YAMAMOTO Con Rng Thi Bnh Dng

Tc gi: Nguyn Vn L Ngun: http://www.todiep.com/ ng gi ebook: dulitruc

Yamamoto lc tr v Curtis D. Wilbur, B trng Hi qun Hoa K

Mc lc
1. Ngi Hng Sn-Bn Ng-Thp-Lc 2. Thng B Nm-Mi-Su 3. Thn Phong 4. Trn Hi Chin i M 5. Ngi V n Chc Mc Bn 6. Anh Hng V Giai Nhn 7. Th Trng B Hi Qun: Pht Trin Hi Qun Nht 8. Cuc Ni Lon Nm 1936 9. Cuc Trung Nht Chin Tranh

10. i c Thi Bnh Dng: C i Say, Mt Mnh Ta Tnh 11. T Lnh Lin Hm i Nht 12. Nhng Sa Son Cho Trn Trn Chu Cng ng Dng: Git Nc Trn Ly 13. Mt K Hoch Qu To Bo 14. Nhng Chun B Cui Cng 15. Vai Tr Ca Tim Thy nh Nht 16. TinTi im Xut Qun Ti Hawaii 17. Trn nh Trn Chu Cng 18. Hm Xm M Lai V Trn nh Tn Gia Ba 19. Trn nh Bin San H 20. Trn Thy Chin MIDWAY 21. Rng Thing Khi Sa C

1. Ngi Hng Sn-Bn Ng-ThpLc

Ngy nay hn ngi Nht vn cn nh ti hng trm ngn binh s ca h ang yn ngh trong lng bin, sut t Thi Bnh Dng cho mi ti tn n Dng. H cng c th nghe thy ting th thm phn ut t y i dng ca nhng vong hn thy th ny, nhng chin s can trng ca Hi Qun Hong Gia Nht hy sinh i mnh khng thng tic, nhng tht bi khng em li c vinh quang cho Nht Hong v t quc. y l nhng chin s hi qun Nht mt thi tung honh chin u theo nht lnh ca c Yamamoto, lm Thi Bnh Dng dy sng, i t chin thng ny ti chin thng khc, v nh bi

hi qun hng mnh ca Hoa K, Anh quc v Ha Lan. Trong sut hn mt nm, t chin thng hin hch ti Trn Chu Cng ngy 7-12-1941 cho ti ngy 18-4-1943 b khng qun M phc kch m st ti o Bougainville, c Yamamoto qu thc l mt con rng ca huyn thoi, gy sng gi v lm ch mt chin trng mnh mng, bao gm c Thi Bnh Dng v n Dng. Cc ch th ca Yamamoto va cm hn ng va knh s ng, mt chin lc gia hi qun phi thng trong nh th chin.

2. Thng B Nm-Mi-Su
Yamamoto cho i ngy 4-4-1884, gia mt ma hoa anh o trong mt cn nh nh b ngho nn ti vng Nagaoka, mt ni ni ting nhiu tuyt v ma ng. Thn ph ng, Sadakichi Takano, l mt cu v s o. Trong mt cuc chin gia hai phe v s o, phe ng bi trn, v do ng lm vo cnh ngho tng. Sau khi dn v v bn con trai i lu lc mt thi gian, Sadakichi Takano tr v lng c tr thnh mt gio vin trng lng. Nhng ng lc b v cht, v Sadakichi tc huyn vi em gi ca v l Mineko. Mineko sinh c ba ngi con na, hai trai mt gi, v Yamamoto l con t ca ng b Takano. Ngy 4-4-1884, Sadakichi ang ngi chi c vi mt ngi bn gi th mt a con ca ng chy li bo tin, v ng ang au v cn mt c . Sadakichi sai a con i tm c v vn tip tc chi c nh khng c g quan trng c. Khng phi Sadakichi l mt con ngi chai ,

nhng lc ng gi ri v a con sp sinh l a con th by ca ng, nn ng cng khng ho hng lm. Khi b v i ng t tn cho con th ng ni: "Nm nay ta 56 tui ri. Thi hy gi n l Nm-Mi-Su." Trong ting Nht, Isoroku c nghi l 56, v ci tn u tin ca danh tng Yamamoto l Isoroku Takano. Mi v sau ny ng mi i tn l Isoroku Yamamoto. Tuy Sadakichi n nhn a con trai th by mt cch th , nhng dn dn Isoroku tr thnh ngun vui ln ca ng. Hng ngy ng gi k cho a con nh nghe v nhng chuyn v s o trong gia tc ng, nhng trn nh m mu gia cc lnh cha, v dy Isoroku vit ch Hn. Sadakichi rt ght ngi ty phng nhng khi b Newall, mt nh truyn gio M, ti dy hc trong vng th ng li cho cc con ng hc vi b Newall. Chnh b Newall gii thiu o Thin Cha cho Isoroku v sau ny ng c thi quen c Thnh Kinh. Gia cnh mt gio vin rt l ngho tng. Ci gia nh ng c chn ngi sng chen chc trong mt cn nh g nh b. V ma ng lnh ct da tht, Isoroku ch c mc mt chic o kimono bng vi si do m may. Nh ngho khng c tin mua sch nn Isoroku phi i mn sch v v chp li hc. Khi ln trung hc, Isoroku rt yu chung th thao, nht l mn d cu, bi li v chy. Trong mt ln i cu mt mnh, thuyn ca Isoroku b lt v bin ng. Cu b phi bi vo mt hang ng ngoi khi, v nm ch hai ngy sau bin lng ri mi bi tr vo b.

L mt thiu nin cng trng, yu th thao, thm nhun tinh thn v s o v yu thch bin c, nn nm 15 tui Isoroku quyt nh ghi tn vo trng s quan hi qun Etajima. Isoroku chn ngnh hi qun ng lc Minh Tr Thin Hong ang quyt tm pht trin hi qun Nht, theo khun mu ca hi qun ty phng.

3. Thn Phong
Nht Bn l mt quc gia hi o, nn t lu i cc lnh cha Nht phi nhn nhn vic pht trin hi qun, kim sot bin c v phng v t nc l vic rt h trng. Kinh nghim hi chin u tin ca Nht Bn xy ra t cui th k 13, khi vua Mng C Ht Tt Lit tp trung mt hm i hng hu ti Cao Ly nhm xm lng Nht Bn. May mn cho ngi Nht l khi hm i Mng C tin ti gn Nht Bn th mt cn bo ln ni ln, nh m tt c hm i xm lng ca Mng C. Ngi Nht gi cn bo cu tinh l Thn Phong, trn Gi Thn cu dn tc Nht khi cnh tn ph v n l. n th k 16, i lnh cha Hideoshi phi mt hm i m cuc vin chinh u tin tin chim Cao Ly, nhng hm i Nht b hi qun Cao Ly nh tan. Hideoshi quyt phc th mt ln na. Ln ny hi qun Nht m cuc tn cng bt ng trong lc Nht v Cao Ly ang thng thuyt. Qun Nht thnh cng b ln Cao Ly, nhng ngi Cao Ly c ngi Trung Hoa gip thnh lp mt hm i,

v nh bi c hi qun Nht. Hai ln b nh bi, Hideoshi cm phn v ra mt o lut c lp Nht Bn, khng giao tip vi th gii bn ngoi trn hai th k, cho ti khi hm i M ca Perry ti uy hip, bt buc Nht Bn phi m ca giao thng vi th gii bn ngoi. Nm 16 tui, Isoroku d cuc thi tuyn vo trng Etajima. V c qu nhiu th sinh d cuc thi tuyn, Isoroku khng lc quan lm, v d nh s theo ngh gio vin ca thn ph nu thi rt. Nhng Isoroku u th hai trong s 300 th sinh. Cc kha sinh ti Etajima phi tri qua mt giai on hun luyn rt khc kh trong bn nm, v phi sn sng dng hin i mnh cho vinh quang ca Nht Hong v t quc. Mi ngy, kha sinh phi bi ba gi lin. n ma h, h phi sng ngoi tri trn mt hn o cch trng Etajima 16 cy s. Sau tt c phi bi v Etajima trong sut khong cch 16 cy s . Sau mi ln bi nh th th 10% kha sinh b loi v thiu sc kho. S hun nhc y to h thnh nhng thy th gii. Ngy 14-11-1904, Isoroku tt nghip thiu y hi qun hng th by trong s 200 tn s quan. ng lc y, Nht Bn ang sa son cho mt trn hi chin ln u tin. Vo thi k , cc nc ty phng tp np i chim thuc a ti Chu v Phi Chu. Nht Bn cng mun nhp cuc, v ni Nht Bn thm mun nht l vng Mn Chu tha ngi v giu ti nguyn, nhng Mn Chu b Nga S chim ri. Nht Bn rt coi thng Nga S v mun y Nga S ra chim li Mn Chu. c Iriu

c nhim v gy hn vi chin hm Nga Variag ang b neo ti hi cng trung lp Chemulpo ca Cao Ly. c Iriu khiu khch v nh m c chin hm Variag v qun ln Cao Ly. Trong lc cuc thng thuyt gia Nga S v Nht Bn tip tc, hi qun Nht dng tu phng thy li m cuc tn cng bt thn v ban m vo hm i Nga ti hi cng L Thun. Hi qun Nht nh m c mt tun dng hm v ph hy ba chin hm ca Nga. Sau c danh ting ca Nht l Togo m cuc phong ta hi cng L Thun trong nhiu thng, d chin hm Nga xut trn. Nhng tt c mi chin hm Nga xut trn u b hi qun Nht nh chm.

4. Trn Hi Chin i M
Thiu y Isoroku rt sung sng c b nhim vo chic h tng hm Nisshin c nhim v bo v soi hm Mikasa ca c Togo. y l c hi hn hu cho tn s quan Isoroku c quan st chin php ca mt trong nhng c v i nht. Nga S phi iu ng mt hm i gm 27 chin hm t u Chu sang gii vy cuc phong ta ca Togo. Hm i Nga phi mt by thng di chuyn t bin Ban-Tch ti Thi Bnh Dng. Ngy 14-4, hm i Nga b neo ngh ti vnh Cam Ranh ca Vit Nam, cho n ngy 18-4 th tip tc cuc hnh trnh tin v Hi Sm Uy. c Togo sn sng. Lc lng ca Togo gm c bn chin hm, tm tun dng hm ln v mt s tun dng hm nh, v nhiu tu phng thy li. Lc lng

Nga c tm chin hm, nhng ch c ba tun dng hm ln. Hi qun Nga c nhiu sng ln gp hai ln hi qun Nht, nhng sng ca Nht ti tn hn v bn nhanh hn. Ngy 26-5, c Togo chuyn hm i ti cn c ti ni M Sn, ngay ti eo bin i M ti Cao Ly ch hm i ch. m l phin trc ca thiu y Isoroku. l mt m sng m. ng 4 gi sng, Isoroku ht phin trc v xung hm tu ng. Bng khong 4:45 th c tn hiu t soi hm: "Hm i ch xut hin ti ta 203, tin t pha ty qua i M." Trn soi hm Mikasa, c Togo c nh thc dy, v trn chic h tng hm Nisshin, Isoroku cng c thy th lay dy. Isoroku mc vi binh phc v chy ln boong tu. Hm i Nga vn ang tin vo im hn vi tc 12 hi l mt gi. c Togo d nh ng ch ti ngoi khi o Oki vo lc hai gi chiu. Khong 1 gi chiu, tt c hm i Nht u im lng ch i. Isoroku c nhim v quan st v ghi chp, ri truyn tin tc cho hm trng. n 1:45 chiu, Isoroku trng thy hm i Nga - 18 chin hm t hng ng nam tin ti. c Togo dn th trn, cc chin hm Nht ng vo i hnh vi soi hm Mikasa dn u. Ri bt thn ng 2 gi chiu, Togo ra lnh cho hm i Nht phi chuyn hng 180 , ngha l quay ngc li theo hnh ch U. Sng ca hm i Nga khai ha trc, pho kch vo cc chin hm Nht, gy tn hi cho mt s chin hm, nhng cc x th Nga khng xut sc lm, v khng bn trng c mt mc tiu no quan trng.

Mt na gi sau khi cc chin hm Nht chuyn hng, chy song song vi cc chin hm Nga, cc sng trn cc chin hm Nht bt u tn cng vo mn sn hm i ch, v chim c u th. By gi cuc tn st ca c Togo bt u. Hu ht chin hm Nga b bn chm, v hng ngn binh s Nga t thng. Tuy phi mt ba ngy na hm i Nga mi u hng, nhng ch sau vi gi giao chin th hm i Nht chim c th thng phong, v cc chin hm Nga phi tm ng b chy ri. Trong cuc hn chin y, mt n i pho ca Nga ri trng ch ng ca Isoroku, v mnh n vng t tung. Isoroku b mt mt mng tht i, hai ngn tay tri b ct t, v trn ngi trng rt nhiu mnh n nh. Ngy t gi gia nh i nhn nhim v, Isoroku c b m tng cho mt chic khn tay lm k nim. Isoroku lc no cng gi chic khn tay ca m trong ti. By gi Isoroku dng chic khn tay ca m qun ly bn tay b thng, v bnh tnh ng quan st trn nh u tin cho ti lc kt thc. Sau ny Isoroku gi v cho m chic khn tay c nhng vt mu kh, chia x vi m nim hnh din c mu cho t quc. Isoroku c chuyn ti tu bnh vin, qun o m mu. Khi ngi ta ci b qun phc rch nt v y mu ra, Isoroku yu cu c gi b qun o y lm k nim. Thn ph Isoroku trnh trng ct gi b qun phc m mu ca

con trong mt chic thng g, nh l mt k vt vinh d qu gi nht. Ngy 30-5, Isoroku nhn c giy khen thng ca c Togo, nhng chng vn phi nm bnh vin cho ti thng 8. n thng 10, Isoroku c thng trung y v thuyn chuyn ti trng tc x ca cn c hi qun Yokosuka. Cuc hi chin ti eo bin i M c nh hng rt nhiu ti tng lai ca Isoroku. Isoroku cho l may mn c chng kin mt c li lc nht thi i, iu ng hm i v sp t k hoch nh bi mt hm i ch hng mnh ngay t nhng pht giao tranh u tin. y l mt ngun cm hng v bin gip pht trin ti nng ca chnh Isoroku mau l ny n, tr thnh mt i c, mt chin lc gia i ti nh chnh c Togo. Trn hi chin i M cng gy chn ng khp th gii. y l ln u tin ngi da vng nh bi ngi da trng. Ngi Chu rt phn khi trc chin thng v vang ca mt dn tc da vng nh mnh, v gim bt mc cm i vi ngi da trng. Cn ngi ty phng th bt u gm ngi Nht. Tng thng M Theodore Roosevelt ng ra ha gii gia Nga v Nht trong ha hi Portsmouth. Ngy 5-9-1905, ha c Portsmouth c k kt, vi cc iu khon sau y: 1. Cng nhn quyn ti thng ca Nht Bn v chnh tr, qun s v kinh t ti Cao Ly.

2. Nga S phi nhng li cc quyn li ca Nga S cho Nht Bn ti bn o Liu ng. 3. Cc ng ha xa ti min nam Mn Chu trc kia ca Nga S nay thuc v Nht Bn. 4. Min nam o Sakhalin t v tuyn 50 thuc quyn ca Nht Bn. 5. C Nga S v Nht Bn phi rt qun i khi Mn Chu, nhng c quyn gi qun canh phng cc ng ha xa. 6. Nga S v Nht Bn khng c ngn cn vic pht trin thng mi v k ngh ca Trung Hoa ti Mn Chu. 7. Cc ng ha xa ti Mn Chu ch c khai thc v phng din thng mi v k ngh, v khng c x dng cho cc mc ch qun s. Nht Bn c v thng th trong ha hi Portsmouth, t c mt ch ng quan trng ti Vin ng. Tuy nhin gii qun phit Nht khng hi lng vi ha c t c. iu quan trng nht m ngi Nht mun t c l Nga S phi bi thng chin ph. Nht Bn ang rt cn nhiu tin pht trin hi qun v ng chin hm mi. Nhng tng thng M e s s bnh trng ca Nht Bn nn bnh vc Nga S khng phi tr chin ph cho Nht Bn. Gii qun phit Nht rt cm phn v th s tr

th. K t y, ngi Nht khng cn tin tng ngi ty phng na.

5. Ngi V n Chc Mc Bn
Isoroku sng cuc i ca mt s quan hi qun trong thi bnh, theo tu ti cc hi cng ca Cao Ly, Trung Hoa v c. Nm 1913, thn ph Isoroku t trn v sau t lu b m cng cht theo chng. Mt nm sau, theo tc l Nht, Isoroku c nhn lm con nui ca mt gia nh danh gi giu c thuc dng h Yamamoto. Lc Isoroku l mt thiu t ba mi tui. ng chnh thc t b h Takano v ly h Yamamoto, Yamamoto Isoroku. Yamamoto c ngha l Chn Ni, v ngi Trung Hoa gi Yamamoto l SnBn Ng-Thp-Lc. Yamamoto lp gia nh rt tr, c th v ng mi m vi binh nghip nn khng cn thi gi cho tnh i; mt l do na l ng phi gi ht tin lng v nui cha m; v l do cui cng c th l bn tay tri ct my ngn ca ng, gy cho ng ci mc cm xu x, khng mun n b con gi trng thy. Mi ti nm 33 tui ng mi bt u tm tm v. C rt nhiu con gi cc c mun kt hn vi ng, mt ngi c nhiu trin vng trong hi qun, nhng Yamamoto t chi ht, v ch mun tm mt c gi cng qu vi ng. Mt hm ng c gii thiu vi con gi mt nng dn nui b sa, tn l Reiko. Reiko cao ti 1.6 thc v b chng v cao qu. n ng Nht vn thp nn khng thch ly v cao qu, nhng thiu t Yamamoto khng quan tm n chiu

cao ca Reiko, v hu nh ng khng h c mt mc cm km ci no. Mt l do na khin Yamamoto thch Reiko l v nng rt mnh kho to con, v chm ch lm vic. ng bit cuc i mt qun nhn rt nguy him, c th cht bt c lc no, nn ng cn mt ngi v mnh m c th tip tc nui dng con ci cho ng, nu chng may ng t trn. Yamamoto vit cho Reiko mt l th di t tnh v xin gp mt. V bit Reiko khng p nn bui hai ngi gp nhau ln u, b m nng chn mt cn phng ti l m Yamamoto khng nhn r Reiko. Khi Reiko bc vo phng, v qu gi ci cho Yamamoto th hai ngi chu nhau lin. m ci c c hnh ngay sau trong mt ngi cha Pht gio. Reiko theo chng ln ng Kinh. Mt hm b m v ln thm con gi, b v cng kinh ngc trc cnh sng ca con. c trong nh rt s si, ch gm c cc thng ru lm bn gh. Khi Reiko rt tr vo mt ci chn n cm r tin mi b th b cm thy b xc phm. Reiko gii thch trong nh khng c chn ung tr. Nng khng mun chng bn tm ti nhng vic nh mn trong nh, trong lc phi quan tm n quc s. B m bt hai ngi phi mua v dn vo mt cn nh y tin nghi ngay. Nhng khi hai v chng Yamamoto dn vo nh mi th ng c lnh i hc hai nm ti i hc Harvard ca Hoa K, v v nh mt mnh. Mn hc chnh ca Yamamoto l du ha. ng hc hnh rt nghim chnh, khi

no c gi rnh ri, ng i du lch khp nc M quan st. Nhng cng chnh ti Hoa K, Yamamoto hc hi nhiu v hng khng. ng bit rng chnh hi qun gip Togo chin thng hi qun Nga S ti eo bin i M, nhng trong tng lai, hi qun cn phi c khng qun h tr. ng bt u ch ti vic ng hng khng mu hm. Nm 1923, Yamamoto c thng chc i t vo lc 39 tui; ng tr thnh ch huy trng trng hun luyn phi cng Kasumigaura. Vo nhng ngy y, ngnh khng qun khng hp dn vi thanh nin Nht, v c rt nhiu tai nn t thng trong lc tp bay, nht l tp u xung hng khng mu hm. Nhiu tng lnh cao cp khng chu bc ln my bay, v nhiu gia nh khng chu g con gi cho phi cng. Nhng Yamamoto c cng ci tin li vic hun luyn cho c an ton hn, v cc kha sinh phi tun theo k lut nghim khc hn. ng c cng pht trin ngnh bay ban m, v ng cho rng phi c tn cng ban m s c u im bt ng. Sau 18 thng ch huy trng hun luyn phi cng, Yamamoto c b nhim lm ty vin qun s ti Hoa Thnh n. Lc y Nht gp mt tr ngi ln cho vic pht trin hi qun. Sau nht th chin, Nht Bn phi theo quy c 5-5-3 vi Anh v M, c ngha l Nht Bn phi theo t l nh sau: Anh M c php ng 5 chin hm th Nht ch c php ng 3 thi. Cc chin lc gia hi qun ng rng trong mt cuc hi chin, lc lng phng th phi mnh gp ri lc lng tn cng. Nht

Bn mun thay i t l thnh 7-10, nhng M khng ng , v nh th M ch cn 43% mnh hn. Tuy nhin nhng chin hm mi ca Nht ti tn hn, c ha lc mnh hn, v chy nhanh hn cc chin hm Anh M. Nm 1931 Nht Bn bt u chim Mn Chu v Yamamoto c thng chc c v ch huy ngnh k thut hi qun. Yamamoto nghin cu v ch to nhng phi c phng thy li, v nhng phi c c tm bay xa. Yamamoto cng c cng trong vic ch to mt loi chin u c ni ting l loi chin u c ZERO. Nm 1934 Nht Bn mun hy b quy c 5-5-3 v Yamamoto c chn lm trng phi on Nht ti hi ngh Lun n. Yamamoto cng rn i chm dt quy c bt bnh ng 5-5-3. Hi ngh Lun n ko di hai thng v cui cng i n b tc v quy c 5-5-3 khng cn hiu lc na. Trong mt ba tic do ngi Anh khon i, mt thc khch hi Yamamoto ti sao ng khng ng vi t l hi qun 5-5-3. Yamamoto b dao v na xung bn v hi li: "Ti b nh hn ng, nhng ng c bt ti ch c n hai phn ba tht trong a ca ti khng? ng c cho php ti n no khng?" Khi hi ngh Lun n tan v, Yamamoto khng li cho ai c. ng tuyn b ngi ta ch cn mt s phng v, l s cng bng v tnh thn hu quc t. Cc phi on Anh M khng t nh nh th, v li cho phi on Nht

 lm b tc hi ngh. Tuy nhin nu hi ngh thnh cng, ngha l quy c 5-5-3 vn cn hiu lc th Yamamoto chc khng bao gi gp li c v con. ng vn c coi l mt ngi thn thin vi ty phng. Trong khi hi ngh Lun n ang tip din th ng Hc Long cng khai ch trng s m st Yamamoto v phi on Nht, nu khng hy b c quy c bt li cho Nht Bn. Tri li, ngy Yamamoto t Lun n v ng Kinh, ng c n rc nh mt anh hng, cc c v ng Hc Long dn u hai ngn ngi din hnh, tung h cc khu hiu "Banzai" cho mng ng. Yamamoto c vinh d vo Hong Cung Nht Hong Hirohito ban li khen ngi.

6. Anh Hng V Giai Nhn

Hnh nh trong i cc bc anh hng bao gi cng thp thong hnh bng mt ngi n b p. Yamamoto cng khng thot khi thng l , v b ting st i tnh v mt nng k n (geisha) tuyt p. Sau khi d hi ngh Lun n v, Yamamoto c mi tham d nhiu ba tic mng. Mt trong nhng ba tic y bao gm cc k n ti mt khu n chi sang trng. Trong bui tic y c c Kikuji, mt k n tr p ni ting nht ng Kinh. Kikuji ang hu tic v trng thy Yamamoto lng tng khng m c np mt chn cho, v bn tay b ct mt my ngn. Nng vi chy li, ci cho v a tay m np chn cho dm Yamamoto. Yamamoto vn rt nhy cm v my ngn tay ct v cm thy hi bt lc phi nh mt

ngi con gi gip nn ng ni gin, v sng ging ln ting bo Kikuji trnh ra mc ng. Cha c ai dm ln ting vi Kikuji nh th, v nng l mt k n ni ting nht ng Kinh, ai cng phi chiu chung ly cm tnh ca nng. D nhin Kikuji cm thy b xc phm, nng ng ln, b ba tic ra v ngay. Vi ngy sau, trong mt ba tic khc ca hi qun, Yamamoto c dp gp li Kikuji. Kikuji c mi ti n ht gip vui cho ba tic. Ln ny mt s quan hi qun trnh trng gii thiu Kikuji vi Yamamoto: "y l ngi s tr thnh mt c v i nht ca Nht Bn. Xin c hy chiu tip ng ta." Kikuji lnh lng nhn Yamamoto v tr li: "Vy h? Nhng i vi ti th ng ta khng khc g mt tn nh qu." Yamamoto khng nhng khng pht lng v li ni khim nh ca Kikuji, m tri li ng cn thch th na, v ng vn t nhn l "mt tn nh qu" hoc "mt thy th tm thng". Yamamoto ha h ci vui thch khin Kikuji cng phi khc khch ci theo. y l khi u ca mt thin tnh s lu di gia chng T Hi a tnh Yamamoto v nng Kiu Kikuji. Hai hm sau Yamamoto mt mnh ti thm k vin Tsukiji, ni Kikuji lm vic, v mi Kikuji n ti vi ng. K t y Yamamoto c mi ngi cng nhn l ngi tnh ca Kikuji. Trong thi k , c lm ngi tnh ca mt geisha

hng nht nh Kikuji phi tn km lm. C hai cch lm ch mt geisha. Th nht ngi phi b tht nhiu tin mua nng geisha v lm v b. Cch th hai tn km hn, l c nng geisha trong k vin, nhng c u tin hn nhng khch phong lu tm hoa khc. Yamamoto khng tin bc thc hin mt trong hai cch trn y. Lng c ca ng ch gi v cho v nui bn con. Thc ra ng c th dng qu hi qun vo vic bao Kikuji, nhng ng li l ngi qu thanh lim, danh d v t trng, khng mun dng cng qu cho vic du h ring. Nhng Yamamoto c mt a v c bit c th bao c Kikuji. ng l nhn vt ni ting n ni cc k vin v nh hng u mun c s hin din ca ng. Nu ng n n ti mt nh hng no, hoc vo gii tr trong mt k vin no, th nhng ni lp tc thu ht cc s quan hi qun khc. Do k vin Tsukiji cho ng c quyn c gp Kikuji bt c khi no ng mun. i khi ng lm vic tr ti b hi qun, Kikuji thng nu cho c v thn hnh em vo t ln bn lm vic ca ng. Nng cng rt sung sng c ngi nhn ng hp tng mung cho. Kikuji l mt ngi rt ghen. Nng thy Yamamoto gi trong ti o mt cun s mu en. Nng nghi ng Yamamoto gi tn v a ch ca mt s geisha khc ti cc hi cng khc. Mt hm nhn lc Yamamoto ang tm, Kikuji ln ly cun s ra c. Trong cun s y khng c tn mt ngi n b no c, m ch l tn ca nhng kha sinh phi cng thuc trng hun luyn phi cng do

ng ch huy trc kia. Nhng s quan ny t nn trong khi tp luyn theo lnh ca ng. Vic hun luyn phi cng rt quan trng nn ng coi ci cht ca h trong lc tp bay cng ging nh ci cht ngoi mt trn. Chnh nhng ci cht ca h gip ng ci tin c phng php hun luyn cho c hon ho an ton hn. ng mang tn tui ca h trong ngi nh mt s tang cho nhng thuc cp tun quc. V phn Yamamoto, ng cng dng tt c tnh yu cho Kikuji. ng m nng v n thm nng nhiu n ni mt c khc b mt gp Kikuji, yu cu nng hy chm dt mi tnh ca nng vi Yamamoto v quyn li ca Hi qun Hong Gia. Khi Yamamoto gi in thoi cho Kikuji, nng t chi khng gp v tip chuyn ng. Va lo lng va ghen, Yamamoto gi xe tc xi n tm nng ngay v hi nguyn do. C phi nng khng cn yu ng na? Kikuji va khc va tr li nng khng mun gp ng v li yu cu ca mt c, v cng v lng i quc ca nng bt nng khng c ch k gi Yamamoto l ngi tnh ring, m phi tr chng v vi hi qun. Yamamoto khuyn Kikuji ng quan tm n li ni ca v c kia. Tnh yu ng dnh cho nng khng lm hi ti quyn li quc gia, tri li tnh yu gip cho cuc i vn kh khan ca ng c thm i cht ti mt, gy thm cm hng cho ng trong nhim v nng n ca ng. Kikuji rt sung sng nghe li gii thch ca ng, v thc ra nng cng rt au kh nu phi xa ng. Mi tnh ny ko di mi

cho ti nhng ngy cui cng ca i ng, vi mt kt thc tht thng cm cho nng k n ti sc vn ton Kikuji. Yamamoto cng cn c mt am m khc, ngoi tnh yu Kikuji. ng rt m chi c bc v chi rt hay. ng nh bc vi bt c ai, cc sinh vin M ti i hc Harvard, cc ty vin qun s ngoi quc, cc s quan Nht. Nhng d chi bc u v vi ai, Yamamoto khng bao gi thua v thng v ht tin lng. nh bc khng nhng l mt th tiu khin ca ng, m i khi c bc cng l ngun cung cp tin tiu vt cho ng. Chnh nh ti bc go ny m ng c tin gip mt s quan Nht mc kt ti M c tin tr v Nht. Thng gii s quan Nht rt ham ung ru. Cc t ca Lu Linh trong qun i Nht ung ru sa-k nh ngi ta ung nc l. Tri li tu lng ca Yamamoto li rt km. ng ch ung vi tp ru l mt ta tai ri. Tuy nhin ng vn cho php thuc h t chc cc ba tic nhu vui chi trn chin hm, hoc ti cc cu lc b hi qun, hoc ti t gia mt s quan no . Ring ng thng ch c mt lc u, nhp vi ngm ru nh ri rt lui i tm ch nh bc.

7. Th Trng B Hi Qun: Pht Trin Hi Qun Nht

Sau khi Yamamoto thnh cng lm b tc hi ngh Lun n tr v, Nht Bn lp tc tin hnh cng cuc ng

thm tu chin mt cch i quy m. c Yonai, b trng hi qun Nht, thng bo cho Quc hi Nht bit hi qun hong gia Nht khng sc ng u vi lc lng hm i hn hp ca Anh v M, v Nht Bn cng khng bao gi c nh xy dng mt lc lng hi qun mc y. Tuy nhin trong lc Yonai tuyn b cng khai nh th th hi qun Nht m thm n lc ng chin hm mi v trang b thm cho hng chc chin hm ang c sn. Chnh trong giai on ny, nhng chic tu ln nht th gii c ng ra ti Nht bn, nh hai chic Yamato v Musahi. Chic Yamato di ti 863 b, trng ti ti 73,700 tn, ngha l ln gp bi cc chin hm vo thi , sn tu dy ti 16 inches v c 9 i bc 18 inches. Chic Yamato hon thnh thng 12-1941; chic Musashi cng c h thy tm thng sau . Chic Shinano khi cng u nm 1940, v sau i thnh mt hng khng mu hm, v l mu hm ln nht th gii. Vic ng tu tuy c nhn nhp, nhng ngi Nht che du cc hot ng ny rt k. Cc c xng u c nhng rng ro kn tht cao che cn mi con mt t m, v vic bo v an ninh quanh nhng xng ng tu thc l cc k nghim mt. c Yonai vn tuyn b rng Nht bn khng th ui kp hi qun Anh M, v khng c nh ng thm chin hm. Trong khi Yonai tuyn b nh vy th cng vic ng chin hm vn tip tc mnh m hn bao gi ht. Hu ht cc c Nht rt ho hng vi vic ng cc

i chin hm cho hi qun Nht, tr c Yamamoto. Yamamoto mnh m pht biu quan im ca mnh, nhn mnh rng cc i chin hm li thi ri. By gi phi l thi ca hng khng mu hm, mt s phi hp chin u gia hi qun v khng qun. Cc c gi khng ng vi quan im ca Yamamoto, nhng cc s quan tr ang vn ln trn nc thang quyn bnh ng v phe Yamamoto. Yamamoto gay gt ch trch vic ng i chin hm. ng ni: "Nhng i chin hm chng khc g nhng bc trng tn gio m ngi ta treo trong nh. Chng ch to ra mt nim tin tng ch khng c ch dng thc t. Gii qun nhn thng mang theo nhng ho quang ca chin trn qu kh bn mnh. H mang nhng thanh kim c li thi v h khng thy rng nhng thanh kim y nay ch l nhng vt trang tr m thi. S ch li ca nhng i chin hm cho Nht bn trong chin tranh tn thi cng tng t nh l thanh kim v s o vy." Dn dn quan im ca Yamamoto c v chim u th v hai mu hm mi c ra i, l cc mu hm Shokaku v Zuikaku, mi chic nng 30 ngn tn, v c tc 34 hi l mt gi, nhanh hn cc mu hm ln ca Nht ang c l hai chic Akagi v Kaga. Vn c mt s ngi ch trch quan im ca Yamamoto v cho rng ch trng ca Yamamoto rt nguy him cho Nht Bn. Gii chin lc gia c in quan nim rng ch c chin hm mi nh h c chin hm. Nhng Yamamoto cho rng

dng cc cc phi c phng thy li hu hiu hn nhiu. Yamamoto dng hnh nh mt con rn hung hn cng c th b mt by kin ng o cn h trong tc ng Nht Bn, c xy cho vic pht trin mu hm vi mc ch a lc lng xung kch Nht ti gn mc tiu. Sau ny trong cc trn nh ti Trn Chu Cng v Tn Gia Ba, ngi ta mi cng nhn Yamamoto l ngi sng sut, i trc nhng ngi cng thi. Yamamoto ch trng ch to cc phi c c tm bay xa, v nu Nht bn mun kim sot Thi Bnh Dng th rt cn loi phi c ny. Cui thp nin 1930, ng c nhng phi c c tm bay xa ti 800 dm v ch c thy li hoc bom nng hai ngn cn. Nm 1938 trong cuc Trung Nht chin tranh, th gii ln u sng st chng kin nhng phi c Nht ct cnh t o Kyushu ti oanh tc ti Thng hi, ri tr li cn c m khng cn phi tip t nhin liu. a con tinh thn th hai ca Yamamoto l loi chin u c Zero. y l loi chin u c hu hiu nht trong nh th chin, v cc phi c ny lm ch khng phn Thi Bnh Dng trong sut hai nm. Khi Nht Bn n lc pht trin tim lc chin tranh th Nht Bn xc nh trc ch th ca mnh l ai ri. Thot u i th ca Nht ti chu l Nga S, nhng sau khi nh bi Nga S ri th k th chnh yu ca Nht phi l Hoa K. S so ti gia hai i cng ang pht trin ti hai bn b Thi Bnh Dng l iu khng th trnh khi. Ngay sau nht th chin, chnh sch quc phng Hong gia Nht

 xc nh Hoa K c tim nng l k th s mt, v Nga S tr thnh k th s hai. Tuy vy s bnh trng ca nc Nga S cng sn sau nht th chin l mt tr ngi cho vic xm chim Trung hoa ca Nht Bn. Thc ra th lc qun Nht vn cho rng nu Nht Bn bnh trng ti Chu th th no cng phi xung t vi Nga S, trong khi hi qun ngh rng trn chin nu xy ra ti Thi Bnh Dng th s l trn hi chin v rt e ngi hai hm i Anh v M. Chnh v quan nim khc nhau nh th nn lc qun ch lo phng Nga S, v gi nhng s quan lc qun xut sc nht sang lm ty vin qun s ti Mc T Khoa lm tai mt theo di tnh hnh. Tri li hi qun Nht hng cp mt lo u sang bn kia b bin Thi Bnh Dng, v gi nhng s quan u t sang lm ty vin qun s ti Hoa Thnh n. Yamamoto tng l mt trong nhng ty vin ca hi qun ti th Hoa K.

8. Cuc Ni Lon Nm 1936

Bu khng kh chnh tr ti Nht Bn nm 1936 bc vo mt giai on nguy him. Vo ma h nm 1934, trung t Aizawa, mt s quan tr, tc gin tng Tetsuzan Nagara thuc S Qun V. Sau khi buc ti tng Nagara hng dn lc qun vo con ng sai lm, Aizawa n sng bn cht tng Nagara ngay ti ch. Phe ci cch trong qun i i a trung t Aizawa ra ta n qun s trng pht. Kt qu l hng trm s quan tr thuc phe qu khch b ln n. Mt nm sau, dng nh phe qu khch mt dn nh hng chnh tr. ng Seiyukai thn phe

qu khch b tht c trong cuc bu c ma thu nm . ng n ha Minseito ln nm chnh quyn. iu ny chng t phn ng dn Nht c khuynh hng n ha, yu chung ha bnh. Phe qu khch nhn thy rng nu h mun nm c quyn th h phi dng phng cch bo ng. Mm mng cuc ni lon ca phe cc hu nm 1936 l . Cc s quan tr hoch nh mt cuc ni lon cp chnh quyn. Sng sm ngy 26-2-1936, bn trung on trong c c Binh S Phng V Hong Gia, m mt chin dch m st cc nhn vt trong chnh ph v qun i. Nhiu tng lnh, c v cc nh lnh o chnh tr b git cht. Cc s quan tr chim B Chin Tranh v tr s Quc hi, nhng h tht bi khng chim c B Hi Qun. Mc tiu hng u ca cc s quan phn lon l git cho c th tng n ha Okada. Nhng Okada thot cht nh lng i quc ca ngi em r. Cc s quan tin vo dinh th tng git Okada li khng bit mt Okada. m ngi em r ca Okada n chi v ng li trong dinh th tng. Khi qun phn lon bao vy dinh v tin vo lng bt Okada. Osaka thy c bin vi tm ch n lnh. Qun phn lon tng lm ngi em r ca Okada l chnh Okada. Ngi em r cng bit qun phn lon ang tm git Okada. V lng i quc, ng t nhn mnh l Okada v chu cht thay cho th tng. Nh cng L Lai cu cha ny m Okada thot nn.

Ngay lc qun phn lon bt u hnh s th c Yamamoto c mt ti b Hi qun v m l phin trc ca ng. ng lp tc hnh ng chng li nhm s quan tr qu khch. Thc ra cc s quan cao cp ca hi qun cng phng on cc s quan tr s ra tay lm mt cuc phn lon o chnh. Trong nhiu thng tri cc s quan tr ca hi qun b cc s quan lc qun qu khch tuyn truyn, ku gi phi ng ln hnh ng chng li khuynh hng chnh tr n ha. Mt s s quan hi qun ng theo phe qu khch ca lc qun, nhng mt s s quan hi qun tr khc khng ng , v bo co cho cc s quan cao cp hi qun bit nhng d nh ca phe qu khch. Cc c ca b Hi qun sa son phng nga. c Inouye b tr sn mt chin xa trc ca b Hi qun phng h. Inouye ly c rng t mt chin xa trc ca b Hi qun nh vy l dn chng Nht lm quen vi v kh qun xa. Cc c cng chun b cho Nht v Nh hm i phi can thip. Nu phe phn lon chim tr s Quc hi, hi qun phi sn sng phn cng v ph hy bnh a tr s Quc hi cng vi qun phn lon. Hi qun ch cn ba lot i pho t tu chim ti hi cng cng hon thnh nhim v. Mt n v dc bit hi qun c thit lp ng ph trong cuc giao tranh ny. Tuy nhin cuc ni lon khng thnh cng. Ngay khi cuc ni lon bt u, c Yamamoto bit r tnh th, nhng ng khng c thm quyn ra lnh cho chin hm v phi c

oanh kch gii vy. ng chi c th gi mt chic xe cu thng ti t gia ca c Kantaro Suzuki, i th thn ca Nht Hong. c Suzuki b trng bn pht n ca qun phn lon nhng khng cht. Vic m st c Suzuki chng t vic hn lon v trt t trong hng ng phn lon. Phe phn lon chim mt s cng th nhng khng c kh nng v thc lc khi ln mt cuc cch mng. Ch vi gi sau Nht Hong tuyn b thit qun lut ti ng Kinh. Khi vin tng gi ty vin qun s ca Nht Hong phn i lnh thit qun lut, Nht Hong cho bit s t mnh hng dn V Binh Hong Gia i dp lon. Khi phe phn lon nghe bit lng cng quyt ca Nht Hong th cuc khi lon lp tc tan r. Cui cng 13 s quan tr b buc ti phn quc v b x t. Cuc ni lon nm 1936 a c Yamamoto vo chnh trng, mt lnh vc ng khng thch v em li cho ng nhiu hung him hn l ngoi chin trng. Sau khi cuc ni lon tht bi, phe qu khch trong lc qun v hi qun im lng hn trc, nhiu tng lnh phi v hu v th tng n ho Koki Hirota ng ra lp chnh ph. V ng theo phe qu khch, c Osumi mt chc b trng hi qun v c Nagano c chn thay th. Nagano mun Yamamoto lm th trng cho mnh, v Yamamoto ni gii ting Anh v thng tho cc vn Anh M; ngoi ra trong hi ngh ti Lun n, Yamamoto chng t l mt nh ngoi giao c ti, v quan im n ha ca Yamamoto i vi Anh M rt trng hp vi ch trng ca th tng Hirota.

Thot u Yamamoto t chi khng nhn chc th trng, v ng vn khng a chnh tr, v ng rt yu thch nhim v pht trin khng lc cho hi qun ca ng. Nhng khi c Nagano t trch nhim v lng i quc ra th Yamamoto nh phi min cng chp nhn bc vo sn khu chnh tr. Th l cui nm 1936, c Yamamoto bc vo mt lnh vc mi, thin v chnh tr ngoi giao hn l qun s. ng dng ht kh nng ngn chn khng cho phe qu khch nm c quyn hnh. y l giai on nguy him nht trong sut cuc i ca ng. Ch vi ngy sau khi nhn chc th trng, Yamamoto tr thnh mc tiu m st s mt ca phe i quc cc oan. Phe cc oan v cng bt mn trc quan im ca Yamamoto khi ng cho rng khai chin vi Hoa K l mt hnh ng t t, v sc mnh kinh t v song ca Hoa K trong thi k . Kh nng k ngh ca Nht Bn rt c gii hn. Trong nm 1936, trn ba triu cng nhn Nht tht nghip, v ti nguyn chin tranh ca Nht qu thiu km. Nhng phe qu khch bc b nhng con s thng k ca Yamamoto a ra, v cho rng Nht Bn chim c Mn Chu l mt x rt giu ti nguyn nh st v than ; qun Nht cng c th ly c ng ti Phi lut tn v ti nhng nc ng nam khc; M lai s cung cp cao su cho Nht v du ha ti Nam dng tha cho nhu cu chin tranh ca Nht. Cng vic ca th trng hi qun khng em li cho

Yamamoto nhiu hng th. Trc ht phn v ca Yamamoto l lo v hnh chnh v phi ng h quan im ca b trng. Yamamoto khng khm phc cp trn ca mnh l c Nagano, nht l quan im ca Nagano khc vi quan im ca ng v s hp tc vi c v . Yamamoto cc lc bc b s hp tc vi c v . Ngay khi ng cng du ti u chu, ng t chi khng thm gp Hitler, mc du Hitler rt mun gp ng, mt ngi c nhiu trin vng nm hi qun Nht. Dn d phe trung dung ca lc qun bt u thng th. trnh mt cuc khi lon th hai, phe trung dung ca lc qun loi tr ht nhng ngi bt mn khi nhng chc v then cht, v thay th bng nhng ngi ca phe mnh. Trong dp ny, tng ng iu c b nhim lm t lnh Qun on Quan ng ti Mn Chu, mt chc v rt nhiu quyn hnh. Khi phe ca ng iu cng c c quyn hnh ri th mc tiu ca h cng ging nh phe qu khch. Chnh ph Hirota ch trng ha bnh v quyn chnh tr phi thuc chnh ph dn s cng ngy cng suy yu. u nm 1937, trong mt cuc tranh chp vi phe lc qun, th tng Hirota tht bi v phi t chc. Khng mt chnh ph Nht no hot ng c m khng c v b trng chin tranh. B trng chin tranh do lc qun ch nh, v phi l mt tng lnh. Nu v b trng chin tranh i theo chnh ph dn s th phe lc qun cho v b trng y v hu ngay, v b nhim mt ng tng khc thay th. Nu lc qun khng ng vi chnh sch ca chnh ph dn s, lc qun s bt ng tng b trng b chin tranh phi t

chc. iu ny xy ra cho th tng Hirota. B trng chin tranh t chc v lc qun khng chu c ngi thay th. Hirota khng thnh lp c chnh ph v phi t chc. Chnh ph k tip do tng Hayashi, mt ngi n ha, thnh lp. Hayashi c c s ng h ca lc qun. Tn b trng hi qun l c Mitsumasa Yonai, vn l bn c ca Yamamoto trong trn Nga-Nht chin tranh. Lc Yonai l trung y cn Yamamoto mi ch l thiu y. Hai ngi chung vi nhau v rt hp tm u. V th Yonai rt vui mng gi Yamamoto tip tc lm th trng cho mnh. Trc khi v lm b trng hi qun, Yonai l t lnh ton th hm i Nht, mt chc v tuyt nh trong hi qun m c no cng m c. Hai ngi bn c cng chia x mt mc tiu l c gng ngn chn s in r ca phe lc qun ang mun x y Nht Bn vo con ng chin tranh. Mc du th tng Hayashi l mt ng tng, nhng ng ta cng khng kim sot c lc qun, v chnh ph ca ng ch ng vng ti thng 5-1937 v s xung t gia hai phe qun s v dn s trong chnh ph. Nht Hong ng trc mt vn kh x. Nu Nht Hong b nhim mt ng tng ra lp chnh ph th khng khc g t c quc Nht vo tay lc qun. Lc lnh t phe lc qun l tng Sugiyama. Nhng cui cng Nht Hong chn hong thn Konoye lm th tng v Konoye l mt ngi c c phe qun nhn v dn s knh trng. Phe lc qun

tm thi gi thi trng ch xem th tng Konoye hnh ng th no. Konoye gi hai c Yonai v Yamamoto ti b hi qun qun bnh lc lng vi phe lc qun. Mt sai lm ca Konoye l b nhim tng Araki lm b trng gio dc. Lc qun khng b l c hi thay i chnh sch gio dc, cao quan im: Tt C Cho Nht Hong! Thng 6-1937, tng ng iu t Mn Chu gi mt bo co quan trng v ng Kinh, cho bit ngi Trung Hoa mi ngy mt mnh hn v k kt tha hip phng th chung vi Ngoi Mng. S kin ny hm da nhng toan tnh ca Nht ti Ni Mng. ng iu ngh Nht Bn phi ra tay trc khi Tng Gii Thch cng c c s phng th. ngh ca ng iu c chnh ph Nht tn ng, v cuc chin tranh Trung Nht m mu xy ra.

9. Cuc Trung Nht Chin Tranh

Ngy Tam Tht, tc l ngy 7-7-1937, chin tranh gia Trung Hoa v Nht Bn khi s ti cy cu L Cu Kiu. y l mt bin c do chnh ngi Nht ngy to ra ly c nh chim Bc Kinh. Vi sc mnh qu hng hu so vi qun i Trung Hoa qu yu km, Nht qun mau l chim Bc Kinh v cc tnh min bc Trung Hoa. Chnh ph Konoye ti ng Kinh c 4 b trng quyn lc nht l cc b chin tranh, hi qun, ni v, v ti chnh,

cng vi Konoye lp thnh mt th siu ni cc gii quyt cc vn quan yu cp bch. Sau khi cuc ng ti L Cu Kiu xy ra, Konoye triu tp 4 b trng trn y ly quyt nh. B trng chin tranh ca lc qun i phi m rng cuc chin v chinh phc ton th Trung Hoa, tri li Yonai v Yamamoto mun chm dt s xung t ngay ti L Cu Kiu. Khi lc qun i qun tng vin, Yonai v Yamamoto phn i, nhng b trng chin tranh ly l do phi tip cu qun Nht ti Thin Tn, v nu qun Nht tng cng th pha Trung Hoa s nhng b. B tham mu lc qun mun c mt cuc chin v nht quyt t c mc ch y. Mi khi b trng chin tranh Sugiyama tha hip vi cc b trng kia th lc qun ph quyt; nu chnh ph phn i th lc qun hm da rt tng Sugiyama v v ni cc s . C th phe lc qun ln t quyn ca ni cc. Yamamoto rt bt mn trc s cng u ngoan c ca lc qun n ni ng b c ht thuc. Hi tham d hi ngh ti binh Lun n, ng mua rt nhiu thuc s-g ht v tng bn b. Nay ng em cho ht s thuc cn li; nu ai tng li ng, ng cng khng nhn. ng ni ng ch ht thuc li khi gii quyt xong c mi nguy ca lc qun mun bnh trng cng cuc xm lng Trung Hoa, v a Nht Bn n ch phi ng vi Anh M. Dn d chin tranh lan rng ti Trung Hoa. Trc ht qun Nht chim Thin Tn, Bc Kinh, ri chin cuc lan xung vng sng Dng T ti Thng Hi. Khi chin tranh lan

ti Thng Hi, th Yamamoto cng lo ngi thm na, v n lc hi qun b li cun vo cuc chin. Trc ht l chic tun dng hm Idzumo b neo ti ca sng Hong Ph b phi c Trung Hoa oanh tc, do hi qun Nht phi tng cng thm lc lng vo cuc chin. B trng chin tranh Sugiyama gi thm vi s on na sang Trung Hoa, v trn an Nht Hong rng cuc chin ti Trung Hoa s chm dt trong vng mt thng. By gi loi tu ca hi qun Nht phi tham chin ti Trung Hoa, dng ha lc h tr cho lc qun. Phn ng ca ty phng i vi cuc chin rt bt li cho Nht Bn. Tng thng M ra lnh nh ch bn v chuyn ch st sang Nht Bn v tuyn b, "Nht Bn l qun xm lng!" Yamamoto rt chn nn v tht bi khng ngn chn c cuc Trung-Nht chin tranh. ng tm thi nh bung xui. Hng ngy ng lm vic rt chm ch ti b hi qun, cho n 5 gi chiu th ng bin mt khi s, v khng ai bit ng u cho ti sng ngy hm sau. Khng s b mt no gi c lu. Ngi ta bit rng c sau 5 gi chiu l Yamamoto ln m ti vi ngi yu l Kikuji. C l trong lc chn nn y, tnh yu ca Kikuji em li cho ng i cht an i. Trong vng tay ca ngi yu, ng c th qun c nhng bt mn bc dc trong nhim v bt nh . Nhiu bn b ng khuyn ng khng nn dan du qu nhiu vi Kikuji m sao nhng bn phn; ng ch tr li rng ng dng thi gi rnh ca ng nh th no l quyn ca ng, khng ai c quyn can thip vo.

Mt s ng s quan hi qun tr tui phn i li sng ca ng ti khu k n. H t chc mt cuc biu tnh, mang bin ng phn i n vn phng Yamamoto. Cc s quan hi qun tr cho rng mt ngi nm mt chc v quan trng nh ng khng nn n khu n chi qu nhiu. Mi ngi tng Yamamoto s khng m ca tip cc s quan hi qun tr bng bnh ny. Tri li ng m ca ra gp h. ng nhn mt tng ngi mt, v lnh lng hi h, "Trong cc anh, c ai khng nh trung tin hoc i i tin, v cha bao gi lm tnh vi n b th ra y ni chuyn vi ti. Ti sn sng nghe." C on s quan tr biu tnh ng im, v ng ui tt c ra ngoi B Hi qun. Khi qun Nht sa son tin chim Nam Kinh th ba tu ch du ca M b phi c Nht oanh kch, v chic pho thuyn Panay ca M b phi c Nht nh m. ng thi pho binh Nht cng tn cng cc pho thuyn ca Anh, gy t thng cho mt thy th Anh. Vic nh chm mt pho thuyn ca hi qun M l mt s vic nghim trng, c th a ti chin tranh gia Nht v M. Ngi M rt tc gin. i s M ti ng Kinh sa son b nhim s ti ng Kinh tr v M, v chc chn M v Nht s on giao. Yamamoto vi vng chy li ta i s M, dng ht ti ngoi giao n cn xin li chnh ph M, ngh bi thng thit hi, v sn sng lm bt c iu g hn gn mt li lm nghim trng ca Nht Bn. Tuy nhin n lc ca Yamamoto khng c cc s quan tr trong hi qun ng . H ang n mng chin thng nh m

c mt pho thuyn ca M. Nhiu s quan cao cp ca hi qun Nht cng ng vi thi ca cc s quan tr qu khch, ang say sa vi chin thng ny. Yamamoto xc quyt vi ngi M y ch l mt s lm ln, nhng trong thm tm, ng bit v Panay chnh l mt s c ca hi qun Nht ti Thng Hi. Khi c Mitsunami, t lnh lc lng nh chm pho thuyn Panay, tr v ng Kinh, ng b cng khai cch chc. y l mt s cnh co cho phe qu khch trong hi qun. Cui cng, nh n lc ngoi giao ca Yamamoto, v Panay khng a ti xung t Nht-M. Sau v pho thuyn Panay, phe diu hu trong hi qun c v hong s trc s cng quyt ca Yamamoto. Yonai v Yamamoto mun cho mi ngi bit chnh nhng tn in khng sut a Nht Bn vo vng chin vi Hoa K trong lc Nht Bn cha sn sng. Trong giai on u, Yonai v Yamamoto c v thng th phe cc hu trong hi qun.

10. i c Thi Bnh Dng: C i Say, Mt Mnh Ta Tnh

K t sau nm 1936, lc qun Nht pht ng mt phong tro cch mng chnh tr v kim sot c chnh ph. y l thi k vng son ca lc qun sau nhng chin thng ti Trung Hoa. Lc qun cn c tham vng lm b ch chnh trng Nht Bn v h c Chu. Tri li hi qun Nht vn tun theo lnh ca Minh Tr Thin Hong, phi khut phc trc mt chnh quyn dn s. Trong khi lc

qun lng hnh th hi qun vn trung thnh vi ng li c truyn, v do dn dn lp v trc lc qun. Tuy nhin Yamamoto quyt tm khng lc qun bo sao nghe vy. Yamamoto thng cnh co lc qun rng h c th chin thng Trung Hoa mt cch d dng, nhng mt cuc chin tranh vi Anh M th khng th chm dt trong chin thng c. Vi t cch l th trng hi qun, Yamamoto ra cng lm mt cng vic m ng gi l "c ngn chn mt dng nc mnh chy sai ng." Thi qu khch ca lc qun dn dn lan trn sang hi qun. Ngay t nm 1938, nhiu s quan hi qun tr cng khai chng i cc c Yonai v Yamamoto. H kch quan im ca Yamamoto v vic Nht gia nhp khi Trc v thi ca Yamamoto i vi quyn li ca Nht Bn. Yamamoto bt u nhn c rt nhiu th cng kch th nghch. Thot u ng chm ch c nhng l th ny, nhng v sau ng hiu rng y ch l mt phn chin dch ca phe qu khch mun lung lc tinh thn ng, nn ng khng thm quan tm n nhng l th ny na. Nhng sau , nhng l th cng kch chuyn thnh nhng l th hm da git ng. S hm da ny cng khng lm Yamamoto thay i quan im. Vn l mt qun nhn can trng, thm nhun truyn thng dng kh ca v s o, ng coi ci cht v s cng chnh p nh nhng cnh hoa anh o. ng vit: "Cht cho Nht Hong v t quc l hy vng cao c nht ca mt qun nhn. Sau mt trn chin u kh khn v

can m, nhng cnh hoa s bay t ti trn chin trng. Nhng nu mt ngi i quc b m st, th ngi chin s y s vn i ti s bt dit trng cu cho Nht Hong v t nc. S sng hay ci cht ca mt con ngi khng quan h. iu quan h l Quc Nht Bn. Khng T vit: "Ngi ta c th p v thn sa nhng ngi ta khng th ly i c mu son ca n; ngi ta c th t mt cy c thm, nhng ngi ta khng th dit c hng thm ca c." Nhng k bt ng quan im c th hy dit c thn xc ti, nhng h khng th ly i c ch ca ti." Yamamoto tht bi khng xoay chuyn c khuynh hng hiu chin ca lc qun, v lc qun a nc Nht vo vng chin, mt phn v nhng bin c sau y: Bin c u tin l quyt nh ca tng thng Roosevelt ra lnh tp trung hi qun Hoa K ti Trn chu cng, thay v ti b bin pha ty ca Hoa K nh trc. Vic thay i ny khin ngi Nht tin tng rng Hoa K ang sa son gy hn vi Nht Bn. Ngi Nht coi vic tp trung hi qun Hoa K ti qun o Hawaii nh l mt "mi dao cha vo tri tim Nht Bn." Vic tn cng vo cn c hi qun M ti Trn chu cng bng tr thnh mt nhim v cn thit, nhng b t lnh hi qun Nht nghin cu, v i n kt lun y l mt cng cuc mo him v cng kh khn. Trong lc th hai nh c ti Hitler ca c v Mussolini

ca ra cng thc gic Nht Bn tham gia khi Trc ca ba cng quc c Nht ng u vi khi Anh M Nga. Chnh ph Nht lc nm trong s kim sot ca lc qun v lc qun lc no cng hoan nghnh vic lin kt vi c v . Trong khi hi qun Nht phn i vic Nht i chung ng vi c v , phi ng u vi cc hm i hng mnh ca Anh v M. Nhng hi qun khng c ting ni mnh trong nhng quyt nh ca chnh ph. Hai c Yonai v Yamamoto lin tc chng li vic thnh lp trc c--Nht. Mc du b p lc nng n ca lc qun, nhng c Yonai v Yamamoto cng quyt phn i bt c mt s thng nht hnh ng no vi Hitler v Mussolini. Yamamoto l lun rng bt c mt s lin minh no vi c v cng s y Nht phi xung t vi Anh v M, ngay c vi Nga S na. Yamamoto tn dng mi kh nng ngn cn s xp li gn hai nc Pht xt u chu. Lc no ng cng lp li quan im ca mnh: "Nht Bn c thc in r mi tr thnh k th ca Anh v M." S hng say chng li khuynh hng ca lc qun em li cho Yamamoto nhiu k th, c bit l trong nhm quc gia cc oan. K th ca ng gi ng l mt k thn M v phn bi t quc. H hm da s m st ng. Tuy th ng vn khng h nao nng. Khi c Yonai khuyn ng nn mang theo v s, ng t chi ngay. Cng ngy Yamamoto cng tr thnh mt ngi c n chng li tro lu ca thi i, chng li ch trng gy chin vi ty phng. ng c l do chnh ng ca ng. ng khng phi l ngi thn M nh k th gn cho ng, tri li ng l mt

ngi yu nc Nht v tn th Nht Hong khng km g k th ca ng. iu khc bit duy nht l khng mt k th no ca ng, v khng mt ngi hiu chin qu khch no hiu r kh nng ca hi qun Nht bng ng. Mc d hi qun c v hng mnh v cng ngy cng c thm mu hm v chin hm, nhng Yamamoto hiu rt r rng hi qun ca Nht vn cn qu yu km, nu phi ng u vi lc lng hi qun hn hp ca Anh v Hoa K. Yamamoto cn bit r rng nu chin tranh xy ra th tm mi phn trm gnh nng s xung vai hi qun, m theo ng th hi qun ca ng cha sn sng gnh vc bn phn nng n y. Thi thc t ca ng cng lm lc qun cm gin ng hn. Phe lc qun hi thng ng: "ng khng ngh rng hi qun oai hng ca chng ta khng chin thng c hay sao?" Yamamoto tr li thng thn: "Khng, ti khng tin hi qun s thng." Cu tr li ca Yamamoto khng nhng chc gin lc qun, m cn lm phe n ha phi kinh ngc. H t hi ti sao ngi cha ca mt hi qun kiu hng, mt ngi to ra c mt h thng khng qun phi hp cht ch vi hi qun li c th tr li bi quan nh th. Khi nhng li buc ti ng l k phn quc gia tng, v li tuyn b trn ca ng th ng ch tr li, "Ti ang phc v t quc ti ng nh lc lm chin. Ti ang phi n lc li cc ng bo ca ti tr li vi mt li suy ngh sng sut. H c th git c ti, nhng h khng th git c s sai lm ca h." ng bit ng ang gp hung him; k th

qu khch c th m st ng bt c lc no, nht l ng l mt khun mt ni ting ai cng bit, nhng ng vn khng t ra khip nhc. Hng ngy ng vn i b t B Hi qun ra cc tim sch tm mua sch. Bt c ai n thm ng, d l rt khuya, ng vn ra m ca cho h, khng quan tm rng nhng ngi khch ban m c th l nhng thch khch ti m st ng. u nm 1939 ni cc Konoye v vn gia nhp khi Trc. Hiranuma ng ra lp chnh ph v c Yonai v Yamamoto vn c mi li gi B Hi qun. n y dng nh khng cn cch g ngn c phe lc qun hiu chin lin kt vi c v na. Cng ngy s hm da m st Yamamoto cng nhiu hn. Vo gia nm 1939, tnh hnh chnh tr cng ti t hn. Chnh ph vn cn nhc li cm d ca Hitler v Mussolini. Yamamoto nhn thc rng quan im chng li chin tranh ca mnh s a n mt cuc m st. ng vit mt li trn tri, b vo trong mt ci hp. Ci hp ny ch m ra khi ng b git cht. Li nhn nh ca ng ch c vn tt mt cu: "Ti coi ci cht ca ti l mt vinh d khi ti cht cho mt iu m ti ngh l ng." Yamamoto l mt ngi thy xa trng rng, nhng tic thay nhm qun phit m qung khng nhn thy, v y nhiu dn tc trn th gii vo mt cuc chin tn ph nht. Cui cng c Yonai thy tnh th qu nguy him nn bt buc Yamamoto phi c v s, ngay ti vn phng cng nh

ti t gia. D Yamamoto i u, lc no chung quanh ng cng c mt tiu i cnh st mc thng phc h v. Ri n mt lc c Yonai thy rng s bo v nh th cng khng , Yonai lin tm cch y Yamamoto ra khi ni chnh trng him ngho, bng cch b nhim Yamamoto vo chc v T lnh Lin Hm i Nht, v thng Yamamoto ln chc c. V sau Yonai phi th nhn b nhim Yamamoto vo mt chc v ngoi bin c l cch duy nht cu sinh mng cho Yamamoto. Chc v v cp bc ca Yamamoto l tt nh trong hi qun Nht, v d nhin Yamamoto cng khng t chi vinh d ln lao ny, mc du ng hi ngc nhin. Khi c bo tin, Yamamoto vn l mt ngi khng thch ru m cng ung c ly la de mt hi dn s khch ng to ln. Thc tnh Yamamoto mun c Yonai lm T lnh Lin Hm i v Yamamoto s l t lnh lc lng xung kch, trc tip ch huy nhng trn nh, nhng Yonai khng mun tr li chc T lnh Lin Hm i mt ln na. Hai tun l sau khi Yamamoto nhn chc T lnh hi qun th qun c xm chim Ba Lan v nh th chin bt u. By gi cng vic cp bch ca Yamamoto khng cn l chng chin tranh na v qu tr, tri li ng lao mnh vo nhim v sa son cho chin trng Thi Bnh Dng, v ng bit rng ng khng cn nhiu th gi na trc khi phi qun tho vi hm i M. Ngay khi ng tip nhn soi hm Nagato, ng a ra ng li ch o mi cho hm i:

1. u tin th nht l hun luyn phi cng. 2. Nu chin tranh xy ra, phi d hm i Hoa k ti qun o Hawaii vo mt trn nh quyt nh cng sm cng tt.

11. T Lnh Lin Hm i Nht

Vi t cch T lnh Hm i Nht, Yamamoto kinh hong khm ph rng mc chnh xc ca cc phi cng oanh tc Nht rt thp km. Ngi ta cho bn phi i oanh tc c, mi phi i gm chn phi c, oanh tc bom gi vo mt chin hm ang di chuyn ngoi khi. Cc phi c ch cch xa mc tiu khong 1 ngn b. Kt qu l khng mt phi cng no nm bom trng mc tiu c. Nhng khi cho ba phi c nho thp phng thy li th mt phi c nm trng ch. Cc s quan cao cp hi qun Nht nh hy b vic oanh tc t trn cao , v ch pht trin cc loi phi c phng thy li, nhng Yamamoto khng ng . ng cho rng cc phi cng nm bom khng trng mc tiu ch v thiu tp dt v hn na, phi cng khng cn phi chn cc mc tiu di ng. K t cc phi cng Nht phi tp dt lin tc khng ngng. Yamamoto thn hnh ng trn cu mu hm quan st vic thc tp ca phi cng. Lc l hai nm ri trc cuc tn cng Trn chu cng. Khi Nht m cuc tn cng ti Trn chu cng th phi cng Nht t c mc oanh tc chnh xc cao nht th gii. l cng

u ca t lnh Yamamoto. Li sng rt khc kh ca t lnh Yamamoto lm ton th s quan hi qun Nht khm phc. Cng vic hng ngy ca Yamamoto chm dt vo lc 5 gi chiu; sau ng chi mt vn c gii tr. Sau ba ti ng i vo ging lc 9 gi, nhng khng ng ngay. ng nm c cc ti liu v h s cho ti qu na m. ng 4 gi sng ng thc gic v nm trong ging c h s v bo co cho ti 6:30 sng. ng ng rt t, mt phn v bnh mt ng t ngy ng c b nhim lm T lnh Lin Hm i Nht. Trong mt bi din vn c trc hc sinh trng c ca ng, ng xc nhn: "Ti khng ng c nhiu k t khi ti nhn chc T lnh Lin Hm i, bi v Nht Bn mnh tin hay sp l ty thuc nhiu vo cch ti hnh x bn phn ca ti." Yamamoto nhn thy nhim v ln nht ca ng l phi lm sao cho hm i Nht bn sn sng khi t quc i hi s hy sinh ca hi qun. Hi qun Nht thao dt tp luyn lin tc trong mi hon cnh thi tit v a l. Cc cuc thao dt ny cng l thc tp sn sng cho cuc tn cng Trn chu cng. Mt trong nhng khu hiu tp luyn ca hi qun l: "Vi mt tinh thn do dai khng bit mt, chng ta ang c gng t ti mt mc siu nhn v kh nng v hiu nng chin u hon ton." Yamamoto cng khng qun kha cnh i sng ring t ca cc s quan tr. ng thng ni vi h: "Ti khng

ung ru, nhng l bn cht ca ti. Bn cht ca cc bn c th khng th. Nu cc bn thch ru th cc bn c ung t do, nhng xin nh rng ng bao gi bn lun cc vn hi qun trong mt ba tic hoc trong nhng tim n. Bn cng khng bao gi tr thnh mt v nhn nu bn phng mi v li khen ca mt ngi n b. ng vi lp gia nh. Hy sng c thn cho ti tui ba mi. Nhim v ca cc bn c nhng i hi c bit khin cho vic lp gia nh sm khng c li. Nm ba mi-lm tui ti mi ly v v ti khng cho nh th l qu tr." Sau 6 thng trong chc v v chng trnh hun luyn hi qun tip tc tt p, Yamamoto cm thy tin tng vo binh s hi qun nhiu hn. Hi qun dng nh ang i ng con ng Yamamoto mun, tri hn vi chnh trng b lc qun chi phi i ngc li c mun ca Yamamoto. Nht Bn cng lc cng sn sng gia nhp khi Trc ca c v . Vic k kt Hip c Lin Kt gia ba quc gia vo thng 9-1940 khng c nhiu b buc cho Nht Bn. Nht Bn ch ng tham chin vi c v khi no Hoa K lin kt vi Anh quc nh li c v . Hitler mun Nht ngn cn Hoa K khng cho Hoa K can thip vo u Chu cu Anh quc. Tuy nhin nhiu nhn vt Nht rt khng ng vi li cam kt c gii hn ny, trong c Nht Hong v th tng Konoye. Cc c Yonai, Yamamoto v phn ng s quan hi qun kch lit chng li li cam kt , nhng lc qun ang nm quyn v khng thm ti s phn i ca hi qun.

Ngi chng i hip c nng k nht l Yamamoto th li xa ngoi khi, nn cui cng hip c c k vi s phn i yu t ca tn th trng hi qun thay th Yamamoto. Khi cn l th tng, Konoye lo s trc vin nh chin tranh c th a Nht Bn ti ch sp . ng bit khi chin tranh xy ra vi Hoa K th thng hay bi phn ln do hi qun, nn ng cho mi Yamamoto vo tham kho kin. Konoye hi Yamamoto nu chin tranh bng n gia Nht v Anh M th Nht Bn c bao nhiu hy vng chin thng. Yamamoto tr li thng thn, "Ti c th tung honh gy tn ph cho hi qun Anh M trong mt nm hoc nhiu lm l 18 thng. Sau ti khng c mt bo m no ht." Li tuyn b ca Yamamoto tr thnh mt li tin tri rt ng sau ny. Hi qun Nht lm ma lm gi ti Thi Bnh Dng trong sut gn hai nm, chy t chin thng ny ti chin thng khc m Anh M khng th lm g c, cho ti lc Yamamoto t trn. Th tng Konoye l mt ngi hiu r tim nng chin tranh ca Anh v M nn cng nhn li tuyn b bi quan ca Yamamoto rt c l. Nu Nht Bn phi tham d mt cuc chin lu di vi Hoa k th cc c Nht trng thy cuc chin cui cng ch em li tht bi cho Nht Bn. Sau khi thm kho kin ca Yamamoto, th tng Konoye lm mt c gng thn thin vi Hoa K. Tuy nhin lc qu tr v hnh ng ca Konoye ch gy cm

phn cho lc qun. Tng ng iu, b trng chin tranh, cng kch th tng Konoye c mt chnh sch ngoi giao mm yu. Khi tng ng iu lm th tng, b trng hi qun Nht khng dm ni thng vi ng iu nhng iu Yamamoto dm ni vi cu th tng Konoye, tri li hi qun dng nh tri theo con ng chin tranh ca lc qun. Mt c quy li cho hi qun mc cho lc qun dn dt vo vng chin khi ng vit: "Trch nhim hng u a Nht Bn vo vng chin l ti hi qun. Chng ti khng trch g lc qun va ngu dt va lm cn. Cng lun v Nht Hong khng th ngn cn c cuc lao u vo chin tranh ca h -- nhng hi qun c th lm c iu . Ch mnh hi qun c mt th chng li ng iu. Nu hi qun lm nh vy th Nht Bn khng tham chin. Hi qun bit r tnh th m vn c nhng nhn phe lc qun thin cn. Hi qun phi chu trch nhim chin tranh xy ra m khng ngn li." ng ra hi qun b lc qun li vo chin tranh v cc lnh t hi qun ti ng Kinh khng c dng kh v t tin nh Yamamoto. Hi qun Nht cha sn sng i vo mt cuc chin lu di. Vo thng 1-1940, hi qun ch mi c 3,500 phi cng. Mt s quan hi qun ngh hun luyn thm 15,000 phi cng na cho hi qun, nhng kin ny b coi l in r v b bc b. ngh ca s quan hun

luyn vin ny khng ti c bn giy ca Yamamoto. n nm 1941, hi qun i hi hng nm phi o to thm 15,000 phi cng na mi cung ng cho nhu cu chin trng, nhng li yu cu ny qu tr. Lc y chin tranh sp xy ra ri, v khng th o to mt s ng phi cng trong lc . y l mt li lm sinh t ca Nht Bn. Vo ma h nm 1941, cuc xung t v trang gia Nht v Hoa K l iu khng th trnh khi c, th m phn ln cc nh lnh o hi qun Nht vn khng mun lm chin, v h c nhng l do hoi nghi chin thng. Sc mnh khng lc ca Anh M thc l khng khip, mc du Nht bn c nhng phi i Zero rt hu hiu. Ngi ta c th so snh mt phi c Zero mnh bng hai ti nm ln phi c Anh M. Hu ht cc c v hu ri u ln ting phn i chin tranh. Cc c gi ny qu quyt rng cc chin thng ca hi qun Nht trong qu kh, k c trn hi chin i M, khng hon ton tt p nh s m t ca cc s gia. Yamamoto ng v quan im ca cc c gi. Khng ai bit r sc mnh ca hi qun cng nh tim nng quc gia bng Yamamoto. Yamamoto mt ln na ln ting nhc li li cnh co ca ng ni vi cu th tng Konoye: "Nu cn thit phi tham chin, trong su thng u cho ti mt nm trong cuc chin vi Hoa K, ti s chin thng

rt ngon mc. Ti s em v cho qu v hng lot chin thng. Nhng ti cng phi cnh co qu v rng nu chin tranh ko di hai hoc ba nm th ti khng tin tng vo chin thng cui cng ca chng ta." Ting ni ca Yamamoto tr thnh mt ting ku trong sa mc, khng ai thm nghe theo. Mt nm sau khi c b nhim lm T lnh Hm i Nht, Yamamoto thng cn nhc nh t chc. ng tm s vi mt s bn thn rng ng mun tr v qu c sng mt cuc i lng l, trng hoa cu c ti con sng Shinano. ng cng ch nh c Koga thay th ng. Qu thc v sau c Koga cng thay th Yamamoto, nhng trong mt hon cnh ca mt i thm kch cho hi qun Nht. Thc ra ng iu v lc qun cng mun Yamamoto v hu loi b c mt i th nng k nht. Nhng vai tr ca Yamamoto trong hi qun ln ti tuyt nh, v hi qun khng bao gi mun mt mt c v i nht, k t thi ca c Togo. Yamamoto khng bao gi mong mun t quc ng lao vo mt cuc chin m ng bit th no cng bi trn, v ng cng bun ru bit rng chnh ng s l ngi Nht duy nht c th a Nht Bn n chin bi trong mt ngy. Trong t cch l T lnh hi qun, Yamamoto mi mit tho mt k hoch m ng ngh nu thnh cng s c th cho Nht Bn mt c hi ng vng. D ng rt ght chin tranh, nhng ng bit rng ng khng th t chc c.

ng phi sa son hm i Nht sn sng khi trng hp khn cp xy ti. Con ng sinh tn duy nht ca Nht phi l nh gc hm i M ti Thi Bnh Dng cng mau l cng tt. Nu hi qun Nht c th nh cho hm i M mt n ch t th s c c hi thng thuyt ha bnh trc khi Nht b nh qy. Mt hm ng c mt bi din vn ti trng trung hc Nagaoka. Trong bi din vn, v c ni ting nht ca Nht Bn pht biu ln cui cng quan im ca ng v ngi M: "Nhiu ngi ngh rng ngi M yu thch xa hoa v vn ha ca h nng cn v v ngha. Thc l sai lm khi cho rng ngi M yu ui, ch bit yu nhng s xa hoa. Ti c th bo cho cc bn bit rng ngi M y tinh thn cng bng, tranh ua v mo him. Hn na cch suy ngh ca h rt tin b v khoa hc. Chuyn bay mt mnh bng qua i Ty Dng ca Lindbergh l loi hnh ng ho hng thng thng ca h. l mt s mo him tiu biu t cn bn trn khoa hc ca ngi M." "ng qun rng k ngh ca M pht trin hn k ngh ca Nht Bn nhiu - v khng nh chng ta, h c du ha h cn dng. Nht Bn khng th thng c Hoa K. Chnh v th, Nht Bn khng nn gy chin vi Hoa K." Bi din vn gy nn mt lung cng kch mi. Phe lc qun va chin thng ti nc Trung Hoa bn khai ln

ting ch Yamamoto l k hn nht. Nhiu nhn vt quan trng tc gin, coi li tuyn b ca Yamamoto l v trch nhim. Yamamoto cng tc gin tuyn b: "Ti l mt ngi Nht. Ti ch lm iu g ch li cho t quc ti. Chnh nhng k ang y Nht Bn vo vng chin mi l nhng k v trch nhim."

12. Nhng Sa Son Cho Trn Trn Chu Cng - ng Dng: Git Nc Trn Ly
Ngi M ngy cng mt dn tin tng vo thin ch ca ngi Nht, v do c nhng s phi tr mi v hm i M. Thng 2-1941, hm i ti Trn chu cng c i tn l Hm i Thi Bnh Dng do c Kimmel ch huy. Mt lc lng hi qun nh khc ti Vin ng do c Hart ch huy c gi l Hm i Hoa K ng. u nm 1941, mu hm Yorktown t Thi Bnh Dng c chuyn qua i Ty Dng, mc d lc M cha tham chin ti u Chu, ng u vi mt hm i nh ca c. Tng s lc lng mu hm ca Hoa k lc gm bn mu hm ti i Ty Dng v ba mu hm ti Thi Bnh Dng, trong khi Nht c ti mi mu hm. Tnh hnh th gii nm 1941 rt l suy i v d dng a ti i chin, v cuc tin qun lin tc ca Nht ti Chu v ca c ti u Chu. Thng 7-1941 Nht tuyn b chnh ph Vichy ca Php ng cho Nht ng bo h ng Dng v qun Nht tin vo bn o ny. Hnh ng ca

Nht tin vo ng Dng nh l git nc cui cng lm trn ly, khin Hoa K khng th nhn nhng mi v phi c thi . Hoa K phong ta cc ti sn trng mc ca Nht ti Hoa K. iu ny c ngha l Nht khng th mua du ha c na. Nu khng c du ha th b my chin tranh ca Nht s b t lit. Hoa K cng vi Anh v Ha Lan p dng nhng bin php kinh t trng pht Nht Bn. Nhng cuc trng pht kinh t ny hi tr v Nht mua ca Hoa K rt nhiu dng c quc phng ri v cng mua d tr nhiu thp cn thit cho vic ch to v kh. Tuy nhin vic phong ta du ha l mt n sinh t cho Nht, v Nht phi nhp cng nhin liu ngoi quc. c Yamamoto i kim k s tn tr du ha v c bit Nht lc c 6 triu 450 ngn tn du, dng cho 18 thng. D Nht ht sc tit kim th cng ch dng trong ba nm. Do vic cm bn du cho Nht l mt ti hu th. Nht Bn phi tun theo mun ca Hoa K c du hay phi khai chin? Lc qun c mt k hoch chim cc m du ti Nam Dng, nhng Yamamoto lo ngi rng trong lc Nht tung qun chim cc m du Nam Dng m hm i M ti Trn chu cng m cuc tn cng vo lnh th Nht th sao? Tham mu trng hi qun Nht, c Nagano, ngh tung ht lc lng hi qun Nht ra chim Nam Dng tht mau l hi qun M khng kp tr tay. Hi qun Nht tin tng rng trong rng hp c chin tranh, hm i M s phi tin ti pha ty Thi bnh dng,

v nh th hi qun Nht c li im c nghnh ch ngay ti vng bin quen thuc gn nh. Vo thi k cc t lnh hi qun Nht cha h ngh ti vic em hm i Nht ti tn vng bin Hawaii tn cng hm i M. c Yamamoto lun lun lo lng hm i M s tn cng trong lc phn ln hm i Nht bn i nh chim Nam Dng, v trong trng hp y, ng khng ngh ng c th ng u vi hm i ca M c. Yamamoto mun ra tay trc ngn chn him ha b tn cng. Yamamoto mun tn cng tiu dit hm i M ngay ti cn c Trn chu cng, c bit l phi dit cho bng c lc lng mu hm ch. y l mt tng tht to bo. Yamamoto ngh rng nu khng h c hm i M ti Hawaii th cn cn sc mnh dn dn s nghing v pha Hoa K. Yamamoto cng hc c bi hc trong trn Trung Nht chin tranh ko di, dai dng bt phn thng bi, v gy hao tn qu nhiu cho Nht Bn. Chc chn Nht Bn khng th tham gia mt cuc chin ko di nh th c na. Nht Bn cn phi ra tay bt thn v to c mt chin thng tht mau l ngon mc, nh mt n ch t khin ch th khng hy vng qut khi li c. i vi a s cc c M th v tr ca cn c hi qun Trn chu cng thc l bo m, ch qun khng th tn cng c. Nhng Yamamoto ang m thm tnh ton mt cuc tn cng bt thn, lm t lit hi qun M ti Thi bnh dng.

13. Mt K Hoch Qu To Bo
K hoch tn cng cn c Trn chu cng le sng trong tm tr Yamamoto, t nht hn mt nm ri trc khi cuc tn cng bt u. Sau khi nm chc T lnh Lin Hm i, Yamamoto gia tng cc cng cuc thc tp khng tp phng thy li. Cuc khng tp c kt qu n ni Yamamoto ngh ngay n vic dng thy li tn cng hm i M, nhng mt vi c khc cho rng vic tn cng Trn chu cng thc l liu lnh, kh thnh cng. Nhng su thng sau , mt bin c xy ra ti chin trng u Chu gip Yamamoto qu quyt hn. Thng 11 nm 1940, mt phi on gm 21 oanh tc c ca Anh t mt mu hm dng thy li tn cng hm i ti cn c an ton Taranto. Kt qu l ba chin hm b nh chm trong khi Anh ch mt c hai phi c. Yamamoto lp tc yu cu cc ty vin hi qun Nht ti u Chu phi gi ngay cc bo co v v tn cng ny cho ng ngay. ng nghin cu thn trng tng chi tit ca cuc khng tp Taranto. Theo cc bo co th qun cng Taranto rt cn, ch su 44 b v chiu su l mt tr ngi cho vic phng thy li, th m cc phi cng Anh chng minh thy li c th hu hiu ti nhng vng bin cn. Yamamoto ngh nu cc phi cng Anh thnh cng ti Taranto th ti sao phi cng Nht li khng th thnh cng dng thy li ti Trn chu cng,

mt ni mc su ln ti 45 b. Chnh ngi M cng lo ngi cho Trn chu cng qua bi hc ca Taranto, v b trng hi qun M cnh gic gii ch huy ti Trn chu cng phi phng mt cuc tn cng bt ng ca Nht, bng cch thit lp nhng hng ro cn thy li, nhng c Kimmel, t lnh Hm i Thi bnh dng, phn i vic thit lp mng li cn thy li, v nh th s lm cht hp ng thy lu vo cn c. ng lc Kimmel t chi thit lp mng li chng thy li th c Yamamoto ni mt cch tin tng vi d c Fukudome rng cuc khng tp bng thy li ca phi cng Nht vo cn c Trn chu cng chc chn s thnh cng. y l ln u tin Yamamoto cng khai nu kin tn cng Trn chu cng. Yamamoto chn c Onishi, mt phi cng gii nht ca hi qun, bn lun chi tit cuc tn cng. Chnh Onishi sau ny thnh lp i phi cng Thn Phong danh ting trong mt n lc cui cng, mong cu Nht thot khi cnh bi trn. Yamamoto cho bit nh mun nh mt n ch t bt ng, nh gc hm i M ti Thi bnh dng. y l mt k hoch ht sc b mt. Lc u ch c ba ngi bit, Yamamoto, c Fukudome tham mu ca Yamamoto v c Onishi, ngi son tho chi tit cuc tn cng. Onishi xin php tham kho kin trung t Genda, mt phi cng nhiu kinh nghim tng tham chin ti Trung Hoa v lm ty vin ti Lun n. Lc Nht Bn

c 6 mu hm, l Akagi, Kaga, Hiryu, Soryu, Shokaku v Zuikaku. Theo kin ca Genda th tt c 6 mu hm ny phi dng vo cuc tn cng. Genda cng cn nu ra hai im quan trng: Phi thn trng la chn nhng t lnh v phi cng gii nht cho cuc tn cng, v phi bo mt k hoch n ti a. Thot u Yamamoto d nh dng cc mu hm ch phi c ti cch Hawaii trn 600 dm th dng li, t cc phi cng s ct cnh, oanh kch mc tiu ti Trn chu cng. y l mt phi v xa 1200 dm, nu tnh c ng v. Trn ng v, cc phi cng s nhy d xung bin v c tim thy nh hoc dit ng li hm vt ln. K hoch ny ca Yamamoto nhm bo v cc mu hm Nht khng b cc phi c M phn cng mt khi k hoch tn cng b l. Cc mu hm Nht s c an ton nu xa cn c M trn 600 dm. Yamamoto cng mun gy kinh hong cho ngi M bng cch biu dng s can m ca phi cng Nht, v ch c phi cng Nht mi dm thi hnh mt s mng nguy him, nguy him ngay c trn ng v. Dng su xa ca Yamamoto l cho ngi M thy ngi Nht s l nhng k th dng cm ng s nht, khng h sn lng trc ci cht, ngi M phi suy ngh trc khi khai chin vi Nht. C l ch c dn tc Nht v Vit Nam mi c c nhng tng lnh can m, khi bi trn t t ch khng chu ci nhc phi u hng. Ri khi Nht sp sa bi trn, hng lot phi cng tr, tranh nhau xin gia nhp on phi cng Thn Phong trong mt hng tm

em ci cht ca mnh ngn cn ch qun. Nhng phi cng ny tui xun mi bng n nhng bit coi ci cht nh nh mt cnh hoa anh o. H li phi c ch y bom nho xung cc chin hm M, v cht tan xc theo sau nhng ting n kinh hn. Nhiu phi cng lm nhng bi th hi c trc khi ln chuyn bay cui cng: c g cho ti ri xung Nh nhng bng anh o ma xun Tht trong sch v rng r. hoc Hm nay cn l bng hoa Ngy mai tan tc trong gi l i mt bng hoa Liu hng thm cn mi mi? hoc By gi nhim v hon thnh Ti s ng gic triu nm. Ngi Nht bit thua trn mt cch ho hng cao thng. Nhng ci cht kinh hong ca cc tng lnh m bng, cc phi cng Thn Phong tan xc trn chin hm M khng v ch. C th gii v k chin thng h phi nghing mnh khm phc, v qun i chim ng M khng dm coi thng dn Nht bi trn. Ai c th khinh thng mt quc gia c nhng con dn dng cm phi thng nh th? Tuy nhin c Onishi bc b quan im ca Yamamoto

v cc phi cng nhy d xung bin rt d b nguy him, v hy vng c cc tim thy nh hoc cc tu nh khc vt ln s rt mong manh. Khi phi thi hnh mt cuc tn cng qu nhiu nguy him, nguy him c trong lc tn cng ch v nguy him c trong lc lm xong phn s tr v cn c nh th, nhiu phi cng c th mt tinh thn v kt qu c th khng c m mn. Ngoi ra cn l mt s ph phm mt s ln phi c v phi cng Nht na. Onishi ch trng cc mu hm Nht s ti gn mc tiu hn, khong 200 dm, v cc phi cng s tr v mu hm sau khi hon thnh cng tc. Onishi cng trnh by nhng kh khn ca k hoch. Trc ht l kh khn k thut: Trn chu cng rt cn nn thy li s trng vo y tu nu c phng theo ng li thng thng; sau l kh khn chin thut: cuc tn cng c yu t bt ng khng, v nu khng c yu t bt ng, k hoch ny khng th thc hin c. Sau khi nu ra nhng kh khn trn, Onishi phng on k hoch c 60% c may thnh cng. Tri li c Fukudome bi quan hn, ng cho rng k hoch ny ch c 40% thnh cng v ch trng nn hy b k hoch. ng tin qun ca hi qun Nht cng c nhiu kh khn. Hi qun Nht ch c th chn mt trong ba l trnh sau y: 1. ng pha bc. y l hi l ngn nht cho cc mu hm Nht, nhng nhng cn bo ma ng ti Bc Thi

Bnh Dng s lm cho vic tip t nhin liu cho cc mu hm kh khn, nht l nhng tu h tng nh cn phi c tip t nhin liu ti hai ln trong chuyn i. 2. Hi l xuyn gia Thi Bnh Dng i qua ngang pha nam o Midway. 3. Hi l pha nam qua qun o Marshalls. Hai hi l sau s a cc mu hm qua nhng vng bin lng, t bo t v vic tip t nhin liu s d dng hn. Nhng hai hi l ny li l ni c nhiu thng thuyn i qua v cng l ng tun thm ca cc phi c M t cc o Wake, Midway v JohnstonIslands v do vic tin qun b mt ca cc hm i Nht s d b bi l. Cui cng Yamamoto quyt nh chn hi l pha bc Thi Bnh Dng, chy qua cc qun o Aleutians v Midway. Ti nhng vng bin bng gi s khng c cc thng thuyn, v nhng dit ng li hm s i trc d ng, nu thy thng thuyn th s bo ng cho cc mu hm chuyn hng. Mc du c hai c Onishi v Fukudome t v bi quan, nhng cc bo co ca hai c ny cho Yamamoto tin tng rng vic dng mu hm tn cng Trn chu cng l mt vic c th thc hin c. Yamamoto vn chng i chin tranh, nhng khi thy chin tranh khng trnh c th ng quyt tm vi k hoch tn cng Trn chu cng hn. Cui thng 7-1940, khi tho lun vi c Shimizu, t lnh hm i tim thy nh, Yamamoto ni: "Hin tnh th gii mi lc mt en ti v chin tranh khng trnh khi.

Nu chng ta phi chin u vi c Anh v M th chng ta s thm bi. Ti mun khng ng ti Anh quc, v dng Anh quc lm ngi mi gii nhng ti bit Anh quc khng th lm nh th c. Nu chin tranh xy ra th c hi duy nht ca chng ta l phi trit h hm i M ti Trn chu cng v phi tim thy nh ti tn b bin pha ty ca Hoa k." cuc tn cng thnh cng, Yamamoto phi c tin tc chnh xc v cn c Trn chu cng v hot ng ca hm i M ti y. Vic u tin Yamamoto i hi l ty vin hi qun ti Hoa thnh n, v cc vn phng lnh s ti Honolulu phi gi cc bo co v nhng tin tc m bo ch M vit v cc hot ng ca hi qun M. Vic th hai l phi thiu y Yoshikawa, mt s quan tnh bo tr, sang Hawaii thu thp tin tc. Thng 8-1941, Yoshikawa ti Honolulu vi chc v gi l ph lnh s. Yoshikawa c nhim v thu thp tin tc v hot ng ca Hm i Thi Bnh Dng. Yoshikawa thng i tm bin tm hiu tnh cht ca b bin ti Hawaii v chiu cao ca sng bin, v tr ca cc tu chin M. Yoshikawa cn c tm tm xem cn c Trn chu cng c mng li chng thy li khng. Yoshikawa cn c lnh phn chia Trn chu cng lm 5 khu vc, v phi bo co chi tit tng khu vc mt. Yoshikawa trnh khng bao gi chp hnh, m ch quan st v ghi nh tht k. trnh cc bo co ca Yoshikawa c th b nghi ng, Yamamoto ra lnh cho tt c cc nhn vin lnh s ti cc

ni khc, nh Vancouver, Portland, San Diego, San Francicso, Manila v Panama cng phi gi nhng bo co tng t. V th khi Hoa Thnh n khm ph c mt m ca hi qun Nht v c c cc bo co hng ngy ca Yoshikawa m vn khng h ngh rng Nht s tn cng Trn chu cng. l k hoch che giu ca Yamamoto, v k hoch ny thnh cng. Nhng ngay ti b tham mu hi qun Nht, khng ai hng ng k hoch tn cng Trn chu cng ca Yamamoto. iu quan tm nht ca b tham mu l bao nhiu mu hm Nht s b tn tht trong trn tn cng, v tt c cc c khc ca Nht u cho rng k hoch ca Yamamoto qu liu lnh nguy him. Trong khi b tham mu hon thnh k hoch m cuc hnh qun chim cc m du ti ng Nam . Tham mu trng hi qun, c Nagano, khng mun gy chin vi Hoa K v ng cng tng sng ti Hoa k v hiu sc mnh ca Hoa K. ng ch trng m chin dch chim o du ha Java, v nu hm i M tin vo hi phn Nht tn cng th hi qun Nht c li im c nghnh ch ngay ti chin trng quen thuc gn cn c nh. Yamamoto cng knh trng sc mnh ca Hoa K nh Nagano, v cng chnh v th ng cn phi nh gc hm i M ngay bng c nh thn tc u tin. Nu hm i M cn nguyn vn th lm sao Nht c th khai thc c cc chin thng ti ng Nam . Vn ca Yamamoto l phi hun luyn cc phi cng cho thc thun thc trong

chin dch ny. Thng 9, Yamamoto chn vnh Kagoshima vng cc nam ca qun o Kyushu lm ni thc tp, v a hnh ca vnh Kagoshima kh ging a hnh ca Trn chu cng. Hng trm phi c nho xung t ni Shiro, xung thung lng Iwasaki, ri bay st mt nc v th nhng tri thy li. Cc phi cng cn phi tp h cnh v ct cnh trn mu hm bn ln mt ngy. im c bit ca cuc hun luyn l tp cho phi cng quen vi vic xut qun v tr v phi bay st mt nc, trnh khng b cc phi c M tn cng. Mi phi cng phi tp t nht l 50 phi xut Trong lc cc phi cng thc tp vt v cho cuc tn cng sp ti th b tham mu hi qun vn cn nghi ng s thnh cng ca k hoch. B tham mu gi cho Yamamoto 5 l do di y, phn i k hoch ca Yamamoto: 1. S thnh cng hon ton ty thuc vo yu t bt ng. y l mt chin dch ln x dng ti 60 chin hm. Cc chin hm ny phi ln ng mt thng trc cuc tn cng v rt d b khm ph. Cc h thng tnh bo ca Anh, M v Nga c tm hot ng rt rng ri. B tham mu khng tin k hoch ny c th bo mt c. 2. B tham mu khng ng M s tn cng thng vo Nht ngay, nu chin tranh xy ra. B tham mu c tnh M s lp cn c tin phong ti qun o Marshalls trc, ri s chim dn tng qun o ti gn Nht Bn hn.

Nh vy cuc tn cng vo Trn chu cng khng cn thit n ni phi thc hin trong nhng iu kin nguy him. Nu khng m cuc tn cng ny, Nht Bn s c thi gi tp trung tt c sc mnh vo mt trn nh quyt nh m t lu hi qun vn c hun luyn sn sng. iu khn ngoan nht l ch nn giao chin ti nhng vng bin quen thuc. 3. Hu ht cc chin hm tham d cuc tn cng Hawaii u phi tip t nhin liu gia ng, nht l cc dit ng li hm phi tip t ti hai ln. Theo thng k thi tit th mi thng ch c 7 ngy l c bin lng sng m ti bc Thi Bnh Dng c th tip t nhin liu d dng. Nu vic tip t nhin liu khng thc hin c, chin dch tn cng s tht bi v nh th cc chin hm tr thnh v dng m ng l c x dng hu hiu hn trong cc chin dch khc. S b tc ny s a ti b tc khc. Nu vic tip t nhin liu gia bin gp kh khn th phi dng ti radio, v do s khng giu c b mt ca cuc hnh qun b mt na. 4. Theo tin tnh bo ca ta th hng ngy phi c M bay tun thm xa Trn chu cng ti 600 dm. iu ny c ngha l lc lng Nht s b phi c M khm ph. V cc mu hm phi tin ti cch mc tiu 200 dm, v do rt d tr thnh mc tiu cho cc phi c M phn cng. 5. Bt c mt tin tc no v k hoch tn cng ny b tit l cng s lm tan v cuc thng thuyt gia M v Nht

ang din ra ti Hoa Thnh n. Lc Nht mi c Nomura ang v hu ra nhn chc i s ti M vi hy vng thng thuyt ha bnh vi M, v Nomura tng l bn ca tng thng Roosevelt khi Roosevelt l b trng hi qun. Nomura ang c gng dn ha vi M v vic qun Nht tin vo Vit nam v v phong ta du ha ca M. c Nagano lun lun xc quyt vi Yamamoto rng Nomura s thnh cng trong s mng giao ph, v khng mun k hoch ca Yamamoto ph v k hoch ha bnh vi M ca Nht Bn. Nhng theo nhiu s quan cao cp khc th M khng c ho g vi Nht Bn. M cng cm thy bt n nn cng ang m rng cc hot ng hi qun. Nhng vo lc M khng th no m hai chin dch cng mt lc c, mt ti i Ty Dng v mt ti Thi Bnh Dng. Trong lc th hi qun Nht sa son v ang nga ngy mun ra tay ngay, bt c khi no tnh th i hi. Nh th k hoch tn cng ca Yamamoto vn cha c s ng ca hu ht cc c t lnh. Cui thng 10, khi nhn c 5 im phn i ca b tham mu, Yamamoto rt bt bnh. Yamamoto lin phi s quan hnh qun ca mnh l ph c Kuroshima em l th di y n b tham mu hi qun ti ng Kinh: "S hin din ca hm i M ti Hawaii l mt mi dao gm cm vo c hng chng ta. Nu Nht chnh thc tuyn

chin vi M th chin dch ng nam s rt d b tn cng vo cnh sn." "Chin dch Hawaii v cng cn thit. Nu khng thc hin cuc tn cng ny th c Yamamoto khng tin rng ng s c tin tng c th lm trn nhim v giao ph. Cc kh khn dy dy ca chin dch ny khng c ngha l khng thc hin ni. iu kin thi tit lm chng ta lo ngi nht, nhng t nht cng c by ngy trong mt thng chng ta c th tip t nhin liu c th c hi thnh cng cng khng phi l nh. Nu c may n vi chng ta th chc chn chng ta s thnh cng." "Nu v bt c l do g chin dch tn cng Hawaii m tht bi, th iu c ngha l c may khng thuc v chng ta. cng l lc m chng ta chm dt vnh vin mi chin dch. Nu chin dch ny tht bi th l tht trn hon ton." Mc du cc c khc bt bnh cu ni cui cng trong l th ca Yamamoto, nhng l th ny nng cao lng tin tng vo Yamamoto. B tham mu cm thy rng nu Yamamoto khng hon ton tin tng vo chin thng th ng s khng bao gi phiu lu mo him. Yamamoto ra lnh cho c Kuroshima khng c quay v m khng t c s chp thun ca b tham mu. Trong lc b tham mu ang lng l cn nhc th Kuroshima gi in thoi cho Yamamoto ang i bch b

trn soi hm. Yamamoto cn dn Kuroshima: "Hy bo cho h bit ti s t chc Tng T lnh Lin Hm i v s thn hnh ch huy cc mu hm v lc lng xung kch trong cuc tn cng vo Trn chu cng." Khi Kuroshima bc tr li phng hp v thng bo nh mi ca Yamamoto th b tham mu hong ht nhng vn khng nhng b. Sau mt gi bn ci na, Kuroshima bc sang phng bn cnh v bo tnh hnh cho Yamamoto. Kuroshima cho bit b tham mu rt cng rn, nht nh dng cc mu hm cho chin dch chim o du la Java. Cuc in m ny rt ngn ngi. Kuroshima mt ti nht bc vo phng hp v ni vi cc c trong phng hp: "Ti c lnh ca Tng T lnh Lin Hm i thng bo cho qy v hay nu qu v khng ng vi k hoch tn cng Hawaii ca ng ta th ng ta s t chc v gii ng tr v i sng dn s." l mt giy pht y xc ng v cng l giy pht quyt lit nht. Yamamoto em tt c cuc i binh nghip ca mnh v tng lai hi qun Nht ln bn cn. Mt c chy nc mt ni: "Trng hp ny phi trnh ln c tham mu trng ngay lp tc." Kuroshima c a vo phng ph c Ito, tham mu ph hi qun. Khi Ito nghe c nhng g xy ra, ng lin bc vo phng tham mu trng ca c Nagano m khng ph bnh g c. Bn ngoi mi ngi ch i mt cch cng thng v nghe thy nhng ting x xo to nh bn

trong. Mt lt sau c Nagano bc ra khi phng, mt tay m ly vai Kuroshima v ni, "Ti rt hiu cc cm ngh ca Yamamoto. Nu ng ta tin tng n nh vy th ng ta c php thc hin k hoch ca ng ta. Ti chp thun k hoch ca Yamamoto." y ch l mt s ng bt c d, nhng nh th l Yamamoto thng. Kuroshima bay ngay v soi hm vi tin mng: tham mu trng hi qun bt n xanh cho Yamamoto. Hm l ngy 3-11-1941. Ch cn li 35 ngy na trc khi cuc tn cng bt u.

14. Nhng Chun B Cui Cng

Yamamoto vi xc tin chun b cho cuc tn cng v ng khng cn nhiu th gi na. ng cho thit lp ngay trn mu hm Akagi mt m hnh rt ging v tr ca Trn chu cng v cc khu vc ph cn. M hnh ny c mc ch gip cho cc phi cng quen thuc a hnh cuc tn cng t c kt qu n ti a. Tt c cc phi cng tham d chin dch Trn chu cng c lnh tp hp quanh m hnh ny. Trung t Genda, ngi ph trch cng cuc hun luyn cui cng, trnh by cho cc phi cng mc ch ca vic thc tp. T trc cc phi cng tham d cc cuc thc tp khng tp nhng mc tiu c nh, rt thc mc khng hiu cuc thc tp c mc ch g. Nay trung t Genda ni thng cho h bit h s tham d cuc tn cng cc chin hm ca M ti Trn chu

cng, v mc tiu ca h l nhng mu hm v chin hm b neo trong qun cng. ng v phng din qun s th nhiu chin hm ln ca M tp trung trong mt qun cng nh hp nh Trn chu cng l mt mc tiu rt hp dn cho cc phi c oanh tc. Genda trnh by chi tit cc khu vc ca o Oahu v Trn chu cng. Khi Genda tip tc cuc trnh by mt cch lnh lng th nhiu phi cng cng cm thy mt s hi hp pha thm cht e ngi trc chin dch qu to bo ny. Genda cho bit nu cuc tn cng gi c b mt th cc phi c phng thy li s i tin phong trong cuc tn cng. Tri li nu k hoch b bi l th cc oanh tc c s phi lm nhim v u tin. Va phn khi va lo ngi, cc phi cng Nht theo di cc li gii thch ch dn cn k ca Genda cho h trong lc thi hnh nhim v. Ngy 5-11, Yamamoto ra nht lnh hnh qun s 1. y l mt lnh ti mt v bao gm nhng nt chnh ca cuc tn cng bt ng vo Trn chu cng. K t sau nht lnh s 1 th vic tn cng Trn chu cng khng cn l mt gic m ca Yamamoto na, m l mt thc t, mt c hi nh i con dao gm m vo tri tim Nht Bn. Di y l nguyn vn nht lnh u tin: Sa son khai chin. Phi tiu dit hm i M ti pha ng. Phi ct cc ng hot ng v tip t ca M ti ng.

Phi ngn chn v tiu dit lc lng ch. Phi khai thc chin thng hy dit ch chin u ca ch qun. Yamamoto ra lnh phi hon tt cc chun b cui cng trc khi xut qun vo ngy c gi l ngy Y v gi , khai chin s c cng b trong mt Nht Lnh ca B T Lnh Hong Gia. Hai ngy sau Yamamoto li ra mt nht lnh th hai na nh sau: "Lc lng xung kch phi gi cc k b mt v s iu ng tp hp ti vnh Tankan ngy 22-11 tip t nhin liu." Vnh Tankan nm trong qun o Kuriles v pha bc Nht Bn. Trong lc Yamamoto thn trng thi hnh k hoch tn cng th lc qun khng quan tm ti Trn chu cng. iu lc qun mong i nht l phi m cc cuc hnh qun phng nam. Lc qun d nh cuc hnh qun min nam s khi s vo ngy 1-12. Ngay t u thng 11, Yamamoto v ng Kinh gp tng Terauchi, ngi ch huy cuc hnh qun pha nam, nhm tn cng Tn gia ba, Nam dng, Min in, v Phi lut tn. Yamamoto ngh vi Terauchi s m cuc tn cng Trn chu cng vo ngy ch nht th hai ca thng 12, cho hm i Nht Bn c thm thi gi sa son. Terauchi v b tng t lnh ng . Nh vy cuc chin ti Thi Bnh Dng c chnh thc n nh vo lc 8:30 sng ngy ch nht 7-12, gi ti Hawaii. Ti sao Yamamoto chn ngy ch nht tn cng? l

kt qu ca mt tin t Honolulu gi v. Vi ngy trc khi Yamamoto quyt nh ngy tn cng, Yamamoto phi trung t hi qun Suzuki gi trang lm mt ngi hu bn trn chic thng thuyn gh Hawaii gp tng lnh s Nht Nagao Kita. Suzuki ln a cho Kita mt lot gm ti 97 cu hi, trong c cu hi "Ngy no phn ln chin hm M s tp trung ti Trn chu cng?" Khi cu hi ny c chuyn cho Yoshikawa, th Yoshikawa tr li ngay khng do d l ngy ch nht. Khi b hi vn thm ti sao li l ngy ch nht, Yoshikawa cho bit ngay ch nht no c Kimmel cng em c hm i vo qun cng. Sau khi n nh ngy tn cng ri, Yamamoto b nhim ph c Chuichi Nagumo vo chc T lnh Lc lng Xung kch trc tip tn cng Trn chu cng. Nagumo c mt lc lng bao gm 23 chin hm trong c 6 mu hm: Akagi, Kaga, Soryu, Hiryu, Zuikaku v Shokaku. bo v su mu hm mi tn trang ny l hai tun dng hm ln Hiei v Kirishima, hai tun dng hm nh Tone v Chikuma, mt tun dng hm nh v chn dit ng li hm mi. Trn su mu hm s c 423 phi c loi. Ba mi phi c dng tun tiu lm thnh mt ci d ln bo v bn trn cc mu hm. Bn chc phi c lm lc lng tr b. Cn li 353 phi c c nhim v tn cng qun cng Trn chu cng. Trong s cc phi c c nhim v tn cng th c

100 phi c loi Kates, trang b n 16-phn oanh kch mc cao, 40 phi c Kates khc dng phng thy li, 131 oanh tc c v 79 chin u c Zero. Cc tun dng hm v chin hm khc cng c mt s phi c ni thm thnh v tr gip cc phi i chin u. Ngy 10-11, c Nagumo ra nht lnh u tin trn chic soi hm Akagi ang b neo ti Bin Inland. Cng ngy hm y tn Tham mu tng ca Lin Hm i l c Ukagi, c mt bi din vn quan trng, trong ng ku gi lng i quc ca cc phi cng Nht trong mt nhim v thing ling cho t quc: "Mt hm i ch hng hu tp trung ti Trn chu cng. Chng ta phi dit tan hm i ny ngay khi cuc chin xy ra. Nu k hoch ny tht bi bt c giai on no ca cuc hnh qun, th hi qun ca chng ta s chu s phn thm hi s khng bao gi c th ng ln c na." "S thnh cng ca cuc tn cng ny vo Trn chu cng s chng t l mt trn tng t nh trn Waterloo cho cuc chin sau . V l do ny, hi qun Hong gia s tp hp tt c sc mnh v chin hm v phi c bo m chin thng." "Hin nay cc k ngh nng ca Hoa K ang chuyn sang ch to chin hm, phi c v cc kh c chin tranh khc. Phi mt nhiu thng mi cho sc mnh nhn lc ca Hoa K ng vin c ng u vi chng ta. Nu

chng ta bo m c s siu vit chin lc ngay t lc khi u, bng cch tn cng v chim c nhng yu im bng mt c nh bt ng trong lc Hoa K cha sn sng, th chng ta lm cho cc cuc hnh qun sau ny thun li cho chng ta. Hong thin s chng dm cho s chnh ng ca chng ta trong cuc chin ny."

15. Vai Tr Ca Tim Thy nh Nht

Cuc tn cng cn mt thng na, nhng cc chin hm tham d cuc tn cng b mt hi qun ti hi cng b mt trong qun o Kuriles. ng ra cuc tn cng Trn chu cng bt u ngy 10-11 khi 27 tim thy nh ln nht ca Nht, nhng tim thy nh ti tn nht th gii hi , ln ng vt Thi Bnh Dng. Cuc tn cng ca phi c Nht s tp trung ti Trn chu cng, nhng nhim v ca on tim thy nh c mt chin trng rng ln hn nhiu. Tim thy nh s phi bao vy c o Oahu, ngn chn cc cuc tng cng v tip liu ca Hoa K t b bin pha ty. Hi qun Nht trng cy rt nhiu vo cc tim thy nh. Yamamoto tin rng nu cuc tn cng bng phi c ca Nagumo tht bi th cc tim thy nh s chu ton cho cuc hnh qun c thnh cng. Cc tim thy nh loi ch "I" ca Nht rt ln, di ti 320 b v c tm hot ng xa 12,000 dm v chy nhanh 14 hi l mt gi. y chnh l nhng tun dng hm di mt nc. Cc tim thy nh ny c kh nng chy t Nht sang ti b bin

California v quay tr li Nht m khng cn phi tip t nhin liu. l mt kh nng tng ng vi mt tim thy nh nguyn t ngy nay. Thy th on trn cc tim thy nh ny c coi l ti gii nht. Mt s tim thy nh loi ch "I" ch theo phi c nh, v c nhim v thng bo cho cc mu hm ca Nagumo bit nhng chin hm ch no thot cuc tn cng ca Nht. Vic bao vy Hawaii i vi on tim thy nh thin chin ny tng i khng kh khn g. Cc cuc tn cng ca tim thy nh c th ko di trong mt thi gian v c th gy nhiu tn tht cho ch nhiu hn l cc cuc oanh kch ca khng qun. Cc ton tim thy nh bt u ri cc cn c Kure v Yokosuka mt tun l trc khi cc mu hm ca Nagumo bt u ln ng. Cc mu hm ca Nagumo s i theo hi l pha bc, trong khi cc tim thy nh dng hi l pha nam. C hai lc lng ny hon ton khng lin lc v tuyn vi nhau, v s bi l. Trong sut bn ngy, cc tim thy nh t gi cn c tng nhm ba chic. Nm tim thy nh loi "I" i sau cng v mang theo v kh b mt nht cho cuc tn cng Trn chu cng: l cc tiu tim thy nh c tn l Target-A. Cc tiu tim thy nh Target-A l mt v kh c nghin cu lu di. Thot u i t Yokou, ngi tham d cuc chin Nga-Nht, nghin cu ln u trong nhng nm cui ca thp nin 1920. y l mt th tiu tim thy nh t

st, ch c mt ngi iu khin. Khi lm trn, cc tiu tim thy nh Target-A s c phng ra t tim thy nh m. Mi tiu tim thy nh Target-A s mang theo mt tri thy li. Khi tn cng chin hm ch, s quan s iu khin cho tiu tim thy nh phng m thng vo chin hm ch. D nhin khi thy li n, ph tan chin hm ch th ngi s quan iu khin tiu tim thy nh cng cht tan xc cng vi tiu tim thy nh. u nm 1933, tiu tim thy nh Target-A c b tham mu hi qun ch , nhng tham mu trng lc ch ng thc hin loi tim thy nh ny nu khng st hi s quan iu khin tim thy nh, do k hoch khng c tip tc. Mi ba nm sau, ngi ta mi sng ch ra c mt tiu tim thy nh m s quan iu khin c th phng c thy li v trn thot khi tim thy nh. Khi Yamamoto bt u k hoch tn cng Trn chu cng th tiu tim thy nh ny c hon thin hn, nhng Yamamoto phn i x dng cc tiu tim thy nh ti Trn chu cng v s cc tiu tim thy nh khng th quay tr v vi tim thy nh m c. Nhng hai s quan hi qun c gng ci thin cc tiu tim thy nh c c tm hot ng xa 175 dm v c th ln nm mi pht v c tc lc 20 hi l. Nh vy tiu tim thy nh c nhiu c hi c tim thy nh m cu thot, v do c Yamamoto cho php tham d chin dch ti Trn chu cng. Mc du Yamamoto rt quan tm ti s an ton ca cc s

quan iu khin tiu tim thy nh, nhng tt c 10 trung y tnh nguyn li 10 chic Target-A u bit s khng tr v an ton. H quyt nh nh m cc mu hm M, d phi phng tim thy nh m vo thnh tu ca mu hm v cht tan xc khi thy li n. Quyt tm ca h cng ging nh tinh thn ca cc phi cng Thn Phong sau ny. Theo k hoch th cc tiu tim thy nh ny s xm nhp vo Trn chu cng, nm im di y bin sut ngy trong khi cc phi c Nht m cuc tn cng. Cc tiu tim thy nh s m cuc tn cng bt ng vo lc chiu ti, trong lc ngi M tng h c an ton. Sau cuc tn cng, cc tiu tim thy nh s trn thot ra khi nh m ti. Nhng tt c 10 trung y ch huy cho bit h khng c c hi tr v an ton th ti sao li bt h phi ch i n m ti. H mun c tn cng cng lc vi cc phi c. Cui cng c Shimizu, t lnh hm i tim thy nh, cho php h m cuc tn cng ty theo iu kin chin trng v s phn on ca h. Chiu ti ngy 18-11, nm tim thy nh I-16, I-18, I-20, I22 v I-24 mang theo 10 tiu tim thy nh Target-A ri cn c ti o Kure ln ng tin vo Thi Bnh Dng, di quyn ch huy ca i t Hanku Sasaki. Sau khi on tim thy nh ln ng ri, cc chin hm cng bt u m thm ri bin Inland. Tt c cc mu hm ln ng ti im tp trung ti vnh Tankan, nhng Yamamoto vn khng bit ti Trn chu cng c mng li chng thy li hay khng. Yoshikawa vn khng th tr li r rng nghi

vn ny ca Yamamoto. nh lc hng khng cho tnh bo M bit c mc tiu ca mnh, Yamamoto ra l?nh cho cc chin hm Nht ti bin Inland phi gia tng mc lin lc bng radio, v cc bn tin bng radio ch nhc ti cc mc tiu ti chin trng Trung Hoa, v cc mc tiu ca chin dch tn cng ng nam . K hoch nh lc hng ny ca Yamamoto thnh cng. Khng nhng th, Yamamoto cn ra lnh cho cc thy th cn li Nht Bn hng ngy phi ko nhau i thm phong cnh ti ng Kinh. Cc quan st vin ngoi quc thy ng Kinh y nght cc thy th v ngh rng hm i Nht vn cn b neo ti Nht v phn na thy th c ngh php. Tnh bo M nhn c rt nhiu cc tn hiu radio t cc chin hm Nht, nhng cc tn hiu t cc mu hm Nht hon ton im bt. Cc c M ngc nhin v s kin ny, nhng phng on cc mu hm Nht vn cn ti cc cn c hi qun Nht. Nhng trong lc cc c M tin tng nh th th cc mu hm ca c Nagumo ang m ht tc lc tin v pha bc. Nagumo cng nghim cm cc mu hm khng c dng radio. Cc mu hm c cc khu trc hm bo v ti a. n ngy 22-11 th tt c cc mu hm Nht ti vnh Tankan trong qun o Kuriles. Qun o Kuriles gm c 16 hn o nh nm ti mt vng ho lnh rt t dn c. Chnh ti y, Lc lng Xung kch tn cng Trn chu cng dng li, lm nhng sa son cui cng trc khi tung ra cuc tn cng bt

ng. Khong cui thng 11, c M v Nht u bit rng cuc thng thuyt gia hai bn tht bi v khng bn no chu nhng b. Tuy th hai bn vn tip tc cuc thung thuyt phe qun s c thi gi chun b cho cuc xung t. Hoa Thnh n tin rng Nht s tn cng Phi lut tn, M lai hoc Borneo. Nhng ngi M khng h ngh ngi Nht s tn cng Trn chu cng v nhng chun b rm r ca lc qun Nht v hng nam. Cc chin lc gia M cng ngh nh b tham mu Nht rng khi Nht tn cng ng nam th tt c cc mu hm Nht s phi tham chin ti . Ngy 24-11 khi cc chin hm ca Nagumo ang c tip t nhin liu ti vnh Tankan th c Kimmel, t lnh Hm i Thi bnh dng c thng bo rng kt qu ca cuc thng thuyt Nht-M s khng thnh cng, v lc lng Nht s bt thnh lnh tn cng Phi lut tn hoc o Guam. Ngy hm sau, 25-11, c Yamamoto ra nht lnh cho lc lng xung kch: 1. Lc lng xung kch phi gi mi hot ng cc k b mt v s ri vnh Tankan ngy 26-11 v tin ti mt v tr ch i chiu ngy 3-12 v ngay lc phi mau l tip t nhin liu.

2. Lc lng xung kch phi gi mi hot ng cc k b mt v phi thn trng coi chng tim thy nh v phi c ch v phi tin vo hi phn Hawaii. Khi cuc chin xy ra, phi tn cng hm i M ti Hawaii v phi nh cho M mt n ch t. Lot tn cng u tin ca phi c s khi s vo lc bnh minh ngy X - mt ngy chnh xc s thng bo sau. 3. Sau khi hon thnh cuc khng tp, lc lng xung kch s phi hp cht ch vi nhau v phng cuc phn cng ca ch qun, s mau l ri b vng bin ch v tr v Nht Bn. 4. Nu cuc thng thuyt vi Hoa K t ra thnh cng, lc lng xung kch s phi sn sng rt lui v tp hp li. Ngy 26-11, c Kimmel nhn c mt in tn ca b hi qun M nh sau: "in tn ny phi c coi nh mt s bo ng c chin tranh." Vo lc 6 gi sng ngy 2611, khi cc mu hm ca c Nagumo ri khi vnh Tankan y sng m th cuc tn cng vn cha c quyt nh dt khot. Quyt nh khai chin cn ty thuc cuc hi tho gia ni cc v cc t lnh qun i. Ngay th tng ng iu cng cha bit lc lng xung kch ca Nagumo ang ch i tn cng Hawaii. Hi qun khng mun tit l k hoch hnh qun cho ng iu v ng iu thuc lc qun. Ngay khi ngoi trng Togo hi khi no chin tranh bt u v mun khai chin mt cch chnh thc theo ng li thng thng, ngha l bo trc

cho Hoa K bit, th c Nagano, tham mu trng hi qun, tr li, "Chng ti s m mt cuc tn cng bt ng." c Ito, ph t ca Nagano ni thm: "Chng ti khng mun chm dt cuc thng thuyt cho n khi cuc tn cng bt u c c hiu qu ti a ca cuc tn cng u tin." Ngoi trng Togo tc gin n ni ng dy b phng hp ra v. Tuy c Nagano ng k hoch tn cng ca Yamamoto, nhng quyt nh ca ng khng phi l quyt nh cui cng. Theo lut l Nht Bn th ch c Nht Hong mi c quyn khai chin. V th Nagano v tng Sugiyama vo Hong Cung trnh by vn vi Nht Hong. Thot u Nht Hong Hirohito khng chp nhn ra hun lnh khai chin v mun m cuc hp vi cc chnh khch gi. Nhng lc qu tr, lc lng ca Nagumo ri vnh Tankan c ba ngy ri, khi cc chnh khch tp hp vo lc 9:30. Nht Hong yu cu cc chnh khch cho bit quan im. Phn ln cc chnh khch mun ha bnh v khuyn Nht Hong nn ha hon. Ch c hai vin tng cho bit con ng chin tranh l con ng duy nht. Ngay em t ca Nht Hong l mt s quan hi qun cng chng li chin tranh vi Hoa K. Ngy 1-12, cuc hi hp trong Hong Cung i n quyt nh khai chin vi Anh quc, Hoa k v Ho lan. Trong cuc hp ny, c Ito mun lm va lng ngoi trng Togo v ng cho Togo thng bo khai chin vi M vo lc 12:30 theo gi Hoa Thnh n, v cuc tn cng Trn

chu cng s xy ra vo lc 2 gi chiu, cng gi Hoa thnh n. Nh vy Hoa K bit trc c cuc khai chin trc mt gi ri. Nhng cui cng cc c khc cho rng thng bo trc nh vy rt nguy him. Cui cng tt c ng ch thng bo trc cho Hoa K mt na gi m thi. Sau Nht Hong k lnh khai chin. Thc ra y l mt vic tri mun ca Nht Hong, nhng Nht Bn khng cn con ng no khc hn, khng th chp nhn iu kin ca Hoa K bt Nht phi rt khi Trung Hoa v hp tc vi chnh ph ca Tng Gii Thch c. Sau khi k lnh khai chin, Nht Hong gi mt thng ip cho Yamamoto nh sau: "Sau khi ra lnh khai chin, ta giao ph trng trch ch huy Hm i Hn hp cho c. Trch nhim ca Hm i Hn hp tht l nng n, v thnh cng hay tht bi ca Hm i s thay i s phn ca quc gia. c thnh cng hun luyn hm i trong nhiu nm qua, v c phi quyt tm hon thnh s trng i ca ta bng cch bnh trng sc mnh v quyn uy ca Hm i khp th gii v tiu dit k th." Yamamoto tr li Nht Hong: "Thn v cng xc ng c lnh Khai chin ca Hong Gia khi cuc chin bt u. Thn s knh cn thi hnh mnh lnh cao c ca c Hong Thng. Binh s ca Hm i Hn hp tuyn th ht sc tn ty vi nhim v v s hon thnh mc ch ca

thng ip ny. Tt c u quyt tm chp nhn trch nhim v thc hin mnh lnh ca c Hong Thng." Tuy vy lnh tn cng Trn chu cng vn c gi tuyt i b mt. Ch mt s nh s quan son tho k hoch mi bit c nhng g s xy ra. Mi ti lc Yamamoto ra lnh cho Lc lng Xung kch tin vo vng bin Hawaii th cc binh s khc mi bit. Phn ng ca binh s Nht thot u l kinh ngc, v sau l hng khi. Kuramoto, mt thy th, vit trong nht k, "Tn cng Trn chu cng - mt gic m thnh s thc! ng bo ti qu nh s ngh g khi h bit c tin ny? H c sung sng khch ng khng? Ti trng thy trc h s v tay reo mng. Chng ta s dy nhng tn Anglo-Saxon khn kip mt bi hc!" Cc i s Nht ti Hoa Thnh n Kurusu v c Nomura vn tip tc cuc thng thuyt, v khng h hay bit g v Hm i Nht ra khi v sp khai chin vi Hoa K. H c lnh t ng Kinh phi tip tc cuc thng thuyt, mc d s khng i ti mt tha hip no. H c nhim v khng Hoa K nghi ng v nhng sa son chin tranh ca Nht. Sau khi c lnh ny th hai i s Nht bit rng s c chuyn xy ra ngay, nhng h khng th on c cuc chin s xy ra ti u v bao gi. H bit rng h c chnh ph Nht x dng nh mt nghi trang, mt th mi la i phng. Nhng vn c mt ngi khng nghi ng cht no. Ngi l c Kimmel, mc d Hm i Nht ln ng vi ngy ri.

Phng tin duy nht kim sot hm i Nht l cc phi i thm thnh, nhng Kimmel vn khng m rng phm vi hot ng ca cc phi cng tun thm. Trong khi sinh hot ti Hawaii vn l sinh hot ca thi bnh. Ngy 28-11, c Halsey gh Hawaii v hi m lu di vi Kimmel trc khi Halsey ln ng i Guam. Cc chin hm ca Halsey cng c nhim v thm thnh tm cc chin hm ch. Halsey hi Kimmel nu cc chin hm ca ng ng phi Hm i Nht th ng s hnh ng nh th no. Kimmel khuyn Halsey nn dng phn on ca mt cp ch huy ti ch. Nhng con ng i Guam ca Halsey th khng th no gp Hm i Nht c. cng l iu may cho Halsey. Ngy th su 5-12, c Newton ch huy Lc lng Xung kch Th Hai, gm c mu hm Lexington, ba tun dng hm v nm dit ng li hn, cng gh li Hawaii trn ng i qun o Midway. Cng trong tun l , c Hart gi cho Kimmel v cc t lnh hi qun khc mt bn tin v cc du hiu "Gi" do i pht thanh ng Kinh ang dng. Theo cc chuyn vin v mt m th khi ngi Nht dng mt hiu "Ma ng Phong" th c ngha l chin tranh vi Hoa K, Anh v Ha Lan. Mt hiu "Gi Bc m U" th c ngha l s rn nt gia Nga v Nht. Cc chuyn vin pht thanh ti Hawaii theo di 24 gi mt ngy ch nghe cc mt hiu ny. i t Safford, chuyn vin mt m ca hi qun M, bt c mt hiu "Ma ng Phong" mt ln. i t Safford tin rng chin tranh s xy ra, nhng ngi ta

khng c mt s cnh gic no ti Hawaii. Trn chu cng vn cha sn sng, v cc chin hm vn nm trong qun cng, cha ra khi ngn chn lc lng ch. Cc chuyn vin v radio ti Trn chu cng vn ngy m theo di cc ln sng radio ca Nht tm kim v tr ca cc mu hm Nht. Nhng h khng th no xc nh c v tr ca cc mu hm Nht, v Yamamoto ra lnh cm ngt dng radio trn cc mu hm. ng thi Yamamoto ra lnh tung ra nhng tn hiu gi, khin cho ngi M khng nghi ng g c. K hoch la ch ca Yamamoto thnh cng.

16. TinTi im Xut Qun Ti Hawaii

Ngy 1-12, khi ni cc ph chun quyt nh khai chin ca th tng ng iu th c Nagumo dn lc lng xung kch tin vo hi phn Hawaii c nm ngy ri. Ngy hm sau, tip theo Hun Lnh Khai Chin bt c d ca Nht Hong, b Tng T Lnh Hong gia ra mt mt lnh cho bit trn nh u tin m mn cuc chin s bt u ngy 7-12 ti Hawaii. Trn soi hm Nagato trong bin Inland, Yamamoto cho pht thanh mt hiu lch s: "Nagata Yama Nobore", c ngha l "Tro Ngn Ni Nagata". y l tn ngn ni cao ti i Loan ang thuc quyn cai tr ca Nht Bn. Khi nhn c mt hiu ny, cc chin hm ca Nagumo

ti im hn v chin tranh sp xy ra. Trong khi tnh bo M vn tin tng sc mnh hi qun ca Nht vn cn b neo ti cc qun cng Nht Bn. Mt bn tin tnh bo tm tt cho bit Nht Bn ang chun b mt cuc hnh qun rt ln, nhng khng tin Hawaii s l mc tiu, v nhn mnh mc tiu s l Phi lut tn hoc o Guam. Ngi M t tin tng vo nhng tn hiu gi ca hi qun Nht, nht l cc phi i tun thm ca M khng h bt gp bt c mt phi c hoc mt chin hm no ca Nht ti ng tin qun v pha bc Thi Bnh Dng. Khng nhng th, cc khu trc hm ca Nht i tin phong s nh chm bt c mt tu chin hoc mt thng thuyn no b bt gp. Ph lnh s Nht ti Hawaii vn chm ch cung cp nhng bn tin vo gi cht v mu hm Lexington ca M. Tnh bo M bt c mt s tn hiu t Honolulu ca mt ngi mang tn l Mori, gi cho mt ngi no ti Nht Bn, bo co v nhng chuyn bay hng ngy ca phi c M, c bit l nhng phi c ln xut pht t Honolulu, s lng chin hm trong qun cng v qun tr phng M c dng nhng n pha chiu ri khng. Tuy nhin trong nhng bn tin ny, cc danh t qun s c thay th bng tn cc loi hoa. Nhn vin tnh bo M cho rng y l nhng tin tc v mt cuc tn cng ca hi qun Nht, nhng khng cho l qu khn cp. Tnh bo M cng tm ra manh mi ti mt gia nh h Mori ti Hawaii. Gia nh ny cng ang b FBI iu tra v h ph nhn khng h c lin

lc vi Nht Bn. Thc ra Mori c th l tn ph lnh s Morimura vit ngn li. Cho ti ngy th su, hai ngy trc cuc tn cng, ta lnh s ti Honolulu nh in thng v ng Kinh mt tn hiu: "Cc chin hm khng c mng li chng thy li. Khng c du hiu cao cnh gic ti hi phn." n y th ph lnh s Morimura khng cn phi d dt na, mt phn v cuc chin sp xy ra ri, v mt phn v b thc bch phi ni r chi tit. Nhng tin tc nh th phi c coi l sinh t, nhng hu nh cc t lnh M u b cc tn hiu t bin Inland ru ng v tin tng vo mt cuc hnh qun quy m ca Nht vo ng nam . Ngi M tin rng y s l mt cuc hnh qun rt ln v quan trng ca Nht Bn, nhng tin rng cuc hnh qun ny cch xa hng ngn dm ti ng nam , v khng mt ai nghi ng hi qun Nht dm to bo ti tn Hawaii tn cng hm i M. Trong lc gii qun s ti Trn chu cng sng trong trng thi bnh thn th cc mu hm ca c Nagumo vn tin song song hng su, nhm hng Hawaii. Cc chin hm ln Kirishima v Hiei cng chy song song vi cc mu hm, v tt c c hai tun dng hm ln Tone v Chikuma h tng hai bn, cch khong vi dm. Khi hm i Nht ti gn Hawaii th bin ng v gy rt nhiu kh khn. Nhng c tn hiu b gi mnh ph rch bm. Nhiu thy th b gi v sng cun xung bin, nhng hm i

khng th no dng li tm vt nhng thy th khng may ny. Tt c phi tin ti im hn ng thi hn. Ri sng m bung xung bao trm tt c vng bin, nhng cc mu hm vn khng gim tc . Trong tnh trng y, cc s quan ch huy rt lo s cc mu hm v chin hm c th ng nhau, v h khng th trng thy g xa qu vi chc thc. Nhng sng m cng c li im l bo v cho hm i khng b phi c thm thnh M khm ph. Trong khi , bn di khoang tu, cc phi cng c n li cc hnh v a th Trn chu cng v o Oahu. Cc phi cng ny thng thuc ng li ti Hawaii hn chnh ngi dn bn x. Ta lnh s Nht ti Honolulu bo co hng gi v tnh hnh ti Trn chu cng. Cc s quan Nht chuyn v thng tin lun lun theo di cc i pht thanh ti Hawaii xem cuc hnh qun c b bi l khng. Cng gn ti Hawaii, cc mu hm bt u nhn c cc tn hiu ca cc phi c thm thnh M. Cc chuyn vin v tn hiu ca Nht Bn bit c con s phi c tun tiu ca M tng lc mt. Nhng nhng phi c thm thnh M ch bay ti pha ty nam o Oahu, trong khi lc lng Nht tin ti t pha bc, do phi c M khng th khm ph c hm i Nht ang tin ti. c Nagumo khng dm cho phi c thm thnh ca Nht bay ln. Trong khi cc mu hm ca Nagumo tin ti cuc tn cng lch s ny th cc tim thy nh Nht b tr ti pha nam Hawaii t trc. Chnh v th lc lng tim thy nh ca Nht c gi l Lc Lng Tin Phng.

 c Nagumo v cc c thuc b t lnh hi qun Nht vn hoi nghi v s thnh cng ca k hoch Yamamoto tn cng Trn chu cng bt ng. H vn tin rng cc phi cng ca Nagumo ch c hy vng thnh cng nm mi phn trm. Chnh v th b t lnh hi qun Nht cho rng vic tn cng ca cc tim thy nh cng mt lc vi cc phi c cng rt cn thit. Khi ti gn Hawaii, cc tim thy nh tri ln mt nc v ban m. Ban ngy cc tim thy nh li ln xung nc v dng knh tim vng quan st. Khi nm tim thy nh cui cng em theo mi tiu tim thy nh Target-A ti ni th lnh cui cng ca h l: 1. Phi canh chng mi hot ng ca hm i M quanh Trn chu cng. 2. Phi th cc tiu tim thy nh xung v quan st kt qu. 3. Nu gp chin hm M phi tn cng ngay. 4. Phi cu vt cc tim thy nh v cc phi cng Nht b bn ri. Ngay ti th su, cc tim thy nh chim cc v tr thm thnh quanh Trn chu cng. V tr gn nht l tm dm v v tr xa nht l 100 dm cch Trn chu cng. Ba tim thy nh lm thnh mt hng trc cc mu hm ca Nagumo mt trm dm. Nu thy bng dng phi c hoc chin hm M, cc tim thy nh phi ln ngay, v khi an ton tri ln th h phi bo tin v cho Nagumo bit

ngay. Trong cuc hnh qun tn cng Trn chu cng, lc lng Nht may mn khng gp mt tr ngi no. Ngay c thi tit cui cng cng tr nn thun li. Mt iu bn tm duy nht ca cc t lnh Nht Bn l khng bit cc mu hm M c mt ti Trn chu cng hay khng. Ngi Nht tin rng t nht c bn mu hm M ti Trn chu cng l nhng chic Yorktown, Hornet, Lexington v Enterprise. Thc ra hai chic Yorktown v Hornet c chuyn sang i Ty Dng, cn hai chic Lexington v Enterprise th ri Trn chu cng khi hm i ca Nagumo ti ni. l s khng may cho hi qun Nht, v mc ch chnh ca Yamamoto l tiu dit cho bng c cc mu hm M. Tuy nhin ti Trn chu cng vn cn nhng mc tiu kh hp dn cho cc oanh tc c ca Nagumo. Ti Trn chu cng lc c Hm i Thi Bnh Dng ca M gm c 8 chin hm, 2 tun dng hm ln, 6 tun dng hm nh, 29 khu trc hm, 5 tim thy nh, 1 thuyn my, 8 khu trc gii mn, 1 tu th mn, 4 khu trc hm vt mn, 6 tu vt mn v 24 tu loi khc. Ngy Yamamoto gi tn hiu "Tro Ni Nagata" th bin Hawaii bnh lng tr li v hm i ca Nagumo dng c ngy tip t nhin liu. Khi tt c mi chin hm c tip t nhin liu xong, cc mu hm gia tng tc lc ln 26 hi l mt gi, v lt trn mt vng bin bnh lng ti Trn

chu cng. Nhng cng ng lc , mu hm M Enterprise cng ri o Wake tr v Trn chu cng. Ngy th by, mt ngy trc cuc tn cng, l mt ngy gay cn nht cho c Nagumo. Trn sn cc mu hm, cc phi c u st cnh nhau, v cc nhn vin bo tr tn lc kim sot cc phi c bo m mi s c tt p. Sng sm hm , b Tng t lnh Hong gia ti ng Kinh loan bo nhng tin tc cui cng t Trn chu cng cho cc mu hm ca Nagumo. Tin cui cng kh chnh xc. Thiu y Yoshikawa lm nhim v do thm Trn chu cng cho ti pht cui cng. Bn tin cui cng xc nhn c 7 chin hm v 7 tun dng hm M trong qun cng, nhng khng c mt mu hm no. Cc phi cng Nht lp tc thay i chi tit tn cng cho ph hp vi bn tin cui. Tuy th h vn hy vng trong 24 gi na c th c mu hm M vo bn. Ti th by, Nagumo nhn c bn tin na ca b Tng t lnh Hong gia cho bit Trn chu cng c 8 chin hm v 15 tun dng hm ch. m th by, nhng tim thy nh Nht nm nhng v tr gn nht c th trng thy cc n n-ng sng trng trn bi bin Waikiki, v nghe thy cc i pht thanh ti Hawaii chi cc iu nhc khiu v. Mt pho th trn chic I-24 tng n Hawaii trc kia, ng trn boong ch tr cho i t Sasaki bit nhng li i vo Trn chu cng. Ti hm tt c 27 tim thy nh Nht bao vy Trn chu cng. Trung t Ono ph trch tnh bo cho Nagumo thu thp cc bo co cui cng th vn khng thy

c mu hm no ca ch, tr chic Enterprise ri Trn chu cng tun trc, v hy vng s tr v khi cuc tn cng bt u. Cng trong m , Hoa Thnh n nhn c mt bn tin c bit. l bn tr li ca ngi Nht cho ngi M. Tng thng Roosevelt tha thit ku gi Nht Hong c gng gi ha bnh cho th gii. Li ku gi ny ca Roosevelt khng c ngi Nht p ng li. m Nagumo nhn c tin ca B T lnh Hong Gia by t lng tin tng cuc tn cng s chin thng, nhng Nagumo th li khng tin nh vy. Ch c mt iu c chnh thc xc nhn l c Kimmel em tt c hm i Thi Bnh dng vo trong qun cng nh thng l, ngoi tr cc mu hm. Khng may cho Nagumo l bn tin ny khng cho bit chic mu hm ln ca M l Lexington ang gn vng chin trng. Ngay sng sm ngy th by, chic Lexington ch cch b bin Oahu v pha ty c 200 dm. Nagumo triu tp cc s quan vo phng hnh qun v cho h bit tnh hnh chin trng nh sau: 1. Sc mnh ca ch trong khu vc Hawaii gm c 9 chin hm, 2 mu hm, khong 10 tun dng hm nng v nh. Cc mu hm v tun dng hm hng nng c l ngoi khi, nhng cc chin hm khc u trong qun cng.

2. Khng c du hiu ch qun cnh gic phng, nhng khng phi v th m chnh mng vic an ninh. 3. Tr phi c nhng bin chuyn bt ng, cuc tn cng ca Nht s nhm vo Trn chu cng. Ngay sau , thiu t Shibuya, s quan tham mu v cuc hnh qun tim thy nh, gii thch cho cc s quan trn soi hm Akagi v k hoch hnh qun ca tim thy nh. Shibuya ra lnh cho cc tim thy nh loi ch I phi a cc tiu tim thy nh Target-A vo trong qun cng nh m ti. Shibuya cn nhn mnh rng d c hi tn cng thun li th no mc lng, cc tim thy nh s khng c php tn cng trc cc phi c. Chnh lnh ny cu chic mu hm Lexington ca M. Chic tim thy nh I-74 ca Nht bt gp mu hm Lexington, nhng tun lnh cp trn nn khng tn cng ngay. Sut m th by, chic tim thy nh I-74 ca Nht ch ht sc theo di chic mu hm Lexington ch tn cng, sau khi phi c Nht bt u cuc tn cng. Nhng n sng sm ngy hm sau, ng lc Nagumo ra lnh cho cc phi cng xut qun th chic I-74 lc mt chic mu hm Lexington v m ti. m th by l mt m di cho c Nagumo. ng ngi chm ch nhn nhng bn tin cui cng quyt nh tn cng hay lui qun. By gi ng l ngi c n ti chin trng, phi dng s phn on ring ca mnh quyt nh. Yamamoto hoc b t lnh ti ng Kinh khng

th gip g cho ng c na. Khi khng thy c mu hm M, ng c quyn lui qun, nhng mt s ln chin hm M ti Trn chu cng cng l ming mi ngon, mt ci gi ng m cuc tn cng. Cui cng ng quyt nh thi hnh cuc tn cng, vi hy vng mong manh cc mu hm M s xut hin vo lc cc phi cng ca ng ang oanh tc Trn chu cng. Vo khong 9 gi ti th by th hm i ca Nagumo ch cn cch Hawaii 400 dm thi. Nagumo triu tp tt c binh s ln boong mu hm. Hng ngn s quan v binh s ng nghim nghe c hun lnh ca Yamamoto: "S hng vong ca quc Nht ty thuc vo trn nh ny. Mi ngi phi tn ty gng sc chu ton s mng." Ton th binh s trn boong mu hm Akagi u a khc v reo h khi mt l c trn v i c ko ln v bay tung trn soi hm Akagi. Chic c c chnh l l c ca c Togo treo trn soi hm Mikasa ca Togo 26 nm trc, khi ng chin thng hm i Nga ti i M. kin ko l c ny ln trc khi ra qun l ca mt cu thiu y hi qun tng chin u bn cnh c Togo, v b ct mt hai ngn tay trong trn hi chin i M. Ngi thiu y y by gi l i c Yamamoto. Cc t lnh c nhng bi din vn i quc v ngi ta nghe thy nhng ting tung h "Banzai" nghn ngo trong nc mt cm ng. Tt c u tin tng rng cuc tn cng sp ti l giy pht lch s quan trng cho lch s hi qun Nht hn l cuc chin ca Togo ti eo bin i M

trc kia. Ri soi hm Akagi ra lnh tt c chin hm v mu hm phi m ht tc lc tin v pha nam. Trong lc cc thy th reo h, v cc mu hm m ht tc lc ti 27 hi l mt gi th cc phi cng xung phng hnh qun nghe thuyt trnh ln cui cng. Mi phi cng mang theo mt tm hnh ca Trn chu cng c nh du v tr mi nht ca cc chin hm M. Sng sm ngy ch nht, Nagumo nhn c mt bn tin ngn cui cng ca b T lnh Hong Gia: "Khng c mu hm, nhc li, khng c mu hm ti Trn chu cng." Lc l mt bu tri ti thui, my en bao ph khi cc mu hm chy ua ti im xut pht cuc tn cng, 270 dm cch b bin Hawaii. Cung phong dy ln v sng bin d di p vo thnh tu. Mi ngi tng rng hm i s gp im khng may, v trong tnh trng thi tit nh th rt kh cho phi c ct cnh. Lc hm i vn cn phi chy 5 gi na mi ti im xut qun, trong khi cc tim thy nh m ln xung phng cc tiu tim thy nh Traget-A ra. Cc tiu tim thy nh tm cch ln vo Trn chu cng ch dp tn cng ch. Cc tiu tim thy nh vn c c hi tr li tim thy nh m, nhng tt c cc s quan iu khin tiu tim thy nh bit rng h s khng bao gi c dp nhn li t quc v gp li gia nh mt ln na. Mt s quan cn thn li cc vt ty thn, tin bc v mt l th tuyt mng gi v cho cha m. Cc sa son thn trng ca vin s quan ny khng phi l v ch, v ngi ta khng bao gi gp li anh ta na.

Ca dn vo Trn chu cng rt hp v c mng li chng tim thy nh. Cc tiu tim thy nh phi nm np bn ngoi, ch khi no cng m cho chin hm M ra vo th s ln vo. ng 3:45, chic tu vt mn Antares ca M ang ch i bn ngoi ca vo Trn chu cng th trng thy tim vng knh ca mt tiu tim thy nh Nht nh ln cch khong 140 thc. C l chic tiu tim thy nh ny i theo chic Antares v hng Trn chu cng. Ngay gn lc bnh minh, chic tu vt mn Condor cng trng thy mt tim vng knh ca mt tiu tim thy nh khc. V bit rng cc tim thy nh M khng hot ng ngm di nc trong khu vc ny, cc thy th ca chic Condor vi bo ngay cho khu trc hm Ward ang i tun ngay ngoi ca li vo Trn chu cng. Ngay lp tc phi c tun thm M v chic khu trc hm Ward m cuc tn cng ngay ti ch cc tim thy nh Nht b khm ph. y chnh l nhng pht khai ha u tin ca cuc chin ti Thi Bnh Dng. Mc d khu trc hm bo co v b ch huy v vic xut hin ca tim thy nh Nht, nhng khng ai quan tm. Ngi ta ch bn tn v s vic ny cho ti phi c Nht nho xung tn cng. Cng vo qun cng c m ra vo lc 4:58 cho chic tu vt mn ca M vo. Ca c tip tc ng nh vy cho mi ti 8:40. Ngay bui sng lch s , cng vo qun cng b ng ti gn 4 ting ng h. Hi qun Nht tin chc rng t nht ba tiu tim thy nh Nht vo c bn trong qun cng mt cch an ton.

Khong 5 gi sng trong bu tri ti en nh mc, trong khi cc mu hm tip tc nho mnh vo nhng t sng ln ca mt bin ng tin ti im xut qun, th hai chic tun dng hm hng nng Chijuma v Tone mi chic phng ra mt phi c ni d thm Trn chu cng. Khi hai chic phi c ni tri i th trn cc mu hm, cc phi c sn sng vo hng ct cnh. Lc sng bin cao n ni trn qua c boong mu hm, khin cc phi cng v nhn vin bo tr phi m cht cnh my bay khi b cun tri xung bin. Mt gi sau , bin ti xm li v nhng ln sng bin ln dng nh mi lc mt hung d hn. Trong hon cnh y phi mt nhiu th gi hn phi c mi ct cnh c. Mc d khng nhn c tin tc ca phi c thm thnh, Nagumo vn quyt nh phi tung phi c ln ngay, nu khng yu t bt ng s khng cn na. Bng quyt nh ny, Nagumo t c yu t bt ng hn trc. Thay v phi cho chnh ph Nht 30 pht tuyn chin vi Hoa K m b T lnh hi qun ng . Nhng quyt nh m cuc tn cng ngay ca Nagumo khng c th gi cch bit gia lnh tuyn chin ca chnh ph Nht v cuc tn cng na. Nagumo triu tp trung t Fuchida vo phng thuyt trnh ca soi hm Akagi. Fuchida l mt phi cng nhiu kinh nghim, vi 25 nm thm nin trong hi qun, s hng dn cuc tn cng. Khi Fuchida trnh din Nagumo v i t Hasegawa ch huy soi hm Akagi, th tt c phi cng trn cc mu hm tin vo phng hnh qun nghe lnh

cui cng. Trn mt tm bng en, v tr ca cc chin hm M trong qun cng c v r rng theo ng tin tnh bo cui cng nhn c vi gi trc , t nhng tim thy nh thm thnh v cc ip vin ti Honolulu. Khi khng cn tin tc no na, v khng cn g ni na, c Nagumo bt tay trung t Fuchida v ni, "Hy ct cnh theo ng k hoch." Khi Fuchida bc ln chic oanh tc c sn mu vng v cng vi o gip mc bn trong, mt s quan bo tr cao cp trao cho Fuchida mt mnh vi trng qun ngang u, mt biu tng sn sng cht cho t quc. Trong lc Fuchida buc cht chic nn st ca phi cng th cc mu hm chy vng theo hng gi bc v l c lnh ca Nagumo pht phi song song vi l c c ca c Togo trn nh ct c ca soi hm Akagi. Mt ngn n mu xanh nht lm thnh mt vng trn nh trong bng m, nh u chic phi c u tin sa son ct cnh. Khi chic phi c u tin bc ln vo bu tri en thm, tt c thy th trn mu hm nc lng xc ng v ct ting reo h vang di, t c nhng m thanh cung n ca bin ng. Cc phi c dng nh cng nc lng v nhim v cao c, cng go tht ni ui nhau ch n lt tung cnh bay. Trng thy cnh tng ho hng phn khi , c Nagumo ng trn cu soi hm quan st cuc xut qun cng khng cn cm thy e ngi nh trc na. Mc d m ti v bin ng, trong vng 15 pht, tt c 183 chin

u c, oanh tc c v phi c phng thy li ct cnh ht t su mu hm. Cc phi c bay vng quanh cc mu hm, ri bt u nhm hng Trn chu cng phng ti. Lc l 6:15 sng ngy ch nht 7-12-1941.

17. Trn nh Trn Chu Cng

V bin ng phong ba bo tp d di trong lc cc phi c Nht phi ct cnh ri mu hm, nn c Nagumo ngh rng t nht cng phi c mt s phi c lm nn, nhng tt c cc phi c u ct cnh rt tt p hn s mong i ca Nagumo. S thnh cng khi u ny chng t k hoch hun luyn ca Yamamoto c kt qu tt v cc phi cng Nht t c k thut bay rt cao. Cc t lnh Nht c tnh rng t phi c tn cng u tin ca Nht s ti b bin Hawaii trong khong hn mt gi bay. Ton phi c do trung t Fuchida ch huy lp tc bc ln cao 10,000 b, bn trn nhng lp my dy c. Trong lc cc phi c tip tc chuyn bay sinh t ny th my tan dn v mt tri xut hin, bo trc mt bnh minh hng. Mi lo ngi ca Nagumo v mu hm M sut na gy tai hi cho s mng ca ng. Nagumo phi hai phi c thm thnh bay v pha Hawaii d xt mt ln na. Trong khi ti mt a im kim sot khng phn ti Opana, hai binh nh Joseph Locard v George Elliot phi trc t 4 ti 7 gi sng. Khong 6:45 sng, hai ngi trng thy mt phi c l bay v hng o Oahu. chnh l mt trong hai chic phi c thm thnh t cc tun dng hm

Chikuma v Tone, ang bay mt chuyn bay thm thnh nguy him cui cng tm xem c mu hm M hay khng. Thot u binh nh Locard cho rng y l mt phi c b trc trc, nhng quan st k, anh ta thy l mt phi c rt bnh thng. Khong 7.02, my radar ca M khm ph nhiu phi c ang bay v hng o Oahu, cch xa khong 130 dm v hng bc. Hai binh nh ny hong s v sau mt hi bn ci, c hai bo co v trung tm kim sot khng phn nhng khm ph ca h. Lc vin s quan trc duy nht ti trung tm l trung y Kermit A. Tyler. Tyler l mt s quan khng qun c gi ti trung tm radar hun luyn v quan st. Khi Locard gi in thoi cho Tyler, Tyler cho rng Locard hong ht qu ng v khuyn Locard nn qun s hong ht i. Tyler cho rng nhng phi c ng l nhng phi c tun thm ca phi trng Hickam, hoc c th l mt on phi c B-17 t lc a bay ra. Ton phi c m trung y Tyler on l cc phi c B-17 chnh l ton phi c tn cng ca trung t Fuchida. y l nhng phi c tn cng u tin ca Nht. Fuchida bay dn u on phi c gm 49 oanh tc c. Bay bn di on oanh tc c ca Fuchida l mt on 40 phi c phng thy li do trung t Murata ch huy, cng thuc mu hm Akagi nh trung t Fuchida. Bn trn Fuchida l mt on 51 phi c nho xung th bom ct cnh t mu hm Shikoku di quyn ch huy ca trung t Takahashi. Mi phi c ca

ton Takahashi mang theo mt tri bom nng 500 cn. Bn trn tt c ba i hnh phi c ny l 43 chin u c loi Zero c nhim v bo v ba on phi c Nht nu b phi c M tn cng. on chin u c Zero do trung t Itaya ch huy v cng ct cnh t soi hm Akagi. Trong lc hai binh nh M vn theo di on phi c Nht th Fuchida m radio nghe i Honolulu. ng iu chnh ngten ca radio v hng i pht thanh v nhn thy ng bay sai 5 . ng lin iu chnh li hng bay v tt c cc phi c cn li u chuyn hng theo ng. Ngay lc radio bo tin thi tit: "Tri hi u m, nhng phn ln u m trn ni." y l mt tin mng cho cc phi cng Nht, v nh vy tri s quang ng v cc phi cng c th trng thy r mc tiu. Cng n gn Hawaii, cc phi c Nht u c bay ln vo nhng m my. C hai k hoch tn cng. Nu yu t bt ng t c ti a th on phi c phng thy li ca trung t Murata phi m u cuc tn cng. Sau l on phi c th bom ca Fuchida tn cng t th hai, trong lc on phi c ca Takahashi s nho xung oanh tc phi trng Hickam v FordIsland. Nu c s khng c ca lc lng phng th M th on phi c ca Takahashi phi nho xung oanh kch trc. Khi cc phi c ny nho xung s gy hong ht v hn lon cho qun tr phng M v cc i phng khng M s khai ha. Nh vy on phi c th bom ca Fuchida s trng thy v tr ca cc phng khng ca M v lp tc th bom xung trit h ngay. V trong cn hn

lon y, cc phi c phng thy li s o ti tn cng cc chin hm M. Fuchida s l ngi quyt nh dng k hoch tn cng I hoc II. Fuchida s dng pho sng ra hiu lnh. Nu k hoch vn cn gi c b mt th Fuchida s bn pho sng le mt ln, tri li cc phi c s theo k hoch II nu Fuchida bn pho hiu sng le ti hai ln. Cuc tn cng bt ng theo k hoch I s d tr lu khong 10 pht v theo thi biu sau y: ng 7:55 cc phi c phng xung oanh kch phi trng Hickam v Wheeler. Hai pht sau , cc phi c phng thy li s nho xung cc chin hm M. ng 8 gi, ngha l ng 5 pht sau khi cc phi c nho xung oanh kch cc phi trng ri th cc chin u c Zero bn ph hai phi trng. Nm pht sau na, cc oanh tc c ca Fuchida s chm dt cuc tn cng bng cch th bom xung cc chin hm M. Mt gi 40 pht sau khi ct cnh khi cc mu hm, cc phi cng ca Fuchida trng thy, qua khe nhng m my, mt ng di un khc bn di. l b bin o Oahu vi nhng ln sng chm ln bi ct. Lc l 7:40 sng. Vi pht sau na Trn chu cng v thnh ph Honolulu hin ra trc mt h, ging nh nhng khi hnh mu xm ni bt trong ln sng hng bui sng. Nhn

xuyn qua lp sng m mng, cc phi cng Nht c th trng thy cc chin hm ca hm i Thi bnh dng. Cc chin hm ny u cnh nhau tng i ging nh cc binh s ang din hnh. Khi cc phi cng vn c ra m cc chin hm M, h khng trng thy mt ln khi no bc ln t qun cng hoc t mt chin hm no. Tt c qun cng v chin hm dng nh ang trong mt gic ng li bing ca mt bui sng ch nht, sau mt m th by vui chi. Fuchida v cc phi cng Nht rt kinh ngc trc s chnh mng ca qun tr phng M. Sau ny Fuchida m t li quang cnh bui sng sm hm nh sau: "Bn di ti, tt c hm i Thi bnh dng ca Hoa K nm trong mt i hnh l tng tn cng m ti khng h dm m c trong nhng gic m lc quan nht ca ti. Ti c chng kin hm i c tp trung ti hi cng Kiel. Ti c thy hm i ca Php ti qun cng Brest. Ti cng thng thy cc chin hm ca chng ti tp hp li Nht Hong duyt binh, nhng ti cha bao gi c trng thy cc chin hm, d trong thi bnh, b neo gn nhau n nh th, ch cch nhau khong vi trm thc. Mt chin hm trong thi chin phi lun lun cao cnh gic mt cuc tn cng bt ng c th xy ra bt c lc no. Nhng hnh nh bn di kia thc l kh hiu. Phi chng ngi M cha bao gi nghe thy trn tn cng bt ng ti L Thun?" Khi cc phi cng Nht bay quanh o Oahu tn cng t

pha nam, h m radio nghe cc bo co t cc phi c ni, bo cho h bit cc mc tiu cui cng ca h. Thiu y Yoshikawa chuyn my radio bt i ng Kinh v hai ln cc phi cng nghe thy tn hiu "Ma ng Phong" mt tn hiu cho bit phi tn cng hm i Hoa K. Sau Yoshikawa bt u t ht cc du hiu mt m v cc ti liu tnh bo khc. Nhim v tnh bo ca vin thiu y tr n y l chm dt. Lin sau Yoshikawa nghe thy ting bom n. Lc nhn vin FBI ti bt Yoshikawa th vin thiu y tr ny ch c mt bn v phc khu vc Trn chu cng thi. Bui sng ch nht y l gi n tra ti Hoa Thnh n. B trng chin tranh Stimson, ngoi trng Cordell Hull v th trng hi qun Knox hp ti b ngoi giao tho lun v vn Nht Bn. Ngoi trng Hull xc quyt ngi Nht ang m mu mt vic g; ng nhn mnh, "Ngi Nht mun khai chin. Chng ta phi sa son i ph." Khi ba ng b trng tm ngh dng ba tra th cc phi cng ca Fuchida tin ti b bin o Oahu ri. Lc l 3 gi sng ti ng Kinh v n trong b tham mu hi qun vn cn bt sng, v c Nagano vn ang lo lng ch i tin tn cng m ng bt c d phi chp thun. Trong khi Yamamoto ngi ch i trong soi hm Nagato, thnh thong li ci xung coi ng h eo tay. y l c ch duy nht chng t Yamamoto ang lo lng ch i. ng dng nh l ngi bnh tnh nht trong phng

hnh qun, trong cc s quan khc u c v cng thng. H bit rng s phn ca Nht Bn ty thuc rt nhiu vo on phi c ca Fuchida ang bay xa cch h hng ngn dm, trong s mng tiu dit hm i M. Mt bui bnh minh p rc r ang bt u ti Hawaii. Ngoi cn c Trn chu cng nm m m bn di, Fuchida cn trng thy nhng phi c dn s ln vng ti phi trng dn s John Rodgers gn Honolulu. Fuchida quyt nh khng th ch thm bo co ca cc thy phi c na, v y l c hi tn cng bt ng l tng. Fuchida lin bn pho hiu "Mt Con Rng en" - bo hiu cho cc phi on khc bit lnh tn cng bt ng bt u. Ngay khi trong thy hiu lnh ca Fuchida, trung t Takahashi v 51 phi c oanh tc ca ng bc ln cao 15 ngn b v chia lm hai ton, nh nhng con i bng sn sng lao xung nhng con mi bn di. Takahashi hng dn mt ton nhm hng cc phi trng qun s FordIsland v Hickam Field. Trung y Akira Sakamoto hng dn ton th hai lao xung cn c khng qun Wheeler. Nhng phi c phng thy li ca Murata vt ln t pha sau, xut hin bt ng sau nhng m my trng dy c, nho xung bay st mt bin bt u cuc tn cng phng thy li vo cc chin hm M. ng thi cc chin u c ca Itaya bc mnh bay ln tht nhanh v tht cao c th bao qut ton th chin trng, v sn sng phng

xung nh chn bt c mt phi c M no bay ln. Ton phi c th bom ca Fuchida vn gi cng mt cao bn di m my quan st mc tiu mt cch r rng hn. Trong lc vin s quan t lnh cn c khng qun Kaneohe ang bnh thn ngi ung c ph v nghe thy ting ng m ca on phi c Nht. Khi cc phi c Nht tin li gn hn na, vin t lnh M trng thy r rng nhng li l ng coi l nhng phi c ca M t b bin pha ty Hoa K ti. Nhng khi ng ta trng thy cc phi c bay vng v pha tri thay v bay v pha tay phi nh lut nh ca khu vc ny, th ng ta bit ngay l c chuyn chng lnh. ng ta vi nhy ln xe v li vo nh hm cha phi c. ng ta cn kp nhn vo ng h tay. Lc l 7:48 sng. Trn chu cng by gi nm phi mnh tht r rng trc mt cc phi cng Nht. Mc tiu tht ngon lnh! Fuchida soi ng nhm v m thy tm chin hm ln b neo ti qun cng. Cc phi c ca Fuchida by gi v tr sn sng th bom. Fuchida quay li ra lnh cho s quan truyn tin bm lnh bt u tn cng. Lc l ng 7:49. Mc du vin t lnh M thy s bt thng, nhng tt c cn c khng qun u im lng, khng mt phi c M no bay ln nghnh chin, v cng khng c mt khu sng phng khng no ln ting. Hm i M vn nm bnh yn nh trong thi bnh. Mt vi binh s cng bt u cng vic hng ngy, nh lau chi

sng m khi cc sng. Cc s quan th ang n im tm trong phng. Ti cn c hi qun Vnh Kaneohe, ba phi c thuc phi i 14 bay ln lm cng vic thm thnh thng l. S phi c cn li ca phi i v phi i 11 cng ang sn sng, nhng ng lc cc phi c ca Takahashi nho xung. t tn cng u tin l ca trung y Akira Sakamoto xung cn c Wheeler, ni tnh bo Nht cho bit l trung tm ca cc chin u c M ti Hawaii. Nhim v ca Sakamoto l hy dit tt c cc chin u c ca M ngay trn sn bay. Tip theo ngay sau ton ca Sakamoto, trung t Takajashi dn u 26 phi c m cuc tn cng phi trng Hickam Field; ti y tp trung nhng phi c oanh tc hng nng ca Khng lc M. Mt vi oanh tc c khc ca Nht bay sang tn cng phi trng Ford Island. Ch hai pht sau khi vin t lnh M trng thy on phi c ca Fuchida bay vng tri chiu ti Hawaii th nhng tri bom u tin ca Nht n ti phi trng Wheeler. Mt vi giy sau , cc phi c ca Takahashi trn ti phi trng Hickam Field v trng thy nhng oanh tc c hng nng ca M nm phi mnh di nng nh mi gi. Tng chic mt, cc phi cng ca Takahashi nho xung. Trong vng mt pht, nhng ngn la bc ln km theo nhng ting n long ri l t t nhng oanh tc c ca M bc chy. Tng ct khi en khng l bc ln t cc phi trng Hickam Field, Wheeler Field v FordIsland.

Khong 7:55, c Furlong, t lnh Lc Lng Mn ti Thi Bnh Dng bt u nhim v hng ngy trn chic U.S.S. Ogalalla. ng trng thy mt ton 9 phi c ca trung y Sakamoto bay trn phi trng Ford Island, nhng ng cho rng l phi c ca M. Ngay c khi mt ting n lm rung rinh ca chic Ogalalla, ng vn cho l mt tai nn khin mt tri bom ca M n. Nhng ting n l tri bom u tin ca Nht nm xung lnh th Hoa k. Mi ti lc cc s quan vn cn nh m ng ca M mi bt u trng thy l c Mt Tri trn cnh nhng phi c tn cng. H kinh hong nhn nhau, v vn cha tin hn phi c Nht dm ti tn Trn chu cng tn cng hm i M. Lp tc c Kimmel vi loan bo Trn chu cng b ch khng tp ch khng phi l khng qun M thc tp. Khi c thng bo, th trng hi qun Knox ti Hoa Thnh n bng hong ku ln: "Tri t! Khng phi nh th! Ngi Nht nh tn cng Phi Lut Tn c m!" Trong khi c Nagumo cch xa chin trng 200 dm v c Yamamoto ng trn soi hm ti bin Inland ang hi hp i ch tin chin thng. ng lc trung t Fuchida ra lnh cho s quan truyn tin pht tn hiu: "Tora, Tora, Tora." Trong ting Nht Tora c ngha l Con H. Tn hiu ny da vo mt cu ni ca ngi Nht: "Mt con h i xa 2 ngn dm v tr v thnh cng". Tn hiu ny cho bit lc lng tn cng ca Nht thnh cng trong s mng giao ph. Yu t bt ng t c hon ton. Khng mt phi c

no ca M bay ln c. Hu nh binh s M ti Trn chu cng ang ng khi cuc tn cng din ra. Ngay c khi bom n rung chuyn c o Hawaii m cc i pht thanh vn tip tc chi nhng bn nhc khiu v. Khi nhn c tn hiu chin thng ca Fuchida, c Nagumo vi truyn ngay tin v ng Kinh. Nhng tin chin thng nhn c ti ng Kinh ri. Soi hm Nagato ca Yamamoto v ng Kinh nhn c trc tip t phi c ca Fuchida. Tn hiu ny m mn cho cuc chin khp Thi Bnh Dng v n Dng. Ngay khi nhn c tn hiu "Tora, Tora, Tora", cc ton phi cng Nht Bn lin tung ra cc cuc tn cng ti khp ni trong vng ng Nam . V phn cc s quan trong phng hnh qun ca Yamamoto, h u reo mng hng khi trc tin chin thng, nhng Yamamoto vn bnh tnh v quay li ni vi vin s quan ph t: "Hy kim li gi tn cng thc cn thn. Bit c r gi khi u ca cuc tn cng rt l quan trng. Dng nh cuc tn cng xy ra trc gi chng ta n nh." Thot u cc s quan tham mu khng hiu Yamamoto mun ni g. Mi sau h mi hiu rng Yamamoto mun tn trng cng php quc t v ch mun cuc tn cng phi bt u mt thi hn no , sau khi Nht trao ti hu th khai chin cho M ri. Hai i s Nht ti Hoa thnh n nhn c bn ti hu th trao cho chnh ph M sau c cc chuyn vin mt m ca M. Bn ti hu th i cho bit chnh ph Nht rt tic phi bo cho chnh

ph Hoa K bit Nht Bn thy rng hai bn khng th t c ti mt tha hip, d c tip tc thng thuyt na. Thc ra hai i s Nomura v Kurusu bit trc rng chin tranh th no cng xy ra gia M v Nht, nhng khng bit r bao gi v u. Chnh ph Nht e s rng nu thng bo trc cho hai i s th ngi M c th c c tin v cuc tn cng s mt yu t bt ng. i s Kurusu d nh thng bo quyt nh ca chnh ph Nht cho b ngoi giao M vo lc 1 gi chiu, th m mi ti 2.20 chiu i s Nomura mi ti ni. Nh vy Fuchida ra lnh tn cng 35 pht sm hn k hoch. Nu ti hu th ca Nht ti b ngoi giao Nht ng gi th ngi M s c 35 pht trc sa son, theo nh nh ca Yamamoto. Nhng i t Fuchida dn Nht Bn vo mt cuc chin tranh khng c chnh thc thng bo trc. Nhng du sao y cng khng phi l ln du tin Nht Bn hnh ng nh vy trong lch s Nht Bn. Trong khi Fuchida bo co chin thng th bn chc phi c phng thy li ca Murata bt u tn cng cc chin hm M. Trung y Goto li chic phi c u tin qua cn c khng qun Ewa v trng thy hng lot chin u c ca M u trn sn bay. Khi lt qua phi trng Hickam Field, Goto trng thy hng lot oanh tc c hng nng ca M ang nm ch phi on ca Takahashi. Hm l mt ngy quang ng. Murata v Goto chia on phi c phng thy li lm hai ton. Ton ca Goto tn cng i chin

hm Arizona trc. Khi h thp xung v tr tn cng, Goto thn trng kim sot li cao v ta trc khi phng ra chic thy li u tin. Bng nhin Goto trng thy vi bng en vt qua trc mt. l nhng oanh tc c ca Nht. Cc phi cng trong on oanh tc c ny tng lm lnh ca Fuchida v cho rng yu t bt ng mt v h s l nhng phi cng u tin m cuc tn cng vo cc chin hm. Goto rt tc gin cho rng cc phi cng oanh tc mun chim cng u. Tuy nhin Goto vn c bnh tnh tip tc bay ti chic Arizona v phng tri thy li u tin xung. Chic Arizona dng nh khng c ngi. Goto khng thy mt thy th M no trn boong c. Sau khi phng tri thy li ri, Goto bay vt phi c ln cao trnh n phng khng t trn chic Arizona. Khi quay li Goto trng thy mt tia la le ln tip theo l mt ting n kinh hn v mt ct nc khng l bn ln. Goto sung sng la to vo my lin lc: "Trng ri!". Khi quay ln mt vng tr li, Goto thy tng lot sng bn ln. Thy th on trn chic Arizona qu thc sn sng chin u hn l ngi Nht tng, mc d h b bt ng. Mori, mt phi cng khc trong on phi c phng thy li, m t li quang cnh cuc tn cng cc chin hm M nh sau: "Ti khng tin s sng st trong cuc tn cng ny. V nhng t tn cng ca cc phi c t cc mu hm Akagi v Kaga xong ri, cuc tn ca cc phi c t mu hm Soryu gp phi mt mng li n phng khng rt c lit t pha hm i ch. Phi c ca ti b rung chuyn v b

trng n phng khng ca ch." "Ti bay ngay bn trn cc chin hm ch ngay ti FordIsland. Ti chn mc tiu l mt chin hm b neo cch xa hn cc chin hm khc ang b cc phi c phng thy li t mu hm Soryu tn cng. Chin hm ti chn dng nh cha b tn cng. Ti phi phng thy li tht ng phng php v tht chnh xc. Ti c bo cho bit trc hi cng ny khng su qu 45 b. Mt tc hoc cao hi sai trt s khin thy li cm xung y bin hoc nhy ln trn mt nc. V nh th th n lc ca chng ti chng c kt qu g." "Vo lc ti khng bit ti s phi lm g. Ti ch hnh ng theo phn ng m ti c c trong cc cuc hun luyn, v ti hnh ng nh mt ci my. Ti h xung 200 b v bt thn ti trng thy chin hm lng lng trc mt nh mt tri ni. Ti ng ngi li ly ht sc mnh. Ti bit r rng ch qun ang x dng h thng sng phng khng v n ca ch n t t pha. Ti s n ni m hi t m qun o." "Bng nhin mt phi c ch xut hin ngay trc mt ti. V phi c ca ti trang b sng my 7.7 ly ch bn c v pha sau nn ti khng c kh nng khng chin. Ti liu phng phi c ca ti nhm thng vo phi c ch. Tn phi cng ch hong ht bay vt i. Ti t hi: "C phi y l ci ngi ta gi l chin tranh khng?"

Cc phi c phng thy li gy nn nhiu ting n kinh hong. Nc nh si bt ln v nhng ct khi en bc ln t nhng chin hm. T bn trn, cc khu trc Zero ca Itaya khng tm c mt phi c ch no. n Itaya quyt nh cho cc khu trc Zero nho xung v oanh kch cc mc tiu trn mt t. Cc ton sa cha ca M ang a ra c bn chic thy phi c ti vinh Kaneohe th cc khu trc Zero x xung. Mt giy sau, tng ct nc vt ln v tt c 4 thy phi c ca M bc chy, nm tung cc qun nhn M b thng hoc cht ra ngoi. Cc khu trc c lm ch c khu vc, bay dc theo vnh tm mc tiu, ri tn cng cn c Thy qun lc chin Ewa. Trong vng 15 pht, tt c phi c ca Thy qun lc chin u b bn chy ht. Trong tng s 49 phi c M thuc cn c Thy qun lc chin th 35 chic b bn chy, v 16 chic cn li b h hi khng th bay c na. Sau on phi cng ca Itaya quay li tn cng chnh cc Thy qun lc chin M. Thy qun lc chin M c gng phn cng li, nhng cuc phn cng tuy rt anh hng gan d nhng hon ton tht bi thm thng. Cc thy qun lc chin M dng c sng lc ln sng my bn li phi c Zero. Phn ln tn tht v pha M xy ra l v cc c gng cu vn che ch cho cc phi c cha b tn hi. Ch c 9 phi c trong s 36 chic ti Kaneohe l khng b tiu hy, trong 6 chic b h hi. Ba chic may mn cn nguyn vn l nhng chic bay i tun thm trc khi cuc tn cng ca Nht khi s. Tuy nhin tinh thn chin u ca qun tr phng M trong

sut cuc tn cng rt l ng khen ngi. Nu cc binh s M khng can m thit lp nhng sng my chng li phi c Nht th qun M khng phi hy sinh nhiu n th. Nh s khng c qu liu lnh can m ca qun M, hai khu trc c ca Itaya b bn ri, v nhiu chic khc b trng n phi ri b chin trng hoc bin mt, c th l b ri xung bin. n lc m cuc i oanh tc ca phi on di quyn ch huy ca Fuchida. Fuchida phn cc oanh tc c ca mnh thnh 10 phi i, v bay thnh mt hng duy nht cch nhau khong 600 b. Lc ny qun tr phng M ly li c bnh tnh sau cn xc ng tht thn lc u. V th cc oanh tc c ca Fuchida gp phi sc khng c mnh lit ca h thng phng khng M. Cc phi cng ca Fuchida git mnh trc s phn cng mau l ca qun M. Cuc phn cng ca M bt u khong nm pht sau nhng tri bom u tin. Bn cht ca qun s Nht th rt mau l khi tn cng, nhng khi phi ng ph phng v th li rt chm chp, v th cc lot sng phng khng ca qun M gy kh khn cho cc phi cng ca Fuchida. Thot u Fuchida dn 49 oanh tc c ca mnh tin v pha chic chin hm Nevada ang b neo ti pha cc bc ca ca dn chin hm ti FordIsland. Khi cc phi c ny qun vng trn quanh mc tiu th sng phng khng ca M lm cc phi cng Nht lo ngi. Mt vi phi c bay vt i trnh hng lot n t bn di, mt s phi cng khc gan d hn, bay ln ba vng quanh mc tiu mi

th bom. Mt phi cng khc cung qut th bom qu sm khng trng mc tiu. Fuchida nhn thy th v bt k bu khng kh ti en v khi sng phng khng, Fuchida bay nho xung st chic phi c y v vit cu hi "Sao vy?" ln mt tm bng en v gi ra hi ngi phi cng. Ngi phi cng cng vit ln mt tm bng en tr li Fuchida: "Bnh sng b trng n." Fuchida ra lnh cho vin phi cng phi quay v mu hm ngay, nhng vin phi cng t chi, v i tip tc cuc oanh tc. Fuchida nh min cng vy tay ng , nhng ng bit rng li mt chic oanh tc c b trng n gia rng n phng khng ca M th thc l ti nguy him. Vin phi cng phng mnh phi c v pha cc chin hm M, hy vng nh trng c mt mc tiu trc khi b h, nhng ngay lp tc phi c n tung khi trng n phng khng ca M. Fuchida k li cuc oanh tc nh sau: "Ti nm st xung sn phi c quan st nhng tri bom ca chng ti qua mt ca nhn. Bn tri bom ang lao xung theo mt hnh th tht hon ton. Mc tiu th xa qu n ni ti t hi khng bit bom c ti tn ni c khng. Bn tri bom cng lc cng nh hn cho ti khi ti khng cn nhn thy r na. Ti qun ht mi chuyn khc trong cn m say nhn bom ri xung mc tiu. Nhng tri bom cui cng bin mt khi tm mt ca ti v ti cht trng thy nhng ct khi bc ln. Ti sung sng la ln:

"Hai tri trng" v nhm dy khi sn phi c." Sng phng khng ca M ngy mi lc mt hot ng mnh hn. Nhng bng nhin Fuchida nghe thy nhng ting n d di ti dy chin hm M v hng lot nh la bc ln cao hng ngn b. Ting n qu mnh lm phi c ca Fuchida chao i. Mt vi tri bom hng nng ca Nht trng v n ngay trn chic chin hm Arizona. Khi cng bt u cun ln t chin hm Maryland, tuy nhin chin hm ny khng b h hi nhiu, mc du b trng ti hai tri bom. Trong lc cc phi cng ca Fuchida lm nhim v th cc tim thy nh Nht cng lm trn, v ti cc mu hm, cc phi c thuc t tn cng th hai bt u ct cnh. Cc tim thy nh ln ca Nht tin vo Trn chu cng v dng thy li tn cng bt c chin hm no ca M nh chy trn. Nhim v ca cc tim thy nh bng kh khn hn trong nhng cn sng bin v i v hng lot bom tn cng ca phi cng Nht. Mc d n su di y bin, cc tim thy nh nng hai ngn tn ny vn cm thy sc di ca sng. t tn cng th hai ca trung t Shimazaki khi u vi 170 phi c ct cnh t mu hm Zuikaku. on phi c ny ti Trn chu cng vo lc 8:40, nhng cc phi cng ca Fuchida vn cha th ht bom v vn tip tc cuc oanh tc nn cc phi c ca Shimazaki phi bay ln trn cao trong mt thi gian 15 pht trnh ng phi cc phi c

ca Fuchida. Ngay trong lc cn bay cao m cc phi c ca Shimazaki cng cm thy chn ng v nhng ting n trn chin hm Arizona. t tn cng ca phi on Fuchida ko di khong mt gi, v Fuchida ra lnh cho cc phi c quay tr v mu hm. Tng kt tn tht ca Nht trong t tn cng u gm c ba chin u c, nm phi c phng thy li v mt oanh tc c. Khi bt u quay tr v mu hm, on phi c Fuchida nghing cnh vy cho on phi c ca Shimazaki ang ch ti lt tn cng. Ring Fuchida khng quay v mu hm ngay. Khng cn bom na, Fuchida bay vt ln cao quan st cuc tn st ca t tn cng th hai. Trung y Suganami, ch huy on khu trc c Zero h tng phi on ca Fuchida cng nn li ti chin trng xem cuc tn cng ca on phi c Shimazaki. Hnh ng ca trung y Suganami thc l liu lnh v khu trc c Zero ch c mt tm hot ng nh thi. Khi chic Zero ca Suganami tr v ti mu hm th bnh nhin liu ch cn vi ga-lng sng. Khi t tn cng ca Fuchida chm dt, c Nagumo gi tn hiu v cho Yamamoto, xc nhn mt iu m Yamamoto bit: khng c mt mu hm no ca M ti Trn chu cng. c Kuroshima, s quan hnh qun ca Yamamoto ngh vi Yamamoto cho lc lng ca Nagumo phi i tm mu hm M tiu dit. Yamamoto khng ng v tr li: "Nagumo xa chng ta hng ngn dm. ng ta c th c c nhng tin tc m chng ta

khng bit. mc ng ta ch huy trn nh ny. Ti hon ton tin tng ng ta." Thc ra Yamamoto khng th lm g hn l phi tin hon ton vo Nagumo, ngi ang trc tip ch huy trn nh ti ch. Fuchida ri chin trng Trn chu cng, v cc cn c khng qun bn di b tn ph ang bc chy, v khng mt phi c M no bay ln c. Nhng lc lng phng khng ca M tr nn rt mnh m vo lc 9 gi sng, khi m trung t Shimazaki bt u ra lnh cho 170 phi c ca ng m t tn cng th hai. Nhim v ca Shimazaki kh khn nguy him hn ca Fuchida, v by gi qun phng th M tp hp c v chin u rt dng mnh. Khng ging nh phi on ca Fuchida, Shumazika khng c phi c phng thy li, m ch gm c phn ln l cc oanh tc c loi Kate, chuyn dng oanh tc cc phi trng. t phi c nho xung di bom do trung t Egusa ch huy th mnh hn, bao gm 80 phi c nm bom thp. Cc phi c ca Egusa trang b nhng bom 500 cn v cc phi cng ca Egusa l nhng con i bng thuc loi thng thng dy dn kinh nghim bay v chin u. Tt c nhng phi cng ny c hun luyn c bit c th tiu dit cc mu hm M trong mt trn tn cng. By gi khng c mu hm, cc phi cng ny nh nho xung cc chin hm vy. Trong t tn cng u tin ca Fuchida, cc chin hm M b thit hi rt t.

Egusa hng dn cc phi cng ca mnh bay v pha ni nh ly trn, ri quay vt tr li to mt hng ha lc khng khip. Egusa chn tn cng nhng chin hm no c sng phng khng d di nht v nhng chin hm ny l nhng chin hm t b thit hi nht trong t tn cng u tin ca Fuchida. Nhng ct khi en khng l bc ln t qun cng gy kh khn cho cc phi cng Nht v h kh trng thy cc mc tiu. Nhng Egusa ra lnh cho cc phi cng bay theo mnh, ly ci ui phi c sn mu ca Egusa lm chun nh hi cn tp luyn ti Kagoshima. Egusa hng dn cc phi cng di quyn ti cc mc tiu mt cch rt chnh xc. Th l ht ting n ny ti ting n khc, v la bc ln v nhng khi khi en ta khp qun cng. Trong lc cc phi cng thng thng ca Egusa ph hy cc chin hm cn li th phn ln cc oanh tc c ca Shimazaki tp trung ti phi trng Hickam. S cn li tn cng FordIsland v cn c khng qun Kaneohe. Khng mt phi c no ca Shimazaki b h, mc d rt nhiu chic b trng n. Cc khu trc c bo v t tn cng th hai ny gm c 36 chic Zero. Khng mt chin u c M no ln nghnh ch v t tn cng u ca Fuchida bn h tt c phi c M ngay trn sn bay ri. Phi cng Zero Fujita bay ln cao 18 ngn b cng vi Iida, s quan ch huy ton phi c Zero, quan st v tm phi c M. Hai ngi bay ln quanh o hai ln nhng khng thy mt phi c ch no. Nhng ha lc phng khng ca

M qu thc c lit hn ngi Nht tng, v hai ngi c cm tng ang bay trong gia mt bu tri bn pho bng vy. Iida l mt trung y 27 tui v l mt phi cng c khi chin u hai nm ti Trung Hoa. Trong trn Trn chu cng, Iida hng dn cc phi cng Nht thiu kinh nghim trong t tn cng t hai. Bt k n sng my bn ln, Iida lao xung cc nh cha my bay v bn ph t chy cc phi c. Khi t tn cng chm dt, Iida bay ln quanh phi trng Kaneohe kim sot xem cc tt c phi c c tr v thnh i hnh khng th mt vin n t bn di bn trng phi c ca Iida. Du chy ra v khi bc ln t phi c. Iida bay st vo phi c ca Fujita v ly tay bm ming ra du cho bit b ngt khi. Ri Iida nghing cnh v ly tay ch xung di t. Sau Iida b nho phi c xung t. Fujita trng thy tnh trng tuyt vng ca Iida m khng lm g c. Phi c ca Iida n tung di t v tr thnh mt trong nhng binh s Nht t trn u tin ti Trn chu cng. Cuc tn cng t hai ca Shimazaki cng ch lu khong mt gi nh t ca Fuchida. t ny thnh cng tn cng tiu hy c nhng chin hm cha b tn tht trong t u. V n phng khng bn ln nh ma nn t tn cng ca Shimazaki b nhiu thit hi hn: su khu trc c v 14 oanh tc c ca Egusa b bn ri. Trong lc phi on ca Shimazaki quay tr v mu hm th Fuchida vn li kim im kt qu chin trng. Fuchida m c bn chin hm M chm hn, ba chic khc b tn tht nng, nhiu chin hm khc cng b tn tht kh nhiu v ch mt

chic b tn tht s si. Cc cn c khng qun FordIsland v Wheeler ang chy d di. Mc du cc tn tht ca Nht tng i rt nh so vi nhng tn tht ca M, nhng nhiu phi c Nht trong ln tn cng t hai b trng n, nhng phn ln c gng bay tr v c mu hm. Trng hp ca Fujita tht l hn hu. Trn ng v, Fujita bay bo v cho mt nhm oanh tc c ca Egusa v gp mt phi c M chn u. Fujita c phng b cc thng du i m khng c. Fujita nh phi quay trnh phi c M th trng thy mt phi c M khc. Fujita bn trng chic phi c th hai ny chy bng ln v ri xung bin, nhng chic phi c th nht vn ui theo Fujita. Fujita cht nh mt iu tm nim trong lc hun luyn l "nu b chy th chc chn s b bi". Th l Fujita quay phi c li v phng thng vo chic phi c M khin chic phi c M phi n trnh. Nhng trong lc n trnh, ngi phi cng M cn thi gi qut mt trng lin thanh sang phi c ca Fujita. Ca s v gh ngi ca Fujita nt by, nhng Fujita khng b thng. Phi c ca Fujita y l thng v u my kht kh v p xut du sng xung thp mt cch ng ngi. Fujita trng thy bn di cc tim thy nh Nht ang ch i tn cng cc chin hm M. Thot u Fujita nh lao xung bin v hy vng c tim thy nh vt, nhng Fujita thy lm nh vy th liu lnh qu nn c bay lt v mu hm Akagi. Khi va p xung sn mu hm th phi c va vn ht sng v my tt, nhng Fujita bnh an v s.

Nagumo c Fuchida bo co kt qu ca cuc tn cng. Fuchida cho bit cn mt s mc tiu na cn phi trit h v ngh Nagumo cho m mt t tn cng na. kin ca Fuchida khng c cc cp ch huy khc tn thnh, v h khng mun cc mu hm v phi c gp nguy him na v sc mnh phng khng ca M rt hu hiu, mc d cc phi c Nht tr v c, c tip t nhin liu v sn sng cho mt cuc tn cng na. Sau khi nghe cc kin tri ngc ca cc s quan ch huy khng qun, Nagumo kt lun rng khng qun Nht s gp nhiu nguy him trong t tn cng th ba v cha chc gy c nhiu tn hi cho M. Nagumo quyt nh ngng cuc tn cng. ng 1:30, c hiu trn soi hm Akagi ra lnh cho cc mu hm quay v hng nam. Tt c cc mu hm m ht tc lc chy xa khi chin trng. Quyt nh ca Nagumo cn c vo kin ca vin tham mu ca ng l dc Kusaka. Quan im ca Kusaka li cn c vo cc tin tc bt c cc bng tn ca M v bit rng M cn nhiu khu trc c cn hot ng c. Cc mu hm li lu ti mt ni nm trong tm hot ng ca khng lc ch l mt iu ti nguy him. Lc cc mu hm ch cch Trn chu cng 250 dm trong khi phi c ca M c tm hot ng xa ti 600 dm. Nagumo cng khng th trng cy vo cc tim thy nh quanh Hawaii bit tin tc ca ch. L do chnh khin Nagumo phi rt qun mau l l v khng cn hy vng tm c mu hm M. Nu tip tc li tm

mu hm M th rt c th chnh cc mu hm Nht s tr thnh mc tiu ca khng qun M. Mu hm c hi qun Nht coi rt trng v ht sc bo v. V yu qu mu hm nn ngi Nht t cho cc mu hm nhng ci tn rt nn th ng yu. Su mu hm c nhng tn nh Akagi (Lu i Hng), Kaga (Nim Hn Hoan), Soryu (Thanh Long), Hiryu (Phi Long), Shokaku (Con Hc Bay Vt Ln) v Zuikaku (Con Hc Hnh Phc). Tuy rt lui mt cch vi vng, nhng Lc lng Xung kch ca Nagumo t c nhng thnh qu ng k. Trong tng s 353 phi c thuc su mu hm, Nht ch mt c chn khu trc c, 15 oanh tc c v nm phi c phng thy li. V nhn mng th 55 binh s Nht c coi l mt tch. i li nhng tn tht nh nhng ny, Nht tiu dit ton b sc mnh ca hm i Thi Bnh Dng ca M khi tiu dit c tm chin hm ln ca M. Cc chin hm Arizona, California, v West Virginia b nh m, chin hm Oklahoma b lt p, chic Nevada b tn tht nng n, ba chic Maryland, Pennsylvania v Tennessee cng b h hi. Ngoi ra cc khu trc hm Cassin v Downes b chy, chic Shaw b tn tht nng n. Mt s tu nh khc cng b nh chm hoc b h hi nng. L do chnh khin c Nagumo quyt nh khng tn cng Trn chu cng mt ln na, khng c ti liu r rng v ma h nm 1944 Nagumo m bng t t trong trn hi chin ti Saipan, em theo c cu hi ln lao ny i theo ci cht ca ng. Ngi ta ch tm thy mt ti liu m

t vn tt l do ca ng nh sau: 1. Cc t tn cng u gy c nhng tn tht cho M ng theo b tham mu Nht mong mun ri. Mt cuc tn cng na cng khng gy thm c nhiu tn tht na cho M. 2. H thng phng khng ca M phn ng mau l v rt chnh xc, mc du b tn cng bt ng. Mt t tn cng na s gp s khng c c lit hn na v nh th th tn tht ca Nht s ln lao hn na. Nhng tn tht mi s lm lch cn cn chin thng t c. 3. Cc tin bt c qua cc tn s ca M cho thy M cn t nht 50 phi c na cn hot ng c. Ngoi ra Nht khng bit c cc mu hm, tun dng hm v tim thy nh ca M u. 4. Tip tc li trong tm hot ng ca khng lc ch c cn c trn t lin l iu bt li cho Nht, c bit l tm hot ng ca phi c Nht ch trong phm vi 250 dm, v Nht phi ty thuc vo s hot ng ca tim thy nh tin thm trong khu vc Hawaii. Trong lc on mu hm ca Nagumo ri chin trng vi nhim v hon thnh th cc tim thy nh m ca Nht vn cn li thu hi cc tiu tim thy nh. Trong s hn lon ca cuc oanh tc, ngi ta khng bit c s phn ca cc tiu tim thy nh. Ngi ta ch bit rng tt c

nm tiu tim thy nh ca Nht khng tr v c tim thy nh m. t nht ba tiu tim thy nh vo c Trn chu cng nhng hnh nh khng lm nn chuyn g c. c Shimizu, t lnh hm i tim thy nh, ra lnh cho cc tim thy nh loi I tm cch vt nhng tiu tim thy nh. u tin hai chic I-69 v I-68 ch i ti ca vo qun cng. Thiu t Watanabe ch huy chic I-69 ti ni lc 9 gi ti, tri ln mt nc v chng kin cnh la chy trn chic Arizona. Bu tri Trn chu cng lc y tm trong mt mu ca la. Trong lc mi ngm chic Arizona chy, chic I-69 b ba khu trc hm M trng thy. Watanabe vi cho chic I-69 ln xung ti 200 feet. Cc khu trc hm M phng ha lc xung tn cng chiu su, nhng ha lc ca M ch cng hiu mc 100 feet thi v chic I-69 an ton. Chic I-68 cng b mt khu trc hm M bt gp. Khi chic I-68 ln xung th ng phi mng li chng tim thy nh. Cc thy th Nht vi tm cch g chic I-68 th khm ph rng ha lc ca khu trc hm M lm chic I-68 chy du. Thiu t Nakaoka ch huy chic I-68 quyt nh phi tri ln, d c gp khu trc hm M. Nhng khi tri ln, chic I-68 c mn m che kn v nhng khu trc hm M b cuc khng truy n thm na. Sau bn ngy ch i m khng thy du hiu ca cc tiu tim thy nh, cc tim thy nh loi I ca Nht nh quay

tr v qun o Marshalls v v ti ni ng lc ngy Tt u nm ca ngi Nht. Trong s 10 s quan li 5 chic tiu tim thy nh ti Trn chu cng th 9 ngi mt tch v tt c 9 s quan ny u c thng ln hai cp v c coi nh anh hng quc gia. Ngi duy nht khng c thng thng l thiu y Sakamaki. Sakamaki b hi qun M bt sng lm t binh. Nhim v tn cng Trn chu cng thot u c phn chia ng u cho cc tim thy nh v cc phi cng trn cc mu hm. Nhng chnh cc phi cng hi qun hon thnh tt c mc tiu trong khi cuc hnh qun ca tim thy nh l mt tht bi. Sau cuc tht bi ny, b t lnh tim thy nh mt mt v khng c ch v khng c tng cng na. Nhim v ca tim thy nh Nht sau ny b thu hp vo tn cng ng tip t ca M trong cc trn nh ti qun o Solomons. Hi qun Nht cng b chin thng ngon mc ti Trn chu cng nh l mt k cng trong vic bo v ha bnh th gii. Nhng khi c Nagumo yu cu thng thng cho 55 phi cng t trn trong cuc tn cng th b t chi vi l do l s s quan c thng thng qu nhiu. Cc phi cng ca hi qun Nht rt tc gin khi b T lnh Hong gia cng b vic nh m chin hm Arizona l cng ca thiu t Yokoyama, ngi ch huy cc tiu tim thy nh. Cc phi cng xc nhn rng chic Arizona b t tn cng ca trung t Shimazaki nh chm bng hai tri bom, nhng b t lnh c tnh thin v lm suy gim

cng chin thng ca cc phi cng hi qun. Cuc tn cng Trn chu cng t c nhng mc tiu cn bn ca Yamamoto l ngn cn hm i Thi bnh dng ca M can thip vo cc cuc hnh qun ti pha nam chim khu vc du la. Nhng cuc tn cng ny cng khng t c hon ton cc iu mong i ca Yamamoto, v cc hng khng mu hm M vn cn nguyn vn. Chnh cc mu hm M mi ch thc l mc tiu khi Yamamoto d nh v t k hoch tn cng. Cc mu hm M l mi quan tm lo lng nht ca Yamamoto v cc mu hm c kh nng em chin trng li gn Nht bn. Yamamoto vn tip tc chin thut cn bn ca ng l kt hp cc phi cng u t trn 6 mu hm. Cc mu hm ny s tp trung sc mnh khng khip, d cc mu hm M ra khi giao chin v tn cng hm i ch bng mt sc mnh bp. l l do ca cc trn hi chin c lit ti bin San H v qun o Midway sau ny. V phn M, trn nh Trn chu cng l mt chin bi nng n, mt bi hc khng th qun c. Phi mt thi gian kh lu hm i Thi bnh dng mi phc hi li c, trong khi hi qun Nht tung honh ti Thi Bnh Dng m khng gp mt cn tr no. Phi mi sau khi c Yamamoto b tng thng Roosevelt ra lnh chn ng phc kch m st ri, M mi ly li c th thng phong. Trong cc chin hm M b nh chm ti Trn chu cng

th chic Arizona l chin hm ln nht. Ngy nay ti Hawaii c mt i k nim ni chic Arizona b nh chm. Hng ngy hng ngn du khch c tu hi qun ch ra i k nim tng nh cc binh s anh dng ca M can m cht theo chin hm Arizona. Trn i k nim, du khch c th trng thy chic Arizona cn nm di lng bin, v thnh thong tng git du cn si ln, mc d con tu chm cch y hn mt na th k ri. Thc ra nhng git du l do mt b my ngi ta t ra sau ny, c vi giy li nh ra mt vi git du si ln, nh l nhng git mu vn cn chy ra t mt vt thng cha lnh, gy xc ng v khi dy lng i quc cho du khch M. Trn tn cng Trn chu cng l mt trn nh rt ng ch trong chin s th gii. Trong trn nh ln nhng ngn ngi ny, binh s ca c hai phe th nghch u rt ng knh trng v ngng m v tinh thn i quc v lng dng cm tuyt vi ca h. C hai bn u hnh din hon thnh c nhim v m quc gia giao ph cho h. Ngi M khng h c mc cm khi thua trn nh u tin ny, bi v c hay thua mt trn nh trong mt cuc chin di bn nm khng quan trng lm. Chin thng trn nh cui cng mi thc l quan trng, v ngi M oanh lit thng trn nh cui cng trong cuc chin ti Thi Bnh Dng.

18. Hm Xm M Lai V Trn nh Tn Gia Ba

Thng 11 nm 1941, trong lc c Yamamoto ang chun b cho cuc tn cng Trn Chu Cng, th tng lc qun Yamashita, t lnh Qun on Quan ng ti Mn Chu, c triu hi v ng Kinh, nhn chc t lnh qun on 25. Qun on 25 ang chun b m cuc tn cng vo M Lai trong trng hp Nht khai chin, v Yamashita c nhim v nh chim Tn Gia Ba, cn c qun s quan trng nht ca Anh quc ti ng. Yamashita khng c thoi mi khi nhn nhim v quan trng ny, v ng bit cc tng cp trn nh ng iu v Sugiyama khng a thch ng. Trong thp nin 1930, c hai phe chng i nhau ti Nht Bn: phe n ha ch trng thit lp mt chnh ph dn s di s lnh o ca Nht Hong, trong khi phe qu khch ch trng phi nh chim Trung Hoa, d hu qu c th a n chin tranh vi Anh v M. Yamashita ng h phe n ha trong khi ng iu v Sugiyama lnh o nhm qu khch. Cui cng nhm qu khch thng th, v ng iu tr thnh th tng v Sugiyama nm chc tng tham mu trng lc qun. Yamashita b tng i bin gii Mn Chu, ch huy Qun on Quan ng. By gi Yamashita b gi v, v phi thi hnh mt trng trch nng n. Yamashita bit rng mnh s b theo di kim ch gt gao, v bt c mt li lm no cng a ti trng pht s nhc. K hoch nh chim Tn Gia Ba c son tho trc khi Yamashita nm qun on 25. Khu vc qun

on 25 b s l mt gii t nh hp ti Kra Isthmus, nm gia Thi Lan v M Lai . Ba a im chnh l Singora v Patani thuc Thi Lan, v Kota Bharu ti bc M Lai . Thot u ngi ta ngh giao cho qun on 25 nm s on trong nhim v tn cng Tn Gia Ba. Khi Yamashita n b ch huy ca qun on 25 ti o Hi Nam, ng duyt li tnh hnh v a ra mt ngh rt ngc nhin. Trong ln hp vi Sugiyama, Yamashita cho bit ng ch cn ba s on tin chim Tn Gia Ba. Li ngh ca Yamashita qu thc ng ngc nhin, v phn ln cc tng ch huy thng i hi c nhiu qun hn. Trng hp Yamashita, ng nhn thy a hnh ti M Lai khng thun li cho vic tp trung qu nhiu qun. Yu t chnh chin thng l qun t nhng phi tht tinh nhu. Yamashita l mt vin tng chuyn nghip, mt thin ti chin tranh v c rt nhiu kinh nghim chin trng. i vi ng v mt s ng qun nhn Nht Bn th chin tranh khng phi l mt vic xu, tri li l mt nhim v thing ling. Cui cng ba s on gm su chc ngn qun tham gia chin dch Tn Gia Ba. l cc s on 5 v 18, hai s on thin chin nht ca Qun i Hong Gia Nht. S on th ba thuc V binh Hong gia. Ba s on ny c hai trung on pho binh v mt l on chin xa ym tr. Ngoi ra cn c 600 phi c bo v, gm c 450 phi c nm trn cn c t lin, v 150 phi c trn hng khng mu hm. Hai trong ba s on trng ca

Yamashita cng l nhng vin tng rt nhiu kinh nghim v can trng, l trung tng Matsui ni danh ti chin trng Trung Hoa, ch huy s on 5, v trung tng Mutaguchi tng l tham mu trng cho Yamashita, ch huy s on 18. Yamashita rt hi lng vi hai tng Matsui v Mutaguchi, nhng vin tng ch huy s on V binh l Nishimura th thc l mt kh chu nhc u cho Yamashita. Nishimura l bn thn vi cp trn ca Yamashita l tng Terauchi, t lnh Nam Chu, v cng l bn ca Sugiyama, tng tham mu trng lc qun Hong gia Nht. Nishimura quyt nh bt hp tc v gy nhiu kh khn cho Yamashita. Mt ngi na gy kh khn cho Yamashita l i t Tsuyi, trng phng hnh qun ca Yamashita. Tsuyi l mt th gin ip d xt cc tng lnh cho th tng ng iu. Nh vy, Yamashita phi ng u vi k th khng nhng trc din vi mnh l qun Anh, m cn phi lo i ph vi k th ngay cp trn v cp di ca mnh, v c trong b tham mu ca mnh. khng phi l iu kin thun li chin thng. Qun Nht d nh b ti ba bi bin, hai ti Thi Lan v mt ti M Lai , ri tin qun qua rng gi t pha bc xung Tn Gia Ba. Bn o M Lai di khong 400 dm, gia l ni v hai bn l ng bng duyn hi. ng tin qun ca qun Nht phi vt qua rt nhiu sng ngi, rng rm v ng ly, mt a hnh rt bt li cho cuc hnh qun. Chnh v th, qun Anh khng quan

tm lo phng th khu vc ny. B tham mu Nht quyt nh hai s on 5 v 18 s b trc, thit lp mt u cu cho s on V binh t kinh nghim i sau. T tng hnh dinh ti Sigon, tng Terauchi nh in cho Yamashita, n nh ngy tn cng l 8-12, mt ngy sau cuc tn cng Trn Chu Cng ca c Yamamoto. ng thi Terauchi cng ra lnh cho Yamashita phi hy b cuc tn cng ngay tc khc, nu cuc iu nh ang din ra ti Hoa Thnh n thnh cng. Lc lng tn cng c phn tn thnh 5 on tu b khc nhau trnh nghi ng. Ngy 8-12 l ngy nh mnh cho Nht Bn. Ngy qun on 25 nc lng v tinh thn quc gia. H ngh rng c hi nh ui "qun bch qu" gii phng Chu cho ngi Chu ti. Tn Gia Ba l thuc a ca Anh Quc k t nm 1819, rng t ty sang ng 27 dm, v t bc xung nam 13 dm. Tn Gia Ba v M Lai rt quan trng cho quc Anh v ti nguyn phong ph v cao su v thic. Vic phng th Tn Gia Ba lc u rt xao nhng v qun Anh cm thy an tm v c rng gi bao bc. ng tn cng duy nht l t bin vo. Nhng n u thp nin 1930, sau khi Nht Bn chim Mn Chu, th s phng th mi c tng cng bng c hi lc khng qun. Trung tng Dobbie c c lm t lnh ti M Lai , c tng Percival lm tham mu trng. Dobbie nhiu ln xin chnh ph Anh Quc tng cng h thng phng th ti M Lai v Tn Gia Ba, nhng khng c p ng, mt

phn v tnh hnh ti u Chu ang bt li cho Anh Quc. Thng 3-1941, Percival nhn lnh chc v t lnh M Lai . ng i b chin tranh phi tng cng thm su s on, hai trung on chin xa v nhiu n v chng chin xa v phng khng. B chin tranh bc b li yu cu ca ng. Percival nh phi bng lng vi nhng g ng ang c, gm c 88 ngn binh s, trong c 19 ngn qun Anh, 15,200 qun c, 37 ngn qun n , v 16,800 qun tnh nguyn bn x. Percival phi tri qun s ny khp M Lai . Nh vy Percival khng qun s bo v cc a im trng yu, nh phi trng v b bin. Lc Percival khng c c xe tng, v cc qun nhu u thiu thn. Qun s th phn ln l n , khng c hun luyn y . Percival ch cn trng cy vo nhng c sng nng dc b bin v hai chin hm Prince of Wales v Repulse. Hai chin hm ny c phi ti Tn Gia Ba thng 10-1941, nng cao tinh thn qun tr phng. Percival cng cho xy dng li h thng phng th, nhng d sao cng qu tr v qu t. Ngy 4-12, on tu chin ca Yamashita ri tng hnh dinh ti o Hi Nam, v n ti ngy 7-12 th ti ngoi khi M Lai . ng na m th cc v tr ca qun Anh ti Kota Bharu b cc chin hm Nht pho kch. Ri cc tu b o ti. Phi c ca qun i Hong gia Anh cng gy lng tng cho qun Nht, nhng v tr ca qun phng th n b qun Nht trn ngp mau l. Cc v tr ca qun n nm st b bin, mt v tr rt thun tin

tiu dit qun b ca Nht, nhng qun Nht tin mnh nh v bo vo ha lc ca qun n , ri bao vy v tn cng cc v tr ny t bn pha. Qun n hong ht b chy v tng phng tuyn b chc thng, nhng tht ra lc qun Nht cng ang gp kh khn. Cuc b ti Singora v Patini ca Thi Lan d dng hn nhiu. Cnh st v qun i Thi Lan khng phi l i th ca qun Nht. ng 5:20 sng ngy 8-12, Yamashita ln b v thit lp tng hnh dinh ti Singora. Ch trong vi gi sau, chnh ph Thi Lan chp thun cho php qun Nht c x dng lnh th Thi Lan. Sau khi nghe tin Kota Bharu tht th, Percival ra lnh rt qun v phng th Jitra. Tng Matsui ch dng 500 qun v 10 xe tng tin ti Jitra mau l nh sm st. Cuc chin u thc c lit, nhng qun Nht tin qua rng gi nh bc hu ch qun, v chim c Jitra ngay. Qun Nht tin ngay ti mc tiu k tip l Aloi Star. iu nhc nh cho qun Anh l trong my ngy u ca trn nh, qun Nht khng cn phi x dng s on 5. Cc chin cng u l do mt n v tin phng t c, v qun Nht ch thit hi khong 50 binh s. Khng nhng qun Nht chim c cc v tr phng th quan trng, m qun n kinh hong b chy, li rt nhiu qun nhu v kh. Qun Nht cng tin v pha nam th cng ln tinh thn, v mc sc dng n, n dc, xe c v nhin liu ca qun n b li. Chin thut ca

Yamashita l "trn ngp, truy kch v cng c". Qun Nht trn qua phng tuyn ch, tn cng qun ch bng xe tng v lc no cng gia tng p lc, khin cho qun Anh khng c th gi cng c li mt v tr hoc phng tuyn mi. y l mt cuc ch?y dua v? pha nam. Qun b? binh Nh?t dng c? xe d?p d? ti?n qun. H p xe dc theo cc ng l v cc li mn, v vc xe p ln khi phi qua sng, nhng lun lun truy kch ro rit ch qun ang rt lui. Yamashita ch trng dng chin thut nh bc hu ch, trong khi vin tham mu trng ca Yamashita l Tsuyi phn i chin thut ny v cho rng qu tn qun. Trong mt cuc tranh lun ny la, Tsuyi thua v b mt mt. Tsuyi n t chc, nhng khng c Yamashita chp thun, v t hn tm tr th, v tm cch hm hi Yamashita. Vic hm hi Yamashita c chnh th tng ng iu khuyn khch khin cho Yamashita khng c hng kt qu chin thng do chnh mnh to ra. i vi Percival th ht tht bi ny ti tht bi khc. Tra ngy 8-12, c Tom Phillips ch huy hai chin hm Prince of Wales v Repulse v bn khu trc hm khc ra khi tn cng cc v tr b ca qun Nht. c Philips hy vng c s ym tr ca khng qun, nhng vo pht cht, hm i ca Phillips khng c mt phi c no. l mt hon cnh rt nguy him nu hm i b khng qun Nht tn cng. Trong sut ngy 9-12, hm i c ma ro che ch, nhng n chiu th tri bng

quang ng, v hm i ca Phillips b phi c tun thm ca Nht khm ph. Do hm i Anh mt yu t bt ng, nn c Phillips quyt nh tr v cn c Tn Gia Ba. Ngay sau c Phillips nhn c tin qun Nht ang b ti Quantan. Khng thng bo cho b t lnh ti Tn Gia Ba, Phillips dn hm i tin v Quantan vi mc ch tn cng qun b Nht. Khng may cho hm i Anh, mt tim thy nh Nht trng thy hm i Anh vo lc 2:10. Th l phi c tun thm ca Nht c tung ra tm kim v tr ca hm i Anh. Khi Phillips dn hm i ca ng tin v pha Quantan, th hm i Nht phi mt lc lng gm 34 oanh tc c v 51 phi c phng thy li i ph vi hm i Anh. Sng ngy hm sau, khi hm i Anh tin gn ti Quantan th khng thy tu b ca Nht. c Phillips ra lnh cho hm i tin ngc v pha bc, hy vng tm c ch qun. Nhng ng lc th radar ca chin hm Repulse pht hin phi c Nht ang tin ti. ng 11 gi sng th trn tn cng ca phi c Nht bt u. Tng t phi c Nht nho xung hm i Anh. Cc hm trng Anh tr ht ti trnh thy li ca Nht, nhng cui cng c hai chic Prince of Wales v Repulse u b nh chm. Gn mt ngn binh s Anh t trn cng vi hai chin hm Prince of Wales v Repulse. y l mt tht bi nng n nht trong lch s hi qun Anh, v qun Nht ph hy huyn thoi bt bi ca ngi Anh, v nim hy vng ca qun Anh ti

M Lai . c Phillips mc phi nhng li lm quan trng, nhng ng khng b trng pht, v ng t trn t lu sau . Tin chin thng nh bi hai chin hm quan trng ca hi qun Anh em hng khi cho qun Nht, v gia tng huyn thoi bt bi ca qun Nht. Trong khi trn chin trn b vn tip din, v qun Anh vn phi tip tc rt lui v min nam. Trong su tun l, qun Nht chim trn M Lai . Trn hai chc ngn qun n u hng, v Percival by gi ch trng cy vo s on c ng ti Jahore min nam M Lai . Mc du qun c cng phi rt lui, nhng h cng nh li qun Nht nhng n ch t. Qun Anh tuy c kh nng chin u cao, nhng li qu t. Khi Yamashita m cuc tn cng ti Jahore, nh bi l on n ti y th Percival nh phi rt lui v c th Tn Gia Ba, v cho n tung con ni lin Tn Gia Ba v M Lai . Bo ch Nht ht li ca tng Yamashita l anh hng dn tc, nhng ch to bt li cho Yamashita, v s ghen ght ca th tng ng iu. Yamashita tp trung qun v m cuc tn cng cui cng vo Tn Gia Ba. Qun tr phng Tn Gia Ba gm c 85 ngn binh s, v su tiu on mi c tng cng t Anh Quc. Percival c nhiu qun hn Yamashita, v ng l c th y lui c mi cuc tn cng ca qun Nht. Th tng Anh Churchill ra lnh phi phng th Tn Gia Ba v khng c mt mt tc t.

Yamashita ch c su chc ngn qun. Trng pho b h hi nhiu, v n dc ch dng cho mt thi gian ngn. Qun Nht ch c li th v khng lc, v Nht c ti 200 chin u c so vi mt phi i Hurricane ca qun Anh. Yamashita bit rng phi tc chin tc thng trc khi qun Anh nhn ra c nhc im ca qun Nht. Nu qun Anh ly li c tinh thn, v thit lp c mt phng tuyn phng th hu hiu th Yamashita phi bi trn. Yamashita l ngi gp nhiu nghch cnh. Khng nhng thiu thn cc tip liu quan trng, m cn b cc cp trn quy ry na. Tng Terauchi, t lnh khu Nam lun lun ra lnh cho Yamashita phi chin u nh th no. C ln Terauchi gi cho Yamashita mt cc giy ghi nhng iu Yamashita phi lm khi m cuc tn cng. Yamashita tc gin, x nt nhng mu giy ny v ling vo thng rc. Ngy 4-2, qun Nht sn sng m cuc tn cng. Yamashita hp cc tng t lnh s on v ra lnh tn cng. S on ca Nishimura m cuc tn cng gi ti pha ng vo ti ngy 7-2 d qun Anh v pha . n m ti, cc s on 5 v 18 vt qua gc ty bc ca hn o. Nishimura than phin Yamashita coi thng mnh v giao cho mt nhim v khng xng ng. Nhng Yamashita t ht tin tng s la c Percival trn tn cng gi ny. Sng ngy 8-2, cuc tn cng bt u bng cuc oanh kch nng n ca phi c v pho binh. Mc d sng my ca

qun Anh qut d di vo qun Nht, nhng sng ngy hm sau qun Nht c mt ti hn o v tin xung pha nam. Yamashita di chuyn b ch huy ti mt rng cao su ti o Tn Gia Ba. ng tra ngy hm , hai s on 5 v 18 vt qua c eo bin, nhng s on V binh ca Nishimura dng li, v Nishimura cm thy mt mt. Trong cn gin d, Nishimura ra lnh cht u 200 qun c v n b kt ti Jahore. Nishimura lm chuyn gy kh khn cho Yamashita. Mi khi nhn c lnh ca Yamashita, Nishimura hay hi vn li v nhiu khi t chi khng thi hnh lnh. Trong khi Terauchi ha vi ng Kinh s chim c Tn Gia Ba vo ngy 11-2, ngy l lp quc ca Nht Bn. Nhiu trn nh cn chin d di xy ra ti nhiu ni. Percival quyt nh lp mt tuyn phng th bao quanh thnh ph. n ngy 10-2 th cc ng dn vo Tn Gia Ba lt vo tay qun Nht, v qun dn trong thnh ph Tn Gia Ba bt u lo s kinh hong. Nhng chnh lc Yamashita cng bt u lo s v nhin liu v n dc thiu mt cch trm trng. Nu phi bao vy Tn Gia Ba trong mt thi gian lu di th qun Nht phi b cuc. Trong mt bui hp ca ban tham mu, cc tng cho Yamashita bit nu khng c tip t th ch su ngy na sng ca qun Nht s im ting. Nhng Yamashita bit rng ng vn phi tip tc cuc chin, v ng ra lnh m cuc tn cng nh thng, c gng che giu khng cho qun Anh nhn thy nhc im ca qun Nht. Yamashita gi mt l th sang tng hnh dinh ca tng

Percival, ku gi Percival u hng, v nu khng c s b tn st. Tha Ngi, Ti, t lnh qun i Thin Hong, t cn bn trn tinh thn thng v Nht Bn, trn trng gi cho Ngi l th ny khuyn Ngi nn u hng tt c lc lng ti M Lai . Ti ht sc knh trng qun i ca Ngi, theo ng tinh thn c truyn Anh Quc, anh dng bo v Tn Gia Ba v ang b c lp v khng cn hy vng tip cu. S quan v qun s ca Ngi chin u nhiu trn nh oai hng c lit theo ng tinh thn chin s Anh Quc. Nhng hin tnh chm dt s phn ca Tn Gia Ba ri, v nu c tip tc cuc chin mong manh ny th ch to ra thm nhiu tn tht cht chc cho hng ngn ngi dn ang sng trong trong thnh ph, y h vo nhng ni thng kh v kinh hong ca chin tranh, m cng chng thm c g cho danh d ca qun i Anh. chm dt l th ny, ti xin by t lng tn knh ca ti i vi Ngi mt ln na. Tomoyuki Yamashita Percival khng c nh u hng. Tuy nhin ngay ngy hm , qun Nht chim c mt bnh vin ln ca qun i Anh. Khi cc nhn vin bnh vin nh u hng th qun Nht trn vo v dng li l m cht 230 bnh nhn v 93 nhn vin bnh vin. Mt vi ngi trn thot chy vo Tn Gia Ba v k li cnh tn st d man ca

qun Nht. Tin n lp tc lan truyn khp thnh ph rng, nu Percival khng u hng th mi ngi s chu chung s phn nh cc nn nhn ti qun y vin. Tinh thn qun dn trong thnh ph xung thp mau l. Vic tn st dng nh gip n thu cy ca Yamashita thnh cng, mc du Yamashita khng ra lnh tn st qun y vin. By gi i vi Percival th u hng l con ng duy nht. Th tng Churchill nh in cho php Percival hon ton quyt nh theo ng tnh trng ca Tn Gia Ba. Ngy 14-2, ng tip t nc duy nht ca Tn Gia Ba l mt trm bm nc ch cn cch v tr ca qun Nht chng na dm. Nhiu ni trong thnh ph khng c nc dng. Percival bit rng ch trong 48 gi na th Tn Gia Ba hon ton khng c nc na. Ngy ch nht 15-2, Percival hp vi thuc cp thu thp kin ca h. Sau bui hp, Percival cm thy tuyt vng. Vo lc 10 gi sng, mt ton qun nhn Anh mang c trng tin ra gp n v ca tng Mutaguchi. Ngay sau Yamashita c thng bo b t lnh Anh sn sng tho lun iu kin u hng. Yamashita thng canh bc thu cy. Yamashita yu cu tng Percival phi ra gp Yamashita ti mt a im ch nh. Ngay chiu hm , Percival mang c trng ra v ngi i din vi Yamashita. Yamashita hi Percival c ng u hng v iu kin khng. Percival tr li ng . Yamashita t cu hi th hai: Qun Anh c gi t binh Nht no khng. Percival cho

bit khng c t binh Nht. n Yamashita t vn bn u hng trc mt Percival. Percival c vn kin xong v yu cu ngy hm sau mi k. Yamashita khng th ch i lu hn na, v e rng qun Anh c th nhn ra nhc im ca mnh, nn Yamashita yu cu Percival phi k ngay, nu khng cuc chin s tip tc ngay tc khc. Vin thng ngn Nht ni khng c lu lot lm nn d khin Yamashita ni nng. Yamashita ht vo mt tn thng ngn: "Qun Anh c k hay khng? Tr li C hay Khng!" n y Percival git mnh hong s, v tr li ng k ngay. Vn kin u hng c k lc 6:10 chiu hm . S u hng ca Percival em li cho Yamashita mt chin thng ln nht trong lch s qun i Thin Hong. Cn c hng mnh Tn Gia Ba ri vo tay Yamashita trong vng 73 ngy. S tht th Tn Gia Ba l mt cn xc ng khng khip trn ngp khp Chu, v chng t rng a v ca ngi da trng ti Chu s khng bao gi c nh trc na. Lc lng su chc ngn qun ca Yamashita bt gi c 130 ngn qun Anh, c, n v M Lai trong khi qun Nht ch thit hi 9,823 binh s. Yamashita qu thc xng ng c mnh danh l "Hm Xm M Lai". D thiu thn qun nhu trm trng m Yamashita vn iu khin cuc hnh qun n thng li ngon mc. Yamashita t ra c ti ch huy nhng trn nh phc tp, i hi vic x dng nhiu binh chng khc nhau. n thu cy nhng ngy cui cng gip trnh cho Nht mt cuc chin tiu hao trng k.

ng l sau chin cng hin hch ny, Yamashita phi c tng thng xng ng. Tri li th tng ng iu tm cch cp i vinh d v cng trng ca Yamashita bng cch y Yamashita tr li bin gii Mn Chu. Mi n khi ng iu b mt chc th tng, Yamashita mi c gi v lm t lnh qun Nht ti Phi Lut Tn. Tuy vy cp trn ca Yamashita vn tip tc hm hi ng khin ng khng th iu khin cuc chin ti Phi Lut Tn theo mun. Khi nh th chin chm dt, Yamashita b ng minh x t nh l mt ti phm chin tranh, mc du ng ch l mt qun nhn phi hnh ng theo lnh ca cp trn. ng vn l mt ngi chng li vic gy chin. Yamashita b x t v mt ti ng khng lm, cng nh trng hp tng Matsui, cu t lnh Nht ti Trung Hoa. Matsui l mt tng c ti v ht sc gi qun k v khng cho binh s nhng nhiu ngi Trung Hoa. V sau ng bt mn v khng ngn cn c ti c chin tranh ca qun Nht, ng xin t chc, v co u vo cha i tu. Nhng khi chin tranh chm dt, ng vn b ng minh li ra khi cha v x t ng. C l ty phng khng cho php nhng k mt thi chin thng ty phng c sng st. Tng Percival l t binh ca Nht cho ti lc nh th chin chm dt. Ngy 2-9-1945, vin tng bi trn gy nhom ny c hin din trn chin hm Missouri chng kin s u hng ca Nht Bn. Trong dp ny,

tng MacArthur ca M trao tng Percival mt cy vit dng k vn kin u hng ca Nht Bn.

19. Trn nh Bin San H

Sau nhng chin thng lin tc ca hi qun Nht ti Thi Bnh Dng, c Yamamoto quyt nh phi chim o Midway, mc d o ny kh xa Nht Bn. Yamamoto tin rng khi chim c Midway, ng c th thit lp c mt cn c tin phong cho cc cuc tun thm khng lc v tim thy nh ti . Hn na Yamamoto ch trng phi d cc mu hm ca M cho mt trn nh quyt nh. Yamamoto cho rng chin dch Midway s hon tt nhng g m trn nh Trn Chu Cng khng thc hin c. ng hy vng rng vi mt chin thng quyt nh ti Midway s bt buc ngi M phi thng thuyt ha bnh vi nhng iu kin c li cho Nht Bn. Khi Yamamoto a trnh k hoch nh chim o Midway ln b Tham mu Hi qun Nht th k hoch ny b a s bc b, vi l do chin dch qu liu lnh v o Midway qu xa. D c chim c Midway th vic tip t cho Midway cng rt kh khn. B Tham mu Hi qun Nht ch mun nh chim cc o New Caledonia, Fiji v Samoa vi mc ch tch ri c i Li khi Hoa K. Nhng Yamamoto cng quyt i hi phi thi hnh k hoch tin chim o Midway ca ng. Cui cng b Tham mu Hi qun Nht ng , nhng mun Yamamoto phi m chin dch Bin San H trc, c lp c i Li,

khng cho c i Li tr thnh mt cn c tn cng ca ng minh vo Nht Bn. V th, ngay trong lc chin dch Midway ang c tch cc chun b th c nhng pht trin mi, nh hng n chin dch Midway ti mt vng ba ngn dm ti khu vc ng bc c i Li. Ti t hm i Nht ca ph c Inouye tung ra cuc tn chim Tulagi thuc qun o Solomons v hi cng Morseby ti vng ng nam o New Guinea ngy 7-5, m u trn nh Bin San H. Cc chin lc gia Nht Bn coi vic c lp c i Li rt cn thit, v h s rng ng minh s dng c i Li lm bn p phn cng. Chin dch ti Bin San H c mc tiu tch ri c i Li ra khi ng minh, v khi chim c qun o Solomons, Nht Bn s kim sot c hi l gia c i Li v Hoa K. C mt s bt ng gia hi qun v lc qun Nht. Hi qun ch trng chim c i Li, nhng lc qun phn i v nu chim c i Li th lc qun phi tri lc lng qu mng cho mt chin trng qu rng ln, nht l chin cuc ti Trung Hoa ang lan rng v thu ht phn ln ti nguyn ca lc qun. Trong lc hi qun v lc qun Nht cn mi tranh lun chim hay khng chim c i Li th ngy 11-3, th tng ng iu gi mt in vn hm da c i Li nh sau: "c i Li phi hiu rng chng li lc lng bt bi ca Nht Bn l mt iu khng tng, xt v dn s tha tht,

lnh th qu rng v v tr ca c qu xa Hoa K v Anh Quc." Th tng c vi ku gi s tr gip ca Hoa K chng li Nht Bn. Tuy nhin sau quan im ca lc qun Nht thng th, nn Nht khng cn mun chim c na, v ch m trn nh Bin San H c lp c i Li. Nh hoch nh t thng ging, cuc xm chim Tulagi v hi cng Morseby phi thc hin ngay sau khi hi qun Nht chim xong Lae v Salamaua vo u thng ba. Tuy nhin khi tin tnh bo cho bit lc lng hi qun M ti vng ng nam c ti hai hng khng mu hm, bn thit gip hm, bn chin hm nh v hn mi khu trc hm, th b tham mu Nht phi hon cuc tn cng cho n lc t hm i Nht c tng cng bng nhng chin hm nng, mn t lc lng tn cng o Midway ca c Nagumo. V cc chin hm cho t hm i mn s c x dng trong trn tn cng ti qun o Midway, nn ph c Inouye lp tc m cuc tn cng Bin San H ngay. Theo k hoch ca Inouye th Nht s nh nh chim Tulagi ngy 3-5 v ton lc s tung vo trn nh chim hi cng Morseby mt tun sau . Inouye chia lc lng tn cng lm hai cnh tin qun. Mt lc lng do c Goto ch huy gm c hng khng mu hm nh Shoho, bn thit gip hm v mt khu trc hm. Lc lng th hai do ph c Takagi ch huy c hai hng khng mu hm ln

l Zuikaku v Shokaku, v su khu trc hm. Nh tin tc tnh bo, c Nimitz, t lnh lc lng M ti Thi Bnh Dng, bit trc c k hoch tn cng khu vc Bin San H ca Nht. Nimitz lp tc ra lnh cho c Fletcher v hng khng mu hm Yorktown ang hot ng ti nam Thi Bnh Dng phi rt lui v Tongabatu ly thm tip t v s gp lc lng ca ph c Fitch v mu hm Lexington ti Bin San H ngn chn bc tin ca Nht. Ngy 4-5 c Grace ca Anh Quc cng ba chin hm cng tin vo vng Bin San H tr gip lc lng M. c Grace c xung vo lc lng xung kch 44, di quyn ca c Fletcher. Chnh trong trn nh Bin San H, c Grace ca hi qun hong gia Anh quc tr ti iu khin chin hm trnh thy li ca hi qun Nht Bn mt cch ti tnh xut chng, v hiu ha rt nhiu t tn cng ca phi c phng thy li Nht. Fletcher a mu hm Yorktown hm sn ti hnh lang Jomard, ch i hi qun Nht i qua tn cng, v ng bit rng mun tn cng hi cng Morseby, hi qun Nht phi i qua hnh lang ny. Tuy c c mt m ca Nht, nhng c Nimitz cng lo ngi khng bit lc lng nh b ca M c th nh bi c lc lng tn cng hng hu ca Nht hay khng. V pha Nht Bn, Inouye thnh lp bn lc lng xung kch khc nhau. Ph c Shima ch huy lc lng tn cng

Tulagi; ph c Marushige hnh qun ti qun o Louisiade; ph c Kajoka ch huy lc lng tn cng Morseby, v ph c Goto ch huy khng lc trn cc mu hm. Cc t lnh Nht Bn rt lc quan v tng rng hi qun M ch c mt mu hm trong vng. Cuc b vo Tulagi ca ph c Shima ngy 3-5 l mt chin thng ngon mc, ng theo k hoch. Ngy hm sau lc lng tn cng hi cng Morseby bt u di chuyn, c mt chin hm nh v su khu trc hm ym tr. Tuy nhin ngay khi cuc tin qun ca Nht va bt u th cc hng khng mu hm ca M m mt cuc tn cng c lit vo cc a im b ti Tulagi, v ph hy c mt s tu chin ca Nht. iu ny cnh co cho lc lng Nht bit lc lng hi qun xung kch ca M ang hin din trong vng. Lc lng ca ph c Takagi ang pha bc qun o Solomons, c lnh phi tin gp rt ti nghnh ch. Lc lng Nht c nhim v tin chim hi cng Morseby vn tip tc cuc hnh qun v c lc lng ca ph c Goto bo v. Vo sng ngy 6-5, cc chin hm ca Takagi ti pha ng nam ca qun o Solomons, v tin vo Bin San H, nhng mi ngy hm sau Takagi mi ng vi hi qun M. Vo lc hng sng ngy 7-5, nhng phi c tun thm ca Nht bc ln t hng khng mu hm ta ra tm ch. Ch mt lt sau, mt phi c do thm cp bo v tm thy lc lng xung kch hi qun M, gm c c mt hng khng mu hm, ti mt a im khong 160 dm

v pha nam ca v tr Nht. Ton th lc lng tn cng ca Nht trn hai chic Zuikaku v Shokaku, gm c 78 oanh tc c, phi c phng thy li v chin u c lp tc ct cnh tin v pha v tr hi qun M. Nhng khi ti v tr ch qun c bo co, cc phi cng Nht ch thy mt tu ch du c mt khu trc hm bo v. Hai chic tu ny lp tc tr thnh mc tiu ca mt cuc tn cng c lit. C hai chic tu, chic Neosho ch du v chic khu trc hm Sims u bc chy v chm. Ngay khi lc lng tn cng Nht bay i nh vo mt mc tiu sai lm th c Hara, t lnh khng lc ti cc mu hm Nht, nhn c bo co mi, ci chnh a im ca hi qun M bo co l mt nhm ln. ng ra lc lng xung kch ca hi qun M hin ang v pha ng nam trong qun o Louisiade. Tuy nhin lc qu tr ra lnh cho phi i tn cng ca Nht i hng v Nht b l mt c hi v cng qu gi nh ch qun mt c bt ng. S nhm ln ny l mt tht bi t gi cho hi qun Nht. Trong khi lc lng Nht tung ra nh hai chic Neosho v Sims, hai mc tiu tng i khng c gi tr bao nhiu, th lc lng khng qun M tn cng vo nhng mc tiu Nht ng k hn nhiu. Ph c Inouye ra lnh cho lc lng tin chim hi cng Morseby tm rt lui v hng bc cho n khi him ha b hng khng mu hm ch tn cng khng cn na. Trong lc lnh ca Inouye c thi hnh th ng 11 gi sng ngy 7-5, cc phi c

oanh tc v phng thy li ca M khm ph ra lc lng Nht ym tr qun tn cng hi cng Morseby. Cc phi cng M tung ra mt cuc tn cng v cng c lit, tp trung tt c ha lc vo chic mu hm Shoho. Ch sau nm pht tn cng, mu hm Shoho ca Nht bc chy v chm vo lc 11:35. y l mt tn tht kh ln cho hi qun Nht. Vo lc cc phi c ca Nht trn hai chic Zuikaku v Shokaku bt u bc ln giao chin vi phi c M th lc mun qu, v tri gn ti ri. c Hara cm thy rng nu tung ht lc lng tn cng hng khng mu hm M lc th qu nguy him, v phi cng Nht s phi tm ng v mu hm v h cnh trong m ti. Tuy nhin c Hara vn c mun phi tn cng ch cng sm cng tt, v ng quyt nh tung ra mt phn lc lng khng qun ca ng vo cuc tn cng vo lc chp ti. Hara ch chn nhng phi cng c hun luyn nh m vo cuc tn cng ny. ng vo lc 4:30, mt lc lng 27 oanh tc c v phi c phng thy li Nht ct cnh, nhm hng v tr ca lc lng hi qun xung kch M. on phi c Nht ny tic thay khng tm thy hng khng mu hm M, m ch gp mt ton phi c M ang bay tun tiu. Th l mt cuc khng chin xy ra. Bn Nht c mt vi phi c b h, nhng phn ln cc phi c cn li dng ht ha lc vo cuc khng chin. S phi c cn li ca Nht trn ng v bt gp hng khng mu hm Yorktown ca M, nhng

cc phi c ny x dng ht ha lc trong cuc khng chin, nn khng th m c cuc tn cng mu hm M. Mt s phi cng Nht tng mu hm Yorktown l mu hm nh nn p xung, ri li vi vng tht lui bay ln khi nhn ra s lm ln. Trong s 27 phi c Nht c lnh nh m, ch c su phi c bay v mu hm cn nguyn vn. Nhng chic cn li hoc b mt tch v lc trong m ti, hoc b tn tht phi sa cha. Trc lc bnh minh sng ngy hm sau, lc lng ca ph c Takagi li tung phi c do thm tm mu hm M. Vo lc 8 gi 24, cc phi c do thm Nht bo hiu v trng thy mt hng khng mu hm M ti ta 205, cch xa lc lng Nht 235 hi l. Cc phi c do thm m t ch qun c hai hng khng mu hm v mt chin hm ln. Hai hng khng mu hm Zuikaku v Shokaku tung ngay ra mt t tn cng mnh lit nht, gm tt c 70 phi c oanh tc v phng thy li. Vo lc 11 gi 20 th on phi c tn cng Nht bay ti mc tiu v bt u cuc tn cng, trong lc ha lc phng khng trn cc mu hm v chin hm M bn ln d di. Cuc tn cng ca cc phi c Nht t ra rt hu hiu. Nhng bo co ca cc phi cng Nht tt p n ni ph c Takagi v c Hara cng phi nghi ng. Theo bo co ca cc phi cng Nht th hai chic mu hm Lexington v Yorktown b nh chm, cn chic chin hm M b tn tht nng n. Nhng v sau ngi ta c bit chic mu hm Lexington khng b phi c Nht nh chm,

ch b tn tht nng n ni hi qun M phi b v dng thy li nh chm. Cn chic Yorktown th trong sut cuc tn cng ca phi c Nht ch b trng mt vi tri bom. Tuy nhng tri bom ca Nht gy nhng tn tht nng n, nhng mu hm Yorktown vn cn dng c. Trong lc th lc lng xung kch ca Takagi cng b phi c M tn cng. Cc phi c M tin ti tn cng lc lng ca Takagi ng lc cc phi c Nht va ct cnh i tn cng hai chic Lexington v Yorktown. ng 10 gi 50, cc phi c M tin ti cc mu hm ca Takagi, v tung honh tn cng cho mi ti 12 gi 20. Mu hm Zuikaku may mn trn thot c cuc tn cng bng cch chy vo n np trong mt vng ma ro v phi c M khng tm thy. Chic Shokaku nm li, lnh trn thnh n ca cc phi c M. Trong sut 1 gi 30 pht tn cng, cc phi c M loi chic Shokaku ra khi vng chin. Chic Zuikaku cn li phi cha tt c phi c ca hai mu hm. Ln sng ca chin trn dng nh nghing thng li v pha Nht Bn, v mc du b mt mu hm Shoho v mu hm Shokaku b tn tht nng n, nhng mu hm Zuikaku vn cn nguyn vn trong khi c hai mu hm ca M c coi nh b loi. Nhng s kin ny to ra mt c hi tt p nht cho lc lng xung kch ca Takagi, tip tc cuc tn cng v hon tt vic tiu dit hi qun M trong trn nh. Nhng vo lc 5 gi chiu ngy 8-5, ph c Inouye bt thn ra lnh lc lng xung kch phi ngng cuc tn cng, v rt lui khi vng chin trng.

Tip theo l lnh nh hon k hoch tin chim hi cng Morseby v cc ton hi qun h tr vic tin chim hi cng Morseby phi quay tr v cn c ti Rabaul. Ph c Inouye phi ra lnh tm hon cuc tn cng l v ng c tnh rng mc d Nht bp lc lng mu hm ca M, nhng sc mnh ca Nht cn li khng bo v lc lng b vo hi cng Morseby. Khi bo co lnh lui qun ca ph c Inouye v ti b t lnh hi qun ti cao th c Yamamoto v cng bt mn trc s tht bi ca Inouye, khng khai thc c li im trong trn nh h c mu hm ch bui sng hm . Yamamoto gi ngay cho Inouye, t lnh t hm i, mt in tn bng nhng li l rt cng rn, yu cu Inouye phi dng mi n lc tiu dit hon ton hi lc cn li ca ch qun. Ph c Takagi cng c lnh phi tin v hng nam v phi tm cho ra lc lng hi qun ca M tiu dit. Nhng lc lng ca Takagi c gng tm kim thm hai ngy na, nhng v hiu qu, v nh phi rt lui khi vng Bin San H vo m 10-5. Cc tn tht ca Nht trong trn nh Bin San H gm c mu hm hng nh Shoho, mt khu trc hm Kikuzuki, ba tu nh, mu hm Shokaku, v 77 phi c b bn h, v khong 1,074 binh s t trn hoc b thng. Phn thit hi ca hi qun M gm c mu hm Lexington, chic tu ch du Neosho, chic khu trc hm Sims, mu hm Yorktown b h hi, 66 phi c b ri, v 543 binh s t trn hoc b

thng. Nh vy trn nh Bin San H khng phi l mt chin thng ca Nht Bn. Chnh ph Nht rm r cng b chin thng Bin San H gy phn khi cho binh s v qun chng. ng ra Nht Bn tng lm nh chm c c mu hm Yorktown. B t lnh ti cao Nht Bn nh phi hon v hn nh k hoch tin chim hi cng Morseby, v ra lnh cho lc lng hi qun trong trn nh Bin San H phi quay v cn c, sa son cho mt trn tn cng quan trng hn ti qun o Midway sp ti. Ngy 17-5 chic mu hm Shokaku v ti cn c Kure v c coi l mt mu hm b tn tht nng n nht k t khi chin tranh bng n. Cc chuyn gia v hi chin kinh ngc nhn ra nhc im ca cc mu hm, khi thy mt mu hm ln nh chic Shokaku ch b trng c ba tri bom m b loi ra khi vng chin. Ngoi ra cc tn tht trn chic Shokaku nng n n ni phi mt t nht mt thng mi sa cha xong. Chnh v th, mu hm Shokaku khng c tham d vo trn thy chin Midway. Vi ngy sau , mu hm Zuikaku cng tr v n cn c. Tuy chic Zuikaku khng b tn tht, nhng s phi c v phi cng trc thuc chic Zuikaku b loi qu nhiu trong trn nh Bin San H, nn mu hm Zuikaku cng khng sc mnh tham d cuc hnh qun ti Midway. Sc mnh ca mt hng khng mu hm l s phi c v phi cng quen thuc x dng mu hm y. D ngi ta tng cng nhn vin phi hnh v phi c mi cho chic mu

hm Zuikaku th ngi ta cng khng thi gi hun luyn thun thc cho kp vi thi im c Nagumo xut qun tin nh o Midway. Nh vy "chin thng" ti Bin San H ca Nht c nhng hu qu rt tai hi cho chin dch Midway, mt chin dch then cht quyt nh s thng bi ca Nht Bn trong nh th chin. Thiu hai mu hm Zuikaku v Shokaku th lc lng tn cng ca c Nagumo mt i mt phn ba ca sc mnh khng lc, mt t l rt cn thit chin thng. Tuy nhin s thiu ht hai mu hm Zuikaku v Shokaku khng lm gim s lc quan ca b t lnh hi qun Nht. c Nagumo vn tin tng rng hai mu hm Lexington v Yorktown ca M b nh chm ri th s thiu hai mu hm Zuikaku v Shokaku khng quan trng lm, v tin tng rng xt v tng quan lc lng th chin thng vn nghing v pha Nht Bn. Nagumo vn c trong tay bn mu hm Akagi, Kaga, Soryu v Hiryu, v ht sc tin tng sc mnh ca hi qun Nht s bp ch qun. Ngay c b tham mu hi qun Nht trc kia chng li s liu lnh tn cng o Midway, nay cng t ra rt lc quan. D nhin cc toan tnh ny ca hi qun Nht t ra sai lm. Chic Yorktown khng b chm ti Bin San H, v cng khng b thng nng n ni khng tham d trn nh Midway c. Sau trn nh Bin San H, chic Yorktown vi v chy v cn c Hawaii, ti y cc ton chuyn vin hi qun M thay phin nhau sa cha chic

Yorktown 24 gi mt ngy. Trong hai ngy, chic Yorktown sn sng ra khi, v gia nhp lc lng hi qun M tin v vng Midway ngn chn hi qun Nht. * ** M hay Nht thng ti Bin San H? Nht to c mt chin thng chin thut, nhng b mt tht bi chin lc. Mu hm Lexington b nh chm ng gi hn mu hm nh Shoho ca Nht. Nhng v mt khc, s h hi nh ca chic Yorktown khng ng k so vi nhng tn tht ca hai mu hm Zuikaku v Shokaku, v hai mu hm ny khng dng c trong chin dch Midway quan trng. Hn na hi qun M ngn chn c mc tiu chnh yu ca Nht Bn l chim hi cng Morseby. Nh vy khi cn nhc tt c s kin th trn nh Bin San H l mt chin thng ca hi qun M. Ngi M hc c nhiu bi hc qu gi trong trn nh Bin San H p dng vo nhng trn hi chin sau ny. Ngoi ra trn nh Bin San H cng l mt bin c mi trong lch s hi qun. Ln u tin, hai lc lng hi qun th ch khng nhn thy nhau v khng khai ha trc tip bn h nhau. Tri li ch l vic x dng khng lc, thay th cho nhng c sng ln c tm hot ng xa t trn cc chin hm. Trn nh ny cng l trn u tin hi qun M chn ng c mt lot nhng chin thng lin tc ca hi qun Nht. y cng l trn hi chin u

tin trong hng khng mu hm ng mt vai tr chnh yu. Nhng ti sao hi qun hng mnh ca Nht Bn chu lp v trong trn nh Bin San H? Sau khi nh th chin chm dt, ngi ta mi c bit rng ngi M c c nhng mt hiu ca hi qun Nht Bn, v do bit trc c mi di chuyn, toan tnh v hot ng ca hi qun Nht. Trong mt l th gi cho thng c Dewey ca New York, tng Marshall, tham mu trng lin qun M, vit: "Trn nh Bin San H c t cn bn trn s gii thch mt m ca hi qun Nht, do s chin hm t i ca chng ta c b tr vo ng ch v ng lc. Hn na, chng ta c th tp trung lc lng t i ca chng ta chn s tin qun ca ch ti o Midway." "Cc chin dch ti Thi Bnh Dng phn ln c hng dn bi tin tc m chng ta thu thp c v cc s phi tr ca hi qun Nht. Chng ta bit r c sc mnh ca h ti mi cn c...chng ta kim sot c c s di chuyn hm i ca h...v chng ta ch vic ra lnh cho tim thy nh ch sn ti a im thun li nht tn cng." Nh c c mt m ca hi qun Nht m c Nimitz ch nh v tr thun li nht cho mu hm ca c Fletcher trong trn nh Bin San H. Cc k hoch

hnh qun tuyt lun ca c Yamamoto tr thnh v hiu ch v khng bo mt c. Chnh nh s khm ph c mt m ca hi qun Nht m sau ny ngi M bit c chuyn bay ca c Yamamoto, ging by v m st c Yamamoto, chin lc gia hi qun lng danh nht ca Nht Bn.

20. Trn Thy Chin MIDWAY

Trong nhng thng u ca nh th chin ti Thi Bnh Dng, hi qun Nht tung honh nh ch khng ngi, chinh phc ht o ny n o khc. Nhng chin thng d dng ban u a Nht Bn ti mt li lm nghim trng: Nht Bn cn qu nhiu hn kh nng nhai v nut, v v th c th b tc nghn. Ngi ta chng kin hng lot nhng chin thng ca Nht Bn: Trn Chu Cng, ng Dng, Phi Lut Tn, M Lai , Tn Gia Ba, cc qun o ti Thi Bnh Dng, v cc thuc a ca Ha Lan b chinh phc mau chng. Ngay hm i hng mnh ca Hong gia Anh quc cng b ui ti tn b bin Phi Chu. Qu thc Nht Bn b ch Thi Bnh Dng trong su thng, nh c Yamamoto tin on. Tuy Nht Bn c v thng th, nhng c Yamamoto rt lo ngi ng Kinh, nht l Hong Cung ca Nht Hong c th b oanh tc. Hng ngy Yamamoto hi thm i kh tng ca ng Kinh v ch an tm khi ngy no c nhiu my. Nhng ni lo s ca Yamamoto cng xy ra. Mt phi i M do trung t Doolittle ch huy oanh tc c

ng Kinh, Nagoya, Kobe v Yokohama. Tuy cuc oanh tc ca trung t Doolittle khng gy c tn tht ng k, nhng i vi Yamamoto th l mt s s nhc v ng cng tin rng cn phi nh h cc hng khng mu hm ca M, v phi tin hnh chin dch chim o Midway. Cc c Nagumo v Kondo ca Nht u khn cu xin hon li cuc hnh qun Midway, v lc lng ca h qu mt mi, cn phi c bi dng. C hai hm i lin tc hnh qun t thng ging: Kondo hnh qun ti ng n v Phi Lut Tn, cn Nagumo th tham d cc trn nh ti cc qun o Solomons, Darwin, v c hai lin kt nh bi hi qun Anh ti n Dng. Nhng cuc oanh tc ca Doolittle khin Yamamoto quyt tm tin hnh ng theo k hoch n nh trc. Nagumo th cho rng khng cn thit phi m cuc hnh qun Midway ngay, v Kondo th phn i k hoch nh chim o Midway. Yamamoto vn cng quyt phi ra qun ngay. Cuc tht bi ti Bin San H khng lm Yamamoto nao nng, bi v hi qun Nht vn cn bn mu hm ln. Nagumo v Kondo c lnh phi sn sng a hm i ra khi vo cui thng nm. V tnh bo M c c mt m ca hi qun Nht, nn pha M nh hi bit hi qun Nht ang sa son cho mt trn nh ln. Tt c nhng tin tc nh i t cc b t lnh hi qun Nht v cc hm i c ngi M c v tm hiu cn k. Tuy nhin mc tiu ca trn tn

cng vn l mt b mt, v ngi Nht khng gi ch danh Midway, m dng mt hiu AF thay th. c Nimitz on rng Midway s l mc tiu ca hi qun Nht trong khi tng MacArthur v c King tin l qun o Solomons. Cc t lnh M cn phi c bng chng r rng v mc tiu ca Nht ng mt k hoch phn cng. Nimitz lm mt cuc trc nghim bng cch ra lnh cho Midway phi loan tin trn i pht thanh rng h thng lc nc ti Midway b h. Hai ngy sau, M bt c mt tn hiu ca hi qun Nht, bo tin c mt s thiu nc ngt ti AF. Nh vy b t lnh M bit trc c cuc tn cng ca hi qun Nht vo Midway, v ngay t u, nm th ch ng. Yamamoto son tho mt k hoch tn cng rt tinh vi, tung cc hm i ra cc v tr tn mt, nhng s phi ti cc a im ch nh tht ng k hoch n nh. Cc mu hm ca Nagumo s oanh tc o Midway trc khi b. Yamamoto s h tr cho Nagumo t ng xa. Hm i ca Kondo c mt nhim v phc tp hn: ngay sau khi ri Nht Bn, hm i ca Kondo s phi bt tay vi cc lc lng b tc t cc o Guam v Saipan. Khi hm i ca Kondo tin gn ti mc tiu, lc lng tun dng hm ca c Kurita s c tch ra h tr cho cuc b. D c c bng chng r rng hi qun Nht s tn cng Midway, nhiu t lnh M vn khng chu tin nh vy. H cho rng hi qun Nht ang nh mt n nghi binh

la hi qun M tin v Midway trong khi mc tiu thc s l ni khc. Tuy nhin c Nimitz khng cn nhiu th gi na, v nht quyt b tr lc lng M ng u vi hi qun Nht ti Midway. Pha M khng c php sai lm. Nu lc lng M tri ra bo v tt c nhng ni c th l mc tiu ca hi qun Nht th s khng c mt lc lng n c no sc chng li hi qun Nht. Nimitz nh phi chn l bi Midway. Lc sc mnh chnh ca hm i M l ba mu hm Enterprise, Yorktown v Hornet. Nhng chic Yorktown cn cn phi sa cha sau trn nh Bin San H. Trong khi tnh bo M c mt m ca Nht cn bit Nht cng c k hoch nh c qun o Aleutians na. Nimitz lin phi c Theobold bo v Aleutians. Nh c c mt m ca hi qun Nht, Nimitz c th t ra mt k hoch phng v khi c bit ngy 3-6 hi qun Nht s tn cng Aleutians v ngy 4-6 s tn cng Midway. Nimitz nhn nh rng lc lng bn mu hm ca Nagumo l lc lng chnh yu. Nu loi c bn mu hm ny th k hoch tn cng ca hi qun Nht s tht bi ngay. Ngy 27-5, cc c Nagumo, Kondo, Hosogaya v Tanaka bt u ra khi. Ngy hm sau Yamamoto thng lnh mt lc lng theo sau Nagumo khong 600 dm h tr cho Nagumo. K t cc n v khng cn lin lc vi nhau na, v Yamamoto ra lnh my truyn tin phi hon ton im lng. c th bit c ngay hot ng ca hi qun M, Yamamoto c hai k hoch. K hoch th nht

gm c mt thy phi c nm ti French Frigate Schoals v hng ngy d thm bn trn khng phn Trn Chu Cng. K hoch th hai thit lp mt hai hng tim thy nh, mt ti ni thy phi c hot ng v mt ti a im gia Midway v Hawaii, ng ngay trn ng tin qun ca hi qun M. K hoch ca Yamamoto thc l khn ngoan, nhng c nhng trc trc khi thi hnh. Khi tim thy nh Nht ti French Frigate Schoals, th tim thy nh ny thy c khu vc ang c thy phi c M tun thm. Tim thy nh Nht lin bo co v b t lnh ng phi thy phi c ti na. Nh vy k hoch th nht ca Yamamoto b hy b. ?i tim thy nh th hai tin ti v tr nm gia Hawaii v Midway hi tr. Ngy 2-6 tim thy nh ti a im ch nh th mu hm Yorktown ca M tin qua a im ti Midway t vi ngy trc ri. Tuy nhin ngy hm sau, trn chin hm ca Yamamoto, chuyn vin Nht bt c nhiu tn hiu ca hi qun M, v Yamamoto bit rng lc lng hi qun M ra khi, tuy nhin Yamamoto khng thng bo cho Nagumo bit rng ch qun ang hin din trong vng. Yamamoto ngh rng Nagumo chc cng bit nh vy. Khng may cc my truyn tin ca hm i Nagumo khng mnh bng my truyn tin ca Yamamoto, nn Nagumo hon ton khng bit g v s xut hin ca hm i M. Sau nhng sa son cui cng, c Nimitz ngi ch s

ng tnh ca hi qun Nht ti tng hnh dinh Trn Chu Cng, v lin lc trc tip vi cc t lnh hi v khng qun M ti khp Thi Bnh Dng. Trong lc Yamamoto xut trn cng vi qun ca mnh v hon ton ct t lin lc vi cc hm i khc ca Nht. l hai phong thi ch huy khc hn nhau gia hai i th ti Thi Bnh Dng. Sut m 2-6, hm i ca Nagumo vn tin trong sng m dy c. Chnh nh sng m, Nagumo c th tin gn mc tiu m khng b ch khm ph. V gn ti mc tiu, Nagumo nh ra lnh chuyn hng. Sng sm ngy 3-6, sng m vn cn dy c nn khng th ra lnh chuyn hng bng c c. Nagumo quyt nh dng my truyn tin tn s thp, bo hiu cho cc chin hm thay i hng. May mn cho Nagumo, chin hm t lnh Yamamoto bt c tn hiu ca Nagumo, trong khi hm i M gn m khng bit g. Cng ngy hm , lc lng ca cc c Fletcher v Spruance ti pha ng bc ca Midway. Li im ca Fletcher l bit c ch qun ang trong vng, trong khi Nagumo vn khng bit c s hin din ca hm i ch. Fletcher v Spruance quyt nh hot ng c lp vi nhau, v c hai hm i tin ti mt v tr cch Midway 200 dm. Fletcher ngh rng hm i Nht s ti Midway t pha ty hoc ty bc, v nh vy cc hm i M b tr ti mt ni l tng nht ch hm i ch.

Khong 6 gi sng ngy 3-6, phi c tun tiu ca M trng thy lc lng b ca Tanaka ti mt a im 600 dm v pha nam Midway v ang tin t t v pha ng. Tanaka lp tc bo cho Yamamoto bit b ch qun pht hin. Tuy nhin Yamamoto khng bo cho Nagumo bit tin ca Tanaka, v tng rng Nagumo cng nhn c tin ri. Nhng Nagumo vn khng bit g, v ang tin qun nh mt ngi m lm trn m khng bit rng hm i M ang ch i mnh. V b bi l nn c Tanaka bit rng sm mun cng s tr thnh mc tiu ca khng qun M. Ngay chiu ti hm , mt on B-17 ca khng lc M tin ti, nhng Tanaka kho lo iu ng cc chin hm trnh thot c cc t oanh tc ca on B-17. Tanaka bit rng khng lc M s tr li tn cng lc lng b ca mnh bng mi gi. T trc Tanaka vn phn i chin dch Midway. m Tanaka cng bi quan hn, v tri qua mt m trn trc lo lng trn chin hm Jintsu. Hai hm i i ch nhau ang ln m tm nhau m khng bit c v tr ch xc ca nhau. Nagumo c v lc quan v khng bit nhng g ang xy ra chung quanh. Nagumo tng hm i M vn cn Hawaii. c Fletcher ca M th bit chc rng hm i Nht ang tin li gn, v bit r chin trng v s chin hm ca ch, nh nhng tin tnh bo chnh xc ca M. Tuy nhin Fletcher vn cha nh c v tr ca hm i Nht.

Vo lc 4 gi sng ngy 4-6, bn mu hm Nht, Akagi, Kaga, Soryu v Hiryu, bt u phng cc phi c d thm thm d tnh hnh. Vo ng 4:45, Nagumo tung ra t tn cng o Midway u tin, gm c 36 oanh tc c. Hai mu hm ca c Yamaguchi cng nhp cuc vi 36 oanh tc c na. Mi mu hm phi thm 9 chin u c Zero h v cc oanh tc c. ng trn phng quan st, Nagumo c v rt tin tng. Nagumo tin rng mu hm ch ch ti ni khi cuc b ca Nht hon tt. Lc Nagumo s th thng phong i vi hi qun M. Khi cc oanh tc c Nht tin ti gn Midway th b mt phi c tun tiu ca M khm ph. Phi cng M lin bo ng v Midway. Lp tc cc phi c M ti Midway ct cnh bay ln trc khi phi c Nht ti. Cc phi c Nht trt bom xung cc c s qun s ti Midway, c bit l cn c khng qun. Nhng cc phi c M, mc tiu chnh yu ca cuc tn cng, thot him. Sau ba mi pht tn cng, cc phi c Nht tn ph Midway nng n. Vin t lnh khng on tn cng ca Nht tht vng khng trit h c mt phi c ch no, v nh in yu cu phi tn cng mt t na. Nagumo do d khng bit c nn tn cng mt t na khng. S do d v thay i kin ca Nagumo l mt tht bi sinh t ca hm i Nht. Trong lc cc phi c M t Midway o o ti tn cng hm i Nht. Nh s iu ng ti tnh ca cc hm trng Nht, khng mt tri bom no ca M trng ch. Trong lc cc phi c tun thm ca Nht vn cha pht hin ra mu hm ca M.

Ngy hm sau cc c Spruance v Fletcher tin tng l mt ngy ca h. Mt tri rc t cui chn tri bo hiu mt ngy l tng cho cc phi cng M. Vo lc 5:34, mt phi c tun thm trn o Midway trng thy cc mu hm Nht, nhng khng xc nh c v tr ca cc mu hm ny. Mi mt pht sau, cng chic phi c tun thm ny bo co mt on phi c Nht ang tin v o Midway, nhng vn cha xc nh c v tr ca cc mu hm Nht. Spruance rt nng rut, mong mun tn cng hm i Nht trc khi phi cng Nht c th m mt cuc tn cng t hai. Cui cng ng 6 gi sng, phi c tun thm ca M bo co hai mu hm Nht v mt s chin hm ang tin ti Midway, khong 180 dm v hng ty bc o Midway. Spruance ra lnh cho cc oanh tc c sn sng ct cnh. Spruance yu cu cc mu hm Enterprise v Hornet lin kt tn cng. Khi tm thy hm i Nht th cc phi c M ca cc mu hm M s tn cng mt cch c lp. ng lc Spruance nhn c bo co phi c tun tiu ca Nht xut hin chn tri. Spruance quyt nh phi bt u cuc tn cng ngay lp tc, nu khng s b phi c ch ra tay trc. Mt gi sau , Fletcher cng tung ra mt t tn cng th hai t mu hm Yorktown. Khong 8:30 th cc phi c Nht tn cng Midway tr v. V Nagumo thay i mnh lnh nhiu qu nn c s ba bn cc loi v kh khc nhau trn mu hm, v gy chm tr

cho vic trang b ha lc cho phi c Nht. Trong lc mu hm Nht vn tin ti th mt phi i 15 phi c phng thy li ca M bay ti, v sa son tn cng hm i Nht, nhng b cc chin u c Zero ca Nht bn h. Trong s 45 phi cng v phi hnh on ca M, ch mt ngi sng st. Ngay sau mt phi i phng thy li t mu hm Enterprise tin ti v nhm hai mu hm Kaga v Akagi. Tuy nhin ton phi c phng thy li th hai cng chu chung mt s phn nh phi i trc ca M. Hu ht cc phi c phng thy li ca M b cc chin u c Zero bn h trc khi tp hp thnh i hnh tn cng. n y th Nagumo lo lng lm. Cc phi c ca Nht trn cc mu hm vn cha c trang b xong ha lc v tip t nhin liu, v c s hn lon do cc lnh tri ngc nhau. n 10 gi th mt phi i phi c phng thy li th ba t mu hm Yorktown bay ti. Mt ln na, cc phi c ca M li phi tr mt gi rt t. Cc chin u c Zero ca Nht ta ra rt thp chn nh nhng phi c phng thy li ca M. Tuy nhin cc hy sinh ca ba ton phi c phng thy li ca M khng phi l v ch. V phi c Zero ca Nht ch mi lo chng cc phi c phng thy li ca M nn khng cn phi c Zero no chn nh nhng phi c nm bom khc ca M. Khi cc oanh tc c t mu hm Yorktown tin ti th khng phn ca cc mu hm Nht b b ng, v cc chin u c Zero ca Nht cn mi m tm kim cc phi c phng thy li ca M. Cc oanh tc c M nho xung

ba mu hm Kaga, Akagi v Soryu. Trong vi pht, c ba mu hm bc chy. Chic Kaga lnh bn tri bom v b loi ngay khi vng chin. Chic Soryu bin thnh mt bin la. Mu hm Akagi l soi hm ca Nagumo. Chic Akagi b trng hai tri bom ngay t u, nhng c nh ch t l tri bom th ba trng ngay ng thy li cn ang nm ngn ngang trn sn bay. Ch trong c my pht, hm i hng mnh ca Nht b nh gc v ch mt mu hm Hiryu trn thot c nh mt trn ma ro che khut. Nagumo hon ton tuyt vng, v nh cht theo mu hm Akagi. Nhng cc s quan thuyt phc Nagumo cn c phn s quan trng hn: lnh o phn hm i cn sng st. Cui cng Nagumo ng chuyn sang tun dng hm Nagara. Trn chic mu hm Enterprise, c Spruance lo lng mong i tin chin trng. Ri tng on oanh tc c tr v, v Spruance bit c kt qu ca mt cuc chin thng ngon mc, nh chm c ba mu hm Nht. Tuy nhin hm i Nht vn cn kh nng tn cng. Mu hm Hiryu ca c Yamaguchi cn nguyn vn v ng 10:55, Yamaguchi tung ra mt t tn cng sn sng t lu. Mt gi sau cc phi c Nht tm thy mu hm Yorktown ca M. Spruance ang kim im tin tc ca cc phi cng tr v trn chic Enterprise th c tin chic Yorktown ang b tn cng. C hai chic Enterprise v Hornet khng sn sng can thip h tr v ch bit nhn mu hm Yorktown bng chy.

Yamaguchi tung ra mt t tn cng th hai na, tm kim mu hm khc ca M. on phi c th hai li n tn cng chin Yorktown mt ln na. Yamaguchi trn tr hy vng v cc phi cng t th hai bo co h tn cng mt mu hm khc, ch khng phi cng mt chic Yorktown b tn cng t trc. Yamaguchi tng rng h c hai mu hm M, v nh th trn chin k nh ngang nga. ng 4 gi chiu, c Spruance ra lnh cho phi c ca hai mu hm M i lng trit h mu hm cn li ca Nht. c Tanaka nhn c bo co v s tan r ca lc lng mu hm di quyn ch huy ca Nagumo. Tanaka cng nhn c lnh phi tin hnh cuc tn cng vi lc lng khu trc hm ca mnh. Vin c ny gin d n cc im. Nu hi qun M c sc mnh hy dit c lc lng hng hu ca Nagumo th lc lng khu trc hm ca Tanaka lm sao c hy vng hon thnh c nhim v. Trong lc Spruance quyt nh phi dit cho bng c mu hm cui cng ca Nht. Phi c tun thm ca M ba ra khp ni sn lng chic Hiryu. Trn chic Hiryu, c Yamaguchi quyt nh m mt cuc tn cng na. S phi c cn li ca Yamaguchi khng nhiu lm, nhng ng vn nht nh hy sinh cc phi c ny t chin thng. Tt c phi c ang c chun b sn sng, ch i khi no tm thy c mu hm ca M s ct cnh. Nhng trc khi cc phi c ca mu hm

Hiryu sn sng ct cnh th phi c ca M ti. Mu hm Hiryu lnh lin tip bn tri bom v mu hm chm xung mt bin la, v mng chin thng ca Yamaguchi cng tan thnh my khi. Yamaguchi can trng li cht theo mu hm Hiryu. ng nhn nh cc thy th cn li: "Vi t cch l s quan ch huy mu hm ny, ch mnh ti hon ton chu trch nhim v hai mu hm Hiryu v Soryu. Ti s li vi mu hm ny cho ti cng. Ti ra lnh cho cc bn phi ri khi mu hm v tip tc phng s Nht Hong mt cch trung thnh." Ngay khi nhn c tin mu hm Hiryu b mt, c Yamamoto vn tip tc cuc tn cng. Nhng cui cng ng nhn r tnh th tuyt vng, v ng 3 gi sng ngy hm sau, ng ra lnh rt lui. c Spruance quyt nh ui theo hy dit hm i ch ang tho chy. Nhng cui cng Spruance phi bi b cuc truy kch. Nhiu ngi ch trch Spruance chm dt vic truy kch lc lng rt lui ca Nht, nhng quyt nh ca Spruance tht ra rt khn ngoan, v c Yamamoto vn cn mt lc lng kh hng mnh, c th la Spruance vo by, v o ngc c chin thng ca M. c Nagumo ng trn chin hm Nagara, im lng nhn hm i mu hm hng mnh ca mnh chm dn. Kt qu chin dch Midway thc l th thm cho hi qun Nht. Xng sng ca hi qun Nht b nh gy. Khng phi ch c bn mu hm v gi mt i, m cn mt theo

rt nhiu phi cng thin chin nhiu kinh nghim chin u. y l nhng mt mt khng th no thay th c. Cc chuyn gia hi qun gi trn thy chin Midway l mt khc r ca ton th cuc chin ti Thi Bnh Dng. Cc lc lng mu hm ng s ca Nht Bn khng cn t do vy vng ti Thi Bnh Dng, to ra nhng cht chc v nhng tn ph kinh hn na. Hi qun Nht khng c kh nng phc hi li sau tht bi ch t ny. Ai c li trong trn thy chin Midway? Chc chn c Nagumo phi gnh chu phn ln trch nhim. S lng l ca Nagumo vo gi pht nghim trng nht l yu t chnh a ti tht trn ngy 4-6-1942. Tuy nhin vn c nhng yu t gim khinh. Nagumo tin ti Midway m khng bit g ang xy ra chung quanh, nh mt ngi m. Hm i ca Nagumo khng nhn c mt bo co no v s hin din ca hm i M. ng ra s thiu thn tin tc tnh bo cho Nagumo ci cm tng rng khng c hm i M ti Midway. Chnh v th Nagumo khng bit c rng ton b k hoch tn cng Midway b tit l, v ng thn nhin tin vo mt s phn ang ch i ng. Mt yu t quan trng khc a ti kt qu ca trn nh l s phn chia ca hm i Nht. D nhin Nagumo khng c quyn g trong vic ny. Yamamoto c mt hm i hng mnh th ng xa trn chin ti 600 dm. Bn mu hm

nh khc c phn tn cho cc lc lng tn cng nhng ni khc. Nu bn mu hm nh ny trc thuc Nagumo thnh mt lc lng xung kch mnh m th cn cn chin thng c th nghing v pha khc. Trn thy chin Midway qu thc l mt chin thng v cng to ln v quan trng cho hi qun M. T trn nh ny, ngi M bt u hng khi tin tng c th ngn chn c s bnh trng ca Nht Bn ti mt ng, v c th phc hi li c sc mnh ca hi qun M ti Thi Bnh Dng. Chin thng Midway cng loi b c mi e da ca Nht vo Hawaii v b bin pha ty ca Hoa K. Trn thy chin Midway chnh l mt khc quanh quan trng ca nh th chin.

21. Rng Thing Khi Sa C

Sau chin thng ngon mc ti Trn chu cng v nh bi hi qun Anh ti Tn Gia Ba, hi qun Nht thc s lm ch Thi Bnh Dng mt thi gian, cho mi ti cc tht bi ti qun o Midway v cuc rt lui ti Guadacanal. Tuy nhin hai tht bi ny khng lm suy gim nim tin ca hi qun Nht v dn chng Nht vo s lnh o ca Yamamoto. Cc chin dch v k hoch hnh qun ca c Yamamoto l nhng k hoch ca mt thin ti qun s, nhng khi thi hnh u khng em li kt qu nh mun, chnh l v hi qun M c c mt m ca hi qun Nht, bit trc mi ng i nc buc ca hi qun Nht. S tht bi ca ca hi qun Nht l iu khng

th trnh khi. Sau nhng tht bi k trn, Yamamoto bit rng d hi qun vn rt trung thnh vi mnh, nhng binh s ca ng khng cn t tin nh trc na. Cc mu hm b nh chm trong trn Midway v cuc rt lui ti Guadacanal l nhng n qu mnh ging vo tinh thn chin u ca hi qun Nht, v hi qun Nht khng cn ngh rng h l mt qun i bt bi na. Yamamoto thy cn phi lm mt lot thm ving cc tin n hi qun xa nht, gy li nim tin v tinh thn chin u ca nhng binh s cha ht bng hong v nhng tht trn quan trng va qua. Yamamoto vn gi c hnh nh mt anh hng quc gia, v c hi qun tn th nh c Togo trc kia vy. Yamamoto ngh rng s hin din ca mnh cng nhng bi din vn khch l c th bin i s ng lng ca binh s thnh mt nim tin vo chin thng cui cng nht nh t c. Th l Yamamoto ln ng lm nhng cuc ving thm ti khp vng nam Thi Bnh Dng, v gt hi c nhiu kt qu mong i. Ti bt c u, trong ci hi nng m thp ca min nhit i, ngi anh hng quc gia Yamamoto, lc no cng nghim chnh trong b binh phc mu trng rt thng np, thnh cng truyn ci bu nhit huyt ca ng vo tng s quan v binh s di quyn. Ti u ng cng nhn mnh vi h rng s cn nhiu trn hi chin d di na v chin thng hay chin bi ca Nht u ty thuc vo s chin u ca hi qun Nht.

Yamamoto rt mun tho lun vi tng Hyakutake, ngi ch huy qun on 17 ca Nht trong trn nh Guadacanal. Yamamoto d nh ngy 18-4 s bay ti Rabaul gp Hyakutake, v sau bay ti Buin thanh tra cc cn c hi qun tin tuyn. m 17-4, Yamamoto s ngh ti Rabaul v ngy hm sau s bay t Buin ti cn c hi qun ti Truk, ti y soi hm Musashi ca ng ang b neo. Phm vi thanh tra ca Yamamoto nm trong tm hot ng ca phi c M, v th chng trnh ving thm ca ng c gi cc k b mt. Cc c vn ca ng ln u tin phi khuyn ng khng nn mc b binh phc mu trng thng l ca ng na, trnh s khm ph ca cc phi cng M. Yamamoto ng v mc mt b binh phc ka-ki mu xm thay th. Yamamoto s ri Rabaul vo lc 6 gi sng ngy 18-4 trn chic oanh tc c loi Mitsubishi Betty. i theo ng trong mt chic oanh tc c th hai l c Ukagi, tham mu trng ca ng. Yamamoto ch trng t lnh v tham mu trng phi di chuyn trong hai phi c khc nhau, nu ngi ny gp nn th cn li ngi kia. Hai phi c ny c mt on su chin u c loi Zekes h tng. Nhng tn hiu v cuc ving thm ca ng c nh i trc ti cc cn c ng s thm ving. Cn c truyn tin gn nht ca M c nhim v bt tn hiu ca Nht nm an ton trong mt hang ni trong qun o

Aleutians. Ngay bn trn b nh ra bin l mt ct truyn tin cao 100 thc. ng lc 6:36 sng ngy 17-4, cn c truyn tin M nhn c tn hiu v cuc ving thm ca Yamamoto. Tn hiu ny c chuyn ngay v Hoa Thnh n gii mt m. Mt ton chuyn vin mt m nghin cu tn hiu, v trong khong 5 ting ng h, h bit c tn hiu ni g. y l mt bn tin thng l bo cc cho cc t lnh Nht trong vng bit c thi gian v a im ca cuc ving thm sp ti ca Yamamoto. Khi bn tin ny c chuyn ti b trng hi qun Frank Knox, ng ta c s qua ri b i n tra. Trong lc n tra, Frank Knox cht nh li ngy xa chin tranh thng hay bi thng ch l kt qu ca cuc giao u gia hai vin tng i ch nhau. Lc ch th ng ght nht ca M l c Yamamoto. Knox bt u suy tnh. V bit ch xc ngy mai ti mt a im v thi gi bit trc, phi cng M c th bn h phi c ch Yamamoto mt cch d dng. Yamamoto chnh l ngi t k hoch tn cng Trn chu cng, trong hai ngn binh s M thit mng, cha k mt phn ln ca hm i Thi Bnh Dng b tiu dit. V cn bit bao binh s M khc b xc di y bin trong cc trn nh m mu k tip, cng do chnh Yamamoto iu khin, nh trn nh Bin San H, trn nh ti qun o Midway v gn y nht l trn nh Guadacanal. Vy th y l mt cuc tr th xng ng nht. Ngay sau khi n tra xong, Knox tr v vn phng v cho

gi tng Arnold, t lnh khng qun M. Arnold cng rt hng khi vi hy vng bn h c Yamamoto, v suy ngh cch thc hin v m st ny. Arnold v Knox nghin cu bn v nhn thy a im tt nht chn phi c ca Yamamoto l ngay khi phi c ca Yamamoto ti gn o Bougainville. y s l mt cuc tn cng kh xa cho phi c M. Phi c M s phi ct cnh ti phi trng Henderson ti Guadacanal, cch xa Bougainville khong 500 dm. Khng mt phi c P.38 no c th bay ti mt ni xa nh th m c th quay tr li c cn c, v khng nhin liu. Nhng c hi m st hn hu ny khng th b qua c. Arnold cho mi Charles Lindberg, mt ngi tng bay qua i Ty Dng mt mnh, v hin l c vn cho nhng chuyn bay ng trng. Arnold cng mi thm Frank Meyer ca hng ch to phi c Lockheeds l hng ch to phi c P.38. Tt c ba ngi chm ch nghin cu bn v tho lun v vic cho phi c mang thm cc thng xng tr b. C Lindberg v Meyer u ng rng y l mt chuyn bay qu di, nhng khng phi l khng thc hin c. Sau hai gi bn tho chi tit, tt c u ng m Chin Dch Tr Th, mt k hoch m st Yamamoto tr th cho trn Trn chu cng. Knox gi mt tn hiu cho tng Kenney, t lnh Khng lc Ty nam Thi Bnh Dng ti c i Li, yu cu Kenny khn cp cung cp cc thng xng bay ng trng. Cc tn hiu li ti tp truyn i

gia b t lnh ca Kenney v b t lnh ti New Guinea. Ba gi sau , bn phi c loi Liberators ct cnh t vnh Milne, mang theo 18 thng xng, mi thng cha c 165 gallon, v 18 thng xng khc mi thng cha c 310 gallon. Phi c c th ling b thng xng th hai sau khi dng ht xng. Knox gi mt tn hiu th hai ti Guadacanal cho thiu t John Mitchell, ch huy phi i 339, ra lnh cho Mitchell v hai s quan ch huy phi i na l Besby Holmes v Thomas Lanphier phi ti trnh din ngay ti b t lnh. Lc l 5 gi chiu v chic xe dp ch ba s quan ny phng nh bay qua ma v bn ly ti b t lnh ang tm ng trong mt tp lu. Mitchell c trao cho mt bc in tn sau y: "Hoa Thnh n Ti Mt. B trng hi qun gi s quan ch huy ti phi trng Henderson. c Yamamoto cng vi c tham mu v by tng Nht khc ri Truk sng nay thanh tra cn c Bougainville. Yamamoto v phi on di chuyn trong hai chic Betty v c 6 chic Zekes h tng. C th c thm phi c h tng theo nghi l danh d t Kahili. Yamamoto ti Rabaul vo lc 16:00 v ngh m ti . Sng sm s ri i Kahili v ti ni khong 9:45. Sau Yamamoto s ln chic tim thy nh thanh tra cc n v hi qun ca c Tanaka." "Sng ngy 18-4, phi i 339 c cc phi c P.38 phi bay ti v tiu dit Yamamoto v on ty tng bng mi gi.

Cc thng xng tr b s t Port Morseby ti ni vo chiu ngy 17. Tin tnh bo cho bit Yamamoto cc k ng gi. Tng thng coi cuc hnh qun ny cc k quan trng. Thng bo kt qu ngay tc khc v Hoa Thnh n. Frank Knox b trng hi qun. Ti liu ti mt ny khng c sao chp li v cng khng c lu gi; m phi tiu hy ngay sau khi hon thnh nhim v." Mitchell gt u ng , ri c ba s quan c giao ph trng trch ny ngi xung, bn tho cch thi hnh cuc hnh qun. H phi ng u vi mt s kh khn. H d nh m cuc tn cng ti mt im cch 30 dm v pha ng phi trng Kahili. Nhng nu Yamamoto ng gi nh thi thng ca ng th phi c tn cng M phi c mt ti a im ng 9:35. H khng bit tm cao ca phi c ch Yamamoto. iu ny rt quan trng nu mun gi c yu t bt ng. H l lun rng hai chic phi c Betty ch Yamamoto v on ty tng khng bay cao qu 10 ngn b, bi v nu bay cao qu th Yamamoto v on ty tng s phi bt buc x dng mt n dng kh. Mitchell quyt nh s dn u mt ton 12 chic P.38 bay cao 20 ngn b, bo v pha bn trn cho cc phi c khc bay bn di, cao 11 ngn b. Ton phi c bay bn di c nhim v ngn chn hai chic phi c ch Yamamoto v on ty tng. Tt c hai ton s phi ct

cnh ng 7:20 sng bo m h s ti gn phi trng Kahili ng hai gi v 15 pht sau . n 9 gi ti hm th bn chic Liberators em ti nhng thng xng d tr c bit, dng cho phi v xa xi . Mi sng sm hm sau, vic gn cc thng xng c bit vo cc phi c mi hon tt. Sau ba im tm s si, Mitchell dn cc phi i ra trc 18 chic P.38 sn sng trn phi o, hai bn cnh mi chic P.38 u mang theo nhng thng xng d tr c bit. ng 7:20, chic P.38 u tin ct cnh, phng ln mt bu tri xanh bic sau mt m ging bo. Hai chic P.38 b trc trc k thut phi b li, v cui cng ch c 16 phi c P.38 bay c v hng o Bougainville. Ngy 17-4 c bo t ti o Rabaul, ni Yamamoto ch ta mt cuc hp qun s, d tho cc k hoch tip tc cuc chin u vi hi qun M. Cuc hp ny rt quan trng, bi v theo Yamamoto th qun i Nht rt lui khi Guadacanal c hai thng ri v chc chn qun M c th gi tp trung lc lng m mt cuc tn cng mi. Ngi M hu nh sn sng k hoch nhy chim dn tng o mt. Yamamoto cho rng Nht phi sn sng ng u vi bt c s tin qun no ca M, bt c t pha no. Cuc hp cn bn tng chi tit ca k hoch ng u vi qun M. Nhng cng hp cc c Nht cng ch trch li cho nhau trong cc tht bi va qua ca Nht.

Trc tnh cnh , Yamamoto rt lo ngi. Chnh v trnh s buc ti ln nhau ca cc cp ch huy Nht m Yamamoto quyt nh phi ch thn i thm cc cn c v binh s Nht, mc d ng bit chuyn i ca ng rt nguy him. Cui cng Yamamoto cng lm cho cc t lnh Nht gu nhau phi im lng, nhng ng cm thy cc k lo ngi trc thi ca h. m Yamamoto ngi chi c GO vi i t Watanabe, s quan tham mu ca ng v cng s bay theo ng ngy hm sau ti Bougainville. Nhng cht Yamamoto bo Watanabe, "Ngy mai i t khng cn phi i theo ti na, m phi li y hon tt cc chi tit ca k hoch ng u vi qun M, v gii quyt m p cuc tranh chp ca cc s quan t lnh ti y." Sng hm sau, ng 6 gi sng, Yamamoto khi hnh tip cuc thanh tra t o Rabaul trn chic oanh tc c sn xc mu xanh l cy ngy trang. Cng trn chic oanh tc c c thm thiu t Ishizaki th k ring ca Yamamoto, c qun y Takata v s quan tham mu Tobana. Trong chic oanh tc c th hai sn mu ka-ki l tham mu trng ca Yamamoto, c Ugaki, cng vi c Kitamura v s quan vin thng l thiu t Muroi. C hai c Yamamoto v Ukagi u ngi vo ch ca phi cng chnh, v vic li do phi cng ph m trch. Hai chic oanh tc c bay trn mt bu tri xanh l, ngay bn trn cc ming ni la trong vnh Rabaul, v bay i

Bougainville v hng ng nam. Hai phi c bay rt st nhau v su chin u c Zekes bay theo h v ta ra bay chung quanh. Bn chic Zekes bay bo v hai bn t hu trong khi hai chic Zekes bay bn trn v hi li li pha sau. Khi trng thy nhng ba rng ca o Bougainville th tt c phi i u bay thp xung cao hai ngn b phng bt trc. Hai chic oanh tc c ch Yamamoto v Ukagi dng nh ln vi mu rng ti Bougainville. Lc l ng 9:30 v on phi c ca Yamamoto bay l l trn rng cy v sp ti phi trng Kahili, ti binh s Nht ang sn sng ch n Yamamoto vo ng 9:45. Trong khi on phi c tn cng ca Mitchell cng va ti ni. Khi Mitchell bc phi c vt ln cao 20 ngn b th cc phi cng trong on ca Yamamoto khng thy chic P.38 ny. Bn phi cng tn cng M l Lanphier, Barber, Holmes v Hine bt u ling b nhng thng xng d tr dng ht xung bin. Ri tt c bn chic chc u xung, phng nhanh nh nhng con diu hu lao xung bt mi. Khi cc phi cng h tng trng thy cc phi c P.38 th h cch phi c ca Yamamoto khong mt dm. Ngay lp tc hai chic phi c ch Yamamoto v Ukagi lao xung st rng gi tm s an ton trong khi cc phi c Zekes h tng bay vt ln chn phi c M. Thot u Yamamoto v Ukagi khng hiu chuyn g c. Yamamoto v on ty tng lo ngi quan st khp bu tri, trong khi hai phi c bay quanh co nh trnh n v h thp hn xung u cc bi da, cch mt t khong 200 b v phi

hnh on sa son sng my nghnh ch. ng 9:33, khi bn chic P.38 lao xung tn cng hai phi c ch v trng thy du hiu mt tri trn cnh v cnh phi c, Lanphier cho rng chic Betty th hai sn xc mu xanh l cy phi l chic ch Yamamoto. Lanphier lin phng ti nhng ba chic Zekes vi ling b cc thng xng cho nh v nho xung chic P.38 ca Lanphier. Thot u Lanphier mt du chic phi c ch Yamamoto, nhng Lanphier quay li tn cng ba chic Zekes ang phng ti. Lanphier qut ra mt trng sng my v hai chic Zekes mu vng v mu xanh l cy trng n v ri ngay xung trc mt Lanphier. Ri ngay lc y Lanphier trng thy chic Betty xc xanh l cy ang h thy xung rng gi. Lanphier lao xumg vi tc 400 dm mt gi ui theo. Khi chic P.38 bay ngang tm ngn cy th chic phi c xc xanh l cy quay ngang, a mnh vo ng hng sng ca Lanphier. Khng chm tr mt giy, Lanphier bm nt khu i pho 22 v khu sng my 13 ly. Mt ln khi en bc ln t u my ca chic phi c xc xanh l cy v la bt u bng ln. Ngay sau khi en bc ln khi cnh phi c bc chy. Chic phi c xc xanh l cy ch Yamamoto mt tc v bay chp chong. Lanphier bay tr ti v nh thm mt lot n na. Chic phi c ch Yamamoto rng mnh, v lo o trn cc ngn cy. Chic cnh khng chy ng phi mt cnh cy v gy gc. Ri chic phi c ang chy chi xung t,

ri chm ln mt ln na trc khi n tung. c Ukagi ngi trn chic phi c th hai v chng kin t u n cui giy pht cui cng ca danh tng Yamamoto, v vit li trong nht k nh sau: "Bng nhin khng thy bo ng m my phi c gm ln ri phi c lao xung rng gi, cao khong 200 b. Khng ai hiu chuyn g xy ra c. Ri phi c ca ti bay l ngay bn trn cnh rng gi v chng ti trng thy cc chin u c h tng bay vt ln ngn chn cc phi c tn cng ca ch, mang du hiu Lockheed Lightnings. Phi c ch ng hn gp ba ln phi c Nht v ph v c vng phng th ca cc phi c Zekes v tin li pha phi c ch chng ti. Hai phi c ca chng ti vi quay hng bay khong 90 trnh phi c ch, mt chic r sang hng phi v mt chic quay sang tri." "Vi pht sau ti khng nhn thy phi c ch c Yamamoto na, nhng cui cng ti xc nh c v tr ca n cch xa v bn tay phi. Ti kinh hong trng thy phi c bay rt chm ngay trn ngn cy v nhng ngn la mu cam mau l trn ra bao trm hai cnh v thn my bay. Ri phi c tun ra nhng ln khi en dy c, v h thp xung mi, ch cch chng ti khong bn dm. Khi phi c ca ti vt bay ln, ti c dp quan st ton th khu rng. Chic Betty ch Yamamoto hon ton mt dng trong khi khi en dy c tun ln t cnh rng gi. Tt c ch xy ra trong khong chng hai mi giy v ti bit

rng th l ht ri!" Ngay sau , Ukagi khng cn dp quan st hn na, v trung y Rex Barber bt u phng ti tn cng phi c ch Ukagi. Phi cng ca Ukagi vi phng chy trn nhng Barber kp khai ha v mt phn ui ca chic Betty ch Ukagi b v tung, mc d Barber ang b mt s chin u c Zekes ui theo st. Chic Betty th hai ri nho xung bin. Hai c Ukagi v Kitamura v cc s quan khc trn chic Betty th hai u b thng nng, nhng c cc tu tun tiu ca Nht phng li cu cp v em c ra ngoi chic phi c Betty b ph hy. Sau khi hon thnh nhim v bn h hai chic oanh tc c Betty, cc trung y Lanphier v Barber phi bay l l st trn rng gi trnh b cc chin u c Zekes ui theo tr th. C hai Lanphier v Barber may mn thot nn nhng chic P.38 ca trung y Ray Hine b trng n ri xung bin. Trong trn khng chin , ba chic Zekes ca Nht cng b bn ri. Ngay khi cc phi c P.38 bay ngc tr v Guadacanal th hng lot phi c Zekes bc ln t phi trng Kahili ui theo. Tuy nhin tt c 15 chic P.38 cn li u chy thot, mc du tt c u trng rt nhiu n ca cc chin u c Zekes. Chic P.38 b tn hi t nht l chic ca trung y Lanphier, trn thn chic P.38 ny ngi ta ch m c hai l n.

Tin c Yamamoto b bn h l mt tin chn ng lm tan nt lng ngi Nht. Ngi u tin c nghe tin ny l c Kakuda, ch huy mu hm trong chin dch ti Aleutians. Kakuda va tr li soi hm ca mnh l chic mu hm Hiyo, sau khi tham d cuc hi hp bn tho chi tit trong k hoch ngn chn sc tin cng ca qun M, do chnh Yamamoto ra lnh. Kakuda ti mt mt khi c xong bn tin khng may ny, mc d ng l mt s quan ni ting lng d cng rn nh st thp. Phn ng u tin ca Kakuda l ri b phng ch huy trn mu hm, tr v phng ring v kha tri ca nm trong sut mt ngy, nht nh khng tip chuyn bt c mt ngi no. Trong vng vi pht sau khi phi c ca Yamamoto b bn h, tng nhm s quan Nht, nt au n hin hn ln mt, ng nghim trn nhng chin hm ti Truk, cho l c ca Yamamoto c t t h xung trn soi hm Musashi. l phn ng u tin v pha Nht. Trong khi d nhin l ngi M cc k vui sng. c Halsey lp tc gi mt tn hiu ti phi trng Henderson: "Ngi khen Thiu T Mitchell v cc Thin X ca ng ta. Mt trong nhng con vt bn c ca h thc s l mt con cng." Ngi M rt cm th Yamamoto v nhng chin cng ca ng sut t Trn chu cng cho mi ti Guadacanal. Bi vy khi tin ng b bn h c thng bo trong bui hp ca c Halsey th cc s quan M nhy ln reo h sung sng. Nhng c Halsey ni mt cch chua cht: "Chuyn ny c g ng vui u? Ta hy vng bt sng

c tn khn kip ny, xch hn li v dn i din hnh trn i l Pennsylvania, trong khi cc ngi tha h m th mi thc l thch th." i l Pennsylvania l mt i l quan trng nht ti Hoa Thnh n v ta Bch c nm ngay trn i l ny. Nhng gic mng ca Halsey mun bt sng c Yamamoto, tri li ri bt i din hnh lm nhc trn i l Pennsylvania c qu ngng cung khng? Trong trn M Nht chin tranh, bit bao tng lnh, c Nht t t bng nhiu cch trnh ci nhc phi u hng. Mt qun nhn can trng thm nhun tinh thn v s o nh Yamamoto d nhin khng phi l mt ngi s hi ci cht, v tt nhin ng khng bao gi b ch qun bt sng trong trng hp bi trn. * ** Phng Thu T Nay Khp Ca Hi qun Nht ti Bougainville vn nui hy vng Yamamoto khng cht. i t Watanabe, ngi may mn thot cht nh Yamamoto ra lnh cho c li Rabaul, vi v ly mt phi c bay ln ti ch my bay ca Yamamoto chy. Watanabe vit mt hng ch "Hy vy khn mt nu vn cn sng" vo mt mnh giy v qun quanh nhng tri banh tennis v nm xung. Watanabe cho my bay bay ln quanh chic phi c lm nn hng gi m chng c ai

vy khn c. n chiu ti, mt chic tu h tng ch mt trm thy th Nht chy ngc con sng t Buin. Ti 11 gi m h ti c mt a im gn chic phi c lm nn. Tt c ln b v phn lm hai ton, dng mi phng tin ph rng tin li ch phi c, nhng khu rng y rt rm rp v h tin rt chm. Cho n sng ngy hm sau, h ch tin ln c vi trm thc. Ri mt phi c bay ln bn trn ra lnh cho h phi quay v, v ngi ta tm c xc ca Yamamoto ri. l cng ca trung y Hamasuna. Trong mt chuyn i tun phng thng l, Hamasuna c th dn bit ng dn vo ni my bay b nn. Hanasuna tm thy c xc ca Yamamoto vng ra ngoi v chy en ri. Tt c u b chy en ngoi tr xc ca c Takata l cn nhn din c. Th dn lm nhng chic cng bng tre v t xc ca Yamamoto v on ty tng ln, v khing ti ca sng ti Buin. Mt bc s khm nghim v xc nhn Yamamoto b trng n vo u v vai, v c th cht trc khi phi c m xung rng gi. Chic tu h tng ch xc cht v Bougainville, ti cc thy th khing xc Yamamoto v on ty tng lm mt cuc din hnh tang l rt bun, ln nh mt ngn ni gn . Ngay ti nh ngn ni ny, xc ca Yamamoto c t vo mt huyt m o vi vng. Cc xc khc cng c t bn cnh xc ca Yamamoto. Ngi ta ly l

da v cc cnh cy khc ph ln xc cht, ri ti du xng ln ha thiu. Tt c thy th ng nghim chnh cho trong khi ngn khi bc ta ln bu tri trong xanh ca Thi Bnh Dng. Trong khong na gi, tt c cc xc cht tr thnh tro ht. i t Watanabe xc ct tro ca Yamamoto vo trong mt chic hp g thng. Mt tng th s c ghi khc tn v ngy gi cht ca Yamamoto v c dng ln ngay ti ch thiu xc. Mt nhm s quan trng mt cy a bn cnh tng nim v cng biu tng cho s v i ca Yamamoto. Watanabe m hp ct tro ca Yamamoto bay v Truk, ti cng c mt nghi l long trng na trc khi ct tro c tip tc em v ng Kinh. Mc du ci cht ca Yamamoto l ni au bun ln lao cho ngi Nht v cng l nim i hn hoan cho ngi M, nhng cc chi tit v ci cht ca Yamamoto vn c du kn trong khi chin tranh vn tip din. Trung y Lanphier, ngi c cng bn h phi c ch Yamamoto, c thng chc i y, v c thng huy chng hi qun. Ngoi ra Lanphier cn nhn c in vn khen ngi ca chnh tng thng Roosevelt. Cc tin tc v chin cng ca Lanphier tm thi c du kn v hai l do. Trc ht, ngi M s rng nu cng b chi tit v vic m st c Yamamoto th ngi Nht s on bit ngi M c c mt m ca hi qun Nht, v s thay i mt m khc th bt li cho M. Chnh

 c Halsey lo ngi n ni ra lnh cho cc phng vin phi im lng v thuyn chuyn tt c cc phi cng trong v phc kch Yamamoto ra khi Thi Bnh Dng. L do th hai l ngay sau em trai ca Lanphier, cng l mt phi cng, b bn ri ti phi trng Kahili v b Nht bt lm t binh. Ngi M s rng ngi Nht s tr th Lanphier bng cch hnh h hoc git em trai ca Lanphier. V pha Nht th mi hn mt thng sau khi Watanabe em tro ct ca Yamamoto v ng kinh, ngy 21-5 i pht thanh Nht Bn mi cng b v ci cht ca Yamamoto. Bn tin u tin nghe thy trn i pht thanh ng Kinh nh sau: " c Yamamoto trong khi ch huy chin thut ti tin tuyn vo thng T nm nay, giao chin vi ch qun v oanh lit n n cho t quc bng mt ci cht anh dng." Bn tin c th di hn na, nhng khi c n , xng ngn vin nghn ngo v a khc. Ngy hm sau, i pht thanh loan tin tip, "Khi Thin Hong nhn c tin tc v c c Yamamoto ngy 20-4, Thin Hong phong cho Yamamoto t tc hiu T Lnh Cc Hm i ln tc hiu i c." i pht thanh cn loan bo tang l ca i c Yamamoto s c c hnh theo nghi l Quc Tng. l l quc tng th 12 trong sut lch s ca Nht Bn. Ch mt c khc ca Nht c hng quc tng l c Togo, ngi anh hng nh bi hi qun Nga ti eo bin i M. Sau thng co ca i pht thanh ng Kinh, ti Hoa k

ngi ta phng on rt nhiu v con ngi Yamamoto v ci cht ca ng. T Nu c Thi Bo cn c vo tin ca i ng Kinh kt lun rng Yamamoto khng cht ngay trong cuc phc kch, m v sau mi cht v cc vt thng. Ci cht ca Yamamoto cng tr nn b n v ngi ta bit rng trong sut thng T khng c mt trn nh ln no ti min nam Thi Bnh Dng. Nhiu ngi cho rng Yamamoto cht v my bay gp tai nn, ngi khc cho rng ng cht bng cch m bng t st. Ti Nht Bn, ct tro ca Yamamoto c tch ra lm hai phn c t chc hai i tang l. Cha bao gi c quang cnh c nc tang nh vy, k t ngy c Nelson ca Anh quc t trn ti trn Trafalgar khong hai trm nm trc. Vo mt ngy thng su quang ng, hu nh ton th dn chng ng Kinh ra ng tham d tang l ca Yamamoto. Ring Nht Hong khng tham d. Nht Hong khng tham d tang l ca bt c ai, v thn phn Nht Hong c t cao hn s sng cht ca ngi i. Nhng tt c mi nhn vt quan trng trong chnh ph v ngoi chnh ph u tp trung ti Cng vin Hibiya ti trung tm ng Kinh, v i lng l ti ngha trang Tamabuchi, ti Yamamoto c nm yn ngh bn cnh ngi m ca c Togo. Trong ci m ng c triu khch chu tang y, khng ai ti mt nng ca k khc m thm i theo dng ngi vo ngha trang. Ngi l Kikuji, ngi tnh yu du ca Yamamoto k t khi hai ngi gp nhau ln u t trn

mi nm trc. K t Kikuji l mt phn i khng th thiu c ca Yamamoto. Yamamoto tuy yu Kikuji rt mc, nhng gi c qun bnh gia tnh yu v nhim v. ng khng bao gi v qu yu Kikuji m qun bn phn, tri li mi tnh y gip ng thm ngh lc trong cuc phn u vi qu nhiu kh khn trong nhim v v i ca ng. T xa anh hng v giai nhn l mt hnh nh rt p. Nhng mi tnh Yamamoto-Kikuji cn l mt tnh s him hoi. Kikuji khng bao gi nh hng vo vic quc gia i s, ci gnh nng ang nng ln vai ngi tnh ca mnh. Nng bit t xa mnh, ch l mt ci bng m bn cnh ngi anh hng dn tc, kn o hu h Yamamoto m khng i hi g c, k c tin bc v quyn lm v. Khi c tin xt nh Yamamoto n n nc, Kikuji bng hong nh mt ngi bng hng chn, khng cn mt im ta no sng na. Qu thc cuc i ny khng cn g lu luyn nng na, khi ngi yu ca nng, mt bc i anh hng sng v cht cho t quc. C th Kikuji mun cht theo Yamamoto, nhng nng chn mt quyt nh can m hn: phi tip tc sng m au n v tng nh ngi yu. Sau tang l ca Yamamoto, Kikuji lui v n, khp ca phng thu khng tip, khng gp bt c mt ngi no na. Nng s rng nu nng cng cht i th trn i ny khng cn ai tng nh n chng na. Kikuji sng mt cuc i lng l mt mnh nh th, tang Yamamoto cho n ht cuc i.

Mt tang l th hai cho Yamamoto c c hnh mt cch trang trng v cm ng hn na ti Nagaoka, qu hng ca Yamamoto. Tang l ny c hnh sau l quc tng ti ng Kinh mt ngy. B qun phc v thanh kim ca Yamamoto c t trn mt cy ct cng vi ci bnh ng mt phn ct tro ca ng. Trong sut mt tun l, 650 ngn ngi, mt m a nc mt, lng l ci u i qua cy ct. Ri ng c chn bn cnh m phn ca thn ph trong khun vin mt ngi n Pht gio, bn ngoi mt th trn nh m trc kia thn ph ng l mt gio vin. Ngha trang ny cng khng xa nhng cnh ng trng la v nhng vn du, mt khung cnh quen thuc ca min qu Nht Bn. Chnh ti y Yamamoto do chi trong tui th u v ng tng ao c c chn ti y. Trn ngi m ca ng l mt bia m rt n gin theo ng nh ng mun. Bia m ny ngn hn bia m ca thn ph ng hai phn, theo li cn dn trc ca ng. n thng 12-1943, ngi ta tc mt bc tng ng to bng ngi tht v dng ln ti trng phi hnh Kasumigaura, ni ng tng lm ch huy trng. Nm 1945 sau khi Nht Bn u hng, tng MacArthur ra lnh trit h tt c mi tng tng lnh Nht ti khp Nht Bn. Cc s quan hi qun lin ca tng ca Yamamoto lm hai khc v th xung mt ci h gn , v cn thn nh du ch giu tng. Mi nm sau ngi ta vt tng ca ng ln. Mt s bn thn ca ng mua bc

tng v em t vo trong mt n th pht gio. Nm 1956, mt trong cc c di quyn ca ng b tin di chuyn tng ca ng v qu hng Nagaoka ca ng. Hin nay bc tng ny ng trong mt cng vin do dn chng t ng quyn tin thnh lp lm ni k nim cho ng. Bn cnh tng ca ng l mu hnh ngi nh nh bng g, ni ng cho i. Cn nh nguyn thy ca gia nh ng b phi c M oanh tc thiu hy nm 1945. Ngy nay t ngi cn nh ti i tng nim khc ca ng bn cnh ngi m ca c Togo ti ng Kinh. Tuy nhin hng tun vn c mt ngi trn ng i lm, gh vo v thn trng rt khn tay bng la ra lau chi bia m ca ng. Ngi chnh l cu i t Watanabe, ngi em tro ct ca ng v Nht, v hin ang lm vic cho mt cng ty xut cng ca M. Watanabe l mt trong mt s t ngi cn lu tm ti ni yn ngh cui cng ca Yamamoto. Trong nc Nht Bn tn tin v bn rn ngy nay, huyn thoi v danh tng Yamamoto dng nh b qun lng. Gii tr ngy nay khng nghe bit g v ngi anh hng m th h cha ch ca h tng sng knh. Yamamoto l mt c v i, vt ln hn hn cc c khc ng thi ca ng. ng l mt chin lc gia can m v xut chng. Nhng tin on ca ng v trn Trn chu cng rt chnh xc. y l c hi duy nht ca ng c th nh bi hm i Thi Bnh Dng ca M. T tng

qun s ca ng i trc thi i ca ng, v trc cc chin lc gia khc, c Nht v M. ng m mt cuc chin khng theo cc quy c c in. Bit r nhc im ca hi qun Nht nh ng, nn ng cho rng c hi chin thng duy nht ca Nht l nh mt trn thn tc bt ng. l mt k hoch tuyt lun v may mn khi thi hnh, khng b pht gic trong lc bn ch khng th tng mt cuc tn cng nh th c th xy ra c. iu khng may duy nht l cc mu hm M khng c mt ti Trn chu cng ng tiu dit. Chnh v th Yamamoto mc phi mt yu im m chnh N Ph Lun cng mc phi. Mi khi nh chn b nhim mt cp t lnh no, ng khng quan tm ti kinh nghim chin u hoc kh nng ca ngi . Tri li ng ch hi "ng ta c may mn khng?" Bi v Yamamoto v N Ph Lun u hiu rt r rng trong nhng trn nh ln, khi m hai ch th tng ng vi nhau v sc mnh th bn no may mn s chin thng. Trong nhng trn nh sau ny, Yamamoto khng gp may na. iu khng may quan trng nht l ngi M khm ph c mt m ca Nht, v ngi Nht khng h nghi ng g v im ny. Ngay c khi c tin ngi M c c tn hiu ca Nht, c Ukagi cng khng chu tin nh th. Mt iu khng may th hai l Yamamoto giao cho c Nagumo ch huy trc tip cc mu hm trong trn nh ti Midway. Nagumo tht bi trong trn nh ny v mt s mu hm ca Nht b nh chm. Trn

Midway thay i hn cc din chin tranh ti Thi Bnh Dng, a ti vic bi trn ca Nht. Gi d ngi M khng khm ph c mt m ca Nht v do khng chin thng ti Midway th Yamamoto c th nh bi hi qun M ti Thi Bnh Dng, v Hawaii b Nht chim v hi qun Nht s ti tn b bin pha ty ca M, v M s khng th tr gip u Chu c khi hi qun Nht cn l mi lo ngay ti ca ng ca M. t nht Yamamoto cng c th t c mt tha hip ha bnh vi M, nh ng vn c vng. Trn Midway l mt trn thy chin ln u tin v cui cng trong s thng bi ty thuc vo mu hm. Yamamoto m mt trang s mi v chin tranh hi qun, nhng l mt trang s rt ngn, va m ra khp li ngay, vi ci cht ca ng. D sau cc tht bi ti Midway v Guadacanal, nu Yamamoto khng cht trong trn phc kch ti Bougainville th cc din Thi Bnh Dng cng khc i. Yamamoto c th chuyn bi thnh thng, v tinh thn chin u ca hi qun Nht s cao hn nu Yamamoto cn sng v vn l t lnh ca h. Chnh c Nimitz ca M cng phi king n Yamamoto v thng cng nhn Yamamoto l k th ng s nht trong i ng. Yamamoto qu tht l mt thin ti v hi chin v ng i trc ngi ng thi ca ng. ng lm ch Thi Bnh Dng trong sut mt nm ri, v trong trn nh Guadacanal trc khi ng cht, Yamamoto t ti qun

s qun th ca ng trong cng cuc trit thoi c 13 ngn qun Nht ra khi Guadacanal m ch b nhng thit hi rt nh. y l mt k cng ca Yamamoto, v rt qun kh hn l tin qun. Ging nh nhng nh lnh o qun s i ti khc, Yamamoto bao gi cng t mnh lm gng cho ngi khc, v bao gi cng nm vng mi chi tit, d ln hay nh. ng i hi mi cp binh s phi tp luyn c kh nng thc hin c nhim v ca mi ngi. Ngi Nht thng tic ci cht ca ng, nhng thc ra ci cht ca ng phn nh ng s tin on ca ng. Yamamoto vn thng tin rng ng khng sng st trn chin tranh ti Thi Bnh Dng, mt trn chin m ng bt c d phi thi hnh, v lc no ng cng mun lm bn vi ngi M. Tuy nhin ci cht bt thnh lnh ca ng c th gip ng trnh ci nhc phi trng thy nc Nht bi trn. iu i vi ng c l cn au n hn ci cht na. Cuc i binh nghip ca Yamamoto tht l hon ho, hon ho theo quan nim ca mt v s o. ng t ti tt nh ca binh nghip khi c phong lm c T lnh Lin Hm i Nht, v chinh phc c nim tin v knh n ca ton th qun dn Nht Bn. Ci cht ca ng l mt ci cht vinh d cho mt bc anh hng: c t trn ngoi chin trng thay v cht gi trn ging bnh. c cht trong lc ang thi hnh phn s mt qun nhn l iu ng thng mong mi, nh ng tng vit trong mt bi th cui cng ca ng:

Ta vn l mt thanh kim Ca Thin Hong Ta s khng cm vo v kim Cho n khi ta cht. Cuc i Yamamoto ch c mt mc ch: phc v t quc v Nht Hong. ng t c mi nguyn, k c trong ci cht ca ng. Ht