieshtdfuturne dy keshtjella.
Ai cili futetne tubimetku p€rmendetAllahu s.v.t me td vdrtete6shtefutur netri kdshtjella.

Pemae jetds

Ibn Kajimi thote:

Viti 6sht€trungu .
Muajt jane pjesdt e saja.
Ditet jan€ degete saja.
Or€tjane gjethet e saja.
Frynemarrjetjane firti i saj
Ai i cili i ka fiymdmarrjet ne adhurim f.yti i pem6ssd tij 6shtde mird e kush i ka fiymdmarrjet nd
mekat fiyti i tij eshteHandhal( pemd e ithet)
Klasifikimi i ketyre ddmevedo td bdhet diten e giykimit atdherddo te shihet kush i ka fiytet te dmbla
apo ti itht6.

Vizitimi ivarrezave

Ibn Kajimi thot6:

Td vizituarit evatrezavenga besimtari duhetti ketd tri qdllime:

1. Rikujtimi i vdekjesdhe marrja mdsim dhe shembull ashtusig ka treguarpejgarnberia.s "
Vizitoni varrezatngaseju rikujton vdekjen.
2. Bamirdsi ndaj td vdekurit , mos te zgsate te mos e viziton dhe ti ha:ron td vdekurin sikurse
mos vizitimi i te gialldrit njd kohe t€ giate e harron.Vizitimi i te giallerit e gezonatd ndersate
vdekurin e g)zonedhe md shumdpasi i vdekuri ka nje kohe qe eshtdndare nga te afbrmit dhe
, familjes s€ tij. E n€see viziton i dergonnje dhurateprej lutjeve apo lemosheapo ndonje miresi
e md kete i shtohet edheme shumete vdekurit gezimrdhe hareja sikurse gdzoheti gialli nesei
jepet ndonjd dhuratd.Andaj mu pdr k€te pejgamberie ligjisloi pdr vizituesin e varrezavetE
ban6lutje pdr tua fal6 mekatetdhe ti m6shironAllahu s.v.t, mirdpo nuk dshtee lejuar assesite
kerkosh ngata, ti mareshndermjetesuesapo ta lutesh Allahun me ata dhe mos te falesh nd
varreza.
3. Bamiresia ndaj vetvetes duke e ndjekur sunetin e te dashurit tond Muhamedit a.s dhe td ndalurit
nd ata qd na i ligjsloi i ddrguaris.a.v.s.Me ketd vepdri benemiresi vetvetesdhe te vdekurve.
 Toka e frtres (natyres)

Ibn IGjimi thote:

Toka e fitres natyres eshtde gjerd dhe e bujshmee gatshmete pranon ate gka mbjellet n€sembjellet
ne te trungu i besimit dhe i frikds sd Allahut atdhereajo toke do te kultivon pemd te ernbla dhe te
shijshme,perkundrazimeqendsembjellet trungu i injorancdsdhe epshit ateherdajo tokd do t€ kultivon
peme i ithet(hidhet)

Sendete kota

Ibn Kajimi thote:

Dhjet€ sendejand te kota nuk ka dobi prej tyre:

1. Dituria me te cil6n nuk veprohet.
2. Vepra e zbehetnga sinqeritetdhe percjellja e Pejgamberita.s
3. Pasuri e cila nuk shfilrtezohetn€ mrge td Allahut .
4. Zemra e boshatisurnga dashuriae Allahut dhe pdrmallimit p€r te.
5. Trupi i cili nuk eshtene sh€rbim t€ Allahut dhe nuk e adhuron Allahun.
6. Dashuriae cila nuk i ndnshtrohette dashuritdhe urdhravete tij.
7. Koha e rend e cila nuk shfr5rtezohetper miresi dhe vepra td mira.
8. Meditimi ne sendet qe nuk ka dobi.
9. Sherbimi i atij td cilit nuk te afron tek Allahut .
10. Frika dhe shpresandaj atyre qe Allahu i ka nen pushtetin e tij, i cili 6sht€rrob€ i Allahut , nuk
mund te afron dobi dhe a nuk mund te largon dem.
Dy elementejane edheme td kota dhejane zanaflJrlae gdo td kote
Neglizhencae zemrdsdhe humbja e kohes.
Neglizhencae zdmrdseshteti jepet perpardsi t€ mirave td kesajbote para Xrenetit, dhe humbja e
kohdsduke shpresuarshum€.
E gjithe e kota eshtene pasimin e epshitdhe shpresate shumta.

Origjina e mdkateve

Ibn Kajimi thotd:

Burimet e mdkatevejane tri:

Kryelartesia: kjo 6shtdajo gka e shpiu Iblisin shejtaninnE 4arr.
Lakrnia : kjo €shtee cila e nxori Ademin a.sprej xheneti.
Zilia : kjo eshtdqe e nxiti birin e Ademit ta mbys Vdllain e vete
Ai i cili mbrohet prej k€tyre tre gidrave vetem se 6shtdmbrojtur prej te gjitha td kdqijave , meqd kufri

l6
 dhezullumibehetprej zilis'
mekatetngalahnia dhepadrejtesia
behetngakryelartesia,

Prioritetene llogaritjen e vetvetes

Ibn Kajimi thote:

Muslimani i mird duhet ta llogarit vetveten sd

pari : per obligimet ndsei tu3totretseposedonmangesin6 obligime i zevendesoldh" i rregullon'
ndonje ndaleseshpejtonme pendim
Pastaje llogarit veten per ndalesat e ndsee dind t" ku u"pto-
Afrete*im fatie, dhe veprat e mira i shlyejne mekateJ' krijuar e
pastaj e llogarit vet6n p6r neglizhencen,_pin6se6sht6neglizhuesne at6 se p6r gka eshtei
zdvenddsonme pdrmendjedhe afrim tek Allahu s'v't ' qka ka vepruarme
pastaj e llogaritd u"wrt.n p6r ata qd e k1 folur goja , e kan6ecur kembdt apo pdr ata
me kete ? Per kend e ke vepruar dhe nd
duart e veta apo . f* Jel"ur rr..lri , se gka te Alesniruar
g'm€nyre e ke vePruar. e ke
patjet€r duhet ta dind se ndsee vepron ndonjd veper duhette pergiigiet per dy pyetje: Per cilin
vepruar, dhe si e ke vePruar? vepruar
pyetja e pare eshtep6r sinqeritetinkurse e dyta esht6pdr ndjekjen dhe pdrcjelljen se a e ka
p"3g-u*U.ti a.s kdte vepdr dhe nd k€G menyre
,,p^sha Zotin teod, oi ie ginne do fi murrim nd phrgiegi€sl PEr atL se I'vepraan'"
Allahu s.v.t thote
El Hixher 92-93

DijetarapoRebel

Ibn Kajimi thote:

per ne xhenetme fialet e tyre
Dijetar€te prishurqendrojnornbi dyerte xhenetiti therrasinnjerdzit
me veprate tyre i thdrrasinpdr ne zjar'
nexhenet,pergiigienveprate tyre dukethdn6mosi
Qdoherekur f,alote tyreju thondnjerezve.j*i
-ir"po
Ata jandn€ fotografi
d6gioniata,po te ishteujo ne gkatirenasine vertetdo ta pasoninvete.
por ne realitetjanerebeldhevjedhds'
,raf,'eoe$'"s

Llojet e varftrise

Ibn Kajimi thote:

Varfbria €shtddy lloje , .,-^,: njeriun --^i Lo*Lrrr

-: ^--:-,-prej ..
barkut te"
Allahu s'v't nxori
varferi e detyrueshme$o i kaplon te giithe njer'zit."g1.:
ne kete i devotshmi apo mekatari dhe
n6n6s nuk posedon asgje e k6t6 e t*ptoriiJomrh, nuk tJaatm
qo sjel aJavddrime dhe as ndngmime, as sevapedhe as mdkate'
"urfCtie""t rezultat i dy komponentdvemadhdshtor€
Vurf"ri io detyrueshema kjo eshtdsi
1. Njohja e Allahut
2. Njohja e vetvetes
e cila esht€realiteti i pasurise,parulle e
Ateher€ kur ti realizon keta dY komponenterezultojne varleri
g€zimit dhe moto e shPetimit.
Dallojne njerezit ne ketd varftri aq sa eshtedallimi nd njohjen e ketyre dy komponentdve.Ai i cili e
njehe se Allahu s.v.t posedonpasur absurdedhe te pa kufizuar kupton sa ai eshtem€ i varftr dhe se ka
nevoj€ per Allahun s.v.t n€ gdo moment

Sinqeriteti

Ibn Kajimi thotd:

Sinqeriteteshte:
Ate vepdr td cilen nuk e dine i aftrmi dhe ta shkruan,As armiku e ta prish€ dhe mos ti pelqej vetja e ta
asgjesonme kete veprdn.

Besimi dhe dituria

Ibn Kajimi thote:

Gjerdn md td mire qe e kane fituar njerezit dhejane stolisur zerrrat dhe me kete njeriu arin krenari dhe
autoritet ne kete bote dhe ne ditdn e giykimit 6shtebesimi dhe dituria. Per kete Allahu s.v.t i bashkoi
ne {alen e tij " All-llahu i lartdson ata qii besuanprej jush, i lart€son n0 shlmll? td lart7 atu tt ciltve
a Eshtddhdn? ditari." Muxhadele 11
Kdta personajan€ aroma dhe thelbi i krijesave t€ pergaditur pdr vende dhe pozita tE larta .

Realiteti i Imanit

Ibn Kajimi thot€:

Realiteti i imanit (besimit) eshtee perbereprej
Te njohurit atd me gka ka ardhur Pejgamberia.s.
Te besuaritme zemdr.
Te shprehurit me gjuhd
Te nenshtruaritme dashurind{ asajme gka ka ardhurPejgamberia.s.
Te vepruarit me atd gka ka ardhur Pejgamberia.s.
Thirrja nd atd me gka ka ardhur Pejgamberia.s .
Kurse persosmdrie besimit 6sht€td dashuritpdr Allah dhe t€ nejturit pdr Allah , td shpenzuaritp€r
Allah dhe te sanksionuarit per Allah.
Rruga pdr ta anitur realitetin e besimit dshtepdrcjellja dhe ndjekja e perpikte e Pejgambrit a.s dhe te
mbyllurit e syvete zemrds n€ kthimin dhe mbeshtetjentek dikush krahasAllahut s.v.t.

Ndihma(bemirdsia)
t

Ibn Kajimi thote:

Ndihma ndaj myslimandveeshteshumelloje:

Te ndihmuarit me pasuri.
Te ndihmuarit me poziten dhe autoritetin q€ e posedon.
Te ndihmuarit me trup dhe sherbim.
Te ndihmuarit me keshill dhe udhezim

t8
Td ndihmuarit me lutje dhe kdrkim falje per te.
Te ndihmuarit me rikujtimin e vuajtjeve te tyre.
Aq saposedonnjeriu besim aq i ndihmon besimtardt sa ti dobesohetbesimi aq dobesohette
ndihmuarit e myslimaneve mirepo nesei forcohet besimi shtohet edheme shumet€ ndihmuarit .

Permendjame e mird e Allahut

Ibn Kajimi thot6:

Dhikri (permendja) me e mir€ dhe me e dobishme6sht6:

Pdrputhshmeriae zemrdsme gjuhdn, te jene prej lutjeve te Kuranit dhe Sunetit duke i medituar
qdllimet dhe kuptimet e lutjeve qd i bene.

Mysafiret

Ibn Kajimi thote:

Shembulli i kesajbote eshtesikur nj€ njeri ka ndertuarnj€ shtepidhe e ka stolisur , ka vendosurne te

gjitha llojet e inventardvedhe mjetet qd i nevojiten nje shtepiedhe i ka ftuar njerezit nd kete shtepi.
Qdo njeri i cili vinte e ulete me nje kolltukd te bute dhe te rehatshemdhe ia afrontenje pjate te mbushur
me mish dhe vendostepdr neth tij enente gmuaradhe giithgka i nevojitet dhe i linte n€ sherbim te tij
shumdshdrbdtorddhe nobd. I mengurie din se td gjitha k6ta te mira jane prone e zotdriut td kdsaj
shtepieandaju relak6suadhe i shijon te giitha mjetet kohen qe ishte ne at€ shtdpi duke mos pasur
simpati ndaj ketyre gjerave dhe nuk i pdshpdriti vetes qe ti kete nje dite ne pronen e tij, por u sjell me
tE zotin e shtepisdashtusig e meriton mysafiri t€ sjellet me te zotin e shtepis€,ulet atje ku e ule, hane
atd gka i afrohet, dhe nuk pyet asgjdpdr ket€ se gka vepron i zoti i shtepisedhe pse e vepron, duke i
mjaftuar dituria e zotitte shtepisedhe bujaria e tij.
U fute ne k€te shtepi si bujar dhe u relaksua si bujar dhe u larguasi bujar kurse zoti i shtepisenuk
ishte i hidh€ruar me te .
Kurse ahmaku i pdshpdriti vetes tij qe te banon ne kete shtepi, dhe ti merr td giitha mjetet nen pron€n e
tij, u sjell nd td sipasepshittij, e filloi ti mbafid mjetet dhe inventarinn€ nje vend pdr ti fshehur,
gdoherekur i zoti i shtepisei afronte ndonje sendmendontesi ta ketd nen pronen e tij dhe te vegohet
md kdtd prej td giithe mysafirdve . Megjithate zoti i shtdpisee shikonte se gka eshteduke vepruar deri
sa ai mendoj se i posedonatamjete dhe inventardhe se e giithe shtepiaeshteme prone e tij dhe i
drejtonte geshtjetne kete shpi sikur te ishte i zoti i saj i vertetddhe e konsiderojsi shtepite veten.
Atdhere i zoti i shtepisei dergoi roberit e vete dhe e nxoren prej shtepisdme vrazhdesi dhe ia mordn te
gjitha gka mendontese i posedonte,nuk mori me vete asgjeprej atyremjetevedhe inventareveq6 i
fshe[u dhe i ruajti pdr vete dhe meritoi hidh€rim prej zotit td shtepisedhe u turperua pran miqve
robdrvedhe zotit te sht€pise.
Ibn Mesudi r.a thote: Qdonjdrind ketd botd eshtemysafirepasuriae tij eshteamanetmysafiri duhett€
shkon ndersa amaneti duhet te kthehet.

I mjafton Allahu

19
Ibn Kajimi thote:

Ai i cili angazhohetme Allahun s.v.t nd llogari te vetvetestij i mjafton Allahu dhe iaploteson nevojat
etrj.
Kurse ai i cili angazhohetme Allahun s.v.t n€ llogari td njerezvei mjafton Allahu dhe ai largon ddmet
e njerdzve,
Ai i cili angazhohetme vetdn e tij ne llogari te Allahut do td l6nd Allahu s.v.t nen kujdesene vetvetes.
Ai i cili angazhohetme njerezit nd llogari td Allahut s.v.t do ta l€n€ Allahu nen kujdesene njerezve.

Dy hixhretet (emigrimet)

Ibn Kajimi thote:

Ashtu sig dshtebesimi obligim per qdo njeri giithashtu njeriu i ka obligim dy emigrime n€ gdo kohe:
Te emigruarit tek Allahu s.v.t me tevhid (njdshmdri), sinqeritet,kthim, mbeshtetje,frik, shpresd,
dashuri dhe pendim dhe emigrim tek pejgamberime percjellje, ndjekje, nenshtrimndaj urdhravetij, t€
besuarit ata gka lajmeroi, ti jepet perparesiurdhrit dhe fiales trj para gdo urdhri dhe f ale tjeter.

Tri err€sirat

Ibn lkjimi thot€:

Tri errdsiratjane:
Errdsirae shpirtit
Errdsira e natyrds
Erresira e epshit
Atij te cilit nuk i ka lind zemra dhe te del prej placentest€ shpirtit dhe td arratisetprej errdsiresse
natyresdhe epshit tij, ai eshtdsikur foshnja nd barkun e n€ndstij i cili nuk e ka par kete bote dhe gka
ka nd t€. Keshtu eshteai i cili 6shtenobe i shpirtit dhe epshittij nuk do ta shijon embdlsinee
Adhurimit. Pa$eterduhet te lindemi dy here sikurseju tha Isa a.s (Havarijineve)shokdvete tij: ju
asnjeherenuk do ta kuptoni mbretin e kdsaj bote deri sa nuk do te linduni dy here.

Shenjat e gezimit

Ibn Kajimi thote:

Prej shenjavete gezimit dhe shpetimitjan6:

se robi gdoherekur ti shtohetdituria i shtohetmodestiadhe meshira
Qdoherekur ti shtohetvepra i shtohetfrika dhe kujdesiaper mos me be mekat.
Qdoherekur ti shtohenvitet i i pakdsohetlalcnia per kete bote.
Qdoherekur ti shtohetpasuri i shtohetbujaria'
njerdzve dhe i
Qdoherdkur ti ritet autoriteti i shtohen afrimi ndaj njer€zit dhe ua lcyen problemet
shtohetmodestiandaj tyre.
Kurse shenjate pikellimit jane:
Qdoherekur ti shtohetdituria i shtohetkryelartesiadhe aroganca.
20
Qdoherdkur ti shtohet vepra shtohet fudulleku dhe nengmimi i njerezve dhe td menduarit mire per
vetveten.
Qdoher€kur i ritet i ritet bashkeme te kryelartdsia dhe arroganca Keta geshtja jane sprova per
njerezit me td cilat i sprovdnnjerdzit, disa i gilzonkursetjeret i pikellon .

Njohja e traditesse Pejgamberit.

Ibn Kajimi thote:

Nese gezimi dhe komoditeti i njeriut nd kdtd bot€ dhe ne Ahiret eshtei lidhur ngushteme ndjekjen dhe
percjelljen e pejgamberita.s €shteobligim per gdo njeri i cili e ka k€shilluar vet€n e tij dhe deshiron
shpdtimta njoh€ traditdn e Pejgamberita.s , biografin e tij deri sa mos td llogaritet prej injoranteveqd
nuk e njohin td ddrguarin e Allahut, dhe te futet ne grupin dhe ndn ombrelldn e ndjekdsvetd
Pejgamberita.s .
Njerdzit nd k6td sferdjand ose dijetar ose injorant ose i privuar, mirdsia 6shtdnd duart e Allahut ia jep
attj qe don€ .

Besnikdria

Ibn Kajimi thotd:

Besnikerian€ fiale te jet€ giuha e drejtdnd fiale ashtusikurseeshtei drejt kalliri.

Besnikdria nd vepra td jend veprat te drejta nd urdher dhe ndje$e t6 kuranit dhe sunetit sikurse
qendrord koka mbi trupd
Besnikdria ne gjendje te jene veprat e zemrdsdhe t€ giymtyreve te drejta nd sinqeritet dhe ne
sakrifice.
E m€ kdte robi behet prej atyre t€ cil€t erdhenme sinqeritet dhe besnikeri

Injoranca

Ibn Kajimi thotd

Thinja e injorancds e perqendruarne zemrate njerezve e ajo eshtdtd krenumit me baballaret , nuk do ta
shijon robi dmbdlsiqene besimit dhe as shijen e sinqeritetit deri sa ta nxjerrd injorancdnprej shpirtit
tij.

Qastetd numdruara

Ibn Kajimi thot€

iishtd per tu guditur prej nje gafleti neglizhence ndaj disa qasdtdvete numeruara,gdo frymdmarrje e
cila kalon nuk mund ta kttrej njeriu. Jeta kalon shpejte,kursi ti nuk mendon se p€r ku po te ddrgon dhe
nuk di se cili eshtdpdrfirndimi yt xheneti apo xhehenemi.

21
 Gafleti (neglizhenca)

Ibn Kajimi thotd

Kush mediton tek krijesat i gjendte giithe vetdm se nje pakicd e vogel te cilet i kane zemratne gaflet
fiane neglizhence) nd permendjen.eAllahut, i ndjekin epshete tyre, u shenduangeshtjetdhe interesate
tyre te gnegullta e anashkaluanate ne te cildn kishin dobi e ne t€ kunderten u angazhuanme sendetd
kota dhe te pa dobishmebile ju sjelle dememe kete bote dhe n€ ahiret.

Llogaritja e vetvetes

Ibn Kajimi thote

Nese robi do td pyetet dhe do td llogaritet pdr gdo sendpdr te degiuarit, shikimin dhe zemren e tij sig ka
thene Allahu s.v.t "Mos iu qas asaj phr tE cildn nak ke njohuri, pse tE dEgiuarit, td pamurit dhe
\v/
z,emra,pEr td giitha kdto ka phrgiegidsi" El Isra 35
Atehere eshte e udhds dhe i preferohet ta llogarit vetveten para se te llogaritet .

Njohja e te vertet€s

Ibn Kajimi thot€

Pdrsosja(perhryerja)e njeriut qarkullon(sillet) mesketyre dybaza

Njohja e vdrtetesprej te kotes
Dhenia perparesite vertetdspra te kotes.
Nuk ndodhe diferenca e pozitave tek Allahu s.v.t n6 kete bot€ dhe ne ahiret vetdm se me sasind e
njohjes se ketyre dybazave .

Dy s€mundjete gjuhes
'v
Ibn Kajimi thote

Gjuha i posedondy semundjete medhanesesh€rohetnga njera nuk sherohetnga tjefa.

Semundjae td folurit dhe sdmundjae heshtjes. Mund td jetd gdonjdraprej k€tyre dijeve me e keqe se
tjetra.
Hesht€singa e v€rteta eshtdshejtanmemec6 i ka bdremekatAllahut.
Folesi md te kote eshteshejtanefoles, i ka berdmdkatAllahut s.v..t.
Shumicae njerdzvejane te humbur ne kdte kaptin dhe giinden nd mes kdtyre dy rimave ose shejtan
mem'ecose shejtanefoles.
Kurse pasuesite td vdrtetendhe mesatareti mbrojtdn gjuhet e tyre nga e kota dhe fol€n n€ ata Ekaju
sjell dobi ne diten gjykimit.

Afrimi dhe largimi prej Allahut s.v.t

22
Ibn Kajimi thotd

Zemra aq sa td jet€ larg prej Allahut epidemitddhe semundjete godasimme shpejt dhe aq sa md aftr
Allahut t6 jetd sdmundjetjane me larg
Largimi prej Allahut s.v.t ka etapadhe shkallandonjeraeshteme e keqe se tjetra.
Neglizhenca e largon robin prej Allahut por largimi i mekatit eshteme i madh pastaj vijon largimi i
bidatit (risive) kurse me e keqia dhe me sd shumti qd e largon robin prej Allahut s.v.t se td gjitha keto td
lartd pdrmendurat 6shtdshirku dhe nifaku (hipokrite).

Rruga e udhezimit eshtde lehtd

Ibn Kajimi thot€

Jetaesht€koha e jote momentalemes asajqe ka kaluar dhe asajqd do td vjen. Ajo e cila ka kaluar prej
kohe e rregullon me pendim dhekerkim falje prej Allahut s.v.te.Ne te giithe ket€ nuk ka lodhje dhe as
veshtiresingase€sht€veper e zemrds.
Kurse pdr kohen qe vjen abstenondhe nuk vepron mdkate e kjo nuk eshteveper e giymtyreve e cila
nuk 6shteaspake veshtirdpdr ty, por duhetpasurqdllim dhe vendosmeri.
Ajo gka kaloi e rregullove me pendim e kjo gka vjen e negullon me abstenim,vendosmdridhe qellim.
Megjithekete geshtjaeshtene kohen mes kdtyre dy kohdrave e ajo esht€koha momentale, n€see
humb e hurnb gdzimin dhe hmen€ e ndsekujdeseshpdr td duke i rregulluar kohen qe kaloi dhe ajo qe
vjen ke shp€tuardhe ke fituar xhenetin. Rruajtja dhe kujdesa e kohes momentale eshteme e vdshtir se
sa rregullimi i kohds qd ka kaluar dhe asaj qd vjen. Andaj mu nd kete gdshtjeu dalluan njerlzit.

Kur iu pdryiigfet lu$es

Ibn Kajimi thote

Lutjet dhe duatjand njdlloj si arma , armaeshtdprecizeme gjuajtdsine jo vetvetiu .

Kur te jete arma armd e negullt dhe gjuajtdsitd jete i fortd dhe preciz dhe pengesatnuk ekzistojn€i
bdnd ddm armikut e ndsenje prej ketyre i mungon e humb efektin.
\'--l
Po qe se lutesi nuk €shtei devotshem apo nuk e ka bashkuar zernr€ne gjuhen nd lutje apo ekziston
ndonje pengese nuk e arrin afektin e pritur.

Loti

Ibn Kajimi thote

Allahu €sht€zoteruesi i qiejve dhe tokds k€rkoi nga ti huazim td njd kalliri por ti u bere koprracd. I
krijoj€ shtatedete dhe deshiroi nga ti njd pike loti e syri i jot e ndali dhe u be koprracd.

Kerkuesidhei kerkuari

Ibn Kajimi thot€

23
Armik i cili nuk pushonnga te b6rit padrejtdsi
Shpirt i cili urdhdronne te keqtja
Botd te zbukuruar
Epsh i cili e ka mbizotdruar
Hidhdrim te madh
Dhe shejtante zbukuruar.
Megjithdkdtd ndse dshtdnen mbrojtjen e Allahut do te fiton dhe shpdton por n6selargohet nga ai dhe e
rnbeshtetnd vet€n e tij, mblidhen t€ gjitha dhe e shkatdrrojnd.

Metoda e njohjes
Ibn Kajimi thote

Allahu s..v t i therret robdrit e vetd nd kuran p6r ta njohur atdnd dy metoda:
Metoda e pard: shikimi ne krijesat e tij
Allahu s.v.t thotd uNd krijimin e qiejve e tilitokiis,nd ndryshimin e natiis dhe td ditEs,ka argumente
tE qarta phr ata qE kan| arsyedhe intelekt' Ali Imran 190
Metoda e dyte: meditim mbi citatet e kuranit (ne fialet e Allahut )
Allahu s.v.t thot€A nuk e ptrJillin ata (me vdmendie)Kur'anin? Nisa 82

Thyrrj a( turpi)nga mekatet

Ibn Kajimi thote

Po mos te ishte mekati do td shkaterroheti biri i Ademit nga mendjemadhesiadhe mburrja.

Mdkat i cili rezullton me pendim eshtemi i mir se savepdr e mird e cilarezullton me fodulluk.

Qudi !!

Ibn Kajimi thote

Iisht6 per tu quditur se njeriut i behetlehtd te abstenonprej td ushqyerithalam, padrejtesiseamoraliteti, v

vjedhjes,pirjes se alkoolit dhe shikimit nd sendete ndaluaraetj, megjithatei behet shumerendedhe
vdshtir te kujdesetdhe ta ruan gjuhen e tij.
Deri sa e vdren njd njeri te cilit njerezit ia drejton gishtat dhe shikimet nga ai p€r devotshmerine,
asketizmindhe adhurimin qe e posedonte flet ndonje {ale me te cil€n e hidheronAllahun duke mos i
dhdnd rendesi kesaj fiale e te futet teposhtdne zjarr me shuma sa ka largesi mes lindjes dhe
perdndimit.
Sa sfrumdnjerezi verentd cilet jand td kujdesshemnga veprat e keqija dhe padrejtdsia,kurse giuhet e
tyre shpifin ne nderet e td gjalleve dhe t€ vdekurvedhe nuk brengosetaspakse gka po flet.

Shkalletdevotshmdris€
 Po udheton nd kerkimin e te mirave te kdsaj bote kurse ajo nuk do t€ qendron tek ti pergjithmond por
eshtekalimtare, kurse ke abstenuardhe nuk e k€rkon ahiretin edhepse ajo eshteperfimdimi yt.

Kerkim mbrojtje prej dy ortakeve

Ibn Kajimi thote

Pejgarnberia.sbdntek€te lutje: 'oO Zoti im, kdrkoj mbrojtjen Tdndenga brengatdhe deshperimi,nga
paaftesiadhe pertacia, ngakoprracia dhe frika, si dhe nga zhytja ne borxhe dhe mundjet e njerdzve"
K€rkoje pejgamberia.s mbrojtje prej tet€ sendeve, gdo dy sendejand ortakd:
Brengadhe deshperimijane ortake:
Paaft€siadhe pertaciajand ortake edhekdshtume radhe

Faldnderimi i Takon vetdm Allahut.

Ibn Kajimi thote

Falenderimii takon Allahut te vetmit pa shoq i cili na bdri prej roberve tij te mird. Kjo eshteprej
miresive me te mira qe i begatonAllahu rob€rit e vet€.
Allahu s.v.t thote "All-llaha juve ua bhri tE dashur besimin dhe us zbukaroi at0 nE zemrut tuaja,
nddrsa mosbesimin, shfrenimin dhe kundhrshtimin, us bdri qE t'i uweni. Te fill? jsnE ata q0 gjetdn
rrughn e drejtE " El Huxhurat 7
Ky citat i kuranit eshtenje kopsht nd te cilin besimtari ka shumedobi prej atyre dobive eshte se Allahu
xh.sh mund ta ndiirhyn meszemriis sd njeriut dhe te vertete e td mos pranon.

Baraziadhe diferenca

Ibn Kajimi thote

v Te gjithd myslimanetjane td barabartene shqiptimin e f ales"La ilahe ila Allah"
Por kane diferenc€te madhene mes vete n€ kuptimin e realitetin dhe pdrmbajtjest€ kdsaj fiale dhe t€
vepruarit me dometheniendhe qellimet e saja .

Si tE shpeton?

Ibn Kaiimi thotd

Si te shpeton:
I cili posedongruaje e cila nuk e meshiron
Femije qe nuk e arsyetojne
Komshi qd nuk i beson
Mike i cili nuk e keshillon
Ortake i cili nuk eshtei drejt ndaj atij

24
 Ibn Kajimi thotd

Devotshmdriai ka tri shkalle.

1. Mbrojtja e zemrdsdhe gjymtyreveprej mdkatevedhe vepravetd k€qija
2. Mbrojtja prej gjeravete pa pelqyera
3. Mbrojtju prej tepricesdhe gieravegka nuk te interesojne
E parai sjell€ robit jete, e dyta e ndihmon nd forcd dhe shdndetkurse e treta e stolis robin me gdzim,
hare dhe komoditet.

Martesae cila lind gdo te keqe

Ibn Kajimi thote

\-'
Neglizhencaper Allahun s.v.t dhe dites sd gjykimit n€semartohetme ndjekjen e epshit do td lind prej
ketyre giithe e keqja e shumdrasteketajand miq te njeri tjetrit.
Kush e mediton rreth degjenerimit td krijesaveverdn se shkakukryesori degjenerimitjand k€ta dy
elemente
Neglizhenca nderhynemes robit dhe mes konceptit(kuptimit ) td vdrtetdsdhe njohjes saj dhe
shnderrohetprej te humburve.
Ndjekja e epshit e ndalon njeriun qe ta pranonte vertetendhe ta ndjeke dhe me kdtd shendohetpraj
atyre qe eshteAllahu s.v.t i hidheruar.

Thelbi i gdo goroditje

Ibn Kajimi thote

Ndjekja e epshit dhe shpresate gjatajane thelbi i gdo goroditja.

Ndjekja e epshit ua errdsonsytdnjerezve per td kuptuar dhe vepruarme te vertetdn
v Shpresate gatatd bdjne te ha:roshboten tjeter dhe te ndalon qd te pergatiteshper at6.

Ndn ombrellene miresrve

Ibn Kajimi thote

Ne rast se Allahu s.v.t i donenje robit te miren

E bene te kujdeset dhe angazhohetpdr m€katet e vete e te abstenonnga mekatet e te tjereve,
Bujar€ nd pasurin e tij dhe asketnd paswin e te der6ve.
Durimtar nga ddmet e te tjereve.

26
 Po t6 isha do te veProja?!

Ibn Kajimi thote

kalonte kjo qe m6 ka kaluar' apo nuk
Fjala jote po t6 isha do t6 veproja keshtu e k6shtu, nuk do t6 me
asnjelloj dobie'
oo teii" ,rc te ,rie3tutgrackaqe-kamra. Jan6fial6 q€ nuk ti sjellin
mdkatet1e fia16n'bo.t: isha " ,
Ti nuk mund t6 kthesh kohen e cila te ka kaluar dhe as nuk ipakeson
.!o te isha" ekzistonpretendt- r" geshtjetpo te ishin ashtusi9 i ke caktuar
kurse ne brendesinefialen
kjo e cila ka ndodhur dhe ti shpreson
ne brendesin tende nuk do t6 ishte ashtu sig e ka iaktuar Allahu,
ne te kunderten ka ndodhur me caktimin dhe diturine Allahut.
po te thuash ., po te veproja und kdshtudo td ishte e kundertae kesaj qd ndodhi" kjo eshteabsurde
ngaseassesinrik mund G ndodhe e kunddrta e caktimit e Allahut.
Kjo fiale e jote ka mbartur genjeshter,rnjorancedhe absurditet.
Allahut. Me fialen tdnde " se
N€se ti shp6tonprei gtnSesttrdsassesinuk shp6tonprej td kunddrshtuar
pot6kisha,,"p**ke.htudotalargojacaktimineAllahuf'

Efektet e breng€sdhe Pikellimit

Ibn Kajimi thote

pdrkundrazii sjellin dememe shumdse sa
Brengadhe pikellimin asnjeherenuk i sjellin dobi robit por
dobi.
dhe e pengojnenjeriun prel
Keta e dobesojnevendosmerinedhe e molisin zemrdn,e largojnd
prapa apo e pengojnep6r te fituar
zelleshmerie,ia nderpresinmrgdn p6r te Allahu s.v.t apo e kthejne
dituri , pra k6ta3anetie U*e e madhene mrg6n e te udhdzuarit.

Prioritet

Ibn Kajimi thote

n€seeshtdshakaper ti anashkaluardisa
M6 i miri adhurim n6 kohen e xhihadit eshtdvet6 xhiahdi edhe
sunetet€ rendomta si namazin e nat6sdhe agjerimin e dit€s,
permendjene Allahut' dhe
Md prioritete nd nj€ td freten e natdsesntetelingazln;friltmefiarfiaz'Kuran,
lutje.
e Allahut dhe te angazhoheshme
M€ prioritete ne koh6n e thirrjes s6 ezanit eshtete hhet permendja
lutjet qd duhet te thuhen giatd ezanit.
daldshnd xhami edhe neseeshtd
Me prioritete n6 kohen elamazit€sht€ t6 nxitosh per n6 namaz,te
sa me td persosur'
larg'dhe te jesh sa md i gjallshemp6r t6 v'ryet namazil nemlnrre
me pasuri, shdrbim' force dhe
M€ prioritet ne kohen t i, tu nevojtari nevoje pdr ndihme td ndihmohet
te angazhoheshqd ta ndihmosh ne gdo menyr6'
shumeta kuptosh,sikurseAllahu te
M6 prioritet gjat6 teximit t6 kurani;6shte q6 t6 mundoheshsa md
drejtohet
permendja e Allahut'
M6 prioritet gjat6 qendrimit n6 Arafat 6shtete b€rit dua dhe
esht6shtruarja e adhurimeve e
Me prioritet giat6 dhjete diteve t6 para t6 muajit "Dhul Hixhe"
..
veganerishtfialet Allahu Ekber " " Lailahe ILa Allah" "Elhamdulilah"
27
Me prioritete ne dhjete ditet e fundit te Ramazanit eshtete behet i'tikaf dhe te qendruarit n€ xhami.

Me prioritete gjate semurjesse ndonje miku apo vdekjeseshtdtd vizitohet i semuripor ne rast se vdes
te prezanton nd xhenazendhe ne varrimin e tij.

Md prioritet nesete vjen ndonjd mysafir 6shtdtd angazhoheshme mysafirin dhe ta mirdpritsh ashtu sig
eshtdmd se miri .

Me prioritet ne gdo kohd dhe gdo gast6shtdti jepet pdrpardsi urdhrave td Allahut dhe td veprosh me
obligimet qe i kdrkon koha dhe momenti.

Zemra mbi t€ cil€n nuk ka efekt k6shilla

Ibn Kajimi thotd

Ngurtesiae zemrdsndodh€prej kater gjeraveneseteprohen:ushqimi, giumi, biseda,shoqdrimime

ryerlzit.

Ashtu sikursendsesdmuretkupi nuk i benddobi ushqimi gjithashtuedhezemrandsesdmuretme

epshenuk i benddobi keshilla.

Shejtanidy lloj

Ibn Kajimi thote

Pasi qd shejtani6shtedy lloj, nje qd dshte i dukshdm e ai eshteshejtaniprej njerdzvedhe tjetri jo i

dukshemshejtaniprej xhindve.

Allahu s.v.t e urdheroi te derguarin e tij td mbrohet preJte keqes se shejtanit prej njerdzve duke u
distancuar , falje dhe largimi nd menyre sa me te mird, kurse prej shejtanit te xhindve me kerkim
mbrojtje prej Allahut s.v.t.

28
Kerkimi rnbrojtje prej Allahut s.v.t €shtdmd efikasegiate leximit te kuranit dhe permendjesse
Allahut, kurse distancimi dhe falja €shtemE efikaseper ta larguarshejtaninprej njerdzve.

Despotizmi(ashpdrsia)
i shprehjeve

Ibn Kajimi thote

Ke kujdes td madheprej despotiznlltG shprehjeve"und' "imja" dhe " posedojd"

Me keta tri shprehjeeshtesprovuariblisi shejtani,Firauni, Karuni.

Iblisi ,shejtani tha "fInE jam md i vtefshiim se ai, mt kriiove maa nga ziarri, e ntii e kriiove nga
balta!'A'raf 12 .

Firouni tha: ,,Opopull imi, a nuk tshtd imi pushteti i Egiiptit (i Misirit) dhe i kdtyre lumenive qE
wjedhin ndn pallatin tim, a nuk po shihni?" Ez Zuhruf 51

Karuni tha:

Shpirti inanazlt

Ibn Kajimi thote

Namazika trup dheshpirt, trupi eshtei perbereprej vepravete dukshmedhefialevekurseshpirti i

namazitdshtd frika, pdrkujdesjadhetejete shpirtii lire vetemperAllahuns.v.tandajsikursetrupi i
njeriutnuk ka vlerepa shpirtgjithashtuedhenamazinuk ka vlerepa shpirt.NEsenamazilihet pa shpirt
6shtenj611ojsi trupi pa shpkt.

Varleria e cila 6shtepasuri

29
Ibn Kajimi thote

Pasi qe varleria per Allahun s.v.t eshtepasuri_rejtur

Me i varferi per Allahun s.v.t eshteme i pasuri .

Me i nenshtruari ne urdhrat e tij eshtemd krenari.

Me i dobite nd mes duarvetij eshteme i forti.

Me injoranti per vetvetene tij esht€mi i dituri per Allahun s.v.t

Me i urrejturi per vetveten i tij eshteme aftr kenaqesivete Allahut.

Mashtrimi me shpresa

Ibn Kajimi thotd

O ti i mashtruarme shpresa:

U mallkua shejtanidheju ule gradaprej krenarit nd i nengmuarvetdmpdr nje sexhdeq€ nuk e bdri.

U nxjerr€ Ademi a.sprej xhenetit per njd pemeqe e ka ngren€.

Andaj assesimos u bdne i sigurt se nuk do te futesh ne xhehenemper nje mekat qe e ke vepruar.

Dyert e shejtanit

Ibn Kajimi thote

Qdoi mengur e din seshejtaninuk mundte futet tek njeriu vetdmsengatri dyer:
l. Shtuarjadheteprimiatdherekur te tepronjashtenevojesbdhetteprice,$o eshtdpjesae
shejtanitdhederaper tu futur nd zem€r.Kursemenyrasesi te rnbrohemieshtdqdmosti japin

30
 shpirtit ate gka e kerkon prej ushqimit, gjumit, kdnaqesivedhe pushimit . Atehere kur do te
mbyllen kdta dyer qd i cekern arrihet qetdsiadhe sigurimi.
2. Neglizhencakurse sigurimi dhe mbrojtja arrihetme permendjene Allahut.
3. Te angazhuaritme atd gka nuk td intereson(dobDnd td gjitha sferate jetds.

Kujdes qe mos te jesh ne tabor tjeter

Ibn Kajimi thote:

NeseAllahu dhe i derguarii tij jane ne nj€ ane (tabore)atdhereke kujdes mos td jesh nd palen tjetdr
ngasekjo te shpien ne pergarje dhe kundershtim te fial€ve te Allahut.

Kujdesu t€ jesh n€ taborin(Paldn, andn) e Allahut dhe te derguarit tij edheneset€ giithg njerezit jan€ nd
palen tjeter. Nuk ekzistonpdr njeriun fillestar ne udhezim sendmd i r€nd ngaseepsh, shoq€ria,
shejtanidhe miqte e therrasinpdr mos bashkdngjitjete pal6s sd Allahut dhe Pejgamberitda.s dhe e
therrasinne te mirat e kdsajbote, e nesekyju kunddrvihet dhe benedurim vjen ndihma e Allahut.

Miresit€ jane tri lloje

Ibn Kajimi thotd

Miresitd jand tri lloje:

1. Mirdsi te cilen e di njeriu

2. Mirdsi td cilen e pret dhe shpreson.
3. Dhe miresi n€ t€ cildn €sht€mirpo nuk e din€

N€seAllahu s.v.t donet'ia kompletonmiresit€ njd robit

E fiymdzon ti njeh mirdsitd momentale dhe ia jep lidhdset e faldnderimit per ta lidhur e qe mos ti ik
ngasemirdsite largohen dhe ikin me mekate kurse lidhen me falenderim.

E firynnezonpdr td vepruar vepra td cilat i afrojnd miresit6 t€ cilat i pret dhe shpresondhe e udhezonper
ti njohur mrget td cilat e pengojnddhae largojndkete miresi e keshtutd largohet.

E fiqrmdzon ti njoh mirdsitd n€ te cilat 6shtdnuk e din6.

3t
 Tregohet se nje nomad (fshatar)dshtdfutur tek Harun Rashidi dhe i ka thdn6: O prijds i myslimaneve
Allahu ti perqendroftdmiresite nd td cilat je me falenderim,ti realizoftemiresit6 t€ cilat i shpreson me
vepra t e mira dhe me adhurim dhe te fiymezofte te njohdsh miresite ne te cilat je mirepo nuk i dine.

Harun Rashidi tha sa ndarje e mir6.

Deri samosG behete keqjatradite

\__, Ibn Ikjimi thote:

Largoji cytjet

Ndse nuk i largon b6hetmendim, largoje mendimin.

Nese nuk e largon behetepsh,luftoje epshin.

Ndse nuk e lufton bdhetqellim dhe vendosmdri.

Ndse nuk e lufton b€hetveper.

E nesenuk e lufton behettradite dhe td bdhetvdshtir te largoheshnga kjo .

Rrugo e udhdzimit

lbn Kojimithot6:

Rrugom6 e of6rt p6r te Allohus.v.t6sht6:

Ndjekjoe sunetitdhe te p6rqendruoritme ot6.

T6kuptuoritse kemi nevojdn6 gdo qostd p6r Allohuns.v.t.

Tejete q6llimime veprotdhe fjolettono vet6m Allohus.v.t.

Nuk 6shtd afruar dikush tek Allahu s.v.t vet6m se me keta tri mrgd dhe nuk dshtdlarguar dikush nga Allahu s.v.t
vetdm se me anashkalimine njdrds apo t€ giitha k€tyre mrgeve.

32
 Ddshpdrimi dhe brengosja

Ibn Kajimi thot6:

Fatkeq€sitdqd e godasinshpirtin si shkaqendahenne dy grupe.

Ose eshtdpdr nje geshtjeqe ka kaluar e kjo rezulton ddshpdrim,apo eshteper nje geshtjeqe e pret nd te
ardhshmene kjo rezulton me brengosje,qe t€ dyjatejan€ mangesidhe dobdsi. .

Ajo e cila ka kaluar nuk largohetme ddshperim,por me k€naqje,falEnderimdhe durim, me besim ne caktimin e
Allahut dhe me kuptuarit dhe te shprehurit e fialds " ky eshte caktim i Allahut, gka don€ Allahu vepron"

Kurse ajo gka vijon dhe e pret ne te ardhmen nuk largohet me brengosje por:

Ose ekziston ndonje mjeshtri qd e posedonp€r ta larguar

Ose nuk ekziston mjeshtri p€r ta larguar ateher6mos td brengoset , por le td pdrgatitet dhe le ti merr shkaqet dhe
armdt prej tevhidit (njeshmeris),mbdshtetjes,dhe ti n€nshtrohetter€sishtAllahut s.v.t dhe td kenaqetme
caktimin e Allahut ne te gjitha gdshtjete jo td kenaqetvetdm nE geshtjette cilat i deshiron.

Gabimi nd mbdshtetjentek Allahut

Ibn Kajimi thot6:

Kan6 gabuardy lloj njer€zish nd mbdshtetjentek Allahut: :

Kan€ pretenduarse mb€shtetjan€ Allahun s.v.t eshteshkak i pavanr dhe i mjaftuesh€m pdr ti arritur qellimet,
dhe i falimentuan shkaqette cilat i caktoi Allahu s.v.t me urtesinee tij me te cilat arrihen qellimet dhe u zhyten
nd nj€ lloj skajshmdriedhe dobdsie.

Te cil€t i vepruan shkaqet dhe menduan se ekziston lidhshmeri e pa ndar€ mes shkaqevedhe frSrteve te dhena
dhe e falimentuan andn e mbdshtetjes
' sd Allahut teresisht.

Mb€shtetjavendi i saj €sht6shkakukurse pdrsosmdriadsht€td mbdshteturittek Allahu s.v.t e kjo €shtesikur nj€
bujk i cili ka ldvnrar ar€n dhe ka mbjell grurin dhe i esht€ mbeshtetur Allahut ne rritjen dhe kultivimin e grurit,
ky pra ja ka dhene hakun mbeshtetjestek Allahu.

33
 Beeatiam6 e mire

Ibn Kajimi thote:

Gj6ja me e mird me t€ cil6n e begatonAllahu s.v.t robin e vete eshtdudhdzimi,

Kurse sendi md te cilen me se shumti e sprovon njeriun €shtehumbja dhe lajthitja,

Andaj gdo mir€si eshteme e vogdl dhe m€ me pa vlerd se sa mirdsia e udhdzimit dhe gdo sprovim esht€m€ i
vogdl dhe md me pa vlere se sprova e humbjes dhe lajthitjes .

Dy pyetjet

Ibn Kajimi thote:

Do te vazhdojn€t€ qendrojne kemb€t e birit t€ Ademit mes dy duarvete Allahut deri sa te pyetet per dy geshtje:

Qka adhuronit ?

Qka ju pdrgiigiet te derguarve?

Pergjigja e pyetjes sd pard €sht€me realizimin e f,ales "la ilahe ila Allah" nuk ka te adhuruartjeter zot€ pos
v. Allahut s.v.t dhe md td punuarit m€ kushtet e saja.

Pergjigija e pyetjes sd dytd €shteme realizimin e giysm€stjetdr te shehadetiti" ddshmoi se Muhamedi dsht6i
derguari Allahut" dukeju ndnshtruar, besuardhe vepruarme kushtet e kdsaj fiale.

Fillimi dhe mbarimi

Ibn Kajimi thot€:

E kam degjuar hoxh€n e nderuarIbn Tejjmije Allahu e mdshiroftd duke thdne:

34
Dy rekatet e sunetit t€ sabahutllogariten si fillim e vepravekurse namazi i vitrit si mbarimi i veprave.Mu per
kdtd pejgamberi s.a.v.se falte dy rekatet e sunetit td sabahutdhe vitrin me suren"ihlas" e kjo sure 6shtd
pdrmbledhdse i td giitha llojeve td tevhidit

Tevhid rububije

Tevhid uluhije

Tevhid Esma ve sifat

Nen buiarin e mirdsive t€ Allahut

Ibn Kajimi thot6:

I lartesuarqofte Allahu s.v.t e cili e vendosi ligiin e tij mbi krijesat e tij, dhe glykoi me drejtesi ne mes tyre, i
kaploi me m€shirdne tij, i futi ndn caktimin e tij dhe i ngriti me tevhid (njeshm€ri) dhe njohjen e tij.

P€rmend6site tij jand pjesdmarr€st€ tubimit tij.

Faldnderuesitjand vizituesit e tij.

Td n€nshtruaritndaj tij jane pronardtd krenarisesEtij.

Mdkataret nuk i d€shpdron prej meshires sd tij nesependohen ai esht6 i dashuri i tyre tt All-llohu i
do aio qd pendohen dhe ofo qd ruhen prej pun6ve tE nfio e fd neverifshme." Bekare 222

Pdrkundrazi nese vazhdojn€ ai €sht€ mjeku i tyre e sprovon me lloj sprovash q€ ti pastron prej puneve te ndyta
dhe mekateve.

Dijetardt e devotshdmdhe lufta me epshin.

Ibn Kajimi thot6:

Lufta me epshin 6shtdkat6r shkall6sh

1. Ta lufton epshinper ta mesuartd vertetendhe fene e Allahut pa te cilen nuk ka shpdtim dhe as hare n€
ketejete e as nd botdn tjet€r, po qe se i ikkjo dituri do tejete i gjor€ dhe i mjerd nd te dybot6rat .

2. Ta lufton epshinpdr td vepruarme ate qd e ka mdsuarngasevet€m dituria e ddlir(zhveshur)nga te

vepruarit nuk bdn€ dobi e as dam6.

3. Ta lufton epshinpdr td thimrr nd kdte qe e ka mdsuar,tu mesonatyre qd nuk e dine, ose do td jetd prej
, atyre qd e fshehin at€ gka e ka zbritur Allahu prej udhdzimit, ateherdkjo dituri nuk do ti bdne dobi dhe
assesinuk do te shp6tonprej d€nimit td Allahut.

4. Td lufton epshinp€r te duruar mbi vdshtiresit€qe i rnbartdkjo thirrje , ddmevetd njerdzve,dhe ti vepron
td giitha keto pdr hir td Allahut.

Nese i ploteson kdta katdr tipare dhe shkalld do te shnddrrohet prej Rabanijineve (dijetareve te
devotshem) ngase ekziston unitete, koncenzues prej te pareve tane te mire se dijetari nuk meriton te
?4
emertohet si (Rabani) i devotshemderi sa ta dine te vertetdn td vepron me td dhe ti mdson te tjerdt,
andaj ai i cili meson,vepron dhe i mdsonte tjerdt thirret i lartesuartek Allahu s.v.t .

Mashtrimi i vetvetes

Ibn Kajimi thotd

Si td bashkohenne zemrene njeriut.

BindshmeriandtakimineAllahutdheseAllahuiddgionfialet etij dheedinvendinetij, edin
fshehtesinee tij dhe nuk i fshehdt asgjeprej veprave.
Dhe e din se do te qdndron para Allahut nd ditdn e giykimit dhe do td pyetet per gdo vepdr qe e vepron
megjithekdte ai ende vazhdon td vepron mekate i humb dhe i anashkalonurdherate e tij nuk e dergon
ne vend hakun e Allahut,
Pasgiithd kdsaj ai endevaztrdonte ketd mendim td mire pdr Allahun s.v.t .
Me te vertet kjo eshtemashtrim i vetvetes.

Mirdsia me njerdzit

Ibn Kajimi thote

Ddshmon mendja e shdndosh,Kurani dhe Sunati, natyra e paster e njeriut dhe provat e popujve td
ndryshme, se afrimi tek Allahu dhe kerkimi i k€naqesivetij dhe miresia ndaj krijesave jand prej
shkaqeveme td mddhapdr td sjellEtd giitha llojet e td mirave.
Kurse t€ kunddrtat jane prej shkaqevedhe motive me td medhaper te afruar dhe sjell gdo te keqe.
Andaj nuk ka vepra me td mira per afrimin e mirdsive dhe begative dhe pdr td larguar demet dhe t€
keqijat, sikurseadhurimi i Allahut, te larguaritnga ndalesate tij dhe miresiame njer€zit..

Pdrsosm€ria

36