BOENERJEKTK PSKOTERAP

Yazar : Do. Dr. Gnseli PEKER

Yaynevi : Era Yaynclk
Bask : stanbul !""# $#! s%&.
'(B) : "*#+*,,-+..+#
Bili/ Grubu : Psikolo0i
1r : 1eli&
2ita3 Etti4i 5kuyucu Kitlesi: 6zel l7i
Genel Deerlendirme:
Ele alnan Kita3 iki boyutlu bir bili/sel incele/e ve
ara8tr/ay ka3sar. Birinci ks/9a evrensel 3sikiyatri
9isi3linin yeni yeni ayr9na var94 bir kavra/a: insan be9eni
kavra/na 9ayan9rl/8 bir yeni 3sikotera3i y;nte/inin
tantl/as ve ilk uy7ula/a sonularnn aklan/as
olu8turur. kinci b;l/9e: 3sikiyakti 9isi3linine y;neltil/i8
ele8tiri olu8turur. Kita3ta yer alan 9i4er konular arasn9a
analitik orientusyonlu 3sikotera3i ve bioener0etik yeri:
bioener0etik e7zersizler ve sa4alt/9a etkinli4i: auto0enik
bio&ee9back tekni4i saylabilir.
TANITIM:
Psikiyatri disiplinine yneltilen eletiriler kitab zgn klar. Bu durum
"nsan Bilimi" olarak psikiyakti disiplininin insan bedeninin nemini
vurgulayan yntemler gelitirdii gibi; buna zaman gzard edilmi olan
tinsel varln inelenmesine olanak salayan yntemlerde gelitirmesi
gerekliliini ortaya koyar ve psikiyatri disiplinini antolo!iye temellenmesi
aamasna ulamas balamnda yeni u"uklar a#ar. Bioener!etik Psikoterapi;
nsan varlnn ve zbilinin geliiminin bilimsel analizi $o# $r.
%nseli Peker Bioenerjetik Psikoterapi
GR
zbilin: nsann varoluu &akknda bilgi sa&ibi olmasdr. 'zbilin#
katmanlarndan &er&angi birindeki bozukluk( dier katmanlarn geliimini
de engellemektedir. 'rnein; bedensel sre#lerle ilgili zbilin# bozukluu
duygusal bilinin ve ego bilininin de daralmasna ve engellemesine neden
olmaktadr. )nk( #eitli i#sel ve d basklar ve engellemelerle i
gdlerini( gereksinimlerini ve motivasyonlarn bastran bir insan( duygu(
dne ve davranlarn da "arknda olmadan bask altnda tutar ve
varoluunu ger#ekletirmez.
*kl bir insan i#in tekbir mutluluk vardr+ "%eliim ve bymenin
"arknda olmak"Bioener!etik pisikoterapi anlayna gre byk ve gelime
bedensel olarak balar. ,onra #eitli beeriler kazanmak( bilgi edinmek ve
ilikilerin geliimi gibi basamaklarla kiinin yaama a#lmasn ve kendi
doal kltrel ve sosyal #evresinde geliimini srdrmesini salar.
$uygularn tam olarak yaayamayan ve i"ade edemeyen bir insann
bedensel yaam ve zbilini daralr. -aam baskl bir ekilde ve
zbilin#siz olarak yaamak bir deniz gezisinde( ma&sende &apsetmek
gibidir.
'zbilin# geliiminde bireyin kendi varln( su#luluk( yetersizlik gibi
olumsuz duygulara kaplmadan olduu gibi dorusal olarak kabul etmesi
ve benimsemesi temel sre#lerden biridir. %er#ek anlamda bireyin
kendisini olduu gibi kabullenmesine "'zbenimseyi" denilir.
.. $esartes( kendi bilininin ger#eini "arkeden ilk dnr olmutur.
.. $esartes/in nerdii "0osito" kavram insann "$nyorum( varm"
eklinde ki bireysel bilinidir.
'zbilin# 1avramnn -eri2 Bioener!etik psikoterapide( szl dille
anlatlan deneyimleri ve bal olduklar duygular bedende yeniden
yaatmak ama vardr. 1elimeler duygulardan tamamen ayrldklar zaman
ger#ek ddr. 1elimeler yaam deneyimlerini i"ade etmekte kullanldklar
zaman kiinin ge#miini( geleeini kiiliini ve yaamn bi#imlendiren bir
grev stlenir. $oru kelimeyi kullanmak demek( ger#ek olan i"ade
etmektir ve bir zbilin# "onksiyonudur.
Bionerjetik Pikoter!"i#nin $%&ilin' Geli(imindeki
Etkinlii:
'zbilinin salkl bir "onksiyon gstermesi temelde bedenin ener!ik ve
g#l duygularla( okular yaamas ve insann &em bedenen( &em kiilik
olarak kendisini zgr ve doal bir bi#imde i"ade edebilmesi ile belirlenen
salkl bir yaam srei i#ine girmesi ile ger#ekleir. nsan dnyadaki
varln bedeni aral ile alglar ve yaar. Bu ger#eklere dayal olarak
zbilinin geniletilmesi ynteminde temelde byme ve gelime sreine(
nelikle bedenen katlmay salamak gerekmektedir.
Bioenerjetik Pikoter!"i#de Enerji K!)r!m*n*n
$%&ilin'le li(kii
-aam &areket demektir. nsann yaam mekanizmalarnn &areketini
devam ettirebilmesi i#in ener!iye gereksinimi vardr. Baz kiilerin ener!ileri
&areketleri duygu ve dneleri a#ktr. Bazlarnda ise ener!i i#lerinde
kapal ve statiktir. $tan gzlemlerle bu kiilerde ener!i sanki #ok azalm
gibidir. Bioener!etik psikoterapinin temel ama#larndan biriside bu
durumda olan kiilerdeki ener!ileri a#mak ve gelitirmektir.
3er anl organizmada( ener!inin ar! ve dear! olmas arasnda bir
denge olmaktadr. Bioener!etik psikoterapinin temel tekniklerinin bir
amada ener!i al4veriini ykseltmek ve insann kendisini i"ade yollarn
a#mak ve bedendeki ener!i ve duygu akmlarnn iler &ale getirmektir.
nsan( bilgiyi( duygularyla ve eylemleriyle yaad zaman kazann
insann zbilini( btn eleriyle bir btnlk ve denge i#inde( salkl
olduunda( insan ne istediini( ne duyumsadn( ne dndn( neye
karar vereeini( ne yapaan bilir ve se#im yaparak varl i#in gerekli
etkinlikleri gsterir.
Bioenerjetik Pikoter!"i
Bir tedavi yntemidir. *ma; &em duyumsal( &em okusal
bozukluklarn saaltmn( &emde kiilik geliimini salamak ve bu
deiikliklerin kiinin yaad sosyal kltrel ortamda uygulanmasdr.
Burada disiplin n plandadr. Psikoterapi uzun( yoruu( skntl ve al bir
olgudur. )eitli riskleri vardr. nsan salkl ve &uzurlu &ale getirip( &em
kendine &em dnyaya kar yabanlama duygusundan kurtarr. nsanda
&areket yaamnn esasdr. %elime ve gerileme bunun iki yndr.
%er#ekte tamamen &areketsiz kalmak sz konusu deildir. %eliim
engellendiinde gerileme dnemi balar.
nsan tek bana kendisini deitiremez. Psikoterapide ilk adm( kiinin
kendisini kabullenmesini salamaktr. Buda sabr isteyen bir itir.
Bioener!etik &alkada( sembolik anlamda merkez kalptir. )nk en &assas
blge kalptir. Bu yzden psikoterapist insan duygularn burada kontrol
eder. nsan yapt eyi severek i#tenlikle katlarak ve &az duyarak
yapmaktr. ,alkl insan iini sever( yaam sever( yapt &ereyi sever(
arkadalarn sever. Btn koullarda evaplar( duygular dneleri bir
btnlk i#erisindedir. %er#ek yaamn getirdii koullara ve olaylara gre(
bozan okulu( bazen zgn ve kzgn bazende korkar birisidir.
nsanda #eitli savunma mekanizmalar vardr. 5ayet kii saldrya
urama te&didiyle kar karya ise patolo!ik savunmalar gelitirir. 6e&dit
devam ettii mddet#e ve kii savunmada kald mddet#e kendisini &akl
grmeye balar. 7aman i#inde bu savunmalar bedende yaplanr. Psikolo!ik
olarak da belirli bir karakter yaps( belirli davran ve tutumlar geliir.
Psikolo!ik travmann ans bastrldk#a ego idealleri ortaya #kar. Bu
idealler insann ilgi( sevgi ve yaknlama isteklerinin stnde ama#lar ve
idealleri olmas eklinde bi#imlenir.
3ayal krklna uram ve itilmi bir insandaki "ben artk onu
istemiyorum sevmiyorum" eklindeki bir inkar mekanizmasnn oluumu
ego dzeyinde bir savunmadr. nsan yaad sree( sevgiye &asret #eker(
duygular i"ade bulmak ister. 8akat &asta bir insan( bu ynde g#l bir
&areket yapmaya kalktnda savunmalar impulslarn engelleyeektir.
$%&ilin' Geli(iminin Bioenerjetik +,ntemle An!li%i
9: 'zel duygu ve okularn renilmesi d dnyann belirli bir
dereede "arknda olunmasna( alglanmasna( bilgi ve deneyim
kazanlmasna baldr.
;: Bedensel ve duygusal zbilinin zerinde dne bilini geliir.
$ne bilini kelimelerin yerinde ve doru olarak kullanlmas ile
gelimeye balar( kelimelerin anlamlarnn renilmesi ve kavramlarn
geliimi ve soyut dne geliimide temelde sosyal ilikilerdeki
deneyimlerden kazanlr. Bu sre#ler sonunda dne zbilini geliir.
<: =go bilininin geliimi
>: Beden ve ego bilininin btnl
Beden Bilin-i
Beden sre#lerin bilininde olmak( bedensel duygulanmlar yaamak(
bedensel zbilinin geliimi i#in esastr. nsanda yksel oku &allerinde
veya mistik duygulanm ve iddetli korku gibi durumlarda( bedende de
iddetli duygulanmlar "iziksel olarak alglanr ve yaanr. nsann beden
bilini( ego bilini ile bilin#alt arasnda yeralan doal "akat( tannmas zor
g#lerle balant kurmasnda ayra zbenlie( zbiline ve yaama uyum
salamasda ara olur. )nk insann yaamnn byk bir blm bilin#
ve akl nn aydnlatmad bilin# altnda yeralr. nsanlar genellikle
bilin# altndaki gizemli sre#lerden korku duyarlar ve #eitli #elikilere
derler.
Bioener!etik psikoterapi ynteminde( ama#( bilin# altna yakn olmak
gizemli g#leri tanmak( yaatmak ve bylee bedendeki g#leri da&a az
korkutuu bir &ale getirmektir.
$%el K!)r!m!l D./0.l!r*n )e 1o(k.l!r*n
$renilmei:
'zel duygular d dnyann "arknda olunmasna ve alglanmasna bal
olarak geliir. 'rnein k#k bir bebek( "ke( korku( znt veya mutluluk
gibi duygular tanmaz. )nk( &enz bu duygular renmemitir.
)ouk erikine gre da&a byk bir beden bilinine sa&iptir ve bedensel
duygulanmalara da&a duyarldr. )ouk bydk#e #eitli duygular ve
okular renir ve yaamaya balar.
D2(2n-e S2re'lerinin )e D2(2n-e Bilin-inin
Geli(imi:
$ne sisteminin geliimi( kelimelerin renilmesi( kavramlarn
yerinde ve doru olarak kullanlmas ve konuma sreinin geliimi ile
ger#ekleir.
9?49@ yalarnda beyin geliimi st dzeye erimitir ve zi&insel
"onksiyonlar gelimitir. 'zellikle mu&akeme( sentez( analiz( soyut
dne "onksiyonlarn geliiminde beyin geliimi ile birlikte eitimde rol
byktr.
E0o $%&ilin-inin Geli(i
Bedensel( duygusal( dnsel sre#leri ve ego "onksiyonlar salkl bir
ekilde gelien insan kiilik sa&ibi etkin duygu( dne ve i# gdlerini
kontrol edebilen se#im yapabilen btnlemi bir birey olarak alglamaya
balar.
=ntellektel #ada insanda ego bilini yaama &akim olmutur. Baz
insanlarda da&a ar bir bi#imde btn dikkat ve ener!i "ben" zerinde
younlamtr. Bu insanlar ger#ekten uzaklamlardr. 3uzursuzdurlar ve
kiilik btnlkleri sarsnt i#indedir. nsan kiiliinin par#alanmas ve
snmesine kadar gtrr.
Tinel 3!rl*k K!tm!n*nd! $%&ilin' Geli(imi:
-apsal btnlk i#indeki insan zbilininin denetimi ile d dnyay
etkinlii altna alabilen tek anldr.
Pro". $r. ,. Aeliolu( insan varln "insan inorganik( organik psiik ve
tinsel varlk kategorileri plat"ormunda birey olarak dnyaya gelmekle
beraber btnlemek ve toplumsallamak zorunda olan tari&sel4kltrel(
inan#sal( siyasal ve ekonomik oluum #izgisi i#inde bulunan yaratma srei
ile donatlm( dinamik varolutur" diye tanmlamtr.
$%&ilin' )e n!n Etkinlii
'zbilin# geniletme kavram &manistik akmnn sonuunda ortaya
#km ve bioener!etik terapide de &astalarn saaltm konusunda
uygulamadaki yerini almtr. nsann &emaostatik dengesi bozulduunda(
&er&angi bir olay karsnda duygu ve dnelerine aksi u#ta bir reaksiyon
verebilir. 'rnein; Baz insanlar meteryalistik yaama kar mistisizme
ka# eklinde u# bir reaksiyon gsterirler.
Bistik kii yaamn ger#ek anlamn bulmak i#in i#e dner. Bistik
"else"e ve materyalistik "else"e insan anlamak i#in yeterli deildir. )nk
insan kapal deil( a#k bir sistemdir ve insan davrann etkileyen btn
deikenler &i#bir zaman tam olarak bilinmez ve kontrol edilemez. ,onu#
olarak kozalite konumu insan bilimleri a#sndan yeterli deildir. Bistik
a&s kendi kozalite konumu uygunsuzdur.
Bekanistik grte dar ve keskin bir odaklamadr. Bistik a&s evrenin
&arikasna gzleri a#k yrrken( yolundaki talar gremez ve onlara
#arpp dengesini kaybeder. Bekanistik kii ise talara dikkatle bakarken
gkyznn gzelliini gremez. nsann #elikilerini #zmlemesinde ne
mistik nede mekanistik olmayan bir dne sistemi gereklidir. Buda
"onksiyonel dnedir. 8onksiyonel dnede bilin#li olabilmek ve
bilin#lilii anlayabilmek nemlidir. Bilin# ile dikkat gstermek arasnda #ok
yakn bir iliki vardr.
)nk bireye ne kadar dikkat edersek( o ey &akknda o kadar bilin#li
oluruz. Bilin# bir araba lambas gibidir. Camba alann bir blmn
aydnlatr ve oray net olarak grrz. 8akat bu sre# i#inde alann geri
kalan blmleri karanlk grnr. Bedenin &er&angi bir blm ener!ik
olarak ar! edildiinde dikkat bu blme #ekilir. Bilin# ykselir ve bylee
artan ener!i bedenin bu blmnde bir gerilim alan oluturur. te bu
dikkattir.
Dyank olduumuz zaman dikkatli bir durumda ve bilin#li oluruz.
Bilin# iki nemli eksene pro!ekte olur. Bilin# seviyesi bedenin ener!i ar!
durumu ile orantldr. Dykuda beden yzeyinden ener!i ar! #ekilir. $ikkat
ve bilin# s"ra der. nsanlarda deiik oranlarda bilin# seviyeleri
mevuttur.
Bioenerjetik +,ntemi Se'me Nedeni:
Bioener!etik psikoterapinin temel ilkesi nelikle beden idantitesinin ve
beden egosunun geliimini salamaktr. Bioener!etik psikoterapi telkinleri
ile &asta psikolo!ik travmalar ve bunlara bal bastrlm duygu ve
dneleri yeniden yaamak ve tanmak olana bulur. 3asta( ge#miteki
duygularn &em bedenen &em de psikolo!ik olarak yaayarak baka &i#bir
ekilde elde edemeyeei bir ger#eklik duygusu ve zbilin# kazanr.
*.0oEen izoid &astalarda bedende ener!i akmlarnn ileri boyutlarda
bastrlmasnn zaman zaman patlay nitelikte "ke panik vb. duygular
ve okusal reaksiyonlarn ortaya #kmasna neden olduunu bildirmitir.
Bioenerjetik +,ntem )e Beden
,alkl beden anl &areketli parlak abrasyon i#inde ve duygularla ar!
olmu bir durumdadr. 5izoid &astalarn ise duygu ve istekleri yaamaktan
korku Fbedendeki i# gdleri: duyduklar saptanmtr.
,alkl bir insan mantna ters olsa duygularn kabul eder ve onlarla
baetmesini bilin manta ters olsalar bedensel impulslarnn ve duygularn
insan motive edii ve &areket ettirii bir g vardr.
Bioenerjetik E0%eri%ler
Bioener!etik egzersizlerden( solunum derinlemesi ve diya"ramdaki
gerilimlerin a#lmasna ynelik olan ne"es egzersizlerinin terapideki nemi
bykdr ve bunlar ilk uygulanan egzersizlerdir. %erilimlerin atlmasnda
bedenin istem d &areketleri gereklidir. Bu egzersizler solunumu
derinletirdik#e btn vudu istem d bir titreim sarar. =gzersizler
tekrarlandk#a sonu#ta &astann bedenine anllk ve saklk duygusu gelir.
,alkl bir insann vut koordinasyonu iyidir ve &areketlerinin
duygusal bir i#erii ve anll vardr. 5izoid &astann &areketleri ise sert
ve dzensizdir.
nsan okularn bedeninde yaar. Bu yzden beden nemlidir. )eitli
olgular yaam i#inde bedensel deneyimleri ile renir. nsanda bilgi
duygular ile birletii zaman anlalr( alglanr ve renilir. Bioener!etik
psikoterapi anlayna gre insann kendisini anlamas ve tanmas anak
iddetli duygularla ar! olduunda mmkn olur. nsan kendisi &akkndaki
bilgileri zellikle bedenindeki uyaranlarn beynine erimesi ile kanann ve
&ameostasini bio"eedbak mekanizmas ile ger#ekletirir. 5izoid &astalarda
psikolo!ik engellemeler bedenide bask altna alarak bu doal mekanizmay
bozmutur.
*utogeni Bio"eedbak tekniinin ama( &astaya bedensel( zi&insel ve
psikolo!ik geveme( ra&atlama durumu( nasl salanaann eitiminin
verilmesidir.
BOENERJETK +$NTEMN DA+ANDI4I 5MSE5
5KE5ER
nsann yaam temelde bedenin yaamdr. Bioener!etik terapi insann
"realite prensibinin" getirdii #eitli patolo!ik savunma mekanizmalarndan
duygusal bask ve #elikilerden kurtulup tamamen bastrd ve terk ettii
"primer orientasyonuna" geri dnmesi bedenin doal varlnn bilinini
kazanarak bedenindeki yaam tm ger#ekleri ile tanmas ve yaamas
ilkesine dayaldr.
*r baskl ortamlarda yetien kiilerde Fger#eklik prensibi: genellikle
primer oiantasyonuna F&az prensibine: zgrlk tanmaz. $oada iki temel
polar &areket vardr. d &astalarn ise duygu ve istekleri yaamaktan korku
Fbedendeki i# gdleri: korku duyduklar saptanmtr. ,alkl bir insan
mantna ters olsa duygularn kabul eder ve onlarla baetmesini bilin
manta ters olsalar bedensel impulslarnn ve duygularn insan motive
edii ve &areket ettirii bir g vardr.
Ger'eklik lkei 6Sek!nd!r Orient!/on7
Geden ger#eklik ilkesine sekandar orientasyon denilmitir. Bu isim
zaman a#sndan verilmitir. )nk kiinin ger#ee orientasyonu yava
yava bydk#e geliir. Buna karlk &az olmaya ynelik primer
orientasyon &ayatn balang# noktasnda vardr. nsanlarn #ou
kendilerine ger#ek olmayan &ede"ler se#erler ve bunlar
ger#ekletiremedikleri i#in srekli bir mutsuzluk i#ine derler. 3er
depresyonlu kiinin dnesinde bekledii bir illzyon vardr ve bu
nedenle #ou davranlarnda ve beklentilerinde uyumsuz bir durumda
bulunmaktadr. %enellikle illzyonlarn #ekmesi depresyonun ortaya
#kmasna neden olur.
llzyonlar kiiyi #zmlenmemi bir #eliki i#inde tutarlar. )nk
&asta olan bir insanda bir tara"tan ger#ein beklentileri( dier tara"tan
illzyonlar ger#ekletirme #abas birlikte yaanr. 8akat bu kiiler
tamamen kendilerini ilzyonlarda brakmazlar. Bylee "arada kalma"
nedeniyle sk sk korkulu ve te&dit edii bir duygu i#indedirler.
Bilin' Al!n*nd! D.!lite )e 8omeot!i
3ameostatik salkl yaamn nemli bir "onksiyonudur. Gormal olarak
insan bedenindeki alomal &ameostatik prensiplerin srekli "onksiyon
&alinde olduunun "arknda deildir. 8akat nemini kabul eder.
nsan srekli #evresi ile bir interaksion ve srekli bir deiim ve geliim
srei i#indedir. 8akat &er yeni geliim &ameastatisi bozar ve bu kararsz
dengenin yeniden kurulmasn gerektirir. Bedendeki $engesizlikler srekli
olarak bilinimiz dnda dzenlenmektedir. Beden bilinimiz dnda
ge#miin deneyimleri ile aktel yaamda &ameastatik bir denge i#inde tutar
ve insann btnln korur. Bu doan dengeyi H.B. annon benin zekas
kavram ile i"ade eder.
3ameostakik mekanizmalarda dualite FPolarite: prensibi &akimdir.
Bilininde olduumuz btn dualitelerin temelinde yatan bedenin ritmik
aktivitesinin btnl vardr. -apda btnlk olmadan yaamda dualite
olmaz ve dualiteleri olmayan bir btnlkte varolmaz. Bantmzda
dualiteleri a#k olarak grmektedir. 'rnein; neden4sonu#( etki4tepki(
mutluluk4elem gibi. Bioener!etik anlayna gre insan bilinindeki ve insan
yaamndaki dualite prensiplerinin nemi #ok byktr. 1iilik btnl
&em kiinin kendi i# dnyas ile &emde d dnya ger#ekleri ile kurulmadan
yaamn #eitli zorluklar ve problemleri etkin bir bi#imde #zmlenemez.
nsann rasyonel bir beyni( "akat rasyonel olmayan bir bedeni vardr.
Btn bu seviyelerde bir anda yaamaktadr. Bir insan dneleri kadar
iyidir. 'z( sz( doru insan drd gibidir ve olduu gibi dnr.
Bu btnle erimek i#in insann nelikle bedenine sa&ip #kmas gerekir
ve ayn zamanda "Ben aklmda dnelerimle kiiliimle benim"
diyebilmelidir.
S!l*kl* n!n
,alkl bir insan ininme dlanma korkular duymadan insan olarak
ailesi ve toplum tara"ndan sevildii beenildii ve kabul grd
duygular ile gelien gven duygusuna sa&iptir. Bakma mu&ta# bir bebek
yaama balayan insan yavrusunun gvenilir bir aile ortamnda bymesi
temel gvenin geliiminde #ok nemlidir. )ok erken dnemlerde gelien
gven duygusu insann ilerideki yaam grnn temelini oluturur.
,alkl insan ister kendi dzeyindeki insanlarla( ister stn kiilerle
olsun( ilikilerinde gvenli ve i#tendir. I tari"e karsnda saygl ve ra&attr.
%erektiinde bir lideri izleyen bir kii olmay kabul edebilir. ,alkl insan
dier insanlara i&tiya# duyar. *rkadalklara deer verir ve korkuya
kaplmadan baml olmadan( boyun emeden salkl ilikiler kurabilir.
*ma#lar uruna #alan salkl bir insan bazen baarsz olabileeini ve
yetersiz kalabileeini kabul eder. ,alkl insan karar verirken se#im
yaparken ve problemi #zerken nelikle mu&akeme ve dnme
kapasitelerini &arekete ge#irir.
Bioenerjetik Pikoter!"i +,ntemi ile n!n*n
Kendii
Ar!*nd!ki B!l!r:
Bioener!etik psikoterapi yaayan ger#ek bir insan kendine zg yks
ile aratrr. Dygulad tekniklerle kiinin kendisi &er trl psikopatolo!ik
bask ve tutsaklktan kurtarmasn salayarak( kiinin gereksinimleri(
motivasyonlar istekleri bedensel duyumlar( duygu( dne ve egosu ve
tinsel varl ile ilgili tm bilgileri kiinin kendi yaad bi#imde zbilinini
kazanmasn ama#lamaktadr. )nk insan doada tektir ve &er insann
kendisine zg yetenekleri( beerileri yapn ve psikodinamik rgtlenmesi
ile bir benzeri da&a olmayan( tamamen tek olan dikkate deer bir varlktr.
6ek bir insanda Fmikrokarmer: tm evrenin Fmakro kosmoz: btn olaylar
kesiir. Bu nedenle &er insan baars doal isteklerini ve yeteneklerini
ger#ekletirmesi ile alar ve #evre interaksiyonalar ile dikkate ve ilgiye
layktr.
Besela( insan beynine eriemeyeek kadar basit olan bilgisayar
teknolo!isinde da&i #eitli konular sistemli ve programldr. nsan beyni
bilgisayarla kyaslanamayaak bir organdr. %erek sistemi organize olma
yetenei( bykl( gerek bellein dndaki yarat dne sistemi(
duygular( dikkati( #armlar( gzlemleri( yeri sentezleri ve kei"leri ile
vb. da&a pek#ok olaan st yetenekleri ile insann #eitli boyutlar derken(
insann nelikle "insan olarak" kendisini nasl deerlendirdii
anlalmaktadr.
Bioenerjetik Teori !'**nd!n n!n*n Kendiini
9!de Etmei
Srecinin ncelenmesi ve Beden Dili
nsan varlnn kendisini salkl( zgr ve doal olarak i"ade etmesi
"spantanite" i#inde ger#ekleir. ,pontanite insan varlnn duygusallnn
drst bir ekilde i"adesidir. bu kiilerde impulslarn i"adesi de kesintisiz
ve spontandr. Bu nedenle bu kiiler "kiilik derinliklerini" zgr olarak
i"ade ederler. nsan geliim ve eitim srei i#inde yaad toplumun
sosyokltrel( geleneksel ve a&laki deerleri ile kiiliini oluturur. nsann
bedeninin &areketleri ne kadar anl ise insann kendisini i"ade etme
niteliini o kadar etkindir. Beden dilinde insann kendisini i"ade edebildii
# olan #ok nemlidir. Bunlar; 3areket( ses ve gzlerdir. ,alkl bir insan
kendisini bu # komnikasyon kanadndan ayn anda i"ade eder. 'rnein(
insan kederli ise( gzleri dolu dolu ve &znl sesi titrek ve &#krkl(
bedeni ise kontraksiyon durumdadr. Bu kanallardan &er&angi biri
engellendiinde( insan duygularn dnelerini ve davranlarn i"ade
etmekte zorluk #eker.
Beden Dili ile letiim
nsanlarn birbirleriyle iletiimlerinde beden dilini "arknda olmadan
kullandklar bilinmektedir. Beden dili !estler( beden duruu( gz ve ba
&areketleri yz i"adesi( dier kii ile olan mesa"e ona dokunma ekli gibi
beden dili elerinden olumutur. Bazan insan szl dille yalan
syleyebilir. 8arknda olmadan olaylar saklayabilir veya inkar edebilir(
"akat beden dili asla yalan sylemez. 8akat beden dili deerlendirilirken
sadee kiinin i#sel durumu deil( i#inde bulunduu d koullarda dikkate
alnmaldr.
Beden $ili ile letiim nsanlarn birbirleriyle iletiimlerinden beden
dilini "arknda olmadan kullandklar bilinmektedir. Beden dili !estler(
beden duruu( gz ve ba &areketleri yz i"adesi( dier kii ile olan mesa"e
ona dokunma ekli gibi beden dili elerinden olumutur. Bazen insan(
szl dille yalan syleyebilir. 8arknda olmadan olaylar saklayabilir veya
inkar edebilir( "akat beden dili asla yalan sylemez. 8akat beden dili
deerlendirilirken sadee kiinin i#sel durumu deil( i#inde bulunduu d
koullarda dikkate alnmaldr.
Beden Dili
Beden dili grsel dildir. Bir kiinin beden i"adelerin iaretlerinin
inelenmesine dayanr. Beden dilinde gs boluuna bakarak insann
kiilik yaps &akknda bilgi sa&ibi olmak mmkndr. %s boluunu
dengeli ve sponton olarak a#k tutan insanlar #ounlukla dier insanlar ve
dnya ile salkl ilikiler i#indedir. Besela baz kiilerin elleri( yksek bir
ener!i ile ar! olmutur. Bu ellere dokunulduunda ra&atlat bir zellii
vardr. Beden dilinin en anlaml i"adeleri yzdedir. -z adaleleri duygusal
i"adeyi( aln adaleleri( gz adaleleri( az blgesindeki adalelere yanstr.
nsan mutluluu korku( ne"ret( "ke( &ayret( znt ve tiksinti duygular
yz i"adelerinde yansr. ,es tonuda beden dilinde nemlidir. nsan yalan
sylediinde ses telleri zorlanr ve gerilir. -alan makinasnn ileyi tarzda
bu ger#ee uygundur. Bir insann beden i"adelerini anlayabilmeyi
baarabilirseniz( belki ne duyumsadn anlayabilirsizin( "akat mutlaka
ayn duyguyu yaamak mmkn deildir.
Bioenerjetik Pikoter!"i +,ntemi B!l!m*nd!
Pik!n!litik
Yntemli Psikoterapi Yaklamnn tkinli!i
Psikoterapi insann "kendisini ger#ek anlamda salkl bir bi#imde var
edebilmesini" salayan ve insanda bu zbilin# genileme sreinin
geliiminin ,pontanite ve sreklilik kazanmasn ama#layan bilimsel ve
disiplinli yntemlere dayal bir saaltm sreidir.
nsann yaamna anlam ve onur veren yaam madelesini baarl bir
ekilde vermesidir. -aam ger#eklerinden ka#mak ve yenik dmek
insanda #eitli psikiyatrik &astalklarn ortaya #kmasna neden olabilir.
)nk insan anak normal yaama zorluklarn ve getirdii alara
katlanmay( bunlarla madele etmeyi baard zaman salkl bir yaama
kavuur.
nsan karlat bir sorunu nasl #zmleyeeine karar verirken
nelikle d koullar kendi i#sel kaynaklarn gn( bilgi ve
deneyimlerini( prensiplerini disiplinli ve isten#li bir ekilde
deerlendirmelidir.
"e#res$on
3asta olan bir insann yaamnn #ok erken dnemlerine ve bu
dnemlerdeki #oukluk gereksinimlerine( duygu( dne ve
davranlarna ve bir#ok psikopatolo!ilerine geri dnmesidir. Patolo!ik
regresyon ise psikoterapi i#in olumsuz bir olgudur. Patolo!ik regresyon
psikoterapide( iletiimi ibirliini bozabilir. Bu nedenle patolo!ik regresyon
#zmlenmeden ilerlemez.
"esistans
Psikoterapi sreinde( diren# eklinde kendini gsteren ve
psikoterapinin ilerlemesini engelleyen tm tutum ve davranlara
".esistans" denir. 3asta bir insann psikoterapiye gsterdii istee karn
ayn zamanda psikoterapiyi engelleyen bilin#alt direni vardr.
Pik!n!litik +,nelimli Pikoter!"i +,ntemi
Bu yntem bilimsel( sistemli ve disiplinli bir ekilde birbirini izleyen
#eitli tekniklerden ve saaltm basamaklardan olumutur.
Psikanalitik ynelimli psikoterapinin saaltm i#in ilk aama( &asta olan
insanda salkl gvenli( karlkl sevgi ve saygya dayal bir terapatik
ilikinin kurulmasdr. Bunun salanmas( terapistin bilimsel bir tavr i#inde
titiz( dikkatli disiplinli( iddi( saygl bir kii olmas yannda( ra&atlat ve
insanl bir kii olmas gerekmektedir.
Psikoterapistin( &asta kiinin resistanslarn yorumlamas ile &asta i#
gr kazanmaya balar ve resistanslar krlr. Bylee psikoterapi ilerleme
gsterir. )nk bu aamadan sonra( &asta( bilin# alt motivasyonlarnn
ger#ek kaynaklarna yaklamaya balamtr.
Psikanalitik ynelimli psikoterapi yntemi( #ok iyi bir ekilde
uygulandnda insanda yaam boyu devam edeek olan( bir zbilin#
gelitirme srei balamtr. Psikoterapi sonu#landktan sonra da( insan
ru&sal geliim sreini sponton olarak yaam boyu srdrr.
%izoid &l#'s' (steren )astalarn Bioener*etik Psikoterapi
Yntemi ile ncelenmesi ve Sa!altm
5izoid olgusu "insanlardan duygusal uzakllk" karakterisleri ile
tanmlanmtr. "5izoid yap" 5izo"renide( &em psikoz nesi dnemde(
&em nksler srasnda( &emde izo"ren &astalarn akrabalarnda sklkl
tesbit edilmitir.
*dol" Beyer izoid kiilii kapal kii olarak tanmlamtr. =vgen
Bleuler izoid terimini( utanga#( yalnz( insana i&tiya# gstermeyen ve
insanlardan uzak olma karakteristii gsteren kiilik yaplarn belirleyen
bir kavram olarak tanmlamtr.
Bu insanlar genellikle duygularn yaayamadklarn( "akat insanlara(
sanki duygular varm gibi bir rol yapma davran gsterdikleri tesbit
edilmitir.
%enellikle insanlar alarm verii nevrotik FGevrotik kii ger#ei i&mal
eden: ,emptomlar olmadk#a( &ereyin yolunda olduunu dnrler. Bu
durum #ok dramatik tutumlara yol a#abilir. 'rnein; skntlar( sosyal geri
#ekilmesi( arkadalardan uzakl( ders #almakta zorluklar olan ve btn
bunlara ramen i&mal edilen gen# bir insan aniden inti&ar edebilir.
Btn bu sorunlarn temelinde( bazen izoid bir srein balamas
olasl vardr. ,ondar .ado; 5izoid kiilik i#in "izyolo!ik bir gr
bildirmitir. 5izoid kiide iki nemli "izyolo!ik bozukluktan sz etmitir.
Bunlar
9: -aamdan &az alamamak
;: Bedensel varlndan &aberdar olamamak
5izoid kiiler( annelerinin souk( mkemmeli arayan( anksiyeteki ar
baskl( kontrol( #ouunu olduu gibi kabul edemeyen kiiler olduu
tesbit edilmitir. *yra izoid &astalarda zbilin# daralmas ve bozukluu
bulunduu tesbit edilmitir. Bioener!etik anlarda izoid &astalarda bedende(
gs altndan itibaren( bedenin st yars ile alt yars arasndaki
bioener!etik balant engellenmi bir durumda bulunmaktadr. Bu
engelleme iddetli diya"ragmatik gerilimlerle salanmaktadr.
5izoid &astalarn temel savunmas( &areketsizlik ve duygusuzluktur.
3astann egosu "keyi ve dier ta&ripkar( negati" duygular inkar eder. Bu
&astalar( beden dili ile inelediimizde genellikle bir "melek maskesi"
grlmektedir.
,ilvarborg AH. "5izoid insan( ka#nlmaz bir ininme ve yok olma
te&likesi karsnda kendisini #aresiz &isseder ve korkar. Bylee &ayatta
kalabilmesi i#in izoid manevralar devreye girer" demitir. )almalarda da
,ilverbeg/in iaret ettii izoid manevralar tesbit edilmi ve saaltmda
zerinde youn #almalar yaplmtr.
Bioener*etik Psikoterapi Ynteminin
%izoid )astalarda +$#'lanmas
Bioener!etik psikoterapi insann temelde zbilinini geniletme sreini
balatarak &astalk olgusundan kurtulmasn salamaktr.
5izoid &astalar a veren duygular iddetli savunmalarla bastrdk#a
yaama kar negati" bir alan i#ine girmi ve yaamdan &az almamaya
balamlardr. Bylee yaamakla ilgili iyi ve gzel duygulardan yoksun
bir durumda kalmlardr.
Bioener!etik psikoterapide adeleler a#ldk#a &asta bastrd duygu ve
dnelerinde tannmaya ve yaamaya balar. Bu yntem sayesinde &asta
duygular( dneleri ve bedeni arasndaki etkileimleri tanmaya balar.
Bioener!etik tekniklerle &astann &areketleriyle( i"adesiyle ve szl dille
isteklerini duygularn ve dnelerini anlatmas salanmtr ve
duygularn( dnelerini davranlaryla i"ade etmesi istenilmitir. Bu
teknikle &astadaki negati" duygular i"ade bulmu ve psikopatolo!ik
mekanizmalar #zlmeye balamtr.
3astalarn bedenleriyle kontakt kurmalar sonuunda i#sel ger#ekleri
alglamalar tanmalar tolere etmeleri ve kabul etmeleri salanm ve
&astalarda i#sel ger#eklik duygusu gelitirilmitir. Bioener!etik psikoterapi
ile &astalarn duyusal ger#ekleride doru olarak alglamalar tanmalar
kabullenmeleri( tolere etmeleri salanm ve ego ile i# ve d ger#ekler
btnlemi ve giderek ego bilini gelimitir. Bylee i#sel ger#eklerle d
ger#eklerin #elikisi i#indeki &astalar i# dnyalar ile d dnyalarn ayrt
etmeye balamlar ve bireyselliklerini kazanmlardr. ,onu#ta izoid
&astann identitesini kazanmas( ego ve beden btnlnn kurulmas ve
impulslarn( gereksinimlerin( isteklerin( duygu ve okularn dmelerin
ego ile bu btnlk ve spottanite i#inde "onksiyon gstermesi ile izoid
srein salatm mmkn olmutur.