Professional Documents
Culture Documents
AkdvfrSL;csKyfausmfaZm
(&JabmfOD;wif)
uG,fvGefjcif;
wESpfjynhf
trSwfw&
twGJ (1)
ESif;qDvGifjyif pmayrS xkwfa0jzef@csdw,f
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 1
olwh&dk ifxJu
AkdvfrSL;csKyfausmfaZm
(&JabmfOD;wif)
uG,v
f eG jf cif;
wESpfjynhf
trSwfw&
twGJ(1)
trS m pm
aus;Zl;wifvm$
Akdvaf usmfaZmonf 2012 atmufwdb
k m 10 &ufae@wGif uG,fvGecf yJh gonf? 2013
atmufwkdbm 10 &ufwGif wESpf jynfhygonf? xkd@a=umifh uG,fvGefjcif; wESpf
jynft
h xdrf;trSwt
f jzpf olw@dk &ifxu
J Akv
d af usmaf Zm (&JabmfO;D wif) twGJ (1) ukd
xkwaf 0vku
d yf gonf?
Tpmtk y f w G i f ol u G , f v G e f c sd e f u ay;yk d @ cJ h = uonf h o0%f v $ m rsm;/
uAsmrsm;tjyif ol@arG;ae@tqufqufrSm ay;ykd@cJhonfh o0%fv$mrsm;/ uAsmrsm;
yg0ifygonf? xkd@tjyif oleJ@twlaecJhzl;=uonfh/ c&D;twljzwfoef;cJhzl;=uonfh
&Jabmfrsm;/ aqGrsKd ;rdwo
f *F[rsm;. jyefvnfwrf;wcsuaf qmif;yg;rsm; yg0ifygonf?
Akv
d af usmaf Zm. uk,
d af &;twKy`wdW qdki;f pkro
S nf ref[idk ;f qDo@dk pmtkyu
f dk
zwf&_ onfh pmzwfy&dowfwcsKd @u Akdvfausmaf Zmonf ygwDwGi;f b0ukad wmh a&;
roGm;bl;[k a0zefa&;om;vm=uygonf?
Akv
d af usmaf Zmonf xkpd mtkyu
f dk touf 84 ESprf mS pa&;I 88 ESprf mS +y;D oGm;
ygonf? 1976 ckESpf ygwDxJ jyefa&mufvmonftxdyJ a&;EkdifcJhygonf? ol.
kyft ajctaeu qufcGifhrjyKojzifh qufra&;Ekdif jcif;jzpfonf? olu kd,fwkdif
xkpd mtkyt
f rSmwGif u|eaf wmf em;yg&apawmh[k awmif;yefxm;ygonf?
awmfvSeaf &;tajccHa'o/ A[kXd mecsKyf&&Sd m yefqef;rSm aepOfu ola&;
4 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
xm;cJo
h nfh rSww
f rf;rSw&f mrsm; &Scd yhJ gonf? TrSww
f rf;rsm;rSmvnf; 1989 ygwzD kzd &J
jzpfcsdew
f iG f aysmufq;kH ukecf yJh gonf?
1990 ckEpS f wkwEf idk if w
H iG f vma&muf tem;,lcsed u
f pI olawmufav#muf
'kid ,
f m&Drw
S w
f rf;rsm; a&;cJ&h m olowd &Si;f &Si;f vif;vif;&So
d nf/h use;f rm a&;t&vnf;
wpHkw&m wwfEikd fao;onfh 2008 txd ae@pOfrSww
f rf;rsm; &Syd gonf? xkdtxJwiG f
ol@b0 tawG@t}uHKrsm;/ oifcef;pmrsm;/ vkyif ef;rSwfwrf;rsm;/ wjcm;olrsm;. ajym
jycsurf sm;pojzifh uaygi;f pHk trsm;tjym; yg0ifonf?
olrw
S fro
d r# jyefa&;xm;onfrsm;vnf; &Sdygonf?
aemifxkdrw
S fwrf;rsm;xJrS ol@a&;om;csurf sm;ukd &SmazGjyKpk+yD; pmtkyfrsm;
qufvuf xkwaf 0oGm;Ekdif&efvnf; pOf;pm;oGm;ygrnf? (xkdenf;wl Akdvaf usmfaZm
ruG,v
f Gefcifua&m uG,fveG f+yD;aemufrSmyg jynfwiG f;rSm ay:xGufcJhonfh Akdvaf usmf
aZm trSww
f & aqmif;yg;rsm;/ owif;rD',
D mavmuwGif azmfjycJo
h nfh owif;rsm;ukd
pkpnf;um olwd@k &ifxJu Akdvaf usmfaZm twGJ (2)ukd vnf; jynfwGi;f rSm xkwaf 0
oGm;ygrnf?)
TpmtkyfwGio
f l@u,
kd fa&;twKy`wWdwGif ryg0ifcho
J nfh ygwDwiG f;b0 wpdwf
wykid f;ukdvnf; awG@jrifEidk fygonf?
ed*;Hk taejzifh ouf&x
dS if&mS ; &SdpOftcsed rf sm;u arG;ae@o0%fv$mrsm;/ arG;ae@
txdrf;trSwf uAsmrsm; a&;pyfay;yk@d co
Jh nfh tzG@J tpnf;rsm;/ vlyk*K~d vfrsm;tm;vnf;
aumif;/ uG,fveG fcsdefwiG f 0rf;enf;o0%fv$may;yk@d cho
J nfh tzGJ@tpnf;rsm;/ vlyk*~dKvf
rsm;ESihf uefawmhyef;uAsmrsm; ay;yk@d co
hJ nf &Jabmfrsm;/ rdwaf qGrsm;tm; vnf;aumif;/
Tpmtkyt
f wGuf pmrltrsKd ;rsKd ;ukd a&;om;ay;yk@d cho
J l &Jabmfrsm;ESihf aqGrsKd ;rdwo
f *F[
taygif;tm;vnf;aumif;/ Tpmtkyjf zpfajrmufa&;twGuf pmpDpmkdu/f wnf;jzwf/
tjyiftqif tptv,ftqH;k ulnjD yKvyk af y;cJ=h uonfh &Jabmf rsm;tm;vnf;aumif;/
Tpmtkyfukd xkwfa0ay;onfh +zdK;armufompmaytm;vnf;aumif; aus;Zl;wif
a=umif; rSwfwrf;wiftyfygonf?
AkdvfausmfaZm&J@ pmtkyfrsm;ukd xkwfa0ay;cJhonfh jynfyrS jynfol@buf
awmfom;rsm;pmayESifh "l0Hpmtkyfwkduftm;vnf;aumif;/ jynfwGi;f rS ae&D&D pmtkyf
wkd ufESif h +zd K;armufompmaywkd @tm;vnf;aumif; aus;Zl; txl;wifa=umif;
Tae&muae azmfjytyfyg onf?
Ak d v f a usmf a Zm. usef & pf o l rd o m;pk
2013/ =o*kw f 15 &uf ?
azazhusef;rma&; jy\em[m
tJ'jD y\emygy?J emwm&Snf tqkyaf &mif
jzpfvmawmh oHk;wJh ydZD0aq;awGu
vnf; rwdk;awmhygbl;? useft*Fg rsm;
uvnf; wjznf;jznf; pGrf;tifusqif;
vmygw,f? aemufq;Hk taxGaxG t*Fg
trsm;tjym; pGrf;tif usqif;r_ Multiorgan failure jzpf+yD; toufyg ygoGm;&
awmhwmyg?
tajy;tv$m;0ifcJhayr,fh xGufwJhtcg
&ifxJcJqGJ+yD; xGuf&ovkdygyJ? ukd,fhajc
axmuf ukd,fro,fEkdifavmufatmif
jzpf&ygw,f? a=omf-ae@pOf'D'kuQ 2 v
avmufyJ cH&vk@d ? &uf&Snfvrsm;om cH&
&ifawmh u|erf l;aumif;l;Ekid yf gw,f?
atmufwkdbmvqef; a&muf
vmawmh azazhukd u|efrwdk@ pGef@v$wf
&awmhr,fqw
kd m vufcHvm&yg awmh
w,f? tzsm;u usovkdjzpfvmayr,fh
ausmufuyfpGrf;tifwd@k / toJpGrf;tifwk@d
usqif; vmaeyg+yD? touf}uD;&ifhol
awGrSm t*FgpGrf;tifawG[m wcktay:
wck rSDwnf+yD; csdefciG fv#mndae&wmyg?
wck usqif;vm&if (vli,fawGvkdrSm
r[kwfbJ) aemufwckuvnf; zJcsyf+ydK
ovkd usqif; vmwwfygw,f? azazu
vnf ; owd od y f r &S i f ; awmh y gbl ; ?
wcgwav rsuv
f ;Hk zGi=fh unfah yr,fh wcg
wavawmh vnf; ajrmae[ef &Syd gw,f?
tJovkd tcsdefrsdK;rSm u|efr[m azaz
ckwifab;u ukvm;xkid rf mS xkid f+y;D (rwf
wwf&yf EkdifpGrf; r&Sdvkd@yg)? azaz}udKuf
ESpfoufvSwJh EkdifiHwumhoDcsif;
(International) ukd wykdi;f wp &Gwq
f rdk d
ygw,f?
tcef;xJu jyefxu
G cf sed f a&muf
vkd@ jyefxu
G fawmhr,fq&kd if u|efr E_wf
rquf&ufvk d@ azazhukd b,fawmhrS
E_wfrqufbl;? azazu owd&Si;f +yD; ae
wke;f uawmh u|erf tcef;xJu xGuo
f mG ;
wmukd rsufpdwqH;k vkduf=unfhaewwf
ygw,f? u|efruvnf; tcef;xJ0ifwkef; &Jabmfwkd@ vm pkHk;av
uom pd wf a ZmeJ @ [yf x k d; vJ rwwf tqHk;ppfyGJ EGJr,fav
12 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
ukd,h&f yfud,
k hf ajromqkd&ifawmh
azazhudk ygwt
D vHv$rf;+yD; tifwm ae&Sif
e,focD sif;ukd rd;k vHk;[de;f oDqd+k yD; aemuf
qH;k c&D;ukd yk@d ypfrmS vk@d pdwx
f rJ mS vnf; }urd ;f
0g;aerdygawmhw,f?
jrefrmjynfolawG tckxd qif;
&JwGif; eufae&wmukd pdwftxdckdufqHk;
yJv@kd ajymwwfwaJh zaz[m ol&@J r+yD;qHk;
ao;wJh wm0efawGukd aemufrsKd ;quf yck;Hk
ay: ajymif;wifay;cJh+yD; xm0& tem;,l
oGm;cJhyg+yD? azazem;ygawmh?
touf 19 ESpt
f &G,u
f pvk@d w
oufwmvH;k jynfou
l dk tvkyt
f au|; jyKchJ
jyKz@dk yJ pOf;pm;/ vkyaf qmif}uKd ;pm;cJw
h hJ azazh
pdwf"mwf xm0pOf t"Ge@f &n
S yf gap? ?
a&$wd*kb
H k&m;ESifh
azaz
'Dvkd azaz tonf;toefjzpfaepOfrSmyJ
vltrsm;t=um;ajym&qkd& 0d0g'uGJ&ESifh
tjiif;yGm;zG,f udpw
P ck ay:aygucf yhJ g w,f?
tJ'guawmh azaz[m aemufqHk;qEN
taeeJ@ a&$wd*kb
H &k m;}uD; zl;ar#mfcsifw,f
qkw
d hJ udpyP gy?J 'gha=umifh 'DudpPt a=umif;
ukv
d nf; &Si;f vif;ajymjy&ygO;D r,f?
u|erf wk@d ygwD 1989 ckEpS f zkd z&J
jzpf+y;D aemuf ygw[
D m ajratmufygwD jzpf
oGm;ygawmhw,f? 'gha=umifh ajratmuf
b0eJ@ rukdufnDolrsm; (touft&G,f
}u;D &ifo
h /l ruse;f rmol/ ausm=f um;+y;D om;
olrsm; pojzif)h tm;vH;k tem;,l+y;D wzuf
EkdifiHrSm aexkdifvkduf=u&ygawmhw,f?
vGwfajrmufa'o}uD;ukdvnf; qkdvkdyg
w,f? ArmjynfxJu b,fae&mrqkd jyef
csifwmyg? Armjynf}uD;[m u|efrwkd@
tdrf ygy?J
'ga=umifhyJ tapmykdif; azazh
tifwmAsL;awG(Oyrm-2003/ {&m0wD
r*~Zif;eJ@ tifwmAsL;)rSmvnf; Armjynf
jyefcsifwJhta=umif;/ wae@jyefa&muf
vdrrfh ,fvkd@ ar#mfvifh ,Hk=unfrda=umif;
pwmawG ygz;l ygw,f? qkdvkw
d mu tck
OD;odef;pdef tpkd;&u EkdifiHjcm;a&muf
ArmvlrsdK;rsm; jyefvmzkd@ zdwf=um;vkd@
jynfawmfjyef a&m*grsm; wufvmrS u|erf
wk@d 'Da&m*g&wm r[kwyf gb;l ? tapm}u;D
uwnf;u u|erf wk@d u 'Da&m*g pGx
J m;+y;D
om;yg?
2011 'DZifbm 3 &uf azaz
touf 92 ESpf jynfah rG;ae@rmS DVB u
u|erf ukd tifwmAsL;&mrSm Armjynf jyef
csio
f vm;vd@k ar;ygw,f?u|erf u odyf
jyefcsiyf gw,fvk@d ajzcJyh gw,f? tJ'Dae@
tpDtpOfrmS yJ NLD u OD;wifOD;&J@ azazh
arG;ae@qkawmif;ukd xkwv
f $ifh&mrSm ed*k;H
csKyftaeeJ@ 'Dvkdyk*~dKvf}uD;rsdK;ukd wkdif;
jynfjyefvm+yD; acgi;f cscGihf ay;oifyh gw,f
vkd@ awmif;qkdoGm;ygw,f?
tJ'Dupvkd@ owif;uGef&uf
arG;aehyGJtqufquf
arG;aehyGJtqufquf
OD;ausmfode f;
wGzJ uf twGi;f a&;rSL;
Adv
k rf LS ;csKyaf usmaf Zm
touf 90 _ynfh
toHvi$ t
hf pDtpOf
aqmifaewJh Akv
d rf LS ;csKyfa[mif;ausmaf ZmeJ@ ywfouf+y;D &Jabmfo;kH usyd 0f if Akv
d &f x
J G u
f dk
qufo,
G far;jref; xm;wmtygt0if u|efawmfw@kd &@J 0kdif;awmfom; ukda&mfeD+idr;f u
pkpnf;wifqufxm;ygw,f? em;qifygcifAsm;?
Ak dv fr SL ;csKyf a usmfa Zm? ? u|ef a wmf touf 90 jynf hy g+yD ? q&m}uD; r_ di f;
ajymovkd tkd r if; rpGr f ; jzpfa eyg+yD? u|efa wmf cspfv Sw Jh jynfo la wG tck
txd qif; &Jw Gif;eufaeao;wJht wGuf u|efawmfpdwfr aumif; Ekdify gbl;?
VOA ? ? 'guawmh wkwEf ikd if rH mS aexkid af ewJh t+ird ;f pm;Akv
d rf LS ;csKyfausmaf Zmu
touf 90 jynfwahJ e@rmS jrefrmEkid if jH ynfoal wGxH ay;yk@d vu
dk w
f hJ trSmpum;&J@ tpyg?
'DtrSmpum;ukd quf&r,fqkd&ifawmh AkdvfcsKyfausmfaZm u- u|efawmfwkd@
jynfolawG rw&m;r_/ zdESdy fr_rsdK;pHkukd tav#mhray;bJ wAkdvfuswAkdvfw uf/
wrsdK;quf+yD; wrsdK ;quf/ qufvufwkdu fyGJ0ifae=uwmukd rjywf=um;odae
&wJh t wG u f tJ o vk d jynf o lr sd K ;twG u f a wmh u|ef a wmf tvG e f * k% f , l + yD ;
tm;&auseyf r _ v nf ; &S d w ,f ? quf v uf + yD ; awmh v nf ; rav#mh w rf ; ZG J e J @
}udK ;pm;tm;xkw f= uygvkd@ tm;ay;rSm =um;csifw ,f?
rd r d w d k @ tcsif ; csif ; =um;rS m vnf ; pnf ; vH k ; nD n G w f = uyg? oabm
xm;}uD; =uyg?
ppftpdk;&&J@ wyfrawmfom;awGukdvnf; jynfolomtrd/ jynfolom
tz? jynfol@rsufESmukdyJ =unfhyg? jynfolukd &efolvkd oabmrxm;=uygeJ@vkd@
rSm =um;vkdy gw,f?
jynfoltm;vHk; awmifhwaewJh 'Drkdua&pDpepf tjrefq Hk;&&SdEkdifygap
qkd+y;D awmh Akv
d fcsKyfausmaf Zmu ol@&J@trSm pum;ukd ay;ykd@chw
J mjzpfygw,f?
tcktcgrmS Armhwyfrawmfukd wnfaxmifcJhwJh &Jabmfo;Hk usdy0f ifawGxJrSm
touf&Sd xif&Sm;&Sdol 2 OD;yJ usefygawmhw,f? &efuek f+rdK@rmS aexkdiw
f Jh touf 88
ESpt
f &G,f &Jabmfo;kH usyd 0f ifAv
dk &f x
J G u
f Akv
d cf sKyfausmaf Zmukd trSww
f &eJ@ AGt
D adk tukd
tckvadk jymjy ygw,f?
Akdvf&JxGf? ? wu,fh u|efawmfeJ@odyfcifwJh u|efawmfav;pm;wJh tcspfqHk;
&JabmfyJav? oleJ@u|efawmfeJ@&if;vnf; &if;ESD;w,f? cifvnf;cifw,f? olu
22 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
u|eaf wmfx
h uf wESpcf aJG vmuf pDe,
D mjzpfwmayg?h u|eaf wmfjrwfE;dk wJ/h u|eaf wmf av;
pm;wJh/ u|efawmfcifrifwJh oli,fcsif;wa,mufyg? &Jabmfwa,mufyg? tckxdvnf;
ol@ukd u|eaf wmf wefz;kd xm;w,f?
VOA? ? 'kwd,urBmppf}uD; +yD;qH;k oGm;csdef/ jrefrmEkdiif H vGwfvyfa&; }udK;yrf;r_a&S@
quf&r,fh c&D;twGuf Adv
k fcsKyfatmifqef; trSL;jyKwJh zufqpfqef@usifa&;/ jynfol@
vGwfvyfa&; zqyvtzGJ@}uD;&J@ aeol&defnDvmcH}uD;rSm wyfrawmfukd,fpm;vS,f
AkdvfrSL ;ausmfaZmu tqdkwckwifoGif;cJh&ygw,f? ArmhvGwfvyfa&;twGuf
qufvuf+yD; acgi;f aqmif=ur,fh yk*K~d vfawGeJ@ wkdif;oljynfom;taygif;wkd@ pdwf0rf;
uGjJ ym;jcif;r&Sb
d eJ @J ArmEkid if v
H w
G v
f yfa&;eJ@ jyefvnfxl axmifa&; vkyif ef;&yfawGukd wnD
wnGww
f nf; raESmifrh aES;aqmif&u
G =f uzk@d aeol&ed t
f pnf;ta0;}u;D rSm Akv
d rf SL; ausmf
aZmu tqdw
k ifoiG ;f cJw
h myg? tJ't
D qku
d kd wyfrawmfu,
dk pf m;vS,f aemufwOD;jzpfwhJ
&JabmfoHk;usdyf0if AkdvfrSL;&JxGfu axmufcHcJhygw,f? AkdvfrSL;&JxGf trSwfw&
ajymwmuawmh Akdv&f JxG?f ? olajymw,f? u|efawmfu axmufcHw,f? 2 a,mufvky&f w,f?
olu tqkw
d ifoGif;wJo
h l/ tJ'Dtqku
d kd u|efawmf axmufcHwo
Jh l vkyf&w,f? aeol
&dew
f ek ;f uav?
? AkdvfrSL;csKyfausmfaZm&J@ jrefrmhorkdif;rSm rSwfwkdifxlcJhwJh txif&Sm;
qHk;aqmif&Gufcsufuawmh jrefrmhajray:ukdusL;ausmfvmwJh wkwfjzLwyfawGukd
ppfqifa&;}uD;qifEJ+$ y;D wku
d x
f w
k fcw
Jh myg? 1952 ckESpfup+yD;awmh wkwfjynfr}u;D u
xGuaf jy;vmcJw
h hJ wkwjf zLulrifwefwyfr}u;D 3 ck jrefrmEkid if t
H a&S@yidk ;f &Sr;f jynfe,fxJ
0ifa&mufusL; ausmcf +hJ y;D awmh u,m;jynfe,fv,
G af umf+rKd @udk vma&mufwu
dk cf u
dk cf w
hJ h J
txd usL;ausmrf u
_ }u;D rm;vmcJyh gw,f? 1954 ckEpS rf mS awmh Armhwyfrawmf&@J ajrmuf
ykdi;f wkdi;f ppfXmecsKyf&J@wikd f;rSL; AkdvfrLS ;csKyfausmfaZmu bk&ifhaemifppfqifa&;}uD;eJ@
KMT wkwfjzLwyfawGtm;vHk;ukd jrefrmhajray:uae wkdufxkwfarmif;xkwfEkdifcJh
ygw,f? tckvkd wkwfjzLusL;ausmf olawGukd wku
d fckduf&iS f;xkwf&mrSm OD;aqmifco
Jh l
AkdvfrSL;csKyfausmaf Zmukd acwftqufquf wkwf&J@ usL;ausmfr_ukd wGe;f vSefcw
Jh hJ a&S;
acwfjrefrmhppfo}l uD;awGe@J wwef;wnf;xm;+y;D jrefrmhorkdi;f rSm azmfjycJhwmvnf;jzpf
ygw,f?
VOA?
aumufcsufcsczhJ l;onf?
xd@k aemufou
l xkEd pS f 1945 ckEpS f =o*kwv
f xJwiG f jrefrmhvw
G v
f yfa&;orkid ;f .
rSww
f idk jf zpfonfh &efuke+f rKd @ aeol &def jynfo@l tpnf;ta0;}u;D wGif Ekid if aH &;ygwrD sm;ESihf
yk*~dKvfrsm;tygt0ifjzpfonfh wEkdifiHvHk;nDnGwfa&;tqkdukd wifoGif;cJhonf? t*F
vdyef ,fcs@J vufatmufrS vGwaf jrmufa&;twGuf txl;vkt
d yfonfh tqkw
d &yf tjzpf
_jrif&ayonf?
aeol&ed w
f iG f zufqpfwu
dk zf suaf &; jynfo@l vw
G af jrmufa&; (zwyv) tzG@J }u;D
u oD&v
d uFm (,cifo[
D Vdk u
f |e;f ) &Sd ta&S@awmiftm&S a'oqkid &f m r[mrdwf wyfrsm;
. ppfaoemywdcsKyfESifh Armhwyfrawmf aqG;aEG;&eftwGuf AkdvfcsKyfatmifqef;trSL;
jyKonfh 11 OD;ukd,fpm;vS,fwGif olvnf; yg0ifcho
J nf?
1954 -55 ckESprf sm;wGif jrefrmEkid fiHod@k usL;ausmf0ifa&mufvmol wkwjf zL
ulrifwefwyfukd armif;xkw&f mY a&S@wef;wyfrSL;wOD;vnf;jzpfco
hJ nf? 1957 ckEpS f {+yD
vwGirf l olykeEf SifhqufoG,o
f nf[k ajymqkdum Akdvfae0if;u ppfwyfrS ol@ukd t+idrf;
pm;ay;cJo
h nf?
1960 0ef;usiw
f iG f q&m}u;D ocifu,
dk af wmfrid_ ;f }u;D rSL;onfh jynfwiG ;f +ird ;f csr;f a&;
tzG@J ESit
hf wl wkid ;f jynfw0Sr;f vSnv
hf nfum +ird ;f csr;f a&;a[majymyGJrsm;wGif yg0ifcjhJ yef
onf? xk@d jyifwkwjf zLusL;ausmrf E_ iS hf e,fcs@J qef@usiaf &; trsKd ;om; aumfrwDwiG v
f nf;
OD; aqmifco
Jh nf?
uGejf rLepfygw0D iftjzpf ESpf 30 t=um 1976 ckEpS w
f iG f ArmjynfueG jf rLepfygwD
&Sd&m awmwGif;ok@d awmcdkvmcJh&if; Akv
d fcsKyfae0if; OD;aqmifonfh wygwD tm%m&Sif
pepfEiS hf qufvuf&ifqikd cf &Jh jyefonf?
Akdvaf usmfaZm. orkdif;pOfukd (tusOf;r#) ,ckvkd jyefajymif;avhvm&mwGif
ajymprSww
f iG pf &m wkid ;f usKd ;jynfjyKvyk &f yfrsm; ajrmufjrm;pGm &Sad =umif; awG@jrif&rnfom
jzpfonf? trsdK;om;vGwfajrmufa&;/ wkdif;jynfw0Srf; nDnGwfa&;ESifh jynfwGif;
+idr;f csrf;a&;twGuf tm;oGefcGepf u
kd f vkyfudik cf o
Jh nfh om"u trsm;tjym; &Sdcho
J nf?
xk@d a=umifv
h nf; rdrdw@dk jrefrmvli,frsKd ;qufrsm;twGuf wefz;dk rjzwfEikd fonfh pHerlem
xm;p&m aemifawmfrsKd ;qufacgif;aqmifwOD;tjzpf owfrw
S f&rnfom jzpfygonf?
jynfov
l x
l u
k dk opPmazmufum tcsi;f csi;f vnf; Zmwfwo
l m;pm;wwfonfh
tm%m,pfr;l r_rsKd ;ukd ol@xyH g;wGif rawG@&&dS onfrmS txl;yiftm;us *k%,
f &l ygonf?
xk@d xufq&dk ygu ,ae@umvwGif wkid ;f jynfwiG f OD;aqmifonfh ppf acgi;f aqmifrsm;ESirhf l
26 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
E_wfcGef;quf
o0%fv$m
AkdvfcsKyfcifAsm/ AkdvfcsKyf&Sifh
opPmtiftm;pku E_wfcGef;quf *g&0jyKygw,f? AkdvfcsKyfusef;rmygap/
,ae@ArmjynfEikd fiHa&;b0eJ@ vlr_a&;b0wkd@ toD;oD; c|wf+cHKusap&efeJ@ 'Dru
kd a&pD
vGwfvyfr_wd@k ku
d fcsdK;zsufqD;cHae&aom tcsderf Sm oef;aygif;rsm;pGmaom tzdEdyS cf H
jynfov
l x
l k[m ppfu|erf sm;tjzpfe@J wd&p>mefb0ukd t"rRweG ;f yk@d caH e&w,f? ,ckvyJ J
pepfwus qufvufwGef;ykd@z@dk twGuf 2008 ppfu|efjyKa&; zGJ@pnf;yHkudk toufoGif;rJh
2010 a&G;aumufyu
JG dk uvdrfuuspef nf;awGe@J zefw;D =uygvdrOfh ;D r,f?
'DvkdtcsdeftcgrsdK;rSm wkdif;jynfeJ@vlrsdK;ukd wkd;wufat;csrf;vkdwJh OD;xdyf
xm;yefqifwJhacgif;aqmifrsm;ukd awmifhw&if; AkdvfcsKyfudk trSwf&aerd=uw,f?
tzdEydS cf v
H x
l t
k oD;oD;[m ppftm%m&Sifpepf zsuo
f rd ;f a&; zufqpfppftyk pf &k @J tEkid f
usirfh _/ aoG;pkyfra_ tmufu vGwfajrmufa&;twGuf wku
d fyGJ0ifke;f uefaewJh tcsed frSm
Akv
d cf sKyfuvnf; jynfov
l x
l &k @J a&S@u rm;rm;rwfrwf&yfwnfcw
hJ t
hJ jyif/ tzdEydS cf H vlxk
awGe@J twlwkdufyJ0G ifaewJt
h wGuf opPmtiftm;pk0ifrsm;taejzifh tifrwef tm;&
28 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
w,f? tm;&Sw
d ,f? 'gayrJh touft&G,f }uD;&ihfvS+yD;jzpfwJh AkdvfcsKyfukd tifrwef
tm;emvSygw,f?
wkdif;jynftwGuf ta&;}uD;wJhtcsdefwkdif;rSm vlxka&S@uae aewvHk;vkd
rm;rm;rwfrwf xGuaf y:vmcJ+h yD; AkdvfcsKyf [m wkdi;f jynf&J@ &efou
l kd wGef;vSefchw
J ,f?
opPmawmfveS af &;r*~Zif;rSm Akv
d cf sKy&f @J wkid ;f jynfo@dk ajym=um;csuaf wGudk azmf jycJzh ;l w,f?
a&'D,du
k ae ajym=um;/ owday;E_;d aqmfwmawGudv
k J em;axmif&w,f? AkdvfcsKyf[m
twdwforkdif;a=umif; wav#mufvHk;rSm ajymifajrmufcJhwJh awmfvSefa&;orm;}uD;
jzpfw,f? e,fcs@J qef@usiaf &;/ trsKd ;om;vGwaf jrmufa&;/ zufqpfawmfveS af &;/ wkwjf zL
eJ@ tar&duefw@kd usL;ausmrf _ukd qef@usiaf rmif;xkwfa&;/ vGwfvyfa&;eJ@ +idrf;csrf;a&;/
ppftm %m&Sipf epf zsuo
f rd ;f a&; pwJh orkid ;f tcsKd ;tauG@widk ;f rSm tzdEySd cf Hvx
l rk sm;
eJ@twl ESpaf ygif; (71) ESpf wku
d yf J0G ifcw
Jh hJ awmfveS af &; acgif;aqmif}u;D jzpfw,f?
wkdi;f jynfeJ@ vlrsKd ;tay:rSm uk,
d u
f sKd ;pGe@f tepfemcH+yD; vGwv
f yfa&;eJ@ +idr;f csr;f
a&;twGuf vlxkeJ@twl OD;aqmifv_yf&Sm;cJhwJhtwGuf aus;Zl;}uD;rm;vSygw,f?
AkdvfcsKyf[m zdESdyfr_atmufu vGwfvyfa&;twGuf pHerlemjyjzpfw,f? rD;SL;wef
aqmifvnf; jzpfygw,f? 'DtwGuf Akv
d cf sKyf&@J arG;ae@o0%fv$mrSm trSwfw& azmfjy
vku
d yf gw,f? Adv
k cf sKyf&J@ ZGo
J wWcd eG t
f m;/ awmfvSew
f pJh dw"f mwf/ r,dr;f r,kdiu
f ikd fpaJG om
,Hk=unfcsu/f wkdif;jynfeJ@ vlrsKd ;ay:xm;&SdwJh +idrf;csrf;a&;/ nDnGwfa&;twGuf jrwf
aomoabmxm;wk@d udk opPmtiftm;pktaejzifh ODxyd yf efqifvsuf arwWmyk@d / qkawmif;
yxemjyK vku
d yf gw,f?
Akv
d cf sKyo
f ufawmf&mausmf &Snaf pzk@d use;f rmygap? ESv;kH pdw0f rf;at;csr;f ygap?
vGwv
f yfat;csr;f wJh wkid ;f jynfudk Akv
d cf sKyfu,
dk w
f idk f jrifawG@Eidk w
f u
hJ ,
dk f jzpfygapa=umif;
qkawmif;arwWmyk@d ovku
d fygw,f Akv
d cf sKyf?
av;pm;euf _di f; *g&0jyKvsuf
opPm tift m;pk?
odk@
&Jabmf r&_,Of
&Jabmf=uD; OD;wif&J@ 90 ESpfjynfh arG;ae@ twGuf trSwfw&tjzpf uAsmwdk
av; a&; jy;D yd@k vu
dk yf gw,f//
tjrpf
0okefajrrSm
a&udk&mS &if;
'%f&mrsm;ESifh yGif@onfhyef; //
3/ 12/ 09
a&mifpHkyef;yGifhav;awG zl;wH0ifhvdk@ oif;ysH@ar$;jr jrL;=uG avmuudk
tvSqifae=uw,f? jr&Gufpdrf;pdrf;awGvnf; avnif;eJ@twl ,drf;uvdk@? 'gayrJh
tjrpfuawmh ajrv$matmufrmS ajrom;ausmufqikd af wGukd +r+J rw
J ,
G q
f yk &f if; a&udo
k m
&Smae&w,f //
ol@wm0efu tyGihyf iG zfh @dk r[kwfb;l av// 'gayrJh usaemfu ol@b0t&
'%f&mawGe@J yGichf &Jh wJh yef;wyGihf tjzpf wifpm;vdu
k fw,f// bmjzpfv@kd vq
J kad wmh ol@&@J
k;d om;r_/ rGejf rwfwphJ Ge@f vw
$ fra_ wGu u|efawmfwk@d &ifrmS xm0& ar$;jraerSmjzpfv@kd yg/
cspfpmG aom &Jabmf=uD; OD;wif usef;rmygap //
touf &mausmf &Snyf gap //
tav;eDjzifh
oef;atmif
3-12-09
q&mr
'Dae@[m tb&J@ touf (90) ESpjf ynfhajrmufwJhae@ jzpfw,fqkw
d mudk u|eaf wmfwk@d
txl;owd&rdaeygw,f? reufapmapmuyJ udk0eJ@u|efawmf uav;rsm;twGuf
xrif;xcsu=f u&if; owdw&ajymjzpfch=J uygw,f?
'Dae@txdtouf&n
S f use;f rmatmif aexdik fcw
hJ hJ tbudk u|efawmft
h aeeJ@
tawmf aus;Zl;wifrw
d ,f? tbudk teD;uyf jyKpak pmifah &Smufay;aewJh q&mrudv
k nf;
u|efawmfwk@d aus;Zl;wifrdw,f?
wu,fqdk&if tb&J@&Sifoefr_b0[m wdkif;jynfeJ@ jynfoljynfom;rsm;
twGuyf J touf&iS fchw
J ,f? &Sio
f efaeqJjzpfw,fv@kd u|eaf wmfcpH m;em;vnfrw
d ,f?
touft&G,}f u;D &ifv
h mayr,fw
h puUe@f / wc%av;awmif wdik ;f cspjf ynfcspf
pdwfu avsmyh g;oGmwmrawG@vku
d &f bl;?touf (90) t&G,ftxd touf&n
S fpGm
ke;f uefwku
d yf 0JG ifaewJh tbudk u|efawmfw@dk ,kH=unf/av;pm;/ tm;usqyJ g?
'Dae@txd usef;rmpGmjzifh olu jynfolrsm;udk E_wfcGe;f quftm;ay;pum;
ajymqdk ay;Edik fao;wmudk tm;&0rf;omjzpfrdw,f?
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 33
Akv
d cf sKyfausmaf Zm tESpf 90 ajrmuf
arG;ae@trSwfw&
E_wfquf*g&0rsm;/ ajym=um;csufrsm;
(1)
Akdvfc sKyfcifAsm;
pma&;q&m/ orkid f;q&mrsm;/ Ekid fiHa&;orm;awGu Akdvcf sKyfukd Akv
d frSL;csKyf
a[mif;ausmfaZmqdk+yD; oHk;E_ef;a&;zGJ@wwf =uygw,f? wu,fh t&Sdw&m;uvnf;
wyfwiG ;f tqif[
h m 'gygy?J 'gayr,fh q&mjzpfoifwef;ausmif;/ ausmif;om;or*~ twGi;f
a&;rSL;armifa&$up+yD; ,ae@txd acwftqufquf rsdK;quftoD;oD;eJ@twl
wkid ;f jynfe@J vrl sKd ;&J@vw
G v
f yfa&;/ +ird ;f csr;f a&;twGuf vkyu
f idk f ek ;f uef v_y&f mS ;cJw
h hJ acgi;f
aqmifwOD;jzpfw,f? tJ'Dacgif;aqmifrt
_ oD;oD;&J@ tcsKyftacgif&J@ oabm/ +yD;awmh
vGwfvyfa&;wyfrawmf/ zufqpfawmfveS af &;wyf&@J acgi;f aqmifvnf;jzpfwt
hJ wGuf
vlxu
k Akv
d fcsKyfukd AkdvfcsKyfvkd@yJ ac:qkd=ujcif;jzpfygw,f?
Akv
d cf sKyfuse;f rmygap?
jrifhrkd;
acwW- =opa=w;vs
(2)
tbkd;AkdvfcsKyf
tbkd;u acgif;aqmifaumif;wOD; jzpfygw,f? usrwkd@ rsdK;qufawGt
awmfrsm;rsm;[m tbk;d &J@ ajc&muked if;zd@k ysi;f =uyH&k w,f? tzdEydS cf aH e&wJh vlxak wG[m
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 35
(7)
tbk;d AkdvfcsKyfusef;rmygap? wkid f;jynfvw
G fajrmufz@kd ta&; qufvufvrf;jy
Ekid yf gap? OD;aqmifEidk yf gapvk@d qENjyKyg w,f Akv
d cf sKyf? wkid ;f jynfe@J vx
l u
k dk cspw
f hJ Akv
d cf sKyf
oufawmf&mausmf&Snyf gap?
ESif;rkd; (rEav;)
acwW - bef a umuf
(8)
&JabmfoHk; usdyft zGJ@0if Akdvfc sKyf
awmfvSefa&;xJrSm qufvufkef;uefaewJh AkdvfcsKyfwa,mufwnf;om
ouf&x
dS if&mS ;useyf gawmhw,f? Akv
d cf sKyf wa,mufwnf;yJ =unfnKd O;D nGwpf &m useyf g
w,f? wkid ;f jynf[m ppftm%m&Sipf epf/ ppftyk pf ak =umifh arSmifrq
J /J rkew
f idk ;f xefqyJ gy?J
wkdi;f jynfvGwaf jrmufz@kd rsdK;qufa[mif;rsdK;qufopfawG vufwGJke;f uefae=upOfrSm
Akv
d fcsKyftaeeJ@ qufvuf vrf;neEf ikd fygap?
wifO D; (vky fom;rsm;aumvdy f)
uae'g
(9)
opPmwm0efcH t,f'DwmrS wqifh
Akv
d cf sKyaf usmaf Zm&J@ wkid ;f jynfo@dk wifjywmawGudk zwf&rSw&f ygw,f? jynfwiG ;f rSm
u|eaf wmfw@dk &@J avhvma&;t zG@J [m Akv
d cf sKyfudk avhvmrSwo
f m;&if; Akv
d cf sKy&f @J vrf;pOf/
Akv
d cf sKyfatmifqef;&J@ vrf;pOftwkdif; usaemfw@kd csDwufae=uygw,f?
avh v ma&;tzGJ
&efukef -rEav;
38 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
(10)
AdkvfcsKyfcifAsm - AkdvfcsKyf&Sifh
ukd,w
f ikd fa&; twKy`wu
Wd kd a&;om;ay;cJhwht
J wGuf Adkvcf sKyfukd txl;yJ aus;Zl;
wifygw,f? jzwfoef;qJ orkid ;f acwf twGuf uk,
d af &;twKy`w[
dW m rD*g0yfaygi;f rsm;pGm
yg0if&w
Sd Jh rD;SL;wkid fjzpfv@dk aus;Zl;wifjcif;jzpfygw,f?
Akv
d cf sKyfuse;f rmygap touf&mausm&f Snfygap
armifoufOD; - rcifrsdK;rsdK;
acwW - vef'ef
(11)
orkdif;pmtkyaf wGzwf+y;D Akv
d cf sKyf&@J kyfykv
H $mukd awG@jrif&w,f? AkdvfcsKyfqw
kd m Akv
d cf sKyf
atmifqef;&J@ uk,
d yf mG ; Akv
d cf sKyfausmaf Zmukd qkv
d w
dk myg? Akv
d cf sKyfarG;ae@rmS ta0;uae
*g&0jyKvkduyf gw,f? AkdvfcsKyf use;f rmygap
aemfa v;vGD- apmrkd; Zuf
(12)
opPm wm0efcHt ,f'Dw mrSw qifh
wkwjf zLawGe@J wku
d w
f hJ wku
d yf eJG @J tif;pdew
f u
dk yf rJG mS toufab;u vGwv
f m
cJhwhJ AkdvfcsKyfausmaf ZmtwGuf &ifwkef yef;wkefjzpf&cJ&h w,f? Akdvcf sKyfatmifqef;eJ@
ocifp;dk wk@d awGudk ajratmufqufo,
G fa&;vky&f mrSmvJ &ifwek &f w,f? zuf qpf*syef
awGudk &Gy&f Gyfc|Hc|HawmfvSefarmif;xkwfcJhwJh ppfajrjyifxu
J AkdvfcsKyfudv
k nf; &ifwkef&
jyefw,f? orkid ;f rSm ajymifajrmufcw
hJ hJ acgi;f aqmifqw
dk m t}urd }f urd af owGi;f jyefc&hJ wJh
vlyJvkd@ aumufcsufcsrdw,f? usufoa&&S&d Sd touf&Sio
f efz@kd use;f rmygapvkd@ qk
awmif; arwWmykd@ovku
d yf gw,f&Si?fh
roD& dc kdi f
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 39
(13)
zkd;ouf&Snf AkdvfcsKyfokd@
Akdvcf sKyfESihf Akv
d fcsKyfudk jyKpkapmifha&Smufaeaom orD;jzpfol a'guw
f m vS
ausmfaZmyg use;f rm=uygapa=umif; qkawmif; arwWmykd@ovsuyf g? tbk;d &J@ ZGJ/ owW/d
pdwf"mwf/ wkdif;jynfcspfpw
d fukd trDvu
kd fz@kd }udK;pm;vsufyg? Akv
d fcsKyfudk tm;us twk
,lvsuyf g?
tke f; ausmf+ zdK ;
opPm tift m;pk0if
twGi f; a&;rSL ;-trsdK;om;vli ,fr sm; tzGJc sKyf( *syef)
(14)
AkdvfcsKyfeJ@ awG@csifygw,f? pum;awGvJ ajymcsifygw,f? tenf;qHk;
tacsmiform; rjzpfz@kd vdw
k ,f? orkdi;f tawG@ t}uHKawGu,f0wJh Akdvcf sKyf-tbkd;ukd
ar;p&mawGvJ trsm;}u;D yJ? zke;f eJ@qufo,
G cf iG &hf &if qufo,
G yf g&ap? tbk;d Akv
d cf sKyf&@J
om;orD;ajr;jrpfawGjzpfwhJ awmfveS af &;tiftm;pkawG[m ,cktcg rJaqmufrmS &Sad e
=uygw,f? tbkd;&J@ aus;Zl;awGukd u|efawmfw@kd vli,fawGu jyefvnfaus;Zl;qyf
wJt
h aeeJ@ wkdi;f jynfvw
G af jrmufa&;rSm yg0ifv_y&f mS ;ae=uygw,f?
tbkd;Akv
d fcsKyf oufawmf&mausmf &Snaf paomf? ?
rif; rsdK ;armifESifh rsdK;qufo pfrsm;
acwW - rJ a qmuf?
(15)
tbAkdvfcsKyfausmfa Zmokd@ wrf;wjcif;
'Duae@Armjynf ppftyk pf ek @J Akv
d cf sKyfatmifqef;eJ@twl jynfo@l wyfrawmfudk
wnfaxmifcJhwJh bbAkdvfcsKyfeJ@ E_dif;,SOf=unfhrdw,f? bbu vlxkukd av;pm;
cspcf ifw,f? oef;a&$ppftyk pf u
k vlxu
k t
dk m%mtwGuf ajceif;cHv
k dk oabmxm;w,f?
bbAkv
d cf sKyfu wkid ;f jynfe@J vrl sKd ;ay: zdEydS rf a_ tmufu vGwaf jrmufatmif aqmif=uOf;
w,f? oef;a&$ ppftyk pf u
k vlrsKd ;toD;oD;ukd ppfzed yfatmufqo
JG iG ;f +y;D acsre_ ;f zdEydS w
f ,f?
bbu k;d om;w,f? jzLpifajzmifrh wfw,f? oef;a&$w@dk uawmh wkid ;f jynfe@J vx
l t
k ay:
aumufusppf w
k yf w
hJ ,f? ,kwrf myufpufw,f? bbAkv
d cf sKyw
f @dk vdk acgi;f aqmifaumif;
awG&@J vufxrJ mS vlx&k @J tm%m a&mufrvmbJ/ wefz;dk r&Sv
d ,
l w
k rf mawGu tm%m
odrf;,lvkdufwJhtcsdefup+yD; wkdif;jynf[m ab;qkd;uyfqkd;eJ@ }uHKawG@zdk@ =urRmiif
awmhwmygyJ? b,fvkdyJjzpfygap wae@awmh vlxktm%m[m vlxktpk;d & vufxJ
jyefa&muf&rSmaygh? vlxkuom rlvtm%mykdifjzpfygw,f? vlxkawGeJ@twl quf
vuf&yfwnf wku
d yf 0JG ifEidk f zk@d bbAkv
d cf sKyfausmaf Zm use;f rmygap? ouf&mausmf &Snyf g
ap? qufvufvrf;jyEkid fygap?
tdENd, Ekdifi Ha&muf
'Drkdua&pDtiftm;pkrsm;
(16)
tbkd; Akdv f c sKyfa usmfa Zmok d@
AkdvfcsKyf[m usaemf-usrwkd@twGuf tarSmifxkrkefwikd f;awGu pl;&JxGuf
vmwJh awmufyaom vrf;jytvif;a&mif yg? tJ't
D vif;ykid &f iS }f u;D oufawmf&mausmf
&Snfygap? kad opGm tav;teuf *g&0jyKvsuyf g?
ta0;a&muf ArmjynfbmG ;
tvkyo
f rm;wpk?
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 41
uefawmhyef;uAsmrsm;
arG;ae@uefawmhyef;uAsmrsm;
uG , f v G e f j cif ; twG u f uef a wmh y ef ; uAsmrsm;
r*Fvma&$&wkrS - onf
(0if;wifhxGef;)
e,fcs@J qef@usifa&;
zufqpfqef@usiaf &;
trsKd ;om;vGwaf jrmufa&;
Ekdiif Hawmfopfay:xGe;f a&;
ta&;awmfawGtwGi;f
qif;&Jtwl
csr;f omtwl
ylvrJ cG/J at;vJrcGm
jzwfoef;vmcJh
r*Fvma&$&wk}u;D wkid cf h+J yD
r*Fvm,ck
a&$&wkrS - onf
pde&f wkqD/ &mjynfq
h w
D ikd f
Ekid if t
hH usKd ;/ jynfol@tusKd ;ukd
o,fy;kd &Gufaqmif/ *k%fa&mifqif&if;
usi;f yEkid af p/ use;f rmapa=umif;
qkawmif;uefawmhvu
kd fygw,f?
(0if;wifhxGef;)
xGef;awmufqJ=u,feDokd@ay;ykd@wJh
uAsmo0%f
0if;wifhx Ge f;
&Spfq,f wJh
tESpf u,fu,f vl@b0rSm
vSywJh b0orkdif;a=umif;eJ@
Ekdiif o
H m;aumif; yDopGm
vlxak cgi;f aqmif yDopGm
*k%af jymifpmG jzwfoef;
rkew
f dik ;f vrf;ay:u =u,feD
trdjynftwGuf *k%f,pl &m
u|efawmfw@kd twGuf *k%,
f lp&m
=unfndKpGm OD;ckduf
E_wcf Ge;f qufovkduyf gw,f OD;av;a&
OD;av;&J@
jzwfoef;cJ+h yD; ESp&f Spq
f ,f
ESpf ESpq
f ,fppD w
d yf ikd ;f
orkid f;aemufcu
H m;awGe@J ,SOpf yf
av;av;jrwfjrwf =unfhrdwt
Jh cg
(1)
1919 rS 1939
e,fcsJ@q;dk vufatmuf
zGm;ajrmuf+y;D arG;vm
bkd;ab;awG[m a&$bdEk ,
G f
om,m0wD oHk;q,f[m arG;Zmwd
*VKef"yd wd q&mpH&@J
awmfveS o
f H "m;a&mif=um;rSm
}uD;jyif;um vlvm;ajrmuf
'l;raxmufwwfoal wG&@J yJw
h ifoH
ESv;kH om;tcHay: yl;uyf
awmfveS pf w
d "f mwfeJ@ rsKd ;csp0f dnmOf
pdr0fh if+y;D tarG&cJah va&mhovm;
e,fcsJ@orm;ukd qef@usif
u|efjyKolawGudk qef@usifzd@k
&ifudak umh+yD; vuf;Hk ajrmuf
ra=umufw&m;ukd pku
d x
f lum
axmifo
h ;kH &mjynfrh Sm ygcw
hJ ,f
e,fcs@J qef@usiaf &; orm;aumif;jzpfcw
Jh ,f
(2)
1939 rS 1959
e,fcsJ@qkd;ukd qef@usif
wku
d yf 0JG if tefw&k if;
'kw,
d urBmppftwGi;f [kid ef efa&muf
trdEdik if H vGwaf jrmufz@dk ppfynmoif
orkid ;f 0if &Jabmfo;kH udsyf pm&if;rSm
ukda&$[m
Akv
d af usmaf Zmjzpfvmw,f
0ifvmwJ*h syef[m
46 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
Ekdifit
H ay: qufu|efjyK
vlxktay: &ufpuf
zufqpfyyD D &rf;um;awmh
zufqpfrsm;ukd armif;xkwaf &;
zufqpfqef@usifa&; wyfaygi;f pk}u;D zG@J Eikd zf d@k
Akv
d cf sKyfatmifqef;eJ@ ocifp;kd wd@k v#dK@0SufawG@
yxrqH;k awG@ aqG;aEG;wJah e&mtrSe[
f m
yJc;l pHjywyf&if;u
Adkvaf usmfaZm&J@ ckwifay:rSm
zufqpfawmfveS af &;
[pfau;+y;D azmf=uawmh
Akdvaf usmfaZm[m wkdif; 4 &J@
ppfa&;acgif;aqmifwOD; jzpfcw
hJ ,f
zufqpfawmfvSeaf &;rSm ygchw
J ,f
zufqpfqef@usifa&;wm0ef auschw
J ,f
t*Fvyd jf yeft0if
toifjh yifvmwJh puULjzLpmwrf;
EkdifiHeJ@t0Se;f qef@usi=f u
orkid ;f 0if aeol&ed t
f pnf;ta0;yGJ
&J&J&if&h ifh qifE=$J u
Armhvw
G fvyfa&;twGuf toifjh yif
tqkdjyKcsuaf wG wif=uwJhtcg
Adkvaf usmfaZm&J@ tqk[
d m
trsKd ;om;aoG;pnf;nDnw
G af &;tqkyd g
vGwv
f yfa&; a=unmt+y;D
ta&;}u;D wm0efrsm;ukd xrf;aqmif
orkdi;f wGiaf tmif todtrSwjf yK=u&
ppfaoe*FAsL[mrSm wacwfxl
wkwfjzLusL;ausmo
f lrsm;ukd armif;xkwaf &;
bk&ifah emifppfqifa&;&J@ Adou
k m
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 47
ppftm%m&Sifwd@k wufvm
Armjynf}uD; wk;d +yD;arSmif
+idr;f csrf;a&;t&dyfta&miftm;vHk; uG,faysmuf
ppfzed yfatmufu jynfolawG
'kuQawG yifv,fa0=uawmh
trdajrukd vGwfajrmufcsif
jynfoludk u,fwifcsifvGe;f vkd@
wlwHpOfudk qkyu
f ikd f
48 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
&mjynfhqD csDwuf&if;
tvif;opfawG qufjzef@a0
trdajrtwGuf quf*k%af qmif
*k%fa&mifajymifajymif qufjzwfoef;
orkid ;f tcef;cef;&J@ pmrsuEf mS awGay:rSm
Adv
k af usmaf Zmqkw
d m orkid f;0if
xm0pOf pHerlemjyK
av;pm;r_e@J OD;ckduu
f m
E_wcf eG ;f qufovkdufygw,f OD;av;a&
Adv
k fcsKyfausmaf Zm
armifp Gr f;&nf
oH;k udsyw
f &hJ aJ bmf
awmfveS w
f o
hJ rkid ;f
ppfynm
*syefrmS oloifv@kd
xkdif;a&mufv#if ppfwyfzJ@G
e,fcs@J u0kd idk ;f ?
Akv
d cf sKyfausmaf ZmwJh
ausmfaZmwJhAv
kd cf sKyfyg?
atmifausmfeJ@olvJyg
atmifqef;rSm olvv
J u
dk ?f
ausmif;om;eJ@ocif
v_yf&mS ;pOf olygchJ
ppfcs&D m olvu
kd f
atmifqef;eJ@ twlwu
kd ?f
e,fcsJ@e@J zufqpfyg
awmfveS &f m a&S@wef;
wkwjf zLarmif;xkwyf JG
&JwahJ rmfueG ;f ?
wkid f;jynf&ef[o
l r#
olwdu
k f& a&S@wef;rSm
ppfyaJG wG +y;D wJhcg
,rf;aiG@rmS olratmif;
ppftm%m olrruf
ppfrif;quf olraxmifbk
+ird ;f csrf;atmif csdK;jzLv$wyf gv@kd
r_id f;ocifh xHawmfyg;rSm
ppfrek ;f ol jynfppfom;&,fv@kd
tm;xkwcf ahJ =umif;?
Armjynf ppfu|eo
f abmuf
vGwaf jrmufapapm?
vGwaf jrmufwAhJ rmjynf
+idr;f csrf;apaom? ?
armif p G r f ; &nf
2007 rwf 27 awmf v S e f a &;ae@
(aemif w acwf a'gif; zwf p mrS m oHk ; zk d@ )
opP m awmf v S e f a &;pmayr*~ Z if ;
trSw f 22? Ekd0 if b m/ 2010?
ESvHk;vS yef;wyGifh
zkd;eD
=u,fwm&mwk@d vif;vuf
wdru
f Gef&ufwkd@ jzef@usuf
tem*wftwGuf tJh'g
tzdk;rjzwfEikd w
f hJ &wemawGayg?h
ppfurdk ek ;f vk@d
rv$rJ a&Smifom
awmfveS fppfxJ ygchw
J ,f
t"dyd m` ,fwcktwGuf
touf&iS faewJh kyyf v
kH m$
+idr;f csr;f a&;ukcd spf oif[m
jynfou
l cdk spfv@dk jynfolawG&J@ &ifEpS fonf;csm?
uGejf rLepfjzpfcw
hJ ,f?
0okeaf jrrSm
oEMdmefcs a&ukd&Sm&if;
ESpf v &ufwkd@ jzwfoef; '%f&mawGeJ@ yGifhcJhw,f ?
pGe@f vw
$ frw
S w
f rf;rsm;jzifhom ,Ofyg;
ao+y;D om;vkd oabmxm;vsuf
c&D;qufcJh
&moufyef ? zk d ; eD
(10-12-2009)
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm&J @
touf 90 jynf h a rG ; ae@twG u f
trS w f w &
opP m awmf v S e f a &;pmayr*~ Z if ;
trSw f 22/ Ek d0 ifb m 2010?
ppfeJhcsdK;_zL
+idr f;csrf;ol
(&JabmfoHk;usdyf0if Akv
d frSL;csKyfa[mif; ausmfaZm ESpf 90
jynfh a rG; ae@trS w fw &)
&ifacgi;f ork'N&m
pdw"f mwf ausmufaqmifausmufom;vkdrm
tcspftrke;f eJ@ &efig
yDjyifjywfom; oJuJw
G m?
{&m0wD[m
ESv;kH aoG;a=umxJ pD;aeum
Armjynfjynfo[
l m
ol@&@J ewfbk&m;yg? ?
+id r f ; csrf ; ol
usaemfwd@k acwf&J@
Armjynf usuo
f a&aqmif[m
zk;d ouf&n
S f AkdvfcsKyfyg?
[kpd Ofxu
J
trsdK;om;vGwaf jrmufa&;wyfacgi;f aqmif
jynfol@wyfrawmfacgif;aqmif
trsKd ;om;Ekid fiaH &; acgi;f aqmif
'Dru
kd a&pD +idr;f csr;f a&;acgi;f aqmif
tb AdkvfcsKyf[m
Armjynf&J@ usufoa&aqmifyg
wem&D touf&Snf usef;rmaeor#
wkdi;f jynfrSm usuo
f a&wem&Dwd;k pG
'Dr# usufoa&aqmifygw,f
Armjynf&J@ usufoa&aqmif[m
zk;d ouf&n
S f AkdvfcsKyfyg?
q&m}u;D ocifu,
kd af wmfr_id ;f eJ@ twlwuG
+ird ;f csr;f a&;ydou
k mtjzpf
pl;pl;epfepf xrf;&GuOf ;D aqmifchJ
tkb
d ,fh +idr;f csr;f a&;ydou
k mjzpf?
vlxEk pS o
f ufvv
dk m;=u
vSyat;csr;f +idr;f csr;f a&;
tkypf ;kd ,kwfrmolw@dk ab;z,fxm;cJh
ppftyk pf u
k ykv
d @dk ab;z,fxm;cJh
'ge@J 'Drdu
k a&pD +ird ;f csrf;a&;twGuf
vufeufuidk af wmfveS af &; c&D;azmuf
56 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
rdcifygwDo@kd jyefa&mufvm
ppftm%m&Sipf epf
zsuo
f rd f;ppfrSm zkd;ouf&n
S f Akv
d cf sKyfyg0ifc&Jh ?
q,fpEk Spf
&mpkEpS af wG&@J
apmfum;rku
d fidk ;f wJah cwf&@J
av;vHwhJ 0efxyk 0f efy;dk
tb zk;d ouf&n
S f
cg;usKd ;rwwf cg;ukdif;atmif xrf;o,faecJh
usaemfwd@k vli,fvl}uD;awG
jynfolawG
tb zkd;ouf&n
S fudk tm;emaerdayg?h
twk,l tm;usrd
yDwdeJ@ qGwfysH@rd
tm;ema=uuGv
J pS mG
pmemiJn
h m rdaygh tzAkv
d cf sKyf&,f
igwkd@
ycH;k ajymif; wm0ef,=l u&r,f
awmfveS fa&;ukd vufqifu
h rf;,l=u&r,f
tbvkd cg;uke;f atmif xrf;=u&r,f
ppfu|eb
f 0 vGwaf jrmufa&;
tbzk;d ouf&n
S f vrf;jyay;cJ+h yyD J
usaemfwd@k t&J0hq
H k;H csDwuf wkduzf suf&r,f
uwdjyKygw,f tbAkdvfcsKyf
ppftm%m&Si[
f m
ArmjynfEidk if aH &; aemufaz;aygufu 0ifvm
rnf;eufwJh tawmifyaH wGe@J jzef@tyk zf dp;D
ppfr;D awG awmufavmifapcJh ?
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 57
zufqpfppftyk pf [
k m
olw@kd u,
kd o
f w
l d@k
rD;owform;aumif;awG xifrw
S x
f m;yHyk J
'gayrJv
h J Armjynfudk rD;wifd@_ ae=u ?
pnf;vH;k nDnw
G rf _
bmwckrS r+ydKuGJapa&; qkdqd+k yD;
zdEydS fa&; ppfzaemifeh @J aoG;cGJ
+zKd cGJaecJ?h
tJ'pD pfr;D awmuf
ppftm%m&Sifpepfwu
dk fzsufa&; ajcz0g;atmuf
+ird f;aysmufap&r,f
'Dppfr;D awmuf 'Dru
dk a&pDvx
l t
k m%mvufatmufrmS
+ird f;aysmufap&r,f
+ird ;f csr;f a&;Adou
k m
awmfveS fa&;orm;}u;D tb zkd;ouf&Snx
f u
H
t&,lch=J u+yyD J
vrf;jytawG;tac: owWcd eG ftm;
crf;em;wJph w
d "f mwfawG
ppfu|eb
f 0 vGwfajrmufz@kd
wyfqifc=hJ u
tb zkd;ouf&Snf Akdvcf sKyf&J@
tvGecf rf;em;wJZh v
JG ;kH v
wkid ;f jynfucdk spw
f hJ
vlrsKd ;ukcd spfwhJ
tzdEydS fcjH ynfoal wGudk odyu
f cdk spcf ifav;pm;
oem;wwfw/hJ =uifemvGe;f wJh
tbzkd;ouf&Sn&f J@ toJEv
S ;Hk ukd
58 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
Arm_ynf&Jh ju,feD
okd@ r[kw f
tawmufyqHk; tvif;tdrf
&J+idrf;
opPmw&m;
wHpOf/ wl
uavmif/ aoewf
+idrf;csr;f a&; csKd ;jzL
ckid rf maom oEMd mefonf jynfol
jzLpifpGm &yfwnfonhfrl ol
ol qdkaom
xkt
d zk;d ysKd tm;
OD;nw*f g&0jyKyg.?
&J + id r f ;
opP m awmf v S e f a &;pmayr*~ Z if ;
trSw f 22/ Ekd0 ifb m 2010 rS?
u|Ekfyfwdkh. zGifh[0efcHcsuf
aerif;eD
awmfveS af &;orm;qkw
d m
rdrdukd,fukd accs
wwfEdik o
f r# accs
tJ"du tykid ;f tpawGe@J
jynfoludk a&$cscsifolawGyg
yk*v
~ tcGit
hf a&;xuf
ky"f rRu zGiahf y;wJh
awmfvSeaf &;ukd ,Hk=unfw,f
awmfveS af &;onf yxr
awmfvSeaf &;onf 'kw,
d
awmfvSefa&;onf wwd,
wkEdi_ f;vkd@ r&wJh
vl@avmuopftwGuq
f &kd if
av;oacseF @J urBmwode;f ru
xm0& ay;qyfoGm;r,fo
h lawGyg ? ?
aerif ; eD
opP m awmf v S e f a &;pmayr*~ Z if ;
trSw f 22/ Ekd 0 if b m 2010rS?
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 61
wefzdk;ESpfrsdK;ESifh ESpfrsufESm
pkdif;avmifrdef;ouf (=u,furBm)
(u)
odr;f ,lxm;wJt
h m%m
tcGix
fh ;l awG&vm/ tm%m𝔭l vm
ykvi af y:rSm aumfxlxu
l yfxm;
oHrpd_ x
JG m;
wz0g;ruGmawmh?
tm%mtwGuf
vlawG&J@toufukd owfjzwf&
zdEySd af csre_ ;f tEkdifusi&fh
jynfwiG ;f ppfr;D [ke;f [ke;f x?
olwkd@&@J bGJ@xl;
*k%fxl;odumQ =unfyh g
tm%mtl;trl; vlowform;awG
aumufuspfpw
k yf hJ vl,kwrf mawG
t&Sufuif;rJo
h al wG
ppf&m0wfaumifawG
wkdi;f jynfqw
k ,
f w
k yf sufp;D
vl@tzGJ@tpnf;&J@ w&m;cHawG
awG
awG
qJoHqkdoH/ uJ&h J@oHawG
_wcf s armif;rJ/ awmxkwo
f aH wG?
igwd@k wikd f;jynf
'Dtemhyqkwaf wGa=umifh
usufoa&tcgcg ,kwf
*k%yf 'k u
f if;rJh
&Sufyg&J@?
(c)
zk;d oufawmf&n
S f Akv
d cf sKyfu
trsKd ;om;jynfol
vlxu
k dk cspfw,f
tm%mwefz;dk xuf
vlxkudk av;pm;jrwfE;dk
vlxt
k &dyrf mS cku
d ;kd
vlxt
k usKd ;ukd OD;xdyyf efqef
jynfoo
l mv#if trdtz
tzdk;&J@ &mZ0ifrSm awG@aecJh&
b0wav#mufvHk;rSm ?
vGwfvyfa&;
jynfol@'rD u
dk a&pDa&;
+ird f;csr;f a&; ac|;aoG;ay;qyfc&Jh
uk,
d fusdK;pGef@v$wcf hJ
ke;f uefcahJ v&J@?
tzk;d oufawmf&n
S [
f m
wkdi;f jynf&J@usuo
f a&aqmif
awmfvSev
f x
l k&J@ oduQmukd aqmif
tarSmifacwfxu
J =u,feyD iG ahf ew0ef;
wif&hf e$ ;f a0om
wkid ;f jynftwGuf
vufvufusufoa&jzm
puUe@f widk ;f rSm?
pkdif;avmifrdef;ouf (=u,furBm)
'D Z if b m 26? 2009
opPmawmfvSefa&;pmayr*~Zif;
trSwf 22/ Ekd0ifbm 2010rS?
zufqpfawmfvSefa&;ol&aJ umif;
Adv
k cf sKyaf usmaf Zmodhk
armifprG ;f &nf
k;d om;ESrd chf s
rmer&Sd
owW&d Sd?
wkduyf cJG sed w
f Gi;f
jcaoFrh if;?
wku
d yf v
JG eG u
f
csKd ;iSuyf ?
'dk@bausmaf Zm
tm,k'aD Cm
a&m*gr&S/d ab;r+id?
qkvnf;awmif;.?
uefawmh.?
armifpGrf;&nf
2010 rwf 26
rkd;rcrS ul;,la zmfjyonf?
Adv
k fcsKyaf usmaf Zm
touf 92 ESpfarG;aehodkh
armifpGrf;&nf
wyfrawmf wnfaxmif
atmifqef;ESi,
hf OS f armfueG ;f 0ifo/l
ppfyg&*l/
&Jabmfok;H usdyf
xdyq
f ;kH wef;rSm/ atmifqef;ESi,
hf OS f
orkid f;0ifo/l ppfyg&*l?
Adv
k cf sKyfausmaf Zmohkd
*g&0uAsm
armifpGrf;&nf
awmfvSeaf &;
vGwv
f yfa&;
+ird ;f csr;f a&;
ta&;}uKH wkid ;f / rqkid f;xrf;&Guf
touf 90 ausmf
'kd@tzkd; ausmfaZm
ausmfaZmouf&Sn/f 'k@d jrefjynfrmS
jyefvnfq=Hk u/ OD;csaumfa&mf
'k@d yal Zmft/hH
jynfawmf0ifcef;/ atmifpnf&rG ;f I
a0gxrf;}udK& ygvdak omf? ?
armif p G r f ; &nf
2011/ 'D Z if b m?
wa,mu
wifrdk;&JhaemufqHk;qEN
armifp Gr f;&nf
(rkd;rcrS ul;,lazmfjyonf)
e,l;a,mufuae
t,fvaf tukd
olraocif
pmayES;D aESm/ twla[mzk@d a&mufcw
hJ ,f?
aemufqk;H awG@&/ arhr&cJh
ae@ae@nn/ wvuk;d owif;
arSmifarSmifvif;vif;/ oGm;&if;vm&if;
&,f&,farmarm/ ajym&if;qk&d if;
pm;pm;aomufaomuf
wa,mufrsufEmS wa,muf=unfh&if;eJ@
rif;eJ@igeJ@
pma=umif;aya=umif;/
a&S;a[mif;aESmif;jzpf
tcspt
f rke;f / t_;H tjrwf
usKH ;pyfacsmif;urf;/ vGr;f rdvrG ;f &m
vGr;f urBmuk/d vGr;f uAsmzG@J
ige@J rif;eJ@
wa,mufvnfyif;/ wa,mufzuf?
rif;eJ@ige@J urBmvSnrfh ,f
urBmukyd wf/ uAsmpyfr,f?
uk&d D;,m; *syef/ tjyefrJaqmuf
waxmufem;r,f?
rJaqmufurS/ cGefrif;usatmif
wnaerSm
tazqH;k +yD wJh
zke;f qufajym=um;/ orD;om;wk@d
tm;i,fredS n
f dK ;/ toHw;kd cJh
wifr;kd ewf&mG / vm;cJ+h yD
igrygwJh c&D;&Snf?
wm;cGirfh &/ qkdi;f r&
E_wrf rS quf/ oGm;&uf+yD?
oli,fcsi;f rif;&J@u,
dk pf m;/ Akv
d cf sKyfxyH g;
ta&mufomG ;+y;D / 0yfwmG ;uefawmh
vku
d yf gr,f?
ausmaf ZmZmenf/ Akdvfouf&Snfu/kd
tav;eDjyK/ uAsmr_jzifh
ol@wu
G figw
h u
G f/ av;euf&nfar#mf
igyal Zmf+y/D
,Hk=unfcsuw
f /l qENwlrd@k oufawmf&mausm/f &Snaf paomf
wlatmifnzd d@k rvdk=u?
ol@qu
D jyef
*syefu&dk ;D ,m;/ cGerf if;oGm;zk@d
oGm;&efjyifwek ;f / zke;f awGquf=u
wkdif&yif&/ aysmfch=J updwu
f l;,Ofvd@k / &$icf &Jh ?
68 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
armif p G r f ; &nf
{+yD 5/ 2011?
AdkvfcsKyfausmfaZm (&JabmfOD;wif)
uG,fvGef_cif;twGuf
uefawmhyef;uAsmrsm;
AdkvfcsKyfausmfaZm (&JabmfOD;wif)
uG,fvGef_cif;twGuf
uefawmhyef;uAsmrsm;
rSKdif;eJ@twl csKd;jzLv$wfol
uG,fvGefol AdkvfcsKyfausmfaZmodkh
armifpGrf;&nf
atmufwkdbm
jynfol@ausmfaZm/ bausmfaZmtwGuf
E_wfqufuAsm ylaZmfygtHh?
e,fcsJ@qef@usi/f wkdufyGJ0ifol?
zufqpf*syef/ awmfveS cf ho
J l?
usL;ausmfwkwf wkdufxkwfcho
J l?
awmfvSefwyfrawmf azmfaqmif&mrSm
OD;aqmifygol?
r_dif;eJ@twl csdK;jzLv$wo
f l
acwftqufquf jynfol@bufu vufeufukdifol?
xkdoo
l nfum;
b0wyg;okd@ ajymif;oGm;cJh+yD
=u,fet
D jzpf rdk;jymjrifo
h d@k
vGiw
fh ufomG ;+y?D
xkd=u,feDonf
urBmwnfoa&G@ jrefrmjynftwGuf
=u,fev
D rf;jy jzpfapownf/?
uAsmq&m 'kd@oligvnf;
urBmqufquf b0qufquf
'kd@bouf&Snf =u,feDeDukd
=unfndKazmf!ef; armfueG ;f uAsm
a&;pDumv#if yg&rDjznfhzuf
awmfvSefbuf[k &Jabmf&Jbuf
jzpfapaomf? ?
72 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
13
igwdkhet
Jh wl
csDwufaer,fhol
zkd;oH (vlxk)
rken
f if;cif;uav;rSm
aygujf ym;ayguaf ewm
a&cyfavmif;aewm
0e,fwae&mrSm
igawG@chzJ ;l w,f
'Dv}l u;D udk
wcsdK@u Adv
k fcsKyfvk@d ac:w,f
wcsdK@u OD;ausmfaZmwJh
wcsdK@u wcsdK@u &JabmfOD;wifwJh
'gayrJh iguawmh OD;av;
OD;av;- OD;av;
OD;av;yJ ac:cJhw,f
reufzefvnf; ac:r,f
obufcgvnf; ac:OD;r,f
tcuftcJawG &ifqdkif&wdkif;
atmifyaGJ wG&wdki;f
ac:aerdO;D r,f
OD;av;
OD;av;-OD;av;
OD;av; igt
h yg;rSm t+rJadS ewJhtvm;?
i,femrnf armifa&$
vlvm;ajrmufvmawmh ukad &$
wk@d Armtpnf;tH;k 0if wa,mufjzpfvmawmh
ocifa&$aygh?
ukda&$uae ocifa&$twGif;
t0if;yqH;k *k%t
f if[m
k;d *k%feJ@ rsdK;cspfpdwf
e,fcsJ@qef@usiaf &;pdwf"mwfeJ@ owWdaoG;
vGwv
f yfa&;}uKd ;yrf;r_ vrf;a=umif;ay:rSm awG@Eidk w
f ,f?
tJ'&D @J aemuf*syefuakd &muf-[kid ef efa&muf
xkid 0f rfbufa&muf xkid ;f ajra&muf
aoG;azmuf opPma&aomufyJG usi;f yt+y;D
&Jabmfo;Hk usyd }f u;D tjzpf ur`n;f qif
orkdi;f 0if armfuGe;f wqifh twifrmS
ocifa&$[m AkdvfausmfaZmjzpfvmw,f?
74 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
ocifa&$uae -Akv
d af usmfaZmtxdtwGif;
t0if;yqHk; *k%fa&mif[mtepfemcHre_ @J &J&ifrh _
acgi;f aqmifyo
D r_eJ@ wkduZf JrG mef
zufqpfawmfveS fa&;atmifvH wvlvl=um;uomru
wkwfjzLusL;ausmfol
armif;xkwaf &;vrf;a=umif;rSeaf y:u
atmifarmif;oHwnHn=H um;uyg jrifEidk w
f ,f?
tJ'aD emuf
ppftm%m&Sipf epfatmufu vGwfajrmufa&;
vufeufudik af wmfvSefa&;ukd qifEJ&$ if;
wlwpH OftvHudk v$ihw
f if
oHviG af rmajr wcGiaf y:rSm
Akdvfausmaf Zmuae - OD;wifjzpfvmw,f?
Akv
d af usmfaZmuae - OD;wiftxdtwGif;
t0if;yqHk; *k%fa&mif[m&moufyefawmfveS af &;orm;yDor_
wnf=unfre_ J@ jynfcspfpw
d f
wzdwfzdwf &$e;f vuf
aemufqHk;xGufouftxd jrifae&
wb0wmvH;k jynfol@bufujzpfchw
J ,f?
OD;av;a&ocifa&$ukd av;pm;
Akdvaf usmfaZmtm; pHerlemwif
OD;wifukd =unfndKcJhwJh usaemf[mtckawmhrarhravsmh pdwt
f vsOfeJ@
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 75
OD;wifok@d
OD;wifv@kd uefawmhvdu
k yf g&J@
aomif;xkduu
f rBm wnfapaomf?
(0if ; wif h x G e f ; )
10/ 10/ 12ae@n
(10/ 10/ 12 ae@rSm uG,fvGefoGm;&SmwJh
&JabmfoHk;usdyf0if AkdvfcsKyfausmfaZmokd@ aemufqHk;*g&0-)
AdkvfausmfaZm tvGrf;ajy
zkd;eD
cspf&aJ bmfa&
tvGrf;awG xm;&pfcaJh ygh
'DrSmawmh woo usef&pf+yD?
jynfoal wG&J@'kuQ
a0r#cpH m;oifEh v
S ;kH om;rS
aomu pdwcf svufcsom csex
f m;cJhyg?
oift
h d;k jym
0okeaf jr&J@wae&m
b,fae&mrSm&S&d dS
jynfolawG&@J ESvk;H tdrf
teufid_ ;f qH;k ae&m oif&adS erSm
taotcsm jzpfw,f?
cspf&Jabmfa&
woufwmb0
'geukodv
k f jyKvkduf&+yDyJ
auseyfygawmh ? ?
_rwfa&$wd*HkeJh
_rwfESvHk;om;
(AkdvfcsKyfausmfaZmokd@)
+idr f;csrf;o l
(1)
orkid ;f &Scd ho
J o
l m
orkid ;f uodrmS
orkdi;f u }uD;wm?
(3)
wkid ;f jynftwGuf
toufay;cJo
h o
l m
b0wckvk;H yHck ho
J lom
t
(2)
ppfwu
dk cf o
hJ o
l m
ppfuo
dk w
d m/ ppfurdk ek ;f wm
ppfudk wu,fqef@usirf mS
ppf&@J tedmHu
k dk
yk+d yD;cHpm; awG@jrifrmS
+idr;f csr;f a&;&J@
jrifjh rwfre_ @J wefz;dk w&m;ukd
yked m;vnfrmS ?
&
;
k
H
e
G
@c
f
oo
l m
h
J
t+r&J iS o
f efaerSm?
r
;
f
;
f
;d
k a
= u
t
f
;
f
;f y
u
f
;f
d
k
mS
ol@Ev
S ;kH onf;yGwx
f rJ mS
jrwfa&$w*d &Hk @J a&mifjcnfawmf[m
vif;jzmaerSm
ESpu
f ak ukm?
(5)
ol[m
a&$w*d u
kH o
kd m
aemufq;Hk OD;csz;l ajrmfvw
dk hJ
&Jabmf oH;k usdy0f ifAdv
k fcsKyfwOD;yg?
b0wck&J@
aemufq;kH tcsed f aemufq;kH qENyg?
(6)
'Dqak wmif;[m
ol@tzk@d rjynf0h oGm;Ekid &f mS vnf;
(7)
'DtvS tdyrf uf&d&S m
r[ma&$w*d [
kH m
r[myx0D ajr}u;D [m
olcspw
f Jh
trdajrjzpfv@dk yg
ol@&J@
wkdufazmf&JabmfawG
ol&Jaumif; trsKd ;om;jynfoal wG
vJusvaJ vsmif;&m
atmifajrjzpfvd@k yg
aoG;opPmajrjzpfv@dk yg
ol@&@J tbkd;tbGm;tarGtESpjf zpfv@dk yg??
+idr f;csrf;o l
&JabmfjuD;OD;wif.....odkh
urmyk v J
Armjynf vGwv
f yfa&;v_y&f mS ;r_ orkdi;f &J@
e,fcsJ@qef@usifa&;
zufqpfawmfveS af &;rSm
ol[m trsdK;om;ol&aJ umif;?
jynfwiG ;f +ird ;f csr;f a&; ppfppftwGuf
wk;d wufwhJ v_yf&mS ;r_awGxrJ mS
ol[m
r_di;f / Aef;armfwifatmif/ '*kefwm&mwd@k &@J &aJ bmf?
tvkyo
f rm; v,form;
ypPn;f rJhjynfov
l lx&k @J wku
d yf J0G if wyfO;D rSm
olu vufeufukdifawmfveS af &;&J@ =u,fpifteD?
80 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
ol@b0&J@
tp tv,f tqHk;
tzdEydS cf Hvx
l b
k ufrS
wku
d fy0GJ if kyyf v
Hk $m ?
tJ'=D u,fpifteDum;
wku
d yf J0G if&if; }u;D jrwf*k%f,lp&m usq;Hk cJah v+yD ?
ol@b0ukd twk,l
ol@&yfwnfcsuu
f kd cH,l
oljyonfv
h rf; vGwaf jrmufa&;vrf;ukd
wkdu&f if; qufqufcs=D upkd@ ? ?
(&JabmfoHk;usdyf0if AkdvfrLS ;csKyfa[mif; ausmfaZm trSwfw&)
urmykv J
10/ 10/ 2012?
ta&;awmfy Hk* sme,f
trS w f (10)/ 2012rS
oHk;usdyfxJu wa,muf
armifvGrf;%D
vlwa,muf&@J
orkid ;f xkyw
` f/ jzwfvrf;r&Scd yhJ gacs?
aoi,faZmeJ@
wrf;warsmvGihf
zl;cGihrf }uHK/ a&$wd*u
Hk dk ausmckdif;I?
'gayrJh
ol@{nfhcef;rSm 'Duae@reuf
wleJ@wHZOf wvufpDuvGJ ta&S@qDrSm
qkqkdwJh wk@d vkd@wGJvaJ wG qnf;qmeD vGicfh Jh+yDaum? ?
eJeJrS r&Sdchb
J l;?
vlxktwGuf (tb AkdvfcsKyfausmaf Zmok@d )
awmfvSeaf &;eJ@ }uD;jyif;
awmfvSefa&;ukd SL_u
d f ta&;awmfy Hk* sme,f
awmfvSefa&;ukd axG;csD trS w f (10)/ 2012rS
aqG;aqG;eDwJh cGyaf 'gif;
tawmif b,fwek ;f urS ranmif;cJh?
ajrrc =u,fauwJhn
oGi fv if;atmif
t*Fvyd u
f dk tmcH
*syefuadk wmfveS f
qif;&Jom;awGtwGuf t+rrJ eS fchw
J ,f?
+ird f;csr;f a&;ukd jrwfE;kd
ppfolc;dk awGe@J vrf;cGw
J ,f?
ol@ukd
&Gmi,fi,fav;rSmarG;
v,form;&J@ uav;ygy?J
bke;f }uD;ausmif;rSm pmoif
wuUov
dk }f uD;awGvJ r0ifzl;ygbl;?
qkid ;f pkro
S nf
ref[idk ;f qD
{&m0wD/ ,efpjD rpfzsm;
ief;kid f;rsm;&J@ c&D;&Sn?f
ckawmh
ol&Jaumif;wkd@&mG
qkid ;f pkaumif;uifrmS
jrLawG&pfodik ;f wJh
atmufwkdbm&J@ nvnfcif;
orkid ;f awGu teDa&mif =u,fwpif;au
orkid ;f ukyd aJ &;cJrh ,f/ aocsmwmu
orkid ;f awGu olb,fawmhrS ajrrcbl;? ?
orkid f;ukdyJ oifcrhJ ,f/
orkid ;f awGu
orkid ;f ukyd J qH;k jzwfr,f/
orkid ;f awGu
ol&aJ umif;awG arG;zGm;w,f?
( ol& Ja umif; Ak dv f r S L ;csKyf a [mif ;
ausmf a ZmtwG u f
*k % f j yKa&;pyf y gonf ? )
oG i f v if ; atmif ?
ta&;awmf y H k * sme,f (10) rS
teDa&mif ju,fwyGifhodkh
roE m
,efpDrSonf
{&m0wDodkh
eDvGifaoG;('\edu)
S
raocif
=unfjh rifwikd f
a&$wd*b
Hk &k m;ukd zl;ar#mcf siw
f hq
J EN
q&mjzpfoif ausmif;om;or*~
rjynf0h cifrmS
twGi;f a&;rSL; ukda&$ro
S nf
uG,v
f eG &f Sm+yD ?
'k@d Armtpnf;tHk; ocifa&$
ol[m
&Jabmfok;H usyd 0f if Akv
d af usmaf Zmtxd
uGejf rLepfacgi;f aqmifwa,muf
jrifjh rwfwJh twKy`wdaW wG&J@
woufv;Hk
e,fcsJ@qef@usifa&;
jynfo@l vw
G af jrmufa&;wkduyf JeG @J
zufqpfawmfveS af &;
ol@jynfoludk cspjf ycJh
trsKd ;om;vGwaf jrmufa&;
uGejf rLepfwap>ajcmufolawGuawmh wkwjf zLusL;ausmfppf
remvkd rke;f wD;r_awGe@J
jynfwiG ;f ppfe@J +ird ;f csr;f a&;v_y&f Sm;r_
a=umuf&GH@aevdrfhraygh ?
ppftm%m&Sif qef@usiaf &;wku
d yf JG
oH;k usyd f&Jabmf
'Dru
dk a&pDa&;wku
d fyJG
Adv
k cf sKyfausmfaZmtrnf
woufwmpGrJ w
S ,
f =Hk unf
om,m0wDckid f
jynfol@bufom; tmZmenf
oH;k q,f+rKd e,f qkdi;f pk&GmwGif
}uD;jrwfwhJ =u,feDwyGihf ?
1919 'DZifbm (3) wGif zGm;jrif
u|efawmfwd@k rsdK;qufawGtwGuf
i,femrnf armifa&$[k ac:wGiaf pcJh ? tm;wufz,
G af om pHerlemjyKp&m
twk,lp&m taxmiftaomif;eJ@
86 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
AdkvfrSL;csKyfausmfaZm
(od@k ) =u,fe}D uD;twGuf
xm0&vGrf;csif;
a=omf wkid f;jynftwGuf
=u,few
D yGihf aujyef+yD ?
taurapmbl; qkdavmufayr,fh
*k%o
f a&twGuf ESajrmrdw,f ?
'k@d Armh*%
k af qmif
aoG;aomufcw
Jh Jh ol&aJ umif;}u;D
Ekdiif Hawmf tcrf;tem; xku
d fygvsuf
EkdifiHawmfqw
kd haJ umifawG vspfvsL_r_
a0;wajrrSm xD;iku
d cf &Jh &Smaygh
Akdvaf usmfaZmukd rSef; ?
ausmf[kef;
atmufwdb
k m 11/ 2012 (rk;d rc)
zufqpf*syefudk
trdajrrSarmif;
vGwfvyfz@dk &mvJ
&JabmfAdv
k af usmfaZm ygchw
J ,f?
&efuek ftpk;d &
ac:orkwfb0uvGwfz@kd
'DrEkd dik fiHawmf umuG,af &;xJ
Akv
d rf LS ;ausmaf Zmygchw
J ,f?
1950 ulrifwefwkwf
e,fvmusL;or#
armif;xkwzf d@k &mvJ
(10&uf/ 10v/ 2012) tk%Of ;D rSmwJh Adv
k rf LS ;csKyfausmaf Zmygcw
hJ ,f?
&Jabmfok;H usdyf}uD; (b) Akdvaf usmfaZm
Armjynfudk E_wfquf
ausmaf ZmvGef;wJAh dv
k frSL;csKyfausmaf Zm
(93) ESpu
f Edk w
_ q
f uf
wyfwiG ;f wyfjyif
xm;&pfc+hJ yD/ oGm;cJ+h yD ?
jynfolyg cif=uvGe;f awmh
ykc;kH csi;f ,SOv
f mrSm pk;d wJh
e,fcs@J t*Fvdyv
f ufxu
J
tm%ml; Akdvaf e0if;&J@
u|eAf rmjynfudk
ajracG;rsufapmif;=um;
ocifArmjynfjzpfz@dk &mvJ
taumuf}uo
H r#
ocifa&$ (Adv
k af usmaf Zm) ygcw
Jh ,f?
k;d k;d orm;awG cHc&hJ olawGxJ
88 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
wkwfjynf ulrif;rSm
ajcmufuyfuyfyv
J m;?
Armjynfudk t}urd f}urd u
f ,fcw
hJ hJ
&Jabmfok;H usdyfxu
J wa,muf
a0;wajrrSm pkaw&ayr,fh
wk@d ArmajrrSm
ol@twGuf wae&m &So
d ifhw,f?
'g - Akv
d fausmfaZma[hvd@k
aESmif;olawG twkaumif;atmif
vufnKd ;xk;d jyEkid fz@dk
'k@d ArmjynfrmS
ol@twGuf wae&m&Sdoifhw,f?
raocif a&$w*d zHk l;csifwJh qENau;
qyf=uwJh taeeJ@jzpfjzpf
'k@d widk ;f jynftwGuf txl;xl;aom
(ol) Akdvaf usmaf Zm jyKzl;avwJh
*k%faus;Zl;ukd trSwf&wJh
taeeJ@jzpfjzpf
eef;jy\m'fe@J *lArd mefxm;
tk;d jymjzpfygap
OD;ckdufaumfa&mfz@kd xm;oifh
aus;Zl;ruef;wwf=u&if ?
uG,fvGefol
tb AdkvfcsKyfausmfaZmodkh
*k%f_yKv$m
&J a bmf armif a t;
d fcsKyf
wl wHpOf tvHawmfatmufu tbAkv
awmufajymifwJh teDa&mif =u,f}uD;wyGifh wm0efausyg+yD
auvGijfh yef+yD? jynfo@l om;aumif;&wemrsm;
tbAkdvfcsKyf[m udef;atmif;&m
&J&ifjh cif; tmZmenfArd mefrSm
ZG&J jSd cif; at;csrf;pGm tem;,lygawmh?
d cf sKyf
owWd&djS cif;wk@d &@J a&S@aqmif tbAkv
*k%fa&mifajymifwJh =u,fwyGifhyg? 0dnmOfvdyjf ym
tbAkdvfcsKyf[m ArmjynfrSm
EkysKo
d nfrS vGwfvyfpGm ysHoef;I
tkrd if;&ifha&mfonftxd a&$wd*kHajc&if;rSm
tzdEdyS fcHjynfol +idrf;csrf;pGm tem;,lEdik yf gap?
b0vGwaf jrmufa&;
aoG;ac|;awG ay;qyf
&Ja bmf armifa t;
tqufrjywf wku
d fy0GJ ifcho
J lyg?
(uG , f v G e f a =umif ; =um;od& wJ h t csd e f
a&;zGJ @ vkdu fw Jh uAsmyg)
rdk;_rifhrjS u,feDwyGifh
wkdufatmif&J
=u,fpifwcsdK@ tcsdefwefwt
Jh cg
vif;a&mifukd tomcs r_eyf syse@J
auqif;=u&w,f olwkd@rSmvnf;
aocsif;w&m;qkdwm &Sd&@J ?
'gayr,fh =unfv
h u
dk pf rf;uG,hf
aumif;uif,rH Sm rmefygyge@J
urBmwnfoa&G@ vif;vufaer,fh
&J&JawmufaewJh =u,feDwcsKd @
tJ'h gow
l @dk ayg?h
ol[mtarSmifxu
k dk +zKd cGi;f
vif;vufcw
hJ ,f
ol[mtarSmifxu
k d+k zKd cGi;f
vif;vufaeqJ
ol[mtarSmifxu
k kd +zKd cGi;f zk@d
aemifvnf; vif;vufaetH;k r,f?
ol[mxm0& vif;vufaer,fh
&J&JawmufwhJ =u,feDwyGifh
rk;d jrifrh mS um;um;0if0h ifeh @J ayg?h
=u,feq
D w
kd m rkd;jrifrh Sm xm0&vif;
auqif;w,fvdk@ r&Sd rkd; jrifhrS =u,fe D &Ja bmfO D; wif (c)
vrf;rodoal wGtwGuf Ak d v f c sKyf a usmf a Zmtm;
EGr;f csad eolawGtwGuf tav;eD j zif h
ol@Ev
S ;kH om;ukd xGe;f nd
wkd u fa tmif& J
olxm0& &Sad er,f?
(18-3-2013 )
AdkvfausmfaZm armfuGef;
armifv0S if;(jrif;jcH)
o0%fvm$ rsm;
Adv
k frLS ;csKyfa[mif;ausmfaZm (&JabmfOD;wif)
uG,fvGefjcif;twGuf
ay;ydk@vm=uaom
o0%fvm$ rsm;
&m,ftoG,fo,
G fukd wGef;vSeu
f muG,cf o
Jh l Akv
d frSL;csKyfausmfaZmonf rdrw
d @kd trsKd ;
om;tcsif;csif; ppfcif;&onfh jynfwGif;ppfukd vHk;0qef@usifcJholjzpfonf? q&m
}uD;ocifu,
kd fawmfrdi_ f; csrw
S faom jynfwiG f;+idrf;csrf;a&;vrf;pOfukd tm;wufoa&m
axmufccH o
hJ jl zpf+y;D u|Eyfk w
f @kd Ekifkd if t
H wGuf toufuydk "merxm;bJ tm;xkwf }uKd ;yrf;
cJhow
l pfOD; uG,fvGeftedpaP &mufoGm;&jcif;rSm ArmwrsdK;om;vHk;twGuf tpm;xkd;
r&aom qHk;_H;r_}uD;w&yftjzpf owfrw
S fvkduf&ygonf? ykrd 0dk rf;enf;p&m aumif;vS
onfrmS wkdif;jynf. u,fwif&SifwOD;jzpfol Akv
d fcsKyfrLS ; ausmaf Zm aemufq;Hk acgif;
cs&monf rdcifajrr[kwfbJ EkdifiHjcm;wkdif;jynfwpfck jzpfaejcif;yifjzpfonf? rdrd
arG;&yfZmwdukd jyefcGifhr&bJ olwpfyg;wkdif;jynfwGif;Y uG,fvGefoGm;&Smaom ol&J
aumif;wpfO;D tm; jynfolvlx}k uD;u xku
d x
f u
kd fwefwef *k%fjyKo+*K[fcGihf r&onfh
twGuf u|Eyfk w
f @kd ArmEkid if v
H ;kH qkid &f m ausmif;om;or*~tzG@J csKyu
f txl; 0rf;enf;a=uuGJ
&ygonf? wpfrsKd ;om;vH;k twGuf vGwv
f yfciG &hf &Sad tmif wku
d ,
f al y;oGm;+y;D +ird ;f csr;f a&;
ukd xm0pOfa&S;_}udK;yrf;oGm;aom AkdvfrSL;csKyfausmfaZmtm; 0rf;enf;owd&jcif;rsm;
pGmjzifh u|Eyfk w
f d@k Auorsm;tzG@J csKyfrS OD;!wt
f av;jyKvku
d yf gonf?
A[kdvkyif ef;aumfrwD
ArmEkdifiHvHk;qkdif&m ausmif;om;or*~rsm;tzGJ@csKyf
? 11/ atmufwb
kd m/ 2012
Akdvcf sKyfatmifqef;ESit
fh wl jrefrmhwyfrawmftm; arG;zGm;ay;cJhonfh &Jabmf
oH;k usyd 0f ifwOD;vnf;jzpf/ Armjynf uGejf rLepfygwD acgi;f aqmifwOD;vnf;jzpfaom Akv
d rf LS ;
csKyfa[mif; ausmaf Zm touf (93) ESpo
f nf atmufwb
dk m 10 &ufae@wiG f uG,v
f eG f
oGm;a=umif; =um;od&onft
h wGuf rdom;pkESix
fh yfwl rdrw
d k@d rS vGefpGm0rf;enf;a=uuGJ
&ygonf?
Akdvrf SL;csKyfa[mif;ausmfaZm. orkdif;ukd jyefvnf=unfrh nfqykd gu e,fcsJ@
qef@usiaf &;/ zufqpfwkdufzsufa&;/ jynfol@vGwfajrmufa&;wkduyf rGJ sm;wGif OD;aqmif
r_tcef;rS tjynft
h 0 wm0ef,cl o
hJ -l
jrefrmhwyfrawmforkid ;f wGif txift&Sm;armfuGe;f wif&adS om wkwjf zLusL;
ausmrf _qef@usifa&; ppfqifa&;. acgi;f aqmif Adokumjzpfaom Akv
d frSL;csKyfa[mif;
ausmfaZmAk d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 101
0rf;enf;a=umif;o0%fvm$
&Jabmfo;kH usyd 0f if Akv
d af usmaf Zm(c)OD;wifonf 2012 ckEpS /f atmufwb
dk mv
(10) &ufae@ eHeuf 3 ; 30 em&DwiG f uG,fveG foGm;a=umif; =um;od&ojzifh use&f pfol
rdom;pkEiS ht
f wl xyfwx
l yfr# 0rf;enf;a=uuG&J ygonf?
&Jabmfo;kH usyd 0f if Akv
d af usmaf Zm uG,v
f eG o
f mG ;jcif;onf rdom;pkEiS hf Armjynf
uGejf rLepfygwt
D wGuo
f mru wkid ;f jynftwGuv
f nf; tpm;xk;d r&onfh qH;k _;H r_wpfck
jzpfygonf?
Akv
d af usmaf Zmonf ukv
d edk eD ,fcs@J qef@usiaf &;/ vGwv
f yfa&;wku
d yf EJG iS hf zufqpf
awmfveS af &;wk@d wiG f wkid ;f jynftwGuf pGr;f pGr;f wrHaqmif&u
G cf o
hJ w
l pfO;D jzpfygonf? xk@d jyif
Ekid if t
H wGi;f ok@d usL;ausmaf jccsvmaom ulrifwefwkwjf zLwyfrsm;ukd ajymifajrmufpmG
wku
d fxw
k af y;cJhaom wkid f;jynf. ol&aJ umif;wpfOD;jzpfygonf?
touft&G,}f uD;&ifrh t
_ & uG,v
f eG ftedpaP &mufch&J aomfvnf; Adkvrf LS ;csKyf
a[mif;ausmaf Zm. Ekid fiHtwGuf ay;qyfaqmif&GufcJrh /_ *k%&f nfrsm;twGuf jrefrm
Ekdiif jH ynfow
l &yfv;Hk rS tpm;xk;d r&avmufatmif ESajrmwrf;w 0rf;enf;a=uuGJ =u&
ayrnf?
rdrdwkd@ jrefrmEkdiif H 'Drkdu&ufwpf tiftm;pk &Jabmfrsm;rSvnf; Akv
d frSL;csKyf
a[mif; ausmaf Zm uG,v
f eG jf cif;twGuf rdom;pk0ifrsm;ESix
hf yfw/l awmf vSeaf &;&Jabmf
&Jbufrsm;ESix
fh yfwl/ jrefrmjynfoljynfom;rsm;ESix
hf yfwl/ a=uuG0J rf;enf;&yga=umif;
To0%fvm$ ESihf today; ta=umif;=um;tyfygonf?
Akv
d frSL;csKyfa[mif;ausmfaZm aumif;&mok*wdvm;ygap?
jrefrmEkid fiH'rD kdu&ufwpftiftm;pk
&ufpGJ-2012 ckESpf/ atmufwkdbmv (11) &uf?
tvif;tdrf&aJ bmfrsm;
jynfaxmifpkorRwjrefrmEkid fiHawmf
orRwHk;0ef}uD;Xme (4)
&ufpGJ/ 2012 ckESp/f atmufwdb
k mv 11 &uf
okd@
&Jabmfok;H usyd 0f if Akv
d fcsKyfausmfaZm. rdom;pk0ifrsm;cifAsm;
1? tbAkdvfcsKyfausmfaZm uG,fvGefomG ;onfukd 0rf;enf;pGm od&&Sd ygonf?
u|efawmfonfvnf; wyfrawmfom; wpfOD; jzpfcJhonft
h wGuf Akv
d fcsKyfatmifqef;/
Ak d v f c sKyf a usmf a Zmtygt0if jref r mh w yf r awmf u k d wnf a xmif c J h = uonf h
vl }uD;rsm;taejzif hvnf; aumif; / yk* ~d Kvf a&;t& av;pm;r_j zif hv nf; aumif ;/
tm;usrj_ zifvnf;aumif; wyfrawmftwGif; 0ifa&mufco
hJ jl zpfygonf?
2? vGefcJhwJhvu tbAdkvcf sKyfausmfaZmESifh ywfouf+yD; orRw}uD;/ u|ef
awmf. zdwf=um;r_rSm pdw&f if;apwemt rSefjzifhom jzpfyga=umif;xyfrH today;
vkdygonf? tbAkdvfcsKyfausmfaZm. aemufqHk;qENjzpfaom a&$wd*Hkbk&m;ukd
zl;ar#mcf Gifh&&Sad tmif u|efawmfhtaejzifh jynfph aHk tmif jznfhqnf;ay;Ekdijf cif; r&Sdonfh
tay:ukdvnf; tm;rvkdtm;r& jzpfrdyg onf?
3? tbAkv
d cf sKyfausmaf ZmuG,v
f eG jf cif;twGuf rdom;pkEiS t
hf wl xyfwx
l yfr#
0rf;enf;&yga=umif;today;tyfygonf?
k;d om;r_jzifh
(atmifrif;)
jynfaxmifpk0ef}uD;
orRwHk;0ef}uD;Xme (4)
112 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
0rf;enf;a=uuGJjcif; o0%fv$m
jrefrmEkid if H vGwv
f yfa&;twGuf jrefrmjynfov
l x
l k vGwaf jrmufa&;twGuf pG+J raJ om
,Hk=unfcsujf zifh oufq;Hk wkdif wkduyf 0GJ ifchaJ om &JabmfoHk;usyd f0ifwpfOD;vnf;jzpf+yD;
ArmjynfueG jf rLepfygw.
D acgi;f aqmifwpfO;D vnf;jzpfol Akv
d rf LS ; csyk af [mif; (OD;) ausmf
aZmonf 2012 ckESpf/ atmufwkdbmv 10 &uf/ Ak'<[l;ae@ reuf 3 em&DwGif
uG,fvGeftedpP a&mufoGm;a=umif; =um;od&onfhtwGuf jrefrmtif;'DyJef;'ifh
owif;*sme,frS rdom;pkESifh wuGjynfolvlxkESifh twl 0rf;enf;&yga=umif;
o0%fv$may;ykd@ *g&0jyKvku
d fygonf?
t,f'DwmtzGJ@
&moufyefjynfol@wyfrawmfom;
AkdvfausmfaZmtay: Auy. tuJjzwfcsuf
(&Jabmfzkd;oHacsmif;ESifh rZPsdrtifwmAsL;)
ukd,fwdik fa&;twKy`wdu
W dk jynfwGi;f pmaywkduw
f ckrS xkwaf 0jzef@csdawmhrnfhqJqw
J iG f
ouf&&dS mZ0if}u;D jzpfonfh Akv
d rf LS ;csKyaf [mif;ausmaf Zmonf wkwEf idk if /H ,leefjynfe,f/
ul r if ; +rd K @aq;H k } uD ; wG i f atmuf w k d b mv 10 &uf a e@eH e uf 3 em&D c G J u
uG,v
f eG o
f mG ;cJo
h nf?
1300 jynf@ ta&;awmfyrHk sdK;quf vufusew
f OD;/ jrefrmhwyfrawmf. tjrKaw&Jabmf
oHk;usdyfxJrS aemufqHk;usef&Sdonfh ESpfOD;xJrSwOD;/ obm0rdcif ac:aqmif&mokd@
vku
d yf gomG ;&jcif;jzpfonf?
touf 93 ESpw
f mtwGi;f wkid ;f jynftwGuf ,H=k unfonft
h wkid ;f touf&iS o
f mG ;cJo
h nfh
Akv
d af usmaf Zm (ac:) Akv
d rf LS ;csKyf a[mif; ausmaf ZmrSm vGwv
f yfa&;acwfrpS I uG,v
f eG f
onfw
h idk f tkycf sKyfot
l qufquf. &ef+iKd ;xm;jcif;cH&onfh uGejf rL epfygwaD cgi;f aqmif
wOD;vnf; jzpfco
hJ nf?
&JabmfOD;wif (okd@r[kwf) AkdvfausmfaZm uG,fvGefjcif;tay: Auy. xkwfjyef
114 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
a=unmcsuw
f iG f ol@vw
dk idk ;f jynfu cspo
f l jynfcspyf *k Kd~ v-f wkid ;f jynf+ird ;f csr;f apvko
d l vk@d
owfrSwfcHxm;&olwa,muf ol@EkdifiHwGif;rSmyJ acgif;csoifhygonf? uG,fvGefoGm;
awmhvnf; jynfwGi;f +idrf;csr;f a&;/ urBmh+idrf;csr;f a&;twGuf pGrf;pGrf;wrH vkyfcJholwOD;
taeESihf ol@tk;d jym[m a&$w*d akH jc&if;u q&m}u;D ocifu,
dk af wmfrid_ ;f &J@ tkw*f al b;rSm
&Sad eoifyh gonf[k a&;om;xm;onf?
ukdvkdeDe,fcsJ@qef@usifa&;/ vGwfvyfa&;wkdufyGJESifh zufqpfawmfvSefa&;wdk@wGif
xif&mS ;aom wyfrLS ;wOD;jzpfc+hJ y;D 1950 ckEpS rf sm;twGi;f u &Sr;f jynfe,fo@dk usL;ausmv
f m
aom ulrifwefwkwjf zLrsm;tm; wku
d x
f w
k &f mwGif xif&mS ;cJo
h nfh Akv
d rf LS ;csKyaf usmaf Zm
tm; .rdcifygwDjzpfonfh ArmjynfuGefjrLepfygwDu rnfod@k tuJjzwfwefzd;k xm;
onfudk od&EdS idk &f ef twGuf ajyma&;qkcd iG &hf o
dS l &Jabmfz;kd oHacsmif;tm; rZPsrd u qufo,
G f
ar;jref;xm;onf?
ygwDt crf; tem;eJ@ psmyeusif; yzkd@ &Sdygovm;cifAs?
tJvakd wmh r&Sdygb;l ? usaemfwd@k aexkid f&wmuvnf; vGwfvGwv
f yfvyfr[kwfawmh
tJvrkd sKd ; rvkyEf ikd yf gbl;? tJ'DudpPawGukd ol@rdom;pkuykd J tukefvx
$J m;ygw,f? rdom;pk
twGi;f udpaP jz&Sif;vkyu
f ikd fwmrsdK; vkdvm;ygw,f? rdom;pk b,fvdq
k k;H jzwfvq
J w
kd m
rod&ao;ygb;l ?
Akd v fr SL ;csKyfr uG, fv G e fr Dt xd AuyrSm b,fv kdw m0efa wG xrf; aqmifo Gm ;
cJ hy govJ ?
ygw&D @J 'kw,
d t}urd f uGe*f &uf (1945) eJ@ wwd,t}urd u
f eG *f &uf (1985) &J@ A[kad umf
rwDyg? ol@vdk uGe*f &ufEpS cf &k @J A[kad umfrwDjzpfwv
hJ l ygwo
D rdik ;f rSm &Sm;ygw,f? aemufq;kH
usaemfw@dk ygwu
D ajratmufyo
kH mefe@J v_y&f mS ;awmhr,fqdk awmh olw@dk (vl}u;D awG)
taeeJ@ ajratmufvy_ &f mS ;vk@d roifah wmfwmeJ@ tem;,lz@dk wku
d w
f eG ;f cJw
h myg? olw@dk udk
usaemfw@dk u em,uae&mrSmxm;+y;D qk;d wkid yf if/ aumif;wkid yf ifow
l @kd qu
D t}u^H m%f
awG awmif;+yD;vky=f uwmyg?
AdkdvfrSL;csKyfausmfaZmuG,fvGefjcif;eJ@ ywfouf+yD;
rk;d rca&'D,dk xkwv
f i$ chf suf
}uD;ukd wwkdi f;jynfvH k;u cspfw Jh wyfrawmf}uD; jzpfapcsifwJh yk* ~dKvf}uD ;jzpf
w,fqdw
k mukv
d nf; u|efawmfrSwfausmuf wif&if; ed*;Hk csKyfygw,fAsm
88 rsdK;qufacgif;aqmif rif;ukdEdik u
f vnf; Akv
d fcsKyffausmfaZm&J@ kd;om;r_ukd
tckvkd xkwaf zmfcs;D usL;*k%jf yKvkdufyg w,f?
rif;ukdEkdif - olu u|efawmfwkd@ odoavmuf &Jabmfo;Hk usdy0f ifawGxJrSm
ti,f q H k ;tjzpf eJ @ vnf ; ygcJ hw ,f? 'gayrJh txl ;c|ef q Hk ; awG xJ r Sm ygcJh w ,f ?
orkdif;wav#mufrSmvnf; ol&J@&yfwnfr_[m trsm;jynfoleJ@ trSefw&m;bufu
&yfwnfcJholyg? aemufwcku ol&J@ kd;om;r_aygh? ol[m wcsdefwkef;u ol&J@vuf
oH;k awmf"m;ukad wmif a&mif;pm;zk@d txd jzpfcw
hJ mukd u|eaf wmfw@dk =um;&w,f? 'Duae@
rSm ykid q
f idk rf p_ m&if;awG ra=unm&JwhJ tpd;k &tzG@J 0ifawG=um;xJrmS ol@vdk olw@dk acwfu
Ekid if w
H m0efukd xrf;=uwJh xdyq
f ;kH uwm0ef}u;D }u;D ,lcw
hJ hJ yk*Kd~ vfawG&@J jzLpifru
_ dv
k nf;
u|efawmf E_di;f ,SOf =unfhrdygw,f? usew
f hu
J |efawmfw@kd rodrrDwJh orkdi;f awGvnf;
trsm;}u;D &SOd ;D rSmyg? aemufq;kH awmh olwidk ;f jynfxJ jyefvm+y;D ol@&@J tawG@t}uKH awGudk
r#a0wmukd u|eaf wmfw@dk em;axmif&vdrrhf ,fv@dk ar#mv
f ifx
h m;wm? tJ'v
D dk tcGit
hf a&;
uawmh qHk;_H;oGm;+yDaygh? ol@ta=umif; wjcm;vlawG ajym=uwmukdyJ u|eaf wmfwd@k
em;axmif&awmhrSmaygh? ?
trSww
f &
ay;ydhv
k maom
pmwrf;rsm;
u|efawmfESiho
f l
&JabmfrsdK;jrifh
u|efawmfe@J o[
l m
wlwmawGvnf; &Sdygw,f/
rwlwmawGvnf; &Sdygw,f?
wlwmawG qkw
d muawmh
oluvnf; wyfrawmfuyg
u|eaf wmfuvnf;
wyfrawmfuyg
oluvnf;
t*Fvyd ef ,fcsJ@qef@usifolyg
u|eaf wmfuvnf;
t*Fvyd fe,fcs@J qef@usiyf gw,f?
oluzufqpf *syefwu
dk o
f lyg
u|eaf wmfuvnf;
zufqpf*syefukd wku
d yf gw,f?
olu bD'Datppfwyfxu
J yg
u|efawmfuvnf; bD'Datuyg
ol[m q&m}uD;r_di;f ukd=unfnKd ygw,f
u|efawmfvnf; =unfnKd ygw,f?
ol[m uGejf rLepfygwD0if
u|eaf wmfvnf; uGejf rLepfygw0D ifyg?
ol[m uGejf rLepfygwD A[kad umfrwD0ifyg
u|eaf wmfvnf; ygwAD [kad umfrwD0ifyg?
ol[m ygw&D @J em,u tzGJ@0ifjzpfw,f
u|eaf wmf[mvnf; em,u tzG@J 0ifyg?
rwlwmawGq&dk mrSm
zufqpfvufatmuf bD'aD trSm
ol[mwyfrLS ;}u;D yg
tJ'w
D yfrmS u|eaf wmfu wyfom;b0 pwmyg?
olzufqpfudk wku
d &f mrSm
wkdi;f (4) &J@ wkdif;rSL;yg
u|efawmfu wyfcrGJ LS ;b0yg?
olu q&m}u;D r_id ;f tem;rSm aecJyh gw,f
u|eaf wmfu q&m}u;D r_id ;f uG,fveG fcsderf mS
a':trmrSwqifh 0rf;enf;ygw,fv@dk
pma&;vk@d yk@d cJhygao;w,f?
olu ArmjynfrmS =oZm}uD;ygw,f?
u|efawmfu bm=oZmrS r&Syd g
,ckolu uG,fveG o
f Gm;yg+y?D
u|eaf wmfu ruse;f rrmjzifh usefchyJ gw,f?
ol@t&k;d jym
ArmjynfwiG ;f u
q&m}u;D *lArd mefteD;rSm
ys0H aJ &muf&o
Sd mG ;vdrrfh ,f xif&J@?
u|efawmf uG,v
f eG yf gu
q&m}uD; *lAdrmef&d&S m
o+*K[+f yD;p jymb0jzifh
a&muf&dyS gu aumif;avpG
u|efawmf. qENaumif;tm;
&Jabmfrsm; odaptyfygw,fcifAsm;??
tm;vH;k ukd av;pm;pGmjzifh
&JabmfrsdK;jrifh
12/ 10/ 2012?
126 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
Akv
d af usmaf Zm
_idrf;csrf;a&; vdkvm;aom
ppfom;juD;
armifpGrf;&nf
Akv
d rf LS ;uvnf; xH;k pHtwkid ;f oabmk;d eJ@
rif;wk@d e@J twlwlaygu
h Gmvkd@ jyefajzo
wJ?h awmfawmfav;=umawmh w}urd x
f yf
+yD; &JabmfawGu wkdufwGef;jyefw,f?
&JabmfwOD;wa,muf zsm;&ifem&if
odyf udprP &Sb
d ;l ? Akv
d rf LS ;zsm;vkd@ rjzpfb;l
wJh? 'Dawmhvnf; olwkd@AkdvfrSL;u ol@
&JabmfawGudk tvkv
d u
kd fwht
J aeeJ@ vm;
ay:ukd wufcGvdu
k w
f ,f? at;-at;/
c%avmuf pD;r,fuGmwJh? AkdvfrSL;
vnf; vm;ay:a&mufoGm;a&m &Jabmf
awG tm;vHk;u wufwufuueJ@ ppfcsD
oDcsif;wyk'u
f dk oH+yKd if[pfvu
dk =f uowJ?h
'dk@ - Akdv f[ m -m;ukd pD; vkd@ a&S@ u
wufygw,f/ b,frSmvnf; a=umuf
pdwf&Sdvdrfh igwkd@ppf onf&,fwJh?
oH+ydKif[pfau;vku
d =f uwmav? 'Dawmh
ol@&JabmfawGu olw@dk Av
dk rf LS ;ukd uspD ,f
wmrSef; odoGm;+yD; acG;rom;awGvkd@
&,f&,f armarmeJ@ qJqdak &&Gwfvdu
k yf g
owJh? 'dk@-Akdvfu "m;ukdqGJvdk qkdwJh
ae&mrSm 'd@k Adkv[
f m -m;ukpd ;D vk@d qd+k y;D
tpm;xk;d oDqv
dk u
dk =f uwmuk;d ? 'Dvzdk suf
qkdwJh oDcsif;[m ppf}uD;+yD;awmhvnf;
jyefjyifvkd@ r&awmhbJ tysuftwkdif;
oDqrdk =d uwJt
h cg olw@kd Av
dk rf LS ;ukd vGr;f vk@d
rsu&f nfvnfrd =uygowJh?
aemuf tjzpftysuw
f ck ajym
zl;wmvnf; &Sdygao;w,f? wae@aom
tcgrmS xH;k pHtwkid ;f xrif;[if;a0aeo
c|eq
f ;kH ppfAv
dk }f u;D wOD;[m &mxl;csvnf;
cH&/ tvkyjf zKwfvnf; cH&ygowJ?h olwOD;
wnf; tjzKwfcH&wmyg? tnHhqkH;qkdwJh
Akdvw
f OD;uawmh 0ef}uD;csKyfawG/ orRw
awGawmif wufjzpfoGm;cJhygao;w,f?
tJ'AD v
dk u
f awmh ppfrwku
d zf ;l wJh ppfAv
dk v
f @dk
=um;zl;ygw,f?
Akdvaf usmfaZmukd OD;ausmf+idr;f /
OD;AaqG/ Akv
d af e0if;eJ@ Akv
d af tmif}u;D wk@d u
0rf;omtm;& pkaygi;f acsmufcsc=hJ uwm yg?
0ef}u;D csKyfO;D Ekvnf; rtlrvnfeJ@ aemuf
uG,fu ygayoaygh? wu,fqkdawmh
Akdvaf usmfaZm[m &Jabmfo;Hk usdyx
f JrSm
toufti,fq;kH xJu jzpfayr,fh txl;
c|eq
f ;kH ppfom;yg? tusiphf m&dwW t&mrSm
vnf; t&ufqkda0;pG/ aq;vdyfawmif
raomufwv
hJ yl g? [kv
d }l u;D uawmh rde;f r
vnf;vkduf/ jrif;vnf; avmif;wJt
h jyif
aiGtvGo
J ;Hk pm;vnf; vkyfcJhzl;owJ?h Akv
d f
ausmfaZm &mxl;rruf/ aiGa=u;rruf/
wufvrf;r&Smwmvnf; olw@kd vl}uD;
qkdoal wG tm;vHk;odygw,f? ppfa&;udpP
awGrmS ta&;}uKH &if olw@dk u,
dk w
f idk af &m/
olw@dk vlawGa&m/ rpGrf;aqmifEikd &f if Akdvf
ausmaf Zmukyd J tm;ukd;&wmyg? wkwf
jzLusL;ausmaf &;qk&d if aemufu,
G u
f t
ar&duef ygvmwma=umifh olwkd@ppfAv
kd f
awGu b,folrS rpGrf;aqmifEkdifbJ w
a,muf+y;D wa,muf vefusvmcJ&h wm
yg? Akdvaf usmfaZmukd wm0efay;awmhrS
wkdif;jynftE&m,fuif;oGm;cJ&h wm[m
tm&Sorkdif;rS tausmfa';,syg? Akdvf
ae0if;u 'Datmifjrifr_[m ol@twGuf
vnf; *k%w
f ufp&m jzpfayr,fh remvdw
k hJ
tjyif ol@&mxl;ukd csdefvmrSmvnf;
pkd ; &d r fw ,f? [k d qkd & S, f vpf *k d %f ; 0if
Akdvfatmif}uD;uvnf; AkdvfausmfaZm
wa,mufom ol@wufvrf;ukd ydwfqD;
aewmvk@d jrifw,f? Akv
d af usmaf Zm jyKwf
vrf;ukdyJ &SmaecJhw,f? ckawmh yl;aygif;
acsmufcscGifh &vmawmhw,f?
wae@awmh ppfqifa&;wckrSm
ocifoef;xGef;&J@ v#dK@0SufpmzkdifwGJwck
&vmcJo
h wJ?h tJ'pD mawGxrJ mS Akv
d af usmf
aZmeJ@ qufoG,w
f ,fvkd@ xif&wJh pm
taxmuftxm;awG awG@&owJ?h 'Dvdk
eJ@ uGefjrLepfygwDeJ@ v#dK@0SufqufoG,f
w,fqw
kd hJ ta=umif;jycsuef @J &mxl; cs+y;D
t+ird ;f pm;ay;vku
d o
f wJ?h 'gvnf; Akv
d af e
0if;u ol@&mxl;ukd wu,fwrf; &efr&SmcJh
ol jzpfvdk@ oufnm vkduyf Hk &ygw,fwh?J
tJovkd tvkyfjyKwfoGm;ayr,fh Akdvf
ausmfa Zm[m od rf i,f ed r fh u sroGm ;
wJ h tjyif ykrd adk wmufajymif xGe;f vif;vm
cJhygw,f? AkdvfausmfaZmu q&m}uD;
ocifukd,fawmfr_dif;&J@ jynfwiG f;+idrf;csrf;
a&; v_y&f mS ;r_ awGudk 0ifvyk v
f u
dk yf gw,f?
'DDawmhrS AkdvfausmfaZm[m jynfolawG
=um;ukd a&muf&do
S Gm;+y;D jynfolvlxku
ol@ukd +idrf;csrf;a&;ppfom;}uD;tjzpfeJ@
twKyw
` u
dW dk u|eaf wmf zwfz;l vku
d w
f ,f?
u|eaf wmfhqDukd uk,
d w
f dik fvufrw
S x
f d;k +yD;
vl}uHKeJ@ ykd@ay;vku
d fwmyg? twKy`wWdukd
zwfwma&m/ =um;zl;em;0a&m aygi;f pyf+y;D
trSwfw&tjzpf tav;teufvnf;
xm;rdwJh tcef;uwcsdK@ukd ajymjycsif
ygw,f?
AkdvfausmfaZm&J@ EkdifiHa&;b0
[m 1938 ausmif;om;ta&;awmfyku
H
pw,fqw
dk t
hJ csuu
f dk tav;teuf xm;
rdw,f? 1938 qkdwm Akdvfatmifausmf
usqH k ; wJ h ta&;awmf y H k y g? wwd ,
ausmif;om;oydwfyg? [dkuf,m;*&dwf
q&mtwwfoifausmif;&J@ ausmif;om;
or*~ twGi;f a&;rSL;tjzpfe@J ausmif;q&m
avmif; ausmif;om;ukda&$[m ausmif;
om;awGudk acgif;aqmif+yD; twGi;f 0efk;H
oydww
f m;&mrSm yg0ifv_yf&mS ;cJhygw,f?
tJ'Duae p+yD; Ekid fiHa&; pdw0f ifpm;vm
&mu ocifa&$ jzpfvmcJhygw,f? ol@ukd
rsKd ;csppf w
d x
f ufoefapwmu r[maqG&@J
0wKawGjzpfv@kd r[maqGukd csOf;uyfcyJh g
w,f? ppf+yD;p acwf/ Akdvrf SL;b0eJ@ &wJh
0ifaiGukd r[maqGwkd@ rdom;pktwGuf
axmufycHh w
Jh ,fv@kd od&ygw,f? pma&;
q&mr cifaqGOD;u olwkd@ tpfukd
a&$ ta=umif ; uk d wk d@ wk d i f ; XmeD
trnfeJ@ 0wKpmtkyfa&;om;jyKpk rSwf
wrf;wifcyhJ gw,f? cifaqGO;D &J@ vuf&mrGef
ayy?
&if vG,w
f ,fqv
kd @kd wkwfjynf0if ADZm
awmif pDpOfvu
kd f=uygao;w,f? 'gayrJh
ta=umif;trsdK;rsdK;eJ@ tpDtpOfysufcJh&
w,f? aemufwESpfrSm u|eaf wmfu ol&dS
&mukd oGm;vnfw,f? 'Dwcg *syefukd
oGm;&if tjyefrmS wkwjf ynfbufudk ul;zk@d
aoaocsmcsm pDpOf=ur,fvkd@ wkdifyif
xm;ygw,f? Akv
d af tmifqef; +y;D &if Akv
d f
ausmfaZmukd ig t=unfndKqHk;qdkwJh
pum;ukdvnf; r=umc% rSwfcsuf csyg
w,f? AkdvfcsKyfausmfaZmu }uD;vS+yD/
olraocif ol@qu
D dk oGm;jzpfatmif oGm;
+y;D uefawmhr,fv@dk ajymcJyh gw,f? 'gayrJh
oluyJ Akdvaf usmfaZm&J@t&if uG,fveG f
oGm;cJ&h mS ygw,f?
oli,fcsif; wifr;kd uG,v
f Gefawmh
ol@&@J aemufq;kH pum;awGudk jyefpOf;pm;wJh
tcg Akv
d cf sKyaf tmifqef;eJ@ Akv
d cf sKyaf usmf
aZmudk ig t=unftndKq;kH qkw
d hJ pum;
u u|ef a wmf h e m;rS m yJ hx if x yfa eyg
w,f?'ga=umifh wifrkd;&J@ aemufqHk;
qEN qkdwJh uAsmwyk'f u|eaf wmf a&;
vkdufrdw,f? trSwfwrJhyJ qkdygawmh?
zl;csifw,fqw
kd Jh f
AkdvfausmfaZm
a&$w*
d b
kH &
k m;
zl;csifw ,fq k dw J h
uGe_f rLepfAv
dk cf sKyf
(VOA we*FaEGouf}uD;pum;)
rdwaf qGrsm;/ &Jabmfrsm;cifAsm;
'Dae@u|efawmf ajymcsifwmuawmh uG,fvGefcgeD;rSm a&$wd*Hkbk&m;ukd
zl;csiv
f Sw,fv@kd wrf;woGm;&SmwJh Akv
d fausmaf Zm&J@ta=umif; trufr#jzpfygw,f?
odawmfr=l uwJhtwkid f; Akdvaf usmfaZmqdkwm Akdvfatmifqef;&J@ tm;xm;
,Hk=unf&qH;k &Jabmf&JbufwOD;jzpf+yD; Akv
d fatmifqef;eJ@twl Armhwyfrawmf}uD;ukd
wnfaxmif&mrSm OD;aqmifyg0ifcho
J jl zpfygw,f? awmfvSefa&;umvrSm ppfom;awG
pkaqmif;+y;D ppfoifwef;ay;zk@d wm0efudk Akdvaf tmifqef;uk,
d w
f ikd u
f Akdvaf usmfaZmukd
ay;cJyh gw,f? Adkvaf usmaf Zm[m Akv
d af tmifausmfw@dk twGi;f 0ef;kH ukd 0kid f;qENjywke;f u
pwif+yD; q&mtwwfoifausmif;om;b0eJ@ ausmif;om;or*~ zG@J pnf;+yD; Ekdiif Ha&;
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 137
wyfrSL;}uD;wa,muftjzpfe@J usuo
f a& r*Fvm&SdpmG xif&mS ;awmufajymifcyJh gw,f?
ajcwHwdk wxyftrd u
f av;eJ@ csKd @csKd @ww
hJ ahJ e&if;u +ird ;f csr;f a&;uko
d m tm;usKd ;rmefwuf
aqmif&u
G cf yhJ gw,f? 'Dvadk e&if;u ppftm%m&Sipf epfq;dk }u;D &J@ tarSmifwu
dk rf mS taESmifh
t,Suaf wGrsm;vmwJhtwGuf tarSmifwu
kd fu wdrf;a&Smif&if; awmwGif;ukd xGufcGm
0ifa&mufoGm;cJh&ygw,f? awmwGif;&Sd uGefjrLepfygwDu ol@ukd }udKqdk axG;ykduf
vku
d yf gw,f? awmwGi;f rSm pku
d f ysKd ;a&;/ arG;jrLa&;av;awG wEkid w
f ykid v
f yk &f if; rdom;pk
at;csr;f pGm aecJhygw,f?
Akv
d af usmaf Zm[m jynfyrSmae&if; touf 90 ausmf 100 wef;a&mufvm&m
uG,fvGecf ge;D awmh Armjynfrukd jyef+y;D / &efukeu
f a&$w*d Hak pwDawmfjrwf}u;D ukd zl;csif
w,fv@dk wrf;w&SmygowJ?h 'Dowif;[m jynfwiG ;f jynfy Armjynfoal wG=um;rSm teuf
t"dym` ,f trsdK;rsKd ;eJ@ *,ufu
dk o
f Gm;cJyh gw,f? wcsKd @uqk&d if uGefjrLepf}uD; wa,muf
uG,fvGecf geD;rS aemifw&oGm;&Smw,fvdk@ rjzpfnpfus,f vlwwfvky+f yD; a0zefajym
qkdoaH wGuykd g =um;vkdufrw
d t
Jh cg u|efawmfw@kd rmS ab;uae a'gre\awG yGm;vku
d f
rdygw,f? u|eaf wmf[m Akv
d af usmf aZmukd pku
d v
f u
dk rf wfwwf av;pm; =unfnKd cJo
h yl g?
Akv
d fausmfaZm&J@ +idr;f csrf;a&;v_yf&mS ;r_awGrSm tpGet
f zsm;u aemufvdu
k &f aJ bmf wOD;
tjzpfeJ@ yg0ifcGifh}uHKcJ&h ygw,f? 'gvnf; orkdif;a&pD;a=umif;yg? Akv
d fausmfaZmvkd wkdif;
usdK;jynfusdK;ukd woufvHk; xrf;&Guv
f molrsdK; wOD;taeeJ@ uk,
d fusdK;&Smp&m tcsed f
vnf;r&cJ/h aemifw&p&mawGvnf; bmrS r&Scd yhJ gb;l ? ol@crsm aemifw&csi;f &r,fq&dk if
Armjynfukd ppftm%m&Siv
f ufatmufu qGJxw
k fu,fwifr_ vkyrf ay;Ekdifchw
J mukyd J
aemifw&p&m &Syd gw,f? Akdvaf usmfaZm[m Akv
d fae0if;/ Akdvo
f ef;a&$wk@d vkd a&$wd*Hkajc
awmf&if;rSm oHCmawGeJ@ ausmif;om;jynfolawGukd aoG;acsmif;pD;atmif ypfowf
cJo
h rl sKd ;r[kww
f m vlwikd ;f todyg?
Akdvfae0if;qkd&if a&$wd*kHukef;awmfukd tcgcg &pfywf+yD; um;}uD;um;i,f
toG,foG,feJ@ c&D;oGm;vmcJhayr,fh a&$wd*Hkukef;ay:ukd acwWc% wufa&muf+yD;
OD;oHk;}udrcf swmrsKd ; b,fowif;pmrS rawGc&Jh zl;ygbl;? vlwa,muf&J@wefzkd;ukd t
uJjzwf&mrSm ol[m a&$wd*Hkbk&m;ukd zl;zl;ovm;/ rzl;zl;bl;vm;qdkwmeJ@ tuJ
jzwfvjdk cif;awmh r[kwyf g? vlwa,muf b,favmufb,fvdk aumif;r_raumif;r_awG
vkyfcJhovJqkdwmeJ@yJ wkdif;wmtuJ jzwfcsifygw,f? Akdvfae0if; bmraumif;r_awG
vkycf o
hJ vJqw
dk m vlwumodygw,f? Akv
d af usmaf Zmuawmh t&ufaopm/ aq;vdy/f
uGr;f ,mwd@k uadk wmif uGi;f a&Smifco
hJ yl g? Akv
d rf LS ;csKyfb0rSm wku
d f wvH;k / um;wpD; r&Scd yhJ g?
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 139
armifpGrf;&nf
2012 atmufwkdbm 23?
taea0;ayr,fh
atmifa pmOD;
1991 ckESp/f ESpOf D;ydik f; jrefrmEdkiif Hawmifykid ;f &Sd vlrsdK;pkrsm;&J@ vufeufukid af wmfveS fa&;
e,fajrrSmtrsKd ;om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyf (vGwaf jrmufe,fajr)udk pwif xlaxmif cJw
h ,f?
awmfveS af &;e,fajrudk a&mufawmh jynfwiG ;f rSm vGwv
f yfpmG zwf&KS cGirhf &cJw
h hJ pmapmif
pmwrf;rsm;udk tm;yg;w&zwfc&hJ w,f? jynfwiG ;f rSm odc&hJ wJh ordik ;f qdik &f m tcsKd @tcsuf
tvufawGukd tcdik t
f rmavhvmcGih&f cJo
h vdk tquftpyfawGvnf; &cJw
h ,f? 'Dvekd @J
Adv
k rf LS ;csKyfa[mif;ausmaf ZmeJ@ pma&m w,fvzD ek ;f eJ@yg qufo,
G Ef ikd f cJw
h ,f? ol@ukd tyl
uyf+y;D ordkif;&J@ jrSKyfuGufawGudk trsm;}uD;ar;cJhw,f? aemuf awmifyidk f;vGwaf jrmuf
e,fajrrSm AdkvfrLS ;csKyfa[mif;ausmfaZm ajymwJ/h a&;om;wJh ta=umif;tcsufawGudk
pmtkyftjzpf jynfol@bufawmfom;rsm; trnfeJ@ xkwfa0ay;cJhw,f? ol@xHrSm
aqmif;yg; awG awmif;wJt
h cg olu,
dk fwdkif umbGepf uULcHa&;+yD; ydk@ay;w,f? rl&if;udk
olyJ odrf;xm;w,f? trSm;ygroGm;atmif jyefvnfppd pfz@kd v@kd ajymygw,f? tvGefao
csm aphpyfwmyg? oleJ@ tjyeftvSefay;xm;wJh ol@vufa&;rl&if;pmawG &Sdygw,f?
rSwrf w
S &f & odr;f xm;ygw,f? vlcsi;f awGz@kd =uKd ;pm;cJah yr,fh ta=umif; trsKd ;rsKd ;a=umifh
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 141
rdrd? ? aocsmwmaygh?
Ac?
? usaemf awmcd+k y;D aemufyikd ;f pef;yGiu
hf ajymw,f? Adv
k af usmaf Zmu rqv
udkr}udKuf&if cspf+rKd ifvkd tar&dum; xGufomG ;zd@k aumif;w,f? om;orD;awG twGuf
aemifa&; pdwfat;&wmayghwJh?
vSausmfaZm? ? 'Dtcsed f ajymzdk@ apmygao;w,f? b,forl Sm;w,f/ rSefw,f qdw
k m
ordik ;f u/ vlxu
k wae@ tajzay;ygvdrrfh ,f?
rdrd? ? usef;rma&;a&maumif;&J@vm;?
Ac? ? usef;rma&;aumif;ygw,f? tckawmh toD;tESHawGyJ rsm;rsm;pm; w,f?
ukefuspm;&dwfvnf; oufomw,f? usaemfvnf; 'Dbuf a&mufaevdk@ omaygh?
txJrmS om &Sdae&if aozd@k aocsmw,f? w&kwftpd;k &u usaemfhudk =unfh&SKxm;
wm&,f/ usaemfo
h m;orD;awGuvnf; ody*f &kpu
dk f=uw,f? r&_,Ofq&dk if ajconf;
vufonf;utp vS;D ay;w,f?
rS w f c suf ?
tm;wufa e? ESpfa ygif;rsm;pGm uGJu Gm aewJhrdb eJ@ om;orD; jyefa wG@ &ovdkc Hpm;rd?
1? 8? 04?
trSwfw& "mwfyHk&dku f?
atmifapmOD;
azazmf0g&Dv (13)&uf/ 2013 ckEpS f
orkid ;f jrKyfuu
G rf sm;
atmif a pmOD ;
Akdvrf SL;csKyfa[mif;ausmaf ZmeJ@ ywfouf+yD;u|efawmfjynfwiG f;rSm &SdpOfuwnf;u ol
a&;om; jyKpck w
hJ hJ pmtkyrf sm;ukd zwfa_ vhvmcJzh ;l w,f? txl;ojzifh jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &;/
jynfwiG f;+ird f; csr;f a&;v_yf&mS ;r_rsm;ESihf ywfoufwphJ mtkyrf sm;yg? vlcsi;f uawmh wcgrS
rqHq
k nf;jzpfchyJ gbl;?
u|eaf wmf 'kw,
d t}urd f tif;pdeaf xmifu vGwaf jrmufvmcJ+h y;D wJah emufyidk ;f
(1984) rSm u|efawmfha,muQrrsm;&Sd&m ZD;ukef;+rKd @ukd r=umc% a&mufwwfygw,f?
ZD;uke;f rSm taygi;f toif;qkv
d @kd Akv
d pf ufa&mif (*syefacwf r*Fvm'kpH wkwy wf Akv
d o
f if
wef;qif;) wk@d rdom;pkyJ &Sw
d ,f? ta=umif;u OD;av;(Akv
d pf ufa&mif) &J@ om;w a,muf
jzpfwJh cifarmifaomf[m u|eaf wmfeJ@twl 1976 ckESpf r_dif;&mjynfrh mS w}udrf/ 1982 ck
ajratmufvy_ &f mS ;r_awG vkyw
f ek ;f uw}urd f tif;pdeaf xmifrmS qHck =hJ uzl;vk@d yg? OD;av;eJ@
awG@wkid f; olu *syefawmfveS af &;wke;f u tawG@t}uHK/ ol Akdvfoifwef;wufwek ;f u
AkdvfcsKyfatmifqef;ESifh Akdvfae0if;wkd@&J@ qufqHa&;/ AkdvfrSL;csKyfa[mif;ausmaf Zm&J@
wkwjf zLusL;ausmfa&;wku
d fyGJ/ jynfol@&aJ bmftzG@J ta=umif; pwmawGukd ajymjyavh
&Sdygw,f? u|eaf wmfu OD;av; tJ't
D a=umif;awGukd pma&;xm; ygvm;qkd awmh
ra&;tm;ygb;l uGm/ rif;wk@d aESmif;vli,fawG orkdi;f jzpf&yfreS u
f dk odatmifv@dk ajymHkyJ
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 145
vku
d af vsm+y;D ajymqkv
d m=uonf? olw@dk [m qk&d ,
S v
f pfawGawmh oGm;+y?D olw@dk ppfwyfyg
qkd&,
S fvpfawGeJ@ ygroGm;atmif uref; uwef; =um;ae[ef/ aemufqkw[
f ef vkyf
vku
d &f jcif;jzpfa=umif; od&onf? xko
d @dk kww
f &uf ajymif;vJjcif;ukd wyfwiG ;f qk&d ,
S v
f pf
trsm;u r}udKuf=u? xkt
d a=umif;ukd wyfrSL;}uD;tcsdK@u wyftjyifa&mufawmhrS
usaemfhukd ajymjyojzifh usaemfod&onf?
*? txufyg pm 40 wGif quf+yD;a&;xm;wmu 1960 ckESpf a&G;aumufyJrG mS wnf+rJ
zqyv tEkdi&f zkd@ bufvu
kd f aqmif&Guaf y;cJw
h ,fv@kd ,lqcH&wJh wyfrSL;}uD;tcsKd @ukd
Akdvaf e0if;u tem;ay;vkduo
f nf (wyfu xGufcGihjf yKvkduo
f nf) [k qkd xm;onf?
xkdupd P 'Dvrkd [kwyf g? xkpd Ofu wyfrLS ;tcsdK@udk Akv
d af e0if;u tem;ay;cJhwmrSeyf gw,f?
'gayrJh olwkd@0g'jzef@ovkd a&G;aumufyGJrSm bufvkdufvdk@qkdwm r[kwfyg? wjcm;
ta=umif;wcka=umifjh zpfygw,f? 'Dupd u
P dk ,ckxd Akv
d af e0if;wk@d u zH;k zdxm;onf? usaemf
CPB ukd xku
d pd aP jymjyao;zl;onf? udprP mS -1960 ckEpS af &G;aumufyrJG mS wnf+rzJ qyv
r_rvS ta&;edro
hf mG ;awmh wyfwiG ;f rS qk&d ,
S v
f pf acgi;f aqmif Adv
k rf LS ;csKyfarmifarmifu
tar&duefausmaxmufaemufcjH zifh ppftm%modr;f &ef v#Kd @0u
S }f upH nfonf? 'Dupd rP mS
Akv
d af e0if;/ Akv
fd af tmif}u;D wk@d rygyg? Akv
d af rmifarmifw@dk u OD;Ektpk;d &omru Akv
d af e0if;
ukyd g jzKwcf sz@dk vyk yf gw,f? xku
d pd u
P dk Akv
d af rmifarmifw@dk &@J ckid ;f apcH&wJh wk@d v&l if;xJu
wOD;u armifarmifw@dk tar&duefaemufceH @J tckvv
dk yk w
f m r}uKd uo
f l jzpfw,f? u
Akdvaf e0if;ukd owif;oGm;ay;+yD; Akv
d fae0if;wkd@ pDpOfcsuft& xkdou
l Akdvfarmifarmif
olw@kd e@J xkdudpaP jymqkdwmawGukd v#dK@0u
S ftoHoGi;f +yD; Akv
d fae0if;ukd oGm;ay;w,f?
Akv
d af e0if;u armifarmifuadk c:/ xkt
d oHoiG ;f csuaf wG zGijhf y+y;D wyfu tjrefxu
G cf idk ;f +y;D
'Dupd P ygEidk fr,fh wyfrLS ;}uD;tcsKd @uydk g wyfutem;ay;vkduw
f ,f?
tJ'w
D yfrLS ;}u;D tcsKd @ usaemfrw
S rf o
d avmuf Akv
d rf LS ;csKyaf rmifarmif/ atmifa&$/
AkdvfrSL;}uD;=unf0if;/ vSarmf/ at;armif/ ,ciftif*sifeD,mwyf&if;rSL;a[mif;
'kAv
dk rf LS ;}u;D bjzL xif&onf? ponfwd@k yg0ifonf? OD;Eku Akv
d af rmifarmif/ atmifa&$/
vSarmfw@dk udk oHtrwf}u;D rsm;ay;cJo
h nf? 'Dupd u
P dk wav#mufv;kH zH;k xm;+y;D a&G;aumufyJG
bufvkdufvkd@ ta&;,l&ovkd/ bufvkdufHkr#jzifh Tr#avmuf }uD;av;aom
tjypfay;ovkd 0g'jzef@c=hJ uonf? xkt
d a=umif;awGudk wcsKd @u wyftjyifa&mufaeaom
usaemfu
h v
dk majymvk@d od&onf? Akdvaf rmifarmif wk@d udk ta&;r,lcif wae@}udKwif+y;D
Akdvfae0if;ESifh eD;pyfaom ysOf;rem;ukb
d eDu usaemfhxHvm+yD; r=umcif Akdvfarmif
148 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
Akv
d af usmaf Zm[m orkid ;f 0if
0if;wifhx Ge f;
(AkdvfausmfaZm trSwfw& kyfyHkv$m)
(1)
tJ'aD e@u atmufwb
dk m(10) &ufae@uausmufaps;wef;av;xJu yef;+caH v;xJ
rSm u|efawmfwa,mufwnf; xkdifae
wkef; vufukdifzkef;uae jrnfvmvkd@
[kwu
f hJ ajymygcifAsmvk@d vnf; pwif wk@H
jyefvu
dk rf ad &m wzufu toHu OD;wif
uae@reuftapm}uD;yJ qHk;oGm;+yDwJh?
today; ta=umif;=um;vmwJh OD;av;
&Jabmf}u;D &J@ toHu pdwx
f cd u
dk o
f H odod
omom ygaeovkd/ u|efawmfvnf; kwf
w&uf bmpum;wcGe;f rS jyefrajymEkid b
f J
ikid o
f mG ;rdw,f? a=omf -ArmjynfEidk if H a&;
orkid ;f rSm &Sm;&Sm;yg;yg; orkid ;f 0if yk*Kd~ v}f u;D
wa,mufvnf; trdajrr[kww
f hJ ae&m
rSm qHk;yg;uG,fvGefoGm;&jyef+yDaumqkdwJh todeJ@twl &ifxJrmS usicf eJae
atmif cHpm;vkfu
d &f w,f? +yD;rS b,f
tcsdef qHk;wmvJvk@d ar;vkdufawmh u
ae@reuf Armtcsdef oH;k em&DcGJ 0ef;usif
avmufrmS -qkw
d hJ jyefajzoHudk av;av;
yifyif =um;vku
d &f &if; 'Dupd eP @J ywfouf
vd@k wjcm;olawGuv
dk nf; ta=umif;=um;
u [kda&mufvkduf onfa&mufvkdufeJ@
pkefcsnfqefcsnf-vif;csnfrSdefwGJ@-wvJ@
vJh eJ@ygy?J
(2)
ArmjynfEkdifiHa&;v_y&f Sm;r_orkdif;ukd jyef
=unfhvkduf&if acwfumvtav#muf
wkdif;jynfacgif;aqmif EkdifiHacgif;aqmif
awG ay:aygufch+J yD; EkdifiaH &;acgif;aqmif
awmfveS af &;acgi;f aqmifawG awmfawmf
rsm;ay:xGe;f cJw
h m awG@&ayr,fh tifrwef
xufjrufwJh (txl;ojzifh-wEkdifiHvHk;
vkv
d u
dk wnDwnGww
f nf; vufc t
H od
trSwjf yK&avmufw)hJ ppfa&;acgi;f aqmif/
ppfa&;ol&Jaumif;/ ppfol}uD;vkd[mrsdK;
awGuawmh E_di;f ,SOcf suftm;jzifh awmf
awmfukd enf;yg;vSwm awG@&ygw,f? bk
&ifhaemif/ tavmif;bk&m;eJ@ r[moD[
ol&/ r[mAE<Kvwkd@ aemufydik ;f b,fppf
a&; acgi;f aqmif/ b,fppfo&l aJ umif;rsm;
xl;xl;jcm;jcm; ay:aygucf zhJ ;l ygovJ? u|ef
awmf wOD;csif;tjrift& oHk;oyf&&if
r[moD[ol&eJ@ r[mAE<Kvwk@d aemuf
ykdi;f rSm/ Armhorkdif;rSm Akv
d frSL;csKyf ausmf
aZmwa,mufyJ ay:aygufcJhao;w,f
vk@d awmif ,lq owfrw
S cf siyf gw,f? tJ'D
twGuf taumif;qH;k om"uuawmh
jynfyusL;ausmo
f l wkwjf zLawGudk jywf
jywf o m;om; jyef v nfw k d uf c k du f + yD ;
atmifatmifjrifjrif armif;ESif qifEjJ$ ycJw
h hJ
enf;i,f wyfct
GJ enf;i,fuykd J toHk;jyK
cG i f h & +yD ; xk w f E k w f t if t m;av;awG
avmufe@J yJ jyefvnfx;dk ppfqif wku
d cf u
dk f
jycJh&wmawmif AkdvfcsKyfausmfaZm[m
atmifyu
GJ kd t&,lay;Ekid fcJhw,f r[kwf
vm;? ukd,fwkdifukd,fus a&S@wef;txd
vku
d yf g OD;aqmifc+hJ y;D r[mAsL[m enf;AsL
[majrmuf ppfqifppfwuf pDrcH ef@crJG a_ wG
ukd ykdifykdifEkdifEkdif csrSwfazmfxkwfay;Ekdif
cJhko
H mru &efoltay: ppfa&;enf;y&d
,m,f rsKd ;pHek @J yg tEkid ,
f jl y Ekid cf w
hJ hJ wu,fh
ppfol&Jaumif;}uD; wa,muf wu,fh
ppf0dZm }uD; wa,muftjzpfeJ@vnf;
vufawG@armfueG ;f xljyEkid f cJw
h ,fr[kwf
vm;? 'Dvdk wkwjf zL usL;ausmaf &;orm;
awGtay: qifEjJ$ ycJw
h hJ bk&ifah emifppfqif
a&; &ef}u;D atmif ppfqifa&;awG rwkid cf if
uaumArmjynf vGwv
f yfa&; }uKd ;yrf;
r_ orkid ;f rSm a&$pmvH;k eJ@ armfueG ;f xk;d xm;
oifhwJh orkdif;0if zufqpfawmfvSeaf &;
umvwkef;uvnf; Akdvfausmaf Zm[m
txifu& tcef;uae yg0ifcJhol w
a,mufqw
kd m Armjynforkid f;ukd od=u
olwdik ;f odygw,f? zwyv}u;D &J@ ue
OD; tp yxrqH;k jynfwnfcef;vk@d owf
rSw&f r,hf 1944 ckEpS f =o*kwv
f 4 &ufu
7 &ufae@ txd - Akdvcf sKyfatmifqef;
ocifpkd;eJ@ ocifoef;xGef;wkd@ oHk;OD;om;
v#dK@0Suf awG@qaHk qG;aEG;=uwJhae&m[m
jzpfcw
Jh ,f? ausmif;om;or*~r&Sdao;wJh
=unfhjrifwkdif q&mjzpfoifausmif;rSm
ausmif;om;or*~ay:aygufatmif OD;
aqmifz@JG pnf;cJo
h w
l OD; jzpfrkH u twGi;f
a&;rSL;tjzpf wm 0ef,cl o
Jh lvnf; jzpf
cJhw,f? orkdif;0if axmifhoHk;&mjynfh
ta&;awmfyHk}uD; ay:xGef;vmcsdefrSm
t*Fvyd fe,fcsJ@tpkd;&&J@ twGif;0efrsm;Hk;
}uD;ukd 0kid f;ywfqENjy&mrSm =unfhjrifwikd f
q&mjzpfoif ausmif;om;or*~udk ukd,f
pm;jyK+yD; OD;aqmifyg0ifcJhol wOD; jzpfcJh
w,f? tJ'DtwGif;0efrsm;Hk;ukd 0kdif;ywf
qENjy&mrSm e,fcs@J t*Fvdyfu rsufESmjzL
t*Fvdyfa*:&mykvyd -f jrif;pD;ykvyd af wGukd
toHk;jyK+yD; qENjyausmif;om;awGukd eH
ygww
f w
k ef @J twif;0ifa&muf ku
d Ef u
S +f zdK
cGJ&mrSm ausmif;om;acgif;aqmif Akdvf
atmifausmf aoG;ajrusc&Jh +yD; axmifo
h ;kH
&mjynfh ta&;awmfyHk}uD; wqifhwuf
}uD;xGm;vmcJh&ovkd wEkdiif HvHk; *,uf
kducf &Jh w,fr[kwfvm;? 1938'DZifbm
20 Akdvfatmifausmf aoG;ajruscJh&wJh
tJ'D twGif;0efrsm;Hk; 0kid f;ywfqENjyyGJrSm
(AkdvfausmfaZmrjzpfao;wJh) ukda&$
vnf; ajcaxmufudk jrif;eif;cHc&hJ +yD; '%f
&m&cJhow
l a,muf jzpfcJhw,f? aemuf
awmh axmifo
h ;kH &mjynfh ta&; awmfy}kH u;D
twGi;f rSm oydwaf rSmuf ausmif;om; w
a,muf jzpfvmcJhw,f? e,fcsJ@qef@usif
a&;- orkid ;f 0if vGwv
f yfa&;v_y&f mS ;r_awG
axmifcJh&wmyg? ta&S@ajrmufa'ou
jynfo@l toHu avv_id ;f oH[m &Sr;f k;d r
txyfxyfudk ausmv
f eG +f y;D rSm ajrjyef@xu
J dk
a&mufvmcJ&h wmqkad wmh tJ'w
D ek ;f u &ef
ukeaf zmhuefbufu awmifuek ;f i,fav;
wckay:&Sd ajcwH&Snftdrfav;wvHk;xJu
ae OD;av;&J@toHudk wwfEidk o
f r# aumif;
aumif;rGefreG f yDyDoo=um;Ekdifzkd@twGuf
u|eaf wmfw@dk rmS em;&Guaf wmif rv_yEf idk b
f J
acgi;f csif;awGqdik f+y;D *kwpku
d f em;axmif
cJ=h u&ygw,f? a&'D,u
dk vnf; taumif;
pm;r[kwf/ toHv$ifhaewJh toHv_dif;
uvnf; odyf+yD; tm;aumif;aumif; r
[kww
f t
hJ jyif ppftpk;d &&J@ t,kwfwrmpD
rHcsuf wm0efaus tzsuo
f rm;rsm; buf
uvnf; tpDtpOf&&dS dS toHudk oJ}u;D rJ}u;D
zsuaf eavawmh w&SJ&SJ w*sp*f spf zsuo
f H
qlnHoHawG=um;xJuae wcgw&H toH
aysmufaysmufoGm;wwfwJh=um;xJuae
cspv
f pS mG aom tzdEydS cf H vkyo
f m;jynf
olrsm;tvkyo
f rm;/ v,form;/ +rKd @ae
vkypf m;ukid pf m; qif;&Jom;rsm;/ ynmwwf
rsm;/ trsKd ;rsdK;aom tvwfwef;v$mrsm;/
trsdK;rsdK;aom vkyfief;ukdifief;&Sifrsm;eJ@ &
[ef;oHCmrsm;cifAsm;vkd@ tpcsv
D u
kd f
wJh Akv
d frSL;csKyfa[mif;ausmfaZm&J@ wkdif;
jynfo@kd wifjycsuftoHv$ifhoHukd u|ef
awmfwd@k awG av;av;eufeuf =um;emcJh
&ygw,f? tJ'rD mS Akv
d cf sKyfausmaf Zmu ol
bmvk@d vufeufukdifawmfvSeaf &;vkyfzd@k
xGufvmcJh&ovkdqdkwm wkdif;jynfukd
&Sif;jy wJt
h cg
wck w nf ; aom t"d u
ta=umif ; uawmh - u|ef a wmf w k d @
jynfolawGukd ae0if;-pef;,kppftkyfpk
u u|efa wmfw dk@ wkdi f; jynfo rkdif;rSm
r}uHK zl ; avmufa tmif tbuf b uf
u ESdyfuGyfr_aoG;pkyfr_a=umifh jynfol
awG cHp m;ae&wJh 'ku Qt 00ukd u|ef
awmfh t aejzifh b,f v kd r S vuf y k d u f
=unfh raeEkdifvk@ dygyJ -vkd@ av;av;
euf eufe@J &ifziG ahf jymqko
d mG ;wmukv
d nf;
u|efawmfwkd@wawG em;xJuomru
ESv;Hk om;xJuyg =um;emvkduf&ygw,f?
ppfrSefwJh wkdif;cspfjynfcspfwa,mufqdk
wm ppfreS fwJh awmfveS fa&;orm; Ekdiif H
a&;orm; wa,mufqw
dk m-wkid ;f jynft
h
a&; -ukd,fhta&;/ wkdif;jynf'kuQ-ukd,fh
'kuQv@kd xyfwjl yKEkdif cHpm;Ekdifz@dk ta&;}u;D
w,f r[kwf vm;? Akv
d cf sKyaf usmaf Zm[m
tJ'v
D kd ESv;kH om;&Sw
d hJ wu,fah cgi;f aqmif
aumif ; tppf q k d w m ol @ b0wmw
av#mufvHk; vufawG@om"uaygif;rsm;
pGmeJ@udk vufawG@pkdufxljyooGm;cJh+yD;+yD
r[kwv
f m;? touf 18-19 ESpfom;u
ae-touf 93 ESpt
f &G,t
f xd ESpfaygi;f
75 ESpfwmtwGi;f orkdif;auG@csKd ; tqifh
qifhtwGif; Akv
d fausmfaZmqdkwJh wu,fh
wkdif;cspfjynfcspf rsdK;cspfyk*~dKvf}uD;[m jynfol@om;aumif; jynfo@l o&l Jaumif;
wa,mufjzpfcJhHkru vlxkacgif;aqmif
ppfacgif;aqmif wa,mufvnf; jzpfc+Jh yD;
orkdif;rSm ta&;}uD;wJh tcef;awGuae
*k%af &mifajymifajymif yg0ifvy_ f&mS ; azmf
jyoGm;Ekdicf w
Jh m tm;vHk; od=uwJhtwkdif;
ygy?J 'gah =umifh OD;av;&J@ touf 80 wdwd
jynfah jrmufwhJ 1999 ckEpS w
f ek ;f uawmhorkid ;f tcef;cef;&J@ pmrsuEf mS awGay:rSmAkv
d af usmaf Zmqkw
d m orkid f;0if
x0pOf pHerlemjyK
av;pm;r_e@J OD;ckduu
f m
E_wfcGef;qufovkdufygw,f-OD;av;a&
vufurf;pm&Gufav;tjzpf tJ'DuAsm
&Snfukd apmifa&;q,f*%ef;avmuf
xkwv
f yk u
f ;l ,lum/ OD;av;&J@ touf 80
jynfhtwGuf rSwfrSwf&& ay;ykd@EkdifcJhyg
w,f? tJ'DuAsmo0%fukd OD;av;&J@
touf 80jynft
h rD oGm;a&mufr,fh ukjd r
armife@J yJ ay;ykdcw
Jh mjzpfygw,f? tJ'v
D kd
rSwrf Sw&f & uAsmo0%fzJ@G oD ay;ykd@vdu
k f
Ekid w
f t
hJ wGuf &ifxrJ mS 0rf;ajrmuf0rf;om
cHpm;aerdwkef;rSm xyfrH+yD; b,fawmhrS
rar@Eikd fp&mtjzpfrsdK;eJ@ wk;d vkduf&wmu
awmh OD;av;&J@b0c&D;azmf OD;av;&J@ZeD;
a':a': a':oef;pde[
f m OD;av;&J@ touf
80 jynfharG;ae@t+yD; aemufw&ufrSmyJ
uG,v
f eG fq;Hk yg;oGm;cJh&wJhtjzpfygy?J tJ'D
rSmvnf; u|eaf wmft
h zd@k xyfr+H y;D rarhEidk pf
&m }uKH vku
d &f wmuawmh -OD;av;&J@ZeD;
a':a':a':oef;pdet
f wGuf oufaysmuf
qGr;f ukd u|eaf wmfw@dk &Jabmf wa,muf
eJ@ u|eaf wmfu tJ'aD e@rmS yJ vG,af usmif;
qkid f qkw
d hJ bke;f }u;D ausmif;ukd oGm;+y;D ESpf
a,mufom;/ qGrf;uyfcJh&wJhthjzpfygyJ?
cGefrif;uae vSrf;+yD; today;ta=umif;
=um;csut
f & oufaysmufqGrf; oGm;
uyfc&hJ wJh tJ'D vG,af usmif;qkid f Ak'b
< m
om bkef;}uD;ausmif;[m e,fpyfwkwf
jynfbufjcrf;rSmyJ &Sad yr,fh a&$vD eJ@ qkd
&if awmfawmfav; vSrf;ygw,f? oHk;bD;
um;av;ukd atmf'giSm;+yD; ESpfa,muf
om; twlwlomG ;=u&mrSm tJ'Dwke;f u
uG,v
f eG o
f wif;ukv
d nf; u|eaf wmft
h oH
eJ@yJ toHv$ifhjzpfcJh&ovkd ukdausmfaZm
OD;(ukdckdifatmif)&J@ kyftavmif;ukd a&$
vDuae refpt
D xd o,faqmif/ refpDrSm
o+*dK[fjymcsch&J +yD;aemuf a&$vDjrpfxJrSm
aemufq;Hk jymar#mwm vkyfaqmif+yD;wJh
txd u|efawmf tptqHk; vkdufygykd@
aqmifcJh&ygw,f? ukdckdifatmiftwGuf
=u,feDrygvkduf&wJh ppfOD;xkyfe@J rkd;csKyf
oGm;&wJh wnae qkdwJhuAsmav;ukd
u|efawmftrSwfw& a&;zGJ@jzpfcyJh gw,f?
tJ'Dwke;f u ukcd ikd af tmif qHk;yg;uG,f vGef
oGm;&wmukd OD;av;odomG ;&if pdwf xdcu
dk f
oGm;rSmpkd;wJt
h wGuf 'Dae@n OD; av;ukd
a&'D,dk em;raxmifjzpfatmif vkyf zk@d v&dk if
vkyx
f m;Ekid zf @dk tpfr (a':vSausmf aZm) qD
rvkv
d v
J v
dk J }uKd wif zke;f quf today;cJrh d
wmukv
d nf; rSwrf ad eygw,f? ukcd idk af tmif
2006 u qH k ; oG m ;wmuk d OD ; av;w
a,muf odaumodoGm;&J@vm;qkdwm
awmh rajymwwfyg?
tckawmh Armjynf Ekid fiHa&;o
rdik ;f rSm }u;D jrwfwo
hJ rkid ;f 0if yk*Kd~ v}f u;D jzpfwhJ
OD;av;Akv
d af usmaf Zm uk,
d w
f idk f aemufq;kH
xGufoufukd t+yD;tykid f csoG;cJyh g+yD? arG;
ae@ jzpfwhJ 'DZifbm 3 &ufae@txdawmif
rapmifhawmhbJ/ atmufwkdbm 10 &uf
ae@ reufapmapmpD;pD;}uD;rSmyJ aemufq;kH
xGufoufudk csoGm;cJhyg+y?D 'Dwcguawmh
E_wcf eG ;f qufo&awmhrmS r[kw?f 0rf;enf;
tJ'w
D ke;f u tJ'u
D mv[m +rdK@
awmf&efuek [
f m vlxw
k u
dk yf aJG ygi;f pHw
k @dk &@J
A[kdcsufrozG,fjzpfae+yD; oydwfoHeJ@
au;a=umfoaH wG[mvnf; odyrf pJao;
wJhumvvkd@ ajym&r,fhtcsed fyg? 1974
ZGef 6 tvkyform;oydwf}uD;/ 1974 'D
Zifbm OD;oef@ta&;tcif;eJ@ 1975 ZGef
6 tvkyo
f rm;oydwf ESpyf wfvnf ta&;
awmfyakH wG[m wcke@J wck 6 vpDyJ jcm;+y;D
qufwu
dk af y:xGe;f +y;D p or,jzpfygw,f?
tJ'w
D ek ;f u wnaeapmif;rSm u|eaf wmfe@J
ukdEdik 0f if;(ukdEkdif0if;aqG) [m ajreDukef;
pmtkyt
f a[mif;wef;av;xJuae twl
xGufvm&if;/ ajreDukef;yef;+cHav;xJu
tjzwfvdu
k frSm [krd mS [kdrmS Akdvf ausmf
aZmvkd@ ukdEdik 0f if;u yg;pyfuvnf; cyf
wk;d wk;d ajym/ rsuEf Smuvnf; ar;wcsuf
xkd;+yD;tjyvkdufrSm OD;av;ukd zswfceJ
yxrqHk; pwifjrifvkduf&wmyg? OD;av;
u tJ'w
D ek ;f u OD;av;&J@ om;awG zGix
hf m;
wJh ajreDuek f;yef;+cHav;xJu pmtkyq
f ikd f
av;a&S@rSm rwfwwf&yfae&if; vrf;r
bufqD ai;=unfah ew,f? naeqnf;
qm&DatmufrSm tom;uvwfvwf/
rsucf ;kH arG;tpHu
k cyfxif;xif;eJ@ wcg awG@
zl;&if rrSwfrEd ikd fp&m r&SdavmufwJh rsuf
ESmusu odoo
d mom ay:vGiaf ew,f
vkd@ xifrdw,f? ajreDukef;pmtkyf t
a[mif;wef;eJ@ &efuke+f rdK@vnfxJu pm
tkyf ta[mif;wef;av;awGxJrSm uH
omref vli,fav;wa,muftzdk@om
r[kwf/ q&mAef;armfwifatmifvkd t
xifu& yk*Kd~ vf}u;D rsKd ; wa,muftwGuf
awmif ausauseyfeyfeJ@ pdwfoufouf
omom jzpfomG ;apEkid favmufwhJ txd
tmedoif}uD;cJhwmukdvnf; wkdufwkduf
qkid fqidk f zswfceJ u|eaf wmf owd&vku
d rf d
ygw,f? tJ't
D jzpftysuu
f awmh 'Dvydk g?
wcgu q&mAef; armf wifa tmif [m
jrefrmEkid if aH wmforkid ;f wk@d ukv
d edk D acwf
jrefrmorkid ;f wkv
d @dk orkdi;f pmtky}f uD;awG
ukd jyKpka&;om;vmwJhtcsed frSm q&mht
ay: r_pdrhEf dik =f uwJh vlwcsdK@u Aef;armf
wifatmif[m 0wKa&;wJh pma&;q&m
yJ? ole@J orkid f;udpP bmqkdiv
f @kd v?J ol@&J@
e,fy,fr[kww
f Jh orkid f;udpPrmS bmvkd@
0ifa&;&ovJ bmvJnmvJ pojzifh jypf
wif a 0zef = uoH a wG xG u f v mawmh
q&mAef; armfwifa tmif[m atmifh
tnf;onf;cHaecJhayr,fh rtDrom}uD;
awmh jzpfae&owJh? tJ'DtcsdefrSm OD;
av;AkdvfcsKyfausmfaZmu orkdif;ynm
&yfjzpfayr,fh Aef;armfwifatmif[m Ekid if H
a&;orm;yJ/ Aef;armfwifatmifvdk Arm
jynf Ekid if Ha&;orm;}uD;vnf;jzpf+y;D vuf
0Jorm;wOD;vnf;jzpfwJholu a&;om;
awmh xl;jcm;wJh EkdifiHa&;tawG;tac:
awGvnf; ygEidk w
f ma=umifh orkid ;f ynmrSm
yk+d y;D u,f0apEkid +f y;D / wpHw
k &m ykrd akd umif;
rGeaf pEkid w
f ,fqdw
k hJ Akv
d f csKyfausmaf Zm&J@
tjrifukd wifjyajymqkdvdu
k af wmh q&m
Aef;armfwifatmifvnf; pdw=f unf=unf
vifvif jzpfoGm;cJh&avowJh? AkdvfcsKyf
ausmaf Zm[m tJ'Dvkd ajymEkdifqdEk dik f jrif
Ekid f pGr;f tm; &Sd rkH u xufxufjrufjrufe@J
azmfne ;f jyEkid f ulnED idk o
f l wa,mufvnf;
jzpfcyhJ gw,f?
2003 ckEpS fxJrSm OD;av;ukd,f
wkid f OD;av;&J@ twKy`wu
dW dk jznf;jznf;csi;f
pwifa&;om;vmygw,f? OD;av;u OD;
av;&J@ twKy`wu
dW dk wykid ;f csif; wykid ;f csi;f
tykdif;vkduftykdif;vkdufcJ+G yD; a&;om;vm
&m tJ't
D ydik ;f vku
d f wykid ;f csi;f a&;om;ae
pOfuwnf;u u|eaf wmf zwfc_ Gihf }uHKcJ&h
ygw,f? tykid ;f 1/ tykid ;f 2/ tykid ;f 3/ tykid ;f
4 pojzifh tykid ;f vku
d f tykdi;f vku
d cf +JG yD; w
ykdi;f csi;f wykid ;f csi;f xGuv
f mpuwnf;u
u|eaf wmfrh mS zwfciG }hf uKH c&hJ &if; 0rf; ajrmuf
0rf;om yDwjd zpfch&J ygw,f? ukd,f tifr
wefESpfoufvSwJh tcef;quf0wK&Snf
}uD;wyk'fukd r*~Zif;}uD;wapmifuae
vpOftcef;quftjzpf wvcsi;f azmfjy
aewmukd ar#mw
f vifv
h ifh apmifv
h ifzh wf_
ae&bdouJhod@k ukd cHpm;aecJh&&if; apmifh
vifh zwfE_ idk cf iG hf &cJyh gw,f? tykid ;f 5 txd
a&;om;+y;D csed rf mS awmh OD;av;u OD;av;&J@
twKyw
` u
dW dk (1976 ckEpS f Zlvidk v
f 20 &uf
ae@ ta&S@ajrmufppfa'o vGwaf jrmuf
e,fajrokd@ OD;av;wkd@ a&muf&v
Sd mwJhae@
txdyJ a&;om;+y;D ) tqHk;owfcyJh gw,f?
uk,
d w
f dik fa&; twKy`wu
Wd dk tJ'v
D dk tykid ;f
ykdif;cGJ+yD; a&;om;t+yD;rSm pmtkyftjzpf
xkwfa0vkdufwma=umifhrkd@vm; rajym
wwf/ 2007 ckESpfxJrSm yxr t}udrf
(First Edition 2007) tjzpf pmtkyt
f jzpf
xGufay:vmawmh ukd,fwdik af &; twK
y`wWdaygif;csKyfvkd@ azmfjycJhwm awG@&yg
w,f? +yD;awmh pma&;ol&@J trSmpmrSm
TwG i f u |ef a wmf h . yk * ~ v d u b0
+yD ; qHk; oGm ;+yD jzpfy gonf vkd@ vnf;
av;av;eufeuf azmfjyxm;&if; u|ef
awmf ,ck touf (88) ESpf &S+d yDjzpfI
u|efawmf qufra&;Ekdifawmhyg? u|ef
awmf em;yg&apawmh vkd@ qkd+yD; t
qHk;owfoGm;cJw
h mukdvnf; owdxm;rd
vku
d yf gw,f?
u|ef a wmf em;yg&ap
awmh vk@d tJ'Dvdk pdwfxcd u
dk fp&m azmfjy
yef=um;oGm;cJhayr,fh wu,fawmh OD;
av;[m vHk;0O\Hk em;aeEkid fjcif;awmh
r&SdcJhyg? tcsdeftcgtavsmuf wyfr
awmfwGif;&Sd rsdK;cspfjynfcspf wyfrSL;wyf
om;rsm;okd@ yef=um;csuf qdkwmawG
xkwjf yefyef=um;wmawG &Scd o
hJ vkd OD;av;
&J@ arG;ae@awGwidk ;f avmufrmS jynfov
l x
l k
ukd E_wcf eG ;f qufpum;awG ajym=um;cJw
h m
awG &Syd gw,f? txl;ojzifh u|eaf wmf rSwf
rSwo
f m;om; owdxm;rdoavmuf ajym
&&if touf 90 jynfhESpfwkef;uqkd&if
u|ef a wmf touf 90 jynf h y g+yD /
u|efawmfhtbk;d
ol&defausmfa Zm
usaemf h t bk d ; [m wk d i f ; od
jynfod yk*~dKvfqkdwm powdjyKrdcsdefrSm
usaemf ukd;ESpfq ,fESpfom;avmufyJ
&SOd ;D r,f? ol[m &Jabmfo;kH usyd x
f J ygw,f?
aemuf awmckdoGm;w,f? 'DavmufyJ
odw,f? Akv
d af e0if;peufe@J vGwv
f yfa&;
&csdefuae 20 &mpk jrefrmhEkdifiaH &;orkdfif;
rSm txifu& q,fpEk pS w
f ckjzpfwhJ 1950
jynfv
h eG f q,fpEk pS u
f mvu tjzpfreS af wG
ukd zHk;uG,fxm;cJhwmrkd@ tv,fwef;
ausmif;om;b0rSm tbkd;eJ@ywfouf
vm&if rqvausmif;oHk;orkdif;pmtkyf
awGxJu ay;oavmuf todom odc&Jh
b,fvv
dk pl m;rsKd ;awG/ b,fvdk rSwcf surf sKd ;
awG ay;ovJqkdwmuae rSef;=unfhvkd@
&Ekdifw,f? t+rJwrf;awmh rSefcsifrS rSef
r,f? 'gayrJh a,bk,stm;jzifah wmh 'Denf;
vrf;u tvkyjf zpfyk&H w,f? tbkd;eJ@ywf
oufvm&if 'Denf;vrf;u rSew
f m awG@&
w,f? ol@ta=umif; raumif;ajym olawG
ukd =unfhvkdufwJhtcg jynfzsufqkd&S,f
vpftkyfpkxJu Akdvfatmif}uD;wkd@vkdvl
awG/ aemuf ukd,fhEkdifiHa&;oDvukd +rJ
atmif rxde;f Ekid w
f mukd t&Sufr&Sd w&m;
xlaxmif=uolawGeJ@ ppftkyfpk oufqd;k
&Snfzkd@ vkd&ifvdo
k vkd toHk;awmfcHay;wJh
jrcuf&eSd w
f @kd tkyx
f JuvlawG jzpfaewwf
wm awG@&wwf+y;D wzufrmS ol@udk =unf
ndKav;pm;p&m yk*Kd~ vt
f jzpf a&;om;ajym
qkdoal wGuawmh jynfolvlxk =unfndK
av;pm;wJh Aef;armfwifatmifw@dk / Akv
d rf LS ;
cspfaumif;wkd@/ teft,f'Du OD;xGef;wif
wdk@vkd yk*~dKvfrsdK;awGjzpfaewm awG@&
w,f?
taruawmh tbkd;[m odyf
tm;emwwfw,f? vlwzufom;ukd odyf
nmwmw,fw?hJ tfraf xmifus +y;D aemuf
ausmufajrmif;rSmaewJh tareJ@tazu
wcgwav prf;acsmif; tvnfoGm;wJh
tcg ol}uHK&wJh tawG@t}uHKawGukd jyef
jyef ajymjywmuae tbk;d &J@yk yf u
kH dk wpGe;f
wp zrf;=unf&h w,f? xrif;pm;csed v
f eG w
f hJ
txd [if;rusuaf o;vk@d xrif;qmae&if
ukd vku
d ef mjcif;qdw
k mxuf &ifxrJ mS uGef
jrLepfpdwf"mwf &Sifoefudef;atmif;ae
wJv
h /l uk,
d ef @J u,
dk t
hf 0ef;t0kid ;f / uk,
d yhf wf
0ef;usif uGuu
f u
G u
f av;eJ@ qkid w
f hJ udpP
awGu ukd,fh&J@edpP"l0 vkyfaqmifr_awG
uae wwkid ;f jynfv;kH eJ@qidk w
f hJ udpP awGudk
oH;k oyfavhvmqH;k jzwf&mrSm 'Dpw
d "f mwf
&J@ ne=f um;r_ukd cH,o
l lvkd@ em;vnfyk&H
w,f? tJ'Dem;vnfr_a=umifhyJ ol[m
tjyifyef;t&=unfh&if uGefjrLepfqef@
usifolvd@k od=uwJh ol@rdwaf qG/ &Jabmf
&Jbuf ume,f=unfarmife@J ywfouf
+yD; om;&J@ OD;=unfarmifu uGefjrLepf
awGukd r}udKufbl;om ajymwm/ ol
ukd,fwkdifu uGefjrLepf}uD;wa,muf
jzpfaewmukd ol@[molawmif rodbl;
qk+d y;D rSwcf suaf y;wmvk@d us aemfuawmh
em;vnfrw
d ,f? &efuek f jyefa&mufawmh
tbkd;OD;=unfarmife@J awG@awmh tbkd;&J@
rSwfcsufukd jyefajymjywJhtcg tbkd;OD;
=unfarmif rsufESm 0if;ceJjzpfoGm;+yD;
tm;&yg;& +yKH ;oGm;wmukv
d nf; ckxrd w
S rf d
aeao;w,f? olwdk@ }uD;jyif;wJhacwf
umvu zdESdyfr/_ rw&m;r_ukd qef@usif
wGe;f vSew
f m[m e,fcs@J qef@usiaf &;/ zuf
qpfqef@usifa&;eJ@ ppftm%m&Sifpepf
qef@usiaf &;pwJh toGit
f rsKd ;rsKd ; aqmif
cJhw,f? 'Dv_yf&Sm;r_awGrSm olb,fvkd
&yfwnfyg0ifco
Jh vJqkdwm trsm; od+yD;
om;yg? usaemfh wkid ;f jynf&@J e,fcs@J wGe;f
vSeq
f ef@usifa&;/ zufqpfqef@ usiaf &;/
trsKd ;om;vGwaf jrmufa&; v_y&f mS ;r_awG
rSm ta&;ygwhJ uawGuae yg0ifciG &hf cJh
wmukd tauseyfq;kH / tm;t&qH;k qk+d y;D
ol&@J wckaom arG;ae@rmS bDbDp&D @J quf
oG,af r; jref;csurf mS ajymoGm;cJh zl;w,f?
tbk;d [m trsm;eJ@qidk w
f hJ udpP
&yfawGwifru/ yk*~dKvfa&;oufoufeJ@
qkid w
f u
hJ dpaP wGrmS yg trsm;twGuq
f kw
d hJ
pdwf"mwf&J@ OD;aqmifvrf;nefru
_ kd cH,l
olv@dk usaemfjrifrw
d ,f? ol@b0rSm uk,
d f
a&;uk,
d fwmtwGu/f yk*dK~ vfa&;twGuf
bmqkd bmrS rawmif;qkcd /hJ vkyrf oGm;cJ?h
olw@dk vv
dk al wG jrifcsiw
f hJ wwkid ;f jynfv;kH
vGwfajrmufa&;ukd ArmjynfuGefjrLepf
ygwu
D yJ aqmif=uOf;Ekdirf ,fvd@k ol,w
kH hJ
tavsmuf Auyukyd J uk;d uG,&f mtjzpf
kd;kd;om;om;,H=k unfchw
J ,f? ok@d aomf
ol@,Hk=unfr[
_ m rsupf rd w
dS f ukd;uG,f,Hk
=unfr_ r[kwfovkd yk*dK~ vfa&; tusKd ;
tjrwfa=umifhr[kwf? olaowJhtcg
aemufykdif; oleJ@ ywfouf+yD; &p&m&Sd
wJhaiGa=u;tp&Sdwmukd ESpyf dik ;f ykid f;+yD; w
ykid ;f ukd wkid ;f jynfxJ trsm;jynfol tusKd ;
&Sdr,fh vkyfief;awGtwGuf vSL'gef;+yD;/
usew
f ykid ;f ukad wmh ArmjynfueG jf rLepfyg
wD toHk;jyKzkd@ rSmcJw
h muku
d ol b,fvkd
vlpm;qkw
d mukd jyaew,f?
wzufrSm ol&J@trsm;eJ@ qkdifwJh
b0rS m a0zef p &mjzpf c J h w mwck u
tbk;d
o&zD o ef;
tbkd;ta=umif;ukd oleJ@awG@zl;wkef;u
jrifvkduf&wJh yH&k dyfav;awG/ ta=umif;
av;awG tajccH+yD; a&;yghr,f? tbkd;
&J@orkid ;f ukad wmh olu,
kd w
f idk ef @J wjcm; ykd
a&;Ekid w
f hJ vlawG a&;+yD;om;yg?
tbkd;ukd pawG@zl;wm 2007
wkef;uyg? tbkd;eJ@rawG@cif &ufykdif;
avmufu tbk;d eJ@twlwl wkdif; 4 rSm
ppfxu
G fcJhwJh a':ciftkef;&ifqDu tbkd;
ta=umif;awG =um;&ygw,f? 1945 wke;f
u zG@J cw
hJ hJ yxrqH;k trsKd ;orD;wyfrmS ygchJ
wJh a':ciftek f;&if/ ol@tpfr a':vScif/ &J
abmfoHk;usdyf0if Akv
d f&JxG&f J@ ZeD; a':
cif=unf/ a':cif=unf=unf (OD;odef;
azjrifZh eD;)/ ol@nrD a':xm;xm;eJ@ Akv
d &f J
xGw
f @dk [m 2007 wke;f u ouf&x
dS if&mS ;
&Sdygao;w,f? tckawmh tbGm; a':
cif=unf qH;k oGm;yg+yD? trsKd ;orD; wyfzJ@G
0ifawGukd jyefqHkapcsifvdk@ tm;vHk;ukd
tbk;d Akv
d &f x
J G ef @J tbGm; a':cif=unfw@dk
tdrf ac:oGm;wkef;u tbkd; Akdvaf usmf
aZmeJ@twlwl wkdi;f 4 rSm vkyfchw
J hJ a':
ciftek f;&ifu tbk;d ta=umif;awG jyef
ajymjywmyg?
a':ciftke;f &if jyefajymjywm
u olwkd@ wyfxpJ 0ifawmh olwkd@ukd t
bkd;u *spfum;av;eJ@ vmac:ygowJh?
a,mufsm;awGyJ &Sw
d hw
J yfxu
J kd rde;f u
av; ESpaf ,muf ac:oGm;&if raumif;wJh
rdef;rawGac:vmw,fvd@k txifrmS ;rSm
o&zD o ef;
30-3-2013?
178 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
orkdif;jzwfoef;jcif;xJu kyfyHkv$m
Akv
d cf sKyfausmfaZm
armifpkd;csdef
(1)
Akv
d cf sKyu
f ,
G v
f eG +f y?D 2012 atmufwb
dk m
10 (ArmpHawmfcsdef 3 em&D 30 rdepfcef@)
wGif Akv
d fcsKyf qHk;+yDqo
kd nfh owif;pum;
xJwGif rkd;}udK;oGm;awG ygvmcJyh &Hk onf?
u|efawmfhOD;acgif;ESifh &ifbwfokd@ xkdo
wif; rk;d }uKd ;oGm;rsm;u 0ifp;l cJhavonf?
v#yfppftwkd@cH&ouJhokd@ v_yfcgoGm;cJh?
Akv
d cf sKyfu,
G v
f eG +f yq
D o
dk nfh uGejf yLwmxJ
rS owif;ukd zwf&_ if; xkid cf akH y:wGif rv_yf
r&Suf ausmufqpfkyf jzpfoGm;cJhawmh
onf? &ifxJwGif a=uuGJqkd@eifh ai;awG
=unfah erdonf? naeqnf;qm&DxJrS
=unfah erdonf?
e,fcsJ@qef@usifa&;/ trsKd ;om;
vGwfajrmufa&;/ zufqpfawmfvSefa&;
rD;v#HwkdufyGJrsm;xJrS ol&Jaumif;wOD;/
jynfo@l ppfyx
JG rJ S ol&aJ umif;/ tar&duef
e,fcs@J .vufyg;ap wkwjf zLwk@d udk armif;
ESif wku
d x
f w
k cf o
hJ nfh ppfa&;acgi;f aqmif/
vlxak cgi;f aqmif? xkt
d rSwt
f om; aq;
pufwkd@jzifh jc,foxm;onfh kyfyHkv$m
rsuEf SmzH;k ykid f&iS ?f
opPmawmfvSeaf &;pmayr*~Zif;
trSwf 22 . rsuEf mS zH;k aemufcu
H dk teuf
a&mifjc,fxm;onf? eufapG;aom acwf
tarSmifxkudk uk,
d fpm;jyKxm;onfh t
a&mif? xkad emufcw
H iG f teDa&mifjzifh jc,f
oxm;onfh Akdvcf sKyf. kyfyk?H Akv
d fcsKyf.
rsuEf mS wzufwjcrf;wGif jzLaomtvif;
aiGa&mifjzifh uGyfxm;onf? tarSmifxk
xJrS eDapG;owWdtvif;ukd r_ef;xm;jcif;
jzpfonf? Armjynf. ydyuQwu
dk yf u
JG d k t
a&mifo;kH a&mifjzifh xif[yfazmfusL; xm;
cJjh cif;jzpfonf?
AkdvfcsKyfruG,fvGefrD 2 ESpfu
2010 Ek0d ifbmvxkwf opPmawmfveS af &;
pmayr*~Zif;onf AkdvfcsKyf. 91 ESpf arG;
ae@twGuf *k%jf yKxw
k af 0cJjh cif; jzpfonf?
*k%jf yKuAsm 7 yk'o
f nf Akv
d cf sKyfudk zG@J E@JG oD
ukH;xm;onfh uAsmrsm;jzpfonf? xkd
uAsmwdk@. usL;&ifhoHrsm;onf opPm
awmfveS af &; pmayr*~Zif; pmrsuEf mS rsm;
oif[m
jynfolawG&@J &ifESpfonf;csm
0okeaf jrrSm
a&ukd&Sm&if;
'%f&mawGeJ@ yGihcf hw
J ,f?
zkd;eD
(10-12-09)
(Akdv fr SL ;csKyfa [mif; ausmfa Zm&J @ touf
90 jynf h arG ; ae@twG u f trS w f w &)
opP m awmf v S e f a &;pmayr*~ Z if ; / trS w f
22/ Ek d 0 if b m 2010? pm-89
a&$awmif}uD;wawmif +ydKjyef+yDaum?
xk0d rf;enf;a=uuGpJ w
d u
f v_id ;f vdyf awGvdk
xuvm+yD? kdufcwfvkdufonfh tcg
a&$awmif}uD; +ydKusoGm;+yDaum qkdonfh
v_di;f oHu &ifxJwiG f Aavmifqlcho
J nf?
wu,fu a=uuGJu
kd cf wfoH?
(3)
+rdK@e,f txufwef;ausmif;
om;b0txd Akv
d cf sKyaf usmaf Zm. trnf
emrukd u|eaf wmf r=um;cJ/h rodc?hJ +rKd @jyESihf
a0;vHaom aus;vufonf arSmifEiS hf rnf;
rnf;? u|eaf wmfZh mwd&mG onf tdraf jc 15
vH;k om &So
d nf? oufi,fr;dk usycf ;dk a&mif
xaeonfh tdryf w
k u
f av;rsm;jzifh zG@J pnf;
xm;onfh Zeyk'?f u|efawmf 10 ESpfom;
cef@ 1959 cef@wGif q&m}uD; ocifu,
kd f
awmfrid_ ;f . "mwfyu
kH dk zcif.wlr tdrcf ef;
eH&H 0g;x&Hay:wGif pwifjrifchzJ l;onf? ,
ae@ txd trSwfw&jzpfaeqJ?
ArmjynfuGefjrLepfygwo
D @dk Akdvf
csKyfausmfaZm a&mufpumv? ygwDrS
xkwv
f i$ o
hf nfh jynfo@l toHrS Akv
d cf sKyfred @f
cGe;f ukd toHvi$ cf o
hJ nf? 1976? vukad wmh
rrSwrf d? Akdvcf sKyfukd pwif odu|rf;vku
d f
jcif;jzpfonf?
1968 wGif &efuek o
f @dk u|eaf wmf
a&mufvmcJo
h nf? jrLeDpy,f oef@&iS ;f a&;
tvkyo
f rm;tjzpfESifh tvkyfvyk f&if; 9
wef;pmar;yGJajz&ef vli,fha&;&m n
ausmif;wGif ausmif;wufaecJhonf? w
vw}udrf &Gmjyefaeus? xkdpOfu u|ef
awmf0h ef;usiw
f iG f Armjynf uGejf rLepfygwD
udk vkdvm;av;pm;ae=uaom vlyk*~dKvf
rsm; &SdaecJh+yD;om;? olwdk@.vrf;jyr_ESifh
jynfo@l toHudk em;axmifjzpfco
Jh nf?
tbk;d Akv
d cf sKyf. aemufco
H rkid ;f
ESihf u|efawmfonf uif;uGmaejyefonf?
ravhvmEkid af o;? 'kw,
d t}urd f xyfro
H d
u|r;f &if;ES;D oGm;cJo
h nfrmS Akv
d cf sKyaf &;om;
onfh jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &; jynfwiG ;f +ird ;f
csr;f a&;pmtkyu
f dk zwf&_ pOf Ekid if aH &; o
abmw&m;t& AkdvfcsKyfEiS fh xyfI u|rf;
0ifciG &hf oGm;um pdwx
f w
J iG f ESp+f cKd uf&if;ES;D
oGm;onf?
1949 rS 1961 ckEpS rf sm;twGi;f
AkdvfcsKyf. vGwfvyfa&;ae@ rdef@cGe;f rsm;/
jynfwiG ;f +ird ;f csr;f a&; oH;k oyfcsurf sm;/ ppf
. oabmw&m;/ e,fcs@J pepftay: oHk;
oyfcsufrsm;/ e,fcs@J ppf. oabmw&m;
rsm;/ trsKd ;om; pnf;vH;k nDnw
G rf o
_ abm
w&m;rsm;onf vli,frsdK;qufrsm; t
wGuf Ekid fiaH &;oifyek f;}u;D rsm; jzpfco
hJ nf?
ajymifajrmufonfh oHk;oyfcGJjcrf;r_rsm;
onf wefz;kd rjzwfEdik o
f nfh pdew
f &pfjrw
&pf EkdifiHa&;oabmw&m;rsm;yif jzpf
onf? ,ckxufwdik f xko
d abmw&m;
orkd if;pdw fjzmr_r sm;rSm xufjrufvl;
vGe@f q?J xk@d jyif azmufjyefonfh tkypf ;dk ol
ygvrD ef"e&Sirf sm;ESihf ppf"e&Sirf sm;/ ajr&Sif
aexkdicf o
hJ nfudk =unfu
h m tvkv
d kd pdwf
u usO;f usy/f rGe;f qk@d omG ;onf? tdro
f pf/
&mopf/ wkdufwmopfwd@k jzifh aexdkiEf ikd f
onf? ppfAsLku
d &ufrsm; &Sad ecJh+yD; jzpf
onf? xkdenf;vrf;rsm;ukd Akv
d af e0if;u
xGiaf y;/ oifay;cJo
h nf? Oyrm-opfuef
xkdufwm av#mufcdik ;f onfh enf;vrf;
rsdK;? xkdpOfu wyfrLS ;}uD;rsm; tdrw
f vHk;
uae ESpfvHk;/ oHk;vHk; aqmufEkdifcJh=u
onf? Akdvfae0if;u wyfrSL;}uD;rsm;ukd
jynfo@l bm aiGudk oH;k +y;D 0,f,o
l nf?
xked nf;jzifh ppfwyfrS xGu&f onfh wyfrLS ;
rsm;ukd +idraf tmif/ 0yfjym;atmif ae0if;
vkyx
f m;Ekid o
f nf?
ae0if;onf vlxkacgi;f aqmif
uGefjrLepfAkdvfcsKyfukd xked nf;wdk@jzifh 0,f
,lI r&Ekid cf ?hJ r&Ekid fc?Jh &,fp&m +yHK;p&m
awmh taumif;om;? Akv
d cf sKyfud,
k fwdik f
u t0,frcHcJhjcif;yif? ae0if;ay;or#
bmwckrS vufrcHbJ &&SdcJhonfh t+idrf;
pm;(yif pif ) aiG a =u;tenf ;i,f j zif h
avmufiatmifaecJ?h pm;cJo
h nf? om;o
rD; ig;a,mufudk usL&Sirf xm;Ekid ?f uk,
d x
f l
uk,
d x
f uk,
d hf tm;uk,
d u
f ;dk rdom;pk usL
&Sifausmif;q&mtjzpfESifh wm0efxrf;
&Gufco
Jh l?
bmwckrS vufrcHEkdif [kqkd
&mY Akdvfae0if;ay;onfh vGwfvyfa&;
armfuGe;f 0if vufrSwfudk wufa&muf&
,l & ef zd w f a c:cJ h o nf u k d y if rwuf
186 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
a&mufcb
hJ J jiif;y,fco
hJ nfuo
dk m =unfh
vkduaf yawmh? jrefrmhq&kd S,fvpf (rq
v) acwfwGif pD;yGm;a&;rSefor# rqv
u csKyf u k d i f x m;onf ? b,f o l r S
rvGeq
f efEidk =f u? xk@d a=umifrh rd w
d @dk tusKd ;
pD;yGm;twGuf e,fcs@J qef@usiaf &;/ trsKd ;
om;vGwfajrmufa&;/ zufqpfawmf
vSefa&;wGif wufupGmyg0ifcJh=uonfh
awmf v S e f a &;orm;wcsd K @onf 'l ;
axmuf tnHch u
H m ae0if;au|;wm ay;
wmukd ,l=upm;=u&onf? xko
d d@k zsuf
qD;/ xdo
k @kd rvdrw
fh ywf apmfum;jcif;ukd
r_rvScH=u&onf? olwd@k onf aemif
wGif rqvae0if;. owif;ay;rsm; jzpf
oGm;cJ=h uonf? vufuidk w
f w
k rf sm;tjzpf
cH, l vk d uf = u&awmh onf ? xkd o pP m
azmufvyk fief;ukd rmhufpf0g' uGefjrLepf
Akdvcf sKyfonf tHwkqef@usiu
f m csKd @wJh
onfh b0ESif@yif tcGifh ta&;uif;rJh
arSmifusaeonfh tzdEydS cf eH if;jym; vlxk
xJwGif aevmcJhol?
uk,
d u
f sKd ;rSeo
f r# pGe@f vw
$ &f if;
tvif;opfqaD r#mf&nf
=u,feaD &mifwvufvuf
tcef;quforkid ;f pOf
wlwHpOfukd qufo,faqmif
*k%fa&mifajymifajymif aecJh
w,f
'kuQawGukd xDrxif
xm0pOf&&J ifrh e_ @J
vlxt
k usdK; qufv;Hk yef;
Ekdifiw
H 0Srf;&J@ ta&;awmf
trdEkdifiaH wmf&J@ tem*wf ta&;
bHkta&;rSeo
f r# yg0ifum
&moufyefawmfvSeaf &;orm;qdw
k m
'Dvykd g
&moufyef EkdifiHa&;orm;qkd wm
'Dvdyk g
Ekid fiHudck spf jynfoludck spfwJh
rsKd ;cspq
f w
kd m 'Dvkdyg vdk@
pHerlemaumif; rsm;pGmjycJhw,f
qufvuf+yD;vnf; jyaew,f
0if;wifx
h Gef;
(xG e f ; awmuf q J =u,f e D o k d @ yk d @ wJ h u Asm
o0%f uAsmrS )
opPm awmfv Se fa &; pmay r*~Z if;/ trSwf
22? pm *7
(5)
tbk;d Akv
d cf sKyaf usmaf Zmu uGef
jrLepfygwt
D wGi;f a&;rSL; ocifatmifqef;/
Akv
d cf sKyaf tmifqef;. yHw
k u
l ,
dk yf mG ;jzpfaecJh
ojzifh ArmjynfEikd fiHa&;orm; awmfveS f
a&;orm;rsm;ESifh ppfom;ppfAkdvfwkd@t
wGuf pHerlemaumif; jzpfcJhonfr[kwf
vm;?
xddak cwf vGwv
f yfa&;&pacwf/
jynfwGif;ppfumv Akv
d cf sKyfausmfaZmESihf
acwf+yKd ifEidk if aH &;acgi;f aqmif/ qk&d ,
S v
f pf
e,fcsJ@e@J zufqpfyg
awmfveS &f m a&S@wef;
wkwjf zL armif;xkwyf JG
&JwahJ rmfueG ;f ?
wkid ;f jynf&ef [lor#
ol wkdu&f a&S@wef;rSm
ppfyaJG wG +y;D wJhcg
,rf;aiG@rmS olratmif;
ppftm%m olrruf
ppfrif;quf olraxmifbk
+ird ;f csr;f atmif csKd ;jzLv$wyf gv@kd
r_id ;f ocifxaH wmfyg;rSm
ppfrek ;f ol jynfph pfom;&,fv@dk
tm;xkwcf ahJ =umif;?
armif p G r f ; &nf
&JabmfoHk;usdyf0if tcsif;csif;
vnf; rwlawmh? &SifoefyjHk cif; rwl=u
awmh? aoawmhaum? rwl=uawmh?
Akdvaf e0if;u ppftm%m&Siftjzpf wkdif;
jynf ESiv
hf rl sKd ;. t"du &efo}l u;D tjzpfEiS hf
aocJo
h nf? orkid f;wGif zufqpfppf&mZ
0wfaumiftjzpfESifh aocJ@onf? Adkvf
atmifqef; xlaxmifco
hJ nfh vGwaf jrmuf
a&;wyfrawmf / umuG,f a&; wyfrawmf
udk vlxu
k dk tEdik u
f si/hf rk'rd ;f usiahf om/ ppf
&mZ0wfr_ txyfxyf usL;vGeaf om w
vufuidk f cg;yku
d af qmifwyftjzpf ajymif;
vJypfco
Jh l? tazmufjyefq;Hk taumuf
uspq
f ;kH / ol&aJ bmta=umifq;kH / ppfacgi;f
aqmif ppftm%m&Sit
f jzpfEiS fh aocJo
h ?l
=unfh/ wkdif;jynfvnf; pkwfjywf a=urG
oGm;cJ?h oGm;aeqJ? jynfwiG ;f ppf,rf;ck;d eH@?
r$ex
f al eaom wkid ;f jynf? jynfwiG ;f ppf t
&Snf=umqHk;/ tk;d awmifvdt
k yHkq;Hk wkdif;
jynf? Akdvo
f ef;a&$/ Adv
k farmifat;/ Akv
d f
ode;f pde/f Akv
d rf if;atmifvid_ Ef iS hf Akv
d af &$ref;
wkd@ ppftkyfpu
k vnf; ae0if;vrf;pOfay:
rSmyJ av#mufvrS ;f +yKH ;aysmaf e=uqJ?
uGejf rLepf tbd;k Akv
d cf sKyfurl vl
xk&efol ppf&mZ0wfaumifrsm;ESifh t
uG,v
f Geo
f nfh 2012 txd ESpaf ygi;f 74
ESpf? xm0& awmfveS fa&;orm;tjzpf
urn;f xkd;&onfh orkdif;ESpf umv? ol
uG,fvGecf +Jh yDqakd omfvnf; orkdi;f acwf
rsm;xJwiG f wifuseaf ecJo
h nfh *k%yf 'k pf ed f
yGirhf sm;um; +yKd ;jyufvif;yaeqJ?
xkpd ed yf iG rhf sm;xJrS awmf vSeaf &;
orm; ol&aJ umif; 0wfakH y:wGif k;d om;
ajzmifrh wfjcif;ESihf rdrt
d rSm;ukd ESrd cf s0efco
H /l
wkd;v#dK;awmif;yefol *k%fyk'fpdefyGifhwkd@
onfum; pDjc,fxm;qJ awmufyqJ
jzpfonf? Akdvcf sKyfu olukd,fwdik yf g0if
wkdufckdufcJh&onfh ppfyGJ/ wkdufyGJrsm;ukd
oHk;oyf&mY *syefacwf {&m0wD jrpf0
u|e;f ay: u&if-Arm ydyuQwdu
k yf w
JG Gif
OD;aqmifco
hJ r# aemifaomtcg aemifw
&cJah vonf? xkpd Ofu ol@toufrmS 23
ESp?f vGwv
f yfa&;&+y;D p Akv
d af e0if;. ppf
trde@f t& tif;pdew
f u
dk yf w
JG iG f yg0ifc&hJ jyef
onf? ol@toufu 30? i,f&,
G jf cif; ESihf
ppfrdef@emcH&onft
h wGuf ol@trSm;ukd
ol 0efccH ?Jh aemifw&I rqHk;jzpfcho
J nf?
Ekid if aH &;cGjJ crf;pdwjf zmjcif;ESit
hf wl uk,
d t
hf
jypfudk uk,
d jf yefjrifum ESrd cfh s0efco
H ?l vlxk
ukd wkd;v#Kd ;awmif;yefo?l tJ'g Akdvcf sKyf
ausmaf ZmyJ? ausmif;om; rsKd ;cspf awmf
vSefa&; ppfom;wOD;r#om/ trde@f emcH
a&;om t"d uxm;cJ ho nf [k ol @
orkid ;f ukd aumufcsuaf y;cJo
h nf?
vuf, mqkd&S, fvpf acgif;
urBmppft+yD; ppfajrjyifjzpfco
Jh nfh Arm
jynfudk jyefvnf xlaxmif&f onfh umv?
ppfrjzpfru
D qif;&JwiG ;f eufaom/ au;EGH
awmxJ epf0ifaeaom v,form;b0
ukd ppfu xyfI qifajcaxmufjzifh eif;acs
cJo
h jzifh tqkd;0g;qH;k jzpfchyJ u
kH dk zk;d ouf&Snf
u &Sif;jyonf? Adv
k cf sKyfatmifqef;/ok@d r
[kwf ocifatmi q
f ef;u xkv
d ,f orm;/
v,fuv
l w
D @dk udk vGwaf jrmuf a&;twGuf
rde@f ceG ;f xJwGif yHak zmfcahJ =umif; ajymonf?
Akv
d cf sKyf&@J pDrefued ;f xJrmS yx
rqift
h aeeJ@ v,form;awG&@J vnfrsKd ukd
eif;npfxm;wJh v,fo;D pm;c/ v,fcGef
awmfeJ@ au;+rDt&yf&yfudk av#mfypfzk@d yJ?
pyg;aps;E_ef; jrifhzkd@/ ukefaps;E_ef;cszkd@/ ppf
a=umifh ysufpD;cJhwJh tkd;tdrfrsm;ukd jyef
vnfwnfaqmufz@dk / opf0g;rsm;ukd ,m,D
tcrJh ckwcf iG haf y;zk@d / trawmf a=u; xkwf
acs;zk@d y?J 'kw,
d tqifu
h awmh qif;&Jb0
u vGwfajrmufa&;/ acsmifcsw
d Jh tvwf
wef;pm; v,form; jzpfa&;twGuf v,f
vkyfolwkdif; v,fykdifcGifh&Sd&r,fqkdwhJ
au;a=umfot
H wkdi;f ajr&Sifpepfukd uef@
owf+yD; v,f,majr a0jcrf;a&; vkyf&ef
jzpfw,f? wwd,qifu
h awmh v,f,m
ajr jyKjyifawmfveS af &;xJrSm v,f,meJ@
acwfro
D yd yH` nm aygi;f pyf vkyu
f idk af &;jzpf
w,f? 'guawmh t=urf;zsi;f aygh
u|efawmfu toHvnf;zrf;/
uifr&mjzifh teD;ta0;csdeu
f m 0ef;usif
&SufvSonf? ppfu|efv,form;b0
vGwfajrmufa&;onf wkid f;jynfwckvk;H
ppfu|eb
f 0rS vGwfajrmufa&;ESihf tjrm
nDtpfudk jzpfaecJyh u
kH dk tbk;d u xyfwvJ
vJ ajymaecJhonf?
[kdae@u npmpm;t+yD;wGif
jrefrmo}uFeftacGrsm;ukd =unfhjzpf=u
onf? o}uFet
f zGJ@rsm;. u[efqkd[ef
ESihf aw;oDcsi;f rsm;ukd u|eaf wmfw@kd 3 OD;
=unfh c_ pH m; jzpf=uonf? ky&f iS rf if; om;
tqkad wmf aZmf0rf;ESihf ky&f iS rf if; orD;}u;D
a':EGJ@EGJ@pef;wkd@.tzGJ@u wifqufonfh
o}uFefaw;oDcsif;ESifh ,Ofaus;r_ tvS
tuaw;oHwkd@u AkdvfcsKyf. awGGa0
rsuf0ef;udk tvGrf;rsuf0ef; jzpfapcJh
ovm;? yDwd&ifckefoHjzifh rsuf&nfa0
apcJah vovm;?
ukdpkd;csed fa&azazu olwd@k
tzG@J oDcsi;f qdw
k m ,Of,Ofaus;aus; u
=uwmukd odyfoabmuswm? Arm
o}uFef/ Armhaw;oH/ Armh0wfpm;qif
,ifr_qkdawmh cef@vnf;cefh/ ,Ofvnf;
,Ofw,fr[kwv
f m;? azazu at;uGm
oabmusw,fumG wJh? wzGzG tm;ay;
aecJhwm
rrvS ajymjyonfukd =um;&
pOfwc%rSmyJ u|efawmhf&ifonf 0rf;
om0rf;enf; a=uuGJrdjyefonf? [kwf
w,f rrvS/ [kww
f ,f[k axmufcH
ajymqkd&if;u &ifqkd@rdonf? tbkd;Akv
d f
armifpkd;csdef
azazmf0g&D 18/ 2013?
eHeuf 3 em&D?
vla oayr,fh
orki
dk ;f rao
cifr rrsKd;
vlawG[m uk,
d o
hf rkid ;f uk,
d af &;=u&avh &Syd gw,f? 'Dvdk a&;om;=u&mrSm vltrsm;pk&@J
orkdi;f u aoqH;k oGm;csed frSm tvdkvkd aysmufuG,foGm;wwfygw,f? tcsKd @val wG&J@
orkdif;usawmh vlraocifuwnf;u }udKwifaoqHk;aewwfygw,f? &Sm;&Sm;yg;yg;
vlwcsKd @&J@ orkdi;f awGuom vlaoayr,fh orkdi;f raobJ aemifvmaemufom;
rsdK;qufopfawGt=um;rSm qufvuf &Sifoefaewwfygw,f? 'Dvkd&Sm;&Sm;yg;yg;
vlawGxrJ mS Akv
d frLS ;csKyfausmfaZmvnf; yg0ifygw,f?
orkdif;qkdwm jzpfpOfw&yftjzpf tcsdefumvawG ykdif;jcm;owfrSwfwJh
_axmifu
h ae =unfrh ,fq&kd if Akdvaf usmfaZm[m jrefrmhEdik if Ha&;&J@ ajymif;vJr_ trsm;
tjym;rSm b0rsKd ;pHu
k ae yg0ifco
hJ w
l a,mufjzpfygw,f?
e,fcsJ@ukd qef@usifol (0g) &JabmfoHk; usdyf0if
Armjynfvw
G v
f yfa&;orkid ;f rSm xif&mS ;wJh &Jabmfo;kH usyd 0f ifwOD;jzpf+y;D / 1942
ck Zefe0g&v
D rSm Armhvw
G fvyfa&; wyfrawmf (bDtdik af t) u *syefwyfrawmfe@J twl
ppf a=umif;oH;k a=umif;cG+J y;D +Aw
d o
d # vufatmufcH Armjynfudk jyefvnford ;f yku
d cf &hJ mrSm
OD;pD; acgi;f aqmifyg0ifcho
J l wOD; jzpfygw,f?
196 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
bbAkdvfcsKyfausmfaZmtwGuf
vGr;f olhpmacG
usdyf0if AkdvfrSL;csKyfa[mif;ausmfaZmyg?
azazeJ@b'D aD tupvk@d *syefawmfveS af &;
rSma&m aemufydik ;f awmfvSefa&;rsm;rSm
a&m twlwl wm0efxrf;aqmifcJh=u+yD;
aemufq;Hk touft&G,f }uD;&ifh+yD; Ekdiif H
a&; wm0efawG rxrf;aqmifEikd f=uawmh
vkd@ tem;,l=uwJhtcgrSmvnf; twl
aexkdifcJh=uygw,f? u|efrwkd@rSmvnf;
tJ'Dbbukd zcifeJ@ rjcm;&if;ESD;cspcf if rdyg
awmhw,f? u|efrwkd@u azaz touf
}u;D vm+y;D ruse;f rrmjzpfvmawmh azazh
qDoGm;+yD; r=umc% jyKpkapmifah &Smuf &
ygw,f? tJ'DvkdoGm;wkid f;vnf; azazeJ@
twlwl aexkdif+yD; (wcgwavvnf;
prf;acsmif;rSm&Sw
d hJ bbaexkid cf &hJ m tdru
f kd
vnf; oGm; a&muf cJyh gw,f? tJ'Dtrd u
f dk
u|erf wk@d nDtpfr 3 acguaf &mufygw,f?
uG ,f v G ef w ,f= um;+yD ;aemuf & ufr S m
w}udrf/ &uf vnfqrG f;oGwfcsdef w}udrf/
wvjynfh qGrf;oGwcf sdef w}udrf/ 3 }udrf
wdwdyg? tJ'Dtrd frSm bb&J@ nDe@J ErS / 2
a,mufu 'kid cf +H y;D {nfch Haeygw,f? bb
&J@ESr[m bbeJ@ tawmf wlygw,f?
bbnDuvnf; bbeJ@ kyf&nfcsi;f qif
ayr,f/h tom;u enf;enf;ndK w,f?
qGr;f au|;yGaJ wGuawmh tvGef
pnfum; oku
d +f rKd ufvyS gw,f? wvrf;vH;k
um;awG jynf@ae+yD; um;&yfp&mae&m
tawmf&mS ,l&ygw,f? wvrf;vH;k vnf;
tkef;tkef;u|uu
f |uf jzpfaeygw,f? y&d
owfawG[m xkdipf &maep&m r&Sdvnf;
rwfwwf&yfapmifah e=u&wmukd awG@ae&
ygw,f? 0kdif;0ef;ulnDae&mcs vkyaf qmif
ay;ae=uwJh vli,fvl&G,f trsm;tjym;
uk dv nf ; awG@ cJ h& ygw,f? NLD u/
Auo u/ NGO tzGJ@trsdK;rsdK;ueJ@ &if
ywfuav;awGay:rSm &ifxkd;av;awG
xk;d xm;=uwm/ 0wfxm;wJh wD&yS af wGrmS
wHqdyfawG ESdyx
f m;wmeJ@ yHkpHtrsdK;rsdK;eJ@
awG@&ygw,f? vm=uwJyh &dowfuvnf;
Ekid if aH &;tzG@J tpnf;/ vlra_ &;tzG@J tpnf;
trsdK;pHt
k jyif wOD;csif;yk*~dKvfvkdufvnf;
vlwef;pm;tv$mra&G; vm=uwm awG@&
ygw,f? wcsdK@vnf; bbukdomru
pnf;um;&ovJqkdwmukd awG;awmae
rdygw,f?
bb[m &Jabmfok;H usdy0f if awG
xJrSm vlcspfvcl if tcH&qHk;vlwa,muf/
wkdi;f jynf&J@ tcuftcJ tusyt
f wnf;eJ@
}uHKavwkdi;f / wkid f;jynfukd u,fwif ay;cJh
olwa,muf/ wkdif;wyg;om; wkwfjzL
awG&@J usL;ausmfr_udk wkdufxw
k f ay;cJo
h l
wa,muf/ ArmhwyfrawmfrSm wku
d f&nf
ck duf& nft aumif ;qHk ; ppfAk dvfc sKyf w
a,mufpwmawGa=umifhtjyif bb&J@
woufwm vkyaf qmifr_awGudk =unfh+yD;
vltrsm;&J@ pdwfxrJ Sm 'DvlawGom wkdif;
jynftyk cf sKyfciG &hf cJ&h if igw@dk wawGa&m/ wkid ;f
jynfa&m 'Dvkdb0 a&mufrSm r[kwfbl;
qdkwhJ cHpm;csufawGvnf; yg&SdEkdifw,fvd@k
xifjrifaerdygw,f?
bb Akv
d cf sKyfausmaf Zm aumif;
&m ok*wdvm;ygap?
jrifhjrifhatmif/ +idrf+idrf;atmif
(&Jabmfatmif. orD;rsm;)
u|efawmfwkdh&ifwGif;u
&JabmfOD;wif
(aumif;=uygw,f?)
'Dae@ u|eaf wmfah rG;ae@av?
([kwu
f -hJ u|eaf wmfw@kd odygw,f? 'ga=umifhvnf; OD;wifzke;f qufr,fhtcsdef
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 203
ol@ro
d m;pkwGi;f [moawGukd ol@orD;}uD; azmfaumifvyk fvkd@ }udw}f udwf
&,f&wmvnf; c%c%? ('gawGudak wmh ol@orD;wm0efr@dk csex
f m;cJhyghr,f? Oyrmykcufv&J$ if; uav;ukd oltvGw&f wJh wyk'w
f nf;aomoDcsi;f urBmra=ueJ@ acsmo
h yd f
wm/ ig;yd ykpGefajcmuf r&Sdv@kd o=um;vnf; csdKwmyJqkd+y;D o=um;eJ@ [if;csuf wm)
tpm;taomufta=umif; a&mufoGm;vkd@ ajymcsifp&m wuGufay:
vmjyefw,f?
olu &JabmfawGukd odyaf u|;csiaf rG;csiw
f m-tdrrf mS &Sd/ r&Sd od&Smwmr[kw?f
a':a':u &Sdwmav;eJ@ csufwwfjyKwfwwf }uHwwfzefwwfv@kd om rsuEf mS rysujf zpf
&wmyg? rD;zkd acsmifrmS yHrk eS t
f m;jzifh a*:&cg;/ rken
f if;/ rHv
k m/ c&rf;oD; wckcyk J &Sad yrayg?h
ygwDcGihjf yKcsuft& a':a':arG;xm;wJh =uufuav; 4-5-10 aumifu =uufOawmh
rjywfqo
kd vkd &Syd k&H w,f? ig;ydr&S/d yJyyk yf J &Sw
d ,f?
arara&-ukpd ;dk csp}f u;D vmw,f? xrif;au|;&atmifaemfqd&k if a':a':rSm
vH;k yef;&+y?D
tqifoifjh zpf+yq
D &dk if olu ZGe;f cuf&if;eJ@ [efygygxidk w
f ,f? pm;aemf ukpkd ;dk csp/f
tm;remeJ@qkw
d m ajymaeuspum;?
u|efawmfu xrif;xJ odypf dwfr0ifpm;/ au|;Ekid fwJh[if;eJ@ ol@ZeG ;f cuf&if;ukd
b,fvdk toH;k csrvJ -qkdwmukd ykd pdwf0ifpm;aerdw,f? &,fcsipf w
d u
f dv
k nf; tawmf
xde;f ae&w,f?
bmyJjzpfjzpf ZGe;f cuf&if;ukd u|r;f u|r;f usifusif toHk;csjyoGm;ygw,f?
(7)
orkdi f; udp Pw csdK @
uvmyfpnf;xJrmS yJ xifw,f? pum;pyfr+d y;D 2
&JabmfO;D wif-q&mOD;armifudk ( ) ajymzl;wmwck owd&vk@d ar;=unfhcsiyf g
w,f
wyfxJrSm Adkvfae0if;u cyfvnfvnf/ wkd@AkdvfausmfaZmu kd;kd;tt
}uD;qkdawmh olyJ cHae&a=umif;ajymzl;w,f? tJ'g[kwfvm;vkd@ ar;awmh
olvy_ v
f y_ &f Sm;&Sm; jzpfoGm;ygw,f? rcHcsifykv
H nf; &ygw,f?
u|eaf wmf ygweD J@ qufwhu
J pd Pay:vm+yD;wJhaemuf Akdvfae0if;u rsufreS f
wifO;D ukd teD;uyf apmifh=unfch ikd f;xm;w,f? tJ'Dtcsdef ygwu
D pm&Gufpmwrf;wcsKd @
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 211
----- ----
jrif;+cH ygvrD ef trwf jzpfygw,f? OD;wife@J &if;ES;D ygw,f? jynfwiG ;f +ird ;f csrf;a&; c&D;
xGufpOf OD;wif/ ocifvlat;/ Aef;armfwifatmifw@kd OD;armifudk tdrfrSm pwnf;csz;l yg
w,f? (u|efawmfw@kd u {nfhcH=u&ygw,f?) OD;armifukd[m ao'%fusc&H wJh AkdvfrLS ;
cspaf umif;eJ@vnf; tr_wyJG g?
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 215
u|efawmft
h r
d e
f ;D em;csif;
Akv
d cf sKyfausmfaZm
zk;d oH (vlx)k
u|efawmfw@kd ro
d m;pkeJ@ Akdvcf sKyf ausmfaZm
wkd@rdom;pk[m aqG&if;rsdK;&if;vkdyJ &if;ESD;yg
w,f? 'gayrJh olwd@k u &efukerf Smae/ u|ef
awmf w k d @ u rE a v;rS m aeqk d a wmh w
a,muf eJ@ w a,muf awG@csi&f if rkid f 400
c&D; oGm;rS awG@=u&ygw,f? 'gayrJh uH
a=umifhyJajym&rvm;/ a&pufa=umifhyJ
ajym&rvm;/ OD;av;(u|efawmfu ol@ukd
t+rJ OD;av;vd@k yJ ac:ygw,f)eJ@ tdrcf si;f ay
40 avmuf tuGmrSm aecJh&ygw,f?
tJ'g 0a'o yefqef; (tcktac:
yefcrf;)rSmyg?
uGejf rLepfygw&D @J tJ'w
D ek ;f u A[kd
pcef;[m wkwfjynfe,fpyf/ erfhcgacsmif;
auG@ywf pD;qif;oGm;wJh acsmif;tauG@u
awmifapmif;/ awmifxyd rf mS wnf&ydS gw,f?
e,fpyfrsOf;u tJ'aD csmif;&J@ tv,fwnfh
wnfrh mS jzpfygw,f? tJ'pD cef;rSm u|eaf wmf
aewJt
h cef;eJ@ OD;av;wk@d ZeD;armifESH aewJh
216 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
&JabmfapmukdO D;
(1)
1950 ckEpS f/ u|eaf wmf 10 ESpo
f m;t&G,fwiG f u|eaf wmfw@dk ro
d m;pkaexkid o
f nfh awmif
il+rdK@onf autifef'Dtkdwyfrsm; odrf;ykdufxm;aom +rdK@w+rdK@jzpfonfhtjyif
autifef't
D t
kd zG@J . Xme csKyf&&dS m +rKd @vnf;jzpfonf? xkt
d csed u
f u|eaf wmft
h azonf
autifef'DtkdppfXmecsKyfwGif t&mcHAkdvftjzpf 0ifa&mufvkyfukdifvsuf&Sdonf?
autifef'Dtkdwyfrsm; awmifil+rdK@ukd odrf;,l+yD; wESpfausmft=umwGif zqyv
tpdk;&wyfrsm;u autifef'Dtkdwyfrsm;ukd wkdufckduf+yD; awmifil+rdK@ukd jyefvnf
odr;f ,lEidk cf o
hJ nf? xkt
d cg autife'f t
D w
dk yfz@JG rsm;ESit
fh wl u|efawmfw@dk rdom;pkvnf;
awmifial jrmufbuf aZ,s0wD/ a&eDa'ow0ku
d &f dS &Gmrsm;wGif vSnv
hf nfaecJh &onf?
wcgw&H ArmjynfuGefjrLepfygwDtajccHv_yf&mS ;&m Armaus;&Gmrsm;ukd jzwf&onf?
&Gmol&mG om;rsm;u u|eaf wmfw@dk ro
d m;pktygt0if u&ifro
d m;pkrsm;ukd aEG;aEG;axG;axG;
vufc}H uKd qk=d uonf? wd@k &mG wGif acwWaeaepOf xrif;xkyf qifah y;=uonf? vrf;jy
uln=D u onf? tpd;k &wyfEiS hf u&ifautife'f t
D w
dk yfz@JG rsm;t=um; wku
d yf rJG sm;uvnf;
ae@pOfvkdvkd jzpfyGm;aeonf? tazu tarESifh u|efawmfwd@k armifErS ukd wpHw
k &m
wnf+idro
f nfh .Zmwd jzpfaom om,m0wDe,fbufwiG f yk@d xm;+yD;/ oluawmh
autife'f t
D w
dk yfwiG f qufvuf wm0efxrf;aqmifomG ;&ef pOf;pm;cJo
h nf? xk@d a=umifh
u|efawmfw@kd rdom;pkonf avmavmq,ftm;jzifh E_dif;,SOcf suft& ykdrv
dk +Hk cHKonfh
220 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
olu autife,
f lESihf autifeft,fvaf t wyftajctaeukd tao;pdyf aphaphpyfpyf
ar;jref;onf? ol. pum;oHrSm atmifjrifaomtoHrsdK; r[kwfaomfjim;vnf;
jywfom;&Si;f vif;onf? ol.jzLpif;dk om;r_ trSwt
f om;rsm;ukd rsuv
f ;kH rsm;ESihf pum;
vHk;rsm;rSm txif;om;awG@ae&onf? t&yftarmif; aumif;onfhtcsufrSvGJI
usefonfh t&ifu u|efawmfhrSef;qxm;csufrsm;uawmh vGJcJhonf? u|efawmfu
olar;onfh autifef,l.tiftm;ukd cef@rSef;Iajymjyvkdufaomtcg a=omfolw@kd tiftm;u tawmfrsm;wmyJ? 'gqkd olw@kd e@J u|eaf wmfwd@k ygwo
D m wyfaygif;pk
r[mrdwfawGom jzpfvmr,fqkd&if &efolppftpk;d &wyfawGukd tawmfu
h kd xda&muf
atmif wku
d Ef dik rf mS aocsmw,fAs[k ,Hk=unfhr_tjynfjh zifh olu ajymonf?
(4)
1989 ckESpfaESmif;ykid f;wGif ygwD.wm0efay;csuft& autifef,al 'ookd@
u|efawmf jyefvnf a&muf&cSd o
Jh nf? xkdtcsed fu &Spfav;vHk;vlxktHkur_}uD; ESdrfeif;
acsre_ ;f cH&+y;D aemuf ausmif;om;vli,f &maygi;f rsm;pGmESit
hf wl 'Dru
dk a&pD tiftm; tcsKd @
vnf; jrefrm-xkid ;f e,fpyf&dS autife,
f t
l ajccHa'ook@d a&Smifwrd ;f a&muf&adS e=uonf?
olw@kd xw
J Gif rqvtpkd;&vufxufu 'kw,
d jynfxJa&;0ef}uD;a[mif; Akdvrf SL;}uD;
a[mif;pdejf rvnf; ygonf? Akv
d frSL;}uD;a[mif;pdejf ru ol.ygwrD S acgif;aqmifwOD;u
wqifh Akv
d rf LS ;csKyaf usmaf ZmxH yk*Kd~ vaf &; pmwapmifay;+y;D qufo,
G cf zhJ ;l onf? xkpd mukd
jyef=um;onfhol.pmukday;&if; AkdvfrSL;}uD;a[mif; pdefjrESifh u|efawmf yxrOD;qHk;
awG@qHkcJh&onf? AkdvfrLS ;}uD;a[mif;pdefjru olEiS yfh wfoufI AkdvfcsKyfausmfaZmonf
tckcsed x
f d ol av;pm;wefz;dk xm;&onfh yk*Kd~ v}f u;D jzpfa=umif;/ ,ck tcsed w
f iG f 'Dbufu
wyfaygif;pkwyftm;vHk;. ppfaoemywdtjzpf wm0ef,lapcsifa=umif; ol@qENukd
v_dufv_dufvSJvSJ xkwaf zmfajymqkdco
Jh nf[k ol@tzGJ@rS acgi;f aqmifwOD;u ajym=um;zl;
onf? Akdvrf SL;}uD;a[mif;pdefjronf 1971 ckESpfuek yf ikd f;u uGr;f vHk &uf 40 wkdufyJw
G iG f
r[mAsL[mrSL;}uD;tjzpf wm0ef,cl +Jh yD; Auywyfrsm;ESifh wku
d fckdufcho
J nfh wyfrSL;}uD;
wOD;vnf; jzpfonf?
1943 ckESpf *syefppftyk fcsKyfa&;umvu {&m0wDwidk f;wGif +Adwdo#wd@k tm;
vkdvm;onfh u&ifvufeufukdiftzGJ@wzGJ@u *syefwyfzGJ@wzGJ@tm; wkdufckdufcJh&m
*syefwyfom;tcsdK@ aoaus'%f&m&cJh=uonf? xkd@a=umifh *syefppfbufxdyfyikd f;u
tvGeaf 'goxGufcJh=u+yD; xku
d &ifvufeufudik w
f yfz@GJ tm; vufpm;acs/ acsre_ f;&efESifh
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 225
u&if&Gmrsm;ukv
d nf; zsuq
f D;ypf&ef Akdvfausmaf ZmuGyfuaJ om BIA wyfzJ@G wcsKd @ukd
apv$w&f ef trde@f ay;cJo
h nf? *syefppfbufudk vGeq
f efEidk jf cif;r&So
d nfh tajctaea=umifh
olonf wyfz@JG rsm;ukd apv$w+f y;D *syefw@dk ay;onfh trde@f twkid ;f aqmif&u
G af pcJ&h onf?
wyfzJ@G .vufcsufjzifh u&ifvufeufukdifwyfzJ@G 0iftcsKd @ tygt0if u&ift&yf om;
trsm;tjym;yg owfjzwfccH =hJ u&onf? u&if&mG tcsKd @vnf; rD;_@d zsuq
f ;D jcif; cHc&hJ onf?
olonf ,if;jzpf&yfq;dk ESiyhf wfoufI 2004 ckEpS af vmufu a&'D,t
dk ifwmAsL;
wckwGif txuftrdef@t& xkdokd@aqmif&GufcJh&aomfvnf; ol@rSmvnf; wm0ef&cSd Jh
onft
h wGuf xkjd zpf&yftwGuf tav;teufawmif;yefa=umif; ajym=um;cJo
h nf? ol.
kd;om;aom0efcHrE_ iS fh awmif;yefpum;tay: uG,fvGeo
f l Akv
d cf sKyfapmbdkjrtygt0if
autifef,lxyd fykdif; acgif;aqmif tawmfrsm;rsm;u auseyfem;vnfc=Jh uum ol@ukd
vnf; av;pm;cJ=h uonf?
(5)
olonf wkid ;f jynfvw
G v
f yfa&;twGuf touf 19 ESpo
f m;t&G,u
f pwifI
1300 jynfh 1938 'DZifbm ausmif;om;rsm; oydwfwdu
k yf w
GJ Gif wufupGm yg0ifcJh
oljzpfonf? wkid ;f jynfvw
G v
f yfa&;twGuf +Aw
d o
d #uv
dk edk t
D pd;k &tm; vufeufjzifh wGe;f
vSef&ef tjcm;vli,frsm;ESiht
f wl }udK;yrf;cJo
h nf? 1943 ckESpf =o*kwfvwGif zufqpf
*syefw@kd u ay;onfh twkta,mif vGwfvyfa&;ukd rvkdvm;=ubJ r[mrdwfwyfzJ@G
rsm;ESiw
hf +JG y;D *syefw@dk udk wGe;f vSecf &hJ mwGif wkid ;f 4 . ppfa&; acgi;f aqmiftjzpf wm0ef,cl hJ
onf? 1949 ckEpS v
f w
G v
f yfa&;&+y;D apmapmykid ;f umvu ArmjynfwiG f ajrmufyidk ;f wkid ;f ESihf
awmifyikd f;wkid f;[lI ppfwdik ;f }uD; 2 ckom &Sd&m ta&;ay:vmv#if ay:vmovkd xkdppf
wkid ;f }u;D 2 ckudk vSn+hf y;D wm0ef,cl &hJ ol jzpfonf? ay:aygucf o
hJ nfh ta&;rsm;uvnf;
wkdi;f jynf. vGwfvyfa&;ESiht
f csKyftcsmtm%mukd }uD;rm;pGm +cdrf;ajcmuf tE&m,f
jyKcJhonfh orkdi;f 0ifta&;rsm; jzpfcJhonf? okd@aomf tm%m& qkd&S,v
f pfygwD acgif;
aqmifrsm;/ qk&d ,
S v
f pfygwD vkv
d m;olwyfrLS ;rsm;ESihf umuG,af &;OD;pD;csKyAf v
dk af e0if;wk@d u
ol@tm;uGefjrLepfvkdvm;oltjzpf ,Hk=unfxm;=uonf? xkd@a=umifh 1956 ckESpf
atmifrmC ppfqifa&;wGif zrf;rdonfh AuyOuU. xdyfwef;v#dK@0SufzkdifwGJukd
ta=umif;jyK+yD; ol@tm; H;k wif ppfaq;um 1957 {+yDvwGif 'kAkdvfrLS ;}uD;tqifhcs+yD;
t+ird ;f pm;ay;um wyfrS xkwyf ,fypfco
hJ nf?
xkt
d csed w
f iG f tm%m&tpk;d &. tjyKwfwu
kd af &;vrf;pOfa=umifh 1948 ckESpf
226 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
nKdped 0f if;
&ifxJu teDAkdvfcsKyf
ta&S@ajrmufppfa'o yefqef;wGif jrifz;l awG@z;l qufqcH &hJ zl;ygonf? yefqef;
umuG,fa&; vkyfief;wm0eftwGuf olESifhtwl vkdufyg xrf;&GufcJh&onfvnf;
&Scd zhJ ;l ygonf? a':&_,Of(a'guw
f m vSausmaf Zm) ESihf cifrif&if;ES;D =uojzifh ol@ta=umif;
rjywf xdawG=um;odae&onfvnf; &Sdygonf?
ol ruG,v
f Gefrt
D xd ol@arG;ae@yJrG sm;wGif ESpfpOf arG;ae@qak wmif;pum;rsm;
ajym+y;D *g&0 jyKaeus jzpfygonf?
jyefpOf;pm;=unfhaomtcg olEiS fh ywfoufI vlcsi;f cifrif&if;ESD;onfxuf
Armjynf. om;aumif;&wem orkid ;f 0if yk*K~ v
d t
f jzpf av;pm;=unfnKpd w
d Ef iS hf wGaJ eaom
&if;ESD;pdwfu ykrd akd ea=umif; awG@&Sd&ygonf? &JabmfO;D wif[k u|efawmfw@kd ac: a0:=u
onfrSm wefzkd;xm; av;pm;*k%fjyKr_ w&yfjzpfygonf? aemufykdif;wGif OD;av;[k
228 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
oabm xm;&Sad =umif; ol. wyfom;xko@dk ajymaom rde@f ceG ;f rsm;ukd avhvm=unfv
h #if
odEkdifygonf? tjyif *syefawmfvSefa&;twGuf jyifqifaepOfumvuwnf;u
(w&kwfjynf jynfol@vw
G fajrmufa&;wyfrawmfu pnf;urf; 3 &yf owdjyK&ef 8 csuf
csrSwf usiho
f kH;aecsdef) wyfrawmfom;rsm; jynfolEiS hf qufqH&mwGif vkdufem&rnfh
pnf;urf;csurf sm;ukd ArmjynfESihf uku
d n
f DpmG wDxGicf srw
S f usiho
f ;kH apcJyh gonf?
bDtdik af tacwf bD'Datacwfwkd@wGif wyfwnfaqmufa&;bufY Akv
d f
ausmfaZmukd &JabmfokH;usdyf0ifrsm;ESifh tjcm;ppfa&;acgif;aqmifrsm;u tm;ukd;
cJh&a=umif; avhvmrSwfom;cJh&ygonf? xkd@a=umifhyif AkdvfausmfaZm OD;pD;aom
wyf&if;rSm pHjywyf&if; tjzpf emrnf}uD;cJ&h jcif; jzpfygonf? w&kwjf zLusL;ausmpf pfudk
wGe;f vSe&f mwGif Akv
d af usmpf ;dk OD;pD;onfh e*g;Ekid pf pfa&;onf ta&;edrchf &hJ rHk u wyfysuv
f k
rwwf wyfom;rsm; pdw"f mwfysujf ym;oGm;cJ&h ygonf? wyfrsm;ukd Akv
d af usmaf Zmu
yif pdw"f mwf jyefvnf jrihw
f ifum wyfwnfaqmufa&; vkycf &Jh ygonf? aemuf
bk&ifah emifppfqifa&; &ef}u;D atmifppfqifa&;wk@d udk Akv
d af usmaf ZmOD;pD;um pGr;f pGr;f wrH
wku
d cf u
dk cf o
hJ jzifh w&kwjf zL usL;ausmpf pfudk atmify&JG onftxd wGe;f vSeEf idk cf jhJ cif; jzpfyg
onf? Ttcsuw
f @dk ukd =unf&h rkH #jzifh Akv
d fausmfaZm. wyfwnfaqmufa&; pGr;f &nfudk
odjrifEdik yf gonf?
xkrd #ru Akv
d frLS ;Axl;a&m Akv
d af usmfaZmyg ESpOf ;D pvkH;onf wyfudk txufrS
trde@f ay;&kaH y;aom ppfacgi;f aqmifrsm; r[kw=f ubJ wyfom;&Jabmfrsm;ESit
hf wl ppfa&;
oifwef;rsm;/ wyf.vkyfief;rsm;wGif &Jabmfrsm;ESifh ukd,w
f ikd fukd,fus yck;H csif;,SOf+yD;
wm0efxrf;aqmifum wyfukd wnfaqmufch=J uolrsm; jzpfa=umif; avhvmawG@&d&S
ygonf? *syefacwf tifzmppfrsuEf Smbufod@k vrf;azmufcsw
D ufc&Jh onfh c&D;pOfwiG f
Akv
d rf LS ;Axl;onf wyfom;rsm;ESit
hf wl tqif;&J tyifyef;cH tvkyv
f yk u
f m pHerlem pku
d f
xljyocJyh gonf? Akv
d af usmaf Zmonf wyfom;rsm;tm; oifwef;ay;onft
h csed t
f wGi;f
rSmyif uk,
d fwidk u
f ,
k u
f s wyfom;&Jabmfrsm;ESit
hf wl jyif;xefaom ppfa&;avhusihcf ef;
rsm;wGif tqif;&J tyifyef;cH yg0ifvkyfaqmifwwfol jzpfygonf?
3? 2 OD;pvk;H . aemufxl;jcm;aom pdw"f mwfrSm jynfol@tusK;d ukd t+rw
J ap
OD;xdyyf efqifr_ jzpfygonf? Akdvaf usmaf Zmonf b0 wav#mufvH;k uG,v
f eG cf sed t
f xd
jynfo@l tusK;d pD;yGm;ukd OD;xdyrf mS &Gu+f y;D xrf;aqmifomG ;cJyh gonf? jynfo@l tusK;d pD;yGm;
xdcu
kd fysupf D;aprnfh tvkyrf sm;ukd qef@usifcJhol jzpfygonf? wyfrawmfukd jynfol@
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 231
'kw,
d wm0efjzpfaom acwfrD trsK;d om;wyfrawmf zG@J pnf;a&;twGuf *syef
jynfo@dk pGe@f p@G e@f pm;pm; oGm;a&mufI ppfynmukd tqif;&J tyef;cHoif,u
l m Armjynf
vGwv
f yfa&;twGuf wyfrawmfw&yf zG@J pnf;ay;cJah om &Jabmfo;Hk usyd x
f w
J iG f Akv
d af usmf
aZmvnf; wOD;tygt0if jzpfcyhJ gonf? xkrd #ru zG@J pnf;rdaom wyfrawmfudk pepfwus
avhusifhoifwef;ay;I wyfwnfaqmuf&mY AkdvfausmfaZmonf rqkwfrepf
vk;H yef;tm;xkwfco
hJ l wOD;vnf; jzpfygonf?
wwd,wm0efjzpfaom wyfaygif;pkw&yf zGJ@pnf;a&;ukd *syeftkyfpd;k pOf *syef
"m;rkd;xm;onfhatmufrS pGef@pGef@pm;pm; vkyu
f dik cf h&J ygonf? zwyv(aemif zqyv)
pwifz@JG pnf;Ekid af &;twGuf Akv
d af usmaf Zmonf Akv
d cf sKyaf tmifqef;. wm0efay;csut
f &
ocifp;kd ukd a';'&Je,f *G&mG rS yJc;l +rKd@ pHjywyf&if;&Sd ol@trd fo@dk pGe@f peG @f pm;pm; ac:vmum
Akv
d cf sKyfatmifqef;ESihf awG@qaHk pcJyh gonf? pHjywyf&if;&Sd Akv
d af usmaf Zm. tdru
f av;rS
pwifum zwyv(zqyv) wyfaygif;pk}u;D . tjrKaw pwifjzpfwnfvm+y;D zufqpf
*syefawmfveS fa&; wm0efrsm;ukd pnf;&kH;aqmif&Guf&if; wyfaygif;pktzG@J }uD; }uD;xGm;
vmcJjh cif; jzpfygonf? zufqpf*syefawmfvSeaf &; atmifyJcG H+y;D aemufyikd ;f vGwfvyfa&;
twGuf qufvufwdu
k yf J0G ifomG ;&ef jyifqifvH@_ aqmfaom zwyvtzGJ@}uD;u OD;pD;
usi;f ycJo
h nfh Armjynf. orkid ;f rSww
f idk w
f ck[k qk&d rnfh aeol&ed f vlxt
k pnf;ta0;}u;D
wGifvnf; AkdvfausmfaZmonf zufqpf*syefawmfvSefa&;wGif;u wkdif;(4) .
wkid ;f rSL;tjzpf wEkid if v
H H;k nDnw
G af &;tqkdukd wifoGif;cJhol jzpfygonf?
csKy=f unfv
h #if Armjynf vGwv
f yfa&;twGuf orkid ;f u awmif;qkad om t"du
wm0ef}uD; okH;&yfv;kH wGif Akv
d fausmfaZmonf ta&;ygaom tcef;ESifh us&mtcef;rS
pGr;f pGr;f wrH tm;xkwv
f ;Hk yef;um wkid ;f jynfEiS hf jynfo@l tusK;d xrf;aqmifvmcJo
h l orkid ;f 0if
yk*K~ v
d w
f OD; jzpfygonf?
Akdfv fausmfa Zm. orkdi f;*k%f& nf
ol&aJ umif;rsm;/ tmZmenfrsm; tygt0if wkid ;f jynfEiS hf jynfot
l usK;d twGuf
pGr;f pGr;f wrH aqmif&u
G cf =hJ uaomol rnforl qkd av;pm;*k%jf yKtyforl sm;/ OD;nGwx
f u
dk f
olrsm; jzpfygonf? tn=w jzpfap/ &Jabmfjzpfap/ acgi;f aqmifwyfrLS ;jzpfap/ jynfojl ynf
om;jzpfap orkdif;jzpf&yfwGif;rS wkd@. pGef@v$wfay;qyfru
_ kd xkwfazmf*k%fjyKum
tav;tjrwf jyKoifhygonf?
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 233
rvkyaf qmifcb
hJ J wkid ;f jynf/ trsK;d om;jynfot
l usK;d twGuo
f m b0wav#mufvyk cf o
hJ ?l
olw@kd wnfaxmifcaJh om Armhwyfrawmfudk jynfolvlxktusK;d pD;yGm; &yfcaH qmif&Guf
aom jynfol@w@kd . wyfrawmfjzpfa&;ukd wpku
d frwfrwf qENjyif;jypGm yef=um;vrf;
nefco
Jh ?l
acwf+yKdi fo rkdif;ESi fh
acwf+ yKdi fy k* ~K dv fr sm;twGif;rS
Akd v f c sKyfa usmf a Zm
ol &ifqdik cf &hJ aom orkid ;f ta&;tcif;rsm;. prf;oyfppfaq;r_rsm;wGif ajymif
ajrmufpmG oHct
J wifcEH idk cf o
hJ l jzpfygonf? wenf;tm;jzifh orkid ;f acwfrsm;rS ol@yck;H ay:
wifay;vkduaf om wm0efrsm;ukd ausyGefpmG xrf;yk;d Ekdicf o
Jh l jzpfygonf? ukv
d akd cwf/
zufqpf*syeftyk pf ;dk aom acwf/ zufqpf*syef awmfveS af &;acwf/ vGwv
f yfa&; }uK;d yrf;r_
acwfumv/ w&kwjf zL usL;ausmrf a_ cwfumvwk@d wiG f ol. wm0efausyeG rf u
_ dk txuf
wGif azmfjycJah om tcsurf sm;ukd =unfv
h #iyf if txift&Sm; jrifawG@Eidk rf nf jzpfygonf?
vGwv
f yfa&;vGef zqyvacwfu ol@q;Hk jzwfcsucf scrhJ u
_ dk tav;xm; axmuf
jyvkyd gonf? zqyvtpk;d &onf azmufjyefaom tpk;d & jzpfygonf? zqyv tpk;d &.
vufatmufwiG f wyfrLS ;wa,muftjzpf &mxl;&mcH &aeaomfvnf; jynfot
l usK;d ukd
wu,fwrf; raqmif&u
G o
f nfh zqyv tpk;d &atmufwiG f tvkyf rvkyv
f ydk g? ol &mxl;
ae&m &a&;twGuf rpOf;pm;bJ wu,fwrf; jynfo@l tusK;d o,fy;dk rnf[
h k ol,=Hk unf
aom uGejf rLepfygwDokd@om ol 0ifa&muf wm0efxrf;aqmifvykd gonf? touftEW
&m,f &So
d nftxd pGef@v$wf&aom vrf;ukd ol a&G;cs,fcJhygonf?
OD;ausmf+idrf;u ol@ukd qkd&S,fvpfygwDtwGif;okd@ 0ifa&mufapvkdcJhygonf?
xko
d @dk om 0ifa&mufcv
hJ #if ol. uk,
d u
f sK;d pD;yGm; csr;f omu,f0r_ rkcs &&Srd nf jzpfygonf?
jynfoludk tusKd;rjyK/ azmufjyefaom tawG;tac: &Sdonfh qk&d S,fvpfygwDwGi;f okd@
r0ifbJ uk,
d fusKd;pD;yGm; pGef@y,fum jywfjywfom;om; jiif;y,fco
hJ l jzpfygonf?
ppftm%m&Sipf epf usio
hf ;Hk rnfh qk&d ,
S v
f pfwyfrLS ;rsm;. tkypf zk @JG ru
_ dk qef@usif
&yfwnfcho
J l jzpfygonf?
ol@udk Akv
d fae0if;u wyfrS z,fxw
k yf pfvu
dk cf sed f rnfonfv
h yk if ef;vkyrf vJ [l
aom ar;cGe;f rSm orkid ;f u ol@tm; aemufxyfprf;oyfvu
dk o
f nfh ta&;}u;D aom ar;cGe;f
w&yf jzpfygonf? xkdacwfxdu
k mvrSm azmufjyefa&;tpk;d &tqufqufu jynfwiG ;f
236 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
wOD;csi;f csr;f omu,f0r_/ ppftyk pf Ek iS hf taygi;f ygw@dk . }u;D yGm;wk;d wufra_ emuf tirf;r&
vkduaf eonfukd &G&H Smrdwkdif; uk,
d fusK;d pD;yGm;rzuf wkdif;jynfESifh jynfot
l usKd;twGuf
wb0wmvkH; ay;qyfcJhaom AkdvfcsKyfausmfaZmukd tvGef =unfnKdav;pm;p&m
aumif;aom acgi;f aqmifwa,muf[k jrifhrm;pGm wefz;dk jzwfrdygonf?
Akdvfa usmfaZm. ygwDb0 jzwfoef; r_
ygwDwGi;f b0rSmvnf; ygw0D ifaumif;wa,muf/ ygwaD cgif;aqmifaumif;
wa,muftjzpf pHerlem pku
d fxo
l mG ;Ekid fcyhJ gonf?
- ygwD. acgif;aqmifwa,mufjzpfaom olonf wcsed fwnf;rSm wkdi;f jynf
wGif xifay:ausm=f um;+y;D =oZmwdurU &So
d v
l nf; jzpfaeonf? olonf Ekid if aH &;tawG;
tac: rSefuef&o
kH m r[kwfao;/ ppfa&;pGrf;&nf jrifrh m;olvnf; jzpfaejyefonf? ygwD
jzwfoef;r_bufrmS =unfv
h #iv
f nf; Akv
d cf sKyaf tmifqef;/ ocifoef;xGe;f / ocifp;dk wk@d vuf
xufutp ygw0D iftjzpf ygwv
D yk if ef;rsm;ukd pGe@f peG @f pm;pm; vkyv
f mol? xkrd #ru ygw.
D
'kw,
d uGe*f &ufuwnf;u A[kad umfrwDtjzpf a&G;cs,w
f ifajrm ufjcif; cHc&Jh olvnf;
jzpfonf? uGejf rLepfygwED Sihf tquftoG,f jyefvnf jyKvky+f yD;onfh aemufyidk f; tpk;d &
wyfxw
J Gif AkdvfrLS ;csKyfwm0efjzifh ajratmufvkyif ef;b0 qufvufaexkid fcJhonfrSm
vnf; Armjynforkid ;f wGif xl;xl;uJuJ &Smyg;vSaom vkyif ef;wm0ef xrf;aqmifr_ jzpfchJ
onf? uGejf rLepfygww
D iG ;f a&muf&+dS y;D onfah emufwiG v
f nf; wwd,uGe*f &ufwiG f E_id ;f
,SOjf cif;t& rJta&twGuf tawmfu
h dk rsm;pGm &&S+d y;D A[kad umfrwDtjzpf ta&G;cs,cf H
cJ&h onfu=dk unfv
h #if ol@tay: ygw0D ifw&yfv;Hk u xm;&Sad om oabmxm;ukd odjrifEifdk f
ygonf?
onfavmuf jzwfoef;r_&Sdol/ onfavmuf xifay:ausmf=um;ol/ onf
avmuf &mxl; tqif&h o
dS u
l &Jabmfwidk ;f u th=H otodtrSwf jyK&avmufatmif rme
uif;pifpmG ESrd chf swwfrr_ mS uGejf rLepfygww
D iG ;f pHerlemw&yf pkdux
f ljycJjh cif; jzpfonf? 'g
&Jabmfwdik f; jrifawG@todtrSwjf yKonfh vkyf[efw&yf jzpfonf? tjyif aemufq;kH
uG,v
f eG cf sed t
f xd ygwt
D ay: tvGef tm;em/ tvGeEf rdS chf s/ ygwu
D dk tvGeef mcHwwfo[
l k
ol@b0 aemufyidk ;f umv ol wm0efxrf;aqmifyw
Hk csK@d tay: =unf&h I
_ u|eaf wmf cHpm;
xifjrifryd gonf?
238 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
jynfol@'Drkdua&pDvufeufukdifwkdufyGJtwGif;
u|efawmf}uHKcJh& zl;whJ
Akv
d af usmfaZm
atmifaiG
Ekid if w
H ckjzpfay:wk;d wufvmatmif jynfov
l x
l ak wG ke;f uefwu
kd yf 0JG if=uwJh c&D;pOfrmS
trsm; oligxuf xl;xl;jcm;jcm; pGr;f aqmifEkdif=uolawG[m Ekid fiHwkdif;rSm&Sd=uygw,f?
'Dvv
dk al wGudk jynfov
l x
l u
k vlawmfval umif;awG trsKd ;om;acgi;f aqmifawGtjzpfe@J
wefz;dk xm;+y;D wkid ;f jynf&@J pjH yKtyfoal wGtjzpf tpOft+ro
J abmxm;wwf=uygw,f?
Armjynf&J@orkid f;a=umif;ukd =unfh&ifvnf; 'Dvykd J awG@=u&rSmjzpfygw,f? Armjynf&J@
e,fcsJ@qef@usiaf &; trsdK;om;vGwf ajrmufa&;wku
d yf aJG wGtwGif;rSm ay:xGuv
f mcJw
h hJ
vlawmfval umif;awG&cSd ho
J vkd vGwfvyfa&;&+yD;aemufykdif; ay:aygucf w
Jh Jh 'Dru
kd a&pD
a&;wkdufyGJtwGif;rSmvnf; vlawmfvlaumif;awG trsm;tjym;ay:xGufcJhygw,f?
r+yD;qH;k Ekdiaf o;wJh Armjynf&J@ 'Dru
kd a&pDa&;wkdufyJt
G wGi;f rSm vlawmfvlaumif;awG
[m'Dae@xd tqufrjywf ay:xGuv
f maewmawG@ae=u&qJ r[kwfygvm;?
acwftqufqufrmS }u;D jyif;vm=uwJh vli,fwidk ;f [m uk,
d ahf cwfumvrSm
}uKH =u &wJh rw&m;r_/zdEydS rf a_ wGudk wGe;f vSe+f y;D w&m;r#wr_&&Szd @dk }uKd ;pm;ke;f uef=up+ryJ g?
'Dvdk ke;f uefvy_ &f mS ;wJh jzpfpOftwGi;f rSmyJ tm%m&tpd;k &&J@ zdEydS rf a_ wGe@J &ifqidk }f uKH awG@
=u&wm jzpfygw,f? 'DtajctaersdK;rSm wcsdK@uqufvufek ;f uefwm rvkyaf wmhbJ
240 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
AvyGe@J awG@&wwfygw,f? a&;rSw&f mrSm vk&d mta&mifudk oH;k zkd@ a&G;cs,f wJt
h cgwdik ;f
ol@vuf0g;rSm jcpfjcpf=unfh+yD;rS a&G;wma=umifjh zpfygw,f? wkduyf u
JG jyef vmwJ&h Jabmf/
wjcm;ppfa'ouvmwJh &Jabmf/ +rdK@ay:u a&mufvmcgp&JabmfawGeJ@ awG@&ifawmh
ol@&J@p;l prf;avhvmar;jref;r_awG[m tao;pdwfveG f;vdk@vnf; renf;jyef pOf;pm;+yD;
ajz=u&wwfwm }uHKzl;ygw,f?
1989 ck {+yDvrSm 0wyfawGykefuefcGJxGufwJhae@uA[kdXmecsKyfrSm Akdvf
ausmfaZmvnf; &Sdaeygw,f? tJ'Dae@u A[kdXmecsKyfukd ckcHumuG,fay;EkdifwJh
wyfr&SdawmhwJh tajctaeatmufrSm tm%modrf;zk@d wufvmwJhwyfzGJ@&J@ wyfrLS ;
rSwqifh olw@dk &@J tm%modr;f acgi;f aqmife@J awG@+y;D aqG;aEG;ajz&Si;f zk@d }udK;pm;cJhayr,fh
ratmifjrifbJ 0wyfwyfz@JG &@J zrf;qD;wm cHc=hJ u&ygw,f? tJ'aD e@u A[kXd mecsKyfrmS &Sad e
=uwJh OuUocifAodef;wifeJ@twl A[kdaumfrwD0ifrsm; jzpf=uwJh &Jabmfatmif/
&Jabmfat;aiG/ &Jabmf&JxGe;f / &Jabmfjrrif;/ Akv
d fausmfaZmeJ@ Arm&Jabmfrsm; tzrf;cH
=u&ygw,f? acgi;f aqmif&Jabmfrsm;&J@ uk,
d f&0H &JabmfawGu u|eaf wmfw@dk udk ulnED dik f
wmulnD+yD; tm%modrf;wyfu zrf;qD;wmukd =unfhae=uygw,f? tm%m
odrf;wJw
h yfu 0wyfom;rsm;u vufxrJ mS aoewf wum;um;eJ@ 0vkd atmf[pfajym
qkad e=uwm awG@&ygw,f? bmawGajymaerSe;f rodygb;l ? tzrf;cH=u&+y;D r=umcifrmS yJ
OuUukcd sefxm;cJh+yD; tzrf;cHxm;&oltm;vH;k ukd olwd@k tpDtpOft& wpfae&mukdy@kd z@dk
ac:oGm;ygw,f? 'DvkdoGm ;aepOf vrf;c&D;ay:rSmyJ tm%modrf;acgif;aqmifu
pum;ajympufuwqifh ta=umif;=um;vmvkd@ pum;jyefuwqifh cifAsm;wdk@ukd
'DrSmqufaecGifh ray;Ekdifbl;/ qufae&ifawmh cifAsm;wdk@ b0[m rnf;arSmifrSmyJ/
wkwfjynfbufoGm;r,fqkd&ifawmh cGifhjyKEkdifw,f vkd@ajymvmygw,f? 'DrSmwif
tzrf;cHxm;&wJh acgi;f aqmiftm;vHk; acgif;csif;qkdif aqG;aEG;vkduf=u+yD; wkwfjynf
bufomG ;r,fvdk@ ta=umif;jyef vkdufygw,f? r=umcifrSmyJ u|efawmfwkd@ tm;vHk;
wkwjf ynfbufurf; ul;vm cJ=h uygw,f? tcsed af wmfawmf=umrS OuUocifAode;f wif
ukd wkwfjynfbufurf;okd@ olw@kd ykd@vmygw,f?
wkwfjynfbufa&muf+yD; &uftcsdK@twGif;rSm acgif;aqmif&Jabmfrsm;
jyefvnf pkpnf;um A[kdaumfrwDukd jyefvnf zGJ@pnf;cJh+yD; ygwD&J@vufatmufrSm
&Sdaeao;wJh 101 ppfa'ookd@ oGm;a&muftajccszkd@ qHk;jzwfcJhygw,f? ygwDeJ@twl
qufvdu
k yf gvm=uwJh yefqef;a'oeJ@ rHk*al 'ou &Jabmftm;vHk; 101 ppfa'oukd
a&mufc=hJ u+y;D zDarmf/ yef0g/ uefyu
dk w
f ;D a'orsm;rSm tajccs=u+y;D awmfveS af &;wm0ef
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 243
Adkvfausmaf Zm&Jh
_yefpm
&JabmfatmifaiGcifAsm;
10-4-01
cifAsm;xHu 18-1-01 ae@u u|eaf wmfAv
dk af usmaf ZmxHa&;vku
d w
f phJ m 231-2001 ae@u &&Syd gonf?
u|efa wmf rS m ,ck2 001 ckE S pf q ef ;puwnf; u OD; aES m uf xH k xk di f ;+yD ;
tvGeaf rhavsmhwwfaom a&m*gwrsKd ;cHpm;&vmvkd@ OD;aESmufa&mpdwfyg =unfvif
vmatmifvky&f if; &ufawG ukefchyJ gonf? u|eaf wmf OD;aESmuf[m jyef+yD;odyfaumif;
rvmbJ ykdqkd;Iom vmygonf? txl;ojzifh ,ckESpfrwfvrSm ykdqkd;vmygw,f?
xkda=umifh a&S@rmS ykdqkd;vm&if vH;k 0a&;EkdifrmS rxifI ,cktm;cJ+yD; }udK;pm;+yD; jyefpm
a&;ay;vkdu&f ygonf?
cifAsm;pmwGif u|efawmfwkd@ygwD&J@ ppfa&;vrf;pOf&J@ t"duawmif;qkdwJh
wku
d yf JG omef[m v_y&f mS ;ppfqif+y;D &efou
l dk acsre_ ;f a&;jzpfygw,f? +y;D wJu
h mvrsm;rSm
u|efawmfw@kd wyfrsm;taeeJ@ 'Dvy_ f&Sm;ppfqif+yD;&efou
l kd acsr_e;f a&;vkyfEkdifwm[m
r&So
d avmufenf;yg;wmrk@d 'Dtm;enf;csu[
f m u|eaf wmfw@dk twGuf oifcef;pm,loifw
h hJ
jy\emwcktjzpf u|efawmf cHpm;rdygw,fvkd@ a&;om;xmwm[m rSefygw,f?
cifAsm;pm&J@ t"du[m 'Dtcsuaf y:rSD+yD; u|efawmfwkd@ atmifjrifwJhvy_ f&mS ;ppfawG
246 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
rrpdew
f hdk
ZeD;armifEHS
&JabmfaiG
(1)
tcku|efra&;aewJh rrpdefqkdwm AkdvfcsKyfuawmf a':oef;pdefyg? a'gufwm
vSausmfaZm/ a':pef;ausmfaZm/ ukad tmifausmfaZm (ukjd rarmif)eJ@ ukad usmfaZmOD;
(ukcd ikd af tmif) wk@d &@J rdcifjzpfygw,f? e,fpyf ta&S@ajrmufvw
G af jrmufa&;a'o yefqef;
okd@ olwkd@rdom;pk0ifrsm;teuf aemufq;Hk (1980 ck) rS a&mufvmol jzpfygw,f?
Akdvcf sKyfuawmfjzpfayr,fh enf;enf;rS armufrmr_r&SdbJ ,Ofaus;odraf rG@/ pum;ajym
tvGeaf umif;ol/ qufqaH &;aumif;oljzpfv@dk u|erf tygt0if u|erf wk@d &Jabmf tm;vH;k
eJ@ tcsed w
f dt
k wGif;rSm &if;ESD;u|r;f 0ifcyJh gw,f? u|efruawmh a'guw
f mvSausmfaZmeJ@
aq;vkyfief;ukd twlvyk fukdifojl zpfawmh twlae/ twlpm;/ twltyd fjzpfv@kd omru
awmfvSefa&;xJrSm touft&G,ftm;jzifh odyfruGmvSol trsdK;orD;csif;jzpfvkd@
txl;&if;ES;D u|r;f 0ifv+S y;D nDtpfrt&if;vko
d abmxm;um a&S;a[mif;aESmif; jzpfrsm;
a&m vufiif;udprP sm;yg ajymjyavh&ydS gw,f? ajymqk&d mrSmvnf; csuu
f sus ajymqkw
d wf
ovkd rSwaf vmufom;avmufjzpfatmifvnf; ajymwwfygw,f?
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 251
tJ'v
D dk rrpdef ajymjyaewJt
h csed rf mS rrpde&f @J oG,v
f svs rsuEf mS av;[m EkysKd &i$ f
vef;/ =unfvifvkd@aeygw,f? rrpdef&J@rsufvHk;av;awGuvnf; pdefyGifhav;awGvkd
wzswzf swf awmufyaew,f? rrpdef ajymjywmukd em;axmif&if; tdrfaxmif&iS f
trsdK;orD;wkdi;f rrpdefvkd b0rsdK; ykdifqkdifEkdi=f uygapvkd@ pdwfxu
J }udwfqkawmif;
aerdw,f?
}uw
d q
f ak wmif;ae&if; tcef;wHcg;uae tjyifudk u|erf vSr;f =unfv
h u
dk af wmh
vrf;ab;0J,mu ae=umdik ;f yGiahf wG[m 0if;xdeaf e+y;D aemufcH awmifwef;jym}u;D awGe@J
yeHwifh vSygw,f?
rrpdeu
f awmh E_wq
f uf+y;D r_,Ofwd@k tdrb
f uf xGufomG ;ygawmhw,f?
u|efru rrpdefajymaewJh pum;awGxJrmS epfajrmae&if;u olajymjyzl;wJh
olwd@k ESpfOD;&J@ &ifckezf ,
G f cspfZmwfvrf;qDudk tawG;a&mufomG ;ygw,f?
1942 ckESpf tapmykid f;
Akdvcf sKyfatmifqef;acgi;f aqmif+yD; zGJ@pnf;xm;wJh ArmhvGwv
f yfa&; wyfr
awmf}u;D [m jynfwiG ;f ukd ajccs0ifa&mufvmyg+y?D owif;awGuvnf; av&J@t[kev
f dk
vsijf refpmG a&mufv@kd vmygw,f?
u|erf vnf; &ifawGcek af e+yaD ygh q&mr}u;D &,f? ysKd w@dk armifvnf; olvnf;yg
acs+yD qkdovkdaygh? olu &JabmfoHk;usdyf0ifwa,muf jzpfae+yDav? u|efrwkd@
armifErS vnf; 0rf;omrqH;k jzpfaewmaygh
tpfukdjzpfol ukcd ef@u ol@wl ukad &$ukd cspfovkd ESrjzpfol u|erf ukdvnf;
odycf spcf if&mS ygw,f? u|erf wk@d &@J cspaf rwWmukd jrefjref taumiftxnf ay:apcsiv
f yS g+y?D
um,uH&iS f ESpfOD;xuf tpfudu
k ykpd w
d af vmaew,fav
olu &Jabmfo;Hk usdy0f if wyfrLS ;wa,mufjzpfaeawmh yifukd,fu Oy"dyk f
aumif;oavmuf pdwfaeoabmxm;aumif;ol/ kd;om;ajzmifhrwf wnf=unfol/
taysmftyg; rl;,pfaomufpm; avmif;upm;uif;oljzpfawmh *k%fowif; ar$;ol
wa,mufjzpfaewmaygh
orD;&Siaf wGuvnf; 0kid ;f 0kid ;f vnfaewmayg?h tcsK@d rsm;qd&k if q&mr}u;D &,f
orD;av;eJ@ vufxyfr,fq&dk if &S&d o
dS r# pdeaf &$&wem twGi;f ypPn;f rsm;omru rdrdw@dk
ykid q
f idk w
f hJ v,f,majrukyd g vufz@JG ypPn;f tjzpf xnfah y;r,fqw
dk hJ owif;rsKd ;awGuvnf;
[ku
d wrsdK; 'DuwzHk xGuaf e+yD;/ wcsdK@vnf; vlv$wf em;azmufae=uwm
'Dawmh tpfukdjzpfol ukdcef@u ESrjzpfol u|efrtwGuf pkd;&drfaomu
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 253
jzpf&mS wm aygh
u|erf u 'gavmufvnf; rpkd;&dryf geJ@ tpfud&k ,f? olu bmrqkd av;av;
eufeuf pOf;pm;+y;D rS tvkyw
f ck vkyw
f wfoyl g? *syefudk oGm;cge;D rSm tpde@f udk zGiahf jym+y;D rS
bk&m;rSm ESpOf ;D oabmwl opPmqkd/ opPm&nfaomufchw
J m? trSwfw&ypPnf;taeeJ@
pdef@qDu ae@pOfok;H aeus bD;qHxk;H a&S@rSm t+rJpkdufavh&dw
S hJ bD;jzLav;(vjcrf;yHk bD;
ukyfav;) ay;vkdfuf &wm? oluawmh ol0wfxm;wJh vufpGyfudk c|w+f yD; tpdef@ukd
uk,
d w
f idk 0f wfay;cJwm? ESpOf ;D ESpzf uf tjyeftvSepf w
d cf s ,H=k unfz@dk ajym+y;D rS vlcsi;f cGcJ w
hJ m?
tpdefu ol@upkd dwfcsw,fv@kd tpfukcd ef@udk &Sif;jyvku
d f&w,fav
at;[mtpfukduyJ pk;d &drfpdwrf sm;aevkd@vm; rodbl;? olu odyfd;k wm/
k;d vGe;f awmh tw,fqw
kd m =um;zl;w,f r[kwv
f m;? awmfawmf=um tvnfawGe@J
awG@omG ;rSm a=umufw,f/ 'gwckyJ pkd;&drfwmyg? orD;&SifawGuvnf;uGm oJvu
kd f
uJvu
dk =f uwm igawmh =um;&wm pdwrf csr;f omygb;l uGm/ 'Davmufawmh roJoifb
h ;l
xifw,fav
a=omf oJw,fvJ b,f[kwfrvJ tpfudck ef@&,f? rdbqdkwmu ukd,fh
om;orD;ukd qifpD;vk@d jrif;&efapcsi=f uwm rsKd ;csnf;yJav
tpfudk wjcm;r=unfheJ@ pde@f w@kd om;tzudkyJ =unfyh gO;D ? azaz&,fav
t&ifu awmh trsKd ;xJrmS ukad &$udk cspv
f u
dk w
f mwa&$xJ a&$aewm/ a[m-tckawmh
tpdeef @J cspcf ifpkH rufae=u+yq
D adk wmh oabmrwlb;l / ray;pm;Ekid b
f ;l wJ?h ppfom;rd@k v@dk
igo
h rD;av; i,fi,fav;eJ@ rkq;dk r tjzpf rcHEidk b
f ;l wJ?h tpdejf zifh azazu 'Dvadk jymvku
d f
awmh 0rf;enf;vku
d fwm azazud@k vnf; oem;w,f? ukad &$uv
dk nf; oem;w,f
at;av 'guvnf; 'kuQwckyJ? 'gayrJh wckawmh &Sdw,f? vli,fcsif;
arwWmckid f+rJvkd@uawmh cGrJ &bl;qk&d if rdbqkdwm oabmwlvdu
k &f wmygyJ
trSeyf gyJ? rrpdew
f @kd ESpaf ,muf&J@ cspfjcif;arwWm[m b,folrS cGJvkd@ r&Ekid f
awmhbJ rrpdefukd tpfud0k rf;uGJvkyo
f l tpfuckd ef@u ol@wltwGuf rrpde&f J@ rdbrsm;
tdrfuae ckd;oGm;+y;D ol@wv
l ufxJ tyfvdu
k yf gowJ?h
'Dvekd J@ rrpdefwd@k 2 a,muf[m
1945 Zefe0g&D 15 &uf? acgif;aqmif}uD; ocifjr aetdrf
owd@k om; Akv
d af usmaf ZmeJ@ owk@d orD; roef;pdew
f @dk &@J vufxyfyJG usi;f yvku
d yf g
w,f?
owkd@om;t&eftjzpf AkdvfcsKyfatmifqef;u aqmif&u
G af y;+yD; owk@d orD;
254 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
'Dvedk @J rrpde[
f m olu,
dk w
f idk f rpm;&ufraomuf&ufyJ OD;wif&@J use;f rma&;ukd
jyefvnf aumif;rGefvmatmif wnfaqmufay;cJhvkd@ OD;wif[m ckaemufqHk; touf
90 ausmftxd touf&Snf&n
S af eEkdifoGm;cJhwmygvm;qdkwmukd jyefvnfawG;rdvkd@
rdrdcifyGe;f onftay: arwWmapwem}uD;rm;vSwJh uk%m&Sirf }uD; rrpdef&@J ao#mif
aemufqx
H ;kH ygb0ukd awG;rd+y;D tdraf xmif&iS rf aumif;yDovSwhJ rrpdeu
f dk aumif;cs;D axm
rem jyKaerdawmhw,f?
'Dae&mrSm tvsOf;oifhvd@k rrpdew
f @kd ZeD;cifyGef;ta=umif; ajymjyvkyd gao;
w,f? rrpdew
f @dk ZeD;armifE[
SH m i,f&G,fpOfwek f;uawmh wOD;eJ@wOD; acwftvku
d f
ac:a0:cJw
h mawG &Scd ahJ yr,fh om;orD;awG t&G,af v;awG&vmuwnf;u wOD;ukd wOD;
arara&/ azaza&vk@d ajymif;vJ ac:a0:cJ=h uw,fv@dk vnf; ajymjyzl;ygw,f? olw@dk
ESpaf ,muf 'Dvydk J tjyeftvSeaf c:a0: ajymqkad ewm awmufav#muf=um;cJ&h ygw,f?
(4)
yefqef;[m ig;&ufwaps; +rKd @av;yg? aps;ae@awGrmS ywf0ef;usif teD; ta0;
rusef 0/ vm;[l/ wkwf/ &Sr;f / *sif;azmpwJ@ wkid ;f &if;om; vlrsKd;pHak wG aps;vm 0,f=u/
a&mif;=ueJ@ pnfpnfum;um; &Sv
d Sw,fvkd@ ajymvkd@&ygw,f? a&mifpHkyef;awG yGiafh e
ovkdygy?J tJ'v
D dk aps;ae@wikd f;avmufrSm rrpde[
f m aps;0,f&if; om;orD;rsm;&S&d m
yefqef;xJudk A[kd k;H uae qif;vmwwfygw,f? w&uf tJ'Dvdk aps;ae@ aps;0,ft+yD;
ukjd rarmiftrd b
f ufuae u|erf qDudk a&muf vmygw,f? u|erf wkd@ yefqef;b0qdw
k m
tdrfukd rdwfaqG &JabmfawG a&mufvmvk@d vnf; csau|;p&m bmr#r&Sdwwfwmu
rsm;wwfygw,f? pum;0kid ;f zG@J {nfch w
H myJ vkyaf vh&ydS gw,f? tJ'v
D dk {nfch aH jymqkd aecJ=h u
wJh txJu wcsDrmS rrpdeu
f ckvkd tpcs+D yD;A[kd ;Hk u &Jabmf}uD;awGu u|efrukd a':oef;pdefwd@k =unf&h wm a':oef;
pdefe@J OD;wifwkd@ t=uifvifr,m;jzpfvmwm OD;wiftpGrf;tpa=umifhawmh r[kwf
bl;xifw,fvk@d ajym=uawmh u|erf vnf; rcHEdik b
f -J a=omf&Siw
f @dk u &Siw
f @kd v}l u;D ukd
tt}uD;vkd@ xifaeovm;? vl=unfhawmh E_wfcrf;xl}uD;eJ@ tt}uD;vkdaewm?
olajymcsifwmusawmh yg;vkdufwm vSpfaewmbJvkd@ rrpdeu
f ckvd&k ifzGizfh ;l ygw,f?
q&mr}u;D ES,f ajym&OD;r,f? yJc;l pHjywyfrmS olaewke;f u pae/ we*FaEGq&kd if
u|efrrSm ar#mv
f u
kd f&wm tarmyJ odvm;? tdraf &S@vnf; rxGuf&Jb;l ? tdrfa&S@rSm
vnfyif; uk;d awmifjzpfaewmu azazav? yg;pyfuvnf; wa&$xJ a&$aewm? ol@om;
rufudk cspv
f u
kd fwmuvnf; tvGeyf J? reufrdk;vif;vkd@ rsufpEd Spfvk;H yGihu
f wnf; u
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 257
ajymif;cJ&h ygw,f?)
q&mr}uD;&,f Armpum;rSm a,musfm;azmifpD;/ rdef;rrD;aevk@d qkdw,f
r[kwv
f m;? trsKd ;orD;awG uav; rD;zGm;&w,fqw
dk m wu,f oufpeG @f qzH sm;b0ygy?J
tJ'v
D t
dk csed rf sKd ;rSm rdrcd ifyeG ;f onf tem;&Sad e&ifawmh wtm;yJayg?h tcsed w
f efv@kd cifyeG ;f
onf rsuEf mS rawG@&&if odyt
f m;i,f/ odyaf 'go jzpfw,f? 'ga=umifh u|erf [kdwek f;u
wyfxrJ Sm rdcife@J uav; apmifh a&Smufa&;tzG@J awG zG@J chw
J maygh
'ge@J q&mr}uD;ukd ajym&OD;r,f? u|efr ol@udk &efawG@zl;wJu
h dpPwck? u|efr
om;ti,fq;kH av;wGww
f w
G u
f dk r*Fvm'Hak q;Hrk mS arG;w,f? reuftapm}u;D arG;wm?
tJ'aD e@u u|erf u ol@uw
dk ae@v;kH ar#mw
f m rvmbl;? aemufae@vnf; vmr=unfb
h ;l ?
u|erf pdwv
f nf;qk;d pdwv
f nf;aumufayg?h arG;+yD; 2 &uf=umrSvmawG@w,f?
olu Hk;vkyfief;awGvky&f if; aq;Hku vlem=unfhcsdef ausmo
f Gm;vkd@wJhav?
tJ'Dumvuvnf; tif;pdefwdu
k yf aGJ wG bmawG +yD;ump tvkyftvGefrsm;wmawmh
rSeyf gw,f? 'gayrJh q&mr}u;D a& ol@ErS uav;rsuEf mS jrifawmh OD;xGe;f wif(OD;wife@J
+idr;f csrf;a&;tzGJ@rSm yg0ifwv
Jh $wfawmfa&S@ae}uD; OD;xGef;wif) ukdac:+yD; ol@ErS aq;HkrD;
zGm;wJ'h yfz&ifaq;Hq
k u
D dk vku
d yf @dk cidk ;f w,fav? bm&rvJ u|erf ol@udk pum;emxk;d cJw
h m
aygh
olu tJ'Dawmh bmjyefajymovJ odvm;q&mr}uD;? tJ'w
D ek ;f u rif;u
Akdvcf sKyfuawmfqdak wmh rifhtem;rSm 0kid ;f 0kdi;f vnfaewm? ukd,@f ErS usawmh tm;i,f
aerSm pkd;vkd@/ oem;vkd@ oGm;=unf&h wmwJh ? olu ol@OrS ol@Oav? +yD;awmh olu
rif;tckxd pdwfraumif;jzpfaew,fq&dk ifvnf; uk,
d fawmif;yefygw,f wJhav
tJ'DnDrav;qdkwm wjcm;vl r[kwfygbl;? azaz&J@ wOD;wnf;aom
ESrav;jzpfwhJ usiu
f sif (a':usijf r) ukd ajymwmyg? tpfuadk wG tdraf xmifusomG ;vnf;
rcGJbl; tysdK}uD;b0eJ@ u|efrwkd@eJ@ wtdrfwnf; vkdufaewmyg? ol@tpfukdudkvnf;
tifrwefcspf&Smygw,f? kyf&nf acsmarm vdrfrma&;jcm; &Sdolav;yg? azaz[m
ol@ErS av;ukd csp&f mS vGe;f vd@k ol@ pdw}f uKd uf tdraf xmifzuf&mS +y;D ol@ErS av;ukd zGiahf jym
um ol@pdwf}udKuf pDpOfvufxyfay;cJhwmyg? vkd@ ajym&if; pum;ukd tqHk;owf
vku
d yf gw,f?
ae0if;kd &Dr@kd yefqef;wcGiv
f ;Hk vnf; tH@k rdi_ ;f aeyg+yD? vrf;ab;r,fpvDwef;u
r,fpvDyifawGvnf; tdyfarmusp jyKaeyg+yD? vrf;ab;0J,m opfyifawGay:u
ykpif;&ifuaJG wGuawmh pDnHaeqJygy?J ywf0ef;usifawmifwef;awGay:u rD;apmif;wef;
260 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
awGvnf; vif;vufaeyg+y?D
(7)
'gawG[m rwlwhJ tdraf xmif 2 cku qif;oufvmwJh vlom; 2 OD;/ trsKd ;om;eJ@
trsKd ;orD; 2 OD;wk@d xlaxmifxm;wJh tdraf xmifav;wcktwGi;f u b,fvrdk S tjypfjrifv@dk
r&Ekid fwJh vlom;qefwhJ vl@b0tusiphf ku
d f tjyKtrlav;awGyg?
'Dvekd J@ rdrdwd@k 2 OD; xlaxmifvu
kd fwhJ vlrb
_ 0qdkwhJ opfyif}uD;ukd ajr=o
Zmavmif; aygi;f oif;&if; &Sifoefpnfyif zG@H +zdK;wkd;wufatmif jyKpkay;&if;eJ@ vl@tzGJ@
tpnf;w&yf &Sio
f efa&;ukd vkyaf qmifc=Jh u&wmcsn;f ygy?J
tckawmh rrpdew
f @dk ZeD;cifyeG ;f 2 OD;vH;k a&SmifuiG ;f vd@k r&Ekid w
f hJ obm0w&m;&J@
ac:aqmif&mukd ygoGm;+y;D u|efrwdk@wawGe@J xm0& cGJcGmoGm;cJ=h uyg+yD?
rrpdefuvnf; ol@b0ukd ao&ifv nf ; aoaysmfy gw,f/ ae&ifv nf;
aeaysmfygw,fvkd@ ol@&J tdrfaxmifonfb0eJ@ ywfoufvd@k auseyfESpford rfh _awGukd
txufwae&mrSm azmfusL;oGm;cJyh gw,f? ol@cifyeG ;f u|erf wk@d acgi;f aqmif &JabmfO;D wif
uvnf; ZeD;jzpfol a':oef;pdef (rrpde)f uG,fveG w
f t
hJ cg rsm;pGm0rf;enf;r_jzpf+y;D jynfy
toH v $ i f h XmeeJ @ ajz=um;&mwG i f u|ef a wmf h t aejzif h pd w f r aumif ; qH k ; rS m
ESp faygif;rsm;pGm qkd;wlaumif;zuf avmu"Hukd rdrdeJ@twl }uHh}uHhcHcJhwJh ZeD;
r,m;jzpfolt m; ruG,fvGefrD ol@tay: wm0efauscJhwJht wGuf aus;Zl;wif
a=umif; rajymvkduf&wmukd rsm;pGm ,lusHK;r& jzpf&w,f vkd@ qkdcJhzl;ygw,f?
orD;vSausmfaZmuvnf; tvGrf;pmyef;jcif;av;xJrSm arar wm0efausyg
w,f ? tm;vH k ; tay: wm0ef a usygw,f ? aus;Zl ; wif y gw,f ararvk d @
a&;om; ur`n;f xk;d cJhygw,f?
rrpdef[m u|efrwkd@ awmfvSefa&;wyfzGJ@twGif;u wm0efausyGefvSwJh
tdrfaxmif&Sirf ZeD;aumif;eJ@ rdcifaumif; wOD;tjzpf u|erf &ifxJ ur`n;f xk;d xm0pOf
av;pm;oGm;rSmyg?
rrpdew
f @dk ZeD;armifEHS at;csr;f pGmxm0& tem;,lEidk yf gap?
&J a bmf a iG
2012 {+yD 10?
Adv
k c
f sKyfausmfaZmeJh
usGefawmfwdkhrdom;pk
atmifaoG;
(onfpmukd ESajrmwo a=uuGJjcif;/ *k%f,ljcif;/ 0rf;enf;jcif; rsm;pGm
jzifh u|efa wmfa &;ygonf)
u|eaf wmfw@dk i,fpOf taz&J@ qH;k r oGeo
f ifpum;rsm;xJrmS =um;&zefrsm;aom yHjk yifvv
dk dk
'm&Dvdv
k dk ol@tawG@t}uHKrsm;xJu ol trsm;qH;k ajymavhajymxt&Sq
d ;Hk aom ol
ESpfa,mufuawmh Akdvcf sKyfatmifqef;eJ@ Akv
d fausmfaZmyif jzpfygw,f? bDtikd fat/
bD'aD twyfom;a[mif; u|eaf wmft
h az bmjzpfv@dk ow
l @dk EpS af ,mufudk av;pm;cJo
h vJ?
u|eaf wmf tus,rf cs@J awmhyg? cs@J p&mvnf; rvkyd g? olw@dk EpS af ,muf[m wkid ;f jynf vGwf
vyfa&;twGuf tzdEdyS cf jH ynfov
l lxktwGuf ukd,u
f sKd ;pGe@f vw
$ fcw
Jh Jh kd;om;wJhacgif;
aqmifawGqdw
k m wwkdif;jynfv;Hk odaevk@d ygyJ?
tazu u|efawmf rodrrDcw
Jh Jh ta=umif;t&mawGudu
k |efawmfhudk ajymjy
avh&ySd gw,f? olAv
kd fcsKyfatmifqef;&J@u,
dk f&w
H yf&if;rSm aecJh&a=umif;/ *syefawmfvSef
a&;umvu o&ufckid rf mS aecJ&h a=umif;eJ@ awmfveS af &;umv v#Kd @0u
S af ecsed f aoewf
262 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
Akv
d af usmaf Zm om; rufudk tazu wm0ef,+l y;D v#Kd @0u
S af e xkid af pygw,f? u|eaf wmfh
ESrjzpfol tultnDe@J aeapwmyg? aemufyidk ;f rSmawmh opPmazmufawGa=umifh u|eaf wmfh
taz/ u|eaf wmft
h ar/ u|eaf wmfEh rS wd@k [m Akv
d af usmaf Zmom;ruf/ Akv
d af usmaf Zm orD;
q&mr a':pef;ausmfaZmwdk@eJ@twl axmifusygw,f? taz[m AkdvfausmfaZmeJ@
Akdvaf usmaf Zm ,Hk=unfwhJ ygwu
D dk tvkyf tau|;jyK&if; axmifusum axmifxrJ SmyJ
usq;kH oGm;cJyh gw,f?
vufeufuidk af wmfveS af &; tESpf 30 ausmt
f wGi;f rSm u|eaf wmfe@J r=umc%
awG@/ twlwl c&D;oGm;cJ=h u/ wku
d yf 0JG ifc=hJ uayr,fh u|eaf wmfu
h dk Akv
d f pufa&mif&@J om;rSe;f
rodcw
Jh /Jh tazav;pm;,H=k unfcw
Jh hJ &JabmfausmfaZm xm0pOf O'ge;f wGifygap
atmif a oG ;
20-10-2012?
ta&;awmf y H k t rS w f (10) rS jyefv nf u l; ,l azmf j yygw,f ?
(1)
u|erf ysO;f rem;Zmwdyg? 194* ckEpS f zqyv vuf,m*k%
d ;f tpk;d &u vufeufe@J ESyd u
f yG f
vmvk@d ArmjynfueG jf rLepfygwu
D ckcu
H muG,w
f t
hJ aeeJ@ jynfo@l 'rD u
dk a&pDvufeufuidk f
awmfvSeaf &; pwif+yD;aemuf +rdK@awGukd odrf;yku
d fxm;pOf 1949 rSm ygwD&@J ysO;f rem;
+rdK@e,fk;H ukd oGm;+y;D jynfol@vw
G af jrmufa&;wyfrawmfom;tjzpf pm&if;oGif; wyfxJ
0ifchyJ gw,f? 'ga=umifh u|efr ygwD&@J 48-49 rsdK;qufvd@k ajymr,fqd&k if ajymvk@d &r,f
xifygw,f? u|erf wyfxJ a&muf+yD; trsdK;orD;or*~vkyfief;awG vkyfukdifch&J ygw,f?
odyrf =umvku
d yf gb;l ? zqyvtpkd;& wyfawG ysO;f rem;ukd jyefvnfwdu
k cf u
dk f odr;f ykduf
vmygw,f? u|erf wk@d ygw&D @J tJ'w
D ek ;f u ay:vpDu &efo&l @J ouf&t
dS iftm; acsre_ ;f a&;
ukdom t"duxm;wmrdk@ +rdK@vufrv$wfa&;ukd temcH odyu
f muG,w
f m rvkyfygb;l ?
aus;vufukdtajccH/ +rdK@ukd0kdif;/ wpwp +rdK@rsm;ukdodrf;/ aemufqHk; wjynfvHk;ukd
odr;f qdw
k hJ armfpw
D ek ;f &J@ jynfo@l ppfyJG vrf;a=umif;twkid ;f usio
hf ;kH ae wmjzpfygw,f?
'ga=umifh ysO;f rem;uae u|erf wk@d +rKd @e,f;kH ukd ysO;f rem;eJ@ v,fa0;=um;u awmaumif;
vSwJh wae&mu awmifuek f;wckay:ukd a&$@ajymif; pcef;csvkdufygw,f? +rdK@e,fk;H ukd
awmbufokd@ a&$@ajymif;vkdufw,fqkdayr,fh tJ'Dwkef;u +rdK@awGodrf;ykdufxm;wm
qdak wmh um;awG&v
Sd @kd ypPnf;rsm;ukd um;eJ@wif+yD; a&$@ajymif;cJ=h uwmyg?
tJ'DtajccHpcef;rSm tcsdefwykdif;avmuf=umawmh v,fa0;v,form;
266 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
&aerdygw,f?
Akdvcf sKyf&efatmif (&Jabmfo;Hk usdyf) uawmh wu,fh tnmom;awGvykd J
tom;rnf;rnf; rsuv
f ;Hk rsufcHk; aumif;aumif;/ E_wfcrf;xlxl pum;ajym&ifvnf;
toHus,fus,fajym+yD; w0g;0g; w[m;[m;&,fwwf/ cifrifwwfwJh &Jabmf}uD;
jzpfwmukd jyefvnf owd&rdygw,f?
AdkvfcsKyfaZ,s (&Jabmfok;H usyd )f uawmh odyef D;eD;uyfuyf awG@qcHk iG fh r}uHKzl;
ygbl;? olu ppfO;D pD;XmecsKyf&J@ wm0efcHjzpf+yD; we*FaEG wywfwcg assembly &Sdvd@k
tJ'rD mS rS qHak wG@ cGi&hf wmyg? tvGeOf ywdyk af umif;olv@dk qk&d rSmyg? ZeD;armifEHS tvGef
vnf; vku
d zf ufyg ayw,f?
tJ'w
D ek ;f u uk,
d Xhf meeJ@u,
dk /f uk,
d rhf ;D pufe@J u,
dk f &Sad e+y;D ae@pOf;kH wuf H;k qif;vkyf
&ygw,f?
'ghtjyif tJ'Dumvu Akdvfwm&m (&Jabmfok;H usdyf) vnf; &Syd gw,f? 'gayrJh
odyf r=umvku
d yf gb;l / olu +rKd @ay: jyef a&mufomG ;ovk/d Akv
d &f x
J G (f &Jabmfo;kH usyd )f vnf;
&Syd gw,f? olvnf;aemufydik ;f +rdK@ay:jyefa&mufoGm;ygw,f?
'g u|efr awmfvSefa&; tpykdif;u }uHKcJh&wJh trSwfw&awGyg? AkdvfcsKyf
ausmaf Zmukd tJ'w
D ek ;f u emrnfom=um;zl;+y;D vlurdk awG@&ao;bJ pdwu
f ;l rSe;f qcsuf
om &Sdchw
J myg? 'gayrJh ol@&J@ wkduaf zmfwdu
k zf ufawGjzpfwhJ u|erf wkd@ jynfo@l 'rD u
kd a&pD
awmfveS af &;twGi;f yg0ifcw
hJ hJ txufazmfjyyg &Jabmfo;kH usyd 0f if &Jabmf}u;D rsm;ukad wmh
tJ'w
D ek ;f u qHak wG@zl;vku
d yf gw,f?
(2)
u|efrawmfvSefa&;twGif; 1958 rSm &efolzrf;rd/ axmifcswm cH&ygw,f?
tJ'Daxmifu vGwaf wmh tcsed fwykdi;f +rdK@ay:rSm aexkdicf Jhygw,f? +rdK@ay:aexkdipf Of
umvrSm rEav;u AkdvfrLS ; vSaz/ ausmufqnfa':oef;oef;wk@d e@J twl jynfwGif;
+ird f;csr;f a&;v_yf&mS ;r_awGudk yg0ifaqmif &Guaf epOfu q&m}u;D ocifu,
dk f awmfrid_ ;f eJ@
twl Akv
d cf sKyfausmfaZmwk@d wjynfv;Hk vSnfhvnf +idr;f csr;f a&;w&m; a[majymaewJh
owif;awG/ owif;"mwfyakH wG owif;pmrsufEmS zHk;awGrmS ygaewmyg? ppfwyfwiG f;u
ppfAkdvfwa,muf jynfwGif;+idrf;csrf;a&;yg0ifaqmif&Gufaewmrkd@ tHh=oaerdygw,f?
vlcsif;awmh rqHkzl;ygb;l ?
aemuf ygwD&J@ jyefvnfac:,lr_a=umifh vufeufukdifawmfvSeaf &;xJjyefa&muf
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 269
ygw,f? Akv
d cf sKyfausmaf Zmukd u|erf &JabmfOD;wiftjzpf awG@qo
kH &d v
dS u
dk &f +y;D u|erf wk@d
usefwJhacgif;aqmifrsm;vkdyJ tajymtqkd ,Ofaus;odrfarG@vS+yD;/ u|efr twdwfu
xifco
hJ vkd ppfom;=urf;}u;D r[kwaf =umif; vufawG@ov
d u
dk &f ygw,f? &JabmfO;D wif[m
tom;jzLjzL/ t&yfjrifjh rifeh @J tvGef k;d om;at;aq;wJh rsuEf mS toGit
f jyif&+dS y;D jrifjrif
csif; cifrifav;pm;p&maumif;wJh acgif;aqmifwa,mufjzpfaewmukd tH=h ozG,&f m
awG@&v
dS u
dk &f ygw,f? r_,Ofe@J twlae=uwmr@dk tcsed w
f t
dk wGi;f &if;ES;D cJah yr,fh u|erf wk@d
,lepfwckpD wm0efxrf;aqmifaewmqkad wmh awG@qkH ajymqkd ar;jref;cGihf }uKH cv
J yS gw,f?
1980 ck &JabmfO;D wif&@J ZeD; a':oef;pdef (u|erf tac: rrpde)f a&mufvm+y;D wJh aemufrmS
awmh u|efrwkd@&J@ &if;ESD;r_twkdif;twmu ykdrkd}uD;rm;vmw,fvkd@ qkdEkdifygw,f?
rrpdeu
f vnf; u|erf eJ@ r_,Of twlaewmrk@d yef;qef;aps;ae@ (5 &ufwaps;) wkid ;f avmuf
qif;vm+y;D ntdyaf eusr@dk t+raJ wG@qkH a&S;a[mif;aESmif;jzpfrsm;a&m vufawG@b0awGyg
&if;ES;D yGiv
hf if;pGm tjrifzvS,f ajymqkjd zpf=uygw,f?
tckawmh &JabmfO;D wife@J rrpdew
f @dk [m obm0rdcif&@J ac:aqmif&maemufudk
vku
d yf g oGm;cJ=h u&+yrD @kd u|erf wk@d &JabmfawGe@J xm0&cGcJ mG oGm;cJ=h u+yjD zpfayr,fh use&f pfol
u|erf wk@d wawGuawmh wrf;wvGr;f qGwf use&f pfc=hJ u&ygw,f? olw@dk r&Sd awmhayr,fh
olw@dk ZeD;armifEHS eJ@ ywfoufwt
hJ a=umif;awGuawmh u|erf wk@d ZeD;cifyeG ;f eJ@ r_,Ofw@dk
tGev
f idk ;f rSm qHrk w
d Jh tcgwidk ;f vGr;f armp&mtjzpf ajymrukeEf dik af tmif jzpf=u&ygw,f?
aysmufaomol &Sm&ifawG@ aoaomol =um&ifarhqdkayr,fh u|efrwkd@tzkd@
awmh toufeJ@&if; wkdufyGJ0ifcJh=uwJh wkdufazmfwkdufzuf &JabmfawGjzpf=uovkd
&JabmfO;D wifqdw
k mu u|erf wkd@ awmfveS fa&;acgif;aqmifomru acwfrAD rmh vuf
eufukdifwyfrawmfukd AkdvfcsKyfatmifqef;wdk@eJ@twl xlaxmifcJhol/ zufqpf *syef
awmfvSeaf &;/ ukdvedk eD ,fcsJ@qef@usiaf &; wkid ;f jynfvw
G fvyfa&;awGrSm a&S@wef;uyg0if
acgi;f aqmifco
hJ /l wkid ;f jynfudk tar&duefe,fcs@J vufuidk w
f kwjf zpfwhJ ulrifwef wkwf
jzLusL;ausmv
f mr_udk tjywfarmif;xkwcf o
hJ /l wkid ;f jynf +ird ;f csr;f a&;/ urBm+h ird ;f csr;f a&;wd@k
rSm q&m}uD;ocifukd,fawmfr_dif;eJ@twl yg0ifaqmif&GufcJhol/ u|efrwkd@tzdESdyfcH
jynfolawGtwGuf b0wav#mufvHk; vHk;yef;tm;xkwfcJhwJh wkdif;cspfjynfcspfwOD;/
uGejf rLepfacgi;f aqmifwOD;jzpfawmh arhypfz@dk cufvyS gw,f? 'Dvdk }u;D rm;xGe;f ajymifvw
S hJ
ol@&@J prG f;aqmifcsuaf wGukd u|efrwk@d ygwDeJ@ u|efrwkd@&Jabmf awGu rarhEdik o
f vkd Arm
jynfwjynfvHk;u tzdESdyfcHwkdif;&if;om;aygif;pHk jynfolawGuvnf; b,fawmhrS
arh=urSmr[kwyf gb;l ? 'Daqmif;yg;ukd u|erf u ol@&@J 'Dv}dk u;D jrwfwhJ pGr;f aqmifcsuaf wGudk
272 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
awmh omrefyJaygh? 'gayrJh rwlwJh rdom;pk 2 cku ayguzf Gm;vSwJh vlom; 2 a,muf&J@
1500 qkdwJh cspfjcif;arwWm oHa,mZOf tajccHay:rSm wnfaqmufcJhwJh arwWm
oHa,mZOfawGu vlom;awGukd b,favmuft xd csKyfukdifEkdifygvm;qdkwm
awG;rdaeygw,f? 'Dtcspaf =umifh vl@tzG@J tpnf;}u;D pnfyifz@HG +zKd ;wk;d wufvmEkid cf o
hJ vkd
urBm}uD;ukd tvSqifay;Ekdifygvm;vk@d todw&m; &rdaeygw,f? 'ga=umifh vlom;
tcsi;f csi;f trke;f w&m;a=umifh ppfrufawGymG ;cJ&h wJh jzpf&yfawGudk &G&H mS rke;f wD;aerdygw,f?
trke;f w&m;u urBm}uD;ukd tvSrqifEdik yf gvm;qkdwmukd oHa0* yGm;rdygw,f?
wcsed w
f nf;rSm rrpdeu
f oltcspaf =umifh aomuyGm;&yHk ajymjywmav;ukv
d nf;
jyef owd&aerdygw,f? ol@ukd ygwD&J@ajratmuf&JabmfawGu OD;wif (Adv
k af usmfaZm)
&S&d mukd vku
d zf @dk vmac:awmh vku
d v
f mcJw
h hJ jzpf&yfav;yg? oJxw
d &f ifzv
kd @dk vnf; ajymr,f
qkd&if ajymEkid fovkd pGe@f pm;cef;vkd@vnf; ajymr,fq&kd if ajymvk@d &ygw,f? u|efr rdef;
rom;csi;f ukd,fcsif;vnf; pmemrdygw,f? OD;wifu om;orD;trsm;pkukd ac:oGm;+yD;
tdraf xmifusae&SmwJh orD;wa,mufom rrpdeftwGuf csecf h+J y;D rrpdeu
f dk &efukefrSm
csefcJh&Smwmyg? wu,fawmh 'Djzpf&yf[m rdcifvyk fol&@J tonf;ESv;Hk awGudk Ekw,
f l
oGm;wmyg? om;rdom;zwawGuawmh olw@dk ,=kH unf&mukd toufay; vkyrf ,f[@J v@dk
oEMdmefeJ@ xGufcGmvm=uwmyg? rdcifvkyfou
l awmh cifyGef;onfeJ@ om;orD;awG&J@
c&D;ukd acsmarmzd@k twGuf tylyk u
f dk [efrysuf zH;k uG,f xm;cJ&h ayr,fh &ifxrJ mS ikad e&Sm
rSmyg? 'gawGudk tawG;yGm;aerd&if; q&mr}u;D &J@ u|erf ukd ygwu
D vmac:w,fqadk wmh
u|efrbmrS ar;raeEkdifawmhbl;? olwkd@u tac:v$wf&if ESpfzufowfrSwfxm;wJh
ypPn;f ay;vkdurf ,fqakd yr,fh u|efr tJ'gawGukd owdr&Ekdifawmhbl;? bmyJ jzpfjzpf
vkdufawmhr,fqkdwJh oEMdmefcs+yD; ppfaxmufvSrf;a&;awG 'Davmufcsxm;wJh
=um;xJuae vkdufvmcJw
h ,f? vkdufvmzk@d owWad wGukd cifyeG f;onftay: cspjf cif;
arwWmua&m om;orD;awGtay: xm;wJh tarwa,muf&J@ rdcifarwWmawGuyg
u|erf ukd owWdawG ay;vku
d w
f mayg?h vrf;rSmvnf; u|erf yifyef;rSmpk;d vk@d whJ olw@dk u
jrif;awG/ vm;awGr&Sw
d ahJ e&mrSm EGm;ay: wifp;D ckid ;f yD; ac:vmwm? EGm;ay:u vdru
hf sv@dk
'vdrfhacgufauG; awmifapmif;twkdif;vnf; usoGm;cJhyg&J@/ em&rSef;rodygbl;? tJ'g
a&mufcge;D tajccHa'oxJa&mufrS em;+y;D c&D;quf xGurf ,fvyk af wmh rk;d awG&mG aevd@k
vrf;ysufaevk@d arar vdu
k v
f @kd r&ao;bl;aemfvk@d &Jabmf oufcdik u
f ajymvku
d af wmh
u|efrb,fvrdk S rxde;f Ekdiaf wmhb;l q&mr}uD;&,f/ tdy&f may: ypfvcJ svkduf+yD; apmif
acgi+f rD;+cHK idyk pfvu
kd fawmhwmaygh vkd@ trsdK;orD;csi;f &ifzGihcf hw
J mukd u|efr jyefvnf
274 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
&yfcidk ;f +y;D wif ac:ckid ;f ygw,f? 'gayrJh OD;wif[m ol@orD; um;aemufrmS ygwm rod&mS ygb;l ?
rsuEf mS wckv;kH ac|;wvH;k vH;k eJ@jzpfae+yD; um;&yfay;vku
d w
f meJ@ 0rf;omoGm;+yD; rsufEmS
0if;yoGm;wJh ol@taz&J@ rsufEmS ukd 'Dae@txd rsupf dxJu rxGufzl;vkd@ ajymjywwf+yD;
bmvk d @ tapm}uD ; jyef v mwmvJ ar;awmh XmecsKyf u &J a bmf a wG
qif;qif;&J&eJ J@pm;aewJh cGw
J rf;xJu rpm;&ufb;l vk@d ajzygowJh? OD;wif&J@ &JabmfawG
tay: tm;emwwf/ pmemwwfr_udk tJ'v
D kd em;vnfo&d Sd =um;od&zl;ygw,f?
u|efr awmfvSeaf &;twGi;f &JabmfOD;wifeJ@ 10 ESpfausmfausmf twljzwf
oef;cJh&ygw,f? ol@twKy`wWdxJrSm ulrifwef ppfqifa&;awGjzpfwJh bk&ifhaemif
ppfqifa&;eJ@ &ef}uD; atmifppfqifa&;wk@d udk uk,
d zf &d ifzd tm;xkwf vH;k yef;cJw
h mukd
zwf&ygw,f? u|efrwkd@eJ@twl aepOfrSmawmh wcsKd @ ppfqifa&;awG a&S@wef; vkduyf g
aqmif&u
G w
f m =um;od&ovkd 84 - 85 ywf0ef;usif yefqef;umuG,fa&; pDrHude;f ukd
wku
d f u
dk Of ;D aqmif vkyu
f idk cf w
hJ mukd rSwrf ad eygw,f? tJ'D yefqef;umuG,af &;pDru
H ed ;f rSm
yefqef;ywf0ef;usif awmifuke;f awGay:rSm uwkwfusif;rsm; pepfwusw;l a&; tpD
tpOfyg0ifygw,f? 'Dwkef;u &JabmfcsdK[m yefqef;txl;+rdK@e,f twGif;a&;rSL;
vkyaf ewJu
h mvyg? 'ga=umifh &JabmfO;D wiftaeeJ@ tjyeftvSef ajymqkv
d yk u
f idk zf @dk tcGihf
omovkd +rdK@e,fwiG f; pDrHude;f rsm;ukd wku
d f u
kd fpDrpH pfaq;zd@k tcGifhomygw,f? &Jabmf
OD;wifuvnf; tvkyw
f ckukd vkyf&if uk,
d fzd&ifzd pdwfwkdif;us vkycf sifo/l vkyu
f ikd f
oljzpfygw,f? 'Dawmh ukcd sKd e@J twl yefqef;w0ku
d &f dS awmifuek ;f awGudk tm;vH;k vku
d v
f H
ppfaq;ygawmhw,f? vku
d fvHppfaq;+yD; ukdjrarmifeJ@twl r_,OfaewJh aq;Hb
k ufu
tdrfukd 0ifvmygw,f? u|efr eJ@r_,Ofu tJ'Dwek f;u tdrcf sif;uyfvsufyg? 'ga=umifh
OD;wifa&mufvmvk@d u|erf vnf; r_,Oftrd b
f ufu;l vmwmyg? tJ'w
D ek ;f u OD;wif[m
yifyef;vm+yD; rl;vJoGm ;vkd@ u|efrwkd@oHk;a,muf 0dkif;0ef; jyKpkvkduf&zl;wmukd
trSw&f aerdygw,f? rl;vJomG ;&mu owd&vmawmh uufuufeJ@ ol@ajcaxmuf
ukd vufndK;xkd; jyaeawmh u|efrwkd@u tdrx
f J uufjzwfajy; w,fxifvd@k [k&d Sm'D&Sm
jzpfaerdygw,f? wu,fawmh OD;wifu yifyef;vm+yD; ajcovH;k uuf wufaewmukd
jywmvkd@ odvu
kd f&+yD;aemuf u|erf wkd@ oHk;OD;om; pdwrf aumif;jzpf rdczJh l;ygw,f?
u|efrtxufrSm AkdvfcsKyfausmfaZmukd OD;av;OD;&JxGef;u odyftvkyf}udK;pm;
a=umif; rdwfqufay;wmukd vlukd,fwkdifrawG@cifu odcJh&zl;wm azmfjycJhygw,f?
OD;av;&JxGef;u olyefqef;rSm &Sdae&if r=umr=um tdru
f kd ayguv
f mwwfygw,f?
tJ't
D cg A[kw
d iG ;f jy\ emawGudk u|erf wk@d ZeD;armifEu
HS [kad r;'Dar; ar;avh&ydS gw,f?
278 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
twk,x
l u
dk faom
Adv
k af usmfaZm
(odk hr [kw f)
&JabmfO;D wif
&Jabmfcspaf tmif
&JabmfOD;wifonf u|efawmfwdk@ESifht wl 1985 ckESpf ygwDuGef*&uft +yD;wGif
A[dpk pfXmecsKyfY wm0ef twlxrf;aqmifc=hJ uygonf?
olonf A[dpk pfaumfr&Sit
f zG@J 0ifwOD;vnf;jzpf+y;D 'kw,
d A[dpk pfO;D pD;XmecsKyrf LS ;
vnf; jzpfygonf? ygwAD [d.
k A[dak umfrwD0ifvnf; jzpfygonf?
u|eaf wmfwk@d u H;k tzGJ@0ifrsm; jzpf=uygonf? udu
k k;d u|e;f jyef &Jabmfp;dk cspfu
XmecsKyf;Hk 'kw,
d tzGJ@rSL;jzpf+yD; aemufyidk f; &Spo
f ;Hk vHk;wyfzGJ@}uD;. Edik fiHa&;rSL; jzpfomG ;
ygonf? 108 ppfa'o Edik fiHa&;rSL;jzpfczJh l;onfh &JabmfcifnKd u Hk;tkyfjzpfygonf?
u|eaf wmfu ppfqifa&;vkyif ef;rsm;ESihf ajryHu
k kd udik w
f ,
G &f +y;D / &Jabmf0if;ode;f u
axmufvSrf;a&;vkyfief;ESifh wyfom;pkaqmif;a&;udk vkyf&ygonf? udkat;armifu
avhusifh a&;ESihf uvmyfpnf;vkyif ef;udk vkyf&ygonf?
'Djyif H;k vkyif ef;rsm;udk &Jabmftu
kd farmif; (vSarmifav;)/ &Jabmfarmifarmif
(OD;ausmf jrom;)/ &Jabmf0if;atmif (tykav;)wdk@ESihf wjcm;udk,&f H &Jabmfrsm;vnf;
&Sdygonf?
H;k vH+k cKHa&;tjzpf uif;wyfcv
JG nf; &Syd gonf?
u|eaf wmfwk@d onf Hk; yHkrSefwuf=u&+y;D ppfqifa&;rsm;ay:v#if a&S@wef;odk@
280 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
ADv
k af usmfaZmudk
avhvmjcif;
atmif+ird ;f
(wpf)
1981 ESpOf ;D ydik ;f rSm jzpfygw,f? yefqef;A[dk ;kH H;k cef;i,fav; wcktwGi;f rSm jzpfygw,f?
Arm jynfueG jf rLepfygwD A[dkajr,mXmeudk 'kOuUocifazwifu
h OD;pD;+yD;zGJ@pnf;ay;wJh
tcrf;tem;i,fav;w&yf usif;yygw,f? A[dak jr,mXmerSm wm0efay;r,fh au'g
&JabmfEpS fOD;udk rdwfqufay;wJh oabmvnf; oufa&mufygw,f? wm0efay;cH&wJh
&JabmfEpS fOD;uawmh au'g}uD;wOD;jzpfwhJ &Jabmfjr&ife@J u|efawmfjzpfygw,f? au'g
&Jabmf}u;D wcsKd @ wufa&muf=uw,f? tJ't
D xJrmS =u,feOD ;D xkyaf qmif;xm;um jynf
ol@wyfrawmfppf0wfeJ@ tom;jzLjzL axmifaxmifarmif;armif; r&,fr+yHK;eJ@ wnf
wnf}uD;xdkifaewJh wkw&f Jabmf}uD;wOD;vdk@ xif&wJh &Jabmf}uD;wOD;vnf; yg0ifwm
owdxm;rdw,f?
aemufrS &Jabmf(OD;)jr&ifudk ar;=unfhawmh Adv
k fausmaf Zm(ac:)&JabmfO;D wif
jzpfa=umif;od&w,f? Adkvfausmaf Zmudk ,cifuvlrjrifbl;ayrJh u|eaf wmfh&ifxJrSm
ude;f atmif; &if;ES;D +y;D om;yg? u|eaf wmfw@kd av;pm;cspcf if&wJh q&mAef;armfwifatmif&hJ
udkvdkeDacwfjrefrmEdkifiHordkif; pmtkyf &nfnef;trSmpum;rSm AdkvfausmfaZmudk
wav;wpm; *k%jf yKnef;qdk xm;cJhygw,f? 1300jynft
h a&;awmfykH wyfom;wOD;/
&Jabmfok;H usdyf0if/ wkwfjzLusL;ausmfppfudk wdu
k fxkwcf o
Jh nfh ppfacgif;aqmif/ jynf
wGi;f ppfukd qef@usio
f /l Adv
k af e0if;ppftyk pf rk S aumufusppf Of;vJpmG wyfrx
S w
k yf ,fc&H ol/
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 283
q&m}uD;ocifu,
dk fawmfri_d f; OD;pD;wJh jynfwGif+idr;f csrf;a&; aumfrwD0if 'kOuUwOD;/
rqvppft pdk; &udk qef @usifol/ tpOft vm}uD;rm;+yD; Edkif iHa&; *k %fod uQm
}u;D jrifo
h w
l OD;tjzpf u|eaf wmfox
d m;ygw,f?
(ESpf)
AdkvfausmfaZmeJ@rdom;pkudk r&if;ESD;ao;ayr,fh AdkvfausmfaZm&J@om;i,f
ausmaf ZmOD;(&Jabmfckid af tmif)eJ@u +rdK@ay:rSmuwnf;u &if;ES;D ygw,f? EdkifiaH &;t&
vkyaf zmfukid zf ufyg? uAsma&;azmfe@J pmayrdwaf qGvnf; jzpfygw,f?
aemufyidk f;rSm tvkyu
f dpPe@J A[kd ;Hk udk r=umr=um a&mufjzpfcJh&mu Adv
k f
ausmaf ZmxH r=umr=umoGm;vnf&if; Adv
k fausmfaZmrdom;pkeJ@ &if;ESD;vmcJhygw,f?
&if;ESD;vmawmhrS Adv
k fausmfaZmrdom;pk[m wOD;eJ@wOD; tvGefoaH ,mZOf }uD;=u+yD;
rmefrmeuif;&Si;f um &Jabmfrsm;eJ@vnf; cspfcif&if;ES;D pGm 'kd;wlaygifzuf qufqH=u
wmawG@ &ygw,f? a':a':(a':oef;pde)f [m arwWmpdw}f u;D rm;oavmuf [mo^m%f
tvGe&f i$ yf gw,f? 00 zdik zhf ikd hf ykyk rsuEf mS vH;k vH;k eJ@ pumajymaumif;ol pum;u,foyl g?
a':a':eJ@ wcgqzHk ;l Hek @J &if;ES;D vG,fygw,f? u|efawmfh zGm;ateJ@ tppt&m&m wlveG ;f
vSw,f? UG u vm=uolawG jzpfwJhtavsmuf ygwDxrJ Sm u|efawmfw@dk [m wOD;
aemufa=umif;udk wOD;ajymavhr&Syd gb;l ? a':a':udk pawG@awG@csi;f yJ cGcJ mG cJ&h wJh u|eaf wmfh
tzGm;udk csufcsi;f owd&rdygw,f? tzGm;emrnfuvnf; a':oef;yg? rdom;pktodkif;
t0dkif; aqGrsKd ;todik f;t0dki;f rdwaf qGtodki;f t0dkif;=um;rSm tzGm;u arwWmu,fwJh
[mopum;jzifh oHa,mZOfudk xdef;xm;Edkifoljzpfygw,f? a':a':wdk@rdom;pkudk
awG@&wm rdom;pktvGr;f "mwfcH &SdaewJh u|eaf wmft
h zdk@ tvGr;f ajy&ygw,f?
ta=umif;rnDnw
G v
f @kd abmif;bD0wf&wmvd@k ppfabmif;bDyyG }G u;D 0wfxm;wJh
ol@yku
H ko
d l a':a':u yHak zmfw,f? rif;wdk@OD;av;u a':a':udk &wJhvc tuket
f yfyg
w,fvdk@vnf; &,fp&majymwwfw,f? OD;av;&wJh tao;oHk;aiG 10 usyfudk
&nfne ;f wmyg? a':a':udk qdik u
f ,faemufrmS wifp;D &if; ol@pw
d u
f ;l eJ@ol armif;oGm;&mu
aemufrmS jyKwu
f secf w
hJ hJ a':a': udk tawmfvrS ;f oGm;rS owd&+y;D aemufa=umif;jyefvn
S hf
ac:&wJhtjzpfudkvnf; rif;OD;av;u a':a':udk tJ'Davmufcspfwmvdk@ [mo
aESm+yD;ajymwwfw,f? a':a':u OD;av;ta=umif; om;orD;awGta=umif; [m
oaESm +yD ; &,f p&majymwwf wma=umifh r_, Of ( a'guf wmvS a usmf aZm)wdk @
udkcidk af tmif(ausmfaZmOD;)wd@k u taraemftaraemf qdk+yD;wm;wwfygw,f? wu,f
u a':a':u om;orD;awG&hJ csppf &m i,fusKd ;i,femawG azmfaumifjyK [movkyw
f mudk
284 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
ygw,f?
a':a':hukd trSw&f p&mawGxu
J pdwv
f y_ &f mS ;p&maumif;wJh a':a':&Jh rSwcf suf
uawmh 'Dvykd g? igw@dk awmh tvdrfcH&+yD/ jynfol@toH em;axmif+yD; t[kwrf Swfvk@d
vdkuv
f mcJhwm/ 'DusawmhrS jzpfcsifwkid f;jzpfaewm jrif&awmhw,fwJh? yefqef;umv
aemufydkif;&ufawGrSm au'g}uD;au'gi,f wcsdK@ jzpfcsifwdkif;jzpfaewmtay:
&ifx&J w
Sd t
Jh wdki;f ajymwmyg? vlxkxu
J vmwJh a0zefa&;toHwckvkyd gyJ? a':a':u
ol@pw
d fylyefru
_ dk arwWmeJ@ajymwmyg? ygw&D J@ tcufcJqk;H umvawGukd OD;av;eJ@twl
'dk;wlaygifzuf jzwfoef;&if; wufuaysmf&$ifz,
G f umv w&yfukd ar#mfvifch ho
J lyg?
(oHk;)
u|eaf wmfyefqef;rSm taeenf;ygw,f? vkyif ef;obm0t& c&D;,m,Dxu
G &f
wm rsm;ygw,f? wcgxu
G &f ifvnf; vaygi;f rsm;pGm =umwwfygw,f? 1986 ESpu
f ek yf ikd ;f
tdrfaxmifus+yD;rS yefqef;rSm tae+rJygw,f? yefqef;rSm&SdpOfrSmawmh OD;av;qD
r=umr=um a&mufygw,f? ud,
k o
f cd siw
f mvnf;ar; OD;av;ajymjywmvnf; em;axmif
ayg?h Adv
k af e0if;&J@pdu
k /f qd&k ,
S v
f pfawG&@J npfywfr/_ Armhwyfrawmf&@J jynfo@l wyfrawmf
vuQ%m aysmufqHk;oGm;yHk/ Adkvfae0if;&J@vufudkifwkwftjzpf jynfolqef@usifa&;
a=u;pm;wyfjzpfvmyHkawGudk xJxJ0if0if ajymwwfw,f? u|efawmfu vli,fyDyD
qdk&,
S fvpfawGtnpfc&H +yD; bma=umifw
h yfu txkwf cH&ovJ qdkwmudk odyfodcsif
ygw,f? OD;av;[m odyf ;kd vGe;f awmh t,&mus+y;D tnpfcv
H u
kd f &wmvd@k rSw,
f rl w
d ,f?
OD;av;udk tay:,HtuJcwf+y;D &ifx&J w
dS hJ rSwcf supf um;udk ajymvdu
k f ygw,f? OD;av;u
0wKrrS zwfy/J 'gah =umifh vlurJ cwfwwfb;l vk@d ajymvdu
k rf w
d ,f? vl@obm0udk rodov
l @kd
t"dy`m,fa&mufoGm;w,f? OD;av;u [uf[ufyufyuf &,fygw,f? u|efawmfh
tajymudv
k nf; awmfawmf oabmusoGm;yHk&w,f? wyfrS t+ird f;pm;,l+yD;aemuf
jynfwiG ;f +ird ;f csr;f a&;rSm v_y&f mS ;aepOftwGi;f ol@tem;uyfvmolawGxrJ mS b,fo[
l m
axmufvSrf;a&;vJ qdw
k m olcsucf sif;od+yD; armif;xkwfchyJ kaH wGta=umif; trsm;}uD;
ajymjyw,f?
wu,fawmh OD;av;[m pmtvGezf wfoyl g? pmpHv
k nf; zwfojl zpfw,f? ppf
a&;wifru Edik if aH &; ordik ;f a&; Edik if w
H umowif;awG t*Fvyd -f jrefrm ESpb
f mompvH;k
zwfoyl g? wkwrf &l if;udk jrefrmbmomjyefxm;wJh ppfusr;f awGvnf; ygwaD &mufawmh
tawmfzwf ygw,f? rSwfpkawGvnf; tkyfwJv
G dkufxkwf+yD; pk-wk-jyK olyg? tcsdef
286 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
tm;rxm;yJ tvGeftvkyv
f kyfol jzpfygw,f? olodcsiw
f mawGudkvnf; taotcsm
ar;prf;+y;D odatmifvyk w
f ,f? pl;prf;w,f avhvmw,f &rf;orf;+y;D aumufcsurf qGb
J ;l ?
A[dkppfaumfr&SiftzG@J 0ifwOD;jzpfwt
Jh avsmuf yefqef;w0dkuf ppfe,fawG&@J ajrtae
txm;udk ud,
k w
f ikd o
f mG ;=unfyh gw,f? yefqef; t0ifvrf;udk pd;k rd;k xm;wJh ,cifurl ifwef
pcef;a[mif;jzpfwhJ xdev
f aHk wmifa=umudk udk,&f H&Jabmfav;wa,mufESpaf ,mufeJ@
ud,
k w
f ikd w
f uf=unfw
h ,f? u|eaf wmfw@kd awmif wcgrS ra&mufjzpfb;l ? 'gawGukd aemuf
ydik ;f rS OD;av;eJ@ txdtawG@rsm;vmwmeJ@tr# owdxm;rd vmw,f? pum;enf;wmu
axG&mav;yg; a&mufwwf&m&m rajymwmyg? ajym&ifvnf; aphaphpyfpyf tcsuft
vufe@J ajymwwfygw,f?
ODav;&J@u,
kd af &;twKyw
` u
Wd kd zwf&awmhrS OD;av;[m i,fpOfu jrefrmpmoif
ausmif;rSm wef;ukeaf tmifoifc+hJ y;D r*~Zif;awG0wKawG warhwarm zwfco
hJ jl zpfa=umif;
t*Fvyd 0f wKawGzwf+y;D t*Fvyd pf moif,cl ahJ =umif; odvm&w,f? b0vnf; pHo
k l tawG@
t}uKH vnf;}u;D olqakd wmh OD;av;[m a&rjynfw
h hJ td;k xJua&vdk abmifbifcwfwwfol
r[kwb
f ;l ? tvGe+f ird fojl zpfygw,f?
*syefacwfrmS uwnf;u Adkvfatmifqef;/ ocifpdk;/ ocifoef;xGef;wd@k acgif;
aqmifra_ tmufrSm v#Kd @0u
S af jratmuf UG vkycf o
Jh l/ ArmjynfueG jf rLepfygw0D if jzpfchJ
olyg? ole@J &if;eD;olawGawmif olbmvJqw
kd m odwmr[kwb
f ;l ? ygwD 'kw,
d uGe*f &uf
rSm A[dak umfrwD0iftjzpf ta&G;cH&ygw,f? 1948 ygwD tzsufodr;f cH&+yD; awmxJ
a&mufomG ;awmh ygweD @J tqufjywf+y;D usecf yhJ gw,f? tpOftvm ppfacgi;f aqmifwOD;
tjzpf wyfwiG f;&Spd OfrSmvnf;aumif;/ wyfjyifa&mufoGm;pOfrmS vnf;aumif;/ ygwDeJ@
tquftoG,&f onft
h cgjzpfap tquftoG,f jywfaepOfrmS jzpfap/ wnfwnf+ird +f ird f
odo
k o
kd yd o
f yd f Edik if t
H usKd ; awmfveS af &;tusKd ; twGuf yg;yg;eyfeyf vkyEf ikd o
f r# enf;em&Sm
vkyfcJhygw,f? 1976 ESpv
f nfyidk f;rSm ygw&D &Sd m ta&S@ajrmufodk@ rdom;pkvkduf awmcdk
vmcJyh gw,f? Adkvaf usmfaZm awmcdo
k Gm;awmh rqvpme,fZif;awGxrJ Sm uGefjrLepf
ysuaf wGe@J axmufvrS af &;awGaygi;f +y;D Adv
k af usmaf Zm tykycf s aqmif;yg;awG qufwu
kd f
a&;vmw,f? Adkvfae0if;u rif;wdk@ AdkvfausmfaZmta=umif; bmodvdk@vJ/ olu
arayG;uG/ oGm;rvkyef J@/ ol@rxd&if bmrSrvkyb
f l;/ ol@oGm;xd&if jyefw,
G fvdrhrf ,fvd@k
wm;a=umif; jyef=um;&w,f? 'Daemufawmh aqmif;yg;awGvnf; &yfoGm;w,f?
OD;av;+ird af ewmudkyif Adv
k fae0if;a=umufygw,f?
OD;av;&J@ a[majymcsuaf wG yd@k cscsuaf wGukd u|eaf wmf wufa&mufem;axmif
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 287
cGihf r}uKH cJah yr,fh pmwrf;awGawmh zwf&w,f? Edik if aH &; ppfa&; ordik ;f a&; upHb
k ufpkH
aphaphpyfpyf&v
dS w
S ,f? AE<KvrSonf q&mpHtxd/ Adv
k af tmifausmrf o
S nf vGwv
f yfa&;
acwftxd/ jynfwGif;ppfrSonf rsufarSmufacwftxd oHk;oyfcsufawG[m tzdk;
wefvSw,f? ppftkyfpk tqufqufeJ@ vuf&Sdjynfolqef@usifa&; jzpfaewJh Armh
wyfrawmftay: oH;k oyfcsuaf wG[m awmfawmfukd tao;pdwv
f w
S ,f? ppfa&;qdik &f m
ol@bufuk,
d hb
f uf oH;k oyfcsufppfwrf;awG[m tvGef tzdk;wefw,f? tpd;k &wyf&J@
tm;aumif;csuf tm;enf;csufawGudkvnf; rSefrSefuefuef oHk;oyfEdkifw,f?
vufeuf}uD;awGudk xdxda&mufa&muf toHk;cs+yD; wdu
k fyGJwyGcJ sif;rSm AsL[majrmuf
acsre_ ;f ppftwGu/f wyfz@JG pnf;yHu
k tp ppfupm;r_txd t}ujH yK wdu
k w
f eG ;f csuf awGvnf;
vkyw
f ,f? eD;eD;uyfuyf odjrifciG &hf vmwmeJ@tr# OD;av;[m ppfa&;tjrifoefol jzpfrkH u
Edik if aH &;tjrifcikd o
f jl zpfa=umif; odvm&w,f? &Jabmf&,
_ Of(a'guw
f mvSausmaf Zm)u
ygww
D iG ;f rSm OD;av;a&;cJhwJh pmwrf;awG (&Edkifor#) jyefpx
k w
k zf k@d pDpOfaea=umif; =um;
&awmh 0rf;omtm;&jzpf&w,f?
1989 ygww
D iG f;ta&;tcif;awG jzpfyGm;awmh ygwDA[dek @J &Jabmfro
d m;pkawG
aep&mrJjh zpfomG ;w,f? 101 ppfa'oa[mif;rS acgif;aqmifrsm;eJ@ ndEdi_ ;f +yD; ygwDA[dk
wckv;kH yef0g udk a&$@w,f? u|eaf wmfw@kd &aJ bmfrsm;u 'Dru
kd a&pDjynfcspw
f yfrawmf DPA
&Jabmfrsm;eJ@twl uefykid w
f D;od@k a&$@w,f? 8 av;vHk; ta&;awmfyeHk J@twl wdki;f jynf
twGuf tvGet
f a&;}uD;aecsderf Sm ygwDzdzk &Jjzpf&wm tvGefxdcku
d ef pfemygw,f?
w&ufawmh uefyikd w
f ;D rSm ppfa&;avh usirhf e_ @J twl DPA wyfz@JG pnf;aewJh u|eaf wmfw@kd
qDudk OD;av;(Adkvfausmaf Zm) a&mufvmw,f? ODav;u touf 70 wef; a&mufae
yg+yD? zswv
f wfoGufvufqyJ gyJ? OD;av;em;rSm &JabmfawG 0dik f;tHak ew,f? OD;av;u
&Jabmfav;awGukd =unfh+yD; tm;wufaew,f? ppftpd;k &u vli,fawGudk zsufqD;
ypfaew,f/ vli,fawG&hJ tm;aumif;csuu
f trSeu
f o
kd &d if vufc&H w
J ,f/ uav;awGukd
ppfoifwef;wif rubl; Edik if aH &;oifwef;vnf;ay;yg/ txl;ojzifh tEkyd avmr ky0f g'eJ@
ordkif;a&;ky0f g'udv
k nf; tajccHy@dk csay;zk@d ajymygw,f? tJ'Dae@u OD;av; nOfheufryS J
em;&awmhw,f?
OuUeJ@ ygwDA[dkwckvHk; yef0gudka&$@vmawmh ppfa'oacgif;aqmifu
v_duv
f u
_d fvSJvSJ }udKw,f? OuUudk oluk,
d w
f kid f ukef;yd;k +yD; tdrfay:odk@ yd@k ay;w,f?
Adkvaf usmfaZmudkvnf; vkdavao;r&Sd zl;zl;r_wx
f m;w,f? aq;vdyt
f &uf raomuf
wwfwhJ OD;av;udk armfx
h ikd t
f &ufowWmvdu
k f pD;u&ufzmvdu
k af y;xm;w,f? taumif;
288 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
usGer
f ESv;kH om;xJu &kyy
f v
kH m$ /
b}uD;OD;wif
(od k @ r[k w f )
azaz}uD;
rcif
u|efrwk@d e@J twlaecJhpOfu u|efrvuf
awG@cpH m;csuaf wGudk a&;vkduw
f m jzpfyg
w,f? u|erf taeeJ@ pmay,Ofaus;r_ a&
csdefedrfhuswJhtwGuf a&;wmajymwm
rsm; roifah wmfwmrsm;&S&d if cGiv
hf w
$ ef m;
vnfay;=uyg&ef awmif;yefygw,f?
b}uD;OD;wif[m u|efrkdao
av;pm;wJ h acgif ; aqmif aumif; w
a,muf jzpfygw,f? ol[m pdwx
f m; rGef
jrwf/ jzLpif;dk om;+y;D *k%o
f u
d mQ &Sw
d hJ u|ef
r wkd@&@J azaz}uD;vnf; jzpfygw,f?
u|efr ol@ukd acgif;aqmifw
a,mufvdk kad oav;pm;+y;D b}u;D ODwif
vk d@ ac:wJh t jyif wcgwavtazvkd @
vnf; ac:ygw,f? tazvdk cifw,
G fwJh
oHa,mZOfvnf; }u;D rm;ygw,f? ol@&J@
rrvSukd ajymavh&dv
S d@k rrvSu jyefajym
jyvkd@ aEG;axG;r_ukd yk+d yD;cHpm;&+yD; taz
wa,mufvkd tm;xm;pdwfawGvnf;
ay:aygucf yJh gw,f?
aemufydik f; touf}uD;vm+yD;
b}uD;OD;wif[m enf;enf;arhwwfvm
wJhtxd u|efremrnfudkawmh b,ft
csed af r;ar; rSwrf pd +ryJ g? aemuf qH;k a&m*g
jyif;xefaecsed f u,fq,fcef;xJrmS u|erf
rsuEf mS ESmacgi;f pnf;+y;D ol@udk oGm;=unfh
wmawmif u|efrukdrSwrf daeao;w,f?
u|erf pdwx
f rJ mS 'Dwacguaf emufq;kH jzpf
vdrrfh ,fv@dk rxifchrJ dygbl;?
tck b}uD;OD;wif u|erf wk@d e@J cGJ
cGmoGm;wm vtcsdK@awmif &So
d Gm; cJhay
r,fh u|erf pdwx
f J ol&adS eao;ovkd cHpm;
ae&wke;f ygy?J
b}u;D OD;wife@J ywfouf+y;D arhr
&EkdifwhJ kyyf v
Hk $mawG trsm;}uD;yg? 79 ck
ESpOf ;D ykid ;f yefqef;rSm u|erf wd@k e@J pwifawG@
&S d p Of u wnf ; u cif r if a v;pm;p&m
aumif;wJh acgi;f aqmifwa,mufvd@k &if
xJ cHpm;&w,f? 'gayrJh Akv
d cf sKyf}uD;qdkwJh
t&Sed t
f 0g}u;D a=umifh pum; odyrf ajym&JchJ
ygb;l ?
olw@dk A[kd ;kH yefqef;ukd ajymif;
vmcgprSm A[kdHk; taqmuftODrsm;
vufprowfEkdiaf o;wma=umifh ta&S@
ajrmufppfa'o XmecsKyfrmS ,m,Dae&yg
w,f? u|erf wk@d tcef; teD;rSm ol vmae
w,fwJh ?
u|efr ol@ukd pwkid f;/ pwkdi;f ol@&J@ t+yHK;rsufEmS ukd tcktxd rsufpdxJ jrif
a,mifaeygao;w,f?
b}uD;OD;wif[m vGrf;armwrf; wzG,f arG;&yfZmwd trdEkdifiHukd jyefcsif
w,fqw
dk hJ pdwaf wG &ifrmS yku
d &f if; wzufEidk if rH mS yJ at;aq;+ird o
f ufpmG uG,v
f eG f tedpP
a&mufcyhJ g+y?D u|erf wk@d vnf; 0rf;enf;wrf;w rqH;k ygb;l ? b,fawmh rSvnf; rar@Eidk yf gb;l ?
trdEkdifiHtwGuf b}uD;OD;wif }udK;yrf;vkyfaqmifcJhwmawG[m orkdif;rSm
azsmufzsuv
f @dk r&ygb;l ? trdEidk if H jynfoal wG&ifxJ t+r&J adS er,fqw
dk m u|erf ,H=k unf
vsufyg?
b}u;D OD;wif woufwmvH;k &J&ifjh ywfom;r_tjynfeh @J jynfot
l wGuf tusKd ;
aqmifvkyfief;rsm;ukd OD;aqmif vkyfch+J yD;yg+yD? wm0efausyg+yD? at;aq;pGm tem;,lyg
awmhvd@k &ifxJrSm ajymqkd&if; taz}uD;ukd orD; OD;nwfuefawmhvu
kd yf gw,f?
rcif
&JabmfO;D wif&hJ
pm&if;ppfrw
S w
f rf;&Jabmf - useG af wmf
atmifcspf
1979 tapmykdi;f avmufrSm ygwDA[kdu u|efawmfhukd pm&if;ppfvkyfzkd@ wm0efwck
ay;ygw,f? u|eaf wmfu jynfwiG ;f wke;f u pm&if;ppfvyk cf zhJ ;l awmh u|eaf wmfu
h dk 'Dwm0ef
ay; wmvm;awmh rodygbl;? u|efawmfuawmh acgif;aqmif b,f[kwfyghrvJ?
acgi;f aqmifawGe@J vku
d +f y;D olw@dk ppfcidk ;f wm vku
d pf pfaq;ay;zk@d yg? ygwrD mS u tJ't
D csed rf mS
+yD;jynfhpkw
H hJ jynfol@wyf rawmfwcktjzpf wnfaqmufaeqJyJ jzpfygw,f? Hk;vkyfief;
au'gtiftm;u rrsm;? ynmwwf&aJ bmfu rrsm;? a&mufvmwJh ynmwwf &Jabmf
awG u vnf ; H k ; vk y f i ef ; pd w f r 0if p m;? &ef o l u k d wk d u f c k d u f z k d @ yJ pd w f 0 if p m;?
wkdufckdufa&;wyfzGJ@awGukdyJ ykd@zkd@awmif;qkdolawGursm;? tJ'Dtcsdefu Xmeqkdif&m
Edik if aH &;rSL;awG[m tJv&dk aJ bmfawGudk pnf;H;k a[majym=u&wm tarmyg? ygwx
D rJ mS
b,fae&ma&mufaeae &JabmfawG[m twlwl wm0efxrf;aqmifae& wm jzpfw,f?
b,fXme b,fwm0efrS }uD;wmi,fwm r[kwfa=umif;? b,fXmerSm vkyfvkyf
294 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
owd&aeqJ vGrf;ae&qJyg?
ukd,fpm;aewJh xrif;HktwGuf pcef;u&JabmfawG[m xif;&Smxif;ckwf/
ukd,faewJh taqmifawGysuf&if oufi,f&dwf/ 0g;ckwf/ trdk;jyifqif/ &duQm&Sm;
wJhtcsdefawGrSm yDavmyDeefpkduf/ uefpGef;Opkduf/ ajymif;zl;pkduf/ ajymif;zl;eJ@ xrif;
a&mpm;ae&wJ h t csd e f y g? tJ v k d t csd e f r S m 'D a e@ajymaewJ h usd K if ; wH k t a&S @ yk d i f ;
+idrf;csrf;a&;txl;a'o (4) ukd oGm;a&muf ppfaq;&wmyg? tJ'Dwkef;uawmh
u|efawmfw@dk u 815 ppfa'ovkd@ac:+yD; wyfuawmh wyfr[m (8) yg? wyfr [m (8)
rSm wyf&if; (4) &if; &Sdygw,f? tJ'w
D yfr[m (8) rSm&SdwJh wyf&if; (4) &if;&J@ pm&if;
awGudk oGm;a&mufppfaq;zd@k twGuf ygwAD [ku
d t&ef A[kad umfrwD0if &Jabmfp;dk odr;f eJ@
&Jabmf OD;wifwkd@udk oGm;a&mufppfaq;ckdif;&mrSm &JabmfvSausmfaZm/ ta&S@ajrmuf
ppfa'oXmecsKyfHk;/ 'kHk;tkyf &Jabmfpef;armif (tkdAmqD;&Jabmf)eJ@ u|efawmfwkd@u
vkdufyg+y;D oGm;a&muf ppfaq; =u&wmyg?
tJ'Dtcsdefu wkwfjynfygwDeJ@ u|efawmfwkd@ygwDu a&$vrf;yGifhaewJh
tcsdefud;k As? u|efawmfwkd@u 'Duae@ b,fae&m (e,fpyfaygh) oGm;csiw
f ,fv@kd olwd@k
EkdifiHjcm;qufoG,fa&;Hk;ukd wifjyvkdufwmeJ@ aemufae@apmapmqkd oufqkdif&m
tqift
h wef;t& wkwjf ynfu um;u acsmif;[kb
d ufurf;rSm vmapmifah eyg+y?D tJvedk @J
u|eaf wmfwd@k ig;a,muf A[kd ;kH u xGucf GmvmcJ+h yD; [ku
d vm}udKaewJh yDuif;*spu
f m; 2
pD;ay:wuf+yD; c&D;pwifcJhygw,f? ae@vnf ykdi;f xrif;pm;csderf Sm +rdK@ w+rdK@udk a&muf+yD;
tJ'rD mS &SdwhJ Ekid if Hjcm;qufo,
G af &;H;k u &JabmfawGu }udKqd=k u/ toifjh yifqifxm;wJh
rsuEf mS okwyf 0g a&aEG;pdrx
f m;wJh ZvHak wGudk wa,muf wvH;k pDay;awmh rsuEf mS opf/
vef;vef;qef;qef;jzpf/ c%em;/ py,fyef;ajcmufawG ar$;aewJh vufzufajcmuf
xnfhxm;wJh a&aEG;=urf;eJ@ {nfhcHwmukdaomuf/ pum;pjrnfajym/ c%aeawmh
ae@vnfpm pm;aygh? wu,fhukd nDtpfukdvkd aEG;aEG;axG;axG; &SdcJhwJhtcsdeftcgeJ@
tjzpftysuf awGyg? jyefpOf;pm;vku
d &f if vGr;f p&mawGyg?
'gayrJh tJ'aD e@uawmh u|eaf wmf uHraumif;cJyh g? &Jabmfp;dk odr;f uawmh ajymyg
w,f? cifAsm;[m qif;&JZmwm ygw,fw?Jh yxrt}udrf olw@kd au|;arG;wJx
h rif;pm;yGJ
pm;+yD;uwnf;u u|eaf wmf[m 0rf;av#mawmhwmygy?J &Jabmfpd;k odr;f eJ@ &JabmfOD;wif
wkd@uawmh owdxm;+yD; pm;aomufaevkd@xifyg&J@? olwkd@u bmrS rjzpfygbl;?
u|efa wmfu vnf; olw kd @ukd yJ pkd ;&dr fw }uD; =unfh ae&wmyg? vl} uD ;awG uk d; ?
u|efawmfwkd@ygwDA[kdrSm pm;aomufaecJh&wmuawmh twlwlyJav? rkefnif;[m
296 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
Akv
d frLS ;csKyfa[mif; ausmaf Zm
ok@d r[kwf
OD;wifEiS hf
}uKHqkH oGm;vmv_yf&Sm;cJhonfh
ae@&ufrsm;
Awk;d &Sed f
Akdvrf SL;csKyfa[mif;ausmaf Zm trnfukd u|efawmfwkd@ i,fpOfu =um;bl; Hak vmuf
om&So
d nf? tJ't
D csed f &if;ES;D u|r;f 0ifz@dk qo
dk nfudk rpOf;pm;Ekid /f awG@z;l jrifz;l &efyif tvGef
tvSr;f a0;onf? ok@d aomf vlEiS v
fh @l ywf0ef;usif tajctaeqkdonf ajymif;vJaewwf
onf r[kwfygvm;? u|efawmf ausmif;om;b0 pmav; bmav;zwf/ Ekid fiHa&;pmay
a&G;cs,f avhvma&;vkyv
f monft
h cg Akv
d cf sKyfausmaf Zm jynfwiG ;f +ird ;f csr;f a&; v_y&f mS ;
r_umv ajym=um;onfh rde@f ceG f;awGESifh ol. tjcm;aompmapmif pmwrf;av;awG
zwfzl;awG@zl;+yD; pmtkyx
f JrSmyJ "mwfykHvnf; jrifzl;vkduo
f nf? 1970 ckvGeEf Spfrsm;
tapmykdif; &efukefwGif ocifbarmiftdrf 0ifxGufaepOf w&ufrSm armfpDwkef;
vufa&G;pif pmtkyfrsm;/ ppfa&;pmapmif 6apmifw@kd bmwk@d u|efawmfu vkdcsiaf =umif;
wkwf oHHk;ESifh t0iftxGuf&Sdonfh ocifbarmiftm; ajymjyonf? &w,f
vkdufvkyfay;r,f/ w&uf wkd@twl wkwfoHHk; oGm;=uwmayghwJh? ajym&if;
pum;pyfrdoGm;wmu armfpDwkef; vufa&G;pifpmtkyfawG AkdvfausmfaZmuvnf;
vkdcsifaea=umif; ajymxm; w,f? wae@uyJ ightdrf AkdvfausmfaZm vmoGm;ao;
w,f vk d@ajymjyw,f? tbkd ;}uD; uk d Akd vf ausmf aZmu 'grsKd; zwfo vm;ar;
awmhzwfwmaygh oluvnf; ygwDyJavuGm wJh? AkdvfausmfaZmukd u|efawmf
tawmfav; pdwf0ifpm;oGm;onf? xkdumv &efukefrSm ygwDvkdvm;onfh tbkd;
}uD;tkyfpkawG &Sd=uonf? u|efawmfwkd@ 0ifxGufaewmu ocif barmiftdrf
ESio
hf cifveG ;f wifw@dk trd af wGom jzpfonf? tbk;d }u;D awGuvnf; usaemfw@dk .Ekid if aH &;
tjrifawGtay: tm;ay;axmufcHr_ &Sdonf? avxD; OD;tkef;armifwkd@ q&m&m*sefwd@k
300 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
ta=umif;utp rqvqef@usio
f nfEh idk if aH &;orm; a[mif;}u;D rsm; ta=umif; tvsO;f
oifo
h vkad jymjywwfI u|eaf wmfw@dk em;vnf od&cdS iG hf &onf? olw@dk tbk;d }u;D tcsi;f csi;f
tjyeftvSef kid ;f yif;uln=D uonfuv
dk nf; uk,
d w
f idk f }uKHawG@&onfrsm;vnf; &So
d nf?
tJ'Dumvu u|efawmfwkd@uvnf; yJcl;kd;rygwDA[kdESifh tquft oG,f&a&;
vk;H yef;aecsed jf zpfonf?
yJc;l kd;r tajccHa'o qk;H _H;I wkwef ,fpyf ygwDtajccHpcef;rsm;jzpfonfh ta&S@
ajrmufyidk ;f ok@d u|efawmfw@kd a&mufomG ;=uonf? u|eaf wmfw@dk ESifh a&S@aemuf qko
d vkd
AkdvfcsKyfausmfaZm ygwo
D d@k a&mufvm+yDjzpfa=umif ygwD. jynfo@l toH a&'D,kd toH
v$irhf ed @f ceG ;f rSwqifh =um;odvu
dk &f onf? ygww
D iG ;f wyfwiG ;f &JabmfawGtwGuf tiftm;
}uD;w&yfjzpfcJhonf? jynfolvlxktwGif;rSmvnf; awmfvSefa&;ar#mfvifhcsuf tm;
wufz,
G o
f wif;aumif; ay;Ekid cf o
hJ nf? xkt
d csed u
f ygwaD cgi;f aqmifonfh jynfo@l wyfr
awmfxrJ mS u|efawmfw@dk wm0efxrf;aqmifaf ecsdef jzpfonf? 1976 ckEpS f ESpfuek yf idk ;f ok@d
r[kwf 1977 ckESpf ESpOf ;D ykdi;f jzpfrnfxifonf?
a&S@wef;rSm ppfa&; v_y&f mS ;aeonfh u|ef awmfw@dk wyfr[m 2 ukd kww
f &uf
ppfa&;v_y&f Sm;r_ &yfqikd ;f vkdu+f yD; aemufwef; wnf+ird fonfah 'owGi;f wyfajymif;a&$@r_
vkyf&ef ne=f um;csuf a&mufvma=umif; od&onf? uGwcf ikd ef ,f rk,
H mqko
d nfh a'o
wGif;ok@d wyfr[mwckv;kH qkwv
f m=uonf? rk,
H muGi;f xJ&Sd &Sr;f &GmawGrmS wyfr[m
vufatmufcH wyf&if;rsm; jzef@caJG e&m,l tajcpku
d =f uonf? wyfwckv;Hk tem;,lcsed f
jzpfI &Jabmfwidk ;f aysmfae=uonf? rkH,macsmif;u uGi;f ab;rSm jzwfp;D aeI a&csK;d =u/
t0wfav#m=f u/ wcsK@d u acsmif;xJ vufypfA;Hk cGJ ig;&Sm=uonftxd vGwv
f yfae=uonf?
rkH,macsmif;ab;rSm bke}f uD;ausmif; &So
d nf? bke;f }uD;ausmif; a&S@wnfhwnfhrmS tpOf
tquf arG;jrLapmifha&Smufxm;onfh =unfh_zG,f ig;}uD;rsm; &Sdonf? xkid g;}uD;rsm;ukd
*syefwyf/ ulrifwefwyf ponfh azmufjyefa&;wyfrsm; xkda'oa&muf&SdpOfu zrf;qD;
owfjzwf pm;aomuf=ua=umif; a'ocHjynfolrsm; ajymprSwf &Sdonf[k qkdygonf/
[kwf r[kwf b,forl Stjiif;ryGm;/ u|efawmfwkd@wyfu awmfvSefa&;wyfjzpfI vlxk
qEN av;pm;aomtm;jzifh arG;xm;onfhig;}uD;rsm;rxdcdu
k &f ef owdxm;=u onf?
wyf,el aD zmif;awG xkwaf y;/ wyf&u
d mQ / [if;&dumQ awG xyfaqmif;+y;D &if;H;k awGu cGw
J rf;
cs xkwaf y;aeI wyfpm;a&;aomufa&;vnf; tawmftqifajyaeonf? ygwD acgi;f
awmfq
h D=unfh ar;aigjh yaeI u|efawmfrwfwyf&yf+yD; &JabmfawG rdwq
f ufay;&ef jyif
vku
d o
f nf? xkpd Of &Jabmf b,fZmwdvJ ar;I u|eaf wmf rk&H mG vk@d ajymvku
d af wmh
[m 'gqdk ukt
d ahH rmifw@dk / ukw
d ifa&$w@dk odovm; wJh u|eaf wmfu oH;kH rSm vkyzf ;l wJh
ukt
d ahH rmifvm; ajymawmh [kww
f ,f[w
k w
f ,f wJ?h wku
d f u
dk f rodb;l ? olw@dk EiS hf
eD;pyfwJh uAsmq&mawGukdawmh odw,fvkd@ ajymvkdufonf? AkdvfausmfaZmESifh
pwifxad wG@&onfhaqG;aEG;yGJ jzpfawmhonf? aqG;aEG;yGrJ Sm Akv
d af usmaf Zm u 'Dwyfu
twGif;ykdif;0ifv_yf&Sm;&if {&m0wDjrpf0Srf;wav#muf v_yf&Sm;=u&if pum;aygufwJh
cif Asm;wkd@tcef; ykdt a&;}uD;vmr,fponfhj zifh &efi gtajctae/ Akdv fae0if;
rqvwGi;f tajctaewcsK@d EiS hf u|eaf wmfrw
S rf o
d avmuf ajymufusm;ppf ta&;ygyaHk wG
awmfawmfrsm;rsm; ajymoGm;onf[k em;vnfvu
dk o
f nf? aemuf &JabmfawG. wyfwiG ;f
tawG@t}uKHawGukdvnf; ta&;w,l ar;jref;rSwfom;aeonfuv
kd nf; awG@&onf?
'gawGuawmh AkdvfausmfaZmESihf pwif}uKHawG@&ykHrsm;jzpfonf?
aemufyikd f;ESpfawGrSm u|efawmfwkd@u 0e,fyefqef; ajymif;a&$@&+yD; ygwAD [kdu
vnf; yefqef;rSmqkdawmh Akv
d fausmfaZmESihf ol.rdom;pkukd xdawG@qufq&H r_rsm;+yD;
&if;&if;ES;D ES;D &Sv
d monfh tajctaejzpfygonf? tbk;d }u;D ESiu
hf tpnf;ta0;yGaJ wG txl;
ojzifh ppfa&;tpnf;ta0;awGrmS tawG@&rsm;onf? ppfa&;/ Edik if aH &; oifwef;ausmif;
tzGirhf ed @f ceG ;f ajym=um;onfuv
dk nf; em;axmifz;l ygonf? OD;ae0if; rqv ppftpk;d &acwf
rif;&efatmif xk;d ppfudk rdrw
d @dk jyefveS x
f ;dk ppfqifEidk af &;wGif Akv
d af usmaf Zm ac: OD;wif.
v_yf&Sm;wuf=uGr_rsm; ay:vGifonf? yefrmaumuf wkduyf u
GJ o
Jh @kd pHcsdew
f if cHppfwu
kd fyGJ
okH;oyfcsuu
f rSwo
f m;avmufygonf? &efou
l kd cHppfESifhowfa&;tjrif usdK;a=umif;
ckid v
f pHk mG jzifh qkyu
f idk x
f m;onf? tcsut
f vuf &Sad eonfh tajccH atmufrmS vufO;D r_&&dS dS
jyifqif/ cJ,rf;usnq
f efrsm;rsm; cHuwkwfaumif;aumif;ESihf cHwu
kd fv#if &efol ouf&dS
tiftm; rsm;rsm;acsr_e;f Ekid rf nfqo
kd nfh t,ltqjzpfygonf? 0awmifc&kid f refref@qikd f
a'o vG,yf efvHk wku
d yf t
JG +y;D / vG,yf efvu
Hk dk jynfo@l wyfrawmfu vufvw
$ cf &hJ onf?
xk@d a=umifh refref@qidk Ef iS hf yef,ef;a'orsm;ukd a'owyfEiS yhf J v$x
J m;rjzpfawmhI ppfa'o
ppfO;D pD;Xmeu wku
d f u
dk u
f ikd &f onf? wyf&if; 3&if;/ 4&if; uGyu
f aJ &;jzpfI u|eaf wmfw@dk
Xmeu a&S@wef;ukd r=umc% oGm;&wwfonf? 1984 ckEpS f ygwDueG fu&ufrwkdirf D
avmuf jzpfvrd rhf nf? refref@qidk pf pfrsuEf mS ok@d A[kpd pfaumfr&Sirf S Akv
d af usmaf Zm ok@d r[kwf
&JabmfO;D wifEiS hf ppfa'owyfrLS ; &Jabmfz&ef*ef';D wk@d cHppfuek ;f rsm; taetxm; oGm;
=unf=h urnfqI
kd ppfa'o ppfOD;pD;XmerS wm0efay;ojzifh tbk;d }uD;rsm;ESit
fh wl u|ef
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 303
awmfvu
kd f&onf? xkdumvu yefqef; refref@qikd f um;vrf; raygufao;bl;? awmif
wufvrf; ESp&f ufavmufomG ;rS yefqef;uae refref@qidk af &mufonf? 'ga=umifh jrif;vm;
rsm;ESihf tbk;d }uD;rsm;twGuf jyifqif&onf? tbkd;}u;D rsm;ESit
hf wl uk,
d &f /H qufom;/
aq;rSL; &JabmfawGtyg tm;vk;H tiftm; 10 a,mufausmaf vmufEiS hf yefqef;rS c&D;
xGucf =hJ uonf? tbk;d }u;D rsm; yifyef;rnfp;dk I c&D;jyif;rESi/f ykrH eS Ef e_ ;f jzifh c&D;wGi&f ef tcsed f
qkyu
f idk f csw
D uf=uonf? 0&Gmw&GmrSm ntdy+f y;D 0awmifckid f ;kH pku
d o
f nfh 0if;aumifudk
aemufae@apmapm eHeufpmrD a&mufomG ;onf? ckid f ;kH a&mufonfEiS fh Akv
d af usmaf Zm
ac: OD;wifonf ol@v,
G t
f yd x
f u
J ajrykEH iS hf rSeb
f v
D ;l av; xkwaf wmhonf? ( aemufyidk ;f
OD;wiftrnfe@J yJ qufa&;rnf?) ckid f ;kH rS au'gwa,mufac:I OD;wifonf ywf0ef;usif
tajctaeESihf &GmawGta=umif; tao;pdwf ar;onf? ajryk=H unfhI 0if;aumifEiS hf ref
ref@qidk =f um;u awmifuek ;f yGKid hf wckaxmuf+y;D 'D&mG ab;em;u awmifjrifjh rifh wck&w
dS ,f
bmawmifac:vJ/ 0if;aumifESifh ykde;D vdrfhr,f ajymawmh a=umifae=uonf? ucsif
au'g}uD; wa,mufu rGwf[w
d af wmifxifw,f? awmifuawmh jrifyh gw,f? &efol
vif; ajymygonf?
aemif;csurf Sm ,kew
f ifhvrf; OD;wnfqif;vm=upOf vrf;rSm &GmpOf tqufa0;
onf? q&kwf[kac:onfh 0&GmrSm ntdyfonf? c&D;jyif;I vl}uD;twGuf owdxm;&
onf? 'kid fe,fHk;a&mufonfESifh nae arSmif&yD sKd;p em;em;aeaevkyfEdik &f ef tdyf&mt
jrefjyifqifcidk ;f &onf? OD;wifu a&mufa&mufcsi;f em;aezk@d r[kw?f ol rkwq
f w
d f &dwzf @dk
tdwfxJu ol@ypPnf;awG tjrefxw
k faeonf? u|efawmfu tbk;d }uD; narSmifae+yD/
rD;vnf;r&Sb
d ;l [k c&D;vnf; yrf;aeI em;aezk@d ajympOf udprP &Sb
d ;l za,mif;wkdiaf v;
ygw,f[k ajymum tdwfrSxkwf/ rD;xGef;+yD; OD;wifonf 'Dae@ rkwq
f dwf&dwf&
r,fhae@yJ qk+d yD; rkwq
f dwf&w
d fonf? +yD;aemuf ol@ypPnf;awG odrf;onf? ollpm;onfh
ZGe;f yef;uefEiS hf ajrykt
H w
d rf t
S p oluidk o
f nfh ypPwt
dk qk;H ol@ab;em;cs ppfaq;+y;D rS tdy&f m
rSm tem;,lawmhonf? ppfonfwOD;. vky[
f eftwkid ;f vpf[if;r_r&Sad tmif wwfEikd f
oavmuf uk,
d w
f idk f jyifqifvyk u
f ikd w
f wfonfh vky[
f efaumif;ukd u|eaf wmfw@dk twk
,lz,
G f awG@jrifro
d nf? aemufae@c&D;wGif erfyh ef;acsmif;ul;a&; tcuf}uKH&onf? acsmif;
ul;wHwm;}u;D u apmif;aeI jrif;vm;rsm; ul;r&/ vlu;l &efyif tE&m,frsm;onf? wH
wm;u jrif+h y;D atmufrS a&u eufonf? u|eaf wmfacgi;f xJ tbk;d }u;D twGuf pk;d &drpf w
d f
jzpfaeonf? wHwm;xdyfrmS jrif;ay:u qif;&onf? jrif;u kww
f &uf r+idrI
f OD;wif
jrif;ay:rS vdru
hf srvkd jzpfonf? xkpd Of 0&Jabmfwa,mufu xde;f r&onft
h vm; wtm;
&,fawmhonf? OD;wifu aemufvn
S =hf unf+h y;D qlyal vrvm;=unfah epOf 'kuQ a&muf
r,fu
h pd P &D(&,f)&ufw,f Asm wJ?h tH=h oaeykrH sK;d ESihf ajymaeonf? atmf tbk;d }u;D
tawmf;kd onf? vufatmufi,fom;ukyd if pdwfxifwkdif; rajymqk?d onf;cHpdwjf zifh
cGiv
hf w
$ q
f ufqEH idk o
f nfh pdwx
f m;aumif;ukd awG@&onf? jrif;a&mvlyg wHwm;ul;+y;D rSyJ
tm;vk;H pdwcf sr;f om=uawmhonf? ee@yf efacsmif; ausmv
f u
dk rf o
d nfEiS hf refridk f 'dik ef ,fwiG ;f
a&mufonf? aemuf ,kew
f if'h idk ef ,f a&mufonf? xkcd &D;pOfawGrSmvnf; OD;wifonf
ywf0ef;usif ajrtaetxm;ukd avhvmonf? yefqef; jyefa&mufonftxd wvrf;vk;H
aocsmar;jref; pyfpI
k rSwo
f m;onf? yefqef;a&muf+y;D aemuf refref@qidk f cHppftaet
xm; wyftajctaewk@d ukd A[kdEiS pfh pfa'oacgif;aqmifrsm;tm; &Si;f vif;wifjyonfh
tpnf;ta0;wGifvnf; r=umc% u|eaf wmfb
h ufvSnfhI 0iftajymckid f;onf? olw
OD;wnf; oabmxm;tjrifoufouf rjzpfapvko
d nfh oabmjzpfvrd rfh nf? 'gawGu
&Jabmfwifac: Akv
d rf SL;csKyfa[mif;ausmfaZmESifh awmfveS af &;vufawG@twGif; xdawG@
qufqcH yhJ rHk sm;jzpfonf?
308 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
1989 ckEpS w
f iG f e,fpyftajccH pcef;rsm;wGif uk;d uef@rpS wifum ygww
D iG ;f ykeu
f efcJG
xGurf _awG jzpfymG ;I ArmjynfueG jf rLepfygwv
D nf; ajratmufygwb
D 0 usa&mufomG ;
awmhonf? ygwDA[kEd iS w
fh uG ygwDESiht
f wl qufvuf&yfwnfonfh &Jabmfrsm; [kdw
pk/ 'Dwpk wae&mpD cG&J yfwnfae=u&onf? 'Dvt
kd ajctaerS umv twef=umaom
tcg tbk;d }u;D OD;wifxH u|eaf wmf pmwapmif a&;yk@d vu
dk o
f nf? OD;wifxrH S pmwapmif
jyefa&;vmonf? pmutawmf&Sno
f jzifh xkwEf w
k f azmfjyvku
d yf gonf?
11 -7 - 1991
&Jabmf - - cifAsm;xHu owd&pGmjzifh 1 - 7 - 91 ae@u a&;wJhpm/ wae@u
usaemfwd@k &&Sd zwf&_ vkd@ rsm;pGm0rf;ajrmuf&ygw,f? cifAsm;wk@d wufwufuu &Sdae
=uwmukd 0rf;om&ygw,f? qufoG,rf _ r&Sdaomfvnf; owif;awGxJu t+rJvkdvkd
odae&ygw,f? cifAsm;eJ@ywfoufv@dk yk*K~ v
d af &; trSww
f & t+rv
J v
dk dk &Sad ewmuawmh
1984 aqmif;OD;avmuf yefqef;-refref@qikd f toGm;tjyef oGm;cJh&wmwk@d jzpfygw,f/
cifAsm;ajymjyvkd@ b0jzwfoef;r_ waphwapmif;vnf; odcJh&w,f? ,ck orD;/ om;ESifh
tar - - wk@d yg use;f use;f rmrm cifAsm;eJ@twl &Sad e=uw,f =um;&wm0rf;omygw,f?
usaemfw@dk awmh kyb
f 0tajctae aumif;aomfvnf; pdwn
f pfnL;r_awmh &Sad e&w,f?
yxruawmh ygwt
D ajctaeeJ@ rdrw
d @dk wm0ef ausyeG o
f ifah vmuf rausyeG w
f mvk@d cHpm;
&r_ jzpfw,f? 'kw,
d uawmh use;f rma&; avsm&h Jvmr_a=umifh jzpfw,f? touf}uD;
vmvk@d vltm;/ ^m%ftm; qkw,
f w
k rf a_ =umifh pdwo
f rd if ,f&r_rsK;d cifAsm;wk@d vnf; }u;D
vmrSom awG@}uKH&rSmjzpfw,f? q&m}u;D ocifu,
dk af wmfrid_ ;f u 'Dupd aP wG ajymcJw
h ek ;f
u usaemfwd@k vk;H 0 pdwfr0ifpm;cJb
h ;l ? 'gawG pum;pyfr+d yD; a&;rdwmyJ?
cifAsm;pmrSmygwhJ EkdifiaH &;oabmxm;awG a,bk,s usaemfwd@k oabmwlyg
w,f? cifAsm;wkd@ rmhufp0f g'avhvmyk/H avhvm&mwGif tbd"rRmukd tmHkpkdufvdyk kHawG
zwf&awmh rsm;pGm oabmusrdw,f? wkwfygwD0ifawGxJrSm au;a=umfoH
wck&dcS hw
J ,f? awmfveS fa&;orm; wa,muftzdk@ avhvma&;ESifh rdrdud,
k u
f kd jyKpkysKd;
axmifa&;[m woufvkH; touf}uD;wJt
h xd aemufq;kH aowJhtxd vkyo
f Gm;&rSm
qkdwmjzpfw,f? avhvma&;qkdwm pmayoabmomru rdrdru|rf;wJh/ awmfvSef
a&;twG u f tok H ; 0if r ,f h tawG @ t}uKH r sm;tm;vk H ; uk d v nf ; wyg;ol x H u
avhvm&rSmjzpfw,f? usaemfh tawG@t}uKHt& i,fpOfuwnf;u pmzwf0goem}u;D cJ/h
avhvmr_vnf; rdrdukd,f&H &Jabmf tawG@t}uKHudyk if oGm;vm&if; avhvmcJw
h myJ?
'gayrJh uGejf rLepfjzpfvmawmh avhvmr_tm&kpH u
dk af omfvnf; usr;f &if;ESiht
f bd"rRmukd
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 309
usGeaf wmfoad om
&JabmfO;D wif
zk% f;jrwfo m
(1)
wcgwkef;u qif;&JwJhrdom;pk xrif;0kdif;rSm om;orD;awGu tazukd ylqmowJh?
taz&,f om;wk@d ae@wkdif;csOaf ygifa=umf/ yJ[if;csnf;yJ pm;ae&w,f? wcgwav
=uufaumifvHk;a=umf/ bJaumifvHk;uifawG pm;csifw,ftaz&,fvkd@ ajymawmh
zcifu aumif;+yD? ckcsdefup+yD; 'Dc&rf;oD;ukd qifaumifvHk;a=umf trSwfxm;+yD;
pm;=uayawmh
'Dawmh om;orD;awGu pm;+yDtaza&? a[m'DrSm qifaumifv;Hk a=umf
c%=umawmh om;jzpfou
l =uufaumifv;kH a=umfvJ ajymOD;av taz&J@
vkd@ajymawmh zcifjzpfou
l [m rif;wkd@uvJ qifaumifvHk;a=umfukdyJ ukeaf tmif
pm;prf;ygO;D vd@k ajymvku
d w
f ,f?
om;orD;awGu aemufxyf taumifvHk;a=umfawmif;wkdif; zcifvyk folu
rif;wdk@uvJ qifaumifvHk;a=umfyJ ukefatmif pm;prf;ygOD;vkd@ jyefajymawmh
om;orD;awGu bmtuif bmtaumifrS rawmif;awmhbl;wJ?h
usaemfph um;qH;k awmh OD;wifu rsuv
f ;kH ydwrf wwf &,fw,f?
at;Asm Armjynfu qif;&Jww
hJ idk ;f jynfqakd wmh tJ'v
D dk tjzpftysuaf v;awG
ae&m wum ay:wwfajymwwf=uw,f? usaemfwd@k vrl sdK;u qif;&Jusyw
f nf;wmukd
[moeJ@ ajz azsmufwwf=uw,fAs
(2)
{&m0wD j rpf u rf ; ab;u td r f & mr&S dw J h rd o m;pk w pk [ m jrpf u rf ; ay:u
oabFmbGKd ifvmtk;d ta[mif;}u;D ukd tdrv
f yk +f y;D ae=uowJ?h zcifu vuform;q&m?
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 313
jyef wku
d f+yD; wkdi;f jynfvGwv
f yfa&; &atmif,lr,fvk@d pnf;Hk;awmh vlESpf&mavmuf
pkaqmif;rd w,f? xkid ;f a&mufaewJh Arm/ rGe/f &Sr;f vlrsKd ; vli,fawG wyfx0J ifvm=uw,f?
olwkd@ukd &ufwkd ppfoifwef;ay;w,f? aemuf wyfxGufw,f? vlrsdK;aygif;pHkqdkvkd@
usaemftyk cf sKy&f wJh wyfprk mS "m;jyawmif ygvu
dk af o;w,f? tJ'D "m;jyawGu usaemfu
h dk
ajzmifr,fvkyfv@kd vufOD;r_ &Sd&Sd &Si;f cJh&ao;w,f
olu *syefvpHS yG x
f ;dk yHu
k dk vuf[efyefjzifh vkyjf yonf? tJ'w
D ek ;f u touf 20
t&G,f Akv
d af usmfaZmoGijf yifygyv
J m;vk@d usaemfu pdwu
f ;l jzifh yHak zmf=unfhrdonf?
cifAsm;wk@d toufi,fao;w,f? vkypf &m trsm;}u;D &Sad o;w,f? tcsed u
f dk
wef zkd; &Sdatmif toHk;cs=uvkd@ ajymwwfonf?
ol@twGuu
f awmh &Sw
d t
Jh csdeyf if ravmuficsif? tvkyaf Zm }uD;vSonf?
em;csdefr&Sd/ pm;csdefrxm;? ol@rSm tvkyfau;awG trsm;}uD;&Sdao;w,fq kd+yD;
nnf;wwfonf? usaemf wd@k rmS &JabmfO;D wifudk =unf+h y;D &ifarm&onf? tefu,f&,f
19 ES pfo m;xJu wkd if; jynft wGuf vk yf vmcJhw m ckxd r&yfr em;&ao;bl ;?
wkdi;f jynfvGwv
f yfa&;&zdk@/ jynfwGif; ppf}uD; csKyf+idr;f zkd@/ tm%m&Sifpepf zsuford f;zk@d /
wkid f;jynfxlaxmifz@dk ol@b0woufpmru ay;qyfae&qJygvm;?
usaemfw@dk Ekid if x
H al xmifz@dk q&dk if Ekid if w
H um awmfveS af &;tawG@t}uKH awG
ukd tckuwnf;u avhvmpkaqmif;xm;&r,f? 'grS olw@kd vdt
k rSm;awG usaemfwd@k
rrSm;awmhb;l aygh? +yD;awmh olw@kd orkdif;xJu trSeaf wGukd usaemfwd@k awmfveS fa&;
twGuf toH;k cs Ekdifr,f
olu pum;ukd azmazmoDoD ajymwwfolr[kwf? qkdcJap+rJapqkdovkd
ajymvkduf onfh pum;wkdi;f onf usaemfw@kd twGuf tvkyfvrf;nefyif?
rsKd ;csppf w
d /f wkid ;f jynfcsppf w
d q
f w
dk m vlrsKd ;wkid ;f &S=d uwmyJ? uGejf rLepfusawmh
rsdK;cspfpw
d f wkid f;jynfcspfpdwt
f jyif/ Ekdiif w
H um cspfpdwef J@ wkduyf 0GJ if&wm ykd+yD;jri@fjrwf
ygw,f? bmyJjzpfjzpf acgi;f aqmifvyk w
f o
hJ w
l idk ;f rSm rsKd ;csppf w
d f wkid ;f jynfcsppf w
d af v;awmh
tajccH &So
d ifhw,f
aqmif;ESi;f aiG@aiG@/ jrLESi;f r_erf e_ /f rD;zked ab; ole@J pum;vufqu
kH scw
hJ hJ nwnu
ol@pum;oHudk ,ckwdik f usaemf =um;a,mifaeqJyif?
(6)
'DajryHkay:u awmifuek ;f ay:rSm vufeuf}u;D wifvd@k &Ekdifrvm;
&efol@wyfwnft& 'DyKGd ifu
h ke;f rSm wyfcw
JG cGJ&EdS idk rf vm;
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 317
tckwkdufyJu
G dk usaemfwGuw
f m usaemfw@kd zufu 1 &efol 3 jzpfEkdifw,f
ta&;}u;D vlemawGtwGuf awmawmifxx
l yfwhJ ae&mrSm aq;Hk aqmuf
r,f? &efo@l av,mOf rjrifEikd w
f hJ usnfuG,frsufu,
G af e&m a&G;cs,af y;yg
oHvGifjrpfukd wyf&if;w&if;jzwf&if b,favmuf=umEkdifovJ? a&pD;eJ@
a&pkeaf r#m&if tcsed yf jkd refEidk w
f ,f
&JabmfawGtwGuf pm;0wfaea&; vHkavmufr_ &Sd&@Jvm;? &duQmb,ftxd
yk@d xm;o vJ? rkd;umtus aq;0g; vHv
k mufatmifyd@k xm;+yD;+yv
D m;
awmifwef;a'o wkduyf aGJ wGrSm vufeuf}uD;eJ@ ajrjyifwyf aygif;pyfwm
usaemfw@kd wyf taumif;qHk;yJ
usaemfw@dk rmS aemufwef;axmufy@dk aumif;aumif;&Sw
d ,f? ajymufusm;i,f
uae ajymufusm;}uD;txd wkdufyu
GJ dk wkd;csJ@oifw
h ,f
usaemfwkd@ a&S@wef;oGm;cgeD;tcsdefESifh aemufwef;ukd jyefa&mufwkdif;
olar;avh&w
dS hJ ar;cGe;f awGyg? ol@ar;cGe;f awGudk wdwu
d susajzrS }uKd uo
f nf? +z;D jzef;Ir&?
olvnf; t+z;D tjzef;orm;r[kw?f vufawG@EiS hf oDt&dk aD ygi;f pyfo?l wduso?l olu,
dk w
f idk f
wkdufyGJESifh teD;uyfqHk;ae&mrSm &Sdonf? vufeuf}uD;wif&efae&m awmifukef;
olukd,fwkdifa&mufatmif oGm;onf? wzuf&efol taetxm; rSefajymif;jzifh
tuJcwf=unfhonf? wku
d yf jGJ zpf+yDqo
dk nfEiS hf ajryHkay:wGif ol@rsufEmS tyf+yD;om;?
ol@b0wav#muf zufqpfawmfveS af &; tawG@t}uKH / wkwjf zLwku
d cf u
dk af &;
tawG@t}uHK/ &efuek t
f pdk;& ESv;Hk cke&f yftq
Hh JqJ toufquf aoG;jznfah y;cJo
h l r[kwf
vm;?
wkwjf zLwyfukd jrefrmajray:u armif;xkwcf ahJ om bk&ifaemifppfqifa&;wGif
tcuf tcJq;kH vky&f onfrmS oHviG w
f zufurf;ok@d vufeuf}u;D yk@d aqmif&jcif;jzpfonf
vkd@ olu qkdonf? qifrsm;ay:wGif vufeuf}uD;rsm;wifI&&ef }udrfjzifh qifuke;f ESD;
&uf&onf? }urd &f uf u|r;f usio
f l &Gmom;rsm; &SmazGpak qmif;xm;&onf? vufeuf}u;D
wifxm;aom qifukd azmif ay:wifI wzufurf;okd@ ul;=u&onf?
ppfqifa&;rpwifrD oHvGijf rpfa=umif;wav#muf azmifESifh rdrdppfonfrsm;
tvG,fwul jzwful;Ekdifrnfh ae&mtm; wyfrawmfav,mOfjzifh &SmazG=uonf?
jzwful;rnfah e&mESifh teD;qHk;ae&mwGif a&pD;aES;oGm;&ef jrpfnmrS jrpfusOf;ae&mxd
opfwH;k rsm; ar#mcsyw
d q
f @dk aponf[k qkdonf?
tJ'Dwke;f u wkdif;rSL;b0/ ppfqifa&;rSL;b0ESifh ajcvsiw
f zHk/ jrif;ESihw
f rsdK;/
318 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
(AkdvfrSL;csKyfa[mif; ausmfaZm)tm;
jyefvnfowd&jcif;rsm;
&JabmfOD;pdef
&JabmfO;D wiftm; owd&pGmjzifh ol
eJ@twl vufyGef;wwD;aecJhpOfu t
a=umif;rsm;ukd a&;jyvkyd gw,f?
u|ef r wk d @ [m &ck d i f j ynf u
1979 ck a&mufvmuwnf;u ygwAD [kd
H;k rSm wpcef;wnf; aecJ=h uygw,f? tJ'D
rSmawmh u|efrwkd@rdom;pkuwaqmif
oluwaqmifjzpfI wcgwcgrS qH=k u+yD;
ajym=uqk=d uwmyg? rdrw
d @dk vkyif ef;uk,
d f
pDe@J qadk wmh odyrf qkjH zpf=uyg? tJ'rD mS um
vwck aecJh=u+y;D 1989 ckrSm ta&;t
320 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
'Dvedk @J ygwt
D vHawmfatmufrmS A[kXd mecsKyf ,m,D tajcpku
d x
f m;wJh ta&S@
ajrmufppfa'o XmecsKyfrmS Akv
d cf sKyfausmaf Zm/ a'guw
f mvSausmaf Zmwk@d e@J pwifawG@&dS
cifrif &if;ESD;cGi&fh cJyh gw,f?
(3)
ygwt
D vHawmfatmufrmS 'Dvdk awG@q&kH if;ES;D cGi&hf cJah yr,fh vkyif ef;rwl wm0ef
uGjJ ym;aer_awGa=umifh u|efawmfw@kd csi;f qHkpnf;cGifh r}uHKcJhygbl;?
rif;&efatmif xk;d ppft+yD; 1980 {+yDvtwGif; wG,faemufeJ@ vHkaemuf
t=um;rSm tajcpkdufwJh aumif;vif;-aumif;vef; (410-430) wkdufyGJ umv
a&S@wef;OD;pD;nef=um;a&;Hk;rSm &JabmfO;D wife@J u|eaf wmf yxrqHk;t}udrf jyefvnf
qHpk nf;cGi&hf ygw,f? wkduyf u
GJ kd &Jabmfpd;k odr;f / &JabmfO;D wif/ &Jabmf oef;vGix
f Ge;f wk@d 3
OD;/ OD;pD;uGyu
f cJ w
hJ mjzpf+y;D u|eaf wmfu &Jabmfoef;vGix
f eG ;f OD;aqmifwhJ vlxpk nf;H;k a&;
tvkyt
f zG@J 0iftjzpf vku
d yf gvkyfaqmif cJ&h wmyg?
tJ'DumvawGrSm u|efawmfw@kd pcef;wckvk;H a&S@wef;rSm &ufwcsdK@ &Sdae+yDrd@k
[if;csuf pm;p&m aumif;aumif;rGerf Gef r&Syd gbl;? ab;em;&Sd iSuaf ysmyifrsm; ckwf/
iSufaysmtlrsm; csufpm;/ awm[if;&Gufrsm; csufjyKwfpm;cJh&wmukdvnf; owd&
aerdygw,f? wku
d yf jJG zpfaewJt
h csed rf sm;rSm &JabmfO;D wif[m wku
d yf cJG iG rf S 0kid ,
f mvufpufe@J
tqufrjywf tpD&ifccH surf sm;ukd em;xmif&if; &efou
l ava=umif;tultjzpf PC6PC7 av,mOfrsm;jzifh AHk;}uJwu
kd fckdufaewmukd opfyif&yd fwck atmufrSm u|efawmf
eJ@twl xkdif=unfhaecJhwmukdvnf; owd& aerdygw,f? nbufa&mufawmhvnf;
wzufeJ@wzuf tjyeftvSef ypfcwfwkdufckdufaer_awG[m aumif;uifwckvHk;
0if;xdeaf eygw,f? tJ't
D csed af wGrmS &JabmfO;D wif[m rdrd xlaxmifcw
hJ Jh wyfrawmfudk
ckvkd jyefvnfwkdufckdufae&wJhtay: pdwfraumif; jzpfaeyHk&ovkd wzufrSmvnf;
wkdi;f jynfwnfaqmufa&;rSm oHk;&r,fh jynfol@ bmaiGrsm;ukd tckvkd tcsif;csif;
wk d u f c k d u f o wf j zwf a e&wJ h jynf w G i f ; ppf r S m tv[\ oH k ; pG J a e=u&wmuk d
ESajrmworqH;k jzpfaeyH&k w,fv@dk u|eaf wmf tuJcwfrv
d u
dk yf gw,f? ol[m q&m}u;D
ocifukd,fawmfr_di;f eJ@ twl jynfwGif;+idrf;csrf;a&;ukd xJxJ0if0if v_yf&Sm;cJholjzpf+yD;
Armjynf jynfwiG f;ppfjy\emukd wzufe@J wzuf tckvkd tjyKwfwdu
k af csr_ef;aevdk@
r&EkdifbJ 2 zuf pm;yG0J dik f;rSm aphpyfaqG;aEG; tajz&Smjcif;jzifhom &Ekid v
f rd hrf ,fvd@k ,lq
xm;ol v nf ; jzpf y gw,f ? wu,f a wmh q&m}uD ; ocif u k d , f a wmf r _ d i f ; &J @
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 329
(4)
&JabmfO;D wife@J txdtawG@enf;cJah yr,fh ol@ro
d m;pk0ifawGjzpfwhJ a':a': a':
oef;pde/f orD;a'guw
f mvSausmaf Zm(u|eaf wmfw@kd tac: a':_,Of)/ ukad tmifausmaf Zm
(u|eaf wmfwd@k tac: ukdjrarmif)/ ukakd usmfaZmOD; (u|efawmfw@kd tac: ukdcdik af tmif) /
ti,fa v; (u|efa wmf wkd @tac: ukd xGef ;jrwf) wkd @eJ @uawmh vk yfi ef; awG t &
xdawG@qufqrH a_ wGrsm;vS ygw,f?
a':a':uawmh u|eaf wmfu
h dk q&mr}u;D eJ@ vufxyfay;ol awmfveS af &;xJu
tar yg? a':a': uG,v
f eG o
f mG ;cJah yr,fh a':a':ukd t+rw
J rf;owd&aeygw,f? a':a':eJ@
ywfoufvkd@ &JabmfOD;wifu rif;wm0efausygw,fvkd@ rajymvkduf&wmukd
pdwrf aumif;jzpfrw
d ,fqdw
k hJ pum;eJ@ a':_,Of&@J ararwm0efausygw,f/ tm;vH;k
tay: wm0efausygw,f/ aus;Zl;wif ygw,fqdw
k hJ tvGr;f pmyef;jcif;av; qkdwJh
a':a':ok@d tvGr;f ajypmtkyaf v;xJu pum; wkid ;f rdrt
d rfd af xmiftay: wm0efauscw
hJ h J
av;pm;p&m/ *k%,
f pl &maumif;wJh rGejf rwfwhJ awmfveS af &; tdraf xmif&iS f trsKd ; orD;
}u;D wOD;tjzpf t+raJ v;pm; *k%,
f o
l mG ;&rSmyg? a':_,Of&@J tvGr;f pmyef;jcif;av;ukd
ESif;qDviG jf yifrS tckid t
f rm yHkEySd x
f w
k af 0Ekid af tmif aqmif&Gu&f if; u|efawmfw@kd wawG
a':a':tm; xm0& owd&vGrf;qGwaf er_awGudk azmfjycJh =uygw,f?
ukcd idk af tmifuawmh e,fpyfta&;tcif; rjzpfrt
D xd u|eaf wmfwm0ef,al ewJh
XmecsKyf uvmyfpnf;rSm twlwl yg0ifcJh&wmjzpfovkd ta&S@ajrmufppfa'o
wyf&if;wyfcGJtqifh EkdifiHa&;/ ppfa&;au'gausmif;rSm twlvkyfaqmifcJh&ygw,f?
e,fpyfta&;tcif; jzpfymG ;+y;D aemuf ygw&D @J aemufq;kH wyfz@JG jzpfwhJ trSwf 9 wyfzJ@G rmS
&Jabmfcidk af tmif[m a':_,Ofw@dk / ukx
d eG ;f jrwfw@dk u|eaf wmfw@dk wawGe@J twl ygwaD y;wJh
wm0efrsm;ukd xrf;aqmifzdk@ yg0ifcJhol jzpfygw,f? 1991 rSmawmh ta=umif;
trsd K ;rsd K ;a=umif h u|ef a wmf w k d @ wuG J w jym;pD jzpf o G m ;cJ h & ygw,f ? ck a wmh
oluG,fvGefoGm;cJhyg+yD? ol@&J@ aemufqHk;c&D; ol@psmyeukd usef&JabmfwcsdK@eJ@twl
u|efawmf wufa&muf a&pufcs tr#ay;a0+y;D ol@ukd aemufqHk; cGJcmG xm;&pfcJh&yg
w,f?
ukdjrarmifeJ@uawmh e,fpyfta&;tcif;rjzpfrD txufrSm azmfjycJhwJ
ta&S@ajrmuf ppfa'o EkdifiHa&;XmeeJ@ ppfOD;pD;Xmewdk@ yl;aygif;zGifhvSpfwJh ppfa&;
EkdifiHa&;ausmif;rSm twlwuG vkyfaqmifcJh&ygw,f? u|efawmfu tJ'Dausmif;&J@
Hk;tkyw
f m0ef,l&oljzpf+yD; olu tJ'Dausmif;rSm &efol@ ppft*FgpOf ykd@csol oifwef;
332 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
qHpk nf;=uwJt
h ckdurf mS w,fvDzek ;f ay:uae pum;ajymqkd E_wfqufcGih&f cJyh gw,f?
a':_,OfeJ@uawmh txl;ajymp&m rvkad wmhyg? wavmu *sme,fwckrSm
&Jabmfoufcdik f a&;cJhovkd u|efawmfw@dk tpke@J uawmh wu,fah rmifESrt&if;tjcm
rsm;vkd &if;ESD;vSygw,f? ol@cifyGef; &JabmfoufckdifrSmvnf; ajratmufvkyfief;
wm0efrsm;eJ@rkd@ wESpfwESpfrSm &uf 20 wveD;yg;avmufom yefqef;rSm &Sdwmrkd@
a':_,Ofukd ulnDapmifha&Smufa&;[m use&f pfol u|efawmfwkd@ &JabmfawGtay:rSm
usa&mufvmcJhygw,f? 'ga=umifh yefqef;aps;ae@/ aps;}udKae@awGeJ@ a':&_,OftwGuf
aq;ausmif; tm;vyf&ufrsm;rSm rdbESpfyg;&Sd&m A[kdHk;ukd oGm;wJt
h cg tazmftjzpf
usef&Jabmf wa,mufESpfa,mufeJ@twl vkdufygykd@aqmifay;&wm rsdK;utp
u|eaf wmfw@dk ulnaD pmifah &Smuf tm;ay;cJyh gw,f? e,fpyfta&;tcif; jzpf+y;D aemufq;kH
101 ppfa'ovkd@ac:wJh ucsijf ynfe,fwae&m uefykdifwrD SmzG@J chw
J hJ trSwf 9 wyfzJ@G
jyef v nf z suf od r f; vkd u f &wJ ht xd u|ef a wmf w kd @ wawG [m a':_, Ofe J @ twl
vkyu
f idk v
f y_ &f mS ; cJ&h ygw,f? tJ'aD emufrmS awmh wa,mufwae&mpD jzpfomG ;um ,m,D
taea0;oGm;cJyh g w,f?
&Snyf gapa=umif; ta0;uae qkawmif; uefawmhjcif;rsKd ;eJ@ ygweD @J awmfveS af &;&J@ ae@x;l
ae@jrwfawGrmS txl;ojzifh tjyeftvSef ajymqkd E_wcf eG ;f quf tm;opfavmif;ay;avh
&S=d uygw,f?
txl;ojzifh u|eaf wmf a':_,Ofudk txl;tm;ay;avh&w
dS muawmh u|eaf wmf
wk@d [m Ak'b
< mom0if rdbrsKd ;k;d u qif;oufvmolawGjzpf=uawmh awmfveS af &;wm0ef
xrf;aqmif&if; rdr&d @J rdbESpyf g;udk vku
d yf gjyKpkapmifah &SmufciG &hf jcif;[m tifrwef uHx;l
vSygw,f? 'DtwGuf *k%f,0l rf;omrdw,fvkd@ r=umr=umajymavh&dyS gw,f? wcsed f
wnf;rSmvnf; &JabmfOD;wif[m Armjynf&J@ ouf&Sdorkdif;tbd"meftjzpf ygwDu
&JabmfawG odvw
dk hJ orkid ;f qkid &f m jy\emrsm;ukd ar;jref;ae&wJh ygw&D @J ouf&dS orkid ;f pm
tkyf}u;D tjzpf u|eaf wmfw@dk ESpfa,muf w,fvDzek ;f uae wifpm;ajymavh&d+S yD; OD;wif
touf&n
S &f n
S f aexkid Ef idk af &;twGuf wm0ef,al qmif&u
G af e&r_twGuf yifyef;or#udk
tm;ay;ESpfodfrfh tyef;ajyapcJyh gw,f? &JabmfO;D wiftm; ygwaD cgif; aqmifwa,muf
tjzpfe@J a&m bcifwa,muftjzpfe@J yg tckvkd touf&n
S af tmif jyKpk aqmif&Guaf y;
cJw
h hJ a':_,Ofudk awmfveS af &;wm0ef ausyGefco
Jh t
l jzpfeJ@a&m/ wm0efausyGefwJh orD;
aumif;wa,muftjzpfyg u|eaf wmfw@dk ESv;kH om;rSm xm0pOf ur`n;f xk;d xm;rSmyg?
wu,fawmh &JabmfOD;wife@J a':a':a':oef;pdefwd@k rdom;pk[m tcuftcJ
trsKd ;rsKd ; qif;&J'u
k t
Q zHzk /kH twuftqif; tauG@taumuftrsKd ;rsKd ;/ a=uuG0J rf;enf;p&m
tzHzk u
Hk dk wkdi;f &if;om;aygif;pHk jynfolw&yfvk;H enf;wl &ifqidk af usmef if;&if; Armjynfudk
ppftm%m&Sif tarSmifxak tmufu vGwfajrmufa&;twGuf awmfvSew
f u
kd yf 0JG ifchw
J hJ
awmfveS af &;tdraf xmiftjzpf u|eaf wmfw@dk rSww
f rf;wif ur`n;f xk;d oGm;&rSmjzpfygw,f?
(5)
tckawmh &JabmfOD;wif[m touf 93 ESpf t&G,frSm obm0w&m;&J@
ra&SmifvJ$ Ekid fwJhw&m;twkdi;f 2012 atmufwb
kd m 10 &uf eHeuf 3 ; 30 em&Dcef@u
,leefjynfe,f/ ulrif;+rdK@awmf aq;Hw
k ckrSm uG,v
f eG fomG ;cJhyg+y?D
ol[m i,f&G,fEke,fwJh touf 18-19 ESpft&G,f q&mtwwfoif
ausmif;om; b0upwif+yD; ArmjynfEdik if Ha&; ZmwfcHkay:rSm pwifvy_ f&Sm;cJ&h mrS tck
touf 93 ESpt
f &G,x
f d ol@b0woufwmvH;k ESpaf ygi;f 70 ausmw
f ikd w
f idk f rem;rae/
rarmryef; aqmif&u
G cf w
hJ Jh woufwmjzpfw,f?
ol@&J@woufwm[m Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 335
e,fpyfta&;tcif;jzpfwt
hJ cg ygwAD [ked @J twl wzufEidk fio
H @kd xGucf Gm vmcJh
&mu tajctae&J@ vkt
d yfcsuaf tmufrmS ygw&D @J em,utzG@J 0iftjzpf xrf;aqmif&if;
aemufrsKd ;qufopf acgif;aqmifrsm;twGuf ygwDA[kdokd@ vkdtyfwhJ t}uH^m%frsm;
ay;jcif;/ awmfveS af &; tusK;d pD;yGm;twGuf a&;om;jcif;/ xkwjf yefjcif;/ tifwmAsL;yHpk eH @J
a[majymjcif;pwJh tvkyfawGukd aemufqk;H xGuo
f uftxd tqufrjywf vkyaf qmif
oGm;wJh &moufyef awmfveS af &;orm;}uD; jzpfygw,f?
&JabmfOD;wif[m Armjynf&J@ trsdK;om;ol&Jaumif; tmZmenfAkdvfcsKyf
atmifq ef;&J@ tm;txm;&qHk; &JabmfoHk;usdyf0if vufHk;wqljzpf+yD; 1300
jynft
h a&;awmfyu
kH ay:xGuv
f mwJh ArmjynfEidk if aH &;&J@ yxrrsKd ;qufxu
J ocifoef;
xGe;f / ocifAodef;wif pwJhacgif;aqmifawGvkd wjynfv;Hk vuQ%maqmifwJh Armjynf
uGejf rLepfygw&D @J aemufq;kH vufusef A[kad cgi;f aqmifwOD; jzpfygw,f? olu,
G v
f eG o
f mG ;
jcif;eJ@ ywfoufvd@k ygwD&@J ajyma&;qdck Gi&fh o
Sd lu ajym=um;cJo
h vkd ygweD J@ jynfolvx
l k
twGuf trSew
f u,fyJ }u;D rm;wJh qH;k H;_ r_jzpfygw,f?
trS e f w u,f v nf ; &J a bmf O D ; wif [ m Armjynf r k d ; aumif ; uif r S m
xGef;vif;awmufycJhwJh =u,f}uD;wvH;k yg? 'D=u,f}uD;[m tckawmh rk;d aumif;uifu
auusc&Jh yg+yD? tckvkd auusoGm;cJah yr,fh ol@&w
J oufwm vkyfaqmifcsufawGeJ@
ArmjynfolawG&J@ ESvHk;om;ukd tvif;a&mif;ul;nday;cJhyg+yD? ArmjynfolawG[m
olwkd@rsdK;qufu ul;nday;vkdufwJhtvif;a&mif&J@ vrf;jyr_eJ@ 'Drkdua&pDopfEkdifiH
xlaxmifa&; c&D;vrf;ukd qufvrS ;f oGm;=uygvrd rhf ,f?
&JabmfOD;wif[m aemufqHk;txd rdrd,Hk=unfcsufeJ@ rdrdygwDtwGuf
bmtqifhtwef; bm&mxl;pnf;pdru
f rkd S xnfrh wGufbJ wkdi;f jynfeJ@ vlrsdK;twGuf
ukd,u
f sKd ;riJh trsm;tusdK;oufouf/ rdcifygw&D J@ &ifciG frSm tpGrf;ukef ausauseyfeyf
(tpGrf;ukef ausauseyfeyf) aqmif&GufoGm;wJh uGefjrLepfwa,muf&J@pdwf"mwfeJ@
uGejf rLepfwa,muf&@J vyk [
f efawGudk pku
d x
f o
l mG ;cJyh g+y?D ol@&@J pdw"f mwfe@J vky[
f efawGudk
twk,l avhvm&if; u|eaf wmfw@kd [m tzdEydS cf jH ynfow
l &yfv;kH eJ@twl 'Dru
kd a&pDopf
Ekid fix
H laxmifa&;twGuf rdru
d ,
dk fudk jyKpkysKd ;axmifomG ; =u&ygvrd Ohf D;r,f?
&JabmfOD;wif&J@ vkyf[efeJ@ &JabmfOD;wif&J@ pdwf"mwfawG xm0pOf O'gef;
wGifygap? ?
&J a bmf a tmifv G i f
{+yD 12/ 2013?
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 337
&JabmfO;D wifohkd
trSww
f &
&JabmfrDem
(1)
&JabmfOD;wifwkd@ rdom;pkeJ@ u|efrwkd@rdom;pk[m 1993 ckESpf 'DZifbmv
wzufEkdifiH ulrif;+rdK@a&mufrS qHk=uwmyg? tJ'aD emufykdif; awmufav#muf twlwl
aecJ=h uwm ESpaf ygif; 19 ESpf avmuf =umcJhygw,f?
'Drwkdirf D u|efr odxm;wmu &JabmfO;D wif[m om;orD;rsm;eJ@twl/ Arm
jynfueG jf rLepfygwD acgi;f aqmifwhJ vGwaf jrmufe,fajr ta&S@ajrmufppfa'ook@d 1976
ckEpS u
f a&muf&v
dS ma=umif;? a&mufvm+y;D odyrf =umcif wkid ;f jynfo@dk wifjycsuu
f dk Akv
d f
rSL;csKyfa[mif;ausmaf ZmemrnfeJ@ xkwfjyefcw
hJ ,fqw
dk hJ tcsufawGygy?J
'Dxw
k jf yefcsupf mapmifudk u|erf zwfczhJ ;l ygw,f? ol[m ukv
d edk eD ,fcs@J qef@usif
a&;/ vGwfvyfa&;/ zufqpfawmfvSefa&;wkdufyGJ umvwav#mufv;Hk rSm xl;c|eaf jymif
ajrmufpmG wm0efxrf;aqmifcJhwJh wyfrSL;aumif;wOD;jzpfa=umif;/ vGwfajrmufa'o
okd@a&muf&dv
S m+yD; ygwAD [kd ppfa&;aumfr&Sif0ifwa,muftjzpf wm0ef,al ew,f
qdw
k mukdvnf; odxm;cJ&h ygw,f?
1993 ckESpf 'DZifbmv 15 &ufae@ u|efrwkd@rdom;pk wzufEdik if H ulrif;+rdK@
a&mufwaJh e@rSm u|efr &JabmfO;D wifudk yxrqHk;t}udrf jrifzl;wmyg? &JabmfOD;wifukd
338 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
=unfndKav;pm;xkdufwJh acgif;aqmif
au'gaumif ; wa,muf j zpf y gw,f ?
u|erf u ol@udk acgi;f aqmifwa,mufvdk
=unfndKav;pm;+yD; tazwa,mufvdk
vnf;cspcf ifygw,f? b,favmuf}uD;wJh
acgi;f aqmifau'gjzpfjzpf Z&mqdw
k hJ tkjd cif;
w&m;/ emjcif;w&m;/ aojcif;w&m;ukd r
vGefqefEkdifwma=umifh olcspfaom rd
om;pk om;orD;ajr;rsm;eJ@ &Jabmfrsm; jynf
oljynfom;rsm;ukd xm; &pfc+hJ y;D 2012 ckEpS f
atmufwb
dk mv 10 &ufae@ eHeuf 3; 30
em&Dcsed rf mS touf 93 ESp&f dS &JabmfO;D wif
[m u|efrwd@k tm;vHk;eJ@ xm0pOf cGJcGm
oGm;cJyh g+y?D
&JabmfOD;wif tckaemufqHk;
wacguf aq;Hw
k ufwn
hJ rSmawmif u|erf
eJ@rcifo@l trd o
f mG ;+y;D pvdu
k /f aemufvu
dk f
eJ@/ oluvnf; oGm;wusdus0d g;vkd@ (olu
aemufyikd f;rSm t+rJ oGm;}udwfaewwfyg
w,f)? 'Dtcsdet
f xd aumif;aumif;rGef
rGef&Sdygao;w,f? ol tdyf&m0ifoGm;wJh
tcsdeftxd aumif;aumif; aeaumif;
aeyg ao;w,f? ol tdy&f m0ifomG ;wJt
h cg
tcef;xJxd u|erf wdk@wGJac:oGm;+yD;awmh
ukwifay:wifay;+yD;rS u|erf wkd@ tdrfjyef
=uygw,f?
tJ'n
JD rSm OD;wiftdyfcsif+yDvm;
ar;awmh/ rtdyfcsifao;bl;qkd+yD; awmf
awmfeJ@ tdy&f mr0ifbl;? ol@orD;eJ@ u|efr
wkd@u ol@ab;rSm xkdifae=u&if; &,fp&m
armp&m ajymqkd&,farmae=uawmh ol
uvnf; vkduf&,faeygao;w,f?
aemufw&uf reufusawmh
azaz nu tzsm;wufvkd@ ta&;ay:
aq;Hw
k ifvu
dk &f +yjD zpfa=umif; ol@ orD;
&Jabmf,
_ Of aq;Hu
k ae zke;f vSr;f qufrS
u|efrwkd@ od=uygawmhw,f? u|efrwkd@
tm;vH;k tHt
h m;oifv
h @dk nwke;f uawmif
aumif;aumif;rGefrGef &Sdygao;w,fvkd@
ajymrd=uygw,f?
olenf;enf; oufomvmvkd@
ta&;ay:tcef;uae k;d k;d tjyifvel mcef;
ajymif;vmwJhtcsdef u|efrwacguf oGm;
=unfhygw,f? tJ'Dwkef;u pum;awmf
awmfenf;aeyg+yD? 'gayrJh u|efrwkd@ukd
aumif;aumif; rSwrf yd gao;w,f? 'Dwcg
awG@&jcif;[m aemufq;kH jzpfr,fv@dk rxif
rdyg?
u|efr pdwftxdckduf&qHk; ,l
usHK;r& tjzpfqHk;uawmh u|efrwkd@[m
ol@em;rSm oleJ@ teD;uyfqk;H &SdaevsufeJ@
tajctaet&a=umifhqdkwJh ta=umif;
jycsut
f rsKd ;rsKd ;jzifh &JabmfO;D wif&@J aemuf
qH;k rD;o+*K [fjymcs&mrSm vku
d yf gy@dk aqmif
cGifh/ OD;nwftav;jyKcGifh/ kyfuvmyf
ukad wmif =unfch Girhf &jcif;ukd tvGef pdwf
xdcu
dk af =uuGJ 0rf;enf;rdygw,f?
(2)
u u|efrcifyGef;onf &Jabmfazaomif;
ausmufuyfuifqm cGJpdwfr_cHxm;&+yD;
a&m*ga0'em jyif;jyif;xefxef cHpm;ae&
vk@d r=umr=um aq;Hw
k ufa&muf aq;uk
or_cH,lae&ygw,f? 'Dumvtawm
twGi;f &JabmfOD;wifw@kd om;tzvnf;
u|erf wkd@e@J tcef;2cef;/ 3cef;ausmf vlem
ukwifrSm yHkreS f aq;vmppfaq; ukor_
jyKvkyfavh&Sdygw,f? tJ't
D cg ol@orD; &J
abmfa':_,Ofu ae@vnfae@cif; ol@taz
em;aewJt
h csed frmS ol@tazukd u|erf tm;
rSm=um; tyfxm;cJh+yD; tvkyfudpPawGeJ@
tjyif xGufoGm;avh&dyS gw,f?
u|efrvnf; &JabmfOD;wif tdyf
&mxvk@d &&dS if pm;zk@d aomufz@kd aumfzD rke@f yJ
oa&pmrsm; tqifoifh jyifay;xm;yg
w,f? olxvm+y;D rsuEf mS opf taygt
h yg;
oGm;+yD;aemuf wzufu aumfzaD omuf
rkef@pm;&if; &JabmfoHk;udsyf0if&Jabmfrsm;
1941 ckESpf *syefppfoifwef;wufcJhpOf
umvwke;f u tawG@t}uKH tjzpftysuf
ta=umif;rsm; u|erf ukd pdw&f n
S v
f uf&n
S f
tm;&yg;& ajymjywwfygw,f? tJ'u
D m
vtxd &JabmfO;D wif&@J use;f rma&;eJ@rw
S f
^m%f awmfawmf aumif; ygao;w,f?
&JabmfO;D wif[m *syefzufqpf
awmfvSefa&;/ *syefppfavhusifha&;oif
wef;ta=umif;awG ajymrd+yDqkd&if pdwf
tm;xufoefpmG +yKH ;&$iv
f ef;qef; wufu
vmum em&DeJ@cs+D yD; rem;wrf;ajymEkdiyf g
avmufxnfq
h kd xnfh+yD; xrif;tkd;}uD;
wnfxm;&w,f?xrif;tk;d }u;D wnfxm;
+y;D awmh xrif;usurf usuf xrif;tk;d csv@dk
&r& odEikd zf k@d a,mufruku
d idk fum xrif;
ukd aumf,loGm;+yD; wjcm;ae&mrSm xkid f
aewJh AkdvfjrifhatmifxH oGm;oGm;jy&
w,fvd@k w[J[&J ,farm&if; tm;&yg;&
ajymjyygw,f?
aemuf olwd@k t&m&Sd pwkdcef;
xJu ,lvmwJh bD,m t&ufyv
k if;rsm;
ukd &JabmfOD;wiftm; a&acsmif;xJxnfh
a&pdrfcdik ;f w,f? bD,mt&ufyv
k if;rsm;
at;oG m ;awmhr S xkwf ,laomuf =u
w,f? tJ'Dwek f;u a&cJaowWm r&Sdao;
bl;vdk@ &JabmfOD;wifu ajymjyw,f? ol@
twGuf(&JabmfOD;wif) bD,mt&uf
raomufwwfwma=umifh acsmuvuf
,lau|;ygw,f? tJ'Dtcg olwd@k tvGef
aysmf&i$ =f u&a=umif; ajymjyzl;ygw,f?
&JabmfoHk;udsyf0if &Jabmfrsm;
[kdief efu|ef;/ *syefppfavhusifha&; pcef;
rsm;rSm jyif;jyif;xefxef =urf;=urf;wrf;
wrf; pGe@f peG @f pmpm; oif,cl &hJ a=umif;/ *syef
q&mrsm;u olw@dk udk kid ;f pkid ;f armufrmpGm
qufqjH yKrlcrhJ e_ @J &Jabmfwa,mufvnf;
*syef q&mwa,muf&@J yg;ku
d fjcif; cHch&J
a=umif;vnf; ajymjywJhtxJ ygygw,f?
Akdvfjrifhatmift a=umif; quf
ajymjyygao;w,f? Akdvfjrifhatmif[m
oli,fpOf uav;b0rSm ynmaumif;
Adv
k c
f sKyfausmfaZmodhk trSww
f &
&Jabmfcifarmif0if;
(1)
zqyvacwf 1950 ckEpS rf sm;aemufyidk ;f rSm wkwjf zLulrifwefwyfawG Armjynfbufudk
usL;ausm0f ifa&mufvmygw,f? 1952 ckEpS w
f ESpv
f ;kH ArmjynftwGi;f ykid ;f a&mufatmif
wkd;csJ@0ifa&muf+yD;aemuf 1953 ckESpfwGif Armhwyfrawmfukd ae&mtESH@tjym;rSm
pwifwkdufcdu
k v
f mygw,f? wcsdew
f nf;rSm weoFm&D yifv,fbufuae azmfrq
kd m
(xkdi0f rf) eJ@ wkdufdu
k f oabFmvrf;zGi+fh y;D olwd@k tiftm;wkd;cs@J a&;ukd }uKd ;pm;vmw,f?
&Srf;jynf tv,fykdif; tcsuft csmuswJh rkdif;&SK;/ rkdif;atmhukd pwifwkdufckduf
odrf;yku
d f=uw,f? u,m;jynfe,f vGdKifaumfukd wku
d fckdufvmw,f? rkid f;yefukd 1953
azazmf0g&DrSm wkdufckduf odrf;ykdufoGm;EkdifcJhw,f? Armjynfajrmufykdif; wkwfArme,fpyf+rdK@awGjzpfwJh rlq,f/ =uLukwf/ rkdif;,k+rdK@awGukdvnf; w+ydKifeufwnf;
wku
d cf u
dk v
f mw,f?
tJ'v
D dk wkwjf zLulrifwefwyfrsm; ArmjynfwiG ;f usL;ausm0f ifa&muf vmr_
tay: vlxku tHkuqef@usifvmygw,f? ygvDref'Drkdua&pDacwfvnf; jzpfvkd@
wpHkw&m 'Drkdua&pD &Sdaeao;+yD; pme,fZif;vGwfvyfcGihv
f nf; toifhtwifh &Sdaevkd@
344 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
ukv
d nf; owd&aeygw,f? tJ'w
D ek ;f u ausmif;om;rsm;u ausmif;0kid ;f twGi;f ppfom;
rsm;0ifrvmzk@d e@J ausmif;om;rsm;ukd rzrf;qD;&efqw
kd hJ awmif;qdck suu
f dk Akv
d af usmaf ZmrS
wqifh wifjycJ=h uw,f? tJ'D 2 csuv
f ;Hk ukd tm%mykdiaf wGu vufcHvdu
k w
f t
Jh wGuf
AkdvfcsKyfausmfaZmu ausmif;om;awGxH jyefvnf&Sif;jycJhw,f? rkd;rvif;cifrSm
ppfum;awG jyefvnfyk o
f rd ;f oGm;cJw
h ,f?
962 ckEpS rf mS Akv
d af e0if;acgi;f aqmifwhJ ppftm%m&Sit
f pk;d & ay:ayguv
f m+y;D
jynfwGif;ppf&yfpJa&;/ jynfwGif;+idrf;csrf;a&;eJ@ urBmh+idrf;csrf;a&; v_yf&Sm;r_awGukd
zsuo
f rd ;f ypfvu
dk +f yD; ausmif;om;vli,fx&k @J 'Dru
kd a&pDa&;wku
d yf aJG wGudk enf;omef
rsKd ;pHek @J ESdyu
f yG cf hw
J myg?
1964 rSm Akdvfae0if;u trsdK;om;nDnGwfa&;/ xdef;odrf;umuG,f&;
Oya'qdw
k mukd jymef;+y;D jynfwiG ;f +ird ;f csr;f a&;tzG@J awGtygt0if/ b,ftzG@J tpnf;rS
wnf&SdcGifhrjyKawmhbJ awmwGif;vufeufukdif awmfvSefa&;tift m;pkrsm;ESifh
jynfwGif;ppf&yfpJa&;/ jynfwGif;+idrf;csrf;a&; aqG;aEG;r_awGukdvnf; wzGJ@+yD;wzGJ@
zsuo
f rd ;f vku
d yf gw,f? wjynfv;kH vufeuf ukid w
f u
dk yf aJG wG qufvufjyif;xef onf;oef
vmawmhw,f? vGwv
f yfa&;eJ@ twlay:aygucf w
hJ hJ jynfwiG ;f ppf[m 'Dae@ 2013 txd
ESpf 60 wdkif r&yfrem;EkdifbJ qufvufwnf&aSd eqJjzpfw,f?
(3)
AkdvfrSL;csKyfausmfaZm[m ol&J@ukd,fwkdifa&; twKy`wWdrSm jynfwGif;ppfeJ@
ywf o uf v k d @ ck v k d a &;om;cJ h w ,f ? jynf w G i f ; ppf } uD ; twG i f ; rS m wcsd e f u
ArmhvGwfvyfa&;twGuf twlwkdufyGJ0ifvmolrsm; tcsif;csif;t=um;/ jyefvnf
wkdufcdu
k f=u+yD; Armhom;aumif; orD;aumif; ajrmufjrm;pGm aoa=ucJh=u &ayonf?
wkid ;f jynftwGuf ESajrmwop&m qH;k _;H r_}u;D yifjzpf onf? tcsi;f csi;f t=um; rwku
d &f bJ/
raoqHk;bJ tm;vHk;wkdi;f jynfxlaxmifa&;wnfaqmufa&;rSmom 0kid f;tvkyfvky=f u
r,fq&kd if wkid ;f jynftwGuf b,favmufaumif;vku
d rf vJ[k ,lqpOf;pm;aerdyd gonf?
jynfwGif;ppfonf u|efawmfwkd@ wkdif;jynfwdk;wufa&;twGuf taESmifht,Suf
jzpfapaom ta=umif;qk;d }u;D jzpfco
hJ nf[k u|eaf wmfxifygonf vk@d a&; xm;cJyh gw,f?
AkdvfcsKyfausmfaZmu 1948 u ay:xGufchw
J Jh jynfwGif;ppf yxrv_dif;vHk;[m
e,fcsJ@ya,m*vk@d owfrSwf+yD; 0if a&muf wkdufcdu
k fchyJ gw,f?
1962 ck rwfv 2 &ufrmS Akv
d fae0if;ppftpk;d & wufvm+yD;aemuf ay:ayguf
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 347
awmfve
S a
f &;rsKd;aph ysKd;}uJol
awmfve
S af &;ukd
&Sio
f ef}uD;xGm;apcJo
h l
okd@r[kwf
Akv
d af usmaf Zm
(&Jabmf atmif';kd )
'Dae@ (8 8 2013) u|efawmf[m Edik fiHa&;oifwef;ausmif;wcku 8 av;vkH; 25
ajrmuf ESpfywfvnfae@ tcrf;tem;wckukd yg0ifwuf a&mufcGi&fh cJyh gw,f? xd@k tjyif
&Spfav;vk;H ta&;awmfyeHk @J ywfouf+y;D ud,
k f ydik f tawG@t}uKHwck ajymjyay;zd@k tcrf;
tem;tpDtpOfrmS xnfhoiG f;xm;a=umif;vnf; odvu
dk f&w,f? tpDtpOfwck+yD;wck
wifqufomG ;=uwm tpDtpOf 21 a&mufawmh u|eaf wmft
h vSnhf a[majymzd@k tcsed f
a&mufvmygw,f?
&Spfav;vkH;ta&;awmfykHeJ@ywfoufcJhwJh udk,fydkiftawG@t}uKHtcsdK@ u|ef
awmfpwif ajym=um;cJyh gw,f? &Spfav;vk;H rwdkifrD ESpftcsKd @uwnf;u rqvwygwD
tm%m&SifpepfjzKwfcsa&;/ ygwDpkHpepfxlaxmifa&;qdkwJh EdkifiHa&;v_yf&Sm;r_xJrSm
yg0ifcahJ =umif;ajymcJw
h ,f? u|eaf wmfw@kd [m ajratmufEikd if aH &; tpktzG@J awG od@k r [kwf
ajratmufEikd if aH &; uvmyfpnfav;awGpzk @JG +y;D v_y&f mS ;cJ=h uwmjzpfwhJ ta=umif;vnf;
ajymcJyh gao; w,f?
tJ't
D csed u
f ajratmufuvmyfpnf;rsm;&J@ Edik if aH &;OD;wnfcsuef @J vkyaf qmif
r_awGuawmh rqv wygwDtm%m&Sipf epfjzKwfcsa&;eJ@ ygwDppkH epfxal xmifa&;ygy?J
wygwDtm%m&Sif pepfjzKwfcsa&;udk oabm wlc=hJ uayr,fh ygwpD pHk epfxal xmifa&;eJ@
ywfouf+y;D u|eaf wmfw@kd tcsi;f csi;f t=um; tjiif;yGm; zG,&f cdS hJ ygw,f? u|eaf wmfw@kd &@J
Edkiif Ha&;tod/ tjrifrus,fr_a=umifh 'Dvdkjzpfc&Jh wmyg? tJ'Dwke;f u u|efawmfwdk@[m
jynfol@'Drku
d a&pD awmfvSeaf &;vrf;a=umif;uae wpfvufrav;awmif a&G@roGm;
350 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
trsdK;om;vufeufudik w
f yfrawmfudk xlaxmif olrsm;teufrS wOD;jzpfol/ Armjynf
uGejf rLepfygw&D @J acgi;f aqmifwOD;jzpfol Adv
k cf sLyfausmaf Zm ud,
k w
f ikd f txdr;f trSwyf o
JG @kd
yg0ifwufa&mufay;cJv
h @kd jzpfygw,f? Edik if aH &; pwifvyk u
f wnf;u &ifxpJ +JG iad ewJh jynfo@l
ol&J aumif;wa,mufudk u|efawmfw@dk uk,
d w
f idk f awG@jrif=u&rSmjzpfv@dk pdwv
f _yf&mS ;
rdw,f? jyefawG;wdik ;f vnf; pdwv
f y_ &f mS ;jzpfc&hJ ygw,f?
Adv
k cf sKyfukd u|eaf wmfw@kd &Jabmftm;vk;H u tb vd@k yaJ c: =uygw,f? touf
tG,t
f & taz/ tbk;d tG,jf zpfaevd@k av;pm;r_e@J ac:cJ=h uwmyg? tbu u|eaf wmf
wdk@ oifwef;aqmifxJudk 0ifvu
dk fwmeJ@ &JabmfawG&J@ aexdik fr_tcif;tusif;eJ@ ,leD
azmif;0wfpm;qif,ifr_e@J qHyifypHk aH wGukd rsuv
f ;kH a0S@ =unfv
h u
dk fyHk &w,f? xdik af wmif
rxdik af o;cif u|eaf wmfw@kd wyfz@JG ukd rSwcf suaf y;ygw,f? cifAsm;wd@k wyfz@JG uvnf; ukef
onfa wG pkaewJht wd kif;yJ qdk+yD; ajymcsvdkufw,f? u|ef awmfwd k@tm;vk H;[m
&Sut
f rf;trf;jzpf+yD; bmajym&rSef; rodatmif E_wfqdwfaeawmhw,f? ajymvnf;
ajymp&mudk;? u|eaf wmfwk@d tm;vkH;&J@ ,leDazmif;;awGu yGa,mif;a,mifeJ@ aooyfr_
r&Scd hb
J ;l ? qHyifawGu ykpH rH sKd ;pkeH @J &Sno
f &l Sn/f wdo
k w
l ekd @J wcsKd @qkd tJ'w
D ek ;f u acwfpm;wJh
&kyf&Sirf if;om;pdk;ol&J@ qHyif'DZkid ;f vdkrsdk;u ygao;&J@? u|efawmfw@dk tok;H taqmifrsm;
=unf&h ifvnf; ausmyd;k tdwfa&mifpu
kH xkyfwef;awGrmS wGJcsw
d x
f m;vdu
k =f uwm ukepf Hk
qdik u
f ypPnf;awG wGJcsfw
d x
f m;wJh twdik f;yJ?
'Dtajctaeudk tcrf;tem; jrefjrefp+yD;ausmfvdkufEdkifcJhw,f? 'Dtxdrf;
trSwfyJrG Smawmh tbu pum;tenf;i,fomajymcJhygw,f? txdrf;trSwfy&GJ J@ tpD
tpOftrsm;pkudk &Spfav;vkH;ta&;awmfykHxJ udk,fwdkifyg0ifjzwfoef;cJholawG w
a,muf+y;D wa,muf ajymcJ=h uw,f? ae&mtpk?H a'otpk?H touft&G,f rsKd ;pkw
H @kd qu
D
ta&;awmfykHwGif; jzwfoef;r_tawG@t}uKHrsdK;pkHudk azmfxkwf rdwq
f ufay;=uw,f?
'DtcgrSmawmh AdkvfcsKyf&J@ rsufvkH;[m tawG@t}uKHwifjywJh &Jabmfwdkif;qDuae cGm
awmifrcGmbl;? ta=umif;t&m xl;qef;wmawG@&if rSwfppk mtkyef J@ vdkurf Swfaewm
udkvnf; awG@&ygw,f?
u|efawmfwOD;csif;t&qdk&if 'Dt xdrf;trSwfyGJrSm AdkvfcsKyfeJ@ awG@qkH
vdkujf cif;[m wdkufqkid w
f Jh awG@qkHr_ wcktjzpfvufcHayrJh 'Dxufeufid_ f;? us,jf yef@
wJ h t "d y ` m ,f aqmif c J hw ,f ? ta=umif ; uawmh 'D a wG @ qk H r _ [m 1300 jynf h
ta&;awmfykHwyfom;}uD;eJ@ &Spfq,f&Spfta&;awmfykH wyfom;awG awmfvSefa&;
0wfru
H_ ;l wJh txdr;f trSwf tcrf;tem;vd@k yq
J ckd siyf gw,f/ awmfveS af &;rs;kd qufumG [r_
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 353
ywfouf+yD; vufEydS f pufeJ@ pm&dku&f if cifAsm;taeeJ@ pmwpfrsuEf mS udk b,fEpS frEd Spef @J
t+y;D &du
k Ef ikd o
f vJ? tck u|eaf wmf &du
k cf ikd ;f wJh pmrsuEf mS twdik ;f qd&k if b,favmuf=um
rvJ? ar;jref;cJhygw,f? 'Dvdkar;jref;vdkufjcif;tm;jzifh AdkvfcsKyf&J@ wdusaocsmr_[m
pm&du
k w
f hJ oltwGuf tav;xm;aqmif&u
G pf &mjzpfovd/k vkyif ef;udk jrefjref+y;D ajrmuf
apEdik w
f ,f?
'guvJ u|efawmfwdk@twGuf tao;tzGJav;qdkayr,fh oif,lavhvmp&m
jzpfcyhJ gw,f?
Adkvcf sKyfeJ@ u|efawmfw@dk [m tcsdef=um=umraevdku&f yg? vtcsdK@om u|ef
awmfwdk@eJ@ twl&dcS hw
J myg? 'DumvtwGi;f rSm AdkvfcsKyfu u|efawmfw@dk ukd ppfynmeJ@
ywfoufvk@d xl;xl;axGxG oif=um;wmr&SdcJhayr,fh Adv
k fcsKyf&@J wdik f;cspfjynf cspf"mwf
tarGukd &vku
d w
f ,f? Adv
k cf sKy&f @J aexdik rf &_ ;kd om;jzLpifru
_ kd twk,l oif=um; cJ&h ygw,f?
Adkvcf sKyf&J@ vkyfief;vkyfaqmifr_ wdusaocsmr_udk oif,lcGihf &vdfu
k yf gw,f? Adkvcf sKyf&J@
aumif;rGef jrifhjrwfwJh t&mrSefr#ukd tqufrjywfqufcHciG &fh r,fqk&d if u|eaf wmfwk@d
wyfzJ@G wckv;kH u tjynft
h 0 oif,l csicf =Jh uygw,f?
trSwf (8) DPA wyfzGJ@ zGJ@pnf;&ef c&D;xGufcGmjcif;/
AdkvfcsKyfe J@ cGJc Gm vm&jcif;?
wm0eftopf rvmcif oifwef;qif;+yD;p u|efawmfw@dk wyfzJ@G av;[m 101
yef0gppfa'orSmyJ vtcsdK@ aexdkicf =Jh u&w,f? 'Dumv twGif;rSm vGwfajrma'o&J@
EdkifiHa&;t&omudk aumif;aumif;cHpm;Edkifw,f? odk@aomf rvGwfajrmufao;wJh
wdik ;f jynf&@J ae&ma'orsm;pGmod@k qufvufcsw
D ufzk@d wm0efrsm; use&f daS e ao;w,f?
'DtwGuf u|efawmfwdk@&Jabmfrsm;[m pdwftm;xufoefpGm eJ@ vkyfief;wm0ef
topfrsm;udk apmifh ar#mf ae=uwmjzpfw,f?
u|efawmfw@dk wyfzJ@G [m oifwef;umvrSm 101 ppfa'o vGwaf jrmufjcif;
tESpf 20 t}udrfajrmuf txdrf;trSwfyGJudkvnf; }uKHawG@c&Jh w,f? a'ocHwyfrsm;/
vlxkrsm;eJ@ twl vGwaf jrmufjcif;twGuf aysmf$if jcif; t&omudkcHpm;vdku&f w,f?
oifwef;+yD; umvrSm ygwDwnfaxmifcJhjcif; tESpf 50 a&$&wk obifeJ@ vnf;
}uKHawG@chw
J ,f? ygw[
D m tESpf 50 jynfh tcsed u
f mvtwGi;f pGe@f vw
G rf r_ sm;pGm/ qif;&J
yifyef;r_;}uD; pGmjzwfoef;cJh&w,f? jzwfoef;ae&qJjzpfw,f? 'DtajctaeawGudk
356 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;
AdkvdcsKyf[m awmfvSefa&;rsdK;aphudk
ysdK;}uJol/ &Sifoef}uD;xGm;apcJhol
2009 'DZifbm 3 &ufae@ u Adkvcd sKyf touf 90 jynfah jrmufwaJh eyg?
tJ'Dae@u Adkvcf sKyf[m touft&G,t
f & tdrk if;rpGr;f jzpfaeyg+yD? 'gayrJh Adv
k fcsKyfu
olcspw
f hJ jynfoal wG twGuf arG;ae@trSmpum;yg;cJw
h ,f? jynfoal wGukd pdwyf yl efwm?
zdEydS rf u
_ kd tqufrjywfweG ;f vSeaf ewJh jynfoal wGtwGuf *k%,
f cl /hJ w,f/ *k%jf yKcw
hJ ,f?
tJ'DtrSmpum;rSmqdk&if jynfolawG pnf;vkH;nDnGwf=uzdk@? oabmxm;}uD;zdk@
wdu
k w
f eG ;f xm;cJw
h ,f? gt
h jyif Adv
k cf sKyfw@kd OD;pD;OD;aqmif wnfaxmifcw
hJ Jh ppfwyf}u;D udk
vnf; jynfou
l k&d efov
l kd oabmrxm;zd@k owday; vdu
k af o;w,f?
Adv
k cf sKyftouf 90 jynfah rG;ae@rmS q&mr(&Jabmf,
_ Of) xH arG;ae@ qkawmif;
v$m ay;ydk@jzpfchw
J ,f? t"duuawmh Adv
k cf sKyf&J@ jynfolo@dk trSmpum;eJ@ ywfouf+yD;
cHpm;rd+y;D a&;vdu
k w
f myg? tJ'guawmh 'Dae@txd use;f rmpGmjzifh o@u
l jynforl sm;udk
E_wcf eG ;f quf tm;ay;pum;ajymqdak y;Edik af o;wmudk tm;& 0rf;omjzpfrw
d ,f? w+yKd if
wnf; cHpm;vku
d &f wmu ,ae@txd tb[m wdik ;f jynfe@J jynforl sm;twGuf pdwx
f rJ mS
&wufrat;jzpfae&Smw,f? 'gukyd J tbtwGuf pdwrf aumif; jzpfrw
d ,f? wu,fqkd
touf t&G,f}uD;&ifhvm&if pdwfcsr;f om/ ud,
k fcsr;f omeJ@ tem;,loifh w,fr[kwf
vm;? tbb0eJ@ wdik ;f jynf&@J b0 b,fvrkd S cGrJ &wJb
h 0jzpfaeawmh tbudk u|eaf wmf
wdk@ yd+ky;D wefzk;d xm;rdygw,f? tb[m u|eaf wmfwk@d wdik f;jynfeJ@ jynfoal wGtwGuf
wefz;kd rjzwfEkid w
f hJ &wemwyg;ygyJ
2012 atmufwdkbm 10 &ufae@rSmawmh u|efawmfwdk@ qENeJ@ rqdkifbJ
Adv
k cf sKyfukd obm0rdcifu ac:aqmifoGm;vdu
k fyg+y?D
usef&pfol rdompkrsm;? &Jabmfrsm;? rdwfaqGrsm;? jynfolrsm;udk 0rf;enf;
a=uuGJra_ wG? ESarsmwor_ awGjzpfapcJhw,f? tJ'Dae@u u|efawmfvnf; Adkvcf sKyf&J@
&Jabmf wa,mufjzpfcJhwJhtwGuf 0rf;enf; a=uuGJ cJh&w,f/ AdkvfcsKyfudk ESajrm
wor_jzpfc&hJ ygw,f? rdom;pkawGe@J xyfw/l &JabmfawGe@J xyfwl u|eaf wmf cHpm;r_awGukd
pmvk;H rsm;jzifh azmfjyjzpfchyJ gw,f? tJ'guawmh Adkvcf sKyftwGuf 0rf;enf;a=uuGJjcif;/
Adkvcf sKyf twGuf *k%f,jl cif; qdkwmygyJ?
r=umcifrmS Adv
k cf sKyu
f ,
G v
f eG cf w
hJ m wESpjf ynfah wmhrmS yg? Adv
k cf sKyfe@J ywfouf+y;D
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 359
orD;&ifxu
J Adv
k c
f sKyfausmfaZm
orD ; xuf x uf
Akdvcf sKyfausmfaZm[m ol. emrnfe@J vdu
k fatmif jrefrmjynfolawG&@J =um;rSm *k%f
owif; ar$;ysH@ausmfapmcJo
h lwpfOD; jzpfchyJ gw,f? bmjzpfvdk@ 'Dvdak jymEkdifovJqdak wmh
orD;wkd@vkd jrefrmjynf aus;vufawm&Gmav; wpf&GmrSm }uD;jyif;vm+yD; Ekid fiHa&; qkd
wmvnf; bmrSef;rodwJh uav;wpfa,muf&@J OD;aESmufxJrSm Adkvcf sKyfausmfaZm
qkw
d ehJ mrnfudk rSwfrw
S &f & &if;&if;ESD;ES;D jzpfaecJhv@kd ygy?J
orD;[m t&rf;taqmhruf+yD; wpfaeukefwpfaecef; oli,fcsi;f awGeJ@ &Gmk;d
ukd;ayguf vkdufvnf aqmhhupm;aewwfwhJ uav;wpfa,mufyg? rdbawG wkwfeJ@
vku
d af c:rS tdrjf yefwwfwhJ uav;rsKd ;ayg?h orD;eJ@ orD;&J@oil ,fcsi;f awGuvnf; t&rf;
ukd vkdufzufygw,f? tm;vHk;uawmh aqmhwJhae&mrSmqkdttdyfarh tpm;arh
aqmhwwf=uwJh uav;rsKd ;awGcsn;f yJqdak wmhav? 'gayrJh ausmif;oGm;&rSmwk@d vl}u;D
awGeJ@ w&m; oGm;em&rSmwk@d qd&k ifawmh t+rw
J rf; wGe@f qw
k w
f Ge@f qw
k f vkyfae=up+rJy/J
'grsKd ;qkd orD;wk@d t+rw
J rf; aemufwef;uyJ vku
d yf gw,f?
'gayrJh Akv
d cf sKyfatmifqef;ta=umif;ukd pmxJrmS oifawm o
h rD;wk@d tm;vH;k
xl;xl;jcm;jcm;ukd pdwf0ifwpm;&Scd +Jh yD; Akv
d fcsKyfudk orD;wk@d tonf;xJtlxJuukd v_u
d f
v_u
d v
f v
JS JS }uKd qrdk =d uygw,f? Akv
d cf sKyf[m orD;wk@d widk ;f jynf&@J zcif}u;D / orD; wk@d tm;vH;k
cspcf if=unfnKd xu
dk w
f hJ acgi;f aqmif}u;D qkw
d t
hJ od[m orD;wk@d wawG&@J ESv;kH om;xJrmS
tjrpfw,
G af ecJyh gawmhw,f? 'g[m orD;wk@d udk vrf;rSejf yay;cJw
h hJ tmp&d, q&mocif
Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm; 361
awmh Adv
k cf sKyaf usmaf Zmjzpf+y;D / aemuf
wa,mufuawmh tl;apmarmif vk@d
emrnfwiG cf w
hJ hJ Adv
k cf sKyfapmarmif jzpfyg
w,f? bma=umifh ol@ukd tJ'Dvkdac:cJh
w,fqdw
k m orD;wkd@ rodcyJh gbl;? 'gayrJh
Akdvcf sKyfausmfaZmta=umif;ukdawmh r
aumif;owif; rajymcJ=h uwm orD; rSwf
rSwf&& &Sad eygw,f?
orD;&J@ EkdifiaH &;todtjrifawG
[mvnf; orD;&J@touf wpp }uD;jyif;
vmwmeJ@tr# wjznf;jznf;csi;f Ek;d =um;p
jyKvmcJyh gw,f? 'g[m orD;&J@ rmwmyDwk
ESpyf g;&J@ oGeo
f ifq;kH rr_rsm;a=umifo
h m jzpf
ygw,f? aemuf orD;ajymif;a&$@aexkdif&
wJh ywf0ef;usief @J vnf; trsm;}u;D ouf
qkdifaew,fvkd@ orD;,lq ygw,f? 'D
aemufrmS awmh Akv
d cf sKyfausmaf ZmESihf w
uG wjcm;Ekdiif Ha&; acgi;f aqmif}uD;rsm;
&J@ ta=umif;awGudk vl}uD;rsm;rSwqifh
okd@r[kwf pmtkyfpmwrf;rsm;rSwzHk avh
vm od&cdS yhJ gw,f? trsm;pk Ekid if aH &; acgi;f
aqmif}uD;rsm;[m uG,fvGefoGm;=u+yD;
jzpfwt
Jh wGuf olw@kd ukd orD;wkd@acwf vl
i,fawG rDEidk rf nfr[kwaf wmhyg?
'gayrJh usef;rma&; awmfawmf
aumif;+y;D touf&pS q
f ,fausmf &S+d yD jzpf
wJh orD;wk@d &@J b;dk bk;d Akv
d cf sKyfausmaf Zmukd
awmh tjyifrSm uHaumif;axmufrvkd@
awG@jrifczhJ ;l ygw,f? bkd;bk;d Akv
d cf sKyfausmf
aZm[m wu,fukd cifrif&if;ESD;p&m
bk;d [m awmfawmfta&;tom;aumif;
oljzpfa=umif; 'Dpmtkyfukd zwf+yD;awmh
orD; tHhtm;oifhpmG od&dv
S u
dk &f ygw,f?
+yD;awmh bk;d bk;d &J@ t&nftcsi;f ukv
d nf;
orD;pdwx
f u
J ae *k%,
f pl mG todtrSwf
jyKrdygw,f? 'Dpmtkyx
f rJ mS orD;twGuf
avhvmp&m oif,lrSwfom;p&mawG
trsm;}uD;ygygw,f? 'Dodyf+yD; rxlvSwJh
bkd;bkd;&J@ twKy`wdW pmtkyfuav;[m
orkdif;0iftcsuftvufrsm;ESifh wnf
aqmuf x m;wm jzpf y gw,f ? +yD ;
awmh ol@&J@ pmrsufESmwkdif;[mvnf;
pdw0f ifpm;p&mrsm;eJ@ jynfEh u
S af eygw,f?
orD;wk@d vdk pmzwf&rSm awmfawmfysi;f +y;D
jref rmpmeJ@ awmfawmftvSr;f a0;aewJh
vl i,f pmzwfy&dowfrsKd ;ukdawmif qGJ
aqmifxm;Ekid fwma=umifh 'g[m bkd;bk;d
pmtky&f @J atmifjrifrw
_ pfcv
k @dk uk,
d hf bm
om aumufcsucf sxm;ygw,f? 'Dpmtkyf
[m bk;d bk;d &J@av#mufvrS ;f c w
hJ hJ orkid ;f vk@d
ajymvk@d &ovkd orD;wkd@Eikd fiH&J@ vGwfvyf
a&;orkid ;f vk@d q&dk if rSm;vdrrhf ,f r[kwyf g?
bmjzpfvkd@vJqkdawmh bkd;bkd; av#muf
vSrf;cJw
h v
Jh rf; e,fcsJ@ +Aw
d do#awmfveS f
a&;vrf; zufqpf*syef awmfveS fa&;
vrf;awGjzpf+y;D / orD;wk@d t+rw
J rf; av;
pm; OD;nw&f r,fh Akdvcf sKyf atmifqef;eJ@
tmZmenf acgi;f aqmif}f u;D rsm;tm;vH;k
twlav#mufvrS ;f cJhwJh orkid ;f 0if jrefrm
jynfvw
G v
f yfa&; vrf;}u;D r[kwyf gvm;?
wnfaqmufcJhwJh jynfolawGcspf&wJh
jrefrmhwyfrawmfb,fa&mufoGm;+yDvJ?
q&m0efjzpfz@dk u|eaf wmf }uKd ;pm;rnf/ vl
&nfc|efjzpfz@kd u|eaf wmf }udK;pm;rnf/ jref
rmhom;aumif; Zmenfppfom;}uD;ukd
u|efawmf ar#mfrSef;&nfqkdwJh 'DoDcsif;
pmom;av;ukd orD; t&rf;}uKd ucf w
hJ myg?
c%c%vnf; qkjd zpfcyhJ gw,f? olajymwJh
ppfom;}uD;uawmh AkdvfcsKyfwkd@acwfu
jrefrmhom;aumif; Zmenfppfom;}u;D rsm;
ukd qdw
k myJ jzpfygvrd rhf ,f? tJ'v
D dk jynfol
u csp&f wJh ppfom;}u;D awG jyefay:vmEkid f
ygapvk@d orD; qkawmif;ygw,f? Adv
k cf sKyf
ay;wJhppfynm jynfolawGukd owfzkd@r
[kwfbl;qkdwhJ 2007 a&$0ga&mifawmf
vSeaf &;twGi;f rSm xGuaf y:vmwJh 'D[pf
au;oHudk orD;&J@em;xJrmS jyefvnf =um;
a,mifaerdygw,f? [kwyf gw,f/ orD;wk@d
wkdif;jynf&@J zcif}uD; AkdvfcsKyfatmifqef;/
orD;wkd@&J@ acgif;aqmif}uD; Adkvfvusfm
(ocifvSaz)/ AkdvfcsKyfausmfaZm (ocif
a&$) wd@k ay;tyfcw
hJ hJ ppfynm[m jynfol
awGudk toufe@J v+J y;D umuG,zf @dk yg? jynf
olawGukd &efoo
l zG,f &uf&ufpufpuf
owfypfz@dk r[kwyf gbl;?
Akv
d cf sKyfw@dk EiS hf jrefrmjynf&@J tm
Zmenftaygi;f wkd@ aoG;acsmif;pD;r# t*F
vdyfeJ@ *syefe,fcsJ@awG&J@ vufxu
J cuf
cufccJ J wku
d f,lchw
J hJ jrefrmjynf&J@ vGwf
vyfa&;[m tcsnf;enf;om jzpfcJh&yg
&JabmfO;D wifu,
G v
f eG o
f mG ;awmh owif;rD',
D mtrsKd ;rsKd ;uae &JabmfO;D wif&@J
*k%fyk'ftrsdK;rsdK;ukd xkwfazmfcsD;usL;=uwJh uAsmawG/ aqmif;yg;awG trsm;tjym;
ay:xGufvmygw,f? xGufvmor#uv
kd nf; u|eaf wmf*kwpkduf&SmazG zwfrdygw,f?
tJ'Dvkd zwf=unfh&if;uae &JabmfO;D wife@J ywfouf+yD; tcsuf 2 csufudk owdxm;
vku
d rf w
d ,f? wcku Akv
d cf sKyf ausmaf Zmukd ArmjynfueG jf rLepfygweD @J cGx
J w
k yf pfaejcif;ukd
pdwfraumif;jzpfrw
d ,fqkdwJh a&;om;csufe@J aemufwcku &JabmfOD;wif [m 2
zufvk;H rSm tESdrcf H&oljzpfw,fqkdwJh 'Dtcsuf 2 csufygy?J 'D 2 csuu
f kd pdwf0ifpm;
tmHyk mG ;rdwmeJ@ rdrad b;rSm &Sad ewJh qkid ;f pkro
S nf ref[idk ;f qDo@dk qkw
d hJ &JabmfO;D wif&@J
uk,
d w
f idk af &;twKy`wu
dW v
dk nf; jyefvnfzwf+_ y;D &JabmfO;D wif uGejf rLepfwa,mufjzpf
vmyHkukd ajc&maumuf=unfhryd gw,f?
(2)
&JabmfOD;wif (ukda&$ okd@r[kwf ocifa&$ okd@r[kwf Akdvfausmaf Zm) [m
om,0wDckdif/ oH;k q,f+rdK@e,f/ qkid f;pkqkdwJh &Gmuav;rSm arG;zGm;cJhwJh Armjynfaus;
vufawm&Gmu awmom;wOD;yg? om,m0wDqw
kd m t*Fvyd u
f v
dk edk eD ,fcs@J orm; ukd
wkw"f m;qGu
J m awmfveS cf w
hJ hJ Armjynf&@J orkid ;f rSm tvGet
f a&;ygwhJ v,form;olyek &f @J
ZmwdcsufjrK yfjzpfw,f? 'ga=umifh &JabmfO;D wif (ocifa&$) [m e,fcs@J qef@usiaf &;pdwf
"mwf a&cHajrcHaumif;wJo
h w
l a,mufv@dk qkrd ,fq&dk if qkEd idk f ygw,f? vufawG@rmS vnf;
q&mtwwfoifaumvdyfausmif;om;b0rSm ausmif;om;or*~zGJ@pnf;a&;ukd
tm;xkw+f yD; twGif;a&;rSL;wm0ef,u
l m 1300 jynft
h a&;awmfyt
Hk wGi;f yg0ifcw
Jh ,f?
tJ'Daemuf wkd@Armtpnf;tHk;tzGJ@0if ocifa&$ jzpfvmw,f? wqufwnf;
t*Fvdyfe,fcsJ@qef@usifa&; acwfrDwyfrawmfxlaxmifa&;rSm yg0ifz@kd taotcsm
qH;k jzwfcsucf svu
dk +f y;D ppfynmawmfoif *syefomG ; &Jabmfo;kH usyd 0f if ocifa&$ jzpfvm
cJw
h ,f?
tJ'DrSm ol[m Akv
d f&efatmifeJ@ &if;ESD;cJ&h w,f? aemufqHk; oifwef;rsm;+yD;vkd@
xkdif;e,fpyfrSm ArmhvGwfvyfa&; wyfrawmf (BIA) ukd zGJ@pnf;+yD; jynfwGif;okd@
tokwfvkduw
f m0efc0GJ if=u&wJhtcg Akdv&f efatmifu rdrdwkd@ ppfa=umif; awGcGJ+yD;
Armjynf jyefvnf0ifa&muf+y;D wku
d cf u
dk &f ef vlpck cJG ge;D wGif u|eaf wmfv
h ufuu
dk idk +f y;D Arm
jynfukd aumif;rGepf Gm jyefa&muf=u&if cifAsm;ocifA[de;f ukdawG@&if EkdifiaH &;oifwef;
ay;vdk@ ajymyg[krSmonf? u|efawmfu EkdifiaH &;avhvm csif&if pmtkyfzwfrSmayg[
h k
374 Ak d v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm trS w f w &rsm;