PELARIAN DAN PENGELAKAN CUKAI

PENDAHULUAN

Model pematuhan dan pengelakan cukai didasari kepada teori ekonomi yang dikenali sebagai teori individu rasional (Hite, 1987). Model ini diasaskan oleh Allingham dan Sandmo (1972), kemudian dikembangkan oleh Srinavasan (1973), Yitzhaki (1974), Watanabe (1987), Borck (2004), Hidricks dan Myles (2006), Chorvat (2007), Galbiati dan Zanella (2008) dan Tuzova, Y (2009).

Berdasarkan teori individu rasional, bahawa individu pembayar cukai akan memaksimumkan utilitinya iaitu tertakluk kepada kos yang terlibat dalam pembuatan sesuatu keputusan sama ada patuh atau mengelak daripada membayar cukai. Kos yang terlibat ditimbulkan oleh faktor denda dan kebarangkalian dikesan oleh pihak berkuasa.

Pembayar cukai akan melihat tindakan pengelakan cukai yang mereka lakukan dari sudut keuntungan atau kerugian yang bakal mereka perolehi yang bermakna bahawa keputusan yang diambil turut melibatkan risiko/hukuman (Allingham & Sandmo, 1972: Srinivasan, 1973).

Untuk memaksimumkan utilitinya, pembayar cukai akan melaporkan pendapatan mereka dalam jumlah serendah mungkin ataupun tidak melaporkan sama sekali, dimana tindakan itu berhadapan dengan risiko kebarangkalian dapat dikesan dan penalti oleh pihak berkuasa. Apabila tindakan pengelakan cukai yang dilakukan tidak dapat dikesan oleh pihak berkuasa maka pembayar cukai akan terus melakukan pengelakan cukai. Sebaliknya, apabila kelakuannya dapat dikesan maka pembayar cukai akan mengalami kerugian kerana penalti atau denda yang terpaksa dibayar kepada pihak berkuasa.

Wawancara bersama Ketua Eksekutif Lembaga Hasil Dalam Negeri (LHDN) tahun 2004 iaitu Tan Sri Zainol Abidin Abdul Rashid pernah menyifatkan bahawa mereka yang sengaja tidak membayar cukai adalah sebagai penjenayah. Beliau juga turut mengakui bahawa wujudnya kegiatan perakaunan kreatif oleh syarikat-syarikat yang mahu mengurangkan cukai pendapatan.

Bagi mencapai pematuhan cukai secara sukarela terhadap undang-undang dan peraturan percukaian, aktiviti audit cukai adalah salah satu pendekatan LHDN untuk memberi pendidikan serta pendedahan kepada pembayar cukai terhadap tanggungjawab dan kewajipan mereka di bawah peruntukan Akta Cukai Pendapatan 1967. Sehubungan dengan itu, pegawai audit perlu memastikan bahawa pendapatan yang betul telah dilaporkan dan cukai telah dibayar mengikut undang-undang dan peraturan percukaian.

AUDIT CUKAI Audit cukai ialah pemeriksaan rekod perniagaan dan hal ehwal kewangan pembayar cukai bagi memastikan pendapatan yang sepatutnya dialporkan dan cukai yang sepatutnya dikira serta dibayar adalah mengikut undang-undang dan peraturan percukaian. LHDN menjalankan dua jenis audit, iaitu audit meja dan audit luar.

Audit Meja Audit meja dijalankan di pejabat LHDN. Ia melibatkan isu-isu yang mudah atau pelarasan cukai yang boleh diselesaikan melalui surat menyurat. Pembayar cukai mungkin dipanggil ke pejabat LHDN untuk ditemuduga sekiranya maklumat lanjut diperlukan. Secara umum, audit meja melibatkan pemeriksaan ke atas semua maklumat pendapatan dan perbelanjaan serta pelbagai jenis tuntutan yang dibuat oleh pembayar cukai dalam boring nyata cukai pendapatan.

Bagi kes-kes tertentu, kes audit meja boleh dirujukk untuk tindakan audit luar. Dalam keadaan tersebut, pembayar cukai akan dimaklumkan melalui surat pemberitahuan lawatan audit sebagaimana proses biasa permulaan sesuatu tindakan audit luar dijalankan.

Audit Luar Audit luar dijalankan di premis pembayar cukai. Ia melibatkan semakan rekod perniagaan. Bagi kes perniagaan milik tunggal dan perkongsian, sekiranya rekod perniagaan tidak disimpan dengan lengkap, semakan boleh melibatkan pemeriksaan rekod bukan perniagaan pembayar cukai seperti penyata bank persendirian dan sebagainya. Pembayar cukai akan dimaklumkan terlebih dahulu sebelum sesuatu tindakan audit luar dijalankan.

Contoh Pengelakan Cukai:

Perjanjian Mengelakkan Cukai Dua Kali Yang Telah Ditandatangani Oleh Malaysia Dengan Negara-Negara Di Dunia. Perjanjian mengelakkan cukai dua kali bertujuan untuk mengelakkan berlakunya cukai dua kali ke atas pendapatan antarabangsa seperti untung perniagaan, dividen, faedah dan royalti yang diperolehi di sesebuah negara dan dikirimkan ke negara lain. Dengan itu ia menghapuskan "halangan cukai" ke atas perdagangan dan pelaburan antarabangsa. Perjanjian ini juga bertujuan untuk bertukar-tukar maklumat mengenai pendapatan yang berkaitan dan perkara ini adalah berguna bagi mencegah pengelakan cukai atas pendapatan.

Dalam perjanjian mengelakkan cukai dua kali, keuntungan perniagaan adalah dicukai di negara di mana pengusaha itu berada. Jika pengusaha itu menjalankan perniagaan melalui organisasi perniagaan tetap yang terletak di negara berjanji yang satu lagi, maka cukai adalah dikenakan di negara yang satu lagi. Jumlahnya bergantung kepada banyaknya keuntungan yang diperolehi oleh atau yang dibahagikan kepada organisasi perniagaan tetap dalam negara di mana ianya berada.

Dalam kebanyakan perjanjian mengelakkan cukai dua kali, untung daripada pengangkutan laut dan udara yang dikendalikan dalam lalulintas antarabangsa adalah dicukai di negara di mana pengurusan dan pengawalan syarikat itu dijalankan. Peruntukan telah dibuat supaya keuntungan dari pengangkutan laut dan udara dikecualikan di negara yang memiliki sumber berasaskan kepada prinsip saling bergantungan antara satu negara dengan negara yang lain.

Dalam kebanyakan perjanjian mengelakkan cukai dua kali yang disertai oleh Malaysia, negara pemastautin bersetuju dengan kredit bagi melepaskan cukai. Ianya adalah satu kredit yang diberi jika tiada cukai atau kadar cukai yang lebih rendah dibayar di negara pemilik sumber. Berhubung dengan dividen yang dibayar oleh syarikat-syarikat yang dikecualikan daripada cukai di bawah Akta Penggalakan Pelaburan, 1986, penerima adalah juga dikecualikan dari cukai pendapatan Malaysia ke atas dividen seumpama itu. Jika penerima dikenakan juga cukai di negara pemastautin mereka ke atas dividen itu, maka negara pemastautin itu akan memberi kredit seolah-olah cukai Malaysia telah dibayar.

Di bawah kebanyakan perjanjian ini, faedah ke atas pinjaman- pinjaman dan industri yang diluluskan atau royalti teknik yang diperolehi daripada Malaysia oleh penduduk negaranegara lain yang mengikat perjanjian dengan Malaysia adalah dikecualikan daripada cukai di Malaysia. Walau bagaimanapun, terdapat peruntukan bagi pemberian kredit oleh negara pemastautin untuk cukai yang dilepaskan oleh Malaysia berhubung dengan faedah, royalti dan pendapatan seumpama itu, yang dikecualikan daripada cukai di Malaysia di bawah Akta Penggalakkan Pelaburan, 1986.

Sebanyak 68 buah negara yang telah menandatangani perjanjian mengelakkan cukai dua kali dengan Malaysia seperti di Lampiran. Diantaranya adalah Negara Australia, Bangladesh, China, Egypt, France, Italy, Afrika Selatan, Qatar, Turkey dan Vietnam.

Contoh Pelarian Cukai:

RUMUSAN Seperti yang Rakyat Malaysia sedia maklum pada pembentangan bajet 2012 pelbagai cadangan telah dirangka dan dirancang berdasarkan tema 'Dasar Transformasi Nasional: Bajet Membela Rakyat Mensejahterakan Negara' dengan memberi penekanan kepada 5 fokus utama dan salah satunya adalah dengan meligatkan pelaburan dengan meliberalisasikan subsektor perkhidmatan yang diantaranya adalah bidang percukaian. Merujuk kepada petikan ini: Sesungguhnya sektor perkhidmatan merupakan penyumbang terbesar kepada ekonomi negara dengan mencatatkan hampir 58% kepada KDNK. Di bawah RMKe-10, Kerajaan mensasarkan sektor ini mencapai 60% kepada KDNK menjelang tahun 2015. Kerajaan akan meliberalkan 17 lagi subsektor perkhidmatan secara berfasa pada tahun 2012 merangkumi perkhidmatan hospital swasta; perkhidmatan pakar perubatan dan pergigian; arkitek; kejuruteraan; perakaunan dan percukaian; perundangan, perkhidmatan kurier; perkhidmatan pendidikan dan latihan serta perkhidmatan telekomunikasi. Inisiatif ini akan membolehkan hak pegangan ekuiti asing sehingga 100% dalam subsektor yang terpilih.

Salah satu daripada 8 inisiatif Pembaharuan Strategik yang telah dikenal pasti dalam mentrasformasikan negara adalah Penambahbaikan Kewangan Sektor Awam atau Public

Finance Reform. Inisiatif ini akan dapat meningkatkan keberkesanan dan ketelusan Pengurusan Kewangan Sektor Awam. Selain itu, sistem pentadbiran cukai yang cekap dan berkesan merupakan prasyarat untuk memperluaskan asas cukai dan meningkatkan pematuhan oleh pembayar cukai. Langkah penguatkuasaan akan dipertingkatkan dengan melaksanakan operasi bersepadu bersama agensi berkaitan disamping memperkukuhkan sistem ICT agensi pengutip hasil.