‫هﺮ دو روﯼ ﻳﮏ ﺳﮑﻪ‬

‫هﻮﺷﻨﮓ ﮔﻠﺸﻴﺮﯼ‬

‫ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ داﺳﺘﺎن ِ " ﻧﻤﺎزﺧﺎﻧﻪﯼ ﮐﻮﭼﮏ ﻣﻦ"‬

‫هﻮﺷﻨﮓ ﮔﻠﺸﻴﺮﯼ‬
‫ﮐﺘﺎب ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﭼﺎپ دوم ‪ ،١٣٦٤‬ﺗﻬﺮان‬

‫اﻧﺘﺸﺎر اﻟﮑﺘﺮوﻧﻴﮑﯽ‪ " :‬ﺑﺎغ در ﺑﺎغ "‬

‫‪Khalil.blogspot.com‬‬

‫‪١‬‬
 ‫هﺮ دو روﯼ ﻳﮏ ﺳﮑﻪ‬

‫راﺳﺘﺶ را اﮔﺮ ﺑﺨﻮاهﯽ ﻣﻦ ﮐﺸﺘﻤﺶ‪ ،‬ﺑﺎور ﮐﻦ‪ .‬ﻣﯽﺷﻮد هﻢ ﮔﻔﺖ ﻣﺎ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻪ ﺑﺎ ﭼﺎﻗﻮ‪ ،‬ﻳﺎ اﻳﻦﮐﻪ‬
‫ﻼ هﻠﺶ دادﻩ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬ﺧﻮدت ﮐﻪ ﻣﯽداﻧﯽ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﭼﻄﻮر؟ هﻤﻴﻦ را ﻣﯽﺧﻮاهﻢ ﺑﺮاﻳﺖ روﺷﻦ ﮐﻨﻢ‪.‬‬ ‫ﻣﺜ ً‬
‫ﺑﺮاﯼ هﻤﻴﻦ هﻢ ﮔﻔﺘﻢ‪":‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪ ".‬ﺁنهﺎ هﻢ اﮔﺮ ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﯽ ﻣﻦ دﻳﺪم‬
‫ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﺮادر و ﺣﺘﯽ زﻧﺖ ﻧﻤﯽﺷﻮد ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﺮاﺣﺖ ﺣﺮف زد‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ هﻢ ﻣﻦ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺎ‬
‫ﺟﻤﻊ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮﯼ ﺻﻤﻴﻤﯽ ﺑﺸﻮم‪ .‬در ﺛﺎﻧﯽ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻧﺒﻮدم ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ‪ .‬ﺗﻮ؟ ﻧﻤﯽداﻧﻢ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺎﭼﺎرﯼ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ‬
‫هﻢ ﭼﻮن ﻣﯽﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﺮاﯼ ﻳﮑﯽ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ .‬ﻣﯽﻓﻬﻤﯽ ﮐﻪ؟ ﺿﻤﻨًﺎ ﻓﮑﺮ ﻧﮑﻨﯽ ﻣﯽﺧﻮاهﻢ ﺑﺎ اﻋﺘﺮافﮐﺮدن‬
‫ﺧﻮدم را ﺗﺒﺮﺋﻪ ﮐﻨﻢ‪ ،‬ﻳﺎ ﺣﺘﯽ رﻓﻘﺎ را‪ .‬ازت هﻢ اﻧﺘﻈﺎر ﺑﺨﺸﺶ ﻧﺪارم‪ .‬ﻧﻪ ﮐﻪ ﻧﺎراﺣﺖ ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬ﺧﻮب‪،‬‬
‫هﺴﺘﻢ‪ .‬هﻤﺎن روزهﺎ ﻧﺎراﺣﺖ ﺑﻮدم‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺮاﯼ ﻳﮑﯽ از هﻤﺎن رﻓﻘﺎ ﮐﻪ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮐﺮدم‬
‫ﮔﻔﺖ‪":‬ﺑﺮو ﺑﺎﺑﺎ‪ ،‬ﺧﻞ ﺷﺪﻩاﯼ‪ .‬ﮐﻼﻩ و ﻋﺼﺎﻳﺶ را ﭘﻴﺪا ﮐﺮدﻩاﻧﺪ‪ .‬ﺳﻮءﻗﺼﺪ ﺑﻮدﻩ‪ ".‬ﺑﻌﺪ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ ﭼﯽ‬
‫ﻓﮑﺮ ﻣﯽﮐﻨﻢ ﮔﻔﺖ‪":‬ﺧﻮب‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﯽ ﺑﺮوﯼ ﭘﻴﺶ دادﺳﺘﺎن‪ «.‬ﺷﻮﺧﯽ ﻣﯽﮐﺮد اﻟﺒﺘﻪ‪ .‬ﻧﻤﯽﺧﻮاﺳﺘﻢ‬
‫ﻼ ﻧﺨﻮاﺳﺖ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻮدش هﻢ‬ ‫اﻳﻦهﺎ را ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺒﻴﻦ‪ ،‬ﺁن ﺑﺎﺑﺎ‪ ،‬رﻓﻴﻘﻢ را ﻣﯽﮔﻮﻳﻢ‪ ،‬اﺻ ً‬
‫ﮐﺎرﻩاﯼ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ هﻢ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﺮد اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪش‪ .‬دﻳﮕﺮان هﻢ هﻤﻴﻦﻃﻮر‪ .‬ﺑﻌﺪ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ‬
‫هﻴﭻﮐﺲ ﻧﮕﻔﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺑﮕﺬار ﻓﮑﺮ ﮐﻨﻨﺪ ﭘﻴﺮﻣﺮد را هﻢ ‪ ...‬ﻣﯽﻓﻬﻤﯽ ﮐﻪ؟ ﺑﻪ ﺗﻮ هﻢ ﻧﻤﯽﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺣﺮﻓﯽ‬
‫ﺑﺰﻧﻢ‪ .‬ﺑﺮاﯼ هﻤﻴﻦ هﻔﺘﻪﯼ ﭘﻴﺶ ﮐﻪ ﺁﻣﺪﯼ ﺳﺮاﻏﻢ و ﺧﻮدت را ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮدﯼ ﺳﺮ دواﻧﺪﻣﺖ‪ .‬ﻓﮑﺮ‬
‫ﻼ‪ ...‬ﺧﻮب‪ ،‬ﺗﻮ ﭘﺴﺮﺷﯽ دﻳﮕﺮ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ هﻢ ﺑﻪ‬ ‫ﮐﺮدم ﺷﺎﻳﺪ ﺁﻣﺪﻩاﯼ از ﻣﻦ ﺗﺎﺋﻴﺪﻳﻪ ﺑﮕﻴﺮﯼ‪ .‬و ﻳﺎ ﻣﺜ ً‬
‫ﺻﺤﺖ وﻗﻮع ﺁن ﻣﺎﺟﺮا ﺷﮏ داﺷﺘﯽ ﮐﻪ ﺁﻣﺪﯼ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﺑﻪ هﻤﺎن ﭼﻴﺰهﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﯼ روزﻧﺎﻣﻪهﺎ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ از هﻤﻴﻦ ﺣﺎﻻ ﺑﺮاﯼ اﻳﻦﮐﻪ ﺧﻴﺎﻟﺖ را راﺣﺖ ﮐﻨﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺟﺮﻳﺎن هﻤﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫هﻤﻪ ﻣﯽداﻧﻨﺪ و اﺗﻔﺎﻗﺎ روزﻧﺎﻣﻪهﺎ هﻢ ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻓﮑﺮ ﻣﯽﮐﻨﻢ ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ ١٣٣۴‬ﺑﻮد‪ .‬وﻟﯽ ﻏﻴﺮ از‬
‫اﻳﻦهﺎ ﻳﮏ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮﯼ هﻢ هﺴﺖ ﮐﻪ ﭘﺎﮎ ذﻟﻪام ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاﯼ اﻳﻦﮐﻪ هﺮ وﻗﺖ دﻗﻴﻘًﺎ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ‬
‫را ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣﯽﺁورم ﻣﯽﺑﻴﻨﻢ ﻳﮏ ﭼﻴﺰﯼ ﮐﻢ دارد‪ ،‬ﻳﮏ ﺟﺎﯼ ﮐﺎر ﻣﯽﻟﻨﮕﺪ‪ .‬ﻧﻤﯽداﻧﻢ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮاﯼ‬
‫هﻤﻴﻦ اول ﮔﻔﺘﻢ‪":‬ﻣﻦ ﮐﺸﺘﻤﺶ‪ ".‬ﻳﺎ "ﻣﺎ"‪ ،‬ﺗﺎ ﻣﺠﺒﻮر ﻧﺸﻮم ﺑﻌﻀﯽ ﭼﻴﺰهﺎ را ﭘﻨﻬﺎن ﮐﻨﻢ‪ .‬ﺑﺎﻻﺗﺮ از‬
‫ﺳﻴﺎهﯽ ﮐﻪ رﻧﮕﯽ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻳﺎ هﺴﺖ؛ ﻳﻌﻨﯽ اﻳﻦﺟﺎ هﺴﺖ‪ .‬ﻧﻤﯽداﻧﻢ‪ .‬اﮔﺮ هﻢ هﻔﺘﻪﯼ ﭘﻴﺶ ﺣﺮﻓﯽ ﻧﺰدم‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دﻳﮕﺮان ﺑﻮد‪ .‬ﻳﺎدت اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪":‬ﮔﻔﺘﻨﯽ زﻳﺎد هﺴﺖ‪ ،‬اﻳﻦﺟﺎ ﻓﮑﺮ ﻧﻤﯽﮐﻨﻢ ﺟﺎش‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎز هﻢدﻳﮕﺮ راﻣﯽﺑﻴﻨﻴﻢ"؟ ﺷﺎﻳﺪ هﻢ ﻣﯽﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺮاﯼ ﺧﻮدم ﮐﻪ ﺷﺪﻩ روﺷﻨﺶ ﮐﻨﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﻧﮕﺎر‪.‬‬
‫راﺳﺘﯽ ﻳﺎدت ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻦ رﻓﻴﻖ ﭘﺪرت ﮐﻪ ﻧﺒﻮدم هﻴﭻ‪ ،‬اﺻﻼ ﻗﺒﻼ هﻢ ﻧﻤﯽﺷﻨﺎﺧﺘﻤﺶ‪ ،‬ﺑﻪ اﺳﻢ ﺣﺘﯽ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪهﺎ اﻟﺒﺘﻪ از اﻳﻦ و ﺁن ﭘﺮس و ﺟﻮﻳﯽ ﮐﺮدم‪ ،‬از ﮔﺬﺷﺘﻪاش‪ ،‬از ﺣﺎل و روزش‪ .‬ﭘﺪرت ﺁدم‬
‫ﺗﺎزﻩﮐﺎرﯼ ﻧﺒﻮد‪.‬ﺧﻴﻠﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﻳﻦهﺎش را ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﻮب‪ ،‬ﺑﻌﺪش ﺷﻨﻴﺪم‪ -‬از ﮐﺠﺎ؟ ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻣﯽﮔﻔﺘﻢ ﺷﻨﻴﺪم ﮐﻪ روز ﺑﻪ ﺗﻮپﺑﺴﺘﻦ ﻣﺠﻠﺲ ﭘﺪرﺗﺎن ﻳﮑﯽ از ﺗﻔﻨﮓﭼﯽهﺎﯼ ﻣﺴﺠﺪ ﺳﭙﻬﺴﺎﻻر ﺑﻮدﻩ‬
‫ﻳﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﮐﻤﻴﺘﻪﯼ ﺁذرﺑﺎﻳﺠﺎﻧﯽهﺎ‪ .‬ﻣﺎﻩ ﺑﻌﺪ هﻢ ﮐﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪش ﻳﮏ دﺳﺘﻪ ﺷﺐﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮﯼ ﺟﻴﺐ ﺑﻐﻠﺶ‬
‫ﺑﻮدﻩ‪ .‬ﻓﮑﺮ ﻣﯽﮐﻨﻢ ﺷﻤﺎ اﻳﻦ ﭼﻴﺰهﺎ را ﺑﻬﺘﺮ از ﻣﻦ ﻣﯽداﻧﻴﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﮐﻪ ﻧﻤﯽداﻧﺴﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ اﺻﻼ‬
‫ﻧﻤﯽﺷﻨﺎﺧﺘﻤﺶ‪ .‬ﺗﺎ ﺁن روز ﺻﺒﺢ ﮐﻪ ﺧﻮدش ﺁﻣﺪ ﺳﺮاﻏﻢ‪ .‬ﭘﻴﺶ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﯼ ﺻﺒﺢﮔﺎهﯽ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻌﻀﯽهﺎ ﺻﺒﺢ زود ﺑﻴﺪار ﻣﯽﺷﺪﻧﺪ و دور ﺣﻮض ﻳﺎ ﺁنﺟﺎ‪ ،‬زﻳﺮ درﺧﺖهﺎ ﭘﺮﺳﻪ ﻣﯽزدﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺳﺤﺮﺧﻴﺰهﺎﺷﺎن‪ .‬ﻋﺼﺎ دﺳﺘﺶ ﺑﻮد‪ .‬ﮐﺖ و ﺷﻠﻮار ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﮐﻼﻩ ﺷﺎﭘﻮ داﺷﺖ و ﺟﻠﻴﻘﻪ و‬
‫ﮐﺮاوات و زﻧﺠﻴﺮ ﺳﺎﻋﺖ ﻃﻼ‪ ...‬ﺧﻮب‪ ،‬ﻣﺜﻞ اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻼم ﺁﻣﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺎ دﻳﺪﻣﺶ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدم‬
‫ﮐﻔﺶهﺎﻳﺶ را هﻢ واﮐﺲ زدﻩ اﺳﺖ‪ .‬زدﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﮐﺖ وﺷﻠﻮارش را هﻢ‪ .‬ﭼﻄﻮر ﺑﮕﻮﻳﻢ؟ ﻣﺜﻞ اﻳﻦﮐﻪ‬
‫ﺗﺎزﻩ از ﺧﺸﮏﺷﻮﻳﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺁن هﻢ ﺗﻮﯼ ﺁن ﭼﻬﺎر دﻳﻮارﯼ‪ .‬ﻣﯽﻓﻬﻤﻴﺪ ﮐﻪ؟ ﻧﻪ ﮐﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ‬
‫دﻳﮕﺮان اﻳﻦ ﮐﺎرهﺎ را ﻧﻤﯽﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮب‪ ،‬ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻓﻘﻂ روزهﺎﯼ ﻣﻼﻗﺎﺗﯽ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻼﻗﺎﺗﯽ‬
‫داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬از ﻣﻴﺎن ﺑﻨﺪ ﻗﺪمزﻧﺎن ﺁﻣﺪ ﻳﮏراﺳﺖ ﻃﺮف ﻣﻦ‪ .‬هﻨﻮز ﺗﮏ و ﺗﻮﮐﯽ ﺧﻮاب ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪٢‬‬
‫ﻣﯽداﻧﻴﺪ‪ ،‬درﺳﺖ ﺁﻣﺪ ﮐﻨﺎر ﻣﻦ‪ .‬اﻳﺴﺘﺎد و ﺳﻼم ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻌﺪ ﭼﻬﺎرﭘﺎﻳﻪ را از ﮐﻨﺎر دﻳﻮار ﺟﻠﻮ ﮐﺸﻴﺪ و‬
‫ﻧﺸﺴﺖ روش‪ ،‬ﭘﻬﻠﻮﯼ ﻣﻦ‪ .‬ﺟﺎﯼ ﺗﻌﺠﺐ هﻢ ﺑﻮد‪ .‬اول ﻓﮑﺮ ﮐﺮدم ﺑﺎزﭘﺮﺳﯽ‪ ،‬ﮐﺴﯽ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﯽ ﺻﺒﺢ‬
‫ﺑﻪ ﺁن زودﯼ؟ ﺧﻮب‪ ،‬ﭘﺲ ﮐﯽ ﺑﻮد؟ ﻗﺒﻼ ﻧﺪﻳﺪﻩ ﺑﻮدﻣﺶ‪ .‬ﺗﺎزﻩ ﺁوردﻩ ﺑﻮدﻧﺪم ﺁنﺟﺎ‪ .‬دو روز ﺑﻮد ‪.‬‬
‫ﺷﻠﻮغ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ هﻢ ﮐﻪ هﻴﭻ ﺣﻮﺻﻠﻪﯼ ﺑﻴﺮونرﻓﺘﻦ ﻳﺎ ﻗﺪمزدن را ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﺗﮑﺎن ﻧﺨﻮردم‪ .‬ﺧﻮدش را‬
‫ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮد‪ .‬دﺳﺘﺶ را هﻢ دراز ﮐﺮد‪ .‬ﺣﺎﻻ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﻢﺧﻴﺰ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدم‪ .‬دﺳﺖ ﻧﺪادم‪ ،‬ﻳﺎدم اﺳﺖ‪ .‬ﺁﺧﺮ‬
‫ﻧﻤﯽﺷﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﯽ رﻳﺶ ﻧﺘﺮاﺷﻴﺪﻩ و ﺻﻮرت ﻧﺸﺴﺘﻪام ﻣﻬﻢ ﻧﺒﻮد‪ ،‬اﻣﺎ زﻳﺮﺟﺎﻣﻪﯼ ﮐﻮﺗﺎﻩ و زﻳﺮ ﭘﻴﺮاهﻨﯽ‬
‫رﮐﺎﺑﯽ ﭼﯽ؟ ﺁن هﻢ ﺟﻠﻮ ﭘﺪرﺗﺎن ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﻳﮏ ﺧﺎل روﯼ ﻟﺒﺎس ِ ﺳﺮﺗﺎ ﻣﺸﮑﯽاش ﻧﺒﻮد؟ ﺑﻪ ﮔﻤﺎﻧﻢ‬
‫ﻓﻘﻂ ﭘﺘﻮ را ﮐﺸﻴﺪم روﯼ ﺳﻴﻨﻪام‪ .‬ﭘﺪرﺗﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻨﺎبﻋﺎﻟﯽ ﺁﻗﺎﯼ ﺳﻴﻒاﻟﻠﻬﯽ هﺴﺘﻴﺪ؟‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺰاﺣﻢ ﮐﻪ ﻧﺸﺪم؟‬
‫ﺁﺷﻨﺎﻳﯽ ﻣﺎ هﻤﻴﻦﻃﻮرﯼ ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﭼﺮا ﻳﮏراﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد ﺳﺮاغ ﻣﻦ و ﻳﺎ ﭼﻄﻮر ﭘﻴﺪام‬
‫ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد؟ ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻧﻪ‪ ،‬ﭼﺮا ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ؟ هﺴﺖ‪ .‬ﺣﺘﻤﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﻬﺶ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻌﻨﯽ روز ﻗﺒﻠﺶ ﺑﺎ‬
‫ﻳﮑﯽ از ﺁﺷﻨﺎﻳﺎن ﺣﺮف زدﻩ ﺑﻮدم‪ ،‬ﮔﻠﻪ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدم‪ ،‬ﺧﻴﻠﯽ ﮐﻪ ﻧﻪ‪ .‬ﺑﺮاﯼ اﻳﻦﮐﻪ ﻣﯽداﻧﺴﺘﻢ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻧﻖ‬
‫زد‪ .‬ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﻣﺜﻼ ﺗﻮ ﭼﻴﺰﯼ ﺑﮕﻮﻳﯽ ﺗﺎ رﻓﻴﻘﺖ هﻢ ﺷﺮوع ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺁن وﻗﺖ ﺑﻪ ﺳﻪ روز ﻧﻤﯽﮐﺸﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻧﻖ هﻤﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ هﻢ از دهﻨﻢ ﭘﺮﻳﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﺎ ﺗﻪ دﻟﻢ ﻣﯽﺧﻮاﺳﺘﻢ ﮐﺴﯽ ﭘﻴﺪا ﺑﺸﻮد و دﻟﺪارﻳﻢ‬
‫ﺑﺪهﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﻣﺜﻼ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﯼ‪ ،‬ﭼﻴﺰﯼ‪ ...‬ﻣﯽﻓﻬﻤﻴﺪ ﮐﻪ؟ ﺁﺧﺮ ﺁدم ﮐﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻳﮏ دﻓﻌﻪ ﺑﭙﺬﻳﺮد ﮐﻪ هﻤﻪ‬
‫ﭼﻴﺰ ﺗﻤﺎم ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺗﻤﺎم ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮد اﻣﺎ ﻣﻦ‪ ،‬ﺁن روزهﺎ را ﻣﯽﮔﻮﻳﻢ‪ ،‬اﻣﻴﺪﯼ ﻧﺪاﺷﺘﻢ ﺁن هﻢ ﭘﺲ‬
‫از ﭘﻨﺞ ﻣﺎﻩ ﺗﻮﯼ ﺁن ﭼﻴﺰهﺎ ﻣﺎﻧﺪن‪ ،‬هﻤﺎن دو و ﻧﻴﻢ در ﻳﮏ و ﻧﻴﻢهﺎ ﮐﻪ ‪ ...‬ﺣﺘﻤﺎ ﺧﺒﺮ دارﻳﺪ‪ .‬ﺗﺎزﻩ‬
‫ﻣﮕﺮ ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎب ﺁورد‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﺣﺘﻤﺎ ﺧﻮاهﻴﺪ ﮔﻔﺖ‪ ":‬ﭘﺲ ﻗﻬﺮﻣﺎنهﺎ ﭼﯽ‪ ،‬ﺁنهﺎ ﭼﻄﻮر‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ‪"...‬؟ درﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺷﺪن ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد ﻣﺜﻼ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺗﻦ ﺁدم‪ ،‬ﮔﻮﺷﺖ و ﭘﻮﺳﺖ‬
‫ﺁدم‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ اﻳﻦﮐﻪ ﻣﺜﻼ ﭼﻨﺪ روز ﺑﺸﻮد ﺗﺎب ﺁورد؛ ﻳﺎ ﻣﺜﻼ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﮏ ﭼﻴﺰﯼ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻳﮏ ﭼﻴﺰﯼ ﮐﻪ ﺑﺸﻮد روﻳﺶ اﻳﺴﺘﺎد‪ ،‬ﺑﻪ ﺁن ﺗﮑﻴﻪ داد‪ .‬ﮔﺎهﯽ هﻢ اﻟﺒﺘﻪ ﺁدم از هﻤﻪ ﭼﻴﺰ دﺳﺖ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻳﺪ و ﻣﯽﺧﻮاهﺪ از ﺧﻮدش دﻓﺎع ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﭼﺮا؟ ﺷﺎﻳﺪ از ﻗﻴﺎﻓﻪﯼ ﻃﺮف ﺧﻮﺷﺶ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ‬
‫اﺣﺴﺎس ﮐﺮدﻩ ﮐﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪﯼ هﻤﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻳﺎ راﻩ‪ ،‬ﻳﺎ روﻳﺎهﺎ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪﯼ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ اﻳﻦ‬
‫ﺑﺎﺑﺎﻳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ روﺑﺮوﻳﺶ اﻳﺴﺘﺎدﻩ اﺳﺖ و ﺑﺎ ﺗﻔﺮﻋﻦ ﺳﻴﮕﺎر ﻣﯽﮐﺸﺪ‪ .‬ﭘﺪرت هﻢ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد هﻤﻴﻦ‬
‫ﭼﻴﺰهﺎ را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻣﯽﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺪاﻧﺪ ﭼﺮا ﮔﻔﺘﻪام‪ " :‬ﺑﺎﺑﺎ وﻟﺶ‪ ،‬دﻳﮕﺮ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺗﻤﺎم‬
‫ﺷﺪ"؟ ﻳﺎ ﺑﻪ ﭼﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﻖ زدﻩام‪ ":‬اﻳﻦﮐﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﻧﺸﺪ"؟ اﻟﺒﺘﻪ اول ﻋﺬر ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ دﺧﺎﻟﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‬
‫ﺣﺘﯽ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺗﮑﺎﯼ ﻣﻮﯼ ﺳﻔﻴﺪ و ﻧﻤﯽداﻧﻢ ﭼﻨﺪ ﭘﻴﺮاهﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﺎرﻩ ﮐﺮدﻩ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺧﻮدش‬
‫ﻖ ﻣﯽداﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﺪ ﻳﺎ ﻧﺼﻴﺤﺘﻢ ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻗﺼﺪش روﺷﻦ ﺷﺪن ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫را ﻣﺤ ّ‬
‫ﻣﯽﮔﻔﺖ‪":‬ﺁدم اﻳﻦ ﺟﻮر ﺟﺎهﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮاﻇﺐ ﺣﺮفهﺎش ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻮاﻇﺐ رﻓﺘﺎرش‪ ".‬ﺟﻌﺒﻪﯼ ﺳﻴﮕﺎرش‬
‫را درﺁورد و ﺳﻴﮕﺎرﯼ ﺗﻌﺎرف ﮐﺮد‪ .‬ﻣﻦ ﻋﺎدت ﻧﺪاﺷﺘﻢ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از ﻧﺎﺷﺘﺎﻳﯽ ﺳﻴﮕﺎر ﺑﮑﺸﻢ‪ .‬اﻣﺎ‬
‫دﺳﺘﺶ را رد ﻧﮑﺮدم‪ .‬ﺧﻮب‪ ،‬ﮐﻤﯽ هﻢ ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺑﻮدم‪ ،‬ﻧﻤﯽداﻧﺴﺘﻢ ﭼﺮا اﻳﻦ ﺣﺮفهﺎ را ﻣﯽزﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺗﺎزﻩ ﺁن هﻢ ﺑﻪ ﻣﻦ‪ .‬ﻣﺸﮑﻮﮎ ﻧﺒﻮدم‪ .‬ﺑﺮاﯼ اﻳﻦﮐﻪ دﻳﮕﺮ ﭼﻴﺰﯼ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﻣﻮش و‬
‫ﮔﺮﺑﻪﺑﺎزﯼ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﻮﺳﺖ ﺳﻴﻨﻪام ﺧﻮب ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﮏ هﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻳﮏ ﻟﮏ ﻗﻬﻮﻩاﯼ ازش ﻣﺎﻧﺪﻩ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﻣﭻهﺎﻳﻢ هﻨﻮز درد ﻣﯽﮐﺮد‪ .‬وﻗﺘﯽ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺷﻮﺧﯽ ﻧﮑﺮدﻩام ﻳﺎ ﻣﺜﻼ از ﺳﺮ دﻟﺘﻨﮕﯽ و‬
‫ﺑﯽﺣﻮﺻﻠﮕﯽ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ وﻗﺘﯽ ﮔﻔﺘﻢ‪":‬ﺣﺮفهﺎم ﭼﻨﺪان هﻢ دﻳﻤﯽ ﻧﺒﻮدﻩ"‪ ،‬ﺷﺮوع ﮐﺮد‪ ،‬درﺳﺖ ﻣﺜﻞ‬
‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ دارد از روﯼ ﮐﺘﺎﺑﯽ ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ هﻤﺎن ﺁراﻣﺶ ﻣﺄﻟﻮف ِ ﻳﮏ ﭘﻴﺮﻣﺮد ِ ﺷﺼﺖ ﻳﺎ ﺷﺼﺖ‬
‫و ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻟﻪ‪ .‬از زﻧﺪﮔﯽ ﺣﺮف زد‪ ،‬از ﻃﻠﻮع ﺁﻓﺘﺎب‪ ،‬ﻳﮑﯽ دو ﻣﺎﻩ ﭘﻴﺶ ﮔﻮﻳﺎ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﺮود‬
‫ﺑﺎﻻﯼ ﭘﺸﺖ ﺑﺎم‪ ،‬ﺑﻪ ﻳﮏ ﺑﻬﺎﻧﻪاﯼ‪ .‬ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ ﭼﯽ‪ .‬ﻣﻬﻢ هﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﺜﻞ اﻳﻦ ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ ﮔﻮﻳﺎ اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﻠﻮع ﺁﻓﺘﺎب را ﻣﯽﺑﻴﻨﺪ‪ .‬از ﺑﺎزﯼ رﻧﮓهﺎ و اﻳﻦ ﺣﺮفهﺎ ﮔﻔﺖ‪ ،‬و از ﺁدمهﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺁن‬
‫ﻃﺮف ِ ﺳﻴﻢهﺎﯼ ﺧﺎردار ﻗﺪم ﻣﯽزدﻧﺪ‪ .‬ﺑﭽﻪاﯼ را هﻢ دﻳﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎزﯼ ﻣﯽﮐﺮد‪ .‬ﻓﮑﺮﻣﯽﮐﺮد ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮپ‪ .‬ﺗﻮپ را ﻧﺪﻳﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﻴﻠﯽ ﺣﺮف زد‪ ،‬و ﺑﺎ ﺷﻮر‪ .‬اﻣﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋًﺎ ﺣﺮﻓﺎش ﻣﺜﻞ ﺳﺮﻣﻘﺎﻟﻪﯼ ﻳﮑﯽ‬
‫از هﻤﻴﻦ روزﻧﺎﻣﻪهﺎﯼ هﻔﺘﮕﯽ ِ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاﯼ ﻣﻦ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺧﻮدش‪ ،‬ﺣﺮﮐﺎﺗﺶ ﻣﻄﺮح ﺑﻮد ﺗﺎ‬

‫‪٣‬‬
‫اﻳﻦﮐﻪ ﻣﺜﻼ ﭘﺪرﺗﺎن دﻳﺪﻩ ﺑﻮد ﺁن ﻃﺮف ﺳﻴﻢهﺎ زﻧﺪﮔﯽ اداﻣﻪ دارد‪ ،‬ﺑﺎ هﻤﺎن ﮐﻨﺪﯼ و دوام‬
‫هﻤﻴﺸﮕﯽاش‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻌﺪ ﺳﺮ ﻗﻮز اﻓﺘﺎدم ﺗﺴﻠﻴﻢاش ﻧﺸﻮم‪ .‬ﻧﻤﯽداﻧﻢ ﭼﺮا‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ هﻤﻴﻦﻃﻮرﯼ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ هﻢ‬
‫ﻟﺤﻦ ﻣﻌﻠﻢﻣﺂﺑﺎﻧﻪاش ﻟﺠﻢ را درﺁورد‪ ،‬ﻳﺎ اﺻﻼ ﭼﻮن ﺧﻔﻪام ﮐﺮد ﺁن ﻃﻮر ﺷﺪ‪ .‬ﻳﮏرﻳﺰ ﺣﺮف‬
‫ﻣﯽزد‪ ،‬درﺳﺖ ﻣﺜﻞ اﻳﻦﮐﻪ ﺧﻄﺎﺑﻪ ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﭼﻴﺰهﺎﻳﯽ را ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﺣﻔﻆ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﮐﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﮐﻠﻤﻪ‬
‫ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﯽداد‪ ،‬ﺁن هﻢ ﺑﺎ ﺁن هﻤﻪ ﻃﻤﻄﺮاق‪ .‬ﺑﺎ ﭼﻨﺎن اﻃﻤﻴﻨﺎنﺧﺎﻃﺮﯼ ﺣﺮف ﻣﯽزد ﮐﻪ ﺁدم ﺧﻴﺎل‬
‫ﻣﯽﮐﺮد هﻨﻮز هﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺳﺮ ﺟﺎش هﺴﺖ‪ .‬ﺣﺎﻻ اﻟﺒﺘﻪ ﻣﯽﻓﻬﻤﻢ ﮐﻪ ﭼﺮا‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻣﯽﻓﻬﻤﻢ ﮐﻪ ﭼﺮا ﺁن‬
‫ﻗﺪر ﺷﻤﺮدﻩ ﺣﺮف ﻣﯽزد‪ ،‬ﺁنﻗﺪر ﺁهﺴﺘﻪ‪ .‬هﻴﭻ ﻓﮑﺮ ﻣﺮا ﻧﻤﯽﮐﺮد‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ هﻢ ﺑﺮاﯼ ﻣﻦ ﺣﺮف‬
‫ﻧﻤﯽزد‪ .‬ﺣﺮفهﺎش درﺳﺖ اﻧﮕﺎر ﻳﮏ ﻣﮑﺎﻟﻤﻪﯼ دروﻧﯽ درازﻧﻔﺲ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﺒﻮد ﮐﯽ ﺗﻤﺎم‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاﯼ هﻤﻴﻦ ﻧﺎﭼﺎر ﺷﺪم ﺣﺮﻓﺶ را ﻗﻄﻊ ﮐﻨﻢ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﭼﯽ ﮔﻔﺘﻢ ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻄﻤﺌﻨﻢ‬
‫ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻣﯽﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻧﺦﻧﻤﺎ ﺑﻮدن ﭘﺘﻮﯼ ﺳﺮﺑﺎزﻳﻢ را ﭘﻨﻬﺎن ﮐﻨﻢ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻓﮑﺮ ﻣﯽﮐﻨﻢ هﺮ ﮐﺲ دﻳﮕﺮﯼ هﻢ‬
‫ﺟﺎﯼ ﻣﻦ ﺑﻮد هﻤﻴﻦﻃﻮرهﺎ ﻣﯽﮐﺮد‪ ،‬ﺑﺮاﯼ اﻳﻦﮐﻪ ﻣﻄﻤﺌﻨﺎ ﻓﮑﺮ ﻣﯽﮐﺮد ﺁن ﭘﻴﺮاهﻦ ﺳﻔﻴﺪ و ﻳﺎ ﺑﻮﯼ‬
‫ﺧﻮش ادﮐﻠﻦ و ﻳﺎ ﺣﺘﯽ ﺧﻂ اﻃﻮﯼ ﺷﻠﻮار ﺑﻪ ﭘﻴﺮﻣﺮد اﻳﻦ ﺣﻖ را دادﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﻴﺪوار ﺑﺎﺷﺪ و‬
‫اﺣﻴﺎﻧﺎ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﮐﻨﺪ و ﻳﺎ ﺁدم را ﺑﻪ ﺳﻮال و ﺟﻮاب وا دارد‪ ،‬ﺁن هﻢ ﻃﻮرﯼ ﮐﻪ ﻧﻤﯽﺷﺪ ازش ﺷﺎﻧﻪ‬
‫ﺧﺎﻟﯽ ﮐﺮد‪ .‬و ﻣﻦ ﺑﺮاﯼ هﻤﻴﻦ ﭼﻴﺰهﺎ ﺑﻮد ﮐﻪ روﯼ ﺣﺮﻓﻢ اﻳﺴﺘﺎدم‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ هﻢ ﻧﺎﭼﺎرم ﮐﺮد ﻧﻘﺶ ﻳﮏ‬
‫ﺁدم ﻧﺎاﻣﻴﺪ را ﺑﺎزﯼ ﮐﻨﻢ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺧﻮب ﺑﺎزﯼ ﮐﻨﻢ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺪ‪ .‬اوﻟﺶ دوﭘﻬﻠﻮ ﺣﺮف ﻣﯽزدم‪،‬‬
‫درﺳﺖ ﻣﺜﻞ ﺧﻮدش ﮐﻪ در ﻣﻮرد ﮐﻠﻴﺎت ﺣﺮف ﻣﯽزد‪ .‬ﻗﺎﻧﻊ ﻧﺸﺪ‪ .‬دﻻﻳﻠﻢ را ﻳﮑﯽ ﻳﮑﯽ رد ﮐﺮد‪ .‬اﺑﺘﺪا‬
‫ﺁن روز از ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﺧﻮدش ﺣﺮف ﻧﺰد‪ ،‬اﺻﻼ ﻧﺨﻮاﺳﺖ وارد ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻣﺴﺎﻳﻞ ﺑﺸﻮد‪ ،‬و ﻣﺜﻼ در‬
‫ﻣﻮرد ﺷﻮاهﺪ و ﻣﺜﺎلهﺎﯼ ﻣﻮرد اﺳﺘﻨﺎد ﻣﻦ ﭼﻮن و ﭼﺮا ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﮐﻪ در ﺣﺮفهﺎﯼ ﺧﻮدم ﺿﺪ و‬
‫ﻧﻘﻴﺾ ﭘﻴﺪا ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻤﺎﻧﻢ ﺑﺎز دﻧﺒﺎﻟﻪﯼ هﻤﺎن ﺧﻄﺎﺑﻪ را ﮔﺮﻓﺖ؛ از زﻳﺒﺎﻳﯽ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺣﺮف زد و‬
‫ﻧﻤﯽداﻧﻢ از زﻧﺒﻮر ﻋﺴﻞ و از ﺧﺶ ﺧﺶ ﺑﺮگهﺎ‪ .‬از ﻗﻨﺎرﯼاش هﻢ ﮔﻔﺖ‪ ،‬و اﻳﻦﮐﻪ هﺮ وﻗﺖ ﺑﭽﻪهﺎ‬
‫ﻣﯽﺁﻳﻨﺪ ﻣﻼﻗﺎت ﺳﻔﺎرﺷﺶ را ﻣﯽﮐﻨﺪ؛ و از اﻳﻦﮐﻪ ﺻﺒﺢ ﭼﻘﺪر زود ﺑﻴﺪار ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﺎدت‬
‫ﺳﺎﻟﻴﺎن‪ .‬ﺑﻌﺪ هﻢ درﺳﺖ ﻣﺜﻞ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ وﻇﻴﻔﻪاش را اﻧﺠﺎم دادﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﺎ ﺧﻄﺎﺑﻪاش ﺑﻪ اﻧﺘﻬﺎ رﺳﻴﺪﻩ‪،‬‬
‫و ﻳﺎ اﻳﻦﮐﻪ هﻤﻴﻦ ﺣﺎﻻ ﺟﺎﻳﯽ ﮐﺎرﯼ ﻓﻮﺗﯽ دارد ﺳﺎﻋﺘﺶ را از ﺟﻴﺐ ﺟﻠﻴﻘﻪ درﺁورد‪ ،‬ﮔﻴﺮﻩاش را‬
‫ﻓﺸﺎر داد و ﮔﻔﺖ‪":‬ﻋﺠﺐ ﺳﺎﻋﺖ هﻔﺖ و رﺑﻊ ﺷﺪ!" ﺑﻌﺪ هﻢ ﻋﺬر ﺧﻮاﺳﺖ و ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و هﻤﺎنﻃﻮر‬
‫ﻋﺼﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ راﻩ اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﺷﻖ و رق‪ .‬ﻣﻦ راﺳﺘﺶ ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺑﻮدم‪ ،‬ﺁﺧﺮ وﻗﺘﯽ داﺷﺖ ﺑﺎ ﮔﺮدن‬
‫ﺑﺮاﻓﺮاﺧﺘﻪ و ﻗﺪمهﺎﯼ ﺷﻤﺮدﻩ ﻣﯽرﻓﺖ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدم ﺣﺘﻤﺎ دارد ﺑﻪ ﺧﻮدش ﻣﯽﺑﺎﻟﺪ ﮐﻪ اﻣﺮوز ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ﻳﮏ ﺁدم ﻧﺎاﻣﻴﺪ را دﻻﻟﺖ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎور ﮐﻨﻴﺪ ﻗﺼﺪ ﺗﻮهﻴﻦ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﺣﺎﻻ هﻢ ﻗﺼﺪم ﺗﺤﻘﻴﺮ ﻳﺎ‬
‫ﻧﻤﯽداﻧﻢ ﺑﺪﮔﻮﻳﯽ از ﭘﺪرﺗﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺳﻌﯽ ﻣﯽﮐﻨﻢ اﺣﺴﺎس ﺁن روزم را ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﺗﺸﺮﻳﺢ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫ﻳﺎدم اﺳﺖ ﺁنﻗﺪر ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺑﻮدم ﮐﻪ اﮔﺮ ﻳﮑﯽ از ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺎزﻩ ﺑﻴﺪار ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﻧﻤﯽﭘﺮﺳﻴﺪ‪":‬ﻗﻀﻴﻪ‬
‫ﭼﻪ ﺑﻮد؟" ﺣﺘﻤﺎ ﺻﺪاﻳﺶ ﻣﯽزدم و ﺑﻪاش ﻣﯽﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ‪...‬ﺑﻌﺪ دﻳﺪم‪...‬ﻧﻤﯽداﻧﻢ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻳﺎدم اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺁن ﺑﺎﺑﺎ ﮔﻔﺘﻢ‪":‬ول ﮐﻦ ﺑﺎﺑﺎ‪ ،‬ﻃﺮف‪ "...‬ﻋﺬر ﻣﯽﺧﻮاهﻢ‪ .‬ﺧﻮدﺗﺎن ﺣﺘﻤﺎ ﺣﺪس ﻣﯽزﻧﻴﺪ ﮐﻪ ﭼﯽ ﮔﻔﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺁﺧﺮ ﺁنﺟﺎ از اﻳﻦﻃﻮر ﺁدمهﺎ زﻳﺎد ﭘﻴﺪا ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﺻﻼ ﮔﺎهﯽ هﻤﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ هﻢ ﻣﯽدهﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫ﻳﮑﯽ را ﻣﭽﻞ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺁﻟﺖ دﺳﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﮑﯽ ﻓﻘﻂ ﻳﮏ ﻟﺤﻈﻪ ﺧﻮدش را دﺳﺖ دﻳﮕﺮان‬
‫ﺑﺪهﺪ ﺁن وﻗﺖ دﻳﮕﺮ ﮐﺎرش ﺗﻤﺎم اﺳﺖ؛ ﺁن هﻢ ﺗﻮﯼ ﺁن ﻣﺤﻴﻂ ﻣﺤﺪود ﮐﻪ هﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﻧﻴﺸﯽ‬
‫زد ﻳﺎ ﺣﺮﮐﺘﯽ ﮐﺮد ﺗﺎ ﻃﺮف ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻐﻠﺘﺪ‪ .‬ﺁنﺟﺎ ﻓﻘﻂ ﻣﯽﺷﻮد ﻓﻬﻤﻴﺪ ﮐﻪ ﺁدمهﺎ ﭼﻘﺪر ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﯽرﺣﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺁن هﻢ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ‪ ...‬ﻣﯽﻓﻬﻤﻴﺪ ﮐﻪ؟ ﻣﻘﺼﻮدم اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁن روزهﺎ ﻓﮑﺮ ﻣﯽﮐﺮدم‬
‫ﭘﺪرﺗﺎن ﻳﮑﯽ از هﻤﻴﻦ اﺳﺒﺎب دﺳﺖهﺎﺳﺖ‪ ،‬و اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ هﻢ هﻤﻴﻦ اﻣﺮوز ﺑﻮد و ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻓﺮدا‬
‫ﺑﺎز ﭘﻴﺪاش ﺷﺪ؛ ﺁن هﻢ هﻤﺎن وﻗﺖ دﻳﺮوز‪ ،‬ﭘﻴﺶ از دﻋﺎﯼ ﺻﺒﺢﮔﺎهﯽ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﻧﺸﺴﺖ روﯼ‬
‫ﭼﻬﺎرﭘﺎﻳﻪ و ﺑﻪ ﻋﺼﺎش ﺗﮑﻴﻪ داد اول اﺣﻮاﻟﻢ را ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﺧﻮب‪ ،‬دوﺑﺎرﻩ ﻏﺎﻓﻞﮔﻴﺮم ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺁن‬
‫هﻢ در ﺁن وﺿﻊ‪ ،‬ﺑﺎ ﺁن ﺳﺮ ژوﻟﻴﺪﻩ‪ .‬اﻗﻼ اﮔﺮ ﻓﺮﺻﺖ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدم ﺁﺑﯽ ﺑﻪ ﺳﺮو ﺻﻮرﺗﻢ ﺑﺰﻧﻢ ﻳﮏ‬
‫ﭼﻴﺰﯼ‪ .‬ﭘﺪر ﻣﺮﺣﻮﻣﺘﺎن رﻳﺸﺶ را ﺗﺮاﺷﻴﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬دو ﺗﻴﻐﻪ‪ ،‬ﻓﮑﺮ ﻣﯽﮐﻨﻢ‪ .‬ﺳﺒﻴﻞ ﺧﺎﮐﺴﺘﺮﯼاش را‬
‫ﺷﺎﻧﻪ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ .‬و ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص از اﻳﻦﮐﻪ هﻨﻮز دهﻨﻢ را ﺣﺘﯽ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدم دﻣﻎ ﺑﻮدم‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪":‬اﻣﺮوز ﺣﺎﻟﺘﺎن ﭼﻄﻮر اﺳﺖ؟"‬

‫‪٤‬‬
‫ﺧﻮب‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﺟﺎﯼ ﻣﻦ ﺑﻮدﻳﺪ ﻓﮑﺮ ﻧﻤﯽﮐﺮدﻳﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺁدم ﺑﺎز ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﺷﻤﺎ را دﺳﺖ ﺑﻴﻨﺪازد؟ ﻳﺎ اﻗﻼ‬
‫ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﺑﺒﻴﻨﺪ راهﻨﻤﺎﻳﯽهﺎﯼ دﻳﺮوزش ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازﻩ ﻣﺜﻤﺮ ﺛﻤﺮ ﺑﻮدﻩ؟ اول ﻓﮑﺮ ﮐﺮدم ﺑﻪ ﭘﻴﺮﻣﺮد‬
‫ﭘﺮﺧﺎش ﮐﻨﻢ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﻣﺜﻼ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪":‬ﺁﺧﺮ ﺗﻮ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺎرﻩ ﻧﻴﺴﺘﯽ ﭼﺮا ﮐﺎرﯼ ﮐﺮدﯼ ﮐﻪ ﺑﻴﺎرﻧﺪت اﻳﻦﺟﺎ‪،‬‬
‫ﺁن هﻢ ﺁدﻣﯽ ﺑﻪ ﺳﻦ و ﺳﺎل ﺗﻮ ﮐﻪ ﺣﺎﻻ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻮﻩهﺎش از ﺳﺮ و ﮐﻮﻟﺶ ﺑﺎﻻ ﺑﺮوﻧﺪ و ﺑﺎ ﺳﺒﻴﻠﺶ ﺑﺎزﯼ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ؟" ﺑﻌﺪ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭼﺮا؟ ﺣﺎﻻ ﮐﻪ ﻣﯽﺧﻮاهﺪ ﺑﺎزﯼ ﮐﻨﺪ ﺧﻮب‪ ،‬ﻳﺎ ﺣﻖ‪ .‬ﺑﻌﺪ هﻢ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدم ﮔﻮر ﭘﺪر‬
‫دﺳﺖ و رو ﺷﺴﺘﻦ ﻳﺎ ﻣﺜﻼ رﻳﺶ ﺗﺮاﺷﻴﺪن‪ .‬اﺻﻼ ﺳﺮ و وﺿﻊ اﻳﻦﻃﻮرﯼ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﻳﺪ‬
‫ﺣﺮفهﺎﯼ ﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاﯼ هﻤﻴﻦ ﺧﻴﻠﯽ ﺧﻮنﺳﺮد ﮔﻔﺘﻢ‪":‬اﻓﺘﻀﺎح اﺳﺖ‪ .‬دﻳﺸﺐ اﺻﻼ ﻧﺨﻮاﺑﻴﺪم‪.‬‬
‫ﺳﺮم هﻢ درد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬از اﻳﻦهﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬راﺳﺘﺶ دﻳﮕﺮ ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩام‪ ،‬ﺗﺎزﻩ ﺑﺮاﯼ ﭼﯽ؛ ﺑﺮاﯼ ﮐﯽ؟"‬
‫ﮔﻔﺖ‪ ":‬ﺑﺮاﯼ ﮐﺴﯽ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺎ دو ﺳﻪ ﺗﺎ ﻗﺮص هﻢ ﻣﯽﺷﻮاد ﺑﯽﺧﻮاﺑﯽ و اﻳﻦ ﺟﻮر ﭼﻴﺰهﺎ را ﭼﺎرﻩ‬
‫ﮐﺮد‪ .‬اﻳﻦهﺎ ﮐﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ .‬درﺛﺎﻧﯽ وﻗﺘﯽ ﺁدم راهﯽ را ﻣﯽﺧﻮاهﺪ ﺑﺮود ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﯽ ﻣﺜﻼ ﺗﺎب ﻋﻮاﻗﺒﺶ را دارد‪ .‬درﺳﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁنﮐﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎرﯼ ﻣﯽزﻧﺪ اﮔﺮ هﻢ ﺷﮑﺴﺖ‬
‫ﺑﺨﻮرد ارزش وﺟﻮدﯼاش ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﺁن ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ دﺳﺖ روﯼ دﺳﺖ ﻣﯽﮔﺬارد‪ ،‬اﻣﺎ‪ "...‬اﻟﺒﺘﻪ‬
‫ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺣﺮفهﺎ را هﻤﺎن روز زد ﻳﺎ ﻳﮏ روز دﻳﮕﺮ‪ .‬اﻣﺎ ﻳﺎدم اﺳﺖ ﺁنﻗﺪر ﺑﺎ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ‬
‫ﻧﻔﺲ ﺣﺮف ﻣﯽزد ﮐﻪ ﺁدم ﻓﮑﺮ ﻣﯽﮐﺮد اﻋﺘﻤﺎد و اﻳﻤﺎﻧﺶ ﺟﺰء ﻻﻳﻨﻔﮏ ﻟﺒﺎسهﺎﻳﺶ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺜﻞ‬
‫ﺳﻔﻴﺪﯼ ﭘﻴﺮاهﻨﺶ و ﻳﺎ ﺑﺮاﻗﯽ ﺳﻨﺠﺎق ﮐﺮاواﺗﺶ ﻳﺎ دﮐﻤﻪهﺎﯼ ﺳﺮ دﺳﺘﺶ‪ .‬دﮐﻤﻪهﺎﯼ ﺳﺮدﺳﺘﺶ ﻧﻘﺮﻩ‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺜﻞ اﻳﻦﮐﻪ‪ ،‬درﺳﺖ ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺧﻮب‪ .‬ﺑﺎز ﺷﺮوع ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد و ﻣﻦ ﻧﻤﯽﺧﻮاﺳﺘﻢ اﻳﻦ دﻓﻌﻪ‬
‫دﻳﮕﺮ دﺳﺖ را ﺑﺒﺎزم‪ .‬ﻣﺜﻞ اﻳﻦﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪ .‬اول اﻧﮕﺎر ﺑﺮاﻳﻢ ﻳﮏ ﻧﻮع ﺑﺎزﯼ ﺑﻮد‪ ،‬از روﯼ ﻧﺎﭼﺎرﯼ ﻳﺎ‬
‫از ﺳﺮ اﺗﻔﺎق اﻳﻦ ﺷﻖ‪ ،‬اﻳﻦ ﻃﺮف ﺑﺤﺚ ﻧﺼﻴﺐ ﻣﻦ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﻪ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﮐﻼ ﺑﻪ‬
‫ﺣﺮفهﺎﻳﻢ ﺑﯽاﻋﺘﻘﺎد ﺑﻮدم‪ ،‬اﻣﺎ دﺳﺖ ﮐﻢ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻢ ﻣﻄﻤﺌﻨﺘﺎن ﺑﮑﻨﻢ ﮐﻪ ﺑﺮاﯼ ﻣﻦ هﻤﻪﯼ ﺟﻮاﻧﺐ‬
‫ﻃﺮﻓﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺟﺒﺎر ﻧﺼﻴﺒﻢ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد روﺷﻦ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺷﺮوع ﮐﻨﻢ؛ از اﻳﻦ ﺷﺎخ ﺑﻪ‬
‫ﺁن ﺷﺎخ ﻣﯽﭘﺮﻳﺪم‪ .‬اﻣﺎ ﭘﺪرﺗﺎن ﻣﯽداﻧﺴﺖ ﭼﻪ ﻣﯽﺧﻮاهﺪ‪ .‬ﻧﻤﯽﮔﺬاﺷﺖ ﭘﺮت ﺑﺸﻮﻳﻢ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ‪ .‬راﺳﺘﺶ را ﺑﺨﻮاهﻴﺪ ﻣﻦ اﻏﻠﺐ‪ ،‬ﺣﺮفهﺎ ﻳﺎدم ﻧﻤﯽﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬هﻤﻪﯼ ﺣﺮفهﺎ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫اﺣﺴﺎﺳﯽ ﮐﻪ ﺁن روز داﺷﺘﻢ ﻳﺎ ﻳﮏ روز دﻳﮕﺮ ﻳﺎدم اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺜﻼ ﭼﻬﺮﻩﯼ ﭘﺪرﺗﺎن و ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﻮدن‬
‫ﺻﻐﺮا و ﮐﺒﺮاهﺎش‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ از ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺣﺮف ﻣﯽزد‪ ،‬از اﻣﮑﺎﻧﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﮑﺮدﻩاﻳﻢ و راﻩهﺎﻳﯽ ﮐﻪ‬
‫هﻨﻮز هﺴﺖ و از اﻳﻦ ﺣﺮفهﺎ‪ .‬ﻏﻴﺮ از ﺗﻔﺎوت وﺿﻊ ﻇﺎهﺮﯼﻣﺎن اﺧﺘﻼف ﺳﻨﯽ ﻧﻤﯽﮔﺬاﺷﺖ‬
‫ﺻﻤﻴﻤﯽ ﺑﺸﻮﻳﻢ‪ ،‬اﻗﻼ هﻴﭻوﻗﺖ ﻧﮕﺬاﺷﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺻﻤﻴﻤﯽ ﺑﺸﻮم‪ .‬ﮔﺎهﯽ ﭼﺮا‪ ،‬ﮔﺎهﯽ ﮐﻪ ﮔﺮم ﻣﯽﺷﺪم‬
‫و ﻣﯽدﻳﺪم ﮐﻪ راﺳﺘﯽ ﺣﻖ دارم‪ ،‬ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﻣﯽﺷﺪم‪ .‬داد ﻣﯽزدم‪ ،‬از اﻳﻦ ﻃﺮف و ﺁن ﻃﺮف دﻻﻳﻠﯽ‬
‫ﭘﻴﺪا ﻣﯽﮐﺮدم‪ .‬اﻣﺎ ﭘﻴﺮﻣﺮد زود ﻣﯽﻓﻬﻤﻴﺪ ﮐﻪ ﻣﺜﻼ دﺳﺘﺶ اﻧﺪاﺧﺘﻪام‪ ،‬و ﻳﺎ ﺳﺮ ﻏﻴﻆ ﺁﻣﺪﻩام‪ .‬دﺳﺘﺶ‬
‫را ﺗﮑﺎن ﻣﯽداد ‪ ،‬ﻳﺎ ﺳﺮش را‪ ،‬ﻣﺜﻞ اﻳﻦﮐﻪ ﻣﯽﺧﻮاﺳﺖ ﺁن دﻻﻳﻞ و ﺁن ﺷﻮر ﺗﻘﻠﺒﯽ را ﻣﺜﻞ ﺁدم‬
‫ﻣﺰاﺣﻢ ﺗﻮﯼ ﭘﻴﺎدﻩرو دور ﮐﻨﺪ و ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ ِ ﺧﻮاهﺶ ﻣﯽﮐﻨﻢ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﺎﺷﻴﺪ و ﻳﺎ ﻧﻤﯽداﻧﻢ‪ -‬از ﺷﻤﺎ ﺑﻌﻴﺪ‬
‫اﺳﺖ‪-‬ﻣﺠﺒﻮرم ﻣﯽﮐﺮد ﺻﻤﻴﻤﯽ ﺑﺸﻮم‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﺻﻤﻴﻤﯽ ﻧﺒﻮدم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ دﻳﺪم ﮐﻪ اﮔﺮ درﺳﺖ‬
‫ﻓﮑﺮ ﮐﻨﻢ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻢ دﻻﻳﻠﯽ ﭘﻴﺪا ﮐﻨﻢ‪ ،‬دﻻﻳﻠﯽ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﮔﺎهﯽ ﻣﻨﻄﻘﯽ هﻢ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﯽداﻧﻴﺪ ﭼﺮا؟ ﺑﺮاﯼ‬
‫اﻳﻦﮐﻪ وﻗﺘﯽ ﺑﻪ ﭼﻴﺰﯼ اﻋﺘﻘﺎد دارﯼ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم وﺟﻮدت دﻳﮕﺮ اﺣﺘﻴﺎﺟﯽ ﻧﻤﯽﺑﻴﻨﯽ دﻻﻳﻠﯽ ﺑﺘﺮاﺷﯽ‪ .‬ﻓﮑﺮ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﯽ ﻳﮏ ﺣﺮﮐﺖ‪ ،‬ﻳﮏ ﺟﻤﻠﻪ‪ -‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﭘﺸﺘﺶ هﺴﺖ‪ -‬ﺑﺮاﯼ اﻗﻨﺎع ِ ﻃﺮف ﮐﺎﻓﯽ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ وﻗﺘﯽ ﺑﻪ ﺣﺮﻓﯽ اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯽ ﺁن وﻗﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺻﻐﺮا و ﮐﺒﺮا ﻣﯽﭼﻴﻨﯽ‪ ،‬دﺳﺖ و‬
‫ﭘﺎ ﻣﯽﮐﻨﯽ ﺗﺎ ﺷﻮاهﺪ ﭘﻴﺪا ﮐﻨﯽ و ﺣﺘﯽ ﺧﻮنﺳﺮد ﺑﺎﺷﯽ‪ ،‬ﺑﯽﻃﺮف ﺑﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬و ﻳﮏ دﻓﻌﻪ ﺁﺧﺮش‬
‫ﻣﯽﻓﻬﻤﯽ‪ ،‬وﺣﺸﺖزدﻩ ﻣﯽﻓﻬﻤﯽ‪ ،‬ﻃﺮف ﮐﻪ ﻧﻪ‪ ،‬ﺧﻮدت ﺧﻮدت را ﻗﺎﻧﻊ ﮐﺮدﻩاﯼ ﺣﺘﯽ اﻳﻤﺎن‬
‫ﺁوردﻩاﯼ‪ .‬ﺁن وﻗﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎز اداﻣﻪ ﻣﯽدهﯽ‪ .‬ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻣﯽﺷﻮﯼ از ﮐﺸﻒ ﺗﺎزﻩات از اﻳﻦ‬
‫ﻧﻤﯽداﻧﻢ ﻣﺴﻴﺮﯼ ﮐﻪ ﺑﺎز ﮐﺮدﻩاﯼ و ﻗﺒﻼ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻩ‪ ...‬ﻣﻦ ﮐﻢ ﮐﻢ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﯽ رﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮدم ﮐﻪ ﺣﺘﯽ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﻳﮏ ﺟﻤﻠﻪ‪ ،‬ﻳﮏ ﺣﺮﮐﺖ و اﻳﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﭘﺸﺘﺶ ﺑﻮد ﺟﻠﻮ ﭘﻴﺮﻣﺮد ﺑﺎﻳﺴﺘﻢ و ﮔﺎهﯽ ﺣﺘﯽ ﺑﺎ‬
‫ﺷﻮر و ﺣﺮارت ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ دﻓﺎع ﮐﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﮔﺎهﯽ ﻣﯽدﻳﺪم ﻋﻘﺐﻧﺸﻴﻨﯽ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭘﺪرﺗﺎن ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺧﻴﻠﯽ‬
‫ﮔﺬﺷﺖهﺎﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﭘﺪرﺗﺎن اﺻﻼ از ﮐﻮرﻩ در ﻧﻤﯽرﻓﺖ‪ .‬ﺑﺮاﯼ اﻳﻦﮐﻪ ﻣﺰاﺣﻢ دﻳﮕﺮان ﻧﺸﻮﻳﻢ‪،‬‬
‫ﺧﻮاهﺶ ﻣﯽﮐﺮد ﺁهﺴﺘﻪ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻴﻢ‪ ،‬ﺁﺧﺮ ﻋﺪﻩاﯼ هﻨﻮز ﺧﻮاب ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪٥‬‬
‫ﻳﺎدم اﺳﺖ ﮐﻪ روز دوم دﻟﺨﻮر رﻓﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدم دﻳﮕﺮ ﻧﻤﯽﺁﻳﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ روز ﺑﻌﺪ دﻳﺪﻣﺶ و ﺳﺮﯼ‬
‫ﺗﮑﺎن دادﻳﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺨﻮاهﻢ ﺗﺸﺒﻴﻬﯽ ﺑﮑﻨﻢ ﻟﺒﺨﻨﺪش ﻣﺜﻞ ﻧﻘﺶ روﯼ ﺳﮑﻪ ﺑﻮد‪ ،‬هﻢ ﺟﺰو ﺳﮑﻪﯼ ﭘﻮل‪،‬‬
‫اﻣﺎ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺟﺪا‪ ،‬اﻳﻦ را اﻟﺒﺘﻪ ﺣﺎﻻ ﻣﯽﻓﻬﻤﻢ‪ .‬ﺁن روز ﻓﮑﺮ ﮐﺮدم ﭘﻴﺮﻣﺮد ﺧﻮشﺣﺎل اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ هﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎﻓﺘﻨﯽ دﺳﺘﺶ ﺑﻮد از هﻤﻴﻦ ﭼﻴﺰهﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺁنﺟﺎهﺎ ﻣﯽﺑﺎﻓﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮهﺎﻳﺶ ﺳﻔﻴﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺷﺎﻧﻪ‬
‫ﮐﺮدﻩ و ﺳﻔﻴﺪ‪ .‬ﻗﻮﻃﯽ ﻗﻠﻢﮐﺎر ِ ﺳﻴﮕﺎر ﭘﻬﻠﻮﯼ دﺳﺘﺶ ﺑﻮد‪ ،‬ﺳﻴﮕﺎرﯼ ﺗﻌﺎرف ﻧﮑﺮد‪ .‬ﺑﺮاﯼ هﻤﻴﻦ ﻓﮑﺮ‬
‫ﮐﺮدم دﻳﮕﺮ ﻧﻤﯽﺁﻳﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻨﺘﻈﺮش ﺑﻮدم‪ ،‬رﻳﺸﻢ را ﺳﺮ ﺷﺐ ﺗﺮاﺷﻴﺪﻩ ﺑﻮدم‪ ،‬و وﻗﺘﯽ ﺻﺪاﯼ ﭘﺎﻳﺶ را‬
‫ﺷﻨﻴﺪم و ﺻﺪاﯼ ﻋﺼﺎﻳﺶ را ﭘﻴﺮاهﻨﻢ را ﭘﻮﺷﻴﺪم‪ .‬روز ﻗﺒﻞ ﺷﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻣﺶ‪ .‬ﮐﻨﺎرم ﮐﻪ ﻧﺸﺴﺖ دﻳﮕﺮ‬
‫ﻧﻴﻢﺧﻴﺰ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدم و ﭘﺘﻮ هﻢ دوﻻ روﯼ ﭘﺎهﺎم ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ ﮔﻤﺎﻧﻢ ﻣﻦ ﺳﻼم ﮐﺮدم‪ .‬ﭘﻴﺮﻣﺮد‬
‫ﺳﺮﺣﺎل ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻧﻤﯽزد‪ ،‬ﺟﺪﯼ ﺑﻮد‪ ،‬و ﺣﺘﯽ ﺗﻠﺦ‪ .‬ﻳﺎدم اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدم درﺳﺖ ﻗﻴﺎﻓﻪﯼ‬
‫ﺑﭽﻪاﯼ را دارد ﮐﻪ دواﯼ ﺗﻠﺨﯽ ﺑﻪ زور ﺑﻪ ﺧﻮردش دادﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎز از ﺣﺎﻟﻢ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﻣﻘﺼﻮدش‬
‫اﻟﺒﺘﻪ وﺿﻊ روﺣﯽام ﺑﻮد‪ .‬ﺧﻮب‪ ،‬ﺑﺪ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻳﻌﻨﯽ ﺁن روز ﺑﺪ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻋﺎدات ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدم‪.‬‬
‫ﺳﺨﺖ ﺑﻮد اﻣﺎ ﺑﺪﺗﺮش را دﻳﺪﻩ ﺑﻮدم‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺣﺪود ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺷﺼﺖ ﻧﻔﺮﯼ را ﺗﻮﯼ ﻳﮏ اﺗﺎق‬
‫ﻣﯽﺗﭙﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﻳﮏ ﺑﺸﮑﻪ هﻢ ﮐﻨﺎر اﺗﺎق ﺑﻮد‪ .‬ﻣﯽﻓﻬﻤﻴﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاﯼ ﭼﯽ‪ .‬اﺗﺎق ﻳﮏ ﭘﻨﺠﺮﻩ ﺗﻮرﯼ هﻢ ﺑﺮاﯼ‬
‫ﻏﺬا و اﻳﻦ ﺣﺮفهﺎ داﺷﺖ‪ .‬ﮔﺎهﯽ ﻣﺠﺒﻮر ﻣﯽﺷﺪﻳﻢ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﺨﻮاﺑﻴﻢ‪ .‬ﺳﺮ هﻔﺘﻪ هﻢ ﺑﺸﮑﻪ را ﺧﺎﻟﯽ‬
‫ﻣﯽﮐﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺗﺼﻮرش را ﺑﮑﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص وﻗﺘﯽ ﻳﮑﯽ را ﻣﯽﺑﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪ ﻣﯽﺁوردﻧﺪ و‬
‫ول ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ ﻣﻴﺎن ﻣﺎ‪ .‬ﺧﻮب‪ ،‬ﺑﻴﺶﺗﺮ اﻧﺘﻈﺎر ﮐﻼﻓﻪﻣﺎن ﻣﯽﮐﺮد‪ .‬و ﻳﺎ ﺻﺪاﯼ دﻳﮕﺮان‪ .‬ﺁدم ﺗﻮﯼ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺟﺎهﺎﻳﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻔﻬﻤﺪ ﮐﻪ ﭼﻄﻮر هﻢ ﻣﯽﺷﻮد در ﺁن ِ واﺣﺪ از دﻳﮕﺮان ﻧﻔﺮت داﺷﺖ و هﻢ‬
‫دوﺳﺘﺸﺎن داﺷﺖ‪ .‬ﮐﺎﻓﯽ ﺑﻮد ﺣﺲ ﮐﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ واﺳﻄﻪﯼ وﺟﻮد اﻳﻦ ﺁدم‪ ،‬اﻳﻦ ﺗﮑﻪ ﮔﻮﺷﺖ ﻣﺰاﺣﻢ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﯽ ﭘﺎﻳﺖ را ﺣﺘﯽ ﺑﺮاﯼ ﻳﮏ ﻟﺤﻈﻪ هﻢ ﮐﻪ ﺷﺪﻩ دراز ﮐﻨﯽ‪ .‬ﺧﻮب‪ ،‬ﺁن وﻗﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ در‬
‫وﺟﻮد او از هﻤﻪﯼ ﺁدمهﺎ ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺑﺸﻮﯼ‪ .‬ﮔﺎهﯽ هﻢ اﻟﺒﺘﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﯽﺁﻣﺪ ﮐﻪ هﻤﺎن ﺁدﻣﯽ ﮐﻪ ﺧﺮﻧﺎﺳﻪاش‬
‫هﻤﻪ را ﮐﻼﻓﻪ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد وﺣﺸﺖزدﻩ از ﺧﻮاب ﺑﭙﺮد و از اﻳﻦﮐﻪ‪-‬ﻧﻤﯽداﻧﻢ‪-‬ﻧﮑﻨﺪ ﻣﺰاﺣﻢ دﻳﮕﺮان ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻋﺬر ﺑﺨﻮاهﺪ‪ .‬ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﻳﮏ ﺳﺎﻋﺖ ﭘﻬﻠﻮﯼ ﮐﺴﯽ ﺑﻨﺸﻴﻨﯽ و ﺑﻪ درددلهﺎش ﮔﻮش ﺑﺪهﯽ ﺗﺎ او را‬
‫ﻳﮏ ﻋﻤﺮ رهﻴﻦ ﻣﻨﺖ ﺧﻮدت ﺑﮑﻨﯽ‪ .‬ﺧﻨﺪﻩدار اﺳﺖ اﻣﺎ ﻳﺎدم اﺳﺖ‪-‬اﻳﻦ دﻓﻌﻪﯼ ﺁﺧﺮ اﻟﺒﺘﻪ‪ -‬ﻳﮑﯽ ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ دﺳﺖ و ﭘﺎﯼ ﺑﭽﻪهﺎ را ﺟﺎ ﻣﯽاﻧﺪاﺧﺖ‪ ،‬ﻣﺜﻼ اﮔﺮ در ورزش و اﻳﻦ ﺟﻮر ﭼﻴﺰهﺎ دررﻓﺘﮕﯽ ﭘﻴﺪا‬
‫ﻣﯽﮐﺮد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦﮐﻪ اﻧﮕﺸﺖ ﻳﮑﯽ را ﮐﺞ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد و هﻴﭻﮐﺲ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺒﻮد ﺧﻮدش را‬
‫دﺳﺖ او ﺑﺪهﺪ ﺗﺎ ﻳﮑﯽ زﻣﻴﻦ ﻣﯽﺧﻮرد ﺑﺎز ﺑﺎ ﮐﺎﺳﻪﯼ ﺁب ﮔﺮم و زردﻩﯼ ﺗﺨﻢﻣﺮغ و ﻳﮏ ﺗﮑﻪ‬
‫ﭘﺎرﭼﻪ ﭘﻴﺪاش ﻣﯽﺷﺪ‪ .‬ﺧﻮب‪ ،‬داﺷﺘﻢ ﻣﯽﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ اﻳﻦ دﻓﻌﻪ وﺿﻊ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻮد‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﻏﺬا و ﻟﺒﺎس و‬
‫ﭼﻴﺰهﺎﯼ دﻳﮕﺮ‪ .‬اﻣﺎ ﻓﺮﻗﺶ ﺑﺎ ﻗﺒﻞ در اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺁدم ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻮد ‪ .‬ﺧﻮب‪ ،‬ﺑﻮﯼ ﻋﺮق ﺗﻦ و –ﻧﻤﯽداﻧﻢ‪-‬‬
‫دﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ هﻢﮐﺎﺳﻪ ﻣﯽﺷﺪ و ﻳﺎ ﮐﺒﺮﻳﺖ روﺷﻦ زﻳﺮ ﺳﻴﮕﺎرت ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ و ﺧﻴﻠﯽ ﭼﻴﺰهﺎﯼ‬
‫دﻳﮕﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﺷﺐﻧﺸﻴﻨﯽ ﻣﺜﻼ دلدارﯼ‪ ،‬و ﮔﺎهﯽ هﻢ هﻖ هﻖ ﮔﺮﻳﻪ‪ .‬اﻣﺎ ﺁﺧﺮ ﮔﺎهﯽ ﺑﺎ هﻤﺎن ﮐﺴﯽ ﮐﻪ‬
‫هﻢﮐﺎﺳﻪ ﻣﯽﺷﺪﯼ ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ‪ ...‬ﻣﯽﻓﻬﻤﻴﺪ ﮐﻪ؟ هﻤﻪ هﻢ ﮐﻪ ﻋﻴﺴﯽ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮب ﻣﻦ هﻤﻴﻦ‬
‫ﭼﻴﺰهﺎ را‪ ،‬هﻤﻴﻦ وﺿﻊ را ﺑﺮاﯼ ﭘﺪرﺗﺎن ﺗﺸﺮﻳﺢ ﮐﺮدم‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ دﻗﻴﻖﺗﺮ از اﻳﻦﮐﻪ ﺣﺎﻻ ﮔﻔﺘﻢ‪ .‬ﻣﺜﻼ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ ﮐﯽ ﭼﻪ ﮐﺎر ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﺎ ﺁن ﺑﺎﺑﺎ دﻳﺮوز ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻪ‪ .‬از هﻤﻴﻦ ﺣﺮفهﺎ دﻳﮕﺮ‪ .‬ﭘﺪرﺗﺎن اول‬
‫ﮔﻔﺖ ﻗﺒﻮل دارد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﭘﻴﺶ ﻣﯽﺁﻳﺪ دﻳﮕﺮ‪ .‬دﻳﮕﺮ از ﻣﻨﻈﺮﻩﯼ ﺻﺒﺢ ﻳﺎ ﺻﺪاﯼ ﺑﺮگهﺎ زﻳﺮ ﭘﺎ و ‪-‬‬
‫ﻧﻤﯽداﻧﻢ‪ -‬اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﻳﺎ ﺳﮑﻪﯼ ﻧﻮر ﺣﺮﻓﯽ ﻧﺰد وﻟﯽ ﺑﺎز ﮐﻠﻴﺎت ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻓﮑﺮ ﻣﯽﮐﻨﻢ ﮐﻪ روزهﺎ‬
‫وﻗﺘﯽ ﺑﺎﻓﺘﻨﯽاش را ﻣﯽﺑﺎﻓﺘﻪ ﻳﺎ ﻣﺜﻼ ﻗﺪم ﻣﯽزدﻩ ﺟﻮابهﺎش را ﺳﺒﮏ و ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﯽﮐﺮدﻩ‪ .‬ﺑﺮاﯼ‬
‫هﻤﻴﻦ هﻢ ﺻﺒﺢ روز ﺑﻌﺪ اول ﺣﺮفهﺎﯼ دﻳﺮوزم را ﺑﺎ ذﮐﺮ دﻟﻴﻞ رد ﻣﯽﮐﺮدﻩ‪ .‬ﻣﯽﮔﻔﺖ‪ ":‬ﻣﺎ‬
‫هﻤﻪاش ﻣﯽﺧﻮاهﻴﻢ ﮔﻨﺎﻩ را ﮔﺮدن اﻳﻦ و ﺁن ﺑﮕﺬرﻳﻢ و ﻓﮑﺮ ﻣﯽﮐﻨﻴﻢ اﮔﺮ اﻳﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﻣﺜﻼ اﻳﻦ ﮐﺎر را‬
‫ﻧﻤﯽﮐﺮد درﺳﺖ ﻣﯽﺷﺪ‪ .‬ﺧﻮب‪ ،‬اﻳﻦ درﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺧﺮاﺑﯽ هﻢ ﻧﻤﯽﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ وﻗﺘﯽ در ﮐﻞ اﮔﺮ‬
‫درﺳﺖ ﻓﮑﺮش را ﺑﮑﻨﻴﻢ ﻣﺎ‪ ،‬هﻤﻪﯼ ﻣﺎ‪ ،‬ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﻃﺮز دﻳﺪﻣﺎن ﺷﺪﻳﻢ ﭼﯽ؟" ﻣﯽﻓﻬﻤﻴﺪ ﮐﻪ؟ ﭘﺪرﺗﺎن ﺑﻪ‬
‫ﮔﻤﺎﻧﻢ ﻣﯽﺧﻮاﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ در اﻳﻦ ﭼﻬﻞ و ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺳﺎل ﻣﺎ هﻤﻪاش ﭼﺸﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ دﻳﮕﺮان داﺷﺘﻪاﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼ ﻣﯽﮔﻔﺖ‪ :‬وﻗﺘﯽ هﻢ ﺧﻮاﺳﺘﻴﻢ ﻗﺎﻧﻮن را ﺗﺪوﻳﻦ ﮐﻨﻴﻢ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﻠﮋﻳﮏ ﻳﺎ ﻧﻤﯽداﻧﻢ ﮐﺪام ﮐﺸﻮر‬
‫اروﭘﺎﻳﯽ را ﻋﻴﻨﺎ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﮐﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﯽﮔﻔﺖ‪ ":‬وﻗﺘﯽ اﻳﻦ اﻃﻤﻴﻨﺎن و اﺗﮑﺎء ﺑﯽ ﭼﻮن و ﭼﺮا ﺷﺪ ﺁنهﺎ‬

‫‪٦‬‬
‫هﻢ ﻣﺎ را دﻧﺒﺎﻟﻪﯼ ﺧﻮدﺷﺎن‪ ،‬ﺟﺰو وﺟﻮدﯼ ﺧﻮدﺷﺎن ﻓﺮض ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬درﺳﺖ ﻣﺜﻞ اﻳﻦﮐﻪ ﺧﺎرج از‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن ﮐﺴﯽ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﮔﺮ هﻢ ﮔﺎهﯽ ﺧﻮدﯼ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدهﺪ ﭼﻮن ﻣﻘﻠﺪ اﺳﺖ ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻮب‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻓﮑﺮ ﻣﯽﮐﻨﻴﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺣﻖ ﻧﺪارﻧﺪ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﻨﺪ هﺮ ﮐﺎرﯼ ﻣﺎ ﺑﮑﻨﻴﻢ اﻳﻦ وﺟﻮد ﻣﻘﻠﺪ ِ‬
‫دﻧﺒﺎﻟﻪرو ﻣﯽﭘﺬﻳﺮد‪ ،‬ﮔﺮدن ﻣﯽﻧﻬﺪ‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﭼﺸﻤﺶ ﭼﻬﺎرﺗﺎ دﻻﻳﻠﯽ هﻢ ﺑﺮاﯼ اﺛﺒﺎت اﻋﻤﺎل ﻣﺎ دﺳﺖ و‬
‫ﭘﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ؟" ﻣﯽﮔﻔﺖ‪":‬دﻳﮕﺮ ﮔﻠﻪ ﭼﺮا‪ ،‬هﺎن؟ ﺧﻮب‪ ،‬ﺑﻌﺪ هﻢ ﺁنهﺎ ﻣﯽﻧﺸﻴﻨﻨﺪ ﭘﺎﯼ ﻣﻴﺰ ﻗﻤﺎر ﺑﺎ دﺳﺖ‬
‫ﭘﺮ‪ .‬اﮔﺮ هﻢ ﺑﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺑﺎﺧﺖ‪ .‬ﺑﺮاﯼ اﻳﻦﮐﻪ ﺁنﭼﻪ ﺗﻮﯼ ﭼﭙﻪاش هﺴﺖ ﺑﻞ راﻩ هﻮاﺳﺖ‪ ،‬ﻳﺎ ﭼﻴﺰ ﺑﯽ‬
‫ارزﺷﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺳﺮ ﻣﯽﮔﻴﺮد‪ .‬ﭼﻨﺪ دﻓﻌﻪ ﺗﺎ ﺣﺎﻻ ﺳﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ".‬ﻳﮑﯽ ﻳﮑﯽ ﻣﺜﺎل‬
‫ﻣﯽزد‪ ،‬ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﯽﮐﺮد ﮐﻪ ﮐﺠﺎ ﭼﻄﻮر ﺷﺪ و ﭼﺮا‪ .‬ﺧﻮب اﺳﺘﺪﻻل ﻣﯽﮐﺮد‪ .‬از ﺧﻮدش‪-‬اواﻳﻞ اﻟﺒﺘﻪ‪-‬‬
‫ﻧﻤﯽﮔﻔﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻌﺪهﺎ ﻓﻬﻤﻴﺪم ﮐﻪ اﻧﮕﺎر ﺧﻮدش هﻢ دﺳﺖ داﺷﺘﻪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﻧﮕﺎر‪ .‬ﻣﺜﻼ از ﻣﻴﺮزا ﻣﺜﺎل‬
‫زد‪ .‬ﺗﺸﺮﻳﺢ ﮐﺮد ﭼﺮا اﻳﻦﻃﻮرﺷﺪ و ﺁنﻃﻮر ﻧﺸﺪ‪ .‬ﻣﯽﮔﻔﺖ‪":‬دﻳﺪﻳﺪ ﮐﻪ ﺁنهﺎ هﻤﻴﺸﻪ ﺳﺮﺑﺰﻧﮕﺎﻩ ﻣﺎ را‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﻣﯽﮔﺬارﻧﺪ‪ ".‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ از ﻳﮏ ﻣﻠﺖ ﮐﻬﻦ ﺁنهﻢ ﺑﺎ ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﻋﻈﻴﻢ ﻣﯽﺗﺮﺳﻨﺪ‪ .‬دﻟﻴﻠﺶ‬
‫هﻢ اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻏﺎرتهﺎ ﺑﻪ ﮐﻨﺎر‪ ،‬ﻳﺎ ﻣﺜﻼ ﻣﺜﻠﻪﮐﺮدن اﻳﻦ ﻣﻠﮏ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺎل ﺧﻮد ﮐﺮدن ﺷﺎﻋﺮان و‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﺎ را دﻳﮕﺮ ﻧﻤﯽﺷﻮد اﻧﮑﺎر ﮐﺮد‪ .‬ﻏﺎرت ﺁﺛﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﭼﯽ؟ ﻣﯽﮔﻔﺖ‪ ":‬ﻣﯽﺗﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺟﺎﻧﻢ‪ ،‬ﺑﺎور ﮐﻦ‪ ،‬از ﭼﻨﺎن ﺳﺮزﻣﻴﻨﯽ اﮔﺮ‪ "...‬ﻧﻤﯽداﻧﻢ‪ .‬ﻣﯽﻓﻬﻤﻴﺪ ﮐﻪ؟ ﺣﺮف ﺁﺧﺮش هﻤﻴﻦ اﻳﻦ ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ‪ ":‬در اﻳﻦ ﻗﻄﻌﻪﯼ ﺁﺳﻴﺎ ﮐﻪ ﻣﺎ زودﺗﺮ از هﻤﻪ ﺷﺮوع ﮐﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﮐﻪ ﻳﺎدم اﺳﺖ‪ ".‬ﺣﺮفهﺎش‬
‫دﻳﮕﺮ ﺷﮑﻞ ﺧﻄﺎﺑﻪ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﮔﺎهﯽ هﻢ ﭼﻴﺰهﺎﻳﯽ ﻳﺎدش ﻣﯽﺁﻣﺪ‪ ،‬ﺿﻤﻦ ﺑﺤﺚ‪ ،‬و ﻣﻦ ‪-‬اﻋﺘﺮاف‬
‫ﻣﯽﮐﻨﻢ‪ -‬ﺑﺎ اﻳﻦﮐﻪ ﻣﯽدﻳﺪم ﺣﻖ ﺑﺎ ﭘﻴﺮﻣﺮد اﺳﺖ ﺳﻤﺎﺟﺖ ﻣﯽﮐﺮدم‪ .‬ﮔﺎهﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﺣﺮفهﺎﯼ‬
‫ﺧﻮدش ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﻣﭽﺶ را ﻣﯽﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬ﻣﺜﻞ ﺧﻮدش از ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮔﺮﻓﺘﻢ ﮐﻪ ﻣﺜﻼ ﻣﺎ‬
‫اﻳﻦﻃﻮر ﺑﻮدﻩاﻳﻢ‪ ،‬هﻤﻴﺸﻪ‪ .‬ﺧﻮاﻩ و ﻧﺎﺧﻮاﻩ و از اﻳﻦ ﺣﺮفهﺎ‪ .‬راﺳﺘﺶ را ﺑﺨﻮاهﻴﺪ ﺻﺤﺒﺖهﺎﯼ ﻣﻦ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﻨﺒﻪﯼ ﻣﺠﺎدﻟﻪ داﺷﺖ و ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﻮد و ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﻏﻠﺒﻪ‪.‬‬
‫روزهﺎﯼ هﻔﺘﻢ و هﺸﺘﻢ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺁﻣﺪن ﭘﺪرﺗﺎن ﻋﺎدت ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدم‪ .‬رﻳﺸﻢ را ﻣﯽﺗﺮاﺷﻴﺪم‪ ،‬ﻟﺒﺎﺳﻢ را‬
‫ﻣﯽﭘﻮﺷﻴﺪم و ﺁﻣﺎدﻩ ﻣﯽﻧﺸﺴﺘﻢ ﺑﺮاﯼ ﻳﮏ ﺳﺎﻋﺖ ﻣﺠﺎدﻟﻪ و ﻣﺒﺎﺣﺜﻪﯼ در ﮔﻮﺷﯽ و ﮔﺎهﯽ ﺑﺮاﯼ ﻓﺮﻳﺎد‬
‫و داد و ﺑﻴﺪاد و ﺣﺘﯽ ﻣﺸﺖ ﮔﺮﻩﮐﺮدن و اﻳﻦ ﺣﺮفهﺎ‪ ،‬ﮔﺎهﯽ ﻣﯽدﻳﺪم ﻣﺜﻞ اﻳﻦﮐﻪ دارم ﮔﺬﺷﺘﻪ را‬
‫ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ ﻣﯽﮐﻨﻢ ‪-‬ﻣﯽﻓﻬﻤﻴﺪ ﮐﻪ؟‪ -‬ﺗﻤﺎم زﻳﺮ و ﺑﻢ ﮔﺬﺷﺘﻪ را‪ .‬وﻟﯽ اﻧﮕﺎر ﮐﻪ هﻤﻪﯼ ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﭼﻬﻞ ﻳﺎ‬
‫ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺷﮑﺴﺖهﺎ‪ ،‬ﮐﺞ ﻓﻬﻤﯽهﺎ و ﺑﯽﺑﺘﮕﯽهﺎ را در وﺟﻮد ﭘﺪرﺗﺎن ﻣﺘﺒﻠﻮر ﻣﯽدﻳﺪم‪.‬‬
‫ﺑﻴﺶﺗﺮ اﻃﻼﻋﺎﺗﻢ هﻢ ﻣﺄﺧﻮذ از ﭘﺪرﺗﺎن ﺑﻮد‪ ،‬از ﻣﺜﺎلهﺎش‪ ،‬از ﺗﺠﺮﺑﻪهﺎش‪ .‬ﻣﯽداﻧﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﺧﻮدش‬
‫ﺑﺮاﯼ هﻴﭻ و ﭘﻮچ ﺁنﺟﺎ اﻓﺘﺎدﻩ ﺑﻪ ﮔﻤﺎﻧﻢ ﺗﻮﯼ روزﻧﺎﻣﻪاش ﭼﻴﺰﯼ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﮏ روزﯼ‪ ،‬و ﺣﺎﻻ‬
‫ﮐﻪ ﭘﺎﯼ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺣﺴﺎب ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪﻩ رﻳﺶ او را ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺿﻤﻨﺎ ﻣﯽداﻧﺴﺘﻢ ﮐﻪ دارد ﭼﻮب‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪاش را ﻣﯽﺧﻮرد‪ .‬راﺳﺘﺶ هﻢ ﻣﻦ در ﺁن ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭼﻴﺰ زﻳﺎدﯼ ﻧﻤﯽدﻳﺪم‪ ،‬ﻳﺎ ﻧﻤﯽﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺒﻴﻨﻢ‪،‬‬
‫ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﺟﺒﺎرﯼ ﮐﻪ در اﻳﻦ ﻣﺠﺎدﻟﻪﯼ ﻃﻮﻻﻧﯽ داﺷﺘﻢ‪ .‬و از اﻳﻦﮐﻪ ﻣﯽدﻳﺪم ﭘﻴﺮﻣﺮد ﭘﺸﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ دادﻩ اﺳﺖ‪-‬ﻣﯽﺑﺨﺸﻴﺪ اﻟﺒﺘﻪ‪ -‬ﻣﯽﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺑﺎ ﺁن ﻣﻴﺮاث ِ ﮔﻨﺪ ﺗﺎزﻩ از روهﻢ ﻧﻤﯽﻧﺮود‪،‬‬
‫ﮐﻔﺮﯼ ﻣﯽﺷﺪم‪.‬‬
‫ﮔﺎهﯽ ﻓﮑﺮ ﻣﯽﮐﺮدم ﻣﮕﺮ ﻣﯽﺷﻮد در اﻳﻦ ﺻﺨﺮﻩ ﻧﻔﻮذ ﮐﺮد؟ روزهﺎﯼ اول هﻴﭻوﻗﺖ ﻧﺪﻳﺪم ﭘﺪرﺗﺎن‬
‫ﺗﻮﯼ ﺑﺤﺚ ﮐﻠﮏ ﺑﺰﻧﺪ‪ .‬ﻣﯽﻓﻬﻤﻴﺪ ﮐﻪ ﭼﻄﻮر‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻣﻦ وﻗﺘﯽ ﻣﯽدﻳﺪم در ﻳﮏ زﻣﻴﻨﻪ در ﻣﺎﻧﺪﻩام از‬
‫اﻃﻼﻋﺎﺗﻢ در ﻣﻮرد ﮐﺎﻓﮑﺎ ﻣﺜﻼ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﯽﮐﺮدم و ﻳﺎ ﭼﻨﺪ اﺳﻢ ﺧﺎرﺟﯽ را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ هﻢ ﻗﻄﺎر‬
‫ﻣﯽﮐﺮدم و ﺑﻌﺪ‪ ...‬ﭘﻴﺮﻣﺮد هﻴﭻ اهﻞ اﻳﻦ ﻃﻮر ﺷﻴﻠﻪ و ﭘﻴﻠﻪ ﻧﺒﻮد‪ ،‬از ﺧﻮد ﺣﻮادث‪ ،‬از ﭼﻴﺰهﺎﻳﯽ ﮐﻪ‬
‫اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﻟﻤﺲ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد و ﻳﺎ ﻣﻦ ﺑﺮاﻳﺶ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدم ﻣﺪد ﻣﯽﺟﺴﺖ‪ .‬و ﮔﺎهﯽ ﺑﻪ ﮐﺘﺎبهﺎﯼ‬
‫ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﯽﮐﺮد‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﺁﺧﺮﯼ ﺑﻪ ﻧﺪرت اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺎد‪ .‬اﮔﺮ اﺷﺎرﻩاﯼ ﻣﯽﮐﺮد ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩﯼ‬
‫ﮐﺴﯽ‪ ،‬ﺑﻴﺶﺗﺮﺑﺮاﯼ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺣﺮفهﺎش ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﻪ ﺣﺠﺘﯽ ﺑﺮاﯼ اﺛﺒﺎت ﻋﻘﺎﻳﺪش‪.‬‬
‫روزهﺎﯼ دوازدهﻢ ﻳﺎ ﺳﻴﺰدهﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﻦ ﮐﻢ ﮐﻢ ﺑﺤﺚ را ﺷﺨﺼﯽ ﮐﺮدم‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ از زﻧﺪﮔﯽ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺧﻮدم ﺣﺮف زدم‪ .‬ﻣﻨﻈﻮرم اﻟﺒﺘﻪ ﮔﻠﻪ ﻧﺒﻮد‪ .‬هﻤﻴﻦﻃﻮرﯼ ﻳﺎدم ﺁﻣﺪ‪ .‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻮدم ﺑﻪ‬
‫ﻳﮑﯽ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ .‬و ﭼﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﻬﺘﺮ از ﭘﺪرﺗﺎن؟ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﻣﻘﺼﻮدم ﺟﺮﻳﺎن ﺁﺷﻨﺎﻳﯽ ﺑﺎ زﻧﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﭘﻴﺮﻣﺮد ﭼﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻔﻬﻤﺪ‪ ،‬ﺁن هﻢ وﻗﺘﯽ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺗﻌﺼﺐ در ﻣﻮرد ﺁن زن ﺣﺮف ﻣﯽزدم؟‬

‫‪٧‬‬
‫ارﺗﺒﺎط دادن ﻗﺴﻤﺖهﺎ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩﯼ ﺧﻮدش ﮔﺬاﺷﺘﻢ‪ .‬ﺣﺎﻻ دﻳﮕﺮ ﻓﺮق ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﻢ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ‬
‫را از اول ﺗﺎ ﺁﺧﺮ ﺑﻪ ﻳﺎد ﺑﻴﺎورم‪ .‬ﻳﻌﻨﯽ وﻗﺘﯽ ﺁدم ﺗﻮﯼ ﺟﺮﻳﺎن اﺳﺖ ﺗﮑﻪ ﺗﮑﻪ ﻣﯽﺑﻴﻨﺪ و از هﻢﺁهﻨﮓ‬
‫ﮐﺮدن ﻳﺎ ﻣﻨﻈﻢﮐﺮدﻧﺸﺎن ﻋﺎﺟﺰ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺪاوم زﻣﺎﻧﯽ ِ واﻗﻌﻪ وﻗﺘﯽ ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺁدم از واﻗﻌﻪ‬
‫دور ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻤﯽﺧﻮاهﻢ ﺁن ﭼﻴﺰهﺎ را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮐﻨﻢ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ هﻢ دﻳﮕﺮ ﻋﺎدت ﮐﺮدﻩام‪.‬‬
‫ﮔﺬﺷﺖ ِ زﻣﺎن ﺁدم را ﺑﻪ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﻌﺘﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﭘﺪرﺗﺎن هﻢ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬روزهﺎﯼ ﺁﺧﺮ ﺑﻮد ﻣﺜﻞ اﯼﮐﻪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪":‬ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺑﻮدن ﻣﻌﺘﺎد ﺷﺪﻩاﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻣﻴﺪوارﺑﻮدن هﻢ‪ .‬ﺻﺒﺢ ﮐﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﯽﺷﻮﻳﺪ ﻣﺜﻞ ﮐﻼﻩ و ﭘﻴﺮاهﻦ‬
‫و ﺳﻨﺠﺎق ﮐﺮاوات اﻣﻴﺪوارﯼﺗﺎن را هﻢ ﻣﯽﭘﻮﺷﻴﺪ‪ ".‬ﻣﯽداﻧﻴﺪ دﻳﮕﺮ ﮐﺎر ﺑﻪ اﻳﻦﺟﺎهﺎ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫زﺧﻢ زﺑﺎن زدن در ﻣﻮرد اﻃﻮﯼ ﺷﻠﻮار و ﻣﺜﻼ رﻳﺶﺗﺮاﺷﻴﺪن و ﺑﻪ ﺷﻖ و رق راﻩرﻓﺘﻦ ﭘﺪرﺗﺎن‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻃﻮر ﺑﻮد دﻳﮕﺮ‪ .‬ﻣﻦ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ ﻗﺼﺪم ﻏﻠﺒﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺁن روزهﺎ اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻤﯽداﻧﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﭘﺪرﺗﺎن هﻴﭻ‬
‫اﺷﺎرﻩاﯼ ﻧﮑﺮد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻌﺪ ﻓﻬﻤﻴﺪم ﮐﻪ وﺿﻊ او هﻢ ﮐﻢ و ﺑﻴﺶ ﺷﺒﻴﻪ ﻣﻦ ﺑﻮدﻩ‪ .‬ﻣﯽداﻧﻴﺪ ﮐﻪ ﭼﯽ را‬
‫ﻣﯽﮔﻮﻳﻢ‪ .‬ﺁﺧﺮ زن او هﻢ‪ ،‬ﻣﺎدرﺗﺎن‪ ...‬ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ ﺣﺎﻻ ﺑﺮاﯼ ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬روز ﺁﺧﺮ ﺁﻣﺪ‪ ،‬ﺧﻨﺪﻳﺪ‪ ،‬ﺣﺮف‬
‫زد‪ ،‬ﭘﻴﻐﺎم داد و ﭘﻴﻐﺎم ﮔﺮﻓﺖ و رﻓﺖ و ﺑﻌﺪش ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ .‬دو ﺳﻪ ﻣﺎهﯽ ﻃﻮل ﮐﺸﻴﺪ و ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﻼﻗﺎﺗﯽ ﻧﺪارم‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﻣﺮﻳﺾ اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﻓﻼن‪ ...‬ﻳﮑﯽ دو ﻣﺎﻩ ﺑﻌﺪ ﻓﻬﻤﻴﺪم‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﻳﮏدﻓﻌﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﺎز‬
‫ﮐﺮدم و دﻳﺪم هﻤﻪ ﻣﯽداﻧﻨﺪ ﺟﺰ ﻣﻦ‪ .‬اﻳﻦهﺎ را ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ رﺑﻄﯽ ﺑﻪ وﺿﻊ ﭘﺪرﺗﺎن ﻧﺪارد‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﻮب در‬
‫ﮐﻞ ﺷﺒﺎهﺖهﺎﻳﯽ داﺷﺘﻪ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﺁدم هﻤﻪﯼ ﺣﻮاﺳﺶ ﺟﻤﻊ ژﻻﺗﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺳﺮ و ﮐﻠﻪ زدن ﺑﺎ ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ‬
‫و ﭘﺎدوﺷﺎن‪ ،‬ﻳﺎ ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﮐﺮدن اﻳﻦ ﺳﻴﺪ و ﺁن دﻻل‪ ،‬ﺗﺎزﻩ ﺑﺮاﯼ اﻳﻦﮐﻪ هﻤﻪ را ﺑﺎ هﻢ ﺁﺷﻨﺎ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ‬
‫ﻳﮏدﻓﻌﻪ ﺑﺒﻴﻨﺪ ﮐﻪ دﻳﮕﺮان ﻳﻌﻨﯽ هﻤﺎنهﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﭘﺪرﺗﺎن راهﺸﺎن اﻧﺪاﺧﺖ ﺟﻠﻮ اﻓﺘﺎدﻧﺪ و ﻃﻮرﯼ ﺳﻴﻨﻪ‬
‫ﻣﯽزﻧﻨﺪ ﮐﻪ اﻧﮕﺎر‪ ...‬ﺧﻮب وﺿﻊ ﻣﻦ هﻢ هﻤﻴﻦﻃﻮرهﺎ ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﻳﮏوﻗﺖ ﭼﺸﻤﻢ را ﺑﺎز ﮐﺮدم و‬
‫دﻳﺪم ﺁن ﮐﺴﯽ ﮐﻪ دﺳﺖ ﺁﺧﺮ ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮد و روزﯼ ﺷﺎﻳﺪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﮐﻨﺎر او ﺳﺮم را ﺑﯽﺧﻴﺎل‬
‫روﯼ زﻣﻴﻦ ﺑﮕﺬارم ﺑﻪ ﻣﻮهﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﺮدن و ﻧﻤﯽداﻧﻢ اﻋﻀﺎﯼ ﭼﺎﻧﻪاش دﺳﺖ ﺑﺰﻧﻢ‪ ...‬ﻣﯽداﻧﻴﺪ ﮔﺎهﯽ‬
‫ﺁدم اﺣﺘﻴﺎج دارد ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﻮﺳﺖ ﺧﻮدش ﻣﺜﻼ ﺑﺎ ﺳﺮاﻧﮕﺸﺖهﺎش ﺣﺲ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻓﮑﺮ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻳﮏ ﺷﺐ هﻢ‬
‫ﺷﺪﻩ دﺳﺖ روﯼ ﭘﻴﺸﺎﻧﯽ ﮐﺴﯽ ﺑﮕﺬارد و ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ ":‬ﭼﯽ ﻓﮑﺮ ﻣﯽﮐﻨﯽ هﺎن؟" و ﻃﺮف ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺑﯽ‬
‫ﺷﻴﻠﻪ و ﭘﻴﻠﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ .‬ﻣﻦ اﻳﻦهﺎ را ﺑﻪ ﭘﺪرﺗﺎن ﮔﻔﺘﻢ و ﺧﻴﻠﯽ ﭼﻴﺰهﺎﯼ دﻳﮕﺮ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﻧﮕﺎر‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اﮔﺮ‬
‫ﻧﻤﯽﺗﺮﺳﻴﺪم ﮐﻪ دﻳﮕﺮان ﻣﯽﺑﻴﻨﻨﺪ ﻳﺎ ﻣﯽﺷﻨﻮﻧﺪ ﮔﺮﻳﻪام ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺧﻮب‪ ،‬ﺗﺎزﻩ اﮔﺮ هﻢ ﺁزادم‬
‫ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ ﺑﻌﺪش ﭼﯽ؟ ﭘﺪرﺗﺎن ﮔﻮش داد‪ .‬ﺑﻌﺪ رﻓﺖ‪ .‬ﻋﺬر ﺧﻮاﺳﺖ و رﻓﺖ‪ .‬ﺣﺴﺎﺑﯽ ﮐﻔﺮﯼ ﺷﺪم‪.‬‬
‫ﺁﺧﺮ ﭼﺮا؟ ﻧﻔﻬﻤﻴﺪم‪ .‬ﻓﺮداش ﺧﻮدم را ﺑﻪ ﺧﻮاب زدم‪ .‬وﻗﺘﯽ ﺁﻣﺪ ﻳﮑﯽ از دوﺳﺘﺎن هﻢ اﺗﺎﻗﯽ ﺻﺪاﻳﻢ‬
‫زد‪ .‬ﺣﺘﯽ ﺗﮑﺎﻧﻢ داد‪ .‬ﺁن روز ﭘﺪرﺗﺎن ﺷﺮوع ﮐﺮد‪ .‬درﺳﺖ ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ ﭼﯽ ﮔﻔﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﺣﺮﻓﺶ‬
‫ﻳﺎدم اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﻔﺖ‪":‬ﺑﺮاﯼ زن ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺗﻮ هﻢ ﺟﺰوﯼ از ﮐﻞ ﺗﻮﺳﺖ‪ .‬هﺮ ﭼﻪ ﻋﺠﻴﺐﺗﺮ‪ ،‬ﺗﺎزﻩﺗﺮ و‬
‫ﻧﻤﯽداﻧﻢ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ هﻤﻪﯼ ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺗﻮ ﺧﻴﺎل ﻣﯽﮐﻨﯽ ﮐﻪ هﺮ زﻧﯽ ﻳﺎ اﻗﻼ ﺁن زن‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺖ‬
‫ﺑﺎ هﻤﺎن ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺳﺮ ﮐﻨﺪ؟" ﮔﻔﺖ‪ ":‬ﺗﺠﺮﻳﺪ و ﻣﻄﻠﻖﮔﺮاﻳﯽ ﻣﺨﺼﻮص ﻣﺮدهﺎﺳﺖ‪ ،‬ﻳﺎ اﻗﻼ ﻣﺮدهﺎﯼ‬
‫اﻳﺮاﻧﯽ اﻳﻦﻃﻮرﻧﺪ‪ ".‬و ﻣﻦ ﻧﺎﭼﺎر ﺷﺪم ﺑﺎز ﺑﺮاش ﺗﺸﺮﻳﺢ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﭼﯽ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﺟﺰﺋﻴﺎت را‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ .‬راﺳﺘﺶ هﻢ از اﻳﻦﮐﻪ زﻧﻢ ﻣﺜﻼ ﻓﻼن و ﺑﻬﻤﺎن ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﺎ ﻣﺜﻼ ﺑﺎ اﻳﻦ و ﺁن ﺧﻮاﺑﻴﺪﻩ ﺑﻮد‬
‫زﻳﺎد هﻢ ﻣﻬﻢ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻣﻬﻢ اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﮐﺎرهﺎﯼ ﻣﻦ داﺷﺖ ﺑﺎ ﻳﮏ ﺑﻐﻞﺧﻮاب ﻣﺎﺳﺖﻣﺎﻟﯽ ﻣﯽﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺧﻔﺖ ﻧﻤﯽﺷﻮد اداﻣﻪ داد‪ .‬ﻣﯽﻓﻬﻤﻴﺪ ﮐﻪ؟ ﻧﻪ ﮐﻪ زﻧﻢ را دوﺳﺖ ﻧﻤﯽداﺷﺘﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮدم ﺗﻮﯼ‬
‫ﺁن اﺗﺎﻗﮏ ﻳﮏ و ﻧﻴﻢ در دو و ﻧﻴﻢ ﺑﺮاﯼ هﻤﻴﺸﻪ ﺑﻤﺎﻧﻢ و ﺁنﻃﻮر ﻧﺸﻮد‪ .‬ﻣﯽداﻧﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻦ ﺁن‬
‫ﮐﺎر را ﮐﺮدﻩ‪ .‬اﻣﺎ ﺁﺧﺮ ﻣﻨﯽ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ دﻳﮕﺮ ﭼﯽ ﮔﻔﺘﻢ‪ .‬ﺣﺎﻻ هﻢ ﻧﻤﯽداﻧﻢ‬
‫ﭘﺪرﺗﺎن ﭼﻄﻮر ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺳﮑﻮن و وﻗﺎرش را ﺣﻔﻆ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ دﻻﻳﻠﺶ ﺑﻴﻬﻮدﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﻮدش هﻢ‬
‫ﻣﯽداﻧﺴﺖ‪ .‬ﻣﯽداﻧﺴﺖ ﺑﻴﻬﻮدﻩ دﺳﺖ و ﭘﺎ ﻣﯽﮐﺮد‪ .‬ﻣﺜﻼ ﺑﺮاﯼ ﻣﻦ ﭼﻪ ارزﺷﯽ داﺷﺖ ﮐﻪ ﭘﺪرﺗﺎن از‬
‫ﻟﺬت ﻋﻔﻮ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﻣﺜﻼ از ارزش ﻓﺪاﮐﺎرﯼ زﻧﻢ؛ ﻳﺎ ﺣﺘﯽ ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﻪ دﻗﺖ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﭼﻄﻮر ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻳﮏ زن ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﺨﻮاﺑﺪ اﻣﺎ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﺸﻮد؟ ﺗﺴﻠﻴﻢ روﺣﯽ ﻣﻘﺼﻮدش ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺎﻻ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﻢ ﺗﺎ ﺣﺪودﯼ ﺑﻪاش ﺣﻖ ﺑﺪهﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﺁن روزهﺎ‪ ،‬ﻧﻪ‪ ...‬ﭼﻄﻮر ﺑﮕﻮﻳﻢ؟ ﺣﺎﻻ هﻢ ﻧﻪ‪ .‬ﻣﯽﺧﻮاﺳﺘﻢ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺗﻮﯼ دورﻩﯼ ﻣﺎ اﻗﻼ روﺣﯽ ﻣﻄﺮح ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺑﺮاﯼ اﻳﻦﮐﻪ روح را ﻣﯽﺗﻮﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﻨﻘﺎش از‬
‫ﻣﻨﺎﻓﺬ ﭘﻮﺳﺖ ﺑﻴﺮون ﺑﮑﺸﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﭘﺪرﺗﺎن ﮔﻔﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺗﻦ ﻣﺮا ﻣﯽﺑﻴﻨﺪ ﻧﻪ روﺣﻢ را‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺮاﯼ‬

‫‪٨‬‬
‫هﻤﻴﻦ‪ ...‬ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ ﺣﻘﻴﻘﺘﺶ‪ .‬اﻳﻦهﺎ هﻢ ﮐﻪ ﻳﺎدم اﺳﺖ ﺑﺮاﯼ اﻳﻦﮐﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﻪ هﻤﺎن زن هﻢ ﮔﻔﺘﻢ‪ .‬ﻳﻌﻨﯽ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺘﺶ ﺧﻮدش هﻢ ﻗﺒﻼ ﻣﯽداﻧﺴﺖ ﮐﻪ دﻳﮕﺮ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺗﻤﺎم ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻘﺎﺿﺎﯼ ﻃﻼق ﮐﺮد‪ .‬ﺷﻨﻴﺪم‬
‫ﮐﻪ ﺣﺎﻻ ﻳﮏ ﺑﭽﻪ دارد‪ ،‬از ﺷﻮهﺮ دوﻣﺶ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﭘﺪرﺗﺎن ﺣﺮفهﺎﯼ دﻳﮕﺮﯼ هﻢ زدﻳﻢ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻣﻦ از ﺧﻴﺎﻧﺖ دوﺳﺘﺎن ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬از ﻟﺠﻦ ﺑﻮدﻧﺸﺎن‪ ،‬ﻳﺎ‬
‫ﺗﺮﺳﺸﺎن‪ .‬ﻣﯽداﻧﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻌﻀﯽهﺎ ﭘﺮ از ﻋﻘﺪﻩ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﻋﻘﺪﻩﯼ ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ و ﺧﺎﻧﻪ ﺣﺘﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬
‫ﺁﻣﻴﺰش ﺑﺎ زن‪ .‬ﺧﻮب ﮐﺎﻓﯽ ﺑﻮد هﻤﻴﻦهﺎ را ﺟﻠﻮﺷﺎن ﺑﮕﺬارﻧﺪ ﺗﺎ دﻳﮕﺮ روﻳﺸﺎن را هﻢ ﺑﺮﻧﮕﺮداﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻳﮏ ﻣﻴﺰ و ﻳﮏ ﺗﻠﻔﻦ و ﻳﮑﯽ دوﺗﺎ ﺻﻨﺪﻟﯽ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﮑﻴﺶ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﻨﺪﻟﯽ ﮔﺮدان ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ‬
‫ﭼﻨﺘﻪﯼ ﭘﺪرﺗﺎن ﭘﺮ ﺑﻮد از اﻳﻦ ﭼﻴﺰهﺎ‪ .‬ﺧﻴﻠﯽ دﻳﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﻣﯽﮔﻔﺖ‪":‬اداﻣﻪ را ﻧﮕﺎﻩ ﮐﻦ‪ .‬ﺗﺎزﻩ‬
‫ﻗﻠﻪهﺎﻳﯽ هﻢ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ و ﺗﻮ ﻓﻘﻂ ﺁنهﺎﻳﯽ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯽ ﮐﻪ در ﻣﻮردﺷﺎن ﺣﺮف زدﻩاﻧﺪ ﻳﺎ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮاﻧﯽ هﻢ ﺑﻮدﻩاﻧﺪ ﮐﻪ ‪ "...‬ﻣﺜﺎلهﺎﻳﯽ هﻢ ﻣﯽزد از ﻓﺪاﮐﺎرﯼهﺎ‪ .‬ﻧﻤﯽداﻧﻢ‪ .‬از‬
‫ﺻﻮراﺳﺮاﻓﻴﻞ ﮔﻔﺖ و از ﻣﻴﺮزا ﺁﻗﺎﺧﺎن ﮐﺮﻣﺎﻧﯽ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﭼﻄﻮر زﻳﺮ درﺧﺖ ﻧﺴﺘﺮن ﺟﻠﻮ ﭼﺸﻢ‬
‫ﻣﻴﺮزا‪ ،‬ﺧﻴﺒﺮاﻟﻤﻠﮏ و ﺷﻴﺦ اﺣﻤﺪ روﺣﯽ را ﺳﺮﺑﺮﻳﺪﻧﺪ و او ﺧﻢ ﺑﻪ اﺑﺮو ﻧﻴﺎورد‪ .‬ﺷﺐ ﺁﺧﺮ‬
‫ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﯽ ﻣﻴﺮزا هﻮس ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺁنهﺎ را ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻣﯽﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ ﻋﻘﺎﻳﺪﺷﺎن را ﺑﻔﻬﻤﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﯽداﻧﻢ‪ .‬ﻳﮑﯽ از ﻣﺸﺮوﻃﻪﺧﻮاهﺎن را ﻣﺠﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺑﺮود ﺳﺮاﻏﺸﺎن‪ .‬ﺧﻮدش هﻢ ﭘﺸﺖ در ﮔﻮش‬
‫ﻣﯽاﻳﺴﺘﺪ‪ .‬هﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ‪ ،‬ﮔﻮﻳﺎ‪ ،‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮐﺮدﻩ ﮐﻪ‪ ":‬ﭼﺮاغ ﭘﻴﻪﺳﻮز دﺳﺘﻢ ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺘﯽ در ِ زﻧﺪاﻧﺸﺎن را‬
‫ﺑﺎز ﮐﺮدم دﻳﺪم ﺁنهﺎ را اﻳﺴﺘﺎدﻩ ﺑﻪ زﻧﺠﻴﺮ ﮐﺸﻴﺪﻩاﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮ ﻃﺎقﻧﻤﺎﯼ زﻳﺮزﻣﻴﻦ‪ .‬ﮔﺮدﻧﺸﺎن ﺧﻢ ﺑﻮد‪.‬‬
‫زﻧﺠﻴﺮ از ﭘﺸﺖ ﮔﺮدﻧﺸﺎن رد ﻣﯽﺷﺪ‪ .‬ﻗﻴﺎﻓﻪهﺎﻳﯽ ﭘﻴﺪا ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﯽﺷﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﺸﺎن‪ ،‬ﻳﺎ ﭼﻮن‬
‫ﺗﺎرﻳﮏ ﺑﻮد ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻢ‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ ﻣﻴﺮزا ﺁﻗﺎﺧﺎن ﻣﺮا ﺷﻨﺎﺧﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﺳﻢ ﺻﺪاﻳﻢ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺮاﻳﻢ ﮔﻔﺖ ﭼﺮا ﺁنهﺎ‬
‫ﺁنﺟﺎ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﺸﺠﻴﻌﻢ ﮐﺮد‪ .‬ﺳﺮ ﻧﺘﺮﺳﯽ داﺷﺖ‪ ".‬دﺳﺖ ﺁﺧﺮ هﻢ ﻳﮑﯽﺷﺎن ﻓﮑﺮ ﮐﻨﻢ ﻣﻴﺮزا ﺁﻗﺎﺧﺎن‬
‫ﮐﺮﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺑﻪ هﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ ﮔﻔﺘﻪ‪ ":‬اﮔﺮ ﻣﯽداﻧﺴﺘﯽ ﻣﺎ ﭼﺮا اﻳﻦﺟﺎﻳﻴﻢ زﻧﺠﻴﺮﻣﺎن را ﻣﯽﺑﻮﺳﻴﺪﯼ‪ ".‬از‬
‫ﺳﺘﺎرﺧﺎن هﻢ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﭘﺎﺑﺮهﻨﻪ ﺑﻮدﻧﺶ را و ﺟﺮﻳﺎن ﭘﺮﭼﻢ روس‪ .‬وﻗﺘﯽ اﻳﻦ ﺣﺮف را ﻣﯽزد‪ ،‬ﭼﻪ‬
‫ﻏﺮورﯼ داﺷﺖ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﺧﻮدش ﺳﺘﺎرﺧﺎن ﺑﻮد‪ ":‬ﻣﻦ ﺑﻴﺎﻳﻢ زﻳﺮ ﭘﺮﭼﻢ روس! ﻣﻦ ﻣﯽﺧﻮاهﻢ هﻔﺖ‬
‫ﮐﺸﻮر زﻳﺮ ﭘﺮﭼﻢ ﮐﺸﻮر ﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪".‬‬
‫وﻗﺘﯽ ﻣﯽﮔﻔﺘﻢ‪ ":‬ﺧﻮب ﮐﻪ ﭼﯽ؟ دﺳﺖ ﺁﺧﺮ ﭼﯽ؟ ﮐﯽ ﺑﺮد ﺁﺧﺮش؟ ﺛﻘﻪاﻻﺳﻼم را ﭼﻪ ﻣﯽﮔﻮﻳﻴﺪ؟ ﻳﺎ‬
‫ﻣﺜﻼ‪...‬؟" هﻴﭻ در ﻧﻤﯽﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺁدم ﺑﺎﺗﺠﺮﺑﻪاﯼ ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان زﻳﺎد ﺑﺤﺚ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﺟﻮاب هﺮ ﺣﺮﻓﯽ را ﺁﻣﺎدﻩ داﺷﺖ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻣﯽﻓﻬﻢ ﭼﺮا‪ .‬ﻳﻌﻨﯽ ﻓﮑﺮ ﻣﯽﮐﻨﻢ ﺑﺎ ﺧﻮدش ﺑﺎرهﺎ ﺳﺮ اﻳﻦ‬
‫ﭼﻴﺰهﺎ ﮐﻠﻨﺠﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬هﻴﭻوﻗﺖ درﻧﻤﯽﻣﺎﻧﺪ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﻗﺒﻼ ﺣﺪس ﻣﯽزد ﮐﻪ ﭼﻪ ﻣﯽﮔﻮﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻣﯽﮔﻔﺖ‪":‬ﺧﻮب‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﯽﺧﻮاهﯽ ﭼﯽ ﺑﺸﻮد؟ هﻤﻴﺸﻪ هﺴﺖ‪ .‬هﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﻨﮕﻴﺪ‪ ".‬ﻣﯽﮔﻔﺖ‪":‬‬
‫ﺳﻔﺮﻩ را ﮐﻪ ﻣﯽاﻧﺪازﻧﺪ ﮐﯽ ﻣﯽﻧﺸﻴﻨﺪ‪ ،‬هﺎن؟ ﺁﺷﭙﺰهﺎ‪ ،‬ﭘﺎدوهﺎ ﻳﺎ ﺳﻔﺮﻩﭼﻴﻦهﺎ؟ ﻧﻪ‪ .‬ﺁنهﺎ ﮐﻪ ﻧﺸﺴﺘﻪ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ دورﺗﺎ دور‪ ،‬راﺣﺖ ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﯽﮐﺸﺎﻧﻨﺪ ﺟﻠﻮ‪ ،‬درﺳﺖ ﻣﺜﻞ اﻳﻦﮐﻪ از اول هﻢ ﺳﺮ ﺳﻔﺮﻩ‬
‫ﺑﻮدﻩاﻧﺪ‪ .‬ﻃﻮرﯼ هﻢ ﻣﯽﻧﺸﻴﻨﻨﺪ ﮐﻪ اﻧﮕﺎر هﻴﭻوﻗﺖ ﻧﻤﯽﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ".‬ﻣﻘﺼﻮدش ﺟﺮﻳﺎن‬
‫ﻣﺸﺮوﻃﻪ ﺑﻮد اﻟﺒﺘﻪ‪.‬‬
‫ﺧﺴﺘﻪﺗﺎن ﮐﺮدم‪ .‬اﻣﺎ‪ ،‬ﺧﻮب‪ ،‬هﻤﻴﻦ ﭼﻴﺰهﺎ را ﻣﯽﮔﻔﺘﻴﻢ و ﻣﯽﺷﻨﻴﺪﻳﻢ‪ .‬ﻣﻦ دﻳﮕﺮ ﻋﺎدت ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدم‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮاﯼ ﻣﻦ و دﻳﮕﺮان ﻧﻮﻋﯽ ﺗﻔﺮﻳﺢ ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺮاﯼ ﭘﺪرﺗﺎن؟ ﻧﻪ ‪ .‬راﺳﺘﯽ ﻣﯽﺟﻨﮕﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎ هﻤﻪﯼ‬
‫ﻣﺎ‪ ،‬اﻧﺘﻈﺎر هﻢ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﮐﻪ ﻣﺜﻼ در ﻣﻮرد ﺷﻤﺎ ﻳﺎ ارث و ﻣﻴﺮاﺛﺶ ﺣﺮﻓﯽ زدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺎ روز‬
‫ﺁﺧﺮ هﻢ هﻤﻴﻦ ﭼﻴﺰهﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﯽﺁﻣﺪ‪ ،‬ﺣﺮف ﻣﯽزدﻳﻢ و ﻣﯽرﻓﺖ‪ .‬ﮔﻤﺎﻧﻢ هﻤﺎن روزهﺎﯼ ﺁﺧﺮ‪،‬‬
‫ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ‪ ،‬دﻳﺪﻣﺶ ﮐﻪ دارد دور ﺣﻴﺎط راﻩ ﻣﯽرود‪ .‬ﻋﺼﺎﻳﺶ را ﺗﮑﺎن ﻣﯽداد‪ .‬ﮔﺎهﯽ هﻢ‬
‫ﻣﯽاﻳﺴﺘﺎد‪ .‬و زﻳﺮ ﻟﺒﯽ اﻧﮕﺎر ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺣﺮف ﻣﯽزد‪ .‬ﻣﻦ ﻓﮑﺮﮐﺮدم ﻣﺮﻳﻀﯽ‪ ،‬ﭼﻴﺰﯼ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎز‬
‫ﻓﺮد ﮐﻪ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺷﺪ ﺑﺎز ﻣﺜﻞ روز اول ﺑﻮد‪ ،‬درﺳﺖ ﻣﺜﻞ اﻳﻦﮐﻪ اوﻟﻴﻦ روزﯼاﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ را‬
‫ﻣﯽﺑﻴﻨﻴﻢ‪ .‬ﺧﺸﮏ و رﺳﻤﯽ و ﺁﻣﺎدﻩ ﺑﺮاﯼ ﻳﮑﯽ ﺑﻪ دو ﮐﺮدن‪ .‬درﺳﺖ ﻣﺜﻞ دو ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﺎز‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ‬
‫واﻗﻌًﺎ ﻣﯽﺟﻨﮕﻴﺪ‪ .‬ﺣﺘﯽ ﺁﺧﺮهﺎش ﮐﻠﮏ هﻢ ﻣﯽزد‪ .‬از اﺳﻼم‪ ،‬از ﺗﺼﻮف و ﺣﺘﯽ از ﺷﻌﺮا ﮐﻤﮏ‬
‫ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻳﮏ روز ﺗﻤﺎم ﺷﻌﺮ ﺑﻬﺎر را‪ ،‬ﻣﺮغ ﺷﺒﺎهﻨﮓ را‪ ،‬ﺑﺮاﻳﻢ ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬دﻣﺎوﻧﺪﻳﻪ را هﻢ ﺧﻮاﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺎ ﭼﻪ ﻏﺮورﯼ‪ .‬ﺻﺪاﯼ ﺧﻮﺑﯽ داﺷﺖ‪ .‬ﺷﻌﺮهﺎﯼ ﻓﺮﺧﯽ را هﻢ ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﺣﺘﯽ ﻳﺎدم ﻣﯽﺁﻳﺪ ﻳﮑﯽ از‬

‫‪٩‬‬
‫داﺳﺘﺎنهﺎﯼ ﮔﻠﺴﺘﺎن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﺣﺠﺘﯽ ﺑﺮاﯼ اﺛﺒﺎت ﻋﻘﺎﻳﺪش‪ ،‬ذﮐﺮ ﮐﺮد‪ .‬ﻣﯽﮔﻔﺖ‪":‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﺑﮕﻴﺮ ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻴﻢ ﺑﻌﺪش ﭼﯽ؟" داد ﻣﯽزد‪ .‬ﺑﺎور ﮐﻦ ﮔﺎهﯽ ﻣﻐﻠﻄﻪ ﻣﯽﮐﺮد‪ .‬ﻣﯽﮔﻔﺖ‪ ":‬ﺑﻪ‬
‫ﻓﺮض ﮐﻪ اﺳﻠﺤﻪﯼ ﻳﮑﯽ از اﻳﻦهﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﯽ ﭘﻴﺪا ﺷﺪ ﮐﻪ ﮔﻠﻮﻟﻪ را ﺧﺎﻟﯽ ﮐﻨﻴﻢ از ﮐﺠﺎ ﮐﻪ‬
‫درﺳﺖ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪ ،‬هﺎن؟ اﮔﺮ دﺳﺘﻤﺎن ﻟﺮزﻳﺪ و ﻓﻘﻂ ﻳﮏ ﻃﺮف ﺑﺪﻧﻤﺎن ﻓﻠﺞ ﺷﺪ ﭼﯽ؟"‬
‫دﻗﻴﻘﺎ ﺗﻤﺎم اﺷﮑﺎﻻت را ﻳﮑﯽ ﻳﮑﯽ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﮐﺮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺣﺮف ﺑﺮ ﺳﺮ اﻣﮑﺎﻧﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ داﺷﺘﻴﻢ‬
‫ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﮐﻼ ﺣﺮف ﻣﯽزدﻳﻢ‪ .‬ﻣﺜﺎلهﺎ ﻣﯽزد‪ .‬ﻧﻤﯽداﻧﻢ‪ ،‬از ﺣﺎج ﺳﻴﺎح ﮔﻔﺖ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ ﻣﯽﺧﻮاﺳﺘﻪاﻧﺪ‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻧﺪش ﺧﻮدش را از ﻣﺮﺗﺒﻪﯼ دوم ﻋﻤﺎرﺗﯽ ﭘﺮت ﻣﯽﮐﻨﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ‪ ،‬در دورﻩﯼ ﻧﺎﺻﺮاﻟﺪﻳﻦﺷﺎﻩ‪.‬‬
‫ﮔﻮﻳﺎ ﻓﻘﻂ ﮐﻤﺮش ﻣﯽﺷﮑﻨﺪ‪ .‬ﻳﮑﯽ از دوﺳﺘﺎن ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ ﮐﺪاﻣﺸﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﻴﺮﻣﺮد ﮔﻔﺖ‪":‬ﺣﺮف ﺳﺮ‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻘﻴﻪاش دﻳﮕﺮ ﺁﺳﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺁدم ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮد ﺣﺘﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ از هﻤﻴﻦ ﮐﻠﻴﺪ ﺑﺮق‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﻧﻤﯽداﻧﻢ ﺧﻮدش را از ﭘﺸﺖ ﺑﺎم ﭘﺮت ﮐﻨﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻳﺎ ﺑﻴﻨﺪازد ﺗﻮﯼ ﭼﺎهﯽ ﭼﺎﻟﻪاﯼ‪".‬‬
‫ﻣﯽﮔﻔﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﻗﺒﻮل ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ راﻩهﺎ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﭙﺬﻳﺮﻳﻢ ﮐﻪ هﺮ ﺟﺎ ﭘﺎ ﻣﯽﺧﻮاهﻴﻢ ﺑﮕﺬرﻳﻢ‪ ،‬ﻗﺒﻼ‬
‫راهﻤﺎن را از ﭘﻴﺶ دﻳﺪ زدﻩاﻧﺪ‪...‬‬
‫ﭘﻴﺮﻣﺮد دﻳﮕﺮ ﺑﻪ اﻣﺎن ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ داد ﻣﯽﮐﺸﻴﺪ‪ ،‬ﻧﻤﯽﺧﻮاﺳﺖ ﻗﺒﻮل ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ دﺳﺖ‬
‫ﺑﺮداﺷﺖ‪ .‬ﻣﯽﮔﻔﺖ‪":‬ﺧﻮب‪ ،‬اﮔﺮ اﻋﺘﻘﺎد دارﻳﺪ ﭘﺲ ﭼﺮا اﻳﻦﺟﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪاﻳﺪ و ﻓﻘﻂ ﺣﺮف ﻣﯽزﻧﻴﺪ؟"‬
‫ﺣﺘﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮم ﮔﻔﺖ‪":‬اﮔﺮ اﻳﻦﻗﺪر ﻟﺠﻦ ﺑﻮدﻩاﻳﺪ‪ ،‬اﻳﻦﻗﺪر ﮔﻨﺪ زدﻩاﻳﺪ‪-‬هﻤﻪﺗﺎن را ﻣﯽﮔﻮﻳﻢ‪ -‬ﭼﺮا‬
‫ﺷﺮﺗﺎن را ﻧﻤﯽﮐﻨﻴﺪ‪ ".‬اﻳﻦ ﺣﺮفهﺎ دﻳﮕﺮ ﺧﻴﻠﯽ ازش ﺑﻌﻴﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎورﮐﻦ ﺑﻪ ﻳﮑﯽ ﻳﮑﯽ ﻣﺎ اﺷﺎرﻩ‬
‫ﻣﯽﮐﺮد‪ .‬وﻗﺘﯽ ﻳﮑﯽ ﺑﺎ ﺧﻨﺪﻩ ﮔﻔﺖ‪":‬ﺁﺧﺮش از ﺑﺲ ﻟﺠﻨﻴﻢ" ﻧﺰدﻳﮏ ﺑﻮد ﺑﺎ او دﺳﺖ ﺑﻪﻳﺨﻪ ﺑﺸﻮد‪ .‬ﻣﻦ‬
‫ﮐﻪ ﻣﯽدﻳﺪم دﻳﮕﺮ ﺗﺎﺑﺶ را ﻧﺪارم ﻣﯽﺧﻮاﺳﺘﻢ دﺳﺖ ﺑﺮدارم‪ ،‬ﻣﯽﺧﻮاﺳﺘﻢ روﻳﺶ را ﺑﺒﻮﺳﻢ و ازش‬
‫ﻋﺬر ﺑﺨﻮاهﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﻧﺸﺪ‪ ،‬دﻳﮕﺮ اﻓﺘﺎدﻩ ﺑﻮدﻳﻢ ﺗﻮﯼ دور‪ .‬ﺁنهﺎ هﻢ ﮐﻪ ﻣﯽﺁﻣﺪﻧﺪ و ﻣﯽاﻳﺴﺘﺎدﻧﺪ ﮔﺎهﯽ‬
‫دﺧﺎﻟﺖ ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺷﻮﺧﯽ ﺷﻮﺧﯽ‪ .‬ﭘﻴﺮﻣﺮد ﮐﻪ ﻣﯽدﻳﺪ ﺑﺎ ﻳﮑﯽ ﻃﺮف ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺟﺮﯼ ﻣﯽﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺎهﯽ هﻢ از ﺁنهﺎ ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت ﻣﯽﻃﻠﺒﻴﺪﺷﺎن‪ ،‬ﭘﺮﺧﺎش ﻣﯽﮐﺮد‪ .‬و ﺑﻌﺪ هﻢ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺎﻋﺘﺶ ﻧﮕﺎﻩ ﻣﯽﮐﺮد هﺮ ﺳﺎﻋﺘﯽ ﺑﻮد ﻋﺬر ﻣﯽﺧﻮاﺳﺖ و ﻣﯽرﻓﺖ‪ .‬ﻣﺜﻞ اﻳﻦﮐﻪ ﺑﺮاﯼ اﻣﺮوز ﮐﺎﻓﯽ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﺮاﯼ ﻣﻦ ﺣﺮفهﺎﯼ ﺗﮑﺮارﯼ ﺑﻮد اﻣﺎ ﺧﻮب‪ ،‬اﻳﻦ ﺁﻣﺪ و رﻓﺖهﺎ و ﺑﺤﺚهﺎ ﻳﮏ ﻧﻮع‬
‫ﺳﺮﮔﺮﻣﯽ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاﯼ ﻣﻦ‪ ،‬ﺑﺮاﯼ ﻣﺎ‪ .‬ﺁن روز ﺻﺒﺢ وﻗﺘﯽ ﺳﺮوﺻﺪا ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ ﻓﻬﻤﻴﺪم‪.‬‬
‫ﻣﯽﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬ﭘﺪرﺗﺎن ﻣﺜﻞ ﻣﻌﻤﻮل هﺮ روزش داﺷﺘﻪ ﻗﺪم ﻣﯽزدﻩ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﻣﯽرﺳﺪ ﺑﻪ ﻟﺐ ﮔﻨﺪاب ﻃﻮرﯼ‬
‫ﮐﻪ ﺁن ﻃﺮف ﺣﻴﺎط‪ ،‬ﭘﻬﻠﻮﯼ درﺧﺖهﺎ ﺑﻮد و ﮔﻤﺎﻧﻢ ﺧﻴﻠﯽ وﻗﺖ ﭘﻴﺶ ﻣﺴﺘﺮاحهﺎ را ﺗﻮش ﺧﺎﻟﯽ ﮐﺮدﻩ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ...‬ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﻣﯽرﺳﺪ ﮐﻨﺎر ﮔﻨﺪاب ﻋﺼﺎ و ﮐﻼهﺶ را زﻣﻴﻦ ﻣﯽﮔﺬارد و ﺑﯽ ﺁن ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬
‫ﻧﮕﺎﻩ ﮐﻨﺪ ﻳﺎ ﺣﺮﻓﯽ ﺑﺰﻧﺪ ﺧﻮدش را ﺑﺎ ﺳﺮ ﻣﯽاﻧﺪازد ﺁن ﺗﻮ‪ .‬ﻧﮕﻬﺒﺎنهﺎ ﻣﯽﮔﻔﺘﻨﺪ‪":‬ﺁنﻗﺪر ﺳﺮﻳﻊ ﻋﻤﻞ‬
‫ﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﺠﺎل هﻴﭻ ﮐﺎرﯼ ﻧﺒﻮد‪ ".‬ﻳﮑﯽ از هﻢ اﺗﺎﻗﯽهﺎ دﻳﺪﻩ ﺑﻮدش ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﺮ‪...‬ﻧﻤﯽداﻧﻢ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﭘﻴﺮﻣﺮد ﻣﯽﺗﺮﺳﻴﺪﻩ ﺗﺼﻤﻴﻤﺶ ﻋﻮض ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﻳﺎ ﻣﯽﺗﺮﺳﻴﺪﻩ دﻳﺮ ﺑﺸﻮد و ﺟﻠﻮش را ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﮔﻨﺪاب‬
‫ﺧﻴﻠﯽ هﻢ ﮔﻮد ﻧﺒﻮد اﻣﺎ ﺑﺎ ﺳﺮ ﺧﻮدش را اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﺳﺮ ﺁن هﻢ ﺗﻮﯼ ‪ ...‬ﻣﯽﻓﻬﻤﻴﺪ ﮐﻪ؟‬

‫ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ داﺳﺘﺎن ِ " ﻧﻤﺎزﺧﺎﻧﻪﯼ ﮐﻮﭼﮏ ﻣﻦ"‬

‫هﻮﺷﻨﮓ ﮔﻠﺸﻴﺮﯼ‬
‫ﮐﺘﺎب ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﭼﺎپ دوم ‪ ،١٣٦٤‬ﺗﻬﺮان‬

‫اﻧﺘﺸﺎر اﻟﮑﺘﺮوﻧﻴﮑﯽ‪ " :‬ﺑﺎغ در ﺑﺎغ "‬

‫‪Khalil.blogspot.com‬‬

‫‪١٠‬‬