Professional Documents
Culture Documents
Pathianengkimsiamtu.Khawvllehachhngaawm zawngzawngsiamtuani.
Pathianchuanpangprmawitaktakte, hnimhringteasiama/
Be g i n n e r
ZIRLAI1-na PATHIANENGKIMSIAMTU Bible :Genesis1:1-8. Thuvawn :AtirinPathianinleilehvnasiama. (Gen1:1). Thuhmahruai:Mileminsiam\hinem?Pangprte, thingkngte,nlehthlaleharsite,aleminziakthiam em?Vawinahhiannte,thlate,tlnglianpuipuite, pangprmawitaktaklehrawngchihranghrangsiamtu chanchinkanzirdwnani. Vawiinakanthuzirtr. PathianinLeilehVnasiam:Hmnlaichuankan chnnakhawvlahhianengmahaawmlova.Pathian chauhlochuengmahrngaawmloani.Pathianthu kanchhiarchuanPathianinleilehvnasiamtihkan hmua.Leiasiamchuathimveka,pangprte,thlai te,theirahte,ransate,luithktaktakteasiama,tui chungtechuathimveka,thilnungrngrngaawm loani.Leichungzawngzawngchuaruakvekani. PathianthlarauchuanLeithimmupchuaawpa. Pathianchuanboruakzautaktechuvnavuah a.Vnahkhianengngeinhmuh\hin?Nite,thlate, arsiteinhmu\hinem?Aw,hngzawngzawngtehi Pathiansiamvekani.Pathianchuanleilehvna siamchuaena,\haatimmani.
Kum khatna
Zawhna: 1) Tungeengkimsiamtu? 2) Leilehvnhitusiamnge? 3) Boruakzautakhiengngeni? 4) Vnahengngeinhmuhle? |awng\aina: AwLalpa,SundaySchoolminpkavnginkan lwme,leilehvnlehachhngathilawmzawng zawngminsiamsakavnginkanlwme.Kantnai \hatnazawngzawngahlwmthukanhrilhache.Isua Kristahmingin.Amen.
Be g i n n e r
Pathianinhnakanthawhnnchhnhunminpe
Pathianinkanhahchawlhnnznhunminpe
Kum khatna
ZIRLAI2-na PATHIANINCHHNLEHZNASIAM Bible :Genesis1:9-19. Thuvawn :VntekhianPathianropuiziachuahriattr a;Boruakzautakkhianakutchhuakchua lantr\hna.(Sam19:1). Thuhmahruai:Zngahinmuhilinloharhhianathim ngeang?Anihlehenginngeloting?(Naupangte chhantrtr)Adikchiah.Nalochhuaka,chuchuan arawnti-ngani.Anihleh,znahvnineninengnge inhmuhle?Thlaleharsite.VawinahchuanPathianin chhnlehznasiamtihkanzirdwnani. Vawiinakanthuzirtr. Hmnlaichuankhawvlhiathimveka,engmaha hmuhtheihlohani.Tnahhianinzavaiinhanmaimit chhngtehu?Thilinhmutheiem?Aw,engmahin hmutheilo,athimvekani.Khatiangangmaikhn hmnlaipawhinkhawvlhiathimmupmaia,engmah pawhahmuhtheihlohani.Ahrehawmwmmange! Pat hian chu an ru ahma nna fel tak m ai a nei a, khawvlahhianthilmawileh\hatamtakdahaduha, thingte,pangprrawngchihranghrangte,theirah tuitaktakte,ramsate,chunglngsavate,luiachng chithilnungchihranghrangte,tlngliantaktakleh luithktaktakte. P a t hi a n c h u an n g l o a w m r a wh s e a t i a . Chawplehchilhinngaloawmtaa.Pathianchuan
Be g i n n e r
ngchu\haatimma,ahmingahchhnavuah a.ChhnchuPathianinhnakanthawhnnaminpk ani.Chhnngahchuankanbulvlathilawmchi hranghrangfiahtakinkanhmutheiani. Pathianinchhnchu\hatakahnakanthawh theihnnaminpkania.Avalwmawmm!Mahse hnaringawtkanthawhchuankanchauanga,kan hahdwnanitihahriaa,chuvnginPathianchuan tuitakakanmutthilhakantaksaahahchawlhtheihna trinZnhunminpelehtaani.Znchuthilsiam zawngzawngtetnhahchawlhnahunania.Mihringte, savatelehramsatepawhhehunahhiananhahchawl veka,tuitakinanmuhilani. ZnchukantaksahahchawlhnnaPathianmin pkania.KanmuthmainPathiankanbetrani. Pathianhnnahchuanchhnhnathawhnahunmin pkavnginlwmthukansawianga,znakanmuthilh hlnaminvngtrinkanswm\hinang. Zawhna: 1) Chhnhunhiengtihnatrnge? 2) Pathianinengvnginngeznminpk? 3) Chhnlehznhitusiamnge? |awng\aina: AwLalpa,chhnlehznminpkavnginlwmthu kanhrilhache.Chhnah\hatakakannitinhnathawk theitrinminpuila,znahtuitakakanmuttheihnn min vng ang che. Isua Krista hmingin kan dl e. Amen.
Kum khatna
PathianinAmaanpuiinmihringasiam.
PathianinMipa-ahlehHmeichhiah-ahasiam.
Be g i n n e r
EvilehAdamachuEdenhuanahPathiannenan lengdn\hina.
Kum khatna
ZIRLAI3-na PATHIANINMIHRINGASIAM Bible :Genesis1:26-31;2:7-10,18-21. Thuvawn :TichuanPathianinamaanpuiinmihring a s i a m a . (Gen1:27(a).*) Thuhmahhruai:Nulehpainneiem?Innulehpate kha tu siam nge an nih? Vawinah hian Pathianin mihringasiamchanchinngaihnawmtakkanzirdwn ani.Inngaithlachktawhem? Vawiinakanthuzirtr. Pathianinmihringasiam:Kanzirlaihmasalamah khnPathianchuthilengkimsiamtuanitihkanzir tawha,khawvllehachhngaawmzawngzawngte, boruakzautaklehvnteamasiamvekani.Pathian chuanhngathilsiamtehithuinasiama,loawm rawhseatia,aloawmmaiani.Hngathilsiam zawngzawnghiPathianchuanaena,\haatimm ani.Thilsiamtechuenkawltuawmlovaanawmtr chuPathianchuan\haatilova,vnmitehnnah chuanHawhtehu,keimahnianginmihringisiam anguatia. Mihringte chu Pathian anpuia siam an ni. Nang pawhPathianinduhtakaAmahangaasiamini.Ava ropuim!
10
Be g i n n e r
Mi hri ng h mas a b er Ada ma l eh Evi : P ath ian in mihringasiamhmasakberchuAdamaania.Mihring amahchauhaaawmchuPathianchuan\haatilo va,Adamachutuitakinamuthilhtira,tichuanankruh pakhatalaa,amah\anpuitrlehakawppuitratn hmeichhia a siam a, a hmingah chuan Evi a ti a. PathianchuanAdamahnnahahruaia,Adamana lohmuhchuanalwmmma.Hlimtakinanawm dna,anin\anpuitawn\hnani. NangnipawhPathianinhmeichhenaupangahleh mipanaupangahasiamcheua,hlimtakainkawm dialdialturinaduhcheuani. MihringtechuEdenhuanahanawm:Pathianchuan amihringsiam-AdamalehEvichuangaihsakm ma.Anawmnatratnhuanasiama,ahmingah chuanEdenhuanatia.Edenhuanahchuanthing rahneichmawitaktakte,pangprmawitaktakte lehleitihnwngtrinluitealuangbawka.Pathian chuanhuanlaitakahchuanthingchihnih-nunna thinglehachhialeha\hahriatnathingaawmtra. LalpaPathianchuanAdamahnnahchuan,Huana thingtinrengrahtehiiduhduhinieitheie;achhia leha\hahriatnathingraherawhhichuieitranilo; ieichuanieinlalainithingeitrani,atia. Eden huan chu a nawm hml in ti em? Pathian chuanamihringsiamtechuangaihsakinanmamawh trtechuapeveka.NanglehkeipawhhiPathian siam kan ni a. Pathian chuan englai pawhin min
Kum khatna
11
ngaihsakinkanmamawhteminpe\hn.Avalwm awmm!Pathianhnnahlwmthuisawiangu. Zawhna: 1. Mihringhmasaberkhatungeahming? 2. MihringtekhakhawiahngePathianinaawmtr? 3. Mihringtehituanpuiasiamngekannih? 4. EvilehAdamakhaengmawhphurhnangePathianina pek? |awng\aina: Aw Lalpa, ka mamawh tinrng min pk avngin lwmthukahrilhache.Nulehpalehunauteminpea, zirtirtute leh \hiante min pk avngin ka lwm e. Nangmahhmangaihtheitrinmin\anpuiangche.Isua Kristahminginkadile.Amen. *Thuvawnchng\henkhatahhian(a)emaw(b)emaw dahania,heihiahmuhawlnnlehanziakkimlo, tih a awm loh nna dah mai a ni a, thuvawn sawi hunahchuansawitelangailmlovang.
12
Be g i n n e r
Pathianintheieilohtratihchuaneia, sualahanlotlutaani.
Kum khatna
13
ZIRLAI4-na MIHRINGTESUALAHANTLU Bible :Genesis3:1-10. Thuvawn :Sualmanchuthihnaanisia.( Rom6:2 3(a)). Thuhmahruai:Mithiltisuallaiinhmutawhem?Anih lehnangninthilintisualvetawhem?Misualtechu policeinanmana,tnin(Jail)-ahankhung\hnani. Vawiinahhianmihringtenthilsualantihchanchinkan zirdwnani.Nguntakininngaithladwnniaaw. Vawiinakanthuzirtr. Mihringtesualahantlu:Pathianchuengkimsiamtu anitihkanzirtawhkhainlahriaem?Pathianchuan ramsa chi hrang hrang a siam a. Ramsa zawng zawngahchuanrlafingvervkberani.Nikhatchu rllianpuimaihiEvihnnahalokala,rlchuanEvi hnnahchuan,Pathianin,Huanathingrahrngrng hiineiaphalnange?atia.EvichuanPhale,huan laitakaachhialeha\hahriatnathingraherawhchu kaneitheilo,kaneichuankanthiang,atia.Rl chuanfingtakin,Thilove,ineichuaninmitalovr anga,Pathiananginlonidwnalwm,atia.Evi chuantheirahchuaen,aeichktamma.Tichuan a lova a ei ta a, a pasal Adama pawh a pe ve a. Pathianineilohtratihchuanloeitaa,thilsualan lotitaani.Avapawitakm!
14
Be g i n n e r
EvilehAdamaanbiru:Nidangangbawkintlaiah chuanPathianchuEdenhuanahchuanalokala,Evi lehAdamachurawnkawmatuma.NimahselaEvi lehAdamachuanthiltihsualavnginPathianchua hmaanginannellova,anbihrksantaa. Thil sual tih chu a va \ha lo m! Thil sual tih chngtechuandawihzepmmani.Keinipawh thilsualkantihchuankandawihanga,minhmangaih mmtukanchhngtepawhkanhmungamlovanga, anbulaawmpawhnuamkantilovang.Chuvngchuan thilsualkantitranilo. PathianinEdenhuana\anginahnawtchhuak:Evi lehAdamanPathianthuanawihlova,theieilohtr aneiavnginPathianchuathinrimmma.Pathian chuanEvilehAdamachuEdenhuanmawitaka\ang chuanahnawtchhuaktaa.Huankawngkhrchutuma luhtheihlohnatrinVntirhkohavntra. Pathianchuanthuawihlotechuahrem\hn.Evi lehAdamapawhahremani.Hremnaitawhveloh nnPathianthuawihangche. Zawhna: 1. Pathianinengtheirahngeeiaphalloh? 2. Ramsazawngzawngafingvervkberengnge? 3. Eden huan khawngkhr kha tunge Pathianin a vntr? 4. P a t h i a n i n t u t e n g e E d e n h u a n a \ a n g i n a hnawhchhuah?
Kum khatna
15
|awng\aina: Min hmangaihtu Lalpa, i duh loh zwng ka ti fo \hn,minngaidamangche.Kathinlungahnanglo chngla,ithuawihtheitrinmin\anpuila,kawngdik minkawhhmuhzlangche.LalIsuahminginkadile. Amen.
16
Be g i n n e r
AbelathilhlanahchuanPathianalwma, Kainathilhlanerawhchualwmlo.
Kum khatna
17
ZIRLAI5-na KAINALEHABELATEUNAU Bible :Genesis4:1-16. Thuvawn :Ngaiteh,unauteinngeihdialdialaawm khwmhiava\hain,avanuamm! (Sam133:1). Thuhmahruai:emawnauemawinneiem?Inunau ininhau\hinem?Unauneihhianuammmani. Infiampuitrte,sikulkalpuitrte,Pathianinunaumin pkavnginlwmthukansawi\hntrani.Unau inngeihlohchuPathianduhlohzwngani.Vawiinah hianKainalehAbelateunauchanchinkanzirdwn ani. Vawiinakanthuzirtr. KhawvlachhngkawawmhmasaberchuAdamate chhngkuaanni.AdamalehEvichuanfapapahnih an nei a. A upa zwk hming chu Kaina a ni a, a naupangzwkhmingchuAbelaani.Kainachuloneitu ania,Abelachubermpuania. PathianinAbelalehathilhlanalwm:Nikhatchu Kainachuanaloa\angaatharchhuahthlai,Pathian tnahlna,Abelapawhinabermrualzngapiang hmasaberleh\haberchuarawnlabawka.Pathian chuanAbelalehathilhlanchualwma,Kainaleha thilhlanchualwmvelova,Kainachuathinurm ma,athinurchuahmlahtechuanalangchhuak
18
Be g i n n e r
veka.PathianchuanKainahnnah,Engvnginnge ithinurtakle?Ithiltharzngaa\haipelova,chuvng chuanihlimloanihkha,atia. Pathianchuankanthilneihzngaa\haberhia duhani.InnulehpatenBiakInathawhlwmtran pkcheuin,intiduhdahmaimaitranilo.Pathian hnnathilkanpkrngrnginkanthilneihzngaa \haberkanpetrani. KainanAbelaatsk:AbelathilhlanahPathiana lwmavnginKainachuananauatskmma, thahhialduhnarilrualoneitaa.NikhatchuKaina chuananauAbelachulovafehpuiahaswma.Lo anthlenchuanKainachuantumahinanhmuloemaw atia,anauAbelachuathattaa.MahsePathian chuanalohmurengatlaiahchuanKainahnnah, Khawiah nge i nau a awm?, tiin a zwt a, Kaina chuan, Ka nau vngtu ka ni lo, tiin a chhng a. Pathianchuathinurtaa,Inauithatlaikhakahmu rengcheani,chuvngchuankahremdwnchea ni, a ti a. Kainan a nau a thah avng chuan an chhngkuapawhanhlimlomma.Pathianchuan chhngkuate,unauteinngeihdialdialaawmtrinmin duhani. Nangnipawhinuteinzahtrania,utepawhin nauteduattr.Tin,arkinthilsualtihlohtrani.Kan nulehpate,zirtrtutechukanbumthei,mahsePathian chukanbumtheilo.EngtiklaipawhinPathianchuan minhmurengani.
Kum khatna
19
Zawhna: 1. Khawvlachhngkawhmasaberkhatutechhngkua nge? 2. Kainanulehpahmingtungeni? 3. Pathianduhzwngkhaengngenile? |awng\aina: AwLalpa,chhngkuaminpkavnginkanlwm e.Kannulehpatethuawihtrinminpuila,kanuleh nautenninngeihtakakaawmtheihnnmin\anpui angche.IsuaKristahminginkandle.Amen.
20
Be g i n n e r
Novachuanalawngahchuanransachi tinrngtechualuhtra.
Novalawngahchuanransazawngzawngtechu anchuangtaa.
Kum khatna
21
ZIRLAI6-na NOVALAWNG Bible :Genesis6:5-8;7:1-5. Thuvawn :Imitechhandamla,irochanchumalswm angche.(Sam28:9(a)). T h u hm a h r u ai : T v - ah L a w ng i n h mu t a w h e m ? Tuifinriata zin \hin te chu lawng lian pui puiah an chuang \hn a ni. Lawnga chuan ve in chk em? VawiinahhianBible-alawnglianpuichanchinkanzir dwna.Ngundeuhinlongaithlarawhu. Vawiinakanthuzirtr. Mihringansual:Pathianinmihringasiamtechuan lopungzla,khawvlahhiantamtakanloawmtaa. Mihringtechuansualmma,Pathianduhdnangin anawmduhlova.Pathianchumihringasiamavng chuanainchhra,arilruanamma.Nimahselami pakhatfeldeuhmaiaawma,ahmingchuNovaani. NovachuanPathianthuaawiha,PathianpawhNova chungahchuanalwmmmani. PathianinNovaabia:NikhatchuPathianinNovaa rawnbiaa,Khawvlamihringawmtehiansualm a, chuvngin ka tiboral vek dwn a ni. Nang leh i chhngteerawhchukazuahangcheu,atia.Pathian chuan Nova hnnah, Lawng lianpui tuk rawh, i chhngtelehramsachitinrngtechithlahtranhim theihnn,tiinahrilha.
22
Be g i n n e r
Nova lawng: Pathianin a hrilh angin Nova chuan Lawnglianpuiatuka.Nitinlawngtuktrinakal\hn a,ahahtheimmani.Lawngatukzawhchuan PathianinNovahnnah,Nanglehichhungtezawng zawng chu lawngah chuan lt rawh u, tin, ramsa tinrng te a nu leh a pa tuak zlin lawngah chuan hruailtbawkangche,atia.Novatechhngkualeh ransazawngzawnglawngaanluhkimvekhnuah chuanPathianinruahnasatakasrtra.Nisawmli lehzansawmlilairuahasra.Khawvlzawngzawng chutuiinachimpiltaveka,mihringtelehransazawng zawnganthivekani.Novalawngachuangtechauh chuanhimtaa. Pathianchuanathuawihtechuachhandamthin. Nova-techhngkua pawha chhandama ni.Nova lawngachuangtechauhchhandamannianghian, Isuaringtutechauhchhandamannidwn.Nangpawh chhandaminihtheihnnIsuaringtlatangche. Zawhna: 1. Niengztngeruahasr? 2. Pathianinlawngtukrawhatihkhatungeni? 3. Novalawngahkhntutengechuang? |awng\aina: AwLalpa,hekhawvelsualakabolohnnminvng tlatangche.Ithuawihtrinmin\anpuiangche.Isua hminginkadilache.Amen.
Kum khatna
23
PathianinAbrahamaako
AbrahamatechuKananpaninankaltaa.
24
Be g i n n e r
ZIRLAI7-na PATHIANINABRAHAMAAKO Bible :Genesis12:1;21:1-8. Thuvawn :Akotucheuchuarinawma,tihpawhati bawkang.(IThes5:24). Thuhmahruai:In\hiantehnnahthuintiam\hnem? Naktkahkalolngangtihte,KNPkalhunahkalo swmngeingeiangche,kankalrualdwnnia,teinti \hnem?VawiinahhianPathianinmipakhatakohdn lehahnnaathutiamchanchinkanzirdwnani. Abrahamatechhngkua:Hmnlaihianchhngkaw pakhathianawma.Faanneilova,hrehawmanti mma.NikhatchuPathianinAbrahamahnnah chuan,Fapakapeangche,atia.Abrahamachua lwm m m a. Abrahama nupui chu Sari a ni a. NakinahchuanPathiansawiangngeiinSarichualo raitaa,nautehml\halehduhawmdeuhmaianeia. AhmingahchuanIsakaansataa.Isakachuananu lehpaatihlimmma.Abrahamatenupachuanan fapaneihchhunanihavnginanduathlea.Isaka pawhchualo\hanglianvezla.Tlaikhatchuapain Isakapualinruairopuitakabuatsaiha,Isaka\hiante naupangtamtakruai\hehtrinanswma,hlimtakin ruaian\heha,nuamantimmani. PathianinAbrahamaakohdn:NikhatchuIsaka leha\hiantechuapaAbrahamahnnahchuananlo
Kum khatna
25
kala.Isakachuan,Kapa,inaupanlaichanchinmin hrilhrawh,ka\hiantennhiankanngaithlachka nia,atia.(Abrahamachanchininhrevechkem?) Abrahamachuananaupanlaichanchinte,Pathianin Haran khua a\anga a koh chhuah dn chanchin ngaihnawmtakchuhetianghianafapaIsakaleha \hiantechuahrilha Nangmahniangamipanaupangkanihlaihian ramhlatakahkaawma.KankhawhmingchuHaran ani.HarankhuaahchuankapaTeralehkaunaute nnkanawm\hna.Kankhuachunuamkatiinka ngainahlea,pangprmawitaktakkahmuhte,sava hrmrkahriattehianPathianhnnahlwmthuka sawi\hna. NikhatchuPathianinminrawnbiaa,Abraham, hekhuahichhuahsantrinkaduhcheani.Ramka lapedwnchea,tahchuaninlehlokapeangche. Malkaswmbawkangche,fapapawhkapeang che,atia. Chutihlaichuankaupatawhhlea,kum75laikani tawha.MahsePathianthuchukaawiha.InuSari lehkatupaLotatekahruaia,kankhuaHarana\ang chuanPathianinminpktrrampanchuankankal tangatngata,kawngathuimma,niteasaa,kan tuiteahlinkanriltea\mtheihlea.MahsePathianin mi n v ngin min awm pui tlat a, a t wpah chu an Pathianinminpkatiamramchukanthlengtaani. ChuramchutnakanawmnaKanaanramhiani.I
26
Be g i n n e r
pianna ram ani. Tnah chuan hei hi kanram a ni tawh.Pathianchuanathutiamatihlawhtlinga,ram \hatakminpea,inlehloteminpea,eilehintrte, chhngkuateminpebawka.Pathianchuanathutiam atihlawhtlinga,chuvnginkeinipawhinPathianthu kanawihangaiani,atia. Isakaleha\hiantechuananpaAbrahamathusawi chungaihnawmtitakinanngaithlaa.Pathianchua rinawma,Athutiamchuatingeingei\hnanitihan hretaa. Zawhna: 1. Abrahamapahmingtunge? 2. PathianinAbrahamakhakhawiramngeapk? 3. AbrahamalehSaritefapahmingtunge? |awng\aina: Aw Lalpa, nang chu i rinawm a, i thutiam te i ti hlawhtling\hn.Keipawhnangmahangarinawmtrin min\anpuila,midangtelehnangmachungakathutiam tetihlawhtlingzltheitrinmin\anpuiangche.Isua hminginkadile.Amen.
Kum khatna
27
Josefachuaunautechuankhuarkhurumah anthlk
28
Be g i n n e r
Kum khatna
29
ZIRLAI8-na JOSEFA,AIGUPTARAMAH Bible :Genesis37:1-36;41:1-8,14-16,37-45. Thuvawn :Lalpachukalungpuileh,kakulhpuileh, michhanhimtuani.(Sam18:2(a)). Thuhmahruai:Innulehinpatethuinawihem?Nu lehpatethuawihzawngbnhanphartehu?Ava lwmawmm!NulehpatehikanhmuhtheihPathian teannia,anthukanawihtrani.Vawiinahhian naupangthuawihlehrinawmmmJosefachanchin kanzirdwnani. . Vawiinakanthuzirtr. Josefa te chhngkaw chanchin: Hmn lai hian Kanaanramahchhngkawpakhatanawma,anpa ber hming chu Jakoba a ni. Jakoba hi Pathian ni hmasaa kan zir, Abrahama fapa Isaka fapa a ni. Jakobachuanfapaswmlehpahnihaneia.Ran vulhineianzawng\hna,ranrualtamtakaneiani. JakobachuanatartawhhnuinfapaJosefaaneia.A tarlamfaanihavnginapahianaunaudangteaiin aduatbka,atnkawrfual\ialmawitakasiamsaka. ChutiangaJosefaapainaduatbkavngchuana unaudangtechuanantskinanhawmmani. Josefaaunautenanhralh:Josefachunaupang thuawihlehfeltakania.Nikhatchuauteberm vnnahmun,Sekemahapachuanatra,Iuteleh
30
Be g i n n e r
an ran rualte an dam \ha zl em tih va en la, an chanchin min lo hrilh leh dwn nia, a ti a. Josefa chuan,Awle,kavakalange,tiinauteawmnalam panchuanakaltaa.Josefaanlampanalokalchua utenanhmuhchuan,tihhlumdnanlongaihtuaha, khuarkhurumtuiawmtawhlohnaahanpaiha.Rei vaklohnuahchuanMidiansumdwnganlokala, chngsumdwnghohnnahchuantangka20-inan hra lh ta a, s umdw ngho c huan Aigup ta ra mah Potipharahnnahanhralha. Josefa Pathianin a awmpui: Josefa chu a thiltih kawngtinrngaharinawmmma,harsatnaeng anganasapawhtwkmahsela,atuarhrmhrm zla,dwtasawingailoani.Pathianthuaawiha,a duhzwngaawmatumtlat\hn.PathianchuanJosefa rinawmziate,athuawihziatechuahmua,achungah alwmmma,chuvnginJosefachumalaswm taa,mumanghrihfiahtheihnaapea.Vawikhatchu LalPharoachuanmumangmakdeuhmaianeia, tumahin a mumang chu an hrilhfiah thei lo va. Lal chuanJosefaakohtra,aninamumangchualo hrilhfiahsaka.Pharoachualwmmma,Aigupta ramzawngzawngahotuahasiamtaa. KeinipawhJosefaanghianthilhota\angin rinawmkanzirtrani.Pawisaahkanrinawmtrani a,kanthilleinapawisabngtekannulehpatekanpe krtrani.|hiantechungahkanrinawmtrania, dwtintuchanchinmahkansawitranilo.
Kum khatna
31
Zawhna: 1. Josefa-teunaukhaengztngeannih? 2. Josefapahmingtunge? 3. Josefakhakhawihmunahngeanhralh? 4. EngvnginngePathianinJosefakhamalaswm? |awng\aina: AwLalpa,keipawhnaupangrinawmtaknihka duh.Thilttakta\anginrinawmdnminzirtrla. Dwtchuhuaa,thutakngainatrinmin\anpuiang che.IfapaIsuaKristahminginkadlache.Amen.
32
Be g i n n e r
Josefaunautechubuhfaileitrinankaltaa.
Josefahnnahchuanbuhfaileiandla.
Kum khatna
33
Josefaunautechuanbuhfaileinapawisaanpe.
Anbuhfaiiptechuan thunkhata.
34
Be g i n n e r
ZIRLAI9-na JOSEFANAUNAUTEA|ANPUI Bible :Genesis42:1-8,25-28. Thuvawn :Mizawngzawngchungahthil\haitiang u.(Gal6:10(a)). Thuhmahruai:Ril\mdeuhvaawmhihrehawminti em?Inrila\mlaitakaeitrtuitakinnutenanpk cheuhianinlwmem?Ril\mtakaawmchuahrehawm ani.Indiaramahnaupangtamtakchueitrneilovin anawmasin!Inkhawngaihem?Pathianhnnaheitr apkcheuavnginlwmthusawi\hnruaw. Awle,kanzirlaihmasaahkhnJosefaaunau tenAiguptaramaanhralhchanchinkanzirtawhkha inlahriaem? Josefa chuan Pathian a ring tlat a, Pathian malswmnatamtakadawnga,salatnautenhralh mahsePathianduhdnaanuntlatavnginAigupta officerropuitakalonitaa.Aiguptamitechungah chuana\hamma,mitepawhinanngainahlea. JosefachuAiguptaramahchuanlalinnuamtakaha chnga,eitrtuitaktakaneia.Pathianinfinnaleh remhriatna\hatakapea.Aiguptarama\mtlatr lakaloinvnnnbuhfaidahnainlianpuiasiamtra, tahchuanbuhfaiandah\haa,eitrneiloril\mten anlei\hnani.
Kum khatna
35
Aiguptaramah\matla:NakinahchuanAigupta ramahchuan\mnasatakatlaa.Chaweitrrng rngaawmlova.Ruahasrngailohavnginleichu aromma.Huanahte,lovahte,thlaihringhmuh trrngrngaawmlova.Mitamtakineitranneilo va,JosefaunauteKanaanramaawmtepawhinchaw eitranneilova,anrila\mtheimmani.Nikhat chuJakobachuanAiguptaramahbuhfaileitraawm tihmisawialohriaa.Afatehnnahchuan,Aigupta ramah buhfai lei trin zuk kal teh u khai!, a ti a. Tichuan,JosefaunautechuAiguptaramabuhfailei trchuanankaltaa. Josefanaunautea\anpui:Josefaunautechuan Aiguptaramanlothlenchuanlalhnnahankalthuai a,Kapu,khawngaihtakinbuhfaiminleitrphalem?, an t i a . Jos ef a c hu an a una ut e c hu a hr ia a, a khawngaihmma.Auteerawhchuantungeanih anhremiahlova.Hmnaachungaansual\hindn te,Aiguptaramasalatnaanhralhdnteahrereng a.MahseJosefachuPathianthuawihtakanihavngin aunautechungahchuanphubaaladuhlova.An bagkhatchuanbuhfaiapea,buhfaimanpawisaan pkpawhanbag-ahchuananhriatlohvinakhung lehveka. Josefaanghiankeinipawhmidangte\anpuitu kannitrani.Thileitrkanneihtekan\hiantekan peve\hnang,kaninkhualtelemnahmanrua(Toys) tepawhkan\hiantekanhmantrphaltrani.thilkawm hia\haloani.
36
Be g i n n e r
Kum khatna
37
NausenMosiachubwmchhngahandaha, luikamhnimzngahchuananthukrua.
38
Be g i n n e r
ZIRLAI10-na BWMCHHNGANAUT Bible :Exodus2:1-10. Thuvawn : Ani chuan an manganna atate chu a chhanhima.(Sam107:6(b)). Thuhmahruai:Nautinhmungaiem?Nangnipawh nausnininlopianga,tnahchuannaupangduhawm taklehhml\hatakininlo\hanglianchhoa.Vawiinah pawhnausnpakhatchanchinkanzirdwnani.In hrechktawhem? Vawiinakanthuzirtr. Tihduhdahna:Hmnlaihianlalpakhatsualdeuh maihiaawma,ahmingchuPharo-aani.Pharoa chuIsraeltechungahasualmma.Pharoachuan ahotehnnahchuan,Hebraihotehiantamlutuk, kanchungahanlungawilovanga,minlatibuaipalh ang, a tih tlm dn kan ngaihtuah tr a ni, a ti a. Tichuan Israelte chu an tirethei ta m m a, hna hahthlktaktakanthawhtra,khawngaihnaneimiah lovinanchhawrvakvaka,chutianganasatakaan chhawrchungpawhinIsraeltechuanpunngaiinan pungrenga.Aiguptamitechuanmanganghlea, Israelnaupiangmipazawngzawngchuthattrinlal chuanHebrainauchhartuhnnahchuanahrilha. MahsePathiananhlauhavnginannichuananthat duhlova,anzuahzla.
Kum khatna
39
Pa thia n h lau tute ch uan har satn a k ra h pa wh Pathianduhdnanzwm\hn.NangpawhPathian duhdnzwmtuniveangche. Mosiaapiang:Leviachitlangvlpakhataawma,a hmingchuAmramaani.Amramachuanamachipui Jokebedinupuiahaneia,fapaduhawmtakanneia. PharoanHebrainausnmipazawngzawngthahtr atihavnginAmramatenupachuanrilruahahinan mangangmma.Tihdntranngaihtuahnasahle a,atwpahchuanAmramachuanbwmtataha,a chhngahtuialuhlohnnphuitakinachra.Nausn chubwmtchhngahchuananmuttra,luikama hnimzngahchuananthukrutaa. Lalfanuinbwmtachhar:NikhatchuLalfanu chuachhiahhlawhtennluiahinbualtrinankala. Lalfanuchuanhnimzngabwmtchuahmua,a chhiahhlawhalktrtaa.Bwmanhanhawnchuan nautehml\hadeuhchuahmutaa,akhawngaihta mma,afaatnalataa,ahmingahMosiaasaa. MosiahmingawmziachuTuia\angalkchhuahtihna ani.MosiachulalPharo-achhngkuaalonitaa. Pathian chu a ropui m m a, a thil tum chu mihringtedlrualanilo.Pathianchuanmitupawha hm an g duh a , nan g pa wh Pa th ian in a th il t um tihlawhtlingtuatnahmangduhcheani.
40
Be g i n n e r
Zawhna: 1. Mosiapahmingtunge? 2. Mosianuhmingtunge? 3. Mosiahmingawmziakhaengeni? 4. Mosiaanthuhrknabwmkhatungechhar? |awng\aina: AwLalpa,nangchuPathianropuitakinia,ithiltum chutumahinandltheiloche.Naupangtnimahila ithiltumtihlawhtlingtunitrinminhmangveangche. LalIsuahminginkadle.Amen.
Kum khatna
41
MosialehAronaAiguptaramahPathianinatra.
42
Be g i n n e r
ZIRLAI11-na PATHIANINAMITEACHHANCHHUAK Bible :Exodus3:1-10;4:27-31;5:1-9;12:37-42. Thuvawn :Kei,LALPAiPathian,Aiguptaramata, bwihatahruaichhuaktucheukani. (Ex20:2). Thuhmahruai:KanzirlaihmasalamahkhnJosefa Aiguptaramaautenanhralhchanchinkanzirtawh a.JosefachuanapalehaunauteKanaanrama\angin Aiguptaramahahruailta,Gosenramahanchng vetaa.TichuanIsraelmitechuAiguptaramahchuan tamtakanloawmtaa.VawiinahhianchngIsrael mitehrehawmtuardnlehPathianinAiguptaram a\angaahruaichhuahdnkanzirdwnani. PathianinMosiaatr:NikhatchuMosiachuana puJethro-abermrualavnga.Abermrualtechu thlalrthlanglampangahakhalha,hnimhringawmna hmunahkalpuiatuma.NakinahchuanPathiantlng Horebchuathlengtaa,Mosiachuhnimhringzawngin ahawiahawia,chutiaahawikualvlnalamahchuan Horebtlngahhnimbukmeiakng,ahnimbukerawh kngralsiloahmua.Mosiachuanmakatimma, ahmunaenchiangtrinakala.Chutiaakallaichuan Pathianin Mosia chu a rawn ko va, Mosia chuan, Hetahi kaawm,tiin achhnga. Pathianchuan, Ka mite chunga Aigupta mite sualzia ka hmu a, anmahni \anpui tra min kohna pawh ka hria a,
Kum khatna
43
chuvngin ka mi Israel te hruai chhuak trin ka tr dwncheani,atia.Mosiachuan,E,Lalpakeite chunilove,kadangawka,engmahkasawithiam lovang,atia.NimahselaPathianchuan,Kaawmpui zeldwnchealawm,hlausuh.Nangmah\anpuitu atnAronapawhkahrilhang,atia. AiguptaramahMosialehArona:TichuanMosia leh Aronachu AiguptaLal inah chuanan kalta a. PathianinsawitraatihanginPharoahnnahchuan, LalpaIsraeltePathianchuanhetihianati,Kami Israeltehithlalrahkthmangtrinchhuahrawh,a tiantia.NimahselaPharoachuan,ChutiangPathian kahrengailo,Israeltepawhkachhuahtrlovang,a ti a. A hma aiin Pharoa chuan Israel fate chu a tiduhdahnasalehzuala. PathianinAiguptamiteahrem:MosiachuanIsrael fatehrehawmtuarnachuahmuhin,Lalpaengatinge hetianghianimitehimintuartirle?atia.Pathiana biaa.PathianchuanMosiahnnahchuan,Aigupta mitechungakatihtrchuihmuthuaiang,atia. PathianchuanamiIsraelteAiguptarama\angaan chhuah theih nn hremna nasa tak Aigupta ram chhngahchuanathlentra.Chngahremnatechu manganna hlr a ni. Pathian chuan vawi swm lai Aigupta mite chungah chuan hremna a thlentr a. Aigupta mite chu an mangang m m a, Israel-te Pathianchudochrualanilotihanhriaa.Tichuan Pharoapawhin thinrimtak chunginIsrael fatechu Aiguptarama\angchuanachhuahtrtaa.Israelfate
44
Be g i n n e r
chuanPathiankhawngaihnaavnginzalnnaanlo neita.Avaropuim! Pathian chu engkim ti thei a ni a, a remruatte tihlawhtlingtrinhmanruachihranghrangahmang \hn.NangpawhPathianhmanraw\angkaitaknih tumangche. Zawhna: 1. Aiguptarama\angaIsraelfatehruaichhuaktrin Pathianintungeatirh? 2. Mosia khnkhawii tlngah nge hnimbuk alh a hmuh? 3. MosiakhatunnngeAiguptaramahankal? 4. PathianinvawiengztinngeAiguptamiteahrem? |awng\aina: AwLalpa,Pathianropuilehchaktakini.Vawiin a\anghianihmanruanivetrinkarawninpee.Iduh dninminhmangangche.LalIsuahminginkadla che.Amen.
Kum khatna
45
PathianinVna\anginchhangeitr Mannaape.
PathianinIsraelfatevahmmapea.
46
Be g i n n e r
ZIRLAI12-na PATHIANINISRAELFATEEITRAPE Bible :Exodus16:11-15. Thuvawn :Keihivna\angachhangnunglochhuk chukani(Joh6:51). Thuhmahruai:Miinthileitranpetawh\hncheu em? Ei tr an pk che u chuan in lwm \hn em? Israel fate pawh Aigupta a\anga an chhuah khn kalkawngahthuitakankala,chaweitranneilova, anrila\mhleani.VawiinahhianPathianinIsrael fateeitrapkdnchanchinkanzirdwnani. Vawiinakanthuzirtr. Israelfateanthinrim:IsraelfateKanaanrampana Aiguptaanchhuahsannachuthlahnihlaianitaa, Sinthlalranthlengtawhani.Hehmunaanawmlai hianIsraelfatechuaneitranneilova,anphunnawi nasamma.Aiguptaramaanawmlaiaanthilei \hin,chhangtelehsateeianchka.Mosiachungah chuananthinrimhlea.MosiachuanIsraelmipuite thinrimahmuhchuanPathianhnnaha\awng\aia, PathianchuanMosia\awng\ainachualongaithlaa, achhngtaa. Pathianchu\awng\ainachhngtuani.Nang paw hh arsa tnainei hin\awn g\ai\hn ang che .I duh zwn gte chu Pat hian hn nah\awn g\ai ind l angche.
Kum khatna
47
Vna\anginchhangatla:Israelfatechuznahtui takaanmuthilhhlninanlahriatngaimiahloh,vn a\anginchhangalotlaa.Znganthawhchuanlei chungahthilvr,prttakttaloawmtuarmaia. Israelfatechuanmakantihlea,Engngemawni chule?antihlawma.MosianIsraelfatehnnah chuan,Pathianinchhangapecheuanihhi,atia. Tichuanchhangchuanchhara,anhaneichuantui antimma.ChuchhanghmingchuMannaani. Mannachuchhangdanglamtakania,chharkhwla dah\hattheihanilova,nikhatatnzlchhartra ni.Mannachuhunreitakchhngchawahanringa. Pathianchuankanmamawhavahreem!Nitinei trminpkavnginPathianhnnahlwmthukansawi trani. PathianinIsraelfatesaape:Vahmminhriaem? Vahmmchusavattaktani.Israelfatechuan KanaanpanaAiguptaanchhuahsannaareitawhhle a, Aigupta rama an sa ei \hinte an ngai a, Mosia chu ngah c huan an th inrim a. Pa thian chuan an phunnawinasatziaalohriaa.TlaikhatchuVahmm tamtakIsraelfateriahnahmunahchuanalothlawk chhodumduma,chngVahmmchuanmana,asa aneitaa.PathianchuanIsraelfatechuangaihsak hlea,aneichkmmsaapelehtaani. IsraelfateanghianPathianinkeinipawhkan mamawhminpkatiam.Naupangtpawhnimahla, imamawhtePathianhnnahdl\hnangche.
48
Be g i n n e r
Zawhna: 1. Vna\angachhanglotlakhaengngeahming? 2. PathianinIsraelfatekhaengsangeapk? 3. IsraelfateMannalehVahmmpetukhatunge? |awng\aina: AwLalpa,\awng\ainachhngtuinia,nangchuan ahuntakahkathilmamawhteminpk\hinavngin kalwme.Nangmahnnahkamamawhtedlnachng hretrinmin\anpuiangche.IsuaKristahmingkadl ache.Amen.
Kum khatna
49
HanichuPathianhnnahfapadlina\awng\aia.
50
Be g i n n e r
ZIRLAI13-na SAMUELACHANCHIN Bible :1Samuela1:9-20. Thuvawn : Lalpa thu sawi rawh, i chhiahhlawhin a ngaithlae(ISam3:9(b)). Thuhmahruai:Pathianhnnahinduhzwngdlinin \awng\aingaiem?Vawiinahhianhmeichhepakhata thilduhmmmaidlaPathianhnnaa\awng\ai chanchinkanzirdwnani. Vawiinakanthuzirtr. HaninPathianhnnahfaadl:HmnlaihianElkana lehanupuiHanianawma,nupainhmangaihtakleh Pathian\ihmianni.Reitakaninneihhnuahpawh Hanichuanfaaneitheilova.Hanichuarilruana mma,a\apa\ap\hnani.HanichuBiakInah kalinPathianhnnahfaadla,tihtakzetina\awng\ai \hna.PathianchuanHani\awng\ainachuachhng a,fapaapea,ahmingahchuanSamuelaansaa. Samuela Pathian hnnah a nuin a hln: Hanin Pathianhnnafaadllaikhn,faapkchuanahnna hlnltlehtrinaintiama.ChuathutiamchuHani hianahrerenga.Samuelachualolendeuhahnute hnkabnvelehPathianrawngbwltrinanuchuan SilokhuaaPuithiamEliahnnahahruaia.Naupangt nimahselaSamuelachuanpuithiambulaawmaPathian rawngbwlchunuamatimma,atheihangtwkin puithiamchua\anpui\hna.Ahlimmmani.
Kum khatna
51
KeinipawhSamuelaanghiannuamtitaklehhlim takinPathiantnkanhunkanhmangvetheiani. Sundayschoolkalte,KNPinkhwmtephrtakleh nuamtitakinikal\hnangu. SamuelanPathianawahria:SamuelachuPuithiam Eliabulahchuanaawma,a\hangliandeuhdeuha. Pathianthuteanzira,anhlimdnmmani.Samuela chunaupangthuawihlehfeltakania,naupanghle mahsea\angkai\hnhleani.ZnahchuanPathian bwmawmnaLalpabiakinahchuanamu\hna.Zan khat chu Samuela chuan amah ko ri, aw a hria a, PathianchuanSamuelahnnahthuasawia. SamuelahnnaPathianinthuasawianghian keini hnnah pawh Pathianin thu a sawi duh a ni. Biblethukanzira\angte,Pathianfaknahlakansak hmang teinkan hnnah Pathianin thua sawi thei. ChuvnginPathianthuchhiarlaite,hlasaklaiteinlo ninhleimaimailohtrani.Samuelaanganaupang thuawihnihkantum\heuhdwnnia. Zawhna: 1. TungeSamuelapahming? 2. Samuelakhatubulahngeanuinahruai? 3. Samuelanukhatungeahming? |awng\aina: AwLalpa,Samuelahnnathuisawiangkhnkan thinlungahthusawivela,ichhiahhlawhrinawmnitrin min\anpuiangche.LalIsuahminginkadlache.Amen.
52
Be g i n n e r
ZwlneiSamuelanbermvngtuDavidachulal atnhriakathih.
Kum khatna
53
ZIRLAI14-na LALATNDAVIDAHRIAKTHIHANI Bible :1Sam16:7,12-13;17:12-15. Thuvawn :AwLalpa,nguntakinmienchhuakla,ka thinlunghihriaangche.(Sam139:23(a)). Thuhmahruai:Lalnihinchkem?Lalchuinropui deuhahachng\hna,eitrtuihnaitaktakteanei \euha,kawrmantotaktakinainbela,chhiahhlawh tamtakanei\hn.Lalnihchuanuamwmhlemai. Vawiinahhianbermvngtunaupangtlalnitrahriak thihanihchanchinngaihnawmtakkanzirdwnani. Vawiinakanthuzirtr. Davida te chhngkua: Hmn lai hian Bethlehem khuaahJesaiatechhngkuaanawma.Jesaiachuan fapapariataneia.Jesaiafapaupatepathumchu indonaahankal\hna.Jesaiachuatartawhhlea,a fapanaupangberDavidachuanapabermavng \hna.Davidachunaupangfellehrilru\hatakania, ahmla\hainamitmengamawimma.Davida chuanthuaawihtheihlea,apathusawirngrng engmahahnialngailoani. Davidalalatnhriakthihani:NikhatchuPathianin zwlneiSamuelachuabiaa,Bethlehemkhuaahkal la,Jesaiafapatezngamilalatnhriakthihrawh,ati a.SamuelachuBethlehemkhuaahchuanakaltaa, Jesaialehafapatechuatithianghlima,inthawinaah
54
Be g i n n e r
chuanakova.SamuelahmaahchuanJesaiafapa pasarihtechuamalttinanlokala,paliantaktak lehhml\hataktakannia.Mahsechnghozngah chuantumahlalatnaPathianruatanawmlo.Nakinah chuanDavida bermvnglai chua paina kohtra, PathianinSamuelahnnahchuananichulalatnhriak thihtrinatitaa. Pathianchuanpwnlamlandnaiinkanrilru putdnlehkanthinlungchhngrilberaen\hnani. Davidapawhanunauzngahnaupangbernimah sePathianchuanamiIsraelteenkawltrinlalatna thlangani. KeinipawhDavidaanginrilru\hatakkanputr ani.Kan\hiantechungahte,kanunautechungahte rilru\halokanputranilova,thilsualrngrngkan ngaihtuahtranilo.Pathianinkanrilrulehkanthil ngaihtuahteahrevekani. Zawhna: 1.Davidapahmingtunge? 2.Davidateunaukhaengztngeannih? 3.DavidahriakthihtuZwlneikhatungeahming? |awng\aina: AwLalpa,vawiinahSundaySchoolminpkavngin kanlwme.Thinlungthianghlimminneihtrla.Kan thinlungahnanglochngangche.IsuaKristahmingin kandle.Amen.
Kum khatna
55
56
Be g i n n e r
ZIRLAI15-na VNA|ANGAMEILOTLA Bible :1Lalte18:21-25. Thuvawn :KanPathianhipathianzawngzawngaia ropuianisia.(IIChro2:5(b)). Thuhmahruai:Ramknginhmutawhem?Meialhnasa takinramatikngduaiduaihmuhchuarpthlkhlea ni.Bible-ahpawhhianmeialhnasatakinSodomleh Gomorakhuaakandnchanchinkanhmua.Vawiinah hianvna\angameialhlotlachanchinngaihnawmdeuh kanzirdwnani.Inhrechktawhem? Vawiinakanthuzirtr. PathianZwlneiEliza:ElizachuPathianzwlneiropui tak a ni a. Tisbe khua-ami a ni a. Israel ramah lal Ahabaalallaiin,nupuiahPathianringlomiJezebeli a nei a. Jezebeli chuan Baal pathian a be \hn a, IsraelmipuizawngzawngtepawhBaalpathianbeve trinatia.MitamtakinlalnuJezebelianhlauhavangin Baalpathianbiaknachuanzwmvea.ZwlneiEliza erawhchuanPathianaringtlata,midangteangin Baalpathianabeveduhloani. KeinipawhElizaanghianPathiantnkanrinawm vetrani.Kan\hiantenBiakInainkhwmte,KNP kalte,SundaySchoolkaltepeihlohmahsekeinichu kankalzltrani.Kristiannaupangkannisia.
Kum khatna
57
Inelnaropui:LalnuJezebelichuanPathianZwlnei tam tak a that a. Zwlnei Eliza chu lalnu Jezebeli hlauvinatlnchhiaa.Mahseatlnchhiatnahmunah chuanPathianinElizachuabiaa.Pathianthuang chuanElizachuIsraelramahchuanahwnglehta a.PathianintirawhatihangzlinBaalzwlneizawng zawngtechuKarmeltlngahakokhwma.Tupathian ngePathiandikzwkfiahtrinachotaani.Eliza chuanBaalzwlneitehnnahchuan,Maichmsiam ula,bwngpapakhattalhula,chansawmvekrawhu. Thingchungahdahula,meiinhlsuhu,keipawhin chutiangchuanbwngpapakhatkatalhangakachan sawmvekanga,ahnuaiahmeikachhmbklovang. Tichuankan\awng\aiveveanga,meiakanthilhlan rawntialhtuchupathiandiktakaniang,atia.Baal zwlneitechuanremantia,tichuanElizasawiang chuanantia,BaalzwlneitelehPathianZwlneiEliza chuanineltaa. ElizanBaalzwlneiteahneh:Baalzwlneitechu 450laiannia.PathianzwlneierawhchuElizachauh ani.Baalzwlneitechuananpathianchuankohmasa a.Maichmhmaahchuananlmkuala,Baalpathian, min chhng rawh, tiin an au vak vak a, chawhnu thlengin Baala hnnah an \awng\ai a. Nimahsela chhnnarngrngaawmtheilova.Chawhnulamah chuanElizachuanmaichmchutuitamtakinaleih huhtra,aPathianchumipuitamtakhmuhlaichuan akovetaa.PathianchuanEliza\awng\ainachua chhnga,vna\anginmeialotlaa,Elizamaichm chungahlralthilhlanzawngzawngchuakngralta
58
Be g i n n e r
veka.Avaropuitakm!Mipuizawngzawngtechuan mak an ti hle a, Pathian an fak a, Lalpa chauh hi Pathianaloni!LalpachauhhiPathianaloni,tiinan au va. Eliza chuan, Baal zwlneite kha man ula, pakhatmahchhuahsuhu,atia.TichuanBaalzwlnei zawngzawngtechuKisonluiahanthattaveka. TV-ahte,lehkhabu-ahte,Power(thiltihtheihna) nei chi hrang hrang in en \hn em? Vai filmah te milempathianhmaaanknlaiteinhmu\hnem? Khnginthilhmuhtekhapathiantaktakannirng rng lo tih hriat tr a ni a. Kan Pathian chauh hi Pathiantaktakani.Pathianchuanamahringtlat tutechuahuntakaha\anpui\hnani.Nangnipawh Pathiantnmirinawmnihtumtlatangcheu. Zawhna: 1. PathianZwlneikhatungeahming? 2. Baalazwlneikhaengztngeannih? 3. Zwlnei Eliza khn Baal zwlneite kha khawi tlngahngeakohkhwm? |awng\aina: AwLalpa,Pathiannunglehengkimtitheiini.Nangmah angPathianrngrnganawmlo.KaPathianinih avnginkalwme.Itnrinawmtlattrinmin\anpui angche.IsuaKristahminginkandle.Amen.
Kum khatna
59
60
Be g i n n e r
ZIRLAI16-na HMEITHAIRETHEIELISANATANPUI Bible :IILalte4:1-7. Thuvawn :KeiatnerawhzawngPathianhnaihhia \haani.(Sam73:28(a)). Thuhmahruai:PathianzwlneiElisanhmeithaipakhat a\anpuidnchanchinvawiinahkanzirdwnani. Hmeithaichunu,apasalinathihsan,amahchauha awmemaw,afatennaawmhihmeithaianni. Vawiinakanthuzirtr. Hmeithai rethei: Hmn lai hian khaw pakhatah hmeithaichhngkuaanawma.Chuhmeithaichuan fapahnihaneia,afateanlapuitlinhmainapasal chuanathihsantahlauha.Apasalchuanadamlaiin mipawisatamtakabaa,athihsantkavngina nupuilehfatechuananrulhalongaitaa.Hmeithai tn chuan leiba chu rulh zawh rual a ni lo va. An leibatnatechuanafatepahnihchusalahralhsakan tuma.Chuhmeithaichuarilruahahinamangang mma.Elisahnnahchuanarilruhahnazawng zawngchuahrilhtaveka.Elisachuanakhawngaih tamma,\anpuidntrangaihtuaha. Inrilruahahve\hnm?Kanrilruhahnaleh lungngaihnatePathianhnnahkanthlen\hntrani. Aninminngaihsakani.
Kum khatna
61
Elisanhmeithaia\anpui:ZwlneiElisachuanchu hmeithaichanchinahanhriatchuanakhawngaihm ma.Hmeithaihnnahchuan,Inahengngeineih? tiinazwta.Hmeithaichuan,Sahriakmkhat,tiin achhnga.Elisachuanhmeithaihnnahchuan,I \henawmteblruakzawngzawnghawhla,sahriak chuanblchutikhatangche,atia.Hmeithaichu hmanhmawhtakinainlamahchuanahwngthuai thuaia,afatepahnihchuan,Kanu,ivahmanhmawh ve?Engngeitihdwn?kanlopuiveangche,anti a.Tichuananuhochuanan\henawmteblruak zawngzawngchuanhawhkhwmtaveka. Midangte\anpuituinniveduhveem?Naupang maikanlania,kannulehpatethukanawihhian nasatakinkan\anpuianitihihriaangu. Sahriakanzuar:Elisahrilhangchuanhmeithairethei takchuanblruakzawngzawngahchuansahriak chuachhngkhatveka.Hmeithairetheitakchua lwmmma.Afatechuan,Kanu,keinipawhin kanlozawrhpuiveangche,antia.Tichuansahriak chuafatennchuananzuartaa,anzawrhnaman chuananleibachuanrltaa.Chuhmeithaichua fatennchuanhlimtakinanawmtaa. Chhngkuaa hlim taka awm hi nuam in ti em? Chut ianga h lim tak a chhn gkua aw m tr c huan chhngkuaaawmzawngzawngintihtrkannei\heuh ani.Naupangtechuankaninchhngachngkan aiaupatethukanawihtrani.Thukanawihchuan inchhngnuamtakkansiamtheidwnani.
62
Be g i n n e r
Zawhna: 1. Hmeithairetheitakkhatuinnge\anpui? 2. Hmeithaikhna\henawmtehnnahkhnengnge ahawh? 3. Blkhaenginngeantihkhah? |awng\aina: AwLalpa,naupangtchauhkalania,midangte \anpuitheihdnkaneitlmhle.Kanulehpatethuawih trinmin\anpuiangche.IsuaKristahminginkadla che.Amen.
Kum khatna
63
64
Be g i n n e r
ZIRLAI17-na PATHIANINHMEICHHENAUPANGAHMANG Bible :IILalte5:1-14. Thuvawn :Mi\anpuinatrchuLALPAleilehvnsiamtu hnnamialothlengang.(Sam121:2). Thuhmahruai:Engkawngemawtalinmidangtein \a np ui ta wh ng ai em ? V aw ii nah h ian h mei ch he naupanginapua\anpuiavngaapuindamnaalo chandnkanzirdwnani. Vawiinakanthuzirtr. PhrNaamana:NaamanachuSuriasipaihotuani a,sipaihuaisenlehchaktakani.Naamanachuan vawitamtakindonaahSuriaramchuhmlmalakah Pathian\anpuinainachhanhima.SuriaramLalchuan achhuangmma,mipuitepawhinanthlamuanpuiin anngaisngmmani.Chutiangtakasipairopui pawhnimahselaNaamanachumitehriatpuilohvina rilruahahtheimma,achhanchuphrnatnaa neitlatani. Chng hunl ai chuan phrte ch u mi zawng zawnginanhlaua,khawchhngahpawhanawmve anphalsakloani.Naamanapawhmidanginaphr tihanhriatchuanphrdangteangbawkinkhawpwna dahtrani. Pat hian in s al h meich he n aupa ng a hma ng: Naamanachusipairopuitaklehhuaisentakanih avnginindonaahakalfoa.VawikhatchuIsraelte nnaninbeih\uminIsraelhmeichhenaupangthi salatnahwna.AnichuanNaamananupuirawng
Kum khatna
65
abwl\hna.Nikhatchuhmeichhenaupangtchuan apuaphrtihalohriatchuan,apihnnahKapuhi Samarikhuaazwlneihnnahvakalselakavatim aw!Aphrhialotidammaitra,atia.Chuthua piinahriatchuanalwmmma.Naamanachua hrilhthuaia,tichuansakawrtelehtawlailirtennchuan Samarikhuaahchuanankaltaa. Dam na m ak ta k ch u: N aama na chu hme ich he naupangsawiangchuanSamarikhuaazwlneiElisa hnnah chuan a va kal ta a. Zwlnei Elisa chuan, Jordanluiahvakalla,vawisarihvainbualla,tichuan ilothianghlimtawhang,atia.Naamanachuanchu thuchuahriatchuanalungawilohlea,mahsePathian zwlneiElisathusawiangchuanthuawihtakinJordan luiahvawisarihainhnimtaa,aphrtechualodam taveka. Hmeichhenaupanginapua\anpuia,apuindamnaa lochangtaanghiannangnipawhmidangte\anpuitu\ha takinnitheiani.Insikulkalnaahte,\hianinkawmnaah temidangtetn\hian\hanihtumtlatangche. Zawhna: 1.SuriaLalsipaihotukhatungeahming? 2.Naamanakhnengnatnangeavei? 3.Naamanatidamtuzwlneikhatungeahming? 4.JordanluiahvawiengztngeNaamanaainhnim? |awng\aina: Aw Lalpa, vawiinah Sunday School min pk leh avnginkanlwme.Hmeichhenaupanghmanruaai hmangangkhnkeipawhihmanruaatnminhmang veangche.Isuahmingkadle.Amen.
66
Be g i n n e r
Kum khatna
67
ZIRLAI18-na RUTHI,HMANGAIHNANGAH Bible :Ruthi1:1-22. Thuvawn : Hmangaihnain rawng inbwlsak tawn \heuhzwkrawhu.(Gal5:13(b)). Thuhmahruai:Miinahmikhualinningaiem?Innu leh pa te tel lovin mi khuaah in zin duh ang em? Vawiinahhianhmeichhepakhatanulehpatetellova miramakalchanchinkanzirdwna,chuhmeichhe hmingchuRuthiani. Vawiinakanthuzirtr. Israelramah\matla:HmnlaihianIsraelramah \mnasatakinatlaa.Mitamtakineitranneilova. Elimelekatechhngkuapawheitranneilohavngin Moabramahanpma.Elimelekanupuihmingchu Naomiania.FapapahnihMahlonalehKilionaannei a.MoabramaanawmlaichuanElimelekachuathi a.Naomichuafapatepahnihnenchuanankhawsa taa.Hunalokalzla,Naomifapatepahnihchuan nupuianneivevea,pakhathmingchuOrpiania,a pakhatdanghmingchuRuthiani.KumtamtakMoab ramaanawmhnuchuanMahlonalehKilionapawh chu an thive ve a. Naomi chu amote pahnih nn chauhchuananawmtaa. Naomi Israel ramah a kr: Chutianga a mote nn chauhkhawhartakaanawmhnuchuanNaomichuan Israelramakrlehatuma.NikhatchuNaomichuan,a motehnnahchuan,Hawlehulainchipuitehnnah
68
Be g i n n e r
awmrawhu,kachungain\hatnalehinpasalthitawhte chungain\hatnahiLalpanmalswmcheusela.Pasal \hataklehchhngkawtharpecheurawhse,atia. NimahselaRuthilehOrpichuanNaomikalsanchuan hrehhlea.Anpathumchuanan\apzawihzawiha, NaomichuanatihluihtlatavnginOrpichuanhrehtak chunginafwpa,ankhawlamahchuanahawsantaa. Ruthinanuavuan:ChutiangaOrpiakalhnuchuan NaomichuanamonuRuthihnnahchuan,Imopui nupawhankhawlamahakrlehtawhkha,nangpawh hawvetawhrawh,atia.Nimahsela,Ruthichuana nuchuahmangaihmavnginakalsantheilova. Naomihnnahchuan,Ikalnaapiangahkakalanga,i chitechukachiteanniang,iPathianchukaPathian a ni ang, a ti a. Hrehawm tam tak tuarin eng ang dinhmunahpawhdingdwnmahselaRuthichuana nuchuazuizla.Bethlehemkhuaahchuananpahnihin an haw dn ta a. Ruthi \hatna zawng zawng chu Pathianinmalaswma,pasal\hatakapelehtaa. RuthichuIsuathlahtutezngamipawimawhtakpakhat alonitaani. Zawhna: 1. Elimelekatechhngkuakhakhawikhuaahnge anpm? 2. Naomikalnaapiangakaltumkhatunge? 3. NaomilehRuthikhakhawiikhuaahngeanhawdun? |awng\aina: AwLalpa,minhmangaihavnginkalwme.Ruthin Naomiazuitlatanghiankeipawhnangmahzuitlat trinmin\anpuiangche.Isuahmingkadle.Amen.
Kum khatna
69
LalropuiSolomona
Pathianchuanadillohmalswmnatamtaka pea,Solomonachualohausatamma.
70
Be g i n n e r
ZIRLAI19-na SOLOMONANFINNAAD$L Bible :ILalte3:5-15. Thuvawn :Rangkachakaichuanfinnaneihhiava \hanasazwkm!(Thuf16:16(a)). Thuhmahruai:Mumanginneingaiem?Inmumangah chuanengngeinhmuh\hin?VawiinahhianPathianin mipakhatamumangaaduhberdltraatihchanchin kanzirdwnani. Solomonanapathuazwm:Solomonapahming chuDavidaania.Davidachulalania,atartawhhle a,engmahatipeihtawhlova.NikhatchuDavida chuanSolomonachuakova,Kafapa,tnahchuan katartawhhlea,kathihhunahnanghiankaaiiawh ang,lalinianga,chuvnginhuaisentakinawmang che. Pathianin Mosia hnna dn a pkte kha tha takinzwmla,tichuanithiltihapiangihlawhtlingzl ang, a ti a. Solomona chuan a pa thusawi chu a vawngrenga,azwmtlatbawka. Nu leh pa te thuawih hi malswm dawnna a ni. Damreinate,lehkhathiamtheihnate,hml\hatnatea ni.Inulehpathuiawihdwnem? Solomonanfinnaadl:Hunreivaklovahchuan Davidachuathia,aaiahSolomonachualaltaa. Solomona chuan Israel mite chunga lal nih chu a
Kum khatna
71
huphurhmma,mipuitamtakchungarorlchua thiamdwninahrelova.ZankhatchuGibeonkhuaa a awm laiin Solomona chu tui takin a muhl a, a mumangah chuan Pathianin a rawn bia a. Lalpa Pathianchuan,Solomon,engngeiduh?Mindlrawh kapeangche,atia.Solomonachuan,Israelmi tamtaktehi\hatakarokarlsaktheihnnfinnamin perawh,atia. PathianinSolomonafinnaape:Solomonaninropui te, hausakna te dl lo va, Israel mite chunga rorl thiamnatrafinnaadlavnginPathianchualwm mma.Solomonahnnahchuan,Itndamreina te,hausaknate,hmlmatethihnateidllova,kamite chungarorlthiamnaidlavnginkalwmmma n i, c hu v ng in i d l lo h ha us ak na te , ro pu in a te , damreinatepawhkapeangche,atia.Solomona chualofingtamma,Israelmipuitechungahchuan \hatakinroarla.Amahangalalfinglehropuirng rngtumahanlaawmngailoani. Pathianchuankanmamawhteahrevekani.A duhzwngakanawmphawtchuankandlapiang minpeanga,kandllohthlenginkantna\hatrchu minpezlang. Zawhna: 1.Solomonapahmingtunge? 2.SolomonakhnPathianhnnahengngeadl? 3.Solomonakhakhawikhuaahngeamuthilh?
72
Be g i n n e r
Kum khatna
73
74
Be g i n n e r
ZIRLAI20-na DANIELASAKEIBAKNEIPUKAH Bible :Daniela6:1-28. Thuvawn :Lalpahmingchukulhpuiania,mifelchu atlnlt\hna,ahim\hn(Thuf18:10). Thuhmahruai:Ramsazngahengngeinhlauhber? Ramhnuaiahhmutathutulaengtinngeinawmang? Ramsa zawng zawng hi Pathian siam vek an ni a, Pathianthuanawihvekani.VawiinahhianSakeibaknei pkamipakhatanpaihchanchinkanzirdwna.Chu pahmingchuDanielaani. Vawiinakanthuzirtr. Danielaantsk: HmnlaihianLalropuideuhmaihiaawma,ahming chulalDariaani.LalDariachuramzautakchungah lalania.LalDariachuanramawptrathuneituza leh sawmhnih, ram pum puia dah chu \ha a ti a. Tichuanchngzngahchuanhotutrmipathuma ruatleha.Danielapawhchnghotupathumaruat zngapakhatchuania.Danielachuarilruatluangin a\hamma,miarlngailo.LalDariapawhina duhsakinaringhlea,rampumpuichungahotuah dahatuma.Hotudangtechuanantskmma, amah tihchhiat dn tr an ngaihtuah a, mahse sawislnatrrngrnganhmulova.Nakinahchuan lalhnnahkdntranngaihtuaha.LalDariahnnah chuanthiamtakin,Nangmahnnahchauhlopathian
Kum khatna
75
emaw mihring emaw hnna dlna nei apiang chu sakeibakneipkapaihtr,tiinlalhiandnsiamrawh se,antia.Lalchuanchudnsiamchurematia,a hmingaziakhnantaa. DanielaSakeibakneipkah: Daniela chu Pathian ringtu \ha tak a ni a. Ni tin Jerusalemlamhawiinvawithum\hing\hiina\awng\ai \hna.Nangniin\awng\aivengaiem?Danielachuan LalDariadnsiampawhahlaulova,a\awng\aichu abnsanduhloani.NikhatchuDanielaJerusalem lamhawiaa\awng\ailaichuamahtsktutechuanan lohmua,chuchuremchngahhmanginlalhnnah chuan an hk ta a. Lal chuan pawi a ti m m a, mahseathupkatihdanglamtheihlohavnginDaniela chusakeibakneipkahchuananpaihtaa. PathianinDanielaavng: Sakeibaknei pkah pawhDaniela chu Pathianin a awmpuitlata.AmahvngtrinVntirhkohatra. Sakeibakneitechuanengtinmahantinalova.Atk khuaalovrchuanlalDariachusakeibakneipkah chuanakala,Danielachusakeibakneitenengtinmah antilotihahriatchuanmakatimma.Daniela PathianchuPathiantakanitihahretaa.Daniela hktu zawng zawngte chu an nupui fanau te nn Sakeibakneipkahchuanapaihtra,Sakeibakneite chuananloeizoveka. |awng\ainachuanthilavatitheim?Nangniin \awng\aingaiem?Zaninmutdwnte,zngthawh
76
Be g i n n e r
hlimahte,chaweidwnahte,sikulinkaldwnahte \a wn g\ ai \h n an g ch e u a w. D an ie la pa wh a \awng\ai tlat \hin avngin Pathianin a awmpui a, Sakeibakneitepawhinantinatheilo.Nangpawhi \awng\aitlatchuanPathianinavngangche. Zawhna: 1. Danielakhanikhatahvawiengztngea\awng\ai \hin? 2. Danielakhakhawiilamhawiinngea\awng\ai? 3. Sakeibakneipkahkhntungeanpaih? |awng\aina: AwLalpa,vawiinah\awng\ainathiltihtheihziamin hriattr avngin ka lwm e. Ni tin nangma hnna \awng\ainachnghretrinmin\anpuiangche.Isua hminginkadle.Amen.
Kum khatna
77
Jonachunghapuichuanalodawlha.
Nghapuikawchhnga\angchuana\awng\aia.
78
Be g i n n e r
ZIRLAI21-na NGHAPUIINJONAADAWLH Bible :Jona1:1-17;2:1,10. Thuvawn :Chuvngininsualtethaiboanihtheihnn simula,hawikrlehrawhu.(Tirh3:19(a)). Thuhmahruai: TV-ah sang ha lianpui pui in hm u tawh em? Tuifinriatahchuansanghalianpuipuiaawm\hna, ch ng sang ha c hu mihr ing aia lia n da ih a ni a. Mihringtelehramsateadawlh\hnani.Vawiinah pawhsanghalianpuiinmihringadawlhchanchinkan zirdwnani. Vawiinakanthuzirtr. PathianinJonaatr: Hmnlaihianmipakhataawma,ahmingchu Jonaania,apahmingchuAmitaiaani.Nikhatchu PathianinJonaabiaa,Ninevikhuaahkaltrinatra. Ninevi khua chu khawpui lian tak a ni a, mahse a chhngaawmtechuansualhleani.Ansualteansim lohchuanPathianinahremdwnanitihsawitrina tra.MahseJonachuNinevikhuaahchuanakalduh loa,khawdangakaltrinlawngahachuanga. JonachuanPathianthuaawihduhloani,a chungahengngelothlengangaw?
Kum khatna
79
Lawngchhngamiteanmangang: Pathian chuan thlipui na tak a tlehtr a, Jona chuanna lawng chu a keh chhiat mai hlauhawm khawpin thli chuan a nam sawk sawk a, Lawng chhnga chuangte chu an mangang m m a. Anmahni pathian \heuh an ko a. Jona chu lawng chhuatahchuanalomuhla,lawngputechuanan kai tho a, Pathian tln bosan tum a ni tih an hriat chuanJonachutuipuiahchuananpaiha.Pathianin Jonadawlhturinsanghalianpuiatra,nithumleh zanthumsanghalianpuikawchhngahchuanaawm a . Jo na c hu an hr eh aw m a ti m m a, s an gh a kawchhng a\ang chuan Pathian a au a. Pathian chuana\awng\ainaachhnga,vaukamahsangha chuanaluakchhuaktaani. Pathianinathuawihlote chuahrem\hn. NinevikhuaahJona: JonachuanPathianchuatlnbosantheidwnlo tihahrechiangtaa.Ninevikhuaahchuanakaltaa. Ansualtesimtrinahrilha,Insualteinsimlohchuan Pathianinahremdwncheu,atia.Ninevikhuaa mitechuanansualtesiminPathianlamanhawia, Pathianinansualteangaidamtaani. Keinipawhinthilsualkanlotianihpawhinsimin Pathianhnnahngaihdamkandl\hnang.Pathian chuansualsimteangaidam\hnani.
80
Be g i n n e r
Zawhna: 1.Jonapahmingtunge? 2.JonakhaPathianinkhawiikhuaahngeatirh? 3.Jonakhaenginngedawlh? |awng\aina: AwLalpa,keipawhJonaangmaiakanuleh patethuawihlohchngkanei\hn,minngaidamang che.Thilsualkatihlohnnminhmangaihmmtu kanulehpatethuawihtrinmin\anpuiangche.Isua hminginkadle.Amen.
Kum khatna
81
82
Be g i n n e r
NausenIsuachuranchawpeknathlngah anmuttra.
Kum khatna
83
ZIRLAI22-na ISUAPIANTHU Bible :Luka2:1-21. Thuvawn :Kantnnaupangalopianga,fapapkin kanawmtaa.(Isaia9:6(a)). Thuhmahruai: Khawiihmunahngeinpian?DamdawiinahDoctor lehNurse-tebulahaniem?Vawiinakanzirtrchu Bwnginanausnpiangchanchinani. Vawiinakanthuzirtr: JosefalehMariBethlehem-ahankal: HmnlaihianLalropuitakaawma.Ahmingchu Kaisara Augusta a ni a. Ni khat chu lalpa chuan thupkatichhuaka,chuathupkahchuanmahni piannakhua\heuhvahhmingziaktrakalvektrati a . Jo s e f a p a w h i n a n u pu i r a ip u a r ch u h r ua i i n Bethlehemkhuaahhmingziaktrinankalvea.Josefa leh Mari chu kalkawngah an kal chak thei lo va. Bethlehemanthlenvemeuhchuanmikhualtamtak anloawmtawha. BethlehemBwnginah: JosefalehMarichuankhualbklamchuanpanve a.Nimahselakhualbkahchuanthlennarngrnga awmtawhlova.Khualbkvengtuchuananthlenna trinranInakawhhmuha.Josefachuanhmanhmawh takinranInchuatifaia,tahchuanJosefalehMari
84
Be g i n n e r
chu an thleng ve ta a. Ran Ina an awm laiin Mari chuannautduhawmtakahringa,ahmingahIsua an sa a. Nausn Isua chu puanin an tuam a, ran chawpknathlngahanmuttrtaa. IsuachuretheitakinranInahapianga.Nangleh keiminhmangaihvnginapiantirha\anginretheihnain bula\anani.Isuanminvahmangaihm! Bermputenchibaianbk: Bethlehemkhuaa\angahlavaklovahchuanBerm putenanBermtevnginphlahanriahchilha.Khua a vawh m av ngi n me ilu m an ai a. Chu tian ga lungmuangtakaanawmlaichuanthawklehkhatahan bulvlchualongtaphta,Lalpavntirhkohchuan bulahchuanalodinga,Bermvngtutechuanan hlaummmaia.Vntirhkohchuan,Hlausuhu, ngaithlarawhu.Mizawngzawngtnthulwmawm deuhkahrilhangcheu.Nangmahnichhandamtutr Davidakhuaahapianga,amahchuLalKristaani. Amahentrainvakalhunah,nausnpuanatuam, ranchawpknathlngamuinhmuhchuanchuchua n i ti h in h re t h ei a ng a ti a . B er m p ut e ch u h ma nh m aw h t ak in Be th l eh em pa ni n a n k al a . VntirhkohhrilhangchiahinnausnIsuachuanva hmua,hlimtakinchibaianbkaanhawlehtaa. NausnIsuahimizawngzawngtnapiangani. Vawiinahhianengtinngechibaiinbkvedwnle? Pathianthungaihthlkte,amahfaklehchawmawite nuamintiveem?
Kum khatna
85
Zawhna: 1.TungeIsuapahming? 2.TungeIsuanuhming? 3. Isuakhakhawiahngeapian? 4.Tutehnnahngevntirhkohkhaaninlr? |awng\aina: AwLalpaduhtak,minchhandamtrakhawvlailo kal avnginlwmthu ka hrilh ache. Thinlung taka nangmahchibaibktrinmin\anpuiangche.Isua Kristahminginkadle.Amen.
86
Be g i n n e r
KhawchhakmifingtechuJuda-telaltharlopiang chibaibktrinJerusalem-ahankala.
Anrobwmteanhawnga,lawmnaRangkachakte, Berawte,Murra-teanpea.
Kum khatna
87
ZIRLAI23-na K H A W C H A K M IF IN G T E N I U A C H I A I A N B K H S B Bible :Matthaia2:1-12. Thuvawn : An ro bwmte an hawng a, a hnnah chuanlawmna-Rangkachakte,Berawte, Murrateanpea(Mt2:11(b)). Thuhmahruai: Znahvnineninengngeinhmuh?Thlate,arsite inhmu\hnem?LalIsuapianznchuanvnaharsi ngtaklehdanglamtakaawma.Chuarsichulal tharlopiangchhinchhiahnaani.Vawiinahhianarsi danglamtakinkhawchhakmifingteahruaidnkan zirdwnani. Khawchhakmifingte: Hmn lai hian khawchhak lamah khian mi fing pathumanawma,Arsichanchinzirmiannia.Zan khatchukhawchhakmifingtechuanarsingmawi lehdanglamtakmaianhmua,Ekhai!zninaarsi kanhmuhchuavamakm!Judatelaltharapianga nihhi,hawhu,chibaibktrinikalangu,antia. Jerusalemkhawlampanchuanankaltaa. Isua chanchin hriat i chk ve em? Amah chibai bktrinkhawihmunpawhniseikalpeihangem? Herodainahanlt: Khawchhakmifingtechuanlaltharchulalinaha piananringa,JerusalemkhuaanthlenchuanLal
88
Be g i n n e r
Herodainahanlta,KhawiahngeJudatelallopiang chu?Khawchhaklamaharsikanhmua,amahchibai bktrinkanlokalani,antia.Khawchhakmifingte thusawiHerodanahriatchuanamangangtamm a.Puithiamlaltelehlehkhaziaktuteakokhwmchung chunga,amahnilolaldangloawmtrchuaduhlo a.Jerusalemamipuizawngzawngpawhanmangang mmani.Herodachuankhawchhakmifingtechu dlchhttakinarsilolanlaichuazwta,Bethlehem khuaakaltrinahrilha.Nautchuinhmuhvelehkei pawhinchibaikabkvetheihnnaawmnaminhrilh vedwnnia,atia. Mahniremhriatnaainnghattechuanthilantisual \ h n . Kh a w ch h a k m i f i n g te p aw h an f in n a l e h remhriatnahmangaankalchuankawnganbova,a nilovahanltani.Nangpawhkawngibolohnni kawnghruaituatnIsuahmangangche. KhawchhakmifingtennausnIsuaanhmu: KhawchhakmifingtechulalHerodaina\angchuan anchhhuaka.Bethlehemkhawlampanchuanankal tazla,khawchhaklamaarsiJudatelaltharapiang tihhriattrtukhaanchungzwnvnahchuananhmu a,anlwmmma.Tichuanarsienchungchuanan kalzla.ArsichuBethlehembwnginzwnahchuan adingtaa.Khawchhakmifingtechuannausnleha nu chu an hmu a, nausn chibai bk nn chuan Rangkachakte,Berawte,Murrateanpea.
Kum khatna
89
90
Be g i n n e r
Uainblchualoruaktaa.
IsuachuantuichuUain-ahachantra.
Kum khatna
91
ZIRLAI24-na ISUANTHILMAKATI Bible :Johana2:1-12. Thuvawn :Mitinrngtezngahathilmaktihtechuhril rawhu.(Sam96:3(b)). Thuhmahruai: Inneihnaahinkaltawhem?Inneihnaakalchunuam intiem?Inneihnaahchuaneitransemngaiem? Chhangtuitaktakte,thingpuiintrteaawm\hna ni.VawiinahhianKanakhuaainneihnaaIsuathilmak tihchanchinkanzirdwnani. Vawiinakanthuzirtr. Kanakhuaainneihna: HmnlaihianGaliliramaKanakhuaahinneihnaa awma.Chuinneihnaahchuanmitamtakankala, naupangte,nulalehtlangvlte,pitarlehputartean kala,IsuanuMaripawhakalvea.Nakinahchuan Isualehazirtrtepawhinneihnaahchuananlokalve a.Eitrtuihnaitaktak,chhangchihranghrangleh theite,uainteansema.Uainihriaem?Uainchu grapetuiswrania,athlumtuihleani. Uain-inadaihlo: Chutianga hlim taka an rik mup mup lai chuan eirawngbwltutechuanmizawngzawngintrinuain chuanadaihdwnlotihanhriaa,tihngaihnaanhre lohlea,arkinanmanganghlea.IsuanuMaripawhin
92
Be g i n n e r
UainaawmlotihahriatchuanIsuahnnah,Uainan tlachhamtae,atia.Isuachuan,Kanukatihtr chuahuntakahkatidwne,tiinachhnga.Isua nuchuanrawngbwltutehnnahchuan,Inhnnaa sawiangzlintiangcheu,atia. TuiUain-achantr: Isuachuanrawngbwltutehnnahchuan,Hng tuiblahtehiantuitikhatrawhu,atia.Rawngbwltute chuanIsuasawiangintuiblahchuantuiantikhatta veka.TichuanIsuananhnnah,Ruai\hehfatute hnnahkalpuirawhu,atia.Ruaithehfatutechuan Uainchuanhaninchhina,Uain\hatakanitihan hria a, inneih zawh dwn thlenga Uain \ha leh tui awmchumakantimma,abuaipuitutechauhlo chuanUainchukhawiamingetihanhrelo. TuiUain-achantrhiIsuathilmaktihhmasakbera ni.Pathianthiltihtheihziaalantrani. Isuachuanamiteangaihsaka,zaktaklehmualpho takaanawmaphalloani.Isuachufelintiem? Zawhna: 1. Khawiikhuaahngeinneihnakhaaawm? 2. Isuantuiengahngeachantr? 3. Isuathilmaktihhmasakberengngeni? |awng\aina: AwLalpa,minhmangaihtu,zaktaklehhrehawmti t ak a ka aw m i p ha l lo h a v ng i n k a l wm e . I hmangaihnahrefiahdeuhdeuhtrinmin\anpuiang che.Isuahminginkadle.Amen.
Kum khatna
93
94
Be g i n n e r
Bermputhachuanabermteahriaa,avnghim \hn.Bermtepawhinanpuawchuanhre\hn.
Kum khatna
95
ZIRLAI25-na BERMPU|HA Bible :Johana10:7-15;Sam23. Thuvawn :Lalpachumivngtuania;katlachham lovang(Sam23:1). Thuhmahruai: Berminhmutawhem?Bermchuranlehnptak ania,akalnakawngahpawhamahinakrthiamlo.Tin, ramsakawlhlakahtevnanngai\hnani.Vawiinah hianBermpu\hachanchinkanzirdwnani. Vawiinakanthuzirtr. Bermpu: I s r a el r a m a h c h u a n r an v u l h hi a n e i za w n n a pawimawhtakania,chhngkawtininrananvulha, anranrualtechuphlawmnaahantlattr\hnani. Bermputechuantiangkawmseideuhanneia,an bermtechuramsahlauhawmtaktaklaka\anginan vnga,khuarkhurumaantlktehianantiangkawmin an pir chhuak \hn a ni. Bermte chuan anmahni vnghimtuanputeawchuanhriaa,anzuithuai\hn. Inhlawhfabermpu: Chutiangaranenkawllehvnngaitakannihavng c h ua n b e r m t e ch u a n a n m a h ni v n gt u \ h a a n m a m a w h m m a . C h i ng h n i a l e h r a ms a d a n g hlauhawmtaktaklaka\angachhanchhuahanngai \hnani.Inhlawhfabermpuchuanabermvnte
96
Be g i n n e r
chuangaihsaklova,ataannihlohavnginchinghne lokalahmuhinbermtechuatlanchhiatsan\hn. Chinghniachuanbermtechuaseha,atidarh\hn ani.Inhlawhfaanihavnginbermtengaihsaknatak takaneilova,atlnbosan\hnani. Bermpu\ha: Bermpu\havethungchuanbermteangaihsaka, bermtechuamataannihtlatavnginduattakleh hmangaihtakinaenkawl\hn.Ramsahlauhawmtak taklaka\anginachhanchhuaka,bermteanhimna tranihphawtchuanbermpu\hachuanhrehawm tuarahuam\hnani.Abermtechuanawmkimem tiinnguntakinachhiar\hnani. Bermpu \ha tehkhin thu hi Lal Isuan ama chanchinasawinaania,LalIsuachuanamitemin hmangaihmavnginkantnhrehawmtamtaka tuarani.Isuatnhrehawmtuarihuamveemle? Zawhna: 1.Bermpu\hakhatuchanchinsawinange? 2.Tungeabermtetlnchhiatsan\hin? 3.Bermpukhnbermvnnnengngeahman\hin? |awng\aina: AwLalpa,keipawhbermangmaiachakloleh vnngaikania,nanginminvngtlatangche.Ifapa IsuaKristahminginkadlache.Amen.
Kum khatna
97
98
Be g i n n e r
Lazarathln
Kum khatna
99
ZIRLAI26-na ISUANMITTHIAKAITHO Bible :Johana11:17-44. Thuvawn:Keihithawhlehnalehnunnachukani. (Joh11:25). Thuhmahruai: Mitthiinhriaem?Mitthitechukhawiahngeanphm \hin?Mitthitechuthlnahanphm\hnani.Vawiinah hia n mitt hi pa khat t hlna an da h taw h Isua n a kaihthawhchanchinkanzirdwnani. Isua\hiante: HmnlaihianJudairamaBethanikhuaahunau pathum an awm a, an hming chu Mari, Marthi leh Lazarateanni.MariteunauchuIsua\hianteannia. BethanikhuaaIsuaakalpawhinaninatlawhfoa, Mariteunaunnchuanhlimtakinaninkwm\hna. IsuachuanMarilehMarthite,anunaupaLazarate chuangainammmaia. Lazaraathi: NikhatchuMarilehMarthichuanIsuahnnahthu anchaha,Zirtrtui\hianduhtakLazarakhaadam loania,antia.Isuanchuthuchuahriatchuana khawngaihmma,azirtrtehnnahchuan,Marite khua,Bethani-ahikalanguhmiang,atia.Tichuan azirtrtennchuanJudairamaBethanikhuaahchuan ankaltaa.
100
Be g i n n e r
Isuanmitthiakaitho: IsuachuBethanikhuaahchuanakala,Marite hnmtrinJudamitamtakchuMariteinahchuanan awma.MarilehMarthitenIsuaalokaltihanhriat chuananlwmmma,alothlenchuannghkhlel hlea.IsuankhuaalothlenchuanLazarachuni4lai thlnahanphmtawhtihahretaa.MarthinIsuaa hmuhchuan,Zirtrtu,hetahhianawmlachuanka unaupahiathimiahlovang,atia.IsuachuanMari lehmidangte\apahmuhchuanalungchhemma, Lazarathlnahchuanakaltaa.Isuachuvnlam hawiina\awng\aia,chutahawringtakin,Lazar,lo chhuakrawh!,tiinaauvaka.Lazarachuathihlaia antuamnapuanaintuamchunginalochhuaka.Mite chuanmakantihlea,tamtakinIsuaanringtaa. IsuachutlaingailoPathianani.Kanmamawhna zwnahahuntakahhnaathawk\hn.Avaropuim! Zawhna: 1.Mariteunaukhakhawiikhuaahngeanawm? 2.MitthiIsuanakaihthawhkhatungeahming? 3.Mariteunaukhaengztngeannih? |awng\aina: Aw Lalpa, kan \awng\ainate i ngaihthlk \hin avnginlwmthukanhrilhache.Nangchuanahun takahhnaminthawhsak\hn.Nangmahringtrinmin \anpuiangche.Isuahminginkadlache.Amen.
Kum khatna
101
Nikodema chu Juda-tezirtrtuni mah se, a thil hriat lohte zwt trinznahIsua hnnahakala.
102
Be g i n n e r
ZIRLAI27-na ISUALEHNIKODEMA Bible :Johana3:1-21. Thuvawn :Amahinminhmangaihhmasakavanginkan hmangaihani.(IJoh4:19). Thuhmahruai: Znthimahnangmahniininkalngamem?Vawiinah hianmipakhatznthimaamahchauhvaIsuahmu trakalchanchinngaihnawmtakkanzirdwnani. Vawiinakanthuzirtr. Nikodemachanchin: Hmn lai hian Judate hotu ropui tak a awm a, a hmingchuNikodemaani.Nikodemachuanmihnn a\anginIsuachanchintamtakahriaa.Isuanmidang a \anpui dn te, thilmak tam tak a tih te, mi hnna Pathianhmangaihnachanchinasawitechuahre\hn a.NikodemachuanIsuahmuhchuachkmmani. Isuachanchinhretutechuanhriatbelhzlanchk \hn.NangIsuachanchinhriatichkveem?Isua chanchinhretrinKNPakalte,SundaySchoolakal te,BiakInainkhwmtenuamitiveem? ZnahNikodemanIsuaahmu: NikodemachuanIsuaahmuhchknachuazual zla.NikodemachuIsuahmutrinznthimahchuan achhuaka.ThimzngahchuanamahchauhvinIsua
Kum khatna
103
awmnavngahchuanakaltaa.IsuanNikodema, amahhmutralokalahmuhchuanalolwma, tichuan zn boruak nuam tak hnuaiah chuan an inkwmtaa. Isuachuanamahpantutetumahahnarngailo. Enghunahpawhniseamahpantutechulwmtakina lodawngsawng\hn.Nangpawhamahpantrina duhchea,anghkrengcheani. IsuanNikodemaazirtr: NikodemachuJudatezirtrtunimahsethilhriat lohtamtakaneia.NikodemanIsuahnnahchuan, Zirtrtu, Pathianin a chanchin kan hriat theih nn khawvlaharawntrchetihkahriaani,atia.Isua chuanachhnga,PathianchukaPaania,nang pawhafanitrinaduhcheasin,ahnnaVnrama chngvetrin,atia.NikodemachuanIsuathusawi chuahrethiamlohlea.Isuachuan,Thlithawihmu theilo,mahseariihretheie,chutiangchiahchuan Pathianpawhimitinihmutheilo,mahseibulaha awmrengani.Pathianchuanahmangaihche,ati a.NikodemachuanIsuathusawichungawirengina ngaithlaa,athilsualtihteangaihtuahchhuaka,Pathian hnnahngaihdamadla.Nikodemachualwmta mma. Pathianchuanmitupawhahmangaiha,nangpawh ahmangaihche,ilwmem?Pathianhnnahlwmthu sawila,ithilsualtihtengaihdamdlangche.
104
Be g i n n e r
Zawhna: 1. Isuahmuchktukhatunge? 2. NikodemakhnenghunahngeIsuaahmuh? 3. Nikodemakhaengngeanih? |awng\aina: AwLalpa,minhmangaihmavnginkalwme. Nang c huan tumah i hnarngai l o va, kei pa whin i hnnrawnpanvekaduha,minlolwmangche. IsuaKristahminginkadlache.Amen.
Kum khatna
105
Phr10-techuanIsuaanlokova,anmahni tidamtrinanngna.
106
Be g i n n e r
ZIRLAI28-na ISUANPHRSWMATIDAM Bible :Luka17:11-19. Thuvawn :Aw,Lalpahnnahlwmthuhrilrawhu; anichua \hasia.(Sam107:1(a)). Thuhmahruai: Indamlotawhngaiem?Damlohchuahrehawmti rawhumaw?Thileitrtuitaktaktekaneitheilova. Indam\hatavnginPathianhnnahlwmthuinsawi \hnem?LwmnachnghriathiPathianduhzwnga ni.VawiinahhianIsuanphrswmatihdamchanchin kanzirdwnani. Vawiinakanthuzirtr. Phrnatna: Phrnatnachuvunnatnachikhatani.Hmnlai chuanphrnatnahianhlaumma,tihdamtheih lovahanngai\hnani.Miinphrnatnaaveichuana chhngteleh\hiantebulahpawhaawmvetheilova, ramhnuaihlatakah,tumahnaihtheihlohtrinintean saksaka,chutahchuanandah\hna,khawhartakin chutahchuananawm\hnani.Inkhawngaihem? Chuvnginphrnatnaveichuvnduainanasatakah anngai\hnani. Isuanphrswmatidam: NikhatchuIsualehazirtrteJerusalemkhuaah kalantuma,khawtamtakankalpltawha.Jerusalem
Kum khatna
107
khuaanthlendwn\pinkhawpakhatahhianphr swmlaimaihianIsuachuanlokova.Chngmite chu an phr avngin tumahin an kwm duh lo va, ngaihsakpawhanngaihsakduhlova.Isuanchng mitekohrahriatchuanadinga,anmahnichuabia a,Engngekatihsakangcheu,atia.Annichuan, Isu,minkhawngaihlamintidamrawh,antia.Isua chuanakhawngaihmma,phrhohnnahchuan, Puithiamhnnahvainentrrawhu,atia.Kalkawnga ankallaichuananvunchualothianghlima,anphr zawngzawngalodamtaa.Isuachuan\anpuingaia hmuhina\anpuizl\hnani. PhrpakhatinIsuahnnahlwmthuasawi: Chutiangaanphrlodamtachuanlwmmm a,anzngapakhatchuawringtakinaauva,Pathian a fak a. A tln lt thuai a Isua ke bulah chuan a bawkkhupa,aphralodamtakavnginIsuahnnah chuanlwmthuahrilha.Isuachuanawnmtakina biaa,Khawiahngei\hiantekhaanawm?Lwmthu sawitrinnangmahchauhilokalanimaw?atia. LwmthusawinachngahriatavnginIsuachua lwmmma.Midangpakuatechuanlwmthusawi nachnganhrelo,anphradamtakavngintidamtu Isuapawhantheihnghilhtadaihani. NangnipawhlwmnachnghretrinIsuanaduh cheuani.Damnate,eilehintrte,nulehpaleh zirtrtute Pathianin a pk che u avngin a hnnah lwmthusawi\hnangcheu.
108
Be g i n n e r
Zawhna: 1. Isuakhnphrengztngeatihdam? 2. Isuahnnalwmthusawitrinphrengztngelo ltleh? 3. Isualwmzwngengngeni? |awng\aina: AwLalpa,kamamawhtinrngminpkavngin kalwme.Thilpkringawtalwmlova,apetunangma chungalwmdnminzirtrangche.LalIsuahming kadlache.Amen.
Kum khatna
109
Mihausapatlknameidl
LazarakalnaVnram
110
Be g i n n e r
ZIRLAI29-na MIHAUSALEHLAZARA Bible :Luka16:19-31. Thuvawn :Keihithawhlehnalehnunnachukani. (Joh11:25). Thuhmahruai: Vnram leh hremhmun hi a awm tak tak in ring em?AnihlehVnramahngekalinduhhremhmunah? Vawiin ah hian tut enge vnram ah kal a, t utenge hremhmunahkal\hntihmihausalehLazarachanchin a\anginkanzirdwnani. Vawiinakanthuzirtr. Mihausa: Hmnlaihiankhawpakhatahhianmihausadeuh mai hi a awm a. In ropui leh nuam tak a nei a, thawmhnawmantotaktakinaincheia.Ainchhngah chuan bungraw hlu tak tak a nei \euh bawk a. A chhiahhlawhtennchuannuamtakinankhawsaa, midangtumahangaihsakngailova,Pathianpawha ngaihsakloani.Hemihausapahianathihhunah khawiahngeakaldwnangaihtuahngailova,nitin nuamtwlin ahun ahmang maimai \hn.Ni khat chu,chumihausapachuathitaa,athlarauchu hremhmunahchuanakaltaa,meialhchuanakng a,natuarinhrehawmtimminaawmtaa. Engtikni-ahemawchuannanglehkeipawhkan lathivedwnani.Mihausapaangahremhmunakal
Kum khatna
111
chuduhmiahsuhangche.Ithihhunahkhawiahnge ikaldwnngaihtuahla,naupangtpawhnimahla, Pathianringtlatangche. Lazara: ChukhuaahvkchuanLazara,kutdawhretheim m mai a awm bawk a. Lazara chu a retheih m avnginengmaheitraneilova,ataksatechuapn nasahlea.Ankhuaamitechuanmihausakawngkhr bulaaneinwitlatechhartrinanhruai\hna.Mi hausaeinwidawhknhnuaiatlachuuitennchuan anchhar\hna,uitechuanLazarapntechuanliak \hnani.Akhawngaihthlkintiem?NimahselaLazara churetheihlemahsePathianngaihsakmiania. Na ki na h ch ua n Laz ar a pa wh c hu a th i ve t a a, VntirhkohtechuanVnramahanhruaitaa.Vnramah chuannuamtakinaawmtaani. Keiniho zawng zawng pawh hi Lazara anga Pathianngaihsakmiiniveangu.Tichuankanthih hunahVnramahkankaldwnani. Inchhraswttawhlo: MihausalehLazarachuanthitavevea.Anthih hnuaankalnaerawhchuainanglohleani.Mihausa pachumeidlahakala,Lazaraerawhchuvnramah. Meidla\angchuanmihausapachuahandkchho va,AbrahamabulaLazaranuamtakaawmchuahan hmua,Abrahamahnnahchuan,KapaAbraham, Lazaranakuthmwrtuiahchiahsela,kaleihihan tidaitehse,meialhminknnahianamani,atia. Abrahamachuan,Heta\angininhnnahtumahan
112
Be g i n n e r
kaltheilova,tumahkhata\anginkanhnnahanlokal theiheklo,atia.MihausapachuadamlaiaPathian angaihsaklohavnginainchhrmma,nimahsela inchhraswttawhlo. Nangpawhidamchhnginthil\hatila,inulehi patethu awihangche. Ithihhunah chuaninchhr viaumahla,awmziaaneitawhlovang. Zawhna: 1. Mihausapaathihkhnkhawiahngeakal? 2. Miretheikutdawhkhaathihhnuinkhawiahngea kal? 3. Lazarakhavnramahtubulahngeaawm? |awng\aina: Aw Lalpa duhtak, khawvla ka awm chhngin nangmahduhtlattrinmin\anpuila,kathihhunah vnramahminhruaiangche.IfapaIsuaKristahmingin kadlache.Amen.
Kum khatna
113
Khualbk
114
Be g i n n e r
ZIRLAI30-na |ANPUITU|HA Bible :Luka10:25-37. Thuvawn :Nangmahiinhmangaihanginivngtei hmangaihtrani.(Gal5:14(a)). Thuhmahruai: Hmnlaichuantnlaianginmotor-tealaawmve lova,zinmitepawhachnginkeinankala,achng lehsakawrchungahte,sabengtungchungahtean chuang\hn.Vawiinahpawhhiankhualzinpakhat amah chauhva kal, kalkawnga suamhmang twk chanchinkanzirdwnani. Vawiinakanthuzirtr. Suamhmangtwk: HmnlaihianmipakhathiJerusalemkhuaa\angin Jerikokhawlampaninamahchauhinakala.Chutia thuitakakalhnuchuankawngsra\anginsuamhmang anlolangtaphutmaia,ainrinhmachuananmana, anvawhrepa,akawrhklaitechuanhlihsaka,a thilneihzawngzawnganlksaka,thileklekinan kalsantaa.Chupachuachttheihtawhlohavngin hrehawmtimminkawngsrahchuanamureng maia. Miinan\anpuiduhlo: Chutianga\anpuitumamawhmmaaawmlai chuan,Puithiampakhatalokala,chuminatuarchu
Kum khatna
115
ahmuhvelehkawngsrlehlamahchuanahltadaih maia.NakindeuhahchuanBiakInarawngbwltu pakhatpawh,chulaihmunahchuanalokalveleha, natuarrmrahriatchuanahmaamiangbawkin kawngdangahchuanahlvelehtamaia.Mitumahin an\anpuiduhrngrnglova.Tichuanchupachu kawngsrahchuanchautakinaletrenga. Samarimi\ha: Nakin deuhah chuan Samari mi pakhat, chu mi kawngahchuanalokalveleha,chutiangahliamna taktuarahanhmuhchuanakhawngaihtamma. Tichuanava pana,asabengtung a\angchuana chhuka,ahliamtechuatifaia,\hatakinatuamsak a,asabengtungahchuanachuantra,khualbkaha hruaia,aenkawltaa.Atkahpawhchuanavakan leha,achaweimanlehkhualbkaariahmanchu khualbkvngtuhnnahchuanapea.Samarimi chuhmundangahkalnatralaneihavnginkhualbk vngtuhnnahchuan,Loenkawlla,hemibkaisn zawngzawngchukalokrlehhunahkarllehang che,atia.Samarimichufelintiem? H e zi r la i a \a ng hi an mi d an gt e \ an p ui h i I su a duhzwnganitihalangani.Nangpawh\anpuingai ihmuhintlnchhiatsanmailovin\anpui\hnangche.
116
Be g i n n e r
Zawhna: 1. Suamhmangtwkkhatuinnge\anpui? 2. Samari mi khn suamhmang \awk kha eng chungahngeachuantr? 3. Samari mi khn suamhmang twk kha khawi hmunahngeahruai? |awng\aina: AwLalpa,\anpuingainilova\anpuitunizwk trinminpuila,midang\anpuingaitetlnchhiatsanlo trinkhawngaihnathinlungminneihtrangche.Isua Kristahminginkadlache.Amen.
Kum khatna
117
Appendix-1 TmkauPathianNi(PalmSunday) ISUAKRISTAROPUINA Bible :Luka19:2840. Thuvawn:InngaitlwmtakinSabengtungchungaha chuanga,sabengtungnochungngeiah (Zak9:9(b)). Miropuiintihtehansawitehu.Anihleh,chng mitechuengvngaropuingeannihle?(Zawhnatehi naupangtenchhngsela)Vawiinhiengningenikha? Aw,TumkauPathianniani.Anihleh,tukinzngah khnkawnginzawhveem?Ngawirenginnge,au rualinnge,zaiin?Inkawngzawhnaahchuankenin neiem?Engngeinkenle? Vawiinahhianmiropuideuhmaichanchinkanzir dwna,aropuidnerawhchukanrinlohangtaka nimaithei. 1.LalInngaitlwmchu:Khawvlramzautakahhian lalropuilehhmingthangtamtakanawma.Laltechu anramchhngahanlalmma.Tuhnnahpawhthu anpetheia,tumanlalthuchuanhnialngamloani. Anduhzwngchumitapawhnise,aneitutechuan lalinaduhchuananpetrani.Lalchauhnilovinan fatepawhanlalmmtho\hn.Anramchhngan fanemaw,anlnvahdwnpawhinkeinankalmeuh lo va, Motor emaw, Sakawr emaw, thlawhtheihna
118
Be g i n n e r
emaw,Lawngemawteinankal\hna,anhotenan zuibawk\hn.Ahmuapianginanzahentrnnchibai anlobka,pangpr\hiteanloawrhtrbawk\hn. Hekhawvllalteaialalropuilehchungnungzwk IsuaKristaerawhchu,chutianginabulamitelakaha intilalvengailo.Miretheiberlehnaupangtetnpawh anichuhnaihtheihinaawm\hn.Aramchhngfanna trpawhinSakawremaw,inzawntremawaduhlo, mitberpawhabulaanawmtheihnatrinalalpuan ropuisinlovinransaznga\angkailoberaansawi Sabengtungchuahmangani.Hmnlaichuanransa zngahSakawrchungachuanhianIndonaahnehtua entra,Sabengtungerawhchuaninngaihtlwmnaa entranianti\hn.Leilehvnlalbernimahselaa inngaitlwma,mizawngzawngtnaawmavngina ropuinachuinngaihtlwmnainaentrani. 2.JerusalemkhawpuiakalLalchu:Leilehvnlalber nimahsela,alalnalehropuinachumipuitamtakinan la hre lo. A ropuina trlan anihna trin Jerusalem khawpuiah chuan a zirtrteho nn an kal a. Kan ngaihthlktawhangkhnkhawvllalropuiteangni lovinanichuransatlwmtak,Sabengtung,apuitling pawhnilo,anolehnghalchungahpuananphaha, chutahchuana\hua.Ahmuapianginmakantingei angle!Damlotetidama,phrtetithianghlima,mitthite kaithotuani,chuLalchu.Lalmaktak,ahmingpawh Makaani,lalinngaihluveloani.Anramkhawpui beratlawh\umaamahtiropuitusabengtungahman pawh chu ama ta ni lo, mi ta a hawhchawp chu a hmangani.Khawvllaltechuanmineihphklohtam
Kum khatna
119
takanneihlaiinanichuanengmahKatatihtranei velo.KhawpuiaakaltrthuhiJerusalemkhawpuia Ktnaakalmipuilachmbngtechuananlohriaa. LalIsuankhawpuiahkalatumtihhriainachanchin hretumitamtaktechuanamahchulive-inanhmu theidwntihhriainanlwmmmang. 3. Lal Isua hmuaktu mipuite chu: Lal Isua chu Jerusalem-ahakaldwntihhriaapiangchuanamah hmuaktrlehhmuhduhinmitamtakchuankhua a\anginanchhuaka.Mitamzwktechuanathilmak tihanhmua,anhriattawhbawkavnginhmuhlehan chkani.|henkhaterawhchuan,Lazara,Bethani khuaamithitawh,thlnahpawhnililaiawmtawhkha akaihthawhlehthumisawianhriatavanginhmuhan chakmmani.Tichuan,ahriaapiangchuanpuan te,tumkaute,chhawltesatinanlohmuaka.Akalna trahanpuanteanlophaha.Anawmnaalothlen chuanamahhmuaktutechuanLalropuilawmnn, Hosanna,Lalpahmingalokalchufakinawmrawh se.tiinanloaurualdualduala,khawpuichhng thlenginahmalamahlehahnungahankala. Lal Isua chu mi chapot e chungah ni l ovin, mi inn gait lwm te, mi hnuai hnun g te , mi ret hei leh chanha i te hnnah a inpuang \ hn. Amah n geiin, Inngaihluapiangantlwmanga,inngaitlwmchu chawimawiinanawmang,(Lk14:11)tiinalosawi tawha.Naupangtefaknalehchawimawinaalwm \hnLalani.
120
Be g i n n e r
Vawiinahhiannang,Isuahmuhveiduhem?Eng ngeihmuhchkchhanle?Isuachuleilehvnlalber nimahsela,nangmahlehkeimahavnginarawnindah hniama,minhmangaihmavnginthikhawphialin thuaawihani.LalIsuachuaniLalnihaduhasin! KchauhvaaLalnalehropuinaauchhuahpuitunilova, inunah,initinhunhmanahiLalnihaduhtaktakani. Minhmangaihtutaktaktehmlchutupawhinhmuh kanchka,kantnathil\hamintihsaktuchuhmulo pawhin kan ngaina \hn a ni. Lal Isua chuan i tn engkimatihsakchea,ahmangaihmmchetih hriaininunahtnahkhnLalberatnswmrawhle. Lal Isua ropuina trlan dn hi amak a ni, tiru? Chawimawia awmna chu inngaihtlwmna a ni. Mi chapolehindahsngtebulahchuantumanawmnuam kan ti ngai lo. Isua bulah awm i chk em? I bulah mitenawmanchkveem?
Kum khatna
121
Appendix-2 EasterSunday HNEHTHEIHLOH Bible :Matthaia28:115. Thuvawn :Nangnichuanhlausuhu..(Mt28:5(b)). Vawiin hi Isua Thawhleh Ni a ni a. Mitthi in hmutawhngaiem?Anihleh,mitthitawhtholehin hmutawhin,inhretawhem? Vawiinahhianthihnalehthlnhnehathawhsan chanchinkanzirdwnani. 1.SipaitenIsuathlnanvng:Isuachumisualten anmana,Kraws-ahankhngbeta,athia.Aruang chukrawsa\anginanlathlaathlnahanphmtaa. Mitthianphmnathlninhmutawhem?Thlnahin kaltawhngaiem?IsuathlnchuRomsipaihuaisen tennilnglehzankhuainanvnga.InkhuaahSipaiten emawPwl-inemawthlnanveninhrengaiem? Thlndangrngrngchusipaitenanvenaawmngai lo.Engatingeanvenle?Achhanchu,Isuanadamlai khnathawhlehtrthuasawikhaanhriatavngin, Isuathusawichudwtachantranduha,athlnchu sipaianventrani. 2.Sipaitevenhnehlohthlnchu:Isuathlnvnga nihnihlehzanhnihlaihunanhmanhnuchuanthilmak tak a lo awm ta a. Sipaite thln vnga an awm lai
122
Be g i n n e r
chuanPathianthiltihtheihnainlralonghnga,an bulahLalpavntirhkohalolanga.Thlnkawngkhar lungchuamahchauhvinadahsawntaa.Ainthuamna chuvrangmaiavrania,angphtanibermai. Thlnvngtusipaitechuananhlaumma,ankhr vak a, leiah mitthi ang maiin an tlu ta a. Pathian thiltihtheihnachukhawvlsipaichaknaahnehchiani lo.Pathianthiltihtheihnahmaahchuantumahhuaisen lehchakaawmtheihlohani.Sipaitechuanthlnchu reitakvngmahselaanvnghimzochuanglo,an venchhanberchuhlaulehthlabrinantlnsanlo chauhani. 3. Hneh theih loh chu a tho leh ta: Lal Isua chu thihnalehthlninahnehtheilo.Engmahrngrngin ahnehtheilo,Romsawrkrchaklehthiltithei,asipai huaisenleharemhriatnapawhinadltheilo.Hneh theihlohchutaksaneiinatholehta!Ataksaarimtui hnawihtumhmeichhiatehnnahVntirhkohchuan Isua chu thlna a awm tawh loh thu a hrilh a, an hnnah,Hlauvesuhu,tiinathlamuanani. Khawvlathilchaklehthiltitheiberpawhina hnehtheihlohchuIsuaringtutehianni.Anmahni-ah thihnate,tuarnate,thlntehnehtuchuanunavngin anchak\hn.HnehtheihlohnunchuIsua-ahaawm ani.
Kum khatna
123
Appendix-3 PentecostNi THLARAUTHIANGHLIMHNATHAWH Bible :TirhkohteThiltih12:6-17. Thuvawn :Thlarauchuankanchaklohnateapui \hna..(Rom8:26(b)). VawiinhiPentikosNiania,kanthuzirtrpawh helamhawihianiang.Bible-ahThlarauThianghlim lothlendnTirhkohteThiltihbung2thu-ahkanhmu a,chutahchuanIsuaringtuteawmkhwmhozngah ri,thlipuitlehanginalothlengphuttihkanchhiarani. Thliinhmutheiemaw?Aw,thlihimitahmuhtheih anilova,boruakcheanizwka.Mahseathwm chukanbenginkanhretheiani.ThlarauThianghlim chuthliangalothlengani.VawiinahhianThlarau Thianghlim-inmihringchungahnaathawh\henkhat kanzirhodwnani. 1.Sualahriattr:ThlarauThianghlimchuanmihringte chuanrilru-ahmisualannihahriattra.Tumahhi\ha famkimlehthianghlimkhawvlahkanawmlohziaa hriattrani.Nangnizngahthilsualengmahlatiloin awmem?Bnhanphartehu.Thilsualtimiahlohi khawvlahtumahanawmlo.ThlarauThianghlimhiawm talosechuanmihringtehianMisualkannihhikan hrelomaitheiani.Misualchhandamngaikannihmin hriattra,piangthartrinmin\anpuileh\hnani.
124
Be g i n n e r
2.A\awng\aisak\hn:Pathianhnna\awng\aikan thiam loh pawhin Thlarau Thianghlim chuan min \awng\aisak\hinthuBible-inminhrilha.Nasatakarum chunginPathianhmaahminlo\awng\aisak\hnani. ThlarauThianghlimchuan\awng\aidnminzirtra,min \awng\aisakbawkanihchu.Tin,ThlarauThianghlim chuan Pathian duhzwngin mi thianghlimte pawh a \awng\aisakbawk.Pathianthuawilova,sualtakakan awmtehianThlarauThianghlimchuanaPa,Pathian hmaahnasatakinmin\awng\aisak\hn.Pathianrilru kantihnathlautakinanichuanminen\hnani. 3.Azirtr\hn:ThlarauThianghlimchuhmuhtheih loh ni mahsela, mite chu thil \ha a zirtr \hn. Kan rilru-ahthil\halehthil\halongaihtuahnaapea,thil \hazirtrinmiteahruai\hn.VawiinahpawhinaTV enemaw,awmmaimaiaiinBiakInakala,Sunday School kal \hatziate a hriattr che a, in lo kal a ni. ThlarauThianghlimchuanPathianInakalchknate, athuzirchknate,thil\hatihchknate,nulehpate thuawiduhnateazirtrcheuani. 4. Minthlamuan \hn: Thlarau Thianghlim chuan hlauhnahmunakanawmtehianhlaulovathlamuang takakanawmnnminawmpui\hna.Zanthimkan hlauhnalakahte,kanhlauhzwngzawngzawnglakah minthlamuana,hlaulotrinkanrilruahPathianthute arawnhmang\hnani. Vawiinah,tnahlehnakinahThlarauThianghlim chuaninunahhnathawhaduhrengani.
Kum khatna
125
Appendix-4 MissionarySunday MISSEDITHM.CHAPMAN,BMSMISSIONARY Bible :Marka16:15-18. Thuvawn :Lalpanthuapea,Chanchinhriltuhmeichhetamtakinanhrildarha.(Sam68:11) VawiinhiengPathianningetihinhriaem?Ahria a pi an gi n b n ha n ph ar t e h u. A w le , va wi in h i MissionarySundayani.Missionarytihhiaawmzia inhriaem?Missionaryawmziachu,Sakhawthurin thehdarhtratirh,tihnaani.KristianMissionary-te chuanIsuachanchinchuIsualahrelotutehnnah anhrilhani. VawiinahhianMizoramaSpMissionaryhmeichhe pakhatchanchinkanzirdwna,nguntakininngaithla dwnnia. 1. Miss Edith M.Cha pman (Pi Zirtri): Bap tist MissionarySocietychuanMizoramahChanchin|ha hril trin kum 1919 khn Sp nula pahnih - E.M. ChapmanlehOliveDickschuarawntrani.Anni pahnihhinulaveveannia.E.M.Chapman-ichu LondonkhawbulCatfordkhuaaawmani.Mizorama lothleninMizohminganlophuahsakchuPiZirtritih hi a ni, zirtrtu anih vng pawh a ni ang. Spram khawpuiahakhawsaa,chanchinbulehRadioa\ang teinMizoramchanchintealohre\hna.Mizorama
126
Be g i n n e r
hmeichhiatedinhmunhniamzialehantuarnasatziate alohriatchuananzngakala,anhnnaIsuaKrista chanchin hriattr hi a duhin a rilru-ah a awm reng \hna.ZirtrtutrainingazirzawhchuanMissionary atnainpetangengea.BMSchuanMizoramaha \hiannuOliveDicksnnarawntrtaani.Spram khawpuiahnuamtinreng,khawsaknuamtakkalsanin kan ramah, Motor pawh awm lohnaah Krista hmangaihnachuanarawntrlttaani. Kum1919-aanrawnchhuahchuanMizomipate chuanZirtrtuanihanhriatvelehanduhlomma, Mizoram chhuahsan thuai tr tein an tr a nih chu. HarsatnalehdodlnanasatakkrahPiZirtrichuchhel lehhuaisentakinamahanduhlohnatechuatuarhrm hrm\hna.Mizorammipuitetnthil\halehhlutam takmintihsakani.Mizoramahapensionthlengina awm a, kum 1954-ah Mizoram a chhuahsan a ni. MizoramachhuahsanhnuchuanSpramahhawng lovinIndiachhimlam,Kotagirikhuaahaawma,chuta aawmlaichuanNovember2,1970khnathia.A damlaiinahnathawh\hatavnginIndiaSorkar-in chawimawinatangkapuiKAISIR-I-HINDapeani. 2.Pi Zirtrim izialeharawngbw lna:PiZirtri hianmize\halehduhawmtamtakaneia,chng znga\henkhatchauhchukanngaithlaang. 1) Mi huaisen leh tuarchhel tak a ni - Spram khawpuinuamtakacheng\hnania,Mizoramaalo chhuahchuanthingtlngkhuaahaawma,kehlra
Kum khatna
127
kalnahmunahhmunhlataktakahazinchhuak\hn a.Nundnlehkhawsakdninanglommahawm mahselahrehawmtihmlapungailova,hlimtakina tuar\hn.Aphunnawingailova,kehlrazinchhuah ngaiah,vangvatlehpangangtamtakkrahpawhhlim takin,hahlehhrehawmtihthusawichhuaklovinakal zl\hn.Khawkrkawngteachhiainanala,ruahsur hnuaiahteanzinchhuahchngaawmpawhinchhel takinaawm\hn.AnhunlaichuanramhnuaiahSakei lehSavawmkawlhtetamtakanlaawmnain,chungte pawhchuahlaulo,Pathianinminsehhlumtraduh lovang,tiina\hulhphahngailo,anti. 2)|awng\aimianiMahnia\awng\aina\hataknei miania.Tin,hostel-anaupanglehnuneilo(hnuchham) aenkawltenneitranneihlohtehianamangangve ngai lo,a \awng\ai mai \hn.Engkim neituPathian chuaneitrapedwntihahriaa,aringtlat\hn.A naupangenkawltepawhinanpi\awng\aingainatzia chuanhriaa,anpia\awng\aichuananmamawh chuanneihanringnghalmai\hnani.Anaupang enkawltepawh\awng\aidnteazirtrbawk\hna, Pathian ring tlat tr leh a hnnah mangang lova \awng\aiaengpawhdltrinafuih\hnani. 3)SundaySchoolngaipawmawhmiani-PiZirtri chuPathianThuzirngainalehngaipawimawhmiani a.SchoolpangngaiakrtluanaazirtrhnuinPathian niah naupangte chu Pathian thu a zirtr leh \hn. SpupalehPuBuangateawmchhngpawhinSunday Schoolenkawlnalamahnasatakinathawhpui\hna.
128
Be g i n n e r
Anawm lohhnuah pheichuan ChhimlamSunday Schoolpumpuimawhphurhnahiakutahandahani. Sunday School zirlaibu tr te, lwmman tr te a buatsaih a, hmun hrang hrangah Sunday School pawimawhziathuhrilinazinchhuakbawk\hn.Pathian thuhifinnabulanitihhrechiangtuani. 3.Arawngbwlnalangsarzualte: PiZirtriloawma\angaBaptistKohhraninthil\ha lehlwmawmtaktakkanneihthiltamtakaawma. Chngznga\henkhatchauhkanzirang. 1)Hmeichhetnlehkhazirnabul\antuaniHmn laichuan Mizo mipa chauhvin School an kal \hn a, hmeichhiatechukalanphalvelova,\ulpawhantilo. Hnachauhthawktrinanduhani.PiZirtrichuanMizo hmeichhiatedinhmunhniamzialehankhawngaihthlkzia ahmuhinengemawtitalachawikndnawminaringa, anpualinZirnaSchoolabuatsaihani.Kum1920-ah zirlai hmeichhe naupang 9 nn bul a \an a. Hng naupangte hi ziak leh chhiar bkah Mizo hmeichhe naupanginthiamtrangaihhnathawhkawnghranghrang -hmuntihfai,nauawm,tuichawi,thingphurh,vawkchaw pk, r lawih, buhden, etc a zirtr thiam vek a ni. Hmeichhehnathawkthiam,inchhngkhurapasalteleh fateenkawl\habernitrinzirtrnaapebawka.Srkwn khuaahchauhnilovinhngthingtlngkhuaahtehian hmeichhezirnaSchool adin bawka, chngtechu Thingsai,Drzo,Cheural,Lunglng,Chawnhu,Lungdai, Sekhum,DrngawnlehAithurkhuaahte.
Kum khatna
129
Tin,SrkwnkhuaahPrimarySchoollehMiddle School a din bawk a. Naupang lehkha zir \an ten awlsamtakaanchhiartheihnnMizo\awnginGraded ReadertelehThawnthuButeabuatsaihsakbawk. MiddleSchoolzirlaitetnDomesticScienceBuI-III thlengabuatsaihbawka.Hmeichhenaupangtn chauhnilo,NUSCHOOLpawhabuatsaihsaka, karkhatahnikhathunahmanpui\hna,chutahchuan ziaklehchhiardnte,naupangenkawldn(nauchaw pk dn, bual dn) leh Pathian thu zirhonate leh Sermonbuatsaihdnthlenginazirtrbawkani.Nu School-ah chuan puan\hui mawi leh la phiar te, puantahtepawhanzira,anpuan\huisatelehphiar satechuanhralha,amanchuanmiharsatean\anpui veleh\hn. 2)KohhranHmeichhePwldintuani-TnaBKHP (BaptistKohhranHmeichhePawl)tihhitunhmachuan NulaTlwmngaiPwl(GirlsAuxiliary)tiinanhmang a.HePwlhikum1938ahPiZirtrihianadinani. Thingtlngkhawhranghrangahchaktakinhepwlhi adarha,kum1950-ahDistricthuapinInkhwmpuian neiani.HunengemawtichenNulaPwlaawmhnu chuanKohhraninNulachauhnilohmeichhiatupawh aduhapianganteltheihnatrinBKHPhi1965March thlakhnanlodintaani. PiZirtrichuanMizohmeichhenaupangtamtak, nuthihsan,ahnnaaenkawltraanrawnpktealo enkawl\hna.Aenkawlnaupangtechuanlenhnuin anpatenanlaltleha,lkltlohnaupangengemawzt
130
Be g i n n e r
chuPiZirtrihianaenkawlpuitlingveka,amafate anginhmangaihlehduattakinaenkawlani. ChutiangangtakchuanspnulaPiZirtri(E.M. Chapman)chuanMizotehiahmangaiha,nausen, nuneilovathimaitrtamtakchhanchhuaktuani. Pathianthuin,Kristahmangaihnaatachuenginnge min\hentheiang?atihangmaiinMizonuna\ang hianPiZirtrichu\hentheihlohtlukinMizofatamtak aenkawlani.Mizotehnnahlehkhathiamnamaini l ov i n I s u a c ha n c hi n m i n h r i at t r a , h ar s a tn a le h hrehawmnatamtakkrahhuaisentakin,natheilo angmaiathawkinahunahmangani.Hetiangang takaPathianPasal\haMizoraminkanneihiPathian hnnahlwmthukansawitrani.
Kum khatna
131
Appendix-5 KhawvlSundaySchoolNi NAUPANGISUANPATHIANTHUAZIR Bible :Luka2:4652. Thuvawn :Tin,anichuananhnnah,Engahngemi zawnni?KaPainakaawmtrinhrelovem ni?atia.(Lk2:49). VawiinhiKhawvlSundaySchoolNiania, khawvl hmun hrang hrangah hman a ni. Sunday Schoolhikum1780khnRobertRaikes-anadinani a.MizoramahchuanSundaySchoolhikum1896khn kanneive\anani.Kohhranadinnatawhphawtah chuanPathianthuzirnaSundaySchoolhineitra ngaihani. Vawiinahhiannangmahniangbawkanaupang pakhat,Pathianthungainamichanchinkanzirdwn ani. 1.Jerusalem-ahnaupangIsuaakal:Judatechuan kumtinKthmangtrinJerusalem-ahankal\hna, chutahchuanPathianthungaihthlklehzirhonatean nei \hn a, ruai\hehna te an nei \hn a ni. Nangni Inkhwmpuia hte in kal ve \hn ta wh em? Juda naupangtechukum12antlinhmachuanKthmangin Jerusalem-ah an kal ve ngai lo va, kum 12 an tlin velehchauhankal\hnani.Jerusalemkhawpuiah chuanTemple(BiakIn)ropuitakmaiaawma,chutah
132
Be g i n n e r
chuanKtchuanhmang\hna.NitinPathianbetr lehathutengaithlatrinmipuitechuTemple-ahchuan ankalkhwm\hn.NaupangIsuapawhkum12atlin velehanulehpaterualinJerusalem-ahKthmangin akalvea,Temple-ahtepawhakalvezla.Ktan hmanzawhhnuchuanankhuaNazarethlamahawng lovinJerusalem-ahchuanachma.Anulehpate hrilhlovinachmsantaa,anulehpatechuanan khawlamahanhawsantaa.Nikhatankalhnuahan fapaIsuachuanbulhnaiahaawmlotihanhriatchuan a\hiantelehanchhngkhattebulahaawmemawtiin anzawnga,mahsetumahinIsuaanhmuhlohavng chuan Jerusalem-ah an kr leh ta a. Jerusalem, khawpuiliantakahchuankawtthlrtamtakaawma, Isua nu leh pate chuan an fapa chu an zawng an zawnga,anhmusilo.Anmanganghletawhang,ti rawhu?Isuaerawhchuananulehpatenmangang takinanzawnganitihrngrngahrelo. 2.Temple-ahIsuaaloawm:Reitakanulehpaten IsuaanzawnhnuchuanTemplelamahanrawnkal leh a. Temple chhng an va luh chuan Maichm bulhnaiahpatlingrualhobulahIsua\huchuanvahmu ta a. Isua nu Mari chu a va kal hnai a, a hnnah, Taite, hetah i lo awm reng a ni maw? I pa nn mangangtakinkanzawngvakvakcheasin,tiinava hrilh a. Naupang Isua chuan a nu hnnah chuan, Engatingeminzawnvak?KaPainakaawmtrhi inhrelovemni?tiinachhngtareuhanihchu.A maktiru?
Kum khatna
133
3.Temple-ahnaupangIsuanengngeatihle?Kt hmangakal venaupangIsua chuannuleh paleh \hiantetellovinTemple-ahchuanengngeatihang le?NangniBiakInainkalhianengngeintih\hinle? NaupangIsuachuanpatlinghozngahchuanPathian thuangaithlaa,alozwtbawkanihchu!Tin,amah ngeiinPathianlehkhabutechuachhiarbawka,Temple chhngapahoawmtechuanPathianthuahriatzia chu mak an ti m m a. Nangni in pateho zngah awminPathianthuteinsawivengaminininringem? Puitlinghovinthuanzawhtechudiktaklehfeltakina chhng a. Mi rng rng chuan naupang Isua thu zawhnachhndnlehahriatna\hatziachumakanti nasahlemaia.Khawiisikulahngemawazirle,tiin ansawisupsupani. NangnipawhnaupangIsuaanghianPathian kanbiaknahmunBiakInhiinPaInanitihhriain zah ang che u. Isua vk hian Biak In chu |awng\aina In a ni tiin a sawi bawk a ni. VawiinahhianPathianhnnalwmthusawinatr tamtakinneiani.Hmunhlatak,kalvangvangna trkhawpahlanilo,Pathianthuzirnatrhmunin neihavnghianPathianhnnahlwmthuinsawi \h ntr ani. Naup angI suaa nghi anPat hianthu zira,hriatintumanga,athuanganunchhuahpui paw h in tum tr a n i. P athi an t hu h i hr iat mai hi chu a b o le h \h n a , hma n ng hl eraw h ch uan chaknaminpe\hnani.Isuapawhinathuhriatte chu ahm anng hlz lav nginmita mtak inathu zirtrtechuadikziaanhmu\hnani.Tin,naupan
134
Be g i n n e r
lai a\a ngaPath ianthukanh riat tehip uitl ingnih thl engpawh ink anth eihn ghil hthe ita wh\ hnlo. Kanthuhriatchuankannunatichaka,harsatna l e h b u a i n a h m u n a k a n a w m p a w h i n P a t h i a n t h u chuanmintihahdam\hnani.