Professional Documents
Culture Documents
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif;
od k Y r [k w f
ypöKyÜEéur®0g'Ak'¨bmom Oygoum
1
udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
aus;Zl;awmf½Sif oyÜL&doolawmfaumif;
q&mt½Sit f m;
aus;Zl;tÚÆvD twnfwnfjzifY OD;cdkuv
f suf
ESifY
2
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif;
rSww
f rf;pmavYvmolrsm;odkY yefMum;csuf
odkYjzpfí rdro
d nf bk&m;jzpfawmfpOf[k Ak'¨bmom0iftrsm;
u vufcH,kHMunfaeaom? ]&ifYrSmwpfusw d -f EkrSmig;&m}-[lonfY
ig;&mYig;q,fZmwfrsm;ukd rdbq&morm; OD;BuD;a':BuD;rsm;u tdyf
&m0ifykHjyifrsm;tjzpf pDumywfukH; ajymjycJYonfrsm;udk Nrde&f Suaf us
eyf ESpo f ufcJY&ygonf/
3
c udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
4
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; *
xdkESpu f sw
d af v;qlESiYf a*gwrAk'¨ yXrAsm'dwaf wmfcH 'DyuF
&mbk&m;yGiYfonfY urÇmüjzpfaom av;qlaombk&m;rsm; tygt0if
ESpuf sw
d &f Spq
f laom bk&m;oQifwkdY\ jzpfpOfrsm;rSm rdbrsKd ;½dk;--tp&Sd
aom vlyk*K¾d vftaetxm;rsm; tenf;i,fvGJonfrSty bk&m;tm;
vkH;\ jzpfpOfrsm;rSm r,kHMunfEkdiaf vmufatmif wxyfwnf; wlnD
aeonfukdvnf; wtHYwMo zwf½IcJY&jyefygonf/
5
C udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
xdkYtjyif bk&m;jzpfpwGiv
f nf;aumif;? uydv0wfjynfawmf
0ifpOf aqGrsdK;rsm;udk w&m;a[m&müvnf;aumif;? om0w¬djynf
6
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; i
7
p udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
8
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; q
9
Z udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
]opöm}-[lonf trSew
f &m;jzpfonf/ opömrSev
f sif EG,jf ruf
opfyif aq;zuf0ifonf/ 0pDopöm trSepf um;udk t"d|mefjyKvsif
a>rqdy?f jrm;qdyrf sm;yif usEkdio
f nf/ obm0w&m;opöm jzpfap? rdrd
ESp&f Snv
f rsm; aqmufwnfcJYaom vkyif ef;wpfckckukdjzpfap rSeu f ef
aomopömtjzpf wdkiw f nft"d|mefjyKygvsif vdkorQ tukeNf yD;pD;Edkif
onf [lí odjrifem;vnfcJY&ygonf/
10
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; ps
11
n udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
12
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; #
13
X udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
14
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; !
rdr\
d r&ifYusuaf o;aom? Eke,faom todÓPfonf t
rSm;trSef a0zefcJjG cm; rodEkdiaf o;aomaMumifY Ak'¨0ifESiYf Zmwursm;?
vlynm&S&d [ef;ynm&Sw d kdY a&;om;aom Ak'¨pmayrsm;? "r®pmayrsm;?
,if;wdkY ajymMum;a[mMum;aom pum;rsm;?w&m;rsm;rS wqift Y xuf
15
¡ udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
16
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; P
rdro
d nf t&d,opömynm rwwfyGeí f trSm;rsm;udk trSef
xifcJYonfrsm; &Scd JYygonf/ t&G,t f wef&vmí ]w&m;}-[lonfukd
&Smaomtcg ykwD;pdyfjcif;? orx0dyóem w&m;tm;xkwfjcif;
ponfY trIrsm;udk pdkuv f kdurf wfwyf jyKcJYygonf/
17
w udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
rdro
d nf taoG;tom;xJ pdrY0f ifaeonfY txufü azmfjycJY
aom ,aeYAk'¨bmom0ifrsm; odjrifaeMuaom xdkoabmw&m;rsm;
\ tokH;cscHowå0g? tcdki;f tapcH vufom;wynfY? xdkoabmw
&m;rsm;\ uRefom;aygufozG,jf zpfaeí?xdkoabmw&m;rsm;onf-
(1) vGwaf jrmufNidr;f csr;f jcif;-[laom rdrtd usKd ;udkvnf;
jyufjyufxifxif aqmif&Guaf y;Edkijf cif; r&Scd JYyg/
(2) vltrsm;csr;f omokc&í tusKd ;jzpfxGe;f a&; aqmif
&Guaf y;&ef todukdvnf; ydwq f kdYí yg;vsm;enf;yg;
apcJYygonf/
18
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; x
rdro
d nf xdkqkvmbfrsm;udk r&½kHrQru rdr\ d trnfemr
tygt0if rdbaqGrsKd ; ZeD;om;orD; rdwaf qGo*F[rsm;\ trnf
emrudkyif todÓPf aysmufcJY&ojzifY ]Owå&rd Ekó"r®}-tem;yif
ruyfEkdif roDEkdicf JYjcif; jzpfcJY&ygonf/ ]]aysmufapvdkvkdY anmifa&
avmif; ylZmptusKd ;}}ESiYo f m rdrod nf nm;cJY&ygonf/
19
' udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
odkYjzpfí rdr\
d rd½kd;zvmAk'¨bmom todÓPfrsm;udk Ak'¨
\&nfrSe;f csurf sm;? qkvmbfrsm;ESiYf (,ck t&d,opö'óetjrif&
onfYtcgü) &mZlcsed cf Giaf y: EIid ;f pufaomtcg ]aumif;onf? omí
aumif;onf?taumif;qkH;}-ü rdr\ d bmoma&; todÓPfrsm;onf
tukokdv'f kp½dkurf sm;udk usL;vGeaf eolr[kwb f J umrukokdv-f ½lyg
½lyukokv d rf sm;ü aysmaf rGUaeoltjzpfjrif&ojzifY aumif;onf-[líyif
rqdkEkdiaf o;bJ ]rqdk;bl;}-[laom taetxm;wGio f m &Sad Mumif;/
udavomnG&H ke;f í wdk;wufvmoltjzpfukyd if r&bJ xdknw HG iG ;f ouf
qif;um &Tijf rL;aeoljzpfaMumif; okH;oyf&rdygonf/
xdkYaMumifY rdro
d nf Ak'¨bmomwdki;f jynfü vlvmjzpf&yg
vsu?f touf&Sicf kduf jzpf&ygvsu?f omoemESiYf BuKHqkH&ygvsu?f
w&m;awmfukd em,l&ygvsuf Ak'¨\ay;vdkaom qkvmbfukd &,lEkdif
pGr;f r&Sb
d J Ak'¨om0u[k rdru d kd,f ,lqxm;ygvsuf Ak'¨ay;aom"r®
udk rdrrd odrjrif jzpfcJY&ygonf/ Ak'¨bmom0if tppf r[kwaf o;ol
wpfa,muftjzpf rdru d k,
d u
f kd jyufjyufxifxif jrif&í? rdr\
d
ukev f Gecf JYaom b0tcsed rf sm;twGuf 0rf;enf;cJY&ygonf/ &ifxJ
qdkYeifYcJY&ygonf/
rdrt
d ouf okH;q,fausmrf S pí touft½G,t f avsmuf
Ak'¨w&m;udk avYvmqnf;yl;aomtcg xdkpmayrsm;ü a&SUaemufrnD
aom tajymtqdk t,ltqrsm;udk awGUvm&ygonf/ xdka&mtcg
20
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; "
21
e udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
22
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; y
rdrod nf rdr&d So
d nfY w&m;todESiYf pmtudk;taxmufwkdYjzifY
wpfESpcf GJrQ tcsed ,
f lí bufpkHaxmifYpkHrS wdkuq
f kdipf pd pf a0zefcGJjcm;
cJYygonf/
xdkaemuf aus;Zl;&Siq
f &mrsm;onf Ak'¨"r®ppf[k rdrd ,lq
xm;aom Ak'¨y,fcJYaom oabmw&m;wdkYrS rdrt
d m; vGwaf jrmufap
23
z udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
rdro
d nf þrSww f rf;pmrsm;udk tcsed &f oa½GU? tajctae
ay;oa&GU wifjyoGm;rnf jzpfygonf/ rSww f rf;wifjy&mwGif "r®tpD
tpOfwus &Srd nf r[kwaf omfvnf; rdrd Ak'¨"r®ppf &SmpOfu tawG;
24
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; A
xdkYaMumifY-
]t&d,opö'óe[lonf tjrifYjrwfqkH;aom vlom;
tjzpfukd ay;pGr;f Edkio
f nfY tjrifYjrwfqkH;aom vlYod
u©m*kP&f nfvrf;nTef Owå&rd Ekó"r®}- vlYwefzkd;
jzwfynm jzpfygonf}/
25
b udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
26
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; r
27
, udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
28
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; &
29
v udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
,ck rdrw
d kdYonf wcPwmvnf; r[kw?f wpfvwm-
wpfEpS wf m-umvawmifwm tawmfMumvnf; r[kw/f rdrw d k\
Yd b0
wpfckvkH; ay;í? aowyefoufwqkH; OD;xdyyf efqif&rnfY? rdrw d kdY\
OD;xdyüf ae&may;&rnfY tzdk;txdkuw
f efqkH; jzpfaom avmuD&w
emrsm;xuf jrifYjrwfaom avmukwå&mw&m;jrwf jzpfonfY ]bk&m;
&wem? w&m;&wem? oHCm&wem}-wdkYukd tb,fYaMumifY rppfr
aq;bJ OD;xdyrf Smwif &if0,f yefqifoifYygrnfenf;¿
30
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; 0
þum; wefzkd;rSeu
f kd rpdppfbJ? &wemjrwfokH;yg;ukd ½dk;&mt
pOfjzifY raumif;wwfí zsmay:vdyf xdyaf y:wifcJYol ,aeY &dk;&mAk'¨
bmom0if vlykxkZOfwkdY\ rdrt d wGuf tokH;rus tokH;rcswwf
aomtcg OD;xdyrf S ypfypfcgcg cgcsaom rnfokrYd Qr&dk;aom ra[mif;
aom rajymif;aom vlYobm0ed,mrw&m;udk xif&Sm;apcsuyf if
31
o udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
jzpfygonf/
xdkYaMumifY Ak'¨ESiYf Ak'¨\"r®? Ak'¨\wynfYom0uoHC wdkYukd
Ak'¨\rSwaf usmufjzifY pdppfa0zef ppfaq;rSom tbdk;te*¢xkduw f ef
aom? ta&mtaESm twkty uif;pifaom? t&nftaoG;ESiYjf ynfY
pkHaom ]Ak'¨? "r®? oHC}-udk odjrifrnf jzpfygonf/
32
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; [
(3) a&m[dwóa'0ykwåokwåef/
(6) r[mwPSmocF,okwåef/
(4) aomP'@okwåef/
(5) plV&m[kavm0g'okwåef/
(6) tjcm;aom okwåerf sm;/
33
V udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
rdr\
d þrSww f rf;pmonf xdkneT Mf um;csurf sm;ESiYf Niduyfz,
G f
rjrifyg/ taMumif;rSm þrSww f rf;pmonf-
]Ak'¨omoem tppftrSeu
f kd yGww
f kduf ta&mifwifay;
aom? &wemjrwfokH;yg;ü twkty ta&mtaESm
wdkYukd azmfxkwaf y;aom? omoemYtnpftaMu;rsm;
udk oefYpifaq;aMumay;aom ]Ak'¨? "r®? oHC tppf
f rf;pm }
trSe}f -todtjrifukd azmfxkwaf y;aom rSww
jzpfjcif;aMumifY jzpfygonf/
34
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; t
rdro
d nf arG;zGm;onfrSpí trdtz½dk;&m jzpfaom ]Ak'¨bm
om0ifwpfOD;}-om jzpfcJYygonf/ ax&0g'Ak'¨bmom0ifvnf; r
[kwcf JYyg/ r[m,me Ak'¨bmom0ifvnf; r[kwcf JYyg/ tjcm;aom
t,l&aSd om Ak'¨bmom0ifvnf; r[kwcf JYyg/ rdru d kd;uG,af om Ak'¨
bmomonf rnfonfYAk'¨bmom[kyif trsKd ;trnf cGJjcm;rodcJYyg/
rdro
d nf trSepf ifppftm;jzifY 1362ckEpS ?f wefaqmifrke;f vjynfY
ausm5f &ufaeY arG;aeYrS pí-
]ypöKyÜEéur®0g't,l&oSd l a*gwrAk'¨\ wynfYom
0u Ak'¨bmom0ifwpfOD;}-tjzpf cH,lcJYygonf/
xdkYaMumifY-
]rdrod nf ax&0g'Ak'¨bmom0if r[kwyf g/r[m,me
Ak'¨bmom0ifvnf; r[kwyf g/ okH;b0t,l &Sad om
tjcm;aom Ak'¨bmom0ifvnf; r[kwyf g/ xdkAk'¨
bmomwdkYonf bk&m;oQif t,lr&Sad om? bk&m;
oQif rajymcJYaom?ck-aemuf-aemif arG;ao-arG;
ao b0t,lrsm;ESiYf bk&m;rajymaom xdkpum;
rsm;udk ajymqdkaeMuonfY Ak'¨bmomrsm;jzpfygonf/
xdkt,lrsm;onf a*gwrAk'¨\t,l r[kwf
yg/ xdktajymrsm;onf a*gwrAk'¨\ tajymrsm;
r[kwyf g/ xdkt,l xdktajymrsm;udk r,laMumif;-
35
tm udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
xdkt,lrsm;onf-a*gwrbk&m;oQif\t,l
ESiYf wdku&f kduqf efYusiof nfY t,lrsm;jzpfí Ak'¨\
wynfYjzpfaom rdro d nf xdkt,lrsm;udk t,lr&Sd
yg/ xdkpum;rsm;udkvnf; rajymMum;yg/
xdkYaMumifY xdkt,l0g'onf rdr\ d t,l0g'
vkH;0 r[kwo f jzifY rdrod nf ax&0g'Ak'¨bmom
0ifvnf; r[kwyf g/ tvm;wl r[m,meAk'¨bm
om0ifvnf; r[kwyf g/ tvm;wlt,l&Sad om
tjcm;Ak'¨bmom0ifvnf; r[kwyf g/
36
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; tm;
xdkYaMumifY-
]Ak'¨"r®ppfjzpfaom t&d,opö'óe}-udk urÇmYvlom;rsm;
tm;vkH;xHokdY todtjrif ysHUESHUapjcif;jzifY-
(1) vlYavmu\ tBuD;rm;qkH;aom qif;&J'ku©jzpfonfY
vlom;tcsi;f csi;f wpfOD;ESiYfwpfOD; rnDrnGwf roifY
rjrwfaom uH'ku©taygif; csKyfNidr;f aom?
(2) rdr\ d onf;xefaom t,ltpGJrS vGwaf jrmufaom?
(3) rdru d Hukd rdru d kd,w f kdif zefwD;Edkiaf om?
(4) rdru d kd,uf kd rdrpd kd;ydkiaf om?
(5) vlom;rsm; BuD;yGm;csr;f omrIukd tvdk&Sad om?
(6) vlom;rsm; Nidr;f csr;f om,mrIukd tvdk&aSd om?
(7) vlom;rsm;udk tpOf apmifYa&SmufEkdiaf om vlYabmif
avmuBuD; jzpfxGe;f vmrnfqkdvsi-f
(8) þrSww f rf;pmonf vlom;rsm; vGwaf jrmufNidr;f csr;f
a&;twGuf tusKd ;&Srd nfqkdvsi-f -
37
£ udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
38
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; þ
ypöKyÜEéur®0g'Ak'¨bmom Oygoum
39
tD; udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
tcsD;pum;
t½Sib f k&m;?
wynfhawmf avQmufxm;tyfygw,f bk&m;/
q&mawmf&JU a[mMum;w&m;awmf pmtkyrf sm;udk tod "r®
rdwaf qGwpfOD; "r®'gejyKwJYtwGuf zwfMum;&ygw,f/
t½Sibf k&m;udk wynfhawmf awmifpGe;f "r®'lw q&mawmf
bk&m;BuD;&JU txHrSm awGUqkHcJY&NyD;aemuf t½Sib f k&m;udk wynhaf wmf
tvdkvkd &if;ESD;aecJYygw,f/ vGecf JYwJY ESpEf Spcf GJavmufu OD;yÚÆi;f
&Jatmif(usKd ufxkd) wynfhawmfxHa&mufvmNyD; pum;quf&vdkY t
&Sib
f k&m;taMumif; ajymrdMuygw,f/
t½Sib
f k&m; awm&wpfckrSm ausmif;xdkiaf ewJY taMumif;?
q&mawmfbk&m;BuD;&JU "r®mEkyóemowdy|mefenf;eJY y#dywfudk
udk,fwdkifvnf;usifYyGm;? y&dowfawGudkvnf; jyoay;aew,fvdkY
40
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; O
41
OD udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
42
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; OD;
onfvko
d ifay;cJw
Y YJ rdbbdk;bGm;? q&morm;? OD;BuD;a':BuD;
ponfawGuvnf; olwkdYwawG onfpum;awG&JU teuft"dyÜg,f
awGukd wu,fwwfoed m;vnf vdkYvm;qdkvsi?f olwkdYtxufu t
43
{ udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
44
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; atY
45
at; udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
46
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; t,f
wynfYawmf onfvkdwifjywJYae&mrSm-
trSerf odwmudk todvkyNf yD; tJonftodukd ]igod igwwf}
avjcif; ]wpfigig }vkyaf ewJY rmeoabm/ 'gwifru tm;vk;H xuf
igomtjrwfqkH; vkyw f JY tvGerf mefrljcif; twdrmeoabm/ w&m;
rod w&m;r&Sv d kdY aus;Zl;uef;jcif; ru©oabm/ w&m;NydKif *kPNf ydKif
jcif; yVmooabm/ rodwmudk od[efaqmifwJY [efaqmifjcif;
rm,moabm/ udk,YfrSm todrSef wu,foad ewJY wm'd*kPaf jrmuf
todr&Syd gbJvsuf rodaewmudk todvkyw f JY *kPx
f kwjf cif; omaX
,s oabm/ udk,o f ad eorQudk rpdrppfbJ tvkH;pkHoad eovdk rmef
,pfjcif; r'oabm/ rrSew f mudk trSex f ifaevdkY trSm;udktrSex f if?
trSeuf kd trSm;xifNyD; tarYarYtavsmYavsmY jyKjcif; yrm' oabm/
udk,o f mod udk,o f mwwfqkdwJY twåKuúHoe oabm/ udk,o f mt
rSef olY[mtrSm;qdkNyD; olYukd OD;ESrd jf cif; y&0rÇeoabm/ ponf
vkH;0 r½Syd gbl; bk&m;/
47
{nfY udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
]Ak'¨"r®ppf½SmykHawmf rSww
f rf;pm}
odkYr[kwf
]udk,Yfukd,u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif;}
-udk wifjyjcif; jzpfygw,f bk&m;/
48
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; tJ;
f rf;pm}-[m ,cifEpS u
tckwifjywJY ]Ak'"¨ r®ppf½mS ykaH wmf rSww f
wynfYawmfwifjycJYwJY ]udk,Yu f kd,jf yefvnfawGU&jSd cif;}-udk tydki;f okH;
ydki;f cGNJ yD; jyefwifjyjcif; jzpfygw,f/ rESpu f wifjycJw
Y mu ½lyg½lyawGeYJ
ywfoufNyD; pmtdkipf mav;aevdkY tck tydki;f cGJNyD; jyefwifjyjcif;
jzpf ygw,f bk&m;/
49
atmf udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
t&Sib f k&m;?
onfpmudk avYvmzwf½Iol t&Sib f k&m;eJYwuG rnfonfY
bmom0ifrqdk? rnfonfY wdki;f Edkiif Hom;rqdk? rnfonfY vlrsKd ;rqdk?
rnfonfY t&G,t f rsKd ;rsKd ;? tom;ta&miftpm;pm;&So d l vlom;rqdk
vltrsm;[m wynfYawmftjrifeJY wom;wnf;jzpfoGm;vsif wynfY
awmf&JU BudK;yrf;csu[ f m bk&m;oQifeJYwuG t&d,mtm;vkH;? wynfY
awmfaY us;Zl;½Sirf sm; tm;vk;H udk "r®eYJ aus;Zl;wkq
YH yf ylaZmf&m a&mufNyD
vdkY rSw,
f lyg&ap t&Sib f k&m;/
oxkH'umBuD;
ypKöyÜEéur®0g'Ak'¨bmom Oygoum
50
ud,
k u
atmf Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif;
tcef;(2)
avmutrSew
f &m;ESiYf usaemf
5/ i,fpOfb0 40
6/ raumif;usiYrf sm; 41
7/ pmtkyaf umif;rsm;&JUwefzkd; 42
8/ avmu&JUtrSew f &m;udk odcsiNf yD 43
9/ b0&JU erlemZmwfvkduf 47
10/ bmom&JUt,lukd jyif;xefpGmcH&jcif; 4
51
Mo udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
rmwdum(tquf)
trSwpf Of taMumif;t&m pmrsuEf Sm
11/ i,fq&m btdk 55
12/ oxkHe,frSm trSew f &m;½Sm 58
13/ 0dyóemudk jrnf;MunfYjcif; 60
14/ ESppf OfarG;aeYwkdi;f udk,Yfp½dkuf jyefokH;oyf 64
15/ tbd"r®mynmoif,l 66
16/ "r®rwlvsif 0de,rwl 67
tcef;(3)
bk&m;ESpq f lESiYf usaemf
17/ bk&mYw&m;qdkwm b,fvkdw&m;rsKd ;vJ 71
18/ bk&m;ESpqf l jzpfaeNyD 76
19/ bk&m;tay: ,kHMunfrI 81
20/ rdpämbk&m;rSm; udk;uG,af erdNyD 85
21/ igYukd aw0dZÆvkdYajymrS rSerf ,f 87
22/ bk&m; a&rD;tpkHtpkHwefckd;jyovm; 99
tcef;(4)
edAÁmefESiYf usaemf
23/ aoNyD;rSeAd Ámef&w,fvkdY bk&m;a[mcJYovm 110
24/ aovsijf ywfw,ft,l[m Oapä'rdpäm'd|d 121
25/ y&rw¬tbd"r®mtjrif[m tjrifrSm;udkyJ ay;w,f 132
52
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; tH
rmwdum(tquf)
trSwpf Of taMumif;t&m pmrsuEf Sm
26/ edAÁmef[m A[d'¨vm; 135
27/ oDvqdkwm olYtvdkvkdjynfYwm r½Sb d l; 138
28/ y#dpöorkyÜg'fukd okH;b0b,frSmrS a[mrxm; 142
tcef;(5)
t&d,opömESiYf usaemf
29/ bk&mYw&m;[m y&rw¬opömr[kwf 146
30/ bk&mYw&m;[m t&d,opömomvsijf zpfw,f 152
31/ opömokH;rsKd ; 154
32/ t&d,opöm[m ypöKyÜEéur®0g'jzpfw,f 173
33/ avmuqdkwm Oyg'geu©E¨mtjzpfawG 187
tcef;(6)
y#dpöorkyÜg'fa'oemESiYf usaemf
34/ t&d,opömudk y#dpöorkyÜg'fa'oemu zGiYfazmf 197
35/ bk&m;oQif bmYaMumifY tAsmuxe y,fwmvJ 204
36/ bmudk 'ku©vkdYajymwmvJ 213
37/ ]vlb,fu p}-uav;rsm;tar; 219
38/ bk&m;a[m ]uHeJY0yd guftquf}-ikyaf ew,f 225
39/ bk&m;a[m ]uHtusKd ;0dyguf-qdkwm 229
40/ ,aeYw&m;tm;xkwaf eMuwm t½IcHrSe&f JUvm; 238
53
tHY udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
rmwdum(tquf)
trSwpf Of taMumif;t&m pmrsuEf Sm
41/ tpGJOyg'geu©E¨monfomvsif ]'ku©}tppf 250
42/ uHeJY0yd guf tquftpyftrSef 258
tcef;(7)
w&m;*kP&f nfESiYf usaemf
43/ bk&mYw&m;udk wdki;f &rnfYpHaywH 264
44/ uHusKd ;0dyguf&JUtm½kH 276
45/ Oyg'geu©E¨m jzpfay:ykH 284
46/ okH;q,fYwpfbkHowå0gykH ypöKyÜev f lay:rSmxif 294
tcef;(8)
udk,Yfukd,uf kd jyefvnfawGU&Sjd cif;
47/ bk&mY"r®ppfukd odjrifNyD 306
48/ tusiYfrSm;vdkY aysmufoGm;wJYukd,Yfukd,u f kd jyef&NyD 308
49/ ed*kH; 316
54
ud,
k u
Yf ,
kd u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif;
okwåedygw
or®my&dAÁmZed,okwå owår*gxm
( ygVd )
0pom reom p ur®Kem p?
t0d½ka'¨m or®m 0d'dwGme "r®H/
edAÁme y'gbd yw¬,maem?
or®m aom avmau y&dAÁaZ,s/
( jrefrm )
udk,fçEIwfçpdwfxm; trSm;a½SmifcGg?
w&m;ç rw&m; jywfom;odcg?
vlUNidrf;at;rI a½S;½IvdkYom?
jrwfw&m; rrSm; usifY&rSm/
"r®0d[m&D
55
udk,fYudk,fudk jyefvnfawGU½Sdjcif;
56
udk,Yfukd,u
f kd jyefvnfawGU½Sjd cif; 1
odkYr[kwf
ypöKyÜEéur®0g'Ak'¨bmom Oygoum
okwåeyd gw
r[mAsL[okwå yEé&or*gxm
( ygVd )
yóH ea&m 'u©wd emr ½lyH ?
'doGme 0g nxmwd wmed ar0 /
umrH A[kH yówk tyÜuH 0g ?
e [d awe ok'¨ð ukovm 0'EÅd /
( jrefrm )
½ky-f emrf ½IyGm; w&m;uk½d Sm?
½ky-f emrf jzpfysuf jrifvsuof rd Sm/
b,favmuf½IrSwf y&rwfopöm?
yGm;aomfjim; w&m;r&yg/
tcef;(1)
bk&mYw&m;ESiYf usaemf
1/ bk&mYw&m;tppfu b,frSmvJ
]bk&mYw&m;}-[m bk&m;oQif or®morÁK'¨ pwifjzpfwJYaeYu
pNyD; ouf0if vIy&f Sm;cJYygw,f/ onfaeYupNyD; (onfrSww f rf;pm
pa&;wJY) ,aeYtxdqkdvsif bk&mYw&m;oufwrf;[m 2592ESpf ½Sad e
ygNyD/ bk&mYomoem26&mpkxJ a&mufaeNyD jzpfygw,f/ bk&m;oQif
ouf½x Sd if½Sm;½Spd Of uwnf;u olY"r®eJY ywfoufNyD; t&taumuf
vGrJ mS ;aewmawGukd bk&m;oQifuk, d w f kid f ajz½Si;f ay;cJ&Y wmawG renf;
½Scd JYwmudk omoemYrSww f rf;awGrSm awGU&rSm jzpfygw,f/
jzpfwYJ Ak'b ¨ momxJ oGwo f iG ;f &mrSm ½kyw f kuk;d uG,jf cif;-qdkwYJ oauF
wedrwd yf akH wGukd ynmom;ygyg oGwo f iG ;f vdkuaf Mumif; onfvkd azmfjy
xm;ygw,f-
(1) ___ Ak'¨bmom[m Zmwfpepf ZmwfxkH;pHukd4if;? ,Zf
yka&m[dwpf epfuk4d if;? ,Zfyka&m[dwf OD;aqmifwYJ bm
oma&;"avYukd4if; awmfvSeq f efYusiw f ,f/
(2) a*gwrAk'¨[m ½kyw f kukd;uG,rf Iukd rvdkvm;bl;/
(3) rdr[ d m bk&m;ocifjzpfw,f? rdru d kd udk;uG,f ylaZmf&r,fvYkd
vnf; rawmif;qdkbl;/ a*gwrAk'¨[m ÓPftvif;&&So
d l
jzpfw,f/___
(4) tJonf tawG;tac: t,ltqt& tJonfacwfu Ak'¨
f l;/
½kyyf Gm;awmfukd rxkvkyf rudk;uG,b
(5) 'gayrJY jAm[®Pwdu kY [dEL´ bmomeJY Ak'b ¨ momtMum;
aygif;ul;ay;vdkMuw,f/ [dE´Lt,ltqeJY [dE´LoauF
wawGukd Ak'¨bmom tawG;tac: t,ltqxJ oGi;f zdkY
tcgcyford ;f BudK;pm;cJYMuw,f/
(6) *&deJYa&mr vufrIynmonfawG[m ewf½kyw f krsm;udk
xkvkyw f JY tavYtx &SMd uw,f/ tJonfenf;tm;jzifY
Ak'b
¨ mom bk&m;ausmif;uefrsm;twGi;f ½kyw f krsm; wp
wp 0ifa&muf ude;f atmif;vmw,f/
(7) yXrOD;pGm xkvkyw f JY½kyw
f kawG[m Ak'¨½kyw
f kawG r[kwf
bl;/ aAm"dowå½kyw f k jzpfw,f/ aAm"dowå[m Ak'¨
bmjzpfvkdYvJqkdawmY-
]bk&mYw&m;[m vlwkdi;f em;vnfEkdiw
f JY w&m;awG jzpfvkdYygyJ}/
tajzu-
]bk&mYw&m;tppf r[kwaf wmYvkdYbJ}-vdkY ajzp&m ½Syd gYr,f/
]bmYaMumifY onfvkd jzpfoGm;&ovJ}-qdkawmY-
bk&mYw&m;[m 'kw, d oH*g,emwifwJY omoemESpf 100
txd ta&mtaxG;r&Sd oefYpifaomfvnf;? 'kw, d oH*g,em tNyD;rSm
0denf;rjyifvkwd YJ a&S;½dk;0g'D r[max&fawGu wpf*kP
d ;f ? acwfet
YJ nD
0denf;i,fawGjyifvkdwJY vli,f&[ef;trsm;pku wpf*kdP;f eJY ESp*f kdP;f
uGJcJYygw,f/
'kw,
d oH*g,emeJY wwd,oH*g,em tMum;rSm ax&0g'
*dkP;f uae 12*dkP;f uGJomG ;ygw,f/ r[moHCu
d *dkP;f uae 6*dkP;f
uGJoGm;Muygw,f/ *dkP;f uGJwmawGuvnf; Ak'¨w&m;awG tay:rSm
t,ltaumufcsi;f rwlMu&mu uGJMuwm rsm;ygw,f/
aemufNyD; r,loifYwJYpum;-r,loifYwJYt,leJYywfoufNyD;
nTejf ywJYae&mrSm ]onft,l[maumif;vnf;raumif;bl;? rSev f nf;
rrSeb f l;? tjypfvnf;&Sw
d ,f? todÓPfrSe&f So
d lawGu uJY&JU½Iwcf sjyK
'kw,
d ar;cGe;f jzpfwJY bk&mYw&m;udk b,fvkd½Sm&rvJ¿
tajztjzpf-
]bk&mYw&m;udk bk&m;a[mygVdawGrSm-a&SUaemufwl
wJYw&m;awGyJ jzpfjzpf? a&SUaemufrwlwJY pum;awGyJ
jzpfjzpf? w&m;*kP&f nfajcmufyg;eJY wdkupf pfNyD;awmY
om½Sm }-
vdkYom usaemf&SmawGUcJYwJYtwdki;f vdk&if;udk wdkwkdusO;f usO;f yJ ajz&rSm
jzpfygw,f/
'gYaMumifY-
]bk&mYw&m;awGukd bk&mYw&m;r[kww
f JY te&d,t
zGiYfawGeJYyJ vufqifYurf; ESpaf ygif; ESpaf xmifausmf
onftwdki;f rSewf ,f-vdkY ,lvmcJYMuwm}-jzpfygw,f/
3/ acgif;aygif;rjzLwm qyfjymtjypf
ajym&vsif onfaeY bk&mYw&m; qdkwmawG[m bk&mYw&m;
&JU "r®w¬t&aumufukd t&d,opömtjrifeJY trSeo f Nd yD; zGiYfqkdxm;
wm r[kwb f ?J udk,o f xd m; wwfxm;MuwJY y&rw¬tjrifeYJ t"dygÜ ,f
teuftw¬ukyd J trSex f ifNyD;? vufqifu
Y rf; oifvmMujcif; jzpfw,f
vdkY pdppfawGU&SMd u&rSm jzpfygw,f/
onfawmY bk&mYw&m;tppfukd trSet f wdki;f rodMuawmYbJ
]trSm;Mumvsif trSejf zpf}-qdkovdk trSm;awGukd trSev f kyf odaeMu
wJY ]tjzLa&mifqkdwm onfvkd aumufaumufuav; tod}-eJYyJ
odaewJYtjzpf a&mufaeMu&ygw,f/
'gaMumifY udk,,Yf x
l m;wJwY &m;? udk,u
f siyYf mG ;aewJw
Y &m;[m
]bk&mYw&m;tppf [kw-f r[kw}f - jyefppfMuzdkY vdkaeNyD r[kwyf gvm;/
onfvkd rpdppfrMd uvdkY ]"r®}-xifNyD; usiYfaewmawG[m? ]t"r®}-
awGjzpfaevdkY usaemfwkdYwawG bk&m;ay;wJYqkvmbfukd r&Mujcif;
jzpfw,fvkdY usaemfqkdjcif; jzpfygw,f/
'gaMumifv
Y nf; (ArmjynfrmS )a&S;u t&d,mvdkY orkwcf MH u&
wJY yk*¾Kd vfawG[m orx0dyóemtvkyaf wG vkyNf yD; edAÁmef&NyDvkdY
txif&Scd JYMujcif; jzpfygw,f/
rSev
f sif t,ltjrifwxyfwnf; wom;wnf; jzpf&rSmaygYvkdY usaemfY
todtjrifu apm'u wufaecJYygw,f/
aemuf q&maumif;trSD&vdkY-
]bk&mYw&m;tppf odcsiv f sif bk&m;oQifqD oGm;NyD;½Sm
&r,f}-vdkY qkH;rygw,f/
'gayrJY bk&m;oQifu vGeaf vNyDjzpfawmY t&d,opöw&m;
odjrifwYJ q&mt&Si&f UJ nTeMf um;csuef yYJ J bk&m;oQifw
Y &m;awGukd oH*g
,emwifxm;wJY ]"r®0ed ,}-awGrmS yJ bk&mYw&m;tppf qyfjymaumif;
udk usaemf ½SmcJYygw,f/
usaemfYawGU&cSd sut
f &uawmY yXroH*g,emwifwJY tydki;f rSm
bk&mYw&m;awG tygrsm;ygw,f/ 'gawmif ,aeYumva&mufawmY
tjznfYtpGuaf wG awGU&jyefygw,f/ aemufykdi;f oH*g,em rSww f rf;
awGrSm aemufom0uawGu bk&mYw&m;tjzpfeJY jznfhxm;wJY t&d,
rjzpfapwJY om0ubmodwawGu rsm;vSygw,f/ onftaMumif;udk
oD[kdVaf &; 0ifukd;0ifrSm avYvmvsif awGUEkdiyf gw,f/
tcef;(2)
avmutrSew
f &m;ESiYf usaemf
5/ i,fpOfb0
6/ raumif;usiYfrsm;
usaemf ajcmufESpo
f m;avmufrSm Zmwd½GmrSm tzdk;tdyx f Ju
tvG,af wGUvkdY aiGajcmufusyf tzdk;rodatmif yXrOD;qkH; p,lcJYwm
rSwrf yd gw,f/ ok;H wef;-av;wef;wke;f u tzdk;0Sux
f m;wJY ae&muaiG
wpfq,fwefawG tzdk;udk todray;bJ ,lNyD; rkeY0f ,fpm;wm? pmtkyf
awG0,fcJYwmawGu pNyD; usaemf[m tvG,&f vsif ,lcsiw f JYnmOf
wqifYxufqifY yrmPa&m? b,fvkd,l&r,fqkdwJY twwfyg wpf
Budrxf ufwpfBudrf jrifYjrifYNyD; nmOfuyfcJYygw,f/
7/ pmtkyaf umif;rsm;&JUwefzkd;
8/ avmu&JUtrSew
f &m;udk odcsiNf yD
9/ b0&JU erlemZmwfvkduf
arNrdKUausmif;a&mufNyD; avmuDxu
J Zmwfvku d u
f awmU Adkvf
csKyfatmifqef;yg/ ½dk;½dk;om;om;ae? pum;ajymvsif rSew f mudkajym
vdkY? bk*vefY cGpm jzpfayrJY? apwemu wdki;f jynfhtwGuf qdkwmudk
erlem ,lryd gw,f/ 'gaMumifY onftwk,lrIaMumifY usaemfYtajymt
qdk[m tcsKd ;rajy? pum;ajym rmawmifYawmifYeJY em;0ifrcsKd wJYwkd;
ajymwwfvkdY pum;ajym raumif;ygbl;/ ta&;tom;vnf; tvm;
wl axmifYawmifYawmifY jzpfygw,f/ rnufanmygbl;/ taeu
vnf; jzpfuwwfqef; aewwfwm jzpfygw,f/ tck t&d,opöm
tjrif aygufvmawmYrS udk,Yfukd,f jyKjyifaeqJ jzpfygw,f/
onftcsed x
f d w&m;xdkiw
f meJY ywfoufvkdY usaemfrvkyaf o;
wmu taMumif;½Syd gw,f/ usaemf i,fi,fu artdk(tzGm;) yJc;l om
oemY&yd o
f mrSm w&m;oGm;tm;xkwNf yD; tdrjf yefta&muf btdk(tzdk;)
u tdr0f uae-
udk,Yw
f pfukd,af wmf at;Nidr;f csr;f omzdkYtwGuf udk,ef JYpyfwJY
vlawG tcuftcJ &Scd si&f aSd eygap/ 'ku©a&mufaecsif a&mufaeygap/
onfvkdapwem r&Sad omfvnf; udk,Yv f ky&f yfu onfvkdjzpfaevdkY-
]oHo&mrSmaumif;zdkYtwGuf igvkyw f myJ/ olwkdYvnf; olwkdY
twGuf vkyMf u&rSmyJ/ onfb0u 'geoDvbm0emav; ygrS aemif
oHo&mrSm csr;f csr;f omom jzpfr,f/ onftvkyu f raumif;wJYt
vkyrf S r[kwwf myJ}-qdkwpYJ um;[m trSeyf aJ umif;ovm;¿-vdkY pdppf
15/ tbd"r®mynmoif,l
tcef;(3)
bk&m;ESpq
f lESiYf usaemf
usaemfu
Y kd w&m;tm;xkwcf w YJ YJ oli,fcsi;f rdwaf qG ajymovdk
][-aumif&? igw&m; oGm;tm;xkww f muGm enf;aygif;udkpkHvkdY?
tm;vkH;uyJ qufusiY?f a0'emcsKyfatmif r&rae½I/ udavomawG
ukeaf tmif aowJY txd½}I -vdkY qdkMuw,fumG ? igawmY rwwfEkid af wmY
bl;}-qdkNyD; w&m;tm;xkww f mawGu a½Smifajy;cJYw,f-qdkygw,f/
'gudk w&m;jyq&mawGu ]ZGJrSr&Sw d m b,f&rvJ/ olYuHaygY
av}-vdkY qdkao;w,fvkdY oli,fcsi;f u ajymjyygw,f/
onfvkdqkdawmY-
bk&mYw&m;tppfu bmvJ¿
bk&m;oQifajymvdkwJY ]trSew
f &m;}-qdkwm bmvJ¿
olajymcJYwJY ]t&d,opömav;yg;}-uvnf; bmawGvJ¿
csKd vdrt
f rdc&H vdkY tarYEkcYd sKd vdk tm[m&jynf0Y NyD;? tom;t&nf
wdk;yGm;rvmbJ em;xifcsKd ifY? i,fxyd yf ed ?f Adkuyf leHum;&ovdk usaemf
w&m;tm;xkww f ,fqkdwJY onftusiYfawG usiYfawmYrS avmueJY t
avsmrf jzpfbJ avmu&JU qefYusib f uftjzpfukdom &cJYygw,f/
18/ bk&m;ESpq
f l jzpfaeNyD
'gaMumifY usaemfYrSm-
(1) tyg,f?vl?ewftjzpf wpfb0NyD;-wpfb0 ajymif;w,f
vdkY a[mwJYbk&m;u wpfql/
(2) ]b0qdw k m rpifvykd J b,fb0udrk S igbk&m; rcs;D rGr;f bl;?
owå0gaoNyD;jzpf ,lvsif oówrdpäm'd|?d rjzpfqv kd sif
Oapä'rdpäm'd|?d tcsKd UjzpfçtcsKd Urjzpf,v l sif {upöoów
rdpäm'd|?d jzpfwmvnf; r[kw-f rjzpfwmvnf; r[kwf
,lvsif tr&m0dau©yrdpäm'd|q d kdNyD; onfa½SUb0 aemuf
b0t,lawG[m r,l&rnfht,lawG? y,f&rnfh t,l
awGvkdY a[mwJYbk&m;u wpfql-
qdkNyD; usaemfrY mS bk&m;ESpq f l jzpfaeNyD;? ]b,fbk&m;rSew f ,f}-
rodawmYygbl;/ onfrSww f rf;pm zwf&wJY rd½kd;zvmAk'¨bmom0if
trsm;vnf; usaemfYvkd jzpf&rSmrvGJbJ r[kwyf gvm;¿
onfawmY-
b,fpum;ajymwJYbk&m;u or®morÁK'¨tppfvJ¿
a&S;-ck-aemifb0awG ul;aew,fvkdY a[mwJYbk&m;vm;¿
tAsmuxepum;q,fcGe;f udk jiif;wJY bk&m;vm;¿
onfawmY usaemfav -
]onfvkd a½S;-ck-aemif wpfb0u wpfb0ul;wJY uHw&m;udk
igwdkY ,ck ,laeMuwm[m ed*P²bk&m;udk udk;uG,&f m a&mufaeNyD}-
vdkYvnf; udk,Yfukd,f tjypfwifryd gw,f/
]ig-rdpäm'd|b d k&m;rSm;udk udk;uG,af erdNyD? ig-o&P*kH r½Sb d ;l ?
bk&mYom0u rjzpfEkdiaf wmYbl;/ t,lrSm;udk t,lrSev f kdY ,lrw d JY 'd|d
Asoe? "r®Asoe jzpfaeNyD}/
onfhtjyif-
]onfwpfb0u aemufwpfb0ul;wJY t,l[m igwdkY bk&m;
a[mcJw Y m? ESp2f 500awmifausmNf yD? 'gtrSeyf -J vdkY ,lrcd w
YJ YJ 'd|Kyg'gef/
onfuvGJvdkY usifYp&mr½Sd 'gyJtrSef? usefwmtrSm;vdkY ,lrdwJY
£'Hopömbdead 0oum,*E¦/ igYt,lom trSeyf J&,fvkdY udk,Yt f ,l
rSm;udk trSe, f lrwd JY twå0g'kyg'gefxJ a&mufavjcif;}-vdkY 0rf;enf;
jcif;ru udk,Yfukd,u f kd tjypfwif&if;eJY ,lBuKH;r& jzpfcJY&ygw,f/
bk&m;oQifom ½Sv d sif ]armCyk&o d }-vdkU omwd&[ef;udk
tjypfwifwmxuf b,favmufykdNyD; usaemf tjypfwifcH&rvJ rod
ygbl;/ Ak'¨bmom0ifawG b,favmufrsm;rsm; usaemfYvkdyJ t,lawG
vGNJ yD; bk&m;rSm; ud;k uG,af ewm jzpfaeNyDvJ rodb;l / b,favmufrsm;
0rf;enf;p&m aumif;ovJ? ½Supf &maumif;ovJ-vdkY ,lBuKH;r&jzpf&
ygw,f/
bk&m;oQi[ f m ud,k Ef w
I Ef v
S ;Hk wpfajzmifw
Y nf;½So
d l tjrifjY rwf
qkH;vlom;vdkY usaemf qdkcJYNyD;ygNyD/ ajymwJYtwdki;f vkyof l? vkyw f JYt
wdki;f t,l&So d l ],xm0g'D wxmum&D? ,xmum&D wxm0g'D}-
vdkYvnf; usaemfajymcJYygNyD/ onfawmY bk&m;oQif[m olr[kwv f sif
r[kwb f l;yJ ajymrSmyg/ rodwmudk todvkyNf yD; rajymygbl;/ odwm
udkvnf; rodvkyNf yD; ajymrSmr[kwyf gbl;/ onfvkad jzmifrY wfreS u f efwYJ
oljrwfjzpfjcif;[mvnf; bk&m;oQifukd usaemf Munfnkdav;jrwf&
jcif;&JU taMumif;wpfck jzpf&ygw,f/
bmYaMumifvY q
J kad wmY bk&m;oQiu f ]oAÁnk}-vdakY jymwJY ed*P²
udkawmif tjypfjycJYao;wm r[kwv f m;/ acwftajymeJYajym&vsif
oa&mfcJYao;wm r[kwyf gvm;/ tck bk&m;oQifukd aemufom0u
awGu olrBudKufwJY rrSew f JYpum;awGeJY olYukdcsD;ajr§mufaeMuwm
jzpfaeygNyD/ bk&m;oQifom½Sv d sif ]wkpä yk&o
d }vdkY qdkrvm; rodbl;-
tvm;wl ygyJ/
bk&m;oQifukd ]oAÁn}l -vdkY cs;D rGr;f csiv
f sif bk&m;oQifeYJ ÓPf
csi;f wlolu csD;rGr;f rS csD;rGr;f &m usygw,f/ bk&m;oQifYatmuf
ÓPferd o Yf l wynfo
Y m0uawGu wu,fojd rifwm r[kwyf gbJvsuf
wqifpY um; em;tMum;eJY ]oAÁn}l -vdkY cs;D rGr;f aeMuvsif bk&m;oQiu f kd
csD;ajr§muf&m ra&mufonfYjyif ajcausmuf&m a&mufaeygw,f? pGyf
pGJzEd Syd &f m a&mufaew,fvkdY usaemfjrifygw,f/
ay;NyD;awmY EIwq
f w
d af tmif vkyrf Sm r[kwbf J ]wkpäyk&o d ? armC
yk&o
d }-tp&So d nfrsm;eJY ]oAÁnl}-vdkY olYukdcsD;rGr;f MuwJYusaemfwkdY
wawGom tjypfwifcH&rSm rvGJbJ jzpfygw,f/
w&m;awG[m ud, k w
f idk f rodrxifEikd w
f YJ w&m;? oE´|d u
d w&m; r[kwf
vdkY bk&m;u owfrSwaf y;xm;wJY olY"r®*kP&f nfeJY rudkun f DawmY
onfobmvGew f &m;awG[m bk&mYw&m; r[kww f mudk awGU&rSm
jzpfygw,f/
'gaMumifY-
bk&m;oQifukd ]oAÁnkwÓPfawmf&Si}f -vdkY r[kww f mudk t
[kwf owfrSwaf eMuwJY ,aeYAk'¨bmom0ifawG udk,Yt f wwfeJY udk,Yf
udk;uG,&f m bk&m;oQiu f kd jyefNyD;csK;d ESrd o
f vdk jzpfaeNyD}-qdkwmudk pm½I
olwkdY onfvkd awG;rdMuyg&JUvm;¿
onftawG;udk tjyefjyeftvSev f Sef aumif;usKd ;qdk;jypf a0zef
EIid ;f qNyD; "r®'|d mefusus tjrifrSeef JY jrifMuapcsiyf gw,f/
bmjzpfvv
kYd J qdkawmY umr-½ly-t½lypdwaf wG[m udavom
t½Sit
f meE´mu tb,rif;om;udk ]or®moarÁm"dÓPftjrif
&ol Ak'¨}-u oDvorm"dynmeJYom 0#fqif;&Ju vGwaf jrmufEkdif
aMumif; a[mw,f}-qdkNyD; tb,rif;om;eJwY uG twlvmol y@dw
ukrm&u rif;om;wdkYukd tus,wf 0ifY &Si;f jycJYygw,f/
ckawmY t&Sit
f meE´mu bk&m;oQif wu,fojd rifwJY ]or®m
oarÁm"dÓPf}-udkyJ Zrf;wifajymayrJY bmomjyefMuwJY yk*K¾d vfrsm;u
udk,Yfbk&m;udk ed*@xuf Zrf;wifcsiaf wmY ]or®moarÁm"dÓPf}-
udk bmomjyef&mrSm-
]tem0&PÓPfjzifY odawmfrlaom? oAÁnkwÓPf
jzifY jrifawmfrlaom? tvkH;pkHaomw&m;wdkYukd razmuf
rjyef rdru d kd,w
f kdif odjrifawmfrlaom xdkjrwfpGmbk&m;
onf}--qdkNyD; bmomjyefMujcif;jzpfawmY-
]bk&m;oQif[m oAÁnkwÓPf&w,f}-vdkY
bk&m;oQifu-
]au0¥- wefckd;jym#d[mqdkwm okH;rsKd ;&Sw d ,f/ ajr
vQdK;rdk;ysHpwJY wefckd;jywJYjym#d[m?olYpw d u
f kdoNd yD; t
wwfa[mwJY jym#d[m? olYukd tqkH;tray;NyFD; udpö
NyD;ajrmufapwJY jym#d[m/ onfokH;rsK;dyJ/
ajrvQdK;rdk;ysHpwJYwefckd;(£'¨jd ym#d[m) jywJY &
[ef;udk rsuv f SnYftwwf? avmuD*E¨m&Dtwwf
jyaewmyJ-vdkY vlawGujrifMur,f/
olYpwd u
f kdoNd yD; twwfa[mwJY wefckd;(tma'
oemjym#d[m)jywJY &[ef;udkvnf; pdEÅmrPdtpGr;f
owård sKd ;yJ-vdkY vlawGu jrifMur,f/
onfvkd omoemtay: o'¨g rwnfwHYbJ
qkw, f kwpf &mtjypf jrifvkdY onf wefckd;jym#d[m
awG jywmudk ig-bk&m; cGiYrf jyKbl;/
ig-bk&m;cGiYjf yKwmu ]vltrsm;BuD;yGm;? csr;f
omNyD;? avmuBuD;udk apmifYa&SmufEkdiw f JY vlawG
&JU udk,Ef IwEf SvkH; uHokH;yg;,Ofaus;apwJY ]or®m
vrf;pOf}-eJY tqkH;trjyKwJY ]tqkH;trwefckd; (tEk
omoeDjym#d[m)udkyJ cGiYfjyKw,f/}-vdkY
qdkcJYwmrsKd ; tusO;f tm;jzifY em;vnf&ygw,f/
vkH;0rjyKaMumif; aumufcsuq
f GJvkdY&NyD jzpfygw,f/
tcef;(4)
edAÁmefESiYf usaemf
bmjzpfvkv
Yd qJ kad wmY bk&m;oQifu ]w&m;udk rodrjrifo[ l m
igbk&m;ouFe;f qGvJ ku
d af eayrJY igbk&m;udkjrifwm r[kwb f ;l ? ,lZem
wpf&muGma0;ayrJY w&m;udkojd rifo[ l m igbk&m;udk jrifojl zpfw,f}-
0uúv&d [ef;udk qkH;rcJYwm &Syd gw,f/
tJ'gu-
oH,kwåeud m,f? a&m[dwóa'0ykwåokwrf Sm a&m[dwó
ewfom;udk bk&m;oQif a[mwJYtxJrSmyg/
]avmu('ku©)qdkwm onmvnf;½Sd pdwv
f nf;½Swd JY
wpfvHrQavmuf onfukd,rf SmyJ ½Swd ,f?avmu('ku©)
jzpfaMumif;vnf; onfrSmyJ½Sdw,f? avmu('ku©)csKyf
d ,f}-vdkY
&ma&m? csKyfaMumif;a&m onfrSmyJ ½Sw
bk&m;oQif a[mcJYwmudk awGU&ygw,f/
onfawmY-
]"r®pMuma'oemrSm a[mwJY ]'ku©csKyf&medAÁmef('ku©ead &m"
t&d,opöm)-[m ypöKyÜeq f wfqwfukd,ef JY ruif;uGmEdkib f l;? tck
usaemfwkYd odaeovdk ]aoNyD;rS ½kyef mrfcsKyfqk;H &m bmrSr&Sw
d YJ tEkyg'd
aooedAÁmef a&mufr,f}-vdkY tbd"r®mu oifwmeJYawmY jcm;em;ae
NyD-qdkwJY todukd usaemf&vdkuyf gw,f/
tJonfar;cGe;f awGu-
aoNyD;rS edAÁmef b,fvkd&rSmvJ¿
b,folawG &rSmvJ¿-qdkwmyg/
usaemf tcka&;cJo
Y rQrmS tm*r,kwaåd wG usaemfazmfjyaewm
[m bk&mYw&m;tppf t&d,opö"r®ukd usaemf b,fvkdawG &SmazGcJY
w,f-vdkY od&atmifyJ jzpfygw,f/ a&SUpmeJU aemufpmrnDvsif a&SUpm
usaemfa&SUrmS azmfNycJw
Y t
YJ wdki;f ? usaemf i,fpOfuwnf;u q
&morm;aus;Zl;aMumifY ,aeYxd tm*kH&aewJY bk&m;oQif udk,w f kdif
av;q,fYig;0g umvywfvkH; a[mrnfh w&m;awmfawG&JU tkwjf rpf
yEéucf s ]"r®pMumw&m;awmf}-rSmvnf; bk&m;oQifukd,w f kdif 0efcH
xm;wmu-
]ÓPÚö ye ar 'óeH O'yg'd? tukyÜgar 0drkwå?d
t,rEÅrd m Zmwd? ew¬'d ged ykeAÇa0g}-vdkY jzpfygw,f/
'gaMumifb
Y &k m;oQiu
f ]olb0jywfNyD}-vdYk ajymwm[mvnf;-
]y#dpöorkyÜg'fpufvnfaewJY wPSm-Oyg'gefukd pGJrjSD zpf
&wJY ]jyK&yfb0}-jzpfwJY tbdocFg& (vGeu f sL;trI
a&mufwJY tajymtjyKtae)awG aemifb,fawmYrS igY
rSm rjzpfawmYbl;/ onfb0vkyif ef;awG igYrSm &yfpJ
oGm;NyD/ igYrSm b0rjzpfawmYbl;}-vdkY
qdkvkd&if; jzpfygw,f/
Ak'¨bmome,fy,f tm;vkH;rSm-
]bk&m;ç&[EÅmaovsijf ywfNyD/ b0 r&Sad wmYbl;/ 'g
edAÁeyf J}-vdkY
Ak'¨bmom0if tm;vkH;u em;vnfxm;Muwm jzpfygw,f/
tck usaemfu-
]aovsif jywfw,fvkdY ,lwm bk&m;y,fckdi;f wJY
Oapä'rdpäm'd|d t,lBuD;jzpfaew,f}-vdkY jyóem wifvmygNyD/
pm½Iolrsm; onfjyóemudk ajyvnfatmif ajz½Si;f Edkirf S
bk&m;oQif&JU"r®ppf t&d,opömudk oabmaygufem;vnfrSm jzpfyg
w,f/
]oD[kdVu
f Ref;? tEk&m"jynf? r[m0d[m&0goD*kdP;f
f wdki;f zGiYfqkdygaMumif;}-
q&mawmfawG&JU oifMum;csut
olt
Y |uxmusr;f awGrmS azmfjyxm;wm awGU&vdkY jzpfygw,f/
]bk&m;oQifa[mwmu jyKjyiftyfaom(tbdocFg
&aMumifYjzpfaom) Oyg'geu©E¨mig;yg;wdkY\rNrJysuf
pD;jcif;? qdk;0g;qif;&Jjcif;? tpdk;r& tokH;rusjcif;
jzifY ]igYOpöm-ig-igYukd,}f tjzpf ,laeonfukdy,f
&rnf}-a[mawmfrlaMumif;}-½Si;f jycJYwmudk axmuf½INyD;-
bk&m;oQif ½Su d wnf;uudk onft,l[m &[ef;awGMum;rSm
&Sad eNyDqkdwm odEkdiyf gw,f/ 'gaMumifY bk&m;oQifeJY t*¾om0u?
r[mom0u? yuwdom0uawG r½Sad wmYwJYaemufrSm onft,l[m
trSeu f kd&Si;f jyEdkio
f l t&d,mrsm; r&Sad wmYwJYtwGuf te&d,tjrifeJY
BuD;xGm;cGiYf BuD;yGm;cGiYf &cJYwm onfuaeYxjd zpfw,f qdkwm okH;oyf
&Edkiyf gw,f/
rSeo
f rQ[m umrudavomyJ jzpfjzpf? ½lyudavomyJ jzpfjzpf? t½ly
udavomyJ jzpfjzpf b,fvkdenf;eJYrQ jyefray:aomcsKyfjcif;eJY olYrSm
csKyfNyDjzpfw,f-vdkY qdkjcif; jzpfygw,f/
'g Oyrmjzpfygw,f/
bk&m;oQif&[EÅmwdkYqkdwm umr-½lyg½lyudavom tarSmif
wGi;f u onfv,kd wdjywfvw
G ef nf;rsKd ;eJY vGwaf jrmufMuwmyg/ 'gudyk J
qdkuaf &muf&rnfuY pd ½ö w
dS YJ ]Bud,mpdw}f -udk oHa0*,l&rnfY
ydki;f jcm;todcHupd ö vkyx
f m;awmY onftjrif[m tjrifrSm;jzpfaeNyD/
udpöawGukd rSm;jrifaeNyD/ rSm;jrifwJYtwdki;f usiYfawmY trSm;'ku©yJ
&rSm used ;f aojzpfygw,f/
'gaMumifY tbd"r®mtjrifawG[m tjrifrSm;eJY 'ku©ukdyJ ay;
rSmvdkY usaemf tod&vdkuyf gw,f/
a&m*gu tZÑwåvm;¿-qdkawmY-
a&m*gu vlYtpdwt
f ydki;f r[kwaf wmY tZÑwåvnf; r[kwf
jyefygbl;/
tJ'gu-
]yÚö*u
Ø r*feo
YJ musi?Yf oDv[m r*fqku d v
f sif jynfvh mr,f}-
vdkY ,aeY w&m;pcef;tcsKd UrSm oifMum;aeMuygw,f/
usaemf t&d,opö"r®ukd pwifavYvmwke;f u r*¾i½f Spyf g;
tjrif cdkiNf rJapcsiv
f Ge;f vdkY usaemfYaus;Zl;½Siq
f &mu wdkuw f Ge;f vdkY?
q|rleu d m,fig;&yf okwaf wmfçokwaf wmfawGrSm ½Smvdkuw f m ]r*¾if
½Spyf g;rSm ykAb
Á m*r*ftjzpf oDvu©Er¨ *¾irf ygbJ useif g;yg;eJo Y musi?Yf
r*f&wJUtcg tm;vkH;jynho f Gm;r,fqkdwm}-udk b,fokww f pfokwrf Sm
rS rawGU&ygbl;/
'gaMumifY-
]oDvudk vkHatmif tvsiaf qmufwnf? orm"dukd
oyfoyfyGm;? ynmudk aemufrS½Sm}-qdkwm
bk&mYw&m;awmfawGrSm b,frSmrS ½SmrawGUwm jzpfygr,f/
aemufNyD;-
]a,m*tusiYf}-usiYfzkdY bk&m;oQif a[mwmudkvnf;
vkH;0rawGU&ygbl; / bk&m;oQif&JU r*¾iw f &m;awG tm;
vkH;[m ]rZÑdry#dy'gusiYfzkdYcsn;f }a[mwm}-udkom
awGU&ygw,f/
r*¾iuf kv
d nf; &Spyf g;tjynfY usizYf ckYd sn;f a[mwmudkyJ awGU&yg
w,f/ bk&m;oQifjzpfap? t*¾om0u-r[mom0ujzpfap? yuwd
om0ujzpfap? Oygoum? Oygodum jzpfap bk&m;oQief w YJ uG wynfY
om0utm;vkH; a[morQ r*¾i&f Spyf g;csn;f awGU&ygw,f/
]t*Fg½Spw f efeJY jynfYpkHwJY wpfaMumif;wnf;aomvrf;
onfom vGwaf jrmufNidr;f csr;f rIukd ay;pGr;f Edkiwf ,f}-
vdkYvnf; okwaf wmfawG tawmfrsm;rsm;rSm awGU&ygw,f/
'gaMumifY yÚö*u
Ø ykAb Á m*r*fqkw
d mudk a0zefppd pfNyD;rS ,lMu
yg? usiYfMuygvdkY wdkuw f Ge;f yg&ap/ awmfMum bk&mYpum;udky,fwJY
yk*K¾d vfawG jzpfaeygYr,fvkdY today;&jcif; jzpfygw,f/
tcef;(5)
t&d,opömESiYf usaemf
pm½Iolrsm;cifAsm?
txufu tbd"r®mtjrif[m tjrifrSm;udkomay;Edkiaf Mumif;
a0zefppd pforI jyKNyD;wJYaemufrSm? usaemf½Si;f ½Si;f av; oabmayguf
vdkuw
f mwpfckukd wifjyyg&ap/ 'guawmY-
]bk&mYw&m;[m y&rw¬opöm r[kwb f l;}-qdkwmygyJ/
bk&m;oQiw
f kaYd cwfrmS xGe;f um;wJY t0wfrpnf; qif;&Jyifyef;
cHusiw
Yf YJ ]wytusi}Yf (a,m*)eJY t0wf0wfNyD; "mwf?uodkP;f ?aum
|mopwJY avmuDpsmef&apwJY y&rw¬awGukd usiYfwJY orPtusiYf
(a,m*)awG &Syd gw,f/ onftusiYaf wG[m tJonfacwfu t,l
awGjzpfwYJ a0'usr;f t,leYJ OyedoQ'f? tm&nut,lawGukd usiyYf mG ;
wmyJ jzpfygw,f/ onftaMumif;awGukd tdEt ´d awG;tac:rsm;ordki;f
udk avYvmvsif awGU&rSm jzpfygw,f/
'gaMumifY-
]t&d,opöm}-udk usiYfvsif y&rwftjrifeJY usiYfvkdYu
f l; }-vdkY
awmY tusiYftrSe&f rSm r[kwb
usaemf tod0ifvmjcif; jzpfygw,f/
'g[m umrtm&kqH kw
d YJ t½Iyaf wGu vGeaf tmifaew,fqkw d YJ t"dygÜ ,f
yg/ onftusiYu
f ½kyu f kdy,fwmjzpfvkdY ]t½lytusiY}f -vdkY ac:&yg
w,f/
bk&m;oQiu f k,
d w
f kid f tJonftusiaYf wGukd bk&m;rjzpfr?D bk&m;
avmif;b0u toufaovke;D yg;wdkiaf tmif jyif;jyif;xefxef ajcmuf
ESpu
f sicYf w
YJ m rZÑrd edum,f r[moD[em'okw?f aAm"d&mZukrm&okw?f
plV'kuu © E© o¨ kw?f r[mopöuokwf tppawGrmS azmfjyxm;wm Muuf
oD;arG;n§i;f xp&m jzpfaeygw,f/
qufNyD; pdw\
f wnf&m½kyaf MumifY qif;&J&w,f-qdNk yD;? ½kyu
f ykd g
y,fwJY t½lytusiYjf zpfwJY ½ly0d&m*(t&Srd JY) tusiYu
f kdyg qufusiYf
'gaMumifY-
]bk&mYw&m;[m t&d,opöm}-omvsif jzpfygw,f/
f l;}-vdkY aumufcsuf
]y&rw¬opöm-[m bk&mYw&m; r[kwb
csEkdiNf yD jzpfygw,f/
31/ opömokH;rsKd ;
'gaMumifY
'geJq
Y ufNyD; ]vlay:rSm rGr½G ½G -G jzpfw,f qdw k m y&rwfoabm
awG&JU jzpf-wnf-ysuf oabmawG jzpfaMumif; od&ygr,f/
onfrGrG&G&G woJoJwjzwfjzKwf wvIyv f Iyf jzpfaewm[m
jzpf-wnf-ysuo f abm odae&wmjzpfygw,f/ onfuae aemufqk;H
]ysuf}-csnf;jrifNyD; ]bmrSr&Sdoabm}-udk pdwfeJY odMu&wm
jzpfygw,f/
'gaMumifY y&rw¬opöm[m vltp&Sw d JY taumifj'yfwpfckukd
wnfaqmufxm;wJY tao;pdww f &m; (0g) twGi;f ydki;f ]tZÑwå}-
jzpfwJY tpdwt f m½kH wpfckwnf;udk tm½kHjyKNyD; BudKufrBudKuf ray:&
avatmif pdwu f kd xde;f csKyfwmjzpfvkdY ]tZÑwåwl½ljyKw,f}-vdkY qdk&
rSm jzpfygw,f/ 'gudkyJ tZÑwåukd tm½kHjyKw,f ac:&ygw,f/
Oyrm-jrifpw d f y&rwfqkdygawmY/
]pu©KpH y#dpö ½layp OyÜZw Æ d pu©K0dnmPH}-vdkY ]rsupf t
d Munf
ESiYf tqif;udkpí
JG jrifpw
d jf zpfay:w,f}-vdkY bk&m;oQif qquúokwåef
rSm a[mxm;ygw,f/
a'oem0dvmot& tjynfhra[mwmudk tjynfh jznfhjrif&
ygYr,f/ jrifpw d w
f pfvkH; jzpfzkdY[m rsupf t d Munfpu©K'Gg&eJY tm½kH
jzpfwYJ tqif;½lyg½kw
H kYd wdkuq
f krH t
I jyif? tul"mwfjzpfwYJ tvif;a&mif
(tmavmu)eJY ESvkH;oGi;f (reodum&)wdkY &Syd grS jrifwmjzpfygw,f/
jrifpw
d yf &rwfjzpfzkYd rsupf td Munf?tqif;?tvif;?ESvk;H oGi;f -
vdkygw,f/ onfav;rsKd ;aygif;qkHrS ]jrifpw d yf &rwf} jzpf&ygw,f/
'gaMumifYrkdYvkdY y&rwft½Sw d &m;vdkY qdk&wJY ]pdw}f -qdkwm[m
tpdwaf wG aygif;qkHrSjzpfwJY ]tjzpfw&m;}-yJ r[kwyf gvm;/
onfawmY y&rwfeYJ ynwf[m tjzpfw&m;awG twlwyl gyJ/
jzpf-wnf-ysucf sed f umv taES;tjrefom uGmjcm;wm jzpfygw,f/
csed q
f wJY a0'em? onftodukd EI;d qGay;wJY apwem? tm&kHukdpl;pdkuf
wJY {u*¾wm? jzpfzufw&m;awGukd &Sio f efaeapwJY ZD0w d ad jE´? jzpfzuf
w&m;awGukd rQaeatmifxed ;f wJY reodum&-onf ckepfrsKd ;yJ jzpfyg
w,f/ onfapwoducf kepfrsK;d [m b,fpw d rf Smrqdk waygif;wnf;
wNydKifwnf; jzpf&ygw,f/
'gaMumifY-
]y&rwfqkdwmvnf; ynwfenf;wl tpdww f &m;awG
pkaygif;qkHpnf;vdkY jzpfvmwJY tjzpfw&m;}-jzpfygw,f/
'gaMumifY tajccHjzpfwJY tpdww f &m;awG aygif;pnf;xm;wJY
tpkjzpfwJY taumifj'yf ynwf[mvnf; tjzpfaygif;pkawG jzpfvkdY
y&rwfa&m? ynwfyg jzpfNyD;ysu&f wm "r®wmyg? ed,mryg? obm0
w&m;om jzpfygw,f/
'gaMumifY -
obm0jzpfwYJ tjzpfw&m; y&rw¬opömjzpfwYJ tpdwef ?YJ onf
y&rwfawGeJY pkpnf;wnfaqmufxm;wJY orkwo d pömjzpfwJY tpkqkdwJY
taumifj'yf&UJ trIupd jö zpfwYJ vkyif ef;? onftrI&UJ wefzk;d ? onftrI&UJ
tokH;0ifykHjywJY t&nftcsi;f jzpfwJY-
]trIur®-&JU trSejf zpfwnfaewJYoabm}-[m
]t&d,opöm}- jzpfygw,f/
'gaMumifY-
]t&d,opöm}-udk bk&m;oQifwpfyg;omvsif udk,w
f kdif
pwifxGi;f azmuf odjrifjcif; jzpfygw,f/}
'gaMumifY-
]t&d,opöm-[m ]wefzkd;jzwfwJYynm }-jzpfygw,f/
wefzkd;udk? y&rwfeJY orkww
d kdU&JUaqmif½GuEf kdiw
f JY trI
udpö t&nftcsi;f ay: qkH;jzwfwm jzpfygw,f/
'gaMumifY-vleJYywfoufvkdY t&d,opömtjrif[m-
]tpdw}f -jzpfwJY pdw?f apwodu?f yx0D- tp&So
d nf
vnf; r[kwyf gbl;/
]tpk}-jzpfwJY vlaumif? ewfaumif ponfvnf;r
[kwyf gbl;/
]tpdwaf wGpkpnf;xm;wJY tpkjzpfwJY vl&JU ]tajym-
tjyK-tae}-jzpfwJY ]trIuH}-awGyJ jzpfygw,f/
onfawmYrS rpöwmbJvl;u-
]tarqdkwm tav;tjrwfjyK&wJY wefzkd;(trI) ½Sw d ,f/ZeD;
qdkwm twlae&wJY wefzk;d (trI) ½Sw
d ,f/ orD;qdkwm tapmifaY ½Smuf
cH&wJY wefzkd;(trI) ½Sw
d ,f/ olwkdY&JU trIcsi;f rwlvkdY wefzkd;csi;f
rwlwJYtwGuf tav;tjrwfjyK&ykHcsi;f rwlbl;}-qdkvsif vufcHEkdif
rSmvm;¿-vdkY ar;wJt
Y cg taemufwkid ;f om;ESpOf ;D u ]vufcyH gw,f}-
vdkY ajzMuygw,f/
onfawmYrS rpöwmbJvl;u-
]tkwt f *FaweJY aqmufvkyx f m;wJY taqmuftODcsi;f twl
wl vlaetaqmuftODqkdwm vlae&wJYwefzkd;(trI)½Sv d kdY vlae&yg
w,f/ tdro f mqdkwm usiBf uD;usiif ,fpGeYfzkdY wefzkd;(trI)½Sv d kdY tnpf
taMu; pGeYf&ygw,f/ ql;avapwDusawmY t½dktaoay;&wJY wef
zdk;(trI)½Sw
d YJ apwDjzpfvkYd OD;nTw½f ku
d sKd ;&Scd k;d &jcif; jzpfw,f}-½Si;f jyawmY
taemufwkid ;f om;ESpOf ;D u ESpNf cdKuf0rf;ajrmufpmG vufco H mG ;ygw,f/
onfawmY-
(1) y&rw¬opöm usupf m;&me,fu ]tajccHypön;f }/
(2) orkwod pöm usupf m;&me,fu tajccHypön;f eJY wnf
aqmufxm;wJY ]j'yf0w¬K?txnfukd,?f taumif}/
(3) t&d,opöm usupf m;&me,fu tJonftpdwef JY t
xnfuk,d w
f k&Yd UJ ]trIupd ?ö wefzk;d ? t&nftcsi;f }-jzpfae
wmudk uGuu f Guu f Gi;f jrif&NyD jzpfygw,f/
'gaMumifY-
'gaMumifY-
]vleJYvlcsi;f qufqHa&;rSm jzpfay:vmwJY ]um,uH
rI? 0pDuHrI? raemuHrIqkdwJY ]uH}-[m vlr[kww f JYt
wGuf orkwt d jrifeJY jrifvkdY r&awmY A[d'¨w&m;
vnf; r[kwyf gbl;/ y&rw¬tjrifeJYvnf; jrifvkdYr&
awmY tZÑwåw&m;vnf; r[kwyf gbl;/
'gaMumifY-
]t&d,opöm}-&JU e,f[m[m ]tZÑwåeJYA[d'¨wkdY&JU
qufoG,rf Ivrf;aMumif;=]uH}om}-jzpfygw,f/}
'gaMumifY uHoo
H &maMumifjY zpfwYJ 'ku[
© mvnf; tZÑwåw&m;
r[kwo f vdk? A[d'¨w&m;vnf; r[kwyf gbl;/ uHoHo&mvnfwm
csKyfaysmufomG ;wJY 'ku©ead &m"(=edAÁmef)[mvnf; tZÑwåw&m;vnf;
r[kwo f vdk? A[d'¨w&m;vnf; r[kwyf gbl;/ onfw&m;ESpcf kvkH;eJY
ruif;wJ?Y onfw&m;ESpcf kv;kH u vGwaf jrmufaewJY w&m;omjzpfw,f/
'gaMumifY orkwo
d pömtjrifeJY orkwo d pömcGiu
f ar;wJY ]o
wå0gaoNyD;aemuf jzpf-rjzpf}-ar;cGe;f tp&So d nf[m t&d,opömt
jrifeYJ ar;wm r[kwyf gbl;/ onfvkjd zpfvkYd bk&m;oQifu t&d,opöm
tjrif? t&d,opöme,fy,fciG ef YJ rqdkiw
f t
YJ wGuf 'gawGukd t&d,mjzpf
wJY bk&m;oQiu f uwåm;ae&mrSmxm;NyD; pOf;pm;qifjcifjcif; rjyKygbl;/
onfvkd jzpfwJYtwGuf-
bk&m;oQif[m vl? wd&pämeftp&Sw
d JY owå0gudk uwåm;t&m
xm;NyD;xm; rpOf;pm;awmY-
]owå0gaoNyD;aemuf jzpfovm;?rjzpfbl;vm;}-pwJY tAsm
uxepum; q,fcGe;f udk orkwo d pöme,futjrifeJY ar;wmjzpfvkdY
y&rw¬opöm[m-
bk&mYtavmif;awmf od'¨w¬rif;om; rarG;zGm;rD ya0oPDu
pNyD; uydv0w¬KNrdKU wnfaxmifcw YJ YJ ae&mudkneT jf ycJwYJ uydv½Si&f aoY
u ]ocF,'óe}-ac:wJY vlukd ½kyef mrftjzpf tpdwt f pdwef YJ MunfNh yD;
jrifwJY ]y&rw¬opöm}-udk pwifwDxGicf JYygw,f/ tJonfacwfu
tdE´,d rSm a0'acwfuae OyedoQ'facwf tajymif;tvJawGjzpfvkdY
tawG;tac:opfawG pwifay:aygufaeNyD jzpfygw,f/
od'¨w¬rif;om;acwf a&mufawmY onf'óe[m uydv
½Si&f aoY&JU wynhqf ufjzpfwJY umVa'0Dv&aoYu OD;udkijf yKNyD; tdE´d
,ajrmufykdi;f t&nut,l xGe;f um;wJY a'oawGrSm wGiu f s,af e
ygNyD/ OyedoQ'facwfuae t&nacwfukd a&mufaeygNyD/ uydv0w¬K
[m ocF,'óe&JU A[dkvkdawmif jzpfaeygNyD/
'gaMumifY od'w
¨ r¬ if;om;eJwY uG uydv0w¬KeJY 0ef;usiaf 'o
u olawmfpifyk*Kd¾ vfawG[m onfy&rw¬obm0jzpfwYJ ocF,'óe
udk uRr;f usiMf uygw,f/ od'w ¨ r¬ if;om; or®morÁK'¨ bk&m;pifppfjzpf
rS onf'óeudk pwif a[mMum;wm r[kwyf gbl;/ ]onfocF,
'óe(y&rw¬"r®)tay:rSm bk&m;oQiu f ]or®mtjrif}-eJY jrifjycJjY cif;
om jzpfygw,f/
'gaMumifY-
"r®pMuma'oemrSm bk&m;oQifu ]or®moarÁm"dÓPfukd xdk;
azmufojd rifaMumif;-bk&m;jzpfaMumif; 0efcaH jymwJY ]Ak'0¨ if}-udk a[m
&mrSm-
]t&d,opöav;vDukd opöÓPf? udpÓ ö Pf? uwÓPfo;kH vD
eJY ÓPf12yg;r&rD? t&[wår*fayguf pifMu,fpGmaom t&d,opö
ÓPftjrif r&cifu? vlwkdY&JU tm;xm;&mjzpfwJY tpdk;&olrsm;jzpfwJY
ewfavmu? vlawGukd n§O;f yrf;zsuq f ;D wJY pdwq f k;d pdwof rG ;f rsm; qdkwYJ
rm&favmu? tJonfewf-vlwkdYukd;uG,&f mjzpfwJY awmxGuu f siYfvkdY
y&rwftusiYf aygufoGm;MuwJY jA[®mvdkYqkd&olwkdY&JUavmu? awm
xGuw f &m;usiYfwJY orP-jA[®Pavmu--tp&Sw d JY-
'gaMumifY onfa'oemrSma[mwJY-
]or®moarÁm"ð tbdor®Ka'¨gwd}-qdkwm[m
]tjrifYjrwfqkH;w&m;jzpfwJY 'ku©uvGwaf jrmufaMumif;
or®mw&m;udk ig-xdk;azmufojd rifNyD}-
vdkYom bk&m; 0efcHcJYygw,f/
bmjzpfvkdY onfvkdwkev
f Iyaf jcmufjcm;&ovJ qdkwmudk uG,f
Ak'b
¨ momeJY xifa,mifxifrmS ;jzpfatmif ol0Y g'udk ajymif;vJ
vdkuyf gw,f/ onft,l[m tdE´, d [dE´Lbmom? wpfenf;tm;jzifY
jAm[®Pbmom0ifawG ,aeYxd vufukid u f sioYf k;H aewm jzpfygw,f/
onfvkdjzpfvkdY Ak'¨bmom0iftrsm;[m ]oufvGwpf m;wm
ukokvd &f w,f-vdkY bk&m;a[mw,f}-xifNyD; &[ef;awmfrsm; avmu
rSma&m vltrsm;avmurSmyg ,aeYusiYo f kH;aeMuwm jzpfygw,f/
«oufvGwpf m;wmeJY ywfoufNyD; bk&m;&Sit f vdkus [kw-f
r[kwf aemiftcgoifYrS aqG;aEG;Muygr,f/»
'gaMumifY y#dpo
ö rkygÜ 'fa'oemudk usaemfcsO;f uyfcw
YJ meJY ywf
oufNyD; enf;enf;jrnf;MunfYygr,f? tus,u f kdawmY aemiftvsO;f
oifYwJYtcg aqG;aEG;wifjyrSm jzpfygw,f/
tcef;(6)
y#dpöorkyÜg'fa'oemESiYf usaemf
'gaMumifY y#dpo
ö rkygÜ 'fa'oemudk t&d,opömudkuf odjrifwm
eJY "r®pMuma'oemvm t&d,opömav;yg;udk *CeP em;vnfod
jrifrSm jzpfygw,f/ "r®pMuma'oemeJY y#dpöorkyÜg'fa'oem[m
bmYaMumifYvJqkdawmY-
"r®pMuma'oemudk a[mwJYae&mrSm bk&m;oQif[m rlvu
olewYJ uGyÚö0*¾wD koYd x d m;wJ t&nutjrifeYJ usicYf w YJ YJ tusiaYf wG[m
y,f&rSmawGvkYd olb,fvkd todtjrif&cJaY Mumif;? onftodawGet YJ wl
onftusiYaf wG y,fNyD; or®musiYrf S tusiYrf Sejf zpfaMumif;? or®mt
usiaYf wGukd usio Yf k;H NyD;vdkY ]vGwaf jrmufNidr;f csr;f aMumif;}-pwJY ]or®m
orÁK'¨} b,fvkd jzpfvm&w,f-qdkwmudk oufaoxlwJY oabmeJY
]Ak'0¨ if}-udk bk&m;a[mjcif; jzpfaMumif; txufrmS usaemf wifjycJNY yD;
jzpfygw,f/
]bk&m;oQifa[mcJYwJY t&d,opöm&JUwnf&mpdwv
f nf;
&Sd onmvnf;&Sw d JY wpfvHrQavmufaom þypöKyÜef
cE¨mrSmjzpfwJY uHawG&JU toGiaf jymif;vJ vnfywfyk H
jzpfwJY ]uHoHo&m}-udk odygrS? uHtoGif ajymif;vJrI
aMumifY vlay:rSm xif&Sm;jzpfay:vmwJY uHowå0g
ykHeJYwuG onfowå0gawG&JU vu©PmudkjrifygrS 'ku©
t&d,opömudk ydki;f jcm;odNyD;? t&d,opömav;yg;puf
wNydKifwnf;vnfvkdY 'ku©u vGwaf jrmuf&m Owå&d
rEkó"r®ukd &MurSm jzpfygw,f/}
onfawmY-
][-udk,Yfvl& igwdkY em;vnfxm;wmu vleJYwuG owå0g
awG twdwb f 0-ckb0-aemifb0awG w0JvnfvnfeJY oHo&mrSm
vnfywfaewm/ ckrif;u vlay:rSm uHoHo&mvnfwm-vdkY ajymae
w,f/ igwdkY ,kH&cufBuD;qdkvsi-f
'gaMumifY y#dpo
ö rkygÜ 'frmS ok;H b0t,lqkv d sif awG;q,lae&
wJY wuúm0p&w&m; jzpfaeygw,f/ csujf cif;BuD;udk udk,w f kdirf od
em;rvnfEkdiyf gbl;/ onft,lukd yÚö0*fawG e*dkuwnf;u ,lNyD;
om;qdkawmY bk&m;oQif odyNf yD;½Si;f aep&m rvdkb?J cPav;eJY oabm
aygufMurSm jzpfygw,f/
qufNyD; avmuBuD;NrJovm;-rNrJbl;vm;¿
avmuBuD;[m tqkH;½Sod vm;-r½Sb
d l;vm;¿
vleJYtouf[m twlwl [kwo f vm;-r[kwb f l;vm;¿--
pwJY tar;awGukdvnf; bk&m;oQifu txufu twdki;f yJ
]ig-onfvkdra[mbl;? ig-onfvkdr,lbl;}-csn;f ajzwm
ygyJ/
bk&m;oQifwkdYacwfu olawmfpifvkdY trnfcHMuwJY orP?
jAm[®P? y&dAkdZ?f tmZD0u tppeJYwuG vlawGtm;vkH; onf tAsm
uxe t,lq,frsKd ;xJuudk rvGwb f l;? udk,o
f ifY&m ,laeMuwm
csn;f yJqkdwm tdE, ´d tawG;tac:ordki;f rSm awGU&rSm jzpfygw,f/
'gYaMumifY t*¾0d päyk&Ad kdZu
f -
]oQifa*gwr-onft,lq,fck wpfckrQr,lvsif bmY
aMumifY orPvkyaf ewmvJ }-vdkUY
tai:wl;NyD;ar;wm jzpfEkdiyf gw,f/
usaemf trSet
f uef odxm;wmuawmY-
]qufjzpfwmrSeo
f rQ b,fvkdenf;eJYyJ qufquf? t
&dyef JYyJqufjzpfjzpf?f taMumif;ruif;vkYyd J qufjzpfjzpf?
uHowåed JYyJ qufjzpfjzpf/ bmtaMumif;eJYyJ qufjzpf
jzpf? ]qufjzpfw,f}-qdkwmeJY oówrdpäm'd|jd zpfwm}-
vdkY odxm;&ygw,f/
'gaMumifY-
]a'em'ku©}-udk ]'ku©}-t&aumufvsif tNrJwrf;
rSewf ,fqkdwJY ]opömw&m;} rxdkujf yefygbl;/
bk&m;oQiaf jymvdkwYJ ]'ku}© -qdkwmu r*ferYJ owfrcsi;f t½Sed f
jyif;jyif;eJY vnfaewJY ]0#f'ku©w&m;}-jzpfygw,f/
]ork', taMumif;cHaMumifY}-jzpfwJY 'ku©?r*feJY ry,f
owfao;orQ tNrJjzpfaewJY 'ku©/]Oyg'geu©E¨mxdkuf
wJY 'ku©}-vdkY
usaemfavYvmcJYwJY "r®pmayawGt& odxm;&ygw,f/
onfawmY-
bmvJ Oyg'geu©E¨m¿
Oyg'geu©E¨mudk usaemf tvGeu f kd odcsiaf ecJYygw,f/ usaemf
ajymajymaewJY [dk;-udk;ESpq
f ,fESpo
f m; uwnf;u EIww f uf&cJYwJY
]"r®pMum}-xJu ]oHcad wåe yÚöKyg'geu©E¨m 'ku©m}-xJu Oyg'ge
u©E¨m/onf Oyg'geu©E¨m[m bk&mYw&m;rSm tcsut f jcm wpfckygyJ/
aemufNyD;-bk&m;oQifu-
]ol[m ur®0g'DyJ/ avmurSm ur®0g'D ESpOf D;yJ½Sw
d ,f?
wpfOD;u igbk&m;? tjcm;wpfOD;u ed*P²yJ/ 'gayrJY
ed*P²&JU ur®0g't,l[m igbk&m;eJY rwl qefYusif
bufyJ}-vdkY
a[mxm;wmrsKd ; avYvmod&S&d jyefygw,f/
aus;Zl;&Sif q&mt½Siu f -
]uH}-qdkwm ]uHaumif;-uHqkd;} ½So d vdk?]uHaumif;
&JUtusKd ;? uHqkd;&JUtjypfawG} ½S&d rSmyg/'gudk bk&m;
oQif&JU t&d,opömav;yg;eJY wdkuMf unfhzkdYraumif;
bl;vm;}-vdkY oifMum;jyefygw,f/
onfawmY-
]uHqkd;qdkwm 'ku©jzpfaMumif;?
uHqkd;&JUtjypfqkdwm 'ku©?
uHaumif;qdkwm 'ku©uvGwaf Mumif;?
f m}-vdkY
uHaumif;&JUtusKd ;qdkwm 'ku©uvGww
]oyÜL&doolawmfaumif;ay;wJY tjrif}-eJY usaemf enf;enf;
av; jrifwwfvmygw,f/
tusiYt
f m;avsmpf Gm wdku½f kduo
f jd rif aygufa&mufwJY todtjrif odkY
r[kwf ,kHMunfrI jzpfygw,f/
pm½Iolrsm;taeeJY-
]vl}-eJYywfoufvkdY ]vl-b,fuvmwmvJ¿}
-vdkY tawG;aygufNyD; rdbaqGrsKd ;om;csi;f q&morm;awGukd
pm½Iolrsm; i,fpOfu ar;cJYwmav;awG &Scd si&f Syd gr,f/ ,kwåw d efwJY
tajz &csif &cJyY gvdrrYf ,f/ ,kwråd wefaajzvdkY rausreyf jzpfcsiv
f nf;
jzpfcJYygvdrYfr,f/ 'grSr[kwf tm½kHwpfckckeJY tajymif;cH&wmeJY onf
ar;cGe;f qufrar;jzpfawmYbJ arYcsiv f nf; arYoGm;ygvdrYrf ,f/
pm½Iolrsm;aum tvsib
f 0u uHaMumifY tckb0? tckb0
uHaMumifY aemufb0-qdkwm vufcHvsif usaemfY orD;ar;wJY yXrOD;
qk;H uHjyKwJo
Y l b,fuvmovJ-qdkwm uav;rsm; aemufxyf txGeYf
rwufEkdio f nfxd ajzay;MuygvdkY yefMum;yg&ap/
]zefqif;½Siu
f vlukd zefqif;w,fqkdvsiv
f nf; tJonfzefqif;
f kd b,folu zefqif;ovJ}-vdkY usaemfYEkdYn§morD;u ar;awmY
½Siu
usaemfYyg;pyf tmap;rdoGm;&ygw,f/
bmjzpfvkdY tpmpm;aeMuwmvJ¿
bmjzpfvkdY t0wfvSvSawGeJY qifaeMuwmvJ¿
bmjzpfvkdY tdr&f m? tokH;aqmifaumif;awG okH;NyD; aeaeMu
wmvJ¿ ruse;f rmvsif aq;0g;aumif;awGeJY ukaeMuwmvJ¿
onfcE¨m onfavmuf 'kuB© uD;vSwm wcgwnf; pGeyYf pfvku d f
vsif ydkraumif;bl;vm;¿
bk&m;oQifvufxufu tusiYv f eG w
f JY&[ef;awGvkd owfao
Muygvm;/ (bk&m;oQiu f onfvko d wfaowmudk wm;jrpfcyYJ gw,f)/
ygw,f/
onfvkd vuf&Scd E¨mudk,[ f m 'ku©ygyJ&,fvkdY t,l½Sad ewJY
yk*K¾d vfawG[m vuf½u Sd kd,Yb
f 0 Nidr;f csr;f atmif? b,folawGeJYrQ rxd
rcdkuaf tmifeJY vlYabmifBuD; wdk;wufBuD;yGm; Nidr;f csr;f om,matmif
udk,b f ,fvkd or®matmifaer,fvkYd ]taewwfatmif} pOf;pm;vkyf
udkif aexdkijf cif; r½SMd uygbl;/ udk,b f ,fvkrd Q rodEikd w f YJ aemufb0rSm
csr;f omatmifeYJ aovsif taoajzmifaY tmifqw kd YJ a0;pGmaom taMumif;
jzpfwYJ ]taowwfatmif}-pOf;pm;vkyu f kid f aexdkiw f m[m? taerwwf
bJ taowwfatmif BudK;pm;aewm[m vlaumif;vlrGeaf wG&JUtvkyf
r[kwb f ?J tpGpJ w
d åZeJY OaPSmufwif;jynfu Y syjf ynfY tvkyrf vkyo f al wG&UJ
vkyif ef;awGyJ jzpfw,fqkdwm odxm;oifYygw,f/
'gaMumifY-
]'ku©}-qdkwm[m y#dpöorkyÜg'fpuf&[wftqufr
jywf w&pfywfywf oHo&mcsm;&[wf vnfaevdkY
jzpfvmwJY ]oHom&0¥ 'ku©}?csKyfvkduv f sif ]Oyg
'geu©E¨m(tpGJonf;cE¨m)}vdkY-
bk&m;oQifajymwmudkyJ ]vlrSm} usaemf ½SmygawmYw,f}/
vl&JU twGi;f tZÑwåxJrSmvnf; r[kwyf gbl;
vl&JU twGi;f tZÑwåxJrSm &Smvsif 'ku©qkdwmrawGUbJ qHyif?
arT;n§i;f ?tp&Swd JY 32aum|mo? onfYxuftao;pdwv f sif yx0D?
tmaygpwJY "mwfawG-'gawGyJ awGU&r,f jzpfygw,f/
onftjrifeJY vGeu
f sL;wJY ajymjyKaewmudk t½lytbdocFg&
ac:ygw,f/ wdkwkq d kv
d siaf wmY t½lyocFg& jzpfygw,f/ onf t½ly
tjrif[m emrfukyd J OD;pm;ay; y"mexm;ygw,f/ 'gaMumifY ]emrf0g'D}
jzpfygw,f/ ouf&jdS zpfap? oufrjYJ zpfap jzpfNyD;ysu&f r,fvkYd twGi;f
tZÑwåoEÅmefukd tm½kHjyKNyD; azsmufypfwJYtjrif jzpfygw,f/
''gaMumifY onftm½kHawG[m-
]'ku©tm½kHtppfaum [kw&f JUvm;¿
vky'f ku©BuD;rsm; jzpfaeavovm;¿
vky'f ku©qkwd m a0'em'ku© r[kwyf gvm;¿
onf'ku©[m wu,f 'ku©t&d,opöm xdkuyf g&JUvm;¿
bk&m;oQifu vl(twå)udk 'ku©vkdY a[mcJYygovm;¿
vl&JUtpdwt f ydki;f jzpfwJY usaemfwkdY t½IcHtm½Hktjzpf ½IaewJY
yx0D?awaaZm?0ga,m-pwJY tpdwt f pdwaf wG[m b,f ork',
udavom taMumif;aMumifY jzpf&wmygvJ¿
ouf&rSd Sma&m oufrJYawGrSmyg 'gawG ½Sad eMuwmyJ/ 'gawG
a&m b,fork',wPSm taMumif;cHvkdY jzpfvm&wmvJ¿-vdkY
usaemf tawG;aygufvmygw,f/
wpfrsKd ; ajym&vsi-f
pm½Iolrsm;cifAsm-
onfvkdqkdawmY-
f uf}-qdkwm
]w&m;qdkwm rw&m;&JUqefYusib
vufcHEkdiMf uNyDvm;¿
'gaMumifY-
]'ku©}-qdkwm ]tpGJonf;udavomaMumifY jyKrdrSm;wJY
vlY0wå&m;udk ysuu f Guaf pwJY tpGe;f jzpfwJY rSm;,Gi;f
vGeuf sL;wJY tajymtjyKtae vky&f yfuHeJY tusKd ;jzpf
&yfawG}-vdkY t"dyÜg,f&rSm jzpfygw,f/
Amvy@dwokwt f p½Sw
d JY okwaf jrmufjrm;pGmrSm bk&m;oQif
a[mxm;wm awGU&rSmjzpfygw,f/
bmjzpfvkv Yd q
J kv
d sif onftm½kw
H pfckxrJ mS yJ olpY w
d f epf0ifae
avawmY usew f JYtm½kHawGrSm onmr&Sad wmYvkdY aumif;usKd ;-qdk;jypf
rcGjJ cm;Edkiaf tmif todÓPfwk;H oGm;vdkY jzpfygw,f/ olumronmawG
udk &GHUvkdY y,fwmeJYtrQ tm&kHawGqDu a0;oxufa0;&ma&mufvkdY
tm&kaH wGuko d w
d YJ todÓPf wk;H oxufwk;H oGm;NyD;? tarYBuD;oxuf
BuD;vmwmvdkY qdkvkdygw,f/
'gaMumifY bk&m;oQifu-
]t,lonf;tpGJ\ wnf&mjzpfwJY vl(yÚöu©E¨m)udk
]'ku©}-vdkY a[mwm r[kwb f J? tpGJuad vom t,l
onf;rIaMumifY vlrSmjzpfay:aewJY 0#fokH;yg; rjywf
vnfywf jzpfyGm;vdkY ay:vmwJY xif&Sm;wJUtjzpfowå
0g(0g) ya,m*aumif? vla,mifukdom Oyg'geu©E¨m
jzpfwJY ]'ku©}-vdkY
a[mwmjzpfaMumif; od&rSm jzpfygw,f/
'g-b,fvkdjzpfwmvJ¿
onf Oyg'geu©E¨mvdkY qdk&wJY vla,mif(0g) ya,m*vl[m
tpGJonf;udavomu cdki;f vdkY jzpfvm&wJY udk,Ef IwEf SvkH; rormrI
aMumifY jzpfvmwJYtjzpfawGom jzpfygw,f/
onfrormrItjzpfawGukd vluvkyw f m r[kwyf gbl;/
vlYtpdwt
f ydki;f awGuvnf; vkywf m r[kwyf gbl;/
vlu udavom&JU tokH;cscH? tcdki;f cH jzpfygw,f/
pm½IolwkdYcifAsm?
onftjrif[m pm½Iolrsm;twGuf tjrifopf jzpfEkdiyf gw,f/
usaemfw
Y ke;f uvnf; oyÜL&doolawmfaumif;u &Si;f jywke;f u
vG,vf G,ef JY oabmraygufcJYygbl;/ tcsed af wmfawmf ,l&ygw,f/
b0tjrif&Si;f aeMuwJY usaemfYaus;Zl;&Sif q&mBuD;awGuawmY vG,f
vG,ef JY oabmaygufoGm;Muygw,f/
'gaMumifY rormwJYtjrif rdpäm'd|ad MumifY rormwJY tawG;
tBuH? tajym-tjyK-tae? BudK;pm;-Edk;Mum;-pdwx f m;awG[m vlu
vkyw
f m r[kwyf gbl;/ rormwJYuad vomu vkyv f kduw
f mom jzpf
ygw,f/ bmjzpfvkdUvJqkdawmY rormwJYtjrif rjzpfvsif 'gawG[m
wpfckrQ jzpfrvmvdkYygyJ/
onftjzpf[m vluajymqdk-jyKrl-aexdkiv
f Iy&f Sm;ayrJY vlu
vkyaf ewm r[kwyf gbl;/ ]udavomu toGit f rsKd ;rsKd ; ajymif;NyD;
vlay:rSm vmjzpfaewm jzpfygw,f/ onfvl[m vltppfr[kww f JY
ya,m*vl=vla,mif=rormaumifu vkyaf ejcif;omjzpfvkdY vlvkyf
wmr[kwb f l; ajym&jcif; jzpfygw,f//
vlr[kww f YJ tewåjzpfvkv
Yd nf; y&(wjcm;aomypön;f )? tC
(ql;aji§mifYozG,yf pön;f ) ponfawG jzpfygw,f/
onf0pd u
d pd ämq,fYajcmufyg;[m vlpwJYowå0gudk ]'ku©}-
vdYk orkwt
d jrifeYJ uwåm;ae&mxm;NyD; pOf;pm;vdo Yk m ,krH mS ;oHo,awG
yGm;ae&jcif; jzpfygw,f/ onf 0dpu d pd ämq,faY jcmufyg;udk tbd"r®m
tajccH r&So d lrsm;twGuf azmfjyygYr,f/
]'ku©}-jzpfykHtppfu onfvkdjzpfygw,f/
onfrSm ]'ku©}-t&aumufukd oabmaygufrS 'ku©jzpfykHukd
oabmaygufrSm jzpfygw,f/
]'ku}© -t&udk cHpm;rIqif;&Jwmudyk J t&aumufaeMuygw,f/
qdk;0g;wJYcHpm;rI 'ku©uawmY t&Sed u
f kev
f sif aysmufomG ;rSmyg/ a&m*g
'ku©qkdvsif a&m*gaysmufatmifukvkduw f meJY csr;f omoGm;rSm jzpfyg
w,f/
'gaMumifY 'ku©t&[m-
]rvkyof ifYrvkyx
f kduw
f JY tajymtjyKtae awGaMumifY
&vmwJY jzpf&yfqkd;}awG[m}t&d,opömtjrif ]'ku©}
-yJ jzpfygw,f/
vlrmS onfvkd tpGaJ umif;puf½kyyf kaH wG? tpGq J k;d puf½kyyf kaH wG
[m ywf0ef;usit f aetxm;? udk,YfcH,lrItaetxm;? OD;aESmufu
wGucf surf Itaetxm;awGt& vlaumif;-vlqkd;awG jzpfaejcif; jzpf
ygw,f/ 'gaMumifY vltm;vkH;[m wcsed v f kH; aumif;raeMuygbl;/
wcsed vf kH;vnf; qdk;raeMuygbl;/ oGi;f xm;wJY tcsut f vufawGeJY
wnfaqmufxm;wJY y½dk*&rfawG tvkyv f kyw f t
YJ wdki;f aumif;wJt Y cg
&Sv
d kdu?f qdk;wJYtcg &Sv
d kduef JY jzpfygw,f/ aumif;wmrsm;vsif vl
aumif;? qdk;wmrsm;vsif vlqkd;-onfvkdyJ owfrSwx f m;Muygw,f/
tcef;(7)
w&m;*kP&f nfESiYf usaemf
d "r®-qdkwm oH+'d|u
oE´|d u d =udk,w
f kdi+f csujf cif;odjrifem;
vnfwm jzpfygw,f/
Oyrm-usaemf rvdrw f wfrjyKwwf b0uae yXrOD;qk;H vdrrf d
w,f-qdkygpdkY/ usaemfYukd,uf saemf b,fvkd ae&rSe;f rodbl;/ b,fol
usaemfvrd wf mudk odoGm;ygvdrY?f vdrw f may:vsif cufNyD--ponfeJY
vlvrd w
f pfOD;&JUtjzpfawGukd usaemf cHpm;ae&ygYr,f/ onfawmY us
aemf vdrvf kduw
f meJY vdrof ljzpfwm? vdro f l&JUtaetxm;udk usaemf
cHpm;ae&wmudk usaemfukd,w f kdif odaeygw,f/
a&S;b0uuHukd udk,o f w
d mr[kwyf gbl;/
a&S;b0uHaMumifY onfb0&wJY tusKd ;udk udk,f aocsm*e
odwmvnf; r[kwyf gbl;/
onfb0u uHukv d nf; udk,o f wdjyKEdkirf S odwmjzpfygw,f/
onfb0uHaMumifY aemifb0&rnfY uHtusKd ;udk udk,b f ,fvkdrS rod
Edkiyf gbl;/ onfawmY onfw&m;[m tcsed rf a&G;rSew f JY w&m; r[kwf
awmYygbl;/ tcsed tf wdkut f pm; cHEkdiwf JYw&m; r[kwaf wmYygbl;/
onfawmY bk&mYw&m; r[kwaf wmYygbl;/ bk&mYw&m; r[kwaf wmYb;l
qdkawmY ]t&d,"r®}-r[kwyf gbl;/ tjyefaumufvsif ]te&d,"r®}-
yJ jzpfygw,f/
'gaMumifY onft,l&o dS [
l m ½dk;om;ajzmifrY wfo?l pifMu,fo?l
,Ofaus;ol? jrifYjrwfol-qdkwJY ]t&d,tjzpf} vkH;0udk r&Edkiyf gbl;/
bmYaMumifYvJqkdawmY-
]udk,rf odwmudk todvkyaf eNyD;?
udk,o f ad ewmudk rodvkyaf erd }-vdkY jzpfygw,f/
&Si;f &Si;f ajym&vsif udk,Yfukd,f jyefvrd af eol jzpfvkdYygyJ/
{[dyódu"r®-{[d=vmyg+yódu=pl;prf;MunfyY g/ olwyg;
udk vmpfaMumvSnYvf kdY ac:jyvdkY&wJY t"dyÜg,f jzpfygw,f/ tjycH
&wJYoluvnf; rjiif;Edki?f racszsuEf kdi?f tjypfrwifEkdib
f J ]at;-
[kwwf ,f}-vdkY vlwkdi;f vufcHEkdiw
f JYw&m; jzpfygw,f/
'gudk-
]aumif;wmvkyv f si=f vlaumif;jzpfw,f?
raumif;wmvkyv f si=f vlqkd;jzpfr,f}-vdkY
em;vnfay;&ygYr,f/ onftod[m vlwdkif;udk,feJYruGm
aqmifxm;Edkiw
f JYw&m;? aqmifxm;tyfwJYw&m; jzpfygw,f/
'gaMumifY bk&m;oQio
f moemrSm ig;ESpo f m;&G,?f ckepfEpS o
f m;
&G,&f [EÅmawG trsm;tjym; &Scd JYygw,f/ 'gaMumifY bk&mYw&m;[m
onfvkd uav;oli,ft&G,af wmif odem;vnfEkid w f mjzpfvkYd ]0dnL}-
qdkwmudk taumif;tqdk;cGJjcm;Edkiw
f JY omreftodÓPf&So
d lvkdY-t&
aumuf&rSm jzpfygw,f/
]a&T}-vkkdYowfrSwEf kdiw
f JY t&nftaoG;udkMunfYvsif ta&mif
0g? tnSrd wuf? eef;qGJEkdi?f tufqpfwpfrsKd ;wnf;eJY rpm;Edkif qdkwJY
*kP&f nfav;yg; &Syd gw,f/ ok;H yg;eJjY ynfpY NkH yD; ta&mifr0gbJ jzLaewm
olt
Y ajymu cdk;zdpkY um;awGyJ ajymaeygw,f/ olt Y aeu olck;d
wdkb
Y m0 t,lvufjrefajcjref? t0Sujf refwmuav;awG jzpfaeygr,f/
vlvpfvsif vpfwJYcPav;rSm olYvufu vSr;f ,l0SuNf yD;om; jzpfae
ygr,f/ ud,
k af &mpdwyf g olc;kd pdwo
f cl ;kd ud,
k jf zpfaewmudk odEikd yf gw,f/
'gayrJY onf'kuu
© kd vlu rodbJ 'kue© &YJ ifqkid af wGUae&wmudk
'ku©vkdYrxifbJ onf'ku©ukdyJ ]igtjzpf}eJY aysmaf rGUaeygao;w,f/
'gaMumifY onf'ku©xJudkyJ &J&J0YH0YHBuD;udk oufqif;aeMujcif;
jzpfygw,f/
'gaMumifY-
onfowå0gaumif vlay:jzpfaewmudk y,fowf&rSm jzpfvkYd
a&S;ynm&Srd sm;u ]owå0g vlcRwfruS Rwfr,f}-vdkY t&d,opöm tjrifeYJ
qdkcJYMujcif; jzpfygw,f/ 'gudk ,aeYAk'¨bmomrsm;u orkwed ,fu
tjrifeJY taumifyavmif owå0gawGukd vluowfay;rS uRwfr,f
vdkY t,lrSm;aeMujcif; jzpfygw,f/
]tpGo
J nf; udavomaMumifY vGeu
f sL;rIueH YJ uHusKd ;jzpf? uHusKd ;
0dygufukd b0ifus om,mwmuae tpGJya,m* udavomudk xyf
edrm® e&wd-qdw
k m edrm® e=ud,
k w
f ikd pf w
d Bf udKuf zefqif;NyD;+t&wd
=arGUavsmwf ,fvkdY t"dyÜg,f&ygw,f/
'gaMumifv
Y nf; tm½kw H pfckwnf;ay:rSm pdwu
f kcd sKyfw;D NyD; pdwf
rNidrNf idraf tmif xde;f aewJY t,lonf; udavompGJeJY ajymqdkjyKrl
aexdkio f l[m onftusiYf vky&f yfeJY wom;wnf;nDwJY xif&Sm;wJY
tjzpfowå0g Oyg'geu©E¨mykH ay:ygw,f/
usiYw
f JYtusiYf t&Sed &f vmvsif t*Fgig;&yfukd wpfckNyD;wpfck
ausmNf yD; usiYvf mEdkiyf gw,f/ onftusiYftm;avsmpf Gm yXrpsmef? 'k
wd,psmef? wwd,psmef? pwkw¬psmefawG &vmEdkiyf gw,f/ onfpsmef
tpGJonf;udavomeJY ajymjyKaeol[m onfpsmefeJYwlwJY xif&Sm;wJY
tjzpfowå0g Oyg'geu©E¨m &rSmyJ jzpfygw,f/
'gudk tbd"r®mrSm-
]£w¬ r[*¾wH yknH? ,xmblrd 00w¬w d H? Zaewd
o'doH yguH? y#doE¨d y0wå, d H/}-vdkY
qdkxm;jcif; jzpfygw,f/
onftjzpfawG[m ½lyjA[®m16bkHu jA[®mtjzpfawGeJY wlwJY
tjzpf? b0awG jzpfygw,f/ tusiYt f m;avsmpf Gm vlrSm xif&Sm;wJY
tjzpfowå0g Oyg'geu©E¨mykH ay:ygw,f/ onftjzpfawG[m umr
ok*wdyk*¾Kd vfawGxuf jrifYjrwfwJYoltjzpf ]jA[®mOyg'geu©E¨mykH}-
awG aygufaejcif; jzpfygw,f/
'gaMumifY psmefusiYv
f kdY aovsi?f onfpsmefrysuv
f sif psmefeJY
avsmw f YJ jA[®mbkaH &mufr,f-vdkY tbd"r®mu qdkxm;wmudk ausmv f mT ;
EdkiNf yD jzpfygw,f/
½kyt
f m½kHrSm pdwuf kdwnfNidraf tmifxm;wJY psmeftusiYjf zpfwJY
½lyjA[®mowå0g Oyg'geu©E¨mudk azmfjyNyD;aemuf? ]avmurSm bmrS
r&Swd myJ t&Sjd zpfw,f}-qdkwmudkyJ odwJY emrftm½kH}-rSm pdwu f kd
wnfNidrfatmifxm;wJY t,lonf;tpGJudavomeJY ajymjyKaewJY
yk*K¾d vfawG&JU xif&Sm;wJYtjzpfowå0g Oyg'geu©E¨m[mvnf; onfo
abmeJY twlwlyJ jzpfygw,f/
rdrw
d kYd t,lonf;tpGJ udavomeJY jyKusiw Yf YJ udk,Ef w
I Ef v
S k;H &JU
tajymtqdk? tjyKtrl? taetxdkief JY wom;wnf;wlnDwJY xif&Sm;
wJtY jzpfowå0g Oyg'geu©Em¨ udk rdr&d UJ onfusiq Yf yJ pöKyÜecf E¨m tay:
rSmyJ &rSmjzpfygw,f/ onftjzpf[m ½kyu f kdy,fwJYtusiYf jzpfvkYd
]t½lytusi}Yf -jzpfygw,f/ t½ly tpGo J nf;udavomaMumifY jzpfwYJ
xif&Sm;wJYtjzpfowå0g Oyg'geu©E¨m[m t½lyjA[®mav;bkHom;eJY
wlwYJ tjzpfukd ay:aygufaprSm jzpfygw,f/ onftjzpfawG[mvnf;
vlr[kwyf gbl;/ vlYt&lyuH&kyf odkYr[kwf t½lyudavomykHoP²mefyJ
jzpfygw,f/
jzpf&yfowå0gykH[m onfypöKyÜeu
f kd,rf SmyJ xif&Sm;ay:ygw,f/ aemif
b0usrS ay:wm r[kwyf gbl;/
'gaMumifY-
]umr t,lonf;tpGJuad vomeJY ajymjyKaevsi-f
umrq,fYwpfbkHom;/ umr b0? umravmuom;/
½ly t,lonf; tpGJuad vomeJY ajymjyKaevsi-f
½lyq,fYajcmufbkHom;/ ½lyb0? ½lyavmuom;/
t½ly t,lonf;tpGJuad vomeJY ajymjyKaevsi-f
t½lyav;bkHom;/ t½lyb0? t½lyavmuom;/
qdkwJY xif&Sm;wJYowå0gtjzpf trIjyKqJ onfypöKyÜecf E¨may:
rSmjzpfwJY uH&kyf odkYr[kwf udavomykHoP²mefjzpfwJY ]Oyg'geu©E¨m}
udk &rSmjzpfygw,f/
onfvkdjzpfvkdY "r®pMuma'oema[mtNyD;rSm}-bkHokH;yg;rSm
usiv f nfaeorQ 'ku©urvGwb f l;}-vdkY todaygufoGm;wJY yÚö0*¾DwkdY
&JU acgif;aqmif t&Siaf um@n[m ]'ku©jzpfaMumif; awblru
bkoH k;H yg;w&m;awG[m wpdk;wpdrusef csKyfNidr;f &rnfw
Y &m;awGygvm;
bk&m;}-vdkY bk&m;oQifukd olw&m;udk odNyDjzpfaMumif; ],H udÚöd
ork ',"r®H oAÁH wH eda&m""r®H}-vdkY avQmufwifjcif; jzpfygw,f/
tcef;(8)
udk,Yfukd,u
f kd jyefvnfawGU&Sjd cif;
onfawmY-
usaemf[m uHusKd ;udk auseyfoabmusvkYd om,modr;f ydkurf d
vdkY vdkupf m;cJYzl;wJY uHeJYtm½kHukd jyefqmavmifvkYd tpGJonf;udavom
jyefjzpfaMumif;? 'g[m uH&JUtaMumif;jzpfaMumif; tjrif&cJYygw,f/
onftaMumif;[m xyfcgjzpfwmeJYtrQ rlv uHYtaMumif;
udk tm;jznfYay;wJYoabm jzpfaewmqdkwJY udavo0#fukd taMumif;
tusKd ;eJw
Y uG &Si;f &Si;f BuD; odjrifomG ;wJt
Y wGuf uH&UJ taMumif;r&Sb
d ;l -
vdk,
Y w l YJ ta[wku0g' ed,wrdpäm'd|ed YJ zefqif;&Si?f wefck;d &Siaf MumifY
'gaMumifY twdwb
f 0awGeJY ywfoufNyD; oHo,ig;csu?f
ckb0eJY ywfoufNyD; oHo,ajcmufcsu?f aemiftem*wfb0eJY ywf
oufNyD; oHo,ig;csuf usaemfYrSm rjzpfawmYygbl;/
qkw, f kwv
f mNyD;? udk,Yfemrnfawmif wpfcgwpfav jyefpOf;pm;&wJY
tjzpf/ udk,Yrf b d eJY ZeD;om;orD;? rdwaf qGo*F[ polawG&JU emrnf
awGukyd g vk;H 0 jyefpOf;pm;vdkY r&wJY tjzpfa&mufNyD; usaemfrY mS onmrJY
vmygw,f/usaemf vljzpf½IH;vmygw,f/ usaemf ½lyg½lyr[*¾w t
usiaYf wG usiv Yf kYd udk,u
Yf k,
d u
f kd taysmufqk;H BuD; aysmufqk;H jcif; jzpfcYJ
ygw,f/
usaemfYrlvvlaumif;b0 vkH;0udk aysmufqkH;cJY&ygw,f/
49/ ed*kH;
usaemfY&JUrSww
f rf;pmudk jyefcsKyfvkduv
f si-f
(1) bk&mYw&m;qdkwm bmvJ¿ &JUar;cGe;f tajztjzpf-
]bk&mYw&m;qdkwm t&d,opömav;yg;jzpfygw,f}/
wqufwnf;rSmyJ w&m;qdkwm&JU t"dyÜg,f[m-
]vlvlcsi;f qufqHa&;rSmaqmifxm;tyfwJY or®m
rQwwJY trI&Spcf kvkdY ac:qdk&wJY or®mr*¾i&f Spyf g;
jzpfw,f }-vdkY oabmaygufoGm;ygw,f/
'geJYtwl w&m;udk twdkcsKyfem;vnfvkduw f mu-
]w&m;qdkwm rw&m;&JUqefYusib f ufjzpfw,}f -
qdkwm jzpfygw,f/
(2) bk&mYw&m;qdkwm w&m;*kP&f nfajcmufyg;vkH;eJY wvkH;
w0jynfpY w
kH YJ w&m;jzpfaMumif? wpfyg;yg;csKd UwmeJY bk&mY
w&m;r[kwaf Mumif;? bk&mYw&m;[lorQ t&d,opöm
twGi;f 0ifaMumif;? 'gaMumifY w&m;*kPaf wmf wpfyg;
yg;eJY rudkun f Dwm jzpfap? t&d,rjzpfapvsif jzpfap
te&d,"r®omjzpfNyD; bk&mYw&m;r[kwaf Mumif; tod
a&mufr,fvkdY xifygw,f/
(3) bk&mYw&m;[m umr½lyg½lytjrifrSm;qdkwJY tpGJuad v
omt,lonf;vdkY y#dpöorkyÜg'f0#fokH;yg; tqufrjywf
vnf&mu onfypöKyÜecf E¨mrSm xif&Sm;jzpfay:vmwJY
pm½Iolrsm;cifAsm?
usaemfY ]yefMum;csu}f rSm azmfjycJw
Y YJ rd&k;d zvmAk'b
¨ mom todeYJ
odc&YJ wJY uH-yg&rD-b0-avmu-"r®-opöm--ponfrsm;[m ]t&d,
opö'óetjrif}-eJY jrifvkduw f JYtcg qefYusib f ufrsm;txd usaemf
todtjrifajymif;oGm;wmudk wifjyNyD; jzpfygw,f/ pm½Iolrsm;vnf;
usaemfESiYf wxyfwnf; todvkduyf gvmw,fqkdvsif usaemf0rf;om
&rSm jzpfygw,f/ onfvkdr[kwaf o;vsif usaemfYwifjycsuf rjynfY
rpkHjzpfwm? tjrif&Si;f atmif rwifjyEdkiw f mjzpfvkdY usaemf aemufxyf
BudK;pm;ygOD;r,f/
usaemfYrSww
f rf;pm yXrydki;f udk onfrSm tqkH;owfygYr,f/
usaemfwifjycJYwmawG[m "r®tpDtpOfusrSm r[kwyf gbl;/ usaemfY
"r®&SmykHawmfc&D;rSm usaemfYrSm ay:aygufvmwJY tawG;awGeJY onft
awG;awG&UJ tajzudk vdku½f mS wJt
Y cg ay:aygufvmorQudk wifjycJjY cif;
om jzpfygw,f/
ypöKyÜeu
f r®0g'Ak'¨bmom Oygoum
t&d,a0g[m&w¬uxm
ed'gef;
]t&d,a0g[m&w¬uxmed'gef;}-tjzpf uREkyf w f k\
Yd ,kMH unfcsuf
udk wifjy&rnf/
uREyfk w
f \Ykd q&mawmfonf uREyfk w f t
Ykd m; t&d,opömw&m;udk vrf;
nTejf yocJYonf/ q&mawmf\ vrf;nTerf IjzifY uREkyf w f kdYonf ]avmuudk
odjrifEikd o
f nfo Y pömrsupf }d yGiv
Yf mcJo
Y nf/ t0dZmÆ wdrwf ku
d rf sm; vGipYf ifomG ;
onfYtwGuf avmuokH;yg;taMumif; aumif;aumif;odjrif vmonf/
odkt
Y wGuf uREkyf w f k\ Yd q&mtay:ü tm;udk;,kMH unfrrI sm;? tHMY ocs;D rGr;f zG,f
rsm; wdk;yGm;vmcJYonf/
uREfkyw
f kq
Yd &mawmfonf odp&m&So d rQudk vHk;0ukepf if odjrifcNhJ yD;?
y,fp&m&Sod rQudk t<uif;r&Sd y,fowfNyD;NyD? yGm;p&m &So d rQ yGm;rsm;NyD;í
qdkupf &mudkqkduaf &mufNyD;cJhNyD [k uREfkywf kdY rrSw
d rf okef ,HkMunfcJh&NyD/
y#dpo
ö rkygÜ 'f usKd ;aMumif;qufukd odaomÓPfonf "r®|w
d Ó
d Pf
jzpf\/ w&m;üwnfaomÓPf? w&m;udkoad omÓPf jzpf\/ t&d,mwdkY
odjrifonfÓ
h Pf jzpf\/ a&S;a&S;aom bk&m;paom t&d,m olawmfaumif;
wdkYonfvnf; þÓPfjzifh edAÁmefokdYqkduaf &mufMu\/
þodkY "r®|w
d Ó
d PfEiS hf "r®mEG,ÓPfukd &&So d jd rifNyD;aom olonf
Ak'¨bmodw"r®ESihf tnbmodw"r®wkdYukd uGJjym;pGm odjrifEkdi\ f / ]bk&m;
a[mw&m;ESihf bk&m;ra[m w&m;wdu Yk kd cGjJ cm;Ekid \
f }-[k qdv k \kd / rrS0D rJ yGm;
rsm;tyfaom w&m;ESihf rSD0JyGm;rsm;tyfaom w&m;wdkYukd ydki;f jcm;Edki\ f /
rrS0D rJ yGm;rsm;tyfaom w&m;wdku Y m; tEÅtpGe;f w&m;rsm; jzpfí? rS0D yJ mG ;rsm;
(jzefYa0&efr[kwf? udk,fwdkifzwf½IavYvm pdppfa0zef&ef jzpfonf)
324 udk,Yfukd,u
f kdjyefvnfawGU½Sjd cif;
uREykf w
f o
Ykd nf ygVdy#d uwf rwwfí pdwyf sut f m;i,fz,
G f rvdak y/
uREkyf w
f q
kYd &monf bk&m;a[mcJo h nfh "r®uuG af ygif; ig;axmifrQukd tjynfh
t0 od&Sdem;vnfNyD;NyD/ xdkw&m;uGufrsm;udk wynfhwdkYem;ESifhwef½Hk
jrefrmjyefí ]r[mayg|u}-trnfjzifh wynfhwkdYtm; jzefYa0cJhNyD? w&m;
awmf\ t"dyÜg,frSeu f kd em;vnfEkdiaf p&ef yl;0ifuyf,SOaf eonfh tarSmifh
ya,m* rdpäm0g'rsm;udk z,f&Sm;um Ak'¨bmodwppfppf t&d,pum;rsm;
udkom zGihfazmfay;cJhonf/
þ]t&d,a0g[m&w¬uxm}usrf;pmüvnf; uREfkyfwdkYonf
t&d,pum;oefo Y ef?Y bk&m;pum;oefo
Y efu
Y ko
d m Mum;em&rnf jzpfayonf/
bk&m;&Siw
f kdYonf t&d,mrsm;jzpfaomaMumifh vlwkdi;f t&d,mjzpfatmif
t&d,opömudkom a[mMum;awmfrlMuonf/
opömonf-
]orkwo d pöm? y&rw¬opöm? t&d,opöm}[lí oHk;rsKd ;
&Syd gonf/ ]orkwo d pömESihf y&rw¬opöm}-wdkYonf
a&SmifMuOf&rnfh tpGe;f w&m;rsm;jzpfí ]t&d,opöm}-
om usihfyGm;&rnfhopöm jzpfygonf/
,cktcg y&rw¬opömom t&Sw d &m;jzpfí y&rw¬opömudk odu
t&d,opömudk odNyD;jzpfawmhonf[k ]'ka0opömedtu©mod}-*gxmudk ,Hkí
opömESpyf g;om&Sad Mumif; odaeMuygonf/f
t*¾'d wåjAm[®P0w¬Küvnf;-
]vlwkdYukd;uG,rf I trsKd ;rsKd ;jyK&mü ab;ruif;onfh
udk;uG,rf Irsm;omjzpfí t&d,opömav;yg; tm;xm;
yGm;rsm;rIuom ab;uif;onfh udk;uG,&f mtppf jzpf
aMumif; } a[mxm;ygonf/
þodYk t&d,opöm\ *kPaf us;Zl;rsm;udk okwåy#d uwftESUH awGUjrif
Edkiyf gonf/
opömjzifh vJv, S u
f m ½IMunfah pcJo
h nft h wGuf t&d,opöm tjrifaysmufum
y&rw¬opömtjrif aygufaeMuygonf/ ]ig-olwyg;-a,musmf ;-rde;f r}
txift&Sm; &Sad eygvsuf ]ig-olwyg;- a,musmf ;-rde;f r r&S?d ½kyef mrfom
&S\d }-[k txifa&mufapcJhygonf/
½Irw
S pf OftwGi;f vlaysmufzo
kYd mta&;BuD;í vlaysmufatmif ½Irw S f
Mu&ygonf/ odk&Y mwGif tpOftNrJ vlaysmufatmif r½Irw S Ef kid &f um; ½Irw
S f
cdkuof m vlaysmufí r½IEkid af omtcg ig-ol-a,musmf ;-rde;f r yk*¾Kd vf-
owå0gum; &SNd rJ&adS eMuygonf/ orm"dEak o;í tpOfraysmuf [k ,lqum
BudK;pm;½IrSwMf u&ojzifh yifyef;vSygonf/
ZmwuESiAhf k'0¨ o
H wdku
Y m; ZmwfEiS 0hf w¬Krsm;omjzpfí Zmwf0w¬KwdkY
\"r®wm &oudk;yg; cHpm;Edkiaf tmif tvuFmenf;wdkYjzifh tEkynmajrmuf
yHkazmfa&;om;cJhMuygonf/ bk&m;oQifwkdY\ ]]wm'd*kPf}} ay:vGiaf p&ef
tyl? tat; qefu Y sib
f uf a&rD;tpHk wefc;kd jym#d[mwdjYk zifh o½kyaf zmfygonf/
bk&m;oQifwkdYonf t&d,mrsm;jzpfí t&d,£'¨d NyD;jynfhpHkMuyg
onf/ t&d,£'¨[ d o
l nf t&d,mwd\ Yk wefc;kd tbdÓPfjzpfygonf/ £'¨0d "d
ponf avmuDtbdÓPfrsm; r[kwMf uyg/ qefYusib f uftm½Hkrsm;udk
wom;wnf;xm; ½IyGm;Edkirf I jzpfygonf/ £|? ted|? vmb? tvmb
ponfh tm½Hkrsm;aMumifh wkev f Iyrf Ir&So
d nfh pdw"f mwfBuHhckdirf Ijzpfygonf/
þ]t&d,a0g[m&w¬uxmusrf;}-ü Mo0g'ygwdarmufvm
bk&m;pum;awmfrsm;? "r®pMum? tewåvu©P? r[mowdy|me? y#dpö
orkyÜg'f ponfvm bk&m;pum;awmfaygif; ESp&f mausmrf Qudk t&d,opö
'óejzifh zGihfqkd&Si;f jycJhygonf/
y#dpo
ö rkygÜ 'fw&m;onf 'kuj© zpfykH? csKyfykHukd tus,af 0zefjyaom
w&m;jzpfonf/ 'ku©ESihf'ku©ead &m"? a&Smif&ef-aqmif&ef? tukokdvf ESihf
ukokdv?f 'kp½dkuEf Sihfokp½dku?f avmuDESihf avmukwå&m? ao0dwAÁESihf
tao0dwAÁ qefu Y sib f ufw&m;wdu Yk m; 'kuj© zpfrEI iS hf 'kuN© idr;f rIwo
Ykd mjzpf\/
ypön;f av;yg;ESihfqufqH&mü 'ku©jzpfrnfh pm;?0wf?aerIukd a&Smifí 'ku©
Nidr;f rnfh pm;0wfaerIukd oHk;aqmifoGm;&ef jzpf\/
vltcsi;f csi;f qufqH&müvnf; rdr-d olwyg; ESpOf D;om;wdkYtm;
'kuj© zpfaprnfh um,uHqk;d ? 0pDrq H k;d ? raemuHqk;d rsm;udk a&Smifí um,uH
aumif;? 0pDuaH umif;? raemuHaumif;rsm;udk aqmifxm;&rnf jzpfygonf/
þw&m;wdkYum; ESpcf kNydKifí jzpfr&aom w&m;wdkYom jzpf\/ 'ku©jzpfum
eda&m"jzpfí r&ay/
þ]t&d,a0g[m&w¬uxm}w&m;udk em,lrSwfom;&ojzifh
r*fzkdvef Ad Ámef&&SMd urnfh t&d,mom0utavmif;tvsmwdkYtm; taESmifht
,Suf t[eft Y wm;jzpfaprnfh tpGe;f w&m;rsm;udk t&d,a0g[m&w¬uxm
tBudKed'gef;jzifh BudKwifvrf;&Si;f xm;jcif;rQom jzpfygonf/
OD;pdk;atmif
("r®mp&d,? bDat)
okawoerSL; (tNidr;f pm;)
omoema&;OD;pD;Xme
tcsKyfrSm-
aou©yk*¾Kd vfonf-
1/ þcE¨mudk,u f kd ydki;f jcm;odEkdiof nf/
2/ okH;q,fYwpfbkHukd ydki;f jcm;odEkdio f nf/
3/ r*fÓPf\tNcHt&H aAm"dyu©, d w&m;tpkukd ydki;f jcm;
odEkdiof nf/
þüaou©yk*Kd¾ vfom azmfjyaomfvnf; taou©yk*Kd¾ vfum; qdkz, G f
r&S/d aou©yk*¾Kd vfom tyg,f-vl-ewf owå0gudk ydki;f jcm;odEkdio f nf/
xdkYaMumifY-
]t&d,yk*¾Kd vfwkdYom} avmuD'ku©cE¨mESiYfavmukwå
&mcE¨mwdkYukd cGJjcm;odEkdio
f nf }-[k
oabmaygufygonf/
OD;pdk;atmif
("r®mp&d,? bDat)
]urÇmYAk'¨bmomnDvmcHBuD;}odkY ay;ydkYaom
jynfaxmifpk jrefrmEdkiif Hawmf? Edkiif HawmfoHCem,utzGJU
Ouú|q&mawmfBuD;\
Mo0g'uxm
jrwfpGmbk&m;&Si\
f omoemawmft&Snw f nfwHYí pnfyifjyefYyGm;
xGe;f um;ap&ef þnDvmcHuk, d pf m;vS,af wmfrsm;u pkaygif;nD nmpGmjzifY
wufwuf<u<u tm;xkwaf qmif&u G af eMuonfukd awGU&&dS ojzifY tem*wf
omoemawmftwGuf tm;wuf&Tiv f ef; 0rf;ajrmuf&ygonf/
Y iG f ]or®m0gpm?or®mur®EÅ? or®mtmZD0}
xdkt&d,r*¾i&f pS yf g;wdkw
þokH;yg;wdkYonf ]oDvr*¾irf sm;} jzpfMuygonf/ ]or®m0g,mr? or®m
owd? or®morm"d} þokH;yg;wdkYonf ]orm"dr*¾irf sm;} jzpfMuygonf/
]or®m'd|?d or®mouFy}Ü þESpyf g;wdko Y nf ]ynmr*¾irf sm;} jzpfMuygonf/
þt&d,r*¾i&f pS jf zm odum© ok;H &yfwkYd urÇmolurÇmom;wdkY oEÅmefü jzpfymG ;
wnfaejcif;? xGe;f vif;awmufyaejcif;udkyif Ak'o ¨ moemawmf wnfwjYH cif;?
xGe;f vif;awmufyjcif;[k ac:qdk&ygonf/
ousrkead *gwrAk'¨u-
]t&d,r*¾i&f Spyf g;r&Sad om "r®0ed ,omoemü udav
omNidr;f olèaomwmyef? ou'g*grf? tem*grf?
&[EÅm r&SEd kdi/f t&d,r*¾i&f Spyf g; &Sad om "r®0ed ,
omoemüom udavomNidr;f olèaomwmyef? ou
'g*grf? tem*grf? &[EÅm &SEd kdio f nf/ þigbk&m;\
"r®0ed , omoemawmfüom t&d,r*¾i&f Spyf g; &Sad y
onf/ þigbk&m;\ "r®0ed ,omoemawmfüom ud
avomNidr;f olèaomwmyef? ou'g*grf? tem*grf?
&[EÅm &SEd kdiaf yonf/ 'gbk&m;\ "r®0ed , omoem
awmfrSwyg; tjcm;t,l0g'wdkYonf w&m;udk odjrif
MuonfY &[ef;jrwf(wpfusw d Ef Spyf g;)wdkYrS qdwo
f kO;f
uke\f }-[k
okb'´y&dAkdZtf m; a[mawmfrlcJYaMumif; 'DCedum,? r[m0*¾ygVd?r[m
y&deAd Ámeokwüf oH*g,em wifcJYayonf('D? 2/ 125)/
Ouú|q&mawmf