DASAR PERBANDARAN NEGARA

Pengenalan

Keperluan penyediaan DPN telah ditekankan di dalam RMK-8 dan RMK-9 di mana
DPN perlu digubal untuk meningkatkan keberkesanan kualiti perkhidmatan bandar
ke arah mewujudkan bandar yang selamat, bersistematik, moden dan menarik.
Peruntukan di bawah Bahagian IIB, Seksyen 6B (3), Akta Perancangan Bandar dan
Desa (Akta 172) yang dipinda pada tahun 2001 (Akta A1129), juga menyatakan
keperluan bagi Ketua Pengarah Perancangan Bandar dan Desa menimbangkan
dasar perbandaran negara atau dasar lain yang serupa dalam menyediakan draf
Rancangan Fizikal Negara (RFN).

Tujuan Dasar Perbandaran Negara

Dasar Perbandaran Negara merupakan dasar yang memandu dan menyelaras

perancangan dan pembangunan perbandaran negara supaya lebih efisien dan
sistematik khususnya bagi mengurus peningkatan jumlah penduduk bandar pada
tahun 2020 dengan penekanan terhadap keseimbangan pembangunan sosial,
ekonomi dan fizikal di dalam bandar. Ia juga akan dijadikan asas untuk
menggalakkan integrasi dan perpaduan kaum yang akan tinggal dalam kawasan
bandar.

Dasar Perbandaran Negara akan dijadikan teras utama dalam semua aktiviti
perancangan dan pembangunan bandar di Semenanjung Malaysia termasuk
penyediaan rancangan-rancangan pemajuan di peringkat negeri dan tempatan.
Dasar ini akan menggariskan perkara-perkara teras, dasar-dasar, langkah-langkah

1
dan pelan tindakan perlaksanaan bagi menyelaras dan mengurus perbandaran
negara.

Isu dan Cabaran

i. Kadar Perbandaran yang Pesat

ii. Penurunan Kualiti Alam Sekitar

iii. Ekonomi Bandar yang Kurang Berdaya Saing

iv. Sistem Pengangkutan yang Tidak Cekap

v. Kemerosotan Kualiti Hidup Penduduk Bandar

vi. Kurang Penekanan Terhadap Rekabentuk Bandar Dan Pemuliharaan

Warisan

vii. Tadbir Urus Bandar Yang Kurang Berkesan

Matlamat

Mewujudkan Bandar Berwawasan dengan Komuniti dan Kehidupan yang

Sejahtera Menerusi Pembangunan Perbandaran yang Mampan

Objektif

i. Membangunkan bandar yang terancang, berkualiti, progresif dan mampan ;

ii. Membangun dan memperkukuhkan ekonomi bandar yang berdaya saing ;
iii. Mewujudkan persekitaran yang kondusif bagi menggalakkan pembangunan
sosial ;
iv. Membasmi kemiskinan bandar ;
v. Memperkukuhkan sistem perancangan, pelaksanaan dan pemantauan ;
vi. Memantapkan institusi pentadbiran dan pengurusan bandar.

2
Teras Dasar Perbandaran Negara

i. Pembangunan Perbandaran yang Efisien dan Mampan

ii. Pembangunan Ekonomi Bandar yang Kukuh, Dinamik dan Berdaya Saing
iii. Sistem Pengangkutan Bandar yang Bersepadu dan Efisien
iv. Penyediaan Perkhidmatan Bandar, Infrastruktur dan Utiliti yang Berkualiti
v. Pewujudan Persekitaran Kehidupan Bandar yang Sejahtera dan Beridentiti
vi. Tadbir Urus Bandar yang Efektif

3
 PELAN TINDAKAN PELAKSANAAN DASAR PERBANDARAN NEGARA DAN LANGKAH

TERAS 1 : PEMBANGUNAN PERBANDARAN YANG EFISIEN DAN MAMPAN

DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
DPN1 DPN menjadi rangka i. Memastikan semua rancangan pembangunan dan pemajuan (RFN, RW, RSN, ƒ JPBD
kerja asas RT dan RKK) mematuhi dasar-dasar yang telah digariskan di dalam DPN. ƒ KWP
pembangunan bandar- ƒ PBN
bandar di Malaysia. ƒ PBT
ii. Melaksanakan pemantauan terhadap semua rancangan pembangunan dan ƒ JPBD
pemajuan. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
DPN2 Pembangunan bandar- i. Memastikan perancangan pembangunan bandar perlu berdasarkan hierarki ƒ JPBD
bandar perlu bandar dan komponen bandar. ƒ KWP
berdasarkan kepada ƒ PBN
sistem hierarki bandar ƒ PBT
DPN. ii. Menggunapakai definisi bandar DPN bagi menentukan kawasan bandar. ƒ Jab. Perangkaan
ƒ JPBD
ƒ KPKT
ƒ PBT
iii. Mewujudkan sistem maklumat bandar melalui kajian Profil Bandar. ƒ JPBD
DPN3 Setiap pembangunan i. Mewartakan semua Rancangan Struktur, Rancangan Tempatan dan ƒ JPBD
bandar perlu Rancangan Kawasan Khas. ƒ PBN
berdasarkan kepada ƒ KWP
Rancangan ƒ PBT
Pembangunan dan ii. Mengenalpasti dan menyegerakan penyediaan Rancangan Wilayah bagi ƒ JPBD
Pemajuan yang konurbasi-konurbasi pertumbuhan negara dan wilayah. ƒ KWP
disediakan. ƒ PBN

1
 DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
iii. Menjadikan Rancangan Struktur, Rancangan Tempatan dan Rancangan ƒ JPBD
Kawasan Khas sebagai panduan utama dalam proses kelulusan perancangan. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
iv. Menyelaras dan memantau pelaksanaan rancangan pembangunan dan ƒ JPBD
pemajuan di peringkat persekutuan, negeri dan tempatan. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
v. Menyelaras dan memantau perancangan pembangunan kawasan konurbasi ƒ JPBD
melalui Jawatankuasa Perancang Wilayah. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
vi. Menguatkuasakan pematuhan terhadap semua Rancangan Pembangunan dan ƒ JPBD
Pemajuan. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
vii. Menubuhkan pangkalan data gunatanah yang komprehensif di peringkat negeri ƒ JPBD
dan tempatan. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
DPN4 Had pembangunan i. Menetapkan had pembangunan bandar (uban growth limit) yang berasaskan ƒ JPBD
bandar (urban growth daya tampungan bagi setiap bandar dalam Rancangan Tempatan. ƒ PBT
limit) ditentukan ii. Menetapkan kriteria Had Pembangunan Bandar. ƒ JPBD
berasaskan daya
tampungan bagi setiap
bandar di seluruh iii. Mengkaji semula had pembangunan bandar yang telah ditetapkan mengikut ƒ JPBD
negara. jangka masa yang bersesuaian. ƒ PBT

2
 DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
DPN5 Perancangan i. Memastikan pembangunan ditumpukan di dalam kawasan had pembangunan ƒ JPBD
gunatanah yang optima bandar bagi mewujudkan pembangunan bandar yang padat (compact city). ƒ KWP
dan seimbang perlu ƒ PBN
diberi penekanan dalam ƒ PBT
pembangunan bandar. ii. Memastikan setiap pembangunan baru yang dijalankan bersesuaian ƒ JPBD
(compatible) dengan guna tanah sekitarnya. ƒ PBT
iii. Mensyaratkan Penilaian Impak Sosial dilaksanakan di dalam perancangan dan ƒ JPBD
kelulusan semua aktiviti pembangunan awam dan swasta. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
iv. Memastikan zon tempat kerja disediakan berhampiran dengan tempat kediaman ƒ JPBD
dan dilengkapi dengan kemudahan rekreasi. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
v. Menggalakkan pembangunan perumahan di dalam pusat bandar atau ƒ JPBD
berdekatan pusat aktiviti yang mempunyai akses kepada kemudahan dan ƒ KWP
pengangkutan yang baik. ƒ PBN
ƒ PBT
vi. Memastikan kemudahan bengkel dan kilang-kilang kecil yang menimbulkan ƒ JPBD
pencemaran alam sekitar serta menjana lalulintas yang tinggi dizonkan di ƒ KWP
kawasan yang bersesuaian. ƒ PBN
ƒ PBT
DPN6 Pembangunan bandar i. Melaksanakan pembangunan ‘infill’ di kawasan yang berpotensi. ƒ JPBD
perlu memberi ƒ KWP
keutamaan kepada ƒ PBN
pembangunan semula ƒ PBT
di dalam kawasan ii. Mengenalpasti dan menyediakan inventori kawasan-kawasan ‘brownfield’. ƒ JAS
bandar. ƒ JPBD
ƒ KWP
ƒ PBN

3
 DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
iii. Merancang dan menyediakan program pembangunan semula kawasan ƒ JPBD
‘brownfield’. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
iv. Menjana semula kawasan-kawasan yang berpotensi untuk dibangunkan (urban ƒ JPBD
regeneration). ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
v. Membaik pulih kawasan tanah tercemar sebelum dibangunkan. ƒ JAS
ƒ JPBD
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
ƒ Swasta
vi. Mewujudkan satu agensi yang bertanggungjawab merancang dan menguruskan ƒ KPKT
pembangunan semula bandar.
vii. Menggalakkan penglibatan pihak swasta melalui penyediaan insentif dan ƒ KPKT
program usahasama dengan pihak kerajaan. ƒ PBN
DPN7 Pembangunan i. Membangunkan semula kawasan-kawasan kampung yang sesak, tidak ƒ JPBD
kampung di dalam terancang dan terpinggir dari arus pembangunan. ƒ KWP
bandar perlu diintegrasi ƒ PBN
dengan pembangunan ƒ PBT
bandar. ii. Memelihara ciri-ciri keunikan kampung disamping melengkapkan dan menaik ƒ JKT
taraf kemudahan infrastruktur dan utiliti serta kemudahan awam di dalam ƒ JPBD
kawasan kampung. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT

4
 DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
iii. Menggalakkan pendekatan Pembangunan Tanah Bersepakat (PTB) sebagai ƒ JPBD
kaedah alternatif dalam membangunkan kampung di dalam bandar. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
iv. Menyediakan premis-premis dan bangunan perniagaan mampu milik untuk ƒ JPBD
meningkatkan kegiatan ekonomi penduduk tempatan di dalam kawasan ƒ KWP
kampung. ƒ PBN
ƒ PBT

v. Melaksanakan pembangunan kampung baru berdasarkan kepada Pelan Induk ƒ JKT

Kampung Baru. ƒ KPKT
DPN8 Kawasan Sensitif Alam i. Melindungi dan memelihara kawasan-kawasan sensitif alam sekitar dan ƒ JPBD
Sekitar dan Kawasan kawasan pertanian utama. ƒ KPIAT
Pertanian Utama perlu ƒ KWP
dipulihara. ƒ NRE
ƒ PBN
ƒ PBT
ii. Menjadikan kawasan hijau sebagai zon penampan untuk menghadkan ƒ JPBD
pembangunan bandar. ƒ KPIAT
ƒ KWP
ƒ NRE
ƒ PBN
ƒ PBT
DPN9 Kawasan lapang dan i. Memastikan kawasan rekreasi disediakan mengikut hierarki dan garis panduan ƒ JLN
rekreasi yang serta piawaian. ƒ JPBD
mencukupi perlu ƒ KWP
disediakan mengikut ƒ PBN
keperluan penduduk. ƒ PBT

5
DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
ii. Menyediakan kawasan-kawasan tanah lapang awam yang mencukupi melalui ƒ Jab. Perhutanan
pemakaian sasaran petunjuk 2 hektar : 1000 penduduk bandar. ƒ JLN
ƒ JPBD
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
iii. Memastikan kawasan lapang dan rekreasi dilengkapi dengan pelbagai ƒ JLN
kemudahan sukan mengikut keperluan dan permintaan penduduk setempat. ƒ JPBD
ƒ KBS
ƒ KPKT
ƒ PBT
iv. Mewarta kawasan rekreasi dan memantau pelaksanaan pembangunannya. ƒ JPBD
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
v. Menggalakkan pembangunan rangkaian hijau yang berkesinambungan dan ƒ JLN
bersepadu di bandar. ƒ JPBD
ƒ KWP
ƒ NRE
ƒ PBN
ƒ PBT
vi. Memastikan pembangunan menghadap sungai dan badan air. ƒ JPBD
ƒ JPS
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT

6
DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
vii. Menggunapakai Dasar Lanskap Negara dalam penyediaan landskap. ƒ JLN
ƒ JPBD
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
viii. Mengkaji semula garis panduan dan piawaian berkenaan penyediaan kawasan ƒ JPBD
lapang dan rekreasi. ƒ PBT

7
TERAS 2 : PEMBANGUNAN EKONOMI BANDAR YANG KUKUH, DINAMIK DAN BERDAYA SAING
DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
DPN10 Pembangunan aktiviti i. Menerimapakai konsep kluster di dalam konurbasi untuk menggalakkan ƒ KSTI
ekonomi bandar yang pertumbuhan aktiviti-aktiviti bernilai tambah yang tinggi dan berintensifkan ƒ KWP
bernilai tambah dan pengetahuan. ƒ MITI
berintensifkan ƒ PBN
pengetahuan (k- ii. Mengenalpasti kawasan-kawasan khusus di mana jenis-jenis kluster sedia ada ƒ KSTI
ekonomi) di semua wujud dan memfokuskan pelaburan ke kawasan tersebut. ƒ MITI
konurbasi digalakkan. ƒ PBN
iii. Mengenalpasti dan membangunkan kawasan-kawasan yang sesuai untuk ƒ KPTM
menempatkan institusi latihan dan pendidikan tertiari bagi menyediakan tenaga ƒ KSM
mahir. ƒ PBN
iv. Menggalakkan pembentukan ‘cybercity’ dan ‘cybercentre’ untuk menjadi ƒ KSTI
pemangkin pertumbuhan k-ekonomi. ƒ KWP
ƒ MITI
ƒ PBN
v. Mempromosi pembangunan taman perniagaan (business park) secara ƒ MIDA
integrasi. ƒ MITI
ƒ PBN
vi. Memastikan penyediaan infrastruktur IT yang efisien untuk menggalakkan ƒ KSTI
pembangunan e-perniagaan dan e-perdagangan. ƒ KTAK
ƒ PBN
vii. Membangunkan kemudahan rekreasi dan kebudayaan yang sesuai untuk ƒ JPBD
persekitaran kehidupan bandar yang kondusif kepada pelabur dan penduduk ƒ KeKKWA
tempatan. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT

8
 DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
viii. Meningkatkan promosi konurbasi sebagai pusat pelaburan. ƒ KWP
ƒ MIDA
ƒ MITI
ƒ PBN
DPN11 Pembangunan i. Menggunapakai konsep kluster bagi memperkukuhkan ekonomi bandar dan ƒ KKLBW
ekonomi Pusat hubungannya dengan kawasan pedalaman. ƒ LKW
Petempatan Utama dan ƒ MITI
Kecil perlu digiatkan ƒ PBN
untuk menyokong ƒ PBT
peranannya dalam ii. Membangunkan infrastruktur IT yang efisien untuk menyokong k-ekonomi. ƒ KSTI
pembangunan wilayah. ƒ KTAK
ƒ PBN
ƒ PBT
iii. Mewujud dan mengukuhkan taman-taman perniagaan dan perindustrian khas ƒ JPBD
untuk menggalakkan kluster-kluster ekonomi. ƒ MITI
ƒ PBN
ƒ PBT
iv. Menyediakan insentif bagi pembangunan semula kawasan ‘brownfield’ sebagai ƒ KPKT
zon perniagaan dan perindustrian khas. ƒ PBN
ƒ PBT
v. Menggalakkan penyediaan lot-lot perniagaan kecil di kawasan kediaman. ƒ JPBD
ƒ PBN
ƒ PBT
vi. Menggalakkan konsep pejabat kecil di unit kediaman (SOHO). ƒ JPBD
ƒ PBN
ƒ PBT
vii. Menyediakan garispanduan perancangan pejabat kecil di unit kediaman. ƒ JPBD

9
 DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
viii. Mengenalpasti kawasan-kawasan yang sesuai bagi penubuhan institusi- ƒ KPTM
institusi latihan kemahiran dan pendidikan. ƒ KSM
ƒ PBN
ix. Menyediakan kemudahan rekreasi untuk menyokong persekitaran perniagaan. ƒ JPBD
ƒ PBN
ƒ PBT
DPN12 Bandar-bandar yang i. Mengenalpasti bandar-bandar yang mempunyai fungsi dan ciri-ciri khas ƒ JPBD
mempunyai fungsi dan seperti: ƒ KeKKWa
ciri-ciri khas (special y Bandar Sempadan ; ƒ Kem. Pelancongan
feature towns) y Bandar Pelancongan; ƒ PBN
dibangunkan mengikut y Bandar Berciri Khas (Special Role Centre) ; ƒ PBT
potensi dan y Bandar Perindustrian Khas; dan
keistimewaan masing- y Bandar Nod Pengangkutan dan Perhubungan akan Datang.
masing. ii. Membangunkan ekonomi bandar ciri khas mengikut keistimewaan masing- ƒ JPBD
masing dengan menyediakan kemudahan sokongan. ƒ KeKKWA
ƒ Kem. Pelancongan
ƒ PBN
ƒ PBT
iii. Merancang dan memulihara zon gunatanah untuk mengekalkan keistimewaan ƒ JPBD
masing-masing. ƒ PBN
ƒ PBT
DPN13 Peluang pekerjaan i. Mengenalpasti profil golongan miskin bandar berasaskan Pendapatan Garis ƒ KPKT
terutama kepada Kemiskinan (PGK). ƒ PBN
kumpulan yang ƒ PBT
berpendapatan rendah ii. Melaksanakan Program Pembasmian Kemiskinan Bandar (PPKB). ƒ KPKT
dipertingkat dan ƒ PBN
dipelbagaikan tanpa
mengira kaum. iii. Menyediakan ruang perniagaan khusus untuk peniaga kecil melalui pembinaan ƒ JPBD
medan selera, gerai, tapak pasar tani kekal, tapak pasar malam, ruang niaga, ƒ PBN
pasar dan bengkel di lokasi yang bersesuaian. ƒ PBT

10
DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
iv. Menggalakkan penyediaan peluang pekerjaan dalam sektor industri kecil dan ƒ JPBD
sederhana (IKS) berhampiran dengan kawasan kediaman. ƒ KPUK
ƒ KSM
ƒ PBN
ƒ PBT
v. Membantu IKS sedia ada yang telah memainkan peranan menyumbang ƒ JPBD
kepada pertumbuhan ekonomi dengan menyediakan tempat yang sesuai untuk ƒ KPUK
mengembangkan aktiviti perniagaan ekonomi. ƒ PBN
ƒ PBT
vi. Menyediakan peluang pekerjaan di kawasan perumahan kos rendah dan ƒ KPUK
perkampungan tradisi di dalam bandar. ƒ KSM
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
vii. Menggalakkan konsep bekerja dari rumah untuk memberi peluang pekerjaan ƒ KPUK
kepada golongan berpendapatan rendah, orang kurang upaya dan wanita. ƒ KPWKM
ƒ KWP
ƒ PBN
viii. Menggalakkan pembangunan in-situ untuk mengekalkan peluang pekerjaan. ƒ JPBD
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
ix. Menyediakan kemudahan infrastruktur yang lengkap bagi sektor tidak formal. ƒ KPKT
ƒ PBN
ƒ PBT
x. Menyediakan program-program latihan kemahiran untuk penduduk ƒ KPUK
berpendapatan rendah. ƒ KSM

11
 DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
xi. Mengenalpasti dan menyokong perniagaan kecil yang menyediakan ƒ JPBD
perkhidmatan kepada penduduk di konurbasi, pusat petempatan utama dan ƒ KPKT
pusat petempatan kecil. ƒ PBN
ƒ PBT
DPN14 Pembangunan i. Menyediakan kuota dalam mendapatkan lesen, permit dan pengagihan premis ƒ PBN
kawasan perbandaran atau gerai perniagaan, tapak pusat penjaja, tapak industri kecil dan rumah ƒ PBT
akan mengambilkira kedai di lokasi yang strategik.
identiti Malaysia yang
melibatkan pelbagai ii. Menetapkan minimum 30 peratus dari jumlah unit dan ruang lantai perniagaan ƒ MARA
kaum. Penglibatan mampu milik dilokasi yang strategik. ƒ PBN
golongan Bumiputera ƒ PBT
dan mereka yang ƒ LKB
berpendapatan rendah iii. Unit-unit kuota Bumiputera yang tidak terjual akan dibeli oleh agensi kerajaan ƒ LPN
dalam sektor ekonomi seperti PKEN, MARA, LKB, PBT dan Lembaga Perumahan Negeri (LPN) untuk ƒ MARA
bandar akan disewakan. ƒ PBN
dipertingkatkan. Pada ƒ PBT
masa yang sama, ƒ LKB
kepentingan dan
iv. Menggalakkan pembinaan premis perniagaan, bazar dan ruang pejabat di ƒ MARA
peluang serta potensi
lokasi yang strategik oleh agensi-agensi kerajaan. ƒ PBN
masa depan kaum lain
ƒ PBT
yang sedia ada tidak
ƒ LKB
terjejas atau disekat.
v. Menyediakan ruang tapak perniagaan secara terancang untuk sektor tidak ƒ JPBD
formal seperti ruang pasar malam, pasar tani dan bazar Ramadhan. ƒ PBN
ƒ PBT
vi. Menggalakkan pembangunan program-program latihan dan pembangunan ƒ KPUK
kemahiran dalam bidang pengurusan, pengoperasian perniagaan dan ƒ KSM
keusahawanan. ƒ MARA
vii. Mewujudkan jaringan usahasama antara sektor awam dan swasta bagi ƒ Semua agensi
golongan Bumiputera. awam

12
DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
viii. Menggalakkan usahasama antara Bumiputera dengan bukan Bumiputera bagi ƒ KPUK
peluang baru yang sesuai. ƒ MARA
ƒ LKB

13
TERAS 3 : SISTEM PENGANGKUTAN BANDAR YANG BERSEPADU DAN EFISIEN

DASAR LANGKAH AGENSI

PELAKSANA
DPN15 Sistem i. Menyediakan pelan induk pengangkutan awam di semua peringkat perbandaran. ƒ KWP
pengangkutan awam ƒ LPKP
yang bersepadu, ƒ MOT
efisien dan mesra ƒ PBN
pengguna ƒ PBT
dibangunkan. ii. Menyediakan garispanduan berdasarkan kepada sasaran mod pengangkutan ƒ JPBD
awam yang telah disediakan. ƒ MOT
ƒ PBN
ƒ PBT
iii. Membina terminal pengangkutan multi-modal mengikut hierarki bandar. ƒ KWP
ƒ MOT
ƒ PBN
ƒ PBT
iv. Mengintegrasi sistem pengangkutan awam di dalam perancangan guna tanah ƒ JPBD
dengan menggunakan konsep ‘Transit Oriented Development’ (TOD). ƒ PBN
ƒ PBT
v. Membangunkan sistem pengangkutan awam berkapasiti tinggi di Konurbasi ƒ KWP
Pertumbuhan Negara, Wilayah, Separa Wilayah dan Pertumbuhan Negeri. ƒ MOT
ƒ PBN
vi. Menyediakan terminal ‘Park and Ride’ di Konurbasi Pertumbuhan Negara, ƒ KWP
Wilayah dan Separa Wilayah. ƒ MOT
ƒ PBT
vii. Meningkatkan kawasan liputan laluan pengangkutan awam dan memastikan ƒ KWP
perkhidmatan pengangkutan awam yang cekap, efisien dan menepati waktu. ƒ LPKP
ƒ MOT
ƒ PBT

14
DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
viii. Memperkenalkan sistem tiket bersepadu yang merangkumi semua mod ƒ LPKP
pengangkutan awam. ƒ MOT

ix. Memberi keistimewaan kepada OKU dan warga emas melalui penyediaan ƒ LPKP
kemudahan fizikal, diskaun tiket dan kemudahan sokongan lain. ƒ MOT
ƒ PBT
x. Mewujudkan satu agensi khusus bagi mentadbir, merancang dan melaksanakan ƒ MOT
sistem pengangkutan awam.

xi. Menyelaraskan operator-operator yang terlibat dalam penyediaan pengangkutan ƒ LPKP

awam.

xii. Memastikan operator-operator yang terlibat dalam penyediaan pengangkutan ƒ LPKP

awam mematuhi pelan laluan yang telah ditetapkan.

xiii. Menyemak semula perundangan yang berkaitan dengan pengurusan sistem ƒ MOT
pengangkutan awam.

xiv. Memastikan aspek perancangan pengangkutan awam diberi penekanan dalam ƒ JPBD
Rancangan Tempatan. ƒ PBN
ƒ PBT
xv. Menggalakkan program berkongsi kereta untuk mengurangkan penggunaan ƒ MOT
kenderaan persendirian.

xvi. Menggalakkan penggunaan kenderaan mesra alam bagi mengurangkan tahap ƒ KSTI
pencemaran udara. ƒ LPKP
ƒ MOT

15
 DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
DPN16 Sistem pengurusan i. Menggunapakai sistem pengangkutan pintar dan ‘navigation system’ dalam ƒ KKR
lalulintas yang lebih pengurusan lalulintas di bandar. ƒ MOT
menyeluruh ƒ PBT
dilaksanakan untuk ii. Memperkenalkan sistem pengurusan lalulintas yang lebih efisien untuk mengawal ƒ KKR
memastikan kesan aktiviti di dalam pusat bandar yang menjana lalulintas keterlaluan. ƒ PBT
pergerakan lalulintas
yang lebih cekap iii. Melaksanakan skim untuk menghadkan bilangan kenderaan persendirian yang ƒ KKR
dan berkesan. memasuki pusat bandar. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
iv. Menghadkan kemudahan tempat letak kenderaan di pusat bandar. ƒ PBT
v. Mengawal pergerakan kenderaan dengan melaksanakan program ‘traffic ƒ KWP
calming’. ƒ PBN
ƒ PBT
vi. Menggunapakai ‘Computerised Area Traffic Control’ di dalam kawasan ƒ KKR
perbandaran. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
DPN17 Rangkaian jalan raya i. Membangunkan jalan raya mengikut hierarki. ƒ KKLBW
yang lebih ƒ KKR
menyeluruh ƒ PBT
dibangunkan bagi ii. Meningkatkan aksesibiliti bagi melancarkan pergerakan kenderaan melalui ƒ KKR
meningkatkan penyediaan jalan lingkaran, jalan pintas dan laluan sehala. ƒ KWP
aksesibiliti dan ƒ PBN
mobiliti di dalam dan ƒ PBT
di antara bandar.
iii. Menyediakan laluan/lorong khas untuk motosikal dan pejalan kaki di dalam ƒ KKR
kawasan bandar. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT

16
DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
iv. Melaksanakan kajian Penilaian Impak Sosial (SIA) terhadap perancangan jalan ƒ KKR
baru dan naiktaraf jalan. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
v. Melaksanakan kajian Penilaian Impak Alam Sekitar (EIA) terhadap perancangan ƒ JAS
jalan baru dan naik taraf jalan khususnya di dalam kawasan sensitif alam sekitar ƒ KKR
(KSAS). ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
vi. Melaksanakan kajian Penilaian Impak Pengangkutan (TIA) untuk semua ƒ KKR
pembangunan di dalam kawasan perbandaran. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
vii. Melaksanakan audit keselamatan jalan raya (Road Safety Audit) di dalam ƒ JKJR
perancangan pembangunan jalan raya. ƒ KKR
ƒ PBN
ƒ PBT

17
TERAS 4 : PENYEDIAAN PERKHIDMATAN BANDAR, INFRASTRUKTUR DAN UTILITI YANG BERKUALITI
AGENSI
DASAR LANGKAH
PELAKSANA
DPN18 Penyediaan i. Melengkapkan penyediaan sistem pembetungan dan rawatan berpusat serta ƒ JPP
kemudahan sistem saliran bagi kawasan-kawasan bandar. ƒ KTAK
infrastruktur dan ƒ PBN
utiliti ƒ PBT
dipertingkatkan ii. Meningkatkan penyediaan kemudahan bekalan air, elektrik dan telekomunikasi ƒ JBA/PBAN
serta memastikan berteknologi tinggi yang berkualiti selaras dengan keperluan pembangunan. ƒ JPP
pengurusan dan ƒ KTAK
penyelenggaraan ƒ PBN
yang berterusan. ƒ PBT
ƒ TM
ƒ TNB
iii. Memastikan perancangan tapak bagi kemudahan infrastruktur dan utiliti ƒ JPBD
ditetapkan di dalam Rancangan Tempatan mengikut keperluan pembangunan. ƒ KTAK
ƒ PBN
ƒ PBT
iv. Menyediakan Pelan Induk Kumbahan yang meliputi program pengambilan balik ƒ JPP
tanah. ƒ KTAK
ƒ PBN
ƒ PBT
v. Menggunakan teknik-teknik amalan dalam Manual Saliran Mesra Alam (MASMA) ƒ JPS
untuk mengurangkan ancaman banjir. ƒ PBN
ƒ PBT
vi. Mempertingkatkan kecekapan pengurusan air dengan penekanan kepada ƒ JBA/PBAN
permintaan, penggunaan sumber alternatif dan bukan konvensional (penuaian air ƒ KTAK
hujan, kitar semula air) serta mengurangkan pembaziran (air tidak terakaun). ƒ PBN
ƒ PBT

18
 AGENSI
DASAR LANGKAH
PELAKSANA
vii. Menyelaras perancangan dan penyediaan kemudahan infrastruktur dan utiliti oleh ƒ KTAK
pelbagai agensi. ƒ PBN
ƒ PBT
viii. Melaksanakan strategi MyICMS 886 secara menyeluruh termasuk menyediakan ƒ KTAK
infrastruktur Internet Jalur Lebar di semua kawasan di bawah pentadbiran Pihak ƒ PBN
Berkuasa Tempatan selaras dengan Pelan Jalur Lebar Negara (PJLN). ƒ PBT
ƒ SKMM
ix. Menggalakkan perkongsian pintar di antara agensi-agensi yang menyediakan ƒ KPKT
kemudahan infrastruktur dan utiliti (service provider). ƒ KTAK
ƒ PBN
ƒ PBT
x. Menggalakkan perkongsian kemudahan infrastruktur dan utiliti di antara bandar ƒ KPKT
terutama di dalam konurbasi. ƒ KTAK
ƒ PBT
xi. Mementingkan nilai-nilai estetik di dalam penyediaan infrastruktur dan utiliti ƒ KTAK
sesuai dengan persekitaran. ƒ PBT

xii. Menggunapakai indikator MURNINet di dalam penyediaan kemudahan ƒ JPBD

infrastruktur dan utiliti. ƒ KTAK
ƒ PBT
xiii. Menggunapakai polisi-polisi sedia ada yang berkaitan. ƒ KTAK
ƒ PBT
DPN19 Sistem pengurusan i. Menggunapakai Dasar Pengurusan Sisa Pepejal dalam pelaksanaan dan ƒ KPKT
sisa pepejal dan pengurusan sisa pepejal. ƒ KWP
toksik yang ƒ PBN
terancang, berkesan ƒ PBT
dan mampan perlu ii. Mengurangkan penjanaan sisa pepejal. ƒ KPKT
dilaksanakan. ƒ PBT

19
 AGENSI
DASAR LANGKAH
PELAKSANA
iii. Menggunakan bahan-bahan ‘bio-degradable’. ƒ JAS
ƒ KPKT
ƒ NRE
ƒ PBT
iv. Melaksanakan program kitar semula. ƒ KPKT
ƒ PBN
ƒ PBT
v. Melaksanakan perkhidmatan pemungutan, pelupusan dan perawatan sisa ƒ KPKT
pepejal dan sisa toksik yang sistematik dan selamat. ƒ NRE
ƒ PBN
ƒ PBT
ƒ Swasta
vi. Menyediakan infrastruktur pelupusan dan perawatan sisa pepejal dan sisa toksik ƒ JPBD
yang sistematik dan selamat. ƒ KPKT
ƒ NRE
ƒ PBN
ƒ PBT
DPN20 Kualiti perkhidmatan i. Pengurusan dan penyelenggaraan perkhidmatan bandar dilaksanakan dengan ƒ KPKT
bandar kaedah yang efisien, kos efektif dan mampu bayar. ƒ PBN
dipertingkatkan ƒ PBT
untuk mewujudkan ii. Menyediakan indeks kualiti hidup bandar bagi menilai tahap kesejahteraan ƒ KPKT
persekitaran penduduk. ƒ JPBD
kehidupan yang ƒ PBT
selesa dan sejahtera.
iii. Menggalakkan penglibatan masyarakat, badan-badan bukan kerajaan dan pihak ƒ KPKT
swasta dalam pengurusan dan penyediaan perkhidmatan bandar, infrastruktur ƒ KPWKM
dan utiliti. ƒ PBN
ƒ PBT

20
 AGENSI
DASAR LANGKAH
PELAKSANA
iv. Mengadakan program kesedaran awam dan pendidikan kepada semua ƒ BBK
golongan masyarakat untuk mempertingkat dan menggalakkan budaya ƒ KPM
penyelenggaraan serta penjagaan harta awam. ƒ KPKT
ƒ KPWKM
ƒ PBN
ƒ PBT

21
TERAS 5 : PEWUJUDAN PERSEKITARAN KEHIDUPAN BANDAR YANG SEJAHTERA DAN BERIDENTITI
DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
DPN21 Kemudahan i. Menggunapakai Dasar Perumahan Negara sebagai asas di dalam penyediaan ƒ JPN
perumahan yang perumahan. ƒ KPKT
mencukupi ƒ PBN
disediakan ƒ PBT
berasaskan keperluan ƒ SPNB
penduduk. ƒ Swasta
ii. Mempelbagaikan jenis rumah, kategori mampu milik dan mampu bayar serta ƒ JPN
rekabentuk berkualiti di lokasi bersesuaian. ƒ KPKT
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
ƒ SPNB
ƒ Swasta
iii. Menyasarkan matlamat 1 unit rumah bagi 1 isirumah. ƒ JPN
ƒ KPKT
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
iv. Menyasarkan matlamat Setinggan Sifar. ƒ JPN
ƒ KPKT
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
v. Mengenalpasti kawasan perumahan kos rendah di dalam rancangan pemajuan. ƒ JPBD
ƒ JPN
ƒ KPKT
ƒ PBN
ƒ PBT

22
 DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
vi. Memastikan lokasi perumahan kos rendah berdekatan dengan tempat kerja, ƒ JPBD
mempunyai aksesibiliti yang baik dan dilengkapi dengan infrastruktur serta ƒ JPN
kemudahan awam. ƒ KPKT
ƒ PBN
ƒ PBT
ƒ SPNB
vii. Mengambilkira keperluan pelbagai golongan masyarakat termasuk OKU dan ƒ JPN
warga emas dalam merancang kawasan perumahan. ƒ KPKT
ƒ PBN
ƒ PBT
viii. Memastikan penyediaan rumah transit bagi pekerja asing di lokasi-lokasi yang ƒ KPKT
bersesuaian. ƒ KSM
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
ƒ Swasta
DPN22 Kemudahan awam i. Menyediakan kemudahan awam seperti kemudahan pendidikan, kesihatan, ƒ JPBD
yang mencukupi, tempat ibadat untuk pelbagai agama, tanah perkuburan dan kemudahan- ƒ KPM
lengkap serta mesra kemudahan lain berdasarkan keperluan penduduk serta mengikut garispanduan ƒ KKM
pengguna dan piawaian perancangan. ƒ KPKT
disediakan dengan ƒ KWP
pengurusan dan ƒ PBN
penyelenggaraan ƒ PBT
yang berterusan. ii. Menyediakan kemudahan awam di lokasi yang mudah sampai dan mesra ƒ JPBD
pengguna. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT

23
 DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
iii. Menyediakan kemudahan awam yang berkualiti. ƒ KKR
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
ƒ Swasta
iv. Mengkaji semula garis panduan perancangan yang berkaitan dengan ƒ JPBD
penyediaan kemudahan-kemudahan awam untuk disesuaikan dengan ƒ Kem. berkaitan
keperluan semasa.
v. Meningkatkan akses kepada kemudahan awam melalui kesinambungan ƒ JLN
rangkaian siar kaki yang selesa dan laluan sikal yang selamat, selesa dan ƒ JPBD
mesra pengguna. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
vi. Membudayakan amalan pengurusan dan penyelenggaraan yang berterusan. ƒ KPKT
ƒ PBT
ƒ Swasta
DPN23 Persekitaran bandar i. Menggunapakai prinsip-prinsip perancangan bandar selamat. ƒ JPBD
yang selamat perlu ƒ KPKT
diwujudkan. ƒ PBN
ƒ PBT
ii. Melaksanakan program Bandar Selamat secara menyeluruh. ƒ JPBD
ƒ KPKT
ƒ PBN
ƒ PBT
ƒ PDRM

24
 DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
iii. Meningkatkan kesedaran dan penglibatan awam di dalam keselamatan bandar. ƒ BBK
ƒ JKKK
ƒ JPBD
ƒ KPKT
ƒ PBT
ƒ PDRM
ƒ Persatuan
Penduduk
ƒ Rukun Tetangga
iv. Memastikan perancangan dan pembangunan bandar mengambil kira aspek ƒ JPBD
mitigasi dari kesan geobencana ataupun dari risiko industri mengikut prinsip ƒ KPKT
‘Hyogo Framework of Actions’. ƒ PBN
ƒ PBT
DPN24 Pembentukan imej dan i. Menggunapakai garis panduan imej bandar. ƒ JPBD
identiti yang ƒ KWP
bersesuaian dengan ƒ PBN
fungsi bandar dan ƒ PBT
budaya nasional yang ii. Menggunakan tema yang bersesuaian berasaskan karakter dan keunikan ƒ JPBD
melambangkan bandar. ƒ KWP
masyarakat pelbagai ƒ PBN
kaum. ƒ PBT
iii. Menjalankan kajian terperinci bagi aspek rekabentuk bandar khusus mengenai ƒ JPBD
imej dan identiti bandar yang melambangkan identiti Malaysia yang berbilang ƒ KeKKWA
kaum. ƒ Kem.Pelancongan
ƒ PBN

25
 DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
iv. Menggunapakai Dasar Lanskap Negara dan Pelan Induk Landskap. ƒ JLN
ƒ JPBD
ƒ KPKT
ƒ PBN
ƒ PBT
DPN25 Kawasan-kawasan i. Menyediakan inventori warisan bandar, diisytihar dan diwartakan. ƒ KeKKWa
dan bangunan- ƒ PBN
bangunan yang ii. Meningkatkan bina upaya agensi pelaksana dalam mengendalikan kawasan dan ƒ BBK
bernilai sejarah, bangunan warisan. ƒ KeKKWa
mempunyai warisan ƒ KWP
budaya dan senibina ƒ PBN
unik dipulihara dan ƒ PBT
diwartakan.
iii. Menyediakan pelan pengurusan kawasan warisan. ƒ KeKKWa
ƒ PBN
ƒ PBT
iv. Menyediakan bajet untuk memelihara dan memulihara warisan bandar. ƒ KeKKWa
v. Menguatkuasakan Akta Warisan Kebangsaan dan akta-akta lain yang berkaitan. ƒ KeKKWa
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
vi. Mengawal dan menyelaras pembangunan di dalam dan di sekitar kawasan atau ƒ JPBD
bangunan warisan. ƒ KeKKWa
ƒ PBT
vii. Meningkatkan kesedaran orang awam menghargai warisan kebudayaan dan ƒ BBK
kesenian. ƒ KeKKWa
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
ƒ Swasta

26
 DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
viii. Menyediakan ruang dan kemudahan untuk menjalankan aktiviti kebudayaan ƒ JPBD
tempatan. ƒ KeKKWa
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
ix. Meningkatkan kerjasama antara pelbagai pihak dengan komuniti tempatan ƒ BBK
dalam melaksanakan projek-projek pemuliharaan warisan dan pembangunan ƒ JPBD
semula bandar. ƒ KeKKWa
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
ƒ Swasta
DPN26 Pembangunan i. Memastikan pembangunan bandar memberi penekanan kepada pengurangan ƒ JAS
mampan dan mesra pencemaran udara, bunyi dan air serta mesra kepada sungai. ƒ JPBD
alam dijadikan asas ƒ KWP
kepada pemuliharaan ƒ NRE
alam sekitar dan ƒ PBN
meningkatkan kualiti ƒ PBT
hidup bandar. ii. Menguatkuasa perundangan, garis panduan dan piawaian yang berkaitan ƒ JAS
pemuliharaan alam sekitar. ƒ JPBD
ƒ JPS
ƒ PBN
ƒ PBT
iii. Menggalakkan pembangunan yang mengurangkan impak kepulauan haba ƒ CIDB
perbandaran. ƒ JPS
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
ƒ REHDA

27
DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
iv. Mengkaji semula garis panduan dan piawaian yang berkaitan alam sekitar. ƒ JAS
ƒ NRE

28
TERAS 6 : TADBIR URUS BANDAR YANG EFEKTIF
DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
DPN27 Keupayaan institusi i. Menstruktur semula organisasi institusi pengurusan bandar. ƒ JKT
perlu diperkukuhkan ƒ JPA
untuk melaksanakan ƒ KPKT
pentadbiran dan ƒ MAMPU
pengurusan bandar ƒ PBN
yang lebih cekap dan ƒ PBT
berkesan. ii. Meningkatkan guna tenaga di semua peringkat PBT termasuk menambah ƒ JKT
kakitangan teknikal daripada kumpulan pengurusan dan profesional. ƒ JPA
ƒ KPKT
ƒ MAMPU
ƒ PBN
ƒ PBT
iii. Merujuk dan menyesuaikan penanda aras negara maju di dalam menentukan ƒ JPA
bilangan guna tenaga profesional. ƒ KPKT
ƒ MAMPU
iv. Memperluaskan perkhidmatan di peringkat Kerajaan Tempatan untuk ƒ JPA
membolehkan pusingan kerja, lebih banyak peluang kenaikan pangkat dan ƒ KPKT
pertukaran pegawai di antara PBT di dalam negeri yang sama. ƒ PBN
ƒ PBT
v. Mengkaji semula dan menyelaras perundangan yang berkaitan pentadbiran dan ƒ JKT
pengurusan bandar. ƒ KPKT
ƒ PBN
ƒ PBT

29
DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
vi. Mengadakan perancangan pembangunan sumber manusia yang komprehensif ƒ INTAN/Inst.
termasuk pusingan kerja, ‘job enrichment’, peluang kenaikan pangkat dan Latihan
memberi latihan berterusan bagi meningkatkan keupayaan, kemampuan dan ƒ JKT
kepakaran kakitangan. ƒ JPA
ƒ KPKT
ƒ PBT
vii. Menubuhkan institusi latihan khusus untuk pengurusan perbandaran. ƒ KPKT
ƒ PBN
viii. Mengadakan kepimpinan dan pengurusan yang dinamik, teguh serta prestasi ƒ JKT
keupayaan yang baik. ƒ KPKT
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
ix. Mengenalpasti sumber hasil baru serta meningkatkan pengurusan kewangan. ƒ JKT
ƒ KPKT
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
x. Melaksanakan pengurusan aset yang lebih efisien dan sistematik bagi ƒ JKT
memastikan kualiti perkhidmatan dan memanjangkan jangka hayat peralatan. ƒ KPKT
ƒ PBT
xi. Menyeragamkan peraturan dan prosedur yang berkaitan dengan kelulusan ƒ JKPTG
perancangan dan kegunaan tanah. ƒ JPBD
ƒ KPKT
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT

30
 DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
xii. Mempercepatkan kelulusan permohonan pembangunan. ƒ JPBD
ƒ KPKT
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
xiii. Menggunakan teknologi maklumat dan komunikasi bagi meningkatkan ƒ JKT
pengurusan yang berkualiti dan memperbaiki pemberian perkhidmatan dengan ƒ JPBD
melaksanakan sistem secara elektronik seperti ‘e-licensing’, ‘e-assessment’, ‘e- ƒ KPKT
submission’ dan sebagainya. ƒ KTAK
ƒ MAMPU
ƒ PBT
xiv. Mengambil pendekatan dan kaedah inovatif bagi meningkatkan keberkesanan ƒ KPKT
prosedur, pengendalian yang lebih anjal, penglibatan komuniti yang lebih meluas ƒ KWP
dan penggunaan teknologi yang terkini. ƒ MAMPU
ƒ PBN
ƒ PBT
DPN28 Amalan tadbir urus i. Menggunapakai prinsip tadbir urus korporat di dalam pentadbiran bagi; ƒ KPKT
korporat yang baik a. Melaksanakan program-program Islam Hadhari; ƒ KWP
untuk menggalakkan b. Melaksanakan Pelan Integriti Nasional (PIN); ƒ PBN
budaya pengurusan c. Mengurangkan karenah birokrasi; ƒ PBT
yang terbuka, d. Menjalankan pemantauan yang cekap dan tegas;
berintegriti dan e. Meningkatkan sistem penyampaian;
bertanggungjawab. f. Melaksana kepimpinan dan pengurusan yang berkesan;
g. Mengamalkan ketelusan;
h. Menguruskan kewangan dan sumber secara berhemah; dan
i. Melaksanakan ‘Key Performance Indicators’ (KPI).
ii. Menyediakan dan menerimapakai satu kod tadbir urus bandar untuk kesemua ƒ JKT
PBT. ƒ KPKT
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT

31
 DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
iii. Mengamalkan pengurusan dan budaya kerja yang berasaskan pengetahuan. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
iv. Meningkatkan penglibatan institusi secara langsung di dalam aktiviti ƒ KPKT
kemasyarakatan. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
DPN29 Penglibatan i. Melaksanakan program “Local Agenda 21” dalam proses menyediakan dasar, ƒ KPKT
masyarakat strategi dan pelan tindakan pembangunan mampan. ƒ KWP
digalakkan dalam ƒ PBN
perancangan dan ƒ PBT
tadbir urus bandar. ii. Menubuhkan satu bahagian di pihak berkuasa tempatan untuk menyelaras dan ƒ KPKT
menguruskan program-program untuk meningkatkan penglibatan masyarakat ƒ KWP
tempatan. ƒ PBN
ƒ PBT
iii. Memastikan setiap PBT menubuhkan unit perhubungan awam. ƒ KPKT
ƒ PBN
ƒ PBT
iv. Kerajaan persekutuan dan negeri menyediakan peruntukan kewangan untuk ƒ KPKT
mengurus Program Penglibatan Masyarakat. ƒ PBN
ƒ PBT
v. Memudahkan masyarakat untuk mendapatkan maklumat berkaitan dengan ƒ KPKT
perancangan dan tadbir urus bandar. ƒ PBT
vi. Meningkatkan kesedaran masyarakat di dalam aspek perancangan dan budaya ƒ KPKT
menyelenggara. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT

32
 DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
vii. Menggalakkan penglibatan masyarakat, swasta dan badan bukan kerajaan dalam ƒ BBK
perancangan pembangunan dan mengurus persekitaran bandar. ƒ JPBD
ƒ KPKT
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
viii. Menggerakkan JKKK dan menggalakkan penubuhan persatuan penduduk dan ƒ JKKK
Rukun Tetangga. ƒ KPKT
ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
ƒ Rukun Tetangga
ix. Menggalakkan syarikat swasta dan badan bukan kerajaan untuk menyumbang ƒ KPKT
kepada pembangunan kemudahan masyarakat. ƒ KWP
ƒ PBN
ƒ PBT
ƒ Swasta
DPN30 Penggunaan i. Membangun dan menggunakan teknologi inovatif dalam perancangan, ƒ JPBD
teknologi inovatif penyediaan infrastruktur dan utiliti serta pengurusan perkhidmatan bandar. ƒ KPKT
dalam perancangan, ƒ KSTI
pembangunan dan ƒ KTAK
pengurusan ƒ KWP
perkhidmatan ƒ MAMPU
bandar. ƒ PBN
ƒ PBT
ii. Menggunakan teknologi maklumat dan komunikasi secara efisien untuk ƒ JPBD
meningkatkan prestasi perkhidmatan bagi urusan pentadbiran dan penyebaran ƒ MAMPU
maklumat kepada orang awam. ƒ PBN
ƒ PBT

33
DASAR LANGKAH AGENSI
PELAKSANA
iii. Menggunapakai teknologi yang mengurangkan penjanaan sisa. ƒ IPT/Inst
Penyelidikan
ƒ KPKT
ƒ PBT
iv. Menggalakkan pembinaan bangunan mesra alam dengan konsep ‘green building’ ƒ KPKT
dan penggunaan tenaga yang efisien. ƒ KSTI
ƒ KTAK
ƒ KWP
ƒ NRE
ƒ PBN
ƒ PBT
v. Menggunakan sumber tenaga yang boleh diperbaharui secara efisien. ƒ KPKT
ƒ KTAK
ƒ KWP
ƒ NRE
ƒ PBN
ƒ PBT

34