Professional Documents
Culture Documents
toGiu
f ;l ajymif;a&;umvwGif OD;pm;ay;aqmif&u G &f rnft h csurf sm;ESihf
toGiu f al jymif;a&;umv_yD;aemuf}uHKawGŒ&rnfph rd af c:csurf sm;
&Sv
J =f atmfum aemh'u f pG f
tkyq
f mvmwuUov
kd f _idrcf sr;f a&;ESihf yÉdyuQqikd &f mokawoeXme
wifjycsuf yxrydik ;f wGif Edik if aH &;pepftoGiu
f ;l ajymif;a&;umv twGi;f Y
OD;pm;ay;aqmif&Guf&rnfhtcsufrsm;ESifh }uHKawG@&Edkifaom jy\em
pdrfac:csufrsm;udk a,bl,sokH;oyfwifjyxm;ygonf? 'kwd,ydkif;rSmrl
toGiful;ajymif;a&;umv+yD;aemufydkif; umvrsm;wGif trsm;tm;jzifh
}uHKawG@&avh&Sdaom jy\emrsm;udkaqG;aEG;xm;ygonf? txl;ojzifh
wm0efcaJG 0r_/ wm0ef,rl _ ydik ;f qdik &f mjy\emrsm;/ ppfav#maf =u;ESihf jyef
vnfxal xmifa&;qdik &f m jy\emrsm; jzpfygonf? aemufq;Hk tydik ;f wGirf l
tpkvu kd f aqG;aEG;r_rsm;. &vm'ftESpcf sKyfukd azmfjyxm;ygonf?
toGiu
f ;l ajymif;a&;umvwGiOf ;D pm;ay;aqmif&u
G &f rnft
h csurf sm;
yÉdyuQrSefor#wdk@wGif a,bl,stm;jzifh tydkif;okH;ydkif;yg0ifygonf?
,if;wd@k rmS yÉdyuQjzpfapaomjy\emrsm;/ yÉdyuQwiG ;f aqmif&u G =f uyHk
vlw@kd .tjyKtrlrsm;ESihf yÉdyuQqikd &f mvlw@kd .oabmxm; wd@k jzpfygonf?
,if;wdk@onf wcktay:wck tjyeftvSef=oZmoufa&mufr_rsm; &SdEdkif
ygonf? Oyrm — usaemfw@kd ppfqifa&;wck (yÉdyuQ tjyKtrl) vkyo f nfh
tcg ,if;ppfqifa&;u usefonfhtpdwftydkif;rsm;tay: =oZmouf
a&muf apygonf? Oyrm — jyif;xefaomoabmxm;rsm;jzifh wke@f jyefjcif;/
xdt
k wGuaf =umifyh if trke;f oHo&mvnfae&jcif;rsm; qufvufjzpfay:ap
ygonf? Ttqd;k oHo&mudk zsuq f ;D ypf&efqv kd #if usaemfw@kd onf yÉdyuQ
. tpdwftydkif;wckckudk ajymif;vJypf&ef vdktyfygonf? EdkifiHa&;pepf
toGiu f ;l ajymif;a&;udpw
P &yfukd aqmif&u G &f eftwGuq f v
kd #if usaemfw@kd
taejzifh yÉdyuQ. tpdwt f ydik ;f ok;H ckv;Hk udak jymif;vJypfvu kd &f ef vdt k yf
ygonf? Tae&mwGif Edik if aH &;pepftoGiu f ;l ajymif;a&;umv[kqo kd nfh
teuft"dy`g,frSm xdkyÉdyuQwGif yg0ifygwfoufaeaom t"duZmwf
aumifrsm;u ajymif;vJawmhrnf[k pdwyf ikd ;f jzwfxm;+yD;aemuf/ ajymif;
19
jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
toGiful;ajymif;a&;umvudk zGJ@pnf;ykHoabmt&&_jrifjcif;
vl@tzG@J tpnf;trsm;pkukd zG@J pnf;r_qikd &f mt& tv$mok;H cktjzpfcjJG cm; &_jrif
Edik o
f nf? txufyikd ;f acgi;f aqmifrsm;/ tv,ftvwfyikd ;f ESihf atmufajc
vlxrk sm;tydik ;f wd@k jzpfonf? Ttv$mtoD;oD;wd@k wiG f olw@kd . oufqikd &f m
acgif;aqmifrsm; &Sdygonf? tv,ftvwfydkif;acgif;aqmifrsm;onf
r[mAsL[mt& ta&;}uD;ygonf? ta=umif;rSm olw@kd onf xdyyf ikd ;f acgi;f
aqmifrsm;jzpfzdk@tcGifhtvrf;&Sd+yD;/ atmufajcvlxktydkif;ESifh xdyfydkif;
acgif;aqmifrsm;udk qufpyfay;Edkifaoma=umifhvnf;jzpfonf? tv,f
tvwfyikd ;f acgi;f aqmifrsm;onf obm0t&udu k yif xdyyf ikd ;f ESihf atmuf
ajcudkqufoG,fay;olrsm;jzpfonf? atmufajcacgif;aqmifrsm;onf
20
&Sv
J =f atmfum aemh'u
f pG f
21
jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
rdrd.qef@usifzuftiftm;pkrsm; (aqG;aEG;bufrsm;)
rnfonfhtcsdefwGif tav#mhay;rnfenf;
yÉdyuQtajctaewGif &efzufjzpfae=uaom tiftm;pkrsm; aphpyfaqG;
aEG;yGJpm;yGJ0dkif;odk@ wufvmEdkifaom tajctaeudk &Sif;vif;jy&ef t,l
tqw&yf &Syd gonf? Ttajctaeudk “ESpzf uftxdemaeaom r#ajc
taetxm;” (Hurting stalemate) [kac:ygonf? oabmrSm ydak e+rJ
usm;ae+rJtaetxm;udk qufvufxed ;f odr;f xm;Edik &f eftwGuf ay;qyf
&rnfh wefb;kd rsm; rsm;onfxufrsm;vmaom tajctaejzpfonf? wcsed f
wnf;wGiyf if rdrt d ompD;&atmif tajctaeudk rvkyEf ikd /f wd;k wufajymif;
vJr,lEikd af wmhaom tajctaejzpfonf? xdt k aetxm;wGif taumif;
qHk;tajzrSm tajctaeudk vufawG@usus&_jrifwwfaom tiftm;pk
vufxYJ wnf&o dS nf? rdrad qG;aEG;buf (,cif&efzuf tiftm;pkrsm;xJr)S
aqG;aEG;ajyvnfEikd af om tiftm;pkuckd sO;f uyfI ol.t=urf;zufajz&Si;f
vdak omtjyKtrlukd ajymif;apI aqG;aEG;yGpJ um;0dik ;f qDo@kd wufvmap
a&;yif jzpfonf?
22
&Sv
J =f atmfum aemh'u
f pG f
23
jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
toGiful;ajymif;a&;udk a&S;&_onfhjzpfpOftwGif;}uHKawG@&rnfh
jy\em (3) ck —
• 'Drdkua&pDtoGiful;ajymif;a&;ESifh EdkifiHa&;pepftajymif;tvJ
twGuf v_y&f mS ;cJ=h uaom tzG@J tpnf;tm;vk;H taejzifh 'Dru kd a&pD
toGiu f ;l ajymif;a&;umvjzpfaomtcg/ trSew f u,fajymif;vJr_
rsm; pwifaomtcg twlwuGvu kd yf gEikd f - rvduk yf gEikd q
f akd om
jy\emjzpfonf? olw@kd twGuf tusKd ;tjrwfwpkw H &m=unfI h
useaf eEdik of nf? od@k r[kwf a&omcdk avS}uHKvdu k of rl sm;&Sad eEdik f
onf? xdo k rl sm;udk rnfuo
hJ @kd uikd w
f , G qf ufqH =urnfenf;?
• awmfvSefa&;v_yf&Sm;aepOfumvu awmfvSefa&;twGif;twl
&yfwnf &ke;f uefaejcif;uyif tcsi;f csi;f nD!w G rf E_ iS hf cGet
f m;udk
jzpfapygonf? TawmfvSefa&;v_yf&Sm;r_taejzifh (txl;ojzifh
wyfaygi;f pkjzifh pkz@JG vy_ &f mS ;r_rsK;d tajctaewGi)f &nfreS ;f csuyf ef;wdik f
udka&muf&Sd&ef eD;uyfvmonfhtcsdefY oabmxm;uGJvGJr_rsm;
}uHK&Edik yf gonf? tcsi;f csi;f wyfaygi;f pk pkz@JG vy_ &f mS ;&mrS vrf;cG=J u
&rnfh tajctaersK;d vnf; &SEd ikd yf gonf? xdo k @kd vrf;rcGrJ t D ajctae
rsK;d Y rnfo@kd aom atmifjrifr&_ onftxd twlwuG aqmif&u G f
24
&Sv
J =f atmfum aemh'u
f pG f
oifo
h nf paomtcsuu f kd wif}uKd I oabmwlxm;&ef vdyk gonf?
Ttcsut f ay: pG+J rJpmG &yfwnfI wdu k yf .
JG aemufq;Hk tcsed t
f xd
v_y&f mS ;r_ukd tpGr;f uket f m;jznfo h mG ;=u&ef vdtk yfygonf?
• Edik if w
H ckwiG f rdrjd zwfoef;cJ&h aomtwdwu
f jkd yefvnf ok;H oyfEikd f
&eftwGuf Edik if aH &;ESiw
hf ukd &f u
kd rf oufqikd af om ae&mwck &S&d ef
vdktyfygonf? EdkifiHa&;pepf toGiful;ajymif;a&;jzpfpOfwGif rdrd
qkyfudkif&yfwnfxm;csufrsm;udk vG,fvG,fpGef@ypfwwf/ wefzdk;
rxm;cH&aom tajctae}uHK&onfvnf;&Sd+yD; tjcm;aom
tiftm;pkrsm;. tjrifrsm;udv k nf; tav;xm;azmfjy&ef arhavsmh
aewwf=uygonf? od@k aomf tcsK@d aomjy\emrsm;onf tkypf k
wck. tusKd ;pD;yGm;/ vlrsK;d wrsK;d .tusKd ;pD;yGm;xufyI kd trsKd ;om;
w&yfvHk;tusdK;pD;yGm;ESifh oufqdkifaeaomudpPrsm; jzpfwwfyg
onf? ,if;jy\emrsKd;udk qufvufaqG;aEG; oifh=uygonf?
aemufaemifwiG f rD;yGg;rSr;D avmifonfEh , S f }uD;rm;onfh Edik if aH &;
jy\emrsm; jzpfrvmrD xdjk y\emrsm;.tajzud&k mS Edik &f eftwGuf
aqG;aEG; ES;D aESmtjrifzvS,Ef ikd af om “awG@qkaH qG;aEG;a&;pifjrif”h
wck zefw;D xm;ay;oifh ygonf?
25
jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
- ykHrSeftajctaejyefvnf jzpfay:apjcif;
EdkifiHa&;pepftoGiful;ajymif;a&;umvjzwfoef;+yD;onfESifh EdkifiHwum
todkif;t0dkif;taejzifh rdrdwdk@.ta&;udpPudkwajz;ajz; aemufwef;odk@
ydk@vdkuf=urnfjzpfonf? OD;pm;ay;tjzpf qufvufpOf;pm;=uawmhrnf
r[kwaf y? Tod@k jzifh rdrw d @kd uakd xmufcH yHyh ;kd aeaom t&if;tjrpfrsm; avsmh
enf;usqif;vmEdik af omtajctaewGif a&enf;enf;udk olaomufrnf
igaomufrnf qdo k nfh yÉdyuQrsK;d udk a&Smif&mS ;&eftwGuf wwfEikd o f I
apmpGm OD;pm;ay;aqmif&Guf&rnfhvkyfief;udpPrsm;udk }udKwifoabmwl
owfrw S x f m;Edik yf gu taumif;qH;k jzpfygonf? tvm;wlaumif;rGeo f nfh
enf;vrf;wckrSm rdrd.zGH@+zdK;wdk;wufa&;twGuf udk,fydkifr[mAsL[m
csrSwfxm;jcif;ESifh EdkifiHwumtodkif;t0dkif;rsm; tvSL&SifEdkifiHrsm;/ tzGJ@
tpnf;rsm;ESihf qufqaH &;aumif;rGeaf tmif xde;f xm;&efjzpfonf? od@k rS
om ykrH eS af xmufyu hH nl rD r_ sm;qufvuf&&Sad eatmif jyifqifxm; Edik rf nf
jzpfonf? jrefrmEdkifiHtpdk;&opftzdk@ rdrd.b¾ma&;tajccHay:wGifyif
&yfwnf&Sifoef&rnfjzpfonf? xdktwGufa=umifh ,cktcsdefrSpI rdrd.
b¾ma&;tajccHukd pl;prf;avhvmxm;oifo h nfh tcsed jf zpfonf? toGif
ul;ajymif;a&;+y;D csed u f mvonf jrefrmEdik if t H zd@k Edik if wH umrdom;pk tv,f
wGif Edik if wH umtzG@J tpnf;rsm;t=um;wGif wifw h ifw
h ,fw,f &yfwnf
oifah omtcsed t f cgvnf; jzpfoifyh gonf? Edik if w H umtzG@J tpnf;rsm;ESihf
quf qH&mwGif rdrd&yfwnfcsufudk rdrdzmomjyXmef;Edkifaom rdrd.
tqifah e&mudk owfrw S jf yXmef;Edik af om Edik if w
H cktjzpf zefw;D ,l=u&rnf
jzpfonf?
26
&Sv
J =f atmfum aemh'u
f pG f
27
jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
- wm0ef,rl /_ wm0efcrH q
_ ikd &f mjy\em
txufuazmfjycsurf sm;Y yÉdyuQ. a,bl,stpdyt f ydik ;f (3) ck jzpfaom
yÉdyuQjzpfapaomjy\emrsm;/ yÉdyuQqikd &f m vlrsm;.tjyKtrlrsm;ESihf
yÉdyuQqikd &f mvlw@kd . oabmxm;rsm;ta=umif;udk azmfjycJ+h yD;jzpf onf?
Tt&mud p P r sm;ud k ajz&S i f ; &mY yÉd y uQ a jz&S i f ; enf ; trsd K ;rd s K;jzif h
vnf;aumif;/ vl@tzG@J tpnf;.tpdyt f ydik ;f rsm;tm;vk;H twGi;f Y wnf+idrf
vk+H cKH r_&apatmif pDru H ikd w
f ,
G jf cif;jzifv
h nf;aumif;/ vlra_ &;t& ,k=H unfr_
&&Sdap&ef wnfaqmufay;jcif;jzifhvnf;aumif;/ ajz&Sif;oGm;=u&rnf
jzpfygonf? Edik if aH &;pepf toGiu f ;l ajymif;a&;umvtwGi;f ESihf toGiu f ;l
ajymif;a&;umv+yD;onfh aemufyikd ;f wGif vlra_ &;t&,k=H unfr_ &ap&ef
twGuf rdrdwdk@ rjzpfraeajzqdk=u&rnfh ar;cGef;rSm “rnfonfhudpPrsm;
jzpfco hJ enf;” qdak omudpP jzpfonf? “jrefrmEdik if . H ordik ;f opfukd rnfol
awGua&;om;rnfenf;/ jrefrmEdkifiH&Sd jynfolrsm;tm;vHk;twGuf
(od@k r[kw)f tjcm; jynfe,frsm;rS jynfot l oD;oD;twGuf tm;vk;H u
vufcHEdkifaom ordkif;pmtkyfwtkyf jzpfay:vmEdkifrnfvm;” qdkonfh
ar;cGe;f rsm;yif jzpfonf?
ay:ayguv f mEdik af om tcufcqJ ;Hk jy\emrSm wm0efcrH /_ wm0ef,rl _
ydkif;qdkif&mjy\emyifjzpfawmhonf? jzpfysufcJh&onfh udpPjy\emrsm;
twGuf wpkw H OD;ay:rSmom wm0ef&ydS govm; [laomar;cGe;f rsK;d jzpfonf?
wm0ef&rdS E_ iS yhf wfoufI Edik if w
H um tjyifzufu jrifaomtjrifrsm; &SEd ikd f
ovd/k jynfwiG ;f vlxrk sm;u jrifaomtjrifrsm;vnf;&SEd ikd yf gonf? Tod@k
aom wm0efcrH /_ wm0ef,rl E_ iS yhf gwo f ufaomudp/P vlra_ &;t& ,k=H unfr_
wnfaqmufjcif;aomudpPESifh trsKd;om;tcsif;csif; jyefvnfoifhjrwf
a&;udprP sm;ESiyhf gwo f ufI ajz&Si;f ykH ajz&Si;f enf; trsm;tjym;&Syd gonf?
vl@usi0hf wftajcjyKr_p/H tedrhf - tjrifh tay:rlwnfIvnf;aumif;/ w&m;
Oya'tajcjyKr_pt H & tedrhf - tjrifh tay:rlwnfIvnf;aumif;/ rwl
uGjJ ym;aomudprP sm;udk csO;f uyfykH csO;f uyfenf; (4) rsK;d jzifh oH;k oyfq;kH jzwf
Edkifygonf?
28
&Sv
J =f atmfum aemh'u
f pG f
vl@usifh0wf w&m;Oya'tajcjyKyHkpH
tajcjyK
edrhf jrifh
- vGwf+idrf;csrf;omcGifh
vufwiftar&duEdkifiHrsm;wGif vGwf+idrf;csrf;omcGifhrsm; azmazm
oDoaD y;cJ=h uonf? tpd;k &a[mif;u tm%mrv$t J yfrt D csed Yf wm0ef&dS
cJo
h rl sm; rnfo@l urkd # w&m;pGq
J t
kd a&;,ljcif;rjyK&ef qk;H jzwfcsucf sxm;um
aqmif&u G cf =hJ uonf?
- vlr_a&;t& n‡mwmcsrf;omcGifhay;jcif;
tmz&duwdu k &f dS Edik if t
H csK@d wiG f (Oyrmtm;jzifh - rdZk efbpfEikd if w
H iG )f
Tenf;vrf;udk a&G;cs,fcJh=uonf? ta=umif;rSm ppfom;tjzpft"rR
pkaqmif;odr;f oGi;f jcif;cHc&hJ aom uav;oli,frsm;udk tjypf,I l r&/ olw@kd
. aus;&Gmrsm;wGio f mrmeft&yfom;rsm;tjzpf jyefvnfaygi;f pnf; aexdik f
Edkifap&ef TuJhodk@aqmif&GufcJhjcif;jzpfonf? Tuav;ppfom;rsm;udk
vlra_ &;t&n‡mwm vGw+f ird ;f csr;f omcGiahf y;vdu k o
f nf? olw@kd . vlrt _ odik ;f
t0dik ;f tajctaet& w&m;Oya'pHrsm;twdik ;f aqmif&u G &f ef rjzpfEikd af y?
- ppf&mZ0wfr_ckH&kH;
,l*pkd vm;AD;,m;Edik if aH [mif;. ppfyrJG sm;twGi;f jzpfymG ;cJah om tr_rsm;
twGuf ppf&mZ0wfc&Hk ;Hk rsm;udk Oa&mywGif ,cktcgusio hf ;Hk ppfaq;aqmif
&Guaf eqJjzpfonf? TcH&k ;kH rsm;onf w&m;Oya'pHt& aqmif&u G jf cif;om
29
jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
jzpf+yD;/ vlru
_ si0hf wfyikd ;f qdik &f mpHt& aqmif&u G jf cif;rsK;d r[kwaf y? vlra_ &;
t& vGw+f idr;f csr;f omcGirhf sKd ;/ cGiv hf w
$ jf cif;rsKd ; vnf;r&Sad y?
- trSefw&m;ay:aygufa&;aumfr&Sif
awmiftmz&duEdik if w H iG f zG@J pnf;cJo
h nfh ykpH w
H rsKd ;jzpfonf? vlru _ sihf
0wfptH & ajz&Si;f vdrk E_ iS hf w&m;Oya'a=umif;t& ajz&Si;f vdrk y_ pkH u H kd aygi;f pyf
xm;jcif;jzpfonf? “trSeu f zkd iG [
hf 0efcyH gu/ tjypfrS vGw+f ird ;f csr;f omcGijhf yK
rnfjzpf+yD;/ jzpfygG ;cJah om jy\emrsm;tay:wm0efcyH gu w&m;pGt J jypf
ay;jcif;rS oufomuif;vGwcf iG jhf yKrnfyh pkH jH zpfonf”?
txufazmfjyygyHkpHrsm;teuf twdwfumvujzpfysufcJhaom
aumif;usK;d qd;k jypfrsm;twGuf rnfonfeh nf;vrf;jzifh ajz&Si;f rnfqo kd nf
rSm xdEk ikd if H .a&G;cs,rf _ Edik if o
H m;wd@k . oabmqENEiS hf "avhx;kH wrf;pOfvm
tay: Yom rlwnfayonf? Edik if w H um Oya'rsm;taejzifrh l urBmw0Sr;f
vHk;wrl wnf; jzpfap&ef tm;xkwf}udK;pm;tm;xkwfaeaomfvnf;/
wm0ef&rdS E_ iS hf ygwo f ufI &Si;f vif;aom oabmxm;rsK;d csrw S af y;Edik &f ef
aqmif&u G af e aomfjim;vnf; a&G;cs,&f rnfeh nf;vrf;onf um,uH&iS f
Edik if o
H m;rsm;ESio hf m ydIk oufqikd yf gonf? wm0ef&rdS j_ y\emudk rnfonfh
enf;jzifh&Sif;&Sif;/ EdkifiHa&;pepftoGiful;ajymif;a&;jzpfpOf wpHkvkH;udk
rxdcdkufap&ef udkifwG,f ajz&Sif;oGm;&efrSm ydkIta&;}uD;aomudpPjzpf
ygonf? rnfonfu h pd rP qdk ajz&Si;f =u&mY tay;t,l&&dS dS aphpyfaqG;aEG;
=u&efvnf; vdktyfygonf? TudpPrsm;twGuf rdrdwdk@oHk;pGJae=uaom
pum;w&yf&ydS gonf? ‚if;rSm toGiu f ;l ajymif;a&;qdik &f m w&m;r#wr_
(Transitional justice) yifjzpfygonf? 'Drdkua&pDonf yifrtajccH
jy\em jzpfygonf? xkt d wGuaf =umifh rnfo@kd aom tjcm;jy\emrsm;
urS 'Dru kd a&pDtaumiftxnfaz:aqmifa&; vkyif ef;pOfukd rxdcu kd af p
oifhay?
30
&Sv
J =f atmfum aemh'u
f pG f
tkyfpkaqG;aEG;yGJ&vm'frsm;. tESpfcsKyf
twdkuftcHtiftm;pkrsm;tm;vkH;u vufcHEdkifaom ppftm%m&Sif
qef@usiaf &; bkrH [mAsL[mwckukd a&;qG&J efvt kd yfa=umif;/ tpkwpku
aqG;aEG;cJyh gonf? xdrk [mAsL[mt& vkyif ef;pOfwiG f Edik if w H umzdtm;
wd;k jr‡iahf p&ef aqmif&u G af &;vnf; vdt k yfygonf? xd@k tjyif jrefrmjynf
wGi;f &Sd Edik if aH &;ygwrD sm;taejzifh ydI k vGwv f yfpmG v_y&f mS ;aqmif&u G f Edik cf iG hf
&ap&ef/ ydI k ae&m&vmap&ef tm&kpH u kd zf efw;D oifah =umif;vnf; yg0ifyg
onf? Edik if w H umtodik ;f t0kid ;f od@k wdu k w f eG ;f ajymqd&k mY vuf&pdS pftpd;k &
onf Edik if u H t kd yk cf sKyfEikd pf rG ;f &Sad om tpd;k &wckr[kwaf =umif; oabmayguf
vmap&ef wdu k wf eG ;f pnf;&H;k oGm;&ef vdyk gonf? ppftpd;k & udk pD;yGm;a&;t&/
oHwrmefa&;t& ydwq f @kd ta&;,lrr_ sm;jzifh tiftm;enf;csed @J ap+yD;/ w+ydKif
eufwiG f vufeufuidk t f iftm;pkrsm;rS ppfa&;v_y&f mS ;r_rsm; t&Sed t f [kef
wd;k wufaqmifjcif;&Guo f mG ;&ef vdt k yfygonf? ukvor*~wiG f csO;f uyf
pnf;&k;H &mY jrefrmEdik if t H a&;udk vk+H cKH a&;aumifpt D qift h xd a&mufatmif
&nfreS ;f csux f m;I wd;k jr‡iahf qmif&u G o f mG ;oifyh gonf?
tjcm;aqG;aEG;csufwckwGif jrefrmEdkifiHtwGif; ydkrdkus,fjyef@onfh
vkyyf ikd cf iG ahf e&mrsm; &&Sv
d mapa&;twGuf zefw;D =u&mY/ twduk t f cHacgi;f
aqmif (a':atmifqef;pk=unf — bmomjyefo)l taejzifh awG@qaHk qG;aEG;
a&;twGuf wdusaom rlupd rP sm; jyXmef;I aqG;aEG;yGpJ m;yGaJ y:od@k pwif
wifjya&;jzpfygonf? xdt k cg e0w (etz) ppftpd;k &taejzifh rjzpfrae
olr. tqdjk yKcsurf sm;udk wke@f jyefvm&awmhrnfjzpfonf?
jrefrmEdik if q
H ikd &f m ukvor*~txl;oHu, kd pf m;vS,rf S tqdjk yKaom
“trsdK;om;nDvmcH” wckusif;y&efqdkonfh tqdkjyKcsufrSmvnf;
pdw0f ifpm;zG,f jzpfygonf? Tudpu P kd Edik if aH &;xd;k ppfwckqifEikd &f ef tcGihf
tvrf;w&yftjzpf jrifoifhygonf? ratmifjrifonfh ,cif trsdKom;
nDvmcHuo kd m jrifIpOf;pm;ae=urnft h pm;/ rdrw d @kd twdu
k t
f cHtiftm;pk
rsm;taejzifh tjcm;nDvmcHwcktwGuf }udKwifjyifqifrr_ sm;/ tpDtpOf
rsm;udk jyifqifoifah yonf? rnfonft h a=umif;a=umifh rdrw d @kd wek @f qikd ;f
ae=u&rnfenf;? Todk@ rdrdwdk@upwifjcif;tm;jzifhvnf; abmvHk;u
rdrw
d @kd ajcxJ uefciG &hf onfh tajctaeudak y;vmrnfjzpfonf?
31
jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
32
Edik if w
H umtzGŒJ tpnf;rsm;/
Edik if aH bmifausmaf umfyakd &;&Si;f }uD;rsm;ESihf *vdb
k ,fvu kd af Z;&Si;f ?
tem*gwfprd af c:r+rsm;ESit hf jcm;tjrif&a+ 'gifrh sm;
a'gufwm a0:vf'ef bJvv
f kd
Focus on Global South
a0:vf'efb,fvkd
Edik if w
H umtzGŒJ tpnf;rsm;/
Edik if aH bmifausmaf umfyakd &;&Si;f }uD;rsm;ESihf *vdb
k ,fvu kd af Z;&Si;f ?
tem*gwfprd af c:r+rsm;ESit hf jcm;tjrif&a+ 'gifrh sm;
a'gufwm a0:vf'ef bJvv
f kd
Focus on Global South
wifjycsuyf xrydik ;f wGif urBmvk;H qdik &f mpD;yGm;a&;pepfEiS fh urBmw0Sr;f quf
pyfaeaompD;yGm;a&;ta=umif;wd@k ukd wifjyxm;ygonf? 'kw, d ydik ;f wGif
t"duEdkifiHwumaiGa=u;b¾ma&;tzGJ@tpnf;rsm;jzpf=uaom EdkifiH
wumaiGa=u;&HyaHk iGtzG@J / urBm@b%f ESihf urBm@uek o f , G af &;tzG@J / ta&S@
awmiftm&SEikd if rH sm;toif; (tmqD,)H wd@k . jzpfay:vmyHo k rdik ;f tusO;f
ESihf zG@J pnf;yHw
k @kd ukd wifjycJyh gonf? wwd,tydik ;f rSm jrefrmEdik if w H ;kd wuf
zGH@+zdK;a&;twGuf jzpfEdkifzG,f&m&Sdaom tjcm;a&G;cs,fp&menf;vrf;udk
t=urf;zsO;f wifjyxm;ygonf? aemufq;Hk tydik ;f wGirf l tkypf v k u
kd af qGaEG;r_
&vm'frsm; tESpcf sKyfukd az: jyxm;ygonf?
35
jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
• vuf0g;}uD;tkyt
f &if;. v$r;f rd;k r_/
• A[dktpdk;&. cdkifrmaomaps;uGuftay: xdef;csKyfxm;onfh
pnf;rsO;f rsm;ESihf aps;uGut
f ay:tpd;k &rS 0ifa&mufpu
G zf ufvyk u
f ikd f
aer_/
• vkyt
f m;ESihf t&if;t=um;&Sd vlra_ &;t&tjyeftvSef tay;t,l
jyKr_ ponft
h csurf sm;jzpfonf?
zG@H +zdK;qJEikd if rH sm;ud=k unfyh gu xdEk ikd if rH sm;udk wDxiG x
f m;aom a0g[m&
t& “EdkifiHawmfu taxmuftyH@jyKxm;aom t&if;&Siftpdk;&rsm;”
owfrw S af z: jyavh&=dS uygonf? TEdik if rH sm;. t"duxljcm;csuv f uQ%m
rsm;rSm -
• vltzG@J tpnf;wGif t"duv$r;f rd;k xm;aom vlwef;pm;rSm ajrydik f
&Sif}uD;rsm;/ urBmhajrmufjcrf; (zGH@+zdK;+yD;) EdkifiHrsm;. t&if;ESifh
r[mrdwf zG@J xm;=uaom b¾mt&if;&Si/f ul;oef;a&mif;0,fa&;
vkyif ef;&Sif vlwef;pm;rsm;omjzpfonf?
• ,if;pD;yGm;a&;rsm;onf EdkifiHjcm;rSoGif;ukefudktpm;xdk;Edkif&ef
twGuf pufrx _ al xmifa&;udvk yk af qmif=uonf? jynfwiG ;f 0,fvkd
tm; (aps;uGu)f udk jznfq h nf;ay;&ef&nf&, G o
f nfh xkwvf yk af &;
pepfrsK;d jzpfonf? oGi;f uket
f ay: tcGet f aumufukd tqrwef
jr‡ifhxm;um oGif;ukefyrm% (udkwm) uef@owfaompepfudk
toHk;jyKavh&Sd=uonf?
• Edik if aH &; ta&miftaoG;rnfo@kd yif&o
dS nfjzpfap/ Edik if aH wmf (tpd;k &)
. tcef;u¾onf pD;yGg;a&;vkyfief;rsm;wGif tvGefta&;ygcJh
onf? ukex f wk vf yk jf cif;rSonf ukepf nfzvS,jf cif;/ ukepf nfjzef@jzL;
jcif;txd pD;yGm;a&;b0. e,fy,freS o f r#wiG f tpd;k &u0ifa&muf
pGufzufonf?
1980 0ef;usirf pS I aemufyikd ;f *vdb
k ,fvu
kd af Z;&Si;f acwfukd ajymif;
vmaomtcg t"duusaom xl;jcm;csuv f uQ%mrsm;ajymif;vmonf
udk awG@=u&onf? ‚if;wd@k rmS —
36
a0:vf'efb,fvkd
• Edik if w
H umukeo
f ,
G rf t
_ wGuf t}uD;tus,cf sKyfuikd rf r_ sm; avsmh
csay;jcif; (wHcg;zGiahf y;jcif;) 1 ESihf trdsK;om;pufrv _ yk if ef;rsm;udk
umuG,af y;onfh ud, k uf sKd ;pD;yGm;umuG,af &;eH&rH sm; +ydKusomG ;
jcif;/
• b¾ma&;pD;qif;r_ t}u;D tus,cf sKyfuikd rf r_ sm;avsmch sI vGwv
f yf
vmjcif;2/ b¾ma&;pD;qif;r_ukd tuef@towfjzpfapaom twm;
tqD;rsm;udk z,f&mS ;ypfvmjcif;f /
• Edik if w
H um wdu
k &f u
kd &f ifE;DS jrKwfErHS r_ sm; vGwv
f yfpmG pD;qif;cGi&fh
vmjcif;/
• odk@aomfvnf; vkyftm;rsm;a&G@ajymif;r_tay: wif;=uyfonfh
uef@owfcsurf sm; qufvufwnf&adS ejcif; wd@k jzpfygonf?
txl;ojzifh zGH@+zdK;qJEdkifiHrsm;wGif “tajccHtaqmuftODqdkif&m
(EdkifiHa&;/ pD;yGg;a&;/ Oya'a&;&m) jyefvnfzGJ@pnf;wnfaqmufa&;tpD
tpOf” (Structural Adjustment Program) [kac:onfh tpDtpOf
rsm;atmufwiG f ,if;ok@d aom ukeo f ,G af &;vGwv f yfr/_ b¾ma&;pD;qif;r_
vGwv f yfvmjcif;ESihf &if;ES;D jrKwfErHS _ vGwv f yfvmjcif;rsm; jzpfay:vm=u
jcif;jzpfonf? “tajccHtaqmuftODqikd &f mjyefvnf zG@J pnf;wnfaqmuf
a&;tpDtpOf” udk ajrmufurBmjcrf;Edik if rH sm;rSma&m/ awmifurBmjcrf;Edik if H
rsm;rSmyg aqmif&u G cf =hJ uonf? ajrmufurBmjcrf;Edik if rH sm;wGif Tjyefvnf
zGJ@pnf;wnfaqmufr_ tpDtpOfudk (a&*if0g'§oufcsm0g') [kac:=u
onf? Tt,ltqt& tpd;k &uvlrz_ v l akH &; udprP sm;wGif aqmif&u
G af y;
aer_ &yfqdkif;ap&efjzpf+yD;/ aps;uGuftwGif; tpdk;&u0ifa&mufpGufzuf
aer_ukd z,f&mS ;&efjzpfonf? xd@k tjyif vkyt f m;ESihf t&if;t=um; tjyef
tvSef ndE‡ i_d ;f r_utkd qk;H owfap&efEiS hf t&if;&So d zl ufu tompD;&ap&ef
jzpfonf?
awmifurBmjcrf;EdkifiHrsm;wGifrl EdkifiHawmfuaxmufyHhxm;aom
pDru
H ed ;f vkyif ef;rsm; 1980 ckEpS rf sm;tapmydik ;f umvwGif aºuG;+rDtusyf
wnf; ESihf &ifqikd v f m&aomtcg acs;aiGEiS hf taxmuftyHrh sm;&&eftwGuf
“tajccHtaqmuftODqikd &f mjyefvnfz@JG pnf;wnfaqmufa&;tpDtpOf”
(Structural Adjustment Program) udk vdu k ef mvkyaf qmifc=hJ ujcif;
37
jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
40
a0:vf'efb,fvkd
41
jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
Edik if w
H umaiGa=u;b¾ma&;/ pD;yGm;a&;tzG@J tpnf;}uD;rsm; —
‚if;wdk@. vkyfief;wm0efrsm;ESifh awmifurBmbufjcrf;EdkifiHrsm;
tay:tusKd;oufa&mufapr_?
Edik if w
H umaiGa=u;&HyakH iGtzG@J (tdik -f trf-tufz)f /
urBmb h %f/ urBmu
h ek of ,
G af &;tzG@J ('AvsL-wD-td)k ESihf
ta&S@awmiftm&SEdkifiHrsm;toif; (tmqD,H)
42
a0:vf'efb,fvkd
43
jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
urBmb
h %f (World Bank)
1950 ckESpfrsm;wGif ppf'%fcHcJh&aom Oa&myjyefvnfxlaxmifa&;
&nf&, G cf sujf zifh zG@J pnf;cJah om tzG@J r&S nf&,G cf suaf jymif;vJum urBmb h %f
jzpfay:vmcJo h nf? ‚if;.&nf&, G cf surf mS ajrmufurBmjcrf;rS t&if;tjrpf
rsm; awmifurBmjcrf;Edik if rH sm;od@k pD;qif;apa&;ESifh zG@H +zdK;a&;tultnDrsm;
ay;onfh tzG@J tpnf;wcktjzpf aqmif&u G af &;jzpfonf? urBm@b%fwiG f
ajrmufurBmzufjcrf;EdkifiHrsm;onf t"duusaomEdkifiHrsm;jzpf+yD;/
ta=umif;rSm t&if;xnfh0ifa=u;pepft& trsm;pkxnfh0ifxm;aom
a=umifh jzpfonf? urBmb h %fwiG f tqH;k tjzwfjyKvkyo f nft
h cg rJay;Edik f
onfh tiftm;onf xnf0h ifonft h &if;tay:tajccHxm;I qH;k jzwfcsuf
ay;ydik cf iG &hf o
dS nf?
1960 ckESpfrsm;aESmif;ydkif;ESifh 1970 ckESpfrsm;a&mufaomtcg
urBmb h %f. axmufyahH &;bwf*suaf iGyrm% tqrwef }uD;rm;vmcJh
onf? zufpzkH @HG +zdK;a&;pDru H ed ;f rsm;udk wm0ef,al qmif&u G &f aom yifrtzG@J
tpnf;}uD;jzpfvmcJhonf? urBmhb%f. taxmuftyHhtrsm;pkonf
tpdk;&rsm;rSwqifh jzwfoef;oGm;=u&onf? 1980 ckESpfrsm;twGif;
a&mufvmaomtcg tar&duefjynfaxmifpkwGif tm%m&vmonfh
vufsm*dk%f;/ vGwfvyfaomaps;uGufpD;yGg;a&;pepfudk axmufcHtm;ay;
olrsm;u urBmhb%ftay: a0zefar;cGef;xkwfvmcJh=uonf? wcsKd@u
qdv k #if urBmb h %fuzkd suo f rd ;f ypf&efyif aqG;aEG;cJ=h uonf? ta=umif;rSm
urBmhb%ftaejzifh tpdk;&rsm;rSwqifh tultnDay;aoma=umifh
cdkifrmaom A[dktpdk;&rsm;jzpfvmap&ef zefwD;ay;ae+yD; qdk&S,fvpf0g'
usio hf ;kH &eftwGuf tajctaeESit hf cGit
hf vrf;rsm;udk zefw;D ay;aeonf[k
jrifvm=uaom a=umifhjzpfonf? aemufqkH;Y urBmhb%ftaejzifh
“tajccHtaqmuftOD qdik &f mjyefvnfz@JG pnf;wnfaqmufa&;tpDtpOf”
rsm;udk ‚if;.vkyfief;pOfwGif xnfhoGif;jyXmef;apjcif;jzifh/ ‚if;.vkyfief;
wm0efrsm;udk ajymif;vJapv#uf urBmb h %fukd zsuo f rd ;f rcH&apa&;twGuf
u,fwifEikd v f u kd f =uonf? rlvwm0efjzpfaom zG@H +zdK;r_tultnDay;a&;
vkyif ef;rsm;tpm;/ urBmb h %fonf pD;yGm;a&;wHcg;zGiahf y;apa&;twGuf
armif;ESiw f ukd w f eG ;f aeaom tiftm;pkw&yf jzpfvmcJo h nf?
44
a0:vf'efb,fvkd
urBmhukefoG,fa&;tzGJ@ (WTO)
urBmu h ek of , G af &;tzG@J onf 1948 ckEpS u f xJu ay:ayguv f mcJ&h ef&adS omf
vnf;/ aemuftESpf (50) t=um 1995 ckEpS u f sroS m wu,ftaumif
txnfay:vmcJo h nf? TumvtawmtwGi;f *wf (GATT)3 ac:
oGi;f ukeq f ikd &f m taumufceG Ef iS hf ukeo f , G af &;qdik &f mtaxGaxG oabm
wlnDcsuftzGJ@ taejzifh&SdcJhaomfvnf;/ vufawG@taumiftxnfaz:
aqmif&u G Ef ikd rf _ rsm;pGmtm;enf; cJo h nf? 1980 ckEpS rf sm; tapmydik ;f wGif
tar&duefjynfaxmifp. k pD;yGm;a&;onf ukeo f , G rf t
_ ay:ydrk kd rSw
D nfvm
+yD; yd@k uek rf sm;twGuf aps;uGurf sm;vdt k yfvmcJo h nf? TtajctaewGif
ukefoG,fr_udk }uD;=uyfxdef;csKyf&eftwGuf ydkrdkcdkifrmawmifhwif;aom
urBmhtzGJ@tpnf;w&yf&Sd&rnfqdkonfh t,ltqjyefvnftouf0if
vmcJo h nf? &SpEf pS =f um ndE‡ i_d ;f aqG;aEG;cJ=h u+y;D aemuf O&ka*G;pm;yG0J ikd ;f tpnf;
ta0;t+yD;wGi/f urBmu h ek o
f ,G af &;tzG@J }uD; ('AvsL-wD-td)k udk zG@J pnf;cJh
=uonf ? urB m h u k e f o G , f a &;tzG J @ }uD ; . oabmwl n D c suf r sm;t&
ukefoG,fr_wGif ta&twGuft&uef@owfr_rsm;udk w&m;r0ifa=umif;
owfrw S jf yXmef;cJ+h y;D jzpfovd/k ,if;wd@k tpm; oGi;f uket f ay:pnf;=uyfonfh
tcGepf epftjzpfom ajymif;vJowfrw S Ef ikd =f uawmhonf?
urBmu h ek of , G af &;tzG@J }uD;taejzifh oabmwlncD surf sm;wGif e,f
y,fus,fus,fjyef@jyef@udk v$rf;+cHKxm;+yD;/ pdkufysdK;a&;xGufukefqdkif&m
ukeo
f ,
G rf v_ yk if ef;rsm;ESihf 0efaqmifrv _ yk if ef;qdik &f mukeo
f ,G rf _ (a&&&Sad &;
rSonf ynma&;0efaqmifrv _ yk if ef;rsm;txd) rsm;txdyg0ifonf? 'AvsL-
wD-tdk tzG@J onf ukeo f ,G af &;vkyif ef;rsm;tjyif ukeo f ,G rf E_ iS q
hf ufE,G f
aom jy\emrsm;udyk g v$r;f +cHKaqmif&u G v f mcJo h nf? Oyrmtm;jzifh —
• ukefoG,fa&;ESifhoufqdkifaom &if;ESD;jrKwfESHr_y%mrqdkif&m
oabmwlncD surf sm; (TRIMs)4
• ukefoG,fa&;ESifhoufqdkifaom enf;ynmqdkif&m rlydkifcGifhqdkif&m
oabmwlncD surf sm; (TRIPs)5 ponfw@kd jzpfonf?
ukeo
f ,G af &;ESio
hf ufqikd af om &if;ES;D jrKwfErHS y_ %mrqdik &f m oabm
wlncD surf sm; (TRIMs) t&qdv k #if a'oqdik &f mzlvakH &;twGuf owf
rSwaf omcGwJ rf;pepfrsK;d udk xlaxmif&efrjzpfEikd af wmhay? pufrv _ yk if ef;rsm;
45
jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
46
a0:vf'efb,fvkd
tmqD,HtzGJ@ (ASEAN)
tmqD,HtzGJ@.tjzpfqdk;rSm pD;yGm;a&;pDrHudef;rsm;ut+rJwap EdkifiHa&;
udpPrsm;. vufatmufa&mufoGm;wwfjcif; jzpfonf? tmqD,Hudk
pwifzGJ@pnf;pOfu uGefjrLepfqef@usifa&;tzGJ@wcktjzpf zGJ@pnf;cJhjcif;jzpf
onf? tmqD,t H zG@J twGi;f Y tzG@J 0ifEikd if rH sm;onf r[mAsL[mt&udk
xifxif&mS ;&Sm;uGjJ ym;r_rsm; &Sad e=uonf? Edik if t H csK@d (Oyrm- tif'ekd ;D &Sm;/
rav;&Sm;) u tmqD,u H kd tzG@J 0ifEikd if rH sm;t=um; vGwv f yfaom ukef
oG,af &;pepf xlaxmifjcif;tm;jzifh aqmif&u G vf o kd nf? tzG@J 0ifEikd if rH sm;
t=um; ,cif “usm;Edik if rH sm;” .atmifjrifrp_ epfukd jyef@ygG ;ap&efaqmif
usO;f ay;onfh ykpH w H cktjzpfjrif=uonf? tjcm;Edik if rH sm; (puFmyl) url
tmqD,u H kd Edik if wH umvGwv f yfaomukeo f ,G af &;. a&S@ajy;tzG@J wck[k
&_jrif=uonf? tmqD,. H a'oqdik &f m yl;aygi;f aqmif&u G af &;pDrcH sut f &
tm&Svw G vf yfaom ukeo f , G af &;a'o6 (Asia Free Trade Area) udk
xlaxmif&efjzpfaomfvnf;/ wu,fwef; (AFTA) jzpfajrmufvmap&ef
avmavmq,ftm;jzifh rnforl # trSew f u,ftm;xkwrf r_ sK;d r&Sad y?
tmqD,t H zG@J . wlnaD omtajccHjy\emrSm Ta'otwGi;f ae
xdik =f uaom jynfov l xl rk sm;u tmqD,pH rD cH suu f kd olw@kd EiS hf roufqikd f
ovdk oabmxm;ae=ujcif;yifjzpfonf? tmqD,o H nf Edik if aH &;xdyyf ikd ;f
acgif;aqmifwpkESifh wwfodynm&Sif xdyfydkif;wpk. pDrHcsuftjzpfom
qufvufwnf&Sdae+yD;/ tmqD,HtzGJ@twGif; 'Drdkua&pDenf;us jyKjyif
ajymif;vJjcif;rsm;vnf; aqmif&u G Ef ikd jf cif;vnf; r&Sad o;ay? tmqD,t H zG@J
u tcsed jf zKef;aecsed w f iG f tjcm;a'oqdik &f mtzG@J rsm;u rsm;pGmtaumif
txnfay: c&D;a&mufcJh=u+yD;/ w&kwfEdkifiHtaejzifh urBmvkH;qdkif&m
pD;yGm;a&;.wu,fhtiftm;w&yftjzpf ay:xGef;vmcJhonf? tmqD,H
Edik if rH sm;twGuf ar;p&mar;cGe;f rSm — rdrw d @kd Eikd if rH sm;tzd@k w&kwEf ikd if .H
xkwu f ek yf pPn;f rsm;twGuf aps;em}uD;wcktjzpf ajymif;ae+yDvm; qdo k nfh
ar;cGef;yifjzpfawmhonf? tmqD,HuJhodk@aom a'oqdkif&mpD;yGm;a&;
tzGJ@tpnf;rsdK;&Sdzdk@awmh vdktyfygonf? odk@aomfvnf; xda&mufonfh
jyKjyifajymif;vJrr_ sm; rvkyaf qmifEikd yf gu tmqD,o H nf bmr#tok;H us
vdrrhf nf r[kwaf y?
47
jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
jrefrmEdik if t
H wGuf tjcm;a&G;p&mvrf;a=umif;rSm rnfonfv h rf;jzpfEikd o
f
enf;? a&G;cs,&f mwGif rnfonft h csurf sm;udk tajccHIa&G;cs,f rnfenf;?
jrefrmEdik if t H aejzifh “t}uHwv l #iaf emufvo l mp+rJqokd nfh tusKd ;tjrwf
rsKd ;” &&eftcGit hf vrf;&Syd gonf? ta=umif;rSm aemufusrjS yKjyifajymif;vJ
cGiv hf yk &f aoma=umifh a&S@rvS rf;xGiof mG ;olrsm;. aumif;usK;d qd;k jypfrsm;udk
oifcef;pm,lEikd af om a=umifjh zpfonf? vGecf o hJ nf (25) ESpf =umumv
rsm;twGif; awmifurBmjcrf;EdkifiHrsm;udkwGef;tm;ay;cJhaom zGH+zdK;r_ykHpH
trsK;d rsK;d udk taotcsm qef;ppfoifcef;pm,l&ef ta&;}u;D ygonf?
• urBmph ;D yGg;a&;ESihf qufpyfxm;aomukex
f w
k v
f yk rf y_ pkH ?H rdrw
d @kd .
pD;yGm;a&;onf urBmhvkH;qdkif&mpD;yGg;a&;pepfESifh csdwfqufaygif;
pyfxm;+y;D urBm}u;D . ukex f wk v
f yk rf r_ sm;wm0efcaJG 0vkyu
f ikd rf t
_ &
xkwv f yk af ejcif;ESihf aps;uGutf &vnf;aygi;f pnf;xm;aom yHpk rH sK;d
jzpfygonf?
• acwfopfvpfA&,fay:vpDrsm;? ukefoG,fr_rsm;udk vGwfvyfpGm
cGifhjyKxm;jcif;/ uef@owfxdef;csKyfr_rsm;rS avsmhayghay;a&;ESifh
yk*v
~ u d ydik v
f ufo@kd vkyif ef;rsm;v$aJ jymif;ay;a&;?
• xkwfukefwifydk@r_udktav;ay;jcif;? ydk@ukefrsm;vufcHrnfh aps;
uGufrsm;udk rdrdukefxkwfvkyfa&;pepf armif;ESiftm;tif*sifwck
tjzpf &_jrifaompepfjzpfygonf? jynfwiG ;f 0,fvtkd m;udk tav;
xm;rwGufyg?
• EdkifiHjcm;t&if;tESD;rsm;tay: rSDcdkr_? EdkifiHjcm;t&if;tESD;rsm;udk
EdkifiHzGH@+zdK;wdk;wufr_twGuf ta&;ygaom r[mAsL[mtqHk;
tjzwftjzpf &_jrifyrkH sK;d jzpfygonf?
• aºuG;+rDwif&Sdr_? ydk@ukefudktav;ay;onfh acwfopfvpfA&,f
oabmw&m;t& pD;yGg;a&;zG@H +zdK;wd;k wufr_ yHpk w
H iG f Edik if .
H pD;yGm;a&;
vkyif ef;rsm;taejzifh tdik -f trf-tufz/f urBmb h %fEiS hf ul;oef;
a&mif;0,fa&;b%frsm;/ yk*v ~ u
d aiGa=u;ta&mif;t0,fvyk if ef;
rsm;. aiGa=u;t&if;tES;D rsm;tay: rsm;pGmrScD akd e&+yD; aºuG;+rDrsm;
jzifh weifwh yd;k 0efyd aewwfygonf?
48
a0:vf'efb,fvkd
49
jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
50
a0:vf'efb,fvkd
• EdkifiHawmfrSyHhydk;ay;jcif;? a'otqifhukefxkwfvkyfief;rsm;udk
jzpfEikd o
f a&G@ qufvuf&iS o
f efaeap&ef A[dt k pd;k &rSyyhH ;kd r_rsm;ay;ae
&OD;rnfjzpfygonf? ta=umif;rSm ukefxkwfvkyfief;rsm;udk A[dk
wae&mwnf;rS csKyfudkifxkwfvkyfjcif;rsKd; rjzpfapoifhyJ/ a'o
toD;oD; tqift h oD;oD;Y jzef@cx
JG w
k v
f yk Ef ikd af p&ef A[dck sKyfuikd rf u_ kd
avsmhcsay;&rnfjzpfonf?
• a*[aA' (obm0ygw0f ef;usi)f ESihf vltzG@J tpnf;? zG@H +zdK;r_vyk f
ief;rsm;udk OD;pm;ay;aqmif&u
G af eaomfvnf; obm0ygw0f ef;usif
ESihf o[Zmw rjzpfojzif/h ygw0f ef;usiuf kd ysupf ;D aprnf qdyk gu
wd;k wufro _ nf a&wdo k abmom aqmifvrd rhf nf? umv=umvm
onfESifhtr# zGH@+zdK;wdk;wufr_rsm;onfvnf; jyefvnfysufpD;&
onfEiS hf }uHK&vdrrhf nf?
txl;ojzifh jrefrmEdik if t
H wGuf t}uHjyK&aomf —
• zuf'&,fjynfaxmifpt
k wGi;f ukex
f w
k v
f yk if ef;yHpk u
H kd rnfuo
hJ @kd
aqmif&u G rf nfenf;? pD;yGg;a&;t& rnfuo hJ @kd yl;aygi;f aqmif&u G f
Edik o
f enf;? enf;ynmt& rnfuo hJ @kd yl;aygi;f aqmif&u G =f urnf
enf;? ukeo f , G rf j_ yK =u&mwGiv
f nf; jynfaxmifp. k tcsK@d ae&mrsm;
u zG@H +zdK;wd;k wufr&_ Edik af omfvnf; tcsK@d aom a'orsm;/ jynfe,f
rsm;u xdcu kd ef pfemae&aom yHpk rH sK;d udv
k nf; a&Smif&mS ;&efvt kd yf
ygonf?
• 'Dru
kd a&pD jrefrmEdik if aH wmfopftaejzifh urBmu
h ek o
f ,
G af &;tzG@J /
urBmah iGa=u;&HyaHk iGtzG@J EiS hf urBmb
h %f paom Edik if pH t
kH zG@J tpnf;
rsm;ESifh rnfodk@rnfyHkqufqHa&;rsKd;xlaxmifxm;&Sdrnfqdkonf
rSmvnf; pdwf0ifpm;zG,faumif;I }udKwifawG;qxm;oifhaom
ar;cGef;rsm;jzpfygonf?
51
jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
tkypf v
k u
kd af qG;aEG;r_&vm'frsm; tESpcf sKyfEiS hf ar;cGe;f rsm; ok;H oyfcsurf sm;
52
a0:vf'efb,fvkd
NOTES:
53