/

7 ///n

j^

Med/a-r

P'^onto. OnV?.

tnO

MONUMENTA
HI8T0RIC0-JURIDICA
SLAVOEUM MEEIDIONAT.IUM.
VOLUMEN
X.

STATUTU! ET REFOMATIONES CIVITATIS

TMGUM.

STTMPTIBUS ACADEMIAE SCIENTIAEUM ET AETIUM STAVOEUM MEEIDIONALIUM.

ZAGRABIAE

1915.

EXOFFIOINA SOCIETATIS TVPOGRAPHICAE.

STATUTUM ET REFORMATIONES CIVITATIS TRAGURII.

STATUT

REFORMACIJE

GRADA TROGIRA.

PRIREDIO ZA TISAK,
Dr.
PRAVI

UVODOM

TUMAEM
I

POPRATIO

IVAN STROHAL
UMJETNOSTI.

LAN

JUGOSLAVENSKE AKADEMIJE ZNANOSTI

CIJENA:

8 K.

U ZAGREBU
LAV.

1915.

NA PRODAJI U KNJIARI JUGOSLAVENSKE AKADEMIJE

HARTMANA

(sT.

KUGLl).

^<^o

u:

Mea.aJ

XRY
AU6
8 1986

Uvod.
I.

Openito

o Trogiru

puanstvu
taj

Trogira.
za

Malen
toliko

je otoi',

na kojem je sazdan
Ali
taj

stari

hrvatsku povijest
i

znameniti

grad.

povrinom posve neznatni, od kopna

na

drugoj strani opet od susjednoga otoka Ciova tek nekoliko metara udaljeni

otoi

zatvara sa sjever-zapada

onu znamenitu
hrvatskih
i

uvalu,

ko^ja
toj

se

punim
spo-

pravom moe nazvati kolijevkom hrvatske

linama rimske Salone grobovi su
hrvatski kralj Zvonimir
se onaj

povjesnice.
vladara,

uvali

na razva-

tu su

na,] stariji

menici hrvatske povijesti, tu su razvaline

:

one crkve, u kojoj je bio krunjen

blizu

toj

uvali a

odmah

samoga Trogira

nalazi

znameniti Biha, u

kom

su svoj dvor imali hrvatski kraljevi.

Plodna ova uvala, sa sjeverne strane

doba
prije god. 612.), bila je

tiena visokim brdinama a u

sredini zatvarajui lijepi katelanski zaljev, potpuno uskultivirana

(t.

ve

u rimsko
da potsa

j.

upravo kao stvorena, da bude kolijevkom

koji je

historije

novomu zdravomu narodu,

imao

snage

volje,

puno

istrijebi preivjeh.

izmodeni n^rod prolih vremena.

Trogir

svojim poloajem bio je opet

kao stvoren,
ova,j

da bude sjeditem vladara nad

takovim novim narodom, dok se

povojima.
poloaj
stoji

nalazio,

kako

bi se slikovito reklo,

Kod

provale

Tatara (god. 1242.)

vidjelo se

opet,

kako odlian
Bela IV.

ima takav otoi spram mladoga naroda, u koga sva gotovo snaga

ne u

oruu

kulturi,

nego u zdravlju

miiju. Nije se

kralj

pred divljim Tatarima sklonio u onda u visoko utvrdjeni Klis,

niti

ve

daleko

vei
ili

bogatiji

Spljet. niti
.<e

na velike otoke
je

Bra

Hvar. Ne. on

sklonio

na
Ita

taj

maleni otoi, na

kom

dodue imalo mjesta samo malo

biti,

ljudi,

no

poradi toga, jer ih je na njem moglo malo

sile

bijae taj neznatni broj

siguran, da se nitko bez znatnije

ne

moi uvui
tuega

na

taj

otok protiv

njihove volje. Jo u veoj se mjeri bez sumnje

isticala vrijednost poloaja

tomu otoiu, kad

se nije radilo o obrani od

ali

divljega naroda, nego

koji se nije

vladanju nad vlastitim,

primitivnim narodom,

cijelosti

mogao

zaratiti

takovim

vladarima,
Protiv

nego u kojem

su se tek

pojedinci

mogli podii protiv njih.

ustanka takovih pojedinaca u ono primito je

tivno doba dovoljnu je sigurnost davalo ono nekoliko metara mora.

takav

otoi

dijelilo

od kopna, dotino od veega otoka; samo je

X.

taj

otoi
1

MON. HISTOR.-JUR.

n
podjedno imao
tako. te se
l>iti

L>od.

tako malen, da su ga

ti

vladari mogli potpuno vladati

na

nj

nitko nije

mogao neopaen

uvuci.
l)io
i

Takav

je

otoi, makar
da na njem

su ga

l)arustine

oko

njega inile nezdravim.

najzgodnije mjesto, da
Ijogatstva.

takovi vladari istovare na nj zalihu svojih dobara

zasnuju svoje dvorove

nilo

t.

d.

stari

Dubrovnik, dok je veliki Stradun pusto

more, imao je takav poloaj, samo

daleko je od toga otoia,
s

nije

bar u
je

dati

nad takovom plodnom uvalom, nad kakovom

ali
i

poetku mogao vlamogao Trogir: dubroi

vaka upa
uvalu, a
i

Trogir upravo zatvara katelansku

druge strane
i

iri

se,

ako

ne tako

lijepa

plodna obala, a
i

to

ipak za podravanje
plodna.

veega od

Trogira gi'ada

dovoljno velika

dovoljno

Bio je upani
i i

taj

otoi

kao stvoren, da na njem osnuju svoje sredite oni junaki

glavari, koji se nijesu acaU prevaliti sa svojim

koji

narodom

rijeke
ej iz

gore

se nijesu acali do temelja unititi tako veliki grad.

kakav
i

bila

stara

Salona, da usade u tu

prekrasnu
i

uvalu cvijet

svoga roda

nje potpuno istrijebe

taj taj

preanje mlohave
vrlo rano
Vio

izmodene

sjedioce.

Jamano

ie

neznatni

otoi ve

sjedite onih upana,

pod kojima je
kako su Mle-

mladi narod,

jo prije

nego

to

su

minula

tri

desetoljea od njegova
(to.

doseljenja, s

ani

jo

mnotvom mnogo kasnije

svojih

laa

preplovio Jadransko

nazivali,

slavensko)

more
])iti

ondie kod Siponta po-

bijedili

beneventskog kneza Aja (god. 642.).

Trogirski
jer je

otoi mogao

je stim

lake

sjeditem takovih

upana,

na tom otoiu

ve
pr.

u rimsko doba bio grad. pa su doseljeni upani

grada mogli
upotrebiti za gradnju novoga
:

razvaljenu

grau
i

staroga
n.

tako

su Hrvati

drugdje,

u Dioklecijanovoj palai, upotrelnli takovu

grau

za osnutak svojih gradova.

Poradi toga drimo, da ne

koja
pje^'a.

biti lia

daleko od istine ona stara pjesma,

kako je djevojka, povrijeena u svojim pravima na putu od

Trogira do Siljenika. traila pravdu

onoga od Trogira kralja.

tim

domeui
n.

tome. kako je nad

kraljem bio samo

je
li

,.car"

(je

li

pr.

za kneza

Trpimira:

Lotar.

istoni?).

zapadni,

Svakako

je

znaajno,
tr-

to je

mletaki dud Petar

prijestolje bilo

Orseolo.

kad
bar

mu
na

je

pored bratoubilakoga
zaposjesti

venja

omogueno
l)a

neko vrijeme

neke

primorske hrvatske

gradove.

Trogiru naao

brae,

to starijega

Svetislava (Siu'inju).

Trogira nalazio kraljevski Biha, koji

hrvatskih vladara. Znaajno
privilegija,
je.

to je

od zavaene Znaajno je to. to se tako blizu In mogao Ijiti kao neki ..Tusculuni" ba Trogir sauvao toliko kraljevskih

jednoga
i

u kojima

kralj

pripovijeda,

to

liti.

kad on

ili

njegovi na-

sljednici

dou

kruniti se
").

(Cum autem ad
na
taj

vos coronandus
odliniji
sloj

adve-

nero.

Da

se je

maleni

otoi naseho

mladoga

Uvod.

in

naroda, vidi se
vjeru.

po tome,

to

su Trogirani

ve

tako rano prigrlili

kransku
bilo je to

Prigrlili su je jo za

ono staromu Vizantu najuasnije doba, koje je

potrajalo od smrti cara Mavrikija

pa tamo skoro do
navaljivali

Vasilija

I.

doba, dok su

izvana
i t.

neprestano
d.),

strani estoki

narodi (Bugari,
i

Arapi, Perzijanci
ratovi;
i

a unutra su se dizale neprestane bune

to
i

graanski
polje s

tako

je

kroz
iriti

doba

^genome Eimu

ostalo

otvoreno
poslije,

kranskom vjerom
anske

nametati ^voj latinski jezik. Tek

kad se
uz

Vizant neto oporavio,

vjere, bio je
i

te je Eimu zaprijetio konkurencijom u Rim prinuen dopustiti irenje kranske te

irenju kr-

vjere

drugi jezik, a ne latinski. Tako je dolo,

su Trogir

neki drugi hrvatski

gradovi primili kranstvo uz latinsko bogosluje, dok ga je okolica primila

uza slavensko, hrvatsko.

Ova
iz

razlika

u drutvenom poloaju Trogirana u jednu ruku, a naroda

okolice u

drugu ruku
viim

a jo

vie
iz

razliitost jezika u bogosluju

ve
vali

je rano otuila Trogirane narodu,

koga su

ponikli.

Ve

su se rano

drali oni

neim

vrednijim
iz

od okolinoga puanstva, a potkrepljii

su ih u tom uvjerenju

Rima
ili

Italije

doseljeni

biskupi,
gledali

sveenici,

misionari, koji su uvijek vie

manje prijekim okom

u hrvatsko

bogosluje, a prijali latinskome.

Konano
dorom
i

je

Rimom

zavladala

njezinom keri Marocijom na elu;

panromanska stranka, sa glasovitom Teoorue u njihovim rukama, papa

Ivan X.. nije se ustruavao pisati ni

njegov (hrvatski) jezik varvarski
i

samomu hrvatskom

vladaru,

da

je

da hrvatskoga vladara kao pravoga sina da prinosi Bogu rtvu u kojem varvar-

rimske

crkve

ne

smije

veseliti,

skbm

jeziku, a ne u latinskom, jer

sluili

da

po mnijenju svetoga oca pape za

one, koji se ne bi

tim

odal)ranim
nijesu
nai,
i

jezikom
jer

vrijediti rijei
bili

Svetoga
bih bi
s

pisma: od nas su potekli, a

kad bi

nai,

nama".

nadbiskupu spljetskomu Ivanu

taj

drugim biskupima u Hrvatskoj

pisao je izravno

papa. da po njegovu mnijenju nije

Bogu ugodno, ako

drugim jezikom, a ne latinskim, pa bi za one, koji mu slue kojim drugim jezikom, moglo vrijediti: maledictus homo, qui opera

mu

se slui kojim

Dei negligenter
Bile su

facit".

onda takove

prilike,

te je

hrvatski vladar

zapada, da svrgne sa sebe pokroviteljstvo Vizanta,

trebao potpore sa

on se pokorio na-

lozima rimskoga pape.

izaslanika ne

Na

spljetskom saboru stvorene su po uputi pai)inih

prilog latinskomu bogosluju a na tetu hr-

samo odredbe u
i

vatskomu, nego

znamenita odredba, da biskupi

da biskupi

mogu

biti

samo u onim
koji

gradovima, u kojima oni toboe od uvijek postoje, a da se ne smiju uvoditi

u nove gradove
iz

(t.

j.

su se uzdrali

rimskoga doba, a ne
to

mogu biti samo u gradovima, mogu biti u novo osnovanim

ni

gra-

dovima). Bilo je

odlueno na tom saboru, premda

sam papa Ivan

X.

IV
nije znao ni za

Uvod.

kakove sauvane Eomane u dalmatinskim gradovima, nego

kralju

je pisao

samo

hrvatskome Tomislavu, knezu zahumskome Mihajlu,

Sklavoniji
Dalmaciji'':

nadbiskupu spljetskomu Ivanu, svim biskupima, svim upanima, svim sve-

enicima

svemu puku u

kakovim
godine

dostojanstvenicima,

uope kakovu romanskomu narodu u

dranu
dvije

tim

romanskim pismima
prvoga,
(t.

nigdje ni traga.

Na drugom
bude odreeno,
prava
i

spljetskom saboru,
sva prava
i

posUje

da se

sve privilegije
teritorij

biskupskih c-rkava

j.

privilegije

gradova,

kojih je

inio tu

biskupsku

crkvu)

uspostavljaju.

ta

prava

te privilegije
i

bile su

jako dalekosene,

te poloaj

takovih gradova pored tih prava

vlasti.

privilegija

bude posve

izuzet od dravne

ostalom, drugi je

taj

spljetski sabor

ve

postojalo, otkako su se

u pojedine gradove

samo uvrstio, to je doista smjestili romanskim duhom

proniknuti biskupi. Hrvatski vladari dodue bez sumnje su

ve
:

od poetka
eksimirani

prijekim
poloaj
teili

okom

gledali u ovo razvijanje eksimiranog poloaja

ali

tih

gradova u

dobri

as
i

je

doao

vizantijskim vladarima, koji su

na uspostavu neke makar

i

prividne vlasti bar nad

tim

gTadovima^

pa su

oruanom rukom

nastojali,

da uzdre takav poloaj tim gradovima.

Tako je ve za trvenja izmeu zapadnoga i istonoga carstva potkraj TIII. u poetak IX. vijeka nastalo isticanje nekih tobonjih romanskih gradova i u Dalmaciji, koji bi imali ostati pod vrhovnom vlau istonoga carstva,
dok je
ostala

Dalmacija potpala pod vlast carstva zapadnoga. Kad je

taj

poslije^

za jake vlade hrvatskoga kneza Domagoja,

eksimirani poloaj dalmatinskih

(biskupskih) gradova skoro iseznuo.

Nikita dobru zgodu,
borili protiv
te je,

upotrebio je vojskovoa cara Vasilija

i

dok su se hrvatsko brodovlje

hrvatska vojska
ostalim kra-

Saracena
da
osveti

kod Barija, mjesto da ide u

neke talijanske biskupe,

pomo

nima, toboe

navalio

na

dalmatinske

gradove, poplijenio ih.

odveo odline graane (valjada pouzdanike hrvatskoga

i

vladara) u vizantijsko ropstvo,

tako jo

mnogo

prije

spljetskoga
i

sabora
njihovoj

uinio puanstvo u tim

romanizatornoj
politici.

gradovima

sklonim italskim biskupima

skoro zatim
s

kad je

ginuo, uspjelo je caru Tasiliju. te je

s

junaki knez Domagoj poknezom Sedeslavom. koji se zakneiopo

njegovom potporom, sklopio ugovor,

poloaja

kojem su
vladaru,

se

pojedini

gradovi

dostali

nezavisnoga

hrvatskom

pod uvjetom,
tada
taj

da

mu
100

plaaju u ugovoru odreeni danak.

nomismata.

Za

Trogir Ijude

danak

Na drugom
faktino stanje
osobita prava
vlasti.
i

spljetskom sal)oru

bilo je

prisutnosti

samoga
(i

kralja

njegovih dostojanstvenika odlueno,

i

da biskupski gradovi
s

bez obzira na

bez obzira na pomenuti ugovor

privilegije,
t.

carem Vasilijem) imadu

veliku
vrijednost,.

j.

zamalo posve eksimiran poloaj od dravne

doba imao vanredno

Da

je

takav poloaj

u ono

Uvod.

V
gradovi
trudili
borili,
borili,

najbolje vidimo odatle,

koliko su se pojedini
n. pr.

da
bis-

dobiju svoga biskupa; koliko su se

ibenani

da dobiju
:

kupa nezavisna
grad: biskupa.

o trogirskom. I borba bila je

okrunjena

uspjehom
trebalo,

ibenik

dol)io je ono, to

mu
koji

je,

kako sam

Giovani

Luio

veli.

da bude

A
mogao
^-lanak

kako je

grad mogao

dobiti

biskupa,
i

kako

li

je dobivenoga

uzdrati, a ne proigrati

ga poput Nina

Skradina,

ui

nas

II.

III,

kazati

prvoga spljetskoga crkvenog sabora: trebao je takav grad samo dopra^ije

:

dokazivati

da se

sauvao

iz

rimskoga doba, a da
da se u njem

ga nijesu osnovali Hrvati, kojih varvarski jezik

slui

nije dostojan,

Bogu.

tako vidimo, kako se u ibeniku u historiko doba

Vranii
Hrvati

pretvaraju

Teranzio",

Divnii

Difnico"

t.

d.

Trogir

su

ve
tako

poradi njegova poloaja

mnogo

ranije

nastanili,

obnovili,

dotino na

novo osnovali. Poradi toga nije ta metamorfoza po historikim

evidentna.

podacima
popis onih

Trogir
kojih

bijae
se
ticao

tako sretan,

te

je uvrten
s

sedam gradova,

pomenuti ugovor

carem

Vasilijem, dok

ibeniku nije u njem

dokazivanja, da se
i

])ilo

ni traga. Bijedni
iz

ibenani,

kad je dolo do
ni

njihov grad uzdrao

zvati taj

rimskoga doba, nijesu

u rimsko doba:
lake:
i

sami

znah, kako bi se imao

njihov

grad

izmislie
Porfi-

ime Siccum". Trogiranima

rogenit znao je za

bilo je

mnogo

ve

Konstantin

grko ime

njihova grada.

Uza
imali kroz

sve

prividno postali

to su mnogi Trogirani pored takovih prilika ve vrlo rano Romani uza sve to, to su ve vrlo rano dobili biskupa i mnogo godina za biskupa agilnoga Rimljanina sv. Ivana Orsito,
:

nija: uza sve

to,

daje njihov grad

vani,

bio

meu onima,
i

kojih seje ticao ugovor

ostali ono, to

carem Vasilijem: ipak su oni po jeziku

Hrvati.

po srcu

su

bili

Samo
i

da

uzdre biskupa,
(priori,

prikazivali
bili
;

su

se

Romanima.
:

Domai
Dremir.

starosjedilaki

glavari

podestati)

su im

Dobrana,

Crni

t.

d.,

dakle

ve

po imenima Hrvati

tek za ustuk nasilnih

knezova bribirskih Stjepka.

(valjada
i

ure, Mladina i Pavla uzimali pod crkvenim utjecajem) uene podestate iz Italije
se god.

su

Trogirani

(Jakina,

Ferma
ispred

Mletaka).

Kad
Tatara,
bribirski
i

1242.

hrvatsko-ugarski

kralj
bili

Bela IV..

))jee

sklonio u Trogir,

komu

su na

elu

domai
tatarski

ljudi

knez Stjepko
i

podestat Orni,

doao je pred Trogir

;

Trogirane, da

mu

izrue kralja Belu

pozvao ih je

glasnik

pozvao
ili

ne latinskim

ka-

kovim drugim romanskim jezikom, nego, kako sam veliki talijana Toma priznaje, hrvatski, pokazujui tim tovanje spram njihova materinskog jezika, a bunei ih protiv njihova kralja navodom, da je taj po

Arciakon
narodnosti

onako njima tuinac (Maar).

i

Xo osjeajui

Trogirani. da je
i

Bela IV. doista

njihov kralj, hrvatski, nijesu ga izruili,

on ih je zato

VI
bogato nadario

Uvod.

ponovio je privilegiju svojih prethodnika

darovao im je

mnogo

zemalja.
sa

No

ba

tim poklonom

naveo je

kralj

Trogirane u neprepoklonjenih

stane sukobe

Spljeanima. kojima su mnoge od zemalja,

I

sada Trogiranima. vec prije bile darovane.

ila

konano

se ta l)orba zlo svristroili,

za Trogirane

poto su se dugotrajnom l)orbom vec

te

presudom
Trogiru)
,.dedi-

su obranickoga suda odreene

posjedovali

prijeporne zemlje ipak onima, koji su ih

a koji su se (u Spljetu
i

ve

prije darovnice Beline.

u njihovu slavenskom jeziku (kako

se veli

toj

presudi)

nazivali

ima"

t.

j.

batinicima, vlasnicima tih zemalja.

Posao oko romanizovanja Trogirana preuzeli

podestati. notari, magistri, medici, apotekariji
i

su

iz

biskupovih ruku

drugi razUcni funkcionari,

vlast

dobavljani

iz Italije.

Uza
i

sve

to,

kad je Trogir godine 1420. doao pod

mletaku, jezik je
dakako nijesu
tinskim
to

latinski (talijanski) bio posve naputen,

pae

ga nijesu po-

znavali ni sami nobili

nijesu se njime sluili u svojim zborovima. ]\Ileani

trpjeti,
i

mogli

pod njihovim pritiskom bude godine 1426.

sluiti
la-

odlueno, da se u zborovima nobili imadu pod prijetnjom globe

ili

talijanskim jezikom,
..et

to.

,.ut

nobiles

civitatis

Tragurij assueset futurus in-

cant latino sermoni",

telligant.

etiam ut

dominus comes presens

,,et

quod

in consilio disputatur",
I

ut iuvenes nobiles clare discant

sta-

linguam predictam",

odluka

ta

bude napose uvrtena u relbrmacije

i

tutu trogirskom, te ju je primio

knjige. Poslije godine

Glovanl
i

Ludo

kao

10. reformaciju

IL

1492. bude jo

napose odlueno, da sindici imadu

u vijeu

paziti,

da se ne bi koji vijenik sluio svojim materinskim jezikom

imali bi sindici po
Oni. koji
81.).
l)i

(in lingua materna"). Takova grijenika

odmah

prijaviti,

on bi imao

platiti globu.

galamu, imah bi se samo opomenuti (Eeform. IL.

odredila je

svom zvanju vijeu dizali drugu opet ruku

u

mletaka vlada ve godine 1421.. da njezin u Trogir izaslani komes mora imati posebna tumaa za hrvatski jezik, s pomou koga e opiti s narodom ali odredlja ta nije uvrtena u reformacije.
:

Uza

sve

to.

to

mletaka vlada na

taj

nain

silila

Trogirane. da

ue

talijanski (latinski), ipak su oni

Giustiniano
Trogiru

pronaao je

talijanski (..lingua

Giov. B. jo god. 1553.. da mukarci dodue znadu i u franca"), ali da u svojim kuama govore samo
do XVIII. vijeka
ostali Hrvati.

hrvatski (lingua schiava"). jer da

im ene ne znadu
Giovani
njegovu

ili

bar ne
jo

da go-

vore drugi jezik, negoli svoj

polovici X"VT;I. vijeka

materinski^.

Ludo

u drugoj
..lingua

utvruje,

da je u
koji

rodnom

gradu Trogiru

jo uvijek

obiajan jezik hrvatski,

sami Dalmatinci nazivaju

schiava "2.
^
2

^lonumenta spectantia liistoriam Slavorum meriionalium VIII.

str.

208

Memorie

istoriche di Ti-agurio, str.

208.

Uvod.

VII

Tome
pisnici
i

pak, to su u Trogiru svi

zakoni, sve

vanije

odluke, svi zarijetke izuzetke

sjednicama zborova, sve notarske knjige,

pae

uz

ili

pravila

puanskih bratstava pisana latinskim jezikom, dotino talijanskim, ne imamo se uditi i ne imamo to pridavati kakovu osobitom latinstvu
Latinskim su se jezikom
cijeloj

talijanstvu Trogira.
i

pisali

u Srednjem Vijeku
koja je stajala pod
za-

zakoni

slini

dokumenti po

zapadnoj Evropi,

utjecajem rimske crkve.

poslije,

kako se vidi po naprijed citiranom

konu, pisali su se oni talijanskim jezikom, jer je tako zapovijedala mletaka

puani dakako nijesu razumjeli tih zakona, zapisnika, notarskih knjiga: puani uope nijesu ni trebali znati itati: da prikovani tako diljem svijeta ire slavu bogatstvo Mleuz mletake galije veslaju taka, nije bilo uope potrebno da znadu govoriti. Poradi toga pod mletakom
vlada.

Narod

vladom kroz 500 godina njena vladanja nad Dalmacijom kultura puanstva
dalmatinskoga nije
nobili,
to njihovo

ni

najmanje porasla.
za vladanje nad

Mleanima

je

bilo

dovoljno, da
i

orue
bi

puanima, naue
o

talijanski

pribave

sebi

neku kulturu:
brinuli.

dalje za kulturni

napredak naroda nijesu se oni ni naj-

manje

Kada

trebalo

obavijestiti

em

puane,

oni su

ve

znali dati to proglasiti

vulgari sermone''
to

in lingua slava".
trogirski

Jo manje se moe odatle,

su

zakoni pisani latinskim

ili

jezikom, izvoditi, da je u njima sadrano bilo kakovo rimsko pravo

pae

da se tu radi o rimskom pravu, koje

doba.
V'eze

bi

se uzdralo jo iz
i

predslavenskoga

izmeu

starih

okupacije Dalmacije

Romana u nema nikakve.

Dahnaciji
Trogirani,

Trogirana poslije hrvatske

ih je

premda

rimska crkva
to je

uila, da su izravno potomci starih Romana,

rimsko pravo, pa u jednom ugovoru

neki longobardski zakon
(iz

nijesu uope Mleanima godine

ni znali,

1076. nazivaju

Rotarisova edikta) kao lex romana"'.

II.

razvitku ustava u Trogiru.

i

Temelj ustavu

slobotinama

staroga

Trogira

bila je nezavisnost
i

vlast biskupova, bio je eksimirani poloaj

ne samo biskupa, nego

taj

grada,

u kojem on vlada, od svake dravne

je rimska crkva za sve svoje luskupe ovi gradovi dobili navlastito onda,
i

vlasti;
i

eksimirani

poloaj traila

njihove gradove. Takav su poloaj

utjecati

kad su istono-rimski carevi poeli

mijeati

se

u snoaj

tih

gradova

spram hrvatskoga

vladara,

te

su

ovi

gradovi, osim to su

imali plaati

hrvatskom vladaru neki danak,

i

postali
bili

samosvojni.

Na

spljetskim

crkvenim saborima god. 924.

a
i

926.

su

hrvatski vladari prinueni priznati tu samosvojnost,

zemlji

to.

da u hrvatskoj

ne smije

nijedan

biskup

biti

hrvatski

(t.

j.

podreen hrvatskomu
biti

vladaru): biskupi

prema odlukama

tih

sabora mogli su

samo u
str.

takoi

^Por.

Raki:

Nutarnje stanje Hrvatske prije XII. stoljea,

195.

d,

VIII

Uvod
pria
mistificirala povijest,

viin gradovima, za koje se stvorila

da su se

uzdrali

iz

staroga rimskoga doba

takovim tobonjim staro-rimskim grado-

vima morali su dakako hrvatski vladari priznati potpunu nezavisnost, jer I hrvatskim nad njima nijesu vladali biskupi hrvatski, nego rimski. upanskim i plemikim porodicama u tim gradovima prijao je ovaj eksi-

mirani poloaj,

oni su svoje biskupe

i

jamano

podupirali u njihovu nasto-

janju za nezavisnou
drao
iz

stvaranju legenada o tome.

sv.

da se njihov grad uzsv.

rimskoga doba: legenada o

i

Domniju kao ueniku

toj

Petra;

bijegu
kosti sv.

povratku
i

Salonjana,

o Severu,

iteraciji Eneije:

o prijenosu
iz

Domnija
sv.

sv.

Anastasija: o nadbiskupu spljetskom Ivanu

i
t.

Eaveime.

reHkvijama

Lovrijenca

d..

t.

d.

Biskup je tako postao gospodarom grada.

1421., kad su doli pod

Trogirani

pae

jos godine

mletaku
loei".
sv.

vlast

zatraili,

da im Mleani dadu

biskupa, izrijekom to priznavaju rijeima: quia dii potest. quod episcopus

Tragurij
sit

dominus ipsius
bili

Napose

je
iz

to

vrijedilo za
(g.

odlune
1112.),
iz

mueve, kakovi su

biskupi

Ivan Orsini
1206.

Rima
fr.

1062.

Treguan rodom

iz

Fiorence

(god.

1255.).

Kolumban rodom

Raba

(god.

1256. 1279.). Lampridije Victuri rodom

iz

Trogira (god. 1319.

1349.), Grisogono

Dominis rodom
bilo je
i

iz

Raba

(god.

1373. 1403.)

Biskupu kao strancu

gradom, jer
se

poradi toga dosta lako vladati takovim

nj nije

naseHla samo jedna upanska (plemika) porodica,

njih
nije
voljele,

nego uvijek po
stranac

vise,

pa nijedna od
gloile
te

doputala

prednost drugoj,

nego su se medu sobom

su

da

im bude gospodarom

biskup, nego

li

koji njihov
ti

ovjek. Ni kasnije, kad biskup nije

nobili

imao

vie toliku rije,

nijesu
iz

gradski

mogli podnositi
primjere
takova

vladara: voljeli su
trvenja
i

tuinca

Italije.

Najbolje

domaega domaega
u svojoj

dovoenja stranaca

za podestate daje

nam Toma Arciakon

se
ticale

povijesti salonitanske crkve

u gradu Spljetu.^
cijeloga

Biskup
slube

je

obiavao svoje odluke, koje su

itanja evanelja)
sa

grada

(kako se vidi po jednoj zadarskoj darovnici od god. 1096.). naprosto dati za

Boje
(poslije

propovjedaonice

proglasiti:

puk je na to klicanjem imao pristajati.^ Sudio je pak u takovim gradovima (ako biskup sam ne ))i dospio) (njegov) prior i drugi suci po nalogu i u ime biskupovo^: u drugoj molbi ])resuivao je. makar se radilo o isto svjetovnim stAarima. sam nadljiskup^ Iz samoga Trogira ne imademo dodue za to takovih podataka: no kad je to ))ivalo u drugim biskupskim

Monumenta

hist.

Slav.

mer., sv.

XXVI.

str.

115. 118.

Raki:
Ibidem
Ibidem,

Documenta,
str.
str.

3
*

155.:

175., por. i str. 160. iussu presulis episcopali".

str.

156.

Uvod.

[X
to

gradovima,

jamano

je bivalo

u Trogiru,

stim vie, jer su Trogirani,

))iskupa

kako je naprijed istaknuto, jo godine 1421.

drali

za gospodara

nad gradom.

Po
biskupa

ispravi,

kojom

su

Trogirani
to

(god.

1064.)

osnovali manastir

sv.

Bomnija, vidi
sv.

se ipak,

da su

uinili samo na nagovaranje (zahtijevanje)

toj

Ivana Orsinija. Dalje se po

ispravi vidi, da se biskup pri

tom

nagovaranju" u prvom redu obratio na odlinije graane: priora Dobranu,

njegova brata
Jo
i

neke druge nobiles".

u kasnije

doba stvarala je
grada,

universa

odluke, koje su se ticale cijeloga

communitas" trogirska samo uz privolu biskupa (cum

consensu domini episcopi"). Tako je napose stvorena najstarija poznata

nam

odluka trogirske opine protiv onih, koji bi pomagali kneza Domalda (26.
svibnja 1239.).

Ako
te

se

trailo

pristajanje

cijele
t.

opine, itavoga puj.

anstva, stvarale su se

odluke dakako u crkvi,

takova bi se odluka

uz doputenje biskupovo u crkvi proglasila,

a puanstvo, u crkvi

nazono,

prihvaalo
t.

bi tu

odluku aklamacijom.

Jo

kasnije

doba

sastajalo bi se

ZV.

generale consilium", poslije zvano parlamentum". u crkvama, u koje

je svatko imao pristup. Tako je n. pr. 13. svibnja 1271. odluka o prodaji

dobara Grube
uz

udove
to

Tolimirove

uinjena u

stolnoj

crkvi sv.

Lovrijenca,
8.

navod,

da je

toj

crkvi bio

generale consilium".

Dne

lipnja

1277. odluila je tako universa communitas in consilio generali" u crkvi

sv.

Marije
s

miru sa Spljeanima. Kad

nijesu
se

bi

pak opina gradska dola u

u
crkvi,

sukob

biskupom,

odluke

stvarale

nego na

trgu

pred crkvom: tako

kad je opina trogirska 27. rujna

i

1267. birala svoje

zastupnike u parnici njenoj protiv biskupa

kaptola pred papinim delegatima.

Xeznatnije odluke
pitao,
to
s

uope

nijesu se proglasivale narodu, niti se narod

bi

sudi o

njima:

biskup

se

posavjetovao

takovim odlukama
sudaca
i

samo
ricom

priorom
drugih

(poslije s

komesom), etvoricom
Tih devet
koje
se

l3iranih

etvovijee

vijenika
ili ili

(consiliarij).

inilo je
nazivalo

malo vijee"
i

(consilium

minus

curia

minor).

esto

osmorice" (consilium

curia de octo).

Ovo

je po ovlasti Ijiskupovoj imalo

odluivati o onim poslovima, koji su se

sudite za sve parnice

ticali

uprave gradom: oni su

bili

meu
stvari;

graanima,

pojedinih bratstava (fraternitas).

koliko ih nijesu prisvajala sudita

Prior,

kohko

se ini. bio je puki organ

iz

biskupov za svjetovne

komes opet

bio je za kraljeva

Arpadova

doma organ dravne

na volju
to
i

vlasti,

povjerenik kraljev: on nije svoju vlast osnivao

povjerenje

graanstva,

nego na volju

povjerenje kraljevo. Za

su

bili

redovno

ti

komesi lanovi tadanjih odlinih hrvatskih boljarskih

l3ili

porodica, a u Trogiru napose

ubia.

su to lanovi porodice ))ribirskih knezova

ti

Poradi toga, jer su se

l)ili

komesi

oslanjali

na volju kralja
i

ne

graanstva,

su oni u jednu ruku

samovoljni.

})ae

siloviti,

a nijesu

Uvod.

se brinuli

za gradske
:

interese,

nego su

nastojali
nije te

izbiti iz

grada

sto vise

koristi za sebe

u drugu ruku poradi toga

i

komese gradsko puanstvo

nikada marilo, makar

stati

pripadali istomu narodu,

koji

kome

graanstvo. Pode-

konano
samo

bili

su

glavari,

su
i

svoju
to

vlast

graanstva: graanstvo
su

ih

je biralo,
i

ljude

na povjerenje struno obrazovane, koji

oslanjali

ne

htjeli,

nego

znali tititi

gradske interese.

Jer

meu

do"

maim puanstvom
ih je

takovih struno

obrazovanih podestata nije bilo. dobavljalo

Podestati takovi
(jer su

graanstvo
ali

iz

susjedne
njihovi

Italije.

poeli su se
bili

javljati

pored komea kao

iz

zamjenici

komesi redovno

odsutni

grada),

vrlo

esto

kao samostalni glavari grada. Osim toga. u

socius"

samome

statutu

esto

se spominje

komesov:

to je l)io

njegov zamjenik,

a podjedno. ako je komes bio Talijan, bio je

takova, kako se ini, biralo je graanstvo.

to

njegov

tuma. Sociusa"
graanstvo
i

Tako

isto biralo je

suce (iudices)

vijenike (consiKarij), koliko

nam

je poznato,

ve
i

od po-

etka,

njihova se vlast oslanjala uvijek na povjerenju graanstva, dotino

(zbora).

na povjerenju Velikog Vijea

neznatniji gradski
advocati, defensores
(conte),
koji su

Tako su

se isto

biraU

neki drugi

funkcionari, kao: praeco (rivarius),

i t.

massarij. camerarij,

d.

Mleani su
imali
i

opet mjesto podestata uveli komese

podjedno

naslov

gradskoga kapetana (capitaneus

civitatis).

KoHko

se vlast

pojedinoga funkcionara oslanjala na povjerenju grat.

anstva, biralo ih je ovo na svojim sastancima (u crkvi) u

tima. Parlamenti
ti

zv.

parlamen-

u prvo doba,

koliko

]ji

im
su

to

su ne samo birati pojedine funkcionare, nego su

imali vlast eksekutivnu
se
i

prepustio biskup, imali

to dalje, to

veu

ne

legislativnu:

pae
(t.

luli

prizivno sudite.
II.)

Jo

u statutu od godine
ni

13?2.
ni

(u glavi

110. knjige
j.

napose odreuje,

da

komes.

ni

suci,

vijenici

lanovi Maloga Vijea)

In

smiju nikada predloiti, da bi se stvorio zakon, po kojem

se

osuenik
taj

mogao
traiti

prizivati

na takav parlamenat
ili

ili

po kojem bi mogao od parlamenta

ublaenje
(t.

oprost

dosuene
volji

kazne.

U
no

prvo je dolja
slul)e Boje)

parla-

menat

j.

puanstvo sluajno nazono kod sveane

biskupovoj
stala

jamano
par-

bio u velikoj mjeri zavisan o

vie nezavisan. Ali

poslije

je postajao sve

kako se sve vie

osjec-ati
i

osjeati samosvojnost toga

lamenta, tako se stala

potrel)a,

da se
koji

taj

parlamenat ogranii na
sposobni
osjec-ati,
li

odreeni

stalni

])i"oj

odlinijih
i

graana,
sluaju,

su

zrelo

suditi

predloenim pitanjima

odluke stvarati:
t.

stalo se
j.

da sastav toga

parlamenta ne smije

zavisjeti o

o tome, koji

sue graani

sluajno

sastali pri

sveanoj slubi Bojoj.

Tako
sniji

se taj

parlamenat u svim primorskim gradovima })oeo ograni-

ivati na odreeni broj odlinijih

zbor
nobila,

graana

(nol)ila)
ili

time

})ret\ai-ati

u ka-

zvan

consilium

generale"

consilium

nuiius".

Za

Uvod.

XI
15. listo|>ada 1284.
i

Tro'^ir je

napose

taj

})relaz

dokumentarno zasvjedoen:
dodijeljeno jo

))ude

obinomu Malom Vijeu

iznio
sit

osam vijenika,
(iz

pred tako
Italiji)

poveano vijee
prijedloo-,

je podestat

Palmerije Palcijev
t. j.

Ferma u
Italiji

quod

[dakako po uzoru talijanskom,

kako je on, Palmerije,

u

pribavljajui sebi strunu obrazovanost za podestata,

nauio]
ovi

de
i

maiori

eonsilio

faciendo providendum." I poslije

prisutni

dugotrajnoga vijeanja
i

pregovaranja izabrae

vijenici

40 odlinijih graana,
dri.

su

imali stvarati Veliko Vijec'e.

Giov.

Luio

da je time izabrana samo

polovica vijenika Velikoga Vijea, a poslije da je izabrana druga polovica^.

Doista, godine 1340.

uzima se kao da je jednim preanim zakonom ureeno, da Veliko Vijee mora imati 80 lanova. No i to se inilo godine 1340.. da je premalo, jer uz taj broj nijesu mogli u to vijee doi lanovi
svih odlinih
bilo prisutno
i

zaslunih porodica.
sa

Zato je ovo vijee,

(t.

u kojem je dodue

49 lanova,

25 glasova

j.

jednim glasom veine), 22.

dicto eonsilio";

svibnja 1340. odluilo

,,quod aditio fieri possit

i

tako je to

generale consilium" moglo imati

vie

od 80 lanova.
se vie birali,

lanovi Velikog Vijea uope nijesu

postajali sinovi
zato. jer je tih
i

nego su takovima
I

unuci prvobitno izabranih lanova Velikoga Vijea.

i

ba

sinova
se broj

1284.,

morao

unuka godine 1340. bilo mnogo vie negoli godine lanova Velikog Vijea proiriti i na preko 80.

Na

sastanku Velikoga Vijea

od 28. svibnja 1340. budeo ))iaj. da se njegovi

lanovi ne biraju na parlamentu,

unuci izabranih jednom
i

nego da

mu lanovima
i

postaju sinovi

vijec-nika,
I.

konano

uzakonjen. Ta odluka ula je

u statut kao glava 53. knjige

Istoga dana bude odlueno, da

imadu

potomci (onih god. 1284. biranih) vijenika pristup

navre 15. godinu, a pravo glasa u tom
godine. Tako se
ta.j

u Vehko Vijee,

im

vijeu da imahi od navrene 20. zbor nobila uinio nezavisnim o sveukupnom graanstvu.

parlamentu,

preuzeo vladu nad gradom u svoje ruke.

kasnije prere-

igovanom
(I.

statutu od

godine 1322.

parlamenat se
vie nije
i

taj

jo na dva mjesta

19.

II.

110.)

spominje.

aU podruja

imao.

Nii slojevi

graanstva nijesu
i

vie imali utjecaja u vladi

upravi nad gradom. Oni su se

opet pod crkvenim utjecajem skupljali u V)ratstva (fraternitates) sa prividno

i

isto crkveno-nabonim svrhama

svih
vlasti

preko

ovih, a

navlastito

preko

udruge

bratstava

(congregatio

universitatis)

nastojali

opet

se

domoi neke

nad gradom.

je zbor nobila

Stoga su ta bratstva bila leglo ponovnim bunama, te ponovno dokidao sva bratstva, zabranjivao sastavljanje novih
svako
sastajanje

bratstava

uope

puana. Tako

je ve('

nekoliko godina,

poto se je na pomenuti

nain

zbor nobila posve emancipirao, buknula god.

1359. u Trogiru buna, koja je rodila odredbama sadranima u glavamu 50.

^

Memorie

istoriche di Tragurio,

str.

205.

III
do 53. knjige

l>od^

I.

reformacija. Godine 1395. bude

njeno osnivati bratstva, jer da su ova izvor

puanima ponovno bunama nemirima.

i

zabra-

Trogirski nobili nijesu ipak uinili svoje Veliko

Vijee posve

nepri-

stupnim novim elementima.

Vee na sastanku od

28. svibnja

1340. bude

prihvaeno naelo,
elanom
primljen

da

Velikoga
:

Vijea,

pa ako bi

moe Trogiranin, komu nije ni otac ni djed bio podni^jeti tomu vijeu molbu, da ))ude u nj Veliko Vijee ili veina privoljela na to. postajao je

on

lanom

toga vijea.

No na
7

sastanku od 15. svibnja 1341. bude primanje

primljen

znatno stegnuto: da molitelj bude

to pristane

u Veliko Vijee, treba da na

devetorice,

najprije l)ar
,.eonsiliuni

od lanova Maloga Vijea (od one

de octo"):

koji su inili

ako pristane
i

na

to

bar ovih sedam,

tri

dolazi njegova moll)a pred Veliko

dijela (valjada
tri

Vijee

ovdje treba da pristanu bar

etvrtine) toga vijea.

U
i

glavi 53. knjige

I.

statuta ta

je

odredba o primanju novih lanova donekle promijenjena:

to,

pristati

moraju

na

da dotinik

))ude primljen,
^/g

komes

sva

etiri

suca (iudices"). a

od Velikoga Vijea samo

lanova.

Osim Maloga i Velikoga Vijea postojalo je u Trogiru jos i oso))ito Tajno Vijee (consiUum secretum") ili t. zv. Vijee Dvadesetorice (consilium a XX."). To Tajno Vijee slino je Vijeu Umoljenih (consiUum rogatorum". conseglio dei pregadi") u drugim dalmatinskim i talijanskim
gradovima.
stvaralo

No kako

se ini.

nije to

bio kakav
i

stalni

z))or.

nego ga je
svo>ju

kod osobitih

zgoda Veliko Vijee

i

prenosilo

na

nj

vlast

sklapanja ugovora sa susjedima

prenosilo je Veliko
se ta vlast

dravnom vlau,
vlast

a u osobitim

zgodama

Vijee
ih

zakonodavnu

na

to

Tajno Vijee. Prenosila

o stvarima, za
i

na Tajno Vijee osobito

da

onda. ako

se je radilo

koje je

))olje.

znade

samo nekoliko

osobito

pouzdanih
da

vrijednih

graana.
Takovo
je
i

Tajno

Vijeo godine 1315.

odluilo,

se

u Mlecima

podigne zajam
Jule.

da o tom zajmu pregovara u Mlecima u ime Trogira Marko

bilo je u glavi 83. knjige I. trogirskoga Velikom Vijeu (parlamentu?), da u ime Trogira prei

Takovo Vijee Dvadesetorice

statuta ovlateno po

govara sa hrvatskim plemiima

velikaima, a napose

hrvatskim ).)anom

knezom Stjepanom (Subiem. Baboniem. Lackoviem?). Takovo vijee bilo je godine 1365. odreeno, da odlui, to da se uini s bratstvima kao
leglom ))unama godine 1359..
kao
glave
i
i

odluke toga vijea uvrtene su u reformacije

50.

53.

knjige
I.)

I.

Po nekim odredbama u starom

to
i

statutu

(glavi 11.

71.

knjige

inilo bi se ipak. da je

vijee

bilo stalno, jer

je ono imalo suditi

lanovima komesove porodice

kaznio: tako isto
iz

pratnje,
to

ako ih komes
Ta,jno
I.)

ne bi radi poinjenoga delikta

(po jednoj

imalo je

Vijee
svake
sv.

odredbi

godine 1308.

u statutu glavi 71. knjige

za

godine

birati

po

etvoricu predloenika

upravitelja

dobara

crkve

Uvod.

xiir

Lovrijenca;

u kasnijoj

odluci trogirskoga vijea o

istoj

stvari

od

g.

1859.

ne spominje se vise consilium secretum", nego samo consilium". Moda

je u starije doba,

dok

nije

bilo

Velikoga Vijea,

nego samo

pored parla-

menta kurija osmorice, ovo Tajno Vijee upravo

lamenat. pa se
iz

trajno

nadomjetavalo par-

toga Tajnoga Vijea

razvilo Veliko
i

Vijee (?). Svakako je

da se u prvo doba
i
i

znaajno, da se Tajno Vijee

ve

tako rano javlja

Veliko Vijee (koje se sastojalo samo od 40 lanova) biralo kao

J)vadesetorice.

ovo Vijei-e

Po
stvori

glavi 83. knjige

I.

statuta

po izboru takova vijea, da god. 1365,

se,

odredbe protiv bratstava, vidi

da se

to

vijee sastojalo od Maloga

zgode dvanaestoricom
te

Vijea, kurije osmorice, pojaana za takove

osobite

napose biranih nobila, koji su se nazivali

torice pripadao je

sapientes." Pored

dvadese-

to

Tajno

Vijec'e jo

komes.

Svaki znatniji prijedlog,

ticao

se on

legislative

ili

administrative

imao

ie

proi

najprije

kroz

Malo Vijee, pa ako

(stat.
I.,

bi bi

ga ovo primilo,

doao bi

tek pred

Veliko Vijee

54.),

a ovo

ga u osobitim
uvijek Malo
isto

sluajevima upuivalo pred Tajno Vijee. Neznatnije upravne poslove, koliko

nijesu za njih
bili

odreeni

osobiti

funkcionari,

obavljalo je

Vijee, a da takav posao nije ni doao pred Veliko Vijee. Tako

Malo

Vijee posve
to

je nezavisno o

Velikom Vijeu obavljalo sve sudake

udruga svih

funkcije,
i

koliko nijesu bile pridrane osobitim funkcionarima, napose komesu.

koliko

sudovanje nijesu sebi prisvajala pojedina bratstva

Prijedloge u Veliko

l)ratstava.

Vijee mogao

je

donositi

samo komes. dotino

njegovo malo vijee (kurija osmorice): no o stavljenom prijedlogu smio je

govoriti za
te
i

protiv njega svaki vijenik, koji je navrio 20. godinu.

(svoje).

Mimo
naina
taj,

prijedloge nije smio nijedan vijenik donositi druge

Glavno je uvijek u tim vijeima

glasanja. Prvi. najstari.ji

bilo glasanje.

Tri

su bila

nain per scrutinium (scruptinium) "

taj,

bio je

da bi svaki vijenik svoj glas rekao (priapnuo) notaru, a ovaj ga

zabiljeio.

Drugi de sedendo ad levandum" bio je

})osve istisnuo starije, bivao je
(

da su

oni.

koji

bi

stavljeni

prijedlog primali, ustajali, a drugi ostajali sjediti.

Trei nain,

koji je poslije
l)i

balotaom

svaki vijenik dobio

kuglicu

ballotam"), pa ako je prihvaao prijedlog, metnuo bi

li

tu kuglicu

bijelu

posudu (bussulam"): ako

crvenu posudu.

bi

bio

protiv

prijedloga,

metnuo
birali

bi je

Osim sudaca
starom statutu
t.

vijenika,

t.

j.

lanova Maloga Vijea,

t.

su se po

(I.,

58.) u

Velikom Vijeu samo

zv. officiales

extrinseci,
to

j.

strani (iz Italije) funkcionari, koje je

opina morala plaati;

i

su

bili

napose lijenik (medicus), ljekarnik (apothecarius)

notar.

Domae

(besplatne)

XIV
funkcionare namjetao je komes

l^vod-

kurijom.

nac-inu.
I..

na koji se
23.1.

)>iraju

lanovi Maloga Vijea, postoje

Znatno
doao pod
oslal)ljena

osobiti propisi (Stat.

bude gradska autonomija, kad

je

Trogir

konano

vlast

]\lletaka:

ve

t.

zv.

..privilegiji"

od

31. srpnja 1420.

bude odbijen zahtjev Trogirana. da sebi komea ))iraju; naprotiv bude odim toga komea po svojoj volji postavljati Mleani. Taj komes reeno, da imao je u kaznenim stvarima suditi sam: u graanskim pak uz trojicu

sudaca (biranih trogirskih

nolila)

no ako se u tim graanskim stvarima

je bilo ono.
to
bi htjela

komes ne
to je l)ila

bi sloio sa sucima,

odluno
na
tri

veina, a

ona strana, na kojoj je bio komes.

birali

na godinu dana,

ve samo
u})otrel)ila

Osim toga. ti suci nijesu se mjeseca. Tako bude zadan smrtni

udarac ]\Ialomu Vijeu.

.Mletaka je vlada

svaku zgodu, da jo vie oslabi gradsku

autonomiju. Tako je godine 1431. ujiotrebila sukob, koji je nastao

nobila
i

izmeu

jiuana.

te je.

davi u

naelu pravo nol>ilima. odredila, da se svaka

joj

odluka trogirskoga vijea,

nijeti

ako

se

hoe

dati

zakonsku snagu, ima pod-

mletakoj

vladi

na potvrdu: tek kad je mletaka vlada potvrdi, ima

takova odluka

zakonsku

snagu (Eeform.

II..

33.).

Mletaka

je

vlada dal-

matinske nobile uvijek upotreldjavala. da

tegne

njihovom

pomou

to vie pri-

puane

kmetove, da slue na
III.

sjaj

mletake

republike.

postanku statuta trogirskoga.

statutu,

U
cijelosti

uvodu trogirskome
sastavljen,
niti je

kako je on do nas dopro,

niti je
taj

veli

se.

da

je statut sastavljen godine 1322.

No

statut tek godine

te

1322. u

onakav, kakav je sastavljen

godine, ostao ne-

promijenjen.

samoni se tom

ve

uvodu

veli.

da su u tom statutu sadrani

ispitalo,

zakoni, koje je
i

Malo Vijee, po

ovlasti

od Velikoga Vijea,

ispravilo

odo])rilo.

Pojedini zakoni, ako

ne itav

statut, javljaju se

daleko prije godine

veli
se,

1322.

Ve

privilegiji

kralja
se

Kolomana od godine 1108.

..lege

da

se

Trogiranima doputa
tenje ponavlja se
legiji
i

sluiti

antiquitus constituta".
II.

To

isto
i

dopu-

u privilegiji kralja Gejze

od god. 1151.

u privi-

da se
tu se

Emerika od god. 1197.: samo se u ovoj posljednjoj dodaje, Trogirani smiju sluiti tim zakonom uz vlastitoga suca. Prema tome doista misli na zakon, kojega se moe drati sudac, t. j. na neki
kralja
i

graansko-]ravni

kazneno-pravni

zakon,

ne misli
odatle,
o

se
to

tek

na kakove
za tim

financijske odredbe, kako bi se to

moglo

izvoditi

odmah
koji
i

doputenjem

slijedi

u tim
li

privilegijama

odredba

tome.

li

gradski

dohoci idu kralju, koji

komesu

l)iskiipu.

No

ako se tu

misli na neki

graansko-jiravni

kazneno-i)ravni zakon, ne radi se tu o kakovu

i

ureenom

zakoniku, nego o oljiajnom pravu

moda

kakovu neznatnom popisu.

Uvod.

XV
i

Takav popis

vremenom
iz

se

popimjivao
se

mooao

je

dosta

narasti.

Zapreka porastu takova popisa

bila je. to

pod

utjecajem crkvenim,

pod vladom ))iskupa poslana

koji

Eima,
i

dralo,

da se takav popis u

gradu,
sv.

ima

relikvije

sv.

Lovrijenca

u kom je biskupom bio Eimljanin

Ivan Orsini, smije sastaviti samo latinskim jezikom. Taj pak jezik graanstvo
trogirsko u ono doba nije poznavalo.

taj

popis

jamano
(t. j.

su se u prvom redu uvrtavale znamenitije odredbe

zakonodavne

vlasti

biskupa

njegova parlamenta), napose takove od-

redbe, koje su imale vezati suce pri vrenju sudstva. Takov popis nazivao
se

u Trogiru kao
taj

u drugim gradovima u najstarije doba capitulare".

spominje
se

Trogirski

capitulare

ve

u jednoj

ispravi od

25. veljae

1286., koja sadri promjenu jedne odredbe u

tom kapitularu, naime promjenu

one odredbe, da se strancima ne smiju odsvajati nekretnine u Trogiru.

Toma Arci akon

(negdje god. 1240.)
spljetski capitularium"

veli,

da je takav: capitularium" Spljeanima sastavio

podestat

Gargano
prepisali ^

iz

Ankone,
taj

da su Trogirani

taj

samo

Tomin
i
i

navod ne
kasniji
i

stajati, jer

se tako

naprosto ne

prepisuju

zakonici,

jer

se

statut

trogirski

nikako ne ukazuje prepisom spljetskoga:

peno, svaki za sebe,

jedan

drugi nastali su postedosta

makar

imali

pojedine
starije

uredbe

sline,

prema
prijatelj

duhu svoga
i

doba. Gargano je
i

samo

zakonske odredbe skupio, moda

ispravio,

nadopunio
to

sloio ih

u jedan capitularium", a njegov

je on stvorio samostalan zakonik.

Toma uzima
Kao
dao sakupiti

odmah, kao da
starije

to je

Gargano u Spljetu

ve

godine 1240. sakupio

pravije:

zakonske odredbe

u jedan

capitulare",
iz

tako isto

pripovijeda Giov.

Luio

da je u starim fragmentima
i

zapisnika trogirskih

vijea naao, da

je 22. prosinca 1291.

iz
i

u Trogiru

bilo

tadanjemu podestatu

(Simonu de Bonivaldiju

Ankone?)
tome

te

Desi Amblasijevu.

Luki Matejevu,

Nikoli Kaotiu (Casocti)

Dujmu Domiu (Bomiche)

i

povjereno, da sakupe

sve stare zakonske odredbe

Iz godine

priloe novih ^
i

1303.

donosi

Luio

jednu biljeku,
i

po

kojoj

je

notar

Sirokto prepisao neki stari capitulum"

tomu nadovezao novih zakonskih

taj

odredaba

tako stvorio novi capitulum"; zato je

Sirokto dobio nagradu

od 25

libara.

Godine 1308.

taj

se capitulum" naziva

ve

statutom, kako

se to vidi
vitelja

po odluci trogirskoga
sv.

vijea od
;

3.

srpnja 1308. o izboru upra-

dobara crkve

Lovrijenca

tu se veli, da se o
to

tom izboru
u
vijea
iz

glasalo

nainom
isto

de sedendo ad levandum", kako je

i

propisano

statutu.

To

potvruje
;

Giov.

Ludo,

koji je jo

vidio zapisnike

godine

1308.
glava

u zapisniku od 28. kolovoza 1308. vidio je napose, da se spominje

esta

knjige

este statuta;

u biljekama opet notarovim

str.

iz

godine

Monumenta hist. Slav. mer., sv. XXyi., Memorie istoriche di Tragurio^ str. 191.

123.

d.

XVI
1308. vidio je
citat
3.,

Uvod.

4.

24.

glave pete

knjige

toga

statuta.

Prema
notar

tome ini

se,

da je

pae
po

statut,

kako ga je godine
ju je

1303.

sastavio

Sirokto, bio opseniji od statuta, kakav se do danas sauvao.

Kako
izabrani

se vidi

prisezi,

sto

8.

lipnja 1315.
se
i

poloio })onovno
podestati.

podestat

Matej

Sori,

zaklinjali

su

trogirski

da

vriti svoje dunosti

prema propisima
i

statuta

prokuanoga obiajnog prava.

i

Po

toj

prisezi vidi se

to.

da je tu postojao
i

neki osobiti statut o dunostatut

l)io

stima gradskoga podestata

kapitana;

taj

osobiti

je Matej u

Soriju pri zaprisegnuu napose hrvatskim jezikom

protumaen.

Da
toga
statutu:

se statut,

kako

se do

danas sauvao, navlastito da se prva knjiga

i

statuta

postepeno

razvijala

nadopunjivala.

vidi se

po

samom tom
s

imade

tu vie odredaba,

koje su oito starijima tek poslije

54..
69..

vre70.
i

menom

nadodane. Takove nadopunjke imadu napose glava

71. knjige prve.

Nadodatak glavi

71. o upravitelju dobara crkve sv. Lovri-

jenca potjee

iz

godine 1308., kako se vidi po sauvanoj odluci trogirskoga

Velikoga Vijea, koja je stvorena kao rijeenje konkretnoga jednoga sluaja,

kad

je nastalo pitanje o izboru takova upravitelja.

je konkretni sluaj naprosto generalizovan. je sastavljena prije godine 1322., te je

dodatku glavi 71.

taj

glava 76. knjige prve oito

statut god.

1322.

naprosto prei

pisana:

odredbama ove glave

o testamentarnim prokuratorima
to se

fideikominije

sarima daje se retroaktivna snaga dogodine 1294.:

uiniti god. 1322.
;

pak

moglo

mnogo

je vjerojatnije,

da je

to
i

uinila

ona

komisija,

kojoj je redakcija statuta bila povjerena god. 1291.

svoj posao Siroktovom kompilacijom god. 1303.

koja je valjada dovrila

Vrlo je zanimljivo pitanje, koji

Stefan, to se spominje

li

je to

ban

komes

(valjada trogirski)
l)i

u 83. glavi prve knjige.

Najbolje

to pristajalo

na Stjepka Su))ia Bribirskoga;

no u njegovo doba

nije vjerojatno

da

bi

29 vijenika inilo veinu Velikoga Vijea, jer je u njegovo

dolja (oko god.

1240.) glasalo jo sve graanstvo u parlamentu dranu u crkvi; osim toga

u tadanjim

se

spomenicima

taj

velika

obino oznauje imenom

moglo

..Stepco",

a ne Stephanus".

drugu ruku
dodue
iz

teko bi se

dopustiti, da bi to
ali

bio Stjepan Ba))oni. koji je

se ne spominje

poetkom XIV.
)ji

vijeka bio banom,

a

u dokumentima
Lackovi).

primorskih krajeva,
to

pogotovu nije on
koji drugi kasniji

bio trogirski komes. Jo je

manje

vjerojatno, da

Ijio

ban Stjepan

(n.

pr.

Ako

je koju odredbu statuta starije redakcije trebalo nadopunjivati. inilo

se to u redakciji od godine

1322. tako,
glavi,

da bi se dotina nadopuna

ili

is-

pravak odmah primetnuo onoj

koja se nadopunjivala: tako su nado-

punjene glave
zirom na

54., 69., 70.

71. knjige prve. Glava 84. naprotiv sadraje

odredbu, kojom se mijenja jedna od odredaba sadranih u glavi 23. S obto

jamano

je glava

84.

nadovezana

statutu tek

poslije

godine


Uvod.

xvn
(S7.,

1322. Sigurno je pak. da je

kasni'e nadovezana glava

njoj,

jer

se

njoj
(t. j

samoj

veli,

da su odredbe, sadrane u

sainjene

4.

oujka 1330.
i

10 godina prije one znamenite za ustrojstvo Velikoga Vijea

za emancipacjiu

trogirskih nobila od ostaloga graanstva). Vjerojatno je, da su glave 84.

90. nastale poslije godine 3322., a da su glave 1. do

83. nastale prije te

:

godine. Glave 84.

90.

valjada su
iz

hronologijski

nadovezivane
starija je

naprotiv

glava 83.. ako doista potjee

doba Stjepka Subia.

od mnogih

pred njom, napose od glave 76.

Uope
glave
radi

glave
se

1.

83.
i

u glavnom
protiv

su sloene
i

sistematski:

u prve
glava
i

tri

deliktima

vjere

crkve:
dalje

kroz 18
stoji

zatim

radi se o dunostima

funkcijama komea:

sastav

dunosti

kurije kao sudske vlasti (gl. 22.

25.). a s

time u svezi glavna procesualna

(gl.

naela (u glavama 26.-48.)

(gl. 51.
i

te

advokatima

49.

50.)

prokuratorima

52.); na

to slijede

odredbe o Velikom Vijeu (gl.53. 56.), o odluizboru gradskih oficijala

o
(gl. 58.);
i

kama Velikog Vijea

tim oficijalima

(gi. 57.), o
i

openito

(gl. 59.

60.),

razlinim oficijalima

njihovim radnim
(gl.
i

podrujima
dopunjivan

(gl.

61.

82.)
statut,
i

izmeu

njih najvie o ambisciatorima

77.

82.)

Dok ovako u
stariji

knjizi prvoj

imamo u glavnom nepreraen

ini da su oni kazneni zakoni,
prije god.
te

samo nau
kaz-

dotle se
postojali
biti),

koji stoje

drugoj knjizi,

ako su
nije ni

1322.

(jer

bez svakoga

nenoga prava

moglo

godine

posve preraeni,

pa je ovaj
dijela

dio statuta ove

godine nanovo
to

redigovan.

Ponovna redakcija ovoga

bilo

statuta posljedica je pakata.

s

su ih Trogirani 22.

oujka 1322. sklopili

mletakom repubhkom.

tim

paktima

je napose

odreeno, da u

sam komes, koga mletako vijee izabere na dvije godine: samo u graansko-pravnim stvarima ima suditi on uz etvoricu sudaca, kojima imadu pri proglasu osude pristupiti jo i etiri vijenika. S obzirom na te toke pakta trebalo je preurediti itavo kazneno
kaznenim stvarima ima
suditi

pravo, koje je sadrano u drugoj knjizi statuta, pa se tu

ponovno
u
toj

citiraju
knjizi,

ova pakta, sklopljena

Mlecima. Napose se vidi po

1.

glavi

da je sastavljena

poslije

godine 1320.. jer se ovdje odreuje, da se komes

i

nema

(svojim istraivanjem
prije godine
ili

kanjivanjem) mijeati u starije zloine, napose

i

u zloine odreuje

1320. Ali

u daljnjim se glavama ove knjige uvijek

o kanjivim

l)ar

po sebi razumije, da samo komes ima suditi

inima

kaznama.

Prvih pet glava sadraje kazneno procesualno pravo.

Zatim
i

slijede

mnogobrojne kazne za razline zloine, prestupke.

prekraje
propisi.
(gl.

policijske

financijske

6.

107.):
i

na koncu

(gl.

108.

114.) stoje

opet

procesualni

Da

je ipak

prije

godine 1322. postojao dio statuta

kazneno-prav22.

nim odredbama,

vidi

se

po

tomu.

to

se

u pomenutim paktima od

MON. HISTOR.-JUE. X.

XYIII
oujka 1322. izrie, da

Uvod-

se

komes imati
i

drati propisa statuta;

samo kod
slo-

nekih zloina (silovanja, palea, prevare

bodnoj rasudi
(t.
i

umorstva) preputeno je sve

j.

samovolji) komesovoj.

budui da

se ipak

statutu

odreuju kazne
Zanimljivo

za ove zloine, vjerojatno je,

da je mletaka vlada Tro-

giranima bar donekle popustila.

je.

da Zadar, koji je prvi doao pod mletaku

vlast,

uope

nema odredaba
kazneno pravo.
i

kazneno-pravnih, a da Trogir ima dosta opseno normirano

da su norme u tom trogirskom kaznenom pravu takoer

i

vrijedile,

vidi se

po tome,

to su se

neke od njih reformirale jo

46. glavi
II.

poslije

godine 1420.: tako ona o kazni ubijce u

1436.),

knjige (4. listopada

premda kazneno-pravne reformaeije pored graansko-pravnih pod Mletaka vlada znala mletakom vladom i u Trogiru upravo iezavaju. je, kakovo je orue u njezinim rukama kazneno pravo i vlast kanjivanja, pa to orue nije putala: voljela je prepustiti podreene gradove samovolji

svojih obijesnih komea, negoli dozvoliti,

da gradovi sami sebi prave kaz-

nene zakone

prisvoje vlast kanjivanja.

i

Sluei
iz

se

tim

oruem, mletaka
i

je vlada uvijek imala

lijaa,

dovoljno dohodaka
platiti
i

plaenih

glo})a

dovoljno ga-

koji nijesu

mogli

dosuene

globe.

Sluei se tim
volji.
i

oruem
drimo,

mletaki su komesi kanjivali postanku tree knjige

da su godine 1322..
preuzete
iz

nekanjivali po miloj

statuta

nemamo

nikakovih podataka,

uz

neznatne

promjene,

zakonske

odredbe

te

knjige

starijega statuta.

Knjiga ova, uz male izuzetke,

iz

sadraje

samo

odredbe
iz

iz

materijalnoga graanskoga prava, navlastito

nasljednoga prava,
(i

o])iteljskoga

imovinskoga prava, manje

o sluinskom

iz

obaveznoga prava

to ponaj-

vie odredbe,

kod kojih je jedan od kontrahenata trogirska gradska opina,

i

zatim odredbe o ropstvu,

iz

teakom

snoaju),

a jo

manje
o

stvarnoga prava

(o

zalonom pravu,

dosjedanju.

razvrgnuu
Lovrijencu

zajednice,
i i

mjerama).

Meu
:

ove isto privatno-pravne odredbe pomijeano je

o svetkovanju

nekoliko
sv.
(gi.

drugih odredaba
(Orsiniju) (gl.

dana posveenih

sv.

Ivanu
58.):

1.); o represalijama
i

spram vangradskoga puanstva

sadrane u
statutu
(gl.

zabrani, da bratstva koara

postolara biraju upana (gl. 63.); o

64.),

nainu,
kao po-

na

koji se

mogu

mijenjati odredbe

sljednja odredba u statutu.

IV.

nadopunjivanju statuta reformacijama (god. 1326.

Skoro poslije i)osljednjega
redigovanja trogirskoga
statuta

1573.)
nastala je
to tako,

potreba, da se stvore nove zakonske odredbe.

prvo doba inilo se

statut.

da bi se

ti

novi zakoni naprosto upisivali

nado vezivali na

Tako

je

napose godine 1330. pripisana prvoj knjizi glava 87.. a poslije nje valjada

su pripisane

daljnje glave

toj

knjizi

(88.

90.)

Uvod^

XIX
to,

stvaranju novih zakona bila je u ono doba zapreka

to su se sve
nale-

odluke trogirskoga vijea, da dobiju zakonsku snagu, imale podnositi

takoj vladi na potvrdu. Moda su

se poradi toga upisivale pojedine odluke

stari

statut

time im se

podavala forma zakona,

premda

nijesu imale
stvorilo je

potvrde od mletake vlade.

trogirske Veliko

No ve

prije toga,

godine 1326.,

Vijee nekoliko zakonskih odredaba, svrstanih poslije u 16 glava: godine 1327. dalo je Vehko Vijee te odredbe uvrstiti u knjigu reformaeija i bile su podnesene na potvrdu u Mletke, a mletaka ih je vlada 29. svibnja 1335. ])otvrdila: no potvrda ta sauvala se samo u izdanju, tiskanu godine 1708.. kao uvod u prvu knjigu reformaeija; u rukopisima
statuta
i

reformaeija

nema

te

potvrde.

Sadraja su ove reformaeije. koje su

godine 1335. odobrene,

vrlo razliita:
i

vei
(gl.

dio

sadraje
4.,

trno-redarstvene
11.)
i

propise o prodaji mesa, plodova

t.

d.

2., 3.,

7., 10.,

druge

redarstvene propise

(gl.

12.,

13.

14.): osim toga je tu neznatna odredba,

kako da

se zamijeni

zaprijeeni
(gl.

lan
5.).

kurije (gl.

1.), dalje:

odredbe o popi-

sivanju opinskih trabina

dvije glave s

kazneno-procesualnim od-

redbama

(gl.

8.

9.).

konano odredbe
15.)
i

o prodavanju ostavinskih stvari

po

upravitelju ostavine

(gl.

o tom,

kada teak povrijedi

meu

(gl. 16.).

Za udo,
Velikog Vijea

ni
iz

u jedan

primjerak reformaeija nijesu uvrtene odluke

i

godina 1340.

1341.,

kojima se ono uinilo o ostalom

graanstvu nezavisnim stalikira vijeem i kojima su se nobili posve odijelili od ostaloga puanstva. Uzrok tome ne e biti to, to te odluke ne bi l)ile dobile ili ne bi bile mogle dobiti potvrde od mletake vlade, jer su one upravo stvorene valjada na inicijativu mletake vlade, koja je nobilima pogodovala: nego je uzrok tome valjada to. to su trogirski nobili htjeli prikazati, kao da oni od uvijek, a ne tek od god. 1340.. imadu svu upravu u svojim
rukama.
Godine
1344.
uredilo
je

trogirske

Veliko

Vijee
ali

pitanje

komesove

plae

drugih dohodaka: napose, povisilo

libara
i

mu

je

plau (ureenu u pomeje od te plac'e

nutim paktima) od 1200

na 2000 na godinu;

komes

morao plaati kancelara

jedinih

pokrivati druge trokove za svoje osoblje te drati

ili

etiri konja: naprotiv nije komes drugo nita smio primati

uzimati ni od poi

graana

niti

od gradske opine. Mletaka su vijea (Malo, Umoljenih

i

Oetrdesetorice) te odluke trogirskoga vijea potvrdila,

one su uvrtene u
ih Giov.

sve do danas

sauvane rukopise
u izdanje,
istoriche
bit

trogirskih reformaeija;

samo

Ludo

nije hotio uvrstiti

koje je on priredio za tisak,

di

a opravdava to
nije

u svojim

Memorie

Tragurio" time,

da tu

nita bitno
tih

odreeno: no pravi uzrok

u tome,

to se

mletaka vlada

odluka,

ma

da ih je potvrdila, nije drala.

i

Kad

se

naime Trogir godine 1420. po-

novno
odobri,

konano podvrgnuo Mletakoj, traili su trogirski izaslanici, da se da trogirska opina iz svojih dohodaka, koji da na godinu ine do

XX
2000 dukata,
rivarije
i

Uvod^

placa: komea, lijenike, kancelare, uitelja, ljekarnika, brijae,

oficijale,

druge

a da

ono, to joj

bude preostajalo od

tih

do-

hodaka, upotrebiti u korist itave opine. Ali mletaka im je vlada drukije

odgovorila: da
htjela, a

e
i

ona sama
i

iz tih

dohodaka
oficijale.

pla(*ati

komea, koga ))ude ona

ostatkom dohodaka od-

tako

lijenika

druge

a da

reivati, kako bude nju volja (sicut nostro dominio videbitur").

Posve je

prirodno, da pored takova odgovora nijesu imale vrijednosti odred))e trogir-

skoga Velikoga Vijea o plai komesovoj i o tom, to on ima initi s tom plaom. Pakti od godine 1322., a tako i odredbe od god. 1344.. makar i potvrene po mletakoj vladi, bile su dokinute za konanoga podvrgnua Trogira god. 1420.: poradi toga ostala je u Lucijevo vrijeme tim odredbama samo historika vrijednost: a drugi prepisivai prepisivali su te odredbe i
])akte,
i

ne

mislec'i.
i

vrijede

li

one u

njihovo vrijeme.

Liicio

je iz

svoga

izdanja ispustio

jedno drugo.
trogirskoga vijea

po

Mnogo

neznatnija odredba
koji

od 22.

sijenja 1346..
(t.
j.

da se onima,

nijesu

podvrgnuti
Trogiru

ne smiju odsvajati nekretnine u

svjetovnoj vlasti

crkvama),
i

uvrtena je
i

u sve rukopise

u tiskano izdanje trogirskih reformacija.

mletakoj

vladi
i

sijenja 1450.
a djelomice

1.

nije napose potvrena mletake vlade od 16. veljae 1450. djelomice nadomjetena drugim odredbama,
i

makar da
otpisa

makar da

je

sa

dva

potpuno dokinuta (Eeform.

i

II..

59.

60.).

Naprotiv ovi otpisi

1420.. osim

inletake vlade kao

mnogi drugi zakoni

tiskano
izdanje.

iz

do])a poslije god.

rijetkih izuzetaka, nijesu uvrteni ni

u jedan nama poznati rukopis trogirskih

Vjerojatno
je.

reformacija, osim u

da su
ipak

prepisivai tih

rukopisa time htjeli utjecati

na graanstvo, da

se

dri onoga, to je
vije<'a

odluilo trogirsko vijee 22. sijenja 1246.

uvrstio je

Ovu odluku trogirskoga

Luio

kao 17. glavu u prvu knjigu svojih reformacija.

Godine 1347. podvrgnuo je trogirski komes Mleanin Marko Rugini

sa

s\ojoni

kurijoin. ovlaten

na

to
i

od Velikoga
pri

Vijea

trogirskoga,
ispravio

itav

ti'ogirski statut

radikalnoj

reviziji

tom

promijenio,

dotino
o
I.

nadopunio 20 glava toga

postanku tih reformacija

statuta,

pa tako stvorio 20 novih glava reformacija.

i

a osim toga nadodao tomu jo 9 novih glava

(taj

popratio sve to

uvodom
glavu

je

uvod uvrstio G.

Luio

pred

18.

knjige). Reformirale su se

ovdje napose

one odredbe

trogirskoga

statuta,

koje su se ticale

privatnoga prava, napose

i

procesualnoga,

osim toga neke

odredbe

pojedinim oficijalima
(II,

njihovim funkcijama u Trogiru: u kaznenoni dirnulo.

pravne odredbe

knjigu)

nije se

Nove su

tu odredbe:

nekretninama u Podmorju
(gl.

(obala })od

Ostrogom, danas katelanska obala)

(gl.

38.

39.): o l)iljenikim
(gl.

ispravama

40.): o pohranjivanju

opintijelo

skoga novca
<gl.

41.); o tom, da se nitko ne smije baciti

na mrtvo
ili

42.);

da se ne smiju davati zajmovi Sklavima, Bonjacima

Hrvatima

uvod^

xxr
vijenike, defeiizore

(gl.
i

43.):

tlii

inogu eksairiinatori nadomjesivati suce,

(gl.

advokate u kuriji

44.).

Na

ove je odredbe

iz

god. 1347. pridodaiio

i

god.

1353., da se mjesto odsutnoga suca

sudac, koji se u Trogir ne vrati

(gl.

46.).
:

da ima izabirati drugi (gl. 45.) na odreeni dan, ima biti lien te funkcije
tri

Godine 1355. stvorene su jos pod mletakom vladom

se

refor-

macije
1347.

u jednoj
47.):

reformirala jedna

nadopuna statutu uinjena godine

i

(gl.

u drugoj, koliko

mogu
vlasti
(gl.

klerici

l)iti

skrbnici

upravitelji
li

dobrima podvrgnutima svjetovnoj

(gl.

48.); u treoj, kada

biskup-

monah moe
poduprti

imati vlastitu imovinu

otresli

49.).

Godine 1357.

su se Trogirani

mletakoga gospodstva;

puani,
obori
naslje-

mnogim

nobilima, mislili su, da je sada nadoao as, da se

preA^ast nobila. koji su za

mletake vlade uinili Veliko Vijee svojom

o

dnom domenom nezavisnom

ta
i

parlamentu cjelokupnoga graanstva. Pobuna

cijelosti

dosta je neobjanjena, jer su na strani pobunjenih

puana

bili

mnogi

nobili,

napose nezakoniti sin biskupa

i

Lampredija

drugi lanovi

porodica Victuri, Kaoti

tada osobito
l)ogatoga
i

Andreis, a upravljena je bilo u prvom redu protiv

Josipa Gega.

silovitoga

Skoro iza kako je

prvi

ta

buna

l)ila

i)omou hrvatskih
nobila
(god.

velikaa
bilo
i

uguena,
je

zakonodavni

rad

uspostavljenih
l)ratstva,

1365.)

nastojanje,

da se dokinu sva
sav javni ivot
postavili osoltito tih

koja su bila leglo pobuni

nije pripadalo

u kojima se
I

sastojao

graanstva, koje
tom. kako bi se

Velikomu Vijeu.
odredl)e
o

oni su

tajno vijee, koje je imalo

stvoriti

dokinuu

bratstava
Ijilo

puanima
dosadanja

zakrilo svako sastajanje, svako dranje

ka-

kovih skuptina (^uvod pred glavom 50.). Ovo je Tajno Vijee odluilo, da
se dokidaju

sva

bratstva
niti

osim

bratstva

sv.

Duha: da
(gl.

se ne

smije osnivati ni jedno novo

})ostavilo je

sazivati

kakva skuptina
te

50.); dalje,

tone norme
moglo

za bratstvo sv.

da bi
je

to l)ratstvo
te

biti leglo

Duha tako, bunama (gl. 51.).

jo
:

nije bilo vie pogi))li.

Veliko Vijee nadovezalo

koje
se

na

odredbe

Tajnoga

Vijea

dvije

reformacije,

ukazuju
se

samo posljedicom dokinua bratstava

uprava dobara crkve
sv.

u prvoj preuzima opina na

neke

dunosti, koje je prije vrilo bratstvo sv. Ivana (gl. 52.);

u drugoj
(gl.

se daje
53.).

Lovrijenca opet u ruke svjetovnjaka

Godine 1368. stvorena bude reformacija o zabrani uvoenja stranoga

vina u Trogir
55.).
(gl.

54.); godine

1371. opet

reformacija o ovrsi osuda

(gl.

Godine 1372. zabranjeno je stanovati na otoku

i

Ciovu

drugima osim
nije

pustinjaka
etve
i

gubavaca
(gl.

(gl.

56.).

God. 1375. odreeni su sudski praznici za

je,

berbe
osobita

57.).

(jod.
(gl.

1382. odlueno
58.)
i

da za manje prijepore
koji

nuna
vijee,

citacija

da

se

vijenici,

ne

bi

doli

imadu globiti (gl. 59.). God. 1383. odlueno je o slobodnom boravku prognanika osam dana prije i osam dana poslije dneva posveenih sv. Lovrijencu
i

sv.

Ivanu

Orsiniju

(gl.

60.).

Iz.

god.

1386. potjee

odredba o

XXII
bali strarij ima
(gl.

Uvod
God. 1390. ponavlja se odredba, da se nekretnine
vlasti

61,).

u Trogiru ne smiju odsvajati onima, koji nijesu podvrgnuti svjetovnoj

(gl.

62.).

Iz god.

1396. potjeu reformacije

protiv pretrivanja

ita

dobav64.):
65.)

Ijena izvan Trogira (gl. 63.); protiv zalaganja

dalje,
i

posveenih

stvari (gl.

da se u svakoj ispravi o nekretninama imadu oznaiti

God. 1397. odlueno
i

meai

(gl.

da se zemljita ne smiju davati na obraivanje kmetovima drukije nego

treine
(gl.

iz

6Q.).

je,

da se ne smiju odvoditi (valjada

prodavati) ene (valjada kmetice

njihova gospodara)

(gl.

67.):

puanke) iz Trogira (nai)ose ne na tetu dalje, odreena je te godine kazna za onoga,,

(gl.

koji bi dovozio izvana vino

u Trogir

68.).

da nijedan Trogiranin ne
kojega stranca (gL

smije preuzimati na
69.).
tuiti

obraivanje (kao kmet) zemljite

je.

Godine 1400. odlueno

da komes za
70.)
;

svoga slubovanja ne moe

su

nijednoga svog dunika

i

(gl.

dalje

odreene kazne
(gl.

protiv

onih. koji krivotvore novac

koji se

takovim slue

71.).

Godine 1402.

ureeno
72.
i

je

73.)

te

voenje knjiga rauna opinskih blagajnika (kamerarija) (gL o davanju marhe pastirima (bravarima) na pau (gl. 74.) Iz
i

godine 1403. su reformacije o kratkim biljekama za legate, miraze

trgo-

vake
1406.
(gl.

poslove

(gl.

75.)

zakupu
da se

opinskih dohodaka
kako
i

(gl.

70.).

Godine
apelirati

ureeno

je pitanje
i

o apelacijama,
je.

na koga

se

ima

77.

79.),

odreeno

ve

citaciji

ima oznaiti
tijela

stvar, koje

se tuba
(gl.

tie

(gl.

80.). (jod.

1411. izdane su neke odredbe o testamentima

Isusova
83.)
i

81.): god.

1415. o crkvenom ophodu na dan

(Tijelova)

(gl.

82.): god. 1417. zabranjeno je poskupljivan]' e ita

kurija, ako je koji njezin

(gl.

odreeno,
ili

kako se ima nadopuniti

poradi rodbinstva
(gl.

lan odsutan
se

zavran

84.) Iz god. 1418.

(gl.
iz

imamo jednu
kojom

reformaciju o kupzabranjuje sijeenje

cima gradskih dohodaka

drva na Ciovu
stvari
(gl.

85.)

jednu,

(gl.

86.)

god.

1419. o otkupu prodane pokretne zaloene

iz

87.),

pa konano jo

godine 1420.

o marvi. koja bi

poinila

tetu (gi 88.).

I

time je

dovreno

najivlje

doba

zakonodavnoga
vlast,

rada

u Trogiru.
je
slabiti

Doavi Trogir godine 1420.

daljnji
trailo,

konano pod mletaku

poeo

zakonodavni rad u Trogiru.

prvo doba, dok se jo izrijekom nije

vlada,"

da svaki

zakon

odobri

mletaka
sve

imamo
ali

jo

dosta

znatnih

zakona u privatnom pravu

(osobito

nasljednom),

se
:

u drugoj polovici
iz

XV.

vijeka javljaju nove

reformacije

rjee

rjee

itavoga

XVL

vijeka donosi

Ludo samo

jo etiri, iz XVII. vijeka

uope
i

nijedne. I tako
slo))oda

je zakonodavni rad

u Trogiru, a sa zakonodavnim radom

Trogira

pod mletakom vladom posve uginula.

Prvih deset godina pod mletakom ^ladom ide ipak jo u plodnu zakonodavnu periodu: osobito su plodne godine 1425. 1430.: u tih 6 godina

stvorena je

31 reforamcija

(gl.

2.

32.

knjige

II.)

Istom

kad je otpisom

uvod^

xxm

mletake
(gl. 33.).

vlade od 19. sijenja 1431. izrijekom odreeno, da odluke trogirskoga

Velikog Vijea ne im adu zakonske snage, dok ih god ne odobri mletaka vlada

stao je zakonodavni rad trogirskoga Velikog

se

Vijea znatno

jenjati.

Sada

meu
i

reformacijama, osim
otpisi

odluka trogirskoga Velikog Vijea,

poinju nomni
se
(gl.
i

javljati

trogirski

mletake vlade, kojima se u bitnosti mijenjaju autozakoni. Tako je tu otpis mletake vlade od 24. oujka

1434., kojim se protivno od starijih autonomnih propisa naprosto izrie, da

dobra, koja pripadaju strancima,
40.).

mogu

dati

na obraivanje kmetovima
16. sijenja

Tako

se

u jednom otpisu

mletake vlade od

1450.

veli.

da se uzdraje na snazi odredba, da se nepokretna dobra podvrgnuta

vlasti

svjetovnoj
vlasti
(gl.

ne smiju odsvajati osobama, koje

nijesu

podvrgnute
veli

toj

59.):

u drugom se ipak otpisu od

due

1.

veljae 1450.

odmah,

da se za spas

mogu

dobra,

podvrgnuta svjetovnoj

vlasti,

ostavljati

crkvama.

Vei
postajale
i

dio tih reformacija.

kako ih donosi Ludo,

ne valja
izvoditi,

ne imadu

naroite

potvrde mletake vlade.

Ijez

No

odatle

da bi

one zakonom

te

potvrde. Vrlo je vjerojatno,

da se zavorka o potvrdi nada

se

prosto ispustila za prepisivanja:

mogue

je,
i

koja bezazlena refor-

mletake Konano, posve je vjerojatno, da je i sam Giov. Luio pri odabiranju reformacija, koje se imadu izdavati kao zbirka trogirskih zakona, postupao dosta samovoljno. Od reformacija se. koje je on svrstao u tu zbirku, ni svaka trea ne javlja u sauvanim rukopisima, makar ovi obuhvata] u i one reformacije, koje dolaze po vremenu meu posljednjima u Lucijevoj zbirci.
macija uvukla u knjige reformacija, a da
vlade.
nije imala odobrenja

Eeformacije poslije godine 1420. tiu se gotovo iskljuivo privatnoga

prava. Napose
22., 23.. 26.,
(gl.
(gl.

ima

tu

mnogo odredaba
69.).
73..

za nasljedno pravo

(gl.

7.,

15.,
6.,

16.,

24.,

32.. 47.,
60..

odredaba o
78.)

odsvoju

nekretnina

(gl.

25.,

31.,

35., '59.,

o diobi

ostavtine

meu
(gl.

sunasljednicima
o

49.).

tutorstvu (gl. 36.), o zabrani

50.)
51..
72..
:

antihreze

79.),

mjerama
(gl.

28.
40..
70.,

ima

tu

odredaba
s

29.,
58.,

55.).
74..

upravi
77..

kmeta spram gospodara crkvenim dobrima (gl. 3., 4., 39.. 45.,
o

snoaju

57..

82.).

o
i

bratstvima
67.). 14.,

(gl.

18.

19.).

svetkovanju

pojedinih dneva

(gl.

64..

66.

Mnogo ima
54.), o

tu odredaba iz procesual(gl. 43.)

noga prava,

to:
(gl.

o ovrsi (gl.
56..
1..

apelacijama
procjeniteljima

83.).
2.. 8.,

9.,

raspravnom postupku
vrlo
38.,);

Eazmjerno
20.,
30.,

mnogo odredaba ima

manje

(gl.

11..

ima odredaba o

sindicima, kojima je u to
(gl.

doba bila povjerena briga o

opinskom dobru
oficijalima,

12.,

17.. 81.):
(gl.
5..

nekoliko

ima odredaba
cestarima
71.),

drugim

tako o

advokatima
53.),

27., 44.), o
(gl.

(gl.

41..

52.) o

plai
1?.,

rivarija (gl.
75.).

plai kancelara

openito o

oficijalin::i

(gl.

XXIY

Uvod.

Osim too'a ima tu nekoliko odredaba, koje se tiu samoga Velikoga Vijea: tako: da se u tom vijeu ne smije govoriti u materinskom (t. jhrvatskom) jeziku, nego samo latinski
hrvatski,
ili

talijanski

onaj. koji
(gl.

bi govorio

ima

se globiti, a prijavitelj

dobiva

polovicu globe
tre))aju

10.

81.);

dalje su tu odredbe,

da odluke Velikoga Vijea

;

odolirenje od mleiz

take
tajno
(gl.

vlade

(gl.

33.)

da pojedini
(gl.

vijenici
34.);
(i

imadu
moe

izlaziti

vijenice, ako

se radi

o njihovim
37.):
i

roacima

da

se balotaa u
l)iti

vijeu ima obavljati

Velikog
(gl.

(gl.

da svaki

nobile
61.)
(gl.

dijete)

elan

Vijec'a

62.)

moe

glasati (gl.
globiti

pa je duan ii u vijee
65.);

63.).

a ako

ne doe, da se ima

da

poslanici
(gl.

(oratores)

trogirskoga

vijea ne smiju
itati
i

prelaziti date

im

ovlasti

76.)

da

nol)ili

moraju

znati

pisati (gl.
biti
s

84.)
(gl.

da legitimirani per subsequens

i

matrimonium ne
so])om vjenavati

mogu
ili

nobili

85.)

da

se nobili smiju
(gl.

samo

meu

bar

ope

tovanim licima
se

86.)

samo odredba, da se dol)ra onoga, koji je nehotice prouzroio smrt drugoga, makar za nj vrijedi snu'tna kazna, ipak vie redarstvene su prirodne odredbe o ne imadu konfiscirati (gl. 46.) prodavanju mesa (gl. 68.). o po))iranju maslina (gl. 42.). o pai na Ciovu
Kaznenoga prava tie
:

(gl.

48.).'

Samo
posljednje

su etiri od tih
iz

reformacija
i

pisane

talijanskim jezikom,

to

tri.

god. 1549., 1553.

i

1573.. u kojima se propisuje, da nobiU

zakonita ))raka
iz

moraju

znati itati
(gl.

pisati,

potjecati iz

sklopljena

meu
sve
tri

nobilima

84.

86.).

osim toga jedna reformacija

(gl.

god. 1441. o ovrsi

i

graansko-pravnih osuda

54. j

sve

ostale

i-eformacije kao

knjige statuta ])isane sa latinskim jezikom.

V.

radu trogirskoga historika Giov. Lucija oko spoznaje

trogirskog prava.
Zasluge Giov. Lucija za spoznaju trogirskoga prava
stoje poglavito
tri

tome, to je on sabrao

za tisak

priredio ne

samo

sve

knjige statuta,
trudio

nego

kojekuda porazbacane reformacije.

Osobito se

mnogo

Luio

za sabiranje reformacija. Eukopisi, u kojima su te reformacije bile sadrane,

nijesu se slagali:
je nered vladao

u jednom su

bile ove,

u reformacijama, koje je

u drugom opet druge: pogotovu on uvrstio u drugu knjigu. Mnoge

iz

od tih reformacija povadio je on neposredno

zapisnika Velikoga Vijea.

Osim toga
kojoj

je Giov.

Luio

stekao

velikih zasluga za

spoznaju trogirTrogira, u
navlastito iz

skoga prava svo^jom toliko

kritiki izraenom poAijeu grada

iz

nam
i

daje

mnoge podatke
i

pravne

povijesti

Trogira,

povijesti ustava trogirskoga, o razvitku autonomiji^ Trogira, o razvitku, po-

druju

sastavu Velikoga

Maloga

Vijec'a

t.

d.

uvod^

XXV
koji dre (iiov. Lucija

Ne
(ili
i

slaemo se dodue
i

onim piscima,

Hrvatom

Slavenom)

pretvaraju ga u Ivana

Luia;

on sam drao se Talijanom

potomkom

starih

Eomana

Luiem se

on nikada nije nazivao, a ni inae

bio

nije se diiao

Hrvatom. Ipak priznajemo,

stveni Talijana,

kakav je bio

da Luio nije Toma Arciakon, koji, da

i

onakav

stra-

dokae romanstvo

svoga grada, nije se ustruavao posegnuti

za najkrupnijom mistifikacijom.

Luio
rike
doba.

je bio odvie trijezan

kritian historik, a da bi poznate

ili

mu

histo-

dogaaje

nastojao

zatajiti

izvrnuti;

tako

nam
iz

je

on

sauvao

predragocjeno

blago
l)io

povijesti dalmatinskih

gradova

predmletakoga

No

opet je

preduboko uvjeren o tom, da su dalmatinski graani,

i

pa

oni ibenski Difnici

Verancii,
kritici.
i

pitanje

podvrgnuo

ozbiljnoj

ovjek inae tako zdrava suda

Eomana, a da bi to moe protumaiti, da je kritina duha mogao previdjeti jasne dokaze

potomci
starih

8amo

se tako

slavenskom podrijetlu dalmatinskih graana

ostati pri

tome. da

ti

gra-

ani potjeu od
kosti sv.

starih

Eomana, premda

Domnija, o Severu

on sam

toj iteraciji

Eneje

u
i t.

prie
d.,

o prenoenju
saz-

na kojima je

dana teorija o romanskom podrijetlu Dalmatinaca, kao ozbiljan historik nije

rovao, a nije ni

mogao

vjerovati.

No dok
rijetlu

se s vida putala ta

predrasuda Lucijeva, o romanskom pod-

dalmatinskih graana, napose nobila a

meu
doba

ovima

njega samoga,

dotle

mu
i

se prigovaralo,

da je on od mrnje spram mletake vlade odvie

iz

cijenio

poljepavao prilike

predmletakoga

odvie

isticao prili

padnost Trogira hrvatskomu kraljevstvu.

stoji
t.

No

vrlo je sumnjivo, da

uope

ona pria o uzroku tobonje Lucijeve mrnje spram mletake vladenepravdi, koju da

j.

mu

je nanio iz
ta

Mletaka u Trogir izaslani prove-

ditor^.

Ali ako
protiv

bi

stajala

pria, upravljena bi bila mrnja Lucijeva

samo
ostao

mletake

republike, a nikako protiv

starih

Eomana uope. On
je

je bio

uvjeren,
i

da su Trogirani potomci

Eomana, pa

u tom uvjerenju

kad

se preselio

u Eim.

Pria
odatle,
to je

mrnji Lucijevoj spram mletake republike nastala je valjada

ona prijekim okom gledala Lucijeva

djela,

u kojima su

razot-

krite bile

najbolje

mnoge mahinacije te sja,jne republike, koje na nju ne bacaju ba svijetlo. Moda je upravo poradi toga animoziteta mletake repuli

blike tako teko ila publikacija trogirskoga statuta.

Apstrahira

se

od Lucijeve predrasude o romanskom podrijetlu

dal-

matinskih graana, valja

mu

priznati,

da je
i

Luio u

sakupljanju podataka

kako svoje
1

povijesti kraljevine

Hrvatske

Dalmacije (De regno Dalmatiae

Por.

Eaki:
sv.

Povjestnik Ivan
76.,

Akademije",
i

49., str.

Brunelli
citta

d.;

Perojevi:

Storia

ella

Trogiranin, u ..Radu Jugoslav. u ..Rivista dalmatica", L, str. 119. di Trau di P. Anreis, str. V. i d.

Lui

XXYI
et

Uvod^

Croatiae").

tako

svojoj

povijesti
i

grada Trogira (,.Memorie istoriche

di

Tragurio") postupao vrlo kritiki

da

se oslanjao

samo na

istinite do-

kumente, koje je veinom sam vidio u originalu. Vrijednost njegovih histo"

rikih radnja
obloio

stoji

naime poglavito u tom,

Poradi toga
to

to

je

on sve svoje

navode
ali

dokumentima.

njegova je djela dosta teko itati,

ona ostaju riznica di'agocjena blaga,

stvu.
i

ga je on jo vidio
i

predao potom-

Poradi toga upravo, makar je

Trogir

neznatni] i

od Spljeta. Zadra

Dubrovnika, povijest je Trogira, a

i

napose pravna povijest trogirskoga

ustava

autonomije obloena dokumentima,

kakovima
od
je

nije

povijest

nijed-

noga drugoga grada

je

u Dalmaciji.

U
rei.

trogirskoj

povijesti

prikazan

nam
pa

razvitak

autonomije,

moe
o sv.

se

gotovo
vladi.

prvih

sve do

konanoga podvrgniia mletakoj

to

Da

Toma

Arciakon

poetaka

mjesto

je

donio prie

Domniju,
i

prijenosu

njegovih

kosti iz

Salone u Spljet.

o l)ijegu Salonaca

povratku u Spljet. o Severu. o nadd.

biskupu Ivanu

iz

Eavenne

t.

d.

t.

obloio povijest Spljeta

njemu

pristupnim dokumentima
ovako pak djelo je

iz

X.

XIIL
se je

vijeka, stekao In

neumrlih zasluga;
svijet

Tome Arciakona samo

kojom

zavelo

ueni
te je

na posve
ako
ne

pogrjeno shvaanje postanka

dalmatinskih gradova,

tek

u najnovije
i

doba otkrita

mistifikacija.

Toma Arciakon

posluio,

zloj
i

nakani, to svakako zato. jer je postupao bez svakoga kritikoga potako predao ju potomstvu.

gleda

Daleko vrednija je povijest Lucijeva

od onih mnogobrojnih dulu'ovakih povjesnica, od kojih je jedna prepisana

u drugu:

dubrovake

te

povjesnice

lakovjerno

liez

kritikoga pogleda

akceptiraju razline prie, a valjanih, istinitih dokumenata ne donose.

Prednost duljrovake
tome, to Dubrovnik ima
Trogir,

pravne povijesti pred trogirskom

stoji

samo u
se

mnogo
tim

vie zakona

to

iz

doba starijega negoli

toga.
to

pa se

po samim

zakonima razbira mnogo

trogirskoj

pravnoj povijesti
Ijolje

razbira po

drugim dokumentima.

Ali ba ovi
i

drugi dokumenti

osvjetljuju povijest ustava negoli

mnogo makar

starijih

zakona. Tako su neprocjenjive vrijednosti privilegiji hrvatsko-ugarskih vla-

dara izdani Trogiru: od velike su vrijednosti dokumenti o postanku

1284.)
i

(iz

g.

razvitku

(iz

god.

1340.)

trogirskoga

Velikoga Vijea

o tome.

kako su

se nobili emancipirali

od ostaloga graanstva. Takovih dokumenata,

starijih zakona,

makar

imamo

u samom Trogiru
grada.

nemamo
ti

ni iz

jednoga

drugoga dalmatinskoga
Giov.

da

su

nam

se

dokumenti sauvali,

pripada zasluga Giovannu Luciju.

Luio

stekao je osim
i

toga za

pravnu povijest Trogira velikih

tri

zasluga

time, to je sakupio
i

priredio za tisak sve

knjige statuta (po

redakciji od godine 1322.)

sve kasnije reformacije.

je vie prijepisa
jiorabi

U mjeme
na pergameni.

Lucijevo
koji

l>ilo

od staroga rukopisa pisana

opc'inskoj
pisarni.

je bio

na opoj

tom

Uvod^

XXVI I
knjige statuta,
taj

starom rukopisu

bile

su ispisane sve
;

tri

tome su

se pri-

pisivale kasnije reformacije

istroio se,

no kako se
dole
i

rukopis
tri

mnogo

upotrebljavao,

pa su u
su

prijepise

samo itave
to
iz

knjige statuta,

a od

reformacija preli
se tako izgubile
iz

samo

ostanci,

ispremijeano.
starijeg

Luio
doba.

dri,

da su

mnoge
(t.

vrijedne reformacije

Eeformacije

novijega doba

j.

poslije god.

1420.) sauvale

su se u

popisima raz-

linih drugih odluka trogirskoga Velikoga Vijea, koje nijesu imale zakonske
snage:
dalje,
i

sauvale su

se uz

razline

otpise

mletake vlade; neke od

i

njih bile su

pripisane u pojedine rukopise statuta

reformacija;

osobite

kakove zbirke ovih kasnijih reformacija

uope

nije

))ilo.

Sam Luio
i

vidio je vie rukopisa, koji su sadravali

tri

knjige statuta

starije reformacije.

Najispravnijim drao je onaj rukopis, koji se nalazio onda

iz

u rukama kapetana Ludovika Tartaglie. pa je

i

ovoga prepisao sam statut

iz

starije reformacije,

a novije je reformacije prepisao

onih razlicnih po-

pisa odluka

trogirskog

vijea
i

otpisa

mletake
poslije

vlade.
;

Eeformacije je

i)ri

tome hronologiki poredao

je one do godine

rastavio

na dvije knjige
one
te

u prvu knjigu uvrstio

1420.,

u drugu

godine.

drugih
i

nije se

ba posve tono drao hronologikog reda.)

Od

(No kod ovih Lucija potjee

jedna

numeracija pojedinih reformacija. Prije njega

a

bile su te reformacije

na drugu nanizane bez hronologikoga reda.

predouje, onim istim, kojim su poredane
koje
i

slijedom,

kako

nam Luio
kad bu-

u danas sauvanim rukopisima,

taj

oznaujemo slovima
govorili

D., V.

P..

pa

emo
tih

slijed predoiti,

demo
ofovo

tim rukopisima.
i

Mnoge od

reformacija bile su u nje-

doba sauvane jo

u zapisnicima trogirskoga vijea, tako napose

i

glave 63.. 64., 65.. 66., 67., 82.. 83.. 84., 85.. 86.. 87.

88. iz

prve knjige,

pa je

Luio Luio

udesio svoje izdanje

je ne

prema tim zapiscima trogirskoga vijea.

:

samo promijenio poredaj tim reformacijama

nastala,

on

ih je

osim toga dosta znatno pokratio. Ponajprije je ispustio onaj uvod. kako je
svaka
pojedina
reformacija
i t.

koliko je [vijenika

glasalo

za

nju,

koliko protiv nje

d.

takovim je naime uvodom popraena

bila gotovo

svaka od onih reformacija, koje je on uvrstio u svoju prvu knjigu.

Budui
uvoda
l)ili

da se u tim uvodima ponavljaju obino

posve jednaka,
to je

iste rijei,

pa je veina

tih

Luio

sve te uvode

ispustio,

premda su
i

oni

svim ondanjim rukopisima reformacija, a postoje oni

pisima, napose u onima, koje

u dananjim rukoi

oznaujemo slovima
itave glave u

D.. V.

P.

Osim toga

je

Luio
i

ispustio

njegovo doba

ve
u

posve

obsoletnih reformacija.

izmeu

Trogirana

Tako je ispustio i pacta"' mletake vlade, premda se ta

statut.

sklopljena godine 1322.

,,pacta''

nalaze

svim

rukopisima statuta kao neki uvod u

Dalje je ispustio reformacije o

plai trogirskoga komea

o tom. da on ne smije nita drugo primati ni od

pojedinaca ni od opine, naprotiv da

ima od svoje plae uzdravati svoje

XXYIII
oficijale.

Uvod
Ispustio je to sve, jer nije imalo vrijednosti pored otpisa

mletake
kao
vie tro-

vlade od 31.

srpnja 1420..

t.

zv.

..privilegija",

koji je

Luio
te

stavio

uvod u

II.

knjigu roformacija. Po tom naime

privilegiju"

nije

girskim dohocima bio

gospodar trogirsko
i

Veliko Vijee,

bi
tih

ono

odre-

ivalo place svoga komea

bila

oiicijala.

nego je gospodaricom
raspolagala
sicut

dohodaka
dominio
godine

mletaka

vlada,

koja

je

njima

nostro

videbitur".

Kako

se

po

pismima

Lucija

Valeriju

Ponte

vidi.

ve

je

1674. poslao on u tisak trogirski statut^: htio ga je

a u korist svoje

tiskati

na svoje trokove,
(tiskarska

domovine

(Trogira)

ali

mletaki
i

inkvizitovi

cenzuraj stavljala je zapreka tomu tiskanju^:

a da trogirski statut nije
poslije njegove smrti
])io

tako je Giov.

otisnut.

Njegov rad

ol)jelodanio je tek

Luio umro. mnogo

sugraanin njegov Jeronim Cippico god. 1708. uz

Tragurij. dicata
illustrissimo et

posvetu Statuta et reformationes civitatis

excellentissimo
tissimo.

domino domino Alojsio

Pisani, equiti ac

senatori praestanXr\'..

olim

apud christianissimum Galliarum regem Ludovicum

ordinario.

nuper ad magnae Britaniae reginam.

serenissimaer eipublicae

Venetae extra ordinem legato".

Popratio je pak Jeronim Cippico ovo izdanje statuta uvodom:
strissime atque excellentissime
triae,

Illu-

domine domine
et

(se.

Al. Pisani).

Leges pa-

quas Joannes Lucius. vir celebris

lal)ore
et laudaljili

eruditus.

concivis meus.

haud
im-

parvo

diligentia in

serieni
in

congessit, quaeque,

me

pellente atque

operam navante. tandem

senator

lucem ex Lucij legato

pro
felicitate.

prosiliunt.

sub

tuis

auspiciis.

amplissime.

me quoque
et

audente requiescunt.

Hoc
si

legibus pro tutamine. Traguriensibus

clementia. quae

mihi pro decore.

latices

illa

tam magnanima

excellens. cuiusque

tam

abunde iam hausi.

meo meorumque

civium.

ex

legum
et

voto

non

desit.

Suscipe igitur hilari faustaque fronte, ut aveo. ut ex imis sensibus precor,

hoc Tragimnae urbis

munus meique pignus

obsequii.

qualecumgue

sit.

illud radij s tuae beuignitatis illustra

et })raesidij

calore fove.

nec amplius
vale.

meis immorans verbis ad gloriae fastigium. ut

Excell. V. humilimus.

soles,

perge ac in oevum

addictissimus, o))strictissimus servus et cliens Hiero-

njmus

Cippicus". Lucijeve zasluge oko priredbe ovog izdanja, kako se vidi.

taj

istiu se u tom uvodu dosta slabo, a mjesto toga slavi se

Trogii'u posve

tui Mleanin
di

Alojzije Pisani:

da nije

Luio u

svojima Memorie istoriche

toga
statuta,

Tragurio" tono prikazao svoj rad oko

i

izdanja

mi bismo
prita-

jedva

znali,

da se tu radi tek o pul)Ukaciji Lucijeva

djela.

No tom
Jer.

jivanju Lucijeva djela ne

^

l)iti

uzrokom toUko
Ivana

to,

to bi

Cippico

Por. B.
7?).

Po pari: Pisma
.si.
i

Luica

Tragiraiiina, u ..Starinama^-,

sv.

32., str.
2

Ibid.

str.

d.

UVO^;

XXIX

htio sebi prisvojiti

tue
ee

djelo,

koliko bojazan Cippieova, da s imenoiri I.u-

cijevim

uope ne Samo uz tu

doi do

publikacije toga statuta.

opreznost

mogao

je valjada Cippico dobiti doputenje za

tiskanje toga statuta.

di
fr.

Ovo doputenje

glasi:

Noi reformatori
et

dello studio
p.
f.

Padoa havendo veduto per la fede di revisione Vincenzo Maria Mazoleni, inquisitore. nel libro
civitatis Tragurij,

approbatione del

intitolato statuta et reforla santa fede

mationes
tolica et
et

non v'esser
del

cos'

alcuna contro
nostro.

cat-

parimente attestato

segretario

niente

contro prencipi

buoni costumi. concedemo licenza a Girolamo Albrizzi, stampatore, che

gl'

possi esser stampato. osservando

ordini in materia di tampe, e presen-

tando

le

solite

copie alle publiche librarie di Venezia et di Padoa. Dato 2.

reffor.

giugno 1706. Giov. Lando K. proc.

Agostin Gadaldin, segr."

nadovezao je jo
Jer.

Na

dovrenu

II.

knjigu

reformacija

Cippico

odluku Velikoga Vijea trogirskoga od

21. oujka

15.

studenoga

1700.

sudskim

praznicima, zatim otpis dalmatinskoga generalnog proveditora u Spljetu od

1689. o pripadnosti

pojedinih
iz

okolinih

sela

gradu Trogiru

kasnije potvrde o tim pripadnostima

god.

1697.

VI.

sauvanim rukopisima trogirskoga

reformacija.

statuta

trogirskih

je priredio

Osim tiskanih primjeraka statuta i reformacija grada Trogira, kako ih Giov. Ludo, sauvalo se nekoliko primjeraka starijih rukopisa. No niti nam se sauvao originalni rukopis statuta niti takov prijepis, u koji
l)i

se originalno prepisivale kasnije reformacije.

Sauvala

se se tri rukopisa, koji su svi prepisani iz

jednoga starijega
god.

sainjenoga negdje oko

godine

1430.,

ali

se ni

ovaj od

1430. nije

sauvao u originalu. Osim toga imamo dva druga rukopisa, koji i opet imadu zajedniko vrelo, ali razliito od vrela onih triju prvih rukopisa.
A.

Euk opisi,
1.

koji
od

potjeu

iz

jednoga sainjena oko

jest jedan

g.

1430.:

Najstariji

tih

sauvanih rukopisa

od

onih. koji se nalazi

u posjedu ljekarnika

u posjedu trogirske

Boka Slade- Silovia. Rukopisi ti nalazili su se prije plemike porodice Dragazzo (prvo))itno Dragi, poslije
posljednji

Drai), od
Stariji

koje je

odAgetak Ivan

Dragazzo

(t

1899.) bio ujak

preli

sadanjega posjednika tih rukopisa, pa su tako

nasljedstvom

na

nj.

od

tih

Slade- Silovievih

rukopisa sastavljen je negdje

4.

etvrtini

XV.
taj

vijeka. Pisan je

na papiru visokom 28 '8 cm., a irokom 20

okrugao
stup,

cm.

papir

ima

za

vodeni znak

a na

ovom mali

krst.

Prema

Briquet-ii\ les Filigranes (Dictionnaire historique des

taj

papier, br. 4411.) potjee

javlja se

papir

iz

Macerate

iz

marques du god. 1460.: u Mlecima

god. 1480.

on god. 1475. Po tome bi

taj

rukopis bio pisan oko

XXX

LVod.

Eedovi su
))ila

bili

na svakoj strani

iscrtani,

pa se tragovi tih

opaaju, a

su na svakoj strani

33 ispisana reda.
i

crta

sada

itav rukopis,
se pisale

koliko se sauvao, pisan je

jednom rukom,

to

pismom, kojim su

knjige

znamenitije isprave u posljednja stoljea

i

Srednjega Vijeka:

slova

su dosta sitna, uspravna

gotsko,
t.

sva latinska osim

oznake za slovo s",

kra.ju
..".

j.

na poetku
vrlo

u sredini

tom rukopisu
i

mnogo.

,,f".

na

koja je

Kratica ima u

Tinta

je

crna.

samo su

natpisi pojedinih
izl^lijedjela

glava pisani crvenom tintom. Tinta je na nekim mjestima toliko

izbrisala se, te se ne

citati

samo

vrlo teko.

moe

vie ni citati

na drugim se mjestima moe

dok

Natpisi pojedinih glava pisani su za sebe ponad

strani,

dotine glave, a brojevi (rimski) za pojedine glave pisani su na

je na vrhu svake strane

oznaen

broj

knjige statuta.

Eeformacije ipak ne

imadu naznake ni Oito je. da

po
vrsti

za broj knjige ni za broj glave.

se
taj

rukopis
i

vanredno mnogo
:

upotrel^ljavao
to

(sudei
ne samo
ti

pisma

))io

je

on

namijenjen opoj porabi)

se vidi
i

po tom. to su se od njega sauvali samo neki

zaprljani od prsti.

listovi,

nego

to su

listovi

Sauvalo

se svega

36

listova,

od kojih se samo neki zajedno

l^rojevima.
i

dre, a ostali su svaki za selte. Pojedini listovi

oznaeni su

to

dvone27.

strukima: prvima, dok je rukopis bio jo itav; a drugi put. kad je

potpun,
ali

ve

l)io

ipak potpuniji nego danas.

Sauvah
i

su se napose listovi: 24.

(dva

(10.-13.).

31. 38. (15. 22.).

i

39.
53.

41.

puta

23.).

42.-47.
(34.

(24.-29.). 49.-52. (30. 33.).

(novije

oznake nema), 54.-57.

37.). 62.-65. (42.-45.)

66. (u

67.-69. (47.-49.). Prema tome izgubih su

se od prvobitnoga rukopisa listovi 1.

i

23.,

28..

29.. 30., 40., 48., 58.

:

61.

svemu 33

lista),

a osim toga

nema

svretka

no sudei po drugim
l)iti

rukopisima, koji se po sadraju slau

jo

ovim. nije za 69. listom moglo

mnogo
II.
i

ispisanih listova (najvie jedno pet).

Sadran je pak na ovim sauvanim listovima od samoga statuta vei

dio

vei

dio III.

knjige,

to

od

II.

knjige

poevi od rijei

..seu

commiserit ..." u 13. glavi do 41. glave, zatim od 91. do 114. (posljednje):

od

III.

knjige

sauvao

se

prijegled

natpisa za

sve glave u
.
.

treoj knjizi
glavi sve do je posel)an
putet.

(list

39.),

zatim od rijei iiliam aliquam dotare

."

8.

64. (posljednje).

Na

svretak

III.

knjige

(list

47.)

prilijepljen

papiri, na kojem je napisano:

Nemo peritorum

aut

prudentium

quod minus sit periculum in verbis lingua menciendo. quam manibus sanguinem fundendo. Melius est autem propter veritatem pati supplicium,

quam
dalje,

pro adulacione benefitium''.

Na
i

izgubljenim listovima

1.

23.

jamano
na

su bila pacta", kojima se Trogir podvrgnuo mletakoj

bila je

vlasti

godine 1322..
glave 13.:
II.

tu

I.

knjiga

statuta

poetak

II.

knjige do

izgubljenim listovima 28.

30.

jamano
sumnje

su bile 42.

70

glave

knjige
knjige
i

a na izgubljenom 40.

listu ))ez

je bilo prvih

7 glava III.

poetak

8.

glave.

uvocK

xxx:[

poetak
bio
je

se reformacija (48.

list)

izgubio.

Sudei po slinim rukou

tiskanom izdanju
49.

pisima,

na izgubljenom
I.

listu

uvod,

koji stoji

pred 18. glavom

19. glava
I.

knjige,

sama

ta 18.

glava.

Na

listu

poinje

se

knjige po tiskanom izdanju: za

ovom

idu

redom one
I.

reformacije,

koje stoje u tiskanom izdanju kao

53.;

glave 20. do 44. knjige

sve do lista

na

listu

54. slijedi za
i

dugim uvodom ona

reformacija, koja u tiskanom

izdanju ima broj 45..

dalje glava 46.

iz

Na

listovima

55.-57. upisane su

reforma;

ije

o apelaeijama

god. 1406., koje u tiskanom izdanju stoje kao

slijedi

glave 77.

80.

knjige

I.

Za ovima

potvrda trogirskoga notara Nikole

Baciana o

istinitosti

onoga, sto je upisano u tom rukopisu, a pod tom poi

tvrdom nalaze

se

dva velika krsta (prvi pokvaren, pa stoga je izraen

drugi).

Neposredno zatim
1344.
i

dolazi reformacija De augendo salarium" iz god. poetak reformacije Quod dominus comes non habeat a commune

nisi eius salarium".

Obje ove reformacije, kako je naprijed istaknuto, ispustio

je
di

je

Giov.

Ludo. kad

prireivao

tiskano

izdanje;
*d.

no one

su otisnute u
listovima,
listu

Tragurio" na str. 506. i izgubljenim Memorie istoriche sudei po drugim rukopisima, slijedio je svretak zapoete na
reformacije, zatim ona reformacija,

Na

57.

koja

stoji

tiskanom izdanju kao 17.

ovlast,

glava

I.

knjige,

dalje glave

67.

69..

konano

to

ju je Veliko

Vijee godine 1365. dalo izabranomu Vijeu Dvadesetorice, da odlui, to ima biti s bratstvima kao leglom Imna: ta ovlast otisnuta je u Lucijevim Memorie istoriche di Tragurio" na str. 505. Za tom ovlau imale bi bile doi same odluke toga Vijea Dvadesetorice, koje u tiskanom izdanju stoje
kao glave
I.

knjige.

50..

51.

52..

opet reformacije,
listu

ko>je stoje

kao 53.

54. glave

Na sauvanom

62.
55.,

nalazi se

uvod u reformaciju, koja

ta reformacija
i

je

u tiskanom izdanju kao glava

listu
1.

a zatim

sama
56.^

dalje

one reformacije, koje su u tiskanom izdanju kao

64.

glave

I.

knjige.

Za

ovima na

65. stoji prvi dio

uvoda u

I.

knjigu reformacija tiskanoga

reformacije,
listu
7.
.

izdanja (pred

glavom); za ovim uvodom

1.

slijede

koje su u
biti

tiskanom izdanju kao glave

List 67. poinje se sa

3.

Na

izgubljenom 66.

imale bi
8.

reformacije, koje su u tiskanom izdanju kao glave 4.

poetak
."

glave
i

cursores et dictos

receptatores
9.

iz

8.

glave

svretkom

te

glave; za ovim slijede

glave
i

ovima glave 47.

16.

tiskanog izdanja,
74.

a za

49.,

dalje 70.

71.

te

poetak

glave

I.

knjige

tiskanoga izdanja.

Na

daljnjim izgubljenim

listovima

bile su

napisane

rukopisu, koji se

sauvao u
24..
6.,

zadarskoj biblioteci

Paravia"

76.

sudei po
reformacije.

koje stoje u tiskanom izdanju pod brojevima 72., 73., 75.

i

knjige

I.

pod

br.
I.

22.,

23.,

35.

14.

knjige

II.,

pa konano pod broj 81.

knjige

XXXII

Uvod
reformacija u tom

Po dobi najmlae su od sauvanih

apelacijama
iz

rukopisu one

god. 1406.. za ovima slijedi potvrda notareva, a dalje one

ali
i

reformacije. koje su po dobi starije,

su naprijed isputene

no

jamano
napose

su

slijedile

neke po dobi

mlae

kao

Paravijinom rukopisu,
:

one, koje stoje u tiskanom izdanju u

II.

knjizi

od ovih su najmlae one da

papir ne moe

zakonskom nasljednom pravu

(gl.

22.

24.) iz godine 1428.

vidi.
taj

Budui
bili
stari.ji

da se po vodenom znaku na papiru

to

od godine 1460..
:

se ne

moe

uzeti,
i

da bi ovo bio originalni

i

rukopis notara Baciana

to notarski

to

se

u ostalom

vidi

po nainu potpisa

po tom,

znak nije stavljen na strani potpisa, nego pod njim. To je samo

reformacija.

prijepis
isto
i

Bacianova rukopisa
i

Potpis

notara Baciana stoji tako

u Vitturijevu

u Para vij inu rukopisu.

Po))lie o

tom notaru Bacianu

nije

nam

nita poznato.

2.

Drugi po

starosti

sauvani rukopis,

to

smo ga
koji se

vidjeli, jest
t. j.

rukopis

biblioteci stare trogirske plemic'ke porodice Titturi-Michieli.

biblivi-

oteci

potomaka onoga Eadoa Michieli-Vitturi.

poetkom XIX.

jeka

mnogo

Ijavio
taj

povijeu dalmatinskom.
pisan je na papiru visokom 26"5 cm.,

Eukopis

irokom 19 cm.

jjojedine strane imadu obino po 26 ispisanih redova. Uvezan je (oito kasnije) u korice omotane papirom tamno smeim uz rijetke poprene crvene pruge. Natpisa osobitoga nema. nego se odmah poinje ugovorima izmeu

Mletaka

Trogira od

god. 1322..

kojima poinje

rukopis pohranjen u
I.

arhivu Jugoslavenske akademije. Za ovim ugovorima

za

slijedi

knjiga statuta,

njom knjiga

II.

knjiga
..et

III.
si

do

10.

glave

od 11.

glave

sauvana
i

je

samo prva polovina do su redom numerirani:

III.

contigerit". Dotle je ispisano

71.

70

listova, koji

listova

85.. na

kojima je bio nastavak

svretak

knjige statuta, nema.

Na
tom
18.

listu

86. ])oinje se 18.

glava

I.

knjige reformacija po tiskanom

izdanju, ali bez uvoda, koji je

jamano
glave

bio na
I.

izgubljenom 85.

listu.

Za

glavom

slijede

19.

44.
98.

knjige reformacija po
i

tiskanom
o zabrani
(I.

izdanju: to see do 95.

lista,

na kojem je

poetak reformacija
svretak
iudices"
i

odsvajanja nekretnina onima, koji nijesu podvrgnuti s^'jetovnoj vlasti

17.).

Listova 96.

97. nema.

Na
I.

listu

stoji

46.
i

glave

I.

knjige

tiskanoga izdanja od
lacijama (77.-

..sive

rectorem

et alios

reformacije o ape-

80.

glave

knjige), a za ovima, kao

u starijem rukopisu

81ade-!Silovia, potvrda trogirskoga notara Nikole Baciana.

Zatim

stoje

one

reformacije o komesovoj
slijedi

phic'i.

koje su u tiskanom izdanju isputene; dalje

stoji

ona reformacija, koja u tiskanom izdanju

stoje

kao 17. u
67..

I.
i

knjizi,

pa

onda reformacije, koje

u tiskanom izdanju kao

68.

69.

glava.


Uvod
Zatim je pomemita
zatim
52.,

xxxin
bratstva;
50.,

ovlast

data

Vijeu Dvadesetorice, da dokine

tiskanom
izdanju
stoje

one
i

reformacije,

koje

kao

glave

nema; na listu 111. poinje se 56. glava I. knjige po tiskanom izdanju; za ovom slijede 57. 60. glave. Na prednjoj strani 114. lista ima jo poetak uvoda u glavu 61. ovako In Ohristi nomine Amen. Anno a nativitate eiusdem millesimo trecentesimo octuagesimo quarto, indictione septima, regnante domina nostra, domina Maria, Dei gratia serenissima regina Ungarie Polonie et Dalmacie,
51. 53. Listova 108.

poetak glave

110.

opet

temporibus

venerabilis

patris

domini
et".

Grisogoni,
strana

Dei
114.

et

apostolice

sedis

gratia episcopi

Traguriensis

Druga

lista je

prazna.

Na

listovima 115.
iz

118. upisane su
konano na

razlinim rukama jo neke

i t.

biljeke: ulomci

mletakih zakona, odluke trogirskih zborova

i

d.

Zatim su opet

3%

lista prazna,

posljednja 414 lista ima opet razlinih biljeaka

ti

bez osobite vrijednosti: posljednji

listovi

vrlo su

oteeni
i

runo pisani.

Do
potjedinim
i

114. lista pisan je

taj

rukopis jednom rukom,

to,

osim natpisa

glavama
slova u

poetnih
i

slova,

crnom tintom:
ispisani

natpisi pojedinih glava

poetna
III.

I.

II.
i

knjizi statuta

su

su u

knjizi statuta

u reformacijama isputeni natpisi

te

crvenom tintom, dok i poetna slova.

poslije
ispisivati

Valjada je prepisiva

mislio

natpise

poetna^ slova

crvenom tintom,
rukopisa.
ali

ali

nije dospio,

kao

to nije

dospio dovriti ni
i

sam

prijepis

Drukije

je

ima mnogo
vijeka.

kratica.

sauvan: itljivo je pisan, Po pismu sudei mogao bi potjecati negdje iz

taj

rukopis vrlo ist

XVI.
rijim

Po sadraju
reformacije

poredaju gradiva rukopis se ovaj potpuno slae sa sta-

rukopisom Slade-Silovia
apelacijama

u jednom (77. 80. glave

:

drugom
I.

posljednje su po dobi
iz

knjige tiskanoga izdanja)

s

godine 1406..

No

jer se oba ova rukopisa

drukije slau
iz

onim

iz

Para-

vijine biblioteke,

u kojem jo
iz

stoje

reformacije

godine 1428.,
koje je

to

nema
i

sumnje, da su potekla

istoga

zajednikoga
nije se

vrela,

sadravalo

reformacije do godine 1428. Po pismu sudei, Slade-Siloviev rukopis

riji

sta-

je

od ovoga. Eukopis Vitturijev

mnogo
s

upotrebljavao, te je jo

posve dobro
vezanja.

sauvan: pojedini

listovi

samo su
stoji

nepomnje

izl)aei)i

za

Vrijednost Vitturijeva

rukopisa

poglavito u tome.

to se

njime

moe
I.

ispuniti ono,
i

ega nema
II.

u starijem Slade-Silovievu rukopisu, napose

knjiga

poetak

knjige statuta.

3.

Dalje,

sauvao

se jedan rukopis trogirskih reformacija

taj

u opinskoj

biblioteci

Paravia" u Zadru. Eukopis

pisan je na
list

papiru visokom 31

cm., irokom 21 '8 cm.

itav rukopis obuhvata 51

uvezan u tvrde korice

3

MON. HISTOK.-JUR.

X.

XXXIV
omotane pergamenom. Prvi
stoji

Uvod^

je list prazan,

na drugom

listu

prednjoj strani
i

natpis

,,

Statuta

vetera

communitatis Tragurij.

dextruit contraria"

jedan veliki grb.

Na treem
stranice

se listu

poinju reformacije
))rojevima
73.
1.

teku do 38.
su
i

lista:

ispisane

paginirane

su

30 redova.
praznih

Xa

stranicama
i

72.:

iscrtane

svaka ima po
pisano

77.
te

slijedi jos

kazalo,

ali

drugom

rukom, neitljivo
listova.
taj.

isprekriano.

nema

vrijednosti:

zatim je jo deset

Eukopis

osim pomenutoga kazala, dosta je

su pojedina
e"
,,e"

lijep

itljiv: osobina
,,i".

mu

je

u tome.

to

pisana

vrlo

slino
,.i".
:

slovu

pa je
i

esto teko

razlikovati
-

takovo

od

obinoga

Kratica

ima

ovaj

rukopis dosta mnogo.

Tinta je prilino izblijedjela

i

jedinim glavama iarana su

sani su
i

poetna slova u popisana crvenom tintom crvenom tintom pi:

marginalni ispravci pisarskih pogrjeaka u

samom

tekstu: drugo

sve pisano je
strani
i

crnom

tintom.

Osim ispravaka jusarskih pogrjeaka ima na

podrijetla, tako:

drugih biljeaka kasnijega

neke naznake sadraja,

arapske brojke za na-

opaske na sline odredbe u drugim reformacijama.

znaku godine

druge tomu sline naznake.

i

Sadrane su u ovom rukopisu sve reformacije. koje su sadrane

I.

u
i

knjizi tiskanoga

izdanja

osim jednoga

dijela

uvoda

i)red

i.

glavom

glave 82.

88..

a iz II.

knjige

samo 6

glava.

Od
i

tih su i)o

vremenu po-

sljednje one

zakonskom nasljednom pravu

te

(II..

22.-24.) od 22. kolovoza

u starijem Slade-Silovievu

1428. Poredane su
i

reformacije onako kako

u Vitturijevu rukopisu. I u tom rukopisu jioslije reformacija o apelacijama ima potATda notara Baciana. Eazlikuje se o\aj rukopis od prvih dvaju samo
u tome,
to se nijesu izgubili
i

posljednji listovi,

a niti je ostao nedovren.

slijede
I.

Poslije reformacija, koje su

i

u Slade-Silovievu rukopisu,
izdanju
6.

ovdje jo
I.
i

reformacije, koje stoje u tiskanom

I.

kao

glave:

74..

72.;

I.

73.,
I.

81.

75..
I

I.

76.. II.

22.-24..
i

II.

(ne 25.).

II.

35.. II.

14.

konano

ovdje kao
s

naprijed

opisana dva
i

rukopisa imadu pojedine

s

reformacije uvod

razlaganjem, kako su nastale

koliko su glasova bile

prihvaene.
Poslije

spomenute posljednje reformacije

6.

(1.

81.)

slijedi

na

str.

71.

neka potvrda mletakoga notara od

potvrda
tvrda
koji je
je,
ali

listopada

1566.. da su te reformacije
slijedi

uz druge spise bile predane u dudevu kancelariju: za ovom

iz

slina

godine 1619.

Konano

je

na

str.

72.

istinitosti

togu rukopisa, napose, da je

i

drugom rukom pisana poon tono j)repisan iz staroga,

ini
je
1

u rukama trogirskih sudaca

je

trogirske opine. Potvrda ta datirana

:

naznaka godine ispisana dosta nejasno

8,
ali

se ipak. da je oznaroj

ena

godina 1648. (jasno je samo 16.

slijede

trea

ka nejasna).

Pod

potvrdom

neitljivi vlastoruni potpisi.


Uvo^
Su(le('i

xx^V
rukopis negdje
tih
iz

po sadraju, potjecao

hi taj
to,

godine

1430.,

jer kasnijih reformacija nema.

nije toliko

No

sto

kasnijih

reformacija nema.
rukopis, jer

odluno
ni

za

odreenje vremena, u koje

je pisan taj

u njem nema

nekih ranijih reformacija, napose

nema
i

onih, koje u tiska-

nom
85.
i

izdanju stoje pod br. 82. (od god. 1415.), 83.

86.
i

84. (od god.

1417.),

(od god. 1418.), 87.

br.
7..
1.
i

(od god. 1419.), 88. (od god.

2., 3., 10.,

1420.), u
13.

knjizi,

pod
5..
i

4.
9.

(od god. 1423.),

(od god.

11., 12.
i

(od god.

1426.).
19.. 20.

8.

1425.) 15., 16., 17.

i

18.
II.

(od god.
knjizi.

1427.).

21.

(od mjeseca
str.

veljae

svibnja 1428.)
taj

Naprotiv

po biljekama na

71. vidi se.

da je

rukopis spisan

poslije
taj taj

godine
rukopis
rukopis

1619., a po biljeci notarske potvrde na

sastavljen valjada 1648.
rescritto da
;

str.

72. vidi se, da je

notar naime
fedele d'

potvruje ovdje,
antico".

da je

persona
biti

me

altro

moe
i

taj

rukopis

stariji.

Prijepis je to

Vitturijev rukopis

I
i

po pismu sudei ne
stariji

kao

Slade-Siloviev

jednoga rukopisa sastavljena oko god. 1430.; samo

stai'iji

Slade-Silovicev rukopis

mnogo

je blie

tomu izvorniku

negoli

ovaj.

. Rukopisi, koji

potjeu

iz

drugoga

opet zajednikoga

izvora.
1.

Daljnji rukopis trogirskog statuta je onaj

I
taj

mlai
listovi

rukopis u

])ii)lioteci

R.

Slade-Silovia.
i

je rukopis

pisan na tvrdom papiru visokom

ali

30'8 cm., irokom 20*9 cm. Omota nema,

vezani
Ijrzu

su

meu
i
i

sobom vrsto
oteeno a
u ovaj

rukopis je u
i

cijelosti

sauvan. Pismo

je

runo

oito pisano na
nije

ruku

povrno, pa je na

mnogim
su

mjestima, makar

niti izbrisano,

ipak gotovo posve neitljivo. Kratica ima manje nego drugi

ali

dosada pomenuti rukopisi,

krivo prepisane.

mnoge

kratice

starijih

rukopisa

Po jednoj

biljeci

u tom rukopisu sudei,

pisan je
lista;

on godine 1616.

Naprijed su (kasnije) nadoita dva prazna

napisano je olovkom: Statuta
civ.

na prvom u sredini
oko godine 1650.
su, a inui

Tragurij,

prepisan

1700?"
ih u

Listovi, koji slijede za

ovim dvama praznima, paginirani

lista

svemu 106 popisanih,

a zatim 7 praznih.

Na

prvoj

strani

prvoga paginiranoga

popisani

su

znakoA
(ali

za

interpunkcije, zatim u dva stupca natpisi

nekim glavama u statutu

bez

svakoga reda).

Na

drugoj

strani

slijedi

za

datumom Ano 1616.

a di zg.

maro"
u

list,
i

to

ga je tobonji rimski glavar u Judeji Publije Lentulo pisao

Rim

u kojem se tono opisuje Isukrstova vanjtina.

osude Poncija Pilata protiv
lata,

Na

treoj je strani
est sententia

prijepis tobonje

Isukrsta:

Hec
fuit.

per pillatum

contra Christum
pilati,

que

in

quadam plumbea capsa

reperta
list:

in aUin

quibus scripturis ipsius

fodiendo

terram,
slijedi

Vienne.

anno Domini 157.":

za

ovom osudom

Beate Marie semper

XXXVI
Virginis-', koji se svrava

I>od^

sens

eMrographum approbamus". Na
za

potpisom Nos Maria Virgo, que supra hoc preTabui 4. strani ispisana je 6.

Keformationum"
je

reformacije,

koje

su

popisane u

ovom rukopisu;

7.

strana prazna.

Na
cijom
I.

8.

se strani
i

poinje uz natpis In Christi nomine Amen. 1616. 29.

izdanju
stoje

martio" posveta

uvod. koji u tiskanom

str.

pred 18. reforma-

knjige: na

9.

slijedi

reformacij a, koja u tiskanom izdanju stoji koja

stoji

kao

1.

dio 19. glave,

a zatim ona reformacija,

kao

2.

dio ist

glave: dalje slijede po tiskanom izdanju reformacije br. 80.. 65., 57.. 60..
64.,
iz

12..

15.,

16..

48..

75., 81..

87., 88.

iz

prve

knjige te br.

7..

6.,

9.,

II.

knjige, zatim jedna reformacija o proglasivanju prodaje

stvarima, koje u tiskanom

izdanju nema,

ukazuje se
izdanju

nad zaloenim nadopunjkom one

15..

pod
29.,

br.

6.:

dalje opet

slijede

po

tiskanom

reformacije

25..

31..

32., 36., 35., 43., 47., 49., 56., iz di'uge knjige; za

ovima

slijedi

otpis

]nletake vlade, koji se tie reformacije 49.

69.

po tiskanom izdanju, za
otpis,

ovim reformacija
reformacije 49.
stoje
;

po tiskanom izdanju, pa opet drugi

knjige, onda

koji se

tie

zatim slijede jo one reformacije, koje u tiskanom izdanju

73.,

pod

br.

71.,

78.,

79.

83.

II.

ulomak

iz

privileII.

gija"

od godine 1420., koji je u tiskanom

izdanju pred reformacijama

knjige: za ovim

ulomkom

slijedi

jedna

talijanskim
o

jezikom

pisana refor-

macija trogirskoga vijea od 20.

obaveznoj snazi zakona

listopada 1433.

ovrivanju

obranikih
1444. o

presuda; dalje odluka mletakoga Vijea Umoljenih

i

od 27. lipnja

odluka toga vijea od

4.

studenoga 1487., da se

beneficije (crkvene) ne smiju davati nikomu, koji ne bi bio

mletaki pod1499.
o cijeni
stoji

lonik: odluka

mletakoga Velikog Vijea od

knjizi.

21.

sijenja

kod kupoprodajnog ugovora, pa reformacija. koja u tiskanom izdanju

kao 24. u
srvava na
II.

Na

str.

42. poinje se neko

str.

46.: zanimljivo je. da se tu

neureeno kazalo, koje se naznauju kao mjesta, gdje bi o

pisati

pojedinim u
rukopisu

kazalu

navedenim stvarima imalo

(listu 24.)

listovi,

kojih u

tom

uope nema.
strani se 47.

Na
que sunt
parte et
gira

poinje:

inter Illustrem

Dominum Ducem

Hoc est exemplum pactorum. et comune Venetiarum ex una

o predaji Tro-

pod

comune et homines Tragurij ex altera"; ti ugovori vlast mletaku godine 1322. obuhvataju listove 24.
i

28.

Na

listo-

vima

29.

30. slijedi

kazalo

natpisa

pojedinim

glavama sadranima u
stai

prvoj knjizi statuta:

Rubrica seu notatoria capitulorum primi istorum

31.

tutorum"; na

listu

poinje
slijedi

se

sama
glava
i

I.

knjiga statuta onako, kako

tiskanom izdanju, a obuhvata 90

zatim (jo na listu
knjizi:

svrava se na 54.

listu.

Odmah
u drugoj

54.)

kazalo

natpisa

glava

sadranih
i

Capitula seu rubrice secundi libri de maleficijs";

tiskano izdanje

ova knjiga ima

kao

114

glava, a svrava se na 83. listu.

Na

84. se hstu

Uvod.

xxxvn
;

poinju
III.

Kiil)riee tertij

libri

statiitorum"

za

ovima

slijedi sain

tekst

<iiava
'

knjige, koji se svrava 64.

glavom na 100.
lista

listu.
i

Na
stoje

listu

101. slijede do
I.

106. jo neke reformacije,

to one, ko>je

u tiskanom izdanju u
i

knjizi

kao 72.,
ta

73.

76.
i

glava

dalje

kao
glave

posveta
i

uvod pred 18. glavom, sama

glava 27.
i

18.

glava

prvi dio 19.

konano kao

28. druge knjige, zatim je jo 7 praznih

lista 24.
i

listova.

Sam

statut

poevi od

reformacije na listovima 101.

i

105.
pisane

pisane su jednom rukom.

Reformacije

bljeske na
statuta.

prva

23

lista

su razlinim rukama

jo runije od

samoga

2.

Konano
taj

postoji

jedan rukopis trogirskoga statuta u arhivu JugoII.

slavenske akademije, pod signaturom

b.

182.

Eukopis

pisan je na papiru

visokom

27*8

cm.,

a irokom
i

cm., pa ima svega 200 strana. Pisan je sav istom (crnom) tintom

211 nema

nikakovih osobitih uresa. Pismo je dosta lijepo

i

sauvano, samo

je potkraj

ovaj

rukopis pisan povrno

runo, pa se

neke od posljednjih reformacija

starijih rukopisa ovdje
taj

u tom rukopisu itaju dosta

isto

teko.

Uresa nema gotovo nikakovih, a tako

iz

ima

kratica vrlo malo,

no mnoge kratice

su pogrjeno prepisane. Po pismu sudei mogao bi

16. vijeka, no vjerojatnije je, da

rukopis potjecati

iz

potjee negdje
taj

iz

sredine 17.

Na poetak
mletakoj
vlasti

uvrteni su

rukopis ugovori o
se
ti

podvrgnuu Trogira
natpisom

godine

1322.

Poinju

ugovori

Hoe

est

exemplum pactorum, qu sunt

ex una parte
et

obuhvataju 13

inter J. U. D. Ducem et Oommune Venetiarum Oommune et homines Tragurij ex altera". Ova pacta" strana. Na 14. se strani poinje sam statut, i to rijeima:
Trinitatis ad honorem corporum sanctorum Laurentij
jjeate

In nomine sanct et individue

virginis
et

Mari^ semper
et

l^eatorum

martiris
et

Joannis

episcopi et confessoris,

protectorum

et

defensorum
glava

civitatis
slijedi
I.

communis

Tragurij ac

omnium sanctorum
taj
i

curi c^lestis":

zatim

uvod o tom.

kako je sastavljen
see do strane 68.

statut,

odmah
II.

1.

statuta.

knjiga statuta

ima 90 glava:

knjiga see do strane 120.. a ima

114 glava: vom, kojom

III.
i

knjiga see do strane 148.. na kojoj se svrava knjiga drugih rukopisa

i

onom

gla-

III.

tiskanoga izdanja. Ovdje dodue

ima
i

ta

glava br. 62., a drugdje 64.: to dolazi odatle, to je u

ovom rukosu dvije

(4.

pisu isputena ona glava, koja u drugima

5.)

oznaene

istim brojom
str.

(4.).

Kao
i

63.

stoji

kao 33..
glava

to

-67.

III.

knjige statuta
i

slijede ovdje

na

148.-- 153. zakoni, koji u drugim rukopisima

to

tiska-

nom
73.

izdanju stoje kao reformacije.

po tiskanom izdanju kao glave 72.

glave
72.
ali

dio prvi (63.). glave 72. dio drugi

{66.).

(64.),

dio trei (65.), glava

glava

76.

(67.)

I.

knjizi.

Zatim,

ne

vie

kao

sastavni

XXXVIII
(lio

Uvod^

III.

knjige statuta,
i

stoji

na

strani 154.

kao

u drugom rukopisu Slade-

8iIovicevu posveta

uvod, koji su u tiskanom izdanju pred 18. glavom

L
18

knjige reformacija, a za ovim

uvodom

slijedi

sama

ta reformacija br.
str.

tiskanoga izdanja, zatim

je
fini

1.

dio glave 19.:

pod tim (na

157.) zapisano

voluminis statutorum".
i

Sve do ove 157. strane pisano je istom rukom

daci pisani su

itljivo.

Daljnji do-

kao novoj

1.)

drugim rukama. Nadodane su tu na do str. 178 (novo paginirana bila bi

u tiskanom izdanju kao
zatim je
stoji
i

str.

158. (paginiranoj
i

21.) reformacije,
I.

to

one. koje stoje

II. 6..
II.

I.

80..

I.

65..

16..

I.

88.. II. 7..

9.:

ona u

reformacija

oglasu

prodaje

nad zaloenim
onda
slijede
31..
II.

stvarima,
dalje
43..

koja

drugom
56.,
II.

Slade-Silovieevu rukopisu;
II.

po tiskanom izdanju reformacije

II.

15., II.

25.. II.

29.. II.

47..

II.

49.,

II.

69.,

za

ovom

onaj

drugi otpis mletake

II.

vlade (duda

Ivana Moceniga).

koji se
II.

tie reformacije
73.. II. 78..
II.

49.:
i

zatim su
83..

jos reformacije po tiskanom

izdanju

79.

II.

pa

opet ulomak
})red

iz

privilegija"

od godine 1420..
str.

koji je

u tiskanom izdanju
stoji

reformacijamall. knjige. Zatim na

pisana 'reformacija

177.

178.

jedna

tali-

janskim jezikom
1433.

trogirskoga
dalje

vijea od

20.

listopada

ovrivanju

obranikih presuda:

jedna odluka

mletakoga
i

Vijea Umoljenih od
II.

27. lipnja 1444. o obavezanoj

snazi zakona,

konano
glava

reformacija trogirskoga vijea, koja je u tiskanom

knjige.

izdanju

kao

24.

Strana 179. prazna

je.

Na

strani 180. prepisan je opet

treom

rukom (mnogo
sto

kasnije od ostaloga) jedan

(str. 81.).

ulomak

iz

Giov,

Luda Memorie

istoriche di Tragurio"

Na

strani je

181. neka i)resuda o desetini,

ju stanovnici nekih trogirskih vila imadu plaati kaptolu crkve trogirske.

Strana 182. je prazna.

Zatim

je spisano

na 7

listova kaiiialo svih

natpisa po^jedinih glava u

i

samom
pisu.

statutu: to kazalo pisano je istom

rukom, kojom

statut.

Na

listu

zatim neko je

runo ispisano

kazalo

reformacija sadranih

u ovom rukolista

Konano

su tu jo etiri

razlinim rukama ispisana

porodice
:

sa raz-

linim

l)iljekama.

To su

izvaci iz knjiga trogirskoga vijea, koliko se

tiu
je

poi-odice Oippico (valjada ovaj

i

rukopis potjee

iz

Cippico).

Tu
])a

jedna molitva, koja se ima moliti u

asu

smrti

jedna presuda,

koja se
i

tie trogirskih nekih

XVIII. vijeka.

kmetova

t.

d.

Biljeke

te

potjeu

iz

XVII.

VII.

metodi, po kojoj je prireeno ovo izdanje.

Kao
stariji

temelj

ovomu

izdanju trogirskoga statuta

koji s

reformacija sluio je
])odrijetlo
i

rukopis

Slade-iloviev.

obzirom

na

njegovo

za

razhku od drugoga rukopisa Slade-ilovieva nazivamo

Dragazzo vi

lu,

Uvod^

X XXIX
u ovom

slovom D. Za mjesta, kojih

V. Za

Dragazzovu rukopisu

nema. uzimamo kao temelj Vitturijev rukopis,

I.

oznaujemo slovom nema u Dragazzovu i Vitturijevu rukopisu, temeljem je sluio Paravijin rukopis, koji oznaujemo slovom P. Kod nekih reformacij a preostao nam je samo^drugi rukopis Slade-Siloviev, koji oznaujemo slovom S.' onaj rukopis, koji se sauvao u arhi\'u Jugoslavenske akademije, a oznaujemo ga slovom C. Konano kod mnogih i-eformacija preostalo nam je tiskano izdanje, kako ga je priredio Giovanni Luci 0. pa ovo oznaujemo slovom L. Vei dio statuta i retbrmacija nalazi
koji

knjiffu

retbrmacija. koliko ih

se

u vise rukopisa, a gotovo itavi statut

reformacij e u tiskanom izdanju.

Koliko se jedan rukopis razlikuje od drugoga, oznaili

smo

te razlike

(osim

posve neznatnih)

u biljekama, drei
po
starijem

se

pri

tome reda D-V-P-S-C-L.

ili

No
l)i

ako se u starijem rukopisu oito potkrala pisarska pogrjeka,

transkripcija

ako

rukopisu

smetala

razumijevanju

dotinoga

mjesta, transkribirali

smo po

mlaem

rukopisu, a razliku starijega oznaili

u biljekama.

Mnogobrojne kratice u starijim rukopisima transkribirali smo pravopisom, kojim se drukije piu latinske rijei, koliko nijesjno imali osobitoga

povoda transkribirati tu rije kojim

rije dosljedno u ovom
ili

onom rukopisu

drugim pravopisom, n. pr. jer se ta pie odreenim drugim pravopisom.

i

Tako

n. pr.
i

c" pred

,,i".

za kojim slijedi samoglasnik, u rukopisni) pie se

sa t"

c" bez svake dosljednosti. Poradi toga

za rukopis

smo
sa
i

n. pr.

kraticu za rije

..sententia"

sentencia".

uvijek

transkribirali

sententia".

a ne sa

Kratice za rijei

commune,

-is"

communitas", koje su
uvijek sa

u rukopisu
i

uvijek pod kraticama, transkribirah

smo
vrlo

commune"
naprosto

communitas", a nijesmo oznaivali razlike u drugim rukopisima, premda

u rukopisu

se

S
i

gotovo uvijek, a u rukopisu

opet comunitas".

piu coniune"

Slovo

esto

te rijei

ae", premda se u rukopisu

e", a

D. F,
kao

S' gotovo uvijek pie naprosto kao

,,ae"

a samo rijetko
t.

kao ", transkribirali smo onako,

:

u izdanju L redovno kako se pie

odvie

u rukopisu C.
skripcija e"

j.

sa "

to

smo

inili poradi toga, jer bi prosta tran,,ae"

vrlo

esto smetala razumijevanju, a transkripcijom

bismo

se udaljili od temelja.

Samo
kojim

ondje,

gdje
,,ae"

nam
kao

nije
,,ae".

preostalo nita

drugo osim
cije

izdanja

L.
,,i",

transkribirali

smo

Kod

transkrip-

slova

,,t"

pred

za

slijedi

samoglasnik, nijesmo se mogli

toga drati, jer se ovo slovo, osim u Lucijevu izdanju, u svim rukopisima
pie vrlo nedosljedno, pa
slovu,

smo

razlike

meu
i

pojedinim rukopisima o tom

koliko nije bilo potpuno zalino.

oznaivali.
izdanja,

Osim
kon nalazi
vrelo.
i

pomenutih

rukopisa

tiskanoga

koliko se

koji zai

u kojem ch'ugom vrelu dotino publikaciji, upotrelnli smo

upotrel)ili

to

Tako smo napose na mnogim mjestima

Lucijeve ..Memorie

XL
istoriche di Tragurio"'
trebljen je Liicijev
i

Uvod

oznaivali

to

vrelo

slovom

M: mnogo

rjee upo-

])e

regno
je

Dalmatiae

et Croatiae'',

uz oznaku R.

Na

Farlatij e v Illjrici sacri. tomus quartus" uz oznaku F. Vise su upotrebljavane Lj ubi ve Listine o odnosajih izmedju junog Slavenstva i mletake republike" publicirane u Monumenta specnekoliko mjesta upotrehljen

tantia

historiam
i

Slavorum meridionalium",

napose

sv.

L. uz

oznaku Lj.

Sm

k as
1

V Oodex diplomatius regni Oroatiae, Dalmatiae et Slavoniae"

upotrel^ljavan je uz oznaku

Sm.
popraen
je
veliki dio reforinacija
li

U
kojem

starijim rukopisima

uvodom, u

se razlae,

kako su one nastale,

kako

prihvaene.

Luio prireu-

jui

tiskano

izdanje
i])ak

ispustio je te uvode.

Mi

ih

preuzimamo, jer makar su

i

esto jednolini.

nam

daju lijepu sliku pravnoga

ustavnoga ivota u

Trogiru u XIV. vijeku.

Pred svaku knjigu statuta metnuli smo kazalo natpisa })ojedinim gla-

vama
stavili

o)

irom na sve rukopise, u kojima se to kazalo nalazi,

izdanje. Naprotiv pred

obzirom

na Lucijevo tiskano

jednu

drugu knjigu reformacija

smo

to

kazalo onako,

kako se nalazi u Lucijevu tiskanom izdanju:

i

kazala za natpise reformacija postoje

u pojedinim rukopisima, napose u ru-

kopisima F,

C.

ali

se ova

meu

sobom
ta

ni

po i)oreaju ni po natpiis-

sima gotovo
pravljena
i

nita

ne slau;
te

osim toga su

kazala u tim rukopisima

neuredna,

ne imadu nikakve vrijednosti.

pridrati. jer

Lucijeva kazala za

reformacije morali

smo

smo

se

njegova })oreaja drali pri

redanju tih reformacija.

Reformacije. koje

Luio

nije }>rimio

u svoje izdanje, a ima ih u ru-

kopisima, smjestili smo.

drei

se

Lucijeva
))i

hronologijskog reda,
ih

uz pod-

oznake

^oslije

one reformacije, za kojom

Luio

po

dobi njihova poiz

stanka svrstavao. Tako

smo

n.
i

pr.

reformacije o komesovoj plai

godine

1344. svrstali kao glave 16a.

jer

161). poslije

glave 16. u

I.

knjizi reformacija.

pod

tamo pripadaju po dobi postanka: na ove smo reformacije nadovezali pod 16|i. odluku tome trogirskim izaslanicima I67.. uputu danu
i

mletake

vlade na one reformacije trogirskoga vijea

toj

komesovoj plai.

No

ako se koja kasnija reformacija nalazi u osobitoj

vezi sa starijom, tada

smo takovu kasniju nadovezali starijoj bez obzira na dobu postanka njena. Tako smo nadovezali dva dodatka na 49. glavu II. knjige reformacijaOdluku trogirskog vijea
starija, jer je toj

od 20.

listopada

1433.
II.,

ovrivosti

obranikih

presuda nadovezali smo na glavu 24.

knjige

premda

je

po

vremenu

reformaciji po sadraju naj))lia.

Reformacije. koje
rukopisinui, nego su

Luio

nije

primio n svoje izdanje, a

u

nema
di

ih ni u

samo

otisnute

..Memorie
uz oznake

istoriche
I-a.

Tragurio".

nadovezali

smo

na

I.

knjio:u reformacija

I-g.

t^^od^

XLI
stoji jto vise

Ima sluajeva,
ljamo kao glavni

gdje u pojedinim rid^opisiina

retoririacija,

koje su u Lucijevu izdanju spojene u jednu.

nati>is

takovim sluajevima ostava

onaj

u Lucijevu izdanju,
natpise
iz

kao podreene natj)ise

pojedinih pododsjeka
19.,
I.

navodimo
72.

drugih rukopisa.
s

Tako kod
stoje
TI.
1.

I.

51..

I.

71..

I.

Mnogo
1.

je tee
1..
I.

uvodima,
1.

koji

pred

natpisom pojedinih glava: tako pred

ovakovih uvoda
nije
l>ilo

LS..

4o..

L 50..

Kod

druge

nego

ih

ostaviti

bez osol)ite numeracije,

pae

bez osobitoga natpisa.

Na
najprije

reformacije nadovezani su pod

(a.^

oznakama Dodaci"

a.

h.

po-

c.)

odluke mletakoga vijea od 27. lipnja 1444. o obaveznoj

snazi zakona

(iz

rukopisa

C).

od
bi

4.

studenoga 1487., da se beneficije

ne smiju davati nikomu,

i

koji

ne

bio podlonik

mletaki
koji

(iz

rukopisa
(iz

S.),

od 21. sijenja 1499. o

cijeni

kod kupoprodajnog ugovora

rukopisa
iz-

S.); dalje (d.

h.) oni razlini otpisi

mletake

vlade,

u tiskanom

danju

stoje jo poslije reformacija.

Konano

preuzet je
et

iz

tiskanoga izdanja Lucije\

Index alphabeticus

materiarum statutorum

reformationum".
i

Da bude
i

slika

ustavnoga

pravnoga razvitka potpunija, posabrali smo

i

druge dokumente izvan trogirskoga statuta

i

reformacija,

koji

nam

pri-

kazuju najstariju povijest

stali

razvitak ustava
djela,

u Trogiru.
vidi,

prvi odsjek svr-

smo ulomke

iz

razlinih

po kojima se

kako je nastao novi

privilegije,

(hrvatski) Trogir; u drugi odsjek svrstali

i

smo vladarske
i

ugovore

zakone, po kojima se vidi. kako se razvio

em

je stajao ustav grada

se

Trogira; u trei odsjek svrstali

smo dokumente,
II.

kojima

grad Trogir

podvrgnuo mletakoj

vlasti

koji

su u velikoj mjeri odluni za sastav sa-

moga

trogirskoga statuta, a napose

njegove knjige.

Metaka

je vlada nastojala sve te starije

dokumente

prekriti platem

zaboravi. Poradi toga u tiskanom izdanju trogirskoga statuta nijesu otisnuti

ni oni dokumenti, koje

rijim rukopisima

smo svrstali u III. odsjek, premda ovi stoje u stasamoga statuta kao neki uvod u taj statut. Dokumenti.

po kojima vidimo razvitak ustava grada Trogira,

uope

nijesu preuzeti

ni

u rukopise

statuta,

premda su mnogi od

njih, osobito oni o sastavu

Velikoga

Vijea iz godine 1340. i 1341., bili upravo podloga itavome ustavu i pravnom ureenju grada Trogira i pod mletakom vladom. No kod pritajivanja ustavnih zakona iz godina 1340. i 1341. nije bila interesirana samo mletaka vlada; bili su interesirani trogirski nobili. koji su i ovdje kao i drugdje nastojali svoju vlast obaviti to sjajnijim nimbusom. te dokazivali, da su oni, potomci odabranoga naroda Romana, roeni, da vladaju nad
i

prostom svjetinom

avima". Samo veUkomu trudu,

savjesnosti Giov. Lucija

visokoj erudiciji, a

najvie nepodmitljivoj

moemo

zahvaliti, te su

nam

XLII
se

Uvod.

sauvali ovi dragocjeni dokiimeiiti o razvitku ustava trogirskoga u predJo su ovi dokumenti tako znatni za ustav

uiletacko dolia.
i

pravo u starom Trogiru,

drali

smo. da

nam
i

ih valja pridodati ediciji trogirskoga statuta,

makar su
tiu

mnogi od njih

po vie puta vec izdani. Osobito vane dokumente priopod manje vanih priopujemo samo ulomke,
koji se

ujemo
izdani.

cijelosti;

nae stvari:

kod neznatnijih

upuujemo samo na

zbirke,

gdje su oni

ve

I.

Dokumenti,
i

koji osTJetljuju
1.

postanak

prvi razTitak

grada Trogira.
imperio, caj).

Constantini Porphvrogeniti:
29.
.
. .

De
22.
i

admiiiistrando
d.

str.

'136.
to

r.

(ed.

Bonn.).
zacTTpa Tuapa

xal

ZTzeih'ri,

iiVvAOi

'konzoL

xpaT7i^7i(7av

twv

S)c)^a;

^ci)v

Ttov ovTcov v T(o

f7CpaY7i<jav,
ol

'O'St'.aTi, s/.pocT'/i'O"/) v.oCi

TO TOiouTOv x,aGTpov (HiTaupa)

x,al

01 [/iv

^s

'/i/j;.aXa)Tt(7^7)Gav.

in
et

... at postea cum reliquae urbes expugnatae essent a Selavis, qui hoc themate sunt. haee etiam urbs (se Epidaurus) ab ipsis cap ta fuit: civium alii quidem interfeeti fuere. alii vero in vinculis abdiicti.
Constantini Porphvrogeniti
80.,
/.aT<j(pa^av
:

2.

De administrando imperio
14.
i

cap.

str.

14:3.,

r.

d.

(ed.
tou;

Bonn.).
t'/^c

(ol

'Ajiapi;)^
y(j^^y.v

oOv

Travra;
x.ai

tto^ecoc,

zal

y,TOT

x.aTxpaTYi<jav 7racav tt^v

^tkiJ.v.'zlv.g

KaTETzvivcoffav v auT'^.

interfecerunt (Abares) itaque omnes cives. et ex eo tempore Dalmatiam universam occuparunt, sedemque illic suam collocarunt.

3.

Constantini Porphvrogeniti:
31.
Trapa ^
str,'

De administrando
14.
i

imperio, cap.

148.,

r.

d.
ol

(ed.

Bonn.).
'Pcajjiavoi

twv

'A(3aptov

x^ta)')(^VT;

auTol

Tat;

ri[;ipai(;

ToO auTOu

^^x(jikio}; PcojjLatcov 'Hpax,)iiou,

at to'jtcov zpri[xoi /.^d-iGT^/i'/.T.ai

"/oipau

piilsis vero Eomanis illis ab Abaribiis tempore eiusdem imperatoris Heraclii, desolata eorum re.aio iavuit.''

Romanorum

4.

Constantini

Porphvrogeniti:
29..
str.

De administrando imperio
r.

cap.

128.

7.

d.

"Otl aTTo
71

tUz

^^xrjiXzioii;
T'?j'

'HpajtAsiGu

toO

fiaTf/ico;

'Ptoaacav,

x.a^'

ov

uAXkzi TpOTTov p7i^7i(7G^at v

A>^[xaTa

x,at

ra

TUEpl

auT'/iv

Twv Xpo)3aTO)v xai SpP)v0)v (JuYYpa9'/i', Tra^a ttic ^ t5v 'Pcop^acov ^c/LGikzix; ta '9'V/i
.
.

TTjV Ttov
,

t6t zpaTOuvTcov voi^poTTiTa

y.al

x,at a^p)^tav
kizi

^17
ol

va7rovuca(7Yic,
T'?i?

[xa);i<7Ta

^s

t? TO Mi^aviA tou ^

[j.Tt^h

TrapaTTav

[;.ty.pou

'At^.opiou

toO TpauAou,

Ta

^zlii.oLTioL;
[^//ITS

zaGTpa o'aoOvTc

YY6va<7iv auToy.(pa);Oi,

ar^TS toj paGi^EL

'P(j)aatj)V
^

TpO) Tivl 6770>CiaVO!..

Const. Porpli.:
[io'Aic7at^.vo'.".

De am.

"Ajiapot

imp., 29., str 127. dakle Konstantinu su Slaveni

r.
i

10.: .ol

iIx.).a3o'.

ol

Avari

isto.

XTiTY

I.

Dokumenti

o postanku

Ab

iinperio

autem Heraclii Romanorum imperatoris,

uti

cum

de

Croatis et Servis agemiis dicturi siimus. universa Dalmatia, necnon finitimae

illi gentes dicioni Romanae se sul)traxerunt; quippe cum Romanum imperiiim per imperantium- tum ignaviam atque soeordiam, maxime Michaelis Amoriensis Balbi. tantum non expirasset. qui Dalmatiae oppida incolebant, sui iuris faeti, neque Roraano imperatori neque euiquam alteri subiecti.
. .
.

5.

Vitae

romanorum pontificum (Ed

Muratori: Scriptores

remm
Joaiines (IV. }
.

it.

III.

137.).

Hic temporibus

siiis

(640

642.)

misit per

omnem

Dalmatiam seii Istriam miiltas pecunias per sanctissimum et fidelissimum Martinum abbatem propter redemptionem eaptivorum, qui depraedati erant a gentibus. Eodem tempore fecit ecclesiam beatis martrribus Venantio, Anastasio, Mauro et aliis multis martjribus. quorum reliqLiias de Dalmatia et
Istria

adduei praeceperat: fontem Lateranensem

:
.

et
.

reeondidit

eas in erclesia supra scripta iuxta

6.

Pauli Diacoiii:

De

gestis

Lango)3ardornm
str.

IV., 46.

(Ed. Muratori.
Qui Aio cmn anno
regeret, venientes
et

471.).

mensibus quinque (642.) Beneventanum dueatum

Selavi

cum

multiturline

iiavium, (non)

longe a civitate

Seponto castra posuerunt.

7.

Emliardi: Amiales

(Momim.

liist.

Germ., Scriptores
. . .

I.

193.).

Statim post natalem (805.)

venerunt

Donatus eiusdem
imperatoris

civitatis

episeopiis.

legati

Paulus dux laderae atqiie Dalmatarum, ad praesentiam

ab imperatore de

cum magnis
populis

donis.

Et facta

est ibi ordinatio

ducibus

et

tam Venetiae quam Dalmatiae.

8.

Johannis: Chronicon venetnm (Momimenta Germaniae

historica,

Scriptores, IX..

14.)

Et quia valde Nicetae patricii adventum praestolari formidabat, qui tune missus ab imperatore cum exercitu in partes Dalmaciarum atque Veneciarum veniebat, relicta sede et propria nrbe. iterum Franciam petiit (806).
9. Einliardi:

Amiales

(1..

19().).

Olassis de Oonstantinopoli missa primo Dalmatiam, deinde Veneciam appulit (809.) Interea Pippinus rex. perfidia ducum Veneticorum incitatus, Veneciam bello terraque marique iussit appetere, subiectaque Venecia ac ducibus eius in deditionem acceptis. eandem classem ad Dalmaeiae Utora
. .
.

se vastanda misit. Sed cum Paulus Cefaloniae praefectus cum orientali classi ad auxilium Dalmatis lerendum adventaret. reda classis ad propria regre
ditur.

(810.)

prvom

razvitku Trogira.

XLV
(Monumenta
451.)
. . .

10. Einharhi:

Vita Karoli

Magni

c.

15.
11.,

hist.

Germaniae, Scriptores,
.

regnum Franeorum ita nobiliter ampliavit atque Dalmatiam exeeptis maritimis civitatibus, quas ob amicitiam et iuncturn cum eo (812 foedas Oonstantinopolitanum imperatorem habere permisit; 814).
.
.

11. Oonstantini Porphjrogeniti

a) cap. 30.,
[jLTi

De administrando
r.

imperio,

str.

144,

20.

d.

f^DvajASvot

^i

ol

Xpc()JiaTOt

TaOra

Tuapa

tov
pLY<^'

<t>paYYcov

u(pi(7Tacr\)-at

(jTpaTi)<7v
Tzoltif.TtGOLvzzc,

y.(x.T

auTov

dcTCO

4>paYYia^ ^OT^arov
p-6Yt?

''-^'^

^'^^

TTTa yp6vo\j;
x,al

oCklri'koiC

6J/

/-ai

\)TztpiGyyaxv

oi

Xp(o3aToi,

aviXov

Tou; ^paYYO'J? TravTa? x,al tov ap')(OVTa auTov Kot'(iXiv /ca);Oup.vov. /.tot ^k [f.tivavT; auTO^EGTCOTOi auTOvoj^ot "/)Tr,c>avTO to aYtov ^aTUTidfjLa Trapa toO 'Pcoavic
/.al c(.7:z^T0iXr,ay.y ziziaT-Oizoi x.al [ia7rTi,aav

auTOu;

1tI

Floptvou

tou ap'^ovTOC auTov.

Quae res eum intolerabilis Ohrobatis esset, facto dissidio principes, quos ex ipsis (Francis) habebant interemerunt; unde magnus contra eos exercitus movit e Francia, et post septem annorum bellum aegre tandem superiores facti Ohrobati omnes Francos eorumque principem Cotzilin e medio sustulerunt; et exinde liberi ae siii iuris facti sacrum baptisma a Romano ponteflce petierunt, missique episcopi ipsos baptizarunt, principatum
tenente Porino.

b)
(6

cap.

31.,

str.

148.,

r.

21.

d.
'Pco[jl*/ic

^y,aikz\)^
izoir^av-^

'Hpa>t>^ioc)

a7oo-T>.ac

/cal

aTro
/.al

OL^oLjbi^
x,al

izpzlc^

xal ^ auTOiv
voo;,

apyi7utcrx,07rov
z'pT.iz'zifiz'^
-^

xaL zizitaoizov

7rp(7Jii)Tpou?
ol

max.6-

TOu; Xpo)[iaTOi>c

ziyov ^i tco t6t zaipoj

toioOtol KpcofiaTOt

ap^ovTa TOV nopYa.

(Heracliusque imperator) Eoma per legatum sacerdotibus accersitis, constitutoque ex ipsis archiepiscopo, episcopo, presbjteris et diaconis, Ohrobatos baptizavit, et tune quidem Chrobatorum princeps erat Porga.

12. Johannis: Ohronicon venetum.

ducatus anno (839.) Sclaveniam Sed ubi ad locum, qui vocatur sancti Martini curtis perveniret, pacem cum illorum principe Muisclavo nomine firmavit. Deinde pertransiens ad Narentanas insulas
Iste
tertio sui
adivit.

bellicosis

namque (Petrus dux) navibus expugnaturam

denuo (840.) praeparavit exercitum adversum Liuditumsclavum (pogrj. mj. Muisclavum), ubi plus quam centum Venetici interfecti fuerunt, et absque triumpho versus est.
sed

...

XLVI

Dokumenti

o postanku

13. Darovnica kneza Trpimira, u kojoj se potvruje darovtina izdana ta darovnica njegova prednika Mislava spljetskoj crkvi, otisnuta u Biau blizu Trogira god. 852., Docu-

uEakoga:

inenta liistoriae chroaticae periodum antiquam illustrantia,

lu nomiue patris et Lothario Francoriim rege
.
.

str. 3.

d.

lilii
. .

et
.

spiritus sancti. Eeoiiante in Italia piissimo

ego. lieet peecator. Trpimirus dux donatum est sanetae salonitanae eeclesiae Chroatorum, iit in fatam matrem ecclesiam. quae est metropolis iisque ripam Dan^bii et pene per totum regniim Chroatorum.
.

Unde
. .

14.

Constantini Porplivrogeniti
r.

De

tliematibus.

lil).

II.,

str.

61.

11.

d.

(ed Bonn.).

x,al

Tr'v

T Bo'JTo(iav

y.xi

tt.v

Pcot^v

7.xi

zx xaTco At/,XTZpx*

triginta sex

sub imperio anteni Michaelis. filii Theophili. classis ab Afriea aseendit navigiorum hi n'jegerunt il)i varias Dalmatiae urbes et
.
.

Butol>an et Rosan et inferiora Deeatera.

15. Johannis: Ohronicon

historica,

venetuin (Monumenta Grermaniae

str.

Seriptores. VII.

17.

d.).

Idem nempe Saraceni videntes. quod in ehristianis victoriam esseut Absarensem civitatem usque pertingei'e non dubitaverunt. et in feria seeunda pasre ineendio eam devastantes. In secundo vero anno ((S44.) iterum praedieti Saraceni maximo cum exercitu usque ad Quarnarii
eonseenti. ad
.

culfum pervenerunt

16. .Toliannis: Chronicon

venetum (M. G.

H..

S..

VII..

18.).

Circa haec tempora (846.) Sciavi venientes ad Veneticorum loca exPreli) atus pugnanda. Caprulensem tantummodo i-astrum depredaverunt quidem Ursns (Particiacus) dux adversus Dommagoum. Sclavorum principem.
. . .

cum

na\ali expeditione properavit.

(865.)

17. Vitae

romanorum pontificum
II.:

(ed.
.
.

Muratori

III..

268.)

Hadrianus

Legati
iilla

IIa(h'iani

Djrchacium

usque perducti.

negligenterque sine

provisione dimissi. post dies aliquot navigantes in Sclavorum decUicti manus Tandem apostoUcis iniperiali))uspue litteris a)j exilio lil)erati et undecimo calendarum januariarum die. indictione quarta. Romani reversi (871.)
.

..Historia

^ Skoro to de vita

isto
et

relKis

u ,,De administrando imperio", cap. 24., str. 129. gestis Basilii imp.'*, cap. 53., str. 289.

prvom

razvitku Trogira.

XLVn
imperio,

18. Oonstaiitini Porphvrogeniti

cap.
29.,
str.

De administrando
r.

131.,
Xoi'KOX)i;

7.

d.
oi

'IdTSOv OTt Xpa)fiaTOi); AoCi

Toug
tTjV

Sx,>>QCpap')(ovTa;

toO

y-a(7T00u

'PaoudLOu oaTiTope;
/cai

[j^zzoi

t(ov i^icov auToiv xapafiLO)v StSTuspaffav ev Ao^ou^Sapoia

/tal
jcal

10

f/v
. .

x.(X(7Tpov

Bapeoj?

"/(opav

xal

t-/iv

ai^[xa>.w(7iav Tuaaav av-

>>ajiTO

TOV

f^

2]o);f^zv6v

Tou; loiTrou;

Sapa/C'/ivout;

av>wa(iTO

Ao^6"i:')(o?

6 pvi^ 4)paYYia? (871).

Sciendum autem est, quod Chrobatos reliquosqiie Sclavorum priiicipes Eagusini cives suis navibus in Longobardiam transmiserint: et urbem quidem Barim totamque regionem ac praedam universam ibi habuit Soldanum vero cum ceteris Saracenis rex Franciae LTidovifus
. .

19.

Epistola Lodoguici, imperatoris augusti

fratri

Eomanorum.

dilectis-

simo

nostro

Basilio,

chronico

salernitano.

Eomae. 107. (Monumenta Germaniae

imperatori novae
III.

In

liistor.,

Scriptores,
. .

521.

d.)

ad preces sublimis a Deo servandi imperii tui illos (se. legatos Hadriani II.) direxisse nosciintiir. Unde et decuerat excellentiam tiiam ita munitos eos remittere. ut in nidlos vel piratarum vel aliorum pravorum incursus ineiderent. Grave namqiie contra te super hoc tam spiritiialis patris nostri apostolici papae quam totiiis ecclesiae Romanae murrnur aecenditur eo, quod illos a sede apostolica tam desiderabiliter expetieris. sed tam improvida dispensatione remiseris. Et Niceta quidem patriciiis. Hadriano loci servatore cum elassibus destinato, accepta quasi pro huiusmodi re occasione, multas praedas ab ipsis Sclavenis abstulit. et quilnisdam castris diruptis eoriim homines captivos adduxit, nec tamen quae praefati venerabiles apocrisarii perdiderunt. hactenus restituta sunt. Sarie spiritualem tuam noliimus ignorare fraternitatem super castra nostra dirupta et tot
.

pontificis

populis Selaveniae nostrae in captivitate

sine qualibet

parcitate subtraetis,

supra

quam dii
est,

gestum

ut

animum nostrum commotum. Non enim congrue iisdem Sclavenis nostris, cum navibus suis apud Barim in
possit
utilitatis

procinctu

communis

consistentibus.

et nichil

adversi ibi aliunde

imminere putantibus, tam impie domi sua quaeque diriperentur. si))ique contingerent. quae si praenoscerent. nequaquam prorsus incurrerent.

20. Johannis: Ohronicon

venetum (M. G.

VIL, 19.

d.)

Tune (875.) Sclavorum pessime gentes et Dalmacianorum Istriensem provinciam depredare ceperunt deinde nunciatum est domno Urso duci. quod Gradensem ad urbem vellent transire Dehinc mortuo Domogoi (876.) Sclavorum pessimo duce, domnus Ursus dux et Johannes suus tilius cum Sclavis pacem et concordiam iniit.
. . . .

XLyiII

I-

Dokumenti

o postanku

21. Oonstantini PorpliATOgeniti

29.\
str.

De administrando
r.

imperio, cap.

129..

2.

d.
a7r(jTi>^av
a7uo/-pi<7tapiou;

km

Ba(7i)iiou

toO

(pikoy^^i(STO\j
.
,

|ja(7i>^to;

auTov , Eivai o)(jt $ ap^vic 67roTTaY[/,vou? T'^ ^Oiaikziof. Tc5v 'Pa[7.aLa)v. a)v tivov iaaxouGa; 6 p^a^apto? >c'L'vog >tal aotSip.o; ^<xaiXz\)Q z^oLTziGTZikz ^ccGikiy.6^ p.Ta xal kpEojv, xal pa7rTt(yv auTOu; iravTa? xaf. (XTa TO (SaTTTia^fivai auTouc, t6t 7TpopaXTO t; auTOu? ap^ovTa;
^aiTOU|Xvoi xal 7r(xpaxaXouvTc
. . .

OUg

Xl'VOl

viO-E^OV
(/-^pi

/Cal

7ipO>tplVOV,

OLTUO

YVa;

7);

XlvOl 7]Ya7UC0V

Xal CTpYOV,

xal XTOT

ToG vOv x Tcov

auTwv Yvwv YtvovTai

ixpyowzec,

dq auTOuc,

xal oux ^ Tpa;.

imperante autem piissimo imperatore Basilio legatos miserimt petitum nondum essent baptizarentiir. essentque veluti ab origine imperio romano subieeti. borum precibus auditis beatus ille praeelarusque imperator caesarianum ima ciim sacerdotibus misit omnesque illos baptizavit: baptizati autem prineipes designavit, quos vellent eligerentque e stirpe. quam maxime diligerent et amarent. Atque ex eo tempere in hodiernum iisqiie diem prineipes ipsis ex eadem stirpe et non
ut qui ex ipsis baptizati
. .
.

aliunde eliauntur.

22. Johaimis: Chronicon venetum (M. G. H..

S..

VIT.,

21.)

presidio

His diebus (878.) Sedesclavus Tibimiri ex progenie. imperiali fultus Constantinopolim veniens. Sclavorum diieatmn arripuit filiosque Domoo'oi tnisit.

23. Oonstantini Porphvrogeniti

30^.,

De administrando
r.

imperio, ea}).

str.

147.,

1.

d.

oOv

aoiSt[7-o;

e^eTvo? ^XGikz\j;

Bonailtioc, 7upoTp(];aTo

xavTa
^v^v
/)

toc

i6[Xva

T(S CTpaTTi^co Si^OG'O'at Tuap* auToiv roi; 'LtO^ol^oi^

aal ip7ivixco;

[jlt'

auTOJv,

xal ,Spa^u TI SiSo(7t>at T(o (7TpaT7iyco, Iva [x6vov ^LxvuTai

T5v

'Ptofj.aitov

xai TUpo; tov (7TpaT'/iY6v auToiv bizoTOL^ri

tou? ^<X(Jikzlq xal SouXo)(7t;. xal xtot

Trpo^;

YvovTO TcavTa toc TotauTa zadTpoc u7r6(popa tov LxX(x^a)v, 7uaxTa ... TO xa(jTpov to TTpaYYOupiv vopiaaocTa p'
.

y.xi t>^ou<jiv

auTOi?

is

Sclavis

itaque imperator auetor darent pacis <ausa. et

fiiit

praetori

ut ea omnia. quae praetori solvebant, exiguum aliquid penderent, ad

ostendendam duntaxat Eomanis imperatoribus et ipsorum praetori debitam subiectionem ac servitutem. atque ex illo tempore omnes istae urbes Sclavorum tributariae pacta ipsis solvunt Teti'angurium nomismata centum.
.

24. Johannis: Chronicon venetnm (M.

sclavo ipsius

Ct.

H.,

S.,

VII. 21.)

His diebus (879.) quidam Selavus nomine Brenamir interfecto Sede-

ducatum usurpavit.

prvom

razvitku Trogira.

XL1X

25. Pismo pape Ivana X. nadbiskupu spljetskomu Jvanu i njegovim sufraganima (924.) (Eaki Documenta, str. 189.)
:
. . .

ut nullo

modo ah

in aliqiio deviare praesumatis,

eccles'iae

illorum supra dictoruni episcoporum doctrina ita ut secundum mores sanetae romanae

in Sclavinoriim terra ministerium sacrificii peragant. in latina lingua non autem in extranea; quia nullus lilius aliquid loqui debet vel sapere nisi ut pater ei insinuaverit. Et quia Sclavini specialissimi filii sanetae romanae ecclesiae sunt, in doctrina matris permanere debent vereor ne ilh's (koji se ne slue latinskim jezikom) eveniat, quod scriptum est: maledictus homo, qui opera Dei negligentur facit".
scilicet
. . .

26. Pismo pape Ivana X. hrvatskomu

humskom

vladaru, nad-

sveenstvu

biskupu Ivanu, biskupima sufraganima, svim upanima, svemu i puku ..per Sclavoniam et Dalinatiam" (Eacki:

Documenta.

str.

190.)

Et quia in decalogi mandato commissum est, ut deeimas et primitias ex nostris facultatibus contulissemus in novo quippe praeceptum est, ut non solum ex facultatibus verum etiam ex nostris diebus in spatio vitae praefixis Deo deeimas ofteramus. Unde hortamur vos, o dilectissimi filii, ut vestros tenerrimos pueros a cunabulis in studio litterarum (razumije se latinarum) Deo oflferatis quatenus divinitus informati vos suis admonitionibus valeant relevare ab illecebris delictorum ad supernam patriam, in qua Christus est cum omnibus eleetorum agminibus. Quis etenim specialis lilius sanetae romanae ecclesiae. sicut vos estis in barbara seu sclavinica lingua Deo saerificium oflfere delectatur? Non quippe ambigo, ut in eis aliud maneat, qui in sclavinica lingua sacrifieare contendit. nisi illud. quod scriptum est: ex nobis exierunt et non sunt ex nobis: nam si ex nobis essent, manerent utique nobiscum".
: :

27. Capitula oneilii spalatensis (Eaki: Documenta,

I.

str.

190.

d.)

Quum

antiquitus
est:

beatus

Domnius ab
ut ipsa

apostolo

Petro

Salonam missus
eius

constituitur,

ecclesia et

civitas.

praedieare ubi saneta

membra
II

requiescunt, inter

habeat, et metropolis

omnes ecclesias provinciae huius primatum nomen super omnes episcopatus legitime sortiatur,
.
.

bitasse,

sufificiens adest intra dioceseos cleri ordo et episcopus habeatur; ,quia iuxta decreta non hcet in modicis civitatibus vel vilhs episcopos statuere,

Ut nune autem

in cunetis ecclesiis, in

quibus populus

semper recoHtur episeopos ha-

limites,

....

X. Ut nullum episcopus nostrae provinciae audeat in quolibet gradu

sclavinica lingua promovere,

...

episcopus Chroatorum (se Nonensis), sieut nos omnes, nostrae ecclesiae metropolitanae subesse se sciat.
'

XL Ut

MON. HISTOR.-Jini.

X.

I.

Dokumenti

postanku

XII. Quodsi rex et proceres Ohroatorum

omnes dieceses episcoporum

faciat.

intra limites nostrae metropolitanae suo cupiunt vindicare pontifiei: nulliis

ex nostris per oninem provinciam eoriim neque regenerationes eeclesias vel presbjteros consecret
. .
.

neque

28.

Odredbe drugoga spljetskog koncila od god. 926. (Eaki: Documenta. str. 195.).
quibus (se episeopis. Ohroatorum
principe et eius proceribus) moderamine per-

Cum

residens. eunetas provineiae antiquas eoiisuetudines iusto

omnia seeundum veterum statuta, (etj in omnibus eceleSimiliter unaquaeque ecclesia episcoporum privilegia reintegrari (iussit) vel civitas, quae pontificali munere constipata consistit. simul sedem (retineat), tum ne praefinitis terminis diocesis suae. a patribus institutis regulariter abutatur Nonensis vero ecclesia non episcopum antiquitus sed archipraesbjterum sub iurisditione episcopi habuisse dignoscitur.
scrutans, firmavit
siis
. . .

29. Oonstantini Porphvrogeiiiti

cap.
Aia toOto out
oOf^STUOTS
x>.Yiv

De administrando
r.

imperio,

81.'

str.

150..

10.

d.

al aa-^fivai

twv

toioutcov
zi

Xpco[^xTa)v
[j.r,

outs

al jcovTOupai

xaTa

tivo; Trpo; 7c6>vaov aTusp'^ovTat,

oipx ti; X3ct' auTcSv iizi'kd'Oi.

ta

Ttov TOtouTtov Tz'ko'Mv x7:ipyovT7.L 01 jiou);6avoi

E^Tropia, aTTO zacrTpou si^ -^dGTpov Trspisp^ojjLSvoi Tviv t

T'^;

Twv Xpo)^aTcov ^lousTv naYavtav /cxl tov /.o^ttov

A>^a3tTa; xal

[^-')(pi

BVTa?.
Xpti)3aTia
x.ai

"Oti
p
;

ri

SaTrTtTaivin

ivSoOCkzi

xa33cX>.apix-6v

0)c

tSv T xx,
;-'-7pt

7r^ixov o 0); yyki(x.07.q p

x,al

(ja^r/vac j^"/pi
deva

tov

tt

/cat,

/.ovTOopa;

Toiv
x,',

al [Xv

<Tay?ivai

t/orjii^

av^pov
i'.

a',

al S /.ov^oupat

ava avSp5v

al

^ [JLi/.poTEpai /.ovSoOpai ava av^poiv

"Otl
Kpco^aTia

ttjv

7ro).'X7,v

TaiT*/iv

6uva{/.iv
.

y.al
.
.

to

to'j

>.aou

tt).*?)^;

d'/Z'^

"h

(AE^pi

Tou ap-^ovTo; KpaanaEpTi

(oko 947.).

Qua propter neque sagenae ipsorum Chrobatorum neque condurae unquam ad aliquem bello infestandum abeunt, nisi si quis eos adoriatur;
sed huiusmodi
netias usque

navigiis

Ohrobati,

qui

proficiscuntur. oppidatim circumeuntes

.
. .

Paganiam

mercatus frequentant, ad emporia et sinum Dalmatiae Ve-

Exhibetque equitum seiaginta milia, peditum centum milia, et sagenas octoginta, conduras centum; et sagenae quidem quadraginta viros habent, condurae vero viginti, nempe quae maiores: nam minores decem viros tantum habent.

Atque haee quidem Ohrobatiae potentia et copiae fuerunt usque ad principatum Crasemere
.
.

prvom

razvitku Trogira.

J^J

80.

Johannis: Chronicon venetum. M.

. .

Gr,

H. S. VII. 30.

d.

Hisdem namqiie dux (Petrus Ursiulus) a Croatorum Sciavorum oppressione suos potenter liberavit, quibiis etiam solitum eensum primus Oirca haec namque tempora Croatorum iudex propter dare interdixit interdictum si))i eensum a duce in Veneticos lesionis molestiam ezercere conatus est. Uiide domnus dux sex naves praeparatas illuc mittens, quibus Badovarius, cognomento Bragadinus, prefuit. Qui unam illorum civitatem, quae Issa nominabatur. conprehendens utriusque sexus captivos ad Veneciam Hoc audiens Petrus dux, nulla interposita dilacione, suorum deportavit consilio munitus navalem preparare expeditionem peregit .... Cumque Traorensem urbem peteret ab episcopo civibusque sacramentis eorroboratus est: inibi suos, quos antea ex Jaterensi civitate misisse diximus, victores repperit. Sclavorum etiam regis frater Surigna nomine aderat, qui condam fraterno dolo deceptus regni amiserat diadema. Ipse namque non modo sacramenti vinculo se eidem duci associavit, verum etiam Stephanum puerulum, karissimam sobolem suam, ibi pro obside commendavit.
.
.

31.

Aiidreae Danduli: Chronicon venetnm Scriptores rer. itaL, Xn. 236.).

(u Muratoria

Nono ducis (Ottonis Ursioli, 1018.) anno Oresimurus, Croatorum praesidens regno. Jadram et alias maritimas civitates Dalmatiae quotidianis quibus dux requisitus cum stolo exiit, et civitates incursionibus inquietat. tutavit, hostes in fugam vertit, et cives iilarum in sua fidelitate et obedi-

entia solidavit.

Thomae Archidiaconi atque spalatensium, XXXIX.

32.
:

Historia

salonita norum

1242.

pontificuni
speet.

(Monumenta
i

historiam Slavorum mer., XXVI., strana 176,

d.)

sederunt

Sed Tartarorum agmina cum duce impio in traguriensi litore conSed cum cognovisset (dux Tartarorum Cajdanus), quod
per

aqua

illa,

quam

civitas a

terra dirimitur,

propter

limi profunditatem

Et ad suos reversus, misit quemdam nuntium ad eivitatem, mandans, que verba effari deberet. Qui veniens prope pontem, exclamavit voe magna sclavonice dicens: Hec dicit vobis dominus Cavdanus, invicte militie princeps. Nolite reatum alinei sanguinis vobis appropriare, sed tradite adversarios ad manus nostras, ne forte involvamini vindicte eorum. et pereatis frustra". Sed murorum custodes nil ad eorum verba respondere sunt ausi. Mandaverat enim rex, ut nullum eis redderent verbum. Tune universa multitudo eorum inde consurgens, via, qua venerat,
invadabilis erat, retraxit
se

inde.

reversa recessit.

LII

II-

Dokumenti

o razvitku

II.

Dokumenti,
Domnija u Trogiru 1064,
str.

koji osTjetljuju razvitak ustava trogirskoga.

1.

Isprava o osnutku manastira sv.

(Eaeki: Documenta,
nationis millesimo LXIV.. indictione
II.,

63.).

In nomine doraini nostri sahatoris regis eterni.

Anno dominice incarregnante domino nostro ac piissimo

augusto Oonstantino Duee et magno imperatore, civitatis vero traguriensis regente cathedram Johanne venerabili episeopo rethorieo. una cum domno Dabrana inelito priore et cum fratre suo Andrea omnibusque nobilibus. Siib illorum namqiie temporibus boe preeepimus privilegium conseribi nos' omnes, videlicet Staligato Georgius, Tridiillo Dabro, Sepelato, Calafato nec non Vitaza, et boe spontanea nostra vokmtate de boe, quod ipse iam dictus episcopus nos perplurimum rogaverat, ut ecelesiam, que nostra erat, scilicet domus beati Domnii, (in loco) ubi porta dominiea vocatur, ibi monasterium aneillarum domini coneederemus construere. Nos vero consulti omnes et quia noster rector et ])rotector permanserat, magisque pro remedio nostrarum animarum ilhim audivimus, ibidemque domino annuente monasterium esse affirmavimus. Ubi et abbatissa non post longum temporis spatium, nomine Eufemia, introducta fuit eeteris cum sororibus. Post hec domine abbatisse similiter terras et vineas iudicavimus sueque potestati commisimus; insuper et litus iuxta eandem ecelesiam ad obsequium sui ibidem coneessimus; sed in tali pacto et in tali tenore, ut iam dicta ecclesia, (in) qua nos monasterium fieri coneessimus, alium dominum preter nos non haberet; etiam unus ut ibi advoeatus mitteretur ex nobis ad regendum et gubernandum necessaria. Quod et affirmatum fuit ante notitiam prefati Jobannis episcopi et Dabrane eiusdem urbis prioris et Mirce Bogobojse ac Andree, nec non nobilium et ignobilium Tragurini castri, qui buius rei testes fuerunt. Unde si quis hane nostram definitionem disrumpere temptaverit, trinum et unum dominum habeat iratum et CCC et XVIII sanctorum patrum consequatur maledietionem; deglutiat eum terra sicut Dathan et Abiron, veniatque super eum lepra Naaman Sjri et cum Juda proditore denodetur in infernum.

2.

Normane u Dalmaciju

Dalmatinski se gradovi obvezuju Mlecanima, da nee putati (Eaki: Documenta, 8. II. 1076. str. 101. i d.).

In nomine domini Dei eterni et salvatoris nostri Jesu Christi. Anno ab inearnatione eiusdem millesimo LXXV., mense februarii. die VIIL, indictione XV. Promittentes promittimus nos: prior spalatine civitatis nec non et prior tragurine civitatis Vitalis nomine et Petrus Bela, Georgius Bogoboici, Johannes Ohudi, Sabaudicius archidiaconus, Desa, Andreas, Dominicus, cum cunctis nostris concivibus maioribus et minoribus nostre civitatis; atque Candidus prior iadrensis vobis domino Dominico Silvio, duci Venetie et Dalmatie ac imperiali protophedro et seniori nostro, ut ab
.

ustava trogirskog".

LI U

hac die in

antea

(iium)quain

nullus

nostrorum civium

audeat adducere
quovi,s ingenio.
et

Nortmanos aut extraneos in Dalmatiam, aut per se ipsum vel Si quis autem huius foederis prevaricator inventus fuerit

se

legitime

xcusare iioii poterit: amittat vitam suam et quicquid possidet in hoc seculo, medietateni in camera ducis et medietatem civibus, qua in civitate prevaricator inventus fuerit. (iudicetur) per iudicem erga romanam legem. que in presenti pagina scripta esse videatur in IV. eapitulo eiusdem legis: quia si quis inimicos infra provinciam invitaverit aut introduxerit. anime sue incurrat periculum et res eius inferantur in erarium". Signum manus prioris spalatine civitatis Stephani Valize, qui hoc rogavit fieri. et successive omnium. qui supra nominati. Ego Laurentius sancte salonitane ecclesie archiepiscopus, ratifico et confirmo
. .

3. Fragmenat isprave, kojom su se Trogirani na neto obvezali (Eacki: spram mletakoga dnda Y. Micliaelia 1097.

Docnmenta,

str.

179.)

In nomine Dei eterni. In anno ab incarnatione eiusdem millesimo nonagesimo septimo, mense madij, indictione quinta. Tragurij. Quoniam sub tantorum (lominorum regimine nos degere. atque sub eorundem evigilata cura atque assidua tutela nos persistere congruum atque tutissimum satis esse cognovimus: iccirco nos Jo(h)annes, Dei gratia tragurensis episcopus, cum nostris successoribus, una cum Drago priore et Petro Bela, cum cunctis
nostris concivibus maioribus et minoribus.
(et)

cum

nostris heredibus, pro-

mittimus vobis domino nostro Vitali Michaeli, duci Venetie et Dalmatie atque Chroatie et imperiali protosevastori, ut ammodo sine vestro volontario consensu ...

i ugarski zakhnje se Trogiranima, prava njihova grada 25. V. 1108. (J. Lucius: De regno Dalmatiae et Oroatiae, 1. III., c. IV. i 1. VI., c. II.; Farlati: lUvricum sacrum, IV,. str. 323.; Kukuljevie: Codex diplomaticus regni Croatiae, Dalmatiae et Slavoniae, II.. str. 14.; Smiiklas: Codex dipl. regni Croatiae, II., str. 19.).

4.

Koloman

kralj
i

hrvatski

da

uvati

braniti

Anno dominicae
XII. regni mei.

incarnationis

MCVIIL, mense

V..

die

XXV., anno

Ego Colomanus. rex Ungariae, Croatiae atque Dalmatiae, iuro super sanctam crncem vobis Tragurinis meis Melibus civibus firmam pacem; mihi et filio meo aut successorilnis meis tributarii ne sitis; episcopum vero aut comitem. quem clerus et populus elegerit, ordinabo; et lege antiquitus constituta vos uti permittam praeterquam introitus portus civitatis de extraneis duas partes rex habeat, tertiam vero comes civitatis. decimam autem episcopus. In civitate quoque vestra neminem Ungaroi'um vel alienigenarum habitare permittam. nisi quem voluntas vestra expetierit. Cum autem ad
:

LIV

II.

Dokumenti

o razvitku

vos coronandus aut vobiscum regni negotia tractaturus advenero, nemini civium vis inferatur^ domorum suarum, nisi quem dileetio vestra susceperit.

At

si

forte aliquando

dominium
uxore

meum
et filiis

aliquem aggravare videbitur

et

et alias

ire voluerit,

secure

cum

familia

et

omnibus

suis,

quo-

cunqiie ibi placuerit, eat.

Hoc autem sacramentum a rege et ab archiepiscopo Laurentio et comitibus Hungariae confirmatum est. Ego Joannes palatinus eomes laudo et coniirmo. Ego Appa comes laudo et confirmo. Ego Thomas Albanensis comes laudo et confirmo. Ego Jacobus Bosordiensis comes laudo et confirmo. Ego Vgudi Vvasuarien.^ comes laudo et confirmo. Ego Slaviz comes Novogradensis laudo et confirmo.

Stjepan TI, kralj hrvatski i ugarski potvruje Trogiranima i Spljeanirna ona prava, koja ini je podijelio kralj Koloman (Lucius: De regno, lib. IIL, c. IY. Kukuljevi: Co1124. dex, IL, str. 25.; Smiiklas: Oodex, II., str. 37.)
5.

Ego Stephanus, Colomani regis filius, rex Hungariae. Oroatiae atque Dalmatiae. Annis^ dominicae incarnationis MOXXIV., indictione secunda, mense iulio, nono anno regni mei. Eandem libertatem et pacem a patre meo vobis Tragurinis et Spalatinis civibus stabilitam. cum episcopis* et comitibus et omnibus regni mei principibus sub eiusdem sacramenti obligatione confirmo et corroboro. Ego Marcellus Strigoniensis archiepiscopus laudo et confirmo etc.
. .

6.

Gejza

II.,

kralj

hrvatski

ugarski ponavlja zakletvu

1151. Kolomana i povelju danu od njega gradu Trogii-u. (Lucius: De regno, lib. YL., c. II.; Farlati: Illvricum, IV., str. 880.;

kralja

Kukuljevi: Oodex, IL,

str.

44.

Smiiklas: Codex,

II.,

str.

58.).

Anno dominice incarnationis MOLI, in anno regni mei IL Ego Geysa secundus, rex. secundi Bele regis filius, sceptra paterni regni, scilicet Hungarie, Dalmatie, Ohroatie Eameque iure hereditario optinens, iuro super^ sanctam crncem vobis Tragurinis, fidelibus meis civibus firmam pacem: Mihi et filiis meis et successoribus' tributarii ne sitis; episcopum vero et comitem, quem clerus aut populus elegerit, confirmabo: et lege
i F.; doim u K. a odatle i u Sm. K. i Sm. AVasuarieiisis. 3 K. i Sm. Anno. 4 K. i Sm. episcopo. 6 Tako R. i F.; Kukuljevi, premda veli, da je ima ..supra", a za njim i Sm. 6 K. i Sm. michi. 7 Sm. suceesoribus.

Tako R.
F.,

inferetur.

sloio

po R.

F. ipak

ustava trogirskoga.

J^V

antiquitus constituta vos

uti

permittam cura

vestro

introitus portus civitatis de extraneis mercatoribus

iudice. Praeterquam duas partes rex habeat,

vestra

tertiam vero comes civitatis, deciman autem episoopus. In civitate quoque neminem Ungarorum vel alieriigenarum habitare permittam, nisi quem voluntas vestra expetierit. Cum autem ad vos coronandus aut vobisvis
si

cum regni negotia tractaturus advenero. nemini civium morum suarum, nisi quem dilectio vestra susceperit. At
dominium

inferatur do-

forte aliquando

meum aliquem aggravare videbitur et alias ire voluerit, secure uiore et filiis et familia et omnibus suis, quocunque ibi placuerit, eat. Mihi^ aut alicui nostrorum hominum nullum persolvatur debitum. Obsides a vobis nullo modo recipiam; sed in nostri^ curia servire volentibus rogam inpendam, et morandi sive discedendi ad suum velle facultatem obtineant, nullamque vobis super hoc molestiam inferam. Insuper vobis talem libertatem concedo, quod nullus homo cum sigillo vos audeat eonvocare extra civitatem. Si aliquis per meum regnum vestrorum civium terra marique negotia exercuerit, mihi^ nullum tributum persolvat*.
cum

7.
i

Dud mletaki
lib.

Sebastijan Ziani uzima Trogirane pod zatitu

oprata ih od svake prisilne dae.

III., c.

1174.
II., str.
i

(Lucius:

De

regno,

X.; Kukuljevi: Oodex,

92.; Smiiklas:

Codex, IL,

str,

134.

d.)

S(ebastianus) Ziani, Dei gratia Venetiarum. Dalmatiae atque Chroatiae dux, omnibus fidelibus suis, ad quos istae litterae pervenerint, salutem cum bonae voluntatis gratia. Oredentes et certa relatione seientes, quod Traurini ad nostram devotissime existunt iidelitatem, nolumus, ut aliquo modo oflfendantur neque tollatur eis aliqua inconsueta strinna, nisi quam ipsi sponte dare voluerint. Quapropter vobis praecipiendo mandamus, quatenus eosdem

Traurenses

bona custodientes, nullam ab eis inconsuetam strinsed illam. quam vobis sponte dederint, bene recipiatis ne(c) aliqua eis molestia inferente. Et quicunque aliter facere praesumpserit, nostram se sciat amisisse gratiam. Data mense februarii, indictione VIL (t. j. god. 1174.) feliciter.
et illorum

nam

exigatis,

Dud mletaki Aureo Mastropetro uzima Trogirane pod za(Lucius: De regno, lib. III., cap. XIL; Ku1178. kuljevi: Codex, II. str 102 Smiiklas: Codex. IL, str. 153.)
8.

titu

Aureus Mastropetrus, Dei gratia Venetiae, Dalmatiae atque Croatiae dux, omnibus fidelibus suis. ad quos iste litterae pervenerint, salutem et
* * Luio ^ K. i Sm. michi. K. i Sm. Michi. -7 ^ ^j^ nostra. u Memorie istoriche di Tragurio", str. 20. veli, da je u tom privilegiju na kraju kralj Gejza potvrdio Trogiranima in perpetuo tutte le possessioni situate tra monti e mari dal monasterio di S. Pietro ino alla porta oltre Smoquizay le quali Svinimiro re di Croatia haveva concesso alli antecessori".

LVI

II.

DckiimeEti o razvitku

dilectionem. Universitatem vestram scire voliimus. quod Traiirenses omnes fidem nobis servare volentes. sicut etiam nostris praedeeessoribus olim servavere tidelitatem, a minimo usqiie ad maiorem nobis im^avere. ea propter eos tanquam lideles nostros dilia'entes. secm'os deineeps illos et salvos in personis et rebus eorum esse volmnus emido, stando atque redeundo. Mandamus igitur vobis et mandantes ])raeL-ipimiis. quateniis praefatos Traurenses liberos. seem'os^. atque salvos dimittentes pro honore nostro dilectionem eis et amorem exhil)eatis. ubicmTiqiie illos inveneritis. scientes pm certo. quod
si aliter facere praesumpseritis. nos non nostro sii))iacebitis banno. Datum mense septembris. indietione

modieum

ofiendetis

et

insuper
feliciter.

XL

(t.

j.

god. 1178.)

9.

Odredbe
regno,
i

spljetskoga koncila od
lib.

1.

svibnja
str.

1185.
III.,

(Liieins:
str.

De

III.

cap. XIII.: Farlati.

Illvricum.
193.).

213.

d.:

Smiiklas: Codex. IL.

,.

Traguriensis episoopus habeat has paroehias: Tragurium. Drid.

Sil:)enicum^ et

totum comitatum Zasroriae ..."

10.
ljeva

Spominju se tri privilegija dana od hrvatsko-ugarskih kragradu Trogiru. (Ljubi: Monumenta spectantia historiam Slavorum meridionalium. I., str. 348.).
Exemplum quarundam

litterarum domini ]\Iarini Mauroeeno. comitis domino duci missarum super faeto privilegiorum. que civitas et homines de Tragurio habent a regibus Hungarie et eetera (iz god. 1322.) Item habent tria antiquiora privilegia eiusdem materie
et

capitanei Tragurii.

sacramento faeto per ipsos reges. qui ipsa coneesserunt. lieet ipsorum forma sit brevior. unum videlicet a quodam rege Bela tertio cum sigillo magno simplici regali de cera pendente in millesimo eentesimo octuagesimo secundo. aliud vero a rege Hemerico tertii Belle regis filio cum duplici regali bulla aurea in millesimo eentesimo nonagesimo septimo et tertium a rege Andrea tertii Belle cum sigillo maximo simplici regali de cera pendenti in millesimo ducentesimo decimo quinto. mense januarii decimo quinto challendas februarii.
et

cum

simili

11. Emerik, kralj

hrvatski

ugarski,

Kolomana

povelju danu

Trogiranima
lil).

ponavlja zakletvu kralja (Lucius: 1197.

De
.

regno.

VL.

cap. II.)

rex Ungarie. Croatiae atque Dalmatiae iuro super sanctam crncem statum et libertatem vobis Tragurinis meis tidelil)us civibus tirmam pacem
.
.

K.

Sm. izostavljena

je

rije'

securos".

Sm. Sebenicum,

iiBtava trodrsko^a.

LVII

vestram iii integrum conservare: episcopum vero aut comitem, queni clerus et populus elegerit, confirmabo; et lege antiquitus constituta vos uti per-

mittam cuin vestro iudice; praeterquam

neis mereatoribus

introitus portus civitatis

extra-

duas

partes

i"ex

habeat,

deeimam

aiitem episeopus: in civitate

comes civitatis. quoque vestra neminem Ungarorum.

tertiam

vero

vel alienigenarum liabitare permittam, nisi

cum autem

vos eoronandus aut vobiscum regni negotia tractaturus advenero, nemini civium vis inferatur domorum suarum, nisi quem dilectio vestra susceperit; at si forte aliquando dominium meum aliquem aggravare
et
suis,

quem

voluntas vestra expetierit:

videbitur,

alias

ire

voluerit, secure

cum

uiore

et

filiis

et

taniilia et

quocunque ibi placuerit, eat; mihi aut bano, qui pro tempore fuerit, nullum persolvatur debitum; obsides a vobis nullo modo recipiam; sed in nostri curia servire volentibus, rogam, inpendam et morani sive discedendi ad suum velle facultatem obtineant, nullamque vobis super hoc molestiam inferam; insuper vobis talem libertetem concedo, quod nulaudeat convocare extra civitatem: si aliquis per vestrorum civium terra marique negotia exercuerit, mihi nulhim pedagium, nullum tributum persolvat. Quod si quis extraneus de regno nostro vel aliunde cum uxore, filiis et caetera possessione fugiens iram vel dignationem regis ad civitatem vestram confugiet, liberum sit vobis ipsum recipere. eumque penes vos diebus septem fovere pacifice, quod si gratiam in praedicto dierum spacio habere nequiverit, eum cum universis rebus suis a vobis dimittatis, ut sicut libere accessit, ita libere
lus
sigillo vos

omnibus

homo cum

meum regnum

abseedat.

12. Kralj Andrija

1217.

ini Trogir nezavisnim o knezu Domaldu (Luio: Memorie, str. 29. i d.; Sniiiklas: Oodex, III.,
str.

162.).

Andrea (re d' Ungheria etc.) faciamo sapere a ciascheduno, d' haver eoncesso alli fedeli nostri cittadini della citta di Trau, che non siano ten uti di rispondere^ in cosa alcuna ne a Domaldo ne al suo figliolo ne alli suoi huomini: e sopra cio con l'autorita regia comandiamo a Domaldo ed al suo figliolo ed alli suoi huomini, che non ardiscano per l'avenire molestarh in cosa alcuna ne esigere^ alcuna esattione sopra di loro, e se li molestaranno, non solo incorreranno nella regia indignatione. ma saranno puniti in pena personale: comandiamo ancora al maestro della militia del tempio. che li difenda contro^ Domaldo(e) suo figliolo e suoi huomini, ed accio questa concessione sia ferma e"* nell' avenire perseveri, con magior fermezza, il presente scritto habbiamo fatto sigillare col nostro doppio sigillo. Dato per mano de Ugrino cancellario della corte regia, l'ano del signore 1217.

Sm. respondere.

Sm. erigere.

Sm. centra.

Sm.

et

LYJJI
13. Kralj Andrija

II.

Dokumenti

o razvitku

potvruje darovnicu svoga sina Kolomana,

kojom ovaj daruje Drid trogirskoj biskupiji (Smiikias: Codex, III., str. 278.)

1227.

14.

11. YII. 1286. Mir sklopljen izmeu Trogira i Ankone i d. Farlati: Illvricum. IV., str. (Luio: Memorie, str. 36. 339.; Smiikias: Oodex, IV., str. 12.)
:

antiquam pacem (et) amicitiam inter In nomine sanctae ad cuius amicitiae fediis et nos (t. j. Anconitanos) renovare, stabile renovandum dominus Treguanus Traguriensis episcopus et vir nobilis Dessa Lue ad civitatem Anconae venere, qui de iniuncto ibi officio debitam ciiram gerentes hoe pactum inter nos et Tragurienses', et per dietos dominos nomine dietae civitatis Traguriensis ^ statutum fuit, ut civis
Tragurienses
Traguriensis nunc et semper in civitate Anconae et in omni eius district u sit securus et salvus, honoratus et receptus, sicut quilibet Anconitanus
.

15.

Odredbe protiv onih Trogirana,

stvari trogirskih mlinova,

koji

Domaldu u

su pomagali komesu kao najstariji primjer,

kako su se stvarale takove odredbe i zakoni u Trogii'u (Luio: Memorie, str. 191.; Smiikias: V. 1239.

26.

Oodex,

IV,
In
Christi

str.

80.)
eius

nomine.
12..

Anno

nativitatis

1239.,

septimo kalnidas

iunij, indictione vero

existente Tragurii

Treguano venerabili episcopo,

Michaele, in presentia testium

Stepco comite, iudicibus Petro de

inferius

Lua
:

et

legendorum actum est hoc Oonstat per iudices memoratos et per consiliarios atque per universam communitatem Tragurii. necnon cum consensu domini episcopi memorati statutum et iuramento firmatum esse, ut si aliquis civis Traguriensis comitem Domaldum vel aliquem pro parte Domaldi in facto molendinorum de Pantano iuverit. vel ei consilium dederit
occulte vel manifeste, et deprehensus fuerit, quisquis ille fuerit. omnimode habitatione Traguriensis civitatis expel]atur, et perpetuo sit exul: universa

vero bona

illius

i-i

potestate

ablata fuerunt, reddantur.

episcopus
Kasarizza*,

memoratus.

communis^ redigantur, et nunquani ei. c-ui Huius autem constitutionis testes sunt dominus Raddo diaconus, dicti iudices Petrus et Miehael

Petrus Bufalai, Saladinus, Nicolaus Storea. Pecce Theodosij. et Paulus; et ego Johannes, Tragurij iuratus notarius sancti Laurentij cancellarius^, precepto domini episcopi memorati, iudicum et tocius curie Traguriensis presens (scriptum)^ scripsi et consueto signi' munimine

Matheus Lig

raboravi.

Ego Donatus examinator precepto Dese

rectoris

manum meam

mitto.

^\] Sm. rije Traguriensis" je izostavljena. ^M. Trag., Sm., Tragurium. * Sm. Cazarizza. Sm. ita ita kraticu Cois" sa comitis". ^ kraticu can." sa canonicus". Rijei ..scriptum" nema u M., ve je ' Sm. signo. mjesto te rijei ispunktirana praznina.

Sra.

ustava trogirskoga.

LIX

(Luio: Memorie,
e

16. Mir

sklopljen

izmeu
str.

Spljeta
i

Trogira
str.

11.

Yll.

1289.

38

d.;

Kukuljevi: Eegesta,
84.
d.)

n. 374.;

Smiiklas: Oodex,
Nel nome Al honor Lorenzo e di
di

IV.,

del padre e del figliolo e dello spirito santo

Dio

e della gloriosa vergine

tutti gFaltri

santi e sante di

amen. Maria e delli beati Doimo Dio e per il buon stato, pae

Spalato e Traii; l'anno del signore 1239., giorno de luni, entrante Tundecimo di luglio, nel tempo di Gregorio papa e del serenissimo re de Slavonia^ Oolomano, nel indittione 12., Gargano de Arsignis, cittadino d' Ancona, podesta di Spalato per il suo commune. Pietro de Lua e Paolo, guidici dela citta di Tragurio con gFambasciatori deir istessa citta: Eadde, Oerne de Dine, Marino de Amblasio e Ivan* Frenta per la detta comniunita; volendo devenire a reformar la pae. frae tranquillita* delle
citta

di

* compagnia fra tutti doi li communi: 6. Et se alcuno particolare da Traii vorra domandare ragione da alcuno de Spalato, quella ragione si debba ventilare avanti li giudici de Spalato, e diffinita la causa, se parera al litigante Traurino di non haver

tellanza e

ricevuta piena ragione, dovra portare la sua sentenza

e mostrarla, e se paresse a loro,
ch'il

alli

giudici di Traii,

suo cittadino non havesse ricevuta piena raggione, e fosse la lite da ^0 perperi in sii, airhora i litiganti debbano andare alla citta di ara, e a quella mostare, se e stata ben fatta quella sentenza, che se sara ben fatta, sia ferma. e se non sara ben fatta, al' hora quella corte dovra conoscer la detta causa, e quella diffinire. 7. Salvo che qualsivoglia, che fosse gravato. possi una volta dalla^ detta sentenza appellarsi, e poi in quel luoco proseguire 1' appellatione, ma da altri giudici, che da quelli, che la prima volta giudicarono. e tutto quello sara giudicato dalli giudici, si habbia per rato da tutte doi le parti. 8. Et se la lite sara sotto 30 perperi, i litiganti non dovranno andar a ara. ma la sentenza delli giudici di Spalato sara ferma, e da quella

non

si

possi appellare.

Et l'istesso sia osservato nelli Spalatini, che vorranno' dimandar ragione da alcuno de Tragurio. 10. Et se un commune vorra dimandar ragione dali' altro commune, dovra dimandarla nella corte del re d' Ongaria, e quel commune. 6 il suo sindico dovra andare alla detta corte a procurarsi la ragione, nel termine
9.

di tre

mesi doppo che sara

stato riccercato dali'

altro

commune

17.

Car Friderik II. dozvoljava Trogiranima slobodno trgovati u Napulju 29. XIL 1241. (Smiiklas: Codex, IV., str. 137.)

M. luan, Sm. Juan. Iz toaka 5. vidi se, da su za zajedniku obranu imali Spljeani ^ Sm. data. doprinositi ^/g, a Trogirani V37 a tako su dijelili i koristi. Sm. giudicaronno. ^ Toke 11. 16. tiu se taSm. voranno. danjih sporova, navlastito to je trogirski komes Stjepko poinio tete Spljeanima, i jo nekih neznatnijih odredaba.
^

8m.

tranquillitta.
1.

gj^j

Sclauonia.

"'

LX

I^-

Dokumenti

o razvitku

18. Kralj Bela IV. daje i potvruje Trogiranima povlastice svojih (Kukuljevi Borba Hrvatah s predasnika 18. 111. 1242. Smiiklas: Codex, IY., 146) Mongoli, str. 76. i d.

In nomine banete Trinitatis et individue Unitatis. Bela. Dei .aratia Ungarie', Dalmatie. Croatie. Eame. Servie. Galitie^, Lodomerie, Cumanieque rex, omnibus Ohristi fidelibus paginam presentem^ inspecturis. salutem Grata fidelitatis obsequia. que virtutum prerogativam* et omne boniim. retinet^, quanto largius exhibentur. tanto sunt premiis gratioribus proseqiienda et ipsa specialiter. qiie prineipibus impenuntur et reeribus speciaJi debent recoin})ensari favore, ut atfeetus et fervor obseqiientium^ oportunum^ continue suscipiet^ incrementum. Ad notieiam igitur universorum presentiiini serie volumus pervenire, quod ciim arduis quibusdam impulsi negotiis ad partes aceessissemus maritimas tractaturi, que cause qualitas et conditio^^ temporis requirebant^* et ad civitatem nostram Tragurium^^ venissemus, venerabilis pater Treghuanus^^. episcopus ipsius eivitatis. pariter eiim suo elero, nee non fidelis noster Cerne^* Car])onis rector et iudex et cives universi tidelitatem redolentcs^^ omnimodam. quam a tempore anteeessorum nostrorum regie corone exhibere consueverant. indefesse ocourrerunt nobis jlariteri^ et iocunde cum omni aparatu ^"^ laudis et solempnitatis^^ et optulerunt^^ humiliter omnia. que honorem nostrum deeebant ore et opere, nostrum dominium reverentes. qui eeiam nos tam honorifiee suseeptos in suis munitionibus simul cum nostris pluribus, qui de regno Ungarie^^ et Selavonie a fatie^^ Tartarorum affugerant^'^ diutius retinentes^^, amministraverunt^^ nobis multa et non modica delitiarum genera, ita quod absque parcitate cuncta^^ exhibentes non solum nobis, verum etiam^^ universis, qui nobiscum advenerant tota^' libertatis opera impenderunt. quod iam merito non solum fideles set etiam^^ fidelissimi poterant appelari. Nos itaque tot et tantis ipsorum servitiis et fidelitate potius considerata. ex regia munificentia providere intendentes. tum quia propter experte^^ fidelitatis meritum quedam eisdem eivibus ab antecessoribus^^ nostris fuerant concessa. tum quia affeotus et voluntas gratie nostre erga ipsos adeo incaluerat. quod mercede debita carere non poterant, sieut nee decebat, eisdem libertatem ab anteeessoribus nostris eoncessam, sicut ipsa privilegia testabantur duximus conservandam. concedentes et iurantes per sanctam erueem et sacrosancta evangelia omnia. que subsecuntur^^ diligentius observare. videlicet, quod firmam pacem. statum et libertatem ipsorum integrum conservabimus et faciemus ab aliis conservari. Episcopum etiam^^ et comitem.
^ (Kukuljevi:; Bi orba) Hungariae. ^ g praesentem ^ g Gallitiae. ^ B. praerrogativam. ^ B. ^ B. retinent. princibus. paginam. ' B. obsetjuencium. ^ B. - ^^ B. condicio. opportumim. B. suscipiat. ^'^ ^^ B. requirebat. ^^ B. Cherne. ^^ B. Treguanus. B. Tragurij. ^^ B. illariter. ^^ B. solemnitatis. i^B. reddolentes. ^^ B. apparatu.

19

B.

obtulerunt.
-

**

20

B. Hungariae.

2^ B. detinentes. 2 Bije ..etiam-'

24 j^

administraverunt.

Sm.

29

quuntur.

27 i^ samo u Sm. ^^ Bije .,experte" samo Sm. ^'Bije ctiam" samo u Sm.

R. B. effugerant. Bije samo u Bijei set etiam'* samo u tantae. B. anteccessoribus. B. subse-

21

facie.

22

25

..cuncta^'

1^.

28

^^

ustava trogirskojra.

1^X1

quem^ clerus et populus de communi consensu ele^j^erint'^, studebimus confirmare et lege ipsus antiquitus eonstituta cum iiidice ipsorum uti permittemus, eorum in nullo consuetudiiiem infring'entes. Ceterum voluinus. qu()d secundum aprobatam^ ipsorum consuetudiiiem de tributis, que de merca;

toribus
civitatis

extraneis

in

portubus

et

portis

civitatis

proveniunt^,

(pro) nobis recipiantur, tertia vero pars

comiti,

et

due partes decima pars episcopo^

absque diminutione qualibet colligatur; set^ cives ipsius civitatis ab omni exactione tributi liberi sint et exempti. Ad hec cum in predictam civitatem pro negotiis regni tractandis, vel asu quo]ibet accesserimus. nemini civium vis domorum suarum per quempiam de nobiscum ad\'enientibus inferatur, set^ hii tantum ipsorum domus^ introeant^, quos ipsorum^^ dilectio duxerit admittendum^^. Nobis etiam aut bano pro tempore constituto nichil^^ ab ipsis civibus nomine tributi aut debiti exsolvatur. Ad hec volumus et concedimus, quod nemini extra muros civitatis in aliqua causa respondere teneantur. set^^ quicunique^* cum ipsis agere voluerit. coram ipsorum iudice eosdem conveniat secundum consuetudinem ipsorum hact^nus observatam. Obsides etiam ab ipsis non recipiemus, cum semper experte^^ fidelitatis extiterint et existant, set^^ in nostra curia servire volentibus stipendium sicut nostris impendemus et morandi vel discedendi, cum eis placuerit. liberam habeant facultateni: nullumque super hoc eis gravamen vel molestia inferatur. Si autem a]iquis ipsorum civium negotia in'^ terra seu mari exercuerit. nullum persolvat pedagium, nullumque tri))utum reddere teneatur. Porro si quis extraneus de regno nostro vel aliunde cum uxore, filiis et bonis suis propter indignationem regiam contra ipsum exortam ad memoratam civitatem confugerit, liberum sit civibus ipsum receptare eumque infra spatium^^ septem dierum retinere, post quos si gratiam regiiim obtinere interim nequierit^^, cum universis rebus suis abire libere permittatur. Preterea si quis ex civibus ipsius civitatis alias^^ ire voluerit causaque ibi^i commorandi secure cum uxore. filiis, familia et omnibus rebus suis, quocumque22 ibi placuerit, ire pacifice permittatur. Ad hec terminos territorii et possessionum antedicte civitatis,
sicut in
l)us

antecessorum nostrorum privilegiis inspeximus contineri, presenti:

duximus inserendos^^ et pariter confirmandos ita ut a columpna. que sub Otrog condam^* inter ipsos cives et Spalatenses^^ sita est, pro termino usque ad villam, que Smocqui9e26 nuncupatur: nullus omnino audeat ipsos inquietare, nisi inter memoratos terminos aliquis iure hereditario possessionem habuerit, sicut decet. Nomina vero villarum seu locorum, que dicte civitatis inter prememoratos terminos in possessionibus totiens^^
Tragurii"^^ in

predecossorum nostrorum
sancti

privilegiis

exprimuntur. sunt hec:

pertinenciis^^
suis.
villa

monasterium
Biachv^^
1

Petri

de

Clobocico^^

cum

cum

toto territorio suo.

ecclesia sancti Vitalis

cum
^

territorio suo.

B. perveniunt. B. intrant. g. sed. B. admittendos. B- eorum. b. Rije in" sama B. ex parte. B. qiiicunque. B. b. causa B. spacium. B. B. nequiverit. u B. b. quocunque. B. inferendos. B. quondam. B. B. Tragurinae Spallatenses. b. b. Smoqvize. B. Clobociza. b. pertinentijs. B.
B. quam.

^ B.
10

episcopi.

^^

B. ellegerint.

B. sed.

B. approbatam.

'

B. sed.
^^

^^

B. domos.
nihil.
^^

i^

i^

^^

sed.

1^

'^

^^

alio.

21

inibi.

22

-^

"^^

-^

^s

27

toties.
^i

civitatis.

29

3o

Biacij.

LXII
eeclesia saneti Georgii
siiis.

li-

Dokumenti

o razvitku

cum territorio suo. pascua Divullii^ cum omnibus campus Tragurii cum omni introitu et exitu suo, totum ma^olinum^ cum omnibus cireumstanciis^, agris, montibus et vallibus usque ad Smocgui^e* superius memoratum^. Si quis autem super aiitedictis pospertinentiis

sessionibus suggestione,

falsa vel tacita veritate

aliquod privilegium

ali-

quando impetraverit, nolumus^ contra hoc vires aliquas obtinere. Ut igitur omnia premissa robur perpetue lirmitatis obtineant, nec possit^ per quempiam in posterum retractari seu in dubium revoeari, presenti privilegio ac^ karaktere ^^ auree bulle nostre ea fecimus communiri.
Benedicti prepositi Albensis aule nostre archiepiscopum Colocensem, existentibus Bartholomeo Quinqueecelesiensi^^. Stephano Zagrabiensi^*. alio Stephano Waciensi^^ episcopis: Arnaldo^^ palatino^^ et^^ comite Simigiensi^^. Djonisio bano Sclavonie et maritimarum, Matheo magistro tavarnicorum et comite Nitriensi^^. Vajlermo^^ agasonum'"^, Rolando^^ dapiferorum, Mauritio^* pincernarum magistris in aula nostra. Demetrio comite Musuniensi^^ et ceteris quam pluribus magistratus et comitatus regni nostri tenentibus suo modo. Anno ab incarnatione MCOXLIP, quinto decimo^^ kalendas^ aprilis. regni autem nostri anno septimo.

Datum

per

manus magistri
in

cancellarii et

eleeti^''*

potvruje darovnicu, kojom je herceg Kolodarovao Drid crkvi trogirskoj, i popunjuje je time, da polovica dohodaka ima pripadati gradu, etvrtina za popravak crkve, a samo etvrtina biskupu. 12 V. 1242. (Luio: Memorie. str. 44.; Smiiklas: Codex, IV., str. 153.)
19. Kralj Bela IV.

man

iz Vaca, kao kraljevog namjesda su Trogirani primili sva dobra u posjed, na koje su imali pravo po privilegiju navedenom pod 18. 16. V. 1242. (Luio: Memorie. str. 44. i d.: Smiiklas Codex, IV. sti*. 153. i d.)

20. Potvrda nadbiskupa Stjepana

nika,

B. haec. B. possint. Rije samo u B. ^^ B. caratere. B. Quinque Ecclesiarum. B. Zagrabiense. ^ B. B. B. pallatino. Rije Vaciense. samo u B. B. Arnoldo. i B. Symygiense. b. Nitriense. 21 b. Vyllarino. h. ao-azonum, ^ Mauricio. B. Musuniense. g Rollando. B. millesimo ducentesimo quadragesimo secundo. g decimo V.
qvice.
^

R. Bivulii.

J3

Mezolinum.

B.

memmoratum.
^^

B. circumstantijs.

B. sugestione.
ac^'

B.

Smo^

"^

B. nollumus.

^^

^2

ellecti.

^*

^^

^^

^^

et^*

20

2a

^3

24

^^

2^

27

28

B. chalendas.

ustava trogirske ofa.

LKIIl

21. Kralj Bela IY. nalae upanu kliskomu,

ati prava grada Trogira.

str.

16.

IV.

1243.

(Luio: Memorie,
184,
i

da ne puta
d.)

vrije-

77.;

Smioiklas

Codex, IV.,

str.

B(ela rex eto.) fideli siio ac dilecto compatri A(lexandro) comiti zupano de Ghlich salutem et gratiam. Nov(er)it tua lldelitas. quod tam grata fidelitatis obsequia nobis et corone regie impendunt dilecti nobis et fideles cives Traguriensis civitatis, propter que et alia ipsos et eorum civitatem recomendatam merito habemus apud nostram regiam maiestatem. Quare fidelitati tuae mandamus precipientes firmiter et districte. quateniis predietis civibus et civitati ipsorum astare debeas consilio et auiilio opportune, nec ipsos contra libertatem eorum seu privilegia per se vel per alios molestare vel perturbare aliquo modo presiimas: im'a sua tam in vinei.s. quam in agricultm'a ibi illibata ac inconcu.ssa conservando pacifice et qiuete, sicut gratiam nostram cariim ha))es. ceterum nec aliquos in territorio ipsorum habitare vel colere agros aut vineas ipsis invitis permittas. Datum Bude feria 5.^ post Pascha^.

22. Otpis kralja Bele IV. Trogiranima,

u kom

odredbama uinjenima u njihovu korist (Luio: Memorie, str. 54.: Smiiklas:

Bela (re
d'

ih obavjetuje o

16.

IV.

1243.
str.

Codex, IV.,
alli

185.).

Ongaria, Croatia e

Dalmatia)

fedeli suoi

cittadini di
certi

Traii sahite e gratia.

Lodiamo

la vostra fedelta.

che conosciamo per

argomenti apparecchiati per questi e altri servitii vostri incontrarne grata remuneratione. Percio vi commandiamo ricercandovi piii attentamente, che

cumulando virtii a virtii, assistiate col consiglio e agiuto al fedel nostro compare Alessandro zupano de Clich, quando sarete da lui ricercati. E noi habiamo commandato tanto a Dionisio, duca di tutta la Slavonia, quanto a Stefano, bano della maritima, quanto anco ad esso Alessandro. nostri
fedeli,

6 per altri vi diano molestia contro

che^ vi diano aiuto e consiglio oportuno, ne in cosa alcuna per se. il tenore de nostri privilegii e libertii

sin hora osservata; nel resto circa la galera, che la fedelta vostra ha dimandato per Marino nostro fedele e vostro concittadino, habbiamo esaudite le vostre dimande lasciando questo in discrettione delF istesso Marino vostro
cittadino. alle parole del quale havrete fede

galera e altro.

Datum

in

Buda

indubitata sopra giovedi doppo Pasqua.

il

fatto della

23. Kralj Bela IV. javlja Trogiranima. da je odi'edio, da ih

zatititi

herceg Dionisije. 16. IV. 1243. (Smiiklas: Oodex, IV., str. 186.)

ima

Sm. quinta.

gm Pascham.

Sm

que.

. ;

J^XIV"

II-

Dokumenti

o razvitku

se pokoriti pravorijeku fr. Andrije malobraaua u njihovoj (Ljubie: Monumenta pravdi sa Spljeeanima 11. IX. 1248. hist. Slavorummer., L. str. 59.: Smieiklas: Codex, IY.. str. 197.)

24. Trogii^ani obvezuju se.

Gerarda Mutinskoga

fr.

da Pavla

In Christi nomine. Adiio incarnationi eius millesimo ducentesimo quadragesimo tertio. indicione prima, meiise septeml)ri^, ie XI. intrante. temporibus domini Treguani venerabilis episcopi. Stepeonis coraitis. Petri de Lua. Pauli et Marini Blasii iudiciim Traguriensium. in insula. que voeatur Buva. iuxta ecelesiam sancti Petri hoe actuin est. Nos quidem memorati iiidiees et universa comunitas Traguriensis compromittimus et obligamus nos firmiter, compromittentes in manibus religiosorum virorum fratris Girardi ]\Iutinensis et ipsius confratrum^ Pauli et Andree de ordine fratrum minorum. quod bona fide et sine fraude stal)imus ad omnia. que ipsi inter nos et Spalatenses duxerint statuendum, ordinandum vel precipiendum. Interposita etiam iuramenti'^ religione firmamus observare omnia suprascripta et numquam contravenire. Si vero, quod absit, eorum precepto vel compositioni rebelles vel inobedientes fuerimus. volumus illa pena teneri, quam ipsi in litteris reformande paeis duxerint statuendum. Testes sunt
. .

25.
i

Osuda fr. Gerarda i drugova o prijeporu Trogiranima 11. IX. 1243. (Ljubi: Monumenta histor. Spljeeanima Slavorum meridionalium, I., str. 60.: Smiiklas: Codex. IY. str. 197. i d.)

meu

In primi ergo volumus et preeipimus. ut villa de Otrog cum omnibus suis pertinentiis et cum omnibus adiacentibus terris sit in ius et proprietatem ecclesie sancti Domnii, ita quod totum integre possideat, sicut possedit tempore G(uncelli) archiepiscopi usque ad adventum domini regis Bele, nullis privilegiis seu instrumentis preiudicantibus. quantum in hoc eidem ecclesie in perpetuum. Sed quia olim questio fuit inter ecelesiam Spalatensem et civitatem Traguriensem super territorium^ de Biaci et sancti Vitalis, ipsam questionem relinquimus incliscussam
.

26.

Mir sklopljen izmeu kneza

XI.

1243.

Domalda

Trogirana.

d.)

18.

(Smiiklas: Codex, IV..

str,

205.

na to su se Trogirani obvezali (pod 24. i 25.). jer su Spljeeani zarobili neke njihove graane, nema nikakove snage, koliko se protivi privilegiju, to u:a je on izdao Trogiranima. 3. XII. 1243. (Smiiklas Codex, IV Str. 208.).
27. Kralj Bela IV. izrie, da ono,

...
oltre le
1

eh' essendo insorti

contro di voi

li

Spalatini nemichevolmente

spoglie presevi, e ferite datevi. habbino presi molti

LJ.

de vostri
^

ini-

septembris.

Lj.

fratrum.

^ Lj.

iuramenta.

Lj. terriiorio.

ustava trogirskoga.

TjXV

li quali non havete potuto liberar altriiriente dal pericolo della morte, se prima non siano stati estorti alla communita vostra dalli Spalatini alcuni instrumenti in pregiuditio de privilegij regali, poco tempo fa a voi solennemente concessi. Pero essendo, che quelle cose, che per forza. 6 per paura vengono fatte, non vagliono massime dove vien tal paura, che caschi

((uamente,

li predetti instrumenti e le promesse Volendo, che li privilegij vostri restino salvi e stabili in perpetuo. ne alcun pregiuditio 6 gravame possi attribuirsi per tal estorsioni ...

in

huom

eostante. determiniamo, che

eosi estorte, siano di niun valore.

28, Hei'ceg Dionizije

ana
.

19. VII.

proglasiije mir izmeu Trogirana (Luio: Memorie, str. 55.: 1244. klas: Codex. IV,, str. 235. i cl.)

Splje-

Smici-

che tutta la terra dalla in questa maniera si sono accordati colonna sopra verso Traii, nella quale si contiene la villa d' Ostroch, piena Sotto e intieramente sia lasciata alli Traurini pacificamente possedere r istess' accordo rilasciarono li Spalatini alli Traurini certa isola, per nome San Stefano, sopra la quale contendevano, da esser^ da loro pacificamente
, . . .

ritenuta

29. Kralj Bela IV.

i

potvruje mir Spljeanima (pod 28.)

sklopljen
14. X.
str.

meu
1244.
247.)

Trogiranima

(Smiiklas: Codex, IV.,

30.

Nadbiskup i komes spljetski Ugolino mira sklopljenog s Trogiranima

prisie,
5.

VI.

se drati da 1245.

(Smiiklas: Codex, IV..

str.

279.)

81. Biskup trogirski

5. VIII. ibenskoga (Luio: Memorie, str. 68. i d. Farlati: Illvricum, IV., 1246. str. 342.: Smiiklas: Oodex, IV., str, 299. i d.)

glede arhiprezbitera ispravu o tom sastavio je notar (javsinja

daje izjavu
;

opata

Et ego Gausinna, primicerius et traguriensis iuratus notarius, iubente domino meo predicto episcopo, presentem paginam scripsi et consueto signo communitam roboravi ipsam, bulla ipsius (episcopi)^ communivi.
. . .

^
'^

Sm.

d'esser.
je Sm., dok je u Lucia i u Farlatia razmak communivi" ispunktiran; moda da je tu bilo prvobitno

Rije episcopi" umetnuo

ipsius"
i

izmeu

communitatis" a ne episcopi".
MON. HISTOR.-JUR.
X.

1jXVI

II-

Dokumenti

o razvitku

32. Mir sklopljen

izmeu

Trogira

ibenika
str.

17. X.
d.)

1*250.

(mieiklas: Co(lex. 1Y..

43(1.

3.*).

Trogii'ani obnavljaju

mir

Dubrovc-anima
str.

d.)

1250.

(Smieiklas: Codex.

IV..

437.

.*)4.

Papa Jnoeent

[\.

otpisuje,

l)iskupu trogirskomu

da

Silienik

ima

l)iti

11.

VII.

(Smi(Mklas: Codex. \\..

str.

1254. 562. i d.)

i)odloan

35. Mir sklopljen

izmeu

Ti"ogii*a

(Smiriklas: (A)dex.

ibenika V.. str. 247.)

7.

II.

12()3.

36.

Odluka

Tolimirove

trogirske
13.

op('in(^

1271. (Lueio: Memorie. Smiriklas: (odev. V.. str. 591. i d.)

V.

prodaji

doljara

Grube
str.

udove
i

90.

d.:

Generale consiliiim factiim fiiit in eivitate trao-uriensi. eeclesia saneti quo propositum. recordatum et dictum fuit: In quo consilio fuerunt infraseripti oinnes. in primi dominus Zanicha Casotti. dominus DuAinus de Ce,o-a. dominus Xicola Jacobi oonsules communis Tra,o*urij, item dominus c-omes Marinus. dominus Dessa Amblasij. dominus Valentinus Petri Lue. Lue-a Mattliei. Valentinus de Casarizza. Bertanus Marini. Stefanus ^Marini eius frater. Celu-i Petri Luee. Jacobus Totille. Heorgius de Ceg-a. Lomprus Jacobi. Marinus Stoche. Gude. Dessa Petri Vends'uerra. Thomas domim' Zanicche. Silvester Meno-azze.
Laureiitij. in
.

37. Mir sklopljen

izmeu Stjepana kneza cetinjskoga. 7. I. 1272. Trogira i ibenika (Smieiklas: Codex. Y.. str. 617. i d.)

gradova

38.

Spominju

se privilegiji,

sto

su
i

ili

dali

Irogiranima kraljevi

hrv.-ug. (Ljubie: Mon. sp.

Stjepan (sin Belin)

bisto]*.

Ladislav (Kumanae). Slav. mei'id.. 1.. str. 343).

. .

Exemplum
([uod
lectis
et

(kao pod 10.)

intellei-^tis

Nost-at vestra

maanitudo
et

dm-alis.

plenius

litteris

super

facto

i>rivilegiorum,

civitas et

homines de Tragurio haltent

a regilius

Hungarie.

que ad que dicta

ustava trogirskoga.

LKVII
iii

civitas ipsi regi tenetur, per

dominationem vestram mihi transmissis,

uiiiirn

continenti quarn citius potiii ipsa privilegia temptari, feci, et visis et exami-

ex ipsis, quod videbatur distinctius exemplari feci, in quo quidem prudentiam ducalem, ad quid Tragurini dicto regi tenentur et e converso, videre poterit manifeste, et eiusdem privilegii confirmationem dieti Tragurini habent a rege Stephano filio regis Belle, qui ipsum privilegium concesserat cum duplici sigillo magno regali pendente de cera in millesimo ducentessimo septuagesimo. Item eiusdem privilegii confirmationem habent a rege Ladizlavo cum duplici sigillo magno regali de cera pendenti in millesimo ducentesimo septuagesimo quinto. Item habent (kao u 10.)
natis
illis,

que reperire
alia,

valui.

loqui

quam

in presenti folio

39. Ladislav kralj hrv.-ug. prima Trogiraiie

pod svoju vlast potvruje im povlastice svojih predasnika 21. XI. 1272. (Luio: Memorie, str, 9i. Smiiklas: Codex. YL.. str. 7.)

Ladislaus fidelibus suis potestati et communi de Tragurio salutem et gratiam plenam. Significastis^ nobis per litteras vestras et Oosmam nuntium vestrum, quod debitam tidelitatem nobis perfecte servaretis et persistetis perpetuo in eadem, super qua vobis et vestris referimus multas gratias, assicurantes et affidantes tidelitatem vestram per presentes. quod vos in vestris libertatibus et iuribus. quae a sanctis progenitoribus nostris tenuistis, volumus per omnia observare. Datum in insula sanct II. feria post octavam sancti Martini.

40. Kralj Ladislav pie Spljeanima. da ne uznemiruju Trogirane

10.

VIIL 1273.

(Smiiklas: Codex. VI..

str.

42.)

Kralj Ladislav pie banu Pavlu, da ne uznemiruje ne podvrgava svojoj vlasti Trogii-ane 12. VIII. 127:J. (Tiucio: Memorie, str. 92. i d., Smiiklas: Codex. VI.. sti'. 43.)
41.

Ladislaus etc. Paulo bano salutem et gratiam. Conquesti sunt nobis communitas civium de civitate nostra Tragurii. quod tu ipsos non desistis molestare^ petendo ab eis obsides. ut tibi teneantur deservire et faciendo descensus super terris eorumdem et alias quam plures iniurias irrogans. Verum cum nos hospites nostros nolimus per quempiam molestari ....

42., Kralj Ladislav obavjeuje Trogirane. daje opomenuo bana Pavla, Splje('ane i Sibeniane. neka ih ne uznemiruju 12.

VIII.
^

1273.

(Smiiklas: Oodex. VL.

-^
^

str.

43.'

d.)

Sm.

Significatis.

Rije molestafe"

izostavljena u

Sm.

LXVIII
43. Kralj Ladislav pie

n. Dokumenti o razvitku

vjerne Trogii^ane

24. IV. 1274.

ibenanima, da ne uzneminiju njegove (Smiiklas: Codex M.,

strana 09.)

44. Ban Nikola vraa Trogiraninia Klobnrae, koji ini je oduzeo njegov otac Stjepan 16. VI. 1275. (Smiiklas: Codex.

\L

strana 109.)

45. Ban Nikola izvjeuje kralja Ladislava, da Spljeani uznemiruju Trogirane poradi nekih zemalja, koje je Trogiranima darovao kralj Bela, a ibenani, jer ho('e. da imadu svoga biskupa nezavisnoga o trogii^skom 1275. (Smiiklas: Codex, VI., strana 118. i d.)

46. Kralj Ladislav

vraa Spljeanima

Otrog

koje je kralj Bela darovao Trogiranima

druge 1275.
d.)

zemlje.

(Smiiklas, Codex, VI.. strana 150.

47. Trogirani primaju mir sa

Spljeanima

28. VI. 1277.

str.

(Luio: Memorie,
santae^ Mariae.

str.

97.;

Smiiklas: Codex. VI..

204.

d.)

exeunte iunio: aetiim Tragurij. in ecelesia per honestum, ac probum virum dominum Joannem, prepositum de Glegoreza^, et dominum nobilem virum dominum Petrum. comitem insularum Phare et Braze esset inter Spalatensem communitatem et Traie^uriensem hine per totum mensem iulij treugua composita et ordinata sefundum formam articulorum inferius denotatam, petentibus ipsis a predietis iudicibus et civitate Tragurij ipsam treguam obligatione sacramenti et publici instrumenti firmari et acceptari. domini vero Valentinus Casarizze et Dessa Amblasij, consules civitatis Tragurij et dominus e-omes Marinus Amblasij et universa communitas Tragurij in con silio generali ob reverentiam et honorem domini regis Karuli et propter honorem predictorum prepositi et eomitis Petri ipsam treguam corporaliter prestito iuraraento omnia predicta eivitati Spalati et ipsius eivitatis hominibus in hune. qui sequitur, modum aeceptarunt:
1277., die dominico. 8.

Cum

Sm. sancte.

Bm. Glagoreza.

ustava trogirskoga.

JjX[X

obranika

i drugova kao Trogirana o pripadnosti pojedinih sela (Luio: Memoiie, str. 101. 30. VI. 1277. i d.: Smiiklas: Codex. VI. strana 206. i d.)

4S. Pj'esucla kneza Gjure

lirihirskoga

(nbi(ia)

raspri

izmeu Spljeana

Villa
<'ivitates

autem,

que iiiuu-upatur Ostroch, super quani

Tragurij
questio
vertebatur,
inquisita

inter

predictas
pri vile gia

Spalati et

per

hominum veridicorum diligenter veritate, per nostrum arbisententiam diffinitivam sic duximus terminandum, videlieet, quod villa cum siiis pasculis, prati, nemoribus, aquis et omnibus circumstantijs. pertinentijs suis per eommunem seii civitatem Tragurij totaliter ac finaliter ;i modo relinquatur omnibus illis comorantibus Spaleti vel Tragurii, qui vulgariter lingua sclavonica dedigi appellantur, qui etiam, sicut certo tertius^ est, compertum antiquitus tempore dicte prioris guerre tenuerunt t possiderunt: ac ipsorum heredibus et successoribus libere ae pacifice in perpetuum possidenda: et sit villa ipsa predicta cum pertinentijs suis de cetero omnium eorumdem^ supradictorum dedigiorum ad faciendam exinde totam ac omnimodam suam voluntatem non obstantibus instrumentis publicis vel regio privilegio seu aliqua quacumque licentia uno vel una seu pluribus, C[ue vel quas commune seu homines de Spaleto, vel commune seu homines de Tragurio quoquomodo obtinuerint, vel habent de predicta villa, que instrumenta, privilegia et littere, si qua vel si que ulterius apparent, omnia seu omnes ac singula seu singulas cassa et casse, irrita et irritas, vacua et vacuas, nullius vigoris, roboris et valoris deinceps in perpetuum fore pronuntiamus. Preterea scopulum sive insulam vocatam sancti Stefani, super qua inter predictas civitates questio movebatur, arbitramur et finitive^ sententiamus esse de cetero in perpetuum communis Spalati non obstante instrumento aliquo Ecclesiam vero sancti Petri de Clobuicciz cum omni territorio suo et terram, que Bristicz nominatur, super quibus inter predictas civitates questio vertebatur, per nostram arbitrariam sententiam diffinitivam regie maiestati inter easdem predictas civitates relinquimus terminandas* ....
testificationes
et

trium

49. Francisko Faletro trogirski komes s vijeem ovlastuje Trogiranina Vuinu na represalija protiv Spljeana, za })rod, sto su mu ga oduzeli (Luio: Memorie, strana 11. 1. 1283. 113. i d.: Smiiklas: Codex, VL. strana 422. i d.)

Unde nos Franciscus

dictum nostrum civem
velut decet, habitoque hine inde

in suis iuribus

(Faletrus) potestas traguriensis volentes manutenere et ibi iustitiam facere,

consiliarijs nostris et

cum

cum

deliheratione
et

consilio diligenti sententialiter sententiamus atque deliberamus, et per def-

finitivam sententiam

promidgamus atque

etiam

mandamus

licentiam

^ Sm. 1 Ovako u M. pogrjeno mjesto certius"; u Sm. ,,cercius". * ^ Kratica finit." u Sm. transkribirana sa difiinitive". eorundem. Sm. terminandam.

LXX

^I-

Dokumenti

o razvitku

tribuirau^ A^ulcigiie predicto, ut siipra lionis quoriimcumque Spalatensium. iibique invenientiir. represaliam facere debeat Vuleigna predietus et ibi
satislieri
libris

facere de dictis ligno et rebus, ut supra dictum est. videlicet de

denariorum parvuloruin

50.
i

Ustrojstvo stalnoga velikoga vijea nobila

23. X.

1284.

u Trogiru
i

15.

(Luio: Meuiorie,

str.

204.
i

d.:

Smieiklas:

Codex, VI., strana 502.

d.)

Die dominico 15. octobris 1284.. congregatis iudicibus. i-oiisiliarijs et pluribus alijs hominibus volentibus venire in platea Tragurii. facta fiiit electio eonsiliarium in perpendiculum, datis quindecim ballottis^ septera scriptis et octo non scriptis more solito. Qui eonsiliarii eleeti sunt hij : dominus Dessa Amblasij, dominus Valentinus Casariza. dominus (ieorgius Gega. dominus Duvmus Domiehe. dominus Silvester de Mengas. dominus Thomas Janniche, dominus Matheus domini Lue. dominus Dessa Smiti. Die lune, 23. octobris. congregatis consiliarijs in j) a latio communis Tragurii, inter quos dominus Palmerius domini Falci. potestas prediete civitatis, proposuit, quod sit de maiori consilio iaciendo provie^ faciendum. petens^ ibi consilium exhiberi: in quo post multas contionationes placuit maiori parti. facto inter eos partito per ipsum dominum potestatem. quod eligantur ad presens 40 consiliarij. qui consiliarij electi sunt hij 40: Sier comes dominus Jannicha, sier comes dominus Luzius, sier comes dominus *Andreas comitis Marini, dominus Dessa Morsiche. dominus Marinus Casariczi, dominus Nicola Casiocti. Petrus Valentini, Julia Plati. Gregorius domini^ Luzi. Janninus Divoiz, Eaddus Petri, Georgius Calvici. Petrus Celie, Simon comitis Marini. Petrus Duvmi. Maurus tochi. Nicola Longus, Cibrianus Marini. Amldasius Martini, Marinus Bertanni, Dessa Duymi Celie. Strechia, Gausinnia ]\Iarini. Stepanus I)oymi Celie. Do}Tiius de Casarizi, Marinus Stephani. Temini Vite. Eedosij de Firmino. Barti^ Silvestri, Matheus Dobri. Consiliarii facti die 15. octobris: Dessa Amblasij, Valentinus Casariz. Georgius ega. Duvmi Domiehe, Silvester de Mengas. Thomas Janniche. Matheus domini Lue. Dessa Smiti. Infrascripti sunt advocati electi per consiHarios die predicta: Priula Casiocti. Dessa Morsiche Fave. Gregorius domini Luzi. Petrus Duvmi Ceghe. Isti sunt camerarij Julia Ploi die mercurij tertia iuravit. Serl)ella Desse die

dendum

dominico septima

iuravit.

51.

Ban Pavao Subie

li).

trai

\.

0.

XL

1284.

et.

od Trogirana

(50

oruanih

momaka
50:^
i

(Snii(Mldas: (\)dex.

VL.

sti'.

d.)

^ *

Sni.

ballotis.

Sni.

Kijec

.,peten8'^

D. sa

M. kratica ..D", u Sm. izostavljeno. ^ Sm. Barthi. ..dominus^*.

izostavljena u Sm, Sm. transkribira kraticu

ustava trogirskoga.

LXXI

o. Trogirsku vijec-e iiobila dokida jednu odredbu sadranu u 28. 11. 1286. starom trogirskom statutu zvanom capitulare'' Monumenta speet. bistoriam Slavo rum merid.. 1., strana (Ljubi: Smieiklas: ('Odex. VI.. strana 549. i d.) 142. i d.

Ili Christi nornine Amen. Anno nati^itatis eiusdem millesimo ducentesimo octuagesimo sexto. die lovis. ultimo meiisis febriiarii, (jiiarte decime indicionis^, temporibiis domini L(adislai). l)ei lirada^ serenissimi regis

domini G(regorii)^. Dei o-racla"* trao-iiriensis domini Georgii traguriensis comitis, ac nobilimn virorum dominoriim Desse Amblasii, Dujmi Domiche et Mathei Lue ]\rathei traguriensium iiidicum. Cum inter oetera statuta, que in eapitulari comunin civitatis Tragurii* habentur, pateat evidenter per ipsum comune eivitatis Tragurii* statutum et ordinatum esse. quod nullus ex civibus
Hungarie, venerabilis
patris

episcopi, et magnifici viri

traguriensibus auderet vel deberet ab a]iquo extraneo sive forensi aliqua bona sive possessiones emere vel in cambium sive in donum vel aliquo modo suscipere aliquid de bonis et possessionibus ipsius extranei vel forensis. que^ essent in civitate Tragurii* vel eius districtu. quod iuri conesse videtur, et sapientum sit in melius revocare eonscilia: ideoque predicti iudices Tragurii et totum conscilium' civitatis Tragurii^ unanimiter et concorditer per se suosque successores nomine et pro parte dicti comunis^ Tragurii^ dederunt et contulerunt omnibus et singulis civibus civitatis Spaleti, qui bona aliqua sive pessessiones habent in civitate vel in districtu civitatis Tragurii^. per hoc presens puplicum^^ instrumentum plenam immo plenissimam virtutem et liberam potestatem. ipsa bona et possessiones omnes vel singulas Ubere atque quiete. quod non obstante vel preiudicante capitulario^^ sive statuto predicto. al)sque aliqua comunis civitatis Tragurii^ molestia. impedimento vel contradictione cuiuscumque^^, vel quil:>uscumque voluerit^^, ut res et bona sua propria vendendi, donandi, pignerandi, obligandi, permutandi et suam ex ipsis in perpetuum omnimodam facere voluntatem, Nec^* minus predicti iudices et conscilium^^ dederunt^. contulerunt et concesserunt omnil)us etiam suis civibus traguriensibus. quod non obstante vel preiudicante statuto predicto civitatis Tragurii^l absque aliquo impedimento, molestia vel condictione^' ibi inde inferenda^* plenam virtutem, licenciam habeant et omnimodam potestatem ab omni])us civil)us spalatensibus ipsorum bona et possessiones. que et quas habent in civitate vel in districtu civitatis Tragurii, emendi, permutandi, in donum et pignus suscipiendi et omne genus contractus cum eis et de ipsis bonis et rebus cum dictis civibus Spaleti faciendi, qui^^ de utriusque parcium voluntate placuerit faciendum. Et ut predicta omnia et singula robur optineant^^ tirmitatis. que ipsi iudices et conscilium per se

sonum non

Traguriensis.
Jjj.

lari.

Lj. consiliuin. Traguriensis. Lj. eapituLj. coramimis. Lj. publicum. Lj. cuicumque. Lj. non. ^^ Lj. Lj. voluerint. consilium. Lj. inferendas. Lj. dedere. Lj. contradictione.
^

Lj. quartodecime indictionis. Lj. qui.

^

Lj- gratia.

'

Lj. J.
^^

Lj.

Lj. Traguriensi.
^

^^

^^

'^^

^'^

^^

Lj.

quid.

-^ \j}.

obtineant.

1jXXII

II.

Dokumenti

o razvitku

suosque successores nomine dieti comiinis^ per hoc puplicum^ instrumentum firma et rata habere atque tenere promiserunt, et non contrafacere vel venire se obligarunt ciim bonorum sepedicti comunis^ Tragurii^ obligatione. Actum in eamera eomunis^ presentil^us domino Jolianicha* Casocti. domino Lua Mathei et aliis, ac domino Dessa Diivmi examinatore. Ego Dessa Duymi examinator conscius examinavi.

Ego

hoc instrmnentiim, quia

Sanetorus^, tragm'iensis iuratus et confirmatu notarius, seripsi hiis omnil)us rogatus interfui et meo signo signavi.

53. Zadi-ani ugovaraju

8.

XL

1290.

mir sa Trogiranima i Spljeanima (Smiiklas: Codex, VIL. strana 6.)

54. Mir sklopljen

Trogira i ISpljeta 22. I. 1291. (Smiiklas: Codex, VIL. strana 17. i d.)

izmeu

55. Mir sklopljen

7.

IV. 1294.

izmeu

Trogirana i kneza Gr jure bribirskoga (Smiiklas: Codex, YU strana 173. i d.)

56. Pregovori

izmeu Trogirana i Omiana (Smiiklas: Codex, VIL, strana 174.

9.
i

IV. 1294.
d.)

57. Mir sklopljen izmeu Trogii-a i Vesta (grada u napuljskom kraljevstvu) '2. IV. 1297. (Smiiklas Codex, VIL, str. 266. i d.)

58.

Papa

1298.

Eonitacije VIII. osniva biskupiju u ibeniku

'

1
i

V.
d.)

(Smiiklas: Codex, \ll.. strana

3(l4.

59. Stari statut trogirski iznova prepisao notar Siroctus

IX.

1303.
1303.,

13.

(Luio: Memorie, strana 192.)

13.

die

septembris.

Quum

Siroctus,
et

novo totum capitulum et volumen capitoli veteris dentur pro laljore li))re 25 parvorum venetorum.

notarius. scripserit de etiam condita de novo.

Lj.

communis.

Johannicha.

lj^ publicum.

Lj.

Sanctorius.

Lj. Traguriensis.

Lj.

Lj. Tragurie.

ustava trogirskoga.

LXXin

()U.

Juraj Bribirski,

komes dalmatinskih

Podmorje'' prii)ada gradu Trogiru (Smiiklas: Codex, VllL, strana 51.)

gradova,
4. VII.

iz javlja,

n)04.

da

61. Trogirsko vijee nobila ovlatujc Trogiranina Dujma Doi)ni(*a na represalija protiv Braana, jer ga je Braanin Pribinja s (Smieiklas: Oodex., 30. X. 1305. drugovima porobio

VIIL. strana 112.

d.)

62. Trogirsko vijee nobila odluuje,

upravitelji (operarii)

kako se imadu odreivati

Lovrijenca
d.
)

1308.

(Smiiklas

dobara crkve

sv.
i

3.

VII.

Codex. Vili. 187.

(por. Stat.

lib. 1.. c. 71.;)

63. Mir

izmeu bana

5. VIIL 1308. Pavla i grada Trogira d.) (Smiiklas: Codex. VIIL, strana 196.
i

64. Kardinal Gentilis daje oprost od etrdeset dana svima, koji

budu

posjetili

u Trogira

8.

na odreene blagdane stolnu crkvu sv. Lovrijenca (Smiiklas: Codex. VIIL. str. 197.) VIIL 1308.

65. Trogirsko vijee (tajno) odailje

za grad Trogir podigne zajam

25. V.

1315.

u Mletke Marka Julie, da preuzme odreene obaveze (Luio: Memorie. strana 152. d.: Smiiklas:
i

Codex. VIIL, strana 392.

1315. die 25. malj. nobilis
testas
et

d.)

capitaniiis
siiis

generalis

et potens vir dominus Mattheus Sori, popopali et eoinimiiiis civitatis traguriensis.

una cum
et

capitanio

et singuli,

duodeeim sapientibus et alijs, qiiibus dicto domino potestate XII sapientibus placuerunt et eligendi fuerunt. et omnes quos eis placuerunt. cum XII sapientibus una cum dicto domino
et

potestate et capitanio unanimiter et concorditer ex auctoritate et liailia eis

attributa per eonsilium generale dicti

communis,

ut asseruerunt

esse dictam auctoritatem scriptam in reformatione dicti consilij per

mihi notum magi-

strum Angelum de Monticulo. notarium dicti potestatis. et dicentes voluisse dictum dominum potestatem et eonsilium totum cum eodem, fecerunt. constituerunt. ordinaverunt eorum et dicti communis legitimum sindicum, procuratorem, factorem et nuncium specialem. vel si alio nomine de iure melius dii potest, discretum virum dominum Marcuni Julie dilectum civem nostrum ad comparendum coram magnifico et potenti domino domino

]^XXIV

II.

Dokumenti

o razvitku

Johaiine iSuperaiitio duee Venetoriim et coram cominuni Venetiarum et ad tac-iendiim et tractalidum atque firmandum cum eis, et ad faciendum eis promissionem tam de promittendis per eumdem dominum Marciim. quam de quibiislil)et alijs. proiit ipsi sindico melius et utilius visum fuerit pro
dicto

cominuni
et

duce
riense

trao'uriensi. et ad contrahendum pactum cum dicto domino communi Venetiarum, et ad o])ligandum dictum commune traguet haljere ipsius communis et super dictum commune pecuniam
et

mutuo sumendi.
quos
et

quod

possit eligere rectorem vel potestatem de Venetiis.

quem

ipse voluerit.
et

pro tempore
placuerit.

presenti
et

atque

futuro
fuerit

cum

illa

conditione et salario. quo

sil)i

utilius

cendum. componendum

cuiuscumque generis

ad paciscontractus faciendum et

visum

ad obligandum se nomine dieti communis super quocumque contractu, et generaliter ad omnia eorum negotia tractanda et gerenda palam et occulte et ad omnia alia et singula facienda et exercenda. que dicta sunt et que ei commissa sunt. et imposita per eosdem dominos potestatem et suum consilium generale facere possit, de quibus omnibus ei credatur

6(3.

\>lik()

malo
l-lo..

vijei'e

trogirskih nobila

Sori za kneza na 5 godina

8.

Yl. 1815.

ponovno bira Matiju (Lueio Memorie.

strana
.

Smieiklas: Codex. VllL. strana 401.)

qui quidem dominus Matteus^ Sori die i)redicta ad petitionem instantiam omnium de dicto consilio in loia conmumis traguriensis constitutus. presentibus omniljus de dicto consilio et universo populo dicte civitatis narrato sil)i sacramento per dominum Franciscum Valentini. et lecto ibi per me notarium s t a t u t o o f f i t i j ]) o t e s t a r i e e t c a p i t a n i e
. .

et

vulgari sermone

diligenter tacta sacrosaneta crnce ad sancta Dei Evangelia corporaliter ura vit. se facturum ver))o et opere offitium capitanie et potestarie secun(him formam statuti et ad pro))atas consuetudines et iure, l)ona fide. sine fraude. presente dicto Francesco^ Valentini, Georgio Marini. Jacoljo Vechico. Zul)riano Buble. Mareo Julie etc.
i

67. 31ir sklopljen izmectn Ti'ogira

Spljeta

24.
i

J.

1822.

(Smiriklas: Codex.

IX..

strana 46.

d.

68. T'govor Trogirana s

24.
IV.

1822.

Paviom

Siibi(-ein

protiv bana

Mladena
i

(Smieiklas: rodex. IX.. strana 60.

d.)

()0.

Vlletaeko vije(-e otpisnje Grogiranima o

se
ot])is
i

taj

ii

d.:

nekim }>rognanieima Trogirn proglasnje. (Lueio: Memori(\ str. 202. Smieiklas: Codex. JX.. strana 262. i d.)

(1325.) die dominico 27. octuliris*. Caveconus preo predictus bannivit proclamavit sub logia communis in lingua latina et slava in omnibus. prout ipsa commissione jdenius continetur.
et publice
1

Sm. Mattheus.

gijj_

Fraucisco.

g,_

octobris.

ustavu troj^irskogji.

liXXV
ibenika Codex. L\..
jiod
>^tv.

70. Savez Mletaka

gradova Trogira.
:^

Ili.

U27.

(Sinieiklas:

Spljota

okriljem
:]72.
i

d.)

71.

Proglas jedne osude

7.

XII.

J^^.'U.

cum
iiostra

(Luio: Memorie strana 201.)

K534., die
7.

decembris. Nos Michael Justiniano comes

proniinciata
et

ruria

promulgata liiit predicta sententia per predictos dominum comitem et suam curiam supraeitatam, et lecta et vid2:arizata de verbo ad ver))um })er me Jaeobuin jTiaoistri Francisci de Asisio.
etc.

lata

et

notariuni iuratiim

et

cancelJariiim

((mimuiiis

Traiiiirij. in

logia

predicta

Tragurij. ubi iura

re(hiiitur.

72,

Mir sklopljen izmeu Trogira i otoka Bra^-a. (Smiiklas: Codex. X.. strana 449.) 1339.

li).

\\\

73.

Odredbe mletakog vijea o nekim i)j*onijenania cima trogirskih zakona 23. V. 1335. (Ljubi: Monumenta. 1., strana 446.)

nado[)unj-

Die XXIII. maii, capta: Qiiod super facto acciisationuin. qiie Hiint per familiam comitis Tragurii. pro quibu8 ha))ent partem et quam partem petunt ambaxatores siii, qui hic sunt, reduci in eommiini pro meliori ipsius civitatis Tragurii et refrenatione malorum, statutuni super faeto dictorum accusatorum in sua permaneat tirmitate. cuni noii sit revocanduiii. Item quod iiulla novitas fiat ad presens super facto salarii conntis Tragurii, sed observetur de cetero. quod comites ituri ad dietuiii regimen civitatis Tragurii teneantur recipere suum salarium in illis nionetis. que ciirrunt vel curr.erent de cetero in civitate Venetiarum. Item quod omnia ilJa statuta communis Tragurii. que sunt scripta in libris ipsius terre. sint. que velint, et quia facta sunt secundum ordines statutorum ipsius civitatis. et de quibus tit mencio. (juod observentur pro statutis. debeant esse firma et pro firmis habeantur et observentur, et poni
debeant in suis quaternis de pergameno, ubi sunt alia sua statuta. Veruni si de eis vel de aliquo eorum volunt a]iquid dicere sui ambaxatores predicti, videlicet, quod a]iquid illorum statutorum non sit utile pro eis, dicant nominatim ea. que non sunt utilia. et prius modi super eis per nos fiet. quod erit iustum et convenies pro nostro honore et bono et conservatione eorum.

74.

Stjepan,

ban bosanski, daje Trogiranima povlastice za trgo-

vanje u Bosni

7.

X.

339.

s;nn(Mklas: Codex. X. str. 494.

d.

LXXVI

TI.

Dokumenti o razvitku

75. Preustrojstvo velikoga vijea

vijenika

trogii'skoga povienjem broja (Lncio 1340. Memorie, strana 227., Smiiklas: Codex. X.. strana 551. i d.)

22.

V.

In nomine domini 1340.: indietione 8.. die mensis 22. madij; eonvocato et congregato maiori et generali consilio commimis et hominum civitatis tragiinensis in palatio dicti communis, sono eampane et voe preeonia. iit mori est. de mandato nobilis et potentis viri domini Marci Celsi. honorahilis comitis Tragiirij, prius die heri preeedenti^ inter dominos de eius curia, qui fueriint sex eum eo, facto partito ad biissolas et balottas. omnes in communi coneordia, eorum nemine diserepante, oceasione cuiusdam requisitionis faete quampluries et pluribus vicibus ipso domino comiti per pkires bonos homines et personas civitatis traguriensis eidem narrantes et exponentes. quod propter l)onuni et pacificum statum. quem dicta civitas habuit de 20 annis citra vel circa, multi lioni homines et filij multormn ))onorum hominum de bono in melius multiplicati sunt, qui non sunt de consilio dicte civitatis, quod eis indecens videtur. quare ipsi domino comiti et eius curie placeat providere. quod aditio tiat et fieri debeat consilio
dicte civitatis de dictis ])onis

hominibus

et

filij

dictorum bonorum

hominum
et

dicte civitatis ultra

numerum. qui

esse consuevit et ad presens.

dictus

dominus comes
predicta
et
fieri

domini de eius curia inter se providerint et firmaverint debere cum voluntate et beneplacito dicti consilij generalis.
et

maiori parti consiliariorum dicti consilij procedatur et executioni mandatum. firmum sit, et ulterius debeat oljservari. non obstantibus aliquibus statutis in contrarium loquentibus. quibus in hac parte intelligatur dispensatum. Item dominus comes volentibus et presenti})us dictis dominis de curia diiit^. proposuit. consilium i)ostulavit. quid placet dicto consilio ...... consiliarijs^ dicti consilij, et in predicta volunt fieri pro communi et pro bono et utilitate dicti consilij. In reformatione cuius consilij, in quo fuerunt 49 consiliarij. et facto partito inter ipsos ad bussolas et balotas* super dispensatione statutorum loquentium. quod consiUum maius generale sit de 80 hominibus et consiliarijs ad plus. placuit ponentilnis earum balotas in bussola alba, qui fuerunt 25. quod dicta statuta in hac parte proposita per dictum dbminum comitem et oceasione contentorum in ea sit et intelligatur in omnibus dispensatum et derogatum. videlicet quod aditio fieri possit dicto consilio. Uli vero. quil)us dispHcuit. ponentes eorum balotas in bussolam vermilam, fuerunt 24 in contrarium predictorum. Item simili modo facto partito per dictum dominum comitem ad Inissolas et l)alotas super aditione fienda maiori et generali consilio civitatis traguriensis ultra numerum 80 hominum et consiliariorum^. placuit ponentibus eorum l)alotas in bussulam albam^ qui fuerunt numero 25. quod de novo aditio fiat et fieri debeat consilio maiori et generali predicto ultra numerum predictum. quod consilium est ad presens: illi vero. quibus displacuit. ponentes eorum l)alotas in bussolam vermilam. fuerunt numero^ 24 in contrarium predictorum.
ipsi consilio et

secundum quod

placebit et videbitur. fiat et

^ gni. dicit. 1 Kratica preced^' u Sm. transkribirana ,,precedente". Kratica consiliar.^' neispravno transkribirana u Sm. consiliarijs*. ^ Sm. balottas. ^ Kratica ,,consiI.^' u Sm. neispravno transkribirana ,,con M. num., m. numerum. siliarijis".

ustava trog-irsko^a,

1jXXVH

76. Daljne odredbe oprenstrojstvu velikoga vije('a

28. V. 1840.

(Lueio: Memorie,

sir.

227.

d.,

Smiiklas: Codex,

X., str. 554.)

In nomine domini 1340., indictione 8., die 28. madij, convocato et conoregato maiori generali^ consilio communis^ et hominiim civitatis traguriensis, in palatio dicti comniiinis, niandato dicti domini comitis prius die heri 27. madii precedenti^ facto partito ad scrujjtinium* cum bussoli^i et balotis* inter dominos de eiiis curia. qui cum eo fuerunt, numero 8, omnes in comuni coneordia, quod cum die lune 22. maij in generali consilio faerit reformatum, quod consilio maiori generali dicte civitatis, qui est et esse consuevit de 80 consiliarijs et hominibus. debet fieri de novo aditio ultra numerum supradictum dictorum 80 hominum et consiliariorum. ut dicta reformatione scripta per me Tomam. dicti domini comitis cancellarium in ipsis millesimo et indictione. die lunae 22.^ madij prius die suprascripta facta absolutione et dispensatione statutorum loquentium. quod ipsum consilium esse debeat de predictis 80 hominibus et consiliarijs, et predictus dominus comes cum predictis dominis de curia intendunt et velint' ipsam reformationem executioni mandare pro bono statu e^ pacifico dictae^ civitatis et honorem et comodum bonorum hominum civitatis eiusdem, providerunt. firniaverunt et delibera^'erunt inter se dicti dominus comes et domini de eius curia, quod ad consilium generale dicti communis proponatur et proponi debeat, de quanta etate et cuiusmodi personarum et hominum esse debeant illi, et cuius numeri illi, qui adi et scribi debent in dicto consiUo, et cum quibus formis et conditionibus et modis, et secundum quod dicto consilio, videlicet maiori parti dicti consilij placuerit. iiat et procedatur et executioni mandetur, aliquibus statiitis vel aliquibus alijs non obstantibus. Idem dominus comes in dicto generali consilio de voluntate dictae^*^ eius curiae^^ dixit, proposuit et consilium postulavit. quid placet dicti consilij et hominum dicti consilij et in predicto fieri vel .^^ pro bono. honore, utilitate communis et hominum civitatis predictae. In reformatione cuius consilij, in quo fuerunt 67 consiharij. facto partito per dictum dominum comitem ad bussolas et balotas inter dictos consiliarios. dicti consilij, placuit ponentibus eorum balotas in bussolam albam. et fuerunt
..

numerum eonsuetum dictorum modo, quod quilibet gentilis homo civitatis traguriensis, qui habet patrem, vel qui non haliet, qui pater sit vel fuerit de consilio dicte civitatis. inteiligendo. quod quiliV)et, qui hodie est de consiho, sint et intelligentur in numero gentilium hominum, eciam si pater non fuerit de consilio non inteiligendo, dumodo^* sit legitimus. esse possit
numero 24^^,quod 80 hominum, hoc
aditio fiat dicti consilij ultra

videlicet

precedente.
^
'

^ Sm. ^ M. kratica cois, 8m. comunis. et generah. Kratica seruptin.^' u Sm. transkribirana ,,scruptinia(!)" * Sm. lune 23. Kratica bal." u Sm. transkribirana sa ballotis".
^

Sm. maiori

^^ Sm. dicte. ^^ Sm. curie. ^ gj^ ^ Sm. dicte. ^t. u primjerku M., kojim se sluimo, inspunktirano je izradirano ^^ Imalo bi biti 35", jer su protiv toga perom preko ispisano it".

Sm.
^*

vellint.

S.

voluit,

glasovala,

^* Izmeu inteiligendo" i kako se kasnije vidi (od 67) 32. dumodo" imade Sm. tempore tirranie", te rijei nalaze se i u M., no otisnute slovima^ kakova se upotrebljavaju za vlastite rijei Lucieve, a ne za

rijei dokumenta.

LXXVIII

II-

Dokumenti o razvitku

de dicto t-oiisilio. qui venire debeat coram domino comite et eius curia in maiori consilio cum prinquiori^ proximo. quem habebunt. qui proximus propinquior dictum talem, qui esse debebit et voluerit de dieto consilio. iuret esse etatis 20 annorum eomi)letorum. vel ab inde super. quo facto dictus tali seribatur in numero consiliariorum dicte civitatis. Et etiam quilibet 15 annorum, qui sit. vel fuerit filius alicuius gentilis hominis de consilio. possit esse de dicto consilio. sed non possit esse de partito nec officium habere. donec erit etatis 20 annorum completorum. vel ab inde super. et cum fuerit 20 annorum vel plurium. proiimior propinquus, quem habebat. simili modo veniat in dicto consilio in maiori coram dicto domino comite et eius curia. qui tune temporis erit ad regimen dicte civitatis et iuret illum esse etatis 20 annorum completorum. vel ab inde super. et tune eo facto sit et esse possit de partito et officia habere. ut alij de dicto consilio, et aliquis bonus homo et suficiens. qui non sit de consilio, neque si erit pater eius fuerit. et sit dignus esse de consilio. possit porrigere suam petitionem domino comiti et eius curie. quod vellet esse de consilio. et si domino comiti et eius curie videbitur, quod de hoc dignus sit. dictus dominus eomes de voluntate dicte eius curie ipsam petitionem proponat in consilio generali, et secundum quod consilio^ vel maiori parti consilij placuerit. fiat et concedatur et executioni mandetur. et firmum sit non obstante 32 consiliarijs suas )>alotas in bussolam rubeam ponentilms in contrarium
:

predictorum.

7 7.

Proglaenje saveza sklopljenog Xn. 1327. izmen 18. VI. 1340, Vra. 'Spljeta i ibenika (Smieiklas: Oodex. X.. strana 559. i d.)

'].

Tro-

(Lneio

78. Jos neke odredbe o preustrojstvn velikog vijeea

:

15. Y. 1341.
,

Memorie,

str.

228.

d.,

Smieiklas
nativitatis
et*

Codex, X.

str.

620. i d.
indictione

In Ohristi nomine amen. Anno X.^die 15. mensis madij. convocato silio communis et hominum Tragurij

eiusdem 1341..

congregato maiori

et generali

con-

in palatio dicti

communis, sono cam-

pane et voe preconia. ut mori est. de mandato egregij et potentis viri domini Nicolai Barl^adico. honorabilis comitis civitatis Tragurij. prius inter dominos de eius curia. qui cum eo fuerunt numero 8. facto partito et eorum nemine discrepante. predictus dominus comes proponit et proponi facit. quod cum plures petant esse consiliarij. et de hoc porigant petitiones et illi, qui sunt ad sezum, respiciant ibi ante nolentes alicui displicere: propterea ponatur in hoi- consilio^ pai's, quod detur libertas et licentia ipsi domino comiti. quod in ipso consilio pro bono et conservatione homi-

num

et

civitatis

Tragurij.

ipse

solus

possit

])onere

talem

partem.

prout

^ 8m. propin(j,ii3ori. 2 Kratica cons." u Sin. neispra^aio traiiskribi* U Sm. izostavljena ^ Pogrjesno mjesto IX. rana sa consilium^*, ^ Kratica cons." neispravno transkribirana u Sm. sa ..consilii^". rije .,et^*.

ustHva trodrskoo-a.

LXXIX

et dicta pars poiiatur ad scrii))tiniuiii per bussolos^ et bamaiori parti predicti coiisilij vide))itur esse bona et placebit, sit firma, et si predicte maiori parti iion placebit. sit valoris nullius et momenti. In reformatioiie cuius consilij. in quo fuerunt 67 consiliarij. et faeto partito inter eos ad ])ussolas et balotas super libertate danda dicto domino comiti de ponendo partem predictam in consilio <ienerali, ut superius denotatm'. placuit ponentibus eorum balotas in bussola alba. et fuerunt numero 60. quod dic-tus dominus eomes. ipsam partem ponere possit et debeat non obstantibus 7. qui eorum ballotas in l)ussolam rubeam posuerunt. Item simili modo faeto partito per pretlitum dominum comitem ad Ijussolas et balotas super partem per ipsum ponendam, et libertate sibi data per curiam de"^ 8 et maius eonsilium: que pars est: Quod ipse animadvertens preterita, sapientis interest providere futura, et quod prout reperitur in jstorijs Eomanorum, nec non aliorum nostrorum antiquorum. quod civitates. quae divisiones inter se habuerunt. sunt destruete. et ad ruinam taliter devenerunt eo, quod homines ipsarum existentes divisi et volentes magnificare quilibet partem suam procuraverunt^ et fecerunt. quod amici ipsoruni ponerentur in consilij s earundem ad hoc. ut possent ad suum intentum facilius pervenire. Ideo ipse dominus eomes bonum statum. pacificum et quietum hominum civitatis et distrietus Tragurij cupiens et afectans. (iicit et proponit. quod si aliquis pro \-olendo esse consiliarius pori^'et petitionem aliquam secundum reformationem factam tempore domini Marci Celsi, comitis Tragurij. quod illa tali petitio debeat porigi domino comiti et sue curie de octo, faeto inter eos partito ad bussolas et balotas. obtineatur et capiatui' per septem eorum. qui sunt numero novem: et si sic non erit. quod illa tali petitio non possit legi in maiori consilio nec de ipsa poni pars: et si caperetur et obtinebitur inter dictum^ dominum comitem et curiam de octo. ut est superius denotatum. quod illa tali petitio debeat legi in maiori consilio et posito partito^ ad bussolas et balotas, quod debeat capi et obtineri per tres partes dicti maioris consilij congregati, alias sit nulius valoris et efficacie: placuit ponentibus eorum balotas in bussolam albam. qui fuerunt numero 61. quod dicta pars delieat esse firma et valoris et efficacie. ac vim et efficaciam de))eat obtinere. non obstantil)us sex. qui eorum balotas posuerunt in I)ussolam rubeam. Item simili modo faeto partito per dictum dominum comitem ad l)ussolas et Ijalotas super eo. quod dietus dominus eomes preponi facit. quod aliquis poriget petitionem pro essendo consiliarius. et ipsa petitio non capietur per dominum comitem et suam curiam, qui sunt numero 9 per modum superius denotatum. non possit porigere petitionem ad hoc aliquo modo, causa vel ingenio usque ad sex menses proximos et similiter si petitio esset capta inter dictum dominum comitem et suam curiam. et non caperetur per maius eonsilium. ut supra dicitur. non possit amplius porigi domino comiti nec sue curie vel generali congilio infra dictum tempus sex mensitmi. et quod dicta reformatio

sibi videbitur.

lotas*,

et^ si

^ Sm. bussolas. ^ Kratica a ^rdjekad ,,ba].^^ ovdje transkribirana sa ballotas^', gdjekad opet sa. balotas".

Bm. izostavljena.
runt.

poslije u
^

Kije

et"

Sm. u

Rije

,,de"

izostavljena u Sm.

i^ijee

dictum" izostavljena u Sm.

Siii.

procurraveizostav-

"Rije

partito"

ljena

u Sm.

LXXX
iion possit

II-

Dokumenti

o razvitku

nee debeat revocari vel dispensari, nisi per tres partes cuiie maiori consilio, placuit ponentibus eorum balotas in bussolam albam. que fiierunt numero 64, quod dicta pars debeat esse firma et efficax et quod vim reformationis obtineat et statuti, non obstantibus, qui eorum balotas in l)ussolam rubeam in contrarium posuerunt.

de 8

et

79. Povlastice,

to su ili Trogirani dobili, kad su se podvrgli hrvatsko-iigarskom kralju Ludoviku 5. Vili. 1359.

(Giov.

Luio: Memorie

di Trau.

strana 273.

d.)

Stephanus, Dei gratia episcopus Xitriensis. sacrae tholog'iae magister. Joannes de Brendesteeh. civilis professor serenissimi principis domini nostri domini Ludovici. regis Ungarie. ad partes Dalmatie legati, egregio et potenti militi regio domino Franciseo de Georgio de Jadra. comiti. iudicibus, consilio et communi Tragurij salutem cum augumento regalis .gi'atiae et tavori. Oonsiderantes ex parte fidelitatis vestre constantiam cum plena obedientia regie maiestati exhibita. et ut speratur omni tempore futuro exhibenda. Oonsiderantes etiam magnae providentie vestre reipublice solertiam, qua nos multifariam vivis vocibus et documentis apertissimis instruxistis. Considerantesque propter persecutiones damna et dissipationum perplexitates. in quibus elapsis temporibus propulsi fuistis pro sustentatione reipublice multis indigentijs laborare. confisi auctoritate regia, qua fungimur. prout ex legatione nostra vobis ostensa et lecta in vestro generali consilio potuistis perpendere libertatum regiarum gratijs infrascriptis vos duximus

munerandos

Primo videlicet. quod de introitibus. redditibus et proventibus. quibuscumque et quantumcumque deposueritis, vel thesauris vestris miseritis vie et nomine dicti communis. pertineat et pertinere debeat ad fiscum et ad cameram prefati serenissimi principis domini nostri regis predicti vel
alicuius eius officialis.

cuiuscumque preheminentiae
in deposito
dicti

vel

dignitatis existat;

sed de omni
vel

eo,

quod

communis Tragurij cumulaveritis

cumulare

poteritis.

ordinabitis et disponetis et de ipso facietis pro libito

vestrae voluntatis. et ut decreveritis. vobis et dicto

dire,

communi melius

expe-

non obstante, quod anno proximo elapso per reverendos et magnificos dominos Nicolaum. Dei gratia tune archiepiscopum Colocensem, postulatum Strigoniensem. regie aule summum cancellarium. et per me Stephanum. episcopum Nitriensem. Gregorium, custodem Varadiensem. Nicolaum de Zeech, tune curie regis iudicem, et Joannem Zus, tune totius Dalmatie et Oroatie banum, ordinatum, decretum et mandatum fuerit, quod in fine euiuslibet triennij aperiri et conqueri deberet depositum cuiuslibet civitatis Dalmatie, quidquid reperiretur, deberet dividi per medium. et una medietas divisi depositi communi civitati, in qua reconditum esset depositum, (*ederet, alia vero medietas camere regie per offitiales ad hee deputandos deputaretur; quam ordinationem et mandatum ex certa scientia revocamus,
irritamus et penitus ex iniuncto nobis
offitio

annullamus.

ustava troo'irskoga.

LXXXI

Secuiido addoiite.s ,2Tatiam aratlao volumus, coiu-edimu (^t inaiidasupra, qiiod sal communis \(3Stri Tra<nirij vendere ))()ssitis et doltoatis oflitiali n\a-io supor hoc doputato vel deputando, sal videlicet per torrani veiidibilo. ct dictus offitialis vohis solvoro teneatur et dci)eat pro qiiolilet centinai'io modionim salis ad inensurain civitatis Jadi'e, et venditur lil)ris ?)2 denariorum parvoniin inteo-re sine diiiiinutione a!iqiia.
"Z.

iniis

auctoritate qiia

Et quia
sal

constat veridice. quod sal vestruni non est ita pulcriim sicut civitatum j)almatie. et quia civitas ipsa Trafriirij ad eiirsiim jnercatoniin iion est ita hahiliter sitiiata sicut alie civitates. nec non quod iit niercatores ad dictani civitateni cuin suis mercationihus et rebus aceederent,
iiohis

aliarinn

vestrum vendere pro minori pretio, quamvenderetur nunc ofliciali reoio deputando auctoritate predicta precipimus, iniunoimus et mandainus. (juatenus sal vestri communis per terram vendibile vendere delieat pro solidis tribus parvorum quodlibet miseinper vos oportuit
in alijs civitatibus.
sal

ex

venditm- sal in alijs civitatibus et locis Dalmatie. Quod pre;-iuni per ipsum oflitialera domini nostri regis dedaramus. ordinamus, et etiam volumus 80 libris denariorum parvorum pro quilibet centenario modiorum Jadre. vel sex gTossorum pro quolil)et modio salis et non ultra. detractis et defalcatis de vestro sale dictis solidis tribus parvorum pro modio. ut premittitur de quantitate predicta. 3. Preterea volumus et ordinamus auctoritate qua supra, quod cuilibet comiti, universitati vel personis quil)uslibet singulari bus licitum sit et li))erum vendere sal suuni. quibuscumque voluerit per mare adducenduni, ita quod emptor dicti salis per mare adducendi solvat tantum tres florenos auri pro quolibet ceiitenario modiorum. vel ])ro rata trium florenorum. si
nus.

quam

\endendi

sal

minus
tialis

erunt.

tamen emptio dicti salis de certa conscientia et ordinatione offiad hec deputati vel deputandi taliter cele))retur, quod camera regis non valeat defraudari, non obstantibus alijs ordinationibus factis per dictos dominos legatos vel offitiales regis. quoscumque super faeto sal vendendi per terram vel per mare. nec obstante quod antea de quolibet centenario modioruin solvel)antur per mare floreni quinque auri. (^uas omnes preteritas o))servantias ex nunc in antea nullius volumus esse rol)oi'is vel momenti. 4. Demum ordinamus et decernimus auctoritate predicta ex certa scientia, quod nidlus civis Traguriensis seu districtualis, nec etiam ipsum
(.)ue

regij

de fructibus. reddititnis et proventibus in et ex territorio et disTragurij perceptis et habitis tam de rebus immobilibus, quam se nec non et animalil)us, si eos vendet concivi quomodocumque suo Traguriensi vel districtuali. vel ex parte per se vel per concivem Traguriensem seu districtualem vendendos etiam in alienis parti))us solvat, vel teneatur solvere trigesimam domino regi nostro vel ofliciali eius. et hoc si dicti fructus et Ijona dictorum fruetuum et proventuum, vel etiam forensis emerit. teneatur solvere tricesimam si civis pro et cum pecunia generalem. Si vero fraus huie nostre ordinationi facta fuerit et comperta per offitialem regi um, euius inquisitionem diligentem et ordinem in hac parte committimus, tune fraudem faciens cai'eat perpetuo presenti gratia et privilegio et perdat omnes predictos suos fructus venales. vel pecuniam. pro qua fuerunt venundati.
trictu
'

commune

MON. HISTOK.-JUK.

X.

LXXXII
5.

II-

DokiimeDti o razvitku

Addicientes tamen, quod

quili)>et

civis

Traanrij adducens merea-

tiones vel loc-a venalia de alijs qiii)nisciimque parti))iis et locis teneatur et debeat sol vere trio-esimam.

auetoritate predicta vo))is eoncedimus. et Tragurij seu aliqua specialis persona civitatis Tragurij peteretur vel molestaretur super aliqua re vel causa ab aliqua speciali persona, vel eommime Tragurij specialem i)ersoiiani aliquam molestaret de rebus et possessionibus in vestris confinibus eiistentibus. quod causa ipsa vel ipse questiones omiies veutilari debeant coram comite et curia Tragurij et per ipsum comitem et curiain termiiiari et deffiniri et subsequenter per sequeiiteni curiam secuiiduni forniam stat utor um vestrorum, Verum si lati sententijs aliqua partium se teneret gravatam, licitum sit ei et possit appellare ad predietum dominuin nostrum regem. et appellationem prosequi taiiquam ad dominum naturaleiii. 7. Preterea coiicedimus vobis de gratia spetiali. quod de biado cuius<.*umque generis e ostat, quod bladum de extranei.s partibus portabitur ad civitatera vestram Tragurij pro usu et necessitate civitatis ipsius et districtus. ofticialis regius de presenti deputatus. vel qui in i>osterum deputabitur. nullam trigesimam exigere possit vel debeat. tani si per extraneuni. quajn si per civeni Ijladum ipsum ad civitatem Tragurij portari contigerit. In quaruni gratiarum et ordinum presentium et retractationem grava6.

Insuper etiam voluinus

qiiod

si

Gommune vestrum

minum
gulis.

predictorum

testimonium

et

finnitatem

prefatis
et

fidelibus

domini
et sin-

nostri regis communitati. iudicibus. consilio et

communi
eivibus

omnibus

quorum

interest.

vel interesse poterit.

Tragurij presens pri-

vilegium concessimus usque ad Ijeneplaeitum a ictoriosissimi domini nostri regis duraturum appensione sigillorum nostroruin jnuninime roboratum. Datum et actum Tragurio. eurrente auno domini 1359.. indietione 12., die 5. mensis augusti.
Povlastice ove potvrdio je kralj Ludovik 11. rujna

1362.

80,

Ban
25.

hrvatski
IIT.

81.

do

urdeva

i dalmatinski Nikola Zeeeli dozvoljava, da samo smiju ostati na trogirski teritorij nadosli JMorlaci. 1862. (Lneio: Momorie. strana 279. i d.)

Odredbe o izboru

triju

rektora
(^Lueio:

za

nol)ila

za redarstvene stvari.

sudske i drugih dviju Memorie. strana 305. i d.)

1377.. die (3. novembris. tempore dominorum Augustini de Casottis. Petri Micacij et Stipe Nicole. rectorum civitatis Tragurij pro mense novembris. et Oonsilio generali etc. Oaptum. quod a modo in antea eligantur
eligi delteant tres roctores ad regimen civitatis Tragurij, quorum rectorum ofatium durare deljeat per totum mensem noveml)ris nunc instantis. qui quidem rectores non sint attinentes in parentella nec inter se nec cum iudicibus secundum formam statuti, et quod ipsi rectores. seu maior pars ipsorum habeant in maleficijs illam auctoritatem. quam habet dominus

ustava trogirskoga.

LXKXIII

coines Tra<)urij solus. In civilibus vero causis rectores ipsi co^noscere possint insimul oinnes tres nsqiie ad quantitatem librarum 5 parvonun, et simili

modo

(juiIil>ot

ipsaniin

rectorum per se usque ad dioiam

qiiantitateiri

lif)-

ranim 5

parvoriirn co,i>-noscere possit et valeat, a quantitate vero librarum

5 supra rectores ipsi eum iudicibus cognoscere debeant in civilibus causis secumdum ronsuetudinem et formam statuti Tragurij. Item quod ipsi rectores

eadem domo, nec possint ad ipsum oflitium usque ad unum mensem completum proxirne secuturum ))ost eorurn tinitum ofHtium rectorie. Insuper nullus possit in idem offitium rectorie eligi et assurai, qui non sit maior annis 35, et quod rectores ipsi nuli um ha))ere debeant salarium a commune, nec possint a districtu Traourij eornm durante offitio nullatenus absentare. Teneantiir insuper dicti rectores infra tempus eorurn re,2:iminis processus omnes non
non possint esse de una
et

rectorie recipi et reassumi

expeditos et contra quoscumque denuntiatos et accusatos et inquisitos [)rocedere ad sententias promulgandas secundum formam statutorum Tragurij. et condemnationes tiende per ipsos rectores eiigi debeant per successores ipsorum rectorum, si que exacte non fssent per totum tempus regiminis ipsorum rectorum. proxime secuturorum sub pena librarum 200 parvorum. Teneantur preterea ipsi rectores. qui modo eligentur. et qui per tempora in futurum eligentur, ad petitionem quorum interesset exigere et executioni mandare oinnes sententias civiles in preteritum factas, que non essent executioni mandate. Item in dicto consilio captum fuit, quod ipsi rectores cuin iudiciluis, seu maior pars ipsorum. arbitrium habeant et auctoritatem eligendi duos nobiles de consilio idoneos et sufficientes. qui duo nobiles nullum salarium habere debeant a commune: sed semper ipsi aiii])o seu unus ipsorum ad minus residentiam facere debeat tam de die quam de nocte in ])alatio communis Tragurij et secum habere debeant octo famulos ad salarium communis, pro ut ipsis rectoribus et iudici))us seu maiori parti ipsorum melius videbitur, qui duo nobiles et familiares predicti solicite et attente vigilare debeant. et si eis videbitur ire et precipere de nocte per civitatem et burgum Tragurij, ne maleficia vel enormia aliqua valeant perpetrari: possint etiam ipsi nol)iles. si eis videbitur pro exercendo eorum oflitio penam imponere usque ad quantitatem librarum 50 parvorum, que quidem pena exigi debeat contra delinquentes quoscumque, ac si facte essent per ipsos rectores. Preterea tam ipsi duo nol)iles, quam fomiliares predicti semper et omni tempore parere et efficaciter obedire debeant preceptis omnibus et mandatis rectorum predictoruni in omni()us et per omnia: Teneantin- ulterius ipsi nolnles retinere claves tam carceris communis. quam

ipsasque portas civitatis debito temi>ore claudere et apeque tendunt ad honorem regiminis ipsorum rectorum et statum pacificum et tranquillum civitatis et civium Tragurij officium vero dictorum duorum nol)ilium durare debeat per totum presentem mensem novembris et non ultra.
civitatis

portarum
et

rire

omnia

et singula facere solicite et attente,

82.

Odredbe o plai komesovoj i trajanju njegove (lAicio: Memorie. strana 30().)

(S.

vlasti

Die

captum

etc,

novembris 1377., consilio generali etc. mandato rectorum etc.. quod quilibet comes, qui erit ad regimen civitatis Tragurij,

L XXXIV

II,

Dokumenti

razvitku

habere debeat pro suo salario aniio

qiiolibet

librarum 1500 parvorum usualis

terminis secundum consuetiidinem aliorum salariatoruin civitatis prediete. qui comes stare debeat duo))us annis tantiim et non ultra. nec possit ad dictiim ofiicium oomitatii reeipi nec reasRumi usque ad duos annos completos prosecuturos post eins finitiim ofiicium duorum annorum, et nuilus iudex vel consiliarius possit et valeat proponere. dicere. facere vel arengare contrarium. et qui contrafecerit. incurrat penam capitis. et nihilominus omnia sua bona tam mobilia quam stabilia deveniant et devenire delieant in coramune Traourij ipso facto. Et si aliquid contrafactum fuerit. \e\ attentatum contra predicta. irritum sit et inane. Et quod presens reformatio et contenta in ipsa nullo tempore valeant dispensari: sed semper pro statuto del)eat oljservari*.
in tribus

monete cuiTentis persolvendarum eidem

83.

Ureeni
9.

sukobi

meu

trogirskim iiobilima,
i

(Luio: Memorie. strana 329.

1386. die

d.)

decembris Spaleti.

Reverendissimus in Christo pater doniinus frater Ravmundus. sacrae patrinae professor ac patrum ordinis predieatorum ,o"eneralis nias-istei'. et Simon. l)ei et apostolice sedis gratia episcopus Melfitensis. arbitri arljitratores et amicabiles compositores nobilis
stituti in

civitatis

Tragiirij personaliter con-

mei notarij publici ac testium subscriptorum presentia dixerunt una voe. quod nuper reverendissimus in Christo pater et dominus dominus
Nicolaus. miseratione divina titularis sancti Ciriaci presbiter cardinalis. in hijs et nonnullis partibus apostolice sedis legatus. percepit ex relatu fide dignonun. fore exortani non modicam dissensionem et discordiam inter
nobiles civitatis Traguriensis prefate, ipsos dominum magistrnm et episeopum ad dictam civitatem Tragurij cum plena potestate sua simul et in soliduni

ut periculo. quod dicte civitati propter dictam. dissensionem imminebat. obviaret, et pacem inter dicte civitatis nobiles tractarent et ordinamenta. Quare .... Hec sunt ordinationes. quas nos Irater Ravmundus. magister fratrum predieatorum. et Simon de Neapoli. episcopus Malfetensis facimus in civitate Tragurij pro bono pacis et concordie auetoritate tam domini legati nol)is plenarie concessa, quam nobilium civitatis eiusdem. qui per generale consilium in nos plenarie compromiserunt: Primo quod de omniluis preteritis iniurijs generalil)us vel particulari))us verl)orum vel factorum commissis sive per nobiles sive per pojiulares sed de quolilet ad iiat |)lena remissio non tantum de parte in partem, quendil)et: et quod nuilus unquam aliquo tempore audeat facere vindictam de quocumque dicto vel facto usque ad istam diem et horam sub pena
transmisit.
infraposita.
Iteni quod nuilus nobilis audeat unquam emere vel accipere litem seu questionem pro quocumque forense contra aliquem nobilem seu civeni Tragurij nisi interceclendo, mediando aut tractando. quod inter partes fiat compromissum. sed nullatenus litigando sub pena infrascripta.' Per hoc

Luio

pribiljeuje, da

ova reformacija nije uvrtena u

statut.

ustava trogirskoga.

LXXX\

non intendimu.s prohibere, quin advocati seu prociiratores possint etiam pro foren.sibus advocare seu procurare. Item nullus civis audeat de cetero in platea denudare gladium iruiunum seu parvurn coritra aliuiri iio))ilein vel popularem sub ])ena infraquod scripta. Vohiinus tamen, quod si eoram refi'iiniiie clare probaretur. aliquis precise pro defensione sua et non alia de causa denudaret aladiniri in platea. ille non teneatur ad penam. Item eandem penam volumus. quod incurrat. quicumque ex nobilibus vulneraverit alter alterum vel ofciderit vel in facie obrobriose })orcusserit, etiam preter penam iuris statutorum civitatis vel re^-ni. Item volumus et ordinamus. quod nullus civis Trag'uriensis, euius(umque conditionis existat, audeat ponere querimoniam eoram curia regia vel eoram quaeumque alia de populo vel populari))us istius civitatis ""eneraliter vel particulariter vel etiam de popularibus ipsis eomuniter vel divisim vindietam sumere propter illa. que istis dielnis ad seandalum sedandum fei-erunt. quia secundum illa, quae elare invenimus, ipsi liberaverunt eivitatem ab exterminio. et non sunt digni pena sed premio et corona. Quod si quocumque easu aecideret oppo^itum fieri })er quemcunique, statuimus et mandamus. quod pro illo vel illis communitas Tragurij tamquam pro causa proi)ria assumat cum ])roprijs expensis, et illum vel illos reddat indcmnem vel indemnes. Item onmes coniurationes seu promissiones. lactas vel tiendas eontra predictas nostras ordinationes. tanquam factas eontra legem caritatis deelaramus irritas et inanes et preeipimus non observari sub eadem pena. Item volumus et ordinamus, quod nullus nolnlis Traguriensis audeat de cetero facere artem macelli. Quicumque autem oppositum feeerit ipso facto sit privatus oftitio comitis et sit inabilis tam ad consilium quam ad
iiiitem

capitiiluin

deputati per

coiriiteiri

ceteras nobilium dignitates.

Item ne seandalum aliquod huius occasione de cetero inter nobiles personas de Tragurio valeat oriri, dicimus, volumus et mandamus auetoritate nostra. qua fungimur in hae parte. quod a modo in antea persona aliqua. que sit attinens alieui civi Traguriensi in tertio gradu eonsaiiguinitatis. non possit elligi nee assumi in comitem Traguriensem ulio modo, causa vel ingenio ete. Comites. qui de cetero elligentur ad i'ogimen Tragurij, elligi debeant, jjrout elliguntur iudices in mutatione curie secundum consuetudinem hactenus observatam et non ad scrutinium sub pena infrascripta. Penam ponimus perpetui exilij una cum Ulijs et tiliabus et sententiam exeommunis ex parte domini legati, et florenos solvendos eamere communis Tragurij pro muris vel pro alijs edificijs, et qui non habet tantum. luat in corpore et quinque annis stet in careere communiet alias

tatis

ete.

84. Mir sklopljeni

l-'^95.

medu
et

dviiii

grupama

trogirskih
.'>")

n()l)ila.

(Lueio: Memorie. strana

individuae Trinitatis
ete.

7.

d.)

In nomine sanetae
3..

Anno

l;J95., indictione

regnante serenissimo principe et domino nostro domino naturali domino Sio'ismundo. I)ei izratia Hunaariae. Dahnatiae, Croatiae ete. reao inclit-o.

LXXXVI
ae marchione

n. Dokumenti o razvitku

Brandiburgensi etc. temporibus quidem reverendissimi in Christo patris et dom ini Andree, Dei et apostolice sedis ,2,Tatia archiepiscopi Spalati, mao-nifiei et strenui viri domini Nicolai de Gara. dictorum reofnorum Dalmatiae et Croatiae bani nee non civitatis Spalati comite. et plurimum honoraliilium ac nobilium et prudentium virorum dominoriim Dujini Caripich. Petri Joannis Cindri et Nicole Petri Comi de Coniis, iudicum honorabilium dictae civitatis, die 22. mensis ianuarij. Universis et sino'ulis dictorum reonorum Dalmatiae et Croatiae pacis zelatoribus pateat evidenter, qiiod inter caetera. quae fructum fovent iustitie. provincias ampliant et terras eitoUant. Itaque incolae proficiant et diviti j.s ufiiuant. in eisque letitiae et gaudia celebrentur. iit cantus plateae iuxta Zaeeariae prophetae sententiam impleantur instantibiis et puellis ludentilnis in plateis,

habetur potissimum, dimi pacis et quietis pecunia remotis guerrarum offensionum, ac mim'iarum obstaculis per ipsas provincias pu)3licantm\ Hine est cooperante altissimo. qui nobiles et ple))em suam civitatis Tragmij non despeiit in fine ac totum ])opuluni Christi diligit et gu)ernat. ex guerra pestifera. quae diiitius in magniim discrimen dicti civitatis Tragurij et damnum totius regni Dalmatiae pululavit. inter jirefatos nobiles Tragurienses pax vera et perpetuo dm^atm'a ut lucifer exorta est. Hec enim mentes eorum serenavit. animos tranquillavit. simplices corde fecit amoris vinculum et consortimn caritatis inter eos addiixit bella compescens et iras comprimens inter eosdem. Itaque omnia inter eos preterita odia clausa sunt cum sepultis et iras noverunt perire cum preteritis et eri die dicti mensis ianuarij in presentia prefati magnifici domini Nicolai de Gara. ])ani ipsius
illud
et

pacis tractatoris. pax ipsa capitulata, die 23. dicti mensis ianuarij in ecclesia
Spalati ad laudem et gloriam eiusdem Marie virginis matris eius gloriosae. tociusque celestis curie. Ad honorem excellentem magnificum triumphum et gloriam jtrefati serenissimi principis et domini nostri domini Sigismundi. regis. eiuscpie consortis et conthoralis illustrissime domine domine ]\Iarie et commodum omnium Traguriensium inter ipsos nobiles Tragurij publicata fuit. capitulis.
sancti Laurentij in dicta civitate
altissimi ac l}eate

conventionibus. modis. pactis. clausulis. pactionil)us. penis et obligationi))us

infrascriptis. videlicet

Nam
ser

nobiles viri ser Zore Marci, ser Ciga Joseph. ser Maiinus Petri

Cipichi et ser Marcus

domini Petri Cii)ichi fra tres. ser Gregorius Petri. Stephanus Petri fratres, ser ive Lude. ser Casoctus de Casoctis et ser Petrus Stephani cives Tragurienses et ibi presentes i)ro se et vie et noraine ser Donati Augustini de Casoctis. ser Joseph. ser Andreae et Stephani frati'um et filiorum supra scripti ser Cige. ser Michovilum Lode. ser Marci, ser Joseph et ser Thomae fratrum et tiliorum suprascrii)ti ser Zore Marci, ser Nicolai Petri, ser Jacobi Stephani. ser Joaimis Stephani et ser Nicolai Stephani fratrum. ser Joannis Duvmi, ser Christo[>hori et ser Stephani Petri fratrum a))sentium de Tragurio pro omnibus et pro quolibet ipsorum promiserunt de ratihal)itione sub ])enis et obligationibus infrasrriptis et
parte ex una.

Nicola

Nee non ser Paulus Marini (^uarehi et ser Nicola Jaco))i Xicole, ser Andree Marini, ser Petrus Petri Bivici et ser Bufalus Duvmi Martini, ser Simon Nicole Jacobi, ser Micacius Petri Micaeij. ser Dujmus Desse Dainiani et ser Joannes Desse Damiani fratres. ser Nicolaus Petri

ustava trogirskoga.

LXXXVII

Micaeij, ser Alicacins Nicolai Micacij

et

ser Joannes Nioolai Jaeohi etiam

et
ibi

nobiles civitatis Tra,:urij parte

quaiTi

ex

altera

presentes et tam per

f

se,

vie et iiomine ser Luxe Mieatij, Blaschi Andree et ser Jacobi Nicolai et

ser Nicole Gre^-orij

ratnim et ser ser Micacij Dessili et Marini fra-

truni et lilioruin quondani Lampridij Mieatij, ser Mladini Nicole. ser Joannis

Desse J)amiani et ser Nicole Pauli Marini, absentium de Tragurio eodem, pro quibus omnibus et pro quolibet ipsonim promiseriint de ratihabitione sub penis et obliofationibiis infrascriptis et parte ex altera, inter sese et vie et nomi::ibus. quibiis siipra. et ima pars alteri et altera alteri vicissim de eorum libera et spontanea. ac bona volimtate fecerunt perpetuam pacem, tranquillitatem. remissionem et transactionem cum pacto de aliqiiid ulterius non dicendo, faciendo vel innovando sub modis et capitulis infrascriptis,
videlicet

nulla in eternum
inter

Primo quod de sanouine nobilium. facto in dicta civitate Tragm'ij, fiat mentio vel improperium inter dictos nol)iles Tra,o:m4j sese et vie et nominibus. qiiibus siipra paciscentes. nec unqiiam

verbo inter eos dii debeat: tu mihi es in sansruine culpabilis et eiro tibi peperci": vel similia iniuriosa vel ampullosa verba.
principio inter alios populares fuerunt

qui a illorum trium nobilium dicte civitatis Tra.ourij, quos nominare non expedit, pars contraria nullam sanguinis vindictam expectet, sed committuntur iuditio nobilium
vel quatuor.
in

Secundo quod de quibusdam popularibus tribus

causa

sanoiiinis

Jadrensium. Spalatensium

et

Sibenicensium ante predictos 3 vel 4 debeant.

])redictam intrare aut habitare aut eius dicti-

vel possint civitatem Tragurij

imem

vel exulari.

Tertio quod quilibet revertatur ad suum pristinum statum et ad siiam pristinam conditionem. in quil)us fait antea decem annos. solvendo de))ita. quae sol vere tenebatur secundum iustitiam neminem cogendo ad penam aliquam.

Quarto quo(l de omnibus damnis hactenus hine inde illatis. utrique bona et spontanea eorum voluntate concordant inter se. ut per quosdam nobiles ad hoc deputatos fiat decisio omnis controversiae et questionis hoc salvo. quod nulla pars cogatur alteri parti aliquid restituere
parti de
vel solvere.

Quinto quod de facto domini episcopi totum committatur Nicolao, bano in persona suprascripti domini regis Hungariae. qui

banus habeat determinare post introitum dictorum noljilium in per unum mensem vel duos menses sit in arbitrio duorum nobilium Jadrensium, totidem Sibenicensium et totidem Spalatensium eligendorum per eorum comites. prout ibi melius videbitur pro bono et pacifico et tranquillo statu dictae civitatis Traii-urij providendi super duobus vel tribus alijs extra dictam civitatem Tragurij extramittendis vel exulandis. Qui omnia etc.
promitt
litteras.

domino dominus Tragurium

Violatores

sint

reljelles

confirmentur per regias

Item ad hoc. ut presens pax perpetuo duret, fuit actum et conventum quod quia populares fuerunt causa et origo dissensionum preteritarum. et turbatione status dicte civitatis Tragurij. quod si aliquis vel aliqui popularium aliquo modo iniuriarentur aliquem vel aliquos
inter dictas partes,

nobiles verbis aut factis. tune

sit

in arbitrio

dominorum

comitis et iudicum.

LXXXVIII
vel maioris partis

II-

Dokumenti

razvitku

eorum
et

puiiire eos noii atenta

forma

statuti et

hoc

diiret

iisque ad annos decein a die presentis paci.s.

Item
esse,
lit

fuit

aetum
esse
in

conventum pro
excepta

)3ono

pacis per])etiiae,
s.

fratalea possit

Tragurio

fratalea

Spiritus,

quod iiidla quae possit

uon

in consilio continetur.

Item quod populares

ciiililjet.

dicte civitatis Traaiirij nullo quesito colore

possint faeere coadunatioiiem aliqiiam pena e-onfiscatioiiis omniiim

bonorum

qui in dicta coadunatione fuerit.

Item si qiiis. ciiiiisciimque conditionis existat. coadunaverit po))ulum vel aliquam gentem caiisa turbandi statum civitatis Tragiirij. pena capitis plectatiir et ultra hee eiiis bona confiscentur. Acta fuenmt haec Spalati in civitate nova in ecclesia sancti Laurentij presentibus nobilibus et egregijs legam doetori domino Jacobo da Eaduchis.
V. ser Cresio de Nassis et ser Simone de Detrico civibus Jadrensi)nis. domino Thomasio Dominici Thomassovich et ser Saraceno Nicolai et ser Nicola Theodosij Radovani civilnis Sibenic-ensiljiis. ser Petro Zori de Oomis et comite Comulo de Petrarhis t-ivibus Spalatensilms, teslibus. et nol)ili milite domino Joanne 3Iarini cive Spalatensi consiliarijs et examinatoribus.

n.

numero septem.

Die 24. ianuarij supradicti nobiles iudices Spalatenses et Sibenicenses exe"epto Saraceno Nicole declarant. quod de qui)nisdani

popularibus tribus vel quatuor. qui a principio inter alios populares fuerunt in causa sanguinis. esse infrascriptos. videlicet Eadichium Stronovinam, Victicum lasrevich. Ismael et Stipaniim Tazza. qui non del)eant nec possint civitatem Tragurij intrare nec in ea stare aut habitare. imo exulentur et ex nunc perpetuo exules et exbaniti sint et totaliter exules et exbaniti intelligantur a dicta civitate Tragurij et eius ditione et districtu et quod nullo unquam tempore possint nec debeant intrare nec stare aut habitare dictam civitatem Tragurij nec ipsius campum. ditionem vel districtum. et si contrafecerint ipsi vel aliqui ipsorum. quod tali vel tales eontrafacientes lil)etc capite puniantur etc.. et quod non })ossint rebanniri etc. pena rarum etc. declarantes nihilominus. quod dicti 4 exulati haliere debeant omnia bona eorum stabilia. ul)icuraque etc. et quod non deljeant offendi etc Confirmata a Si^iismundo. rege. ad instantiam Donati de Casoctis et Mathei Petri Josephi de ega. sindicorum Tragurij. datum Tininij. in feto s. Dorotee virginis anno domini 1397.

85.

ISelo

Eadoi. koje
(Liieio:

je pripcidalo obitelji

uzimlje pod svojti vlast

ega.
i

trogirsko

11>.
ji

IV.

l-'^SG.

vije(-(^

Memorie. stran

.')()2.

d.)

80. Trogirsko vijee silje poslanike kralju Sigismiindu u Knin. da Trogirani budu rijeeni plaanja poreza zvanog ..targovina" kliskom komesu, i za neke druge stvari 1:)97. 2:2. IX. (l.neio: Memorie. strana i]i)i. i d.)

87. Mir sklopljen

Trogirana i Splje(-ana. (Lneio: Memorie, strana 371. i d.)

izmeu

1401.

ustava tro,2:irskoga.

LX X X X
I

88. Povlastice dane Trogij'auiiiia od vojvode

Ilrvoja

komea Ivana u ime !)osanskooa kralja Ostoje (Lncio: Memorie. strana ^li).

cetinskoga

U>. V.

1402.^

d.)

Nos Hervoje, regnorum Rasciae et Bosnae suinmu vovvoda. nocuoii Joannes inter eetera Cetinae atque Olissiae comes. per serenissimum [>rincipeni et ciominuni doininum Ostovani. Dei o;ratia illusn^em princi})Oin pro(lictarum Eascie et Bosne regeiii, ad partes Dalmatiae et Croatiae pro reformandis certis negotijs deputati meiiiorie commendantes tenore })resentium significamus. qiubus expeditur. imiversis, quod cum universi nolnles cives
Tragurij per nobiles viros Blascum Andree .Marini, Jacobum Nicole Jacobi. cives eiusdem eivitatis ambassatores ipsorum speciales. habita conversione ad dominum nostrum regem predictuin libertates. iura et gratias, donationes et consuetiidines a
et

communitas

eivitatis

Andream Zige de

Cegis,

nobis antiquitus et de moderno hal)itas ibi ipsis dare jjostulassent

hijs et ceteris gratijs inferius declarandis prefati

et

|)ro

domini nostri regis vexilla imponere eorum civitati ae horaagium et iuramentum fidelitatis observande assumpsissent. quocumque nos verterimus ad dominium seniper nos imitare et non deserere poliniere. Nos itaqiie iustis petitionibus eorundem in persona domini nostri regis annuentes primo et prinei])aliter iuramus ad sacra Dei evangelia super c-rucem mia ciun dominabus et contoralibus nostris
annuentil)us nostris ipsos cives in eorum iuribus donationibus et consuetudinibus conservare et defendere specialiter tempore olim serenissimi principis domini Ludovici. faelicis recordationis regis Hungariae. atque illustris regis domini Sigismundi, regis Hungariae. qualitercumque hactenus [)0ssessa approbamus. quae privilegia o))tinerent. gi'ata et rata ha))e))imus inconcusse. et omnia caetara qualitei-cumque acquisita presentibus a]jprol)amus. et a modo in persona dicti domini nostri regis confirmamus. Caeterum promittimus. quod in omnibus terris et possessionibus. qualitercumque per dictos nobiles et alterius status homines in districtu Tragurij vel extra districtum. quoinodocumque possiderent, liljeraai et sei'uram tenendi et habendi perpetuo haberent facultatem. Et insuper hane gratiam conferrimus: Quod nulius AHaclius
et nobilibus
et

et proi-eribus

li})ertatibus.

gratijs.

in territorio et in

districtu

dicte

eivitatis

manere neque pasculari

:

possit

sub pena dueatorum 200 auri applicandorum eentum domino Vlaehorum et totidem eommuni et Traguriensis eivitatis et insuper promittimus presentium testimonio prefate civitati assieuramus. quod in nullo nec in aliquibus supraseriptis excedemus contra ipsos Tragurienses sed in omnibus preseriptis. infrascriptis firma et rata manebunt sub vinculo iuramenti nostri predieti: sed eosdem cives Tragurienses contra quoslibet defendemus tam per mare (juam per terram et iuvabimus predicto nostro domino regi atque nostro favebimus toto posse. Et insuper has nostras donationes. gratias et libertates modo premisso ii)sis impensas per dominum nostrum regem Ostojam ac per eiusdem literas privilegiales eonfirmare et iuramento ijtsius et baronum suorum approbare et ratificare et eonfirmare facicuius: in asu autem, ubi serenissimus princeps dominus Ladislaus. rex ad istas partes pervenerit ipsius literas iuramentales cum omnibus elausulis et donationibus qualitercumque super supraseriptis eonfirmare et approbare faeiemus. nihilominus assumimus et promittimus. quod in easu nos et ad quod <lo-

XC

II.

Dokumenti

razvitku ustava trogirskog-a.

jninium conversi fuerimus. vel quameumque conventionem euni a]iquo principe faeere intenderimus etiani cum scitu ipsorum Traguriensium et cum reformatione status illoriim sicuti pro nolns sic et pro ipsis faciemus
preseiites autera

cum

nobis in

specie allatae fuerunt per litteras eiusdem

domini regis approbare

et autenticis

et ratificare

faciemus:
roborari.
l'S.

in

quorum omnium

testi-

jnonio presentes nostras litteras privilegiales suh sigillis nostris pendentibus

munimine concessimus
siib

Data Cetinae
(S9.

castro Sin.

die madij.

anno domini 1402.

Ki'alj

Sigismnnd pie banu hrvatskomu, girana pobirati porez targovinu" (Lueio: Memoi'ie, strana 403.

da nema od Tro1412.

d.)

90. Kralj Sigismund sokoli Trogirane, da ustraju

15.

XI.

141B.

u otporu Mleeanima (Luio: Memorie. strana 405. i d.)

91. Odi'edbe gen. kapetana Petra Lauredana izdane rektoi'u trogirskom Simonu Detrikii, kako ima u ime mletake vlade ui)ravljati l>ogirom=^29. VI. 1420. (Luio: Memorie, strana 428. i d.)

92. Odgovori mletake vlade na neka pitanja drogirana VIIL 1421. (Ljubi: Monumenta. XYII.. strana 105.

2.

d.)

huius tenoris: Item exponunt humiliter vestro dominio, elapsi dominus Simon. episcopus Tragurij. rebellis vestri dominij, scripsit cuidam canonico in Tragurio. ut ibi mitteret aliquos suos denarios et res. quos et quas conservabat. per quendam suum consanguineum, quia intendit ire Eomam: et dicitur a eerto. quod vult renunciare dicto episcopatui, et concedere cuidam suo attinenti episcopo Arl)i. Et propterea dignetur dominatio vestra providere de uno episcopo. qui sit gratus et aeceptus vestro dominio. quia di<'i potest. quod episcopus Tragurij sit

Ad septimum

quod

die octavo iunij

dominus

ipsius loci,

Eespondemus. quod pro

Ijono et quiete civitatis

alio

nostre Tragurij dispositi

sumus providere de uno

episcopo grato et

accepto nostro dominio.

Ad decimum huius tenoris. Item su]>p]icant reverenter vestro dominio, quod quia dominus Lucas Truno, coines vester Tragurij. nescit idioma illud, propter quod pauperes homines non poterunt dicere iura sua, dominatio vestra dignetur mandare et providere. quod dictus dominus comes accipiat unum turcimanum. gratum et aeceptum ipsi populo. cum salario ducatorum
quadraginta in anno. sieut dominatio vestra concessit Jadratinis et SibeniKesi)ondemus. quod sumus contenti. quod comes noster Tragiu'ij accipiat unum turcimanum. cui dare delteat in anno ducatos triginta.
censibus.

^-

Odredbe

Tome Moceniga

te u mnogome su saglasne s odredbama privilegija duda od 31. srpnja 1420., na poetku II. knjige reformacija.

III.
piToiii

Dokumenti

podvrgiuiii grada Trogira mletakoj republici.

(pie

Hoe

(\st

exemplum pactorum,
et

sunt

iiiter

illiisti'em

dominiim
et

(ineeiii

eommune Venetiarum
(Pactum

ex iina parte, homines Tragnrij ex altera^.

Tragiirij)2.
nativitatis
qiiinta.

et

commune

Tii

nomine Dei^ Amen. Anno

secundo.

tesimo viofesimo

indictione

ducali palatio^ (Venetiarum )^ in

tibus et discretis viri,

eiudem* niillesimo^ trecenXVII. mensis aprilis. in camera domini diicis. presentiliiis sapiendie

dominis Nicolao dicto Pastorino^. vicecancellario^ Johanne^^ Marchesini (et)^^^ Andrea de Oapite A.fforeris^^. notarijs et scribis eiusdem ducatus^^. Leonardo, biillatore^* (buUe^^ plumbee domini ducis et alijs pluribiis^ testibus ad hoc^*^ vocatis et rogatis. Ibique cum nobiles cives civitatis Tragnrij et tota universitas dicte terre coniderarent debilem suum statum. et qnaliter civitas ipsa multis periculis sul)iacebat. ipsi nobiles et tota universitas supradicta. longa iam dudum et matura deliberatione prehabita. statui suo providere salubriter cupientes^* et considerantes iustitiam^^ (et)^^ benignitatem. clementiam et humanitatem atque suave^^ dominium domini ducis et (communis Veneciarum, sub quo~ rum dominio. fidelitate et protectione universi ipsorum domini ducis et)^^ communis Venetijs*''^ fideles et subditi in suis gradi))us benigne reguntur et qualiter-* gubernantur. ac de bono in melius multiplieantur et crescant^^ pro eorum salute et stato^ tranquillo civitatis iam dicte, quem indesinenter
ducatus
Venetiarum^^.
querebant^'. no})iles viros dominos

Danielem Jacobi. Johannem^^ Petri

et

ft.

^ Natpis ovih ^ Natpis ovih ugovora u V., S. i C. ugovora u Lj\ u ..Commemorialium" u arkivu bekom II. B86. i mletakom II. 125., mlet. republike" otisnutima u Ljubica Listine o odnoajih ju. Slavenstva ^ 8., C. i u Monum. spect. hist. Slavorum merid.". I., str. 336. i d. ^ * Lj. ^ S. millessimo eiusdem nativitatis Lj. In Del nomine

j.

Samo V., Joanne bullatur ducatus eiusdem Samo V. Lj. Lj. pluribus Lj. hec Lj. ca Lj. iustieiam ^o g^mo V. suavem pientes jj Veneciarum Samo Lj. equaliter, u V. kasnije ispravljeno u .,equaliter" crescunt, u C. takoer kasnije ispravljeno u
vicecancelario
i

Lj.

palaeio

^^

'

C.

Samo
^^

V.,

S.

C.

Pastosino, Lj. Pistorino

C. ^^^
^^

^ Lj.

Lj.

Veneciarum
^^

^^

'2

Lj.

Capiteageris
^^

Lj.

C.

^^

alijs

^'

^^

S.

^^

S.

22

^3

^-^

Lj.

crescunt"

^^
]

j^j

^6

g^ q

g^.^^^^

27

jj

querebatur

'^^

S.

C.

Joannem

XCII

III-

Dokumenti

podvrgnuu

Federichiim^ Matthei (ut~/ sindicos. procuratores et niincios^ (speeiales)^ domiiiorum^ eoiisiliorum nobilium et tocius^ universitatis predicte Venetias' transmitterent^. specialiter (ad)^ siibieiendum^ et (ad)^^ submittendum ad
tempiis vel in perpetuiiiii^^ universitatem diete terre. civitatem et comittaipsiiis et bona omnia civitatis prelate fidelitati. dominio, regimini. protectioni et defeiisioni^^ doiniiii duc-is et commuiii^^ Venetiaruin^ hiimiliter supplieando. qiiod dominiis dux et coinmiine Veiietiarum^^ dignetur eos ita recipere. trat-tare et habere, sicut semper de siiis tidelibus et devote^^

tum^^

gratiose et l)enio'ne

facere

consueverunt.
vel

domiiii regis Hiingaiie'^.

que habet

salns honorificentijs et iuribus habere deberet^^ in eivitate predieta.

facto
sul)

annis domiiii Andre'3 Petri de Anchona^^. notarij^^a imperiali^^ (auetoritate)^^ et sigillato^s sigillo pendenti cereo diete civitatis et comminiitatis Tragurij. cuius tenor de verbo ad verbum inferius est insertus^'^. Qui vero sindici. po.stquam cum supradicta obligatione^s et pleno sindieatu coram presentia illustris et magnifiei doraini (doniini)^^ Johannis^^ Siiperancio^^ Dei gratia^^ Venetiarum^^. Dalmatie^* atque Croati^^ dueis ineliti. et doniini quarte partis et dimidie
euiiis

de

sindicatus^^ constat publieo

indietione

instriimento

MCCCXXIL2i.

Y^

die

XXIL22

marcij. scripto

manu

tociiis^

imperij Romanie. suique eonsilij, se dicto nomine presentaret^'. post multas collationes^^^. tractatus et deliberationes plurium nobilium. sa-

piencium^^ ad hoc^" deputatorum habitas^^ sponte libere et ex (communi concordia ae pro bono et salubri^^ statu civitatis iam diete per virtutem et potestatem ibi traditam a consulibus. nobilibus et universitate tota Tragn.rij. ipsam totam universitatem. civitatem. comitatum et dixtrietum** et eorum ))ona fidelitati, dominio. regimini. obediencie^^. protectioni et defensioni memorati domini ducis pro se consilio et commimi Venetiarum**. ibidem recipientis imperpetuum^' dederunt, subiecerunt. contulerunt et submiserunt. salvis honoritieeneijs'*^ et iuribus doniini regis Hungarie*^. que hal)eret. vel habere deberet^^ in eivitate predieta. Qua propter memoeoruni)^2

ratus dominus dux

cum

suis consilijs audita et intelleeta^^ oblaeione^^faeta

S.

nunptios
i

C. Federieiim, Lj.
*

Fredericum

Samo

V.,

S.

C.

S.

Samo

C.
*

ispravljeno kasnije u con.silij"

Lj.

transmiserunt

^^ imperpetuum i" ^ Lj. Veneciarum 1^ Lj. communis ^^ S. Ungarie ^^ S. i C. habere debeat, Lj. debet habere Lj. devotis 20 21 j^j sindicatu miHesimo trecentesimo vigesimo seeundo ^j 2- Lj. XII. 23a s. notarius 23 24 j^j imperialis g^ () i jj Ancona

12 j^j y. i Lj. defenssioni, S. defentioui

Samo

Lj.
^^

dietorum
Lj.

Samo

V.

consuhim, u S. Lj. Venecias i C. totius ^^ ^^ ('. subijeiendum ^* V. Lj. comitatum i C.

^

V.,
Lj.

S.

C.

S.

"^

25

cione

8.

gjimo V.j
^^

S.

C.

26

Samo
C.

32

Lj.
i

gracia

V.

Lj.
f^j.

Lj.

sigihito

27 lj.

^o

^^

36

totius
43

Veneciarum

37

presentarunt

C.

sapientium, Lj. sapientum

S,
^^
i

V.^

C.
-

^^
hec

Joannis
Lj.
^s

insertum
^^
S.
i

'28

^j

o^]^^.

Dalmacie
g
^^
j

C.

Superantio

^^ Lj.

*"

Lj.

q
^5

colationcis

Lj.

habitis
s.
"'^

Chroacie ^9 g

^^

Samo

[^j^

salil)ri

44 Lj. districtum
C.
in

Lj.

Lj.

centijs
S.

Veneciarum ^' S. ^9 s. Ungarie - ^" (".

^2

perpetuum
deberit,

C.
i

obedientie
C.
liouoriti^^

S.

liabere

deborct habere

intelecta

g_

(^_

obhitione.

Tro.srira

mletakoj

republici.

XCIII

per siiidicos su[)nuli(:tos. at* ipsaiii oblatioiiem^ sua benio'iiitate adinittens. Dei nomine invocato ad lauem et reverenciam^ hoatissimi Marci apostoli et evan.ii'eliste ipsam civitatem Tra,i>-urij^. hominos. districtum (et comitatum)* et (etlam)' oirinia sua bona sub suo^ (doiniiiio)" fidolitatis^ defensione suprascripte et protectione iii perpetuum^ I)eni,<i-ne recepit iMxta formain ol)liii"atioiiis^" siiidiconmi siipradictoniin. salvis hoiioriticentijs^^ et iiiribiis"^^ domini reds Hunoarie^^. que haberet vel habere deberet^* iu civitate predieta. providendo o-^aziose^^ et benio'iie^^. qiiod honiines Tragurij et eorum bona de cetero tractantur^' et habentur^^ ubique in Venetijs^^ et extra, qiiomodo2o tractantur et haljentur aliqui de partibiis Dalmatie^^, qui sint ]iiaois22 liberi et tideles domini diicis et comiTiiinis^^ Venetiarum^^. Postol)latam (et)^^ factam (et)^^ per ipsum dominum ducem pro se et communi Venetiarum^^ acceptatam^^. idein dominiis dux cum siio consilio sua (libertate)^^ liberalitate infrascripta i)rovidit^^ servare^^. vohiit et mandavit ipsis sindicis^^ volenti))us (et)^^ consentientibus et a])probantil)us3^:

quam submissionem

Primo^^ enim quod per (ipsum)^^ dominum ducem et suum consiUum (ad)^^ dictam civitatem Trao'urij unus^^ ex nobilibus*^ de maiori consilio (Venetiarum)^^. qui nmK-upahitur comes Tra,e:urij. quem^2 elio-erent*^ in Venetijs^^ in maiori consilioper electionem. et tiet vie qualibet per duos annos. cuius comitis electio tiet ex*^ nunc et de c(>tero per quatuor manus in dicto maiori consilio approbando electos in dicto consilio ad unum ad unum, et ille, qui habuorit plures Ijallottas^. habendo maiorem partem consilij, (sit firmus et si nullus haberet maiorem partem consilij)^'^, illi duo, qui habuerint plures ballottas^, \adat unus per medium alterius: et si aliquis esset electus*^ per tres masingulis duobus annis mittere ad reo-endum^^

nus,

sit

firmus sine alia pro))atione.

Item quod cumes iturus Trao-uriuin. in causis civili) )us teneatur reo-ere^o dictam terram^^ cum quatuor iudicibus de Tra,aurio. qui eligentur^^ in Tragurio secundum eorum consuetudines^^ et statuta, vocando ad pro-

mulgandum^*

sententias^^ quatuor

consiliarios.

(qui similiter

eligimtur in

'=^

Lj. oblacionem

Samo V.

fidelitate
^-

Lj.

(^

gj^^^o

Lj.

V. viribus
C,

S.,

imperpetuum ^^ S. Ungarie

reverentiam q q sua

^^

ciose,

tractentur
Lj.

Lj.

gratiose
i^

Lj.
^^

oblacionis
^

C. Tragurij

"^

Samo
^^

Lj.

^^

civitatem
^

Lj.

L. honorificencijs

Lj-

deberet habere
gratiose
Lj.

^^

C.

Lj.

benigne habeantur
Lj.

Lj.

Lj.
S. S.
i
i

"^^ 22 g quemadmodiim, C. nema te rijeci Lj. Dalmacie ^^ Lj. Veneciarum 25 g^mo V., S. i C. communis 27 i^j 28 g 29 gamo V.^ 8. i Veneciarum acceptam

C. C.

providet

^^ Samo C. -Samo V., Q uj^uj^ _ C. LJ nobilioribus g eligerint, C. elegerint, Lj. eligetur ^^ ^. Venecijs ^^ Lj ballotas gamo Lj. ^^ lj. ballotas - Lj. ellectus Lj. C. reggere Lj. civitatem ^2 y ellegetur ^^ q consuetudinem promulgendum Lj. sentencias
C.
S.
^"

^^

et
^^

S.

grai

^'

Venecijs

S.,

C.

Lj.

20

y
^^

^^e^

^^

Lj.

servari

^^
i

S.

S.

C.

'^^ ^^ S. pme, C. imo Samo aprobantibus ad regendum mittere, Lj. mittetur ad regendum
^

j^ais

^^
i

=^2

sindicibus

C.

Samo
Y.,
S.

^^

Samo
V.,

39

40

'^

S.

^^

Lj.

(lui

^3

et

46

^7

^9

^^

^*

S.

^^

XOIV

III.

Dokunieuti o podvrgnuu

Tragurio seciindum coiisuetudiries)^ et^ statuta dicte civitatis Traourij. In -omnibus autem causis^ criminalibus ipse sol us comes habeat liberum arbitrium: proredendo tamen in ipsis* secundum formam statutorum (communis)^ Tragurij. et non possint in eondemnando^ excedere forraam^ statutorum (communis)^ Tragurij. sed penas in ipsis statutis contentas et expressas mitigare valeat. sicut ibi videbitur. habito respectu ad conditiones^*^ personarum et excessum commissum^^; verum in violacione^^ mulierum. incendijs, fraudulentijs^^ et omicidijs^* habeat liberum arbitrium solus^^ eomes, sieut su diserecioni^^ apparebit; habeat et>' ipse comes liberum arbitrium in prodictionibusis civitatis hoc modo, quod (contra)^^ aecusatos^o
de prodicione^^ civitatis possit inquirere testes (et)^"^ examinare"^3 g^ accusatos carcerari facere. sicut ibi videbitur. sed in condemnando^* debeat contra ipsos sic accusatos procedere secundum formam statuti (communis)^^ Tragurij. Preterea dictus (dominus)^ comes iturus Tragurium^'. hal^eat et habere (debeat)^^ a communi Tragurij pro suo sakrio quolibet anno libras^^ mille ducentas^^ ad parvos. recipiendo solutionem^^ (ad racionem)^"^ de
i))i

denar.=^3 parvorum^* pro quolibet grosso: et nichil^^ aliud habere sed omnes^^ redditus^' et introitus^^ communis Tragurij et iuris dictiones et banna^^ et condenationes^^ deveniant in dictum^^ communem*^ Tragurij, et debeat dictus comes ire et redire*^ ad ipsum regimen** omnibus suis expensis. Et teneatur dictus (dominus)*^ comes (et)* habere et tenero ecum in dicto regimiue*' continue unum socium^^ et X^^ servitores. omnibus suis expensis: et si staret plus vel minus duorum annorum^^. recipiat .salarium pro rata.
pos,sit,

XXXII

Item quod dictus (dominus)^^ comes Tragurij non possit esse (ad)^* aliquod^^ convivium^* alicuius civis Tragurij in dicta civitate Traguri.j. nec possit aliquos^^ de Tragurio convivare ^, clamare seu clamari facere ad

comedendum secum

in civitate

alios ipse seu aliquis

predicta. et non possit per se vel (per)-^' de familia (sua)^^ ab aliquo cive vel habitatore Tra-

Samo

i.j.

eis

formas

'C.
i

^
^^

Lj.
^

24
^8
i

-^

Samo Lj, Samo Lj.

^'^

8.

C. violatione

i^

C.
^

.,et"

ispravljeno u iuxta"

Lj. possit

V. casis

'

^^

Lj.

condiciones

Lj.

^ Lj, condempnando ^^8., C. i Lj. commissorum

^^ 8. t'raudolentis^ Lj.

-etiam
C.
^^

2'
S.

8amo y^ ^ Samo proditione prodictione, Samo examinari Samo condempnando jj Tragurij kasnije umetnuto Samo u je " L. solucionem MCX;' Samo V. oms, danarijs p^rvis ^^ omnis reditus bona introvtus condemnationes^ Lj condempnationes idem g jj commune, SaC. communi ^ jeddire Samo reggimen mo decem reggimine sotium anorum y^ Samo aliquid convivius, convivans convitare Samo q Samo

C.

Lj.

homicidijs

jj

golum

C.

fraudulentis
C.
i

^
'

8. omicidij,

^^

8.,

Lj. discretioni
Lj.
^'^

^^

Lj.

proditionibusj
^i
^^

Lj.

prodicionibus
C.

^^

^o
i

s.

tractatos

V.,

8.

C.

C.

25

Lj.

^^

i\

Lj.
i

[.j.,

,,debeat"

'^

C.

^0 8.

C.

'^^

Lj.

32^

Lj.

Lj.

^4

3'

C.

j '38

C.

nihil
^^

^^

8.

C.

jj

V.,

8,

C.

8.

C.

-^^

8,

C.

''^

^3

*^ 8.

'^

\.^ 8.

C.

"

Lj.

""^

8.

^^ 8.

^^

Lj.

^^ V.
i

^1

C.

^2

isanio

Lj.

^3

s.

C.

^^

V.

C.

S.

^5

aliquis

^^

Lj.

^^

V.,

8.

C.

^^

Lj.

Trogiru mletakoj republici,

XOV
modo
vel

<>urij

(Iona aliqui
et fructus

vel

presentes^
(facere)*
in

recipere

aliquo

ine^enio.

nisi

uvas

recentes: et insuper iion possit iiec debeat })er se vel (pen^

alios facere

(vel)^ fieri

vel (iiti)^ facere de suis denarijs

ingenio.

donec

fuerit

merchatores^, veP in mereacionibus^ uti per se vel (per)^ alios aliqiio modo vel ro<iimine*o siipradicto, in partibus regiRiinis^^

sii])radictis^'^.

Item quo(l homines Tragurij possint sine datio^^ eitrahere de Venetijs lapides eoetos et cupos^^ pro eorum domibus et conducere Tragiiriiim. dum modo illi, qui volent de predictis rebus conducere, presentent litteras^^ ducali curie missas a suo comite et sigillatas sigillo eommunis Tragurij, quo(l ipse res. quas requirunt^". sint eis necessarie i)ro usibus suis et suarum^^ domorum.
lio-namina^*.

in presenti contractu contenta discretus vir Bassanus^^.

Predictas autem dationemi^ et submissionem et^^ omnia (et^^oa .^inoruia notarius et scriba
(et)-^

ducatus Venetiarum-2
(consilij)^^ et

siiidicus

et

procurator

dicti^*

domini ducis.

communis
su})28

Venetlarum^**. ut de sindicatu constat publico in-

strumento27 facto

aunis domini MC00XXII.29. indictione V.^^ die Johannis^^ Varhundeo^s, (notarij)^'. cum^* bulla piiblica^s ipsius domini ducis ])endente^^ munito^^ ad hec^^ specialiter^ constitutus. sindicario et procuratorio nomine ipsius domini ducis et com-

XIIL

aprilis,

scripto

manu

munis Venetiarum^^ ac
Mathei*^ sindici

dicti

])aniel Jacobi.

Johannes'*^ Petri et Federicus^^

et sindicario

nomine

civitatis.

communis

(etl'**

hominum*^

Tragurij attendere. observare et adimplere, ac ea omnia perpetuo rata et grata habere, et nullo*^ unquani^' tempore. aliqiio*s modo vel ingenio contrafacere vel venire solemni*^ stipulacione^ sibi^^ invicem promiserunt sub (pena)^2 et in pena hine (et)^^ inde promissa decem milium^* marcharum^^ argenti. que pena tociens^^ committantur^'^. quociens^^ contrafactum fuerit. et p^na soluta vel non. exacta vel non, omnia et singula predicta in sua maneant^^ firmitate. Pro quibus omnibus attendendis. adimplendis et inviola-

Samo Kamo C. mercantinecpie -mercationibus onibus, C. gamo V., C. Samo V., reggimine reggiminis supradicti C. dacio jj C. ligna, lignamen C. cuppos, coppos Lj. suorum dacionem C. Samo Samo Lj. ac Baxanus Veneciarum Samo Lj. Veneciarum jj supradicti jj instrumento publico ab. Lj. millesimo CCCXXII. ^j quinta Joais gamo C. Vacundeo, Lj. Vacumdeo jj plumbea Lj. V., C. Mjesto pendenti rijei u C. prazan prostor pehoc ex, Veneciarum Fredericus Joaes Samo Lj. V., C. Matthei c. C. nobilium umcjuam Lj. alioque solempni __ ^tipulatione g g^j^^ y^ q jj C. millium comitanC. marcarum s* C. permaneant comittatur, Lj. committatur C. quoties
^

Lj.

presens

gamo

V.,

S.

Lj.

Ij.

S.

C.

mercatores, Lj. mercationes

8
^^

I/],
i

"^

S.

C.

Lj.

Lj.

S.

*^

S.

S.

12
i

^^

1*

S.

Lj.

^^

S.

C,

Lj.

^^

literas

*'

Lj.

recjuirent
Lj.

^^

'^

Lj.

^o

20a

^i

j^j

22

j^j

--- ^^

24

25

Lj.
29

26

j^j

27

28

j^j

^9

31 s,

C.

^2

s.

^^

S.

3*

et

35

^^ Lj.

^^

..munito^^^ Lj. cialiter

43 S.
i

S.

^^

S.

l^j.

^^

S.

'*^

S.

C.

^2

]^j

*^

^^

S.

46

ulio

*^

Lj.

''^

^^

Lj.

*^ S. 53

stipulati-

oni,

C.

^i

^[y[

52

j^j

g^j^-^^

5*

^^

S.

toties

"

S.

tur,

C.

^^

^^

Lj.

X0V1

III.

Dokumenti

podvrg-uuu

biliter observandis prefatiis^ Basaims^, sindicus domini ducis (et)^ eommunis Venetiariim* sindicario nomine pro ipso^ domino duce et coinmiini Venetiarum bona oinnia eommunis Venetiariim'^. et dicti Daniel Jacobi. Johannes^ Petri ed Federims^ Mathei^^. sindiei supradicti. bona omnia eommunis (et)^^ hominum Tragimj ipsi sindieo domini ducis sindicario nomine pro (i])So)'- domino duee et eommuni Tenetiarum^^ recipienti speeiali pignori^* (tbligarunt, que se eonstituerunt invieem preeario possidere, ita ut pars attendens^^ predicta partis non attendentis bona et personas^^ (possit)^' sine alieuius iudieis recpiisitione^^ sua (propria)^^ auetoritate^^ sarire^^ et detinere et arrestare^^ pro pena, damnis^^ et interesse et expensis et satispromittentes diete partes invieem fatione^* plenaria omnium premissorum Venetiarum^^ (et)^ Tragurio^^ et ubique locorum solvere a( ^s venuntiantes-^ (.'xceptioni^^ doli mali et (in)^^ factum deeeptioni^^. simulationi^^, beneficio restitucionis^* in^^ integrum, litteris impetratis et impetrandis, ferijs. dilactionibus^^ et generaliter omni ausilio iuris vel facti. quo contra predieta vel aliquid3'^ predietorum possent dicere, facere vel venire. Qui JDaniel (et;^^ Johannes^^ et Federicus^^. sindiei Tragurij. ibidem in continenti eorporaliter tactis seripturis in animas suas et omnium et singulorum hominum*^ dict -civitatis Tragurij iuraverunt ad sancta Dei evangelia perpetuo^^ prefactos^^ dominos dueem et suos successores et commune Venetiarum-^* ut suos dominos suosque maiores, quibus sul)sunt, observare. obedire. revereri'*^, et quod singulariter singuli de eonsilio diete civitatis Tragurij^^ in ingressu sui primi comitis ipsi eomiti pro dicto domino duce et successoribus (suis)*' et^^ eommuni Venetiarum*^ recipienti eorporaliter sic iurabunt nee non bona fide (et)^^ sine fraude o])servare et attendere omnia et singula supraseripta^^.
:

Federico, Lj. Fredericus C. C. Joes Samo V. Lj. Samo V., C. Lj. Veneciarum C. Lj. pigriore V. attendentes V. persona Samo Lj. Samo Lj. C. autoritate Lj. requisicione Lj. sascire dampnis Lj. satistaccione arestare Lj. Veneciarum Samo Lj. q Tragurij q Samo Lj. Lj. excepcione Lj. renunciantes V. Lj. decepcioni C. restitutionis Lj. simuiacioni Samo Lj. Lj. aliquod C. dilationibus, Lj. diliacionibus C. nobilium g Joannes, Lj. Fredericus Joes Lj. Veneciarum C. C. perpetuos g q prefatos Samo Lj. reverlri Lj. singuli Tragurii de eonsilio diete C. supradicta. Samo ac Veneciarum
neciarum
Matthei
^*

LJ.

8.
^

prefactiis

Lj.

Veneciarum
S.
i

^
Lj.
^

BassanuSj
ipsis

Lj.

Lj.

Baxanus Veneciarum
^

S.

Samo V.
"^

Lj. VeS.
i

^^

^^

^-

S.

^^

^^

S.

^^

^^

^^

^^

-^

S.

2^

'^^

S.

^^

Lj.

-^

^^
2^

^^

^7

j^j

^s

S.,

C.

^^

^^

q^ ^^

^^

^^

S.

^^

et

'^^

^^

^^

^
i

S.

C.

^^

^^

S.

^2
i

^3

^^

^'^

S.

^^

civitatis
^^

^'

4^

Lj.

^^

Lj.

^^

Lj.

Trogira mletakoj

republici.

XOVII
est*.
indictione^

In
rei^'nante
l)ilis

Tenor aiitcm dieti sinclicatus tali* Dei iiomine Ameii. Anno domini MCOOXXIL.
domini Lampredij. episcopi,

quinta2,

domino Kanilo^ serenissimo rege^ Hungarie^. temporibus venera-

et nobilium virorum dominorum Stephani^ et Gregorij domini Mathei^** et consuliim civitatis Tragurij, sono campane, et voe preconis, more solite congregato in palatio dicti communis. nohiles et prudentes viri domini Dessa Bastiani. Mergacius Desse, Petraeha^^ Stephani^^ g| Gregorius domini Matliei^'"^. consules civitatis predicte Tragurij. de consensu et voluntate

patris

Basti Mergacij'. Desse Petrache^,

omnium et singulorum
ac ipsi

in ipso consilio eiistencium^^. et ipsius consilij universi in

consilio existentes. et ipsum consilium qui totum corpus commune dicte civitatis Tragurij representant. considerantes statum^^ suum et civitatis et districtus eorum magnis iam dudum versari opresionibus^^ et molestijs. multisque subiacere periculis, ac ciipientes adherere benignitati, clemencie'^ et humanitati domini clucis et communis Venetiarum. (et)^^ sub quorum ombra^'^ custodia et defensione vivere sponte unanimiter et concorditer et ex certa
et

omnes
et

singuli

ipso

universum,

ipsis consulibiis.

ordinaverunt eorum et dicti communis ambaiatores^^ nuncios^^ et procuratores, sindicos. et quicquid23 melius esse et valere possunt et poterunt, nobiles viros dominos Danielem Jacobi et Johannem^* Petri et Federicum Mathei^s. dves Tragurij ibidem presentes et gratis hoc mandatum suscipientes, specialiter ad eundum et comparendum ante presentiam illustris et magnifici domini ducis Venetiarum et sui consilij et communis. ad' humiliter'^^ requirendum et rooandum ipsum dominum ducem et consilium et commune^' A^enetiarum. quod dignetur et vellit^^ homines civitatis ac comitatus^^ et districtum^^ Tragurij recipere^^ in suam protectionem^^^ custodiam. dominium. gubernationem. defensionem et tutellam^^ et ad oflferendum^* subiciendum=^-\ submittendum^^ et dandum ipsam civitatem Tragurij. comitatum et districtum^' fidelitati. dominio. protectioni. defensioni, custodie ei tutele dicti domini ducis et communis Veneciarum^^. ad tempus vel in perpetuum. sicut ipsis sindicis vel maiori parti^^ ipsorum videbitur. Salvis semper ante hunc contractum (et in medio et in fine ipsius contracti et post ipsum contractum)^^ omnibus iuribus et honorificencijs*^ domini regis Hungarie^^ ^^^ haberet*^ vel reciperet** (deberet)*^ in civitate
scientia fecerunt. constituerunt
et consilij
et

certos. veros

et legittimos^^

C.

C. Lampredi Stefani g o_ Matthei " C. Matthei C. oppressibus C. clementie Samo V. umbra g c. legitimos q ambasciatores nuptios C. quidquid g q jogm g q Matthei g comunitatis, C. communitatem C. y. communem q destrictum recepere g protetionem g c tutelam S oferenum subijciendum C. submictendum C. destrictum C. Venetiarum parte Samo V. C. honoriflcentijs g Ungarie V. habere y recipere Samo V.
* Ovaj
die

tenor

c.

V^
j

sindicatus
3

nalazi

se

V.^

Carulo, C. Carolo
"^

S.

S.

lo

S.

^^
i

S.

^ S. Ungarie regge S. Petracche s' i C. Mergatij ^^ S. Petraeca, C Petraceha 12 g. Steffani i^ ^^ g. C. existentium g statutum

S.
^

C.

S.

in

die,

i'

S.

^^

S.

^^ C.

20

g.

21

22

g.

23

S.
2"^

24

25

26 g. urailiter

28

velit

29

^i g.

^2

^3

^^

^'^

C.

^^ S.

^^

^^ S. ^2

'^^

S.

^^

*^ S.

^^

^4

*^

MON. HISTOR.-JUR.

X.

XOVIII
predieta, et

III-

Dokumenti

podvrgnuu

omnes et quaslibet* convenciones^ et deliberationes, ordinationes et promissiones^, renuntiaciones* et obligaciones^ reales et personales, pecuniales et pnales dicendum, faciendum et firmandum. qiie fuerint et expedierint quolibet dieenda (et)^ faeienda et firmanda, nec non ad iurandum in animabus ipsorum et dicti' consilij et communis, de actendendis^ et observandis omnibus supradictis et ad omnia alia dicendum et faciendum. qu ipsum consilium totum facere posset, etiam si talia sint. qu mandatum exigerent speciale. nec non ad recipiendum et gratulandum, acceptanet singulas provisiones, gratias et ordinaticonventiones et promissiones. obligationes et pacta. qu eis prefactus^ dominus dux et commune Venetiarum facere voluerit^^. seu de quibus fuerint in concordia cum eodem, sicut ipsis sindicis vel maiori parti^^ ipsorum videbitur. Dantes et concedentes ipsis suis. vel maiori parti^^ ipsorum plenam, liberam et generalem administracionem^^ et plenum, liberum ac generale mandatum ac etiam speciale^*. ubi speciale requireretur in premissis et quolibet premissorum. ac promittentes, se firmum et ratum perpetuo habituros quicquid^^ (per)^^ predictos eorum sindicos vel maiorem partem ipsorum factum fuerit in premissis et circa premissa, et quodlibet^^ promissorum et non contrafacere^^ vel venire sub obligatione omnium bonorum suorum et dicti communis presentium et futurorum. Actum in palatio communis Tragurij, presentibus: Petro Jacobi, Lompre'o Contengis et Dessa hijs^^ testibus rogatis, ego^^ Oasotus^^ domini*^* Nicole eiaminator^* et conscius examinavi: ego Andreas Petri de Ancona, imperiali auctoritate notarius (et nunc iuratus notarius)^^ Tragurij hijs^ omnibus interfui, et rogatus scripsi et publicavi. Ego Bonencontrus^'. quondam Nicolai Boni de Mantua, imperiali auctoritate, notarius et ducatus Venetiarum scriba. predictis^^ omnibus interfui et rogatus scripsi et roboravi. et

dum
ones

ad probandum omnes

et

Hoc

est exemplum instrumenti sindieatus doinini ducis et communis Venetiarum comunitati^^ pluml^ea bulla pendenti*.

centesimo
viri

In Christi nomine (Amen)^^. Anno eiusdem nativitatis millesimo trevigesimo secundo^i, indictione quinta32 ^[q XIIL aprilis^^. in ducali palatio Venetiarum, in sala maioris consilij, presentibus discretis

Nicolao dicto Pastorino^*, vicecancellario Bonnicontro^^

1

quondam

Nicolai

S.

qualibet

C. atque prefatus C. administrationem V. quidquid V. specialem Samo V. C. contraffacere quolibet Piero C. Lopie d'no his Casoto, C. Casotto g Bonincontrus, g q C. examinatore Samo V. C. Bonnincantius y conmuniti * Ovaj instrug predlctum '^ millesimo mentum sindieatus u V., C. ^^ Samo CCCntesimo XXII., C. c. V. ^s v. aprelis CCC" XXII. V. C. Pastorio c. Bonnicantio.
"^

renuptiationes, C.
S.
i

C.

domini
s.
22

S.

C.

nenuptiationes
S.

conventiones
^

C.

premissiones

S.

C.

obligationes

*
^

S,

Samo
C.

S.

C.

^^

S.

C.

voluerint

C. attendendis
^^
i

^^ S. i

S.

parte
S.

'^

S.

^*

^^

S.

C.

^'

^^

20 s.

21 S.

C.

s.

C.

et

23

s.

23a

c.

-*

^^

S.

26

jjjg

27

28

29

S.

S.

C.

S.

mills'""

^2

g.

^4

^s

Trogira mletakoj republici.

XCIX

Boni de Mantoa^, Marcolino quondam Bartholomei, Marinello^ Benedicti et testibus ad hec vocatis et rogatis (et)^ omnibus ducatus Venetiarum scribis, in pleno (et)* maiori generali consilio civitatis Venetiarum, in quo interfuerunt inclitns dominus (dominus)^ Johannes^ Superancio*^, dux, cum suo^ minori^ eonsilio et due partes dicti maioris consilij, et amplius quam
alijs

diie^",

(que)^^
dietis

instat

tocius^^

consilij,

dux cum

consilijs et

hominibus^^

representant^^ prefactiis^* dominus dictorum consiliorum nec non et

et

ipsa consilia maius et

minus cum

auctoritate

consensu

dicti ^^

domini

ducis fecerunt, constituerunt, ordinaverunt suum communis et civitatis Venetiarum sindicum, procuraterem ac nuncium^' specialem^^ discretum virum et Basanum^^. aul ducalis scribam, nominatum pro oblacione^^. submissione et collactione^ 1 universitatis, civitatis (et)22 comitatus*^^ terre Tragurij bonoet omnium civitatis prefate. facta per nobiles et sapientes viros dominos Danielem Jacobi. Johannem^* Petri et Federicum Mathei'^^ domino duci prefacto^ pro communi Venetiarum recipienti. et ipsum dominum ducem suumque consilium, recepta et accepta, prout in oblatione, submissione et acceptacione^' seriosius continetur ad exponendum ipsis dominis Danieli. Johanni-^ (et)^^ Federico civitatis Tragurij sindicis sindicario nomine pro dicta civitate recipientibus et e converso ad recipiendum pro dicto domino duce in^ communi Venetiarum ab eisdem Daniele, Johanne^^, Federico nomine, quo supra promittentur^^ promissiones, obligationes simplices et speciales, reales et personales. temporales et perpetuas, iuramenta et fidelitatem. prout de hijs^^ omnibus ac dependentibus et coneiis^* idem Bassanus, sindicus. et predicti^^ Daniel^^, Joannes^' et Federicus^^ contentus fuerit, et honori domini ducis et communis Venetiarum viderit (et)^** expedire et ad firmandum et coroborandum*^ omnia et singula. que pro predictis et dietis Daniele^^ Johanne*^ ^^ Federico tractaverint, fecerint et receperint*^ cum clausulis legitimis neccessarijs** et opportunis et genera-

rum

faciendum, que ultima*^ et neccessaria*^ predictorum. dantes et concedentes prefatus*^ dominus dux dictaque consilia et omnes et singuli de ipsis consilijs prefato Basano*^ suo sindico plenum, liberum et generale^^ maniiter

ad*^

omnia

alia

et

singula
vel

visa

fuerint

pro

predictis

aliquo

datum cum

plena.

libera et

generali

administracione^^

tam

in recipiendo
et

quam
^

in

expendendo obligationes. renuntiationes, submissiones, pacta

Mantova
S.
2

27

^0

g Marinto, C. Marino Samo C. Samo V. C. Joes C. Superatio, Superacio sui c. totius C. maiori ^o C. duo " Samo V. C. representat Di C. prefatus C. omnibus C, nuntium speciales C. Bassanum C. oblatione v. comic. collatione gamo V. C. comittatus c. Joem c. prefato q Matthei c. C. C. aceeptione c. Joi Samo V. g co'exis, C. co'nexis V. Joe Q promittent q predictis v. Daniele y johanne v. Federico Samo g Q corroborandum V. V. Daniel c. Joe reciperint g g q ^q _ g q necessarijs q ultra C. necessaria prefactus C. Bassano g V. generalem g c. administratione

C.
^
* ^

Samo

"^

S.
i

S.

8.

S.

12

^^ 8.

^^

S.

'^

S.
^^

^^

S.

^'

S.

^^ S.

S.

^o

g.

21

g.

22

23

tatis,
S.

S.

24

25

26

g.

28

29

S.

30

et

^i

^2

^3

jjjg

34

^^

^6

37

s
i

S.

^^

S.

40

^i

S.

*2

43

S.

^4

^^

46

47

S.

^^

^^

S.

5i

m.
promissiones
ciroa predicta

Dokumenti o poavrgnuu

pro
et^

omnibus
etiam

et singulis

supradictis vel alijs quibusciinique

notario infraseripto nomine omnium. quorum interesi, vel interesse posset. solemniter stipulanti se ratum et gratum perpetuo habituros, quicquid^ in predictis et eirca predicta actum et gestum fuerit per ipsum Basanum^, suum sindicum supra-

promittentes

michi^

diotum. (sej^ nullo unquam tempore niilla ratione vel causa venturos contra. sub ypotecha^ bonorum omnium civitatis et eommunis Venecijs^. In cuiiis rei testimonimn et evidencia^ pleniorem hunc sindicatum fieri iussimus. et biilla nostra piibliea communiri. Ego Johannes^ Vacundeo. imperiali auctoritate publicus notarius et dicti domini ducis scriba, predictis omnibus presentes de mandato predicti incliti domini ducis suorumque predietorum et consiliorum minoris et mai~
oris scripsi
et

complevi.

Tiiramentiim
In nomine domini

lidelitatis

hominiim
nativitatis

Tragiirij'^'.

Amen. Anno

eiusdem

MCCCXXIL.

in~

mense malj; convocato et congregato genei-ali et pleno consilio civitatis et eommunis Tragurij in palatio dicti eommunis sono campane et voe preconis more solito, in quo interfuerunt
diclione V.. die XIV.. intrante

nobiles et discreti viri infrascripti, videlicet:

Dessa Bastiani, iudex, Lompre Cortesia. Mengacia Desse. iudex, Vicentius Ampleusij, Petracha Stefani, iudex, Dessa Lucij,
Gregorius Mathei,iudex, Barthi Silvestri, Nicola Mathei, Bessa Doymi,
Silvester Valentini.

Baronus

Silvestri,

Petrus Desse Petri,

Dessa Zove Lucij,

Martinussius Petri. Petrus Gregorij Sue.

Daniel Jacobi,

Matheus

Sorii,

Damianus eretule. Johannes Slisco. Mengacia Desse Doynii, Jachsa Ivanche. Federicus dom. Mathei Gaucigna Petri Castraiogo,
Ciprianus Sicorini, Dessa Palmote.
Elias Mirse.

Casotus Nicole, Stepe Jacobi, (iregorius Salinguerre, Brinze Belle. Stanus Gilii, Michael Stepi Doymi, Johannes Petri Desse.

Meze

Jule.

Matheus

Glodij.

Jacobus Danielis.
Nicoliza Cipriani Marini,

Ciprianus Niti. Ciprianus Barchi. Jacobus Verchi.

Doymus

Antonij Doymi.

Franze Martini.

Petracha Stefani. Johannes Petri Dovmi. Forminus Cigade.

Jadre (iregorij Lucij,
Predicti
et

Maurus Mirse. Dompze Desse

Slisco Zove.

Juschi.

Bitoie Martini.
et singuli.

omnes

inaioris consilij

dicte civitatis Tragurij.

uiiiversitatem dicte terre

^

qui sunt due partes et ultra consiliariorum et qui totum consilium. commune representant. presentil)us et assistentibus ibi3

S.

ac
V.
C.
i

S.

Bamo
^ S.
i

juiiji

8.

C.

quidquid

S.

evidentia

ipoteca, C. hjpoteca
C.

S.

C.

Bassanum

' B.

Venetijs, C. Venetiarum

Joes.
historica

* Barao
strana 340.
i

Ljubica:

Monumenta

Slavorum meridionalium,

I.^

Trogira mletakoj republici.

('[

nobilibus et sapientibus viri dominis Bartholomeo Michaele et Justiniano Justiniano. honorabilibus civibus Verietis, delegatis illustris et ma<inifiei domini ducis et communis Veneciarum. et qiii in hac parte re])resentant personam dicti domini ducis et communis eiusdem ex speciali commissione eis facta, et ad eorum intrantiam et petitionem sponte. Ubere et unanimiter et <'oncorditer et nemine discrepante, ratificaverunt, confirmaverunteta})probaverunt in totum oblacionem, subiectionem et submissionem civitatis. comitatus et districtus Tragurij, factam illustri et magnifico domino duci et communi Veneciarum per noliiles viros Danielem Jacobi, Johannem Petri et Federicum Mathei. cives Tragurij, eorum sindicos speciales, ac etiam cum omni reverentia et humilitate laudaverunt et acceptaverunt benignam et piam provisionem. quam gratiosa sua liberalitate dictus dominus dux et commune Veneciarum eisdem de Tragurio observari et iieri volunt, nec non omnia et alia et singula contenta in quodani instrumento ex hoc confecto manu Bonicontri notarij condam Nicolai Boni, anno domini MCOCXXII.,

dem

mensis aprilis, in ducali palacio Veneciarum et sub eisdem penis, promissionibus. renunciationibus et obligationibus in dicto instrumento notatis et insertis, acceptaverunt, emologaverunt et firmaverunt in totum. Et insuper oranes unanimiter et reverenter ac etiam singulariter singuli capellis. capucijs et mantelis elevatis in signum vere et perpetue devotionis et submissionis. predictos dominos Bartholomeum et Justinianum nomine et vie prefati domini ducis et communis Veneciarum eiusque successorum recipientes pro vero et perpetuo dominio posuerunt in tenutam et possessionem icte civitatis et districtus Tragurij, dantes in manibus eorum claves et bailiam dicte civitatis, ac ponentes eos ad sedendum in palacio civitatis eiusdem in loco. ubi sedere consueverunt rectores et domini dicte terre, et insuper super testavangelio. ibidem in sala dicti palacii posito, iuraverunt corporaliter pro se et eorum heredibus, veram puram et perpetuam fidelitatem domino duci et communi Veneciarum et succesindictione V., die XVII.

soribus suis. et civitatem et districtum Tragurij

dire ad

tenere,

salvare

et custo-

honorem et stat um dicti domini ducis et communis Veneciarum perpetuo, salvis semper iuribus et honorificentijs domini regis Hungarie, que habet vel habere deberet in dicta terra.

Actum
Michaele
de

in palacio

communis
sancti

Tragurij. presentibus nobile viro Moreto

de Venecijs, Menegollo de Nona de confinio sancti Angeli de Venecijs. Andrea de Ancona notario communis Tragurij. Cavestro et Laurencio preconibus communis Tragurij. Ravnaldo
confinio

Leonis

Altacima de Venecijs

et alijs

testes vocatis et rogatis.

L. S.

Ego Jacobus
Veneciarum

condam

Johannis,

imperiali

auctoritate

notarius

et

ducatus

scriba, predictis interfui et rogatus scripsi.

STATUTA ET REFORMATIONES
CIVITATIS TRAGURIJ

(Index capitum

triiiin

lihrorum statutorum).^
(libri)^

Eubrica seu notatoria capitulorum primi

statiitorum.*

(istorimu^

Primi
(Paota
1.

libri

capita^.

eum

sereni.ssimo dominio.)
vel sanctos
(vel
saiictas)^.

I)e

p^na blasfemantis' deum

herecitis comburendis.
festivitatibus celebrandis.

2. 3.

De De

4.
5. 6. 7. 8.
9.

Qualiter comes habeat^ procedere contra Sclavos.

Quod comes teneatur observare statuta. Quod (comes) *^ possit portare viniim forense^^ pro suo usu. Quod comes Tragurij emat pisces et carnes sicut alij Tragurini.
(jualiter

salarium comiti solvatur.

nichil^^ recipiat ultra

Quod comes

suum

salarium.

10.

Qualiter familiares comitis vadant de nocte.

11.
12.

Quod comes puniat suos

(^uod comes
eius^^

familiares.
possit
hil)ere^^
et

familia
fieri

comedere^^ extra

civitatem
13.
alibi

cum

civibus.
noii

Quod comes

faciat

aliquod laborerium in palatio^^ vel

sine licentia

iudicum et consiliariorum. 14. Quod comes teneatur inquirere de possessionibus communis. 15. Quod comes teneatur facere (aptari et j^" purgare^^ vias et stratas. 16. De rebus et masaritijs^^ communis scribendis per communitatem^^. 17. De pecunia et blava communis non donanda. nisi (subj^^certa forma.
18. 19.

De

portu cavando.

20.

21
22.
curie.
^

Quod comes teneatur facere murari burguni. De examinatione et iustificatione"^- mensurarum et ponderum. Quod (comes)^^ tale us redatur^* extraneis in Tragurio, quale
i

reditur25 Tragurinis (in terris eorum)-^.

De sacramento dando

iudicibus (et consiliarijs)^^ in mutatione^^

Samo L.
i

V.j S.
^^
^^

C.

'^

Samo Samo
G.
i

V.

C.

L. blasphemantis L. forensem
^^

Natpis ovaj samo u L.

^

^
^^

Samo S. Samo
-

L.

S.

C.

L. debeat

^^

Natpis ovaj samo u C. blasfemandi,

'^

^'^

L. comedere et bibere
23
i

V. massaricijs, C. massaritijs

V. iustificacione
ditur

'^*

Samo

V.

L. purgari l comitem Samo L. g^mo L. L. q reddatur, L. reddat V. mutacione L. Samo

^^ V.

L. nihil

palacio
^o

S.

l cum
^^

sua

Samo
^*
^^

S.

L.

V. Ubere

Samo

L.

^^

^2

24

'^^

C.

red-

^^

V.,

C.

-^

Statutorum Tragurij

23.

De

electione^ quatuor2 (IIII)^

iudicum

et

HII^ eonsiliariorum

civitatis.

24. In quibus causis sotius^ comitis eogiioscere possit solus et (cum)'' iuicibus et iudices et^ (de ca[u]sis civilibus). 25.

De

hijs^<*,

26. Qualiter

et

qui non possunt esse in oognitionibus et sententijs^^ quo ordine civiliter procedatur contra debitores^^
citatiis
fiiit^^.

(contumacem)^^.
27.

28. 29.
30.

De De

eo,

qui

et

non

venerit^^.
vel^^'^

dolo et contiimacia^*' alterius partis non venientis

libello.

volentis

respondere^'

proprietate vinee vel agri. terminis dandis debitoribus confidentibus^^ (debita)^' vel convietis^^ et qualrter procedatur contra eos? 31. De execiicione2^ instrumenti et precepti. 32. De cive debitore extraneo causa mutui*^. 33. De sentencia^^ non dan da contra statutum vel instrumentum.

Quo tempore debeat cognosci de

De

34. 35.
locutoria.

De monstra facienda. De pena auferenti^^ (parti)^^.

contra

quam

(lata)^*

fuerit-'

inter-

36. Quod comes. iudices et consiliarij ante mutacionem^^ curie omnes questiones teneatur^^ terminare. 37. Quod convictus vel confessus in iudicio condempnetur^ in expensis. 38. De modo et ordine faciendi solutionem^^ creditori (contra debitorem^2^33 39. De extimatoril)us^* eligendis pro facienda solutione creditori in bonis debitoris^^.

40. (Quod)^^ carta^' notarij^^. 41.

Quod instrumentum

(notarij)^^

qu non habet caratterem^. non non infringatur per

recipiatur.
testes.
et

quod credatur instrumente debiti cancellato vel inciso. 42. Quod comes cum (suis)*^ iuicibus possit executioni^'^ mandare
instrumenta
43. 44.
45.
debiti.

De quanta tate debet esse testis*^. De hijs**, qui non possunt poni in testes
Quod sacramentum

propter parentelam**.

mittatur*^ nobilibus mulieribus ad

domum

et

popularibus in ecclesia (pro testimonio)*'.

L. quatuor
i

c. V. nema rijei Samo V. C. C. causis socius, L. casibus soeius comunis C. L. Samo C. L. C. Samo Y. L. etiam l gamo L. C. L. V. sentencijs l. comparuerit rispondere contumatia C. L. nec C. L. eonlitentibus Samo C. quietis L. q conventus, C. executione, L. exaetione \ mutuij q l sententia g^ Samo C. L. auferena L. ^^mo V., C. V. C. L. mutationem C. teneantur C. L. coudemnetur V. solucionem ~ Samo V., l reum L. extimacionibu8 L. eharta C. debitorum Samo L. Q caracterem, L. caraterem Samo C. L. Samo c. L. V., C. executionem y L. parentellam C. q mictatur Samo L.
1

C.

elettione
^

4.

te

8.

4,

'^

8.

S.

^o

ijs

^i

12

debit.
S.

^^

^^

fuerit

^^

*^

^^^

^^

S.

^
21

^^

20

S.
[

S.

22

23

24 s.
i

aufferenti,
27

25

26

S.

s.

fiunt

28 S., C.

29

^^ S.,
i

^^

^2

^^

S.

^* S.

^^

^^

^'

^8 S. totius

39

^^

^^

S.

42

s.

43

tej^tes

^4

ijs

^5

s.,

^e

^t

Lib.

I.

Index

46. 47.

Quod principalis iuret de scientia et sacramentarij ^ de credencia^. Quod a libris X"^ infra valeat unus testis et a X (supra)^* usque

ad^

XX

valeant duo^ testes.

48.
50.

Quomodo

testibus

(omnibus)^

49. l)e advoeatis et

eorum

non abertantibus causa perdatur. sakrio, et qui possunt facere placita.

et

De sacramento advocatonim

(de)

frivolis

exceptionibus non

opponendis.
51. Quibus prohibitum (est)' et quibus

coneessum

est esse procuratores.

52. Qualiter constitui possunt procuratores aliter^,

quam per

instru-

mentom.
53.

De modo

et

forma

consilij

generalis

et

de auctoritate

et bailia*

ipsius consilij.
54. 55.
56.
traetatur.

De proposicionibus^o in generali eonsilio faciendis. Quod quilibet possit arrengare^^ super proposita^^^
comes
(et curia)^^

extra proposita arrengarent^*. possit

Quod

expelantur"^

de

eonsilio

propinqui

et iHi^^ qui^* silencium^^ imponere. illius, de euius facto

57.

58.

De execucione^^ reformacionum*. De modo elligendi^*^ officiales tam

forenses

quam

cives.

59. Quanto tempore debent durare et stare officiales intrinseci. 60. De pena refutancium^i officia ibi data. 61. 02.
63. 64.
(de)^^^

De officialibus elligendis22 super observandis^^ statutis. De elligendis^* capitaneis^^ custodum^^ noctis et clavigeris portarum. De modo et forma aperiendi portam pontis. Quod capitaneus^' custodum noctis faciat'^ pulsari^^ campanam

sero.

65.

66.
67.

68. 69.
70.

De De De De De De
De

deflensoribus^i et advoeatis iurium

officialibus

eorum officio. communis et eorum

(oCticio et)^^

salario.

ponendis super blava conducenda^^ in civitatem. examinatoribus et eorum officio^*.

bijs^^.

camerarijs et eorum officio. qui debent examinare

masarijs^^
et

racionem^
et

(offic.)^^

camerarisancti

orum^*

et

molendinorum.

71.

eorum

officio^^

(de)^^

operacione*^

Laurentij.

^^

_ y Samo V., C. C. Samo L. C. baila L. propositionibusj prepositionibus C. arringare, L. arengare l preposita C. quod Q arringare, L. anrengarent Samo L. L. silentium C. L. expellantur C. L. executione L. reformationum C. ^ elligendbrum, C. L. eligeni C. L. refutantium l. eligendis q osservandis l l eligendis ^ capitaneo ^^ ^ custodiendum capitanei 28 l l. pulsare faciant Samo L. c. defensoribus ^ q condu^^mo V., C. _ cendi y o^^ti^ _ q l. ratioiiem ^ q Samo L. 38 ^ camerae, camelariorum L. massarijs C. Samo L. g q operatione, L. procuratione V.
^

C.

sacramentari

a, S.

C.
i

samo usque
7

^4

^.^

c.

V.

8.

duos
alij

L.

credentia

^a ^^^^^0
i

1^
^

Samo

V., 8.

S.

S.

C.

^'

^^

^3

^^

^^

S.^

C.

i?

S.

expelleiitur,

^^

S.,

^^

S.,

20

21

,s.,

22

23

|^.^

S.

24

25

26

27

j^

29

30

^i

^2

8.

33

35

j^

jj^

36

j^

^7

C.

39

8.,

otfitio

*^

^2

Statutorum Tragurij'

72. 73. 74. 75.

76. 77. 78.

De mercede pristaldi.^ De pudarijs et eoriim officio. De offieialibus eligetvdis^ super vijs campi. De custodibus eligen dis super custodia olivarum (insule)^ De offieialibus eligendis super executione testamentorum. De modo et forma eligendi ambasiatores^. De amI)asiatoril)us6 et eorum (officio et)^ salario.
Quando^ ambasiatores^ (non)^

Bove*.

79
80.
81. 82. 83.

faciunti^ ultra ibi comissa^^.

De pena renuentis ambasiatam^^. De nuntijs destinandis pro specialibus De salario equorum.

Quod consilium a

personis.

viginti'* de e.-tero duret et de eius ar))itrio debeat fieri electio eiiisdem)^^. 84. De dispensatione statuti loquentis de iudicibus et eonsiliarijs (absentibus)^ de Tragurio. 85. De duabus seraturis", (qu9 esse debent tam in porta loci. ubi ponitur bladum eommunis per massarios. quam in porta salis, quarum due sunt tenende a comite^^ etc.)^^ (salis et bladi tenendis per comitem et
(et qualiter

massarios)^^.
86. De libris Ipi ponendis in cassam'^"^ (eommunis et de tril3us clavibus tenendis)23 (pro blava emenda)^*. 87. (Qualiter comes de))et conducere secum cancellarium et de salario et/5 (de)26 officio^' lipsius)-^ eancellarij (et eius contumatia annorum sex)-^. 88. Qualiter electio IIIP^ iudicum (et consilijs^^j^^ de cetero fieri
debeat^^.

89. Quod^"^ eligere del)ent^^ aliquem de curia loeo deeedentis. 90.

De

calo seu cadia

et

rationibus assignare,

eorum

salario.

et

(quam de blado et sale possunt massarij in eorum quomodo debent mensuratoribus superesse et de qualiter possunt^^ inpune^*^ officium eorum refutare)^^

(bladi et salis)^^

C.

L. prestaldi
i

10
i

S.
'

ambassiatores, C.
V.. S.

Samo Samo L.

basciatam
C.

quarum duas tenende comes L. capsa L. MM

sei'raturis,
1..

C.

L. elegendis L. ambasciatores L. Quod

-

^ ^

Samo
8.,

L.
i

s.,

C.

Bue

S.

C.
i

L. ambasciatoribuf^
i^
^^

'^

L. faciant
i

L.

S.,

C.

^'^

i*

S.

('.

XX\

q XX.
V.

]^

commissa

i5

Samo
S.
i
i

L.
C.

'^^

L. ambasciatores
C.
i

Samo

clavibus

^^
^^

(jiiarum duas

2,

'--

V., S.

C.

30

Samo
s.
i

Samo
y., S.
i

S.
i

^C.

C. 4, L.
33
^'

C. possint

C.

Samo nad comms, nema debeant debeant Samo impune Samo

S.
i

23

Samo V., ^gmo y^ ^

"^^

(^

L.

L.

offitio

^s

sunt tenende comes, S.

'^^

Samo
S.

24 j^j^j^^^ L.

^^

C.

tim
l.

rij^-

L. Samo Samo
L.
i'
^^

L. am-

C.
=^

-^

C.

^'

(\

^4

f^

^^1

s.

^8

V.,

S.

C.

^s

li.

Lib.

I.

Iiiex, Cap.

I..

II.

Statutorum liber primus.^

In nomine saiicte et individue Trinitatis. Ad honorem (Dei et)2beate Marie semper Virginis et beatorum corporiim sanctorum Laurentij raartijris et Johannis^ episcopi et confessoris protectorum et defensorum civitatis et communis Tragurij et* omniiim sanctorum (et sanctarum)^ euri celestis.

Hec sunt

statuta et capitula

examinata. eorrecta, emendata'' et

statutorum Tragurij (civitatis Tragurij )'^ aprobata^ per nobiles et sapientes viros
et

Matheum^

Zori^,

Gregorium Salinguere^^, povem Oiechi^^

Josephum

Stephani^^ iudices, et Dessam Palmote^^, Mareum Giorgiji^, Dessam Zovi ( de)^^* Luio et Bitchoi^^ Martini consiliarios civitatis et communis Tragurij ex auctoritate eis a generali consilio dicte civitatis tradita^' et concessa currentibus annis domini millesimo trecentesimo XXII. ^^. indictione quinta^^. regnante domino Karolo^^ serenissimo rege Ungarie^^. temporiljus quidem venerabilis patris domini Lampredij^^ episcopi, ac egregij et potentis viri^^ domini Marci^* Mauroceno^^ comitis civitatis predicte pro illustrissimo duce Venetiarum.

1.

De pena

blasfemantis^^ Deiim (vel sanctos)^''.

Ordinamus, quod si quis blasfemaverit^^ Deum aut virginem Mariam. eius. vel aliquem sanctum. solvat communi bannum V^^ librarum venetorum parvorum et quilibet possit accusare et habeat medietatem dicto condempnationis^^, si legitime probata fuerit accusacio^i. et alia medietas sit communis. Si vero puer fuerit, sive pauper. qui non habeat. unde solvere, ponatur et teneatur per medium diem ad Ijarlinam^^ in platea.

matrem

2.

De

liereticis

combiirendis,

Ut autem heretice
lico^^

pravitatis
districta

populo

seminare,
alio

constitucione^^
et si

(zizaniam)^^ nequeant infideles in cato sancimus. ut heretici et

constant^^.
in
civitate

patareni^^. vel
vel

quocumque^' nomine

Tragurij

districtu

non audeant apparere,

quis

eorum repertus

fuerit.

dum-

modo
1

iudicio ecclesi sit denunciatus^^ hereticus. vel per se confessus, aut

Samo L. Joannis ^ q Samo V., C. ac ^amo V., L. L. C. mendata C. L. approbata L. Mattheum Matleum, C. L. Seri L. Salinguerrae C. Covem Cipchi, L. Zovem Zicichi Stefani Samo L. V. Palmocte i^C. L. Georgij L. Bitcoy tradicta M^CCC XXII., C. L. MCCCXXII. Va, C. L. V. L. Hungarie c. Carolo, L. Karlo C. _ 24 c. Marini MauC. Lampredi - 23 blasferoceni blasphemantis L. gamo V., mavit, C. L. blasphemaverit L. condemquinque C. nationis C. L. accusatio Samo L. l berlinam C. L. catholico C. l constitutione C. paterini g^ q quocunque L. constent denuntiatus.
Ovaj

natpis

samo u L.
8.
i i

^^

j^

5
^

S.

'

S.

co-

S.,

S.

10

11

i^

13

S.

i"*

i^^

16 S.

Bitcoi,
S.

i^

S.

S.

19

20 s.

21

22

s.

g,

^i^jg

25

g.

(j.

26

(^

j^

27

S.

^^

S.

29

(3

^^

S.^

^i

S.,

^2

^^

3*

^5

^^

^"^

^^

^^

S.

ftatutonim Tragiirij

testibus eonvim-tus^ sive perfecta eviencia^ deteetiis^ fiierit heretious

nifestus. flainis* tradatur

ma-

usque ad piilverem exurendus absque dilacione^. Bona vero ipsius ad commune devolvantiir: medietas eorum perveniat ad eos, qiii illos eeperint vel aceusando convincerint. et qiiieumque (eius)'' revS (eorum) ^ disripere^ poterit. si illa^^ eurie presentaverit. nulla pena teneatur. Si^^ autem idem^^ heretici^^ catholieos heredes habuerint^*. de (eiiis)^^ porcio^^ vero conbonis (eorum)i^ habeat quilibet eqiialem porcionem^^ demnati patris. que debeat esse equalisi* unius^^ filij. ad communem^^ perveniat. Et si quis eoramdem^^ heretieorum^^ defensor seu receptator existerit^-*, solvat banum*''^ commiini XX^^ libarum venetoriim-'' parvorum: et si pauper fuerit, puniatur in persona ad arbitrium eurie. videlicet comitis etr

suorum iudicum.

H.

De

festivitatibus celebrandis.

Statuimus. ut in omnibus diebus dominicis ab omni laborerio cessetur quam in campo. nulusque-s presumat quidpiam2^ operare. nec onera portare. exceptis. que ad pastum hominum et animalium eo die neeeessaria^o sunt, et nisi eundo^^ aut^"^ redeundo a molendis. vel nisi res tali esset. que propter hane moram perire^^ posset. aut'^'^ etiam^^ timor hostilitatis ineumberet^. et tune etiam sine lieentia eurie non audeat in eampo aliquis laborare, eodemque modo eolli^^ et venari. Preeipimus: Nativitatem Domini cum duobus diebus sequentibuS; Cireumeisionem, Epiphaniam. Jovem^^ sanetum. Pasea^^ Eesureeionis^^ eum oeto diebus sequentibus, Ascensionem*^ Domini. omnes quatuor festivitates sancte Marie Virginis gloriose, nativitatem saneti Johannis*^ Baptiste festivitates saucti Miehaelis*^ Arehangeli^* et saneti Marci de mense Aprilis, sanetorum*^ Laurentij martiris et saneti Johannis''^ eonfessoris proteetorum nostre eivitatis. saneti Petri Apostoli et aliorum Apostolorum ad arbitrium eurie: in quorum dielms*' vel festorum solemnitate^^ seu die. si bareham^^ aliquis^^ ad portuni eivitatis appliearet^^ sequenti die eioneretur: et pro die dominieo vel feti vo. quo exonerari non permittitur^^ dominus Imrehe at) illo. (qui)^*
tani in civitate

^^
i

^'

C. L. flammis C. quiL. dilatione Samo cunque Samo L. L. L. diripere C. L. iidem c. hereticus Samo habuerit L. . Samo L. C. C. L. portionem portio equales V. unus q_ eiusdem^ L. eorunL. commune L. dem Q c. L. bannum o, viginti C. Uenetiarum, venetarum L. nullusque C. quicpiam L. necessaria C. y eunde C. perdi autem C. esset incumbere C. diem L. Pashe, L. Pascha L. Resurrectionis Assensionem L. Joannis L. Arcangeli saneti L. Joannis V. solempnitate V. V. L. barcam, barcha ^. aliquam, applicaverit, aliqua applicuerit. V. permitterit,
C. detemptus
"^

S.

L. convictus
^
i

y^^

c.

L.
^

evidentia
C.
i

=^

^^

S.

detentus,

8.,

C.

V.,

S.

^^

illas

11

Sin'

12

i^

i* C.

i^

16

V., S.

i^

S.,

S.,

1^ S.

^^

^i

^2

23

heretici

^4

extiterit

25 g.^

26

^'

S.

0.
i

-^

S.,

29

S.,

^i

^^

g.

et

L.

^^

S.

^^

S.

^^ C.

^^ 0.

coli

^8

^^

V.

^^

S., C.

^i

S.

*2

s.^

C.

*^

S.

.Micaelis

** S.
i

^^

S.

('.

^^

S.,

C.

S. dieis
('.

^^

*^ S.

C.

^i

C. permissum fuerit

S.

C.
i

^^

Samo

V., S.

L.

^-

S.

Lib. I, Cap. II.- VI.

nuUam habeat coiidiicturam^. (Salvo,)^ quod barbitonsores pospena radere, tondere^ et sagnare* in festis et diebiis predictis. Item quod qiiilibet possit portare de loco ad locum raspam pro bestijs Item quod easeum et alia victualia. que conducuntur de mandrijs^ districtus^ Tragurij, et etiam imam salmam lignorum possit unusquisque exonerare de barehis (et)"^ portare^ domum. Item possit quilibet inpune^ blavam de campis vel mustum vel uvas paratas domum portare. Uvas autem vel messes incidere non lieeat. Item^^ tempore vendimiarum^^ sit licitum cuilibet tinas, vegetes et alia vaa a vino reparare etiam dictis diebus dominieis et festivis. Et qui hiiius statuti contemptor fuerit, solvat^^ bannum (communi)^^ solidorum XX parvorum pro qualibet vie, reservato semper arbitrio domini comitisi^ in omnibus supradietis.
(!onuxerit
sint sine

4.

Qualiter

eomes

habet^^ pi'ocedere eontra Sclavos.

civitatis

Ordinamus. quod comes

Tragurij, qui

est.

et

qui pro tem-

pore fuerit, non possit procedere eontra Sclavos

modo

quam

criminaliter.

absque consilio

et

liberacione^^

tam civiliter. suorum iudicum et conaliquo.

siliariorum vel maioris partis: salvo in hijs, in quibus habet arbitrium et auctoritatem secundum formam paetorum, que habemus cum communi Venetiarum: et si aliter processusi^ fieret^^. non valeat.

5.

Quod

eoiues teneatiir observare statuta.

Ordinamus, mandamus et volumus, quod quilibet comes civitatis sub debito strictissimi iuramenti observare teneatur et debeat omnia statuta et ordinamenta civitatis Tragurij, salvis semper pactis, que habemus cum communi Venetiarum et omnibus contentis et specificatis
Tragurij
in ipsis pactis.

6.

Quod comes

possit portare viniim torense pro suo llsu^^

Statuimus. quod licitum sit comiti Tragurij apportare*^ seu apportari^i vinum forense ad civitatem Tragurij pro vita et usu suo et su familie, statuto vel capitulo aliquo non obstante. de quo vino vendere vel permutare non debeat ulio modo vel ingenio.
facere

gnare

asportare

emiarum
^^ C.
i

V. conduturam
^

gamo

S.
^

C.

L. debeat

8., C. i L. ^^ j^ g^j^j^
^^

8.

L. fuerit

L. vinC. _ g^j^^ __ ^ comitia C. habeat, C. L. deliberatione L. processum L. usu suo C. asportare asportari.
impune
13
^^

mandreis

C.

L.

^.
i

(\ dixtrictus
i4

S.

tonare ' Samo

^^

S.
S.,

*
i

S.

L.

C. si^

C.

C. In

i^

1^

liberatione,

^^

^^

'^^

'^^

C.

10

Statutorum Tragurij

7.

Qnod comes Tragnilj emat

pisces et earnes sicut

alij

Tragurieuses.
Ordiiiamus et volumus. quod aliquis comes civitatis Tragurij non emat, nec emi faciat pisces sive earnes pro suo dominio^. nisi sicut emunt Tragurienses.

8.

Qualiter salariiim eomiti solvatiir.

et volumus. quod eomiti Tragurij presenti et futuris^ salarium. quod est omni anno lihrarum^ MCC. in tribus terminis. videlicet. quod detur ibi in primi tribus mensilnis tereia'* pars sui salarij unius anni. et in seeundis tribus mensibus alia tereia* pars, et in tereijs^

Ordinamus

suum

tribus

mensibus

alia tercia* pars.

Ita

quod

infra

novem menses

ibi sit

de suo salario unius anni integre satisfactum. Et quoli})et anno ordo dicte solutionis salarij per hune modum observetur et fiat. et eamerarij, qui pro tempore fuerint in quolibet dietorum terminorum. quando solutio fiet. a dieto eomite debeant quietacionem^ reeipere per publieum instrumentum. et non possint dieti eamerarij facere dictas solueiones". nisi de (conseientiai^
eonsilij

seereti, scilieet^ iudicum et eonsiliariorum, et si aliter facerent^^ condemnentur^^ eommuni pro qualibet vie in libras X pro quolibet.

9.

Quod comes

nicliil^^

recipiat ultra

suum

salarium.

Ordinamus, quod comes civitatis Tragurij non possit (petere nee)^^ habere per se vel interpositam personam a]iquid ultra suum salarium aliquo modo vel ingenio, occasione nauli vel alia oeeasione in veniendo. morando seu reddeundo^^. salvis hijsi^. que ibi concessa sunt ad recipiendum.
videlieet fruges reeentes et talia^^

secundum formam

paeti.

10.

Qnaliter familiares eomitis vadant de iioete.

Ordinamus. quod aliquis de familia eomitis. qui est. et (qui)" pro tempore erit ad regimen^^ civitatis Tragurij. de nocte post tereium^^ sonum campane, que de sero pulsatur pro custodia civitatis. solus per eivitatem vol burgum. cum armis vel sine armis. cum lumine vel sine lumine non
vadat. et
si

inventus^" fuerit solus.

puniatur.
vel

quem admodum
pro
servieio'^^

eivis puni-

retur de simili: salvo nisi iret de

mandato
^

domini eomitis.
i

V. future L. C. libras C. 0. L. quietationem C. L. C. fecerint V. conSamo L. V. solutiones Samo L. dempnetur, condemnetiir L. C. C. Samo C, L. redeundo C. u. regimine L. tertium V. videtur L. C. C.
1

L. sua

dome
i^

.,

tertia
i

j^^^

tertijs

S.,
i

'^

S.^

S.

silicet

^^

^^

S.

^'-

nihil

^^

^^

S.,

^^

ijs

^^

1..

alia

^^

S.
i

^^

S.

^^

S.^

-^

-^ S.,

servitio.

Lil).

I..

Cai).

7.-14.

H
coiitrairo.

Et custos,
(IIC

Cjui

aliquem
siiiini

de dicta

lamilia

iiivenerit

leiieatur die

sequeiiti enuiR-iare^ comiti, et denuneiacione"^ facta,

tum

fairuilum

coiidempiietin-^ et

eomes in dictis p^nis condempnare* teneatur.

(^)n()d

eomes
aliqui.s

piiiiiat

suois

familiares.

de familia comitis aliqiiam fecerit superbiarn, comes infra octo dies, postquam nialefitium^ ibi denunciatum^ fuerit, eiim non puniverit, coudeninaverit, ex tune ad secretum consilium cognicio'
^tatuiniiis.

qiiod

si

et puiiicio

devolvatiir: ad

quod

dictiis

(dominus)^ comes

id

ponere teneatur,

ut per ipsiim consilium ad bussulas et Ijallotas^^ eondempiietui-^^

secundum

formam

statutoniiri.

12.

iluod comes ciim sna familia possit eomedere et Ijibere

extra civitatem

cnm

civibus^^.

V'olumus, quod comes civitatis Tragurij et qui]ibet de sua familia, iverit^^ extra civitatem in servitium communis vel alicuius singularis persone. liite eomedere et bibere possit cum hijsi*. in quorum servicium^^ iverint^^. et cum quolibet alio cive. qui cum hijs^' reperiretur^^.

quando

quamdiu

in dicto servitio permaneret.

18.

(Quod)^^ comes

iioii

faciat Heri

aliqiiod-^ laboreriiim
et

iii

palacio-^ vel alibi sine licentia

iudicum

consiliarioriim.

Ordinamus et volumus. quod comes. qui est, et qui pro tempere ad regimen civitatis Ti'agurij, non faciat nec facere presumat in palacio^^ communis vel alibi aliquod laborerium absque^2 licencia etcollacione^^ consilij secreti. scilicet iudicum et consiliariorum.
fuerit

14.

Qiiod comes ten(*atiir inquirere de possessionibus communis.

Ordinamus. quod
quililet

rare et studere, (juod onmes.

qui

debeant illud dimittere-* infra sub pena ad arbitrium comitis auferenda.

^

comes Tragurij teneatur inquirere, procuha))ent et tenent de terreno communis, terminum eis per ipsum comitem appositum

Y.

deinnet

S.
*

denuntiare
C.
S.^
i

1..

V.

S.

denuntiatione
^

8.,

C.

denuntiatum 10 S., C. L.

^^

S.,
"^

L.
i

conemnare
cognitio

C.

L. ballottas
i

iudicibus
16

C. iverit

ali(iuid

-1

8.
^^

C. fuerit

C.
ijs

C.
S.,

L.
i

maleficium

^
i

C.

L. punitio

L. con*

S.

Samo

^^

8.,

^^

C.
-^

^'8. i C. L. condemnetur - ^^ 8., C. i L. servitium

q
C.
i

^i^

i8

c.

8.,

L. palatio

reperietur
8.

^^

apsque

Samo
'^^

8.
i

L.

20 ^^

8.

C.

colactione,

L. collatione
iIOX.

"^^

C. dimictere.

HISTOR.-JUR. X.

\0

Htatutorum Tragurij

(j)iiod

mentum

infra

statutum coiiies i)rrie execucioiii^ inandare teneatiir primos qiiatuor menses (sui)- res'iminis.

i)er sacra-

15. Qiiod
.

eomes

teiieatm* facere

aptaii et [)iirgari vias et stratas^

Ordinamus. q]io(l quilil)et comes civitatis Tragiirij teneatiir. et de)>eat que sunt in ci^itate Tragurij. facere aptari et purgari de avere* commimis Tragurij ita. quod omni niense dictus comes mittat^ suuin socium^ ctim suo iiotario ad videnduin dictas vias et stratas. si erunt' aptate (et)^ lapidil)us et luto purgate. et iiiveniat^ quatuor inundatores ad expensas dicti cominunis Tragurij.
vias et stratas.

10.

De

i'e))u (coiniiiitiiisV" et

masaricijs" (eorniminisV^ scribendis per comiteni.

qii()d quilibet comes. qui pro tempore erit ad regiTragurij. in fine sui regim.inis teneatur scrilji facere in libri> camerariorimi communis omnia instrumenta, scanna. massaritias^^ et res

Item statiiimus.

men

civitatis

mobiles communis

existentes

in

caineris vel palacio^* dicti

communis.

et

pallas^^ et campacellas. zappas^^ et alias res.

que antur

salinarijs vinculo^'
et

sacramenti. et sequenti comiti omnia

camerarum

palacij^^

]ier

predicta et etiam claves palacij^^ scriptum de))eat assignare^^.

17.

De

peeiiiiia

et

Idava coniinunis
rerta
foi'iiia.

iioii

daiida"'^'

nisi

sul

volumus. quod comes. iudices et consiliarij civitatis proponere in consilio generali nec tirmare-^ quod alicui donetur de pecunia vel Idava^- communis aliqua de causa seu--^ aliqii(i quesito colore a tribus libris venetoruni-^ })arvorum supra: nisi primitus-^ proponant seu proponat^^. et ]artitum faciant inter eos ad'- )>ussulas-" et lallottas. et si facto partito inter eos pjacuerit maiori parti eorum. tune ilhid postea proponant in consilio generali.de quo dictus comes (I).)-^ partitum

Ordinamus

et

Tragurij non

possint

faciat (ad bussulas)-^

et

ballotas^.

et

id.

quod dual us
i

partibus maioris

S.,
i

C. L.
L.
i

L.

cxecutioni
'^

Samo
i

S.. C.

L.

'^

C.

strada
'

"^

C.

liabere, S.
'^

ha vere

Samo

S.

L.

C. mictat
^'-

'

V.

iiivenerat, 8.

sotium C. inveniaiitur S.

C. C.

fuerint

^^

masaritijs, C.
^^

massaritijs
S.
i

Samo
^^
j^

V., S.

L.

Samo

i"

^^

S.

^'^

V. omnia instru-

menta massariciaS;
saritia

omnia infrascritta massaritias,

L. palatio
i

C.
i^

omnia infracta masV. cappas

C. inculto

8.,

C.

palas

V.

1^ S.,

C.

L. palatij
S.
i

^^

C.

assignari, L. consignare

-^

^i nanda Venetiarum

L. bussulos

formatur,
^4
28

q primum Samo L.

23 c. -^ C. sub c' formare -- -- V. blave -" -5 ^ proponatur seu proponant - C. ac ^o s..(\ ^9 L. ad bussulos, C. nema L. ballottas.

L. do-

Lib.

I.,

Cap. 15.-20.

1;^

cousilij
liarij"^

placiierit.

eiecucioni^

jruiiidotur.

et si

secus dicti iiidices

or

coiisi-

feeerint.

solvant

parvoriim. in qiiibiis

banuin^ conimuni^ pro qualil)et vie lihrarum (V)-^ comes quemlihet ipsorum deheat condemnare. et condicti
esset.

quod

deinpnationem^ exi'ere. et nichilominus' coiitra predictam ordinatioiiein datuin (et)^ teneantur coininuni.

iudices

et

consiliarij

id.

de

siio ])ropri()

restitiiero

18.

De

})ortu

eavando.

Item statuimus. qiiod

Trag'urij

quili))et

teneantur^, et debeaiit vincalo sacramenti

iuxta poiitem terre tirm^.

comes civitatis Tragiirij cum sua curia omni anno facere cavare^^ ])ortinn isto modo videlicet. quod de omni doiiK*

civitatis quam ])nro-i Tragurij quam etiam insule Bue^^ midietam cavam faciendam imiis homo vel ima mulier una die vel pluribiis diebus ad voluntatem comitis vel siie ciirie quolibet anno: et hoc iieri faciant oomes et curia diversis diebus, quando^^ viderint comodius

fiimante

tam

tatur^^

.^(^

fieri

posse.

19.

Qnod comes teneatnr

facere murari^^ biirgiiiu.

Statutmn est et ordinatmn^^ pro defensione et bono statu c-ivitatis quod omnis comes teneatur (ei)^^ fieri facere ad eipensas communis Tragurij decem^' cannas^^ de muro burgi^^ civitatis Tragurij qu()libet anno sub de])ito sacramenti. et quod aliquis Traguriensis non audeat in consilio neque in parlamento contrarium arrengare sub pena librarum CG.
Tragurij.

20..

De

examiiiatioiie et iustificatione

mensurarum

et

pondermu.

Statuimus. quod comes civitatis Tragurij teneatur-'^ et debeat-^ omni mense semel ad minus videre, inquirere et examinare (et)^- ponderare^"^^ et iustificari" facere omnes mensuras et pondera tam vini. quam ])anis (et)^^ quam etiam oleiet aliarum mensurarum omnium cum mensuris et ponderibus communis: et si quis inventus fuerit iustam mensuram vel iustum

pondus non habere. puniatur

et
:

in arbitrio comitis inspecta^^ qualitate

delicti
et

person delinquentis salvis alijs capitulis de mensuris eorum penis loquentibus-" et scriptis in secundo (liliroj- de maleficijs.

et pensis^^

huius statuti

et

8.,
i

C.

L. executioni

S.

C. comiminis

Bovae C. L. Statutum Samo i7L.X ^^C. eanne ordinatum 0. burghi V. teneantur V. debeant C. L. g^mo gamo ponderari g (\ specta C.
^-

condemnationem

nihilhominus, C. i L. nihilominus i n L. 9 8. i C. teneatur V. chavare, 8. cavari i* ^^ C. qiiod mictatur, 8. i L. mittatur C. murare

'

V. consiliarijs
L.:

'^

8.,

Samo

V. ima

.,L'-

(50)

8.

C.
^

L. banuuin
8.,

C.

i
i

L. C.

Samo V.

i^

est

8.

i-*

8.

20

^^

'^^

8.'
i

--^

C. pnis

^3

iustiiicare

^^

27

sequentibiis

8.

^s

g^mo L.

-^

8.

-^

14

Statutoium Tragurij

1.

Q 110(1

coiiies

tale ius

reddat

extraneis

in

Tragurio,

quale

redditiir

Tragiiriensibusi in terris eomin.

Orclinamiis, qiiod comes civitatis Tragurij teneatur et debeat suo sacrameiito facere tale ius extraneis civibus de terris Dalmatie in civitate, Tragurij, quale fiet^ iiostris civibus in suis; non regendo tamen secundum eorum statuta (vel consuetudines. ?ed secundum statuta)^ et (approbatas)* consuetudines civitatis Tragurij (approbatas)^. Hoc est si bonum ius. et

secundum eorum statuta (nostris comes Tragurij iuxta statuta)^ et

non obmittat^.

civi))us fuerit

iudicatum in terris ipsoruin. consuetudines'^ civitatis Tragurij (iudicarej*

'22.

De saeramento dando

(iudieibus)^^ in

iniitaeione^^ curie.

atur

Ordinamus, quod in omni mutacione^^ (curie)^^ comes Tragurij tenedebeat in virtute sacramenti dare iuramentum suis quatuor iudicibus et quatuor consiliarijs, quando debent eligere electores curie, quod ipsi dictos^^ electores eligent^* bona fide, et illos, quos credent^^ bonos et legales, nec eligent^^ aliquem, cui locuti fuerint super electionem^^ prdictam^: et quod odio, amore, timore, favore ac utilitate aliqua^^ dictam electionem non facient, nec subvertent iustitiam alicuius imo^^ committent^^ (et)^^ ad suuni posse (et)^^ suadel)unt^*, ut iustitiam plantent, et recessent^^ prorsus cornua supei'ljorum.
et
:

23.

De

electioiie
et

Ilir^^

iudiciiuL

et

IIIP^ consiliariiiin^^ civitatis.

et per quatuor boni et legales ad busulas^^ et ballotas^^ secundum consuetudinem. inter quos electores non sit pater cum lilio, avus cum nepote, frater cum fratre, germanus cum germano consanannorum, et non attineant alicui ex guineo, nec sint minoris etatis dictis iudicibus et consiliarijs nec avunculus vel patruus cum nepote, nec socer cum genero: sicut^^ nec attinere^^ debent inter se octo^* predicti. videlicet iudices et consiliarij; quam electionem debent inter se illi octo^* facere bona tide per maiorem partem ipsorum; et dicti XV electores vadant

Statuimus

ordinamus, quod per quatuor29 iudices,

consiliarios civitatis eligantur

XV

electores

XXV

gamo L. Samo V. L. L. mutatione obmictat, L. ommittat Samo L. C. C. C. creunt Samo C. eligant C. V. L. L. praedicta aliquam Samo L. comictent V. commitent, y. vmo, L. immo sua debunt ^ resecent q l quatuor, C. Samo V. 4 L. quatuor L. Consiliariorum ^ L. L. C. bussulas, L. bussulos actinere C. V.
1

S.. C.

L. Tragurinis

Samo
C.

C.

l.

Samo

V.

L.

^^

lit

^amo V.

L.

V., S.

C. consuetudinem
^^
S.,

i"2

V., S.

i^

dicti

i*

i^

elligent

^'

electione

^^

^^ S.

-"

^^

C.

^^

-^

^*

S.

^s

^e

S.

-'

(\

^s

c.

29

s.

IIII

S.

^^

S.,

C.

ballottas

^'^

sic

^^

S.

^*

otto-

Lih.

I.,

Cap. 21. 24.

15

<id

XV

))revia,

iiiter

qiie ))revici
et
illi^

(iiiter)i

septern sint,

qu^ haheant
illa

scriptiirn
l)re^ia.

hoi-

nomen

elector.

septeni.

ud

quos

venerurit^

VU*
oiiiiiia

iurent eligere bona

et

iide
qiii

et

eligant

dictos octo^. scilicet (et)^ IIIl" iudices

[IIP consiliarios.
et seciindurn

debent

esse

ciim

dieto

comite.

et

facere.

que

tenetiir^ securiduiri

t nos,

formam pacti. quod est iiiter^^ comiriune Venetiarmii formam statutorum nostrorum. quam electionem diiti
liallotas^^,

septem^^ faciant inter se ad bussulas^^ qi

l)eiie

facto prius
:

iuramento

qui electi possint retutare oftitiiun^^. nec se absentare^-^. nisi do lieeatia (dicti)^^ domini comitis et eius curi vel maioris partis; et teiieaiitiir et dee]io:eudi et
iioii

remoto odio

et

amore

eli,e:ant.

ut dk-tum est

et

fiierint.

beant

dicti iudices

veiiire

ad sonum campaiie sive ad

voem

preeoiiis

omni

die in palatio vel in logia^^ (in)^^ qLia dominus comes vel socius eiiis^^ sedere poterit et vobierit ad iiis reddendum^'^ vel pro ne^ocijs^^ terre sub peua unius grossi ])ro qualibet vie: consiliarij vero teneantur venire ad

curiam. qiiocienscimqiie^"^
;

eis prceptum fuerit per rivarium commuiiis sub pena i)redieta salvo semper iusto^^ impedimento nec liceat alicui dictorum iudicum vel consiliarorum exire districtum^* civitatis Tragurij sine licentia
:

<lojnini

comitis vel eius socij

et si aliquis
sit

contrafecerit,

et steterit extra
et

dictum oftitium^^ per dies

viginti^^.

privatus a^^ suo

offitio^^,

dominus

i-omes et sua curia possint^^ aliuin eligere loco dicti al)sentis, sicut eligere l)osset consilium generale.

24. In ([uibus casibiis

et

sociiis^^

comitis

cognoscere possit solus,

eiini

mdici!)us et iudices etiam.

Ordinamus. quod socius^^ comitis Tragurij cum iudicib us civitatis ve ipsorum possit cognoscere et diffinire^^ de qualibet questione a libris X infra: et per se solum^^ possit dictus socius^o de qualibet que^ stione cognoscere a^^ soldis^* XX infra; et quilibet iudicum possit eciam^solus cognoscere et diffinire^^ de qualibet questione. que sit a^" sol. X parvorum infra: alie enim qu^stiones omnes a libr. decem^^ supra per dominum comitem et eius curiam audiantur (et deffiniantur)^^ et quod aliter factum esset. non valeat*^ ulio modo.
inaiori parte
;

Samo

S.

Ci
^^
S.,

L. octos
C.
i

1"

S.

0.
1^.

illis

Samo

"

C.

L. venerint

"*

C.
[

1..

septern

S.,

C.
^^

L. quatuor
S.
i

L. teneiitur
i

j^,

quatuor

lo

C.

in
i

J..

J..
-

ballottas
^i
j^

^*

G.

L. officium

ATI
i^

^^

L. bussulos ^^ gamo apsentare

12

V.,

S.

C.

C. loggia

18

Samo

redendum iusto semper

(^^

j^

negotijs

C.

i^

C. eius socius

-"
'^^

S.
v,.

"

S.,

C.

L. quotiescunque

-*

Ci

L.
^1 ^^ 38

XX
s.^

^
i

S.
s.
-

27

dixtnctum, C. dextrictum 28 Q de officio i L

(-

S.
S.,

diiinire

=^2

C C

L.

etiam

39

- 25
29

^
q

officium

^
^^

solus
S.
i

^^

q
S.

.^d

c. possit
^4

'^'

^e s.^

'^"^

S. sotius

solidos,

L.
i

sol.

L.

^amo L.

difinire,
*o

L. deftinire valeant

S.

(\

ad

1(3

Statutorum Tragurij

25.

De

hijs^, qiii noii

possunt

(^sse

in eognitionibus et sentencijs^.

Statuimiis,
tiiuii

quod

si

aliquis ex iudicibus vel ex eonsiliarijs alieiii parsi

litioaiieium^ actinuerit*. videlicet

ei fuerit

pater vel

filiiis

vel avus,

germanus, aut qui habeat^ sororem alicuius habeant duas sorores pro uxoribus, nullo ili uxorem, vel si sint duo, qui modo sentenrie^ ferende^ super questione dictarum parcium^ del3eat interesse.
vel nepos, frater

carnalis

vel

26.

(,)aaliter

et

quo ordine eiviliter proeedatiir eontumacem.

ordinajnus. quod
voluerit
eiviliter

eoiitra

de))itorein

quandoquunque^ aliquis corani comite exponendo se velle aliquid petere ^el dicere contra aliqueiii. qui presens non esset coram curia. hic ordo conservetur^^; videlicet quod reus sive debitor citetur per nuncium^^ eommunis personaliter (vel ad domum de sero, quod in mane sequenti personaliter.)^^ vel per legitimum responsorem ante tereiam^^ comparere^* coram curia ad respondendum de iure illi. ad cuius peticionem^^ citatur^^: si vero non venerit, tam si inventus fuerit personaliter quam non. scribatur citacio^^
Statuimus
et

vel curia (onqueri

per notarium communis ad peticionem^^ illius. qui fecerit citari, et ipsa citacione^^ scripta ad huc alia vie peremptorie^^ citetur^^, quod si absens fuerit citatus, statuatur ei terminus sufficiens ad veniendum ad voluntatem^^ comitis et iudicum suorum, quod si in termino statuto personaliter vel per legittimum^^ responsorem non comparuerit ipsa citatione scripta. Yolumus, quod propter contumaciam-^ ipsius rei actorem^^ ponant (eum)-" (inr^ tenutam et possessionem Ijonorum rei seu debitoris pro debito. quod peteret actor. (vel)-9 qiiod3^ aliud sil)i peteret. fieri del)ere per ipsum reuin et secundum peticionem^^ actoris primo rerum mobilium secundo immolnlium, si apparent; tercio^'nominum, scilicet^^ illorum. qui dicto reo debitores essent. qui eidem in aliquo teneretur^^: quam^^ tenutam actor teneat uno anno, et usufructet eam. et fructus sui sint. nec coni])utentur ei in sorte(m) sive capitale: et (si)^^ infra dictum annum reus vel eius procurator aut legitimus responsalis comparuerit et voluerit super debito aut super re petita^^ ab actore litigante, reficiat omnes expensas actori, quas ipse actoi' fecisset in laborerio possessionis^^, que si))i dat essent^^ in tenutam: et
:

habet (\ ferrendae partium (luandocunciue C. C. Samo V. L. servetur C. nuntium tertiam C. comparetj L. compareat L. petitionem V. citatus L. petitionem L. C. C. citatur V. perhemptorem, perentorie L. citatione C. (\ volutatem L. citatione C. L. legitimum eontumatiam Samo (\ Samo (\ V. actore Samo C. L. petitionem y Samo (^uarum C. L. tenerentur ispravljeno L. U posita L. possessionum essent" u ..ata esset"
*

C.

ijs

S.

^
i

S.,

C.

L. sententijs
^ J^.

^-j

^'-

I^-

litigantium
i

S.

ac timuerit, C.
L.

1^.

attinuerit
i

S.

S.^

L. seiitentie

"

8.,

L.

'

^^

S.

^-^

L.

^^

S.^

('.

1..

^^

^^

S.,
i

^^

S.,

citatio

^^ S.,

^^ S.,

-^

S.

-^

8.

--

-^

S.

-^

8.,

-^ S.
i

"^^

-"

\'.,

S.

'^^

L.

-9

J..

30

s.

J..

(piid
^4

=^^

S.,

'^'^

S.,

tcrtio
(^

^3

silicot
^^

j^

^5

\^

'^^

37

^^

S.

iz

..date

Lib.

I.,

Cap. 25.-28.

17

in

rivarijs

et

niatur^ questio
victo et

advocatis ac tabellioiiibus^. et post irioduin audiatur et diliiipsa per curiam; sed si non venerit infra unum annum,
ille

volumus, quod statim elapso termino anni contumax

habetur^ pro con-

confesso. et ad peticionem'* creditoris eligantur dno boni et fideles

qiii

homines,

extiment^
:

tot

et

plenarie satisfactum
inmobilibus'^

priiiio

enim de

tanta de boiiis dicti debitoris, qiiod eis^ sit ni()))ilibus excepto lecto; secundo de

excepta domo habitaeionis^ eiiis; tercio^ de nominibus; et si pr^dicta talia bona non suffieerent. tune de eo, quod restaret. fiat solutio. satisfationem^o creditoris. Si et de lecto, et de domo usque ad plenam voro non reperiretur de bonis rei. ponatur reus (ipse)^^ in baniim^^ civitatis Tragurij ad terminum et voluntatem comitis et curie (inspecta qualitate

personarum i)anm^^ non

se

et faeti in arbitrio dicti

satisfecerit reus.

vel se

comitis et curie)^^: et si infra non concordaverit cum actore,

forcia^^
eo,

terminum
si

postea

venerit. stet in logia, vel alibi in

communis seu

creditoris,

donec

concordaverit

cum eodem de omni

quo^6 extiteriti^ condempnatus^^

27.

De

eo.

qiii

citatus

fiierit.

et

non veneritl^

Statuimus tirmiter (et)^^ observandum. quod quicunque2^ ad curiam non comparuerit (in)-^ termino, solvat pro banno^* sold. ir^^ parvorum. quorum medietas sit (communis)^^, et alia illius, qui fecit eum citari quod bannum'^^ comes incontinenti solvi faciat sine aliqua condempnacione^^ et idem servetur contra illum. qui citari fecerit et non comparuerit in termino.
citatus fuerit-"^, et
;

2(S.

De

clolo

et

eontiunacici^^

alterius

partis

non venientis nec

volentis res})onclere libello.

quod si aliquis pecierit^^ alicui persone librarum^^ venet.^- parvorum supra (usque in^^ quantitateni centum^^ librarum'^^)^^. detur eidem terminus sex^^ dierum ad respondendum, si ad dictum debitum tenetur^^, nec^^ ne*^ onmi exceptione remota. Et si (sit)*^ debitum a (0)^'^ libris parvorum supra*^. detur eidem
tirmiter observari.
sit

Mandamus

aliquod debitum. quod

i^.

tabelionibus

C.

L. liabeatur
S.,

vS.^

8.
i

difiniatiir,

C.

definiatur,

-^

C.

L. petitionem
*^

L. deffiniatur

^ ei

-^

L.
i^

aestiment
^

L.
i

"

tertio

C.
10

L.

immobilibus

S.,

C.
is

L. habitationis
i

8.,

L.

-^ Samo S. i comparaverit - ^^ Samo C. citatus ad curiam liierit i -^ V. -" V. banum - Samo L. V. i L. bane - -^ S. i C. XI -^ ('. i L. condeivmatione, - -^ S. i (\ contumatia - ^" S. comdemiatione ^i ^"^ 32 (^ S. ad C. i L. petierit ^^ m^^.^ i^^ ij^ris Vgujti 35 y 38 ^ 36 v-.^^^ y^ i I^ ^ 37 i^ L. C libi-is ^_ teneatur yi

i^ 1* V. bani L. q f^j-^ia comdennatus, C. i L. condemnatus '^^ - -1 S. (iuicqiiunque (\ S.

satisfactionem

^^

Samo
^^

S.

L. -

V.
S.

banum

C^^

L.

Samo
i S.

l. (piod
L.

i"

extitterit

C.

^^

C.

L. vel

-o

J..

non

^^

Samo

L.

^'^

Samo

S.

L.

^^

suprascriptis

Xg
terminiis
11011.

Statiitoruiii Trairurij

XV

dieriim ad respondeiidiim.
si

si

ad dictum delitum

teiietur vel

omili excepcioiie^ remota. Et

fuerit^

pars. contra
ibi

quam
iion

libellus- hiiiiis deveiierit*

biti
(et

formatiis.

ad

terminuiii

statiitiim

dictura^

petitionem contentam in ipso libello et contra partem)^ adversam ostensura". quid iaris halieat^: \el si veniret. et non staret usqne ad linem. quia non videtur venisse. qui nsque in finem non steterit^. sol vat propter hoc bannnin^^ XII denarioriini parvorum pro qnalilet ]il)ra. qiiociens^^ contravenerit. quoruin denariorum medietas sit coinmunis. et alia partis agentis. Et si venerit et usqne ad finem steterit^-. sed nichil^^ peticionis^^ partis adverse negando vel contitendo respondere voluerit, solvat l)annum XII denariorum parvorum pro qualibet vie. quorum medietas sit communis et alia medietas sit partis agentis. Et post modum comes cuin curia statuat ad huc^^ ibi termin um triiim dieruni ad respondendum libello seu peticioni^^ partis adverse: quod si nec tune dicto libello seu peticioni^" respondere noluerit^^. solvat iteruni Xil denariorum parvorum^^ pro qualibet libra. ut dictum est. quorum medietas sit communis et alia partis agentis. Et postmodum comes cum curia
allegatiira

contra

libelhim.

seu

contra

eidem prefingat'^^ terminum perhemptorium^^ tri um dierum ad respondendum. ut dictum est; quod si nec tune dicto libello seu peticioni^- (alterius)-^ partis
respondere curaverit. solvat XII denariorum. ut supra pro qualibet vie et nichilominus-^ haleatur jdacitum conceptum ex-^ parte supradicte partis contumacis pro concluso; ita quod'-^ si ])OStmodum veniret. non audiatur: sed testes legitimos et probationes legittimas-". quos et quas pars adversa producere voluerit, comes et curia curet recipere et examinare diligenter et prudenter et secundum quod probatum fuerit. Christi nomine invocato ad sententiam diffinitivam-^ procedat. quia2'' fraus et dolus nulli prodesse deljent.

29.

Quo teinpore
(^)uiqunque^^
(faciat)^^

debeat^^ cogiiosci de proprietate

vult

vliic.;^'

vel agri^-.
alicuius

placitare

contra

aliqueni

de

proprietate

hoc ante Kalendas^^ Junij. postea vero non possit. nisi fruges fuerint recollecte^^, Et qui voluerit iustitiam^" petere de proprietate alicuius vinee, taciat hoc ante Ivalendas^^ Augusti: postea vevo non possit. nisi cum vinum fuerit rocoUectum.
agri.
^

S.j

(\
i

L. exceptione

S.

libelus

V., 8.
^

r. dicturam

fSamo L.
^'^

suram
titionis

L. habet
^^

L. quoties

L. petitionis praefigat
titioni
^^ -3

-^

S.

stetterh
^^

''

^^

"

-^

L.
i

fuit

S.

moverit
(;.

V.

V.
L.

S. liostensurain. C. osten^^ S. banuiu

(^uotiens.
i

^^
i

^^

stetterit

S.,

(".
i

nihil

^^
^"

S..

('.
i

L.

pe-"

('.

L. C.

adhuc
i

S..

(\

L.

petitioui

S.

(\ petitioni,

-^

J^.

voluerit
('.

(".

parvorum
('.

denariorum
-i

L.
pe-

S.

perentorium,
V.,
S.
i

Samo
8.,

('.

I.,

-*

S.

peremptoriuui nihilhomiuus,
S.

S..

(".

L.

S.

placitum (piod tuum ex, C. placituiu qaod tune

-"

e>c

L. niliilominus
-^ -*

C. ita([Uod. L.

itaque
^

C.
^^

L.

legitiraas

L. debet cognosei debeat

V. vine
^^
('.

^^

('.

C. (^uo tempore de proprietote vinee vel agri '^^ Samo V., 8. i L. (iuieun([ue, L. quicum(|ue

-^

ditinitivam

(\

quando

^"^

^^

S.

ealendas,

Kl.
-

'^^

S.

recoleete

'^'

L.

iustitiam

voluerit

S.

ealendas, C.

Ivi.

Lib.

I.,

Cap. 28.-33.

19

30.

De

teniiiiiis

diiutlis

(lebitoribiis

coiititeiitibus^

dehita
eos.

vel conviiietis^ et (lualitor [)roeedatiir contra

Statuiirms.
(|U()(1

(jiiililuU-^ (jiii coram curia coiifitebitur. vel iii iiidicio dare del)ore aliquairi pecimie quantitat(3iri alicui: si qiiantitas erit a XX soldorurn-^ parvoruin infra, detur ei per ciinairi tenniiius tribiis diebus^a ad solveiidiirn: si anteni erit^ qiiantitas aX libr. supra, remaiieat in provideneia^ comitis^ iii faciendo maioreiri ternainuin inspecta qualitate
(oiiviiictiis^

fuerit

et quantitate

personanim

et rei.

Quod

si

non

solverint^ infra

terminum

(ei

datum )^o.
ibi fiierit

et inveiiietiir

de bonis eius, dentiir creditori in tenutam.. (juousque

et expeiisis inteo're satisfactuin. Et si non ha))uerit. ponatur debitor in fort-ia^'^ communis, et sub clavibus carceris teneatur per unura diem ad hoc eli<i-endiim per comitem et curiam: et quando debitor exiverit de carcere communis solvat eidem, qui tenebit claves. unum venetum o^rossum pro sno salario; et tali carceratus. si non hal)uerit. unde se nutriat. creditor nutriat eum super ipsum de))itoreni

cum dampnis^^

unde

solvat.

31.

De

executioiie^^ iiitrumeiiti

et

})r(;cepti.

quis habuerit })receptum contra aliquem de pecunie. et reus non satisfecerit in termino prccepti, teneatur comes, et^^ querimonia (a creditore)^^ facta fuerit corain eo. dictum preceptum tam in pena quam in sorte contra reum execucioni^"
statuiinus.
vel
si

Item

quod

aliqua

(re)i*

quantitate

mandare. Volumus etiam, quod quilibet comes Tras^urij teneatur et debeat quodlibet verum instrumentum eiecucioni^'^ mandare. tam in pena, si^^ pena
petietur^^.

quani in sorte.

3,2.

De

cive debitore extrane() causa mutni.

8i quis civis accipit^^ niutuo extra civitatem ab extraneis. et

non habef-^

unde

solvere22 debitum. tune tradatur (in)^^ propria persona in potestatem^

(reditoris.

33.

De

seiitentia

non danda contra

.statntinn

vel

instrninentuni.

erit

ad regimen
^

Statuimus. quod nuUus comes. iudex vel cousiliarius, qui pro tempora civitatis Tragurij. feraf^-^ aut det^^ sententiam contra
S.

coiifiteutis

S.

convictij

dierum
solverit

C.

conventus,
'

(\ fuerit

g
S.,

convictus, C.
L.

L. convictis
^
\^

XX

convictus
i

^o

Samo S.
L.
iz ^^

L.
i?

C.

L. providentia

n
C.

S.,

^^
^^

^^

S.

essecutione, L.
V., S.
i

Samo
i

exactione
^.^
i

S. i C. comunrs L. ^^ q ^brtla, L. forciam C. i L. damnis ^^ I., si - i* Samo V., S. i L.

gol.

V. cuilibet ^^ L. trium

L.
-^

executioni

'*

-^

^^

V. pacierit^ S.

C.

L. habeat

pacierit ispr. pecierit, C. patierit

j^

solvat

L.

v.^ s.
'^^

C. sine

Samo

V.,

8.

C. accepit C.

potestate

)()

>^tatiitoriiiii TraiTurij

contra statutum. si eis fueiit alegatum^ in fet-erint, solvant* quilibet iudex et si contra eonsiliarius. qui (lietam seiitentiani dedisset vel consensisset hannum communi lil). XXV^ (parvoruin)^, et id. quod pvoiiunciatum^ et sentenciatum' fuisset per eos. iion valeat. Si vero aliqiiis denuneiaverit^ vel liteni inferret^ comiti vel alieiii iiidici seii consiliario. et non probaret eos sententiam dedisse
[)iihli(-uin
iiidicio'^

iiistruinentum

vel

vel

reproductum^:

et

venetorum^^ parvorum.

contra instrumentum vel statutum, condempnetur^o communi in libras et sententia taliter data valeat et teneat. Item quod

XXV

quilibet eonsiliarius. qui tali sententia^- asentire^^ noluerit. faeiat se scribi per notarium communis. qualiter di(-t sententie non assentit. et hoe scribatur in dieta sententia. Iteni quili).iet. qui volet^^ litem inferre tali sententie, possit hoe farere coram alia curia renovanda. et immediate^^ seqLiente^^. et infra tempus ipsius curi renovande: quod si non feeerit^' infra dictura tempus. ab inde in antea ei silentium inponatur^^.

34.

Do

luonstra tacienda.

Statuimus et ordinamus. quod si petita fuerit in iudicio monstra de aliqua possessione. donio vel terra. vinea vel paratinea. dieta monstra^^ fieri
deljeat petenti

eam, omni exeeptione remota.

35,

De pena
fieri

aiiferenda parti. contra

cinaiii fiierif^^

interlocutoria.

Ordinamus, quod quoeieseunque-^ aliquam interloeutoriam

euria
eontio-erit^'^

contra
solvat

aliquani

fuerit^^

interlocutoria,
sit

Xn

quorum medietas

communis.

a eomite et partium. pars. contra quam lata denarios parvorum pro qualibet li))ra, et alia medietas sit partis, pro qua lata

interlocutoria fuerit predicta.

36,

(^iiod

coiiies,

indicos

et

eonsiliarij

ante

inutationem

rnrie

oiiines

questiones^* teiieatnr'-^ te^milla^e'-^

Finem
per partes

litiljus imponere cupientes, statuimus. quod postquam fuerit eonelusum in causa. comes Trao-urij cum-" suis iudicibus et

S.,
('.

C.
i

L.

allegatum

S.

C.
8.
i

S..
]..

L.

solvat

sententiatum
('.
i
i

L.
L.

iuditio
i

'^

V.,
s.

S.

C.

retrouctum

8amo
C.
i

V.
\j.

I..

S.^

denuntiaverit
^^

pronuntiatum
8.
i

C. inferet

comdenetur.

sententiae
in
i

L. eondemnetur
assentire

^^

('.

mediate L. imponatnr

('.

tani

seqnenti

^^

L. mostra

\^

C.

Venetiarum, L. Ven.
^^

^-

'

S.. i

L.
8.
8.

^^

L. vellet
i"
('.

20
-^

q
8.

fecit
i

(inotiescunqne, L.
^^ C.

quotiescnm(|ue
in

questiones omnes

2'

V.

8.

C.

25

teneantnr

fuerit

21

V.

in

medietate,

^^ c.

deponatur,
23
\^

g,

quocies(]unnque, C.

conting:erit
26
(^

f^jt

terniinare

teneantur

Lib.

I.,

Cap. 33.-^38.

21

coiisiliarijs

iii

virtute prostiti iiiraineiiti teiieutur^

omnes

et siii^iiilas qustio-

nes ante iimtationein^ c'uri terininare gradatirii, videlicet, que prius fiiorit conclusa, prius terminetiir, et sic per ordinein. Si \ero circa fiiiein iniitaticondudi coiitioerit. idem rector cum eadem oiiis^ ciirie aliqua* qu^stio^ curia prima, licet alia de novo sit creata et iiitraverit; teneatur nichilominus, et possit iiifra octo dies proxime veiituros'' post dictiim eorum tempus

elapsum termiiiare et liiiire ciim eadem prima curia: iudicum et consiliarioriiin violator vel comptemptor^ ))aniio commimi lihras XXV parvorum.

et si aliquis
extiterit^.

dictorum

solvat pn^

87.

Qao(l

(ouviiictiis^^

vel

confessiis
in expensis.

in

inditio*^

(^oindempetur^^

Ttein volumus et maiidamus. c(uod quicimqiie in curia fuerit contumax aut convictus vel confessus dari^^ aliquid. vel debeat^* facere aliquid alicui^ eomes et curia teneantur et debeaiit ipsum debitorem victum^^ et^ confessum
vel

condempnatum^^
creditori seu

sententiare.

dum
seu

actori

tam^^

condempnare^^ et conpellere^^ ad satisfacieneipensas omnes. quas in litigio. et circa

(fecerit)'^^ et aliter autoritate^^ ipsius questionis. quam etiam sortem^^ capitalem^* reservata tassactionem^^ ipsi cojniti et curie sicut eis^^ \'idebitur, et tam pro expensis predictis. quam per^' sortem^^ del)eat fieri et dari tenuta extimatio2^ et satisfactio in l)onis dicti debitoris, statuto vel consuetudine aliqua non obstante.

litigium

88.

De modo

et

ordine faeiendi soliicionem^^ ereditori contra reiim.

Si aliquis convictus vel confessus fuerit^^ in iudicio dare debere alicui aliquam pechunie^^ quantitatem, hunc ordinem in satisfacione^^ creditoris volumus observari. videlicet. quod creditor intret tenutam et possessionem de rebus mobilibus debitoris, qualescunque^* sint. scilicet de bestijs et si dict bestie non suffieerent, intret in possessionem^^ reruni mobilium. quas debitor habeat^^ intra civitatem. qualescunque^^ sint. excepto lecto.
:

L. teneantur
contentor
12
s.^

^ ^

L. qnaestionem
S.

iudicio

debere

21

V. mutacione
exierit

C.
8.

^
i

V. niutacionis L. convictus

^ S.

nihilhominus, C.

^^

L. nihilominus

^^

^^

comdenuetur, i q dictum
i
8.,

C.
^^
i

L.

condemnetur
i

C.
i

*
"

L. aliquani
S.
S.^

venturis
C.
i

ii

^^

L. dare

L.

^^

L.
C.

s^mo
i

C.

28

L. condemnatum
'^^

C.
C.

iteni

^3

C.

L. condemnare
C.

Samo

V.,

8.

24 quousque etiam sortem ^e q transactione, L. taxatione eisdem

i

^^ 8.

ipsius

V.

L. pecuni^

3o 3i ^ j^ solutionem ^^^ q c. g satisfatione, C. i L. satisfactione ^e 3^ C. possessione j^ habet

extimactio

^^

8.

comdennatum,

^^ 8.,

L. compellere

22
j^

q
27

capitale

auctoritate, L. occasioue ^^ 8. tansatione,

C.
i

j^

^^o

fuit

^8 j^ ^^^.^^ 2 e. j^ ^

^^ L.

qualescumque

22

Statiitoruiii Tragurij.

et si res ip.se (inobiles)^ non sutticereiit. intret iii tenutam rerum iiimobilium^ xcepta donio liabitaeionis^ debitoris et si alia* bona non suticerent^. tune lecti et dom us tenutam iutret, et teneat. si (forte)* debitor ille"^ non redimeret infra tenninum sil>i constitutum a curia. (Et si deljitor res mobiles [vel immobilesp non habuerit, ponatur in earceref communis. Sed si non hal)uerit. unde se nutriat. creditor (nutriat)^eum supra^^ ipsum debitorem
:

39.

De

extiinatoribus eligendis^^ pro laeienda solntione

in bonis
debitoris'^.

ereditori

Item ordinamus, quod si creditor (alicuius)^* consecjui voluerit solutionem suorum denariorum contra del)itorem suum. et debitor infra terminum eidem assignatum per curiam non satisfeeerit ereditori. dieta euria ad peticionem^^ dieti ereditoris teneatur elio"ere duos extimatores bonos et sutiicientes, qui per prestitum^ iuramentum extiment de bonis debitoris. que
ereditori plaeuerinf^. exeepta
et

domo habitaeionis^^ et lecto secundum extimationem^^ factam per ipsos xtimatores20

extimata2i
si
jj-^

dieti

debitoris:

dietus creditor

ipsa bona sic

expensis. Et

alia

bona

del)itoris preter

^olutum recipere teneatur pro suo de))ito et leetum et domuni non suffieerent^^

ad satisfaetioneui predietam, tune et leetus et domus tam pro parte quam pro toto, quod restaret. vel defieeret ad solvendum. extimentur23 sieut alia bona predicta.

40. (Quod)^* carta notarij,

cjue

non

liabet'^

earacterein.

non
Statuimus
et

recipiatur.

que non habent^^ earaterem^^

ordinamus. quod aliqua instrumenta, seu carte notarij, in publicum, non reeipiantur. nee adniit-

tantur^'; et si aliqua alia apparerent^^, in quil)us reperiantur divisiones alique aut pertracte^^ per medium. vel eireumseripte (aut rescriptae?^. vel rasure^^ seu eancelature^^ susjiecte repudientur oinnino.

Samo

tationis

L.
C.
V.,

^'

V.,
S.
i

S.
T..

L.
talia

^'^

^
^
i

C.
S.,

L.
C.

immobiliuin
i

S.,
^

L. illa -^
-

Samo V.

L.
S.
i

^^

20

23

C.

L aextimatores L. aestimetur L. caracterem

L. placuerit
i

L.

C. super
^5

L.

L.

sutficerent

L.
L.
22

C.

L. habiV., S.
i

Samo

L. elligeiidis

V., S.
^^

Samo
^^

V. debitoribus

Samo V., - ^* Samo

S.,

C.
^

L. petitionem
S.,

L.
-

C. suft'icientes quod prestitum

C.

L. liabitationis
25 q,

^^

^^

S.

existimata,
i

aestimata

^4

L. samo \'., S. 27 q admictantur

S.

30

Samo

L.

^^

rassure

habeat ^8 g apparerint
[

aestimationem t^. suHcereut

^6 g^
^^

caratterem,
C. petracte

^^

g,^

j^

canccllatar

Lib.

I.,

Cii}).

SH.-U.

2g
qiiod

41.

(Jiiod instiTiiiientuiii

iiotarij uoii infnn<>'Mtur [)er testes ct

credatiir instrumento debiti^ caneeliato vol iiieiso.

Statuimus.
alieuiiis

scripta et coonita
debiti

omnia instrumenta, que ])er manuin iiotarij^ sunt vera non infringaiitur per testes. Sed si instrumentum reperiretur apud debitorem esse oancellatuin vel incisum,
qiio(l

credatur ipsi instrumento inciso vel creditori silencium^ inponatur*; et

instrumenta de dicto instrumento questio esset, (iebitori deferatur-^ sacramentum, iurantis se solvisse debitum. (et)'^ quod non per malieiam^ est cancellatum instrumentum predictum.
caneeliato et super ipso
si

42, Qiiod

eomes

ciini iudicibus (suis)* possit execationi9

mandam

instrumenta

debiti^.

Statuimus et ordinamus. quod quilibet comes cum suis iudicibus omnia publica instrumenta debiti ad peticionem^^ creditoris secundum tenorem ipsorum instrumentorum tam in sorte quam in pena possint et debeant execucioni^^ mandarn sine aliquo libello seu peticione^^ infra terminum XV^* dierum, infra quem terminum reus seu debitor possit contra talia instrumenta duas excepciones^^ tantum opponere^^ et probare, videlicet solucionem^^ aut falsitatem. si dictas tamen exeepciones^^ aut earum^^ aliquam
in iuditio^^ alle^averif^*^, alioquin

dieta eiecucio-^

addito^^,

quod in X\" dies semper remaneat

tamen^^

dillatione^*

danda

vel

fiat, ut dietum non danda ultra

est;

hoc

predietos^

in provisione comitis et curie.

43.

De quanta

etate debet esse testis.

possit
aliter,

Statuimus. quod, qui non impleverit^^ ^tatem XVP* amiorum. non super aliqua questione civili testimonium perhibere, et si fierei tali testificatio non valleat-' nuUo^^ modo.

44.

De

llijs^^

qni non possnnt poni in testes propter perentellam^.

Item volumus, quod

nemo

possit

pro^^

se.

trahere^^ vel ponere (in)^* testes^^ filium

^
i

suum

scilicet^^ in suo favore aut nepotem suura, videi

C. debitoris

C. imponatur
^^ S., C.

L. malitiam
-

^^

C.

que manu notarij

^
i

^ S., C.

L. dett'eratur
V., S.

Samo

^^ S. petitioni, C. L. executioni i^ - i* l XVI i L. petitione g^ q [ j^ exceptiones - ^^ L. apponere ^^ S.j C. i L. solutionem ^^ S. i L. iudicio ^^ C. ^^ V. eorum ^^ S. eio, C. exceptio, -^ C. adito -^ L. tantum elegaverit L. executio ^* 8. i L. dilatione, '^^ -^ L. compleverit C. delatione C. sexdecim
i

L. petitionem

C.

L. iuranti
^

L. silentium

'

Samo L.

S.

executionem

^^

S.,

C.

S.

C. i

^^

C. debitori

'-

S.,

C.

L. valeat
^^

^s

parentelam
V., S.
i

C.

per

g^ q
^^

x..

ulio

S.

c.

'^

8.

his,

C.

ijs

-^
^*

^o

C. vel

^ ^

traere,

(\ tenere

Samo

L.

35

g^ Q

j^

testem --

:24

J^tatutoruiu Tragurij

filium filii sui vel tilie siie aut fratris (sui)"^ seu sororis siie. nec^ consanguineiim. similiter usque in terciuin* gradiim nee servum aliciiiiis. et qui 11011 possiint esse in seiiteiicijs^. noii possint esse testes in eis.
licet^

4.5.

Quo(l aeramentuiii
et

mittatiir*' nobili))U8
})!()

mulieril)ns ad
testinionio.

domum.

po])ularibns in e('elesia^

Ordinamu. qiiod alic|ua niulier introducta in testera super aliqna causa. palacium^ i-ommunis vel logiam^ intrare non delieat ad testimonium perhiIjendum^^: sed si nobilis fuerit (in)^^ sua domo. si vero popularis in eeclesia sancte Mari de plathea^- sua de))eant testimonia perhibere.

46.

Quocl

prilici) )alis

iuret do seientia
le

et

sacraiueiitarij

credeneia

13

totam (ominunitatem Tragurij, quod i-uiii super aliqua iiirandum fuerit: principalis persona^^ iurare debeat de scientia in veritate: sacramentarij autem^^ iurent. quod credunt ipsum (fideliter)^^ iurasse. et non denegasse.

Statutum

est per

causa cuni^^

sacrainentarijs

47.

(^iiod

libris

iiifra

valeat uniis testis,

et

(supra)^^

iisqiie

ad

XX

valeant duo testes.

infra indusive reeipiatur

Volumus.
in
[)alatio
et

ut a

lil>r.

parvorum venetorum

valeat

unus

testis,

dummodo

fuerit lione

fame

et (non)^^

habeat

inducias ad testificandum, sed statim il)idem iuret veritatem dicere et testificare'-. inclusive et non ultra reeipiantur et libr. vero usque ad valeant duos'-^ testes vel plures in quibuseunque causis et dictis eorum credatur. dummodo fuerint, ut dictum est, ))one lam. Sed a li])ris siipra unusquisque ])ubli<-um habeat instrumentum. nee ab inde supra valeant dicta testium in qiiacunc[ue causa. quantumcuiique-- fuerint bone fame. Et si notarius tune presens non fuerit. utraque pars vadat et conveniat ante

A X

XX

XX

duos vel tres legitimos testes^^. et inveniente--^iiotarioiieritaciat instrumentnm in publicam formam reducendum.

C. per L. tertium C. atur C. L. mictatur C. ad ecclesiam Samo V.. T. Joggiam palatium C. prohibendum L. C. in L. credentia L. platea C. c. Samo V., V. C. Samo ^ prima, C. primum C. aut c. L. duo L. L. Samo V., C. quantunque, L. quantumcumque L. testes legitimos
^

C.

vel

Samo

S.,

C.

L. seuteutijs
^

C.

S.,

C.

"^ "'

S.,

S.

^^

^^

S.

12

s.,

^^

S.,

^^

i^

S.

^^

it

1'

V.. ...

S. ^.

^^

.,

S.

S.

'^o

f^

testiticari
-^

21

^-

-*

iuvenieiitein.

L.

adveuiente

S.

Lib.

I..

C-AiK 44.

50.

4cS.

(Jiiioniodo

testibus
si

uoii

cil)ortautil)iis^

causa [icrdatur.

Volumus, quod
in aliqua
ille^
qiii

aliqui testes siiper aliquo articulo fuerint introducti

questione et
uiiius testis

omnes
non

testes

eicepto

uno

teste

abertarent'^.

quod

dictos testes introuxerit*, perdat questionem et suceubat;^ in causa

abertaiitis^ ciim alijs^
testil)us.

occasioiie

49.

De

advocatis et eoriini salario.

et

(jiii

possiiiit

facen^ placita.

Ordinamus. quod comes

eli<i'at

Trao-urij ciim suis iudicibus et consiliarijs sex advocatos de eivitate. qui advoeati habeant^ de questione a

XXX

libris (infra

XX

denarios,

et

qiiicunqiie

haljuerit

placitum

aute

curiain

possint habere advoeatum aliimde, quam de eivitate liljris)^^ superius possint partes^^ habere causa^ fuerita advocatos. qiios voluerit^^ sive de illis. qui positi fuerint pro comniuni. sive alios. quos voluerunt^^ de eivitate. et ipsi advoeati a libris superius habeant pro suo salario solid. XL pro quolibet centenario^* librarum. et si ex dictis advocatis aliquis fuerit consiliarius, non possit esse in consUio. quando feretur sententia super causa, de qua est advocatus. et tam dicti sex^^ advoeati. quam etiam alij advoeati teneantur iurare bona fide facere, exercere suum offitium^^. et non petere^*^ vel recipere ultra suum salarium. et si receperit^^ vel receptus^^ fuerit-^ in culpa ultra periuriuni, solvanf-^ libris bannuni cominuni lil)r. venetorum parvorum. et nullus a infra possit placita sumere nec facere nisi sex advoeati iurati.

communis Tragurij non

Tragiirij.
et si

XXX

XXX

XXX

50.

De sacramento advoeatonim
(et
non)^"'^

eonfrivolis"^ ex('eptionibns

0})})()neii(li8.

Statuimus de cetero observari, quo(l quicunque

erit

advocatus alicuius

questionis^* in curia, de quantacunque2^ quantitate sit, magna vel parva. sive etiam sint^ de advocatis communis sive de alijs, iuret et iurare te-

neatur ad sancta'Dei evangelia tacto libro sacramentali. quod advocationis-' oHicium cxercebit bona fide absque^^ alia'^^ fraude vel machinatione. nec falsam causam ex certa^^scientia^^ favebit^' quoquomodo, nec eciam^^ opponet aliquam exceptionem frivolam vel dilatoriam aut prorogatonam^*, propter
^

C. existeiitibus
8

* S. alij

C. introduxerint
S.
i

8.
14

C. partes

L. C receperint
et
26

frivolis

C. sit
S.
33
i

C,

c. C. debeant ^ possint
^ g^^

^^

I^ iubenius
i

1..

L.
^

fuerit

^^

q
Q
]..

succumbat causa voluerint

i;

S.

C. habertareiit
*^

^'^

^o
S..
i^

C. liabertantis Samo Y. L.
i

^ S.

C.

ilii

C.
^^

C.
S.

L. volueriut
is
'^'

15

16 s^ L. VI i^ L. reperti
^^

officium -^

potere

L.

gamo L.

'^^^

fuerint

^i

-^

27

L. advocatoris

30

C. exerceat
i

C.
^8

alicuius qui

apsque

s.
^^ 29

C. solvat

L. quantaeumque
S. ulla,

3i

S.,

L. etiam

g
^4

(krat.)

snia, C.

(krat.)

progatoriam

sentie

L. aliqua
^'^

L.

S.

fabevit

2H

Statiitoruin Traa'iirij

qiiam
et

cjuestio possit a

inipediri vel prolongari^: nee aliqiiid

iiltra

rium pretaxatuminfra

iure petet vel exiofet qiioquo

modo

et

siium saladictam causam

questioiiem bona Ude ac dilig-eiiter (ad)^ effectum perducet. quod (si)* tempus sue advoeationis et illiiis curie nequibit^ ad ertee-tiim perducere iion o))stante capitido aliqiio seii consuetiidine contraria eivitati.^ Tragurij, teneatur ipsam. et possit aiictoritate preseiitis statuti siln in hae parte eoneessa,
licet

mutata iuerit curia. ad efieotum.

et

tempiis sue advoeationis

ti'ansierit.

perdiieere

51.

(^uil)iis

prohibitum est^

et

quil)ns couccssiim (est)'

esse proeuratores.

Mandamiis. qiiod nuUus Traguriensis possit nee debeat esse procurator forensis contra commime seu aliquam^ personam de eivitate ae solummodo^ advocati iurati dieti communis. et si <listrictii Tragurij. nisi quis talem proeuratorem*^ aeeperit^^ preter advoeatos prefatos. ipsa procuracio^- non valeat nee teneat. (et)^^ quiequid^* tali procurator fecerit.
alicuius

irritum

sit.

et

inane: et quod dictuni est super^^ in capitulo proximo. hic^^

intelligatur esse repetitum.

52.

(^)ualiter

constitiii

possunt^^ proeuratores per instrumentiim.

alij^^ cjiiam

Ordinamus. quod
Tragurij

si

quis

homo

vel aliqua^^

femina ^oluerit

in

curia
si

cum

aliquo iudieium^<^ sumere^^ seu litigare per procuratorem.

et
scril)i

procuratorem non constituerit cum-"^ publico instrumento. teneatur

venire eoram dicta curia personaliter, et faciat se
actis curie

debeat per tabellionem in

et expri-

dicendo. talem constituo

meum

procuratorem. ponendo

ad quod constituerit-*. et (si)^^ sic repertum Iuerit scriptum manu notarij curie. valeat et plenum robur obtineat, velut-^ scriptura publici instrumenti aliquo statuto (et)-' consuetudine non obstante

mendo-^

in actis curie totum.

5i).

De modo

et

forma

eoiisilij

u'eiieralis

et

de anctoiitate

et

l)ailia-^

ipsius eonsilij.

Statuimus. quod omnes nobiles viri Tragurienses. quoruni avus paternus et pater fuerunf- vel essent de consilio civitatis Tragurij, sint et constituant consilium o-enera1e civitatis eiusdeni.
^,

C.

prolungari,

kasnije umetnuto

Samo bitum procurationem

"^

^^

L.
^

prorogari

Samo L.
S.
('.
i

V'.,

L.
i

\^

taxatum
'*

C.

C. nequebit

^
(',

V.

aliqua

'3

Samo

^' (\ possint constitui hoc ^i s. i L. summere S. iudicum

C.

L.

^^

S.,
^^

L.

acceperit

S.

L.

quidquid
^'^

C.

V. nema. u S. Quibus sit prohi^^ L. solumodo

^
i

^^

S.,

C.

L. procuratio
('.

^^

L.

supra,
^^ ].. si

nema

L. constituitur

('.

fuei'int

Samo

L.

L. aliter --

qua
L.

^^

C,
o^

V. iudica

in

-^
'-"

S.

velud

V.

expremeno

Samo

-^

S. bail.*

IJb. I, Cap.

50. 54.

27

Quod oonsilium seu maior pars

o-eneraliter,
,a"enda

ipsius possit facere. statuere et ordinaro

singiilariter et univorsaliter
et
civitatis

omnia

et singiila

commiinis

Tragurij, et

omnium

negotia et perapertineneiarimi^ ipsius

cuni
(asu.

omnimoda et plenissiraa auctoritate^, potestate et bailia^ in quocunque modo vel forma, et quic(iuid* [)er ipsum consilium dictum, factum,

ordinatum aut determinatum fuerit. per];)etuam roboris obtineat firmitatem^ aliqua exceptione non obstante. Vohimus insuper, quod quilibet filius mascuhis per lineam descendens masculinam in legitimo et ex legitimo matrimonio procreatus^ cuiuscunque nobilis viri Traguriensis, cuius avus paternus (et
pater;^ fuerunt vel essent^ de consilio civitatis Trao-urij, possit esse de dicto

qui per propinquiorem suum domino comiti et iudidbus et consilio presententur^ et presentans^^ iuret pr^sentatum annum sextum decimum excessisse et tali per dominum comitem et iudices admittatur ad dictum. consilium omni exceptione^^ remota, et inter alios consiliarios scribatur et sit de partito^^ et possit habere officia sicut alij de dicto consilio. Verum si aliquis alius a predictis de dicto vellet esse consilio porrigat peticionem^^ in scriptis domino comiti et quatuor iudicibus, qu si per dominum comitem et quatuor iudices, omnes nemine discrepante fuerit accepta, tune in consilio generali, in quo ad minus quadraginta^* consiliarij interesse debeant, recitetur^^, et si per duas partes de tribus consiliariorum fuerit approbata, iste tali sit de consilio, et possit habere officia, sicut (eteri de dicto consilio: aliter autem consiliarij recepcio^* facta nulla sit
i'onsilio,

generali

ipso iure.

54.

De

propositionibiis in generali consilio faciendis.

Dicimus et ordinamus, quod quando comes civitatis Tragurij voluerit maius consilium et aliqua proponere et ordinare in^' ipso maiori consilio, debeat et teneatur liunc modum servare, videlicet quod prius in die seu sero pr^cedente, quando voluerit mane sequenti facere dictum confacere
silium, debeat facere ad se vocari^^
liarios

suos

octo^^,

scilicet

iudices et consi-

et

coram

eis

proponere

et dicere

ac'^^

eliberare

ea,

qu proponere

voluerit ad ipsum, consilium, faciendo inter eos partitum, quicquid^^ maiori parti eorum placuerit, idem comes ad consilium generale proponat, et non

aliud; et

tune

non valeat nec teneat, sed'^^ ex nunc pro ut ex si secus fieret, irritum et inane Additum est in hoc. quod si comes, iudices (et)^^ consiliarij venerint ad maius consilium cum hijs"^* propositionibus, quas ordinassent die seu sero precedente, ut dietum est, et cis in dicto consilio existentibus videsit

S.

1"

S.
"^

C. baila

Samo

sentatus

petitionem

S.
-2

C.
8.

y. esset presenti, C. L. XL q recipiatur pro voare C. 8 q

V., S.
^^
i

^ g L. pertiaentiarum, C. pertinantiarum ^ S. i L. quidquid ^ V. firmitate

L.

C.
i

q
^

autoritate

p^ej

C. procercatus

S.

C.

presentet

^^

S.

exceptioni
18

i-

8.

preo
S.,

q
q_

i^

g^

^^

^^

c.

C.

secundum
X.

^^

^o

gt

L.

receptio

21 S.
jjg

'^^

8amo

V., C.

L.

- -

24

L. quidquid

MON. HISTOR.-JUR.

28
retur aliam^
illas.

Statutorum Tragurij

proposieionem^ facere. de alio iieo-otio vel re ultra illum vel quas deliberassent. possint illam propositionem facere. clamante eomite prius eos. et deli)3erante inter eos per partitum. si eis vel maiori parti eorum videtur^, quod dicta propositio fiat. et si maiori parti placiierit. illairi
proponat*, et faciat^, ut dictiim
est^.

55.

Qiiod
(jui

qiiilil)et

possit

aiTeugare

siiper"^

proposita,

et

illis^.

extra proposita^ arrengareiit. possit

silencium^^

comes

et

euria

inponere^\

quod super propositionibus. que fierent in maiori consilio. arrengare et consulere, sicut siln videbitur utilius, sed si aliquis ultra (es)^^ propositiones^^ arrengaret, volumus. quod comes et euria (siia)^* vel maior pars ipsorum possit, si eis videbitur. tali extra propositiones^^ arrenganti silencium^ inponere^" et precipere sub pena. quod sedeat vel taceat. seu super propositionibus arreno'arent^^. et penam impositam. sive semel, sive pluries. si tali arrengans^^ fuerit c-ontemnens vel
8tatiiimus.
qiiilibet possit

inobediens^^, dictus

comes

exio:ere teneatur.

56.

(^uod

expellantur

de

consilio

propinqni

illins,

de

eiiius

facto traetatur.

Ordinamus. quod quando tractabitur de oTatia

consilio generali.

fiieiendi-^ alicui

tam

in

propinqui illius exire debeant de ipso consilio. et in ipso consilio nullo modo debeant interesse. secundum quod iudices et consiliarij^^ interesse non debeant^^ in causis civili])us propter parentellam-* et comes Tragurij dicere debeat in dicto"^^ consilio tam generali quam speciali, vadant extra consilium consanguinei eius, pro quo traetatur de gratia. et si quis de dictis consanguinei s staret in ipso consilio, solvat pro banno communi libras X^^ parvorum, et nichilominus-^ vadat extra consilium.
speciali,

quam

57.

De

executione refoniiationuiii.

Statuimus et ordinamus. quod quilibet comes civitatis Tragurij de))eat teneatur vinculo sacramenti omnes et singulas reformationes. que tient tempore sui regiminis^^ in omnil)us complere et executioni mandare.
et
^

S.

videretur

S. Qnod (luilibet arrengare possit ^^ ^^ * 8. alijs ^ S. propositam super ^ q j ^ silentium 8., ^'^ ^^ Samo 8. i C. ^^ C. C. i L. imponere 8amo propositionibus i' 1^ L. proposita ^^ V. i L. 8., C. i L. silentium 8., C. i 1.. ^^ 8. i C. arrengaret ^^ L. arregans imponere - - S. innobediens ^^ C. i \j. facienda ^^ V. consiliarijs -- L. debent - -* C. parentelam
'^

0. alias
^
S.
i

C.

S.

C.

proponaiit

propositiones,
^

S.

^ L. propositionem ^ L. ut est dictum super, C. Quod quilibet arrengare

L.

faciant

j;

2^

L. ipso

- C.

decem

-"

8., 0.

\j.

nihilominus

-^ 8. reiiiiiminis

Lib.

I.,

Cap. 54. 60.

29

58.

De modo

elligeiKli^

officiales tain

forcnses

qiiaiii

cives.

Statuimus, quod mediciis, notarius, appotecharius^ et alij extrinseci=* qui assummuntur* ad salarium civitatis^ Tragurij, eligi debeant per maius et generale^ consilium civitatis Tragurij ad bussulas"^ et ballotas^. et non aliter. Alij vero officiales civitatis debeant eligi per comitem et per iudices et consiliarios siios ad bussidas^ et ballutas'^ et non aliter. Et si aliter dicti officiales 'tam intrinseci^^ quam extrinseci electi^^ fuerint. tali electio^^ non valeat, nec teneat ulio modo, et hoc' dictus comes observare
Dfficiales,

et observari facere strictissime teneatur.

59. Qnanto tempore debeant (diirare et)^^ stare officiales

intriiiseci^\

Dicimus

et

ordinamus, quod iudices

et consiliarij et

omnes

alij officiales

eorum officia durare debeant solummodo^^ per sex menses et non ultra. Item quod iudices et consiliarij non possint (nec debeant) ^^ reassumi nec eligi ad idem officium judicatus vel consiliarie usque ad terciam^'^ mutacionem^^ curie. Examinatores vero stare debeant uno anno in officio sue^^ examinacionis-". et massarij'-^ communis uno anno.

intrinseci civitatis Tragurij ^^^ stare debeant in

eorum

officijs, et

60.

De

peiia refutanciiim^^ officia^^ sihi data^*.

Item volumus, quod quicunque fuerit electus iudex. aut consiliarius. condenetur^s communi'^^ in libras XXV parvorum. Et hoc si tribus diebus steterit et perseveraverit in renuendo officium sil)i inpositum^', condempnetur^^ in alijs XXV libris^^. Item quod quilibet alius officialis, qui per tres dies perseveraverit in renuendo officium ibi inpositum^^, condempnetur^^ in libris XX V^^, et pena soluta dictus officialis. sic renuens, sit absolutus ab officio ipsa vie, et si minor pena in capitulis infracriptis ipsorlim officialium esset apposita. illa minor solummodo^^^
et renuerit officium,

exigatur.

C. extriseci

L. L. bussulos ^ ^ ispravC. bussolas, L. bussolos L. ballotas V. 8amo V., ljeno od intrinsechi" L. C. extrinseci Samo V., g Tragure L. tertiam C. C. L. mutationem C. suo L. refutantium L. examinationis maxarij, C. mascarij C. c. officium datum l condemnetur g^ q c L. condemC. comunis l impositum ^ g comennetur, comdennetur, netur Q XXV L. impositum 0. L. condemnetur q solumodo q XXXV

V.

generalis
15

S.,

C.

L. eligendi
*
"

L.
^^

S,

appotecarius^ C.

S.,

C.

assumuntur
S.
i

L. apothecarius
i

^ ^

8-,
,^

C.

L. communis
ballottas
^^ 8.

C.

C. bussolas.
^'^

'^

''

C.

ballottas,
^^

C.

eletti

electo
^^

^^

i^a

^^

8.

C.

'^'

8.,
i

^^

8.,

C.

-^ 8.,

'^^

8.

^-

8.,

23

24 c.

25

-^

8.

27

28

C.

29

libris

^^

8.,

C.

-^^

8.

22

^3

;jO

Statutoram Tragurij

t)i.

De

officialibiis

elligendis^ super observanclis statutis.

Mandamus,

quo

quilibet

comes Tragurij

cum

sua

euria

teneatur,
et

eligere duos bonos et priidentes nobiles, qiiP (in)^

omnibus

capitulis civitatis
civitatis:

debeant siiperesse, et aceusare omnes veiiientes coiitra statuta duret eorum officium tribus mensibus tantum.

62.

De

eligendis capitaneis ciistodiim noctis et clavigerijs^ poi*tarum.

et

ordinamus, quod comes Tragurij cum^ (iudicibus)^ (et)^ sacramenti teneatur et debeat eligere singulis mensibus duos bonos capitaneos super custodia nocturna^. et clavigeros sive portonarios^ portarum civitatis Tragurij. qui de sero claudant diligenter et de mane apperiant^^ more solito (portas)^^ secundum consuetudinem civitatis.

Dicimus

consiliarijs suis vinculo

63.

De modo

et

forma aperiendi portam

pontis.

Statuimus et ordinamus. quod a modo^^ jj^ antea (quod)^3 claves^* porte pontis civitatis Tragurij non possint^^ dari comiti nec recomendari^ ad claudendum, nec aperiendum dictam portam. nisi hominibus, qui sunt de consilio generali dicte civitatis Tragurij. et quod davoriji' dicte porte non possint nec debeant dictam portam apperire^^ de nocte, postquam tuerit clausa^^ sine licentia et voluntate^*^ comitis. qui fuerit ad regimen
(civitatis)^^

Tragurij et

duorum

capitaneorum"^^ custodum noctis, vel alterius

eorum, si unus absens-^ esset, et hoc sub pena librarum solvendorum^* a quolibet, qui contrafecerit.

L parvorum communi

64.

Quod capitanei custodum

noctis faciant pulsari^^

campanam

de sero.
Statuimus, quo capitanei custodum noctis laciant pulsari^^ de sero ex campanis sancti Laurencij^' pro custodia civitatis Tragurij secundum antiquam consuetudinem.

unam

65.

De

deffensoribus^^ et

eorum

officio.

Quia

illud,

personis, ordinamus.
1

quod commune^^ (est)^^, naturaliter negligitur^^ a specialibus quod de cetero per iudices et consiliarios eligantur
^

possit
^^

quod gamo Y. nullam Samo L. Samo L. noturna L. L. Samo quodamodo Samo V. L. L. recommendari Samo g capitaniorum V. clausam - apsens solvende L. g q cumune Samo
S.,

C.

L. eligendis
clavigeris
^

v., S.

C.

L.

*
i

8.

C. clavigeri, L.
^ S. 12

'

V.

C.

portinarios
i^
i'^

^^

S..

C.

aperiant
is

^^

C.

C.

i*

L. clavis
22

C.

^^

S.

C. clavigeri

^^ S., C.
-^

L. aperire
2"

V.

-^
i

voluptate

-^

L.

23

S.

-*

S.

C.

^^

pulsare
-^

L. piilsare
^^

S.,

L.

C.

L. Laurentij
S.

28

3^

negligenter

defensoribus

C.

Lib.

I.,

Cap. i'A.iu.

?,1

duo viri sapientes, boni et legales. qui iura communis in consilio cuiii parlamento defendere^ teneantur^, videlicet: Si aliquis* vellet* contra iura communis vel contra l)onum* statum^ civitatis Tragurij, quod eomes et curia sua debeant et teneantur ponere ad bussolas" et ballotas^, vel ad sedendum* et levandum negocium^^ tale^^, sicut dicti defensores (dixerunt^^. et propterea^^ dicti defensores^*)^^ in omni consilio debeant interesse, et durare^^ eorum officium tribus mensibus et teneantur et debeant vinculo sacramenti .sollicite" inquirere et denunciare^* eomiti. si quos invenerint de bonis communis
;

indebite occupasse.

6(5.

Do

advocatis

iiiriiiiii

eoinmunis

et

eoriiin salario.

Statuimus, quod in omni mutacione^^ curie eligantur a comite et a sua curia tres boni et legales homines advocati super iuribus communis, qui advocati solummodo^^ teneantur et debeant simul et eorum quilibet vinculo sacramenti solicite inquirere bona et iura communis. et quemcunqe-^ invenerint occupasse et detinere de bonis communis debeant ipsi et quili])et eorum illum coram curia Tragurij convenire^^, et habere debeant pro suo labore decimam partem tocius^^ eius, quod excucient^* de dictis jjonis, facta prius eitimatione^^ per curiam Tragurij de dictis bonis et de omni^^, quod dictum commune ab omnibus requireretur ipsi advocati similiter teneantur (et debeant)^ coram^ (Traguriensi)^^ curia respondere et defendere=^ commune usque ad conclusionem cause. et haljere debeant pro sua mercede XL solidos parvorum pro qualibet^^ centenario^^ clandos^^ de omni^* eo. quod placitaverint tali modo, facta prius extimatione^^ rei. de qua ipsa questio moveretur communi^^. Item dicti advocati teneantur et debeant jdacita, que fuerint^' per eos incepta. infra tempus eorum officij prosequi. concludere et finire.
: "^

67.

De

officialiI)us

ponendis super blava eonduceiida

in eivitate.

Ordinamus. quod quilibet de eivitate et districtu^^ Tragurij (teneatur)^^ quolibet anno et* recollecturis^i l)lavam et legumina cuiuscunque generis,

26
i

y teneatur l proponeretur V.^ C. statiitum g bussulas, L. bussnlos L. ballottas C. y^ seudendum L. negotium C. talium Samo V. dixerint L. praeterea L. _ e L. C. denuntiare C. L. mutatione q solumodo quemcumque conveniri ^^ C. L. C. L. excutient aei^timatione omne gamo Y. g^mo Y. L. v^ eorum, C. L. deffendere C. L. quolibet c C. dnti Y^ g Q comuni q existimationem, aestimatione g C. cumini q dextrictu C. L. recolecturis
^

L. deffendere

C.

bannum
12 j^

aliqiiid

* ]^

S.

S.,

S., C.

i^ S.

i^

i*

dett'ensores
i

^^

16

i^

(lui-et

17

i^

solicite

is

s.

^^

s.,

20

21

],.

22

s.

S.,

totius

24

s.,

25 j^

C.

27

28

s.

in

29

I..

30

^i

^2

g.

^s

s.

dein.,

34

^s

T..

3^

^7

^^lerit
('.

^8

dixtrictu,

C.

^9

s.-imo

^0

in

41

s.

Statiitormn Trag-urij

biiod vel

quam

recoligit^

in

territorio et

distrii^tii^

(civitatis)^^

(Tragurij)"^

debeat apportare^ ad civitatem Tragiirij seii apportari' taeere. et non ad alias partes. siib pena et banno. quod comes Tragiirij inponere^ voluerit, seu eondempnare inspecta qualitate personarum et delicti. hoc reservato^o^ q^Q(j licitum sit unicuique habitanti in villis pro siia^^ Yita^2 et sue familie retinere tantum. quantum sufiiciat^^ ei et sue
(preclicte)^ teneatur et

tamilie. et
vel

non ultra

sul)

pena

et l)anno.

quam

dictiis

comes

vellet aufierre^*

condempnarei^. Et ad predictam^^ procurandum quolibet anno. antequam recollecture^' incipiantur^^, (ponantur)^^ duo offieiales ad inqiiirendum et procurandum predictam^^. pro ut eis melius^o videbitur. et poterunt^^ toto eorum posse, bona Me, (sine fraude)^^. et etiam ad denuneiandum^^ contratacientes (et)^^ in predictis et quolibet predictorum^ quos comes debeat

condempnare-^ convenienter.

()8.

De

examinatoril)ns

et

eoriini offieio.

Ordinamus. quod omni anno (fiant)^^ sex examinatores. qui eiaminare omnia instrumenta facienda per notarium iuratum communis Tranec debeant^'^ aliud^^ instrumentum eiaminare. nisi instrumentum gurij (factum per notarium iuratum communis: et si quod instrumentum)^^ aparuerit^o (non)^^ examinatum. non valeat: et si quis examinator examinaverit^- aliud instrumentum. quam^^ instrumentum factum per notarium iuratum communis Tragurij, sol vat communi nomine pen libras XX parvorum. et non valeat. nec teneat^* dictum instrumentum. Quorum examinatorum offitium^^ duret per unum anum^.
del)eant
:

()9.

De

eamerarijs, et

eorum

oftieio.

Ordinainus, quod
salario libras sex^

(per)^'^

comitem

et

suos iudices et consiliarios singulis

sex mensibus eligantur duo camerarij,

parvorum et non ultra: et si quis ipsorum perseveraverit per tres dies in renuendo dictum officium, solvat communi lil)ras X*^ parvorum. Item quod quilibet comes Tragurij faciat a suo notario scri1)i in uno^^ quaterno (introitus dicti-**

quorum quilibet habeat pro (suo)^^ duret eorum ofticium^^ sex mensibus. et

Samo 8amo dixtrictu, dextrictu V.^ portare L. C. asportari L. imponere comdennare, C. coiidemnarej L. condemnaverit L. resservato V. q ^ietu C. suo L. auferre comdennare, L. praedicta L. condemnare melijs recolecture L. incipiant Y., L. denuntiandum poterint, poterit L. V. debeat Samo V., C. C. L. condemnare Samo V. L. Samo alium Samo V. L. L. apparuerit C. V. L. L. examinarit qiiod C. teneatur C. L. Samo L. officium L. anmmi Samo C. C. C. decem L. L. VI V. C. suo V. dicto
1

C.

reoligit

V.,
S.
10

S.

C.

S.

C.

1^.

Samo
^

S.

('.

"^

S.

i^

12

i^

(.'.

sufficit ^^

^^

S..

^^

S.

('.

1'^

S.

^^

^^

^^Lino

S.

^^ S.

21

S.

(.'.

22

.^an^o

^3

j^

-*

S.

-^ S.,
-^

-^

-' C.

-^

S.

^o

s.^

^^

^^

^^

C.

^-^

^^

S.,

^^

S.^

^"^

S.,

^^

('.
^'"^

39

^"

S. offieio

^^

^2

s.

S.

].ib.,

I.,

Cap. 07. 70.

33

conimunis^ Tragiirij. et in uiio alio qiuiterno)- seu^ libro omnes ex]jensas (et in uno alio quaterno seu libro introitus dicte civitatis Traourij)*, quos idem comes apiid se retineat. Item quod uniisquisque dictoram eamera]-ioriim habeat* similiter diios lihros, unum introituum^ et alium expenKarum,
quihus, scilieet' qiiilibet^ eoriim in^ suis ordinate^^ scribant introitus, qui ad eonim manus pervenerint, et expensas, quas fecerint; et eos^^ apud
ili

Qui omnes libri^"^ comitis^^ et camerariorum inter se debeant concordare. Item quod ambo camerarij in princ-ipio eorum otticij debeant im*are^* otiieium eornm facere et exercere bona Me, sine fraude, et quod suum otiieium in simul faeient, nec divident tempus, sed ad invicem utentur
se retineant.
otticio

dict camere^^, et

si

contrafecerint,
libras

solvat

unusquisque contrarium

faeiens pro

banno communi

quod nullus camerarius possit sive domus, sive stationis sue, vie pro banno communi libras
(et)^"'

parvorum pro qualibet vie. Item aliquid emere pro communi de rebus suis
et si quis contravenerit^*,

XXV

solvat pro qualibet

XXV

parvorum. Item quod omnes introitus

libris infra terciam^^

diem. postquam pena soldorum X parvorum pro quolibet predictorum et pro qualibet vie, qua non scripserit ut predictum est. Item quod introitus communis, undecunque (venerint^^, ad camerarios debeant })ervenire, nec aliquis alius)^ possit quoquo modo

expens scribantur in predictis

introitus fuerint recepti, vel expense facte, sub

expendere de reditibus^^ sive bonis communis preter

dicti

quam

camerarij pre-

salvo et excepto

massariorum

officio,

ut in

eorum

capitulo continetur.

(Et)^"^ in fine eorum otticij dictos liljros assio-nent illis, qui tenent alios libros comunis. Additum"^^ est, quod camerarij communis, qui sunt, et pro tempore erunt ad ofificium camere, teneantur et debeant omni mense facere rationem de introitu et exitu communis in generali consilio vel coram^* quibus dictum consilium duxerit ordinandum sub pena librarum X parvorum: et quod comes teneatur dictam rationem^^ (fierij-^^ facere omni mense.

70.

De

liijs^',

(jiii

debent" exaininare-^ (a)^^ rationem^^ camere et molendinorum.

officij

Ordinamus, quod per comitem et eius curiam eligantur quatuor nobiles, coram^^ quibus et coram defensoribus^^ communis et in presentia ipsius comitis otiiciales camere communis et molendinorum debeant de eorum otiicio reddere rationem: qui quatuor (homines)^^ nobiles et defensores^** iurare debeant bona tide rationem ipsam facere et examinare, et qui]ibet
'

C.

V.
^*^

8.

Q habet

V. L. iurare debeant L. camarae " 8amo L. C. L. tertiam V. voluerint 8amo V., L. redictibus, L. redditibus Samo V., L. V. Aditum V., C. eorum C. dictam rationem teneatur Samo L. debeant C. examinari Samo q ratione V. quorum ^~ L. dett'ensoribus Samo C. L. detfensorcs
V.,
8.
i

et

civitatis
6

j^amo
8.

s.

introitum

C.

ordinati

V., S.
"^

^^
i

C.

eorum
C. et
^^
8.,

L.

C.

suo

C.
^^

quolibet
^^

Samo
V., 8.

C.
i

L. Qui libri omnes

^^

i
'^^

^^

C.

civitati

^*

V. contravenerint
-^

8.

8.

-^

8.

^'^

8.

-^

S.

"^^

8.

-'^a

8.

-^

C.

ijs

"^^

8.

-^

'^^

8.

(\

^o

(^

^^

8.

^'-

'^-^

^*

34
ci vis.

StatutoiTim

Traa-iirii

qui voluerit. possit interesse dicte

ratioiii. tjiiando fiet.

nec prohibeatur

alicui aliquo

modo. Hoe addito. quod tempore rationis faeieude eomes

consuetis. qiiod

teneatiir^fae-ere baniiiri

in

loi-is

omnes

volentes interesse dicte rationi-, possint interesse.

71.

De

massarij^ et eoruin offieio et de opera tione saneti Laiirentij.

comitem
et

Statiiimus. quo(l ]er

euriam Tragurij eligantur duo massarij

liabeat pro suo salario soldos^ quinque^ Venetiaruni^ grossis^. et duret eorum ofiieium uno anno. et non ultra: qiii massarij scril>ere debeant in uno libro omnes et singulos introitus communis. qui^ ad suas manus pervenerint. et in uno alio libro omnes et singulas expensas (et exitus)^. quas fecerint pro servicio^ communis. quos lil)ros teneant^^ apud se: et comes scribi faeiat suo notario in uno li)ro dictos introitus et in alio expensas et exitus dicti communis. quas dicti massarij fecerint et receperint quos libros idem comes apud se retineat et debeant ipsi libri massariorum et comitis invicem coneordare. Item quod omnes introitus et expense scribantur in dictis lil;)ris infra tertiam diem. postquam recepti seu facte fuerint. in pena solidorum X parvornm pro quolibet dictorum massariorum. et qualiliet vie. qua non scripserint vel scriln non fecerint. ut dictum est. Et in tine ot!icij ipsorum facta ratione et restitutione eorum. que superaverint^^ apud eos. del3eant dictos libros assignare et dare illis. qui habent et tenent^- alios libros communis: ita quod tam ex dictis libris. quam ex libris camerariorum de hijs^^. que in ipsis libris continentur^*. si opus fuerit. copia habeatur^^. Item si dicti massarij ^6 in eorum otficijs aliqua inconveniencia^' commiserint. jmniantur

communis

singulis annis,

quorum

qiiilil)et

arltitrio

comitis-^.
et eius

Item quod per comitem

operarij ecclesie saneti Laurencij^^ de

secretum consilium elligantur^^ quatu(tr illis de consilio et presententur din-

cesano et eius capitulo. de qui)3us per ipsos eligetur-^ unus, et ille erit operarius ecclesie antedicte. ut in privilegio domini fratris Gentilis. olim in regno Hungarie-- apostolice sedis legati ad boe concesso evidenter apparet (et)-^ duret eoruin ot^icium uno aimo. ut dicit dictum [rivilegiimi. et non ultra-

Dodatak

a.

davi

71.

(Odluka trogirskog vijea nobila o tom. kako se iniadu odreivali [operarii] dol ara crkve sv. Lovrijenca. sauvala se u tabulama FT., str. o6(). trogirskima, te je donose Farlati u Illvricum sacrum. Luio: Memorie. str. 481. i Smiciklas: Codex diplomaticus. VIIL. str.
uiravite]ji

187.

d.l
8.

L.
^

^ V. i precrtano ^^ C. teneant ^6 8. maxarij

V.

V. teuatur

V.

8.

rationis

8.

i^
-^

8.

Venet, L. Ven.
8.,

V.

g
i

(^

solidos, L.

sol
8. qiiia

C.
j j

L.
ijs

servitio
i*

-^

S.

L.

gross.

^^ C.

teneat
i^ 8.
i

L. elig-antur
-

q g^ q
C.

^^

l
j^

C. contintur

inconvenientia

8.,

22

c.

Unjrarie

L. Laureiitij
^3

^^

"

L. supererint

^^ C.

teneatm-

comimis
eligentiir,

^^ 8.,

C.

V.

S.

C. eligatur

Samo

V.,'8.

L.

Lib.

I.,

Cap. 70. 71.

85

Aiino
ciali

1))0<S..

(lio

o..

meiisis

iiilii.

civitatis

Trao:iiriensis, iu palatio dicti

Congreo-ato consilio generali et specomuiusi. inandato n()l)ilissimi et

dicte civitatis. de

potentissimi viri (loraini Oliverij de Riibeis de Ancoiia. honorabilis potestatis c-onsensu et voliintate 8 consiliariorum civitatis^ preicte, sono eairipaii et voee preconis, ut mori est. in quo quidem consilio predictus domiiiiis potestas proponit et dicit, qiiod placeat
videre, consiliare et^ deliberare super
dicto consilio pro-

Laurentij

secundnni

formam

operario faciendo in ecclesia sancti privilegij concessi per doniinuni legatiim.

In reformatione cuius consilij facto et misso diligenti'* partito per ipsum dominum potestatem de sedendo ad levandum. seciindum formam statuti, placuit maiori parti de dicto consilio, quod quatuor homines eligantur in presenti consilio ad scrutinium. qui sint et esse debeant operarij ecclesie sancti Laurentij. qui debeant recipere introitus et^ fructus et proventus
dicte ecclesie et
dicte ecclesie pertinet, et quo(l dicti electi presententur

guriensi,
privilegij

quod ad utilitatem domino episcopo Traut unum vel duos"^ ex ipsis eligat nominatis^ secundum formam infra tertium diem: nomina quorum electorum adpredicta sunthec:
et

omnia

singula

facere

et

exercere.

Gregorius^ doniini^^ Lucij. Franciscus Valentini, Gregorius Salinguerra^^. Die 8. mensis iulij.
Presentati fuerunt suprascripti operarij
et

Zubrianus Marini.

capitulo per potestatem et sapientes

domino episcopo Traguriensi secundum formam privilegij domini

dominis^^ Dessa Aml)lasij

legati in reclasto dicti

et

domini

e])iscopi i)resentibus

Dessa

Morsice^^^.

Die

8.

iulij.

Antedictus dominus episcopus approbavit de predictis quatuor dominum Gregorium Salinguerrae operarium, qui iurare debet coram domino potestate et 8 sapientibus^* et dicto domino episcopo et capitulo. facere dictum officium

bona

fide

et^^ sine

Odluku

trogirskoj^

fraude, ut in privilegio domini legati continetur. vijea od 3. VII. 1308. odobrio je i kardinal Gentilis
str.

2. XI. 1308. (Por. Smiciklas: Oodex. VIIL odredbe o djelokrugu toga upravitelja.

227.

'd.)

tome nadodao

^ L. cois, ^. comitis ^ Sm. izostavio je rijeci: de consensu et voluntate ^ Rijei et" 8 consiliariorum civitatis'', koje dolaze i u Lucia i u Farlatia ^ Rijei ,,et" nema ni ^ F. i Sm. diligenter nema u Farlatia kao niti u 8m.

F. ni Sm.
eligat"

^ ^ M. unus ; ^ nominatis" jo dama: Caeteros numero suftragiorum superarunt"; u Farlatia dolaze te rijei '^^ kao njegove vlastite, a ne kao transkripcija spomenika Sm. transkribira ^^ M. ovdje kraticu D." sa dominus", no drim, da domini" biti imade mjesto tih imena itav popis glasovanja ex sclieda inibi inserta", koji glasi: Gregorius d. Lucij 14, Franciscus Valentini 21, Zubrianus Marini 12, Sattacius 9, Dessa Duvmi 2, Donatus Xicole G, Dessa Morsice 7, Gre"'

M. duo M. nominatos 8m. umee izmeu Sm. mee pred rijei Gregorius" u zagrae"

gorius Salinguerrae 14, Dessa Bastiani 8, Zames Acielini 1, Zances Novelo 4, Gregorius Marini 3, Petrus Duvmi 1, Gregorius d. Lucij, Franciscus Valentini,

Zubrianus Marini, Gregorius Salinguerrae, Operarij ecclesiae sancti Laurentij" ^2 Sm. transkribira ovdje biti dominis" kraticu D." sa domini", no drim, da i* Sm. 13 Sm. Morfise transkribira kraticu Sapien": sa sapientium", ^^ Rijei et" nema ni F. ni Sm. no drim ispravnijim sapientibus"

;']6

Statutorum Trag-urij

Dodotak b. glavi 71.

je otisnuo

(Odluka trogirskoga vijea od 1308. ponavlja se godine 1359., te ju Far lati u Illjricum sacruin. IV., str. 387.: po njem je i mi amo prenosimo :) In Christi nomine amen. Anno nativitatis eiusdem 1359., indictione 12.^ die 8. mensis octobris, regnante serenissimo domino nostro Ludovieo, Dei gratia rege Ungarie etc. Administratio operarie fuerat in possessione iam diu laicorum. quo tempore fabriea ecclesie de bono in melius semper secus postquam ad manus canonicorum devenerat. Erant proinde processit inter utrosque discordie, iurgia et scandala. Volens autem venerabilis pater dominus Bartholomeus. episcopus, suam exonerare eonscientiam, ad hane (tompositionem devenit eum comite et iudicibus nomine communis recil)ientil)us. ipsis favorabilem. Quod ammodo in antea eligi debeant per dominum comitem Traguriensem et eius sueces^ores et eonsilium anno quolibet, quatuor operarii laici; e quorum numero unus eligatur et confirmetur ab
:

episcopo et canonicis, iuxta privilegium cardinalis Gentilis, qui sine licentia episeopi et. comitis venditiones. alienationes, aut expensas facere nequeat: iisdemque aut aliis per eos deputandis in fine anni rationem reddere debeat. Singulis annis duo thesaurarii: unus elericus ab episcopo et capitulo. alter laicus a comite et consilio eligantur. (pii thesauros ecclesie sancti Laurentii custodiant. et de anno in annum eligantur ii duo nequeunt esse fratres nec
;

consanguinei germani.

(Odredba o izboru ovoga uj)ravitelja dobara crkve sv. Lovrijenca nadopunjena je opet odlukom trogirskoga vijea od 3. svibnja 1494., koja dolazi kao 77. glava II. knjige reformacija, i odlukom istoga vijea od 23. lipnja 1500., koja dolazi kao 82. glava II. knjige reformacija).

72.

De mereede

prestaldi.

Ordinamus. (quod)^ si aliquis datus fuerit prestaldus^ alicui Traguad aliquam rem furtivam vel predatam^ querendum*. haljeat ipse prestaldus in die^ extra civitatem Tragurij ab eo, qui pecierit^ eum. etiam' fuerit inde recuperatum. tantum soldos Y parvorum: de hijs^ si nichiP autem omnibus. in qui))us aliquis fuerit convinctus tam in civitate quam extra civitatem, con'iequatur et habeat prestaldus decimam partem a forensi^^
riensi
:

vero consequatur. et habeat,

quantum a

civibus

nostris

exigitur in terra.

unde

fuerit

ille

forensis.

73.

De

pndariis et

eoj'iiin

()ffi(MO.

mento teneatur^^
^

Statuimus, qu()d comes seu curia, (|ui pro tem})ore (erunt)'^^. sacra^,\ debeat^^ ordinare seu ordinari facere. quod pudariji4

Samo

quaerendain
8 C.
i

L. nihil

L.

S.

^
i

g
C.
i

pristaldus

inde

8.

^8. pedatam,
peterit,
i

L.

perditam

'

C.

L.

poslije
^^

umetnuto .,fuerunt"
(]ui

ijs
^

C.

L. petierit

i S.

C.

forense

^^

C. facere Pndarios,

Pudarij

]^

teneantur

L. et

L.

^^

Samo
i

^^

C.

L.

L., u V. debeant

Lib. L,

Cap. 71. 75.

3?
campi,
del)eaiit esso

seu

custofles,

qui

fuerint

constituti

siiper

eustodia

(jiiatuor^

(e
qiii

qualibet

turraa)^,

unus capitaneus supra^ eos

(e

qualil)et

suiim officium teneantur (et debeant)^ (taliter exercere, videlicet: (|iiod qiiatuor de uiia tunna teneantur)^ et debeaiit^ custodire campum per iinuni mensem, et alij quatuor de alia tiinna per alium mensem, et sic de siiigulis; qui pudarij siio sacrameiito teneantur in .suo inense (per)^ dictam custodiam suo posse faeere diligenter, non faciendo aliquid aliud servicium^ per quod dicta eustodia impediatur: et pro suo labore et salario habere debeant medietatem condempnationum^^ omnium illorura, qui per suam aeeusationem seu denuneiacionem^^ aliquo modo eiisterint^^ condempnati^'^: et dicti offlciales tempore frugmn^* (et)^^ (fructuum)^^ et vendemiarum" teneantur die noctuque agros et vineas circare^^. et si quos raptores vel fures invenerint seu etiam animalia dampnum^^ inferentia. capiant^^ et curie representent^^ more solito punienda: et si servus (fuerit)^^^ q^em dominus redimere recusaverit. flaggellatur^^^.
turma)*,

74.

De

officialibiis

eligendis super vijs

campi.

Ordinamus ad hoc. ut vie de campo sint. et esse debeant (bene aptat<, quod comes civitatis seu curia teneatur^* et debeant)^^. quibusliljet tribus mensibus invenire et ordinare duos bomines. qui sint et esse teneantur^^
ac debeant con^amento^^ et^^ aptationi dictarum viarum, pro ut inelius utiliiis eis videbitur, faeiendum.
et

75.

De

custodibus elligendis^^ super eustodia olivanim

{insulae)^ Bufc^\

Volumus. quod comes Tragurij cum sua curia sacramento teneantur^^

duos ^homines, qui iurent denunciare^^ omnes illos. ipsorum^"^ sciverint incidisse seu infringisse^* quocunque modo de olivis seu de olivastris vel roveris in insula Bue^^ salvo quod ([uilibet possit sucidere^^ iugum arganium vel aliquid^^ artiticium pro^^ blava l)atenda^^ et predicti (duo^^ homines superesse debeant aptacioni'*^ et con(ordinare)^^^
vel

unum

quos

ipsi vel alter

(;amento42 pontis Bue^^.

1

V. HIP''

Samo L.

^^

Samo L.
S.
i
i

L, servitium

L. cireumire C. rappresentent
L denunciationem

Samo

V.,

L.

^
"^

l
C.

super

habeant
^^ S.
i

S.,
^^

C.

L. condemnationum
extiterint

^^ S.
1

fruggum

^5

Samo V.

Samo V., C. Samo V. c. C. denuntiationem,

*

S.

-^

^^

S.

C. condemnari, L. condemnati
i

^^

Samo V.

L.

^^ S.

^2

-^

26 l. qui superesse teneantur 27 g i Samo V., S. i L. l conza^ Samo L. ^8 l ac ^9 mento, C. conramento ^ i^ eligendis [^ ^ q 32a Samo L. ^^ L. Bovae ^^ C. teneant ^^ S., C. i L. denuntiare ^^ L. eorum ^^ S. ^^ L. Bove ^^ C. infrangisse, L. infregisse

damni, C. dann, L. damniim ^3 q | l Hagelletur Samo L.

^'

L. viiidemiarum
capiantur'

^^ C. ^^

^i

L. teneantur

C.

incidere, L.

4o battenda gamo V., conzamentOj C. conramento

L.

succidere

^''

C.
i

L. aliquod -

^^ C.

de

^^

S.

C.
S.

Bove

^^

^^

S.,

C.

L. aptationi

S.,

C.
i

^^ S.

L-

38
76.

Stat uto rum Tragurij

De

offieialihus

elligendis^

super exec'Utione testamentorum.

Tollentes^. qiiod procuratores et tideicomessarij^ testamentorum et testancium* exequantm'^ in omni)3us testamenta et voluntates ipsorum: ordinamus. quod eomes Tragurij in principio^ sui regiminis teneatur fieri faeere ellectionem' duorum iiolnlium eivium Tragurij. qui bona fide. sine fraude. del)eant diligenter inquirere. videre et examinare. si predicti procuratores et iideicomissarij^ execuntur^ dicta testamenta: quodsi secus eos invenerint facientes, debeant ante euriam illos faeere eonvoeari. et tune debeant comes^ et curia dietis procuratoribus et fideicomissarijs^^. qui non exequerentur. statuere terminum seeundum suam providenciam^-. quod ad penam l}anni^^ eis arbitrio eurie auferendam^* dicta testamenta et voluntates^^ testancium^*^

exeeueioni^' mandent.

Et hoc (statutum)^^ locum^^ habeat^o in procuratorilnis et fideicomistestamentorum: que facta sunt a millesimo-^ CC-o LXXXXini citra, et que de eetero fient; et duret oflicium dictorum offieialium duorum uno anno. et habeant propterea^^ pro eorum mercede et salario soldos XL parvoruni pro centenario^^ de bonis. que eorum studio et procuratione recupesarijs-^

rarent25.

77.

De modo

et

forma

elligendi-

ambasiatores^*^.

Statuimus et firmiter ordinamus. quod omnes et singuli ambasiatores^'^ qui ibunt ad servicium^^ communis, et pro factis communis, elligi-^ debeant in consilio secreto civitatis Tragurij scilicet per iudices et consiliarios ad scruptineum^^ et non aliter. et si per alios elligentur^^. non valeat ipsa ellectio^^ ulio modo. Item quod ipsi ambaiiatores^^ iurare debeant, quod bona tide et quam cicius^* poterunt. expedient negocia^^ pro quil)us mietentur^^; et expensas faciant^' moderate. sieut convenient^^.

C.

eligendis

volumus, L. volentes
i

^ S. i C. imperio V. i S. exequatnr S., C. i L. ^^ ^ C. i L. ^ C. tideicommissarij electionem exequantur \ ^ g_ i ^^^ V. i S. lidei comissarij omnes S., C. i L. providentiam C. ^^ L. paenam et bannimi ^^ S. i ^^ Y., S. i C. auferendum C. volumus "^^ ^" ^^ S., C. i L. testantium 8. i C, executioni, L. exequtioDi -o ^^ V., 8. i C. locutum - -^i 8. iideicoSamo V., S. i L. S. i C. liabcnt

L. testantium

ofiicialibus,
^

S.

L.

oflicialibus

eligendis

"^

C.

iideicomissarij, L. tideicommissarij

C.
^0

S.
^

C.
C.

S.,

missis, C. lideicommissis
^^
i

'--

S.

C. recuperarentur

C.
^-

-^ 8., C. i L. ambasciatores ^^ scrutinium, L. scruptinium

'-^^

L.
-^

-^
i

L. praeterea, C.

8., C.

8.,

C.
i

L. electio

^^

8.

C. negotia
\j.

conveniet,

convenit

L. eligendi L. servitium

nema
S.

-*

L. C^

-'

-^

8.,

ambassiatores, C. i L. eligi ^4 C.
t'aciat

S.
i

C. eligentur, L. vel aliter eligerentur

8.,

C.

L. ambasciatores

^^

8.

L.

mittentur

^^

C.

L. eitius
^^

C.

Lib.

I.,

Cap. 70. 78.

39
salario.

78.

De

ainbaxiatoribiis^ et eoriiiu

Statuiinus, qu()(i aml)axator2 seii nuncius^in Hungaria* destinatus, vide-

habeat equos servientem^ et eipensas oraiies faciendas in eommuni)^ et habeat mercedis nomine vel salario libras XL parvorum. Et a Guosdo iisqiie Dravam habeat pro salario lihras XX parvorum. Et^^ si uUra in Hungaria^^ vel infra Dravam circa dominum regem in curia morari eompulsiis fuerit ultra mensemunum,addatur^2 eidem ambaiatori^^ supra salarium suum in quo]ibet^'^ die soldos V. Et
lieet ultra Dravaiii.

("iiriam et (in)'

itinere^ (a

iurabit^^ quod

ofticium

legationis

ibi

commissum

fideliter

exercebit, et

expensas cum moderatione debita faciet, et quod celleriter^^ expediet^' negoeium^^, pro quo mittitur^^. Si vero nuncius^^ missus fuerit Venetias, habeat pro omnibus expensis suis et servientis a communi conducti libras XXX2^: a Brundusio^2 usque Eavenam^^ libras XXX-* parvorum: in Dira-

chium^^ libras XXX; in Brundusium libras XXX. in Istriam^^ libras XX; sed si ad^' predieta loca^ steterit^^ in euria ultra mensem^^, addatur^^ ibi ultra predieta omnia pro quolibet^2 ^[q soldos V^^ parvorum. Missus autem per partes Dalmatie habeat quolibet die cum serviente conducto a communi soldos y^^ venetorum^* parvorum; Spaletum habeat soUdos V^ parvorum in omnibus namque memoratis locis communitas debeat^^ naulum^^ solvere pro navigio, in quo nuncius^' cum serviente ductus fuerit, et reductus, salvo quod illi, qui transferant^^ mare, non debent^^ haliere nisi libras XXX venetorum*^ parvorum tantuni, et (non)*^ ultra. Per Croatiam vero. qui ndssus fuerit, habeat a commune*^ equum cum serviente cum suficienti** expensa pro equo pro sua autem et servientis expensa habeat quolibet die soldos V parvorum. Si quis vero nuncius** pro comodo*^ suo secum in via portaverit vestimenta, scifum^^ de argento, vel talem*' quippiam ibi neccessarium*^, et ab aliquo ibi acceptum fuerit violenter. vel mari periculo, communitas ei solvere teneatur. Item si vulneratus fuerit, communitas solvat ei medicaturam, et si mortus*^ fuerit in mari, vel ex percussione^^ aliqua
=^
; ;

sine culpa sua,

si

solvat

communitas domui
solvat^^

ipsius

libras

L parvorum;

sed

morte sua)^^ decesserit. nichil

^

eidem.
^

S.,

nuntius
L.,
S.

^^

Samo V., C. L. intinere V. Ungaria, C. Ungariam, L. Hung. C. addantur C. sed ambsi., C. ambascitori, L. ambasciatori ^* C. qualibet V., C. expediat L. L. negotium durabit C. C. mictitur 30 Brundisio L. nuntius Ravennam 30 Dyrrachium g c. a L. mense C. addantur c. hora C. L. qualibet C. 5 V. Venec, L. Venet., C. Venetiarum L. debet g c. nuntius C. trasferant, C. nauHum Samo L. L. transfretant debeant, V. venectorum habeant L. communi g^ q l. g nuntius ^5 L. commodo L. L. c. q schifum, L. schiffum necessariura Samo V., l mortuus q V. percussio l. solvatur L. g c. L.
u
S. je

C.
*

S.

Ungaria

in"

precrtan
C.
i

L.

ambasciatoribus
^
^

1^^

l.
^

S.,

C.
i

L. servieutes

ambasciator
^

C. curia
^^

"^

S.
^*

Samo

S.

^^ S.

^^ S.

^^

S.

C.

^^

celeriter
25 i,

^'

^^ S.,

19

20 g,

21

C.

22

c.

23 g.

24

S.

26

Istria

27

c.

28

29

steterint
^*

^^

S.

^i

=^2

^^

S.

C.

^^

^7

^^

^^ S.

C.
[

*^

42

43

sufficienti

^4

c.
^^

^6

^7

tale

^s c.

^9
i

^^

S.

52

nihil

^3

40

Statntorani Tragurij

79. Quando^ ambaxiatores^ (non)^ faciiint* ultra ibi eornmissa^.

Statuimus. quod nuUiis ambaxiator^, qiiociinque missus fuerit, audeat
aliquid faeere. commitere' vel tractare, nisi seL-undum quod sil)i commissum et impositum fuerit. et si feeerit, miserit vel tractaverit aliquid. quod
cederet^ in preiudicium^ coinmunis, solvat

communi nomine^^ pene

et iuret faeere

li)3ras

am])axatam^2 gij^i quod quilibet eomes. qiiando ambaxiator*3 aliquis^* mictitur^^ extra civitatem. teneatur et debeat a^^ maiori consilio regere. vel (a)^' consilio sive curia. de quoriini consilio transmictitur^s ambaxiator^^, (proponere)^^, si eius ambaxiata2i debet poni

parvorum, et dampnum^^ totum reficiat, impositam ])ona fide et sine fr^iide. Item

quod scribatur^^^ dictus comes teneatur communis. et exemplum dare dicto ambaxiatori23 seu ambaxiatoribus24. Item. quod aml)axiator^^, facta ambaxiata^^, Tragurium revertatur. nichiP' aliud faeiendo suIj dicta pena C librarum parvorum communi solvenda. Item. quod am)3axiator-^ seu am);)axiatores29 cum Tragurium iunxerint^^ se debeant coram eomite presentare et dicere. si placet (ei)^^ vel quando placet ei, quod retrahant^^ suam ambaxiatam^^ sub dicta pena C lil)rarum communi solvenda.
in scriptis vel
:

non

et si videbitur.

ipsam faeere

scribi in libro

80.

De pena

remientis ambaxiatam^^

Ordinamus. quod si aliquis fuerit ellectus^^ ambaxiator^^ ad eundum ad aliquam civitatem Dalmatie vel ad alium queeunque'^'^ locum. et recusa^erit. vel ire noluerit; si iustam et evidentem excusationem non habuerit. ,so]vat communi ]iro pena IDjras XXV parvorum.

81.

De

niincij.s^^

destinandis pro spetal)ilibiis^^ perisonis.

statuimus)*^ quod
si

Item ordinamus,
ha))uerit per

(et

aliquis

civis

dampnum*^

mare

vel per t^rram in aliqua parte. et videbitur utile mictere^et

nuncium*^ veP* ambaxiatorem*^ pro petenda restitucione^*

indempnitate^"

L.

L.
*

Quomodo

L. faciant

^ ^

S.

ambassiatores, C.

^ C. commictere, S. i ^^ S., 10 C. minimi tium C. i L. ^^ S.. C. i L. ambasciator sciatam

comissa L. committere
C.

L.
^^

ibi

^*

L. ambasciatores
S.,

S.
i

Samo

C.

L.
^^

S.

C.

accederet

L. in

1"

l. referant L. ambasciatam gamo V.^ L. C. L ambasciatam L. ambaC. C. L electus C. sciator spectaquemcunque, L. quemcumque imntijs L. specialibus Samo V. L. L. damnum C. L. ambasciatorem L. mittere C. nuntium L. seu L. restitutione C. L. indemnitate C.
31

ambasciator C. scribat S.. C. i L. ambasciata ^^ S.. C. i L. -^ S.. ^4 ambasciatori g^ q j l ambasciatoribus -" ^^ S.. C. i L. ambasciata i L. ambasciator S.. C. i L. nihil ^^ S., C. i L. ambasciatores ^^ C. pervenerint S., C. i L. ambasciator

Samo V.. S. i '^^ Samo L.

C.

damnum
V.
S.
i i

S.,

ambasciator
^

"

preiudi-

S. aliquid

C.
^^

L. amba^'^

^^

L. transmittitur

-^

2-

L. mittetur
S.. C.

S.

^2

^^

S..

^* S.j

^^

S.,

^^

S..

3"

C.

^^ S.
i

^^ C.

bilibus,

^^

^^

*-

S.

^^

S.

^*
i

^^ S.. C.

^^

S..

^^

I. ih.

1.,

Cap. l[).m.

41

dicti civis,

haheat ipse dampnifieatus^

et

iimiciuiir- soluiiiinodo a comiuuiii. qiii

ille, iii

eligatur per coiriitem et eius curiam. et

cuius servieiuni"^

ilit.

l'aciat

onines alias expeiisas, de rebus siiis.

ei

pascat

se de salario ibi a oominuiii

dato. et

82. iJe salario eqiioruiii.

IStatuimus et ordinamiis. quod comes dare del)eat et solvere pro qu()lil)et equo eqiiitaiido iii serviciuin'* dicti comiimnis: videlic-et usque Jadrain soldos XL parvorum, usque ad fiumen Scardone-^ soldos XX parvorum: et si transierit dietum fiumen usque ad Castromicam^ soldos XXX; ad^ Temnuiii^ usque ad Eroeho^ soldos XL parvorum: (^'etina^^ soldos^^ XX. Clissam^soldos X, (Salonam soldos X. Spaietum soldos XX. Almissum soldos X)^^ et si ultra dicta loca ire contiii,G'erint^^ pro eo. quod ultra iret. solvat commune Tragurij cum sufficientiljus expensis etiam equorum, sicut curia duxerit providendum. Et si equus alicuius tali modo (ducendus)^^ romperet^^ pedem vel collum, non tamen culpa equitatoris. aut moriretur^" fiumen

aliquod

transeundo,

vel

abblatus^^

fuerit
si

violenter.

teneatur

commune
magni

dampnum^^ equi domino emendare-^;

laboris causa mori^^ contigerit-"^

vero morte naturali et non

commune dam})num^^ predictum emcndare

nullatenus teneatur.

H'S.

Quo"^
Capta

coiisiliuin
et

XX

arbitrio.

qualiter^'

de cetero du^et'^^ et (de)'"^ debeat fieri ellectio^^ einsdem.

eius

fuit pars (perV-9

XXyiIII
jj^

consiliarios dicti consilij. quibusplacuit

ponentilnis suas ballotas^^

appellati sunt

bussula^^ alba. quod dominus comes cum sua curia. iudices^^ et consiliarij^^, et cum alijs XII no))ilibus, qui liijs^^ diebus

consilium a viginti^^. et qui habuerunt arbitrium et potestatem in istis^^ novitatibus Sclavorum sive Chrocitorum^' et vocetur^^ consilium a viginti^^ (et)^^ hal)eat*^ potestatem et arbitrium. quam*^ hal^ebant-^-"^

C.
i

L. damniticatus

S.

C.

servitium
S.

Castronizam, L. Castorizam

Tenino

C.

^^
^^

Eroccho, C. Croclio ^- C. Clissim C. solidos

^

S.
^^

S.

C.

nuntium -

-^

"^

Scradone, C. Scradene ^ S. Teminum, L. a

Samo
C.

V., S.

L.
22

S., 0.
^ S.

L. servitium
L.

Castronizza, C.

C.

Temniuum,
i

^^ 8.

Cettina,

^'^

Samo
L.
'^

V.

^^

ablatus, L,
-1
25

mors
ducet

29

ablatum
26

g^ q
S.,

l
C.

rumperet
i

L.

^"

ijs,

L. c. iudicibus, L. iudicum C. L. XX g istibus L. his g^ Q titorum, L. Chroatorum vocatur L. g quamque L. habet

L. electio
32
ij

c.

Q contingerit Samo V. i L. gamo S., C. i L.

i

^6

damnum
8.,

C, Cetinam, L.
^^
\j.

Zetinam

C.

L. conting-erit

moreretur
S.
i

S.

-^

C.

L.
i

damnum
equaliter

27

v.^ s.
i

C.

^o s_,
i

ballottas

'^^

C.

emendari '^* S. Qui

28 g.^

c.

C. bussola

^^

S.

coiisiliarijs,
^'
i

35

S.

^s

j^

^^

S.

L. cousil. ^'^O. Choccitorum, C. Cho^^ Samo V. L. XX

41

g.

^2

*^

S.

liabent.

C.

liabeat

--

42
istam potestateiii

Stutatoriiin Tragurij

et

et

arljitrium

habeant

in

istis

novitatilnis et

(super)^

quiliusciinqiie novitatibus

tam

lanni-

quam

comitis Stephani et

tam gentis^

quam Sclavaiiie^ et aliorum de staia^: et quod etiam possint mietere" aml)axiatores8, nujieios^ et spias et litteras^^ et respondendi^^ amljaxiatonbus^- niincijs^^ et litterisi*. quc mictentur^^, domino comiti et comiiniversitati Tragurij. et in alijs quibuscunque et qiiidquid per iiiiini sive
Hiingarie'^

maiorem partem. sit firmum et ratiim. siciit factiim et quod hoc eonsilium a viginti^" durare consilium generale delieat. donec durabunt iste novitates: non obstantilnis XVII consiliarijs. quibus displieuit. ponentibus suas ballottas in bussula^^ rubea de non.
ipsos factum erit^^ vel
esset

per

cetero

et ordinamus. quod consilium a viginti^^ esse del)eat de cuni illo arbitrio et potestate et bavlia-^. quibus fuit consilium, quod noviter complevit in quo eonsilio semper sint quatuor iudices. et quatuor consiliarij, qui pro temporibus erunt. et alij XIL qui elligantur'^ per dominum comitem. qui pro temporibus erit. et per curiam iudices-- et consiliarios-^. qui pro temporibus erunt. Et singulis sex mensil)us. quando fuerint-^ alij ofticiales ordinarij, tianf-^ ef-^ dictum consilium a viginti-". Et quod nunc isti. qui tient de eonsilio a viginti-". duret-'^ in dicto eonsilio. donec

(Statnimus

prsens curia durabit)-^.

84.

De

(lis|)en8atione
liarijs

statuti.

lo(jiientis

abseiitil)n.s^^

de iudieibiis de Tragurio.

et

eonsi-

Statuimus et ordinamus. quod (locol^^ statutum^-. quod loquitur de iudicilms et consiliarij s. qui exeunt de districtu^^ Tragui'ij sine licentia domini comitis vel sui socij^ et starent diel)us^^ extra, sint suo ofticio privati: dispensetur in tantum. quod ubi dicitur: cum licentia. dicatur:

XX

tam cum licentia ([uam munis solummodo^^ de

erunt
iro

sine licentia:
licentia^^

salvo

si

irent^^ in servieium^' coin(et

domini

comitis
i^^

alteram

ma.ssarij,

qui

tempore)^^

(et

duret in suo ofticio

1
i

Samo V.

pokraena; ali prema L.. mogue jer je kratica bila nerazumljiva, potpuna rije 10 ^ S. uuutios C. i L. ambasciatores S. i L. mittere S., i^^ L. respondere licteras, C. literas S., C. i L. ambasciatoribus
C.
^

Ungarie

L.
S.,

C.
*^

C.

L. Bani

L.

Sclavonie

V.,

S.

C.
i

taugentis

^ S.

Prema

S.

C. ..staia" je

-"

1=^

S.
1"

nuntijs
S.,

^^

S.

C.

E. eligentur

E.
-^

XX
E.

licteris,
1^

C.
-^
-^

literis

^
-

26

tibus
S.
i

C.

1^

etiam
^^
sotii

^^
^^

iud.

C.

C.

bussola

^^
i9

g.

L. mittentur

E.

XX
-

^^ j^

g^^^

-'J

E. bailij

E.

XX i

E. consiliariorum E. tiunt E. durent ^- -^ Samo V. i E.

^^

-^

S.

-^

E.

tiat

^o

s.

apsen-

Samo

L. servitium

V., S.
C.

nema

C.
i

statutorum
C. iverint, E.

^^

C.

solumodo

^^ S.

^^

E. licencia

iret

S.
^"

dixtrictu
i

^^

C. servitio,

*^
-

oito uzeto iz natpisa 85. glave, i ne pripada amo ini se, da po smislu ne pripada amo

Samo V., S. i C; ^^ Samo E.; takoer

Lib.

J.,

Cap. 84.-8(5.

4;}

85.

(De (hiabus
l)la(lviin

S(n-atiiris\ (jue
coiiiiiivini

esse (lebeiit

tam

iii

porta

loci,

ubi

per inassarios (pumi iu porta sali, et })()iiitiir (i(^ (Inabiis clavibiis. qiiarum imam tenere debeant- domiims comes, (4 altoram massarij. (jiii eruiit pro tempoi'O)^ (De duabus clavibiis
salis
(*t

bladi

teneiidis poi* i^omitem

et

uiassarios)^

Statuiinus et ordinamus, ut a modo in antea in palatio^ coininunis quatuor henseramina^, duo videlicet in domo blav^ (duo)^^ ponantui'. et relique in domo salis dicti palacij'^, qiionim henseraminum^ comes prediftus. et qui pro tempore erit. teneat diias claves. et re]iquas duas teneant mas.sarij communis. (et)^^ qui ])ro tempore erunt. et qnando massarij Communis, voluerint mittere^ vel extrahereio blavam vel salem de dieto palatio^^ i-omes. niincium^^ cum dietis qiii pro tempore erit. mittati^ uniim simm legalem
sint

massarijs deferentes^^ claves predictas, ut aperiatur^^ in dicto palacio^ una cum massarijs supradictis. et eciam^'^ dictus nuncius^^ tesseras secum portet. et si^net ordinate illam blavam et salem, quod^9 (\[^.^[ massarij miserint vel eitraserintr^ de palacio'^i supradicto. et sic referat domino comiti.

blavam et salem scrihere faciat^^ cancellario communis, qui est. tempore erit: ut introitus et exitus massariorum communis oblivioni modo aliquo non mandetur, et quod comes (predictus)-^. (et)^^ qui pro tempore erit. (teneatur ire cum sua curia semel in mense quolibet)-' ad videndum blavam. que erit in pala'-io^^ predicto, (ire cum sua curia)-^ (semel in mense quo]ii)et teneatin^j^^ {ut ipsa blava nec^^ sal non possit)^^
ne'^2

ipsain

et

(qui)24 pro

(se)^^

modu (De

aliquo iuriari^* (ire)^\

8(5.

(davibiis teneiidis

et de trilms per dominimi coiiiitem et ])er eos, qiii teneiit elaves privilegionmi eommmiis ])ro ))lada emenda)^^, ponendis in eassa pro blava emenda)^^ (De libris
lil)ris

]J

ponendis^^

in

eaissa

eomimmis

MM

Statuimus

et

parvorum pro blava

1

ordinamus. quod sint duo millia^^ libre*^ venectoruni'^ in communi emenda (pro)^^ perpetuo dispensate^^ ille
C.

8.
i

serraturis,

u V..
luinea,
^

S.

C.

seratorijs

^'^

8.

Natpis 85.

8,
8.

^^ 8amo mensuraminea enseraimnum, C. mensuraminum

C.

glave u L.

C.
^

^ Natpis 85. glave debeat ^ 8. ensaraL. palacio

^^

extraere

^^

L. palacio

deferentera,
^^ 8.,

L.

defferentem

C.

L. etiam
.,ne"

^^

V., S.
a

C.

"^

gamo

C. mictat

^^

8.

^^ 8.

nuntius

C.

extraxerint, L.
iz

exraxerint

8.

aperiantur
^^

^*

C.
'

8.,

C.
8.

L. palatij

inictere

8.
8.^

nuntiuni
C.
'^^
i

C.
8.
'^^

^^

^^

C. C.

L.

quem

^^

8.

palatio

ispravljeno

8amo
V.,

8.
i

L.

C.
37

8.

C.

na ut"

faceat

L. palatio
L.
i

8. extra8seriiit,
i

--

C.
V\,

ut,

8amo
g.

8.

26

30

gamo L. gamo V.

27

gamo L.

^i

L.

34

iurari, L.
^o

vitiari

Natpis
i

8Ci.

glave u V., 8.

milia, L.

MM
C.

q^ ji^i-as
i

V., 8.

--

43

c
X.

1^

g dispensande

C.

et

28

c. palatio
i

C.

^9 g^j^^^

35

32 gamo V. gamo L.

L.

36

- ^3 gamo 8. q ponenendis

^^ Natpis 86. glave u L.

4i

q venetorum,

L. Venet.

39 g. ^2

duo

gamo

MON. HISTOR.-JIIR.

.10

44
videlieet.
consilij

JStatutoruin Trag-urij

que

olira

pro

Mava emenda fuerunt dispensate per reformationem

:

inter capitale et luerum dicte blave aequisitusi siiiit duo millia- in cominiiiii et dicti denarij sint et esse debeant semper in camera commiinis in uno scrineo a})iid illos. qiii sunt. et succedentes pro tempore erunt. et teiiebunt elaves privileo-iorum coramuiiis ad tantiuii. quod in dicto scrineo, in quo sunt dicti denarij reponendi. sint duo^ henseramina*. et elaves inter similes^. sic quod si aperiretur in uno henseramine^. in altero sine presencia' illius. qui aliam tenet clavium^. apperiri^ non jtossit. Et dictarum clavium una sit apud illos. qui tenent. et pro tempore altera vero clavis sit. et esse tenebunt elaves priviledoruni comniunis del>eat apud comitem. qui est. et pro tempore fuerit in civitate Tragurij. et quod^^^ dominus comes (una)'^ cum dictis offi<'ialibus comiti succedenti^de dictis denarijs et de blava de ipsis emenda. ac etiam de lucro ipsorum

oeneralis.

que

lihras

vinculo

sacramenti

teneantur

reddere^^^

(rationem)^^. et^^ (omnes^^)^'

(ra-

etiam ))lavam de ipsis denarijs totam ipsi comiti reassio-nare teneantur vinculo sacramenti et quod, sicut dictuni est. de ratione reddenda-^ comiti. si<- inteliiiatur de ipsa ratione reddenda'-- officialibus pro tempore siu-cedenti))us antedictis. Et quod comes et officiales. qui sunt. et (qui)"^^ jiro tempore erunt in civitate Tragurij. non possint. nec debeant dictos denarios in alio communis servicio'-* dispensare aliquo modo vel ing-enio vel aliquo quesito eollore-^. capitulo (seu)26 reformatione aliqua loquente in contrarium non olstante. Et quod presens reformatio ab inde in antea pro statuto in civitate Trag'urij^' perpetuo^s habeatur. que tolli. dispensari. (seu)^^ eassari non possint, nisi ol)tentum fuerit per duas partes consilij generalis civitatis predicte. et quod in dicto consilio (si)^^ proponeretur dispensari presens reformatio vel cassari. non possit. sed^^ sint et esse delteant vincido sacramenti omnes consiliarij civitatis preter aliqua causa (a^- civitates33)34 absentes^-^: et si aliter fieret (et)^^ quod factuni fuerit. non valeat. nec teneat ipso iure.
ciones^^)^^ reddita-^*

tam

capitale

quani

luerum

et

imo
**

!S.

acquesiti, (\

acquisiti, L.

aijuisitum

enseraminea, C. menseraminea L. et duae elaves dissimiles - " S., C. i L. presentia C. i S. enseramine, C. menseramine ^^ L. Tragurij. (|ui - ^^ Samo V., ^8. aperriri, C. aperire, C. clavem i* ^^ 8. redere ^-8. suecedentis, C. succedentibus 8ain() C. i L. ^ 8.
^

"^

S.

m^

C.

milia

^ ]..

'^

C.
^^

L..
i

u V. iskriano
L. ratione
-

^^

C. (lua
V., C.

^^

~
L.
S.

8.

^^

^
i
i

8.

celere

redenda
-^

L.

-^

8.

vel

Samo
30

Samo 8amo
-'

S.

L.
8.,
-

C.
-

8.

onine
-^
i

^'

Samo
-^
'^^

V.
S.

8.

8.

redita

redenda
i

-^

L. servitio
8.
i
i

8.

Tragure
i

-^
8.

C.

proprio

g
^^

8., C.
-^

L.
^^

Samo
V.,

L. civitate
C.

8.

Samo L., u V. ..in^" ^"^ Same V., S. L.

^^

L. nisi

^^

8.

apseutes

^c ^-

Samo

J.ib,

I.,

Cap. 87.

45
merise'

<S7.

(M COC XXX.,
Qnaliter

indictioiie XIII., die l]lLM.mtrante]-

Diareij^.

[dominusp eoines dehet seciim eondueoi*e ean-

c'ollariiim.
.teiiii)ore

|etp de salario et officio ipsiiis^ [cancelarij|^, [et peracto

eoiuitis, etp' ({iiauto^ t(4ii})ore Ipredictiis caneeldebet ab officio IsupradictoP'"^ vacare |dictus

ij)siiis

larius^^J^"^

cancellarills]^^)^^
{

ih' officio caiicellarii

MOCOXXX..
iiostro

iiidictione XIII., die IV. martij)^^

Statuiinus^ et ordinainus. qu()d

Tnio'urij^"

inictatur^^

domino

dominum comitem et commuiie domino duci Venetiarum per litteras^^

per
ut dignetiir
nol)is

Tel per nuncios^o yg^ nunciiim^^ specialem"^^,

de

concedere

gratia speciali.

sionilnis
qiiilibet

quod per magnilicentiam suam iniunoatur^^ in commiscomitum, qiii de cetero venerint^* ad regimen civitatis istius, quod eorum teneatur seeiim condiicere de Venecijs"^^ unnm bonum et

le^ulem notarium i)ro cancellario Tragurij"^^. qui cancellarius teneatur et del)eat morari in palatio et in familia domini comitis et exercere officium cancellarie })rediete bene et legaliter et scribere (ac)'^' omnes et singulas scripturas domini comitis et communis et specialium personarum speetancia^^ communi. seu ad utilitatem commiinis Tragurij sine aliqua solutione vel
a1iquo emolmnento reeipiendo:
iraseripto
:

excei)ta'^^

communi

Tragurij-'^^

salario in-

et ire. et reddire^^

extra civitatem Tragurij in servicium^"^ domini

sine, quo et domino comiti videbitur convenire: expensas tantum modo^ A iatici recipiens a communi. De alijs vero scripturis tam cum^^ spectantibus ad^^ speciales^" personas'^^ possit ibi facere solvi secundum statuta et consuetudines civitatis et non [)Ossit dictus cancellarius reeipere ab aliquo aliud emolumentum. donum. hensenium^^ vel presentem modo aliquo vel

comitis et quociens^^

communis Tragurij tam cum domino comite quam

ingenio. donec steterit ad ofticium

dictus^^^

cancellarie predicte, nisi sicut

et singulis

potest*^

comes:

et

de hijs^^ omni))us

per

vandis^^ teneatur quilibet comes cancellario

cipio sui regiminis accipere

i)er

eum cancellarium obsereum sic conducto in prin-

habere debeat Tragurij pro suo salario supradicto)^^ lil)ras COCO denariorum (venetorum)*^ gross. in aimo ibi solvendas pro^^ terminis^^, quibus dominus cojnes (suum salarium)*" recipiat^^ a communi: verum. quia ipse cancellarius.
:

sacramentum

qui cancellarius

(a

communi

mensis C. martij Samo V. ^ Samo Samo V. C. Samo C. qiiantoque V. comes Samo V. V. Samo C. Natpis 87. glave u V., C. Natpis ST glave u L. Tragiire L. mittatur nuntiiim speciale nuntios iniunggatur Tragure L. Venetijs C. venient C. TraSamo L. excepto L. spectantia C. gure L. redire quotiens, C. servitium g^ q L. quoties L. scripturis tantum C. tantumodo C. spectabiles, L. specialibus C. Gensenium C. personis Samo C. post dominus C. his -^ C. obsei-vari - C. terminos ^'^ L. ~ Samo L. C. per, L. ^amo L. L. recipit
1

8.

quirta, C.
i

Samo V.
i

B.

S.

gamo V.
i

S.

8.

C.

"

eiiis

S.

S.

10

^^

S.

^'-^

S.

^^

S.

14

^^

S.

^^

1"

S.

^^

S.

^^

S.

(\

literas

'-"

^^

S.

2-

S.

C.

licteras, ^^ S.

"^^

'^

S.,

^^ S.

-'

C.
31

-^

S..

C.

'^^

'^0

S.

C.

^^

j^

^^

S.

^^

^^

^^

S.

et

3"

S.

^^

^^

**^

*oa

j^,

^i

^^ g.

^'^

V.,

S.

4*

S..

^^ 0.

in

^^

V.,

S.

^^

46

Statutoruiii Tragurij

ut predicitur. morari debet ad expensas omini comitis (supradieti)^. ipse domimis comes pro dictis expeiisis de dicto salario cancellarij >'enet. miini ili aniio. seu ad rationem anni soluin modo^ soldos^ et non possit dictus cancellariiis modo aliquo vel ino-eiiio seu aliquo

hal)eat
a r-om-

XX

gross
quesit(>

colore amplius morari in olficio civitatis

steterit*

predicte, nisi tanto tempore. quaiito

;

dominus eomes,

qiii

ij^se per alium possit conduci in cancellariiis sex annis continuis vacaverit ab officio supradicto. Die XXVI.^ mensis aprilis recepte fuerunt diicales littere" de conllr-

eum conduxent ad reo-imen civitatis caneellarium, qui cum uno fuerit^. nisi

iiei*

inatione statuti et gratie prelibate.

88.

(Qualiter

electio

HIP

iiidicum

et

HIP

consiliarioram
liijs^^,

tieri

debeat. revoeato statuto loqiiente de liac materia et de

liic

qiie

tantuin modo^^ eontinetiir^^)^^.

eonsiliarioruin de eaetero tieri debeat )i\

((^iialiter eleetio iudicniii et

de

modo

Statuimus et ordinamus. cum sit quoddam^'^ statutum, quod loquitur et forma elig-endi IIIP iudices et HIP' consiliarios, et ipsa forma
sit

eligendi
(et)2o

arta^^ et

quodammodo^^

odiosa. ut (de eeterol^^a (.^j^ ])ei gratia

auxilio^^

ivitate ista

domini nostri domini ducis Veneciarum-- omne odium de tollatur, et pax perpetuo nutriatur. servata prius forma de

dispensatione statutorum, iuxta

formam

statuti.

Quod predictum statutum sit (in)^^ infraseriptis tantummodo revocato"^^, (ellei-tio^^/^^ predictorum IHI'^' iudicum et IIII'-* scilicet, quod de cetero consiliariorum debeat fieri hoc modo: Quod tot ballote'^^ unius coUoris-^ ponatur^^ in uno capello^^. quot nol)iles erunt tune in consilio, exceptis XV ballotis^^, qu sint alterius colloris^^, et proiciantur^'^ texere^^ de l)am-o veniat unusquisque ad dictum capelluju^^ et capite, a quo ineepi^^ del)eat^' et accipiat suam ballotam^^; et qui habuerit unam de XV. sit elector: et sic fieri debeat, donec omnes XV ballute^o erunt extracte*\ nec simul possint esse ellectores*^ invicem actinentes-^^. nisi secundum formam dicti statuti. Item quod si aliquis de consilio de pr^dictis XV ballotis"*^ unain
;

S.

C. solumodo, L. sulumodo C. solidos C quatuor - C. C. 26 C. C. (luatuor Natpis C. tantuiiiodo -C. coiitinentur C. his ^8. glave u r. Natpis glave 88. u L. c. quodam g C. L. quatuor q L. quatuor C. h. arcta ^ C. Samo C. auxilio(iue (luodamodo Samo V. L. L. L. Venetiarum C. Samo L. L. revoeatmn L. -gamo V. L. L. palluttae L. quatnor C. C. C. L. ponautur C. cappello C. L. C. L. coloris g L. C. L. incipi V. L. proiiciantur L. tesserae C. ? debent balottam, C. ballottam, L. palluttam C. cappellum balocte, C. L. c. L. palluttae L. estracte L. electores L. attinentes C.
^

Samo V.

stetterit

^"
i

L.

-^

fuit

"

litere

'

^^

^'^

^^

V.,

S.

^^

^^

g,

1 S.,

i'

^^

^^

^^

S.

-^

-^ S. ausilio,

-"^

S.,

-^

-^

-^

electio

26
29

-"

S.

ballotte,

g.^

coloris

=^"

'-^^

^^-

S.

balottis,

ballottis,

palluttis
^'

'^'-^

S.,

^4

pj-oj.
i

tiantur,

^^

^"

S.

^^

S.

"0

S.

ballotte,

^^
i

^^

g.^

^-^

C.

^^

S.

ballottis,

palluttis

J.ib. I.,

Cap. 88.-89.

47

lial)iierit^

actiiieiites^

(sihi)^

modo
eriiiit
:

predicto, qiii
et
illi.

non iverint ad iam dictiim

ballotis^

capelliim'*.

surgant.

ut

numerentiir.

tot
qiii

de

alterius

colloris^,

extrahantiir de capello^ qiiot

l)Yo
i]la

surgent, et ampliiis noii veniant

ellectione

ubi sint XV^^ ballute^^. et qui habuerint de illis

ad capellum^ et iteruin illi XV vadant ad capelluin^". q(.|o unius colloris^'l et septem alterius colloris^^

XV^^

illa

septem^'^

ballotas^^.

sint

ellectore^"-.

qui electores eligere debeaiit predictos iudices et consiliarios, hoc modo. quod uullus ipsorum possit elligere^^ uec ponere ballutam^^. si alter^" elliget'^^ aliquem actinentem^^ gjijj secundum formam dicti^^ statuti; sed si aliquis alius ellector^* eliget aliquem eius propinquum, exire debeat de camera seu loco. ubi eleetio predicta fiet^^. donec omnes alij electores posuerint suas Itallotas^e ad ellectionem^^ predicti sui propinqui, et postea revertatur; et
valeat ellectio-*^

per maiorem

partem

a]iquis vel aliqui extra eiirent eausa predicta, intelligendo^o.

electione de IIIP^ iudieibus^^ et

quod quod in dicta TlIP^ consiliariorum^* predictis non possit

remanentium

intus.

(Dato)^^

nominari. seu eligi aliquis pr^dictorum VIP-^ electorum. qui. ut predieitur, curiam facere debent^^i et non possint^' elligi^^ in iudicem vel consiliarium, qui non habet^^ annos completos. Remanente*^ predicto statuto in reliquis. que il)i*^ continetur*^. firmo et rato: et si statutum aliquod*=^ (et)** in contrarium loqueretur*^. sit cassum et irritum in liac*^ parte.

XXY

89.

Qiii

eligere debeant aliquera de curia loeo

decedentis.

Statuiraus.
eli.L>-ere

cum*^
:

in

quodam

statuto

contineantur*. qui (deleant)*^

plures de curia loco absentis^^ vel absencium^^, per certum tempus. ibi statutum nec contineatur ibidem. qui eligere debeant unum vel plures loco decedentis, vel decedencium^^: quod declaretur^^ atque^* si
vel

unum

eipedit^^, ipsi statuto addatur: quod^^

possit
fuerit

de cetero

dominus comes

et curia

unum
^

vel plures eligere loco decedentis vel decedencium^^, quocies^^

oportunum.
C. Imbuerint

palluttis G. C. L. coloris L. electione C. cappelio C. C. cappellum quindecim C. cappellum balotte, C. ballottaSj L. palluttae semptem, L. VII C. quindecim C. L. coloris balottas, C. ballottas^ L. palluttas L. electores C. C. L. eligere balottam, C. ballottain. palluttam y L. eliget L. supradicti, C. C L. attinentem C. nema L. elector balottas, C. C. C. fuerit L. palluttas C. L. electionem L. eleetio C, Samo V., L. inteligendo L. quatuor L. iud. C. C. L. quatuor consiliarios, C. L. cons. C. septem c. debeant L. L. possit 0. L. habeat C. L. contig renuntiante, 0. renunciante V. nentur Samo g ac C. aliquid C. linqueretur C. L. quum Samo V. C. contineatur L. apsentis g apsentium, C. L. absentium g q l decedentium g espedit C. q decleretur ^* C. adque qnid L. decedentium c. c. L, ontiesq
S.
i

"^

S.,

C.

L. attinentes

Samo
^

V., S.
^

L.

C.

cappellum
'

S.

balottis,
^

ballottis,

\j.

S.,

S.,

^^

S.

^^ S.

^'^

8.

^^

S.,

^*

S.

i^ g,
i

^^

S.

^^

S.,

8.,

^^

S.

S.

^o

aliter

"^

S.j

'^^

S.,

-^

S.

24

.s.,

25

s.

^6

g.
i

ballottas,
29

^'

S.,

-''

8.,

S.

3'>

S.

^^ S.,

^-

^^

^*

S.

consiliarijs,
^^

^^ S.

^e

^'

S.,

eligi
i

^9

"^o

^^

ibi

^'^

'^^

**

S.

*^

*
i

*"

S.

qiiod.

^^

'''^

S.

^i

^^

^3

S.

^5

^^

-^7

g.^

^^

g_^

48

Statutoriiin Trag-urij

90. (De eallo^ seu eadia,

taiii

de blado.
assignare,

qnam
iii

de sale possunt

massarij in eoniiii

ratioiiil3us

quo modo debeant

eadia
Ijladi (4 salis)".

inensiirationibiis- iiiteresse. et de

eorum

salario et (jualitiM'^ possnnt^

seii

inpunes

eomm

offieiiiui retutare)^

(De ealo

sarij

fommunis de

Statuimiis dispensato statuto seciindum ordinem civitatis, quod nuiscetero non possint ponere^ seii assio-nare neqiie in eorum
recipiant^ per
dorninuiri

rationibus

comitem iiioclo aliqiio vel ina'enio seii tam formenti^^. ordei. quam etiam alij^'^ bladi de callo^^ seu eadia per centenarium. et ultra modia Y per eentenarium de callo^^ seu eadia de sale. et si defuerit k dieto ealo bladum vel sal. solvere teneatur^^ massarij communi Tragurij illud. quod jdus assignabunt, seu inventum fueritin eorum ratione de callo^^ esse. (arbitrio)^ domini eomitis, qui pro tempore erit ad regimen^^ eivitatis Tragurij (arbitrio)!^ extimandum si vero superfuerit. sit communis. et non possint dicti massarij recipere. nec aliquem ponere. qui reeipiat causa teuendi tesseras^^ ad mensurationes-^ aliquas. aliquid communi. sed del)eat unus eorum ad minus superesse ad videndum mensurationes-^ tam. quando-^ reeipient. quam-r., quando dabunt aliquid pro communi. et (habere)"^^ delieat quilibet ipsorum-^ })ro suo salario (habere)"^-^ liln-as XXV parvorum in anno. seu ad rationem
aliquo quesito collore^^ ultra modia duo
:

anni, et possint dicti massarij-^.

cum
et

fuerint electi. ipsum^^ massarie^^ offisi

cium
vel

sine

pena aliqua refutare:

refutaverint-^

unus

vel

plures. alius

refutaneium^^ per dominum comitem et curiam su))rogentur. Et si (est)^^ statutum aliquod^^ contra predicta vel aliquid predictorum, sit in eo totaliter revoeatum. Eemanentibus statutis. in qui)ju& eontra^* de officio massarie^^ in reliquis. (in)^^ (quibus locuntur^^)^ non eontradicentibus seu oviantibus^^ presenti*" statuto firmis et ratis in omniluis et per omnia, pro ut iacent. lioneste vivere. alterum non ledere. ius (Juri precepta sunt hee suum cuique tribuere)'*^.
alij

in loeum^^

equaliter C. possint C. mesuratioiiibus C. calo C. impune Natpis 90. glave u V., Natpis 90. glave C. L. colore L. recipiatur C. u L. C. ponere non possint C. frumenti l. alteriu L. L. calo -- i^ C. C. regiiiiinem L. calo Samo L. teneantur C. C. mesurationes Samo V., C. texeras C. C. h. Samo V., tamquam, C. tanquam C. quod maxaric maxarij L. ipsius eorum Samo C. L. refutantium C. C. eorum L. refutaverit C. maxarie L. contiiietur C. aliquid Samo L. L. obviantihu^ Samo Y., C. Samo C. loquntur C. Samo V. c. presente
^

S.

"^

^ S.
i

S.

"

^^

S..

11

i^
i

i3

S.,

i^

S.,

i^

i^

^.

S.

^^

S.

S.

"^

-^

S.

~'^

S.

-^

S.

-"*

-^

-^

S.

-^

^^ S.

-^

S.,

^"

^i

S.,

32

^^

^^

^^

S.

'^^

S.

^'

^^

S.

*o

s.

^i

J.ib.

1.,

Unp.

yO.;

\Ab. JI. Index.

49
secuiidi

(Capitiila

sen

i'ubiico)^

(Riihrica

seii

jiotatoria)"^

liliri

((apita)^

(De
1.
:.

inaleficijs)*.

(^uofl

comes

iion

se iiilrojnittat^ de maleficijs retractis.

iiiquisitioneni
)^

()uo(i coinos

non proeedat per

fieri

(vel

deniiiiciationeiri'.

et in

qiiaiituiii
1

tempus

possit aceusac-io^'^

(etc)^

3. Quod coines possit capere vuliierantes et qiiod accipiat plezariaiii a quolibet aceusato)^". 4. De accipiendo plexariami^ (alj)^- illo^^, qui accusaverit. (et)^^ de pena. si non proba verit. 5. De forma^^ procedendi contra accusatos et delinquentes^^. 6. De pena pro verbis iniuriosis. verbis iniuriosis. 7. De pena spernentis preceptum comitis siiper^' 8. De pena rixantium^^^ (in curia)i^. 9. De pena verberantis servos vel ancillas. 10. De pena otlendentis extraneuni. 11. De pena facientis insnltum cuni armis et sine armis (jiercutientis

et

non percucientis^^^)^^. 12. De pena incidentis niembrum alicui. {12. Qiiud comes vulnerantes et pereiK-ientes^^^ ciim etfiisione"^^^ san^i'uinis capere possit. et quod plexariam"^^ acci])iat a quolibet aecusatoj--. 13. De pena facientis homicidium-^. 14. De pena otiendentis clericum. 15. De pena filiorum offendencium-^=* patrem vel matreni. 16. De pena illoruin, qui faciiint furtnin in campo.
17.

18.
19.

20. 21.
22.
23. 24.

De De De De De De De De
De

furtis.

pena pena pna pena pena pena pena

illius.

qui celat pecudem.

recipientis res furtivas a servis.

roljantis^"*.

inferencium"^^

violen<-iani"^-^a

mulieribus.

mictentis ignem^^.

non custodiencium-^^ io-neni de nocte. furnorum non habencium'^^^ famantem

alcioreni-^^ tecto

domus"^^.
25.
1
^

i)ena prodictorum^^ civitatis.

Samo

V.

C. intromictat
^

S.

8.
^
i

L. anteactis
^

12

Samo V., ^amo L.

L. delinquentis
efusione
23^

C. percutientis

^i

^q robbatis, 8. robbaiitis^ L. derobantis 26 ^^ 8. i C. inferentium, L. 25a inferrentium g^ q [ j^ violeiitiam 26a 8. de pena mittentis l custoignem, L. De incendiarijs q g^ 26b 26c g -^ L. De fiirnis dientium g j q habentium j q altiorem 2^ C. proditorum, L. perditorum

8.,

C.

L.

Samo q plezariam otfenentium

^^

C.
i^

gamo

C.
"^

8.

13

Samo L. y^ g j Q iui
^^^
i

_
C.

^ Samo L. denuutiationem

^^
14

Samo
j^amo
i^a

L.

" L.

^^
i

Samo
"^^

V., S.
i

C.

S.

C.

aceusatio

Ci
i5

L. plezariam

L. pro

V.

risancium
V.,
[^ i

modo Samo L.
l.

V., S.
22

{.^amo

S.

C.

percutientes
23

20^

^^^ S.

omicidiimi

24

50
26.
27. 28.

^tatntorum Tragurij

De peiia herbariorum^. De peiia falsantis muiietam^. De pena (fieri facientis et scribentis De De De De De

pena pena pena pena pena

vel producentis falsiim instrii-

mentum
29. 30.

vel falsam)^ (falsantiiim)* scripturam^.

31.
32. 33.

(illonim^. qiii)^ luunts (ad tassillos^^)^ (ciim deiiarijs)^". incidencium^^^ ligna olivarum in insula Bu^^^. illorum. qui vineas vel arbores siicc-iderint^^. incideneium^^^ ligna in montanea Poohoiarum^^. liabeneium^^^ falsas mensuras et pondera et defraudanet qiialis esse

cium^^^ ipsam^^c i4 34. De pena non vendeneium^*^ ad mensuras communis

debeat^^ stariiis ficiuimi^^.
35. 36.
et

De pna non habencium^^^ De pna non solvencium^^^

pensas

de

Ijrunzo
])estijs

vel

(de)^^

ferro.

daciiim^^^ de

(oc-isis^'^ et yi\'i?(

solvitur dietum daeium^^^j^'. (De pena beehariorum^^^ vendenclum^*^^ carnes contra statiitum et ordinem tassatum^}!^ (De modo vendendi carnes ad minutum)-^. 38. De pena emencimn^^^ animalia causa extrahendi (illade civitate)-^ 39. De pena vendencium^^^ carnes alibi quam in Ijecharia^i^. 40. De (pena caligariorum venienoium^^ contra-^ statutum)^* (ealiga-

quomodo
37.

rijs)'^^

et

(de)^^ fabris.

41.

De sacramento

(et pena)^?

mollendinariornm-^.

pena piscatorum^ et)-^ de modo et (dei^ forma vendendi pisces. 43. De pena panificularum^^^ ementium aliud granuni quam (dd grano comnimiis et non facientis bonum panem)^^ (etc.;^^. 44. De pna fornariorum^^ non coquencium^* bene panes^^ 45. De pena (illorimi. qui emunt)^^ (ementium ^' causa revendendi. 46. De pena mulierum. que iilant in plathea^'a.
42. (De
^

S.
i

erbariorum, L. magiae

V.j
i

S.

C.

C.
8

Samo

L.

^^^ S., C. i Samo L. L. De pena sucidentium

L. ludentium

L.
i

C.

monetam, L. raonetas

seripturas
C.

S.

taxillos

C.

illo

Samo
V., S.

''

Samo
C.

Samo
C.
i

V..

S.

L. incidentium

^^

vineas vel arbores

^^^ S. ^^^ S. i C. habentium Pocoiarum, L. per ochorem ^^ L. - '^^^ C. ipsa i C. defraudantium De pena utentium falsis mcn^^ L, debet esse suris el ponderibus - - ^^^ S.^ C. i L. vendentium ^^a 15b S., 15^ S. licum i Samo V.. S. i C. C. i L. habentium g^ ^^^ ^. i^b ^s^ q ^^^ S. i C. occisis C. i L. solventium i datium j^ i' ^'^ S. i ^'^ S. i C. beccariorum i C. datium Samo V., S. i C. -^ Samo L. ^^ q ^^ Samo C. vendentium taxatum V., S. i C. '-^^ 2oa -^ Samo V.. S. i C. S., C. i L. vendentium 8., C. i L. ementium '^^ -lb 8., C. i L. beccaria -^ S. venientium, C. vendentium S. quam
^^

S.

C.

L. olivarum insnle
^"^^

Bove

^^

^^
-

S.,

L.

incidentium

S.

L.

"^^

-*

Samo
i

V.,
i

S,

C.

C.

Samo
^'^
S.,

L.

coquentiura
C.

Samo V., molendinariorum, L. molinariorum ^^oa ^^ Samo V., S. i C. ^ Samo S. q panifocularum ^* S. couquentium, 0. i L. ^^ S. formariorum, L. furuariarum -^ S.
i

V.,

S.

C.

^5

Samo

Samo

V.,

S.

C.

^^

C.

-^

Samo

^.5

(;

L. platea

j^

panem

^^

Samo

V.,

S.

('.

Samo

L.

Lib.

II.,

Index.

51

47.
iTiise
4(S.

I)e

i)eiia

(illonim.

qui

conducuiit)^ (((nduceiitium)inercatoriljus
foreiisibus

viiiiuu

fo-

Tra.ii'uriuin.

De

peiia

non

solvenciiim'"^

([>ro

rebus

eiiitis

ab
49.
50.
52.

eis)-^.

De De

peiia portanciuin^^ anna.

})ena eunciuin^^ de iiocte (sine lumine)^.

51. ])e

De pena
et

pena custodis. qui vadit solus de iiocte. tenentis tabernam (de noete)^^ apertam^

(post

sonuin

campane
5o. 54. 55. 56.
57. 58.

bibentis in ipsa taljerna)'.

solventis taljernario de vino ibi vendito.

De pena non

De

]ena tenentis lapidem^ seii

fangum

in vijs (sellizatis^^j^.

De aptaeione^ viarum civitatis. De pena ponencium^^ letamen^^ extra^^ murum civitatis. De ]jena proitiencium^^ aqiiani vel immundiciam^'^ in vias^'*. De ])ena non tenencium^^ andronas clausas.

59. De [tena proicientium^^ (letamen)^' (a)) orto^^ Pelegrini^^ usque ad terrani rabeam)"^^ (eirca pontem terre firme)^^. 60. De pena lavaneium^^^ in }onte Bue"^^ et spandencium--''^ in ponte terre

firme.
61.

62. 63. 64. 65. 66.

De pena retinencium^^ porcos in civitate vel biirsfo. De pena tenencium^^^ caleinani ad ripam portiis. De pena fraudantis rodagiam^* ibi faetam. De r-amerarij. massarijs et alijs officialibus fraudem commi-

Tpntibus-4a.

67.
68.

De pena De pena De pena

promittentis"^^ aliqiiid de bonis comniunis. usiirpancium^^a ^q terris communis. (iudicura et aliorum^^)^^ officialium recipiencium^^^

hensenia'^s.

69.
vicini.

De pena extraencium^^ metas de alieno agro. De pena eitraencium^^ metas veP^ usurpancium^^* terram

(sui)^-

70.

De pena

spinancium^^^ ortos^^ extra metas.

^ Samo V., S. i C. *' S., Samo V., S. i C. ^* Samo S., ^ Samo L.

L. euntium C. L. portantium C. Samo L. apertam de nocte L. C. Samo V., C. C. L. lapides c. ex, L. L. aptatione literam C. L. ponentium C. cirea C. prohibentiiim, L. proijcentium in monditiam, C. immunditiam, L. L. immunditias tenetium, C. proitientium, C. proicientium, L. proL. tenentiiim PeligTini, C. Pellegrini Samo C. L. C. horto Samo L. lavantium l C. ^ C. L. Bove retinentium, L. teneuQ q. spandentiiim tium L. comQ JL tenentium ^ l. rogadiam commictentibus g^ q C. promictentis c. L. iisurp^mtium C. q aliorumque Samo V., L. extrarecipientium -^ extraentium, C. L. xenia L. hentium ^ extraentium, C. extrahentium, L. excedentium -- L. c. ^^^mo Y., usurpantium C. L. spinantium q

^arao L.

S.,

C.

L.

solventium
i

*^ S.,

"^

V., 8.
i>.,

^a ^.
i

salizatis

S.

^*

^^ S..

^o S.

^^ S.

^^

S.

proliitientiiim,

^^

S.

^^

vijs

^^

S.

^^

S.

ijcientic
-'^

i"

^^

^^

S.

V.,

S.

21

i^,^^^

^la

s.,
j

-^

22

[^

i^

^3

g,

23a

s^^

-4

^'i*

S.

mittentibiis,

C.

-^

^oa

i^

^e

^7

S.

27a

^^^
i

-^ .

C. enseiiia,

29

j^^

^o

^^

et

^1* S.,

^^

S.

C.

^^t

^^^

^^

j^^

liortos

?tatutoruiii Tnig-urij

71.

De

72.

peiia non laliorantis vineam. (Depeiia illorum. qiii lal)()raiit vineas ad medietatein vel tereiaiiiM-

(De teraporibus laljoramli 73. (De pena doiinni

kborantibiis in agro)^.
vel

vineas)^.
et

cappatoris^

seii laliorantis,'

(Demodo

solveiidi

74. De pena (recipieiitis" laboratorem laboratorum decipientium)^.

et

converso)^

(conductoruin

75.

dominus
qiiolibet

(De pena dimittentis^^ vineain sine recpiisitione domini. et quod si non reddiderit^^ niediam niensiiram pro vreteno)^- (Quando lal)orator possit dimittere vel dominus an-iitere
possit vineain recipere.

vineam)^ ^.
76.

De pena

meteneium'"^.

vendijnanrium^'^

vel^*^

recollio-eneinni^^

fnictus in reqiiisito domino.

77.
78.

De pena

(illorum. qui vendimant^^j^^ (vindemiantium)-^'

antequam

solvant custodibus.
79.

80.

De pena retinentis-^ eanes (sine uneinis)-- tempore \cndimiarum-^. De pena racinantis-"^ uvas vel olivas sine voluntate-^ patronnm. De pena locaneium-^ boves (et salmeriosj-" (sine voluntate dorespon-

mini) -^ (in requisito domino)-^.

81. De pena ])onem-ium^'' villanos^^ in terris^- Tragurij non dentes^^ (Tragurino)'^^ (communi)^^
82.

pena laborantis possessionem contra^^ preceptujn curie. pena vetancium^' pignora rivarijs-"^-^ (curie '^^. pena renuentis iurare. 84. 85. pena inobediencium '^ comiti^^ sive^- eiiri. pena (illorum. qui se detrai-taverint^^/"^ (se deiactantium)^-^ a 86. citadanza*^ communis. 87. De pena apotecharij^" et mediri habencium^* simul sorietateni. 88. De pena medici, notarij et"^^ speciarij^" reeedencium*^^ de civitute absque licencia^-. 89. (:^)uod non augumentetur salarium alieui salariato.
88.

De De De De Da

- C. tertiam C^amo V., Samo C.L. Samo L. mjesto deei Samo V., Pogrjeno C. pientis S Samo V., C. dimisctentis Samo L. C. rediderit Samo C. L. metentium Samo L. C. vendimantium, C. L. L. vindemiantium L. recoligentium Samo C. g vendemant, C. viiidemiant Samo L. L. tenentium vendemiarum, Samo L. C. L. vindemiarum L. raecinantis, L. racemantium L. locautium C. Samo V.. C. Samo L. L. districtu Samo L. L. ponentium C. Pogrjeno mjesto respondeiitium, u L. resp. C. Samo Samo L. qn. L. vetantium C. Samo V., L. comitis C. L. iuobedientium C. V. deractaverit L. C. C. Samo Samo L. L. apotecarij, C. C. cittadinanza^ L. citadancia apothecarij L. ex C. habentium, L. facientium q specidarij, L. spec. L. C. L. recedentimn C.
^

8.

S.

'^

S.

zappatoris

8.

"^

"

S.

^"

^^

^'-

V.,

S.

^^

^^ S..

15

S.

^^

et

^'

S.,

('.
i

'^

'^

V.,

-0

-^

--

-^

S.

-"^

S.

-^

licentia

-6

S.,

2"

-^

S.

^^

S.,

^^

S.

vilaiios
^^

^"^

33

V.,

S.

^^
3^

^^

S.

^"

S.^

^^

S.

riverijs

S.

"^o

S.,

^^

^*'

S.

si

ut,

et

^^

*^

V.,

S.

^^

*"

S.

^^

S,

^^

^^

^^

S.^

'- S.,

licentia

Lib. II

Iiulex

o:>

90.

I)e

jteiia

voiKloiicimn^

isalciii

iu\

iniiiutuinl^

vd

cNtrahciiciiiiir^

(de civitate Tra^urij)^ (sal)^.

91. Qiialiter sal veiulitori detnr^ ad
veiideiKluin.

traud(Mn. (pena) extraenriuin^ blavam eitracivitatem (vel dixtrictumi")^^ 94. De i)ena habencium^^ boves vel possessiones in districtu Tragurij, qui^=^ hlavani^'* extrahunt^^. 95. De p^na vendeiitis aveiiami*^ aliter quain cuin culino.
9. 93.

De peua

salinarioruni coiiiitenciuin'

De

96^.

97.
98.

De De

peiia daiitis^" paleam^^

eum

blava^^^".

peiia niutiiaiitis

ad usuras-^
citadaiKniin^^
iioii

Qiiod (eivis)-- refutaiis

possit suuin iiiustuni

portare Tragiirium.
99. (De

p^na

fabri-^

recipientis

idtra

(luairi

ordinatuiri est)--^ (Qh(>-

modo

solvatiir fabris)-^.

100. 101.

De pena De pena

animaliinn dancium'-" dairipiium-^)^^.

(illonuri.
qiii

pascunt^*^)^^

(passentiiim)^'^

bestias

iiitVa

certos confines.

102. (De pena pastorum et dominorum .^^ (De pastorum pena et damnorum)^* (De modo daiidi et accipiendi l)estias ad pascendum)^^. 103. De pena notari non publicantis instrumenta infra mensem. 104. De pena (illorum, qui reducunt)^^ (reducentium)^'^ in forma pnblica
j

(vel notarij)^^

statuta (vel notas)^^ communis''^ sine

lien tia.

105. 106.

De pena non

observantis*^ paetum*^ navigancium*^.

De pena marinariorum non diseargancium** (navem)'*^ tempore

aliarum

nei'cessitatis^^.

107. (De pena marinariorum et fiirtum vel excessum in nave"^^)*^ (De

personarum

facieneium^'

modo puniendi

navigantes)^*^.

108. De modo et forma marturizandi^^ (reos)^^. 109. Qualiter fieri debeant condempnationes^^ et a))solutiones.
1

Samo L. Qualiter detur C. 8amo L. venditoribus commitentiuin, L. committentiunij C. commictentium C. 8amo C. L. ^ extraentium, L. extrahentium destrictiim L. 8amo L. habentium V. plavam advenam V. V. L. extraheiitium danditis C. blavam cum palea V. palam V. plava L. eitadantiam, C. C. iisuram Samo V., C. (\ Samo L. dinantiam fabris gamo V., C. L. damniticantium C. passunt dantium q damnum Samo C. Samo V., gamo L. g^nio V. C. Samo V. C. Samo L. gamo V., gamo L. C. statuta publica vel Samo prvobitno takoer forma u L. statuta vel notas communis forma publica L. observautium L. pacta C. C. navigantium, L. navigandi C. cargantium, L. descaricantium gamo C. Samo facientium necessitatis q navi Samo L. C. matirizandi, L. torquendi Samo L. C. L. condemnationes
extrahentium
^

S.,

C.

L. vendentiuni
*

C.

^^^1110
^

V.,

8.

C.

8.,

C.

L.

V.,

8.

sal

"

8.

V.,

C.

^^

^^

V.,

8.

^^

8..

C.

^^

et

^*

-^

^^

8.

^'

^^

8.

^^
i

^^
i

21

^'^

S.

'^^

S.

cittai

^^ S.

25

S.

'^^

'^^

g.

'^^

g^
i

^^

^^

=*i

S.

^^

^^
^7

S.

^^

3-5

^e

S.

39

S.

L.,

S.

iii

notarij
^^

fois

^^

in

*^

^'^

^^

S.

S.

disi^.

^^

V.,

S.

C.
'^''

"^

S.,

i
i

^"^

S.

C.

*8

*^

V.^

S.

50

^^

'^'^

8.,

54
110.

^tatiitomm

Trao'iirij

Do foiidempnationiln^^

noii

remitteiKlis-,

111. ((^uod de eondempiiatioiiibus fiant duo lihri)^ [De condeiniiatioiiibus fiant 2^ libri)* (Quod fiant duo lihri condepnationum)^ (De ordiiie f a 11 eellandi cond em n ation es) ^. 112. ])e condempnationibus'^ (exemplandis)^ in fine regiraini8(comitis}^. 113. De compensatione^o c-ondempnancium^^ 114. (De nialeficijs vel^^ dellictis^^. in^-^ quil)us non est ordinata^^ pena^^)!' De poenis non determinatis })er statuta)i^.
(

Secundus liber statutorum^^

(de malleficijsi9
1.
)^o.

Qiiod

c-omes

non

se introniittat'^^

de

nialeiieijs

ret^oaetis^^

'(qui)2^^

Ordinamus. et firmiter .statuimus. quod comes Tragurij. qui est. et pro tempore fuerit-^. non possit nec debeat se intromitere"^* aJiquo
nec
aliquo
exquesito^^
et

ingenio.
nialeficijs

colore

in

a]iqui])us

omicidijs-^.

vel

alijs

iam

transartis.

speoialiter

ab^"

annis

doniini

MCCCXX*'-

indictione 111-^ retro nec ponere. nec poni facere. nec arrengare^^ nec^^ arrengari^- lacere per se vel (per)^^ aliam interpositam personam in aliquo consilio generali vel speciali in contrarium predictoruin; et si a]iquis civis

de consilio contra hoc dicere vel tractare jjresumpserit^^. solvat pro qualibet vie. nomine pene lil)ras C parvorum et hoc statutura sit precisuni et trunchum^^ et per hoc volumus omnibus alijs statutibus^^. in contrarium
:

loquentibus. derogari.

2.

Qnod

couies non pi'oeedat |)er inqnisitionem. nec recipiat aennisi in hijs^^

sationeni^'.
et

in

qmbns concessnm

est ibi arbitrinin;

in

(juantnin tenijjns })0ssit fieri aecnsatio.

Statuimus. et firmiter ordinamus. quod comes civitatis Tragurij non nec debeat lacere inquisitionem nec^ accipere denunciationem contra aliquem. salvis illis casibus. in qui))us ibi est concessum arbitrium secundum
l>(>ssit
^

8.,

Samo S. s Samo y.
i

C.

L. condemnationibus

^
i

Samo
L.

S.
^^

C. condemnantium, L.
i

S.

C.

(lelictis

C.
^

Samo L.
V., S.

C.

C. remictendis
'^

Samo

V.

^^
^^

Samo

^*

condemnationum Rijei ,,in'' nema u

S.

S.,

C.

L. condemnationibus

^^ S.
^'^

i' i Samo L. Samo V., S. i C. Rijei pena" nema u S. ^^* S. Ils, C. Liber secundus, L. Statutorum liber secundus

compensationem Rijei ,,vel" nema u

^^

C.

determinata

L.
-

^0

Samo

V., S.

23

S. tiunt,

C.

(puiesito

CCOXX
^^
^'

C.

29
i

fiet

(j
^-^

C.

^'^
i

^i C. intromictat S.

^7

S.

^ S.

Liber

22 l.

ante actis
28

L. iutromittere, C. intromictere
^"^

-6

L
S.

Samo V.
S.,

tertia

homicidijs

L. arengare
^^
i

presunserit

L. aceusationem

q ^q

^^

C. neque
;^ - -

C. maleficijs

22a ^^^^0 C.
-^

C. exquisito,

q
^2 j^

Millesimo
arengari
L. statutis

L. truncum
L.
ijs

^^

C.

^^

C.

^^

C.

neque

[Ah.

II.,

Cap. 1. 4.

r);>

lorniam pactormn.
tiarum.
aliqii(),

que habeimis cmii

domiiio
vel

duce

et

coiniiiuiii^

\'(Mieal>

Sed

si

aliciii

facta fiierit iniuria^

sui)erl)ia

dicto vel

faeto

possit acciisatiojiejii faccre. videlicet infra^ octo* dies,

ibi facta fuerit'.

(et)^ si diota

iiiiuria
^i

in oivitate vel districtu,

Tra<i'Lirij.

vel

infra

fafta fuerit extra districtum

siiper

quibus
statuti,

acciisis

uniim irienseiii. idem conies

tenniiiis-

[iroeedere possit et debeat seciindum

iii

formam
[)ostea

et a dictis

antea.

si

accusatio

l'acta

noii

fuerit,

uon audiatur. nac recipiatur.

.'),

Quod eomes

})0ssit

capere viilnoraiites
ac'iivsato^^.

(et

penuieientess

ciini

saiiguinis

efiixioiJ(^^j^^

et" ([uod plexariaiii^^

a(*cipiat^^

a (piolihet

Item
('fuxione^^,

si

quis

vulneraverit

aut

pereusserit

aliqueni

eum

saiiizuinis

tamen qu()d in hov sanguis de iiaso vel de ore nou intelligantur^^, eomes Trao-urij possit taleiii vuhieranteui et pereucienteiii^^ capere et (eum)^'*retinere quousque a medico certitudinem haljnerit^** (quod)"^^
ita
ille^^, si

qui percussus vel vulneratus fuerit. sif^- extra periculum mortis. et a dicto medico, et per sacramentum eius talem certudinem habuerit, dimictat^^ eum. et si medicus in civitate non esset, stetur^* super hoc deliiterationi maioris partis iudicum^^ curie, et si forsan tali vulnerans vel

accusatus fuit-^ accipiat eomes ab eo, antequam eum dimictat^^ plezariam. vel pignus et postea condempnet'^^ eum secundum formam statutorum^o. (a)^i quolibet^^ etiam accusato^^^ eum ad respondendum vel se
percuciens"-^
l()nani

defendendum

venerit. volumus.

quod eomes. antequam ipsum de

pleiariam^"^.

palacio^'*

dimictat^^, accipiat similiter^^

bonam

4.

De

accipiendo plezariam^^ ab
si

illo,

(^iii

accusaverit, et de peiia,

non prohaverit.

Ordinamus. quod
del)eat plezariam^,

minus per unum

quis accusaverit aliquem vel aliquam, statim dare non probaverit accusationem. quam fecerit. ad testem vel per confessionem accusati. solvat communi pro
si

ut

si

banno soldos^^ quinque*^ parvorum.

^

C.
i

comune
S.

Sumo V.
''

^8.
L.

S.

ingiuria

ingiuria

S.

efusione, C.

plezariam
C.
i

etfusione

S.

S.

in

"^

fiierint

C.

forma
^

L. VITI

-^

Samo

V., S.

^^

L, effusione

percutientem
-^
-

L. esse L. percutiens C. condemnet C. ^^ C. accusatus L. plezariam C. C. L. V

L. illum
i
'^'^

^^

accipiat
^^

plezariam

^o

S.

C. percutientes
C.
e

^i
i

^^

^^

c.

^^

S.^

C.

L. aecusato

S.

inteligantur, C.

Samo

L.
-^

L. intelligatur

^^

S.

habuit

L. dimittat

^'

L. fuerit
C.
S.

'^^

S.

statuti
i

^^ S,,
^^

^^

L. Samo V., L. palatio ^^ L. dimittat L. plexariam C.

^s

si

L.
^^

S.,

C.

gamo

^* S. istetur

S.,

C.

ima

^^ S. iudiciiim
- S.,

L.

L.

s.

L. dimittat
S.
i

C.

^^

^-

C.

(piilibet

^^ C.
sol.

'^^

solidos,

etiam

^^ S.^

56

Statiitoruiu Tragurij.

5.

De uiodo procedendi contra accusatos

Si aliquis

et

delinqiientes.
malleficij^.
si

accusatus

fuerit
citari

eoram comite oecasione

ad
et si citatus
ei

vel

quasi, faciat
vel habitator
ili

eum comes
huius

personaliter. vel

domum;

fuit^

eivis

terre, bis^ diversis dieljus^;

non comparuerit

terminiis trium dierum. ut veiiiat ad se excusandu]ii, et si lion venerit, habeatur a dicto termino in antea pr()i)ter eius^ contiiniaciain ])ro convicto" et confesso. et possit comes^ contra eum proeedere, eiiis absentia non obstante in forensilnis vero, vagabundis et sclavis debeat proeedere comes sieut sil)i et suis iuditerminis. poiiatiir in baiino, in
:

quo banno assignetur

cibus meliiis apparebit^.

6.

De pena pro
si

verbis^''
aliqua.

iniiirioisis^\

Statuimus. quod
status'^ -^
s'slvat

aliquis

vel

cuiuscunque

condicionis^'^

et.

contumeliosa aut inluriosa^"* dixerit. si fuit^^ homo. bannuni comniuni sold.'^^ XL. si vero mulier fuerit. solvat sold.^" XX.
existat.
veri a

De pena spernentis preceptum eomitis super^" verbis

Si a1iquis risatus^ fuerit
et

iniiiriosis.

aliquo. et sil)i invicem dicerent verba superveniens dixerit sub pena banni: <iuiescatisi^ et ipsa verba dieti eomitis vel etiam iudicum suorum spernentes. quiescere noluerit^^. solvat quili])et eorum, qui non quiesceret2^ libras

eum

comes videns

vel

tiuiiKjuo"
et

communi-^: suorum iudicum.

et si forenses^* esset.

remaneat

(in^24a arbitrio eomitis

8.

De

i)eria

risaneiniu^

iii

(niria.

vel
tiat

Siquis in alterum manus-^a miserit'-^ in curia vel alibi dando alapam-' percuciendo^s cuin puaiio vel alio quocunque"^* modo. dum modo^'^ non percussio gladio vel cultello: et fuerit quietus^^ per curiam. solvat
libras

bannum communi
mictere-"^1

parvorum
libras
-^

et

si

in

curia

inceperit
:

manum
ille.

violentam. solvat alias

i\
i

]iasso

iniuriam

et

si
^ S.

qui

8.,

L. maleticij

('.

L. fuerit

*^

vis

dictibus

Picpisiva(^ rukopisa
je
^

C,

rijei pod 2.
(\

come
i

8.

C.
24

jer valjda nije

^

S.

'

C. placuerit

sui

svog izvora mogao proitati, izostavio 8. i C. quieto S. contumatiam

^^ C.

proverbij

^^ S.

C. conditionis. L. condictionis

L. fuerit

s.

^^

C. quiescite

C.

solidos,
^o
i

L. sol.
1..
i

'^

^^ S.

in iuriosis, C. inuriosis
^'*

""^

C.
21

^'

23

cois
i

noluerint
1^

29

L
j^

pro
C.
24a

stati

C. inuriosa

^^

^ S., C.

quiescerit

S.

L. rixatus
22
i

L.
q\

C.

s..

risantium, C.

alapham
^^

L. rixantium

forensis
25a

28

Qi

li.

convictus

L^ percutiendo
^2 s.

j^

mannm

Samo
26

V.,
s.

L.

mitere,

mittere

(|uociimque

misserit
^^ C.

C.

^5 s.
27

dumodo

Lib.

1.,

Ca}).

5. U.

57

lrinio

fiierit

j)ercussiisi

iii

IKTciisus
ili

fiierit.

arltiti'io

continonti se vendieanrlo ])ercuciat^ illiiiii. a qu(> comitis reservetur^ utnim iniiiiatiir vel non. aut

qua

quaiititate.

9.

De

peiia

verberantis servos vel ancillas.

servum vel aucillam. iioii feriendo (eiim pro ))anno commuiii libras tres^ par\orum, et (sif ex verbere illo serviis vel ancilla infirmiis fuerinf^. solvat patrono seu domino eius ])er omiios dies. quibus steterit^ infinnus. sicut eurie videbitiir.
8i quis verberaverit alienum
vel)^ ciiin

spada vel

cultello. solvat

10.

Dc

|)ena offeiideiitis extraiieuin.

iiis

in

Volujims. quod quicunque^ civis maniis miserit sine efusione^^ sangiiialiquem forensem. solvat Ijannum commiini librarum^^ quinque^^
aliqiio loco iniuriam a)) de ipsa iniiiria vendicanon debeat rector contra i})sum civem proeedere nullo^" modo.
:

parvorum
verit^^'.

salvo

qnod

si

civis^^

snl)stinuisset^"' in

extraneo. de qua leaitime

})ossit'''

proljare.

et se

II.

iJe

pena

facieiitis

insultum
et

cum

arinis.

et

sine

armis

(et

Ijeivucieiitis^^

non

pereiieientis^-}^".

Statuimus
c-ontra aliqiiem7

et
^^'^

ordinainus. qiiod (iiiicunqiie^^

insultum

fecerit

contra
(libr.

perc-userit-^.

solvat

bannum communi
et
:

fecerit contra
libr.^^

insultum fecerit si autem de die cum armis. et ])ereuserit-^. solvat bannum communi libr.^^ XXY (parvorum)^^, si saniiuinem extraserif^^. de nocte vero si percusserit. et^^ sanguinem extraserit^^. solvat libr. L: si autem aliqua persona in platea. looia^^ yg| palacio^^ eoram^^ comite^^ seu^^ iudicilnis^" percusserit sine armis aliquem. solvat lilu'.^^ XV. si sanuMiinem non extraserit^^ et si sine ai'inis percusserit' et sanii'uincm oxtraserit*". solvat li))r."*^ XXV. salvo de
solvat XV"
:
:

aliquem cum armis, parvorum de nocte vero

non

moverit^^ se irato animo sine armis, et non V parvorum; si vero insultum percusserit. solvat communi)^"^

aliquem

^
i

S.

C.

percussus fuerit

C.

reservatur

L. fuerit
effusione

Samo

C.

1..

niierit

L.

S.

stetterit

S.

L. percutiat. C. percutiet

.
i

III
C.

Samo
i^

S.,

C.

L.

S.

C. libras

i-

^^

posset
^^

^^

percutientis,
V.,

S. -*
-8

C.

^* ^s

C. percutientes

"^^

L.
^^

vindicaverit
S.
i

Volumus,

quodcunque

C.

^
^'

cives
C.
i

"^^

'

^8.
C.
i

^^

C.
^^

^^ C. snbsti-

L, ulio
C.

=^1

Samo L. Samo V.,

i

S.
i

T^.

(piicum(pie
C.

-^
i

C.

libras

S.

percutientis, C. percutientes
'^'^

L. monerit
S.,

^"

S.

Samo

^^ S.,

-^

C.

L. percusserit

S.

C. extrasserit, L.

S.

palatio

C. extrasserit. L. extraxerit
S.

iudices

C. contra

lii^^^s

^^

32^^
C.
-

extraxerit

^5

q comitem
libras

q
^^

\oggm
S.
i

L. percusserit
C. libras
^^ S. e

^^

C. vel

^^

extrasserit,

L. extraxerit

S.

extrasserit,

L. extraxerit

*"

S.

C.

^'

C
i

S.

C.

C.

58
saiiguine iiasonis^;
serit^,

Statntoruin Tra^urij

si

autem
et

percuserit^

(iiiii

arinis.

et

sano-uineiii
in

extra>;-

solvat

lil)r.*

plus et

minus ad

arljitrium

comitis

quolilet

casuum^ predictorum. semper inspecta qualitate delinquentium et deU<-ti eommissi. Et quicunque*^ percusserit et sanguiuem tmxerit" alicui. ut dictum est^ debeat ultra^ omnes p^iias predictas solvere medicum et inedicinas
percusso seu vulnerato.

12.

De pena

ineidentis^^ iiieiii))rniu

aliciii.

Si quis ex peivussione ibi facta perdiderit

membruiii

aliquid^^. videlict't

manum^2^ pedeni. nasum

Ci^^

vel ocubim. haleat percussus (a percussore)^-a (libr,

parvorum. Si vero percussus perdiderit digitum inanus vel pedis aut auriculam, solvat percussor (in)i^ iniuriain passo libr. L parvorum: salvo semper statuto superius proximo (scripto)^^ de penis, et reservato arbitrio c-omiti in quolil)et predictorum inspecta qualitate personarum et delicti.

1'^.

De

peiia

facic^itis

ll(>uli(idillln^^

Statuimus
fseu)!'^

et iirmiter

ordinamus. quod quicunque perpetraverit. fecerit

commisserit^^ aut conimiti^^ fecerit homicidium-^ aut dederit consiiium. auxilia"^i vel favorem ad homicidium-^ peri)etran(lum. >me omni remedio eapite mutiletur. vel suspendatur ita. quod moriatur. Et insuper medietas omnium suorum Ijonorum mo))ilium et inmoltilium^^ deveniat et detur propinquis proximioribus illius. qui fuisset occisus^-. Et si bona dicti homicide^^ non forent^^ divisa a parentibus'^^ suis. statim dividantur. et medietas partis contingentis^s ad ipsuni honiiciam-^ vel constientem^^ aut perpetrantem vel fieri facientem dictum liomicidium^i detur et deveniat in predictos proximiores (propinquos)32 dieti occisi. (Et si bonal^^^ (Si vero)^"^ dicti malefactores^^ aut fugerent^^. ita videlicet. quod capi non possint. de eivitate Tragurij et eius districtu^' perpetuo sint l)aniti^^: et medietas omnium Ijonorum suorum molulium et inmol)ilium^ deveniat in commune. indivisa forent. diviet alia medietas in proximiores dicti occisi et si
:

libras

C. nasinis
^

C.

asu

uope

isputena

S.,
^

C.
^

L. percusserit

^ S. et

L. quicumque
C.
^'^^

12 S.

C.

C.
1^

peem, manum
Samo
V., S.
i

ultro g !>amo L.
"^

L.

extraxerit
^^
i

^*

C.

f^.

trasserit.

u (\ ova je
-

riJec

i^

incidendis

C.

i^

Samo

V.. S.

L.
S.

L. aliquo(l

Samo

S.

L.

i^

delictum

homicidij,

omicidium

1'

committi,

-- i C. i L. commiserit, u D. neitljivo - i^ S. i L. i C. '^^ -^ V.. (". i L.auxilium. S. ausicommicti V. i S. omicidium 22 g 23 q j l immobilium -* L proximioribus occisi lium omicidium '-s 25 Y i g 27 g apparentibus omicide ^6 l essent ^ tano:entis 29 y ^^ g g omicidium j consencientem. C. conscieutem, L consen^'^^ S. omicidium Samo tientem, u rukopisu D ova je rije zamrljana ^^ C. malefactoris 33 gamo S. i 0. 3* gamo D., V., S. i L. D. i L. ^~ 3^ C. aut fugarent, L. aufegerent ^^ S. i L. banniti, 0. S. dixtrictu

Samo

D., V., S.

banditi

^^

C.

L. immobilium

Lib.

II.,

Oiip. 12.

10.

59
occidero
liliero
iior-

(laiitiir'.

lit

su[M"a.

ot

({iiilibel

possil
sit

cos otieiidere
i)recisiiin
et

(^t

(et)'*^

;il)squo

|)^iia;
:

et

lior

statutuin
arhitrio

tnuichuirr'^.
iii

possit

(lispensari s(M-im(luin

salvo semprn*
f()i-inairi

(loiniiio

coiniti

lioinicidijs'^

reservato.

statiitoi-iini^.

14.
Statuimiis et
iniuriatiis
jjuiiiretur^.
fiierit
si

Dc

[)i;iia

ofteiideiitis
si

(rlericuin.

voliiiiius,

qu()d
ea^

quis*^ aliqneiri clericuin otfenderit. seu

qu()((U()mod().

peiia

otlendei'et^" lavciim^i

siiiiili

puniatur. ((ua clerieus teneretiir^ et delicto. et hoc^^^ cornes Trairiirij

ohser\'are

teneatiir.

15.

De

peiia

(ilionmi

oiiendeneiiini^^

patrpiri

eP

iriatn'in.

matrein suairii^ irianus iniecerit violentas^^ (cum)^^ coltelo^^ aut ascendes eubile patris illud (oinquinaverit^^ contra legem^^, sit exul a eivitate (per)^^ i^ieniium^s et admirtat^-* partera suam de bonis patris (et^^ matris)"^. Sed si o'ratiam patris vel matris, quem vel qiiam olfendiderit^'. potuerit obtinere infra terrainum supradictum. liber sit a memorata^^ admissione^^ partis su^^o. Sed^^ nic-hilominus^^ stet exul per bienium^^. Et si medio tempore in eivitate venerit. eondempnetur^* in libras L communi^^, quas si non solverit, sit in l)ano^^ dicti ommunis et credatur^^ patri et matri de offensione.
perciiciendo^^

Si qids in i)atreni vel (in)^*

cum

clava.

.ii'ladio

vel

1(3.

De

peiiM illonim,

(^iii

tadiiut furtiiui (in campo;

38

Si quis de alieno agTo vel \inea^^ furti\e receperit^*^ poma, uvas. fruges aut aratrura. componat domino dampnum^^ et solvat communi pro banno libras V*^ parvorum, et quilibet possit aeeusare*^. et habeat medie-

tatem

dicti

])anni.

et

alia

medietas
delicti.

sit

ommunis. Remanendo tamen

minus

in

arbitrio

comitis
et

condempnandi^* plus
qualitatem

vel*^

secundum

(pialitatem

personarum
1

31

laicum C. offenderit C. puniatur V. C. 0. L^ oifendentium L. vel Samo L. suas Samo (\ violenter C. L. percutiendo V. quinquinavorit. quo inquinaverit D. L. C. g leggem Samo D., Y. L. l biennium _ ^ admittat, C. amictat, L. ammittat Samo D., V., L. L. C. sui memorate ammissione C. C. nihilhominus, L. nihilominus C. biennium, C. C. L. condemnetur comunis L. binnnium C. credeatur L. banno gaino V., C. L. ^8. vinia L recepit, C. recipit C. L. damnum \ quinque. V. acusare ^* C. L. condemnandi C.

11^
^

8. dividiantur
i

Samo

V,, S., C.

L.

pactorum
^

D., V.

L.
i^

L. ordinamus
i^

S. iC.

truncum

^^

C. aliquis

'
i

* S.

omicidij
^

C. et
C.

S.

0.

teneatur
sic

.
i

^^ 8.

12 ^,

V., 8., C.
i"
i

i*

D.,
^^

8.

1^

1^

8.

1^ A".,

8.,

cultello

^^
i

8.

21

22

23

(^

24

;;

25

y^^^

26

8.

2"

ott'enderit

28

(j
i

29

1,.

^^ 8.

scilicet

^^

S.

^^

^^

S.,

^'^

8.

^^

S.,

3'

8.

^s

8.,

'*o

8.

^^

^2

8,

*^

8.,

*^

et

MOX.

IIISTOR.-JUlt.

X.

11

60

Statutorum Trag'urij

17.
Si quis
ili

De

fuHis.
vel

homo.

vel

si

qua miilier deprehensus^.

deprehensa^ fuerit

latrocinio vel furto^ (in)* insula Bove^. inolendinis. ara vel semiiie efti-

et furtnm restituat, ac solvat communi Tragurij banum' parvorum; et si servus alicuius in dictis furtis fiierit deprehensus^. et dominus suus (euii])^<* redimere^^ recusaverit, abseidatur^^ eidem servo nasus. vel fustigetur circa civitatem. Si vero in civitate vel burgo alicjuis furtum fecerit, quod furtiim sit de sold.^^ XX (vel inde^* infra fustigetur per civitatem. Et si furtum fuerit a^^ sold.^^ XX )^' usque ad XL sold.^^ fustigetur et buletur^^: et si (sitj^o furtum a sold.^i LX" usque ad libras X, erruatur^^ ibi unus occulus^* et si furtum fuerit a libris X usque ad XXV. erruatur^^ ibi duo occuJi^^: et si furtum fuerit ab inde supra^^. appendatur per gullam^^ taliter^^, quod moriatur. Et furtum in omnibus dictis casibus domino restituatur. Si vero fuerit mulier, que furtum fecerit. restituat furtum et fustigetur et buletur^"^ vel nasus ibi amputetur. vel maiori pena (sibi)^! afficiatur arbitrio et dispositione comitis inspecta qua-

ciatur^ infamis,

libr.s

XX

litate

persone

et furti

commissi.

18.

De pena

illiiis.

(jiii

eellat^"^

pec-udem.

Volumus. quod si quis in pasculis pecudem alienam invenerit. et eam celans non manifestaverit. componat dampnum^. et solvat communi bannum^^
libr.35

X^^ parvorum.

19.

De pena

recipientis res furtivas

a servis.

Si aliqua persona receperit ab aliquo servo vel ancilla, prstavo (vel

rem aliquam. que (inventa)^ fuerit furtive (fore)^^ subtractam*^ ab ipso servo vel ancilla. prestavo vel prestava. (et)*i restituat et id totum. quod iurare voluerit ibi fuisse ipso*^ domino dictam rem fortive*^ subratum^"* vel defraudatum et insuper solvat communi liV)ras X
prestavaj^' alicuius
:
:

parvorum.
- S. deprensa - * Samo V., S., C. deprensus C. furtu - ' \'., S.. C. i L. bannum eticiatur V. i S. Bue, C. Bue ^^o Samo D. ^^ V. reddimere ^8. deprensus L. C. libras ^^ solidis, L. sol C. apsidatur, C. absidatur. L. abscindatur i' i8 ^^ D. ad ~ ^^ L. sol. 8amo D., 8. i L. D. in die q 1

L.
^

S.

MV
i

-^

S.
14

solidos,

L.
28

sol.
25

L.

sol.
22

19

V., S., C.

L.
(^
j

bulletur
i

s
i

c.

GO

29

g^
C.
i

c.

L.

eruantur

S.,

bulletur

39

L. gulam

23

^^
-6
\^
i

L. eruatur
^^^^jj

g.

Samo
24

L.

21 C. solidis,
i

j^

__

27

V., S.

33
3

L. L.
S.,

^^ Samo C, u S. je ta damnum, 8. C. dannum ^" Samo V.. S., decem

per rijee precrtami

C.
taliter
^4

q banum
i

Samo
V..

D., V., S.
(?.
i

C.

('.

L.
^^

v^ g^ c. L. oculus {^ g^pej. y^ ^o v^ g., c. L.

i

^2

^s

y^ S.,C. i L. celat q Hbras, L. Jibrarum

i

;^amo D., V., S.

i

C.
ipsi

L.

suhtraeta^
^^

Samo

V., 8.

C.
C.

^2

--

^3

L.

furtive

V..

S.

L.

subtractum.

subtrattum

Lib. II, Cap. 17.-21.

61

20. lubemus,
oriili

De pena

robantis^
aliquam
et

quod quicunque

violenter derobaverit^

personam
o)),^ervari.

extra civitatein vel burgiim, emendet^ (extra)*

dampnuin^

erruantur^ ibi

de capite. Et boe statiitum rontra derobatores' violentos de))eat

21.

De pena

inferenciuin^ violenciam'^ mulieribus.

et ordinamus, quod si (quis)^o violenter (^ognoverit aliquam nobilem sive popularem, non habentem maritum, et ipsa vohierit eiim in maritum, ipse eam accipere in iixorem teneatur, dum modo^^ non sit meretrix publiea vel oculta*^. ciiius meretricium probari possit per testes fide dignos et bannum nichilominusi^ solvat communi Tragurij parvorum. Si vero illa nolluerit^* eum^^ per^ maritum, solvat ipsi libr. libras. Et si carnaliter mulieri libras 00 parvorum et communi nichil^'^

Voliimus
sivo

mulierem

aliquam mulierem violenter. sive nobilem sive popularem, habentem maritum, condempnetur^^ et passe violenciam^i libr.^^ 00. Et si ipsam carnaliter communi libr.^^ non cognoverit, sed^^ vim facere conatus fuerit, solvat mulieri libras L.. et in alijs L communi condempnetur^*. Quod si liber homo convictus^s fuerit de predictis, vel aliquo pr^dictorum, et non solverit, ut (superius)^ dictum
aliquis cognoverit
est, capite punietur ita, quod moriatur. Si vero servus fuerit, absque2' remedio^^ suspendatur ad furchas^ ita. quod moriatur. Et si ancilla fuerit aut meretrix publiea, que publice qustum sui corporis faciat. cui facta fuerit violencia^o, solvat meretrici pro violentia^^ libras V^^ parvorum et communi (vero)^^ X libras; ancill vero solvat libr. X^*, et communi pro banno libras XXY, et hoc si eam carnaliter cognoverit sed^^ si carnaliter
;

eam non cognoverit, vim tamen inferre et communi libras L parvorum. Si vero

voluerit^,

solvat mulieri libras

XL

medietatem ipsi solum modo^^ meretrici et^'^ ancille ac communi. Salvo tamen arbitrio domini comitis de condempnando^^ et puniendo plus et^^ minus secundum formam pactorum.
fecerit.

non cognoverit, vim tamen

solvat

et

etiam ex pr^senti nostro statute, inspecta qualitate et quantitate

et delicti.

perso-

narum
1

B.
'

C.

rubbantis, V.
S.
i

Samo

0.

L. derobantis
S.,

^0. rubbaverit

C.

L.

^ g de robbatores, 0. rubbatores j q inferentium, L. inferrentium ^^ i ^^ 0. dumodo 9 S., 0. i L. violentiam Samo D., V., S. i L. ^^ ^* S. volueritj 0. i L. occulta S., 0. g^ q j ]^ nihilominus

L. noluerit

q
y

damnum

L. emmendet

S.,

0.

L. eruantur

^^

L. nihilominus
i

^um

noluerit,

i
^

i^

y., S., C.

L. condemnetur

0. libras, L.

demnetur
violentia
S.
i

umetnuto)
0.

lib.

^^ V. ^o
23

infere voluerit, 0.
libras,
g^

L.

lib. iz

29

intulerit

I.,

in
^^

^^ S.

0. nihil,

S.

condennetur, 0.

-VS., 0.
^^

ispravljeno

secundum
g
,

L. violentiam
24
(i

22

g
to

^
^o

con-

^^

8. convintus,

^7 S.

abse

convinctus
^^
^6

28 C. rimedio

^^

V. violencia

libras -- ^s L.

condemnando

et
i

Samo D.
C.
^^
^7
i

Y. quinqiie

c.

^^

S.

0. vel

solumodo

furcas

ini

se kasnije
S., 0.
i

Samo D., c vel

V., S.
=^8

0.

L.
^

S.,

0.

L.

(>2

Statiitoriiiu

Trag'urij

)')

he
si

peiia initentis^
aliqua persona

ignem^.

ili

Precipimus^. quod alienam domum tain

civitati^

quam

dietas
est:

omnium honorum suonim

si

iiialo"^ in^enio iornem possuerit^ hurgi, in igne coiiil)uratur. et medeveniat in illum. qiii dampiium^ passus

que medietas

in

commune:

et si tali

plus valeret. qiiani esset dampiuun'. id plus deveniat incendarius^ aufuireret forciara^ coramunis. perpetuo

haniaturi^ et qui (eum)^i otiendiderit^^. nullam peiiani suljportet^^, et omnia I)ona sua deveniant^* in commune. ex quibus satisiieri debeat dampno^^
passo^^.
jjonat

Et si quis maliciose in alienas dainpnumi^ et solvat eommuni

puniatur in persona

segetesi''
lilu-as

ignem^ composuerit. com.

et

si

solvat^o.

(doinini)^'^

ad arl)itrium curie. comitis seeundum tbrmain pactorum.

salvo-i

non habuerit. unde semper arl)itrio

23.

De peim
quod

iiou custodieiidiun^^ igneiii

quilil)et

do nocte.
burgo Tra-

Stattunius.
o'urij

homo

sive inulier in civitate vel

in medietate^* post tercium^^

sonum campane. que de

sero pulsatur.

ignem

debeat eitino'uere ignem. tain in strata. quam in alio quoi-unque loco^^ nec del)eat facere post dictuin sonum in aliqua parte biirgi exti*a domtim et qui contra feeerit, solvat bamium corainuni pro qualil)et vie lil)ras X parvorum. et quilibet possit accusare. et habebit medietatem banni. et tenebitur de credencia^^
:

24.

(De peiia furnoi'uui

dicto^'^

iiuii

lia^eiieinin^^

fiimantem

aleiorem^^

domiis)^^ (De fiirnis)^^

quod aliqua persona furnum habens^^ in ci\itate vel burgo non audeat. donec fumantem^* dicti furni (nonp^ intus et feeerit alciorem^^ tecto dom us ipsius furni. et ipsum fumantem extra taliter apta\erit. quod mdla damnosa suspicio^' inde iudicari^^ })0ssit et qui contrafecerit. solvat eommuni libras XXV parvorum pro qualil)e^
(~)rdinamus,

ignem ponere

in ipso furno

S.

mittentiSj C.

incendiariis"

posuerit
S.,

C.

mictentis
8.

V.

percipimus
C.
^
i

L.
*

glasi
C.
'

natpis

8.

dannum,
i

C.

L. incendiarias
8.,

L.

damnum

C. fortiara

modo
8..

22.
^

glave:
S.,

..De
i
'"^

V.,

C.
(\

L.
J>.

damnuin
v.,

S.,

Samo
C. C.
i

supportet

passum
C.
i

V.,

L.

^^

v^ g^ q

^*
^^

C.

devenient

offenderit
8.,

C.

banniatur
L.

i^
i

^^

V.

dampnum.

L. g^ c damnum
i

C.

L.
V.,
^^

V. in alienas segetes maliciose. 8. alienas segetes maliciosej

^o

alienas segetes malitiosi, L. malitiose in alienas segetes

8.,
i

8.

V.,

L.
25

(^

L.
2^
i

damnum
S.,
i^

solvere

-^
'^^

C.

L. custodientium

g^
i

tertium

C.
in

salva

22

^^ C. igne s^amo D., V.,

'^e

^oc

8.

mediatate, L. immediate
s.,

27

3 8. decto, V. - ^i (\ tecto habentium -- 29 q altiorem ^^ V., - ^^ Natpis 24. glave u 1^. Natpis 24. glave u D,. A'.. 8. (\ ^^ 8amo V.. S. ^^ 8. foumantem ('. - 3 L. habeus furnum 8., C.

8.

C.

v.,

C.

]..
i

credentia

V., (\.

L.

nltiores

^^

(\

suspitio

'^

V.

indiciiim

Lib.

II.,

Cap. 22.-25.

63
ad rezimeu civitatis Trade predictis, et contraiii

vie:
^'iiriji.

el

quilil)et

conies.

qui pro tetripore

fiiorit

qu()libet.

mense

semel

teneatur

inquirore

facientes coiidemnare.
\^oleiites
iiec^

etiarn

(^uod frasrhe teneri non debeant per aliqueiTi

eaderri^ dio
vel

furno

in

via

pubjiea. nisi quot suffieiant

(4

nocte.

qua panis

quoquetur*.

quod nemo
non

portet extra
vel

furnum^
esset

brasias^, et furnariiis' sive

fiiniaria^ portari^

perinittat.

quaiido

ventus.
solvat

extra

aliquam per.sonain; et qui tnnni sold.^^ X parvorum.

que contraveneriti^.

furnum per (bannum/^ com-

2^).

De
si

peiiM prodictoriim^^ civitatis.

lubeinu. quod
Trai>-unji^,
ipse, ux()r

quis tractaverit aut ordinaverit prodere^* civitatem

filij eins de Tragurio sit^^ perpetuo forbannitii' et bona (prodictoruin^^ vel^^j^o proditoris veniant in commune Tragurij^^. bona vere uxoriim ipsorum^^ prodictoriim^^ vendi debeant per ipsas^' uxores2^ eorum^ infra sex menses post eondempnationem^^ factam de huiusmodi prodictione^^: et (si)^^ ipse^^ nxores^i dieta bona non vendiderint^^ jj^f^a dictum terminuni^^, remaneant ipsa eorum^'* bona in commune Ti"agurij et si aliquo tempore predicti^^ prodictores^^ pervenerint^^ in forciam^^

et

communis Tragurij^^. capite puniantur*^ ita. quod moriantur*^. (Ini^^ iiiqnirendo enim et procedendo contra prodictores*^ huiusmodi comes Tragurij*^ habeat arbitrium secundum modum et formam in pactis ordinatara et
contentam*^
et et non aliter. Et si quis. attemptaverit*^ restistere^^ inquisitioni processu*^ dictorum proditorum. dando ipsis prodictoribus*^ verl)o vel facto

auxilium vel favorem. condempnetur^^

communi
vel

(ini^^ libras

00 parvorum.
C. coquitiir'

S.

Tragure
''

V.

L. coquetur

brasas
V.,
1*

C.

y
8.

^^
i

(^j

j^

q odem
portet
S.,

V.,
i

C.
^^

extra furnum

V.,
i

S.,

C.

L. fornarius

portans, V., S.
S.
i

V., C. L. v. 8amo D., L. proditorum seu C. banniti D. uxor ipsorum, 0. uxoris ipsius Tragure L. L. proditorum c. ipsam ove nenui, C. proditoris, U C. eius procoudemnationem C. C. uxorem L. ditionemj V., C. 8amo D., C. L. C. ipsa L. proditione terminum -0. eius C. uxor C. tempus C. vendiderit 0. predictus C. proditor, V., V. perveL. proditores C. nirent, C. pervenerit C. tbrtiam, L. tbrcia Tragure l. ^ propuniatur C. moriatur y^ g^ q C. Tragure D. eontenta V. atemptaverit, ditores ^ C. L. resistere L. attentaverit C. proeesso, L. processui C. L. proditoj'ibus L. condemnetur 0, 8amo D
C.
i

C. portare

* S. i
^

braxias,

V.,

C.

L. fornaria

V.,

S.

^2

solidorum, L.

V.,

S.

C.

prodire
^^

sol.

0,

contratecerit
S..

L. D.
D.,

^^

Samo
i'

^^

V.,

C.

L.

proditorum
^^

^^

8.

Tragure
'^^

i V., 8.,
i^

siut

8.

V.,

8.

8.

V.,

8.

2^

8.

^^

8.

rijeci

V'.

^4

^^

^^

^^

8.,

8.

^^

8.,

^^

31

3"

^^

et

^^

3^

^^

8.

^^

^^

^^

8.

^^

^^

^^

g^jj^^ j)

^3

8.

^^

^^

8.,

*^

V.,

8.,

*^

V..

8.,

^^

-'^

8.,

g4

Statutoram Tragrurtj

26. I)e peiia her))ariarumi.

Si
fiierit

aliqua

persoiia

fecerit

artes

magicas

vel

herbarias^ et
:

coiivicta

de delicto, comburatur (de delieto)^ usque ad eiiierem et si non veperpetuo s:t in banuo, et omnia sua bona^ iierit in* fbrciam^ eommiinis. veniant in commune; salvo, si heredes nabuerit. soluni modo' pars sua deveniat^ in commune: scilicet una pars. et quilibet eius heres^ habeat similem partem et si quo tempore venerit in foreiam^*^ communis. combu;

ratur,

ut dietum

est.

27.

De

[)ena

falsantis moiietas".

monete de civitate perpetuo XXX parvorum et si non habuerit. unde solvat, fustigetur et bulletur et expellatur, ut dietum est. et (si)^* ipsum post modum aliquo tempore venire ad civitatem contingeret^^,
Statuimus. quod falsator (vel incisor)^^
expellatur solutas^^ primo per eimi

communi

lil).

et capi poterit. itertim fustigetur et bulletur

fiat,

et expellatur;

et

toeiensi^ hoc

quociens^' caperetur^''^.

28.

(De

jjeiia fieri farientis ae-

prodiicentis falsiiin iii:sti*umriitiuu^^

vel

falsain seriptiiram)^.
falsaiitiiim scriptiiras
)^^.

(De pena

Statuimus. quod quicunque scribi procuraverit vel fecerif^^ falsum instrumentum aut^^ falsam scrii)turam, eondempnetur^^ communi (in)^* libras C parvorum, et sit infamis. ac i)orpetuo non sit. nec esse possit de consilio
vel oflicio, l^eneficio^^ vel

honore aliquo communis Tragurij et notarius^. dietum instrumentum vel scripturam, am})Utetur (ei)2' manus dextra28: item si aliquis sciens usus fuerit (coram curia aliquo falso instrumento vel falsa scriptura, et ei oppositum vel allegatum fuerit)^^ per adversarium (eius)^*^, sit perpetuo infamis et condempnetur^i communi in libras L^^ (parvoi'um)^^. Itera accusator^^ falsi instrumenti, qui non probaverit legitime^^ accusationem suam, simili pna puniatur. qua puniri
;

qui scienter

scripsisset

D.
11

C. fortiam, L. C. boua sua C. solumodo eres C. perveniat C. tbrtiam, L. fortia gamo D., V.. gajno D. C. monetam l L. L. contigerit L. L. totiens q C. quoties, quotiens C. capiatur C. testimoiiium Natpis 28. glave uD., V., facere, C. Natpis 28. glave u L. V. C. c. vel L. 25 benetitio 0. L. condemnetur gamo D., V. gamo D. V. Samo g dextera L. C. V., C. gamo D., V., L. L. C. L. condemnetm- L. quinquaginta gamo D., V. L. g q accusati v,
i

8.

S.

erbariorum, C. herbariorum, L. magiue

* C.

S.

erbarias

Samo
"^

ad

fortia

S.

S.

S.
i

12

^^

solutis

i^

S.

1^

^^

toties,

i'

1..

1'*

^^

^^

S.

20

21

S.

fieri

22 g.

23 S.,
i

24

g_

not.,
i

iiotario
30

2?

S.

28

^j

29

S.,

S.

S.,

32

^3

^4

^5

probnverit legiptime, C. legitime probaverit

--

Lib. II., Cap.

26. 31.

^5
pr^dicta lociim

(lebiiisset accusatus.

si

aceusatio legitime probata fiiisset:

et

liabeant (in)^ instrumentis veteribus scriptis

manu

iiotarij civitatis

Tragurij^

iisque ad tempiis. (^uo (Liicas)^ notarius Tragurij'* inoipit^ facere et scribere

instrumenta.

29.

De
et

peiia* illoruni,

(jiii

ludiint^

ad

tassilos"'.

volumus, quod quilibet Ubere et impune possit ludere communis Tragurij ad quemcunque^ ludura plateam vero in aliquaii parte civitatis vel burgi nullus audeat ad aliquera ludum ludere tassiliorum^^ ^^. in quo ludo ponantur^^ denarij (vel res aut pignora, de quibus possint^^ haberi^ denarij)^'. et qui contrafeeerit. solvat bannum eoramuni sold. XL pro qualibet vie. (etiam si fuerint res aut pignora, de quibus possint haberi denarij)^^ et si accusator (inde)^^ fuerit, habeat medietatem, et teneatur de credenc-ia^^. Et si unus de luxoribus2i aceusaverit sociuni^^ yei socios^^, cum quibus luxerit^*, antequam denunciatur^^ per alium, non teneatur ipse ad danduni l>annum2^. Et super facto ludi nulli ius^'' reddatur. Qui enim pro eibo et potu ludere voluerit ad tassillos^s et cak-illos. tabulas^^ vel spadellas^^, ludere in qualibet^^ parte possit sine pena.

Coneedimus

u platea et infra plateam tassiliorumio voluerit. Extra

i

30.

De pena incidencium^^
(Ordinamus, quod)3^
si

ligna

olivarum

(in)^*

insula

Bove^*.
aut
et

quis (in)^^ insula Bove^' ligna

olivarum
jiarvorum,

olivastrum^s

succidet,

solvat

eommuni bannum

libr.^^

A'^^

quilibet possit accusare, et habebit*^

medietatem banni.

31.

De pena
solvat

illorum,

qni

vineas vel arbores succiderint^^.

Ordinamus.
suecederit*^,
1

quod si quis homo liber vineam vel arbores alienas l)annum eommuni libr. XX parvorum pro qualibet vie

to

ime
"^

Samo
* S.
i

V., S.

cumque
i

L. taxillorum V. i S. possunt
19

L.
S.

Samo D., V., lusoribus

ludi imllius

^ Samo L.. u D. 2 S Tragure S. prazan prostor za ^ C. i L. De pena ludentium ^ V., S., C. i L. incepit Tragure ^ D. volimus ^ L. quemC. ad taxillos, L. cum denariis

L.

s
i

^^

V.,

S.,

C.

L. taxillorum

V.
^*

^^

^^
16

C.

taxillorum ludere

habere
C.

S.

aliquam
V.,
V..
S. S.
i

^^

y
is

C.

ponuntur

i^

Samo
S..

D.,

L.

^^

C.

22

g
i

^^ 27

denuntietur. V.

^4 sotium -- ^3 g sotio y^ g^ C. denuncietur, L. denuntientur

L.

credentia

q
^^

Samo

C.

21
1^

y.^ g.^
luserit

C.
i

28

v^

g.,

S.

C.

spatellas, L.
33
36

sparellas
i

C.

L. taxillos
S.
^4

q
^e

q
i

bandum

29

^^

tium
C. C.

gamo V., S., C. L. Samo V., S., C. i L.

quamlibet v^ g j q
i

*i

V. tabullas
^2

V.,
i

c.

^^

g^ q

^7

oleastrum

^9

c.

libras
vel

v., S.

C.

^^

V. quinque

gu^ Bu 'C.
i

]^

iucidenV., S.
^2

^^
^s

gamo

L. habeat

olevastrum,
L.

paena succidentium vineas

arbores

^^

V.^

S.,

L. succidej'it

De

gg
pro qualibet arl)ore
vel
extirpaii,s

Statutoriim Trag'urij

et

fuctifera vel plantata^ siiccisa vel eitirpata^.

sol vat
iiiei-

siK'cideiis

domino

rei

sold.^

XL
;

parvoruin
S^I/.
et

et

qui ramos

emendet^ daminim^, sec'undiim (avere)^ (qaod)^ (curie) videbitiir et si condemnatus^o non solverit dictuin bannum. fusti,i]:etur per civitatem ab una porta^^ ad aliam. et perpetuo sit infarais; et si servus fuerit. frustigetur'^ et buUetur: et si dominus eius ipsum servum dare iioUuerit^^ ad fiistigandiira et l)ullandiim, compoiiat
derit vel scavaverit,

solvat

coinmuiii

sold.^

damnum

et solvat

bannum communi.Et

si

liber

reperiatur^* in simili delicto, et non solverit

homo vel servus secundo^^^ bannum huius^^ statuti tam

communi. quam damnum

passo. abscidatur-

B2.

De pena

iiicidenciuiu^^

ligim

in

iiioiit;iiiea

Pero(*lK)reiii^'\

lubemus. quod nullus audeat. nec presumat incidere. nec rumpere montanea Perochorem^i versus^^ Trag-urium^^ sicut tendit^* tota montanea Cherbane^^ et supra^^ molendina^': et qui contrafecerit. solvat in banno^^ qualibet vie libr.^-' quinque^^ parvorum. de quibus medietas sit communis et alia inedietas accusatoris. si per accusationem eius
li^na seu fraschas^^ in
veritas habebitur.

38.

De pena
Ordinamus.

habencinni^^

falsas^^

mensuras^^ vel pondera^^

(et

defraiidencium^^ ipsas niensiiras)^.

quod quieunque aliqiuim mensuram fraudaverit. solvat libr.^' V^^ parvorum et quicunque usus fuerit aliqua
:

bannum communi
mensura
plus et
falsa vel
(in)^^ libi.^^

statera
(et)*3

vel

pensa,

condempnetur^^

V^-

teneatur

resarcire**

communi Tragurij dampnum^\ quod fecerit: et

minus condempnari^^
personarum.
S.,

possit ad ar))itrium comitis inspecta qualitate

delicti et
1

C.

L. exstirpata y ^^ e solidos C. emendetur dampnum D. coiideimans, Samo V. gamo D. L. Samo D., L. C. condemnatum L. fustigetur C. parte V., C. L. noluerit rijei recipiatur V., C. servo, L. uema V., C. huiusmodi absidatur, V. C. abscidatur, L. abscindatur V., C. L. nasus V. prachoieni, L. incideiitium C. prochoem, 0. pochoiarum \. Poclioierum, C. fraseas v.^ Pochoiarum teuditur Pocoiarum, s.#Trag*ure q versu - g Carbane, V. C. Charbane y mollendina super habentium H^ras L. V V. bano C. D mesuras mensuris dq paona utentium gamo y g det'raudantium. C. defraudantibus vel ponderibus quinque v, librarum C. D., C. m-^^^^ 42 Samo C. L. condemnetur
V.,

C.

L.

planta

\j.

sol.

XL
8
^^

solvat

communi
i

\'.

'^

S.,

C.

^"'^

S.

0.

^^

S.,

^^

V., S.,

S.

te

^* V., S.

C.

1^

S.

^'

S.,

1 S. ^^
20

S.,

^^

S.

S.

'^^

S.

C.

22

^3

^4

25

.^e
i

]^

^7

28

29

c.

3 S.,

v.,

S.

C.

32

j)

falsis

33

^4

]^

falsis

^5

^6

V.,

S.

37

libras,

L.

1^

39 g.,

^^

V. quinque
i

L.

damnum

1)..
i

V.,

S.

1..

4i

(^'

j^

*3

gamo
^*

V..

S..
i

0.

L.

^*

V.

reserare

--

*^

V.,

S.,

C.

C.

\j.

coudemnari

Lib.

II.,

Cap. 32.-36.

67

.'H.

De

pciia

noii

veiideneiuni^ ad iiiensuras
(lebet esse

coiiiiiniiiis

et

(lualis

starius ficliiiuiii^

vel forensis ad modo^ audeat* vendere^ ad mensuras'^ comnuinis, (et)* si eas habere potuerir. sLilj libr.^ V parvoruiri pena^^; et quililjet possit accnsare et habeat^^ sold.^2 XX ex dictis \^^^ libris^'*: et si A'enitor mensuras eummunis habere 11011 posset^^. possit CLiin alijs iustis mensuris^^ mensurare et vendere sine peiia. Voluinus quideini^ qiiod ad modo^^ starius ficuum^^. seu cum quo meiisuraljuntur fichiis^^, esse debeat proporcionaljiliter^^ taiituin largus^^. (juantiiin longus: itein quod sex starij sine culmo sint et faciant unum inodiuiii tragurinum"^* antiquurn2^: et qui cum alio stario mensuraverit Jicluis^e. puniatur et condempnetur^^ predicta pena, et si accusator (indej^^

Statuiiiius.

qu(Hl

iiiillus

civis

liladuiri

nec (aliquid)

aliiid. nii

l'uerit,

(habeat)"-^^

sold.^^

XX^^ parvorum

et

teneatur secretus.

35.

De pena non
emunt,

liabenciiim^

pensas de

lirmizo^^ vel

fero^*.

Statuimus. quod omiies et singuli inerchatores^^ qui publice (veiidunt teneantur et debeant habere pensas de l)runzo^' vel (de)-^ fero^' a libris X infra sub pena sol. XL* pro quolibet*^.
et)^^

3i).

JJe

pena non solvendnni'*^ (datinni)'*^ de bestijs (oeeiissis vivis et qn()modo solvitnr ipsnm daeium^*)*^.
in civitate vendederit^^ carnes
sol vat

et

mortuorum animalium'*^ vel pro datio de quolibet bove et bacha^o sold.^^ V^^ parvorum'; de cervo. qui vendiderit^^ in macello^* sold.^^
(K-cisoruin.

Quicunque

communi*^

Trairurii*^

V.,

S.,

C.

L. vendentium

S.

C.iL.

paena Hb.
S.
17

C.

Samo V. quinque L. sub V. quiuque C. solidos C. habere - 1* C. hbris V C. mensuris C. possit C. insuper L. a modo ficium C. L. V. proporciouahter, C. proportionaUter, L. proportionabihter g Tragure laraum y g antiqum Samo c. L. L. condemnetur - gamo D., C. L. c. soUdos, L. D., V. C. XXV V g^ Q L habentium C bruntio, L. brunzo V., C. L. ferro v., C. L. mercatores gamo D. V. brungo L. gamo D. L. C. L. ferro

C.

amodo, L.

* modo ''8.iC. mensuram

^^

S.

audiat

tichum, V.
^

L. ticuum

8.

vendire

^^

V.,

Samo

V., S.,

S.

par.

^^

S.

^^

^^

S.

^^

V.,
i

8.

iustis

is

V.,
i

S.,

S.

^o V., B.,

iicus

-^

S.

'^'^

S.

^4

^5

2'J

V.,
i

S.,

C.

fieus

27

g,^

^s

S.
32

29

^o

sol.

^i g.

^'^

V.,

S.

34

S.,

35

S.,
i

37

38

39

V.^
*2

S.

C.

V.,

S.,

umetnuto
C.
i

C.

sub pena XL Hbrarum ^3 i L. solventium ** y^ g i c. datium

^.^

g.^

^^

^^

V..

S.,

C.

pro
S.
i

quaHbet vie
C.

L. vendiderit

Tragure

gamo
*5

1^

S.

kasnije
V.,

dnigom rukom

gamo

D.,

^^

C.
8.

animahum mortuorum
vaccha, 0.
i

^^

V. vacha,

^2

(juinque

*3

C. vendideri'

L. vaeca

^* V.

macelo

^^

^^ 8. D. coe C. soUdos, L. sol.

V., 8.,

^ C. solidos

L.

sol,

f)8

Statutorum Tragurij

V^, de porco sive^ porea^ solid.*

HIP, de edo^

vel as^no tonsorato denarios

sex' parvos, de pecude. capra. ircho, ariete et alijs^ bestijs minutis denarios XVI parvos et qui non solverit dietiim daciiim^o eo die. quo carnes vendi:

derit. sold.i^

X parvoruin
iiiillus

solvat

commuiu

pro baiino^^,

(et)^^

dacium^

dupluni^^.

Item quod

portet extra (.-ivitatem vel

burgum nec

districtura^^ Tra-

ganja' aliquas carnes (vivas)i^ (vel)^^ mortuas, de quibus (non)^ solverit^i duana22. j^jgj ^f^^^ ipsara duanam solverit, in pna sold.^^ XIi parvorum, .26 pro qualibet vie et solvat duplum^* diet^^^ duan^"

37.
et

(De

})oiui

becariorum^' vendencium^^ carnes eontra^ statiitnrn

ordiiiem tassatum^*^)^^ (De

modo vendendi carnes ad minutum)^^

Onlinamiis, quo(l qiiicuiiqiie^''^ vendit carnes, vendit^* libram carniiim vel vache^^ diiobiis denarijs parvis^^. et non nltra: li))ram carniiim porci dechoriati^'^ denarijs^ quatiior^^. et non deeoriati denarijs**' V: libram scorpe*^ decoriate denarijs*^ ITP^. et non decoriat denarijs** IIII*^. et non ultra; libi'am carnium castrati denarijs*^ IIID': (et liliram)*^ carnium salitariim*^ de serofa^^ denarijs^^ V: quarteriura pecudis. capre, monthoni^-. bi^zi^^. castrati denarijs^* XXVI1P^, et non ultra; caput istarum (bestiariim)^^ minutarum pro' VP (den.)^^, iiitestina^o ^.m^^ sanguine, (et)^i pedes^^ per^ sex6* denarios^^. Qui autem contra predicta fecerit vel aliquid predictorum. solvat bannum communi pro qualil)et vie sold.^' C (parvorum): et quilib&t possit accusare, et habeat medietatem banni. Item qnod .aliquis venditor
l)ovis
^ s. et, (\ seu * C. solidos, L. sol. ^ V. porcha 5 ' 1.. hoedo ^ y^ ^^ i C. irco, L. VI quatuor 0. alij -- i V., 8., ^ C. solidos, L. sol. L. hyrco i L. datium ^^ L. solvat communi pro bamio sol. X par. ^^ Samo V., S., C. i L. i? s. i^ s. dupplum i S. i C. ixtrictum 1* V., S., C. i L. datium is Samo D. i L. ^^ Samo D., V., S. i L. 20 Bamo C. Tragure -* ^3 q 21 L. solvitur 22 Y^ ^ duanam solidorum, L. sol. | (^ '^7 '^^ - 2^ V. S. ipse, C. ipsi S. dupplum V. duanne, S. duhane
1

V. qmnque,
i

S.

-^

S.

C. 4, L.

^ C. extra ^^ S. i C. vendentium bechariorum, (\ beccariorum ^i Natpis 37. glave u D., V., S. i 30 y,^ g i Q taxatum ^^ Natpis C. ^* V., S., C. i L. vendat ^^ S. (iuiqimquej L. quicumque 37. glave u L. ^ S. i C. parvis denarijs ^' V., 35 Y vace, S. vacce, C. i L. vacclie 8., (\ 38 d ^9 V.'i S. IIII, C. 4 i L. decoriati i j, ^en. V. i S. denarios *^ V. scrope. 8, scrophe, C. scrophie, L. *" D. L. den., V. i S. denarios ** D.'i L. ^ 3^ 1^ tres scrophae - 42 D. den., V.. S. i L. denarios *5 c. * D., V. i L. solidis den., V. i 8. denarios, 4, L. quatuor *'' * Samo D. i L. *^ L. salatarum, ('. den., S. d-os 4, L. quatuor ^ C. i L. scropha u 8. kasnije ispravljeno iz .,salitarum" u ,,salatarum"

V.

S.

51

D. dn., V.
C.
o

L.

den., S.

8.

bicci,

becchi, L. liyrci
i

56

Samo

D. i L. pede
^'

V., 8., C.
6^ L.

L.
*

ei

d-os
^4

^2
j

v.,

8.,

C.

L. montoni

v
j

l. den., 8. den-os

5?

V. incestina

pro

y^
-

g,

q parvulos
V.,
8.,

L.

^^

Samo
^^
j)

(\
\^

y 28 C. sex Samo
^^

^^ c.

^9

^^ 66

L.

y
C.
i

^p,,

j)
y^

pedens, C.
Mliquod

'

C.

solidos, L.

sol.

Samo

V., 8.,

L.

Lib.

II.,

Cap. 37.-40.

69

pondus canies bovis, vache^. parum^ oinnibus emere volentibus. iiec reniiat dividerc^ (|uartei'ios aliariini canuuiri el dare mediuin quarteriLiiii \el tres paries aut iiimni lantuni partem quarterij. secunduin quod pauperos persoiie emere volueriut: (et/ qui reniierit vel contrafecerit.
(^arnium iion reriuat (ad)^ minutuiii
porci^.
scrof"*
et
\

oiidore ad

eastrati sive multiuri

sive

solvat
dicti

baniium predictiim^,

et

quilibet

possil

aceusare

et

habeat irjedietateni
assides.
iil)i

banni. ComrTUinitas vero teueatiir (iicere

n^parari

ven-

iluntur carnes.

38.

De pena emencium^
Statuimiis.

auimalia causa extraliendi (illade civitatey.

civis
vel

quod diquis

forensis iion

emat
vie.
et

in poiite

statere

vel

circa aliquein castratiim

et

\'el

animal causa

extrahendiii de civitate sub

quili)>et

pna

banno lil)rarum
et

parvorum pro

(jualibet

possit

accusare

habeat inedietatein.

39.

De poua
in

veiidcjieinin^^

cariie.s

alilii

(juaiii

in

))ecai'iai"\

Ordinamus. quod uullus audeat

iiiiiiutuni

carnes

aliquas

recentes
et

aliquo loco nisi in bechariai*

communis:

\endere ad qui contrafecerit.

(communi)^^ noinine banni libr. V^^ parvorum. et quilibet possit et habeat medietatem. Salvo quod quiUbet possit vendere carnes sichas^'^ et saHtas^^ aUbi. quam in becaria^^, dum^^ tamen hoc faciat de vohintate eius. qui habet duanam et si ahter vendiderit. solvat penam predietam: et quilibet possit accusare et habeat medietatem.
solvat

accusare

40.

(T)e

pena

calio-ai-iornin

vendeneiiim^^ eontra
taljris)^^

statiitum et de

(De

caligariis et fabris)^^.
cahgarius,
Nilani^

Statuimus quod quiHbet

jrientrnu alicuius bubulcij^^ vel
octo^^

qui
soli

de

cetero

solverit'^*

calcia-

de

patroni, habeat pro solatura

denarios. pro solatoria^ vero^^

^

alicuius

calciamenti (et)^

viri

seu^^

mulieris de soli ipsius viri

1
i

el

mulieres^^, habeat sex denarios. pro solatura

Samo

D. C. ei-endi, L. eKtraendi V., ~ V. becharia, G. L. beccaria L. beccaria Samo C. ^ L. siccas C. C. 5 V., V. becharia, C. L. salatas q dumodo L. beccaria C. s Q vendentium Xatpis 40. glave u D., V., C. Natpis 40. glave u L. -. C. L. bubulci L. solaverit D. nou L. q h _ L. solatura C. v., L. mulieris C. sive v.,

scrophe ^ dictorum
L.

8.

L.

^
i

^
i

g^ q^
C.

j^

vacche

S.

parvum
^^

L. porchi
D.,
\
.,

C. teneatur reparare
.,

Samo
^ S.

C.

L.

S.

scrope, C,
'

C. pre^^

eminentium, \\, C.
i

L. ementium
^^

10

Samo
i

D.,

S.

S.

S.,

C.

L. vendentium
^^

^^

S.,

S.,

C.

le

i'

V.,

S.,

^^

S.,

^^

S.,

^o

21

22

S.

^3

2*

25
i

v.,

S.,

26

villani
V.,

27

28

S.,

C.

29

30 j^anio

8.

^i

S.

C.

=^2

v., 8., C.

70

Statutorum Tragurij

vero et .scapinaturai homiiuiiii vel mulierum habeat octo (denarios)^ et si discoxeretur^ vel devastaretur, aiitequaTn rompereiitur* sola, teiieantur caligarij suis expensis reactare^: qiu si facere recusaverit^. liceat patrono alteri magistro dare ad aptandum expensis predicti faeere recusaiitis (et)'^ nichiJominus ipse retatans^ eondempiietur^o communi in sold.^^ V parvorum pro qualibet viee. de quil)iis ai-cusattor^^ habeat medietatem et teneatur de credeiicia^^. Item quod nullus calzolarius^* ad modo^'^ vendat melius ])ar solarum^ ultra sol. IIIP^ par\orum. et non accipiat i)r( faetura et^^ opere calzariorum^^ alicuiiis mulieris dantis ibi eoramen ultra XVIII deiiarios ]jarvos2o et non debeat aliquis caligarius^i vendere calzarios^^ laboratorura quantumcunque2^ fnerint boni ultra sold. X parvorum zapirium^* vero
:

dimidio (parvorum)^^ calcarios^^ mulierum vendere non debeat nec jjossit ultra sold. VIP^ })arvorum. Item quod nullus calzolarius'^^ audeat recusare aptare ])elles alienas alicuius curaminis^^ accipiendo pro suo labore et conzameuto^^ iustum et equum precium^*. do quo si diseordia^^ et fuerit. stare del)eat arbitrio siiperstitum, qui ad hoc fuerint deputati qui contrafecerit. condempnetur^^ pro quali))et vie in quolibet casuum^' predictorum in sold. X parvorum. quorum medietas sit aecusatoris et alia rnedietas sit communis et credatur iuramento aecusatoris. si bona fama fuerit. ae^^ teneatur de credentia. Et hoc statutum locum habeat in fal>ris.
sold.25
et^'
; ;
;

VPs

41.

De

(pena)^^

(et)*^

sacramento
in

(et

peiia)*^

luoliiiarioruiu*".

Statuimus. quod molinarij*^

et et

principio

iurent facere

eorum ofticium

lona tide. et

regiminis curi compareant nuUam** fraudem^^ comittere*^

et custodire et
;

bladum imicuique bene et quod*' ibi concessum solvant^^ bannura qualibet vie
ultra
et quilibet possit
^

fideliter
est*^

maeinare

non accipere.

per

commune

et qui^^

contravenerint^^.

sold.^^

accusare

et
^

XL parvorum et emendet^^ dampnum^*. habeat medietatem banni.

D., V.

C.
i

scarpiiiatura

L.

Samo
\'.
i

V.j

S.

C.

rumperentur,

L. recusaverint

minus
sol.

rumperetur
L.
i

'

Samo
i

I).,

^^

L.
^ ^

L.
C.
i

descusiretur
L. reaptare
^^

*
^

V.,
S.
i

S.,

C.

nihilominus^ L. uihilho-

S.

refutaiit
s.^

^^

S.,

C.

L. condemnetur

C.

12

calcolarius

S.

v,^

c
i

L. accusator

L. (juatuor
-

^^ C.

L. a
in

^^

L.

modo
^^

y^

^^^

[^

credeiitia

solid.. i*

^^ S.

\'.,

21

V.,

tumcumque
sol.
26

C.
^4

caligator

-^
('.

capirium,
'27

(;

^e^

^^ V. septem, (\ 7 calceos, L, calzarios ^^ ^. coiK^amento - ^^ V'., coraminis

^^ par solarium. C. per salarium C. 4, - ^^ S. i C. parvorum C. calciorum -^ L. quanV. calcios, S. i C. calceos '^5 q solidos, L. zai)erium, L. zapirum 2.S 29 v. i S. calcios, C. Samo D. i L.

L,

V.

S.

^'

^^

V. cal(;olariiis
i

S.

C.
-

^2 v^^ g^ q prcmium, L. praetium

^^
38
i

S.

descordia

S.,
1).,

C.
V.,

L.
i

condcmmetur
C.
'^

S.

casum, C.
i

C.

L.
i

C.

et

*^

39

ganio
^

S.

^0

y.

mollinariorum
S.
i

J9

Samo
\'.

V.,

S.
-^^

C.
i

asu

*s
I..

j^

^^

Samo D.

y
si

mollinarij
terre,
i.

S.

C.

Dulla

S.

fraude
^^ (\

(\

comunis
L.

I.,

conimittere

uitraipiam
^2

gggef

''^^

(\
^'^

contravenerit
('.
i

solidos, L. sol.

^3],

*'

-^^

omendent

S.,

\j.

damniim

(',

solvat

Lib.

II.,

Cap. 41.-43.

71

4,2.

(De

j)i'iiM

])isc-at()rimi, ct)^
qu()(l

dc

modo

ct

forma
modo.

Nciidciidi
\idelicet

jdsccs.
lihra

OrdinamiLs.
aroiio-i^.

|)isces

vendaritur

tali

(juod

vendi debeat deiiarijs'^ V^ parvis^ et 11011 ultra libra vero oinniiun piscium hal)entium^ squairias^ et ponderantium a media liljra siipra vendi debeat (IIIP^ deiiarijs tantum. a inedia vero infra vendi debeat)" tribus denarijs tantum libra cevule^^, palamete^^ scrumbi^* et alioriim. qui fuerint similes^^, vendatur^^ modo et forma piscium habentium squamasi": libra vero calamariorum vendatur^^ tribirs denarijs; li))ra squatri^^. pulpi, seppe^^ et canis vendatur^i duobus denarijs; libra ii'apte petrose^-. ra^'i^"^^ et similium vendatur uiio denario et dimidio: et qui contrafeeerit. solvat Iil)ras quiiique2'* liarvoruin communi: et quilibet possit accusare. et habeat medietatem. et eius saeramento credatur. si fuerit bone (fame)2^ et teneatur in eredentia. Item quod nullus vendat pisces alibi. quam in portu Trag'urij, videlicet a loc-o fratrum pr^dicatorum usque ad pontem, per quem itur ad insulam Bue^ aut in platea Tra.o-urij sub dir-ta pcna secundum dictiun modum solvenda et exigenda.
aiioidlles.
:

rrioreiie,

et tregli*

4.').

De

peiiri

|)anii]culanim
et

(graiinm)" commiinis.

iion

ementiiim aliiid gram im, ([uam facientium boniim panem.

Ordinamus, quod omnes panicocule^^ teneantur et debeant tantum emere de grano eommunis^^, et non de alio grano, causa lariendi panem venalem et qui^^ contrafeeerit, solvat bannum eommuni pro qualibet vie et quilibet possit accusare. et habeat medietatem banni: et sol. X parvorum quando starius frumenti vendetur soldis^^ VP^. teneantur facere lionum panem album octo^^ unciariim (et)^'* pro duobus denarijs. et panem XVI iinciarum pro IIIP^ denarijs: (et)^^ si frumentum esset carius, minuatur^' de pondere pro rata: si vero vilius fuerit^^ frumentum. addatur pro rata; et si dicte panificule^*' vel aliqua ipsarum contravenerit. solvat pro quolibet pane invento minore XII denarios*^, et ammittat*^ panem et comes teneatur
:
:

predicta diligenter inquirere et contrafacientes punire et condempnare^^.

treliae

1^

S.

Samo
^
i

V., C.

S.

C.

"

'^

B.,

C.

L.

gronirlii
iz

^ S.,

C.

murene -

L.

denarioSj u S.
den.

V.

L.

ispravljeno
i

.,dauarios" u danarijs"', L. den.

8.

C.
^"

parvorum
S.

u
S.,

8.

squamns, L. squammas
^'^

cevul, C.
scumbri'-'

cevalij L. cervulae

L.
^^

quatuor L. palamitae

C.
^^

L. habentium

C, squadri g vendantur ^ raggie pretose gamo V. Bove Samo L. V L. L. quae grano'' panicocole q comuni doim L. c. sex c\ 8 C. L. L. quatuor g^mo L. q minuetur amictat ad mittat, C. panicule C. denarios XII L. condemnaro
8.

S.

iz

ispravljeno
^^

..serumbri"

vendantur 20 Q^ ggpg
i

L.

squammas
8.,
[^

21

S.
^6

Samo
^^ C.
i

V.,

S.

L.

L. scumbri,

^^ C.

et

aliorum
^3

similium
i

^^

vendantur

^^ S.

^^

G.

2*

C.

25

('.

l.'

27

S.,

,,de

^s

29

^^

31
i

C.

solidis,

sol.

32

33

34
38

s.^amo
j^

8.

35

s.,

36

37

fuerit

vilius

^^

8.

*o

8.

^^

8.

0.

"^^

8.,

C.

72

Statntorum Trag'urij

44. T)e

pena

furnarioriiin^

non

cocinentiiims
civitatis

bene panes^.
et solvat^

Preeipimiis,
l)ene

(jiiod

omnes funiarie tam

vic-e

quaiii burgi teneantur

rocjnere* panes^,

(^t

(\uv contrafecerint^. coiiiponat'

dampiium^

eommuni
triginta^^

pro qua]il)et

sold.

XL:

et

qailibet possit acL-usare. et habeat

medietatem bauiii: que furiiarie^o pro panibus unum panem et iion

coL-tura^^
aliiid

panis

aliqiio

habere debeaiit de modo.

45.

De

peiia

illornni.

(jiii

eniiuit^^

causa revendendi.

non audeat eniere pemices^*, lepores. ova aut sperogas^" causa revendendi et qui contrafeeerit. sol vat eommuni sol. X (parvorum)^^ pro quolibet et qualil)et vie: et quililet possit accusare. et habeat medietatem l)anni. et credatur iuramento eius. si fuerit bone fame et teneatur in^^ credentia.
Statiiimus, qu()d aliqua persona
o-allinam^^. pulliim^.
cuni'-ulos.
:

41320

|)p

p^jj.^

iiiiiliernm.

(jiit;

filaiit^^

in }>latea.

Si aliqua mulier
solvat

bannam eommuni

vendendo aliquid in platea filaverit aut carminaverit, sold. Y parvorum: et quilibet possit accusare. et

habeat medietatem banni.

47^^

De pena

illoriim.

qiii

conducuntss vinum forense Tragiirij.

quod nulla persona:
civis vel fo-

Ordinamus inviolabihter
rensis,

observari.

cuiuscunque status

et

eonditionis^* eiistat, audeat vel

presumat cum

navigio aportare^s vel aportari^ facere vinum forense^' ad civitatem (vel lnu'gum?8 Tragurij nec infra (hos)^^ confines. videlicet a capite insule Bue^o. ul)i est eclesia Sancti Oipriani. usque ad ecelesiam Sancte Marie existentis in eadem insula et qui contrafeeerit. eondempnetur^^ eommuni Tragurij in libras C^^ parvorum, et amittat^^ vinum. ita quod habeat^* in commune. Volumus tamen, quod eomes possit coneedere lieentiam cuilibet^^ venientibus de viagio^^ portandi in dietam civitatem usque ad decem galeas^' vini
:

-^

C.

fornariorum, L. furnariarum

S.

quoquere
C.
i

8 s.,

S.

(juoctura
1

^^

De pena conducentium ad portare, C. forensem L. apportare apportari Samo V. j^ovae L. L. gamo V. L. C. L. veniat condemnetur L. L amictat. L. C. L. civibus viaggio C. L. X galetas

28

L. perdices L. 40

daninuin C. L. 80. L. XXX (\ L. gallinas

C.

S.

quoquentium

C.

panem

C. contrafeeerit

r..

solvant
i

]^.

paneHi

'
i

C.

L. componant

^"

C. fornarie

'"^

S.

^^
^^

L.
li.

De poena ementium
pullos
C.
-'

^^
i

C.

Samo

V.

L. ~i

i9

C.

de

-0

L.

4^1

^^

^^

^'

V.

L. sparagas

'^3

('

mulierum rilantium

S. condicionis
^'

25

<;

-^

0.

L.

29

^o

j^

S. ^i

s.,

^-

^^

('.

.'inimitat
'^"

^^

S.

(iiiibu>lil)Ot.

^^ S.

S.,

Lib., n.,

Cap. 44.-49.

73

super habundasset^ a mensa, et ipsum vinum teneantur denuiiciare* ea die, qua Tragurio applicueriiit vinum forense, qiiod eis superf'uisset de mensa. suh pna predicta. TJcituin tamen sit comiti pro suo usu et sue famili \inum forense apoi'tare^ Tragur. Et si contin.aerit^ aliqu()s aml)axiatores' de Trao'urio ire in aliquam ambaxiatam^. et eis presentaretur et donaretur de vino. ipsum possint libere aportare^ ad civitatem iurando dictum vinum eis fore^ pr^sentatum vel donatum^^: quod vinum in civitate vel burgo nullo modo vendatur sub predicta^^ p^na. Et quilibet possit aceusare ('ontrafacientes et habebit quartani [)artem banni. Et hoc statutum sit pr^eisum nee possit infriniii. cassari vel mutari. nisi sicut supra iacet. et truncum. ad literam^^.
forensis, si
eis

ipsum vinum
veridatur^

nullo

modo

sed

receptori^

4S.

Do

])ena

non solventiimi
rebus

iiiereliatoribus^*
eis)^'.

tbrensibiis

(pro^'

emptis^ ab

ordinamus, quod si quis civis aut distrietualis^ Traquicunque emerit ab aliquo advena seu forense^^^ et rem emptam^i aeceperit preeio^^ non dum soluto, sed malitiose^^ distulerit solvere^^^ precium^* dicte rei. de omni eo, quod se eoram curia conveniri permiserit^^. solvat communi pro pena denarios XII pro qualibet Ubra precij^^ prlibati, et pre(!ium2'^ solvere compellatur creditori^^, et omnes expensas, quas fecerit salvo si actum esset in^^ contrahentes, videlicet. quod precium^^ solvi debeat ad terminum, tune lorum hoe ibi non vendicet, sed observentur pacta, quia contractus et^i conventio^^ Jegem aecipere dinoseuntur^.

Statuimus

et

gurij^* vel habitator

49.
Statuimus
vel

De pena portantinm arma.

burgum

(et)^* inviolabiliter observari, quod nullus civis per civitatem Tragurij^^ de die portet aliqua arma oftensibilia^^ nisi eundo

foras (vel

communi
^

sold.

redeundo de foris)^', et si quis contrafecerit. solvat bannum XX parvorum qualibet vie. et amictat^^ arma. Si vero de
C.

8.

L.

vendant

~ C. L. fulsse donatum, L. donatum vel praesentatum 0. presentatum L. dicta L. mercatorlbus L. litteram C. C. de c. captis gamo C. C. dixtrictualis Tragure L. forensi l pretio emtam ^ maliciose permisserit solvendnm L. pretium C. L. L. inter L. pretium l. venditori C. L. pretium C. dinoscunt, L. L. ex l conventione dignoscuntur Samo V., L. offensiva Tragm-e C.
ambaseiatores
i

teneantur

16

super
^

abbundasset, L. superabuudasset

C. receptui
i

C.
i

S.

vendat, C.
"^

C.

L. apportare
C.
i

8.
<^

teneantur
S.
i

denuntiare,
contigerit

L.

S.,

L. ambasciatam
et

L.

denunciare
S.,

C.

L.

S.,

L. apportare

^^

1^

^2

13 8.

^^

^'^

8.,

i^

V.,

8.

^^ 8.

^^

21

^^

22

(^

(j

^^ 8.

23a

(;

^'*

^^

8.

^6

pretij

'^^

C.

^s

'^^

'^^

^^

^^

^^

^'

8amo

L.

^^

8.

^^

8.

^^

^^

8.

amittat,

L. ammittat

74
iioi!te

8tatutoriim Traguiij

iiiveiitus

fuerit
et

aliqua ariiia

otiieiisibilia^
iii

portare. solvat l>aiiiiuiu coiuet

muiii^ sold.
stetLir

XL,

arma veniant

commuue,
sint^^

de

iiiventioiie

armoruni

et credatur^ dicto militi*

(d.)^

comitis (et)^

ciiiiislihet^

de sna familia.

salvo qiiodeontra8foren.ses(ferentes;^

arma

iii

arbitrio eoinitis areipieiidi

hannuin

iiispecta eonditione persoiianim.

50.

De

\)vn<{

eiintiiim de iioete
vadat

(siiie

luiuiiie)^^

(de norte)^^ per civitatem vel Imro'uin soniim campane sine lumine, et qui contrafecerit. (solvat)** communi pro ))anno soldos X parvorum qualil)et viee. de quibus medietas sit (communis. et alia medietas sit)^^ custodum. salvo^^ si per^' farailiain^s comitis aliquis inventus fuerit. (tunc)^^ tota condempnatio-^ in commune de))eat pervenire. Volentes quod unum lumen aut unus ignis possit eicusare plures personas euntes vel redeuntes post dictum tercium^^ sonum campane ad cenam et a cena vel ad bibendum ad domum alicuius boni hominis vel ad nuptias vel pro aliqua alia^^ iusta et racionabili^^ causa, et hec^* omnia sint-^ in providentia domini comitis.
Statuiiriiis.

qiiod

nemo

Trao'iirij

de

noc-te post terciiim^^

51.

De

peiia

eiistodi??,

(jui

vadit

S()lu^^

de noete.
siln
alijs

o'uardia. ire

Ordinamus. quod aliquis ex custodibus noctis. quando venit^^ non de))eat per civitatem sine socio^^ et quod nuUus ex

custodibus post tercium^^ sonum campane ire'debeat per civitatem alit|ua de causa nisi cum lieentia capitaneorum^^ noctis: et (pii contrafecerit in
pr^dictis.

solvat

bannum communi

(libr.)^

parvorum.

52.

De

peiia

teiieiitis

taheriiam
et

a])ertaiii

(vel

vendeiitis
(d(^

viimm

post soiiuui

campane

Mbentis in ipsa taljerna)^^

nocte)=^-

Preterea statuimus. quod

bibat post tercium^*
solvat
in

nemo teneat^^ tabernam apertam. nec in ea sonum campane: et qui tenuerit tabernam apertam. pro banno qualibet vie communi soldos X parvorum et qui biberit
:

ea post
^

dictum

tercium^^

sonum^^.

solvat
^

pro

Ijano

sold.
*

quinque^'
inilitis

L. oflPensiva
L.

Samo

centra inspeta, C. inspecta

Samo
i

L. Samo C. q familia L. coiidemnatio aliqua L. tertium L. rationabili H V. hoc ^ venerit C. sunt g^ Q L tertium Samo capitaaiorum samo L. 8amo L. L. tenet s L. tertium tertium tortinm sonum dictum L. V

L.

C.

C.
i

C.

'^

S.
i

communis
L.
^

Samo
S.,
i

V.

L.
i*

S.

crediatur

L.
^^
i^

V.

"^

C.

cuiuscunipieve,

Samo

^^

salva

L. tertium
i'

^^

L.

sit

cuilibet

S. ^^
S.

V".,

C.

semper
s.,

Samo L. ^^ Samo V., ^a^o L.

alia

20

S.,

C.

-^

C.

--

C.

^3 S.
i

8.,

25

s.

^e

^7

sotio

28

-^

(;.

^o

V..
i

S.

31

V.,
(".

S.

C.

^2

^3 s.

^4

s.,

(\

^5

^e

(-

^'

^.

C.

5,

Lib. II, Cap. 50.-56.

75

parvorum pro qualibet viee; et quilibet^ possit accusare et habeat medietatem banni. Sed liceat capitaneis custodum noctis facere aperire* tabernas caiisa emendi de vino^ tam pro suo (usu)* (et)^ custodum (et)* servitor'. quam aliorum civium et forensium, sed non bibant^ ibi^sub p^na sold. X pro qualibet vie.
58.

De pena non
si

solventis tabernario de vino ibi vendito.

aliqua persona emerit

Statuimus. quod
vel

vinum ab
ei

aliquo tabernario
vel

tabernaria, et recesserit a taberna,

antequam
parvorum,

solvat,

gazium

det,

(quorum)^^ medietas sit accusatoris et alia medietas sit communis, et nichilominus*^ (tabernario vel)^^ tabernarie solvere compellatur. Volumus insuper, quod si quis a tabernario vel (a)^3 tabernaria (vinum) ^* emerit. et solvere aut pignus dare recusaverit. liceat dicto tabernario et tabernaria sua auctoritate propria pignus
iii

condempiietur

communi

sol.

XX

tali^^ nolenti^*

solvere accipere sine pena.

54.

De pena

tenentis lapidem^' seu

fangum

in vijs (sallizatis^)

19

Ordinamus, quod comes Tragurij^o teneatur et debeat quolibet mense omnes vias sallizatas22, quod2^ nullus teneat ante dom um suam aliquem lapidem seu fangum. et (qui)^* (contrafecerit)^^, condempnetur^^ (contrataciens)^* communi in sold." X parvorum.
inquirere (per)^^
^

55.

De

aptacione^^

viarum

civitatis.

Ordinamus, quod quilibet comes (ivitatis Tragurij^ teneatur et debeat que sunt in civitate Tragurij^ facere aptari et purgari de averi^^ communis ita, quod omni mense dictus^^ comes mictat^^ suum socium^* cum suo notario ad videndum dictas vias et stratas, si erunt aptate et lapidibus et luto purgat; et inveniat dictus comes quator mundatores^^ ad eipensas communis.
vias et stratas,

56.

De pena ponentium ietamen

muros
civitatis t;xtra
fet)'*^

extra36

murum
l^tamen
sold.
'*

civitatis.

Si quis iuxta^^

civitatem

posuerit vel

coadunaverit, perdat^^ ltamen

^

solvat
^

communi

XX

parvorum.
S.
i

C. vinum Samo V., C. C. servitorum, L. servicio bibat condcmuetur nihilhominus, Samo V. L. nihilomiiuis Samo C. Samo L. C. (\ uolentis L. lapides Samo C. Samo V. Snino L. Tragiire ^ Q Samo L. Samo selizatas o L. l. C. L. condemnetur ^^amo C. L. solios -. g^ q aptatione Tragure haveri, L. habere Tragure L. dominus g mittat maudatores sotium iL. L. circa muros iusta gamo V.
S.

quHlibet
S.
i

Samo
i

V.,
^

L.
i

^
i>.

L. apcriri

Samo

C.

'^

S.

S.,

0.

^o
i

^^ S.

\j.

^"

V.,

^^

V.,

S.

('.

^*

V.,

S.

C.
-

^^

(J.

tali

^^

^'

^ S.
i

salizatis
i

^^

V.,

S.

C.

'^^

S.

^^

22

salizatas.
i

1..

23

et

24

25

V., S.
j

26 S.,

26a

2?

28

29

s.

^"

^i

(^

"'2

^^

[^

^*

S.

^^

S.

36

3'

C.

^s s.

39

C. pci-

- ^o

V., S.

MON. HISTOR.-JUR.

X.

12

76

Statutorum Traa'nrij

57.

De

peiia

proicientium^

{iquam

veri

inmundieiam^

in vias.

Si qiiis proiet-erit^ in viairi communem* vel vicinalem de die aut de nocte per balcoiies vel (per)^ feneetras aut undecunque aquara vel inmuuditiam' aut turpitudineui aliquam, condempnetur^ ooiiimuni in sol. X. si fuerit aqua niunda: sed si fuerit alia turpitudo vel inmundieia^. condem-

pnetur^^
l;ebit^^

communi

in sol.

XL

parvorum

et

quilibet possit accusare et ha-

medietatem banni, et datur, si fuerit bone fame.

teneatiu' de credentia ac eius

iuramento cre-

58.

De

peiia

iioii

teneiiciuiii^-

aiidrouas elaiisas.

Die-imus et ordinanius. (juod quilibet habens andronas. facere debeat muruni die-te sue androne duobus passibus altuni et in ipso fenestram^^ unam. altam medio pede supra terram. et medio pede amplam, ut^^ aqua possit egredi extra atque laln. que fenestra^^ stet clausa omni anno a

ad festum omnium sanctorum et in quolibet^' ad minus androna predicta purgetur taliter. quod in ipsa putredo aljqua non moretur: et qui rontrafecerit. solvat communi nomine^^ banni libras ^ex^^ parvorum: et quilibet possit accusare. et hal^eat sol. XX
chalendis^^ aprilis usque
:

mense

aug-usti^^

(pro se)2i g^

f\[^.^Q

I)anno.

59.

De

peiia proideiitis^" letamen^^ (ab orto^* Pelegrini^^ iisqiio ad

terram rul^beam^^ )^^

eirea i)ontein terrae firmae )^^

Ordinamus. quod neino proieiaf^^. vel proici^^ faciat letamen^^ aliquod ab orto^^. qui fuit Pelegrini^^. usque ad terram rubeam^^, et a^^ terra. que fuit mona>terij sam-ti Petri. usque ad pontem: in pena librarum quinque^^ parvorum: et quilibet i)0ssit accusare. et habeat^' medietatem. et alia^medietas sit

communis.
i

C.

L. proijcientiuui

*
^

L. proijceret
S.

.
i

comune

S.
^

inmonditiam, C.

8amo

inmonditiam, C.

S.

inmonditia, C.

habeat

fenestre

Aug.
S.

L.
i

^^
^

s.,

C.

L. iramunditiam ^ immunditia i^ L. tenentium

V.
^

L.
C.
i

i^.

immuuditias

L.

undecuumque

8.,

S,,

C.

L.

L. condemnetur condemnetur

8.

rinestram

S.

caleudis, C.

19

proijcientis

^^

i^

iiostro
-^

Klendis,
s.,

20

C.
^4

L.
V.,

0.

lutamen

rubbiam, C. rubeam
L. proijciat

hiciatj

L. horto
3
S.,

S.

C.

L.

C.
i

^^

q
L.

horto
S.
i

^'

Samo
proiti,

S.

Pejlegrini
s.
i

C. proijci
VI
^5

L.

Kal.

^i

L.
C.

^^

i^

L.

et

^'

V.

quilibet

g
^^

-^ Samo L. q j q Pellegrini -^ Samo L. - ^^ C.

^^

^8

l
l,
^e

proC.

^^

37

C.

habebit

S.

rubbeam

C.

^^

lutamen V. ad.

S.

^^

nema

Lib.

II.,

Cap. 57.-64.

77

()0.

De

peiia

lavanciiimi in porite Bih/, et speudeiicium^ in ponte

terre flrme.

Volumus. quo(i iiulla persoiia in ponte Bov* kvare debeat drappum nec spandere, et quod nerao in ponte teiT<^ lirm debeat spandere coramen neque drappum; et qui contrafeeerit solvat communi pro banno sold. V parvofurn pro qualibet vie; et quilibet possit accusare, ethabeat medietatem.

()1.

De pena
sold.
et

retinentiums porcos in eivitate vel burgo.

in eivitate

Mandamiis,
reclusum, pna })ossit accusare

quod nemo

vel

burgo

teneat

porcum

nisi

XX

pro quolibet

habeat medietatem

porco et quaUbet vie; et quilibet banni et alia medietas sit communis.

62.

De pena tenentium

calcinani ad ripam portus.

gurij^, videlicet a

Ordinamus, quod nemo teneat caleinam in portu vel ripa civitatis TraQuara, que est prope locum fratrum pr^dicatorum, usque ad Quaram^ que est iuxta vel subtus^ monasterium^^ sancti Nicolai, nec etiam (iaxta)^^ murum civitatis, sub pna (librarum)^^ quinquei^ parvorum.

68.

De pena

fraudantis

rodaginam^*

ibi

factam.

vel extra civitatem facta fuerit reper aliquam personam et de rebus ibi commissis fraudulenter^" aut indebite acceperit. componat damnum^, cui fecerit. et solvat communi Tragurij pro banno libras quinque^^ parvorum.

Si alicui in eivitate Traguriji^,

dagia^ aliqua

64.

De

eamerarijs, inassarijs

et

alijs

offieialibus^o

fraudem

comittentibiis^^
Statuimus, quod comnmnis super rebus

camerarius vel massarius'^^, aut officialis fraudem aut furtum eommiserit^*, et hoe manifeste probari^^ poterit, sit infamis, et restituat male acceptum. et solvat bannum communi librarum XL parvorum.
si

aliquis

ibi creditis^^

1 8.J C. i L. lavantium spandentium 8. i C. Bue - 8* ^ S. suptus quor S. iusta

"^

L. diam
18

L.
'^

Bovae
^^
j

'^

S.

12

Samo
^^

V.,

S.

Tragure

C.

danmim

S.

L.

C.

L. tenentium
8.

S.

S.
^

spendentium, C.

monasterij

i^

g^ q
rodagia,
L.

l V
L.
^o

S.

Tragure
^^

L.

'

\
i

>^amo V.,
S.

('.

i*' ('.

^^

C.
i

i^

S.,

committentibus. C. commictentibus
^* S.

commiserit

'^^

probare

S.

rogadia
v.

^^

massarijs

rodagiam L. roga^^

ofticijs

fraudolenter
^i

g.

^^

S.

credditis

L.


Statutorum Tragurij

65.

De pena

promittentis^ aliquid do lionis

si

eomnumis.

Item statiiimus. quod

quis

c-ivis

presiimpserit^ sine consensu curie

aut^ voluntate consilij generalis, vel duarum partium ipsius consilij, proniittere* aliquid alicui^ de bonis comraiinis aut denarijs^ vel aliquod doniim
facere, si neceesse'^ fiierit. tali promittens det de bonis'^ suis
serit^
ei.

cui promi-

bona coirimunis.

et nichiloiTiinus^

solvat

comiriiini

libras

XXV

(par-

voriini)^^.

66.

De pena

iisiirpaiitinm

de terris eommniiis.

Jubemus, quod quieunque de terris communis Tragurij manu prendere usurpare furtive prcsumpserit^^ solvere teneatur communi nomine banni pro quolibet vreteno^^ libr. quinque^^ parvorum et si magis vel minus uno vreteno occupasset, solvat ))annum eadem ratione. (et)^* nichilhominus^^ id totum, quod manu^ prendisset vel usurpasset. liljerum communi dimittere^^
vel
:

teneatur.

67.

De

p.nia (iudieum et alioruni)^^ officialium reeipientium

exeniam^^
Decernimus^o q^ ordinamus. quod nullus iudirum (et)^^ consiliariorum advocatorum recipiat ab aliquo nostro cive habente^^ placitum hensenium^^ valoris ultra sold. quinque2^ parvorum; et qui contrafecerit, expel]atur ab
et
offitio^^

et

perpetuo

sit

infamis,

68.

De pena extrahentinni metas de

et

alieno agro.

Statuimus
de
alieno

ordinamus. quod
infamis.

si

quis nuilo ingenio extraxerit metani

solvat

agro.

lial)eatur

et

Itannum

communi

libr.^^

[arvorum.

61-).

I)e

pena

('Xti'ah(Mitiniir'

vieini

metas vel-^ nsnrpaiitiuni teiTani sm^^

ordinamus. quod nullus homo cuiuscunque conditionis agrum coniinem euni aliquo. audeat vel presumat excedere metas nec intrare in terram vieini (sui)^^. nec^^ in ea cum

Statuimus

et

existat,

liabens terram sive

C.

promictere

rebus

S.

promictentis
^

ii

j^

L. nlicui alicpiid

8.

promisserit, L. promissit
S.
j^
i

1^
13

Samo V., g^ Q

('.

B.

nihilominus
i

C.

19
i

Y
S.

14

g.^j^o
^'
('.
i

presunserit. C.
^ S.
I

presunserit, (\ presumerit
^

C. denarios
i

s.

L. ac

'

S., (\

L. necesse

* C.
"^^

C.

L. nihilominus, C. nihilhominus

presumpserint

^^

^ vretteno
nihils.
^^

15

nihilhominus, 0.

16

manus
,

S.

dimettere. C. diniictere
I..

s.

henseniani.

Samo
L.
28

V
L.

et

V.,

S.

L.

_
i

22
i

s.

'

C.

henseuium. liabentem
^
L.
26
(;.,

xenia
23

L.
V.,
21

^o

o.

Samo Dicimus i

25

s.
29

ott' .,

0.

L.

ot'ticio

xenium - - 24 s. C. libr as - -7 j^ excedentium

5,

s.

C. sui

vieini ,

vieini

30

Samo

L.

31

c.

ne

Lib.

II.,

Cap. 65.-72.

79

quicqnam^ usurpare de terra ipsius vidni quod usurpaverit aut invaserit dimittat^ dicto vicino suo*. et taiitumdem pro p^na de sna terra vel vinea, quantuin constabit^ ipsum iiitrasse irialo modo, et nichiloininiis^. si fiierit accusatus per ipsum domiiium rei.solvat baniium commmuni libr.^ quinque^ parvorum pro quoli))et^ \ reteiio niiuus uno vreteno occupasset, et si magis^^ vel solvat Ijannum eadem ratione nec currat^^ prescriptio quantum ad presentem casum^^, nisi usque ad spati um XXX^^ annorum. capitulo aliquo non
siiji

planta aliquid plantare.

si

iiec

quod

transgressor eKisterit^,

oiriiie.

obstante.

70.

De pena

spiiiantiuin ortos^* extra inetas.

sepem^^)^ (suum hortum)^"^ de caetero^^ mittendas^^^ ipsas metas, spinare debeat

Ordinamus, quod nullus presumat spinare

extra metas positas et missas per^^

commune^^
intra

vel^o

sed qui ortum^^

(et)2*

suum

spinare

voluerit

non eitra; (et)^^ qui quinque2' parvorum.

contrafecerit. solvat

l)annum

communi

libr.^*

71.

De

peiia

non

bi))orantinni^^

vineam.

Volumus. quod quicunque acceperit vineam ad laborandum super se preci j^^. non diHerat ultra dimidium marci j^^ ipsam vineam laborare, quam^^ si traudulenter^^ laboraverit, et non bene, debeat reddere domino totum precium^* et sold. XX^^ parvorum. ac^^ communi solvat pro pena alios sold.^' XX^^ pro quolibet vreteno^^.
tine dato^^

72.

(De pena

illornni.

te^eia^ianl^\)'*^
Statuinnis.

qni jaborant^^ vineas ad medinin*^ vel (De teniporil)ns lahoi'andi vineas)^^.

illi,

quod omnes

qui alineas
dicte^
^

vineas laborant et tenent ad

ipsas vineas isto

medietatem
delicet,
1

vel

terciariam**. debeant laborare

modo,
et
i

vi-

ut in medietate mensis

marcij*^

vinee
i

sint

putate,

una

S.

C.

L. V qualibet L. causum Samo L. C. y^ g Q decreto L. hortum Samo L. ^vicino

S..

C.

quidquam
L.
9

extiterit
8..

S.

C.

dimictat

constebit
S.

C.
1

L.
i

nihilominus
C. maius

C.

S.

q
^

S.

C. suo

"^

C. libras

(\ curet

1^

C.

tri^iiita

^^

liortos

^^
i

V.

seveiii
i

^o

23

^^ v.

C.

1^

S.

pro
C.

V., S.

C.

^^ Samo V., "^ communi ~

et

21

22

q^ mictendas,

24

25

L-

pretio
C.
38
i

^^,110
]^

L.
gg

L. ponendas
26

28 31

j^

laborantis
I -

--

29 32

^p^^j.

accepto

^i^^,^^

_
g

c.

27

g^

c
^

C. pretij, L.

i^

jjj.^j,tij

e.

quoniam
36

L. pretium

^5

39 c. de pena D. vetreno, S. vretteno laborantium ^i v. vel terciam partem, S. dietatem i C. vel ad tertiam

(^

XX^ __

s.

et

^3
^7

fraudolenter ~~

c. solidos, L.

sol.

j^q_ ^2

^o

q
**

Natpis 72. o-hive u D., V., 8. i (\ ^3 Natpis 72. terciam partem, S. C. tertiam partom, L. terti.ariam
i

partem
|

o]ave u L.
^5
^

*
martij

y^

|^

80
vice zappate^ per totuin

tStatutorum Tragurij

mensein aprilis^. et (iiiia)^ altera* vii-e usqiie ad festum Sancti Viti: alioquiii ammittere^ debeant ipsi laboratores totam partem eis contingentem iii ipso aniio ex^ fructibus'' ipsarum viiiearum. (et ipsa pars deveniat ad dominos et patronos ipsarum vineanim): ac pro interesse eorum solvant dicti laboratores similiter dictis dominis et patronis pro quolibet vreteno soldos^^ X venetoriira^^ parvorum.

73. (De peiia domini

et

zapatorijs^-

solveiidi

lal)oraiitilMi!s

seu laboratoris)^^ aoTO)^\ iii

lal)oraiis in aLrro

De modo

Volumiis. qaod qui]ibet zapator^^ vel

a))

vel viiiea'^. (vel

habere debeat omiii die pro suo lal)oet patroiuis, qui eum conduierit^i. rerio^ solidos IP^ parvorum tantum non debeat ei dare aliqua hora diei^^ j^ civitate ad Itibendum: sed in campo teneatur^^ ei dare panem. vinum et tabam'"*. Et qui contrafecerit. si fuerit patronus, condempnetur^^ eommuni solidos X parvorum (pialibet vice: et laborator in solidos II (parvorum)^^ Mulier vero. que mettet-^ seoetes. habeat omni die denarios X1P**. et metendo^ spieas non eolliiiat^". nec phis detur (eii^^ nee plus recipiat sul) pena predieta.
aliqiio)^'
(si)i8
fiierit

eonductiis.

74.

(De pena deeipientis laboratoreiii [et ej^"^ coiivei\so)^-\ (De paena eondiictonim vel lahoratornm deeipientium)^*.

Item volumus. (et)^^ quod nec conduetor laboratorem, ner laborator conduetorem decipiat: et qui contrafecerit. solvat decepto decipiens sol. V^^ parvorum qualibet vice.

(De pena dimictentis^' vineain m\Q rec[uisitione domini. et quod [dictus dominus]^^ possit vineam aceipere, si non rediderit"^ mediam mensuram pro Cjnolibet veterono*)^V (Qnando laborator possit dimittere, vel dominns aceijjere vineam/'-.
75.

Ordinamus, quod nemo de Tragurio (quocunque modo)*^ aliquani vineam per quemcunque Traguriensem quocunque modo ibi ad laborandum
1 V. zapate * S. altra ^ v. ^ Samo D. i L. i S. aprilem ^ V., S. i C. et D. neitljivo, V. amittere, C. amictere S. fruttibuo, C. ^^ C. Venetiarumj u ^^ L. sol ^ Samo D. i L. S. vretteno fructus ^^ g 1^. nema te rijei q zappatoris ^^ Natpis 73. glave u D., Y., S. j ^^ S., C. i L. zappator ^^ S. vineam ^^ Natpis 73. glave u L. i C. 2^^ 17 gamo D. i L. - i Samo C. -^ ^^ Y., S. i C. labore S. i C. 2 21 24 (^ ^bas 22 y i g i L conuxit g die - 23 g teneat
^

'^

25

S.,

C.

L. metet
D., V.
i

L.

condemnetur 28 q duodecim
32

26

S.

gamo
C.
^^

D., V.

29
i

L.

Samo

V.,

~
V.

3*
i

Natpia 74. glave u L.

S.

^^ Samo ^^ S. coligat mettendo ^3 Natpis 74. ^lave u D.. V., 8. i C.

L.

27

v^ g

c. metit,

Samo

S.

^^
('

V.

((uinque,

dimittentis
i

^^

^s

Samo D.
^^

C.

V.,

S.

reddiderit
S.
i

teno,

V.

0. vreteno

Natpis 75. glave u D., V..

S.
i

C.

C.

5
^2

3'

*^ S. vret-

Natpis

75. glave u L.

gamo

l>ib.

II.,

Cap.

13.

77.

gj

prius in feto Nativit.itis Doiiiiiii imnciaverit^ doniine ipsius vinee et qui contrafecerit. puniatur (ipso)^ in fot)^ iiiehilominiis' ipsani vineam hil)orar(; (pena)'' libr.^ X parvoruni: teneatiir; et si non laboraverit. teneatur pena pr^dicta conimiuii Tniuarij.
(latain

diinictere^ possit. nisi

vel

domino

domino vel domina dampnum^ et intoresse satisfacere (teneatur)^. Cetorum volumus, eoncedimus et ordinarnu, qiiod si aliqua vinea laborata per aliqiiem in districtu Tragurij, non dabit ner usufraetare^*^ poterit pro quolibet vetreno^^ mediam mensuram musti, dominus teiT libere et
et

eam laboratori acipere^^ et eam extirpare. (et)^^ remanentil)us arboribus domino: dummodo ipse dominus hoc legiptime^^ denunciaverit^^^ ante putacionem^^ vinearum. quia multi lal)oratores sunt. qui tenerent tales vineas propter tVuctum^^ arl)oruin: salvo si aliqua vinea tempestata ioret esse vel per aliquos defractata^^. non intelligatur^o de numero talium
inpune^'^ possit
t

vinearum )-^

7().

De

[)(Mia

iiR'teiiciuiii^^

veiKliiiiiaiiriuin-^
recjiiisito'-''

vel-^

rccolieiirliuii^^

fructiis

in

domino.

Ordinamus. quod nullus presumat mettere^'^ bladum, ner vendimiare^** nec eoUigere^^ licus^^ vel aliquos alios""^! fructus in requisito domino vel domina terr^ sub pena librarum X parvorum communi solvenda^^, et totus Iructus et quilibet possit aecusare^* terre (vel vinee)^^ sit domini vel domine c-ontrafai-ientes, et habeat (sol.)^^ viginti^^ ex dictis libris decem^^
:

77.

i)e

pena illorum,

(|ui

vendimiant^^ ^^ antequam solvant

costndibus*^.
Statuimus. quod nemo audeat rvendimlare*^ seu)*^ vendimiari*^ fac-ere suas vineas. nisi prius custodibus de sua eustodia fuerit in denarijs** vel

C. L. nihilominus L. damnum Samo D., V.. C. L. C. V., L. usufructuare L. vreteno C. L. impune C. V.. L. accipere C. Samo V., C. L. legitime c. C. denuntiaverit C. L. putationem C. fructus L. defructata ^ inteligatur ^ g ^ y l __ tentium, V., C. L. metentium, V L. vindemiantium, vende miantium L. recolientium, C. reeoglientium, V. L. recol V., C. L. metere V., ligentium C. fructus C. L. vindemiare g coligere aliquos C. solvendas V.. Samo Samo D. V. acusare L. D., V.. L. V. L. XX X C. y^ s^ c. ^8 g X L. X ^ vindemiant, V. vendemiant De paena vindemiantium L. l custodibus Y., y^ ^ q vindemiare Samo D., V., L. vindemiari y^ g^ q
^

Y.,

S.

L.
i

dimittere

Samo
i i

D., V.,

S.

C.

S.

c. librar.
i

C.

nimtiaverit

C.

Samo
S.

Parno V.,
^

S.,

L.

L.
^

g.,

- -

S.,

^^

^^

S.,

^^

13

S.,

i*

S.

i5

g^^

1^

S.

^"

S.,

^^

20

21
,

^.^^^^
i

j)

22

j^^^.

'^^

S.

C.

^^

et

'^^

S,

^^

iiiquisito

^^

^^

S.,

29

^^

j)

fi^os

^^ C. alios

3^

S.

^^

^^

^^

S.

36

3? S. dictis

1.,

dictis
^9
i

libris,

dictis

libr.

(^

^^

*^

S.

**

denarij

^^

S.

^^

j,

8^
pignoribus satisfoctum
o^urij

Statutorum Tragurij

qui eontrafeeerit, eondempnetiir^ communi Traet nicbilominus^ teneatur atisfat-ere predicto custodi duplum^ eius. qiiam* ei prius^ solvere teuebatur.
:

et

in sol.

XL

parvorum

78.

De

peiia retiiieiitis^ caiies (sine

uiidnlsV

teiiipoi-e

vindimiaruiii^
esl*. quod per totuin tenipus A'indimiarum^^ habentibus bestias seu iiiaiidras peeuduui. bovum^' vel aliorum animalium tenere iiec teneri farere caiies in teritorio^- seu distrietu^^ Tragurij sine uneinu seu uneinisi* sulj pena sold.^^ XX^^ parvorum pro qualibet vie: et quilil)et possit aceusare et hubeat medietatem l)anni.

Statutum

et

ordinatuin

non

liceat aliquibus

79.

De pena

racinautis" uvas vol olivas sine lieenda^^ pat^onuln^^

Statuimus. quod nemo audeat raeinare^^ uvas vel ollivas^i sine lieencia^^ patron um^^ sub pena^* sold.^^ XX }arvorum pro qualibet vie. cuius medietas sit accusatoris-^ et alia medietas sit communis: et ei creet voluntate

bone fame et (si)-' patroni^^ vel doniini vellent !aliqut'm quod racinaret^^ de licencia^^ vel mandato. debeant hoc per sacramentum firmare. et eis sine sacramento non credatur. salvo si prius^^ dominus vel patronus fecisset scribi illas^^. quas^2 y^^}t jj-e ad racinandum^-^ suas vineas vel^^ olivas. non defferatur^^ ei sacramentum pro illis. quos prius^^
datur.
si

fuerit

excusare.

scribi^' fecisset.

80.

De pena

locaneium^^ boves (et salmerios in reqmsito domino)^ (sine volnntate domini^)*\

Statuimus, quod qui(.-unque liber homo^'^ arator sive bubulcus alicuius

bovem ad arandum alicui dederit sine voluntate domini. solvat communi bannum sold. I/^ parvorum et tantumdem** domino bovis*^ similiter: et
L. niliilominus L. condemnetur. C. condennetur C. dupplum C. quod V., retinendis, C. retinendi, C. plus ^ L. tenentium Samo L. V., C. C. L. vindemiarum V., C. L. vindemiarum L. boum g^ torio L. g C. C. dicstrictu D. uncinus dorum L. viginti ratiuantis^ L, racemantium V., C. L. licentia ^ ratinare. L. racemare C. patroni, L. patron. V., C. L. olivas V., C. L. c patroni, d aceusationis - Samo L. patron. penam l L. v., C. plus racemaret -D., C. C. patrone L L ratinandum, L. racemandum g deferratur, C. L. deferatur q patronus L. locantium C. scribere 38 g^ c. Samo L. ^ C. patroni Samo D., V., g q^ homo liber ^ V., C. XL C. C. tantum bovem domino V.,
^

S.

S.,

B.

S.

S.

"^

S.,
^^

sit

10

S.,

^^

(;

\^

terrisoli-

13

dixtrictu,

i*

^^

solid.,
^^

^^

i'

S.

S.

lic,

^^

^o

21

S.,

22

S.,

licentia

23

24

25

sol.
29

26

2?

28

s.

j^

s.

31

illos

32

(juos

33

4^

34
i

S.

et

35

s,

36

3?

39

S.

^2

S.

^^

S.

^^

V.;

S.

C.

Lib.

n.

Cap. 78.-83.

83

ille

f^c]!!!)^

eoiKluxerit2 dictos hoves a^ dicto aratore. solvat coiriiniini haiiimni

X.^ domino bovum: si vero salirierium ad contiiram^. solvat l)amium (-(aamuni sold. X, ot si aliquis liber homo a servo alicuius sine et domino .salmerij^ sold. X

sold.

(parvoniiri)*, et alios sold.

dederit dicto

modo

alteri'

volimtate domini sui conduxent boves. solvat ipsi

domino

sold.

L,

et c-om-

muni

alios (L)^: et quilil)et possit

aecusare et habeat medietatem dicti banni.

81.

De

i)e]ici

poiieiu-ium^^ villaiios

iii

torris distrietiis^^ Tragurij^^

coiiiiiniiii.

non responderites^^

Statuinms, (jiiod si (sit)^^ aliqiiis. (qui)^6 non respondet^^ Tragurio^^. non audeat nec possit ponere vilanos^^ in aliqua terra existente in districtu^o Tra<iunj2i non respondentes^^ Tragiirio: et qui eontrafeeerit^ solvat commun pro banno libras t. parvorum, et qiiilibet possit aecusare. et habeat medietatem banni.

cS;^.

De

})eiia

laboraiitis

possessioueiii

eoutj-a

preceptuiii

eiirie.

si quis fuerit i-itatus ad cmiam et super possessione^^, ab adversarijs^^ fuerit inpeditus^^ seu questione2' agitatus, et comes (ei)28 preceperit. quod possessionem illam, de qua est questio, non laboret^^. donee eam terminaverit, et ipse spreto curie prcepto ipsam possessionem presumpserit^o laborare^^, solvat communi bannum librarum V^^ parvorum: et questio suo ordine finiatur inter partes, secundum quod eiimt ordo iuris.

(Statuimus)^^,
tenet.

quam

SS.

De

peiia
si

ventancium^^ pignora
quis veteravit^* pignus
vel

rivarijs.

Decernimus, quod
\oluerit de

mandato regiminis.
si

eommuni,
1

fuerit vir sold.

XL
^

rivario. quod accipere non permiserit^^ domum claudi. solvat parvorum, femina vero solvat XX si vero
:

C.

Samo
^

D., V., S.

D. kratica za

ita kao

.,sex"

C.

salmeri

* Samo S. i ^ D. ad j^ conduxit tako ispisami, da se zajedno sa onim .,X^' L. boum y - 7 v, altri conuram, C. culturam i Samo D., V., S. i L. ^ n V., S., C. i L. ponentiiim
i

L.

,,soldos''

12 ^ in Tragure, C.

terris
i

dixtrictus^

L.
22
i

L. Trag.
D.,
S.,
V.-,

(^

C.
i*
s^

in terris

16

gure

Samo
19

S.
i

L.

dicstrictus, L. in districtu respondent, L. respondentibus

i'

V.,

C.
S.

L. villanos

V., S., C.
20

L. respondit

g^

clixtrictu

V. respondente,
C. possessionem
C.

responent, C. respondet
25

28

questionem

adversarij

^^

'

S.

Samo
Tra^*
2^

S.

21

S.
i

Tragure

23
j

26
29

g_^
S.

q
C.

g^mo S. C. l impeditus

S.

g.

gamo

d.

L.
32

persuncerit
tium,
^^ S.
i

laborant, C. laborent

=^1

S.

laborari

V. vitantinm

quiii(jue,
S.
i

^o S.

^3

q
L.

vetan-

3* V.

S,

promissit. C. proraisit

vitaverit^

C.

venerit,

vetaverit

84 domuin c-kusam iiissu vir (sol.)^ C parvonmi.

credatur dicto rivario.

Statutomm Tragurij

regimiiiis aliquis apperuerit^ sua auctoritate.

feinina

solvat

vero sold. XL. (et)^

de

predictis

omnibus

84.
Mandamii!?. qiiod

De
si

pL^iia

i'etiiieutis*

iiirare.
alicui.

comes
in

vel

curia
se

pr^reperit
elevaiis

qiiod prestet
solvat

sacramentum\
coinmuni
qiii

(et)^

ille"

superbiara

iurare
incidat^*
ibi

noluerit.
ille

lil^ras*^

iurare noluerit.

parvonmi: in quam^ p^nam^^ postquam hoc statutum fuerit

tantnm^-.

lectum.

85.
vStatuimu^.

De

})ena

iuol^edienciuin^^ eoiniti et cune.

sive
vir

quod

quicunque

sive

mulier

fuerit

ril>ellis^^

nolendo^^ obedire^^ eomiti sive curie Tratrurij opponendo^" et allegando se osse hominem aliculus^s domini vel curie sive esse sub aliquo alio domino,

condempnetur^^ pro quali)et viee. qua contrafecerit. vel ribellis^^ ad arbitrium comitis et curi inspecta qualitate persone et facti.

fuerit.

80.

De

peiia illoriuu. cpii se deiactaverint-^ a zitadantia"^^ coiiimuiiis.

Statuimus firmiter observandum. quod omnia ))ona civiura Tragurij^^

sint^* atributa^^

communi.

et

si

quis deiactaverit se a zitadancia^^ civitatis

Tragurij^'. vel se dederit sub dominio alicuius persone vel loci, non possit.
civitatis

nee prodesse debeat ei. quin^^ eiviliter et criminaliter eoram^^ rectore^ Tragurij^^ debeat respondere ai- etiam faciones^^. collectas^^ et alia obsequia pro persona et bonis suis semper faeere teneatur.

87.

De peua

apottiearij^* et iiiedici^^ faeieiieiiim^^

simul soeietateui".

Statuimus. quod nullus apotecharius^^ seu^^ speciarius*^. qui habet salarium a communi, possit habere vel faeere societatem^^ cum medico
^

illa

V., 8., C.
8

L. renuentis

-
^

J..

aperuerit
C.

^^

^ ^

iuranientum
i

C. incidet

liber.
^^

V.
i^

8.

qua, C.

rebellis
nendo
tantium
C.
25

8.,

C.

L. rebellis
^^

q tamen

8amo D. L. -- ^ Samo 8., C. Samo D.. V.. 8. i C. ^^ \^ g c. pna nema

L.
C.
^^

"

V., 8.. C.

l
^^

alterius
S.

V.
^^

8.
S.,

uollendo
C.
i

22

L. inobedientium
L. obbedire

^^

L. comlemnetur

^* V..

^"
j^

V. opu]^

20

se,

L.

De pemi illorum, qui se De poena se deiactantium

-

detaotaverint, C.

q De poena
^
8.
i

diac-

^ citadantal,

colletas V. C. modi
L. citadantia
C.

a cittadinantia, L. a citadania 8. i C. a tributa, L. attributa

^'

23
^6

8.
g^

rectorem

^i
i

Tragure Tragure
^^

^2

j^

Tragure
j

avitadantia.

^4

sine

^s

g zitandantia, C. cittadinantia, 29 q contra - ^^ quim, C. qui

g^ q

|^

factiones
^'

^^

^^

8.
^e

apotecharij, C. apothecarij, L.

dicij,

v^ g

apothecarius, L. apotecarius

q
^^

facientium

D. se

apoteearij
8.

A',

1>.

^^

D.

mv^^

sotietatem --

C.

-^^

8. spiciarius

*^ 8.

sotietatem

1.1b.

II.,

Cap. 84.

8W.

85
^

salariato dicti
(le

commimis de rebus

astationis^ dicti apoticharij

salariati vel
:

rebus

dicti

ipse
ct

medicus

medici. quc pertiueut ad iieeessitateiri^ infirmorum vel appoticarius^ repertus^ fuerit^ in ipsa societate^

et

si

solvat

communi

parvorum, Tra^urij quicunque ipsoruiri coiitraveniens^ libras non valeat uec teneat; et dicti medicus et appotecarius'o iurare deljeant, quarido iuraut eoi'uin officiuin. societatem^^ predictam ikhi lacere uec hal)ere iuter so simul aliquo modo.
dicta societas^

XXV

cS8.

De

p(Miu

iiii'dic'i^-,

iiotanj

et

speeianj^^'^

rececleiiciuiii'^

de

civitatc*.

al)8qne lieencia^^

Tragurij
tecerit,

Onlinuums. quod luedicus. uoiarius vel speciarius salariatus^^ commuuis uou possit^' uullo^^ modo de districtu^^ Tragurij siue licencia^^
;

suorum iudicuui^^ vel maioris partis eorum et qui coutrapeua communi. videlicet: uiedieus libras XXV (parvorum; uotarius)^^ et speciarius libras V^^ pro qualibet vie; si quis ipsorum obtinuerit^* liceneiam^^ predictam. tune comes Tragurij ^^ teueatur scribi facere omues dies, quibus abscens^' erit, et ipsos dies reficere teueatur
i-omitis exire et

solvat pro

communi

et

si

non obtinuerit licenciam^^,

et secesserint^^,

ut dictum est.
dies.

nichilominus^o ultra penas predictas reficere teneatur essent abscentes^^.

omnes

quibus

89.

yuod

11011

aiigineiitetiir^^

salariuui alicui salariato

33

Statuimus. quod alicui salariato communis Tragurij non possit^'* ullo^^ aliquid augmentari^^ vel provideri supra salarium ibi ordinatum; volentes, quod comes. iudices vel consiliarij ullo^' modo vel ingenio proponant vel proponi permictant^^ in consilio magno vel parvo vel alio^^ modo (aliquid;^o, propter quod dictum salarium a principio promissum possit augmentari*^. vel ultra in aliquo provideri: quod (si)*^ aliquis dictorum

modo

8.

C.

actationis,

L. stationis

L.

apotecarij

8.
^

neccessitatem
L. reperti

C.
^

apothecarius
S.

V.

S. apotecharij, u. apothecarij,

V. apoteeharius, S.
fuerint

L. qui

L. apotecarius,

''

S.

contravenientiumj

contravenerit,

C.
i*

contravenerit
L.

i^

sotietate
^

V.
^^

8.

apotecharius, C. apothecarius,

D. medicij
V.,
S.,

^^

D. spiciarij

15
18

C.

L. licentia
ulio

attinuerit absens cesserint absentes

licentia

V., ^., C.
^^

iL.
8.,
8.^

s
^^

i^

apotecarius
-

S. S.

sotietas

V.

^^
i

sotietatem
L. possint
S., C.

C. receudentium, V., S.
i

L. recedentium

g^ ^

L. salariati
C.
i

19

8. ^^

iudicium
C. C.
i i

dixtrictu,

destrictu

Samo D.

L.
L.

licentiam

L.

^
q
-

S..
^o

C
v,.

^3 8.

y
j

qiiinque

^^

D.

Tragure

L.

^4
j

g
j^^

^7

q
C.

^^

V.,
^^

licentiam
i

L.

8.

nihilhominus, C.

^^

g
38

37

^5
r>.

U
'11

D.
8.

L.

nullo

.,niillo",

ali
^

augumentetur je n" precrtano

i

^9 y^^ g nihilominus

recesserit,
^i

L. rei

V.,

8.,

L.

^^

L. salariatio
S.,

^*

C. possi

^^

^^

C.

L.

augumentari
*

permittant
-

D. aliquo
S.,

Samo D.

C. augumentari

i-

Samo

\.^

0.

L.

36

Statutorum Trag:urij

iiidicum et eonsiliariorum vel aliorum in contrariuin faeeret^ proponeno. reformando, arrengando^ seu dieendo (quoqno modo)*, conderapnetur* communi Tragurij in li})ras L parvorum et si qiiis camerarius aliquid dederit
:

dictum salarium promissum a priiicipio. vel scripserit in exitu. solvat commiini libras Y^ parvorum: et ille. qui reeepit^ ultra salarimn ibi promissum, (iliud)^, quod plus recei)it, c-ommuni restittuere^ teneatur; et hoe capitulum sitpr^cisum et tronchum^o. et nuUo modo possit absolvi nec dispensari.
ultra

90.

De pena
Ordinamus

veiidenciiim'
(sal)^*

(sal

ad

miniitiuii)^^ vel extraeiiemin^^

(de eivitate

Tragurij)^^.

quod nemo de eivitate vel distrietu^^ minutum vendat, vel alienet sive permutet aut mutuet nisi solummodo^^ officialilnis communis seu offieiali communis. qiii positus"^^ (et)^^ ordinatus erit ad salem-^ vendendum: et qui contrafeeerit, (solvat)^^
inviolabiliter observari.

Tragurij^' salem^^ ad

pro qualibet
si

viee

nomine

i)ene

commiuii

sold.

admictat^^, et quilibet possit accusare^, et habeat

fuerit.

per eius accusationem veritas habebitur^^; et possit et debeat ex suo offieio^*^ facere inquisitionem2^ contra delinquentes, et si quos^^ invenerit culpabiles^^ in predictis penis condempnare^^ Item quod nemo per terram. nec (per)^^ mare salem^^ causa vendendi vel alienandi debeat eitraere^^ seu furari vel portari facere aliquo quesito colore maiime usque (ad)^ Salonam^' et (per)^^ pertinencias^^ vel districtum*^ civitatis Tragurij et qui contrafeeerit, solvat pro quali))et vie communi (libras)^^ V*^ parvorum et admictat*^ salem'**. Lieitum sit tamen*^ unicuique Tragurino*^, qui habet^^ mandras vel bestias, trahere^^ vel portare salem*^ de eivitate Tragurij ^^ et eius districtu pro suis neccessitatibus^^ absque pena. Item lieitum sit unieuique de eivitate Tragurij ^^ salem^^ eitraere^*
;

parvorum et salem-^ medietatem dict pene. comes. qui pro tempere

V.,
i

S.

C. fecerit

S.,

C.
i

L.

V.,

8.

L.

condemnetur - 8 y,^ g^^ (^

i

^
^

L. arengaiido
V.
quinqiie
restituere
V..
8.
i

Samo

V.,

S.^

0.
i

L.

D.,
V..

C.

recipit

chum,
8.
1^
i

S.,

C.

C.
^^

L. trancum
C.
i

L
^^

pretisiim

^^
i^

'^

Samo
V.

truii-

(\
S.

veudentium
extraentium
C.
destrictii
^o

L. extralientium, \.
i

Samo D.. - i* Samo L.

i

21
8.,

Samo
^8

D.,
S.,
i

V.^ 8.

C.
sal
22

y^^

8.

dixtrictii,

V.,

C.

L. accusare C. amittat, 0. amictat, V. L. ammittat g exquisitionem, possit habeberit. C. Iiaberetur y C. excutionem culpabilis condempnaret, q qyjg condemnaretur, Samo D., L. condemnetur, eondemnare C. L. sale Samo D. L. extrahere y^ C. salinam gamo D.. \^ pertinentias, C. y g L. nentijs -dixtrictmn, Samo D., destrictu L. V .quinque L. anmnttat, C. amictat L. *^ sale habeat tamen Tragurinorum y^ g traere, L. rahere Tragure V., sale
i

Samo D.

L.

L.

19

C.
j

g^ q

solumodo l. g^i __
i

8.

Tragure
24

v.,

8.,

C. penitus
i

8.

23

v^amo D., V.
29

L.'
j^

y^

sal

25 s.

-e

27

j)

28

offitio

^^

31

(^

^2

\'.

('.

L.

^^

V.,

S.

=^^

S.

sal,

35

0.

'^^

^^

^^

^9

|^

perti-

^^

S.

(\

*i

V.,

S.

^2

^3

V.,
[

8.

**

V., S.
*^

C.

sal,

*5

("j

sit
j,

S.

8.

48

S.

^9

^o

8.^

^^

8.,

C.

L.
('.

necessitatibus
i

L.

extraliere

^2

Tragure

^^

V., 8.

C.

sal,

L.

sale

^^

V..

Lib. II., Cap.

90.-92.

87

ad quascunque partes ire voluerit^ prterquam Salona* citra causa vendendi ot alienandi, videlicet X^ inodia, et a X modijs supra. quantum cuilibet videbitur et placebit, dum modo priii. qiiain^ salem^ extrahat^ de civitate seu portu, solvat comniuni pro qiiolibet centenario salis sold. KL parvoriim; et si minus uno^^ centeuario^i extraxerit, solvat ad eadenii- rationem pro rattai^. Si quis vero inventus fuerit contraire^^ solvat communi pro qualibet vie nomine banni libras V^^ parvorum, et salem^ adraictat^^ et de predictis et quolibet predictorum comes possit per inquisitionem procedere contra delinquentes ex suo officio^^. et si aliquos culpabiles invenerit^*^ ipsos in predictis penis debeat condempnare^o, et cuilibet sit licituni accusare contrafacientes et denunciare^i. et haf)eat niedietatem banni et alia medietas sit communis.
et

portare

(per inare)^

Salonam^

et

91.

Qualiter sal venditori

detiir^^

ad vendenduin.

Item statuimus observandum^^. (quod a modo)^* in antea alicui vendinon concedatur sal ad vendendum ultra CC modios pro qualibet vie, et cum ille venditor seu (illij^^ venditore'j dictum salem^ vendiderint, statim solvant massarijs communis et postea ibi dentur alia^ OC modia^', et sic pro qualibet vie fiat, ut dictum est.
tori

salis

92.

De pena

salinarioruin^

comitenciiim^ fraudem.

Ordinamus, quod si quis salinarius (aut aliquis)3^ de sua familia vel quis alius^^ furtum conmictet^^ aut defraudabit de sale. antequam iiat^^ di visio ipsius salis seu antequam communi fuerit^* assio^nata (seu)^^ pars de sale^, que^' fit^ in salinis, incurat^^ penam librarum V*^ parvorum pro qualibet
vie.
ot

et

discretione*^^ comitis

dampnum*^ totum restituat. et plus et minus condempnetur*^ in secundum quantitatem furti. et quilibet possit accusare
())anni)*^.

habeat medietatem
^

Samo D.

C.

salinam

qiiod
^"

tione,

eentenarij C. L. D. contrarie, C. extrahere V. quinque amictat L. ammittat, V. c. L. condemnare C. inveniat v., venditoribus C. denuiitiare C. l Qualiter detur i^amo D., V., observando Samo V., L. C. C. L. g Q modija q salinioriim g comittentium, commic g tentium, V. Samo L. committentium g ^^ q commictet, V. communi L. committet g y^ Samo D., V. l pars L. .quod ^ Y., V., C. V., y quinque L. incurrat L. damnum descreq condemnetur D. g^ descratione Samo D.
V.,
8.

L.
C.
i

S.

salina

voluerit partes ire^ V.

^

S.

C.
-^

ecem
S.

C. C.

samo partes dumodo

i

ire
'^

^^

V.

s
i

V.,

S.

C.

eaiidem
offitio

C. unius
^^

saJ,
^^
i

L.

sale

extraet,

V.

C.

extrahet
S.,

V^.

centenarius, C.
^*
i

^^

V.,

V.,
^

S.,

C.

L. rata
^'

L.

sale
22

V.,

S.

C.

^^

'9

V.,

8.

^^

v,^

g.^

21

S.

sal

^^

S.

2*

S.,

25

S.

^e g, alij,

alija

27

^8

29

C.

L,

^^

V., 8., C.

^^ C.
j

alter

32

C.

^3

34

fuerit
*i

3^

C.

^e

salis

^^

S.

C.
i

39'

fuerit

S.,

C.

'*

S.,

*2

j^

^^

discritione, S.

C.

"**

L.

Statutorum

Tra.a-urij

93.

De pena

extraheiiciiimi blavain extra (nvitatem.

fai^ere

Ordinamiis. quod aliquis non presuiiiat eitraere^ nec extrahi^

hlavain vel leo-ameii extra civitatein vel huro-um
seii

districtuin* Trag-urij

nec per teiTain. et si qui,s contrafecerit. perdat ipsam l)]avam et solvat pro quolibet^ modio sold. parvorum et perdat fuerit per terram si fuerit per mare, quilibet marinarius solvat communi libras V parvorum; et si delinquentes fuerint forenses. remaneat iii providentia comitis, qui pro tempore fuerit, et suorum iudicum

per mare

veP le.o-umen. salmerium^ si

XX

(le

coiidempnando^

vel

fde)^^

non condempnando^^ eos;

et

quiiibet

possit

accusare et habeat medietatem blave seu leguminis. que eontra hane prohibitionem^^ eitraheret^^

94.

De

i)eiia

habencmiii^* boves vel

Tragurij, qui

possessiones in

districtu^'^

blavam extrahunt^.

Statuimus. quod omnes^^ forenses^^, qui habent boves suos in istrictu ad laborandum vel tenendum, seu possessiones aliquas. (propter)^^ quos vel quas2^ hal)ere debeant aliquod2^ bladum^^ vel recipere aliquod"^^ terratieum. del^eant^* illud bladum seu teraticuni"^^ ii'audere. vendere et omnem-^ suam voluntatem facere in civitate Tragurij et nullo modo vel ingenio illud bladum vel terraticum extra eivitatem vel districtum Trao-urij^? portare possit nec debeat sine lieencia^^ curie: et qui contrafecerit. solvat communi pro banno sold. XX parvorum pro quolibet^^ modio. et perdat bladum, et quilibet possit accusare et habeat^^ medietatem et alia medietas
Trao-urij
sit

communis.

95.

De pena

veiideiitis

avenain^^ aliter
in antea aliqua

quam cum
communi

ciilmo.

Statuimus, quod ad modo^^ avenam, nisi cum culmo: et qui parvorum.

1

persona non audeat vendere

solvat
sold.

contrafecerit.

XL

V., C. qualibet D. salmarium, \. y quinque solmerium 0. L. f^amo C. condemnando D. proL. condemnaudo C. extraerent, C. extraherent, L. extraheretur hibatiouem Y., L. Trag. blavam L. liabentium dixtrictu, C. destrictu C. forensis Samo L. extralientium, extraunt L. omnis 0. quas quos aliquid D. blavum C. aliquid L. debeat ^^ (^ L. terraticum c. onnem g Xrad debeat gure L. licentia V., C. (lualibet S.

extraentium, C. extraheiitibus, V.

L. extrahere
'^

S.

extrai
i

L.

"^

S,

dixtrictum
^

extraheiitium
^

C. et

S.

S.

S.,
^^

i^

ii

S.,

i^

S.

^^

S.,

^^

B.

^^

ct

^''

^^

li.

^^

20

et

^i

[^
i

'^^

-^

=^4

^5

26

27

28

S.,

avenam vendentis

^9 S.
j^_

^o

^i

(-

"^2

v_^

(^_^

(\

modo

Lib. n.,

Oup. 98.-99.

89
hlava.
leo'umen^
iii

06.

De pena
iit

dantis palam^ crnu

Volumus
siiinat:
si

iiisuper,
vel

(rum)^ triturantur segetes seu*

area, aliquis dare

recipere palam^

mm

blava (vel legumiiie)' noji

sohi.

pr-

quis vero contrafecent. solvat

(otiam)^.

cominnni

parvonnn

pm

quali))ot

vie

97.

De

peiia

mutuantis ad usuras^".

Statuimus et ordinamus^^. quod nullus audeat vel prsumat inutuare ad usuram vel inutuari faeere aliquo quesito colore sub pena perdendi rnutuatum: sive de ipso mutno instruinentiim fiierit^^ sive pignus. et deveniant in conimune.
0(S.

Qiiod (eivls)^^ refntaiis zitadaneiain^* non possit"

siiiini niiituni

portare Tragiirium.
Ordinamus. qiiod quiciinque
oivitatis.

civis^^

Tragurij^', aut qui habitaret. et

faeere Tra-

tareret faciones^^. refutaverit zitadanciam^^ et habitacionem^^ (et faciones^^j^-i

suam mustum
in

nullo

modo

possit portare seu portari

burgo Tragurij. aliquo modo vel ingenio aut per aliqnam copertam-^: et qnod aliquis (a)^* talibns^^ ipsnm^^ mustum oausa aportandi^^ seu aportari^ faciendi Tragurium vel burgum non emat: et si quis contrafecerit in predictis vel aliquo predictoram. perdat mustum seu vinum. et nichilominus^^ condempnetur^^ communi Tragurij^^ in et sit communis et quilibet possit accusare contralacientes, et habeat libras L parvorum medietatem condempnationis^^ et aliud statutum^^. quod loquitur de^* vino forensi non aportando^^ Tragurium, in sua maneat firmitate.
gurium. uec
:
: :

99.

(De pena tabri accipientis

iiltra

quod ordiuatum

est)^^

(Quomodo
rerio,

solvatiir fabris)^'.

Statuimus, quod quicunque faber de cetero miserit in^^ aliquo laboibi datto^^ ab aliquo. unum vel plures azzarios*^. (habere debeat pro*^
^

L.
i

L.
12

V., S.
^

L. paleam

L. vel

blavam cum palea

D.

C.
est,
i

et

S.

C. leguiinina
^

Samo

C.
et

Samo
^^

V., S., C.

L. paleam

^^

C.

L.

usuram

V.^ S., C.
"^

Samo

et ordinatuiii

V. zitadantiam, cives citantiam, C. citadantiam, L. citadanciam Tragure faeere L. factiones ^^ citadanciamj L. L. habitationcm C citadantiam tiones V. coopertam Samo D., gamo L. L. C. talium primum aportis, C. C. L. apportandi L. nihilominus C. L. apportari L. condemnetur, C. C. condennetur g Tragure L. condemnationis, C. conden nationis C. statura L. apportando C. pro, Natpis yy. ^lave u D., Natpis glave 99. u L. C. nema r\]eM D. qnod L. dato g aczarios 0.
y.^ ^,
Q.
solverit
^^

1^

C,

Statuimus

ordiuatum
,

sit,

L. Statutum et
i*

Statuimus ordinatum est

S.

Samo D

V.,

S.

S.

i C. ^^ C. posit

^^ S.

S.

^^

fationes, C.
i

^^

S.

-^

S.,

C.
i

^^

S.

fationes,

'^^

V.,

S.

^^

^4

fac^^

^^

S.

in

^^

S.

^^

^^

S.^

^^ S.

^i

^^

S.

- -

^^

^^

S.

et

^^

S.,

V., S.

^^

^^ S.

C.

te

^^

V., S.,

^o

'^^

90
inagisterio, et opere suo
;

iStatutorum Tragurij

XII denarios [pr()]^ ipso aczano^)^ ibi dato'* (et * pro aconzatura^ gomerc'' et zape^ seu maiiarie^ aecipere et si Cjiiis faber eontrafei-erit, possit tantum sex^^ denarios et Jion ultra solvat commuiii pro qualibet vie sol. XX parvorum. et qiiilibet possit accusare. et hal)eat medietatein, etj-redatnr sacramento eius. si tuerit bone fame.
in opere misso
et
:

100.

Do

])(;iia

aiiimaliiim daneimii^^

dam})iiimi^"^ ^^

quod si quod^^ animal inventum fuerit in vinea^^, orto^*' seminato alicuius dampnum^' faoiens, pastor animalis solvat ei. qui dainpnnm^ patitur, totum, quod devastabit. et si pastor non posset^ solvere. vel si nullus esset pastor, dominus animalis solvat pro quolibet animali. scilicet pro equo vel^^ iumento^i sol. V^^ parvorum pro quolibet, et pro quolil)et23 (bove)^^ veP^ varha^** sol. X, pro asino denarios XIP'. pro porco^s vel scrofa^^ denarios XII. pro qualibet capra vel peeude^^ denarios II parvos, de quibus denarijs omnium predictorum animalium commmie habeat medietatem pro banno, et aliam medietatem habeat, quicunque dictas bestias ceperit dampnum^^ alicui facientes. et quilibet patronus vinee vel agri. et unusquisque de sua familia. dum modo^^ sit maior annis XIIIP^, possit accusare. et eredatur eius iuramento, si dic-at (se)^"* invenisse dicta animalia in dampno^^ et (si)^^ (illej^^ non invenerit. probet per eum, qui invenerit.
Statiiiinus.

vel agro

101.

De pena

illorum, qai paseunt^^ bestias infra certos^ conflnes*^.

Statuimus, quod
confines. videlieet
ili
:

nemo audeat

stare

nee

pascere

bestias

infra

hos

dol^^,

et

ultra

que est in inonte Vlasrhi usque ad Cermontaneas. que sunt supra Tragurium. videlieet supra
a Pechiona*^
et

campum

Tragurij.

intelligatur

infra

hos

confines.

videlieet:

Liehai*^.

Ohinaeza Gomella^*. totum Biaehi^^ et tota montanea de Cherbena^^ usque ad Guardiam^'^ salvo quod boves arantes, salmerij. equi, iumenta etbestie
:

Samo L.
L.

\'. 8

^ j^

azzario

Samo

I),

L.

C. datos

V. acunzadura, S. accozatura, C. acconzatura

C. dantium C. damnum Q aliquod L. vineam L. C. C. possit damnum L. damnum c. C. C. iumenta V., C. V. quinque L. c. 12 y L. vacea ^ Samo D. c. pro C. V L. damnum. (\ schroplia, L. seroplia porcho V. pechude D., V., dumodit c. XII1I annis C. dannum Samo C. L. (Jamno gamo C. L. y^ g eonrinem C. L. De pena pascentium q certum Pechina, C. Pechine g Lichaim, C. Lichain Corui dor V. Clmeza gomila^ Clmosa gomilla, C. Cnesa gomilla, L. Chnezia gomila C. Carban, L. Biacchi, C. Brachi \\ Oharban, ("herban Guardiaui
8.
i

V., S., C.
14

L. zappe

i"

C.

Samo

D.,

'^

gamere

C. manare. L.
i

i^

V,, S.
S.

^^ L. VI ^^ V., manarrae ^^ L. animalium damniticaiitium

i

i^

liorto

V.,

S.,

^^

V.,

S.,

i*^

V.,
-^

S.

C.

^o

21

S.

^^

S.

(pialibet
-

et -^

25

^e

s.,

^t

^s

29

^^

^i

8.

^2

c.

^3

34

J^.^^o

S. 38

35

(j

i^

3"

^9

^^

C.

^^ S.

*2

i\

^^ g^

4*

S.

4^

S.

^6

S.

^^

C.

Lib.

II.,

Cap. 100. 102.

91
liite
dictos stare et

de becharia^
stare,

infra

dictos

confines

omni tempore
besti infra

pascere
possint

possint; et salvo

quod

alie prohibite

confines^

aut pro necessitate (aque)^ aut causa* mali temporis aut timore damnationis^ alicuius vel male <^entis, et taraen (tunc)^ cum licencla"^ curie Tra^urij et quicunque^ contrafecerit, solvat communi pro qualibet vie libras V^ parvorum et quilibet possit accusare, et habeat medietatem banni; et eomes omni mense (teneatur)^^ suo sacramento diligentem^^ inquisitionem (facere)^^ de predictis (facere debeant)^^ et contravenientes punire in pena predicta; et supradicta (iumentai^* intelligatur^^ salmis.
veniiint,

quando

ut

tondeantur^^,

102. (De pena pastorum et dominorum)^.

(De modo dandi,

Statuimus
et

et

accipiendi

)}estias

ad pascendum)^''.

verit alicui bestias (minutas)^^

ille,

ordinamus, quod quicunque deinceps^ dederit et locaad pascendum, tam ille, qui dederit. quam qui (eas)^^ receperit, teneantur et debeant eas dare et reeipere pactis et

condictionibus^' infrascriptis
Videlicet, quod pastor teneatur et debeat dare domino animalium de lana grossa et de caseo IP^ partes et terciam^^ partem in se tantura^^^ retineat^* (tamen)'^^ agnos vero ipsorum animalium dare et asignare^^ integre domini vero animalium teneantur^' ut hactenus^^ eistitit^^ consuetum teneantur et debeant^^^ (dare)^^ suis pastoribus pro eorum vita quolibet anno
;
:

modios ordei et etiam salmerios^^ necessarios^^ semper causa aportandi^^ caseum, et in utilitatem ipsarum bestiarum et etiam quolibet anno domini^^ animalium teneantur et debeant dare predictis pastoribus in festivitate se u
:

in festivitatibus

Domini
;

et Sancti Martini

vini in quolibet feto

et

quod licitum

dictorum festorum unum ex dictis dum modo^^ domino seu dominis dent et assignent in (predictis)^^ fQ^^[_ vitatibus pelles dictorum animalium occisorum et unam (partem)^^ quartam cuiuslibet ipsorum animalium domini etiam (animalium)^^ teneantur eisdem in quolibet testo Epifanie*^ dare unum buzolatum^^ et mediam*^ galetam
:

panes, et unam galetam^ pastoribus in quolibet preanimalibus occidere pro vita eorum,

XIP^

sit dictis

tonduntur

L. contine toiidantur, C. L. beccaria V. Samo V., C. L. causain V. divationis, damiliationiSj L. damnificationis Samo C. L. V.^ C. V. quimiue V. dillio:entem L. qui Samo L. gamo D. L. gamo C. Samo D., V., L. c. L. intelligantur Natpis 102. glave u D., V., Natpis 102. C. glave u L. d. deniceps ~ Samo D. L. Samo D., V., L. Q L. conditionibus Q L. y^ q tertiam g retineant gamo v.^ L. C. tamen C. assignare C. L. q^ tenatur gj q actenus ^ c. debeant Samo V., salarios Y. L. neccessarios y duodecim L. apportandi y^ domino C. V. galletam Samo C: u D. q^ dumodo Samo D., V., L. nalazi se Samo D., V., quartam^' neka kratica, ne kratica ,,partem" L. V., D. media C. L. Epiphani^ g c. buzulatum
^

8.

beccariam, C.
^

8.

S..

S.

8.

8.,

'^

8.

lic^

licentia
12

^ S. i
i

0.

^^

^^
i

^3

i*

8.

^^

i^

8.

i"

18

^^

S.

20
[

21

22

cluas

23

j^

23a

S.

24

25

8.

8.,

27

28

29

s.

existit,

extitit

29a

^o

^^

8. ^4

C.
^s

^2

^^

27

^s

8.

^^

iza

ali

*^

S.

41

S.,

^2

^^

MOX. HISTOR.-JIIR.

X.

13

9:2

Statutorum Tragurij.

Item quod qiiicunqiie acceperit aliquas bestias minutas ad terzariam^, habere debeat ille. qui recipit. pro suo labore terciam^ partem fructuum^ ipsarum; et si aliquod animal decesserit ex locatis, teneantur tenere et pascere de agnis, quos feeerint ita, quGd in fine anni seu termini teneantur dare et reddere domino animalium ad numerum tot, qiiot* receperint^; dominus vero animalium. (qui)' predic-tas^ ]3estias ad terzariam^ locaverit. nil aliud det^^ {deY^ predictis modo aliquo vel aliqua ratione. sed solum modo^- duas parte.s expensarum faeiat, que fient^^ in pecudibus locatis et (eorum)^^ occasione, videlieet in salmerijs et etiam in alijs expensis necessarijs. Item dominus animalium det dietis pastoribus et cuilibet unum bovem. eum quo laborent et seminent pro eorum predictorum^ sumptibus^^ (et)^' expensis: dando etiam dominus quartam partem^seminis et etiam quartum omnium expensarum. que fient tempore messium et non aliud. et dieti pastores dent de blava. quam recolligent^^. quartam partem domino, et non possint dieti pastores vendere vel donare vel alicui i-oncedere letamen sine voluntate domini animalium. Sed omnia et singula upradicta debeant observare^^ sub pena (et banno)^^ libr. V parvorum. que pena animalium^^ aplicetur^^. Item quod nullus pastor possit morari^-^ in eivitate vel burgo, etiam cum venerit ille. qui venire del)et, nisi per quatuor dies tantum et non ultra in qualibet septimana^*: et qui contrafecerit, solvat pro qualibet vie sol. X parvorum, nisi steterit de licentia domini animalium. Item quilibet pecorarius, qui venerit de formis^^ cum salmeris-^'. antequam vadat (alibi^'. prius^^ vadat)-^ ad domum domini sub dicto banno sol. X pro quali]jet vie. Item teneantur omnes pelles pecudum mortuorum animalium et non alteri assignare sub pena libr. \^ et agnorum domino parvorum, quod bannum solvat tam receptor quam dator qualibet vie, qua contrafecerit. Qu omnia et singula banna locum habeant in quolibet capitulo dietorum pastorum. ut superius specificatum est. Item quod quolibet anno in feto Sancte Marie mensis Augusti fiat renovacio^^ seu locatio supraictorum animalium locandorum, pro ut supra in istis capitulis continetur. et non aliter. Item quod nemo portet neque det vinum pastoribus sive predictis, quibus bestie erunt locate. sub banno libr. Y parvorum pro
vini.
''

qualibet vie. in qua pena tam

(lederit^^

pastores^^ qui receperint^^,

quam

qui eis

dictum vinum. debeant^^ quilibet condempnari^^. Item si de bestijs aliqua admicteretur^. quod (si^^^ in fine (anni sive^,^^ termini credatur
^

V. terziariam,

C. tertiam V., C. D., V. L. Samo C, supraictis C. dietorum D., V. L. Samo reccolient, C. accolient L. observari D. L. L. applicetur C. C. animalibus, L. communi V., C. murare v.^ C. sectimana L. c. V. primus, C. primum L. salmerijs V. C. ad Samo V., C. L. V.. C. L. renovatio C. pastor c. receperit L. dederint C. debeat L. conC. demnari ammitteretur, C. amicteretur, L. ammitterentur y
8.,

fructum
C.

L.

8.

etur Samo
i

C.

quod
8.
i

C.
^

terciariam
receperit

S.

C. dictas L.

11

Samo

S.

(3

S.,
i

C.
8.

L. tertiam

V.

domino
i

Samo
i"

S.

'

V.,
8. 1*

V. tercariam, 8.
^^
^^

lo

^^

soluraodo

8.

tieret

^^

8.

1^

S.

^^

-^

-1

-'^

8.,

23

S.

2^

'^^

g.^

foris

-^

8.,

-"

8.

alius,
^^

alios
3*

^^

8.

29

8.,

8.,

^i

32

'^^

^5

g.,

^e

Samo D.

s.^

^7

^s

jgamo

7.,

8.,

C.

L.

Lib.

II.,

Cap. 103. 105.

93

contra

pastores.
cui

dicto

celnichi^

ipsanim

inter eos.

celnicho^

adhi))eatiir^

bestianim: (et)^ si esset qustio plena fides^, tamquam^ si probatum

esset per legiptimos' testes.

108.

De pena

notarij iion publieantis instriunentiim infra

(uniini)^

uicnsern.

Volumus. qiiod notarius communis teneatur et ebeat complere et dare quodlibet^^ instriimentum (publicum)^i illius. cuius^^ est, infra unum mensem a ie facti rogiti^^, diim modo^* ipsi notario sit solutum de ipso instru-

mento quod si notarius secus fecerit, solvat communi pro quolibet instrumente sol. V parvorum et si persona, cuius est instrumentum, infra dictum terminum illud non acceperit a notario, solvat communi sol. V^^ parvorum
;
;

104.

De

pena^^ illonim^",

fjui

rediicmit^^ in

formam^^ piiblicam^^

statuta vel notas commiinis^^ sine licencia^^ (curie)^^.

statutis communis nullum exemplum seu reseriptum aliquod possit nec debeat summi^^ nec redigi in publicam formam absque liceneia^^. mandato et auctoritate^' curie, scilicet comitis et^s suorum iudicum vel maioris partis quod si secus a quoquam-^ fuerit acceptatum^^, teneantur^^ comes et iudices quemlibet condempnare^^, qui contrafecerit (in)^^ libras L parvorum et nichilominus^* tale exemplum seu^^ copia aut rescriptum^^ (factum)^' contra dictam formam non valeat nec teneat ulio modo.

Ordinamus, quod de notis seu

<'0pia2* aut

105.

De peua

iron

observantis^^ (pacta^^j^^ iiavigandi*\

Volumus, quod quando aliquis faciat*^ pactum cum aliquo navigandi, tam conducens, quam conductus, teneantur*^ servare dictum pactum sub
^

Samo

quolibet L. c. cui C. rogati 1 dumodo C. eorum L. De poena C. forma C. forma C. publica l statuta vel notas communis formam publicam V.. C. L. Samo D., V., C. v., c. copiam c L. sumi L. licentia C. g quoquo g autoritate q vel C. acceptum, L. attentatum g q teneatur C. L. condemnare L. D., V. g q^ L. nihilominus V., C. L. sive scriptum Samo V.. L. C. osservantis, L. observantium c. pactum L. C. gamo C. y g teneatur, C. tenatur navigantium y g^ C l Samo D., V., V. quinque reducentium
i

1^

D., V., S.
S.

V. almichi, S. at nichil, u C. ostavljen za tu rije prazan prostor ^ S. i L. celnico, u C. ostavljen za tu rije prazan prostor i C.

adhibantur

S. iide

L. legitimos

L. intra
S.
i

S.

C.

tanquam

'

V. legittimos.
^^ S. i*

S., C.

Samo

D.. V., S.
^^

C.

S.

12

C.

^^

^^

^^

S.
i

^^

^^

S.

^^

S.

21
i

in
S.

^^

S.

lica

licentia
^e

23

^4 g^

'25

S.,
30

27

28

29 C.

S.

^i

22

v.,

S.,

^s

^r^j^Q
^6

^4

^5

S.,

s.

^7

S.,

^s

s.

^9

*o

*^

^2

facit

*3

94
pna dupli^
(vel)^
pi'ecij^

IStatutorum Tragurij

conventi* et habiti^ inter

partes,
in

communi
comitis

solet

venda; salvo iusto su euri.

impedimento,

quod remaneat

arbitrio

106.

De pena

marinarioruiii noii discargancium^ tempore

necessitatis'.

Ordinamus. quod quilibet marinarius teneatur earizare^

(et diseargare*)^^

navem aut lignum, quando

posset bastaxios^^
dicta

esset in necessitate vel loeo, ubi

et si quis

patroiius

non

invenire

eontrafecerit.

dampnum^^^ quod ex

causa perveniret^^. tam de ligno, quam de mercatoribus^^ debeat emendare^^, et nichilominus^^ condempnetur^' (communi)^ in libras Y parvorum. et minus et plus inspecta qualitate (person et}^^ culpe.

107. (De pena marinariorum et aliariiDi personarum excessum comitencium^ in nave^^)^^.

fiirtiiiu

vel

(De modo puniendi navigantes)^^.

Volumus
furtum
et

ordinamus. (quod)^*

si

aliquis marinarius seu navigator,

vel (alia)25 persona navali comisserit^ in navigio^^

aliquem excessum seu

et^^

rationabiliter

puniendum: patronus (enim)^

nauclerius^o ipsius

navis possint et debeant illum punire et condempnare^^ in pecunia usque (venetorum)^^ parvorum, et ab inde infra. que eondempnatio^^ ad libras debeat communi Tragurij devenire^* et si condempnatio^^ facienda foret in

aliquem causa^^
soldos^^ grossos*o

cibi^'

vel potus, possit

infra.
et

eum condempnare^^ usque

ipsa

vel

eo*^

casu*^

ad duos condempnatio^^ devenire

debeat et eonverti in soeietatem personarum navis, dum modo** (dietus)** excessus vel furtum commissum non fuerit in persona vel rebus dicti patroni; nam si predicta fuerint*^ comissa*^ in persona vel rebus dicti
1

S.

duppli

contraveniti
^

Samo
i

D., V., S.

C.

^
^

c.

L. pretij

S.
S.

neitljivo^
C.

C.

prazan prostor ostavljen za tu rije

discaricantium

V. dischargantium,

V. discharizare, L. discai i^ ^^ ricare Samo D., V. i L. V., ^^., C. i L. bastasios g,^ c. ^^ L. eramen^^ S. i C. pervenerit ^* V. merchatoribus i L. damnum ^" ^^ 8., C. i L. nihilominus ^^ Samo dare S., C. i L. condemnetur ^^ Samo D. i L. -^ S. commitentium, V. i C. committentium D., V. i L.
cessitatis

V., Natpis C. navi Natpis 107. glave u D., V., 107. glave u L. gamo D., V., Samo V., L. C. C. 0. V., L. commiserit Samo L. naviggio vel y naclerius, navellarius, 0. noccherius, L. nauclerus C. L condemnare Samo V., L. L. condemnatio y C. devenire debeat communi Tragurij causam L. condemnatio L. condemnare L. V. grossus, L. solidos C. grossum ea C. causa L. condemnatio Samo D., V.^ C. dumodo L. L. commissa C.
21

S.

discargantium, L. carizzare, C. i L. caricare

S.

'^

V. nec-

i
i

S.

S.

22

S.

C.

33

24

25

S.,

26

S.,

27

s.

28

29

S.

C.

30

S.

^i

S.,

^2

S.,

V.

^s

S.,

C.

^4

s.

35

s.^

C.

36

g.

^'

tibi
i

38

s.,

C.

39

c.

S.

*i

C.

*^

*3 s..

C.

**

*^

S.

46

fuerit

^^

S.,

C.

Lib., II.,

Cap. 106.-109.

95

delinquentem punire eondem})nare^ modo prdicto et si prdieta commissa fuerint in personis et rebus iitriusque, scilicet patroni et nauclerij^ duo prodarij^ navis possint et debeant predicta punire modo predicto, exeeptis illis excessibus, qui servantur' puniendi^ euri Tragurij, sicut efiusio^ sanguinis vel homicidium^^, secundum formam statuti Tragurij et qui commiserit^^ dictum exessum vel furtum-, teneatur et debeat reficere dampnum^^ furti commissi^^ ei, cui
patroni, (quod)^ nauclerius^ possit contrafacientem seu
;

et

ablatum fuerit; si vero patronus, nauclerius^*, (et)^^ prodarij^ in puniendo" prdicta tuerint negligentes, quod comes Tragurij, qui pro tempore fuerit, predicta teneatur et debeat punire et quemlibet contrafacientem condemet hoc totum^P intelligatur pnare^^ po;tquam (ei fuerit^^ notificatum postquam)2i navigantes cum nave fuerint ultra punctam^^ sancti Zipriani^^.
;

108.

De modo

et

forma^* martnrizandP^

(reos)

26

Ordinamus, quod comes civitatis Tragurij ^^ habeat arbitrium solum modo^s torquendi et marturizandi^^ de homicidio^^, furto, robaria^^, vulnere^^ sanguinolento, facto^^ cum gladio, mazza^* vel lapide vel quolibet alio genere armorum, et super violencia^^ mulierum. Sed^^ de sgrafignatura^' vel de sanguine, qui3^ eiiret de nasone^^, sine vulnere non possit tromentare*^. Item quando fuerit aliqua persona marturizanda*^)*^, in eiaminatione eius interesse debeant ad minus duo ex iudicibus curi, salvo^^ et reservato arbitrio suo domino comiti secundum formam pacti in hijs**, in quibus extenditur*^ ipsum arbitrium. In alijs vero maleficijs, non nominatis supra nuUum arbitrium habeat torquendi vel marturizandi^. sed de ipsis unus testis bone fame suffirit ad condempnandum*'.

109. Qualiter
Ordinamus,

fieri

debeant condempnationes*^
quandocunque comes

et

absoluciones ^

(quod)^<^

civitatis

priationes^^ vel absolutiones voluerit provulgare^^,

1

Tragurij condemper tres dies, antequam

^

L. con C. servent brodarij V., C. puniendo efusio V., g omicidium damnum C. commiserit, L. commisit l amnum g^ q C. noccherius Samo C. C. brodarij commissi C. punienda q l condemnare C. gamo V., tantum C. L. C. Cipriani, g puntam Cypriani modo q forma q martirizandi, L. torquendi g Tragure q solumodo q martirizandi Samo L. omicidio rubaria, V. q yq\ nervo rubbaria g C. facta v, magga v., L. violentia c. C. secundum y sgrafignaduraj g scraffinatura, C. scrifinatura que v., g Q^ naso C. L. tormentare C. martiri V. zando g q item quando aliqua persona mart. C. extendit C. L. martirizandi salva L. C. L. condemnandum L. condemnationes V., C. L. absolutiones Samo V., L. condemnationes C. L. C. Q L promulgare
Samo

emnare
^

S.

D.j V., S.

L.

C.

nocchierius
^

S.,

C.
'

C. nocchierij, L. naucleri
S.
^^

C.

^^

^^

S.

^^ C.
^^

furti

reficere

^^

^^

1'

g,^

^^

fecerit
i

20 g.

C.
26

21

S.,

22

23 g.

24

j)q

et

25

27

28

29

^^

S. S.

^^

S.

C.

^2

^^

^4

35

S.,

^6

g.

^7

S.

^s

39

^^

S.,

^^

^2

fuerit

*^

S.
*^

4*

ijs

*^

^^

S.,

C.

*^ S.,

*^

S., C.

^^

S.,

^^

S..

^2

96

Statutorum Tragurij

sententias, faeiat baniri^ in logia^ seu in loco consueto, iiiji solitum est baniri^ publice* (et)^ alta voe, quod quiciinque fuerit aceusatus alleget^ quicqiu(i* vel contra quem per inquisitionem processum esset^, vult (de suo iure)^, et bariitor^^ predictus assignet et dicaf diem, in quo comes ferre voluerit ipsas sententias seu condempnationes^^, et etiam qiiod semper (de)^^ sero procedenti^^ (in)^^ baniri^^ faeiat comes consilium, quod publice in logia^^ commiinis coadunetur et (in)^' ipso consilio coadunato^^ legi faeiat condempnationes^^ vel absoluciones^^^ publice et non oculte^^: quod si secus fecerit, non valeant dicte cond&mpnationes^^ salvo in hijs^^ maleficijs et delictis. in quibus comes per formam pacti vel statutorum
ferat ipsas
;

habet^* arbitrium.

110.
Dicimus

De
et

eondempiiationibus^^ non ^emictendis^^

consiliarij

ordinamus, quod (comes)^^ iudices vel

civitatis-^

Tragurij non proponant nec proponi permictant^^ ad consilium generale vel prtorium^^ (seri)^^ seu parlamentum. quod aliqu condempnationes^^ facte per ipsum vel ipsos vel que reperiuntur in libris communis. canzellentur^^. relaserentur^* seu casentur^^ vel non exigentur^^ aliquo modo vel ex quesito2^ colore: et si quis contravenerit vel fecerit, proposuerit seu arengaverit^.

communi pro pena, videlicet quilibet iudex et consiliarius contra parvorum, et quilibet arengator^^ predicta (faciens vel proponens libras libras parvorum et id quod fieret contra predicta)*^ in servicium^^ alicuius. non valeat nec teneat ipso iure, sed teneantur*^ comes et iudices omnes et singulas condempnationes*^ predictas suo posse exigere et facere venire
solvat

XXy

in

commune
1

Tragurij.

Samo D., L. bannitor, L. L. condemnationes banditor Samo \., L. Samo v., L. precedenti u precrtano V., loggia Samo D., V., condemnato L. banniri L. ^ V., C. L. condemnationes L. absolutiones c. L. condemnationes v. L. C, L. occulte C. C. L. remittendis habeat g l condemnationibus q y^ L. comes L. permittant Samo D., V., y.^ Samo D. L. praecouium y^ g^ q l condemnationes y^ L. c^ncellentur V. rellaxentur, Ci L. relaxeutur C. L. exiffantur L. cassentur V., vel C. y^ g exquisito q arrengaverit Samo C. arrengator L. C. L. servitium teneatur L. C. condemnationes
aleget
C.

S.

s.

^ C. loggia L. banniri, C. bannire ^ Samo D., V.^ C. i publica L. C.

i

y^

j^

q
i

8.

C. est

banniri
'

s.

C.

L. quidquid
S.,

V., S.

^^ S.

^^

C.

^^

S., C.
^^

13

S.,

C.

^^

V.,

8.

S., C.

^^

C.

^^

C.

^^ C.

1^

S..

'^^

S.,

22 s..
j

C. 23

^i

s.^

his,
i

ijs

24

25

26

S.
i

27

S.

28

c. et

29

s.

^o

^i

^2

^3

S.,

^^

S.,

35

S.,

^e

s.,

C.
^^

8.

C.

^8

8.

^^

V.^

S.,

41

s.,

^2

c.

^3

s.,

C.

Lib.

II.,

Cap. 110. 113.

111. ([Quodj^ cle condempnatioiiibiis^ fiaiit duo li))ri, et de modo et ordine eanzelandi^ eondcmpiiationes*)^. (De ordine caneellandi condemnationes).
Ordinamiis. quod qiiilibet comes.
rc2-imen'
civitatis
Trat>iirij^.
cjui

est,

et

qui pro tempore erit ad

teneatiir et debeat fieri facere de coridempiia-

quorum iinus stet penes ipsum comitem, alter vero camerarios commimis; et quando aliqua condempnac-io^^ (reperiretur)^^ solvitur. debeat prius iii libro diftorum officialium cancellari^^: et si aliqua condempiiatio^* reperiretiir in^^ libro (cancellata^^ rcctoris^', et non eset cancellata in libro dietorum ofticialium, habeatur pro nonV^ canzelata^^ et pecunia (si)^^ sic-^^ soliita, (habeatur)-^ pro non soliita.
tionibus^ diios libros.
stet (penes)i^

112.

De

condempnationibiis23 (exeinplandis)'^*
(comitis)^^

iu

fino

regiminis

Dicimus
erit

et

orinamus, quod

quilibet

comes,

qiii

est et pro

tempore

teneatur et debeat in tine sui^^ regiminis facere scribi et exemplari in uno quaterno2^ commimis omnes condempnationes^^ factas suo tempore, (et)^^ non exciisas^^ (et)^^ execucioni^^ mandatas et nil aliud scribi debeat in ipso quaterno^^, nisi dicte condempnationes^*: quem quaternum^^ dominus comes suo successori debeat assignare; et idem
civitatis

Trao-urij,

successor (suiis)^^ alium quaternum3^ illi similem fieri faciat^^, quem det camerarijs (commiinis)^^, ac teneatur ipsas condempnationes'*^ omnes exigere et complere vinculo sacramenti: et quando solverentur*^ ips condempnationes*^, debeant cancellari*^. sicut (supra)** in proximo capitulo de alijs

condempnationibus*^ continetur*^.

ILS.
titate

De eompensatione

condeinpnacioiuim^^.

Volumus, quod quicunque

fuerit condem])natus^^

communi in aliquaquan^

pecunie, possit condempnationem"^^ de se ipso factam (totam)^*^ computare

^

^ ^ Natpis 111. glave u D., V., S. condemnationes i C. ' ^ S. Tragure ^ S., C. Natpis 111. glave u L. D. a regimen i ^^ Samo D., V., C. i L. ^^ V. condempnatio, S., L. conemnationibus ^^ D. canzellarij, V., S. i C. caneellarij ^^ Samo D. C. i L. condemnatio ^'^ ^^ S., C. i L. condemnatio ^^ C. cancellato ^^ C. cum L. rectoris

Samo V.
i

S.

C.

S.

C.

conemnationibus

V.,

8.

C.

cancellaudi

Samo L. C. L. cancellata V., C. gamo D., V., Samo C. L. L. g^ c. conemnationibus gamo D., gamo D., V., L. C. D. suis Q quinterno gamo l condemnationes g^ q V. executas, C. exequtas, L. excussas L. Samo C. L. executioui quinterno C, L. condemnationes C. quinternum Samo D., L. ^ C. quinternum faceat Samo D., V., L. C. L. condemnationes V., L. solventur D. canzelC. L. condemnationes Samo D., V., D. conemnationibus q C. continentur V. condempnationura, L. condemnationum g^ q^
cancellata
C.
i

24

V.,

S.,

i9

S.,
i

-o

21

S.

sit

22

8.

23

S.

25

V.,

S.

27

28

29

S. ^2

^^

S.

^^

I),

V.,

S.,

^^

C.

^'^

V., S.,

^^

^^

S.

^'

S.

^^

S.

'^^

S.,

*^

S.j

C.

^^

S.,

"^

larij

44

S.

^^

g^^

j^

^6

^'

L. condemnatus

S., C.

^9

g^

(].

l, condemnationem

^8

^^

Samo

V., S., C.

L.

98

Statutorum Tragurij

de eondempnadebitis medietatem ipsarum condempnationum^ compensare et non ultra: et comes, iiidices et camerarij^ dictas compensationes recipere teneantur^ et ordinate scribant, sieut fuerit scribendus^. ne commime possit deeipi vel fraudari, salvo quod nulla eondempnatio^ sold. X et {ai^ sold. X infra debeat eompensari, sed^^ tota solvatur in pecunia numerata; et salvis condempnationibiis^^, quod^^ comes habeat^* arbitrium secundum pacta.
et

compensare

in debitis,

que deberet^ a eommuni habere

tionibus^ vero in alijs^ personis^ factis possit quilibet in

siiis

114. (De malefieijs vel

delictis^^.

in

qiiibus

non

est

determinata

pena [per

statuta]^)^^
statuta)^^.

(De poenis non determinatis per

Si comittetur^^ aliqiiod maleficium vel
quocl

delictum a)) aliqiia persona vel punitionem in persona vel pecunia requireret2o. et ipsa pena specificata vel determinata non foret per statuta communis, volumus, quod in dispensatione^^ et arbitrio comitis et suorum iudicum vel maioris partis eorum sint puniendi et condempnandi^^, sicut eis videbitur. inspecta qualitate et qiiantitate facti et personarnm.
aliquid aliud iieret.

penam

vel

(Fini libri secimdi23^24

L. personas

D., V.

glave u L. requiretur, demnandi

i

^ D. i ^ L. alias i L. condemnationibus ' ^ C. commissarij D. L, condemnationum ^^ ^ C. i ^ S., C. i L. condemnatio i C. teneatur L. scribendum ^^ S. secundum ^^ Samo D., V. i L. g^ (j i L. condemnationibus i* L. habet ^^ Samo u ^^ C. quando, L. in quibus ^^ D. dellictis
^

L. debet

S.,

C.

S.,

C.

S.

"
19

S.

^^ Natpis 114. Natpis 114. glave u D., V., 8. i C. ^o j) D. comitteret, S. i L. committetur, 0. commictetur ^2 g ^^ L. dispositione l_ ^onq C. requireretur

2^

g^

jj

__

24

^^^^^

g_

c.

(Liber tercij liber statutom m)^

(Eubrice

tercij libri statutoriim)^

(Tertij

(Eubrica seu notatoria

eapita)*

terzij libri)^

libri

1.

De

oblationibus
et

faciendis^
et

in festis

sanctorum Laurentij

et

Jo-

hannis* (episcopi
2.

eonfessoris)^

(Tragiirijj^.

Quod

vir sine

more ^

uxor sine viro possint^ taeere testamentum.

qui non possunt facere testamentum. 4. (corectum^^)^^ Quibus (diversis)^^ modis possit fieri^* testamentum? possit vir^^ et^^ mulier^^ pro anima dimittere^^? 5. Quam partem 6. Quod^^ (quilibet)^^ non habens filios legiptimos^^ possit (ordinare
3.

De

hijs^^.

bona sua)22
7.

(testari)^^,

sieut voluerit.

((*oreetum2*)25

Quod non credatur testamento

notarium

sine testibus.

8.
9.

De supra
Quod

parte et a^aticho^. testamenta scribantur per

(comniunis)^' in uno
(quod)^i mortuo patre

libro,

et Cjualiter eopia debetur^^ dari^^.

10.
alj

(Qualiter provideatur pupillis de tutore) ^^

intestato (tutor detur pupillis)^^.

11.
12.
filijs

Quod

tutores (pupillorum^^j^* teneantur^^ facere inventarium (de

bonis pupillorum^^)^^.
(et)^2

Quando''' dividi debeant^^ (de)*^ bona eius, qui decesserit^^ relictis Qj^3 ppinia et secunda** uxore?
eo,

13. 14.

De

(De ingancione**^ mulierum)^

qui possidet ratione*^ thori (bone)*^ vidualis. (De viro et uiore viduitatem ho-

nestam servantibus)*^.

V. Samo D., Y., possit C. L. vel D., V., L. mater C. V. D., C. legitimos V. C. g gamo L. g^mo D. y correctum debeatur C. azzatico, L. aczatico S C. gamo D., V., C. L. dari debeat gamo D., V., Samo Samo L. ~ C. teneatur L. D. Y g pupiiorum C. Samo D., V., y, L. Quomodo pupiiorum gamo D., V., C. gamo L. bona decedentis gamo V. L. debent V. ingaC. de 2 da _ Samo D. g rationem Samo L. natione, C. ingaiinatione C. gamo D., V.,
i

Samo D.
C.
i

^^^q
10

6 ^

S.,

L. Joannis
possit

S.

C.

y
^

gamo

V. hiSj C.

13

1"

S. i i

S.

C.

21

23

legittiraos, 24

S.,

L. L. uxores V. correctum gamo D. L. L. pater L. gamo g Quia dimictere gamo L.

_
z

gamo
ijs

C.

D., V., S.
i

C.

Samo L. Samo V.
^^

faciendi

^^

i^

i*

fieri

i^

20

22
i

V.,

S.

25

26

azattico,

27

S.
i

29

^o

S.

^i

^2

33

^*

S.
i

^5

S.

36

g^

37

S.

38

39

4o

S.

*i

^^

^3

44
i

(.

g^

(jg

45

*^
i

*?

S.

^^

S.

100
15.

Statutorum Tragunj

De

fratribus et sororibiis habentibiis

bona

commuiiia

(qiiomodo

testari possunt)^.

16. l)e bonis eius, qui decesserit^ sine testamente et heredibus. 17. (Qualiter fratres simul habitantes debeant succedere inter se)^ (Quod patribus ab intestato decedentibus fratres simul habitantes siiccedant)*. 18. (De filio familias^ et quam partem habeat)^. (Quod filius seorsum

a patre ha])itans censeatm' pater familias)^.

illis^. qiii male faciunt faeta siia^. non possit facere^^ possessionem (uxoris)ii laborari^^ absque eius (uxoris)^^ consensu (et concordia)i*. 21. Quodfilij non contrahant^^ matrimonium sine consensu parentum^. 22. (}uod uxores. quando mariti sunt in civitate non (possint^^)!^

19.

De

dandis curatoribiis
vir

20.

Quod

convenire nec conveniri^^. uxores non possint res suarum doeium^o vendere nec 2'S. (Quod obligare)^^ (Quod uxor suam dotem non possit o])ligare sine licentia comitis
et curiae)^^.

24. (corectum^^/* (De intrantilnis religionem)^^ (Quod intrantes religionem non habeant partem bonorum patris vel matris)^. 25. (corectum^^)^^ (De hijs^^, qui non possunt inter se^^ coneordare)^^

(pro aliqua possesione)^^ (dividendo hereditatem)^^ (De non concordantibus

in divisione haereditatis)^*.

26. 27. 28.

29.

De
De De

vicinis,

qui

non possunt^^

concordare

inter

se

(pro

aliqua

possessione^^)^^.
(finibus seu)^^ terminis ponendis inter possessiones vicinales.
hijs^^,

qui

adstringerint se*^ (ad standum^^

cum

alijs)*^

ad

serviendum.

(De eodeni)^^ (De

80. ])e hijs*^,

ijs, qui convenerint servire per annum)^*. qui promittunt^ servire tempore mesium^' et*^ ven-

dimiarum^^.
31. Qualiter solvantur^^ pensiones
^

domorum.

Samo

Samo
eis
i

C.

L.
^

12

L,
^

c.

L.

De

familie

bonis decedentis

^^

^
i

Samo
C.

Samo

D.,

V., S.

L.

qm

male utuntur bonis suis

i

D.^
'

V.,

S.

C.

Samo

L.

laborare
C.

D.
i

V., S.,

C.

laborare, L.

viro

36

^^ L. Quod uxor absente U ove kao glave 25 non dotum dotium, kao glava glava gamo Samo L. v. correctum gamo Samo D. correctum V. Samo Samo _ V. q Samo D. Samo L. Samo D./ Samo Samo D. possessionem " Samo y Q L Samo Samo astandum v. promictuut Samo L.
1

C. (u S. kasnije umetnuto)

L. patris et matris
possit
^^

^^

nema ovdje Samo D., V., S.

S.,
i

te rijei
i

V.

L.
^^

^^

Samo Samo S.

^^ S.

contrant

^^

Samo
C.

V.,

C.

S.

dolazi natpis

glave,
^^

natpisi
21

23.

25.

natpisi
22

22.

24.
23

C.

D.,

V.,

S.

C.

24

25

D., V., S.
jjg

C.

26

L.

27

v.

28

29

30

s.

esse

^i

D.,

V.,

S.

C.

32

C.

^^

V.,

S.,

C.

^4

^'^

C. possint
i

39

jiig^

ijs

^8 D., V., S. i C. *o V., S., i C. astrinxerit se, L.

D., V., S.

C.

se adstrinxerint
i

41

s.

42

D.,

V.,

S.

C.

^3

D., V., S.
47

C.

44

45

messium, S. mensium L. solvuntur

his,

C.

L.

ijs

46

48

j^,

vel

c.

V.,

C.

49

v^

s..

C.

L. viudemiarum

L.

^^

Lib. III., Index.

101

vel

32. (De eo, qiu conduieriti barcham^ ad eonturam, vel marinarios homines per terram)^ (De modo solvencii barcam vel hornines ad diein)*. 33. (Jualiter^ domini vinearum possunt^ ponere pudariuiri et recij)ere 34.

cestes'.

Quod

parzoiige^ facte sine

(XXXta annorum)^ instrumento.

annoriira.

traiis-

actis

V^ annis, valeaiit^^
35.

preseriptione X^^ annorum. 37. (Infra^* quantiim tempus eadat)^^ (debitor ad)i^ (creditor";^^ (a.^^
36.
(debito20)2i

De De

preseriptione

XXXtai2

(De praescriptione

creditij^^.
ciirat^*.

38.
39.

40.

Quod prescriptio (teraporis)^^ centra commune non De illo, qui mutiiavit alicui^^ super pignore. De redemptione^^ vel venditione pignorum.
ille,

41. (Qualiter 42. De venditto32/3

apud qiiem
facienda

fuerit aliquod pio-nus. possit

illo iiti^')-^

(De pignoribus utendis)^^.

grida^^
siiper^^^

exactione^i

pignorum

(de

vino

43. (De eo, qui indebitavit mustiim vel Ijladum ante teinpus)^*

(De

modo dandi bladum vel mustum pro debiti)^^. 44. De modo et forma vendendi introitus^'' communis. 45. De cauctione^' facienda^^ (ab)^^ emptoribus communis introitum^^. 46. De gratia non facienda emptoribus introitum"*^ communis *2.
47. Qualiter*^ emptores eomercij^* possunt^^ pignus accipere^. 48. Uf^^ terre 49.
50. 51.

Quod Quod

vilani^^,

(bene)^^ laborentur. qui volunt au.vilium^^ a communi^\ solvant colectas^-. terre Blactarum^^ (communis)^^ dentur ad scopandum^^.

communis

De

notis et scripturis
et ancilla

communis

salvandis^^.

52.

Quod servus
duxerit

53. (Juod vinea vel

1

emantur cum carta^^ notarij^^. ager^^ ematur^^ ad numerum vectrenorum^^.

i

g c. barcam Samo D., V., C. Samo C. L. possint L. cistas C. V. parcogne, Samo D. V., parzogne^ C. parogne, L. partitiones L. quinque C. Ci].. XXX V. valeat v. D. __ V. decem ^ q gamo D., V., C. ^^ Samo D. V. C. ereditori Samo D. Samo D., C. C. debitum Samo D., V., gamo L. C. D., C. currat centra commune L. De mny^ g Q gamo D., V., tuante reentione " D. C. Samo L. l^ p^^ __ g exatione c. L. crida C. vendito gamo L. gamo D., V., gamo D., V., C. C. L. interitus g fatienda, L. danda L. cautione C. y.^ Samo D., V. L. introituum L. introituum communis L. V.j C. communis introitum L. commercij Quod C. L. possint Samo D.^ L. Quod C. L. accipere pignus V., C. C. comune V., L. villani g ausilium C. V.. C. L. collectas L. Blactarum, C. platearum Samo D., V., L. l laborandum L. solvandis C. charta C. l notariorum aer C. emantur
L.

C.

S.,

L Quod
S.

"^

S.

testes,
^

^^

S.,

'^

trigiiita,
i

13
1'

i^

Jj^

15

S.

--^

S.

V.,

S.

^^

20

21

g.^ujo

V.,

S.

22

23

S.

24

j^

jjQjj

^^

26

g^

utti

28

S.

29

30 g^^

^oa

31

32

v.. S.

33

S.

34

S.

^5

37

g.

38

39

*^

^^

^-

S.

^3 j^

^*

'*^

^^

^'^

^^

S.

49

S.,

^o

^i

^2

S.,

^^

v.,

S.

^4

S.

55

^^

5'

^s

^^

L. vretenorum, S. vrettenorum

S."

^^

^^

V.,

X()2

Stutatorum Tragurij

54. Qiiod paratinea

55. 56.

ematur

in

burgo ad brachia^

De modo^^
Quod
eivis

calcine^.

non possit esse fideusor^ pro sclavo. faciendum de animalibus et alijs rebus emptis)*^ (De rebus publice emptis non restituendis sine praetio)'-.
57. (Quod)^ (sit)^ (ius 58. 59.

De modo
Quod

concedendi represalias^.
filios

pater possit

verberare^^.

60. Qualiter datur^^ terra^^ di^^ Pomorgie^* ad 61. 62.

63. 64.
(65.

semenandumi^.

De De

asino non
libertate

emendando

(et

emendando)^^

Quod

piliparij^^ et t-aligarij^^

iudieum arbitrorum eausa^"^ ludi (vel solacij^^)^^. non habeant^^ zupanum^^.

statutorum.
faciendis
in
festis

De dispensatione-^ De oblationibus^^

sanctorum

Laurentij

et

Joannis episcopi
^

et fonfessoris)^^.

C.
^

S.

brarchia

8.
^
i

^^

C.

pelliparij zuppsnum C.
i

i^ i3 V., S., C. i L. detur s. terram PodmorgiCj S. i C. Podmorge, L. Podemoriae i' ^^ Samo V., S. i C. seminandumj L. laborandum
iilios 11

Samo D., V., ' Samo L.

C.
et

medio
^

C. chelzine
i

Samo

V., S.
^

C.

^ S.,

C.
^^

L. tideiussor
S.
i

D.

cedendi

C. reprensalias

^^ V.

C. solatij

^9

Samo
i

D.,

V.,

8.

C.

22

y_^

Samo

D., V.,

L. verberare
[

y^ q
^^

L
i

de
C.
S.

V.,

S.

cum

S.

^^

^^ V.

-^

V.
S.

S.
i

calligarij,

C.

calegarij

^^

C.

despensatione

C.

S. pilliparij, C. poliparij,

habent

^^

obligationibus

L.
C.

^^

Samo

S.

Liber terciusi statutorum communis Tragurij^.

1.

(De oblationibus faciendis in

lestis

sanctorum Laurentij

et

Joannis)^.

Ad honorem

et

reverentiam Dei

et gloriose

Matris eius ac* beatorum

patronum^ et defensorum civitatis Tragure^^, et ut eorum intercessionibus civitas et hominos Tragure^i in salubri statu eonserventur et augumententur; Statuimus, qiiod quilibet comes (civitatis) ^^ Tragurij^^ in omni feti vitate cuiuslibet dictonim sanctorum^* Laurentij et'^ Johannis^ fieri faciat de bonis communis duos cereos sive dupleros" de cera. valoris et costi duorum solidorum^^ grossorum et quilibet iudex et consiliarius unam candelam^ de cera de media libra cere, et de proprijs bonis suis: et comes cum dictis iudicibus et consiliarijs de mane ad officium^^ ire^^ debeat^^ ad ecclesiam sancti Laurentij et offere dictos cereos et candelas^* ad altaria dictorum sanctorum, et stare ad officium^s et hec dictus comes et iudices ac consiliarij observare teneantur vinculo sacramenti si autem casus acciderit^, quod aliquis ex dictis iudicibus et consiliarijs propter absentiam vel aliam iustam causam ire personaliter non posset^', excusetur28, sed nichilominus^^ suam candelam mittere teneantur^^, que cere^^ dictarum candelarum detur et deveniatin opus et fabricam sancti Laurentij, et clerici uti debeant dictis cereis ad sacrilicium^^ eontinue donec duret^^.
;

sancti^ Laurentij raartiris et^ (sancti)^ Joannis confessoris,

2.

Quo(i vir

sine

iixore,

et

uxor sine viro possif * (de

suis)^^

facere^*

testamentnm

tamen iiire superstitis habeat unde vivat)^^

(salvo

itaque,_jit

Statuimus, quod vir sine uxore, et uxor sine viro possit de suis bonis condere testamentum, salvo tamen iure superstitis ita^^, ut^ habeat, unde vivat.
^ ^ U L. natpis Statutorum liber tertius" ^ C. sanctorum ^0. u V. kasnije umetnut C, et ^^ ^ C. i L. patronorum 7 ^ L. deffensorum ac i L. ^^ gamo L. " V. Tragur., L. Trag. V. Tragur., S. i L. Trag. i'* ^^ V. Tragur., S. i C. Trag. ^^ C. ac L. sanctorum dictorum
^

S.

III,

C.

tertius

Natpis

taj

samo u Samo S.

L.,

.,

^^

S.,

(J.
i

L. Joannis
sold.

V., S.
i

C.

C.
27

21 debeant g i Q possent

28

L.

g.
j

^^

S.

19

S.

candellam

duppleros, C. duplereos. 20 v. offitium

L. teneatur

possint
ni
i

C.

g^

candellas

25

offitium

s
^^

^^

L. certa

35

gamo

excusentur
^2

29

sacrifitium

C. condere

g^ q

^^

duplerios
iure

21

^4

g,

^^

22

26
[

accidetur

^'^

Samo C,

druge glave ove knjige

L. quod

uope nikakova

natpisa

^^

u V. nema ni C. itaque
L. durat

nihilominus

j^

ova
S,

^^

X()4

Statutorum Tragurij

3.

De

liijs\

qui non possunt facere testamentum.

annorum,
siiis

Statuimus, quod nullus masculus, antequam perveniat ad etatera KIIII^ et nulla mulier, antequam perveniat^ ad etatem XTI annorura, de bonis possit* faeere testameutum.

4.

Qiiibiis

(diversis)^

modis possit
sit

fieri^

testamentum.
(et)'

Dieimiis et ordinamus, quod licitiim

scribere
cristia^^^^

unicuique scribere scienti

et

suum testamentum manu sua

suo

in carta ban))ianis^ (aut)^

sigillo

pergema^o

sicut ibi plaeet. et illud sigillai'e

ponere

et

salvare in satestatoris noiacet,

et

fratrum

predicatorum

A'el

minorum

et post

mortem

tarius

eommunis

possit illud scribere in notis et

publicare. sicut

testamentum eiusdem testatoris post illud) H ac si roo'atum et scriptum esset per dictum notarium. dum modo^^ non appareat aliudi^ testamentum eiusdem testatoris post illud. Item et h^c alia forma est faciendi testamentum, videlicet. quod licitum sit unicuique tam homini. quam mulieri facere de suis bonis testamentum scriptum, per quemcumque vult, sive in carta bombacinis^* sive pergameni'^ et notarius (communis)^^ et
valeat et teneat (illud

examinator
sicut iacet

possit^^. illud sigillare

eorum

siffillis

et testator similiter, si habet^

^igillum, et notarius
et

eommunis
et

possit (illud)^ in notis scribere et publicare

teneat

valeat, et sit

apud notarium eommunis,

si

plaeet

testatori vel testatrici. sigillatum vel in sacristia-^^

minorum
si

vel sancti Laurentij

(sit)^^

fratrum predicatorum vel in voluntate testatoris vel testatricis sed

:

aliud

testamentum post

illud a testatore

conditum appareret^^. ultimum

valeat et teneat.

o.

Qiiam

})arteiii

possit

vir^^ et

mulier^'^

pro

anima

dilnittere^^
suis.

Statuimus. quod quicunque sive vir sive

mulier de bonis

tam

que

per^ se habet,
bonis.

quam que

ratione thori vidualis^^ possidet. facere voluerit

seu fecerit testamentum. possit

ipsis^
si

et ibi liceat pro anima dare tantum de quantum uni heredum dimisserit^^ hoc modo videlicet quod unum solum modo heredem habuerit, tune medietatem pro anima dare
:
:

possit, et si

duos

secundum numerum heredum,

in habitu^^ pro

heredes habuerit^^, terciam^^ partem dare possit et ita quilibet pater vel mater unam partem ibi
;

tuendum

tuerit de

anima accipiat restituto tamen prius male ablato. si resticommunitate bonorum; salvo hoc, quod quivis^^ superstes
:

non possit de bonis premortui facere

testamentum. nec aliquid ordinare.

L.

^
^

C.

L.
8.

ijs
i

Samo

banbicinis
11

C.

C.
^

12

^ ^

C.

quatuordecim

L. L.
c.
i^

Samo

23

Samo

fieri

possit

"^

V.

perveniant
8.

Samo

L.

L. possint

bacinis, L. banbicis
1^ S.

22 C.

habeat apparet
pro

l
i

dumodo
C.
S.

^ C. proo^enia, L. pergameni i3 S. i C. illud i^ pergamini L.

Samo

V.,

26 C.

pater
C. C.

L.
24

Samo

20

c. sacrestia

27 S.

habuerit heredes

viduah
i

vel

mater

28 0. ipsius

^1 S.,

L. tertiam

29

"
i^

iQ bambianis,
^o* S. sacrestia

V.

S.

bumC.
^o

possint
S.
i

21

Samo

C.

25

c dimittere pro anima

i

C.

L. dimiserit

^2

j^

Q|)it^

33

jug

Lib. III., Cap.

1. 9.

105

().

Qiiofl

((iiiilibet)^

noii liabens lilios

legitiinos,

possit

ordinare

bona
Hlios

slla^

sicut voluerit.

Firmiter ordinamus, quo(l si qiiis vel si que3 fuerint, non habentes vel filias legiptimas"^. qui voliierint testamentnm condere vel aliam ultimam voluntatem de bonis suis, lieeat eis tam pro anima qiiam pro corpore iiidicare atque disponere. cui vel quibiis. et sicut voluerint^, cuiusvis L'Oiitradictione^, statuto aut consuetudine aliqua non obstante.

7.

Qa()d non eredatnr testamento sine testibus.

Statuimus. quod nulli testamento credatur absque duobiis bonis testibus ad minus dericis vel laicis, nisi forte' in via esse contingeret testatorem^^, ubi eopiam testium non haberet; et tune testamento credatur cum uno teste, a libris L inferius, dum modo^^ testis ille sit bone fame in discretione^^ curie; et si testator in aliqua parte vel via fuerit, ubi habere possit testes,
possit
sint

coram testibus testare^^ bona sua. sicut ibi bone fame in discretione^* curie antediete.
8.

place])it.

dum

dicti testes

De snpra

parte et azzatieoi^

observari. ut si quis, habens heredes. dare voluerit supra partem, possit uni tantum. et non pluribus dare ita. quod illud unum^^, quod dederit, non valeat ultra decimam partem omnium suorum bonorum similiter quoque azzaticum^^ non excedat valorem decim partis; et non liceat alicui dare azzaticum^^ h^redi illius, cui iam dederit super partem, sed alteri si vokierit. poterit elargire^^; que dona, si pater fecerit, mater^^ non habeat^^ potestatem iterum iaciendi, et e converso, si mater fecerit, pater cesset filias autem patri^^ et matri^*, quousque vixerint. licentiam etiam habeant maritandi cum bonis suis, pro ut melius poterunt^^ et mortuo viro non liceat uxori superstiti filiam aliquam dotare de bonis patris ultra partem ei pertinentem de l)onis paternis, et e converso idem^^
alic^ii
:
:

Ordinamus debere^^

servetur in patre^' superstite.

1>".

Qnod testamenta scribantnr per

nno
libro,
et

notarinni

(comraunis)^ in

qnaliter copia dari debet^.

iient,

Ordinamus. quod^^ per notarium communis omnia testamenta. que in uno proprio libro scribantur nec apjieriantur^^ jp^a testamenta, nec
1

Samo

legitimas

S.
^

C.
^

C.

L.

viam

C. iscrettione

V, deberi

L. voluerit
^^

L.
^

possit
S.

testari

L. qui

L. contigorit
testari

^"^

L.

donum

arcatichum, L. aczaticum ^^ l habebit pater

32

u poterint", C.

29

quo

Samo

D., S.
[^

poterint, L. C.
i

s.

^
i*

C.
^^

contradictionis
C. testatori

C.

discrettione

'^

S.,

C.

L.

S.

^^

C.
^^

dumodo

fore, C. foris ^^

^^
i

L. aczaticho

^^

V. a(;9atichum, L. aezatichum

-^ C,

elargiri

-^

y^

d. eidem debet L. aperiantur

poterit
i

L. mater
C.

26

^5

^i

g
g.

matrem
ispravljeno
2?

V.
C.

2-

S.

iz

,,poterunt"

C. fratre

^o

dari,

dari debeat

28

D.
^i

>^

lOg

^tatutomin Tragurij

copia ipsorum detur alicui nisi mortuo testatore et tune, cum copia postulata ab illo, qui aliquod ius habet in ipso testamento. detur copia, seilicet pro eo. quod spectat ad ipsum, et iion de toto testamento et hoc statutum quilibet comes Tragurij^ vinculo sacramenti (observare et)^ observari facere teneatur.
;

fuerit

provideatur pupillis de tutore, mortuo patre ah intestato)* (Quod mortuo patre ab intestato tutor detur pupillis )^
(Qualiter
Statuimus, quod (si)^ aliquis obieriint' absque testamento, habens uxorem cum parvulis heredibus (nondum se reo'ere valentibusj^, tune curia teneatur eis providere tutorem, ut bona sua sint salva, donec^ ipsi venerint ad etatem decem et octo^^ annorum; ner possit fieri^^ a matre vel a pupillis alienacio^^ rerum sine voluntate tutoris et cum finita fuerit tutella^^, mater
;

10^

non possit de paternis bonis filiorum vendere. donare,

vel placitare sine consensu filiorum.
nisi ex

quod tutores predicti (etiam)i* cum

possint vendere nec

alienare. pignorare precepto curie. Et volumus. voluntate matris minorum^^ (sive)^^ non

obligare vel modo aliquo alienare bona inmobilia^"^ ipsorum minorum sine licencia^* comitis et iudicium^^ suorum. qui pro tempore fuerint; et quod dictum est de uxore, intelligatur (et observetur/^ etiam circa patrem de bonis maternis non alienandis.

11.

Quod

tutores (pupillorum)^^ teneantur faeere inventarium (de

bonis pupillorum)-^
Ordinamus, quod omnes tutores pupillorum^^^, qui de cetero constituti tam per testamentum^* decedencium^^ quam etiam ^^ (per curiam)-" Trao:urij pro conservatione bonorum pupillorum^, teneantur et debeant infra unum mensem abbreviare^^ seu abbreviari^o facere omnia bona mobilia (et inmobilia)^^ pupillorum, et de ipsis bonis facere (fieri;^^ inventarium per manum notarij sub pena librarum XXV venetorum parvorum solvenda communi: quod inventarium exempletur et copietur de verbo ad verbum per ipsum notarium in uno quaterno^^ de^* hoc specialiter deputando^^: qui^

fuerint

Samo D., Samo D., D. 9 C. Samo V., C. L. y^ ^ q ^ obierit L. Samo D., V. V. nec XVIII V. g ga^o u V. C. L. alienatio c. L. eciam" L. immobilia minoris Samo D. V., L. L. gj^mo D., V., L. iudicum populorum C, u Samo D. C: Samo D., V., per v. pupilorum mjesto pupillorum" pupilorum" V. eciam testamenta, C. pro testamento q jl deeedentium y^ g^ Samo abreviare L. pupilorum V., C. abreviari L., u L. mjesto inmobilia" Samo D., V. V., quinterno' Samo D., V., immobilia" L. quem deputate L. ad v., C.
1
i

C.

8. 5

Tragure
i

V.,
S.,

S.

S.

Samo

L.

lo

S.,

i^

tutela

c. ^^

i^

liere
i

i-

V.,

S.,

C.

L.,

^^ C.

^^

^'

C.

licentia

^^

S.,

0.

C, i ^o

^^ S.,
i

S.

2^

S.

^^

S.

S.

stoji

^3

S.

^* S.

^^

^^

27

V.,
i

S.,

C.

^s

g.

V.,

S.,

C.

S.

^^

stoji
S.,

^^

S.

^3

c.

^^

^5

S.

C.

^e

c.

Lib. JII.,

Cap. 10.-13.

1Q7
custodiuDtur^

quaternus^ ponatur^
not
clieti

et

custodiatiir^ in

cassa* cojiirnunis.

iil)i

quod qiiilibet piipilius'. postquam pervenerit ad etatem, scire possit^ (if^)^. quod siiuiri est, et qu spectant ad eum per inventarium supradictum et si contingeret a]iquern tutorem habere apucl se enarios alicuius piipilli, dictus tutor teneatiir et de))eat dictos denarios ponere et dare ad utilitatern dictorum pupillorum usque ad quantitatem
coinrnonis.
ita^
:

librarum

(parvoriiin)^^

})ro

ceiitenario,

seii

ad

rationem

centenarij^^

pro ceiitepropterea non possit opponi huius modi utilitatern fore usurariam^*: statuto aliqu() vel consuetudine non obstante in contrarium loquente: et tamen hoc seniper tiant^^ de voluntate curie. et quilibet comes civitatis Traii'urij hoc statutuin observari facei'e teneatur vinculo sacrarnenti.
nario^* dare

bonis et sechuris^^ personis: nec ultra quaiititatem librarum

ebeat:

et

12.

Qnomo(io^^ dividi del)eiit^^ bona eius, qni decesserit^ filijs ex ])rima et secunda iixore.
Si quis haljens uxoreni. habuerit

reiictis

aliam)^^

eum ea filios. et detuneta ipsa (uxore etiam eum ipsa filios habuerit. et secunda uxore superstite decesserit: volumus. quod prime uxoris heredes eum secunda uxore et heredibus ipsius^^ bona patris mortui potestatem habeant^^ dividendi. Bona vero matris sue prime uxoris heredes habeant expedita in bonis patris aeeipientis aliam uxorem. Et quod dietum est de viro. in easu^^ simili extendatur ad mulierem.
uxorem
aceeperit
et

13.

De

eo,

qui possidet ratione thori vidiialis.

Statuimus. quod quicunque (vir)-^ habuerit pro parte uxoris mortue leetum viduitatis servando, et heredes ipsius uxoris defuncte ipsum non possint a possessione expellere sed tam pater quam heredes vivant super hijs^^ bonis de quibus bonis ipsi heredes sine
l)ona aliqQa. (et)^* possideat ea
:
;

voluntate patris leetum viduitatis servantis non possint facere testamentum

non preiudieet patri. quin^^ ipsa bona possideat in vita sua, donec leetum servaverit vidualem. et e eoriverso idem^^ servetur in uxore leetum vidualem -^ servantem^^.
et si feeerint.

C.

quaternum
D., V., S.

C. custodiantur

8.
^"^

poiiat
i

C. Item

^
i

8amo
i

C.
^*^

L. securis

S.

L.

custodiat

'^

V. pupillo
S.

Samo

^^

S.

C. (^uando
i

Cto
8.

Samo S^ C. - 23 Samo
i

L.
2?

20

D.,

C.

qiiano

L.
i

C.

^4

^^ S., L. tiat i usuraticam ^^ ^^ L. bona decedentis C. debeant 22 S. i C. causa 21 y [ q, habeat jp^js 26 g. ^5 c. ijs, L. his Samo S. i C.

^ i* L.

V.. S.

C. capsa

Y.,

"

S.

C. Cij

S.

C. poterit
securijs,

^^ S.

s. X.

illud

28

viduale

29

j^

servante

MON. HISTOR.-JUK.

14

03
14.

^tatutoruni Tmirurij

(De iuganadone^
Tidiiitateni

iiiulieriim)2.

(De viro

et

uxore

honestam servantilnis)

Volumus. ut* si aliqiiis obierit sine testamento. habens uiorem et carens heredibus. et uxor voluerit possidere thoriim viduitatis^. licitum sit ibi liti bonis viri defuncti iiou destriieiido ea. nec male utendo eisdein. diim tamen in sna viduitate hoiieste et aste maneat: sed si ipsa bona destruierit^ et male usa fiierit. quamvis aste vivat. cmia teneatm" ibi providere ad expeiisas" taliter. qiiod viduitas sna maneat in omnibus ibi

Et si voluerit aliuin virum aceipere. habeat de bonis viri mortui libras L parvornm. et alia omnia ona deveniant in potestatem propinquorum viri defaneti. Hoc idem servetiir circa virum. si defuncta uxore. aliam non acceperit. nec hal)uerit^ eoncubinam: excepto^. quod vir aliam coniuH'em^^ accipiens. de bonis prime (coniuoisji^ niehiUhabeat. nisi ex testamento ibi relinquerit^^. Eodem modo. si quis pauper
neeessariis conipetenter.
I

sine testamento decederet.

ilKus^^^. si alteri

habens uxorem

et

carens
curie.

(viro)i* niibere voluerit^^.

secundum

filijs. habeat de bonis possildlitatem l)onoriim

ipsius.

in provisionem^^ et determinationem^'^

Bona vero mulieris moljiiia et inmo))ilia^ tam nobilis quam popularis^^. que aduxerit2o ad maritum. semper sint ei^^ salva non compuctandis'-^^ friictibus perceptis-^ ex eis. Nam si mulier aduxerit2* ad virum suum centum^^ peeudes vel plures (aut)- pauciores vel vineam vel agrum. non possit exi,2:ere proventiis perceptos ex eis suftieit^' enim. quod ibi predicta redantur^^. Sed sivir^^ quicquam^ de bonis iixoris vendiderit. et^^ suis pro])rijs ei restituere teneatur. Et si uxor honeste et^"^ aste in sua viduitate
:

non

manserit.

nullam

ina'annationem^^

habeat.

(nei-)^^

de

)onis

viri

sui

defuncti debeat aliquid^-^ possidere.

15.

De

fratriUu^ et jsoroiibiis habeiitibus

))oiia

coinmunia

(qnoinodo testari possunt)^^.

Si aliqui fratres vel sorores sint duo. tres aut plures. qui habeant bona paterna^' vel inaterna
luerit. testari }>ossit et
^

communia: et aliquis eorum. carens heredibus. testari vopro anima sua relinquere (ad pias causas^^ partem ibi
C. ingannatione
i

S.

S.
i i

iiiganatione,

C.

quod

S.

C.

vidualitatis

ciiria

provideat
C.

ibi

uxorem

ad expciisas
'^^

S.
i

Samo
C. C.

D.,

iS.

C.

dextrusserit

habuit
^-

^'^

^
"

Samo
S.

L.
C.
^^
^"^

S.
i

eceepto
L.
niliil

Samo
^^^ S.
i

S.

C:

L.

C.
i

L. reliquerit ~~

C. noluerit

inobilia
ei

sint
24

^
S.

C.

ipsius

^^

L.

provisione

^^
-'-

D. popularijs

uxoris
i^

S..

C.

Samo D.
L.

L.: S. vero

S.

^^ S.

i"

L.

determinatione -

-^

C,

adiuxerit,

adduxerit
S.

conputandis. C. computandis.

suficit

addiixent
28

-^

S.

(\

S.,

C.

que, L.
^'

quidquam

L.
^^

reddantnr
S.,
^*

tionem, L. actionem
C.

C.

paterna bona

Samo
^^

L. de L.
-9

Cm

I.,

computatis
i

S.
i

C.
-^

I.,

imC.

-^ C.

preceptis

26
s;

^^mo
j

q
C.
i

vg^.o

^'-

vel

^^

S.

C. aliciualiter

C. sua ad pias causas

reliuquere

1..;
=^o

C.

vel
i

-'

S.

C.
C.
^

quicun-

^^ S.

ingana-

Samo

1..

Lib. IIL, (Jap.

14. 16.

1()9

aliciii propiiiquo reliiiquore)^ nisi iii Qetera vero bona omnia preter dictam ])ai"tem remaneant alijs su})erstitibas fratrihus vel sororiljiis aut heredibus eorum. hoc addito et intellecto^. qu()d si iiniis heres esset sohis inascidus vel femina. possit l)ona paterna vel inaterna^ testari pro aninia et cor[)ore^. sicut ibi plaeuerit. salvo semper iure patris vel raatris eius. donec vixerit^. de possidendo bona ratione thori vidualis in vita sna.

coutino'eiitein in

dictis honis, iiec possit

est.

pijs caiisis

pro anima. ut dictum

10.

D(V

))Oiiis

oiiis.

(lui

decesserit^ sine testamento et

lieredibus.

Dicimus et ordinainus. quod uxor mortuo viro intestato iion possit pro anima sua vel corpore quicquain^ (disponere)^ de bonis ipsius. nisi qiiantum ibi a iure permictitur^. hoc modo videlic-et: Quod mortuo viro intestato al)sque heredibus })er comitem et eius curiam eligantur duo boni^^ y[Y[
idonei^^ qui cum uiore, servante viduitatem et gerentem^- honestam^^ et castam vitam. teneantur medietatem ))onorum viri pro^* eius anima eroo'are^* ad pias causas aliam vero medietatem ipsa uxor possideat. quamdiu^^ visserit^'. si vitam servaverit vidualem^^ et castam post mortem vero ipsius uxoris viduitatem et honestatem servantis^^ alia medietas deveniat ad prolinquiores^^ defuncti, unde bona exiverunt^^ tam raaterna quam paterna si vero uxor-^ viduitatem et honestatem non servaverit. vel (si)^^ nullam
:

uxorem tnoiD'^^ habuerit. elli.iJ^antur^^ dicto modo tres boni viri. qui medietatem bonorum dicti defuncti errosfent^^ ad pias causas. et alia medietas deveniat ad propinquiores. ut dictum est: et quod^' dictum est de viro. intellio:atur et observetur (etiam de uxore. Volumus insuper. quod dicta 'onorum medietas distribuatur)^^ j)er dictos officiales intra^^ medium annum ])ost obitum defuncti (seu defunct;)^^. g^ debeant dicti ofticiales^^ de ipsa distributione nomen et noticiam^^ curie assia^nare quod si secus fecerint.
:

solvat quilibet

eorum nomine pene

libras

XXV

parvorum.

et

sint privati

a dicto officio^^ ipso iure: et alij de novo^* eligantur per curiam ad [iredicta omnia fai-ienda. et semper, quicunque electi fuerint. teneantur ol)servare predicta sub dictis penis condempnationis^^ et privationis.

^
**

Samo
C. pro

8.,

C.

L.

S.

intelecto

dccedentis
^"

D. bono honestatem
i

L.

L. vixerit ~ exiverint
C.
i
i

8.

anima et corpore " L. quidquam -^^

^^

testari
^

C.

materna

D.
C.

ciixerit

Samo

S.,

L. duo boni

D. (juam
.

g.^

et
^^

idonei viri

L.
^^
^^

-^

vel paterna
^

L.

De
^^
^'

bonis
C. C.
-^
-'"

L. permittitur

i^ -^

D. viduallem

S.,

L. eligantur

r.
^-

I.

~
C.
i

29

^^

S.,

L.

notitiam

condemnationis

^e

C.

vir

c.
^o

D. arogate '^ S. servans

C.

gerente
C.

I..

C. quandiu
-^

S.

S.,

'^^

Samo D.
L. erogent

L.

27

propinquos
S.
i

Samo
ut
^1

C.

infra

gamo

^3

l.

oflitio

D., S.
^4

c.

=^^

-^

Samo
C.

dennovo

L. oftitiales
S.,

S.,

L.

\l()

Statuto rum Tragu rij

17.

((^luiliter

fratres [siiimlj^ habitantes suceedere

deljeaiit^ inter

se

[si

deeeserint intestatil^j*.
fratres simiil habitantes

(Qiiod fratribus ab intestato decedentibus

succedant)^
ordinamus. qiiod si aliqiiis cuiri uno vel pluribiis frasimul habitans decesesserit intestatus. et heredes non habuerit legiptimos'^, medietas omniiim bonoriim siiorum^ detur prr> anima ipsius^. si defunetus fuerit maior XIIII annorum. vel defuncta Xn. et alia medietas remaneat apud eum vel eos. cum quibus maxime habitavit simul: et alius^^ vel alij. cum qiiibQS noii habitavit. dum vixit. hcet. sint^^ ei in eodem gradu, nil habeaiit. Si vero fuerit minor XIIII annorum mascuhis. femina vero XIP^, (eo)^^. quod^^ testari nequeunt. tune omnia (bona^-^ sua remaneant illis. eum quibus (simul)^^^ habitavit, dum vixit, ut dictum est capitulo aliquo seu eonsuetudine contraria civitatis Tragurij non obstante.

Dicimus
fat-tis

(et)

tribus

sui

iiiris

18.

(De

filio

familias et

(jiiam parteui^

llabet^')^^
|)ater familias
)^^.

('Quod

tiliiis

seorsum a parte habitans eenseatur

Statuimus. quod
familia

cum

quis filius familias morabitur in una donio et si parentibus. nullani ol)ligationem vel alienationem farere possit

de l)onis ))aternis vel maternis sine licencia^^ et consensu parentum. iSi vero seorsum habitaverit. possit libere in iudicio existere et contractus ot obligationes facere per se et super suis l)onis. sicut quilibet pater familias facere potest, iure aliquo non obstante.

19.

De dandis

euratorilnis

illis,

([ui

male faciunt

faeta

siia^\

Ordinamus firmiter observari. quod si comiti \el iudicibus civitatis Tragurij (dictum vel)^^* denunciatum^^ fuerit. (quod)2=^ aliquis male utatur bonis suis. sive sit^* masculus sive femina. consunumdo ipsa l)ona ultra
debitam formam. \e\ quod incipiat vergere^^ ad inopiam. curia traguriensis facere debeat et teneatur inquisitionem de predictis.et si per faniam pul)licam hoc invenerit. curationem^ dare debeat dictis bonis. qui curator mali^
utenti" de su))stancia^^ sua providere debeat de alimentis.
1

secundum quod

Samo
i

D., S.

1^

C.

11

D.
^

i^.

Samo
C.

T^.

^
i

C.

debeant

succedere

Samo
^

8.

suorum bonorum,

1).

Samo D. L. L. D. potestatera ^^ C. habeat Samo D., Samo L. C. l qui male utuntur bonis suis L. denunctiatum, L. denuutiatum gamo C. L. q urgere D. ut g^ curatorem substantia g
L. qiiia
1"

alios

0.

bonorum
12

S.

S.,

C.
^

Ja
-

i^
s.
i

^
'

Samo D.
S.,

S.
i

Samo

C.

L. legitimos

C. pro tiuima ipsius detur

^" -

S.

sit

duodecim
i

gamo

D.,
1

(\

^^

^^a g-^j^^^

S.

^s

^^

20

s.,

C.

licentia

^i

22

;^

23

S.,

-*

25

-e

j^

27

vitendi

28

(^

j^

Lib. III., Cap.

17. 22.

m
iiori

(per curiaiii)^
dieti

fiierit

deliberatuin et ordirutum, ot

ultra:

iiec

possiiit^

male utentes aliquid de suis boiiis vendere vel alienare nec se vel ipsa bona obligare. nec curator predictiis etiam sine decreto et aiictoritate coniiti.s et siio curie: et si aliter^ iieret. non valeat.

20.

^i)u()d vii* 11011 i)Osit

(facere)* lahorari^ possessioiieiu (iLVoris)'

al)S(jue

(eins |iixorisP consciisu^)^^ (et concordia)^.

si

Statuimus. quod

quis habuerit aliquani

possessionem^^ pro

axore

sua, sicut est paratinea vel terra.

nec ipsam terram pastinare vel sensu ipsius (mulieris seii)^^ uxoris: et si secus fecerit, perdat^^ quicquid^^ fecerit in laborerio ipsariim possessionum vel aliciiiiis earum. 8ed si uxor prdictis consenserit. fiat de huiusmodi consensu et concordio^^ instrumentu in per manum notari communis. aliter vero quicquid^^ faetiim fuerit in predictis. non valeat. nec teneat.
j

non possit ipsam paratineam laborare. pastinari facere absque concordia et con-

21.

Qiiod

filij

iiou

coiitraliaiit

inatrimoiiium sine consensu patris

et

matris^^

Ordinamus. quod aliquis civis noster non debeat uxorem accipere. et aliqua mulier non debeat virum assumere sine licentia patris. Si pater non viveret. (et)^^ matrem haberet. assumere non debeat sine licentia matris. Et si quis, vel si quai^ contra predicta venerint^o. sit in arbitri o patris
vel

matris

retinendi

eisdem^^

filio

vel

filie

partem hereditatis bonorum

suorum absque

Sed^^ si quis eorum. scilicet patris sol uto matrimonio ad secunda vota transierit. tune eorum filij et matris. vel filie. si voluerint, ex honestate eorum consilium et consensum requirant. et si noluerint. ad penam huius statuti non teneantur. sed libere contrahore possint^*.
ullius contradictionis^^.

22. (Quod iixores, (jiiando viri

earum

stent in eivitate,

eonvenire

in, iudicio)^^.

(Quod

inulier^^ absente viro

non possint non possit)^*^

(raalignare)^^ (eonvenire nec eonveni^i)^^

Statuimus, quod uxores. quamdiu^o viri ipsarum fuerint in civitate omni exceptione remota (nec ronvenire)^^ nec conveniri posssint,
1

(fuerint)^^

C.

Samo
^

D.,
i

S.
\j.

L.

C.

S.,

C.
8

laborare
S.
i

D.
^^

L.

^"

Samo
^^
i

s.
^

possit
S.
i

S.

J).

alter
i

Samo

C. possessionem laborare

C.

licentia

^i

D.,
"^

S.

Samo
L.

C.

qiiod

L. perdet
(juid
i

C.

que

si

quis aliqiiam possessionem habuerit

.
i

C.

quidquid
venerit,
C.

^^

S.
^o

C.
s.

sine consensu
i

parentum

L. contradictione

uxor

C.
^^

L.

Verum
L.
^^

27

(juandiu

^^

Samo S., C. Samo S.

28 gamo S. Samo D. L.
i

fecerit
^4
(^

C.

concordia

^^

Samo S., C. Samo S. i

^^ S.

C.

^^

^^
i

L. quid-

^^

Samo
j)

D., C.
25

possent

C.

eidemi?)
^9

L.
22

^^ S.

gamo D. Samo L.

s.^

C.
^o

L.
c.

2^]^

Statutorum Tiagurij

ipsonim aseiisu^ excepto quod viris^ absceiitibu^ mulieres fructus et frup:es* vendere et alienare |)ro necessarijs rebus vite eorum^, et pro ipsis fruetibus et frua'ibus (siiis)^ possint in iudicio salva^ tamen rerum substantia stare et convenire (et conveuiri)^ ab alijs de non alienando res inmo))iles^ suas et viroruin suoruiii.
nec
ili

iudicio Stare sine

possiiit ipse

obligare)^^ (Qnod uxor suani doteni

23. (Qnod uxores non possint res suaruni doeium^^ vendere nec^^ non })ossit obligare sine licentia coniitis et enriae)^^
Statuiinus ad hoc. ut mulieres non reinaneant indotate. quod aliqiia habens virum de cetero non possit aliquo modo vel causa sua auct(ritate nec de licencia^* vel consensu mariti sui seu'^ alterius interposite persone aliquid de bonis mobilibus veU^ inmobilibusi'^ ^^ sue dotis vendere.
iTiulier

donare. obligare nec aliquo

ritate.

modo

alienare vivente marito suo.

ibi salva,

bona suarum docium^ remaneant^^

salvo tamen.

licencia^^ et voluntate comitis et curie Trao'urij. pro tempore. vel eorum maioris partis possint et valeant oblio-are et vendere.

Sed semper quod de auctoqui et^''^ que erunt

24.

(De intrantibns religioneni )^l ((^uod intrantes religioneni non habeant parteni Ijonorum patris vel mairis)^*.
Statutum^^
et

ordinatum est. quod si aliquis vel aliqua de civitate (in)^^ aliquam relio'ionem. et in ea permanserit per annum et diem. ab inde in antea aliquara partem l)onorum paternorum vel maternorum nuUo modo^^ petere possit, et si pecierit^^. nullateniis audiatur^^
Trao'urij

intraverit

25.

(De

liijs.^^

qni non })Ossunt inter se^^ coneordare^" [de]^^

divi-

dendo hereditatem)^*. (De non concordantibns in divisione llaeleditatisy^

dividendum
))iles

(j)uod

Statuimus. quod quando aliqui non possunt inter se concordare^^ ad communem hereditatem. tune curia teneatur eis dare tres noet fideles viros. qui dividant inter eos. sicut eis iuste et recte videbitur. statutum vendicet etiam ibi lorum. si^^ partes per incantum concor-

dare non possent.

L absentibus liMbentibus, Samo Saino D. salvo L. immobiles res suarum dotium non possint ^ ^amo D., C. L. inimobilibus bonis c L. vel seu, immobilibus seu mobilibus ^ C. L. dotium C. remaneat L. Samo D., Samo L. L. Statuimus Samo bonorum vel minormii _ nuUo modo L. q. C. audeatur Samo D. ^^ interesse possunt concordare Samo L. Samo D., C non possunt concordare se D.
^

S.,

C.

L. assensu

S.

frugges
et

C. visis

^ S.

C.

S.
i

C.

earum
i

S.

C.

"

1..

S.

C.

^^

C.

11

12

8,

C.

^^

^.^^^^^

j^

i4

^^

(^

j^

licentia

1^

1^

S.

L.

et

i'

^^

d^.

^^

^^

-^ S.

C.
S.

licentia

^'^

vel

^3
i

S.

C.

"^

-^

C.

^^

S.

C.

'^'

S.

C.

-^

S.,
^J

petierit

'^^

S.

^o

ijs

-^^

S.

^^

j^q^

inter se

^^

S.

C.

^^

^^

S.

inter

^^

ibi

Lib. JII., Cap. 23.-21).

113

'li).'-''-

i)e

viciiiis.

(jiii

iioii

jiOKS.suut

coiiccrdni'c iiitcr se (pro ali(jiia

possossioiio)^ (et de
Volumiis. ((uod
tali
si
iii

poiK^dis
iioii

tel'millis)^
iii

civitate

\el

hurao ^ive
possit

clavis* fiierit

vel

aliud^.

quo(l
eis

uiuis

coneordare.

curia

arbitriiim loci

dare tres vel davi" qualitas emeiidetur.

(teneatur)^

boiios

orto^ viiiea aut terra vicinus altero hoinines. ad quorum

mm

'27.

De

(finibus 8(Mn teniiinis

[)()iioii(lis iiiter

possessioiies vicinales*.

Ordinaimis^^. qu()d oiniies. qui haheiit possessioiies (in campo)^^ inter

se et suos conviciiios
videatiir
leti^'*

coii-noscatur,

debeant et teuoantiir^^ ponere^^ boiios contines. per quos quid^^ unicuiqiie permaiieat^^.

28.

De

liijs.^'

((pii)^^ (se)' adstrinxeiiiit-^ (se)-^

ad

(staiiduiii

ciim

alijs

veP")"^^

serviendum.
si

Statuimus
aut^* pastor

et

ordiiiamiis.

quod

aliquis

prestavus

vel

mercenarius

aliquo se adstrinsserit^^ ad serviendiim ei per annum, ei servire teneatur per ipsum annum. sicut convenit: et (si)^ ante^' com-

cum

l)letum^^ (annum)^ secesserit^^ (a)^^ servicio^^ sine volimtate domini. perdat otunes dies. quos dimiserit^^ nisi^* reversus fiierit infra oeto^-^ dies ad doiriiimm^^ pro servicio^^ complendo^^. Similiter diim us. si dominus expullerit^^ eum ante^ terminum completiim'*^. solvat ei mercedem suani toeius*^ anni: nisi eum recipere voluerit ipse dominus infra octo dies.
;

29.

(De eodeni)^^ (De

ijs.

qui eonvenerint servire per anniim)

44

Addiraus'*^ insuper. et ordinamus.

antedicto^^.
''

manente
(aut)*'^

in

sua firmitate

capitulo

quod quicunque convenerit

S.

spem

(ne)*^ alicui dederit*'

in civitate

i C. imade 26. glava natpis: .,Quod uxores, quando mariti sunt non possint convenire nec conveniri" doim pravi natpis 26. glave dolazi u S. i C. kao natpis 27. glave; a natpisa 27. glave iz D. i L. u f^.
;

C.
C.
S.

uope nema; inae

s
i

u
^

sadraj je 26. i 27. glave u D. i L. s jedne, a S. ^ Samo u D., te u natpisu 27. glave druge strane u glavnom isti - Samo u natpisu 27. ^ C. i L. liorto ('. glave u S. i C.

C. qualis.

L. callis

Volumus
D.
^^
i

L.

D.,
D..

L.
^

callis

^^
1^

Samo D. Samo D.
S.
i i
i

L. aliquid
^

Samo
S.

D., S.
i

L.

C.

"^

C. qualis,

Toga

L.

C.

21

Samo Samo
25

S.

L.
C.

S.

({ui
^^

^^
j

natpisa u
S.
i

iS.

teneatur
0.
-"

C.
^^

uope nema

Samo
q

L.

permaneant
S.

^e

C.

poner
^^

24
i

^^

^*

Samo
ijs

C.

L.

astrinserint, C.

astrinscerint
C.

22

.^^

__

23

g^mo
29

D.,

S.

S.

c.

27

astrixerit,

C.

Samo D., C. L. dimisserit ubi C. L. servitio ^^ conplendo anni L. completum Samo L. C. Volumus L. dederit L. Same
C.

S.

annum,

recesserit

C.

anno

S.

astrinserit,
2^
(j

L. astrinxerit

conpleto
i

'^^

^*

S.

uti,

C.

^^

otto

(.'.

^^

*^

S.

^2

c.

totius

^-^

S.

^^

S.

S.

^^

C.

^^

alicui

C. L. servitio C. danum C. L. expulerit Samo D., C. X Samo D.. anno decimo,

Samo
^^

g-mio D..
i

L.

S.
^^

ut

D., S.
i

L.

^o

S.

^2

^s..

^^

S.

^7
i

0.

^^
i

S.

^^

S.

^^

C.

^^

1X4
(;.oram

Statutoruin Trairiuii

testibus.
et

ei

per

aiiiium

servire.

teiieatur

peiiitus.
et

sicut

convenit,

qui contrafeeerit. solvat ipsi^ domino solidos* XX: et e converso ipse dominus, si eum^ recipere noluerit. eidem solid. XX solvere teneatur, et hoc- intellioratur de illis tamen. qiii inter se pacti fuerint. antequam' servicium^ sit inceptuni.
servire.

domiiius

eum^

recipere teneatur

([tenitiiS)^:

30.

(Qiialiter solvantur
qiii

siiiiu

vel

veiidimiarum )^
et^-

(De

liijs^".

[)r()miTtnnt" servii'o

tempore messiuin

villdemiarnln)^^
Similiter dicimus. quod si tempore masc-ulus vel f^mina eonvenerit. servire
vel

messium
aliciii

vel vendimiariim^^ aliqui

totiini

per

tem[)us mensium^^

vendimiarum^. (et)^' non serviverit^^. iit eonvenerit. (solvat)^^ (maseulus)-^ solidos X (et)2^ f^mina (vero)^^ y (dominus autem. si eum vel eam retinere-^ noluerit^* in dicto servieio^^. solvat masculo^^ sol. X et femine^" sol. V)'^^.
;

31.

Qualiter solvuntiir^^ peiisiones domoriim.

Preterea ordinamus, quod quicunque acceperit^^ aliquam domum ad pensionem. dominus ipsius domus non possit eam auferre primo anno. nisi pro sua habitatione et suorum filiorum tantum dummodo^^ nichiP^ recipere debeat de pensione ipsius domus a conductore pro tempore. quo tempore^^ illam^* tenuisset. et in eam^^ stetisset. Sed dominus^^ alteri nullo modo locare eam possit. nisi tinito termino dieti anni. quo completo^^ sit lieitum domino ipsam auferj-e et eam locare, quandoeunque^^ (et cuicunque)^' voluerit. et^^ tune conduetor pro rata temporis pensionem solvere teneatur.
:

32. (De eo,

rios vel

conduxerit bareham*^ ad contiu-ain vel marinahomiiies per teirmn)^^. (De modo solvendi liaream vel lioinines ad dieiii)*^
diem liarcham^*.
(vel)^"
et ipse.

qm

Si quis civis noster ab aliquo (onduxerit ad

eundo ad suum
^

via,o-ium*^ vel redeundo*^. timore

hominum
^

asperitate
*

Samo C. ipso C. D. voluerit C. ante quod C. L. ser L. prommittunt L. vel vitium Samo D. C. L. Samo C. L. L. viudemiarum C. L. mesC. sium vendemiarum, C. Samo L. vindemiarum C. servierit Samo C. L. Samo C. Samo D., L. Samo C. tenere isputeno, D. voluerit L. servitio D. masculus D. feraina, L, faeraiuae Samo D., (\ solvautur L. dictum modo, C. dumodo acciperet ^ ipse L. uihil ea C. eam g^ C. domus - conpleto Samo D., C. C. (iuibuscunque gg^^o d ^ [q _ L. c. ex C. barcam L. g D. redendo barcam q viaii-gium Samo L. C.
sold.

C.
^

et

eum

doinimis
^

S.

S.

S.

('.

ipsum

'

^^

ijs

^^

^-

^^

S..

^"^

S.,
i

^^

^^

S.

^"

S.,

J..

18

i^^

-^

S.

^^

^^

S.

^4

jj

j^

-^

S.

-^

-"

-^

S.

^^ S.

^^

S.

^^ S.
i

''-

C.

^3

(j

^^

S.

[^

^^

^"

S.

^^

^^

40

s,

41

S.

^2 g.j,^o

43

44

(^^

1^

^5

^^

^t

S.,

Lib. III.,

Cap. y0.-34.

115
oniiiihus

teiiiporis

in

alicjuo

loco

inorahitiir^

voliiniiis.

(>12

diehus,

quif)ii.s

pr^dictis

iiipedimentis^ obstantihii!^^

ibidem

steterit.

cojitura^ luchiP

dare teneatiir:

dnmmodo^
vel

iion

domino barcho pro-^ traiiseat de portu in portum

barche
hal)eant^^
et

ipsa^ die: salvo

quod

si

hijsi^ diebus. (jiiibus siihtra<'ta est contura^^

aliquid

in venerini^-,

fecerint^^

habuerint^**.

seqiiatur^6

barc-ha^' suam partem. sieut unus ex jnarinarijs. Et si aliqiiis (onduxerit marinarios ad aliquein locuin ad suas ex[)ensas. et in ipso viagio^^ aliquid liabiierint^^. invenerint^^. vel lucrati fuerint, habeat ipse conductor medietatem. et aliam medietatein habeant marinarij. Similiter dicimus. quod si aliquis (onduxerit aliquos homines per terram in aliquo servicio^^ ad suas expensas. hoc idem servetur. si aliquid invenerint vel lucrati fuerint in
itinere^^

memorato.

33.

Qualiter^^

domini vineaniiu

])Ossii]t-^
2".

poiiere

pudanum

(ot

reeipere cistas^^)^

dominus vinearum possit et (S)28 Item ordinamus. qiiod quilil)et debeat ponere pudarium ad suum liljitum: et possit idem dominus habere et reeipere duas cistas^^ medie mensure pro qua]ibet^ unam^^ ad sanctam Mariam mensis Augusti, et alteram^^ in vendemijs^^ secundum consuetudinem civitatis. et laboratores vinee deljeant solvere pudario^* (predieto)^-^ Sed si aliqua vinea. vel vinee fuerint^^ in ograda, tune per maiorem partem dorainorum ipsarum vinearum debeat |)oni pudarius.
;

34.

Qn()d^' pareogne^^ facte sine instrumento transactis

V^^ aiinis valeaiit.

Si aliqui fei-erint parcognas^o
et

de

possessionil)us vel bonis aliquibus.

et

ipsas*^ possessiones*^ vel

bona divisa possiderint*^ V^* annis pacifice

possint*^.

quiete.
1

dum modo*^

proljari

(quod)*^

diete
C.
i

parzogne*^ (esse)^^
L.
ut

impedimentis
L. niliil

tura
i

L.
i

S.

L.

servitio

'Ci C. dumodo L. conducipsain ^ L. iuvenerit L. liabuerit C. L. consequatur habeat C. barcara, L barca liabuerit C. viaggio C. invenerint, habuerint C. tinere L. Quod possunt 3 q
^

C. comniorabitur,

L.

moraretur

C.

ostaiitibiis
^
^

-^

C.

8.

12

8.

^^

I^.

fecerit
^^

q
per
^^

S.^

C.

L.

L.

conductura
ijs

^^

^^

^^ S.,

^^

^^
i

^^

S.

-^

^^

22

testes iza

ti

j)

-^

-*

-^

Samo

8.,

0.

L.

S.

25

^t

rukopisu C. samo je ostao natpis B3. glave,

glave 84.; dalje ide natpis i sadraj 35. glave, dok sadraja 33. glave i natpisa 34. glave u rukopisu C. uope nema brojevi pak pojedinim ^^lavama u tome rukopisu tako su ispravljani, da se po
dolazi sadraj
;

koga

njemu

vindemijs

L. (^uid L. partitiones L. quinque C. parzoirnas, L. partitiones ipsam possessionem possiderit. C. possederit, L. possederint C. quinque C. dumodo Samo D. L possit Samo L. L. partitiones
^* 8.

brojevi ne

mogu

^0

j)

quolibet

odrediti
=^^

8.

D.

i
'^'^

pudaroo

-^ Samo D. unum Samo D. 8.

^^

8.

parzo<i:ue,

^2

^'^

D.
8.
^^

S.

duos testes

^'^

I),

alium

^'-^

L.
^'

D.

fuerjt

'^^

8.

^^

8.

^^

8.

;^

^^

S.

^^

8.

^^

^6

^'^

^^

^^

l\(]

tatutorum

Traorurij

facte^

essent^.

voluiniis et ordiiiamiis.
])leiiam
:

quod

ipse^ parcogne* a dictis

V^ annis

in antea
notari]

haheaiit

faete forent

dictiim

tempus

(vel

instrumento excepto^. quod si aliqua partium^^ fuisset absens per infra ipsum terapiis)^^. tune tempus sue absentie^^ ibi
linnitatem at^
si

cum'

lictera^

vel

preiudicare^^ non debeant^*.

35.

De

prescriptione

XXX^^ annorum.

pro

iia

Quiciiiique civis possiderit^ domiim. paratineam (vineamii' vel agriim annos. nulli indeks respondere proprietate bona tide ultra

XXX

frater fratri^^. patruus aut avunculus nepoti vel nepoti^^ filijs videlicet^^ sororis vel fratris usque ad^^ annos. et non ultra respondere teneatur de bonis paternis et maternis.

teneatur. nisi forte esset pisrniis:

verumtameni^

36.
Si aliquis post

De

pj'escriptione

amioruiii.

morten patris et matris pastinaverit aliquam terram aliquam paratineam. altam de muro uno passu de eana^* ad minus, volumus infra X. annos de dicta terra vel paratinea respondere teneatur^^; elapsis vero X^^ annis pr^dic-tis nemini inde respondere teneatur.
vel laboraverit
nisi

aliquis. cuius interesset.

foret^^

absens extra

civitatem

Trao^urij
si

sed
nei-

|)()stquani

redierit^^ Trag-uriiim.

petat infra

unum annum,

aliquod2^ ius

petere voluerit in dietis rebus: elapso vero anno non possit (petere)^^.
audiatur^^.

Et hoc locum habeat tam de vinea pastinata vel paratinea laborata, que fuisset^^ de bonis paternis vel maternis. quam undecunque ea^^ habuerint^*. et tam inter fratres et sorores, quam inter (omnes)^^ alias personas: salvo iure minorum. quorum alicui non currat^^ prescriptio. duni sunt in minori etate. videlicet donec masculus eompleverit etateni XIin annorum^^. femina vero Xn annorum^.
37.
(Iiifra^^

(piaiitmu

teiiipiis

cadat^

creditoi'^^

|a]*-

debito^^)^^

[De
et creditor infra

[)raeseri])ti()iie

creditiV'.
debiti

Si aparuerit*^ factum

instrumentum alicuius
fa'-ti

super

XXX

annos a die

instrumenti

distulerit*^

(al ^^

aliquem. suo

^ d^ isputeno, S. i C. esse 1 ^ L. dictae ^ C. lecisse S. i " ^ S.. C. i L. quinquo ^ C. i parzo^ne. L. partitiones L. ac ^^ 8. per cucium ^ S. eccepto S. i C. altera, L. scriptura C. sicut 1- S. absencie 11 Sumo D. ^^ S., C. i ^^ S. i C. preiudicari L.

C.

'^

valeat
S.
i

^^
is

S. S.

tri<;-inta

C.

nepti

30

22

S.

^^

C.

aut

26 s.

decem

C.

27

idem
-^ 8.

C. possideret,
i
i

L. possederit
-

29

^^
iilij

Samo

L. vermitameii

C. quinquagiuta
torte

s. S.

C.

Samo D.

L. habuerit

S.

L.
^^

^^

audeatur
S.
i

C.

"^

L. canna

^s

s.

rediderit
^-^jg^g

^2
^e

annorum X1I1I
cedat
D., S.

Samo
^^
t^.

D.,
i

L.
^^

C.

q
*;;

_
('.

S.

;^
j

D.,

21

^5

q
^^
^~

tenatur

aliquid
(^

34
(

33

__
i

curint,

C.

''1

creditori

C.

*-^

Samo

L.

XII

vero

annorum

Samo D.
i

cnrrit
i

'^'-^

C.

In

^^

S.

^^

I',

^3

debitum

S.

* S.,
i

L.

*^

Samo u

L., poslije

umetnuto

u S.

apparnerit

Samo

*"

distullerit

Lib. III., Cap. 35.-4:0.

H
nullius (roboris ^

"ebitori^ {)etere debituiii supradictuin. voluimis. (iiiod ti-ansiu-tis X>CX- annis

dictum

iiistruinentuin

cassiiiri

sit"*^

iritinn*

et

iimave-^ ot

valoris et etlicacie'^.

38.

Quod

prescriptio
et

(teinporis)
aliciii

centra

eominuiie

iiou

curat-'.

Ordinamus

dicimus. quod
vel tenet.

scriptio temporis. (lui de terris^^. rebus seu

quoquo modo tenuerit

non prosit^^ u.suea[)ioii seu prequibuscunque bonis communis capitulo aliquo huius statuti non obstantc

39.

(De

illo,

(jiii

iniituavit alicui siiper pigiiore)^^

(De miitiiante siiper pignore)^*.

Si quis mutuaverit alicui super pignore aliquam quantitatem pecunic;,

nmtuasse ultra valorem dicti pignoris. vobimus. quod non possit iurare. nec habere nisi usque in^** valorem dicti pi<i'noris, salvo si mutuans pro^^ bonis^^ testes probaverit se mutuasse super dicto pignore ultra valorem dicti pignoris. tune tantum^'. quantumi probaverit se mutuasse. ille. cuius est ipsum^^ pignus. eidem mutuanti redere^*' teneatur: dum modo^^ dictis testibus non credatur ultra formam et quantitatem in
et vohierit dicere

statutis

eipressam.

40.

De redemptioiie

vel vendietione^^

pignorum.

Si aliquis^2 prestaverit alicui

bmms. quod ad
quod
de
si

eius instanciara^* et

per curiam statuatur^ terminus^^

vel mulieri super ))ignus. vopeticionem^^ illi homini vel muliei'i octo dierum redimendi pignus suum

homini

non

eiigerit^^.

statuatur^^ alius^^ terminus^^ octo^et

faciendi

incantari

publice in platea
et

(leli))erandi
si

dierum mutuanti dictum pignus et ibi

capitali

satisfaciendi^^:

residuum,

quid^^^ habuerit^*.

domino

vel

domine pignoris restituere teneatur: et si plus habere fuerit venditum dictum pignus. et^^ (probaverit)^^ (perj^^
illa

del)etur^^.
testes^^.

quam
ftunc)^^

vel

ille.

cuius erat*^ dictum pignus. ibi ad intea'rum solvere

L.
^
9

et satis-

8.

L. irritum
D., S.
i

C.

L. ad L. C. per L. bonos, C. binos quam tu C. tamen ipse L. reddere C. l venditione C. dumodo L. quis C. L. petitionem C. L. instantiam C. statuant terminuni L. exegerit C. C. statuant alium D. octto terrainum satisfatiendi D.. g debeat c ^uj^ __ ^^M C. vel Samo L. Samo C. prestes D. pro
39. glave u D., S.
16 S.
i i

C. possit

-0
i

debitore
8.,
S.,

'^

S.

triginta

C.
C.

L.
i

inane

Samo

L.
0.
^'^

sit
"^

cassum,
S.

^^

S.,
^

C.

eticatie

^^

L.

non currat centra comune,

11

C.

C.

usu propro L. usucaptio ^^ Natpis 39. o:lave u L.

^"

'L.

commune)

S.

C. terminis
i^

Samo
^^

Natpis
i

^^^

^^ S.,

i^

8.

8.

^^

8.

^i

^^

(]

^^

8.,
-6

-^

8.,

'^'^

8..

8.

8.

-^ 8.

exierit,

extiterit,

^^

8.

^^

8.

^i

j.^

^-

^^

33a

34

j^

^5

j^

^^

8.

3"

^^

Samo

D.,

S.

L.

*i

8.

C.

erit

L.;

'^^

^'*

8.

118

i>tatutoruni Tragurij

facerei teneatur^. (^ua veiidittione^ facta per

modum
aliter^

predictum niiUa postfieret.

moduiii
l)io-noris

cjuerella'*

audiatur^ siiper iion valeat nec teneat.

ea.

et

si

vendicio'

dicti

41.

((^ualiter

ille,

apud qiiem
(De
quod
et

fuerit

aliquod pigiiiis, possit

illo

lltP)^
Statiiiiniis
et

pignori))iis ntendis)^^.
si

ordinamiis.
uti:

aliqiiodii pio-nus
illa

^joiiam fuerit al)

aliquo

pignoratum^^.
teneatur^^

persona.

apud aliquam perapud quam dictum^^

pignus
voluerit
erit:
et

fuerit,

possit eo

illud^^

redimere^.

quando ille. cuius est^* dictum pignus. ipsum recipere (tale)^'^. quale tune

hoe firmiter volumus observari.

42.

De

ej'ida

facienda pro^ exaei()ne^^ pigiioruia (dc vino vendito)-^

Item statuimus. quod vendito vino ad taljernam teneatur comes ad petieionem^i patroni seu tabernarij^- vel tabernarie facere proelamari^^ per rivarium coinmunis. quod omnes et singule persone. que dederunt^"* pignora dies post eripro vino eis venditto^^. debeant ipsa redimere usque ad dationem factam, et quecunque26 persona, (quel-' non redimerit-^ infra dictuin terminum. perdat pignus.

XV

43.

(De eo. qiu indebitavit miistuin vel Ijladum ante tempus)-^ (De modo dandi bladum vel miistnm pro delnto)^^.

Si aliquis ante tempus indebitaverit mustum aut bladum alicui. et non habuerit. seu dare non poterit vinum sive bladum ob defeetum caritudinis. vel quia parum haberet^^. et precium^^ restituere voluerit. volumus, quod primitus det^^ totum mustum sive bladum. quod haberet^*. emptori^^ 8U0 pro tanto. quanto convenit pro rata. et residuum^^ preci j^" eidem^^ statim restituere teneatur quando eonstabit curie et hoe intelligatur. evidenter. ipsum venditorem non habere tantum mustum vel bladum. ut
:

consuevit habere. propter dietos defectus.

^

8. satisfare,

q aliquid d. illum C. redimere D. dictus C. L. exactioiie teneatura C. L. C. super Samo D. Samo D., tabernarij seu L. petitionem C. C. ^ vendito patroni l dederint ^ q q proclamare L. quaecumque Xatpis 43. glave u gamo C. L. redemerit c. L. C. habere C. Natpis 43. glave u L. pretium emtori C. habere. C. habet g ^^ _ residuo eidem, L. pretij 38 ;^amo D. ressiduum q
i

C.

L. querela

r..

venditio

^0

^ g aliqiiid Natpis 41. glave u L.

^"^

L. satifacere
^

'^^

D. tenatur

S.

audetur, C. audietur
^a

^ S,,

C.

y^j [\\q
S.

"8. vendictio, C D. alter Natpis 41. glave u D., S. i C. i' i- S. C. pignorata

i

L. venditione

8.

^^

S.

et

^^

illud
i

i^

^^

8.

^^

8.,

20

8.

21

^3

8., ^4

-'-

8.
[

25

2*5

-7

29

T).,

S.

30

3i

s.

^2

33

34

;^

^^

8.

^6 s.
i

\j.

3?

j^

Lib. III, Cap.

41..G.

119

44.

\\'

modo

et

tbriua vencloiidi introitiis coninumis.

Statuiinus. quod introitus coirurmnis seeundiun inodurn infrascriptuin^ vendi debeant^. videlicet, quod prius in una carta bombicis^ per comitem et eius curiam scribantur scu sr-ribi mandentur omnia pacta et conventiones^. modus et forma. quibus dictus introitus vendi debet, et legatur in consilio generali et secundum quod approbata vel corecta'^ fuerit. ita portetur*^ per^ preconem pr^conizando^ et ineantando eam per civitatem Trao^urij. Et introitus venditus et deliberatus secundum modum predictum. (predictum)^^ scribatur^i in uno quaterno de verbo ad verbum. secundum quod scripturn est in dicta carta bondoicis^^ approbatta^^ per dictum consilium generale: qui quaternus sit apud comitem et niP* aliud (in eoY^ scribatur^^. et aliter
nuUo^'^

modo vendatur

aliquis introitus

communis.

45.

De

caiu^ioiie^^

facienda^^ (ab)^ emptoribas introitum^^

eommunis^^
Statuimus. quod quicunque emerit aliquem introitum communis. teneatur (et)^^ debeat dare vdoneam^* securitatem^^ communi de solvendo vel dando id. quod dare debet^* pro precio^^ introitus empti in termino statuendo. et si dictam securitatem dare non poterit. seu non dederit. solvat communi sold. venetorum grossorum et tantum^^ plus. quanto2^ minus alteri venderetur^^ dictus introitus. Et etiam. quod ille. qui aliquem introitum a communi emerit. et non dederit. neque solverit in termino ordinato id, quod tenetur solvere pro precio^^^ dicti introitus. debeat dare^^ communi elapso termino denarios XII pro qualibet Ubra et pro qualibet die.

XX

qua
gurij

fuerit in

mora.

et

non
et

solverit.

ut est dictum. Et
a*-

comes

civitatis

Tra-

predicta

eiigere

observare

observari

tacere

precisse^^ (et)^*

sacramenti vinculo teneatur.

4().

De

gratia

non faeienda

eniptoribus^^ introituni^^ connnunis^'

(non possit)^^
Ordinamus
et

possit super ipsis introitibus vel

1

volumus. quod emptoribus^^ introitum*^ communis non eorum^^ occasione vel colore quoquo modo
instrumentum

bacis

S.
*

instunij

C.

D. poretur

S.

quenciones ^ D. pro

21

L. ilebeat

^ S.

bonbicis, C.

bom-

C.
S.

"

D., S.

L. approbata

batur

32

_ g^ g, l cautione C. L. danda introituum g q communis introitum C. L. L. idoneam C. g ^ securtatem c. debeat q l pretio g tamen, C. tam g^ C. quantum vendetur, C. venditur L. pretio C. dari c. L. precise gamo D. L. emtoribns L. introituum C. communis introitum gamo g g emtoribus ^ L. introituum D. C. quorum
17

g.

C.

scribantur
i* S.

^
24

L. preconicando
evecta,
i^

22

correcta
^^

L.
i

C.

t'uerint
i

(;

"^

Samo
i

D.; S.

niehil,
i8

C. nihil
[

bonbicis,
i^

C.
i^
j

bombacis
S.

Samo D.

C. predicta
^^
c;
j

S.

inscri-

^Ho
i

facta,

2^

23

Samo D. Samo D.,

i

L.

j^

s.,

25

26

27

28

29

S.

g.

^i

g.^

S.

^3 g.^

^4

^5 g.

^^

^^

S.

^^

39

**

20

Statatorum

Tra,2Hirij

iieri srracia^ aliqiui:

sed dent^^ et solvaiit dicti emptores communi iii terjnino ordinato omne. quod tenentiir et debent^ absque aliqua dilacione^ vel exce-

]itione*. Item. qiiod nullus aiideat vel pressumat^ rei-ordari. proponere, reformare. dieere vel arrengare^. quod o-ratla fiat ex inde alicui. siib pena
libr.

pro (quolibet
sit

et)' qiialibet

vie:

et 2:ratia. si

qua

fieret. iion valeat; et

hoc statutum

precissiim^ (eti^otriiiichuin^^etnullo

modo

valeat despensari^*^.

47. Qualiter^^

emptores

comereij^^

possunt^^

pigniis

aeeipere^^

Volumus. quod emptores eomereij^'. qiiod vuk'ariter dic-itur cresta. ab mia qiiaque nave^ vel bareha^^, que ibi comercium^" dare^^ teiiebitur. liberam habeant potestatem^^ tale pio^nus aceipiendi^^. quod s^ teneant^* l^ene^^ pactos^^ de dicto comercio^' ibi solvendo, et (hoc)^ intelli,o-atur in reditu- iiavis vel barce^". anteqiiam res mercatorum de nave^^ extrahantur^^.

48. Ut^^ terre

communis
totam,

(bene)^* laborelltlU'^^

Si quis acceperit aliquain terram

iioii

communis

ad^^ laboraiidum. et

eam

quod lieitum sit cuililjet^" ipsam terram intrare et^^ laborare, dum modo^^ eam totam ad ordinem laboret. Si vero aliquis terram communis de sternistra^^ de cultura non usque ad medietatem mensis mercij*^ lieitum sit uuicuique lal)oraverit alteri a dicta medietate menas mercij*^ in antea. ipsam terram sternistre^de cultura intrare et ad ordinem bene laborare.
laboraverit

per

ordiiiem

volumus.

49.

Quod

villani*^

(qiii)**

volunt

aiixiliuin

a commimi. solvant

eollectas''.

Item volumus. quod omnes

Traa'urij.

villani^^.

qui auxilium volunt a

communi
sicut

debeant*' solvere solvunt^^ alij Traourini.

1

daeia^^

et collectas*^

communi

j)redicto.

Samo precisum C. L. trumnim ^ q 0. L. L. possint C. L. dispensari L. Quod commercij L. L. accipere pig-nus C. L. commercij 0. navi barca L. commercium dari D. portantem nccipiendo C. teneatur C. U C. ispmiktirano L. commcrcio Samo D., reductu L. pacatos L. ^ (^uod e^eantur ^Q bareli^ C. navi C. Ut bone lavorentur terre communis L. ab Samo D. communi C. libere C. vel C. dumodo sternistia C. L. Martij C. sternire, L. vilani stiae vilani Samo L. colectas C. C. debeat solunt. colectas C. L. datia C solvent
.,dent"
i

8.J

C.

L. gratia
C.

8.

C.

L. prsumnt
^

debeant

C. detur, 8. takoer ..detur"^ ali ispravljeno u ^ S. ecceptione ^ 8., C. i L. dilatione ^ 8., C. i L. ^8. fierit L. arengare Samo D. i L.
^^

i"

^ S.,

'

^^

S.^

ii

8.,

^^

j^;

^^

^^

\j.

i^

1^

^^

^^

8.,

^"

^^

8.

-^

-^

8.

-"^

8.

^^

-^

friictus,

-"

'^^

8.

^^ 8.
\^

C.

30

g,

=^1

^2

^;.

^3

^4

8.

^^

^^

3"

8.

libet,

civi

^^

^^

^^

\j.

^i

8.

^larcij,

*-

.8.

sterni-

*3

8.

^^

8.,

^^ 8.

^ 8.

*'

"*

8.,

**

S.

s.

l.ib. III.,

(Jn\).

47.-52.

[21

50.

yuod
Item

terre Blaetaruiii

(eoimrmiiis)^

deiitui'-

ad

sc()|)aii(hini^

(di(:t)* terre^ Blactarum (coininunis)^ dentur ad seopandum et laborandiim^ per X annos. in quorum primi quinque annis nullum ex eis agraticuinio dare teneantur^^:

volumus.

quod

(volentibus
alijs

suscipere^j*^

vero ultimis quiiique annis dare^^ ([ebeant^^ coniinuni auTaticiun^*. et^^ (in)*^ ipsis X^^ annis completis i})sa terra. (quv^y scopala fuerit^^. libera remaneat in eomuni^^.
ili

scilicet

omni anno quartum;

51.

De

notis et seriptiiris coiiuniniis salvandis.

Item volumus. quod note communis seu breviature soripte per notarium^i communis et omnes libri condenacionuin^^. (et)^^ reforniacionum^^ et aliorum ai-torum^^ (communis. et omnes libri actuum)^^ et libri racionum^" camer^^^ communis teneantur et salventur in una cassia^^ in camera communis, que habeat duas claves, unam quarum^^ teneat camerarius et alteram unus nobilis eligendus per comitem et curiam. quando eligentur alij offiet (quod)^2 alique note vel ciales et^^ duret eius officium per tres menses
:

scripture de^^ (dicta)^* cassia^^ extra

illas

cameram
iusta

faceret portari

coram
:

se eK aliqua

causa:

non portentur. et quod

solvat

nisi

comes

sive scripture nulli

omnino^^ dentur sine

licencia^'^

note comitis et presentia saldicte

tim^ unius clavarioruin^^ et qui (parvorum)^^ (pro)*^ qualibet vie.

contrafeeerit.

eommuni

libr.

52. Quod*^ serviis^^ et

aiicilla

einantnr^* ciiin earta notarij.

Statuimus. quod si quis hic in civitate voluerit servum vel ancillam perpetuam servitutem emere, emat eum vel eani cum carta notarij et qui non habuerit cartam. et dictus servus vel ancilla coram curia questiin
:

onem movere*^
vel

voluerit.

a servitute se retrahens*^.

adhibeatur fides servo

ancille.

et

emptori nullo^^
S.
^

modo

sit

credendum.

^^

^ Samo D., Samo C.

C.
^

S.

L. dari Samo C. eommuni fuerint decem g^mo D., Samo L. notarios L. eondemnationum C. Samo ispunktirano C. tanorum, L. ret'ormationum g raetionum. C. L. rationum L. capsa eamare C. : L. quarum unam, ut Samo D. quarum una bomino, C. per D. L. L. eapsa liomini C. elaviriorum L. saltem C. L. licentia C. Samo L. servis Samo D., g Dq _ C. ematur retraens C. movere questionem
i

Samo
L.

D., S.

C.

S.

tenere
C.
^^

D. detur
^

^
i

C.

scupandum, L. laboraniiin

Samo D.

L.

'^

D.

sustipere
i-

laborandum dentur
debeat
.
S.

blactarum

volentibus

ag-graticum

i*

^'
^1

S. i

aggratieum
S.,
i

S.

D., L.
^^
('.

suscipere
C. ex

ad

seopandum
S.

et

^^

S.

teneatur

S.

^^

^^

S.

^o

{^

-^

-^

-* S.,
i

C.

^^

S.

^^

S.

27

^^

S.

^^ S.,

^^

S.

C.

^^

S.

^-

^^

S.

C.

^4 gj^^io
i

^^

^^

S.

^^ S..

^^

S.

^^

S.

*i

^^

43

s.

^^

*^

^^

S.

^"^

('.

ulio

]^2)2

Stntutoruiu Traprurij

53.

Quod

viiiea

vel

ager'

(ematur)^ ad

inmieruiii

vretenorum.

amodo rivis^ noster auTum vel vineam eam^ ad luimerum vretenorum debeat comprare' qui autem de vretenis^ iion lecerit mencionem^. et siiper eadem^^ possesStatuimiis. (quodj^ quicuiiqiie
corapraverit^,

eum

vel

sione^^ ab

aliqiio

fuerit

inquietatus.

tune

venditor

non

teneatur

eam^^

ex('alumpniare^^.

54. (Juod paratinea einatur

iii

biirgo ad ))raehia^*.

Statuiinus et ordinamus. quod amodo queeunquei^ persona voluerit in emere paratineam^^. eam einere debeat ad mensm^ara brachiorum^'. et non aliter; (et)^^ si vero aliter aliqua persona emerit. ipsa emptio non valeat nec teneat ulio modo.
burg'o

55.

De

iiiodo^^

('alciiie"-^^.

Statuimus. quod niodius. cum quo mensurabitur-^ ealeina--. duplo maior modio ordei^* vel frumenti.

sit

(in)-"

56.

Quod

eivis

non

possit (esse)^^ fideinsor^^ pro sclavo.

Trao'ui'ij

Precipimus. quod aliqua persona acipere-^ non debeat aliquem civein^^ in tideiussoreni pro aliquo sclavo. quia2^ nollumus^^^ quod tali pro forensibus autem et Sibenzanis^^ possit jideiussio habeat firmitateni
:

esse quili))et fideiussor.

57.

(Quod

sit

ins

laciendnm de animalibns

et aUjs

[rebus

emptis]^"^)^^.

(De rebus publice emptis non restituendis sine

pretio)^*.

Statuimus et ordinamus. quod si quis emerit ab aliquo aliqua animalia publice vel in loco non suspecto. vel aliquam aliam ]'em mol)ilem ab alio. quam a vero domino, et postmodum aliquis velet^^ coi^ueri de dicto homine, qui dicta animalia haberet^^ vel res. dicens ea vel eas^^ ad

Samo L. Hdis L. ^ comparare vrettenis mentionem q eandem ~ C. possessionem C. eum C. L. excalumniare D. bracliiam^ bracchia L. quaecumque C. parationoam barccliiorum Samo C. L. modio calzine C. mensuratur g Samo D., C. calzina Samo D., C. C. 1a iideiussor accipere c, g ^ eurie q C. 8ibenizanis nolumus Natpis 57. glave 8amo Xatpis 57. u D., _ u L. habere, C. q g^^ vel ea
1 D. aiTe comparaverit

'^

S.

Samo D., C. eam

S.

L.

8.
-

-^

vel

eum

^ s.

^ S.,

(\

L.

^^

^^ S.

^^

^^

8.,

^'^

S.

^^

^^

i'

S.

-^

8.

'9

-o

C.

^^

S.

22

caliiia,

^3

S.

24

j^

liordei

25

8.

26 s.^

\j.

27

;^

(j

j,

28

29

coiitra
33
i

^o

(j

j^

^^

32

8.

(,'.

<2:lave

8.

C.

^4

36

s^^

(^

1^

^gjig^

36

s.

liabet

3-

.^

Lib. III., Cap.

54.-58.

I2'd

se pertinere iure

dominij\ (vel
inscio^

quasi)2,

vel

qiiod

essent

sua,

vel

eidein

ea vel eas reciiperare vult*^, si possessor, seilicet^ ille, qui emit^, probaverit, se emisse per' modum superius dictum, debeat ille, qui petit, restituere emptori preeium^ datum in ipsis animalibus vel rebus, et dicta animalia vel res ipsi petenti concedantur, si tameii probaverit ea vel eas esse suas. Quod si petitor nou feeerit. et aniraalia seu res non probaverit fuisse^ suas, et^^ tune libere remaneant apud^^ emptorem^^ et curia ad^^ restitutionem^* faciendam^^ ipsum emptorem amplius non compellat.
fartive subracta, vel ipso

(alienata)^ et propterea

58.

De modo conceendi

represalias.

Si alicui civi nostro (factum)^^ fuisset^"^ aut de cetero fieret

damnuin

aliquod ab aliqua communitate, loeo vel speeialibus personis, et idem civis noster de dicto damno poterit curie traguriensi plene raonstrare, ordinamus et volumus, quod pro parte communis Tragurij mictatur^^ nuncius^^ sive ambasator^o unus aut plures, iuxta qualitatem facti^i, ad illam communitatem
vel
illi,

locum. qui^2 dedisset seu fecisset dictum dampnum^^. vel unde essent qui illud feeissent, ad requirendum. quod fiat ius et iusticia^* et satisfatio^^ seu^^ restitutio condigna civi Tragurino^' infra illum terminum, qui diete curi Traguriensi^^ videbitur convenire: et si infra dictum terminum-^
dicta

communitas

vel

locus

non

satisfecerit^^ vel satisfieri

(non)^i fecerit

dicto civi traguriensi

damnum

sibi^^

tune curia traguriensis debeat et et cartam represaliarum^^ concedere realitcr et personaliter contra dietam communitatem veP^ locum. que^' dictum damnum dedisset, vel de qua forent illi, qui illud (quodj^^^ intulissent*" quibus represalijs*^ liceat ipsi civi traguriensi uti contra omnes personas et bona dicte communitatis vel loci usque ad plenam et integram satisfacionem*^ omnium premissorum. Et vadat dictus nuncius*^ seu ambaxator** vel ambasatores*^ ad salarium communis, alias vero eipensas ibi facere debeat damnum passus; et si
;

iHatum et expensas propterea^^ factas, teneatur eidem civi traguriensi represalias^*

S.

C.
C.

L. ex C. D., C. D., g q ^q _ u c restitutione facienda Samo L. D. fuisse C. L. mittatur nuntius L. ambasciator factam c. g q^g^ ^ Q que" ispravljeno qui" g^ l damnum d ^q __ C. L. L. traguriensi g traguriense l. terminum dictum g Samo q C. L. praeterea C. reprensalias g q reprensaliorum C. ftamo D. qui dictum C. mjesto illud quod" U damnum" d. intulasent satisfationem, C. reprensalijs L. satisfactionem nuntius L. ambasambassiator, C. ciator ambassiatores, C. L. ambasciatores
i

L.

C. domini
4^

C. velit

L. pretium
g.
i

12

g ^ q C. emptore

2 5

Samo
c.

D.. S.

silicet

L.
g.

D. instio
emerit

c.

esse
i^

g.,

^
i

gamo
S.
i

L. ad

S.,
8

in

^^

0.

S.,

1^

^^ S.
21

S.

C.

20

g,^

g.

facta,
j

C.

22

i2

23

(3

2*

S.,

iustitia
28

25

g^

satisfaciOj
29

C.

satisfactio

26

27

S.

^o

satis-

facerit
^*

^*

S.

^2

g_

^[\y\)[

33

pgj. ^^^a,

S.

C.
38

^s

^^

et

^"^

^^

S.

stoji:

^o

^^ S.

*2 g,

C.

^^

g.

**

S.

*5

g.

MON. HISTOR.-JUR.

X.

.15

124

Statutorum Tragunj

propter periculuin vel aliain caiisam non posset comode^ mitti^ nuncius^, mitantur* lictere^, sicut dicta euria tragiiriensis diixerit providendum, et siiper eis procedatur et iiat. ae si nuiiciusS destina'fus fuisset.
.

59.

Quod pater

possit

verberare

filios'.

Volumus, quod pater possit filios siios secum stantes et etiam seeum non stantes liite et.libere corigendo^ verberare; nec propterea comes cdntra eum possit procedere ulio modo.

60.

Qualiter datur^ terra de Podiiiorie^^ ad seininandum^^

(vilanis)^l

Si quis ci vis tragurinus alicui vilano^^ de Podmoris^* ad seminandum dare voliierit terram suam, non^^ audeat eam dare nisi hoc modo. videlicet, qiiod vilanus^^ teneatur (suis expensis in civitatem Tragiirij domino vel dominae terraticum terrae)^" apportare sub pena dupli predicti terratici^^ que pena in dominum vel dominam deveniat^^ et si per aliquos homines violenter acceptum fuit^^ de musto vinearum de Podmorio^^. volumus, quod damnum musti accepti debeat esse commune inter dominum vel dominam
:

vinearum

et laboratores.

61.

De
Si

asino

non emendando
et

(et)^^

(etiam)^^ (emondando)^*.

ab aliquo asinum ad medietatem pro portandis acceptus luerit violenter vel mortuus^^ fuerit in via. dum modo^^ ipsum non ultra modum caricaverit, reddere nihil^^ teneatur: sed si pro^^ mala custodia cum perdierit^^, tune non dominus asini sed
quis
acceperit
lignis vel herbis,
ille,

qui

sit^^'

eum

perdierit^^.

damnum

pacietur^^

^j-

satisfaciet.

62.

De

libertate

iudienm arbitroriim eausa Indi

(vel

solacij^^)^*.

eis

Si aliqui socij causa ludi vel solacij^^ aliquos iudices elegerint^^ dantes arbitrium condenandi^' unum vel plures aut omnes. aut quem voluerint.
1

L. micti C. mmtius ^8. nucius L. detur verberare L. corriirendo ^ C. D. gamo D. L. laborandum Podmorgie podmorge. Podraorgie, Podmorgia, L. Podmorie L. villano C. terraticum gamo L. L. villanus C. nec L deveniet l Podmorgie, C. Podmorja gamo D. gamo D.; C. remendando Samo D., L. per dumodo mortus l. q q l perdiderit perdiderit L. c. gaio D./ l^ C. patietur L. condemnandi
S.
i

L.

commode

C.

g.

s.

mittantur, C. mictantur
'

S.
^

lio,
i

C.

litere,

litterae
^

8.

filios

C.

S,,
^^

C.

L.

10

S.

C.

^^

^^

vilane,
15

^^

S.

C.

S.

i^

c.

i7

C.

19

^^

fuerit

^i

S.

^^

S.

C.

^3

^^

S.

25
i

26

C.

27

s.

nicliil
^i

28
j

s.

C.

29

g.. c.

^o

g.^

^3

c.

solatij

sic ^4

g^^

^2

S.

^5

(-

^olatij

S.

eligerint,

C.

elegirint

^'

S.,

C.

Lib., 111.,

Cap. 59.-64.

125

causa potacionis^ vel comestionis^. datis

pi,t>'neribus^

eorum.

vol

um us. quod

ipsorum senteiicia^
in

iion

de parendo sentencie* exceat^ ultra sumam' soli-

dorum V^ parvorum
presumant^^
et quic(iuidi^

alicjua ratione

totum, nec ultra dictam^ sumarni'* audeaut^^ vel excederei^ sul) pena solidorum XL pro quolibeti*
et

(vice)^^ applicanda^^

communi.

ipsorum senteneia^^ nulla

sit

ipso iure,

condenaverint^^ refieiant^^ de marsupijs suis, t quilibet possit accusare et habeat medietatem baiini.
ultra solidos

63.

Quod

})eliparij2i

et

caligarij^^

non habeant zupaiinm 23

vel habere

Statuimus et ordinamus, quo(l peliparij^* et caligarij^^ zupanum^ facere non presumant^' sed gastaldum^ solum modo^ habeant ad eorum

gaudia^^ eelebranda, et si contingerit^^ inter eos discordias^'^ exoriri tam in criminalibus quam in civilibus. coram curia^^ (onqueri debeant, et gastaldus nullatenus possit aliquem ondenare^*.

64.

De

dispensatione^^ statutorum.
Tragurij

Quando comes
"\oluerit

(civitatis)^

eum

suis iudicibus et consiliarijs

statutum aliquod despensare^^ seu absolvere. volumus et ordinamus. quod hic modus et ordo servetur, videlieet, quod idem comes primo proponat^^

coram
(et)*^

ipsis

iudicibus et

consolarijs^^ illa capitula, qfue voluerit^^

dispensare, et
ballotas*^.

causam,

qua

re,

et facto partito

inter

eos ad busulas^^ et

(quicquid)** si placuerit maiori parti ipsorum iudicium''^ et consiliariorum, postmodum proponant in consilio generali et in eo simi-

liter

partitum faciant ad busulas^**

et balotas^^,

(et)*^

quicquid4^

placuerit

S.,

C.
i

L. potationis

S.,
i

C.

L. sententie

S., C.

L.

summam
C.

1^
15

iS.,

C. audeat

Samo
i

^3

S.

commessionis
C.

S.,

^^
18

C.

C. quinque presumat

L.
^
i

sententia
S.

dicta
S.,
i

^ S.,

C.
^

L. pigiioribus

C. eccedat
i
i

"^

i"

^^ 8.

C.

L. quidquid

C.

refaciant
^^

L. calligarij

q applicando
S.

C. eccedere
i^

S., C.

L.

summam

'* S.

C. qualibet

C.

L. sententia

i^

pondemnaverit, C.

L. condemnaverint
pelliparij

21

piliparij,

diun

L.

L. oalligarij
29

^*
i

^^ Zuppanum 26 g Zuppanum

C.

PillipariJ,

h.

is 20
j

22

8. piliparij, C.

Q^
^^

solumodo

33
i

8.

D.
42

curie

Paliparij, L.

^7

^^
i

8.,

C.

^i gaudea L. condemnare

S.

j)

presummat
contigerit

consiliarijs
8.
i

D.

C.
^^

8.
i

L. dispensare voluerint

^^

pelliparij

^s

g castaldiscordia
^^

^^

^^ C. dispositione

^s

componat
i

gamo
[

^9

g^ q^

^1

balottas,

C.

L. iudicum

^
i

C.

L. ballottas
8.

8.
^^

bussulas, C. bussolas, L. bussulos

g^mo

D., 8.

^ Samo

L.

bussulas,C. bussolas, L. bussulos

^^

8.

C.

quidqmd

C.

8amo D.
i

^^

i^

^'

8., C.

L. ballottas

X26

Statutorum Tragurij

maiori parti dicti generali^ (maioriS)^ eonsilij. illud exceeutioni2 inaiidetur et si aliter fieret. non valeat ulio modo et plenam habeat firmitatem et hc observare* et observari facere comes Tragiifij strictissimi iuramenti* vinculo teneatur.
:

iXemo peritorum
propter veritatem pati

aut prudencium putet,

qLiod

minus

sit

periculum in

verbis ling^ua menciendo,

quam manibus sanguinem fundendo. Melius est autem suppliciura, quam pro adulacione benefitiami^.

S.,

exequtioni

C.
^

L.
S,

generalis

opservare

^
^

Samo
C.

C.

osobitom papiriu prilijepljeno,

sacramenti drugom rukom pisano

S.
^

C.

executioni,
D.,
i

L.

Samo

to

na

Reformationum

in(iex.

Primi libri capita.

Ducalis
1.

cle

statutis

et

reformationibus observandis.

De modo aimplendi

curiam.

Qiiod comes possit augere et minuere pretium carniiim. 3. Quo ordine debeant vendi fructus in platea. 4. Quod nullus emat fructus recentes causa revendendi.
2. 5. 6. 7.

Quod scribantur salaria, debita et credita communis in libro. Quod consiliarij non exeant de palatio sine licentia. Quod animalia empta circa civitatem vendantur ad rainutum.

8.
9.

De ordine procedendi eontra fures, De pena impedientium accusas.

Quod macinantes

depredatores et piratas.

10. 11. 12. 13.

ossa olivarum solvant datium.

14.
15.

De ordine piscarie et solutione datijs. De olivis pastinandis. De pena proijcientium immunditias. De non mingendo nec egerendo in locis
Quod commissarij non vendat
nisi

publicis.

ad incantum res commisarie. 16. De pena laboratoris intrantis terram vieini. 17. Quod non possint dari et locari bona stabilia non subiectis dominio temporali.
iudices non exeant de civitate nec habeant alia offitia. ordine citationum. libelli et responsionis. 20. Debitor non possit presentare pignora invicto creditore. 21. Quod comes teneatur" omnes sententia executioni niandare.
18. 19.

Quod

De

22.
23.

24.
25. 26. 27. 28.
29.

30.

Quod mulier non possit esse testis in causa civili. Quod familiaris non possit esse testis. Quod advoeati sint de maiori consilio et quomodo solvatur eis. Quod partes consilij cap te et non capte scribantui*. Quod sindicus eligatur per scrutinium. Quod iudices et consiliarij vacent ab offitio per sex menses. Quomodo examinari debeant instrumenta et solvi exaTninatoribus. De salario et contumacia camerariorum et massariorum. De ambasciatoribus ac sindicis et eorum salario.

128
31. 32.

Reformatiorum

Tra,a:urij.

De monstra

facienda

iiitra

stridum.

33.
34. 35. 36. 37.
38.

Quod deftensores iion eligantur in advoeatos et contra. De modo scribendi et depositandi testamenta. Quod testamenta fiant eum examinatore, testibus et notario. Quod intrantes religionem ab omni successione escludantiu\ Quod in divisione proijciantur tessere. Quod pignora scribantur per notarimn.
Qui veniant ad siiccessionem
territorij

Podemorie.

39.

40. 41. 42.

43. 44.

45.
46.

Quomodo eommune tenetur exealumniare possessiones de Podemorie. Quod notarius teneatur publicare instrumenta. De denarijs communis salvandis in capsa. Quod nullus se proijciat supra corpus mortimm. De non mutuando Sclavis. Bossinentibus se u Oroatis supra pignus. Quod examinatores suppleant i-uriam. Quod loco iudicis absentis alius eligatur. Quod iudex, non veniens prima die mensis, sit cassus.
li])ro
I.

47. Annullatio additionis statuti

eapitulo

XXVL

48.
49.

Quod clerici seculares possint institui commissarij. Quod episcopus religiosus possit habere patrimonium.

50. Ordinationes cirea fraternitates.

51. Ordines paternitatis sancti Spiritus.

52. 53. 54. 55.
57.

De De De

oblationibus faciendis in

honorem

beati loannis.
forense.

admini^tratione operarie.

Quod nemo conducat Tragurium vinum

executione sententiarum. 56. Quod nullus haljitet in insula

58.
59.

Bu^

sine licentia.

60. 61.
62. 63.

De ferijs messium et vindemiarium. Quod a X libris infra possit terminari sine eitatione. De pena imponenda consiliarijs, ut veniant ad consilium. De ferijs sanctorum Laurentij et loannis. De palio pro balistrarijs.
yuod
forentibus non
subiectis

dominio

temporali

Tragurij

non

possit tradi nec affittari res stabilis.

64.
65.

66. 67. 68.

69.

70.
71.

72. 73.

74.
75.

De blado forense non emendo causa revendendi. De non mutuando super res saeras. Quod in quolibet instrumento ponantur quatuor c-onfines. De non pastinando nisi ad tertiam partem. De non extraendo mulieres. Quod conducens vinum forense perdat navigium. Quod nullus possit pastinare terram alicuius forensis. Quod comes non possit convenire aliquem durante eius oftitio. De monetarijs. De offitio camerariorum et camar^. De libro salariatorum. De modo et forma tradendi animalia bravarijs. Quod de legatis, dotibus et mercantijs fiat ius summarium.

76. Qualiter conduetores datiorum solvere debeant. 77. 78.

De De

appellationibus.

causis appellationum.

Lib. I, Iudex.

129

79.

De modo prosequendi

appellationes.

80. Qiiod in cittatione exprimatiir res petita. 81. I)e testameiitis. 82.

83.
84. 85.

86.
87.
88.

De processione in die corporis Ohristi. De iion augeiido pretio bladi. De modo et forma adimplendi curiam. De non facienda ^Tatia emptoril)us datiorum. Qiiod nemo audeat iiicidere ligna insul^ Hiie.
Qaod pigmis mohile veiiditum
possit redimi

post dies octe

De

aiiimalibus damniticanti))us.

Reformationum. Liber primus.

In Christi iiomiiie Aineii.

Anno nativitatis eiusdem

millesiino

CCCXXXIP,

indictione XV.. regnante im-lito et illustri

domino domino Franeisco Dandulo.

Dei gTatia Veneeianim^, Dalmaeie^ dtque Croacie* duce serenissimo et domino qiiarte partis et dimidie tocius^ imperij romani, et temporibus magniiici domini domini Johannis^ Gradanigo^ honorabilis c-omitis civitatis Tragmij (et districtus)^.
lnfrascript sunt reformaciones^, habentes vigorem statutormn facte per maius consilium communis Tragurij seu per homines dicti consilij. temporibus egregij et sapientis viri domini Dardi Benbo^o. tune honorabilis comitis civitatis Tragurij et districtus. (et)^! (anno)^^ millesimo CCCXXTP^. indictione nona^* existentibus consiliarijs Bvice^^ Be]l, Nichola^^ Mathei Dobre. Dessa Palmote^', Martino Duvmi^^ Desse.

Et in millesimo CCOXXVIP^. indictione X.. temporibus dicti domini Dardi Benbo-^ tune comitis. existentibus consiliarijs Gregorio Marini Dessa Batini. Casioti'^2 Nicole et Johannis^^ Desse Petri scripte in libris reformacionum^* dicti communis per magistros Coradum^^ tune canzelarium^^ et Superancium^' notarios iuratos communis Tragurij, que reformaciones^^ poni debeant in libris et volumine statutorum dicti communis et debent^^
observari

tamquam

vera

et

legitima statuta.

(Franciscus Dandulo. Dei gratia A^enetiarum. Dalmatiae atque Chroatiae dux. dominus quarte partis et dimidie totius imperij romani, nobili et sapienti viro Michaeli Justiniano, de suo mandato comiti Tragurij. ae prudentibus viri .... iudicibus, consiliarijs. consilio et communi dicte terre. fidelibus. dilectis salutem et dilectionis af!ectum. Audivimus et intelleximus ea. que pro parte vestra nobis dixerunt aml}axatores vestri et super eis deliberavimus per nos et nostra consilia minus, rogatorum et XL, sicut hic
inferius denotatur.

Ommissis quibusdam.
Super Y. facto statutorum vestrorum. de quibus nobis fecerunt qurimoniam vestri ambaxatores, ut ipsa ponerentur per se in uno volumine.
1

L.

MCCCXXXII.
^

P.

L. Croatiae

Nicola Palmottae P. Duimi L. MCCCXXV1I Bembo L. Bastiani L. Joanne p. L. Casotto reformationum l Corradum L. cancellarium perantium debeant l reformationes
L.

Samo D. i P. 12 Samo D.

L. totius
i^

L. Venetiarum
^

21

L.

L.

reformationes

L.

Joannis
^^

i^

^
"

l. Dalmatiae

^o
i

^
^

l MCCCXXYI.

1"

L.

L.
i^

Bembo

L. IX.

L.
i^

Gradonico
^^

Samo D.

P.
i^

l. Bivize

l.
l.

22

Casoti.
-^

23

^^

25

j^

P.

27

Su-

28

'9

j^

Lib.

I.,

Cap. 1. 2.

131

quodam alio volumine. Deliberavimus et sic diximus ambaxatoribus: Quod omnia illa statuta. que sunt scripta iu libris coinmunis Tragiirij. et qu^ facta sunt secundum ordines statutorum, de quibus sit mentio. quod observentur pro statutis. sint firma et scribantur in vestris quaternis de pergameno, ubi sunt alia verum si de eis dicentur per ipsos ambaxatores aliqua non esse utilia pro vobis. diximus eis, quod darent nobis in seriptis nominatim. et postinodum fieret per nos, quod esset iustum et bonuin pro nostro honore et vestra conservatione.
et

alie refonnatioiies in

ipsis

vestris

Ommissis

alijs.

Datum
1.

in nostro dueali palatio die 29. Maij, III. indictione

[id est

1335.])^

(Quando mdex

vel

consiliarius

non

potest

siium

offlcium

exercere, quis debet eligi loco illius)^

(De modo adimplendi curiani)^

In primi ordinamus, quod de cetero in antea, quando aliquis ex iudi-

modo vel causa non erit vel non poterit absensiam* vel infirmitatem vel mortem vel parentellam^ vel propter^ aliam quamcunque' causam ad faciendam^ facta communis et singularum^ personarum et ajia, que facere tenentur ex officio suo quoeunque modo. (et)^^ eligatur unus vel tot, quod expedient^^, si necesse erit. pro quolibet asu. Primo (de)^^ defensoribus^^, secundo de advocatis iurium communis; et isti, qui eligentur, non attineant ibi invicem nec^* alicui iudicum vel consiliariorum curie, qu tune erit. nec etiam^^ illis personis. quorum negOL-ia^ et facta seu caus et sententie per ipsam curiam tractarentur vel tune tractari deberent per dictum (dominum^*^ comitem, qui tune erit, et per secundam curiam ad sortem super quocunque asu et negocio^^ seu sententia. et illi sic electi in illo asu seu negocio, pro quo erunt electi. illam et tantam iurisdictionem^^ et potestatem habeant, quantam (habuerint)'^^ si essent de curia, sicut erant illi, loco quorum electi^i erunt.
cibus et consiliarijs quocunque
interesse. propter

2.

(Quod dominus comes habeat libertatem aiigendi precium carniiim)^^.

et

minuendi

(Quo comes

possit

augere

et

minuere pretium caa^nmm)^^

Volumus^*. quod statutum, quod loquitur de pena becariorum^^ vendencium^^ carnes contra statuta et ordinem Tragurij, dispensetur et pro dispensato habeatur in tantum. quod dominus comes solus et solummodo
^

^
P.

Samo

L.

P. absencianij L.

quamcumqiie

^^
i

^ Natpis 1. glave u L. Xatpis 1. glave u D. i P. ^ P. parentelam * P. per L. absentiam ^^ Samo D. i ^ L. singularium P. i L. faciendum
2

11

P.

expediet

P.

eciam

iurisdiccionem

D.

P.
j^_

L.

12

Samo
i

P.

'^

^^

l. deffensoribus

^^

L.

negotia

1'

20

g^mo D.

L.

23

A^atpis 2. glave u L.

26

vendentium

Samo L.
21

^^

^^

p^ ellecti

24

Xolumus

^^ P. L. negotio 22 Natpis 2. glave u ^^ L. beceariorum

L. vel

133

Reformationum

Traprurii.

dandi liceiiciam^ volentibus vendere carnes ad minutum, vendendi pro maiori precio^, quam contiiietur in statuto. semel et pluries. donee su um reoimen durabit, et ipsam lieenciain^ revocandi et reducendi^ precium* carnium ad ordinem statuti sive montaiidi precium carnium ad eius liljitum sive dismontaiidi^ ad eius velle usque ad preeium^ statuti. Item quod ipse dominus eoines et omnes eomites. qui pro temporibus eruiit ad re.oimen civitatis Trao-urij habeant plenum et liberum arbitrium et potestatem contra becarios^ ad obviandum eorum fraudibus et malieijs^ condempnando^ et puniendo ipsos delinquentes et facientes contra statuta et ordinem civitatis Tragurij et contra mandata ipsorum comitum. pro ut prudencia^^ dicti domini comitis. et qui pro
ipse habeat arbitrium et potestatem

temporibus erunt. videbitur

conde]ni)nantes^^ et etiam'^ puniendos.

3.

Qno ordine

debeiit^^ veiuli

([)ipones ae cucuiiieri,

aiigLirie

et

zuche^^)^^ (fnietusV^ in platea.

Decernimus. quod omnes pepones et zuche^^ sive cucurljite et cucumari sive citroni seu melangoli, qui ducentur^^ per aliquam personam su[)er plateam Tragurij ad vendendum, debeant vendi eadem die, qua portabuntur super plateam et si aliqui vel alique remanserint. quos et quas venditores vendere non possent. dicti venditores ipsos seu ipsas per otficiales teneantur et debeant magno evidenti^^ tassello. quod intus l>ene i>enetret. facere tassellari; et ipsos seu ipsas ipsi venditores non portent^^ nec-^^ portari faciant per se vel per aliam personam directe vel indirecte aliqua ora^^ diei in^"^ platea, sine^^ tassello predicto evidenti sub pena sei^* denariorum parvorum pro quolibet pepone^^. zncha^^ (et)" chucumario^^ sive zetrone^^ seu^^ milangolo^i et etiam perdendi ipsos fructus: et quod quilibet possit accusare contrafacientes, et habebit medietatem pene predicte. et credi deljeat suo sacramento, si fuerit persona bone fame. et teneri deljeat de c-redencia^^-.
;

4.

Quod

nullus possit emere^^

friictiis

reeentes caiisa revendeiidi^*.

Firmamus, quod nullus homo vel persona de cetero eniat poma vel pira vel alios fructus reeentes causa revendendi sub pena soldorum decem^^
denariorum parvorum pro qualibet persona et qualibet vie et maiori [tena domini comitis, qui est vel pro temporibus erit. inspecta qualitate persone et quantitate fructuum et quilibet possit accusare. et habebit medietatem dicte pne, et credi debeat sacramento suo. si fuerit persona bone fame, et teneri debeat de credentia.
arbitrio
:

pretium P. L. L. prudeutiae L. condemnaudos ^- P. eciam gamo D. P. gamo L. P. debeant p, cuche, L. zucchae D, P. P. deducuntur P. evideudi D. l VI poterint -L. seu L. hora D. d. P. de ^^ L. pepono p L. zuceha ^amo L. p chucumaro, L. cucumaro p eetrone, L. citrone l sive p L. melangolo credentia l^ nullus emat -L. revedendi l. x
^

L. licentiam

L. desmontandi i L. condemnando
13
I,,

h. pretio

'^

L. pretium
^^
i^

'^

D. revocendi
^^

[..

L. beccarios

inalitiis

^.^^ghe

i^

^e

^^
i

^^

^^

^o^

21

22

-^

nisi

24

26

(^neha,

27

28

29

^^

^^

^2

\^

^3

^^

^5

Lib.

I.,

Cap. 3.-5.

l;;:i

5.

Quod

(in libro coiiiiiiuiiis)i seribantiir salaria ((lel)ita et credita)^

et

(ambaxiatorum

aliorum salariatorum)^ commiiiiis

(iii

libro

)4.

Sancimus, quo(l semper de cetero sit iinus liber cominuni, qui stare iii quo seribantur et scribi debeant dies. in qidbus ambaxiatores et nuncij coramunis ibiint ad suam viam sive iter, et dies. in qiiibus redibunt, et etiam seribatur, quod, et quantum dicti ambaiiatores' et nuncij habere debebunt a communi pro suo salario sive premio, et eciam seribantur omnia salaria, que habere debent^ salariati a communi. et ili ud,
debeat in palaeio^,
dictis salariatis communis, et eciam^^ scrifjantur omnia de))ita promissiones communis cuiuslibet generis et materici, ad que solvenda commune Tragurij tenetur omnibus et singulis personis tam civibus quam habitantibus Tragurij et eius districtus quam forensibus et quibuscunque. Et eciam^^ seribantur omnes solueiones^^ et satisfactiones, quas commune faciet cuiuscunque condicionis^^ generis et materici (et dictas soluciones et satistaciones)^*. Et quod omnes existentes in Tragurio et burgo et (etiam)i^ in districtu^^ Tragurij, qui habere debent aliquid a commune^^ quacunque racione^^ vel causa, faciant scribi in ipso libro infra XV dies totum illud, quod habere debent a communi et existentes extra civitatem Tragurij et burgi et eius

quod solvetur
et

scribi in ipso Hbro infra XV dies, postquam Tragurium totum illud. quod habere debent a communi. Et de cetero nulla debita (et nuUa^^ salaria solvi debeant per commune alicui persone, nisi scripta^^ inveniantur in ipso libro: que debita. videlicet, que
districtus^^
(et)^^

faciant

applicuerint^^

i^nerunt ante

presentem reformacionem^*,

dictos

scribi (debent infra teraiinos superqui debita fient de cetero scribi)^^ debeant in ipso lil>ro

de scientia doniini comitis, quam citius^* commode^^ poterunt. Reservando domino^s comiti^^, qui est, et pro tempere erit, et sue curie iudicum et consiliariorum^^ arbitrium super debitis forensium. que non^^ invenirentur scripta in ipso libro, ne propter presentem reformacionem^^ cum forensibus. inscijs de ipsa reformacione^^, questio possit oriri.

quod debita mutui scripta in alio libro communis, remaneant in suo statu, et in isto libro non seribantur. Et quod dominus comes cum curia et consiliarijs habeant ar))itrium super debitis, ad que commune tenetur cuilibet hucusque preterito^ faciendi ipsa in dicto libro scribi et non scribi, vel partem scribi et partem non. et etiam dandi ordinem super debitis preteritis, pro ut ipsi domino comiti suo et icte sue curie, vel ipsi domino comiti cum maiori parte dict curie videbitur, et placebit. dum tamen creditores communis ipsa debita in scriptis dederint secundum ordinem supradictum.

Et (etiam)^*

salvo,

que

cotidie^^

compensantur.

1*

Samo

P.

L. ambasciatores

10

L. etiam
P.

ratione

L. U tionem
-^

Samo

Samo L.

^^

g^mo

P.

"

L. ambasciatores
^^

^^

Samo L.
L. etiam

^^

L. etiam

1^

Samo

L.

i^

L. districtum

L. soliitiones
districtus

P.

^o

gamo
eius
^^

P.

^ ^

L. palatio

L. debeant

^^

E. conditionis

^^

L.

communi

P. applicuerit

P. ispravljeno

25

^^ P. consiliarijs L. comitis ^^ Samo P. L. reformatione

gamo

P.

iz ^6

inscripta" u nisi scripta"

27

p.

P. nunc
^^

comodo
^^

L.

^^

^'^

Samo

^^ L.
^s

reforma-

l,

L. quotidie

l, reformationem
^^

29

^^

L. praeteritis

134
(Qiiocl

Reformationum Tragurij.

6.

iiiilliis

eonsiliarius debeat exire de

palacio pena soli-

dorum XX^1 absque

((JUipd

licencia)\

consiliarij

non exeant de

palatio

srne

licentia

comitis)^

non audeat nec consilium generale est conoTegatum, exire pala'jium^ sine licencia* domini comitis sub pena sold. parvorum. quos solvere debeat.
Prei-ipiinus. qiiod aliquis eonsiliarius consilij generalis
del)eat, quan(lo

XX

abqiie promulgacione^ sententie.

7.

Quod

animalia, qiie emunture (infra certa confiiiia)' (cirea civitateiii)^

vendantur ad miniitnm

(in

becharia)^.
aliquaiii

lubemus, quod omnes tam cives quam forenses. qui ement

bestiam de illis, que comeduntur. teneantur ipsam seu ipsas vendere seu vendi faeere ad bechariam^o communis Tragurij adminutum: si ipsas bestias seu bestiam emerint a lapidibus pantani usque ad vernieas^^ et a dictis lapi(iiljus pantani versus meridiem usque ad aliam partem sive laterem insule Bue. sec'undum quod oeulus mostrat^^ per transversum mari, et a dictis vernicis versus^^ portam sancti Cipriani de insula Bue usque (ad)^* aliam partem sive laterem ipsius insule sub pena librarum quinque^5 parvorum pro qualibet bestia et qualibet viee: et quilibet possit aceusare, et habeat medietatem dicte pene. et credatur aeeusatori. si fuerit bone fame. et teneri debeat de credencia^ reservando domino eomiti arbitrio" eontra forenses. quos verisimili^^ esset ignorasse hane prohibitionem, eondemnandi et non eondemnandi. inspeeta qualitate persone.
;

8.

De

ordiiie

(aeeusaiidi et)^^ proeedeiidi eontra fures.

tores et piratas.

depreda-

Statuimus. quod statutum. quod loquitur, quod eomes non proeedat per inquisitionem vel per denuneiacionem^, et infra quantum tempus debeat fieri aeeusatio. et statutum, quod loquitur de modo et ordine procedendi eontra aeeusatos in casibus infrascriptis solummodo sint dispensata videlieet Qiiod dominus eomes, qui ad presens {est)^^. et quilibet alius eomes. qui pro temporibus erit ad regimen eivitatis Tragurij de furtis et robarijs et piratieis pravitatibus. que de eetero tient ubique tam per teram^^. quam per mare, euiuscunque materiei et generis sive speeiei erunt furta et robarie et derobationes et piratiee pravitates, et eontra fures et latrones. raptores. predones. eursores sive piratos^^ et eontra reeeptores dietorum furium. la^

Natpis

L. licentia

P.

"
-1

6.
^

glave u P.

Natpis

Samo

L.
^^

L. proraulgatione
'->

Samo
^^

L. monstrat

L.

l^ versum

L. arbitrium

Samo

^^

L.

P. V Samo P. L. L. verisimile terram L. piratas

P.

^^
^^

6.

glave u L.

^^

L. palatium

L.

Quod animalia empta

^-

"^

L. beccariam
P.
^^

^^

Samo

unicas
^ S.

Samo

^^

L.

credentia

nunciationem

Lib.

I.,

Cap. 6.-9.

i:}5

et cursoniin sive piratariuin^ et contra eoruiii contra dantes eis auxilium, consilium, favorem dicto vel fact(K et contra illos, qui conscij receptarent res furtivas et raptas sive depr^datas qiiocunque modo et res piraticas^ sive acceptas piratica pravitate. possint accusationes non soliim accipere quocnnqiie tempore et quandocunque et in ipsis procedere ad libitum suiim illo modo et ordine, quo ibi placebit,

tronum. raptorum. predonum

et

princi|:es,

et

punire, pro ut ibi videbitiir. Et quilibet possit de dictis

fiires.

latrones.raptores predictos et piratas

et

seii

delictis ipsos cm'sores et dictos receptatores

i})j^oriim

rerum subtractarum

et

aceeptarum per
dicto vel

ipsos,

et

dantes

eis

auxilium, consilium et faucionem^,

facto accnsare et denunciare

quocunque tempore et quandocunque. Sed etiam* possint dictus dominus comes et illi^, qui de cetero erunt^ comites Tragurij de dictis delictis et contra omnes et singulos predictos quocunque tempore et quandocunque
inquirere et inquisiciones^ et processus nutu proprio facere illo ordine, via. modo alte et basse, prout ibi videbitm^ et placebit, et in predictis contra
predictos

omnes

et singulos

tam

in avere'^ et bonis,

quam

in personis pro-

cedere

et

ipsos punire, pro ut ibi

et

videbitur et

placebit.

dominus comes
et

quilibet

alius

comes,

qui

de cetero

erit

Et quod dictus ad regimen

civitatis Tragurij, in

predictis
et

omnibus

et singulis et contra predictos

omnes

liberum arbitrium inquirendi. procedendi et puniendi et in omnibus faciendi ad sue placitum voluntatis. Et quod qui(unque homo et persona possit de cetero quocunque tempore et quacunque occasione (et)^ denunciare^ omnes et singulos predictos de omnibus et singulis delictis et factis contra prdicta. Et quod accusationes et denunciationes^o in predictis vel aliquo de predictis non debeant alicui manifestari. sed teneri debeant in secreto sive de credencia^i. et ipsis accusatoribus de
denarijs et bonis

singulos habeat

merum

communis
qualitate

provideri,

secundum quod domino comiti

vi-

delinquencium^^ et delicti. Et in hijsi^ casilnis illa statuta, que loquuntur de furtis et rapinis sive predationibus^^ et robarijs et de furibus et predatoribus et robatoribus et de receptatoribus furium et rerum furtivarum, sint in totum et in perpetuum dispensata et absoluta et abrogata sive adnichilata^^. Et quod hec reformacio^^ in perpetuum pro statuto habeatur, et in libro statutorum poni debeat^^, et nullo unquam tempore valeat dispensari vel abrogari vel derogari,
debitur inspecta

9.

(De pena contra impedieiites.

ut

accusationes iiant)^^

(De pena impedientiam accusas)^^

Ordinamus, quod nullus homo vel persona dabeat inhibere dicto vet aliquibus personis seu persone venire ad fa"iendum accusas sive denunciationes^^ tenendo ipsos, qui vellent accusare vel denunciare^^. vel
fiicto

P. eciam ^ P. L. havere Samo D. P. L. denuntiare L. denuntiationes L. credentia L. delinquentium ^ P. predatoribus P. D. L. P. L. his adnihilata P. debeant glave u D. Natpis L. reformatio P. Natpis glave u L. l denuntiationes L. denuntiare
^

L. piratarum
^

paraticas

.,erunt"
i

u P. poslije umetnuto
^^
i

L. favorem

ibi

'^

L.

inquisitiones

'^^

^^

^^

^^^

^^

^^

^^

^^

9.

^^

9.

^o

^i

2^36

Keformationum Tragurij.

per panosi vel alio qiiocuuqne modo. vel miiias verbo seu facto inferendo ve) verba dicendo, propter qiie dicte aecuse et denunciacioiies^ non fiant vel (litferantiir. Xec qiiiequam contra predieta dicere. operari vel facere directe vel iiidirecte^ seu alio quesito colore siib pena librarum decem* denariorum parvorum. si contrafaeiens^ non erit de (^"onsilio generali, et sub pena librarum XXV (denariorum)^ parvorum. si^ contrafaciens tune esset de quam penam dieti contrafacientes solvere debeant. consilio generali Tragurij etiam^ si niehilominus^^ post dictam probibieionem^^ diete aecuse et denunciaciones^^ facte erunt. Et quod quilibet possit denuneiare^^ et accusai'e contrafacientes. et habere debeat medietatem dicte (peDe)^*, et teneri debeat in secreto sive de credencia^^: et hec reformacio^ pro statute habeatur de cetero.
:

10.

Qn.od

inaeinantes ossa

olivarum

solvant (parvalos tres pro

modio culmo)^'

(datillln)^^

Mandamus. quod cedule thocchorum^^ addanturhec verba: Et (quod)2o macinantes^^ ossa olivarum solvere debeant tres parvos pro modio culmo. et dicta ossa et etiam^^ olive possint macinari in alijs thocchis^^ singularum personarum cum licencia^* emptoris ipsius introitus. Et quod dicta verba nunc addita. de quibus hic tit mentio^"*. omni anno ponantur^ in cedulis thocchiorum^^ de cetero.

11.

De ordine

piscarie et solutione^^ dacij.

Statuimus. quod piscatores tam cives quam habitantes^^ in Tragurio de cetero^o debeant solvere communi seitam partem piscis: et forenses debeant solvere communi octavam partem piscis^^. Et quod piscatores cives Tragurij. et qui habitant in Tragurio. si venderent pisces^^ alibi. quam in Tragurio, ubicunque locorum solvere et dare^^ teneantur dictam sextam )tartem piscis^* sive denariorum dicti piscis^* sequenti die. postquam applicuerint in Tragurio sub pena dupli pluris^^, cuius pene medietas (sit)^ communis et alia medietas sit emptoris introitus piscis. Et quod emptor introitus piscis non debeat petere partem suam a piscatoribus antequani vendatur piscis^^ quando piscatores velent^^ prius totum vendere. sed tunc^^
^ D. vel per indirectum Samo P i L. D. i P. nec ii i^ P. i 1.. D. sit ^ P. eciam nihilominns L. prohibitionein i^ j^ i* Samo P. i L. ^- L. deniintationes ^^ P. denuntiare i^ i" i L. reformatio ^^ Samo L. L. credentia Samo D. i P. L. ^^ L. tochi -'^ ^^ L. macinante -^ ,Sanio L. tochiorum P. eciam -" ^^ L. licentia ^e j) -^ P. mencio L. tochiorum j x> ponatur
1

1*.

L. pannos
^

L.

denuntlationes

I^.

P. contrafacientes

-8

L.

32

plulis

])

sjlutione pissces
36

"^

33

gjiino

L.

P. L. habitatores L. caeteto L. dare solvere D pisscis vellcut

^^

^o

^^ P. pisscis ^s

et

^4

j)

pis^scis

j)

37

38 ]^

39 ]>

j^

tamen

J>ib.

I..

(^:ii).

10. 12.

137

debeat em})tor reci[)ere suain partera in deiiarijs. Sed si piscatores vellent dare siiam partem in pisciltus, tune dictiis eraptor ipsam possit accipere et tune, quando ipsam suam partem reeeperit in piscibus. teneatm' ipsam vendere cum ordine supradicto. Et quod emptor su partis piseis et qulibet alia persona, ad quam spectabit pars secimdum occasionem barce^ et copuli^ sive occasione retis vel alio modo, et omnes piscatores de Tragmio tam cives quam forenses etiam sii partis pisces teneantur et debeant ipsos in totum vendere recentes eadem die. qua cum ipsis piscibus applicabunt^ ad portum Tragurij, et teneantur ipsos pisces in eadem die, qua venerint Tragurium, in totum expedire. Et nuli um piscem debeant salare nec salari facere, nec salvare nec salvari facere, nec domum vel ad alium locum permittere vel portare (et)* predicta^ die, qua pr^dicti pisces'' seu portari facere nisi pro suo usu applicabunt ad portum. totum piscem teneantur et debeant disonerare in loco, in quo vendi potest piseis, antequam incipiant' de dicto vendere, et venditores piseis stare debeant in pedibus et non et post ea^ vendant^ sedere; et nicMP*^ tenere debeant in capite; et predicta, donec stant de piscibus venalibus, et donec sunt iuxta pisces causa vendendi. Et quod si quis contrafecerit in aliquo de predictis. solvat pro banno communi Tragurij soldos^^ vigenti^^ venetorum parvorum pro quolibet et qualibet vie, et et quilibet possit accusare et habeat medietatem banni et perdat pisces credatur sacramento accusatoris, si fuerit homo bone fame et teneri debeat accusator de credencia^^. Et quod hec reformacio^* pro statuto habeatur et in libro statutorum ponatur^^.
ei
:
; ;

12.

De

olivis })astiiianrlis.

Decernimus. quod omnes^^. qui accipient^^ ad pastinandum terras^^, (que sunt)^^ in districtu Tragurij, et etiam qui pastinabunt propriam suam terram^o (sive terram)^! communis vel (uiuscunque persone et loci, qu terra sit in districtu Tragurij, teneantur^"^ pastinare in quolibet vreteno quinque23 pedes olivarum ad minus su)) pena solidorum^* XX^^ (denariorum)^ parvorum pro quolibet pede olivarum, qui deiiceret^^ et nichilominus^^ soluta dicta pena dictos pedes olivarum, (qui deficerint^^)^^, pastinare teneantur^^ sub p^na et arbitracio^^ domini comitis. qui est veP^ pro tempore erit. Et quilibet possit accusare contrafacientes. et habere debeat medietatem pene nichilominus^* accusatores teneri deljeant de credencia^^.
;

(In additionibus statuti reperitur folio

1

106. tergo)^^.

L. barchae

pro dicta

8.

P.

L. zopuli
L. nihil

P. poni, u D. neitljivo P. teras P. acipient, L. aceipit omnis Samo D., teneatur L. terram suam gg^o L. 20' L. V gamo L. soldorum p. Samo D., P. defficerent l nihilominus ^ deticerent l. L. teneatur l arbitrio g^ p lominus g credentia Samo
L.

D. vendat

XX
23

^^
i

P. predicta piseis
lo
i

P, aplicabunt
'

L.

1^

L. credentia
j^

D.
L.

P. incipiat

sol
i

Samo

L.
^^

p.

D.

P. solidos,

^
26

L. et potea

P.

viginii,
^^

^^

P.

reformatio
21

^^

^^

20

g,

g.

22 S.

24

g_

25

viginti,

S.

27
i

8.

28

29

^^

31

g,

32

^^

g.

et

^4

nihi-

35

j^

^^

S.

238
13.

Eeformationum

Tragurij.

De pena

proijcientium^ inmondicias-.

Diim us. quo nullus homo vel persoiia proiciat^ vel proiei* faciat scopaturas vel letamen vel inmundieiam^ (vel)^ turpitudinem in portu vel circa muros civitatis et quod omnes seopature et inmundicie^ proiciaiitur^ in capite burgi in mari^ usquei^ ponentem vel super putliea^^ in terra
:

parvorum letaminis, que est in terra communis, sub pena soldorum^^ pro (quilibet capitulo et)^^quolibet (contrafaciente)^* et pro qualibet vie et quilibet possit accusare et habeat medietatem diete pene et eredatur suo sacramento. si luerit accusator bone fame. et teneatur de eredencia^^.
:

XX

14.

De non mingendo nec egerendo

in

locijs^^

piiblicijs^'^

Adterimus^^, quod nulla persona audeat mingere vel gestare de die portarum civitatis nec in circuitu (dictarum)^^ portarum, nec in vijs publicis civitatis nec in platea communis vel logia communis nec in circuitu sub pena soldorum^^ XX parvorum pro quolibet et quali)>et vie: et quilibet possit accusare et habeat medietatem dicte pene, et eredatur eius^^ sacramento^^. si fuerit bone fame, et teneatur i u credencia^^.
vel de noete in vijs

(Quod nullus procurator nec eoniissarius^^ nec tutor alicuius eomissarie^* possit emere pro se [velp^ [prop suis propincpiis rem stabilem commissarie sine licentia doniini comitis et sine
15.

incantu)^^

(Quod commissarij non vendant

neque

nisi

ad incantuni res commissarie)^**

lubemus, quod nullus commissarius sive procurator alicuius defuncti

possit nec debeat

modo in antea invicem aliquo modo vel ingenio seu aliquo quesito colore. nec etiam^^ suijs^^ filijs vel nepotibus seu alijs^^ qui debeant^- ibi succedere, aliquid33 de bonis defuncti vel pupillorum. Sed quando volunt aliqui^* de dictis commissarijs, procuratoribus^^ seu tutoribus^s (unus)^' vel plures emere de dictis bonis. dicta vendicio^^ fieri delieat ad
aliquis tutor testamentarius. legitimus sive dativus a

emere nec vendere

ibi

P. iminoiidicias, L. immunditias L. immunditiam Samo L. L. immunditiae P. L. proijciantur L. mare L. versus l solidorum Samo D. P. L. panthera Samo D P. P. L. credentia p. l. P. L. publicis P. Asse Samo L. rimus, L. Adderimus d p l solidorum Samo L. sacramentum commissarie g commissarius u et" Samo P. Natpis 15. glave u D., P. Natpis 15. glave u L. p eciam ^ g aliquibus L. suis g deberent g aliquod g aliquid P. procure gamo D., P. L. l venditio

^^

D. prohibencium, P. prohicientium

L. proijciat

^
26

L. proijci

"^

^^

^^

^^

'^^

15

locis

i7

^^

^o

^i

q\

^^

^3

^^ S.

"'^

P.;

S.

27

S.

^s

29

P., S.

3i

32

^a

^4

^^

3*

S.

tutellis

37

^s

g,

l.ib.

I.,

Cap. 18. 16a.

139

ihcantum publicum^
(le

et palam. Et deliberatio ipsoriim bonorum semper fiat voluntate et licentia seu auctoritate domini comitis. (et)^ qui pro tempore

et sue curie iudicium^ et consiliariorum sub pna librarum decem* (denariorum)^ parvorum (venetorum)'^ pro quolibet8 tam emptione^ quam vendicione^o (et)^^ qualibet vie, et nichilominusi^ vendicio^^ ^^\[^ yg,^ emptio sit iiuUiiis roboris^^ vel momenti. Et quilibet possit accusare et ha))eat medietatem pene et teneatur de credencia^^.
erit,

(In additionibus statuti reperitur folio

102. tergo)^.

16.

De pena

laboratoris^^ intrantis

terram

(siii)^

vicini.

Sancimus, quod laboratores, qui laborant alienas vineas et alienas cadant in penam^^ librarum^^ qiiinque'^"^ denariorum parvorum. si intrabunt'^^ in terram vicini illius terre, quam deberent laborare cuius pene medietas sit communis et alia (medietas sit)^^ aceusatoris et quilibet possit arcusare, et teneri debeat de credencia^^. Salvo si potuerit^^ probare hoc fecisse de commissione domini terre, quani debef^^ laborare. tune ipse dominus solvat dictam^^ penam, et nichilominus^^ ipse dominus (ultra dictam penam)^*^ cadat^^ in penam statuti loquentis de pna excedencium^^ metas vel usurpancium^^ terram vicini sui (libro 2 capitulo 69)^*, et tune (laborator sit sine pena. Et volumus, quod si dominus, qui commitet^^)^^ laboratori laborare, esset clerieus vel persona religiosa, que non possit co^i ad solvendum dictam penam, quod^' tune laborator precisse^^ dictam penam
terras^^
; ;

solvere teneatur, et tune aliqua

probatio

nichiP^ dieto laboratori

108.)^^.

prosit*^.

(Tn additionibus statuti reperitur folio

(MCCOXLIIII.. indictione

XII., die

VI mensis

iunij, in

volumine statutorum

reformacionum)^^.

16a.*^
(Convocato

(De aiigeiulo
et

salariiim)**

(domino comiti)^^

hominum
1

civitatis Tragurij.

congregato maiori et generali consilio eommunis et ad voem preconis et sonum campane, in palacio
2

Samo qualibet L. emptoris Samo venditione, L. venditoris valoris D., P. l. venditio L. nihilominus C. laborantis Samo D., P. Samo L. credentia g l. V C. _ g q^ librorum teras c. pena L. credentia gamo D., P. L. c. C. intrabant l nihilominus l. debent c. ipsam C. poterit C. cadere c. L. excedentium Samo D., P. L. P. comittet, L. comL. usurpantium Samo C. C. L. precise L. mittet gamo D., c. ad Samo D. C. Samo nema posit L. C. C. P. glavu Quod dominus comes non habeat a comoiavu ovu, kao
S.

L.

publice
^

^
i

Samo
i

P.,

8amo
12

P.,

S.

L.

S.

L.

p^ ^

iudicum
"^

S. S.

S.

parvorum denariorum
^^

S.

^^ S.

^^

S.

S.

p^^ g.

^^ g.

15 S.

^^

S.

i'

^^

S.

19

0.

20

21

22

-^

2*

25

g.^

26 S.

27
i

28

g.

29

=^

^i

^2

^3

g.^

8.,

^*

S.

^^

S.

36

P., S.

^7

^s

g.^

c.

39
i

nihil, *3

S.

^^

^i

S.

*2

mune

nisi

eius

salarium"
X.

izostavio je

Luio

iz

svojeg

izdanja

trogirskog

MON. HISTOR.-JUR.

1^

140

Keformatioiiuni Tragurij.

communis. de maiidato dominoruin VIIP de c-iiria^ in absencia^ dicti domiiii comitis. more solito congregatis pro honoribus dicti comitis tractandis et augendis, priiis inter ipsos dominos 7111^ de curia facto partito ad ijussolas
et ballotas.
et

ipso olitento. ac eoriim nemiiie discrepante occaxione^ inlia-

scripta videlicet:

salarium domino Petro Memmo. luiiufonsequens omnibus eius successoribiis. qui mittentm' ad regimen dicte civitatis Tragmij. qiioad^ denarios^ et avere^^ dicti^^ comitis^^. Et dicti domini de cmia inter se iirmavenint. quod predicta omnia reducantur ad presens consiliiim generale, et siciit dieto consilio et hominibiis dicti consilij placuerit, sic Hat. procedatm' et execucioni^^ mandetur^^. statutis. provisionil)iis vel reformationilnis aliquibus in contrariiim loquentilm non obstantibus. cum pactis et condi-

Supra^ providendo de augendo

civitatis

preseneialiter^ comiti

Tragarij. et per

oionibusi^ infrascriptis)^^.

16b.i^ ((/iiod (lomiims

comes hod

liabeat a

eommnne

nisi

eius

salariiiiiD^^

(Primo videlicet. quod dictus dominus comes, qui nunc est et qui per tempora erit ad regimen civitatis predicte^^. nullo^o modo. forma vel ingenio seu aliqiio^^ qiiesito colore possit nec debeat in veniendo ad regimen supradictmn nec in ipso stando nec ab ipso)^^ (recedendo aliquid percipere vel habere de avere-^ communis ipsius civitatis ultra salarium antelatum. tam pro ligno quam pro aliquo alio dono seu aliqua alia-^ generali vel speciali de causa.
Item quod dictus dominus comes
debeant-)^^, (si ipsius neccessaria^^
et

eius successores

teneantur'-^ et

esset aqua.
])ladi

eam conduci
illis.

facere

suis

expensis)-^ (solvere

pro

macinalura

pro suo usu

qui habebunt

statuta: poradi toga da ne poremetimo Lucievu numeraciju oznaujemo ova glavu sa 16a^*, a potonju sa 16b'', i vrstamo ih, drei se kao i Luio kronolokog poredaj a, iza glave 16. Kao uzrok zato je izostavio ove dvije glave navodi u svojima M emorie istoriche di Tragurio, str. 506) cosi perehe in sostanza non contengono, quello esprimono li loro sommarij, ma molto piu perehe sono parti meno essentiali di tutta la legge, e sua confermatione, che si trova intiera nel fragmento dello statuto antico uominato tako Luio, no pravi uzrok di sopra al cap. ultimo del libro 4 biti e, to se samovoljna mletaka vlada nije osvrtala na te odredbe, i tako "** *^ Samo P. Samo D. i P. su one izgubile vrijednost ^ M (emorie istoriche di Tragurio) octo ^ M. absentia ^ D. curie * M. octo ^ M. super 5 M. occasione M. presentialiter lo ii 12 jj d ^ M. denarijs M. de M. havere M. ipsius y^ P. i M. kratica, koja bi se mogla citati communis", po smislu ima biti 1^ M. executioni ^^ M. conditionibus 1* P. mandentur comitis

Luio

''

"^

P.

'^

16

Samo

M. M.

D.,

V.,

V. Tragurij
V.
P.

23

Samo

V..

habere p. vel y p, necessaria

20

P.

.AI.

i'

Por. naprijed kod

^^

p. nulo

24

25

M. teneatur
16a
alio
^2

Samo D., gamo D., V.,

^^

26

v.

INI.

-8

''^

Samo

V.

P.

debeat

P.

27

IJb.I., Cap.

1Gb. 1(;/5.

141

incantum molendinoriiin. prout et sicut unus(nii.sqiie ulius civis civitatis prescriptae Trao-urij. Item qiiod dictus dominus comes et eiiis successores non possint nec debeant accipcre bladum pro suo usu de mao'azeno mag-iio communis. sed
si volet de l)lado communis debeant de parvo mag'azeno

(iictus
})ro
illo

comes
i)recio.

et

eius

successores.

accipere
alius

pro

quo umisquisque

civis caperet.

Item quod dictus dominus comes et eius successores debeant et teneantur solvere suo cancellario, quem secum ducere tenentur. et debeant

de

salario supradicto.

Item quod dominus comes et eius successores teneantur et debeant manutenere toto tempore notario in palacio communis unum cesendelum accensum de salario supradicto suis eipensis. Item quod dictus dominus comes et eius successores teneantur et
debeant.
si

ipsis necessaria esset aqua.

eam conduci

facere suis

expensis.
facto

In reformatione cuius consilij,

in

quo fuerunt 64

consiliarij.

inter ipsos partito ad bussolas et iDalottas. in absentia dicti

dom ini

comitis,

eorum nemine disorepante pro omnibus et sin,o:ulis in dicta propoita nominatis. placuit omnibus ipsis consiliarijs ponentibus eorum balottas in bussola alba et eorum nemine discrepante. quod salarium debeat augeri eidem domino Petro comiti et per consequens eius successoribus. qui mittentur ad regimen antedictum. et quod omnia statuta reformationes et provisiones et alia queque in contrarium loquentia sint et esse debeant
dispensata et absoluta vigore presentis consilij.

Item simili modo facto inter ipsos partito ad bussolas et balottas per dominos 8 de curia et absente domino comite superdicto placuit ponentibus eorum balottas in busola alba. qui fuere numero 64, quod dictus dominus comes, qui nunc est, et ipsius successores. qui pro tempore erunt, habeant et habere debeant per eorum salario anno quolibet libras duo millia venetorum parvorum ad monetam currentem in civitate Tragurij
dictos

de avere dicti

communis Tragurij cum

pactis et conditionibus suprascriptis

non obstantibus 17, qui eorum balottas in busolam rubeam in contrarium posuerunt. Et quod de predictis omnibus impetrandis mitterentur ambaxatores

ad dictum dominum ducem)^.

Tim odredbama
16
7..

(16. a

h.)

lila je

nadovezana

Uputa za Trogirske izaslanike u Mletke^.

et

et eligendi ambaiatores, fecerunt, creaverunt et eligerunt

sua curia, que halniit arbitrium creandi. faciendi Blascum Marini et Micha Damiani elig. ambaxatores ad eundem coram illustrissimo domino domino Andrea Dandulo, Venetiarum duce inclito, et impetrandum ex gratia speciali ab eodem domino duce ea. que in reformatione predicta

Dominus comes

^Samo M(emorie
ta otisnuta je

istoriche de Tragurio di Giv. Luio, str. 507 u Lucievim Memorie istoriche di Tragurio", str. 507.
1

^
i

Uputa
d.

]42

Relormationuni Tragurij.

plenius eontinentiir. Imponeiites eidem ambaxatori omnia in iiifrascripta commissione contenta. cuius commissionis tenor per omnia tali est: Nos Nicola Marini, Xico]a Cipriani, Jacobus Danielis et Nicola Oaxoti iudices, Maroy Stanzilis, Luxa Joannis. Georgius Slaviehi et Joannes Desse
J^almote consiliarij eivitatis Tragurij ac totiim et universura consilium civitatis

prediete vobis Blasco Marini et Micoi IJanieli.

sindicis et

ambaxato-

ribiis nostris

ad

diieale

dominium oecasione

dati dominis comitibus eivitatis Petro Memo honorabile de presenti eomiti diete eivitatis et per eonsequensal) omnibus eius sueeessoribus. mandamus et eomraittendo iniungimus et mandamus, quatenus omnia infraseripta ad eliet-tum laudabilem perducere debeatis. In primi committimus vobis, quod ex parte nostra ac totiiis universitatis et eonsilij generalis ire debeatis ad illustrem et excelsum dominum nostrum dominum Andream Dandulo, Dei gratia Venetiarum. Dalmatiae atque Croatiae ducem inelitum, dominum quartae partis et dimidiae totius imperij Romaniae. et eidem nostro dueali dominio parte nostra benignius inelinare per illum modum et viani, quae magis discretioni vestre videljitur

augumenti Tragurij ineipiendo ab egregio viro domino

petitionisgratie salarij

eonvenire. et nos
ditos

tamquam

ipsius dominij fideles. veraces, devotos et sub-

eidem nostro dueali dominio reverenter cum omni subiectionis et pure obedicionis artieulo eommendare. Item eommittimus vobis. quod plene singnifieare et exponere debeatis parte nostra dominio prelibato cum illa verborum eloquentia preposita. quae magis vestris animis conformabit. nos tamquam fideles subditos dominij
supradicti nolentes ingratitudinis vieio merere. sed
tialiter

memores

et reeorclabiles

potius esse prerogativarum et benetieiorum retroactis temporibus et presen-

per antedietum dominium nobis omnibus prefateque eivitati liberaliter concessorum et in posterum prebendorum die 6. mensis iunij per propositam poni feeisse in nostro eonsilio generali. quid ipsi consilio videbatur augumentando salarium dominis comitibus de cetero venturis de ipsius dominationis mandato ad regimen antedietum. ineipiendo predietum salarium augumentandum tribuere domino Petro Memo de ipsius dominij precepto eomiti de presenti, et in dicto eonsilio captum et ol)tentum fuisse nemine discrepante, quod dominis comitibus antedietis del)eret salarium augumentari. et super inde proponi feeimus in dieto eonsilio, quantum antedieto consilio videbatur augendum dieto domino eomiti et eius sueeessoribus ultra salarium consuetum. In quo quidem eonsilio fuit per aliquos arengatum. quod ipsis videbatur honore duealis dominij inspeeto et ))ono statu et pacitieo suae eivitatis Tragurij superius nominate de dando pro eorum salario comitibus supradictis. videlicet omni anno dueatos 500 auri et hoe ad monetam tune temporis eurrentem paetis et eonditionil)us infrascriptis.

Primo

videlicet

....

faeere suis expensis.

Et in eodem eonsilio statim post omnia supraseripta fuit per aliquos alios arrengatum, quod ipsis videbatur, quod dictus dominus comes et eius suceessores habere debeant de avere eommunis pro suo salario omni anno libras duo millia venet. par. ad monetam eurrentem nihilominus pactis et conditionibns supraseriptis. Hoe addito. quod dictus dominus comes et eius suceessores teneantur et debeant toto tempore sui regiminis tenere quatuor equos suis expensis ad honorem dominij supradicti et slatum bonum eivitatis

Lib. Cap.

16/:!.

148

prefacto Trag'urij

et in

eonsilio suprascripto

eodem factis et positis supradictis duabus partibus iii captum et ohtentum fuit per 64 eonsiliarios poneutes

-eonim balotas in husiila alba. iion obstantibus 17 in contrarium ponentibus <iorum balotas in l)ussula riil)ea. quod dictus dominus comes, qiii niinc est, ac eius successores habeant et habere debeant pro eorum salario quolibet anno duo milia libr. venet. par. ad monetam currentem de avere communis, iniungiinus et mandamus. quatenus inagnificentiam reverendi nostri ducalis dominij affectuosis precibiis exorantes eidem domino nostro debeatis reverentissime supplicare de speciali .aratia ab eodem domino postulantes, quod dictus dominus comes et eius successores habeant et habere possint et valeant de voluntate. mandato et consensu dominij prelibati duo milia libr. par. venet. anno quoli))et pro suo salario secundum ultimam partem. quae c-apta fuit in nostro consilio generali superius nominato, et quod idem ducale dominium per suas literas mandare dignetur et vellit domino comiti suprascripto. quatenus sil)i solvat et solvere debeat ad rationem salarij pretaxati. scilicet duorum milium libr. venet. par. ad monetam currentem et quod dictus dominus comes penitus observet omnes et singulas conventiones predictas. et quod ab inde in antea dignetur idem dominium iniungere omnibus comitibus ad dictum regimen de preftiti dominij mandato venturis. quod solvere ibi debeant et possint ad rationem salarij supradicti scilicet duorum milium lib. venet. par. anno quolibet ad monetam currentem et per consequens conventiones pred inseri et conscribi fieri facere in commissionibus eorundem comitum ad dictum regimen de predicti dominij mandato de cetero venturorum. Nihilominus autem vobis tenore presentium committimus et iniungimus et mandamus. quatenus prefacto ducali dominio nostro parte nostra narare et exponere debeatis. quod post omnia supradicta in dicto consilio celebrata et exacta finaliter et ultimo captum et obtentum fuit nemine discrepante. quod quicunque ex iudicibus antedictis vel consiliarijs vel de consilio superius nominato. vel ipsorum aliquis quoqu(> modo forma vel ingenio. ratione vel causa predictis omnibus sic stabilitis. ratificatis et approbatis per dictos iudices eonsiliarios ac etiam totum generale consilium antedictum seu alicui eorum per se vel alium contrafecerit vel venerit vel aliquid in oppositum diceret seu arengaret vel alegare. dii. proponi seu arengari faceret contra predicta vel aliquod predictorum. privetur et cassetur et pro casso et privato habeatur et intelligatur ab omni consilio, officio. beneficio publico vel privato generali vel speciali miiversorum iudi-um consiliariorum ac totius generalis consilij prelibati.

16^.)

Odluka mletake vlade na odredbe trogirskoga vijea pomenute u 16 a. i 16 b^.

Tra2:urij
^

Dictus dominus comes iudices consiliarij et commune dictae civitatis pro se et omnes suos successores ex parte ducalis dominij rece-

509, je u Memorie istoriche di Tragurio, str. u mletakom nrkivu pod Misti, XXII. 38."^ odakle ju je publicirao S. Ljubi u Listine o odnoajih izmeu junoga Slavenstva i mletake republike''^ II., str. 217. i d.; no ovdje poinje ta odluka sa 1344. die VI. julij capta quod aceeptetur et
ta otisnuta
i i

Odluka

d.j

no pohranjena je

'*

144

Eeformationum

Tragurij.

peruiit literas infrascriptas.

nil'aciiim
dicti

que fueruiit lectae et promulo-atae per me Bodomini comitis in pleiio et generali consilio eommunis et
predictae, qiiariim literarum tenor tali est
. . .

hominum

civitatis

Andreas Dandulo. Dei gratia dux Venetiarum et nobili et sapienti viro Petro ^Memo de suo mandato comiti Traonrij ac prudentibiis viri iudicibus et consiliarijs consilio et communi ciA'itati.s eiiisdem et eorum
..

suceessoribiis dilectis salutem et dilectioni atteetum.

fuit

Significamus vo]is. quod in 1844., indictione 12., die 6. julij capta pars per nos et in consilijs nostri<" minus, rogatorum et de 40 infratenoris:

scripti

Qiiod aeeeptetiir et confirmetur petitio ambaxatorum^ iudicum. consi-' liariorum, ((onilij)^ et eommunis civitatis nostj*e Tragurij fidelium nostrorum
infraseripti tenoris. videlicet:

habuerunt de salario Memo comes presens et alij, qui de eetero erunt comites dicte terre, habere debeant de salario libras duo milia' parvorum ad monetam currentem dicte civitatis et in illis terminis pro rata, quibus habebat^ primum salarium antedictum: et si forsan comes presens vel alius^ futurus^^ vellent ducatos auri. eos accipere et recipere et ibi computare teneantur et debeant pro tanto, quanto expenduntur^^ in Tragurio, si tune reciperentur^- in camera. Iteni quod comes presens et alij, qui pro tempore erunt. nullo modo. forma vel ingenio seu aliquo quesito colore possint nec deleant in veniendo ad regimen supradictum, et in eo stando et ab eo recedendo per se vel alios petere. recipere vel habere de rebus vel avere^^ eommunis Tragurij tam pro ligno quam pro aliquo alio dono vel causa generali vel speciali nisi salarium suprascriptum. Item quod dominus'^ comes (presens)^^ et alij futuri teneantur et debeant solvere macinaturam bladi pro usu suo et suae fiimiliae illis. qui habent*^ incantum macinaturae seu molendinorum, sicut solvunt et solvent alij cives civitatis predicte. Item quod dominus^* comes et alij futuri non possint nec debeant accipere bladum pro suo usu de magazino^' magno eommunis Tragurij. sed accipere deljeant de magazino^' parvo. ubi venditur, et pro eo*^ precio. quo unus quisque alius civis aceiperet. Item quod (dictus)23 comes et alij futuri de salario suo suprascripto debeant solvere cancellario. quem secum duceret^^ ad regimen (supradictum)^^. Item quod dominus^* comes et alij futuri debeant et teneantur manutenere continue de nocte in palatio eommunis unum eesendelum aecensum suis expensis. Item quod dominus^'^ comes et alij futuri teneantur et del)eant totam a(juam^^ eis necesai'iam^^ ibi conduci facere suis expensis. Item quod (dictus)23 comes et alij futuri habere del)eant familiam eonsuetam et ordinatam. et tenere quatuor equos continue. dum fuerint in regimine-^ dietae terrae. habendo et recuperando eos infra unum mensem. postquam ad
retro
libras mille ducentes* pro^ uno^ anno, ita ser Petrus
^

(Quodj^ sicut comites Tragurij" ab hine

MCC
^

^ Samo Ljfubi M. ambas. ^ Lj. in 5 Lj. parvorum

2^

magazeno Lj. Lj. acquam

^^

Lj.

alij

^^

Lj.

Lj.

habere

i*

22

Listine) Samo Lj. Lj. libras M. MM Lj. habebant futuri Lj. expenderentur Lj. reperientur Lj. Samo Lj. ^^ Lj. habebunt Lj. dictus Lj. secum tenent ducere Samo Lj. neccessariam Lj. regimen Samo Lj.
:

'

lib.

^^

*^

i^

^^

illo

^^

^o

j^j

^3

-*

Lib.

I.,

Cap. 17.

145
vendere
de

reiiirnen dicte t(M-rae pcrvenerit^, et

vinto
liarijs

possendo eos

uno mense

complementuiM
vel ingenio.

rediniiiis. Iteiri qiiod quiciiiique ex iudi(il)us vel coiisi-

ipsorum aliquis quoquo modo, causa predictis omnibus sic stahilitis ot approbatis, seu alicui eoruin per se vel alium coiitrafaceret vel veniret. \ el aliquid in oppositum alegaret^. ])roponeret, diceret, seu areiiiiarei*. vel aleo-ari^. preponi, dii seu arengari^ faceret contra predi<-ta vel aliquo^ predictorum, privetur et cassetur, ct pro casso et privato haheatur et intelliU'atur ab omni consilio. oflicio et beneficio publieo vel privato, generali vel speciali, universitatis, iudicum, consiliariorujii ac totius generalis consilij prelibati. (Quare fidelitati vestre per nos et dicta nostra consilia scribimus, committimus et mandanius, quatenus predicta oninia, in quantum ad vos
vel de coiisilio supei"ius noininato vel

tbnna

ratione^

vel

spectat. ol)servare debeatis et facere inviolabiliter observari.

Datum

in nostro

ducali palatio die 8. julij.

12.

indictione. id est 1344.]^

(Nota, quod de predictis facte fuerunt et iverunt dne partes per se. Prima. quod comites futuri dicte civitatis Tragurii haberent dictum salarium cum condicionibus suprascriptis. Xon sinceri 1, de non 2, alij omnes de parte. Secando pars fuit, quod etiam ser Petrus Memo presens comes haberet dictum salarium cum condicionibus suprascriptis. Xon sinceri 5. de non 21, de parte 56.)^

(Xota.

que inferius sequitur prohemium retbrmacionis posite volumine ad cartam)^^ (62.)^^ (su)) rubrica:)^'^

in

present

17. (Qu()d tbrensibus^^ et p-bris^^

non

possit aliqualiter transferri

nec

affietari res
et

stabilis^^)^^

(Qnod non

possint

dari

locari

bona

stabilia

non

snbieetis

dominio

tenipoi'ali)^^

(MCOOXLVI.

die XXII. januarij)i^

(In (Jhristi nomine Amen. Anno nativitatis eiusdem millesimo quadrigentissimo quadragessimo seito^^^ indictione quarta decimaj^^ (die XXII. mensis januarij)"^^ (regnante domino Lodovico serenissimo rege Ungarie, et excelso et)^^ (magnifico)^^ (nostroj^s (domino domino Andrea Dandolo l)ei
o-ratia

Veneciarum^^.
^

Dalmacie'-^

atque
racione

Crovacie^^

inclito

duce
*

et

domino

Lj. pervenerint allegari

Lj.

Samo
nema,

Lj.
ali

Lj.

Lj.

arrengari
i

^^

j^-^mo

D.

Pi.

^Lj. allegaret
"^

Lj.

aliquod

Lj. arrengaret

Samo M.

"

ii

Samo
^^

D.; ove karte 62. u rukopisu

to
i

D.

^^ D. forense; i Pi. ^^ Samo D., l*i. ^^ P2. stabiles Valjada kratica sa ^^ Samo L. ^^ Vj. millesimo trigentesimo (piaragesimo sexto, V.^. i P2. ^^ Samo D., Vi., V2., Pi- i 1*2Pj. i P2. millesimo CCC? ou^dragesimo sexto

^*
20
i

P2.

te

bilo je tamo valjada sadrano pod slinim natpisom u L.

presbiteris"
21

isto,

pod ovim natpisom u 3.

Samo D.

^e

D.

Samo
Pj.

Vo.

P.,.

Samo

24 i>^

Venetiaruin

D.,
25

\\.

\\.

22

v^.

Dalmatie

Snnio
\>^

Vj.

23

Sjimo

("lovatie

146

Keformationum Tragurij.

quarte partis
rabilis patris

dimidie toeius^ imperij Komanie. temporilnis quidem venedomini Lampredij Dei^ gTatia Traguriensis episcopi. egregij et potentis viri domini Petri Memo honora))ilis eomitis eivitatis Tragurij suorumqiie iudieium^ nobilum* vlrormn dominorum Fedrici Mathei, Mangaei De esse^. Nieole^ Caxoti et Petri Mihoc die vigesimo seeiindo mensis
et

jaiiiiarij)'.

congregato magiori^ et generali consilio communis et Tragurij im palacio dicti communis ad voem preconis et sonum campane de maudato dicti domini eomitis, ut mori est. facto prius eri^ inter ipsum dominum comitem et eius curiam iudicium^^ et consiliariorum partito de^^ bussolas^^ et baliotas, et eo obtento secundum formam statutorum. prefatus dominus comes vigil soliciter et attentus^^ ad
(Convocato
et

hominiim

eivitatis

ea,

que augumentum.

universitatis et specialium

redunare^: et die prosperantibus et

honorem. conservationem et utille^* communis. personarum et hominum eivitatis Tragurij possit^^ eiemplum assumens ad^^ civitatibus de bono in melius cotistatura.

maxime
:

ad^^ civitate Veniciarum^*, ac etiam eonsiderans

Quod ea. que cum consilio gubernantur. efiectu et firmitate merito inmunitur. et quod sufficit tantum preterita et presentia^? intueri. quia prudens etiam rerum exitus eontemplatur, proponit et proponi facit". Quod cum civitas Tragurij sub ducali dominio sit augmentata et
dictum sapientis dicentis
populata. civibus
eivitatis

cotidie

au.irmentetur et crescat. ac aliquod2^ cives ipsius

tam nobiles quam populares vendant. testentur. donent et legent bona eorum immobilia seu fructus et redditus eorundem personis non subiectis dominio temporali. ex q\io)^^ (infra modicum tempus nobiles et
populares ipsius eivitatis essent suis)^^ (possessionibus et spoliati. quid placet ipsi consilio providere)^*.
(In
(consiliarij.
et

patrimonijs exuti

reformacione^^ cuius consilij. in quo fuerunt sexaginta)2^ (novem)"^' captum, obtentum et reformatum fuit per quinquaginta unum ex dictis consiliarijs. qui suas ballotas^^ in bussolam^^ alljam^^ possuerint^^ non obstantibus decem octo. qui suas baliotas in bussolam'- rulteam^^ possuerunt^* in contrarium :)^^.

Quod aliquis vel aliqua de civitate Tragurij vel eius districtu siv(> habitator ipsius eivitatis vel forensis, qui habet vel habe))it l)ona aliqua in ipsa civitate vel eius districtu. non possit nec debeat testari. legare.
vel alio
^

donare. vendere. permutare pignorare in solutum dare. aftictare, alienare quovismodo obligare bona aliqua immol)ilia vel fructus et redditus
Pj.
totius
^

2 Samo dovle sie rukopis V^, daljna su dva lista ^ l\. Nicole * l\. nobilium ^ Pi. Desse iudicum ' Samo D. i Pj., u P2. stoji mjesto toga Prohemium huius retbrmationis ^ ^ Pi. magori reperitur ad cartam 58. huius libri" ft. j. pod Pi.)'' ^^Pj. Valjada mjesto heri", u Pi. kratica, koja bi mogla znaiti ^extra" ^i Pj. ad ^^ p^ ^^ l\. atentus ** P,. utile iudicum bussollas i i Pj. i" 15 i>j, posset 16 p^ redundare Pj. a \\, a 21 Valjada pogrjeno mjesto aliqui" ^^ Pi. presencia Venetiarum ^5 p^. reformationi 22 Samo D. i ^4 gamo D. i P^ ^3 gamo D. Pi.

istrgnuta

l\.

30

Samo Samo posuerunt alba gamo V,. posuerunt

26

28

rubea

V2.

P2.

27

Pg.

p^.

balottas

P^.

31

Pg.

p^.

bussola

2 P2.

busula

^3

i*,.

^^

p^.

^^

1*2-

J.ib.

1.,

Cap.

17.

14'

eoruiidera aliquf) qiiesito colore, causa.

siibiecto

modo

vel

ingenio dirrecte^ vel indi-

recte alieui rion subieoto dominio temporali vel alicui loco ipsi dominio iion
siil) pna eius. quod esset ipsa res extimata^. <-uius pne veniat medietas^ in commune Tragurij, et alia medietas ad i)ropinquiores eius, qui contrafecerit* et nlehilominus^ contraotus super hoc factus non valeat. neo teneat. nec ullius^ eiistat valoris vel momenti. Non intelligendo. quod si aliquis non subiectus ipsi dominio vel clericiis debet de iure nature ad successionem bonorum aliquorum pervenire, quod ei pr^iudicetur^ per hane reformationem^ set^ sit eis salvum eorum ius s^cundum formam statuti. Et quod hec reformatio^^ obtineat loeum statuti, et pro statuto del)eat observari ac fieri ad sensum cuiuslibetj sapientis ita, quod non preiudicet communi, si aliquid vellet obici^i per elericos vel ecclesiam. Et si predictus^^ aliquod reperietur^^ contra ecclesiam ita, quocl possit^* esse eontra communitatem. commune. consilium et civitatem Tragurij, quod ipse^^ possit reaptari semel et pluries et ad sensum cuiuslibet sapientis. intenoione^^ pr^sentis statuti continuo firma et rata manente.
;
: :

P2.

L. directe

contrafecerint

obijei

reformacionem ^2 Pg punctus, L. ^5 L. ipsum L. posset

^

P2.

P2.

L.

L. medietas veniat L. Pg- ^li^s V2. preiudiceret L. reformacio L. sed P2. punctum L. reperiretur L. intentione
^

L. aestimata

nihilominus
P2.
i

^^

P2.

^^

^^

P2.

^*

^^

In nomine saiicte et individue Trinitatis^ ad (laudem et)'^ honorem (omnipotentis)^ Dei et beate* Mario semper virginis^ (et) beati Marci Apostoli' et Evano-eliste ac^ beatorum (corporum sanctorum)^ Laurentij martirisi^ et lohannis^^ episcopi et confessoris. proteetorum et defensoriim^^
civitatis
et

commiinis
gf;

Trao:urij.

Hec sunt
forraaciones)^^

statuta, publice^^ saiictioues.

correetiones. additiones^^ (re-

diminutiones

edita

et

firmata

de

novoi

in

publica

conrioni^'

^^.

(Regnante domino Ludovieo^^, serenissimo rege"^^ Ungarie^^ et exeelso magnilico domino domino Andrea Dandulo. Dei gratia Venetiarum, Dalmaeie^^ atque Croaeie-^ duee inelito et domino quarte partis et dimidie tocius^* imperij Romanie-^, temporibus quidem venerandi^ patris domini Lampredij27, Dei gratia Tragm'iensis episcopi, et egregij^^ et potentis viri domini Marci^^ Rugini^^. honorandi comitis i-ivitatis Tragurij^^, suorumque iudieum nobillium^^ virorum dominorum^^ Petraehe^* Stephani. lohannis^^ ]\Iarini. Luc-ani Desse et Marini Laurencij^*^. sub anno domini trecentesimo quadragesimo septimo^'. indictione XV^.. et fuerunt^ per rivarium
et

(ommunis publiee proclamata)^. (Sub diversis exce]sis Venetorum ducibus magniiiois rectoribus suoruinque dominorum iudieum noljilium virorum civitatis Tragurij sub annis. mensibus. indictionibus et diebus ut infra. videlicet:)^^

Prohemium*^.

Quoniam nulla^- iuris aut statutorum sancio'*^ quantumcunque propenso^* digesta consilio, ad varietatem humane nature et machinationes eius inopinabiles"*^ sufficit. nec^^ ad decisionem lueidam sue nodose ambiguitatis
^

i.

ima mjesto toga poetka

Sj.

Samo

Marie

^^

Samo

81.

,,In Christi
*

nomine Amen,

Samo
C.
i

P.,

correctiones publica L. additiones, correctiones, Samo rijei C. nema denuo, eontione, L. concione publica contione iirmata L. Dalmatie Lodovico regge L. Hungarie C. C. L. Croatie Romani Romane, L. L. venerabilis eggregij Lampredi Marcij L. nobilium Ruggini g^ Tragure L. Petracchae L. L. L. loannis c. Laurentij MCCC^ quadrago septimo, C. CCC (luadrag" ga,o L. MC0CXLV1I Samo L. C. L. c. nullo L. Proemium hec sacntio L. perpenso g^ innopinabiles, C. inopinabilis
deifensorum
adictiones
8,.
^^

Samo

P., Sa-,

L.

S2.,

C.
i

L.

Sj.
"^

gloriose
Si.

L. martjris
^^

appostoli
^^

Si.

l(il6.-9. marte" semper virginis

g^.
i

L. et

Si.,

C.

L. loannis
82.

12

Si.

^^

Si.

C.

Si.

te

^'

Si.

S2.

^^

Si.

in

^^

S2.

-0

g^.

-^

-^ S2., C.

-^

-^

83.,
i

C.

totius

^^ 82.

C.

^^

82.

C.

-^

82.

-^

Sg.

^^

83.

^i

^^

S2.,

C.

^^

d. d.

34

^5

g^.^

^e

g^.^

c.

3? g^.

Mills!^:^

sepf_,

38

82.

C.

fuerit

^9

P., Sg., C.
'^

^0

Si.

^1

Si., ^*

Sg.

^^

Si., 83.

sanctio,

^^

^^ S^.

IJb. L, Cap. 18.

14(^

atti>iti

eo presertini.

(juod (de)^

vix adeo^

certiim

('hinimqiie

(sit)^

sta-

quoniam ex causis emeroeiitibus. quibiis iura iairi posita mederi noii possunt. iii dubium revocetur. (Jiiia eriam^ ah adolescencia^ viri^ proclivius ad irialum sensualitas^^ humana decHnat^ ^. per quod irioriim siiljversio lreqiienter ohrepit. necessaria est superioris auctoritas^'^, ut tam per determiiiatioiiis opportune^^ sutTrao'iuni tollat amhia'iia^*. Utes aiifferat' ^ altercadirimat^' et ohsciira^^ sucidat^^ iones^^ quam-" per cultoris providi'^^ sarcuhim exth'pet vicia^^. virtutes inserat. corri^'at excessus. inoresque reformet. Hec saiie'-^ vir mao-nilicus^"* et potens dominus Marcus Eugini^^. comes (predictiis)26 (et capitaneus Trao-urij)^^ providenter^^ attendens et
niiintur^.
:

provide^^ eupiens detbrinatorum^o reformationi prospicere. solvere diffieilia^^

obscuritates res.serare^'. lites dirrimere^^, et ut unicuique,
trihuatur.

quod suum

est,

sanctiones^^

questionihus3-^ et neg-otijs

imminentihus^^ consonas

prornulo-are, ex^^ auctoritate maioris consiHj civitatis Tragurij^^ sihi coneessa,

et consiUiariorum-'^^ ac quibusdam sapientihus ad dominis Vincencio*^ Ampleusij*^. Josepho Stephani**, Federicho Mathei^^. Andrea Greo-orij. Miea^^ Daniel*"^, Blasco Marini et
hoi-^^ ellectis*^, scilicet:

una cum eius curia iudieum

Nicola^^

Oaxotti'*^.

statuta
et

ol)scura et defectiva^^.
imniinentia'^2

comoenda.

ipsius civitatis Tragurij in aUqua sui parte uUra ipsa statuta aUqua addenda^^, necessario declaranda. (addenda,^^ et reformanda deduxit.

Correctio^* statuti (positi)^^ Hhro primo eapitulo^^ XXIII.

:^'

18. (Qiiod iudices

non exeant de
posito

civitate

nec habeant

alia offieiay

Oum
^

in

statuto

quatuor^^ iudieum et quatuor^i consiliariorum^^

Si.,

Hhro primo capitulo XXIII. de elleetione^^ non contineatur nec fiat

Samo

qui

^*

C.

82.,
^

C.

L. attingit
Sg.
i

C.

^suno

Sg.

^ 83.

Si.,

' Si., S2.,

C. sensualiter

C.

Sg. L. statuitur, C. statutum ^ Si,, 1^^2-7 ^- i L- adolescentia L. etiam

^^

ad Deo, C. a Deo

^^

^^

Sg-

Sg.

C.
20

ambiguas

L. altercationes

succidat

ex'ane
S2.,

^^

q
-^

^^^^^j

L.

C.

declinata
i

^'^

Sg.

auctoritatis
^

L. quin, C.

^ C.

vim

^^ C.

opurtune

difijciat

L. auferat
^^

21 c.

procedi
28

'^^

C.

L.

Si.

magniis,

Sg.

Si.

defformatorum
santiones
C.

difticilia
Sg.

Tragure
S2.,
i

^^

Samo
^^

Si.
Si.

magiticus

25

C.

oscura
22

"^

C. alterationes. Si., S2.

^^
i

Si.,

S2.,

^i., 0.

L. vitia

q
S>.

Kughini

c. providetur
solvere,
Si, Sg.
i

^^

L.
g^.

23

26

gamo
C.

C. providere
dilicilia,

P.,
^o

difticilia

^2 g^.

C. reseccare
C. quibus

^^

solum

solum

^^

^6

g^.

in

Si..

L. electis

Sg.,

C
^2

L. consiliariorum
g^.,

Ampleusis, L. Ampleusi ^^ g^ ^i[^.q^ L. Matthaei

^2 g^ ^^ Samo P., Sj,, Sg. i S2. adenda inminetia, C. immintia ^s ^ L. Lib. ^^ L. Additio u S2. .,adeiida^' gamo P., S. i C. ^" Primi Cap. U V. nema toga kao ni nikakovih natpisa drugim glavama
^^

g^
^^

C.
S2.

i
i

L.

minentibus Vincentio
Si-,

L. dirimere, C. derimere
^'

L.
i

et

^*
S.^.

^^

Sg.

C.

hec
C.

^^

*^

Si.,

L. Stefani

^8

Si.

C. Nicolao

L.,

gamo
IIII

g^.

Mie,
i

L. Mirsa

S^ Amplessij,
Sg.
i

C.

*^

Matthei,

^^

^^ S^.. g^.

C. Casotti, L. Casoti

S^, Sg.
^o

i
i

0. Danielis

g^.

L. deffectiva

reformacija
IlII

^s
i

S.

C.

L.

^^ S.

L. electione, C. elettione

62

p_ consilliariorum

^^ S.

C.

150

Reformationum Tragurij.

mencio^. quod aliqiiis ex iudieibus et consiliarijs^ eivitatis Tragurij. durante moruni officio. non possit^ nec debeat se absentare et reeedere a civitate Tragurij. quod nobis videtur incogruum; nec etiam* fiat meneio^. quo(l
ellegi^ ad aliud^ officium preterquam iudicatus et eonsieonsiderantes et attendentes. quod ex hoc civitas et cives possent preiudicium^ (et)^^ gravamen^^ habere. nec esset congruura. quod ipsis iudieibus et consiliarijs eiistentibus ad dictum offitium^^ eligentur^* ad aliud^*: statuimus. quod ipsi iudices et consiliarijs^ seu aliquis eorum etiam^^ cum licencia*' domini comitis et curie. et sine aliquo modo non possit se absentare a districtu 'eivitatis Tragurij^ durante eorum oftieio ultra spacium^^ viginti^^ dierum, et si se absentaret. quod eadat ab eius officio. et dominus comes et curia in loco ipsius possint^^ et debeant^^ alium^^^
ipsi

non possint
Ideirco

liarie^.

elligere^* salvo, si dominus comes iret^^ ad parlamentum seu aliter extra districtum Tragurij. quod tune sit (sibi)^^ licitum unum et plures. et quot voluerit. dv^ curia secum^^ ducere^^ et secum retinere^^. usque (quo)^ stabit.

Item quod aliquis ex dictis iudieibus et eonsiliari^js^^ durante eorum officio non possit nec debeat elegi^^ seu accipi ad aliquod^^ aliud^* officium^-^ eivitatis Tragurij ^^ salvo. quod ipsi libere possint^" esse examinatores et manus eorum ponere ad examinaeionem^ instrumentorum etiam durante

eorum

officio^^.

Nec possint^'^ ipsi. seu aliquis eorum mitti*^ seu destinari*^ durante eorum officio^^ in ambasciata*'* seu^^ ad aliquem* alium*" locum pro aliquo modo. causa vel factis eommunis seu specialium*^ personarum ingenio, Item quod ipsi iudiees et eonsiliarij*^ statim ipsis electis^^. antedicto

quam
mino

reeedant de palatio^^. teneantur et debeant una^^ (.^jji (dicto)^^ docomite eligere^"* omnes^^ officiales eivitatis Tragurij. de quibus

officialibus eligendis^^ aliquis

ali ud

duo

otfieia

habere non possit

(salvo,

quod

qui]ibet possit)^^ esse de eonsilio

XX

(et)^^examinator^ non obstante, quod

haberet^o officium.

C. posset P. eciam P. P. alliud P. L. C. Samo V., consiDiatus, C. consiliatus L. C. L. praeiuditium eligereutur S.'gravamine P. elligentur, L. ofticium P. p_ extra L. Tragure L. XX C. spatium c. possit allium eligere c. debeat L. C. c. gamo V., P. nec Rijei secum ducere et" u C. L. p ^ reptinere Samo nema g C. P. P. aliquis L. C, V. ofHtium g Tragure g pog^jt P. L. examinationem mittere, C. micti y possit V. v l V. ambasiata sive aliquam aliud P. C. spatium P. P. palacio y p unna gamo P. P. L. omnis P. elligendis Samo Samo V., habeat G. L. p examinatorum

S.,

C.
i

L. mentio

consilliarijs

8., C.

L. mentio

^
^
i

p.

elligi, S.,

eligi

'

^^

P.^

^^

^^ P., S.,

C.

^^

C.

1*

alliud,

S.

illud

i^

consilliarij
S.
i

^^

C.

i"

S.,

C.

licentia

S.

i9

^o

g.^
i

21

22

^3

p.

24

'^

g,^

S.

C.

^e

'^"

^8

(jj^^^g

29

^^

^1

consilliarijs
35

^'"

alliud
42

elligi, ^e

S.

eligi

V., P., ^^ S.

S.

^*
i

37

38

g_^

c.

^9

oftitio
i

^^

S.

*^

V^.

festinari

*3

offitio

**

*^ S.

4^

S.

*"

S.

^^

8.

*'

consilliarij
S.
i

^^

ellectis

^1

^2

^3

C.
i

^^

elligere

^*

S.

^^

^'

V^.,

^^

S.,

^9

^o j^

l.ib.

I.,

Cap. 19.

151
XXVL^'^:

(OoiTertio^ statuti [positi]^^

in]i''

libro

primo

capitulo^*^

19.

(De ordine

citationuiiii')^ (A.)

(libelli

et

responsionisf.

(iii)^^ libro primo^ eapitulo XX VI.^ non contimencio^ de ordine citacionum^o, que^^ debent^^ fieri, et observantur^^ per continuam consuetudinem. quod nobis valde defeetuosum

Qiiia super^ statute posito

iieatur^ nec tiat^

et

inracionabile^'*

esse

videtur:

atfectantes

citacionibus^^

faciendis
:

dare

ordinem^^: Statuimus et ordinamus, quod ipsi statuto^' addatur quod qui(unque, qui citatus fuerit personaliter per rivarium communis de sero^ ad petitionem^^ alicuius, quod in mane sequenti deberet^^ comparere^^ ad
(Si)2*

respondendum eidem (de iure)"^^ eoram domino eomitte^^ et eius euria et non comparebit, (secundo citetur^^ modo predic^to, et si infra citationem^^ non comparebit )2^, tercio^^ citetur^^ et peremtorie^*^ modo prelibato; et si
:

perhemptorie^^ citaeione^* (non comparuerit)^^. (quody^^ tali eidem*^ actori^^ [^^ to to eo, quod dictus aetor ostendere poterit per instrumentum vel testes idoneos, seu in toto eo, (quod)^3 aetor iurabit dictum reum ibi teneri: et quod ab inde in antea tali reus sententiatus^^ non possit suam eontumaciam*^ purgare. Si vero citatus^^ fuerit quis per rivarium communis tribus vicibus, ut*^ supra premittitur^^ non personaliter sed ad domum. et contumax fuerit, quod cridetur^^ per rivarium communis in logia^ communis, quod ipse tali citatus^i et contumax comparere debeat ad respondendum de^^ iura
(in)^i

tercia^^

(sic)^'

citatus^^ sentencietur^^ diffinitive^^

ad cuius peticionem^^ citatus^* fuerit, infra terminum statuendum eidem per dominum comitem et eius curiam, que crida et terminus scribatur^^ per notarium communis; et si infra terminum ei^ statutum comparere
illi.

L. Lib. Primi L. Additio Samo Samo C. Samo ih. ^ Samo D., L. cittationum C. L. supra Samo C. L. Samo L. C. 26. netur C. cittationum, L. mentio L. citationum q debet, L. debeant quod, L. quomodo Si^ observabantur, C. observabatur, L. observari L. ordine nabile L. citationibus citactionibus, qui per rivarium communis personaliter de sero C. L. debeat petitiones V. P. peticionem, L. comparire C. Samo D., V.. L. v., y comite gamo infra citacionem, L. P. secunda citatione gamo D., V., C. y^ g^^ c. L. peremptorie,. L. C. peremtorio gamo V., perhemtorie, C. L. P. perhemptoria. L. L. peremptoria, Samo D., V.. peremtorio L. C. gamo D., V., gamo C. L. S^, L. g^^ g^^ Q L sententietur eadem. C. ab eodem L. actore S^, C. gamo V., P. sentenciatus contumatiam P. premititur, premictitur C. C stridetur petionem. C. loggia C. L. scribantur D. V. P. L. petitionem C.
1

^^

P., S^.
i^

^^

C.

^^

Cap.

id

P., Sg.

g^.

Sj.

*a

I.

Sj.

Sg.

conti-

^ S2.

C.

tit

^ Sg., Si.,

C.

^^

Si.

Sg.,

^^ C.

^^

^' P.,

S2.

^*

Si., S2., C.

inratio-

^^

Si. cittationibus, S2.

1^

C.

^^ S2.

^' S2. statuti

^^

Si.

citatus fuerit
S2.
i

C.

^^ C.

"^^

22

P.,
25

Si.

^3

P.,

Sj.,

S2.,

24

C.

g^,

cittetur
27

26

et si

Si.,

2.

C.

si

in

Si.,

S2.,

28

Si.,

Sg.,

C.

tertio

29

g^.

cittetur

so

P.
i

S2.

^i

Si.,
Si.,

S2.,

^2 g^,^

tertia,

S2. tertio ^^ Si.,

'

^^

C.

S2.

citatione,
P.,

S2.

citationi
i

^^

P.,

S,.,

36

S2.

^^

C.

^s

g^^

cittatus
**

39

^o

g^^

definitive

^^

S2.

*^

C.
i

^^

P.,

Sg.,

*^

Sj.

S2.

^^

Si.

cittatus
i

^^

Si.,

S2.
^0

uti

^8

C.

^^

S2.

S2.
i

^1

Si. cittatus

^2 g^.

in

^^ P.
^^

Si., Sg.,

^^

Si. cittatus

^^

et,

rei

152

Reformatiouum Tragurij.

(ebeat ad respondendum)^
statuti folio 85)^.

neo:lexerit. seiitencietur^ per

cootumac-iam^ modis

et condic-ioiiibus* in statuto contentis (sub riibrica. ut ajiparet iu additionibiis

(Fini voluiiiinis statutoriim/.

(B.)

(De ordine petitioiuim)' (supra^

dicto capitulo)^.

Ciim sit ineongTuum et iuri coiitrarium. quod lites deducaiitiir iii loiio'um homines o)) hane eausani detrimentum maximiim paciuntur^^. voluraus. cjuod si aliquis actor peteret ab aliquo reo debitum a liljris deeem^^ supra^seu proprietatem valoris librarum deceni^^ supra^"^. quod in libertate rei sit formari^^ facere libellum: Salvo si dictus actor stare voluerit sacramento rei de eo. quod ipse actor petet. ipsi reo: et si reus formari^^ facere vohierit libellum. quod ipse^^ actor suum libellum seu peticionem^^ formet hoc ordine videlicet quod detur terminus actori ad formandum suum libellum ad voluntatem domini comitis et curie. deinde dictus actor faciat^' citari^ ipsum ad respondendum libello. Et detur ipsi reo terminus dierum sex ad respondendum. si debitum t'uerit a libris centumi infra seu valoris dicte
et
:

si proprietas })etita fuerit et transacto dicto termino. ipsi reo ad petieionem-^ actoris per dominum comitem et curiam detur terminus dierum trium ad ale^aiidum^^ et opponendum. quo secundo termino elapso detur ipsi reo per dominum comitem et curiam ad peti:

quantitatis^^ vel ab inde infra.

cionem^^ actoris tercius^* terminus sex dierum ad concludendum in caiisa. Si vero qiiantita^ ftierit a libris centum^^ supra. statuatur terminus reo ad peticionem- actoris diertim quindecim2^ ad respondendum libello. et se<-undus terminus ad allegandum et opponendum dierum sex. et tercius-^ terminus ad concludendum dierum quindecim2^ qui)us omnilnis terminis elapsis habeatur in causa pro concluso. nec aliqua parcium^^ predictarum amplius dicere vel aleo'are^^ non valeat^'^.
:

(C.)

(Sumaria rationimi) 33

Nolentes^*,
res mobilles^^

quod de

legati^ seu relictis per testamenta,

tam

si

fuerint

seu mercationiluis^' rertim mobilium. neide instrumentis docium^^ delieat formari libellus. sed^^ de eis fiat sumaria^"
inmobiles^^^.
^

quam

D.
11

Samo
,

D.
C.

Sj.,

82..

(.'.

^
i

Si
Si.

82-,
8

F. siiper
p.
i

L.

ipsi

X 16

12

super

L.

conditionibus

-^

L. seiitentietur

Samo D., i^ p formare

Samo P. S^
^
i

Si.

Si.

L. petitioneiii

i
i

^ Sj.
^

Samo
i

Si.

^^

i"

20

valoris

allegandum
L.
29

C
V.

decem

qualitatis

^^ P.

petiouem,
30

Si.

26

Si
XV

L.

^5 p.^ Samo D. -- ^4 p. Nollentes Si. valleat Si. i L. ^' ^^ i P. mercatoribus, Si. mercationes L. immobiles Si. ^^ V.. P., ^^ D. set L. dotium Si. i L. siimmaria

L, petitionem
V., Si.
i

L.
i

Si.

facciat
i

^i

P.
i

SiSi.

cittari

Si.

L. petitionem
^4

formare
C.
-|

82-

eontumatiam
'

Samo

L. patiuntur
^^
i

L.

P.

L.

C
-^

P., Si.

petitionem
V.
i

-"

L.

L. partium

XV

v.,

p^
^s

^^
Si.
i

j^
i

tertius

L. tertius

^3

Si.

L. allesrare

mobiles
Si.

^~

^^ P.,

Lib.

I.,

Cap. 20.-22.

15^

ratio^.

noii

deroiiindo

statiito

(posito

lilii-o

priino eapitulo ^'i.f, qu()(l coines

cum

iudipilMis sui.s^

[lo^.sit^

in.sri-uirienta

dehiti^ execucioiii raaridare.

Addicio' statuti

([ositi)^

lihro

primo

(ai)itulo^

XXX.:
creditoro)^*^.

20.

(Debitor iiou

possit presentare

pigiiora

iiivito

Malic'ijs^^ delitonim obviare voleiites et ne creditores in habendis suis denarijs trahaiitiir in longam, statuimus. quod addatiir statuto posito primo libro^2 eapitulo XXX. quod quilibet debitor, qui tenebitur alicui in aliqua
;

quantitate pecunie seu re ex debito aliquo per instrumentum seu per sententiam non possit presentare pio"nora aliqua creditori neque ipsuni creditorem compellere. quod intret in tenutam suorum bonorum pro ipso del)ito

ante terminuni in sententia seu instrumento^^ contentum salvo. quod si creditor contentaretur aceipere pi2:nora seu intrare tenutam l)onorura debitoris ante terminum. quod sit in arbitrio dicti creditoris.
;

Addictio^* statuti (positi)^^ libro primo capitulo^^ XXXI.;

21. (Qiiod

comes teneatur
in statuto posito

oirines sententias executioni mandare)^'.

libro^^ eapitulo

Cum

primo

XXXL

contineatur et tiat

mentio^^, quod dominus comes teneatur exeeueioni^^ mandare preeeptum. ipse dominus comes teneatur et possit sennec! in eo contineatur. quod

tam latas per eum quam per ipsum et eius curiam^* iudicium^^ et consiliariorum nec non et latas per quoscunque arbitros, ordinamus. ouod ipsi statuto addatur. quod comes teneatur et debeat omnes sententias latas per eum et per suos iudices et consiliarios ac per arbitros nec non et precepta de quacunque quantitate pecunie exetencias^^ (suas)^^ quascunque^^

cucioni^^ mandare.

Additio statuti (positi)^' libro primo capitulo^^ XLIII.

22. (Quod innlier iiou

})0ssit

esse testis in causa

eivili)^^.

Quia consuetudo erat. quod testimonio mulieris in civili non credatur^^. nec de hoc fiebat mencio^^ in statuto aliqiio. ideo ordinamus. quod addatur statuto posito in liliro primo^^ eapitulo XLin.
1

P. racio

Si.

debite

Samo
P.,
Si.

S^.
i

L.
^^

8i.

suis iudicibus

22

Additio -
I.

L, instromento P. addito, L. Samo L. Samo D. P. L. Lib. Primi Cap. P. mencio p l sententias executioni L. Lib. p. l. v. curia Samo D. d. V. V. qua sunt que l Lib. Primi gamo D., P. posito iiidicum l executioni _ L. L. mentio Samo L. p. L. crederetur V., P. Cap.
12

Samo D.'i

P.

V.,

executioni
^^

L.

Lib. Primi Cap.

I.

L.
i'

L. possint

i^

'^

P.

Addictio^ L. Additio

Samo

"

L.

Malitijs

libro primo,
1^

L. Lib.
i

^^

1^

^o

j^

^i

^3

^4

^5

^6

^7

^s

29

^o

^^

^2

i.

154

Reformationum Tragurij.

Quod mulier aliqua iion recipiatiir iii testem in aliqua causa nec earuiri testificatio^ credatur aliqualiter.

civili,

Corectio^ statuti (positi;^ libro

primo capitulo* XLIV.

possit esse testis)^

23.

(Quocl fainiliaris

non

Saneimus, quia multociens familiaris alicuius. vel qui comedebat paiiem eius, producebatur' in testem, et consuetiido erat, tales non reeipere^ in testes, et (quia) nichiP^ fiebat de hoc mencio^^ ^^ [^^ statuto aliquo

Quod
testis in

familiaris alicuius vel

illius,

comedens panem alicuius non

moratur, nec eius
dicto

possit esse

favorem

cum quo

credatur. donec

(um

eo morabitur.

Addictio^^ (faeta)^^ statuto (posito)^^ libro primo capitulo

XLVIIIP6.:

24. (Quod advocati sint de maiori eonsilio et

solvatiir eis)^^

quomodo

Quia reformatio^^

erat,

eonsilio maioris^*^, et in statuto

quod nullus possit^^ esse advocatus nisi de non continetur, statuimus et ordinamus, quod
esse

addatur statuto posito libro primo^^ capitulo XLVIIIL persone de aliquo de maiori eonsilio. Item cum^^ multi advocati parcium^*, transacto uno anno vel duobus, petebant ibi solvi^s de questionibus, quarum fuerunt advocati. quod nobis videtur iniustum, ideo mandamus. quod aliquis advocatus non possit petere aliquid precij^^ (ab eo)^^^ cuius fuit vel erit advocatus, pro solucione^s sui salari^^ ultra unum mensem proxime sequentem a die questionis linite. Et cum^^ solucio^^ advocatorum nobis parva videbatur, ordinamus, quod quilibet advocatus habeat pro solucione^^ g^j salarij a parte, cuius erit advocatus, si questio erit a libris X infra, soldos^^ duos parvorura, et si erit a libris decem^* supra, habeat ad racionem^* soldorum^^ XL pro centenario, intelJigendo^"^ eis esse solutum. si pi_o-nus (non)^^ habebunt^^. a parte, cuius
nullus possit

Quod

(si) 22

advocatus

alicuius

debito seu re seu

quacunque

alia causa, nisi fuerit

fuerint advocati.
1

Primi Cap.
^

D. prodecebatur L. recipi P. L. mentio L. nulla V. L. mentio de hoc p Addicio, L. Additio Samo D. P. Samo D. P. L. Lib. P. reformacio Samo L. Cap. IL L. posset L. de maiori eonsilio L. Samo D. V. L^ quum y p l partium p ^^i^g l L. quum L. solutio Samo L. solutione L. solutione V. l x l. P. L. p intehgendo ^8 Sarno P. L. rationem L. hahebat

L. testificationi

Samo L. Samo D., V.

i3
^^

l. Additio
^

Samo D.

1\

L.

Lib

P.

L.

multoties

'^

^^

^^

1-

i^

^^

I.

^^

^^

^^

-"

-^

I.

22

23

24

25

26

pretij

2'

28 j^

29 j^

salarij

^^

^^

32

^^

sold.,

solidos,"

sol.

^4

^s

^e

j^

01.

^7

V.,

=^*

, :

Lib.

I.,

Cap. 23.-28.

155

Additio^ (facta)^^ statuto

libri

primi capitulo LVII:

25. (Qiio(l partes consilij captae

etnon captae

scribantur)^''.

Statuimus. quod addatur statuto posito libro primo'^ capitulo LVII. quelibet^ pars. que ponetur ad maius^ consiliuin. tam si erit capta. quam si non. S(*ribatur in libro reformacionum^ communis per can cellarium domini comitis.

Quod

Adictio^ (facta)^ statuto

primi

libri capitulo^

LVIII.

26. (Quod sindicus eligatiir per scrutini^m)^

Ordinamus. quod statuto posito libro primo^^ capitulo LVIII. addatur mittendus pro aliquo negocio^^ communis, quili))et sindicus ellio-atur^^ per scraptinium^^ ad maius^* consilium generale.
:

(^)uod

Declaracio^^ statuti (positi)^^ libro primo capitulo" LVIIIL:

27.

(Quod iudices

et consiliarij

vacent ab

ofiicio

per sex nienses)^^

quod declaretur

Oum dubium

pluries vertebatur, quanto tempore iudices et consiliarij ^^

vacare debeant^o post

eomplementum

sui oflicij. statuimus.

statutum positum libro primo^^ capitulo LVIIII.

Quod iudices et consiliarij. postquam compleverunt'^^ suum ofiicium non possint ressumi^^ ad dictum officium infra sex menses proxime secuturos ita, quod per sex menses integros sint extra officium et vacent per ipsos sex"^* menses integros ab officio.

Adictio^' (facta)^^ statuto (positof' libro primo capitulo^s

LXVIIL

28.

(Quoni()do examinari debeant instrumenta et solvi

examinatoribns)2^

Ne homines in habendo sua iura et instrumenta perducantur^*^ in longum, statuimus, quod statuto posito libro primo^^ capitulo LXVIII. addatur Quod quilibet examinator teneatur et debeat examinare instrumentum^^, cuius erit examinator^ seu quod erit ibi datum de mandato ad examinandum, infra tres dies, postquam erit ibi datum per illum. cuius erit instrumentum
^^ Samo L. 1 P. Additio 1^ Samo D. i P. 2 L. I. ^ ) j p ^^j. * D., V. i P. manus ^ L. reformationum ^ p Addicio^ L. cpialibet i L. Lib. Primi Cap. Samo L. L. Additio Samo D. i P. L. I. ^^ L. eligatur ^^ L. scrutinium 11 L. negotio ^* D., V. i P. manus i7 Lib. Primi i^ i gamo D. i P. 1^ L. Declaratio ^^ Samo L. Cap.
libet,

L.

P. consilliarij
verint

^0

"^

23

v.,

26 [.^amo

D.

p. L. complep debebant, L. debent L. L. VI P. L. reassumi p. Addicio, L. Additio ^amo D. Samo P. P. Lib. Primi Cap.
^o
21
I.

25

22

24

27

L. producantur
X.

^^

L.

I.

28

-^2

j) ^

instrumento

29

MON. HISTOR.-JUR.

17

156

Keforinationuiii Tragurij.

sub peiia soldoriiin vigiutii parvorum, (cuius)^ peiie inedietas sit communis, quod quilibet examinator habere debeat pro eiaminando quolibet instnimentum^ a c-ive denarios sex et a foreiise soldos* tres. Et si examinator alicuius instrumenti esset mortuiis. quod dominus comes de suo mandato possit ili ud instriimentum faeere examinari5 alij examinatori et si exarainator esset vivus, et (esset)^ extra civitatem et districtum et dictum instrumentura esset opportunum^ pro produeendo in
et alia medietas sit partis. et
:

dominus eomes possit illud talle^ instrumentum faeere exaexaminatori. (si ei videbitur. Item quod dominus eomes possit faeere et teneatur examinari)i^ tacere quaslibeti2 sentencias^^ ^j^tas tam per eum et euriam et arljitrum^-* seu arl)itros et alios quoseunque. et illas
iuditio,

qiiod

minari

alij^o

exeeueioni^^ mandare.

Additio

et

eoreetio^^ (faeta)^^ statuto

primi

libri

eapitulo^^

LZVIIIL

29. (De salario et eoiitiiinaeia cainerarioruin et ^nassa^iorum)^^

Statuimus. quo& quilibet eamerarius eommunis. prout aetenus"^*^ habebatlibras sex pro salario^^ sex mensium. habere debeat libras duodeeim^-: et euilibet^^ eamerario ellecto^^ ad dii-tum oftieium^^. antequam intret-^
offieium^', sit licitum

refutare

ipsum officium^^

libere

sine

pena. et do-

alium possint elegere"^^ loeo illius. Si vero quis assiimeret officium^^. non sit ei lieitum ipsum refutare sub pt-na librarum deeem^**, et nichilominus^^ remaneat in dieto offieio^^. Item volumus. quod aliquis eamerarius non possit eJlegi^^ ad dietum^* (neque ad)^^ offieium^^ massarie. et^^ isic^^ etiam^^ massarius aliquis non possit ellegi^o ad offieium camare et)^^ massarie infra sex menses proxime sequentes*2, sed*^ ab ipsis vacare debeant**, eamerarius seilicef*^ per sex menses et masarius*^ (per annum, ita quod stent tantum extra. quantum intus. Item quod aliquis eamerarius)*^ non possit exire extra distrietum Tra,o"urij durante eius offieio absque lieeneia*^ domini eomitis sub pena librarum deeem^^ parvorum.
et

minus eomes

euria

L. sententias D, arbitrium L. exequtioni Samo D. Lib. P. coreptio. L. correctio P. Cap. l. xri d^ y l haetenus p. Samo L. v. ofHtium P. P. quilibet L. electo v. v oftitium y oftitium p L. eligere intrent ^3 v. P. nihilominus v. V. L. X L. p ^^ dictum ofticium gaino P. V. y oftitium L. L. Samo D., V. p. D. p. debeat v. L. subsequentes y L. massarius Samo P. L. V. L.
qualibet
^^

V.

L.

XX

^
9

L. examinare
P.
i

L. tale

^^j^Q

i>

L. alteri
L. alteri
^^

lo

L.
'

j^

instrumente
i

Samo D., V. ^ Samo P. i

i

P.

L.

L. solidos

P.

oportunum

12

^*

^^

^^

^^ 22

Stat.

I.

^^
j

20

21

sallario

23

24 iy

elleto,

ellicto.

25

26

27

23

elligere.
^2

29

30

31

L.

oftitio

elliori,

eligi

34

^o

D.,

^e

37

si

38

V.. si

39

et

40

eligi

4i

42

\,

*3

j)

g^t

^4

^5

P.

silicet
i

*^

49

V.

L.

*^

*^

licentia

Lib. I, Cap.

2y. 32.

;')' 1

Aditio^

et

coreptio^^

(facta)i*'

statiito

(posito)^^

libro

i)rirn()

capitulo^'^

LXXVIII.
30.

(De

ambasciatoribus ac sindicis
spec-iales

et

eoniiii

salario)^^
ordinarnu.

Ne
quod

c'Oinmuiie et
quili))et

persone

damniim

paciantur^.

statuto posito libro

primo capitulo

LXXVin.

addatur:

in servicium*

arabaiiator^ et sindiciis et eorum familiares. qui ibunt communis. scribere faciant omnes res. qiias secum portabunt in dicta ambaxata pro sua necessitate, et iuret^ coram domino comite. quod ipsas res, quas scribere fecerint. secum portabunt: que res scripte. ante-

Quod

quam ipsi vadant. dominum comitem

ut dictum
eis
est.

deceant existimari^
et
si

per

duos

eitimatores

ipsi

vel

eorum

alter aliquas res

dandos per non existimatas^.

portarent^^ et eas amictarent^^

vel

quod communem^^ niehiU^

Statuentes etiam^*. quod quilibet ambaxiator^^ seu sindicus, qui mittetur per terram. habere debeat soldos^^ octto^'^ (in die)^^. sicut habebat quinquei^: (et qui mittetur per mare, hai>ere'' debeat soldos decem^^, sicut habebat quinque2i)22.
restituere

emendare

teneatur.

(Additio)23

(super)24

c^tatiito

(posito)^^

libro

primo

capitulo^

X.XXIIU.

31.

(De inonstra facienda intra cum

triduiim)^''.

Statuimus. quod

in statuto posito libro primo^^ capitulo

XXXIII[.

<-ontineatur. quod2^ cuilibet^o petenti in iudicio^^ ibi fieri mostra^^ de aliqua

possessione (ac)^^ domo. terra. vinea vel paratinea, debeat fieri monstra. nec contineatur, infra quantum tempus: quod ipsi statuto addicitur^*: Quod ipsa monstra^^ fieri debeat infra tres dies computandos (a die)^^, quo petita fuerit. facta relacione^^ per rivarium notario communis et ea
scripta.

<Additio)38 (super)39

c^tatiitis

(positis)^ libro primo capitulo*^

LXV.

et

LXVL

32. (Quod deffensores non eligantur in advocatos et e contra)*l

Cum pluries et quasi continuo occurebat*^ quod deffensores communis in renovacione** curie erant ellecti*^ advocati iurium, et advocati elligebantur*^
^

P.

L. Additio
I. ^

^^

L. Lib.

servitium

^extimari

21

p commune L. ambasciator L. P. eciam P. solidos L. Samo D., V. L. VIII - ^ X V. P. L. V L. gamo L. Samo D., V. L. V P. gamo D. _ Samo L. Samo D. Cap. P. l. Lib. l. D., V. P. quilibet V. l monstram Samo L. p. L. addatur v. P. mostra gamo P. L. p. Samo L. Samo D. lacione, V. L. relatione Samo P. D. gamo L. Lib. Cap. l occurrebat P. 41 L. L. eligebantur L. renovatione L.
10

^^ L. correctio ^^ Samo D. i P. ^^ gamo D. i P. ^^ Samo L. ^ L. patiantur ^ L. ambasciator * L. Cap. ^ L. iurent ^ p extimari, L. P. ambaxiata, L. ambasciata ^ P. extimatas, L. aextimatas P. examinatores, L. aextimatores

^^

V. portaret
nihil
22

1^ P.
i

26

V., P.
18

L. amitterent
^^

^^

j^

^^

^^

^^

octo.

^^

^o

^3

24

25

I.

27

28

29 j)

g^

^0

^^
i

iuditio

^2

^^

34

^5

^6

^7

rel-

^^

^^

^^

*^

Stat. *^

I.

^2

^^

electi

*^

158

Reforniationuin Traguiij.

in defensores^. et sic continuo dicti advorati et defensores^ in dirtis oftLcijs

permanebant, quod erat inconofruum

libri^

capitulo

LXV.

et capitulo

LXVL

statuimus. quod capitulis statuti primi addatur:

possint elligi^. quaiido eoruin ofticium est nec meiises iii advocatos^ iurium coiTimunis advocati in defensorihus'^ et quod ipsi deljeaiit vacare a dictis ofticijs per sex menses completos et continuo.
defensores'*
alios

Quod

non

rompletum, per

sex

Additio^

et

correptio^ statuti (positii^o

et

Iil)ro

:]^i

capitulo^- llII.

33.

(De modo seribendi

Iraudibus
et

depositandi testamenta )^^.

ne testatores de suis testa-

Ad obviandum
Quod
scribere.

lualicijs^^. et

meiitis decipiantur, statuimus

licitum

sit cuilibet.

qui volet facere testameutum clausum. scienti

suum testameutum
et

sua

manu

propria scriliere.
scribi per

isi

volet: et
notarij

si

nolet
iurati

ipsum scribere 1^^. teneatur ipsum tacere

manum

communis Tragurij
alia persona,

que

nesciet^ scribere, teneatur et debeat

non per a]iquam aliam personam. Et quod quelibet eius testameutum,

sive

clausum
et

sive non, scriln facere per

manum

notarij

(iurati)^''

communis

Tra.o'urij.

apertum

non alterius persone. Et si testameutum aliquod clausum vel scriptum foret manu alicuius persone. excepto quod testatoris
valeat

testamentum non

communis Tragurij. (quodl^^ illud talle^^ Et quod testamenta clausa deponi debeant^^ penes notarium iuratum communis Tragurij. aut penes quem ipsorum notarorum-^ (iuratorum)^^ communis testator volet, et non penes
scientis scribere vel notarij iurati

nec

teneat.

aliquem alium hominem seu locum. Et si aliquod testamentum reperietur^^ esse depositum penes alios excepto quam penes notarium, quod illud non valeat nec teneat. Et quod quilil)et notarius teneatur hal;)ere unum specialem quaternum, in quo debeat notare milesimum^*. indictionem. diem, mensem. testes et examinatorem. qui fuerint presentes dicto testamento. et nomen testatoris. Et quando contingeret aliquem velle in se recipere testamentum, quod tecisset, vel tieri fecisset. quod notarius teneatur ipsum restituere in presentia-5 duorum testium et unius examinatoris. et ipsam restitucionem'-^
praesentia duorum testium et unius examinatoris)-' scribere in dicto quaterno. Et quod notarius non debeat alieui persone dicere vel manifestare aliquid, quod esset scriptum in ipsis testamentis sub vinculo sacramenti.
(in

L. L. deffensores Lib. L. P. advocatis, u D. takoer je advocatos'^ L. dettensores P. ispravljeno tako, da je precrtan potonji L. Lib. Addicio L.correctio D. P. P. Cap. gamo L. L. malitiis gamo P. L. ~ i P. nesciret, L. nescit " Samo V., P. L. P. L. Samo D. D. V. debeat P. Samo D., V. L. L. notariorum L reperiretur Y., P. L. millesimum presencia V., P. L. restitutionem Samo L.
^

L. deffensores

detfensores

'^

Statuti

1.

L. eligi

o^-

"

^^

i^^amo

^*
^^

tercio

^'-

III.

13

i^

^^

tale

-0

^i

v.,

^^

23

-^

-^

P.

-'

Lib.

I.,

Cap. 33.-36.

159

Et quod statutum ipsiim

tercij libri^ capitulo Illl. sit

et

supradictis ca.sibus.

ubi in contrarium loqueretur. dispensatum

anullatum.

AnnuUatio

et eorrectio (statuti)^

(positi)^ libro

8? capitulo*

VIL:

34. (Qiiod testamenta flant ciim examinatore, testibiis et notario)*.

Sancimus

et

ordinamus, quod statutum positum libro tercio* capitulo

VIL

annullari debeat et cassari. et loco eiusdem statuti dicimus

Quod
duobus

testibus,

aliqua persona non possit nec debeat facere testamentum sine eiaminatore et notario iurato eominunis Tragurij in civitate

Tragurij vel eius districtu, et si aliquod testamentum reperietur' aliter esse factum. quod illud nec valeat nec teneat, sive scriptum esse sive non. Salvo aliquem civem Tragurij vel eius districet reservato. quod si contingeret tualem facere testamentum extra civitatem Tragurij et eius districtum, -quod tune sit ei licitum facere et ordinare eius testamentum et ultimam voluntatem faciendo ipsum secundum ordinem et ritum loei, in quo eum testari contingerit et eiusdem loci observatis solempnitatibus^^. Cui testamente credatur et adhibeatur tides, tamquam si scriptum foret in civitate Tragurij per ordinem superius anotatum^^. dummodo illud testamentum ^ppareat esse scriptum per notarium imperialem et in presentia testium.

Additio (faeta)i2 statuto (posito)*^ libro 3i* capitulo" XXIIIL:

35. (Qiiod intrantes religionem ab omni successione excliidantur)^*.

Statuimus, quod statuto posito libro tercio" capitulo^ XXniI. addatur

quod si aliquis intraverit religionem^^, et in ea diem. quod nullam partem bonorum paternorum vel maternorum petere possit. dicatur et bonorum ei perveniencium'^^ per hereditatem seu successionem quocunque modo vel ex quacunque linea.
sicut dicit^^,
steterit per

Quod

annum

et

Additio22 (faeta)23 statuto tercij^* libri capitulo^^

XXV.

36.

(Qiio(l

i 11

divisione proijciantur tessere)^.

libro tercio

Statuimus. quod statuto posito

capitulo^'

XXV
et

addatm':
et

Quod

partitores. qui

dabuntur per

dominum comitem

curiam ad

dividendum^

bona hereditaria sive

III.

communia. debeant ipsa dividere

J..

ap.

L. V., P. L. solemnitatibus L. adnotatum Samo L. Lib. Cap. P. P. D. Samo D. P. _ L. Lib. P. dictum P. Cap. Samo L. V. Samo D. P. Addicio L. pervenientium P. relligionem L. Lib. Samo L. l. Lib. Cap. p P, _ Cap. D vidicendum
^

L. Lib.

Samo
^^

L.

^^

2 ^

Samo D.
III.

L.

^^

Samo D.
^^

'

L. reperiretur
tercio
^^

P.

L. Lib. IIL
^
^'^

P.

L. non

contigerit
i

13

1*

III

^^

tertio

III.
^^

i^

^^

^^

24

tertij

25

III.

^s

27

III.

28

;160

Reformationum Tragurij.

partire

cum
lieri

minori dampno^ possessionum

et

cum

maiori

utilitate-

parcium^
partes.

quam

poterit: et 'quod facta divissione* ponatur^ tesere^ inter

(Additio)' (super)^ statiito tereij libri capitulo^ XL.

87.

(Quod pignora seribantur per notarium)^^.

statiito
tereij

ancimus. quod

libri

capitulo^^

XL. addatur:

habet pignora ab aliquo, debeat ea facere scrilji notario^^^ quando ea volet facere vendi et nominatim quodlibet pignus, et pro quanto sunt^^ ei pignori^*. et iii vendicione^^ dictorum pignorum. pro qiianto dicta pignora vendita eriint. Xon intelligendo de pio-noribus tabernariorum, que essent pignorata ad tabernas.
quilibet, qui

Quod

38.

Qiii

veniant ad successionem temtorij Podemorie^* (divisi et qno ordine succedatur)".

in vendicione^^

Cum
contineatur.
territorio

seu

dacione^^
possit

territorij

facta per

communem"^^

de ipso Podemorie^^ vendere, donare, testari^^. legare alicui persone. quamvis sabiecte iurisdictioni^^ comraunis. permutare tamen possit cum personis subiectis iurisdietioni^* communis Tragiirij et dominio temporali et non alijs sub pena librarum XXy parvorum solvenda communi, et contractus non valeat nec teneat. Et propter hane causam homines, qui habuerunt de teritorio^^, possent habere magnum preiudicium et gravamen, cum in ipso capitulo nec aliorum aliquo non contineatur. quis possit et debeat sucedere^* in ipsis territorijs^^ statuimus. quod declaretur ipsum capitulum et ei addatur
aliquis
ibi
;

quod

non

partem

contingentem

Quod
habe))it,

si

aliquis decederet testatus sive intestatus^^. si tilios

ipsi
tilij
:

masculos

masculi sucedere^ debeant et si non essent masculi. et ex ipsis filijs masculis essent tilij masculi. quod ipsi tilij tilij tiliorum sucedere^^ debeant intelligendo. quod si decedens haberet lilios masculos et nepotes masculos ex tilijs masculis defunctis. quod ipsi nepotes succedant^^ in tanta parte, in quanta patres eorum succederent. si viverent. Si vero contingeret talem^^ decedentem non habere filios masculos neque^* ex eis nepotes. et haberet filias feminas. quod ipse lilie femine succedant.

quod primo

y l partium V., P. L. tessere Samo L V. P. L. Lib. ^amo L. L. Samo D. Cap. ^ L. pignoratum P. L. L. per notarium Lib. Cap. P. L. vendiL. Podmoriae P. L. venditione Samo D. V. Podmorie V. P. L. datione tione L. commune P. V. iurisdicioni L. territorio testare P. iurisdicioni D. V. intestatos V. P. V., P. L. suecedere V. L. suecedere D. sucedeant d L. suecedere V. L. nec V. tales
^

P.

L.

L. divisione
i

damno
^

V.

utillitate

P.

L. ponantur
III. ^^

^'^

''

'

ii

Stat.
^^

III.
i

^^

sit

^^

^^

^^

^^

-^

-^

--

^^

-^

'^^

-^

teritorijs

^^

'^^

^^

^^

^2

tale,

^^

Lib.

I.,

Cap. 37.-3i).

IfU
nec^ feminas ne*^ haberet patrein, avum seu

Si vero contiiiiieret
iiepotes ex
tilijs

ipsum

iion
iit

masculis,

habere dictum

filios

rnas<'iilos

est,

et

abaviim paternum. quod tune pater, avus seu abavus, qm essent^ superstes, succedat, seilicet^ primo pater, secundo avus. tercio* abavus. Et si nori essent filij, tilie, iiepotes ex lilijs, seu pater, avus et abavus. ut dictum est, quod tune frater et alij ex linea maseulina ('oHaterali suecedant: et si non essent fratres et alij eoleterales^ ex linea maseulina, quod tune soror^ (et)^ alij eolleterales^ ex linea feminina suecedant. Si vero eontingeret aliquem ex predietis non esse. quo tune quilibet, ad quem bona defuneti pervenirent^
etiam^o ab intestato in parte ipsa suceedat, non intelligendo propterea, quod

eommunis Traocurij et dominio temposub pena eontenta in eapitulo supra proximo. Et sic semper iste possessiones ire debeant in sueessione^^ de (herede in)^^ heredem, ut dictum est, et in proximiores intelligendo continuo, illos esse propinquiores et debere sueeedere^*. qui, ut dictum est, venirent ad sueessionem^^ illius, apud quem possessio inveniretur, posito, qiiod ad cum pervenisset per aliquam sueeessionem alterius. Si vero easus eveniret, quod defunetus non haberet descendentes, aseendentes, eoUaterales ex utraque linea seu alios, qui ei suceederent ab intestato, quod tune ipsa possessio veniat in eommune Tragurij per hane declaracionem^^ et addicionem^^ non preiudieando nee derogando ipsi eapitulo de pena imposita contrafacientibus, sed^^ eum pocius^^ eoniirmando et affirmando.
aliquis
rali

non subieetus

iurisdictioni^^

aliqualiter sueeedere possit

39. Qiio ordiiie^^ (M)minune tenetiir^^ ex(3alumpniare^^ possessiones

de Podemorie.
pluries^^ qustiones coram domino comite et euria cotidie^^ super eo videlicet, quod hij^^, qui habuerunt partem territorij^ eommunis de Podmorie^^ dieunt^^, se non habere et tenere tot vertenos^^, quod dicmnt eorum instrumenta; ex quo eommune magnum dampnum^<^ pati posset, quia3^ quilibet diceret et assereret. se non tenere tantum, et peterent32. quod eommune eis sealumpniare^^ deberet, et iam sunt quatuor34 anni et ultra, quod eommune ipsas possessiones eis venditit. et eas ipsi tenu-

Cum

oriantur

erunt, non movendo aliquam questionem et eircavicini^^ eas oecupant, et illi. (juibus date fuerunt partes, poeius^^ petunt a eommune quam a vieinis, qui
V., P.

p gciam P. y^ p^ successione gamo L. V. sucedere L. sueeessionem y^ p declarationem y adictionem, L. additionem L. potius l Qnomodo D. V. L. toneatur l. excalumniare l plures l l Podemorie v. icit Y p vretenos ^ peteret L. damnum D. V. scalumniare, L. excalnmniare ^y cireumvicini P. L. potius
L.
^

L. neque

'^

1^

V.,

P.

L. collaterales
i

V., P.

L. collaterales
12

i^

p
^ ^

esset

^^

p. silicet

i*

P.

sororum, V.
i

nema ove

rijei

l
^

tertio

Samo
11

D., V.

P. succederit

^o

iurisdicioni

^^

i^

i^

set

^^

20

21

22

23

24

qiiotidie
29

25
j

j^

ij

26 ]3

teratorij

27

28.

y,^

j^

^^

^i

(jiia

^2

^^
^^

P.

^4

j^

____

35 ]>

f^

V.,

lt)2

Refonnationum Tragurij

Statuimus. quod quilibet, qui habet partem de ipso teraad quem pars pervenisset, ipsum teritorium* teneat. sieut fait (ei)^ datum et designatum per commune. nec possit petere aliquid a commune dicendo, se habere minus, quam eius instrumeutum asserat; intelligendo tamen, quod si aliqua pars, data specialibus personis, esset evieta per aliquem, quod commune illi, eui data fuisset ipsa" pars evieta. scalumpniare^ teneatur, si erit evieta secundum ordinem presentis statuti non preiudieando propterea, quod quilibet posit uti suis iuribus^^ eoram^^ vieinos
ipsis^ oeupant^.

torio^ seu

et alias speciales personas, qui

oeeupassent de dieto teratorio^^

40. Qiiod notarius teneatur publicare instrumenta (et

solucionis^^)^*.

modo

Cum
in

spe occurit, quod, quia

se.

publieum p^nes

ipsi

substineant^^
se
:

homines non habent sua instrumenta dampnum^ non modieum. et ut

et

quilibet habeat iura

apud

statuimus
debeat
teneatur

Quod

quilibet

notarius

publieare

et

in

formam

publieam reducere quodlibet instrumentum, quod ipse stipulabit et ipsum publieatum dare parti. eui pertinet dietum instrumentum. inter" duos menses proxime sequentes a die stipulationis^^ sub pna librarum quinque^^ parvorum. euius (pene)2o medietas sit communis et alia medietas sit partis: et quod pars, eui spectat et (pertinet)^! instrumentum. statim stipulato^^ instrumento
debeat
ipsi notario; et quod notarius vineulo sacramenti debeat solucionem^^ ab omnibus notarius habere et pro instrumento debeat soldos^* duos parvorum: et pro sententijs et testamentis. ut mori est; salvo quod stipulato^^ testamento notarius habere debeat medietatem solueionis^^. et quando erit publieatum, habere debeat aliam medietatem et de libelis^^ et alijs seripturis, ut mori est.

solvere

aecipere

41.

De
Ne

denarijs

communis salvandis
(in)^^

in

eapsa (que liabeant)^^

(tres

seraturas)^^.

eulum

et avere^^ eommunis malo modo stribuantur^^ q^ ^^ ^qy[. eamerarijs tot denarios eommunis salvare. (ut quandoque faciunt. et ut denarij ipsi mads sub fida eustodia salventur)^^. statuimus

denarij

sit

V., P.

L. territorio
^

1'

V. ipse
10

L. ipsas
*

P.

V., P.

P.

L. territorium

12

L. occupant
^

Samo D.

P. scalumniare, L. excalumniare

P.

lutionis

viribus
1*

^^
i

L. centra

L. intra

D.
2^

28 ^2

Samo D.
^^ j)

^
^

^ ^

V.

teritorio,

P.

dessig:natum
i

V., P.
^^

v.,

P.

^^

L. sustineant

L. territorio

L. possit
^^

P.

so-

stipulaeionibus, P.

21

Samo

P.

L.

P.

solidos,

Ubellis

havere

L.

Sjinio
]^_

distribuantur
D.
i

sol.

stipulacionis

P.
1^

L.

damnum

L.

^o

^^.^,1^0

22

j) ^

v.

25

D. stipulatio
29

stipulatio
26

23

l. solutionem

L.

P.

gamo P. ^^ Samo P.

l
o

solutionis

^'

Samo D.

L.

P.

P.

^i

L.

Lib.

I.,

Cap. 40.-43.

l^;\

Quod emi debeat uiia^ capsella^ cuin tribiis clavibiis et seraturis*, in qua ponantur denarij communis quariirn claviutn unain teneat dorninus comes. aliam unus iudiciim*, qui erit tempore maior. terciam^ vero teneant cameet quod in manibus rarij camerariorum dari debeaut si^ilatiin libre centiim' parvoriim et non ultra. de quibus faciant expensas necessarias^ pro commune. qiias libras centum^ cum expendierint^. dentur eis alie centum^^. seii quot eipedient pro expensis, nec possint extrahi de dicta eapsella^2 (denarij aUqui al)sqiie clavibus domini comitis et iiidicis et camerariorum
;
:
.

42.

Quod

aliqai^^

(non andeant)^* se mortui^^

proicire^^

supra corpora^*

Ordinamus

et

volumus. ne vivi ex aiere^^ putrido

mortuorum

infici-

antur et ledantur:

de civitate. burgo et districtu Tragurij, non audeat nec presumat modo aliquo vel ingenio se prohicere'^^ supra corpus aliquod mortuum in domo. eeclesia. via vel alibi sub pena librarum XXV parvorum cuilibet consiliario et pro quaque^^ vie. (et sub pena librarum decem^^ parvorum cuilibet populari et pro quaque vice)^^ et quilibet possit acusare^^, et habeat medietatem pene et banni et alia medietas sit communis. et teneatur de credencia^^.
aliquis

Quod

homo masculus
existat.

cuiuscunque condieionisi

43. (Quod)^ (aliquis non)^' (audeat mntuare Sclavis, Bossinensibus

seu Oroatis super pignora. nec ab eis reeipere pignora)^ (De non mutiiando Sclavis. Bossinensibus seu Croatis super pignus)^^

dampnum^^
volumus
et

Quia plerumque contingebat. quod commune et speciales persone^ et detrimentum maximura paciebantur^^ eo. quod cives et

habitatores Tragurij accipiebant a Sclavis. Bossinensibus et Oroatis^^ pignora,

mandamus:
aliquis civis, districtualis aut habitator Tragurij torensis
:

Quod

qui^*

pressumant^^ modo aliquo, causa vel ingenio mutuare alicui Sclavo. Bossinensi vel Croato sub pignore, vel ab eis seu alio^^ eorum nomine recepere^^ pignus aliquod
habitaverit duobus annis. ab inde in antea

non audeat nec

D. iudicium L. C V. neccessarias P. singilatim, L. singillatim L. C P. L. expenierint L. C - V. capella L. P. Samo D. P. prohicere, L. proijciat L. nuUut ^ L. conditionis L. mortuum l aere corpus y^ p L. Samo L. proijcere P. quacunque L. X Samo D. P. Samo V. P. L. L. accusare P. L. P. Samo D. Samo L. v. persones P. P. qui D., V. damnum l patiebantur V. Croactis P. L. L. aliquo forensis V. presumant, L. praesumat reeipere
^

V. unam L. tertiam
1

14

V. capsellam

L. serraturis
'^

10

ii

^^

i^

^^

^^

1^

^^

^^

^^

^^

^^

^^

P.
i

^*

V.,

^^

credeiitia
^^

^^

^^

28

^9

^o

^^

^^

^*

^^

^^

^^

1()4

Refonnationuin Tragurij.

siib

peiia librarum

vigenti

et^ si

aliquod

ampnum^

caii^^am.

pers(>n habuissent ob illam causam: qui mutuasset super pignus, vel pignus accepisset. ipsum damprium^, expensas et interesse)^ restituere teneatur. et ob istam eausam bona eius et eius persona sint obligatta^. Nec possit mitti seu destinari ambaxidtor^ ad aliquem Sclavum. dominum vel baronum^: nec aliquis de curia audeat ponere partem vel aliquis de consilio arengare, quod ambailator^o mittatur ob hane causam. sub pena librarum quinque" parvorum, quam dominus eomes exigere debeat. Etiam^^ huic statuto omnis addieio^* fieri possit. ut intencio^* ipsius statuti (in)^^ maiori firmitate permaneat.

resse (quod
et

quod ille, qui eonimune aut speciales

parvorum. que veiiiat in commune communi seu spei-ialibus personis ob illam mutuasset, solvat omne ampnum*. expensas et intequinquei
:

veiiiret

quod

ille,

Dodatak glavi 43.

(Odredbe sadrane u toj glavi u vezi su s odredbama ugovora sklopljeSpljeta, Trogira i ibenika 3. prosinca 1327.. u kom je. prema proglasu obavljenom u Trogiru 18. lipnja 1340.. l)ilo sadrano pored osta-

noga
loga

izmeu
ovo:)

Item ut predicte civitates causam habeant manendi in meliori fraternitate, convenerunt sindici suprascripti nominibus, quibus supra, quod aliquod commune predictarum trium civitatum non possit nec debeat aliquo barono Sclavo faeere exenium aliquem sive presentem a 25 libris supra sine voluntate omnium trium civitatum vel maioris partis earum. nec auxilium aliquem vel iuvamen alicui predictoruni ))aronorum Sclavorum
mittere per

commune et specialem et speciales personas modo aliquo. sine consensu et voluntate comitum predictorum vel maioris partis ipsorum et hoc durante unione predicta: ipsi autem sindici auctoritate ibi tradita dimiserunt in arbitrio domini ducis addendi huic contractui. si quid foret addendum. minuendi. si quid minuendum esset, et declarandi, si quid claritate egeret: pena est contrafacientium librarum decem millium. cuius pene medietas devenire debet in commune Venetiarum et alia medietas in predicta unione contenta observantes. (Luio: Memorie. str. 226.: Smiciklas: Oodex. X.. str. 560. i d.).
44. Quocl examiiiatores, (qiiaiido
aliani

causam

et

curia propter parentelam vel propter deffeusores et advocatos nou esset ad

intrare

plenuui,

eoruui

loco

debeautj^^

(suppleaut

curiaul)^^

Cum sepe^^ occurebat^*^. quod quia iudices. consiliarij. defensores-^ advocati propter parentellam vel aliam causam in sententijs seu alijs peragendis interesse non poterant, ex quo quandoqae oportebat sententias
et

^
"*

obligata P. ambaxator, baxator, L. ambasciator L. intentio Samo P. spe L. occurrebat

P.
i

V.

P. viginti quinque, L.

XXV

L.

damnum

L.
L.
^^

damnum
L.

^2

j)

^gt

P.
i

ambasciator

i-^

L.
^o

Samo
^

D.^

V.

L.

L.
P.

l
i

Et

i6

^r^^^ D.

deffensores

baronem
^^

L.

damnum
'

P.

L.
^^

^^

^^ L. additio

Samo L.

^jj^.

D.

Lib.

I.,

Cap. 4A.

l(jo

debere differi^, statuirnus CJuod. quocienscuiique^ cojitiiigeret alicos^ de curia seu de advocatis et defteiisoribus'^ interes.se-^ non posse iii sententij^ seu alijs a,ii"endis propter pareiitelam seu abseneiam', qu()d examinatores communi.s loco absentium^ intrare debeant et esse in sententijs seu alijs aofendis, sicut lili de curia esse possent: nec aptineant? ibi invicem seu aut partibus secundum fonnam statuti et si contingeret illis de curia aliquem appellare a sententia, in qua dicti examinatores iuissent, quod in causa appellationis ipsi interesse non possint^^, sed^^ loco eorum alij elliet alia
:

quorum

orcjine. videlicet, quod primo intrent iudices et consiliarij, aliquo difiii-iente^^ intrent deffensores^^ communis, et post deffensores^^ intrent advocati iurium communis. et si curia non esset ad plenum,
,ii"antur^2

j^^^v

loo deliciencium^^

intrent examinatores. ut dictum est.

(Eefoniiatioiies

et

ordinamenta

coiisilij)^^

iiobiliumj^^

(dvitati^

Tragurij)^^'
In Ohristi nomine Amen. Anno nativitatis^^ eiusdem millesimo trecentesimo^^ quinquaoesimo tercio^i22^ indictione sexta^^, die nono^* mensis^ augusti convocato et congregato maiori et generali consilio communis et hominum civitatis Tragurij in pala^o^^ dicti communis ad voem preconis et sonum campane, ut mori est, de mandato egregij et potentis viri domini Marci Rugini, honorabilis comitis Tragurij, facto^ prius heri partito^^ inter ipsum dominum comitem et curiam ad busolas^^ et ballotas^^. et ipso obtento in quo consilio dictus dominus cemes proposuit^"^ et proponi fecit^^
;

Quod cum in statuto civitatis Tragurij contineatur Quod si aliquis ex iudicibus et consiliarijs erit absens a^^ civitate et districtu Tragurij ultra vigenti^^ dies. quod dominus comes et curia alium eligere^* debeant loco
:

illius

absentis^^^

que est pro statuto. facta tempore domini Michaelis Justiniano contineatur, quod aliquis non possit eligi^^ ad duo officia, nec tiat mencio^^, nec deciaretur. qui prohibeantur elligi^^, aut possint^^ elligi^^ loco di(!torum absencium^^.
et in reformatione,

quod

placet^i ipsi consilio providere t)^^

P. diferi, L. differri

'^

L. quotiescumque

V.

P. defensoribus

L. absentiam
11

D. set
1^

L. intrare

j)

absenciam

12

eligantur

P.

L. defensores

P.

L. aliquos

V.,

P.

L.

i^

P.
i

L. deficiente

V.

L.

deficientium

L. attineant

parentellam
^^

P.
i

possent

D.. P.

"^

i*

P.

L. defensores
i

i'

^^ Samo D. Mfemorie istoriche di Tragurio di Giov. Luio, str. 504.) ^2 ^i P. tertio 1^ M. a nat. ^^ U D. .,trecentesimo" nema i M. 26 D. facte 24 M. 9.' 25 p p^no, M. palat. 23 M. 6. M. 1353. 27 D. partita ^^ D. 28 m. bussul. 29 p. balotas, M. ballottas

proponit

^i

D. abscentus

39

M.

eligi

j^

_
f^cit
40

32

^^

P. elligi

j)
^6

^^ _
^^[

eligi

Samo

M. absentium

M. mentio M. placeat
33

^j

20

^^

P. elligere

^'

^i

*2

M. possit Samo D., P. i M.

^^a

^^

166

Reformationum Tragurij.

45. (Quo(l si aliquis ex^ iudicibus et consiliarijs se a eivitate absentaverit per dies XX, qnod loco illiiis aliiis eligatur l^ (Quod
loco iudicis absentis
(In
aliiis

eligatur)^.
))u.solas

quo

consilio faeto partito* per

dictum dorainum comitem ad

et balotas placuit ponentibus eoriim balotas in busola^ albam. qui fiierimt

numero
civitatis

viginti qiiatuor;^.

est)', quod si continget aliquem ex iudicibus et eonsiliarijs Tragurij se absentare a eivitate et distrietu Tragurij ultra viginti dies. quod dominus eomes et curia possint et debeant elligere^ loco illius seu illorum absencium^^. quem de consilio voluerint. secundum formam statuti, non obstante. quod haberet aliud officium verum camerarij, (massarij)^^, venditor salis et venditor bladi non possint^^ ellegi^^ ad aliquod aliud officium ipso eorum officio durante et si dictus tali, loco absentis ellectus^*. haberet aliud officium. quod dictus (dominus)^^ comes et curia possint et debeant elligere^^ alium loco sui. Et quod presens reformatio a modo in antea pro statuto debeat observari.

(Saneitum

in

(Non obstantibus quinque, qui eorum ballotas in bussolam^' rubeani contrarium possuerunt^)'.

46. Qiiod

(si aliquis creatus fiierit)^^ iudex (absens^^ venerif ^ prima die mensis (quo incipiet eiiis offieinnl)^^

etj^^
sit

non

eassus

(et
(In Christi

alius eligatur)^^
nativitatis

nomine Amen. Anno

tercio,

dringentesimo^^
dizlavo^'.

indictione XL^^, regnante

eiusdem millesimo quadomino nostro domino La-

Dei gratia serenissimo rege Ungarie^^. lerusolimi, Silicie^^. Daletc, tem pore quidem reverendi in Christo patris domini Grisogoni. Dei [et]^^ apostolice sedis gratia episcopi Traguriensis, et nobilium virorum [dominorum Nicholae Gregorij et Quve Lodovici de Zegis honorabillium rectorum civitatis Tragurij, suorumque iudicium nobilium virorum]^dominorum Mathei Michaelis de Chiudis. Mirse^^ Mauri. Du^^mi De Esse^-^ Damiani et Simonis Nichole^^ Jacobi. die vigesimo secundo mensis maij. in generali consilio nobilium civitatis Tragurij. de mandato dominorum rectorum et iudicium. in sala palacij communis. ad voem preconis et sonum campane more solito congregato. captum et obtentum fuit per triginta sex
macie, Croacie^^
^

U
12

D.

glave u L.

P.

ex" nema
*

P.

'^

L.

Samo
L.

20

32

D
24

eligere abscens
L
possit

L.

U P
^

partito"

L.
i'
21

XX
1^

^ Natpis 45. Xatpis 45. glave u D. i P. ^ P. busollam Samo D. i P. nema ^^ Samo '^ L. absentium ^ L. eligere

elliffi.

P.

busolam
D.
i

P.
P.
^^

L.

eligi

^^

L.

electus

Samo D.

Ladislavo

P.

Samo
25

P.

^^

P.
22

po^^ue^unt
l. veniens
26 ^o p. ^5

^^

quadrigessimo
29

28

Samo D.

p.

Hungarie -^3 p,

Mirsi

Sicilie

Dessi

^^ Samo L. Samo D. i P. 23 gamo D.

p undecima
Croatie

27

^i

p. Xicole

Samo P,

Lib. L, Cap. 45.-47.

167
non

consiliarios,

qui possiierimti

eorum

ballotas in bussulani"^ alharn del sic,

obstantibiis

septem

balotis repertis in bussulla^

rubea del non)*.

(Statutum est,)^ quod si aliquis vel aliqui nobilis vel nobilles^ a modo antea erit vel erunt creatus vel creati in iudicem vel iudices, et fuerit seu faerint absens vel absentes a civitate Tragurij et eius districtu, quod teneatur vel teneantur vcnire Tragurium usque ad diem primum mensis proxime sequentis. quo' ipse vel ipsi debet vel debent ineipere (suum)^ ita qu()d intersit vel intersint die primo^ mensis ad suum officium orticium exer(*endum et si non veniet^^ (vel venient)" die^^^ illa prima, quod sit et sint cassus et cassi a dicto officio iudicatus; loco cuius vel quorum non venientis seu non veniencium^^ per dominum comitem sive rectorem et alios iudires more consueto debeat vel debeant ad dictum officium eligere^^ et ponere. Item si eontingerit^* aliquem iudicem seu iudices absentare a civitate Tragurij et sui^^ districtus^ tempore eorum officij, et non veniet seu venient infra decem dies proiime venturos a die sue absencie^^, quod simili^^ modo loco tali vel talium absentis vel absencium^^ debeat vel debeant per dominum comitem sive rectorem alius nobilis vel nobiles more consueto eligere et ponere in iudicem et iudices, et (hoc)^ tociens^^, quociens^^ erit necessarium^^ et oportunum aliquo statuto in contrario"^* loquente non obstante
in
:

(In Ohristi

nomine Amen. Anno domini MOOOLV., (Annulatio additionis statuti

lib.
I.

die

XVL

Novembris)^^

47.

Cap.

XXVL)'^

(In nomine Dei eterni. Anno eiusdem nativitatis millesimo trecentessimo quinquagesimo quinto'^^, indictione octava, die decima seita^^ mensis novembris, congregato consilio ad sonum campane in palacio communis, ut mori est, de mandato egregij et potentis viri domini Petri Gradanicho, nati, dare memorie serenissimi domini Bartholomei Gradanicho, ducis olira
incliti
})artito

Veneciarum^^.

civitatis

Tragurij honorabilis comitis, prius heri facto

;

consilio

in quo quidem obtentum fuit per XL consiliarios ponentes suas ballotas in busula [alba, non obstantibus VI ponentibus suas ballotas in busula]^^ rubea del non)^^
eo, curia et

cum

eorum neminem^^ discrepantem^^

captum

et

Quod

aditio^* (statuti)^^

(super)^^ positi^'

libro

primo capitulo

XX VI.
i

(et libri tercij

capitulo XXIIII.)3,
^

que

additio^^ in^^ fine loquitur de legatis

^

P. busulam P. busula gamo D. P. L. qua Samo P. L. L. prima P. Samo D. venientj L. veniret D. de P. L. venientium P. L. contigerit P. elligere l suo L. districtu L. P. L. absentium g^mo L. ^ absentiae V. L quoties D. V. neccessarium l contrarium g^mo Samo L. u D. P. nema ova glava natpisa L. p y _L p P. Venetiarum p nemine XVI. P. discrepante gamo P. Samo D. P. U D. ova rije nejasna poetak kratice od rijei ,,annulatio" a svretak od rijei additio" L. additio gamo L. Samo Samo D. P. D. P. P. posito D. P. addicio D. sine
1

P. posuerunt

8amo

L.

L. nobiles
i*

'

^^

^^

'^^

^^

^^

i5

^^

^^

^^

similli
^^

^^

20

21

toties

22

24

^5

26

27

28

^^

^^

^*

^^

2^

^^

^5

^^

37

^s

^'

168

Reformationum Tragurij.

aen relictis per testamenta, iiec de mercacionibus^ iiee de instrumentis doeium^ debeat forraari libellus^^. sed de hijs fiat sumaria* ratio, sit^ eassa. aniehilata^ et irrita et nuUiu.s valoris a modo in antea sed dictum statutum in omnibus et per omnia plenam habeat' firmitatem. sicut priiis. Et heireformacio^ loco statuti plenissime observetur (que ec-iam addicio in fine loqiiitui' de intrantibus religionem)^.

48. (Quod pater et mater possint suos

suis
testainentis^^
institiiere

filios

clericos seeulare.s in
et

comissarios^^

prociiratores,

:sic

etiam^^ siioraiii hereduin)^*.

(Qnod

clerici

seeulares

possint institui commissarij)^^

<]|uod

(Item in dicto consilio eaptiim et obtentum fLiit)!^. (Statutum est)^^. a modo in antea pater et mater possint suos filios clericos seculares
et ultimis

(non intelligendo relioiosos) in suis testamentis, codieilis^

tatibus instituere commissarios et procuratores. sic^^ etiam
similiter

volun-

suorum heredum.

similiter frater et soror suos fratres et nepotes vel^^ filios fratris vel sororis,

consanguineus (o-ermanus)^^ et (consano'uinea)^^ germana eoruni consanguineum germanum. patruus et amita nepotem et^^ e converso^* nepos patruum. cum hac condicione^^. quod clericus. qui erit taliter^^ institutus.

debeat et teneatur respondere^^ (rationem)^^ de bonis commissarie et tutori <3oram curia temporali; et tam cito. quam mortuus erit testator. qui eum instituerit^^. venire debeat coram domino comite (et sua curia et exponere. <][ualiter institutus est commissarius. procurator vel tutor, et ofterre respondere de commissaria et tutoria in curia temporali. Et in hoc dispensata sit reformatio facta tempore domini loannis Mauroceni. omnibus alijs in dicta reformatione contentis firmiter permanentibus et quicunque dictus clericus taliter institutus respondere recusaret in curia temporali de commissaria et tutoria. privatus sit ipso iure ab officio commissariae et tutoriae)^^.
:

(In additionibus reperitur folio

109. tergo)'^.

L. mercantijs
P.
sint

D.
13

P. addictio

'^

^^

et

h. dotium
P.

L. annichihita

Samo D.
S.
i

sic

eciam,

48. glave u L.
codicillis
i

L.

S.

L.
i

'^

P. libellis

D. liabeant

L.
^^

summaria

^^ S. in

testamentis suis
^'

L. retbrmatio

P. comisarios

^^

Natpis 48. glave u D., P.

i

ac

25

gamo
^^
i

D., P.

S.

Samo

L.

22

Samo
28

kasnije umetnuto
L. reddere
^0

Samo

L.

D., P.

D. izbrisano, S. ^3 p ^^iam

s.

L. conditione

26

videlicet
24

S.

^^ 27

^^

Natpis
g,

p^^

l.
S.

^^

Samo

P.,

P. jest

talliter

^i

gamo Samo

P.
S.

L.,

u P. kasnije umetnuto

e converso"

pedere,

29

stituerit

Lib.

I.,

Cap. 48.-49.

igcj

49.

Qu()(l
ili

ej)isc*opus
dicto consilio

ivligiosus

posisit

liabere pat^imolliurn^

(Item
si

eaptum
iii

et ol)teiitiiiu fuit)^

(Oaptum

est)^, (qu()(l)^

aliquo ordine. tune teinporis (in)^ iiigrcssu ordiiiis iion reminciasset^ patrimonij sui iurisdictioiieiri^ per publicuin instriiineiitiim. licet

aliquis (religiosus)^ ex:istens

secuiidum sui ordinis^ instituta*^ noii tenetur^^ habere aliquain patrimonialem, tamen post hor elapso tempore, ipso existente iu ordine ad episcopalem di,o-nitatem promotus fuisset^^^ possit et valeat possidere patrimoniuin suum sieut quilil)et suorum fratrum et esse heres. si leo-itimus extitent. Quod si in inoressu patrimoiiialibus bonis renuneiasset per publicum instrumentum. nullatenus de c^tero possit habere partem patrimonij sui, neque esse heres (et)i^ (permanente in ordine non promoto ad episcopalem di.o-nitatem etiam non tenetur^*)^^.

partem

De^^ libertate data aliquibus nobililnis super fraternitatibiis

(civitatis)"

(Tragurij)^^

[)rovidondi.

In Ohristi nomine Amen. Ad honorem. laudem et reverentiam^^ omnibeate Marie. (seniper)^^ virsTinis matris eiusdem, et beatorum corporuni sam-torum Laurentij martiris et lohannis^^ episcopi (et confessoris)22 protec'torum^^. ,2:ubernatorum et ditfensorum^* civitatis Tragurij, hominum et sino-ularium personarum civitatis eiusdem. et omnium sanctorum et sanctarum celestis curie. Anno nativitatis eiusdem millesimo treeentesimo sexao^esimo quinto-^. indictione tereia^^. regnante domino nostro naturali domino Ludoviro^', serenissimo re,o:e Hungarie^^, tempore egregij et potentis^^ viri domini Francisci de Georgio de Zadra^^ regi^^ militis. et de eius mandato honorabiUs comitis civitatis predicte. suorum que iudicum nobilium virorum dominorum Nicole Ac^alini^^. Nicole lohannis^^. Petri Micacij et Nicole Gregorij. die XIIIL^* mensis maij. convocato et coadunato maiori (et)^^ g-enerali consilio communis et hominum dicte civitatis Tragurij in palatio communis ad sonum campane et vocem^ preconis de lipotentis Dei.

T., IV.
i

Samo D. P. Samo L. Samo Samo D., L. L. P. renunciasse, L. renuntiasset F. ordinis P. iurisdicionem F. institutum F. L. possit P. fuisse Samo D. L. L. u P. ispravljeno Samo tenetur" u possit"
str.
3

Natpis

ovaj

stoji

samo u
u D.
i

L.,

te

Farlatievom

lllyricum
^

sacrum"
^

389.;

doim
*

P.

nema ova glava natpisa ^ Samo D., P. P. i L.

^

'^

sui

10

^^

^^

^^

1*

uvod u glave 50. i d. nalazi se u rukopisima V. i P.; te u M(emorie istoriche di Tragurio di Giov. Luio, str. 505.); no rukopis ^' V. kao ni kod drugih glava reformacija, tako ni ovdje nema natpisa ^i ^^ gamo P. ^^ P. reverenciam 2 Samo P. i M. Samo M. M" ^2 ^^^^^ y 23 j^j -* P. i M. defenloannis p j comprotectorum ^e p ^s p. j 25 ^^l i365. 27 p. Lodovico sorum tertia, M. 3. ^i ^o 29 y ^2 p. M. Ungarie potenti p. i m. Jadra M. regij ^^ M. loannis ^^ Samo V. i P. ^4 m. 14. Accolini, M. Azzolini ^^ M. voe
D., P.
i

L.

possit,
16

iz

^^

Qyj^j

170
cencia^ et
est.

Reformationum

Tragurij.

Francisei comitis antedicti, iit mori bono (et)^ pacifico et traiiquillo statu dicte civitatis et hominum et singularium personaruni ibidem eiisteneium^, captiim et obtentum fuit per viginti oeto^ consiliarios. ponentes eoriim balotas^ in bussola^ alba del sic, (et)^ non obstantibus quatuor^ consilianjs eorum ballotas^o mittentibus in bussola^^ rubea (del)^^ non:
prelati^

In quo

mandato quidem

omini

consilio pro

Quod dorainus comes predictus possit (et valeat,^^ elligere^^, nominare convocare duodecim^^ sapientes viros de consilio apud quatuor^^ iudices curie, quibus duodecim^^ sapientibus viri electis, nominatis et convocatis pse dominus comes una^^ cum dictis iudicibus et duodecim^^ sapientibus viris-^ possit et valeant providere, deliberare et reformare ae plenum et lilterum arbitrium. auctoritatem et bailiam^^ habeant providendi, (deliberandi)^^ et reformandi, quicquid eis vel maiori parti ipsorum"^^ videbitur et placebit super fraternitatibus seu societatibus nuper factis et eiortis in
et
i

dii-ta

civitate Tragurij, seu^^ que fieri. futurum destruendis, (deguastandis)^ et

oriri

et

ordinari contingerit^^ in
abolendis,

totaliter

que quidem

tVaternitates seu societates esse

possent origo, causa, initium et generatio erroris et scandali prefate regie maiestatis et boni, pacifici et tranquilli27 status predicte civitatis Tragurij et singularium personarum eiusdem. Et quicquid factum, ordinatum, obtentum et deliberatum extitit per supradictos^^ vel maiorem partem ipsorum in et super fraternitatibus et societatibus antedictis, valeat et teneat auctoritate^^ presentis consilij, ac si per dictum consilium (totum)^^ factum, ordinatum et obtentum toret et^^ esset.

Nomina duodecim sapientum virorum super premissis dominum comitem ellectorum^^ sunt hec, (videlicet)^^:
Petrus Marini. Baucigna^^ Marini

per prefatum

Augustinus Casoti^*
lohannes^^ Mathiche Ludovicus^^ lohannis^^

Duymus

Martini

Dessa Damiani
Daniel lohannis^^

Ciga Joseph

Dessa Lucani ore Marci Paulus Marini.

^ M. licentia ^ V. prefacti 8amo M. 6 ^i ballottas ? p. busula, M. bussula M. 28. 10 jvj, ballottas ^ P. busula, M. bussula M. 4
=^

"7

M. 12

18

V. unaa
i i

2^
26

Samo V. P. V. auctoritatibus Samo V. M. Casocti M. M. Ludovicus loannis

^0
i

Samo V. gamo P.

P.

L.

19

M. 12

^^

20 P.

^^ P.

predictorum
tranquili

27

-8

iuris
-^

^i

M.
^

existentium

i-

Samo Samo
i

V.
P.

M.

P. sive

^^

P.
25

M. bayliam
^j

contigerit

supradictas, L. pred.

'^^

V. vel

29

^2

^^
^^

^^

Grauzigna
^^

p.

L.
i

electorum
L. loannes

^^

^[^

M. loannis

P.

l>ib.

I.,

Cap. 50. 51.

171

50. QiiO(l a

modo

iu
iii

aiitea

iion fiat alicjua fratalia,

societas vel

coliadiiiiatio

civitate iiec in

bnrgo

et

districtii\

Ordinationes circa fraternitates^

(MCCCLXV.,

die

XX.

maij)3.

(Eodem millesimo anno, inietione, et die vigesimo mensis inaij, per l)refiitiim dominum comitem, iudiees et duodecim sapientes, ponentes eorum l)allotas in bussola-* alba del sic, non obstantibus quatuor poiientibus eorum
ballotas in bussola^ riibea del non. vigore (et)* auctoritate et baila^ eis per maius consiliuin, at supra apparet, atributa, ordinarunt, deliberarunt et reformarunt :)s (Ordinamus, deliberamus et reformamuS/^, quod omnes et singule societates et personarum coadunates^^, quoeunque nomine fraternitates, censerentur^^, euiuscunque status, conditionis existant, in preteritum seu de presenti facte, ordinate^^ qi exposite, a modo in antea sint et esse debeant casse, annuUat^, deguastate et destruete, et quod aliqua persona, cuiuscunque status et conditionis^^ eiistat, de cetero non audeat, nec presuraat se dicere vel denunciare^* de aliqua fraternitate, societate vel aliqua personarum^^ coadunatione^^ et quod a modo in antea aliqua fraternitas, societas vel adunacio^^ fieri^^ non debeat in civitate, burgo eV-^ districtu (Tragurij per aliquem seu aliquos cives civitatis vel burgi seu districtuales^o^ai civitatis Tragurij. Et qui contrafecerit, si esset nobilis, incurat^^ penam ducentarum librarum^^ parvarum^* communi aplicandarum^^. et perpetuo sit privatus consilio, officio et beneficio communis Tragurij si vero esset popularis, incurat- penam centum librarum^^ communi predicto aplicandarum^s. et per duos annos stare debeat continuo in carceribus communis: reservatis tamen iuribus patronis et fundatoribus ecclesiarum, que monstrare poterunt seu possent per privilegia; et salvo et reservato. quod fraternitas sancti Spiritus esse possit et debeat cum illis provisionibus et ordinibus per predictos dominos comitem. iudiees et sapientes providendis et ordinandis.
:
;

51. Ordine fraternitatis sancti Spiritus^^

(A.)

Quod

statuta

fraternitatis

sancti

Spiritus

registrentur

in

quaterno

communis 30
maij. per prefatum
1

(Eodem millesimo anno, inietione, et die vigessimo tercio mensis dominum comitem et quatuordecim sapientes super hoc
Natpis 50. glave u P. ^ P. busula

P. busula

^^ V. ordi^^ V. censeavere eoadunationes ^^ P. condicionis ' ^^ P. i L. nunciare ^^ P. i L. particulari nare ^^ 16 V. coadunacio, P. coaduiiatio ^^ L. adunatio ^^ V. frater 20 L. district. ^i Samo V. i L. 22 l " l. P. seu incurrat

P.

Samo

L.

Natpis 50. glave u L.

P.

gamo

^^

"^

P. baijlia

**

paenam

lib.

L. incurrat

glave u L.

CC

Samo L. Samo V.

-*

V. parvorum, L. par.

-"

L.

paenam
P.

lib.

^^

V
X.

ova

je

^s -^ L. applicandarum 29 Natpis 51. applicandarum glava rastavljena u odsjeke, od kojih svaki

"^s

ima

svoj

natpis; ovo je natpis odsjeka (A.)

MON. HTSTOR.-jrR.

18

172

Refomiationum Tragurij.

deputatos, mittentes eorum ballotas in bussiila alba del sic, non obstantibus tribus poneiitibus eorum ballotas in bussola^ rubea del non:)^

Quod

statuta fraternitatis sancti

et iudices.

Spiritus.

dominum comitem

scribantur in duobus quaternis,

in

que essent approbata^ per quorum unus

palacio*, et
alius

sit et esse debeat penes dictam fraternitatem.

dominum romitem

penes

(B.)

(Quod

fratres

non faciant de novo ordines sine consensu regiminis)^.

Et quod a modo in antea dieta fraternitas non possit nec valeat facere aliqua statuta seu ordinationes sine lieencia. voluntate et consensu domini
comitis et sue curie, qui nunc sunt et pro temporibus erunt.

(C.)

(Quod non exeedant numerum LXXXIj^

Item quod dicta fraternitas non possit nec debeat excedere numerum octuaginta unius^ fratrum, sicut ad presens est: et si contingerit^ aliquem ex dictis fratribus dicte fraternitatis mori. quod possint et valeant alium loco defuncti recipere cum consensu et voluntate domini comitis et sue curie.

(D.) (Quod

nullus

de

fraternitate

eipellatur

sine

consensu

regiminis)^^.

Item quod dicta fraternitas et confratres ipsius fraternitatis non possint nec valeant^^ aliquem ex ipsis confratribus expellere seu repellere^^ sine voluntate (et)^^ consensu prefati domini comitis et sue curie. (Captum
extitit
et

obtentum)i*.

(E.)

(Quod predicta pro

statuto debeant perpetuo observari)^^.

(Eodem millesimo anno. indictione. et die. per prefatum dominum comitem, predictos iudices, decem sapientes. eorum ballotas. ponentes in bussula alba del sic. non obstantibus duobus^^ ponentibus eorum ballotas in bussola^^ rubea del non, captum et obtentum fuit:)^^
(Et)^^

quod omnes provisiones.

scribi
et

ordinaciones^^

(et

deliberaciones)^^

fact de dictis fraternitatibus per supradictum

dominum comitem.

predictos

iudices et (X)-^ sapientes

et

tutorum^^ communis Tragurij, valeant et debeant observari.

poni debeant in statutis et libro staquod perpetuo in futurum pro statutis

u P.
is

L. contigerit Samo P. L. Samo V. P. bussula y duodecim P. Natpis (E.) odsjeka u P. Samo L. l ordinationes gamo V. P. Samo V, P. ,Samo L., u P. kasnije umetnuto P.
8

^ P. bussula 2 Samo V. Natpis (B.) odsjeka u P.

P.
^

i^

P. approbati

L. licentia
^

^"^

P.

L. palatio

"

octoginta uniuSj L.
^^

V. valeat

LXXXI
P.

Xatpis (C.) odsjeka u P. ^^ Natpis (D.) odsjeka

i

^^

repelere
20

'^

^*

15

1^

21

22

^^

statuti

Lib.

I.,

Cap. 52.-53.

173

52.

De

oblacionibiis^

fiendis^ (per comitem)^ in loannis (confessoris)^.

honorem

heati

(Eodem millesimo anno,

maij,

indictione et die vigessimo^ seeundo mensis

per triginta septem consiliarios, mittentes alba del sie, non obstantibus sex consiliarijs. eoruin ballotas iriittentibus in bussula rubea del non)^.
et fuit

captum

obtentum

eorum

ballotas in bussola^

honorem et reverentiam^ de Tragurio loco oblacionis^^. quam faciebat fraternitas sancti^^ lohannis^^ predicti, anno quolibet in vigilia sue festivitatis de avere^* et peeunia communis Tragurij fiant (in hora vespertina)^^ duo cerei seu duplerij^^ cer ponderis quadraginta Ubranim, qiii dupleri^' seu cerei^^ in hora vespertina et ad vesperas dicte vigilie coram altare et ad altare saneti lohannis^ debeant ot!eri^^ et presentari et qiiatuor staria olei^^ pro apponendo in censentile^^, quod eomburat et ardat^^ tota nocte saneti lohannis^* vigilie antedicte, nec non staria duodecim^^ olei^^ pro mittendo et apponendo in lampade. qu comburit die noctuque ante altare saneti lohannis^^. Item emi debeant eipensis communis quatuor gallete^^ boni vini, quarum quidem vini galletarum^^ due debeant dari et assignari in hora vespertina prediet^ vigili^ et alie due in hora vespertina seu in
(Decretum
est)^,

quod singulis annis ad

beati lohannis^^

confessoris

vesperis festivitatis saneti lohannis^^.

(Hoe captum
consilio
dicti,

et

obtentum

fuit.

ut
et

superius

communis Tragurij ad laudem

dictum est. in maiori revereneiam beati lohannis ante-

euius corpus in hac civitate quieseit)^^.

53.

Quod operarius

saneti Laureiitij racionem operarie teneatiir

siiees-

pena librarum qiiinquaginta statim reddere et assignare sori Slio residuum pecunie dicte operarie ^^

De

administratione operarie^^.
(Die

XXVIIL

iunij)2*.

(Eodem millesimo anno. indictione et die penultimo niensis iunij. tempore pr^fati 'domini Francisci comitis antedieti suorumque iudicum nobilium virorum dominorum lohannis Mathichi^^, Ludovici lohannis. Augustini Casoti et Pauli Marini, maiori et generaU consilio communis et hominum eivitatis prefate. in palatio^^ communis, ad sonum campane et

22

oleij

L. faciendis Samo L. Samo P. Samo V. P. g^mo L. ^ P. reveren L. loannis L. oblationis l_ sanctis L. loannis L. havere Samo V. P. duplereij P. L. L. loannis l p. duplerij P. V. censentile p. ardeat l. loannis p l. XII loannis ^ galetae l loannis L. galetarum Samo V. P. Natpis 53. glave u P. Natpis 53. glave u L. gamo L. p palacio p Mathijci
1

V. XX eiam
'*

L. oblationibus
^^

P. bussula
^^

'

^0

'^

^^

^^

^^

^"^

duplireij,

cereij
23

i^

20

'

offerri
^5

21

24

oleij ^e

27

Ij

^s

29

^o

^^

^-

^^

34

^5

^e

174

Reforinationum Tragurij.

voem

mandato domini comitis antedicti. more solito eonquo quidem consilio captum et obtentumj^ (fuit per triginta septem eonsiliarios, ponentes eorum )3allotas in busula alba del sic. non o])stantibus ballotis repertis in busula rubea del noni^.
preconis. (de)^
in
o'reo'ato.

(Decretum

et

ordinatum

est)*.

quod a modo
facta

in antea quilibet opera-

rius fabrice ecclesie sancti Laurentij

racione^

introitus et exitus. ut

mori est, si superabundabunt aliqni denarij penes ipsum. debeat et teneatur manualiter statim in presentia domini comitis et illorum. qui debent esse ad videndum raeionem^ operarie. dare et numerare suo successori in denarij totum illud. quod ipse plus receperit, quam expendierit". sub pena librarum quinqua,o:inta parvorum: et quilibet possit accusare et habeat medietatem pene et alia medietas sit communis. Item quod de cetero omnes quaterni tam introitus quam exitus operariorum futurorum, ex quo dicti quaterni pervenerint ad manus operarij successoris seu operariorum successorum. int firmi. Et ipsis quaternis seu scripturis in ipsis quaternis contentis et scriptis per manus ipsorum operariorum seu operarij adhibeatur plena fides. tamquam si esset publicum instrumentum. Et hot- de i-etero ob reverem-iam^^ Dei et beati Laurentij observetur et dieta reformatio in libro^^ statuti scril)atur et pro statuto in perpetuum servetur.
:

54.

Quod nemo

possit eondiicere^^ Iragurij^^

vinum forense (sub

pena librarum
(MCCCLXVIII..
(In

quiiicjuaginta)^^.
die

primo

iulij)!*.

Dei nomine Amen. anno domini millesimo tre-entesimo sexagesimi> domino nostro domino Lodovico. Dei gratia serenisimo rege Hungarie. et temporibus quidem reverendi patris domini Nicolai, Dei et apostoliee sedis gratia episcopi traguriensis. et egregij ac potentis regij militis domini Francisci di Gregorio di ladra. honorabilis. comitis civitatis eiusdem Tragurij. suorumque iudii-um. nobilium virorum.
octavo. indictione sexta. regnante

dominorum lohannis, Nieole Acelini. Petri losephi et Lodovici lohannis. die primo mensis iulij. consilio generali nobilium virorum civitatis. Tragurij. sono campane voceque civitam rivarij communis. de licencia et mandato prefati domini Francisci, regij militis et comitis ante dicti. in palacio communis. ut mori est. congregato. in quo quidem consilio captum
et

obtentum

fuit

bussola alba del

sic.

per triginta unum eonsiliarios. ponentes suas ballotas in non obstantibus quinque balottis repertis in bussula

rubea del non)^^.

illorum.
t'uit)^^. quod addatur statuto posito (sub ruljrica ..De pena qui conducunt vinum forense ad Tragurium")^' libro secundo^^ (capitulo XLVII.)^^, quod nemo terigena^o vel forensis. cuiuscunque status

(Captum

ratione

P.

^
1^

L.
14

Samo
^

P.

L. rationem
^^

lib.

Samo Samo L.

L.
-

Samo V.

p.

"^

L.

expeiididerit
'^

L.
i^

Quod nemo Samo P.

L.

terrigena

conducat
Samo
L.

^^^mo

P.
^

-L.
^^

L
^^

Samo
^

L.

^^
^^

L.

L. reverentiam
P.

L. Trag.

Samo

Sama
L.
II.

Lib. Cap. 54.-55.

175

et condicionis^ existat, deinceps audeat, net- presumat conducere, mittere. dishonerare^, incanapare, permutare vel vendere in gTossum vel ad minutum per se vel alium seii alios aliquod vinum forense tam in civitate (Tragurij)^,

per totum districtum Tragurij, et qui contrafecerit, qiiinquaginta* parvoriim pro quoIibet et vie predictis vel aliquo predictorum. et perdat qiiali))et, qiii contrafecerit in vinum seu preciunr^ vini. Et quilibet accusare possit infra unum anum incoandum a die delieti commissi et accusator habeat medietatem tam p^ne quam etiam vini. si per ipsum accusatorem fuerit plene probatum per duos testes fide dignos vel ad minus per unum testem fide dignum, bonum et legalem. Et eandem penam incurrant et incurere"^ debeant omnes et singuli vendentes vinum forense aliquibus civibus seu districtualibus Tragurij seu eius districti^ ac etiam in insula Bue, prout superius est expressum. Et quod pr^sens reformatio scribatur in volumine statutorum communis et de cetero pro statuto debeat observari, statutis et reformacionibus^ aliquibus in contrarium loquentibus non obstantibus. salvo et reservato, quod dominus comes possit mittere et mitti facere vinum forense pro usu suo et sue famili, prout in statuto continetur.
in insula
et

quam

Bue

inciirrat

penam

librariim

55. Qnaliter domiims

comes debet mittere executioni sententias

libris

quiiiqiie infra^^.

De
die

execiitione sententiarum^\

(MOOOLXXI.,

XIV.

julij)!^.

(In Dei nomine Amen. Anno domini millesimo trecentesimo septuagesimo primo, indictione nona, regnante domino nostro naturali domino Lodovico, Dei gratia serenissimo rege Ungarie, et temporibus quidem reverendi in Christo patris Nicolai, Dei et apostolice sedis gratia episcopi traguriensis. et egregij militis domini Francisci de Georgio di Jadra honorabilis comitis civitatis eiusdem Tragurij suorumque iudicum nobilium virorum dominorum Andree Marini, Petri Michacij)^^^ (Nicole^* Jacobi et Nichole^^ Georgij^^ Bivici, die quarto decimo mensis iulij. consilio generali nobilium^ ^ virorum civitatis Tragurij, sono campane voem civitam rivarij^^ communis, de licencia et mandato prefati domini Francisci regi^^ millitis^o et comitis antedicti, in palacio communis, ut mori est, congregato. in quo quidem consilio captum et obtentum fuit per triginta septem consiliarios. ponentes suas ballotas in bussola^^ alba dei sic. non obstantibus quatuordecim balotis^^ repertis in busula rubea dei non:)^^

Quod dominus comes, qui nunc

socius ac iudices, qui

nunc sunt

omnes
^

sentencias^*

ferendas

est, et qui pro tempere erit, et eius pro tempore erunt, teneantur et debeant per ipsos seu per aliquem ipsorum. prout

et

pretium mationibus
17

L. discaricare Samo P. L. L L. L. annum L. incurrere L. districtus L. refor Natpis 55. glave u P. Natpis 55. glave u L. Samo L. P. Nicole g^mo P. P. Gregorij p Nicole p nobilium p p ^egij _ p p. bussula p_ ballotis g^mo D. P. l_ sententias
L. conditionis
^ ^

'^

^^

^^

^^

^^

i*

i^

^^

^^

j-ivari

^^

20

militis

^i

22

23

24

176
iiiferius coiitinetiir. elapso

ReformationuDi Tragurij.

per

termino, contento in sententia. eiecucioni^ mandare viam. prout ipsis seu alieui ipsorum videbitur de eoo'endo debitorem'^. si fiierit nobilis in logia magna communis si vero non fuerit nobilis, de mittendo ipsum debitorem in earceribus. seu pio-norari faciendo de rebus mobilibus quibuscunque debitoris. tam pro quantitate debiti. quam pro pna et expensis et pignora vendi faeiendo summarie ad incantura et alijs modis. prout et sicut predictis domino comiti (et)^ eius socio et iudicibus seu alieui ipsorum videbitur et plaeebit. Et hoe loeum habeat in omnibus et sententijs ferendis per (dominum comitem a libris V parvorum infra in omnibus sententijs ferendis per)^ soeium dicti domini^ comitis^ a solidis quadraginta" parvorum infra^. et^ in omnibus sententijs ferendis per aliquem ex iudicibus a solidis XX (parvorum)^^ infra: statutis et reformaeionibus^^ quibuseunque in eontrarium loquentibus non obstantibus. Et quod presens reformaeio^^ seribi debeat in volumine statutorum: et quod de cetero pro statuto in perpetuum debeat observari.

omnem modum

et

5(3.

Qno(l nulliis habitet in insnla

(et

Bue

sine lieeneia^^ (regiminis)^*

iudicnm)^^

Millesimo trecentessimo septuagesimo secundo^^ (indictione decima")^^. XX.^^ (mensis)2o decembris. Captum et obtentum fuit (per triginta tres consiliarios, ponentes suas ballotas in bussula alba del sic, non obstantibus quinque l)allotas^^ repertis in eontrarium in busula^- rubea del non :)-^ Quod dominus eomes. qui nune est. et pro tempore erit. et iudiees. qui nune sunt. et qui pro tempore erunt. habeant plenum arbitrium et auetoritatem imponendi illam pnam. quam ipsi domino eomiti (et)^^ iudieibus seu maiori parti ipsorum melius videbitur eonvenire, quod nulla persona. euiuseunque condicionis^^ et status existat. a modo in antea audeat vel presumat habitare (in)^^ insula Bue distrietus (eivitatis)^** Tragurij eum familia (vel sine familiaP^ absque seitu et lieencia-^ domini eomitis prelibati et suorum iudieium^^, reelusis leprosis. heremitis et alijs. quibus eoneessum est posse habitare in dieta insula Bue. dumtaxat exeeptis. Et quod hec reformatio a modo in antea pro statuto observetur^^. et observari
die

^ ^

P.

L. executioni

libris quinque, L. a sol. XL. D. dominum D. comitem U P. sa strane je itava ta reenica ispravljena u: ..Et hoc locum habeat
^
'

P. debitore

Samo

L.

Samo L.

D. a

in

omnibus

sententijs

ferendis
infra

per
^

dominum comitem a
i

libris

parvorum

supra, et in omnibus sententijs ferendis per soeium dicti domini eomitis

dorum 40 parvorum
reformationibus
15

Samo D.

P.

^^

P.

*2

l
i

reformatio

28

L.

nee
^^

non

V.

19

bussula

p. vigesimo
23

L.

20

Samo

Samo V.
2^

P.

D., V.

^^ P. X. MCCCLXXII. gamo D., V. i P. - 21 p ^4 Samo L. 25 l P.

i

L. lieentia

Samo D. ^^ Samo D. i i Samo D.,

ballotis

soli^^

P.
--

^
i

L.

V.

27

gamo
i

P.

V.
26

conditionis

gamo D.

L. lieentia

^^ V., P.

L. iudieum

V.,
i

^^

D.

u P. precrtano V. observentur

Lib.

I.,

Cap. 56.-57.

177

nec non quod omnia statuta (et)^ reformatio^ et consuetudo in contrarium (loqueiites)3 ex nunc sint dispensati et pro dispensatis habeantur. (et)^ qiiod (quidem)^ presens reformacio^ scribi debeat in volumine
debeat.

statutorum

57.

(De)^ (ferijs^

inessmiii^
facto

et

vindemiaram)^^

(capitiilo

super

feriariiin)^\
die

(MOCCLXXV.,

XXIL

Maij)i2.

(In Christi nomine Amen. Anno eiusdem nativitatis^^^ millesimo treeentessimo septuagesimo quinto^*, indictione tercia decima^^)^^ (alijs omissis)^' (regnante domino nostro domino Lodovico Dei gracia serenissimo rege Ungarie^^, Polonie et Dalmaeie^^ et cet., temporibusque venerabilis patris domini Grisgoni^*^, Dei et apostolice sedis gracia episcopi Traguriensis, et egregi^^ et potentis viri domini Francisei de Georgijs de Zadra^^, regi^^ militis et de eius mandato honorabilis eomitis civitatis Tragurij, suorumque iudicium^* nobilium virorum dominorum Desse Damiani, Luxe Mieacij^^, Marini Zadrice^^ et Mathei Petri quondam2^ Mathei die vigesimo secundo^^ mensis maij, consilio generali nobilium virorum civitatis Tragurij, sono campane voceque rivarij communis, de licencia et mandato prefati domini eomitis in palacio communis, ut mori est, congregato, in quo quidem consilio captum et obtentum fuit per quadraginta novem^^ consiliarios, ponentes eorum ballotas in busulla^^ albam dei sic, non obstantibus tribus ballotis^i repertis in contrarium in busula^^ rubea dei non:)^^
et vendimiarum^^ ferias singulis annis geconsilium consueverat adunari, eo maxime, quod^^ in statutorum volumine de ipsis ferijs mentio^^ nulla erat; ea propter, ne de cetero icta de causa consilium convocatur^^ Captum et obtentum fuit:
:

Quia propter messium^*

nerale

messium durent et durare debeant a Kalendis mensis iunij usque ad Kalendas mensis augusti; et ferie vendimiarum^^ durent et durare debeant a^^ Kalendis^^ mensis settembris*"^ usque ad Kalendas (mensis)*^ octobris**. Eeservato*^ (tamen)*^
a
in antea singulis annis ferie

Quod

modo

Samo P. i L. ^ Samo P. i L. crtano 8 D. feria S. i L. 12 Samo L. D. i P. i^ gamo inde 13. D.,

1

'^

V. Dalmatie y^ Grisogoni v. P. egregij P. V. p y p iudicum y Michacij Jadrice U V. nema quondam" y XXII v. bussola V. XLVII11 V. bussola gamo D., V. P. d. V. p. p vendemiarum, y^ mesium L. vindemiarum g quia l convocetur raencio g L. vindey vendemiarum, V. ad miarum D. D. V., P. V. Kalendas bris gamo D., V., P. L. septembris D. octubris, L.
V., P.
i

V. reformacio, L. refor.
^

Samo
S.

V.

V., P.
i

D. menssium
i3

L. reformatio Samo D., S. i L.

i*

nativitatis
S.

eiusdem
i

" Samo
25

S.

19

^o

-i

23

j.ggjj

24

Samo Samo 1325. g v. Hungarie Jadra p

"^

Samo D.

V., u P. pre'^

S.

^^

^^

22

26

-"

28

29

^o

31

ballottis
35

32

33

34

S.

36

37

38

39

P.,

S,

^0

^1

^^

S.

7'bris,
S.

"3

^5

D. Reservatio

^^

Samo

S.

*^

8'

][78

Reformatiouum Tragurij

domino eomiti et sue^ eiirie seeundiim formam statutorumconsiietudinem hactenus observatam. Et quodhee reformacio^ seribi debeat in volumine statutorum. (et)* quod de cetero pro statuto debeat observari.
arbitrio concesso
et

(In additionibus statuti reperitur folio CIL)^.

58.

Quod

possit terminari (questio) a

cioiie^
(et oblatione^

li))ri.s

infra"

sine cita-

libelli)^^

(MCCCLXXXII..
(In Christi

die XXII. maij)io^

a nativitate millesimo tre-

nomine Amen. Anno eiusdem

indictione

centessimo^^'', oetuagesimo^^ secundo,

nostro

quarta regante^- domino domino Lodovico. Dei gratia serenissimo rege Ungarie^^. Polonie et Dalmacie etc. temporibusque venerabilis patris domini Grisgoni^*. Dei et
oTatia episcopi Traguriensis. et egregij
et

apostolice sedis

potentis viri do-

mini Baldeserij*^ de Sorba de Janua^^, regi militis. et de eius mandato honorabilis eomitis eivitatis Tragmij, suorumque iudicimn^^ nobiiium virodominorum Lode lohannis. Stipe Duvmi^^. Luxe Micatij^^. Mathei Miehoi Oiude-. die vigesinio seeundo mensis maij. consilio generali nobiiium virorum eivitatis Tragurij, sono eampane voeeque rivarij communis. de

mm

liceneia et
viearij

mandato

nobilis

viri

ser

Michaelis^i

Eaticaj

Borse-^ de

Xona

domini eomitis, in palacio^^ communis. ut mori est. et congregatto^*. in quo quidem consilio eaptum et obtentum fuit per triginta quinque^^ consiliarios, ponentes eorum ballotas-^ in busulam-" albam dei sie. non obstantibus novem ballotis repertis in eontrarium in Ijussulam-^ rubeam-^
prefati

dei non)^o.

(Oaptum fuit)^^ quod a modo in antea dominus comes. qui nune est. qui pro tempore erit ad regimen eivitatis Tragurij. ad minus cum duobus ex iudicibus possit cognoscere. determinare et senteneiare^'- quamlibet questionem a libris X^^ infra. et quilibet ex iudirilnis. qui nune sunt. et qui pro tempore erunt. cognoscere possint. determinare, sentenciare^* quamlibet questioneni a libris tribus^^ parvorum infra absque citaeione^ aliqua et formaeione^' libelli. Teneatur^^ insuper et debeant ijjse dominus comes et iudices omnes sententias ferendas per ipsos seu per aliquem ipsorum seribi facere per notarium iuratum communis (Tragurij j^^: et lapso^^
et
^

S.
i

eius

P. octuagessimo V. P. regnante V. P. Hungarie ^* V. Grisogoni V. Baldesarij, P. Baldasarij P. V. V. Jadra V. P. iudicum V. Duimi, P. Duijmi y p ciiiude Borsse Micacij y p. Micaelis palatio P. congregato V. p, ballottas v. XXXV P. bussula V. bussolam, P. bussulam V. P. rubea y bussola, Samo D., V. P. Samo L. P. L. sententiare u V. nema ..X" p citatione l sententiare L. ^' L. reformatione ^8 Teneantur Samo D., u P. je Tragurij" precrtano L. elapso P.
possit terminari
loa

P., S.

L.

L. statuti
S.

Samo
13

L.

Samo
^

V.,

P., 8.
i

Samo D.

L. citatione

P.

L.
'

reformatio

i
i

Samo
infra

L.

P. oblacione
^'^

Quod
^^

libris

Samo D.

P.

^^^

V. trecentesimo

^^

i-

^^

^s

^o

21

-2 'p,

^3

24

25

26

-'

28

'^^

30

^-

^3

^4

^5

III

^6

j^

j^

^9

^^

V..

Lib.

I.,

Cap. 58.-59.

179
comittem^
et iudices^

termino^ contento in sententijs per ipsum dominurn

(ferendis, possint ipse

ipsum dominurn comitem et iudices)* seu per aliquem ipsorum latas eiecucioni^ mandare per omnem modum et viam. prout ipsis seu alicui ipsorum viet hoc^ locum habeat^ in omnibus debitur, reservando^ formam' statuti sententijs ferendis per ipsum dominum eomittem^" et per duos ex iudicibus ad minus a libris X infra, et in omnibus sententijs ferendis per aliquem ex^^ iudicibus a libris tribus^^ parvorum infra: statutis'^, reformacionibus^* quibuscunque in contrarium loquentibus non obstantibus; et quod presens reformatio scribi debeat in volumine statutorum, et quod de cetero pro statuto in perpetuum debeat observari, salvo et reservato arbitrio concesso domino comiti. quod ipse dominus eomes solus possit et valeat cognoscere, determinare et sentenciare^^ a libris V parvorum infra.
et iudices

dominus comes

omnes

sententias per

69.

De pena imponenda
veniat^^

(cuilibet)^

eollsiliario^^

iit

ad consiliiim.

(YIIL augustiji9.

nomine Amen. Anno [a]^^ nativitatis^^ eiusdem millesimo octuagesimo secundo, indictione^^ quarta, regante^^ domino nostro domino Lodovico. Dei gratia serenissimo rege Unffarie^*, Polonie, Dalmacie etc. temporibus quidem venerabilis patris domini Grisogoni, Dei
(In Ohristi

trecentessimo

et apostolice

sedis gratia episcopi

Traguriensis, et egregij et potentis viri

millitis-^

et de eius mandato iudicium^^ nobillium^^ virorum dominorum ser Zige^^ Joseph^^, ser Stipe Nichole^^. ser Lompre Micacij^^ et ser Bive Gregorij. die nono mensis augusti, congregato generali consilio nobilium virorum civitatis Tragurij in palaeio^^ communis ad

domini Baldessari^^ de Sorba de Janua regi

comitis
civitatis

honorabilis

Tragiirij

suorumque

et voe preconis. de mandato et licencia^* nobilis viri ser Michael Eatchi Borsse de Nona, vicarij pretati domini comitis, et suorum iudicium^^, ut mori est; in quo quidem consilio captum et obtentum fuit per vigenti quatuor^^ consiliarios. ponentes eorum^' ballotas^^ in bussulam^^ albam dei sic. non obstantibus duodecim*^ ballotis repertis in contrarium*^ in bussulam*^ rubeam*^ dei non)**.

sonum campane

P. residuo L. triduo

'^

lije

crvenom tintom umetnuto

iz

PA
^

L. comitem

^
^

L. iudicem

P. pos-

L. executioni

ispravljeno

reservando"' u reservata"

L. sententiare Samo D. P. L. consiliarijs L. veniant gamo L. gamo P. p nativitate '22 p^ indicione V. P. regnante v. P. Hungarie v. Baldasseri, P. Baldasari p mintis v. p iudicum P. nobilium P. Cige V. Josephi y v. p ^j^^jg _ v Michacij palatio V. licentia P. iudicum P. viginti quatuor, V. XXIIII p guas, D. nema rijei V. bussolam P. ballottas V XII _ u V. nema in contrarium" V. bussola V. rubea Samo D., V. P.
1^

^ L. haec ^ L. habeant formam" posljednje slovo m" izbrisano n P. a 12 l IH -- i3 L. statuto 10 P. i L. comitem 1* L. refor.
^

i'

L. reservata, u P. poslije

"^

L.

forma^

P.

od rijei

^^

1^

^^
i

20

21

23

^4

^5

26

27

28

29

30

^i

32

^^

3*

^^

V^.

^^

37

te

^^

^^

*o

41

*2

*3

**

][80

Reformationum Tragunj.

(Quodj^ ad hoc.

ut

eonsilium

generale

eivitatis

Tragurij melius et

eieius^ valeat congregari^.

minus comes et iudices, gimen eivitatis Traguriensis^. libertatem habeant imponendi^ penam
eonsiliario. qui''

quando neeesse fuerit. (eaptum fait. qaodj* doqui nune sunt. et qiii pro tempore erunt ad recuilibet

(consilio)^

venire reeiisaret^ (ad eonsilium) ^. faeto ei pre-

cepto

per

rivarium

eommiinis.

(imponendi
:

penam )^^ soldorum

viginti^^

paiTorum pro qnolibet et viee qualibet qiiam penam ipse dominus eomes et iudiees. qm nune sunt. et qui pro tempore erunt ad dietum regimen. a eontrafaeientibus vineulo eorum iuramenti^^ de presenti exigere teneantur.

Non

obstante statuto loquente. quod^* quilibet eonsiliarius (eonsilio)^^. qui

(in)^ consilio venire reeusaret^'. solvere

debeat unum grossum. Et quod hec reformaeio^^ seribi debeat in volumine statutorum eivitatis Tragurij. Et quod de eetero in perpetuum pro statuto debeat oljservari.

<)0.

Pro^^ ferijs sanctorum Laurencij^ (martvris)^^ et Johannis^^

(episcopi et confessoris)^^ (protectoriiin eivitatis Tragurij)^\

(MOOCLXXXIIL,
(In)2^ (Christi

die

XXn.

novembris)^^.
nativitate^"

nomine Amen. Anno a

ten-io-^.

eiusdem millesimo
^^lijs

treeentessimo
(regante^^

oetuagesimo

indietione

sexta-^j3o

omissis)^^

domina nostra domina Maria, Dei gratia serenissima regina Ungarie. Polonie et Dalmaeie ete.. temporibus venerabilis patris domini
Grisogoni. Dei
et
et

apostolice sedis gratia episeopi Traguriensis^^. et nobilis

sapientis viri domini

Xiehole^*

Azelini^^.

honorabilis

reetoris

eivitatis

Tragurij,

suorumque iudieium^^

no))ilium virorum

dominorum^" Petri Du}Tni.

Pauli Marini. Nic-ole Gregorij et Lompre Micaeij^^. die vigesimo seeundo^^ mensis novembris. congregato eonsilio generali nobilium virorum eivitatis Tragurij in palaeio eommunis. sono eampane voceque rivarij communis, de

mandato prefatorum dominorum reetoris et iuieium*^. ut mori est: in quo quidem eonsilio eaptum et obtentum fuit per quadraginta quinque eonsiliarios, ponentes eorum ballotas in busola'*^ alba^"^ dei sie. non ol)stantibus una ballota^^ reperta in contrarium in l)usola*^ rubea dei non)*^.
1 Samo D., V. Samo L., u P.

Trag.

Samo L. ^ n Samo D., V. l cusaverit P. L. XX D. pro -D., V. Samo L. saeramenti g^mo D. V. L. reformatio L. Laurentij P. recusare L. De Samo D. P. g l loannis g^mo D. P. gamo gamo L. gamo D., V. Anno nativitatis 6a v. Samo 1383. gamo D., V., P. P. Acelini p_ Tragurij P. regnante P. Xicole V. V. P. iudicum V. Micliacij u P. nema dominorum" v. V. XXII. D. rubea p^ iudieum V. P. bussula P. ballotta P. Samo D., V. V. bussola, P. bussula
-

P.

L.

eitius

P.

umetnuto drugom L. imponendi V. de

poslije

'

D. congregarij, V. congregare ^ P. Tragurij, L. tintom ^ P. ^ Samo D. i L. rei

12

i^

^^

is

^^

^'

^^

S.

-^

S.
i

21

22

23

-4

S.

25

^e

S.

2?

S.

-s

S.
i

29

S.

3o

S.

^^

S.

^2

^^

^*

^^

^^

.,

^^

^^

40

^^

^2

^^

bal.,

^^

^^

Lib.

I.,

Cap. 60.-61.

181

(Captum et obtentum fuit)\ quod singulis annis in perpetuum ad honorem, laudem et reverenciam- beatorum corporum sancti Laurencij* martvris* et sancti Johannis^ episeopi et confessoris, protectorum et detensorum^ civitatis et communis Tragurij. quilibet^ persona tam terigena quam forensis, qu tam communi (Tragurij)^ quam specialibus personis teneretur in aliqua^^ peeunie quantitate, octo diebus ante festum dictorum beatorum corporum sanctorum^^ Laurencij^^ q^ lohannis^^ libere et secure venire possit stare et redire^* ad civitatem et districtum Tragurij^ et post ipsum festum dictorum beatorum corporum similiter possit venire, stare et furibus, redire ad ipsam civitatem et districtum (Tragurij)^^ diebus totidem
;

proditoribus, predatoribus.
et districtu

fiilsarijs

eibanitis^ a^^ dicta civitate (Tragurij)^*

(Tragurij)^^. et a iide Oatolicorum^^ divisis duntaxat exceptis, qui a predicta iiducia et libertate totaliter sint exclusi. Et quod hec reformacio^^ scribi debeat in volumine statutorum et pro statuto de cetero debeat observari.

(In additione statuti reperitur folio

CIL

tergO;^^.

61.

De palio (ponendo)^^ pro balistrarijs. (MOOCLXXXVL, die ultimo decembris)^^

(In)'^^ (Christi nomine Amen. Anno a nativitate eiusdem millesimo trecentessimo octuagesimo quarto, indictione septima. regante^^ domina nostra domina Maria, Dei gratia serenissima regina Ungarie, Polonie et Dalmacie, temporibus venerabilis patris domini Grisogoni. Dei et apostolice^^ sedis gratia episeopi Traguriensis, et)^^ (nobilis et sapientis viri domini Urse Johannis, honorabilis rectoris civitatis Tragurij. suorumque iudicium^^ nobilium virorum dominorum Cige Joseph, Nicule Jacobi, Stipe Nicole et Luce^* Micacij, die ultimo mensis decembris congregato consilio generali nobilium virorum civitatis Tragurij in palacio communis, sono campane voceque rivarij communis, de mandato prefatorum dominorum rectoris et iudicis, ut mori est; in quo quidem consilio captum et obtentum fuit per triginta novem consiliarios, ponentes eorum, ballotas in busulla^^ alba dei sic, non obstantibus quatuor ballotis repertis in contrarium in busola^^ rubea dei non)^^.

(Sancitum
civitatis

est)^*, quod singulis annis in perpetuum quelibet curia Tragurij libertatem habeat^^ et auctoritatem, (quando et)^^ in quibus

rum
S.
i

^ Samo L. ^ P.^ S. i L. reverentiam ^ V., P., S. i L. Laurentij ^ S. i L. ^ P. i S. deffensoD. mn, P. i S. martiris loannis ^ ^ Samo P., S. i L. terrigena V. i S. qualihet, L. quaelibet

D., V., P.

L.

10

alique

^^

L. loannis

bannitis

^^ D. ad ^^ g^mo L. 20 ^^ Samo D., V., P. i S. ^^ Samo V. i 21 g Chatolicorum, L. Catholicorum j l. reformatio 23 gamo D. 24 gamo L. 26 v. i 25 gamo D. i V. i P. 27 Qy^ j-jjeg gamo u 28 gamo D., regnante V. i P., u D. je nema 29 p. iudicum ^i 30 p ^2 p bussula i P. Luxe p. bussula 33 gamo D. i P. 34 gamo L. 35 d. habebant 36 gamo D. i P.

1*

S.

reddere

S.

sti

12

^^

Samo

S.

g.

L. Laurentij

V. exbacitis, L. et

g,

S.

P.

\\

182

Reformationiim Tragunj.

rebus eidem eiiri videbitur eipendendum de havere communis usque ad quantitatem dueatorum qiiinque^ auri pro faeiendo et ponendo unum palium balistrarijs Tragurij. Verum iudices illius curie, qui dietum palium facere et ponere reeusarent, cadat^ ad penam librarum viginti quinque3 parvorum pro quolibet iudice rei-usante. Et quod presens reformacio* seribi debeat iri volumiiie statutorum et pro statuto de cetero debeat observari.

62. Quod torensibus non

siibiectis

dominio
affictari^

temporali
res
stabilis^

Tragurij

non

possit^ transferi

nec
die

(MOCCXC.,

XL,

ianuarij)

(In Christi nomine Amen. Anno nativitatis eiusdem millesimo trecentessimo nonagesirao. indictione tercia decima. regante^^ domina nostra domina Maria. Dei gratia serenissima regina Ungarie^^. Polonie et Dalmacie, temporibusque venerabilis patris domini Grisogoni, Dei et apostolic sedis gratia episeopi Traguriensis, et egregij et sapientis viri domini Guerrerij Petraehi de Fermo, honorabilis potestatis Tragurij. suorumque iudieium^^ nobilium virorum dominorum Pauli Marini. Nicole Jaeobi^^ Nicole Andree Marini et Bive (jregorij. die undecimo mensis ianuarij, congregato consilio generali nobilium virorum eivitatis Tragurij. in palacio communis, sono campan. voceque rivarij communis, de mandato prefatorum dominorum potestatis et iudicium^*, ut mori: in quo quidem consilio captum et obtentum fuit per decem octo consiliarios. ponentes eorum ballotas in ]3ussolam^^ albam^ del sic, non obstantibus novem ballotis repertis in contrarium in busola^' rubea del non)^^.

fStatutum est)^^, quod nullus civis, habitator vel districtualis eivitatis Tragurij a modo in antea possit nec valeat dare. donare. alienare. testare-^. vendere, permutare, pignorare. in solutum dare, affictare^^, pro dotiV)us dare. vel aliquovis^^ modo obligare bona aliqua inmobilia^^. que haberet in civitate et districtu Tragurij. alicui forensi, non subiecto dominio temporali Tragurij, sub pena amittendi^^ rem inmobilem^s. quam dedisset, (donasset)^^. vendidisset, permutasset, affictasset vel pro dotibus dedisset, pro ut superius est eipressum; et devenire debeant ipsa bona in commune Tragurij. Ulterius quod nullus comes seu potestas Tragurij presens vel futurus sul> pena strictissimi sacramenti nec aliquis ex iudicibus et consiliarijs presentibus et futuris audeant nec presumant dicere, proponere, nec arengare in generali (consilio)^' nec in speciali consilio, quod presens reformacio-'^ infringatur seu cassatur^^ sub pena dueatorum centum^^ auri pro quolibet

reformatio Samo regnante D. Hun^arle p iudicum busula iudicum busula alba Samo L, ^ l L. Samo D. quovis immol immobilia p ammittendi Samo bilem g^mo D. reformatio
1

possint
iac.(?)
18

L.
26

L.

P.

L. cadant

XXV
'

L.

1..

P. transferri,
P.

L.

tradi
^^

P. afictari
i

L. stabiles
i^

^^

P.

^^

^^

14

P.

^^

P.

P.

P.

i^
j

20

testari
j^

21

p. affictare
-^

22

alio

23

24

P.

L.

cassetur

- ^^ L.

L.

2?

L.

28

l.

29

L.

Lib.

I.,

Cap.

62.- -G3.

188

nichilominus^ pena soluta vel iiou. quicqai(l2 factuna pr^sentem reformatioiiem et contenta in ipsa. non valeat nec teneat. Et quod presens reformacio^ scribi debeat in volurnine statutorum statuto in perpetuum debeat observari, nec ulio tempore valea et pro
et

vie

qualibet et

foret contra

dispensari vel canzelari*.

<33.

(Pro

facto

ementiuni

>)lacliim

forense

causa revendendi)^

(De blado forense non emendo causa revendendi)^.

(MCCOIVC,

die VII. aprilis)^

(In Christi nomine Araen. Anno nativitatis eiusdeni millesimo trecentessimo nonagesimo sexto. indictione quarta, regnante domino nostro domino Sigismondo^. Dei gratia serenissimo rege Ungarie^, Dalmacie et

marchione Brandiburgense etc, temporibusque venerabilis. domini Grisogoni, Dei et apostolice sedis gratia episcopi Traguriensis, [et egregij et sapientis viri domini Lodovici de Matafaris de Jadra, honorabilis comitis Tragurij]^^, suorumque iiidicium^^ nobilium virorum dominorum Pauli Marini, Marci Petri. Martini Michaleti^^ Victuri et Michelis Lodovici. die septimo mensis aprilis, consilio generali nobilium virorum civitatis Tragurij, de mandato prefati domini comitis et iudicium^*, ut mori est. congregato, captum et obtentum fuit per quadraginta duos consiliarios, ponentes eorum ballotas in busula alba dei sic, non obstantibus XVII balotis^^ repertis in contrarium in bussula^^ rubea dei non)".
Croacie^<^, Oicilie,

patris

in antea nulla persona, cuiuscunque pressumat^^ modo aliquo emere nec emi facere per se vel alios bladum forense ab aliquo forense. qui ipsum bladum deonerasset et condusisset^^ ad civitatem Tragurij et eius districtum ad vendendum. (causa) ^^ ipsum bladum torense (causa)^^ revendendi in civitateTragurij sub pena (amittendi^^ ipsum bladum forense. quod emmisset, nec non sub pena)^^ librarum centum^^ parvorum pro quolibet et vie qualibet et quilibet contrafacientes accusare possit et habeat quartam partem dictarum librarum centum^^ parvorum, et tenebitur in secreto nec non quod hec reformacio^^ scribi debeat in volumine statutorum et pro statuto debeat observari.
est)i^.

(Captum

quod a modo

condicionis^^ existat, audeat nec

^ P. i L. nihilominus ^ L. quidquid ^ Natpis 63. glave u D. i P. L. cancellari

L. reformatio
^

**

P.

^1

Samo L. Samo P.

P.

ballotis

conditionis

16
'^^

23

]..

gamo L.
28

^ p - ^^ P. Croatie Huugarie ^^ ^^ P. Micareti - ^^ P. iudicum iudicam '' L. ^^ ^^ gamo L. P. busula gamo D. i P. ^'^ ^^ L. conduxisset Samo D. i P. P. i L. presumat 27.^6 l c 24 p, aramittendi ^5 gamo D. i P.

p. Sigismundo p,

12

reformatio

Natpis 63. glave u L.

184
64.

ReformatioDum Tragurij.

De

(iion)^

mutuando
(1396.,
2.

(clenarios)^ supra^ res (saeras)^

(spee-

tantes ad diviiiuin eultum)^

mensis

aprilis.

indictione Ta)6.

(Eodem millesimo et die)'. (item)^ (in dieto consilio)^ captum fiiit (per quadraginta VIP^ eonsiliarios. poneiites eorum ballotas in biisula alba del sic. nou obstantibu^^ duabus ballotis repertis in contrarium in busula^^
rubea del non)^^.
persona secularis, cuiuseunque condipressumat^^ mutuare nec mutuari faeere palam vel oeulte^^ denarios supra^' res spectantes ad divinum cultum. sub pna librarum vigenti quinqueis parvorum pro quolibet (et vie qualibet)^^. nec non sub pena amittendi"^^ denarios. quos mutuasset supra^^ ipsas res spectantes ad divinum cultum. ai- etiam restituendi ipsas res. supra"^^ quas mutuasset seu mutuari fecisset denarios vel alias res. Et quilibet contrafacientes accusare possit et habeat medietatem dictarum^^ librarum vigenti quinque2* parvorum et tenebitur in secreto: nec non quod pr^sens reformacio^s scribi debeat in volumine statutorum, et pro statuto debeat observari.
a
in antea

Quod

modo

nulla

C'ionis^^

existat.

(audeat)^*

nec

(In additionibus statuti reperitur folio CIII. tergo)^^.

65.

Quod

iiullum

iiistnimentiim

valeat.

in

quo

non ponuntiir

qnatuor confines^'.

Quod

in quolibet instruiuento
(Die

ponantur quatuor eonfines^^

octobris)29.

VLL

(In Christi nomine Amen. Anno a nativitate^^ eiusdem millesimo tre<!entessimo nonagessimo sexto^^. indictione quarta3-. regnante domino nostro domino Sigismundo^^. Dei gratia serenissimo rege Hunofarie^^. Dalmacie^^. Crovatie^^ etc.^^ ac marchione Brandiburgense^^. tempore quidem reverendi

in Ohristo patris domini Grisogoni. Dei et appostolice sedis gratia episcopi traguriensis. et^^ egregij et sapientis viri domini Lodovici^ de Matafaris

de ladra. honorandi comitis civitatis Tragurij)^^ (uorumque iudicum nobilium virorum dominorum Luxe Blasij. Andree Marini, (ieorgij Petri.

L.
P.

Samo S. i L. Samo D., P. i 9 Samo D. i L. ^- Samo D. i P.

^

S.
i

15

S.

Samo

D., P.

L.

18

^i L. ammittendi L. super viginti quinque, S. 25, L. XXV -" Natpis 65. glave u P., S.
30

P. samo Samo C. L. C. C. Anno nativitatis C. 1396.^ C. Sigismondo C. Dalmatie C. Ungarie Croatie, C. Cratie Samo u P. ispisano etc." C. Brandiburgi C. Samo C. nec non C. Ludoviei
--

L. presumat P. vlginti quinque, S. 25. L.

P.,
S.
i

P.
^^

Samo
^^

S.

^^

S.
'

=^

L.

super
i

^^
-

^ ^

Samo D.
conditionis

P.

quadraginta
^^

septem

ccndictionis, L.

^^ ^'

Samo S. Samo D..

i

P. busulla D.,

Samo

XXV

P.,

S.

L. occulte

Samo

L.

super
s.
^s

P.

L.

20

h. super p. amitendi,
^^
^e

S.

^3

s.

dictorum

25

p^^

L. reformatio Xatpis 65. glave u L.

i

s.

S.

^^

s.

^i

s.

^2

4!

33

3* S.
^'

^5

s.

^6

S.

^8 s.

39

S.

^o

s.

^^

P.,

S.

Lib.

I.,

Cap. 64.-67.

185

Duijmi

et

Andree

Oiglie Josephi, in generali consilio nobilium Tragurij)^, (de

comitis et iudieum, in sala magna palatij eommimis, ad sonum campane et voeem preeonis, more solito eongregato. captum fuit^ et obtentum per triginta qiiinque^ consiliarios, ponentes eorum ballotas* in bussula alba del sic. non obstantibus duabus* ballotis repertis in bussula rubea del non)^. (Captum et obtentmu fuit)^. quod a modo in antea in quolibet instrumento, fiendo de emptione^, vendicione^, permiitatione, donatione^^ alicuius rei inmobilis^^ vel de pastinacione^^ alicuius terre^^, ponantur quatuor eonfines, sicut sunt quatuor venti: et si aliter fieret instrumentum, non valeat nec teneat ipso facto.

manato dominorum

(In additionibus statuti reperitur folio 0.)^^.

66.

Quod

nulliis possit

nisi

dare nec accipere terram ad pastinandiim*^ ad terciam^ partem.

fuit (in dicto consilio et obtentum per triginta duos ponentes eorum ballotas in bussula alba del sic, non obstantibus duabus ballotis repertis in contrarium in busula rubea del non)^^. Quod a modo in antea nuUus civis vel districtualis Tragurij seu habitator Tragurij nec forensis dare debeat terram, qnam habet in districtu Tragurij. alicui persone civi vel forensi, nisi ad terciam^^ partem sub pena librarum quinquaginta^^ parvorum pro quolibet et vie qualibet. Preterea nullus notarius iuratus communis Tragurij presens vel futurus non audeat facere aliquod instrumentum pastinacionis^^^, nisi ad terciam^^ partem sub pena predicta pro quolibet et vie qualibet. Et quilibet contrafacientes accusare possit, et habeat medietatem pene et alia medietas sit communis. et tenebitur in secreto; et quod predicta reformacio^^ qi presens observari debeat^^ pro statuto, et poni debeat^* in volumirte statutorum.

Item captum

consiliarios,

67.

Quod non

possit extrahi de civitate et districtu aliqua mnlie^^^

De non extrahendo
M000LXXXXyiL27
(In librol^o

mulieres^.

(indictione quinta?8,

ie

XVII. iunij2^

(statutorum) ^^

(reformacionum scriptarum manu)^^.

(Fuit

captum

in consilio per

XXXV
^

consiliarios et obstantibus tribus

eonsiliarijs in
1

contrarium) ^^.
S.
i

5 ^

bilis

30

C. ballottas C. empitone L. venditione C. l donatione Ci L. immog^ q g^ c L_ pastinatione Samo c. terreni C. L. De non pastinano L. tertiam Samo P. ^^ L. tertiam L. L L. pastinationis l tertiam l reformatio ^ L. debeant L. debeant Natpis 67. glave u P. Natpis 67. glave u L. l MCCCIIIC. gamo V. P. l. Samo V. P. gamo V. P. gamo V. gamo P. -Samo
i

S.

C.

duobus

C.

P. sit
P.,
lo

s.

Samo

S.

C.

C.

35

"^

Samo

L.

S.,

^^

S.,

12

^^

g.

i*

S.

1^

^^

^"^

1^

20

^i

^2

23

---

25

^e

27

28

29

iulij

^i

^2

^3

18(3

Keformationum Tragurij

(Oaptum et determinatum est)^, quod a modo in antea nulla persona. euiusL'unque eondicionis^ et status existat, audeat vel presumat extrahere nec extrahi faeere de civitate et districtu Trao-urij per mare nec per terram
aliquam mulierem, euiusL-unqiie condii-ionis^ foret, sine licencia* regiminis Tragmij presentis et futuri sub pena librarum quinquaginta^. nec non emendandi damni illi domino vel domine, cum quo vel (cumj^ qua staret illa mulier. si aliquods dammum foret. Et quilibet contrafacientes accusare possit et liabeat medietatem (prediete)^ p.me (et alia medietas sit communisy^.

68.

Quod

ille. (jui

eoiiducit^^ viiiuiii torense

(Tragarium, ultra aliam perdat navigium. penam)^^

et indictione

(Eodem millesimo

et)^^ die X.

iulij

(in

dicto libro)^*.

Adicio^^ statuti^^ loquentis^^ de vino forensi non condueendo Tragurium, quod ille. qui conduceret^^ vinum forense Tragurium, amittat^^ navigium vel barcham^o. super quo vel qua conducet ipsum vinum forense Tragurium. et vinum ultra libras quinquaginta2i parvorum. Et quililjet possit accusare. et teneatur in set-reto. si fuerit homo bone fame. Et quod dominus comes vel rector libertatem habeat proeedendi per inquisitionem vel per omnem alium modum et viam, quibus melius (videbiturj^^, eontra

quoscunqiie contrafacientes ipoterit)^^.

69. Qiiod

nuUus

possit pastiiiare

terram alicuius
septembris

foreiisis.

(Eodem millesimo
(Statutum

et indictione et)^^ die X[.

(in dicto quaderno2^)2^.

quod2s a modo in antea nullus civis. habitator vel audeat vel^^ presumat accipere ad pastinandum aliquam terram, positam in districtu Tragurij. alicuius forensis. non suppositi dominio temporali Tragurij. sub pena librarum centum^^ parvorum pro quolibet et vie qualibet. Et quilibet contrafacientes accusare possit. et teneatur in secreto. et habeat medietatem pen, et alia medietas sit communis. Et hec reformaiio^^ scribi del)eat in volumine statutorum et pro statuto debeat observari nec ulio tempore valeat^^ dispensari nec anullari^^.
est)27.

districtualis Tragurij

L. conditionis L. conditionis Samo P. P. aliquid Samo V. Samo P. L. (^uod conducens Samo P. L. Samo V. P. Samo V. l statuto L. P. L. Addatur P. L. conducet P. L. barcam ammittat L. L Samo V. P. P. ^ Samo V. p. quaterno Samo V. P. Samo L. v. quos l. nec - L. C P. reformacio V. valleat L. cancellari
^
^

L.

Samo
^
i

L.

L.

licentia

L. damiium
^^

"^

10

^^

^^
^^

1*

15

loqueiiti
-^

18

^^

]^

^o

22 26

i
i

^^
27

g.^^o

^^
28

^5

29

3o

^1

^^

^^

Lib. L, Cap.

68. 71.

187
possit

70.

(Qiiod

comes tempore
aliquein

sui officij

non

petere centra

suum

(lebitorem)i.

(Qiiod

comes non

possit convenire aliqiiem durante eius otflcioj^.

MCCCO.
dominoriim

(indictione octava et)^ die

XXVL

(mensis)* februarij.

de mandato Grisogoni de Zadulinis de Zadra^, militis et comitis civitatis Tragurij, et iudicum, ad sonum campane et ad voeem preconis comitis. in sala magna palacij^ communis, more solitto'. congregato, captum et obtentum fuit per triginta consiliarios, ponentes eorum ballotas^ in busula alba^ del sic, non obstantibus duabus ballotis^^ repertis in busula rubea^^ del^^ non)^^. (Captum et obtentum fuit)^^ quod comes presens^^ et futurus durante (toto)^^ tempore sui officij non possit petere contra aliquem suum debitorem et reum, sed^' expleto suo officio petat contra quemcumque secundum formam statuti^^ Tragurij et hec reformatio^^ pro statuto habeatur et (pro)2o statuto debeat observari.
(In fonsilio generali nobilium virorum civitatis Tragurij
;

71. (De monetarijs)^\

(A.) (De pena facientis

monetam seu monetas

ordine
valituro

falsas)^^.

In

perpetuum

statuto

et

cetero aliqua persona faciet vel fieri faciet

decernimus: Quod si de monetam seu monetas falsas in

civitate (et districtu)^^ Tragurij, dominus comes presens, vel qui pro tempore fueritad regimen civitatis Tragurij, teneatur et debeat talem personam unam 25 vel plures, qui fecerint falsam monetam (facientes vel fieri facientes)^^ (vel fieri fecerint)^^ igne facere comburi taliter, quod penitus moriantnr.

(B.) (De

pena incidentis monetam)^'.

Item (statuimus)28. quod si aliqua persona incidet monetas vel (cum aqua seu)^ aliquo alio^'^ modo falsificabit, vel destruet, predictus dominus comes presens vel futurus teneantur^^ et debeant tali person sic monetas incidenti et falsificanti. incidi facere manum unam.
^ Samo ^ Natpis 70. glave u L. Natpis 70. glave u D. i P. 4 Samo D. i P. ^ p ^ p - ? P. solito paiatij j^dra ^o P. balotis ^^ D. alba 8 P. balotas Rije alba" samo u P. ^^ Samo L. ^^ d, presentes 13 ,Samo D. i P. - 12 D del sic ^o g^mo i 1 Samo D. ^^ P. reformacio ^^ D. set D. statutis -1 Natpis 71. glave u L. 22 Natpis (A.) odsjeka 71. glave u P. i L. 26 gamo P. i L. 23 Samo L. 24 gamo D. 25 p D. i P. ^t 2' Natpis odsjeka (B.) u D. i P. 29 Samo D. i P. 28 gamo D. i P.
^

D.

P.

^^ L.

alio aliquo

^^

P. teneatur

MON. HISTOR.-JUR. X.

19

13
(C.)

Reformationum Tragurij.

(De peua portantis fraudulenter

iii

civitate et distrietu Tragurij falsas

monetas)^.

Item (statuimus.
falsam

monetam

qiiod)2 ^[ aliqua persona scienter dolose et malo modo apportabit^ in civitate et districtu Tragurij^: et hoc vere.

legitime et certe probari poterit. sic ipsam monetam apportasse fraudoleiiter, dictus dominus comes vel comites futuri teneantur taliter apportanti^ vel libris supra. Hoc addito apportantibus^ incidi facere manum unam a vel ab expresse. quod si aliqua persona apportabit^ in quantitate libras inde infra de dictis malis et^ falsis monetis. pr^dicta locum ibi non ven-

XX

XX

dicent, nec eontra talem

personam ad ulcionem^ membri

alicuius (persone)'*^

faciendam dictus dominus comes

et eius successores^^ (habeant)^^

procedere^^

non

possint. sed talem

penam

dictus

dominus comes

et eius successores^*

arbitrium (mitigandi et)^^ puniendi minori^ pena, quam sit persone, habito respectu ad qualitates personarum et quantitatem^^ monete, videlicet in havere^ vel in morando in carceribus vel faciendo frustare, secundum quod ipsi domino comiti melius videbitur convenire.

habeant

membrum

72.

De

oftieio

eainerarioruin et calnerae^^
die VIIII. martij)^.

(MCCCCn..
(A.)

(^uod camerarij

communis nullam^^ cedulam^^

in

accipere^^ debeant in

pagamentum)^^.

(In Christi nomine Amen. Anno nativitatis eiusdem millesimo quadringentesimo^^ secundo. indictione decima^. regnante domino nostro domino Sigismundo^^. Dei gratia serenissimo rege^s Hungarie, Dalmacie^^ Croaci^ etc. ac marcliione Brandimburgense^^, et tempore quidem reverendi in Christo patris domini Grisogoni. Dei et apostolice sedis gratia episcopi traguriensis. et egregij et sapientis viri domini Georgij de Georgijs de

Jadra. in iure civili licenciati^^^ honorabilis rectoris civitatis Tragurij. suo-

rumque iudicum nobilium virorum dominorum Nicole

Duijmi^'* Simonis^^. Nicole

Gregorij Bufltali^^. Jacobi et lohannis^* Mathei de Chiudis. die nono mensis martij. in consilio generali nobilium virorum civitatis Tragurij*', mandato dominorum^ rectoris et iudicum. ad sonum campane et ad voem rivarij. in sala magna palacij**^ communis more solito congregato
1

'

Natpis odsjeka (C.) u D.

L. in eiv. Trag. et districtu

aportabit

P.

successor
P.

^^ D. maiori ^^ p ^^ P. avere ^^ Natpis 72. i L. quaiititate ^^ gamo L. ^3 s. 22 q ^^ C. glave samo u L. nulla cedula ^^ ^^ Natpis (A.) odsjeka i C. recipere 72. glave u P., S. i C. ^s g, regge ^^ S. i C. X. ^^ S. Sigismudo C. quadragentesimo

P. aut

1-

Samo D.

^^

P.

Samo D.
aportanti

P.

L. incisionem

^^

D. producere

^*

P.
^

p. aportabit

P. aportantibus
i

Samo D.

^* P.

successor

P.

^^

P.

^^

Samo

29
i

S.

C.

Dalmati

C. IJcentiati

C.

loannis

palatij

^7

8.

P.

^o

c. Croati

21
i

Bufali

Tragure

g.

C.

S.

C.

^^

^^ C. Simeonis Duimi ^^ S. nema dominorum"

Brandeburgense

^2

*^

0.

Lib.

I.,

Cap. 72.

189

fuit per triginta quinque2 consiliarios, pobusula* alba del^ sic, non obstantibus quinque ballotis* repertis in contrarium in bussula rubea^ del^ non)^. (Statuimus)^o quod a modo in antea camerarij communis prsentes^^ et futuri nullam cedulam recipere debeant in pagamentum sine licentia et eonsensu et voluntate domini rectoris presentis seu comitis futuri et iudicum seu maioris partis ipsorum^^ (nec sol vere aliquam cedulam alicui persone sine eonsensu et voluntate ipsorum)^^ dominorum rectoris sive comitis et
et

coadunato captum

et

obtentum^
iii

iientes

eorum

ballotas^

iudicum prsentium
pient
ipsi

et

futurorum
registrari

et

camerarij

debeat

quod quelibeti* cedula, quam reciin uno quaterno per^^ manum^^

cancellarij

communis

Tragurij.

(B.)

(De

officio

camerariorum

et

ratione

danda per

eos)^'.

Item (captum et obtentum fuit^ in dicto consilio per triginta novem^' ponentes eorum ballotas^^ in busulam^^ albam del^^ sic, non obstantibus duabus balotis^* repertis in bussula rubea del^s non)^^. Quod a modo in antea quilibet camerarius communis finito suo officio infra octo dies proiimos^^ venturos debeant^^ et teneantur^^ adsignare^*^ racionem^^ domino comiti sive rectori et iudicibus et alijs, qui interesse debebunt rationi. Et quod non possint dare ipsi camerarij in solucione^^ aliquam cedulam, qu non foret registrata in quaterno novo fiendo^^ manu cancellarij ipsius^* domini comitis vel rectoris. Et si aliqui camerarij^*^ restabunt dare communi aliquam pecunie^^ quantitatem, facta et calculata eorum racione^', quod de pr^senti^ ipsi camerarij i, quod restabunt dare communi, teneantur et debeant solvere in denarios^^ et non in cedulis, antequam recedant de palacio*^, sub pna librarum viginti quinque*^ parvorum et si infra octo dies predictos domini iudices novi et veteres recusaverint videre ipsam racionem^^, incurant*^ in pena** librarum viginti quinque*^ parvorum pro quolibet^ iudice, quam penam dominus rector seu comes Tragurij exigere teneatur a dictis iudicibus. (Et hec reformacio'*' scribi debeat in volumine statutorum et pro statuto debeat observari)^^.
<3onsiliarios2o^
:

S.

optentum

C.
S.
,,

bussula, C. bussola
8

C.
C.

XXXV
de
i

c. de

Natpis captum obtentum consiliarios" g Q ^Q __ L proxime . designare, C. reddere C. faciendo g L. ratione C.

i

eorum
C.

^^

Samo P., Samo S. i

^^

S.

C.
i^

C.
C.

S.

S. palloctas,

C.

ballottas

paloctis.
i

C. baloctis

1*

Samo
72.
C.

L.

S.

quilibet

22

C.

S.
12
^^

''

S.

rubbea

S. presentis
i

^^ S.

0.

pro se
C.
20

manu

(B.)
S.

odsjeka

glave u P., S.

est et

XXXVIIII,
ballottis

^i

pallottas,
^s

C. ballottas

23

24

s.

pallottis,

27

^^

33

^4

^ S. debeat c. teneant, L. teneatur ^^ C. i L. rationem g^ C. i L. solutione 35 q ^6 g, peccunie commissarij jpgj

l
29

XXXVIII
g

25

bussulam, C. bussolam 26 g^mo P., S. i q^ ^q

C.

nema

S.,

c.

^7 S.,
i

^s

L. palatio
i

g.

c. presente

^i

S.

C.

L. incurrant

'Colibet

L.
**

XXV,
S.
i

C.

XXXV

L.

*7

S.

C. reformatio

pnam
^^

^9

l. denarijs
i

C.

^2
^s

g^^

L. rationem
C.

* S.,

*3
*

g^
S.

g^
S.

c.
i

Samo

P,,

L.

XXV

190

Refonnationum Tragunj.

(C.)

(De cedulis camere)^

et obtentum fuit in dicto consilio per triginta tres^ ponentes eorum ballotas^ in bussula* alba del^ sic, non obstantibus septem ballotis repertis in eontrarium in bussula' rubea deP non)^. Quod quamlibet^^ eedulam^^ que fiet a modo in antea a domino rectore sive eomite^^^ subscribere debeant et domini^^ iudiees; et in ipsa^* ponem sisfilum^^ comraunis^^ velVectoris et cedula taliter (facta)^^ (semper)^^ valeat et teneat, et (si)^^ sigillum (sic)^^ positum in dicta cedula devastaretur^^, non relevet, dum modo^^ appareat in ipsa cedula, quod comes et duo iudiees

Item (captum

consiliarios,

(se)^^ subscripserint^*.

73.

De

libro salariatonim (et

eonim

iiirium,

tenendo

pei*

eancellarium

commums)2^

Item captum (et optentum^s)^? fuit (per triginta tres^^ consiliarios. qui posuerunt eorum ballotas^ in bussula^^ alba deP^ sic, non obstantibus septem ballotis^^ repertis in bussula^^ rubea del^ non)^^, quod per eancellarium cancellarie communis Tragurij fieri debeat unus quaternus. in qu(> quaterno seribi debeant omnes salariati^^ communis et salarium. quod habere^' debent a communi, quilibet per se, et id, quod percipient ipsi salariati a commune^ pro suo salario, vel in racione^^ sui salarij. Et quod omnes reformationes superius capte seribi debeant in volumine statutorum et pro statuto debeant observari*^.

74.

De modo

et

forma tradendi animalia bravarijs.

(Die y.
iulij)*!.

(In Christi nomine Amen. Anno nativitatis eiusdem millesimo quadrigentesimo secundo, indictione decima. regante^^ domino nostro domino Sigismondo^^. Dei gratia serenissimo rege Ungarie** de*^ Dalmacie, Croatie*^
^ S. i C. XXXIII ^ S. Natpis (C.) odsjeka 72. glave u P., S. i C. ^ C. de * C. bussola ^ S. pallottiSj C. ballottis C. ballottas i ' C. bussola 9 Samo P., S. i C. 8 C. de " P. P. qualibet ^^ g cedula j antea dominus rector sive comes subscribere / u C. P. bilo takoer prvobitno antea dominus rector vel comes subscribere "^^ ali ^^ L. ipsam ^^ S. i C. duo poslije je ispravljeno, kako je gore oznaeno ^^ C. i L. sigillum ^^ 8. i C. comitis, i u P. prvobitno comitis"^ i ^o i^ " Samo P. i L. Samo L. gamo C, u Samo S. i C. 21 C. demostraretur 22 q -^ S. si'^ Samo S, i L. dumodo ^e 27 2^ S. subscribserint 25 gamo P., S. i S. i C. obtentum C.
^

pallotas,

Samo C. ballottas C. c. XXXIII bussoln de C. bussola C. salariatos g q babent Q^ de gamo C. Q communi observare rationes, C. L. ratione *i Samo L. p gigismundo P. Hungarie p regnante P. Croacie U P. nema ovoga de"

31

P.,

S.

^s

g,

"^^

S.

pallottas,

^''

C.

^a

g.

pallottis,
^6

ballottis

3 c.

34

35

P.,
*^

S.

g.
i

c.

3?

38

S.

S.

*2

^^

^^

*5

^^

I.ib.

I.,

Cap. 73.-74.

191

ac marehioiie Brandibur^ense^ etc, temporibus quidem reverendi in Christo patris domini Grisogoni, Dei et apostolice sedis gratia episcopi trao'uriensis. et egregij et sapientis viri domini Georgij de Zadra*, in iure civili licenciati, honorabilis comitis civitatis Tragurij, suorumque iudicium^
etc.

de Zegijs

virorum dominorum Danielis Baronis, Luee Victuri. Georgij Petri Andre Zige Joseph de Zigis^ die quinto mensis iulij congregato generali consilio nobilium civitatis)^ (Tragurij, de mandato domini comitis et iudicum ad sonum campane et voem preconis. in sala magna palatij. more solito congregato, captum et obtentum fuit per triginta quinque consiliarios, ponentes eorum ballotas in bussula alba del sic, non obstantibus duabus ballotis repertis in contrarium in bussula rubea del non)^.
no))iliiim
et

(Captum et obtentum fuit)"', quod quicumque voluerit locare ad pascendum animalia et maxime bestias minutas, debeat^ observare infrascripta, videlicet: Quod ipsa animalia debeat locare cum buUa vel signo per numerum et per publicum instrumentum, in quo contineatur numerus animalium et bravarius cum pastoribus debeant habere tertiam partem fructuum et fetuum et quod defuerit de locatis et antiquis animalibus, adimpleri debeat de fetibus ipsorum animalium annuatim usque ad quantitatem, quam
: ;

receperit; et de superfluo bravarius

cum
et

partem

casei. scilicet et lane et

si

fetuum

pastoribus debeat habere tertiam duas partes dominus animalium.

modus locacionis^ ad pascendum animalia plaQuod dominus animalium debeat dare celnicho^^ et pastoribus pro quolibet centenario animalium unum modium ordei. et licet sint plura animalia unum tantum bovem et quartam partem seminis ac eipensarum circa messes fiendarum, et dominus animalium debeat habere
Forsitan
aliquibus alter
cuerit, videlicet tali:

quartam partem bladi pro letamine, et bravarius cum pastoribus debeat habere terciam^^ partem tantum casei et lane, et de fetibus nichil^^ habere debeat. Item quod quilibet celnicus bravarius vel pastor, cuiuscunque condicionis^^ et sexus eititerit, non valeat, neque presumat modo aliquo colore vel ingenio habere, tenere vel possidere in districtu Tragurij de suis proprijs animalibus iuxta animalia domini ultra quartam partem, et si habuerit ultra, totum id, quod ultra haberet, ammittere debeat et solvere libras viginti quinquei* parvorum, medietas quarum ac etiam animalium predictorum sit accusatoris, et alia medietas communis Tragurij. Insuper quod quilibet bravarius vel pastor aliquo modo vel ingenio non possit neque presumat aliquas vaccas vel iuvencas. cuiuscumque sint, tenere vel pascere iuita mandram sub p^na perdendi eas, quarum medietas sit acusatoris^^

communis Tragurij. Etiam quod celnicus cum pastoribus teneantur debeant ter in anno reddere rationem domino animalium, si fuerint requisiti. nec possint allegare, quod eipectare^^ debent" terminum^^ sanct Marie de mense augusti. Sed si esset aliqua diferentia^^ inter dominum et celnicum et pastores de quantitate animalium, quod stetur sacramento domini animalium tam locatorum quam fetuum ipsorum animalium item
et

alia

et

Samo D.
^^

tionis

^^

L.

L. L. XXV terminus
i

P.

Brandimburgense
P.

P.

Samo

IP

celnico
1^
^^

p
^

ladra

L.
^^

Samo

^^

L. tertiam

L. accusatoris

L. differentia

-^

P. iudicum

^^

L. debet

nihil

L.

expectari

L.

P. Zegis
^

L. locadebet

conditionis

^^

192

Reformationum

Tragurij.

et debeat ter in anno. videlieet iii feto sanctorum. sancti Martini et Natalis Domini (dare)^ bravario et pastoribus pro quolibet eentenario animalium duos panes et in quolibet lesto predictorum unam galetam vini. Et idem celnicus cum pastoriljus singulis feti vitatibus pr^dictis possit occidere unum animal, quod voluerit, sed pelem^ animalis interiecti debeant dare domino animalium sub pena librarum duarum^ (parvorum)* pro qualibet viee, qua contrafeeerit^ cuius pene medietas sit communis Tragurij. et alia accusatoris.
:

quod dominus animalium teneatuV

omnium

Item quod quilibet celnicus teneatur et debeat habere ad minus unum pastorem pro singulis centenarijs animalium, quos pastores continue debeant tenere penes animalia. Lac etiam quilibet celnicus vel pastor non audeat nec presumat alicui ensemare (et)* presentare sine licentia don] ini animalium aliquid de dictis animalibus vel eorum fructibus pena liljrarum quinque^ parvorum pro quolibet et vie qualibet, cuius pene medietas sit communis et alia accusatoris. Insuper quod quilibet celnicus vel pastdr non audeat nec presumat tenere penes se ullum hominem Morlaticum seu eitraneum cum animalibus vel sine animalibus sub pena librarum viginti quinque8 parvorum, cuius pene medietas sit communis et alia accusatoris. Et si celnicus vel pastor aliquis recipiet animalia, cuiuscunque sint. sine licentia petita et optenta^ a domino animalium, quod sit in libertate domini animalium ipsa animalia recipere et in suos proprios usus convertere. Item quod dominus animalium debeat recipere in suam racionem^^ duo animalia perdita annuatim pro quolibet centinario^^ animalium sine aliquo iudicio. Et si reperiretur, quod est ultra perditum quam duo animalia pro quolibet centinario^^^ ^u^c ipgg celnicus debeat et teneatur pro animaliltus perditis de suo proprio satisfacere. Quod si non satisfecerit cum animaliltus,
tune teneatur dare domino animalium pro quolibet animali solidos triginta duos^^ parvorum. Et si idem celnicus dixerit contra aliquem ex pastoriljus, credatur ipsi celnico cum suo iuramento pastore presente licet de pluribus animalibus dicat, talem pastorem tantum perdidisse. Item quod quilibet celnicus vel pastores singulis hebdomadibus^* teneantur portare domino animalium pelles mortuorum animalium cum signo vel bulla ipsius domini. et ad minus unum quarterium ipsius animalis mortui. ut dictus dominus scire possit, de quo dictum animal est mortuus^^; quod si non portaverit pelles mortuorum infra tempus prdictum, videlicet octo dierum, tune dominus animalium non teneatur recipere tales pelles in rationem, quamvis essent cum signo vel bulla ipsius domini. Item quod quilibet pastor vel celnicus adveniens Tragurium cum asino onerato vel ipsemet oneratus debeat et teneatur exonerare iuxta domum ipsius domini, in qua habitat. sub pena solidorum quadraginta^* parvorum pro quolibeti' et qualibet vie. cuius pene medietas sit communis et alia accusatoris. Ad hoc insuper, quiai^ sunt nonnulli Morlacchi commorantes in districtu Tragurij alicuius non tenentes animalia nec aliquam factionem civitatis facientes, statutum et ordinatum
:

P. L. pellem - Samo L. L. V rationem L. eentenario l hebdomadis L. mortuum quiqui

1

Samo
*

L.

fecerint

^^

^^

^^

est

^^

eentenario L. XL
L.

Samo
^

P.

XXV

L. L. P.

obtenta

^^
^'

quilibet
XXXII

contrai
^*
is

L.
P.

Lib.

I.,

Cap.

74.

193

est,

quod a modo

in antea nuli us de

in

distrietu Tragurij

genere Morlacorum^ po.ssit aut valeat manere, qui non teneat ad pascendum alicuius civis

Traguriensis^ animalia modis. pactis et condicionibus* superius eiplicatis. yuin imo* tales Morlachi^, non tenentes animalia civium Traguriensium*, debeant exire distrietu' Tragurij sub pena perdendi sua animalia. cuius

pne medietas sit eommunis et alia accusatoris. Item quod tam dominus animalium. quam celnicus sive pastores teneantur et debeant facere scribi
per eancellarium
infra

eommunis

inter eetera, quis, cui, et quot animalia loeavit,

spaeium triginia^ dierum post locationem, sub pena librarum viginti quinque parvorum pro quolibet et viee qualibet, euius pene medietas sit eommunis Tragurij et alia aceusatoris. Item quod quilibet eivis vel existens in eivitate, burgo vel distrietu Tragurij non audeat nee valeat neque presumat sua animalia loeare ad paseendum nisi modis. paetis et eondieionibus^*' superius deelaratis sub p^na librarum quinquaginta^i parvorum pro qualibet viee, euius pene medietas sit eommunis et alia aecusatoris et pena soluta vel non, teneatur loeare animalia. ut dictum est. Pr^terea (ut)^^ unicuique morbo eompetens medela adhibeatur. Statutum et ordinatum est, quod quilibet, qui nune est eelnieus, pastor vel bravarius, non possit
:

stare vel habitare in aliqua villarum

distrietus

Tragurij vel alieuius civis

vel

Traguriensis^^,

si

se concordare

non poterit paseere animalia domini sui

;

alieuius eivis Traguriensis^^ modis. pactis, eondieionibus^* superius explieatis

sub pena admitendi^^ omnia sua animalia sed solummodo habitare deljeat et possit in eivitate vel burgo Tragurij usque ad sex annos proximos venturos; et quod non possit sua animalia dare ad pascendum in distrietu Tragurij, vel in villa alieuius eivis Traguriensis^* toto tempore dietorum sex annorum. Quod si eontrafeeerit, perdat omnia et singula sua animalia tam grossa quam minuta, cuius pene medietas sit eommunis et alia aceusatoris. Et si forte aliquis eontrafeeerit in omnibus vel aliquibus prdietorum, et accusator non reperiretur, tune et in tali easu dominus eomes. qui nunc est, et pro tempore teneatur inquirere ex suo offieio sub erit, debeat et vineulo strictissimi saeramenti et eontra tales inobedientes habeat libertatem proeedendi ad eondemnaeionem^' et executionem sententie. Et tune ipse dominus eomes habeat medietatem pene et aliam commune Tragurij. Et omnia et singula capitula loco statutorum et pro statutis perpetuo debeant observari, ae scribi debeant in volumine statutorum eivitatis Tragurij.
;

^ L. Morlaccorum * L. immo ^ l ^ L. conditionibus Trag. ^ L. ' L. districtum L. XXX ^ L. L. Morlacchi Trag. 10 L. conditionibus ^^ gamo L. ^^ l^ t^-^o.. " L. L XXV ^* L. conditionibus ^^ L. ammittendi ^ L. Trag. ^' L. condeninationem

194

Heformationum

TraGTurij.

75. Qiiod de ( testamenti s et)^ legatis, (ac etiam de)- dotibiis et (de)^
mereaiicijs* (debeant)^ (tacere)^
(fiat)'^

ius

umari iiin^ (petentibusj^

(MCOCCIL,
(In Christi

die

XXIL

februarijyo.

eiudem millesimo quadomino nostro domino Ladislavo. Dei gratia rege Hangarie. Dalmaeie. Croacie etc. temporibus quidem reverendi in Christo patris domini (irisogoni, Dei et apostolice sedis gratia episeopi Traguriensis. et egregij et sapientis viri domini Georgij
nativitate^^

nomine Amen. Anno a

dringentesimo

tercio^^^ indietione uiideeima^^)^*.

(res-nante

de Georgijs di Jadra. in iure

Tragurij.
Buffali.

civili

licenciati, honorabilis

comitis

eivitatis

suorumque iudicum nobilium virorum dominoriim Nicole Gregorij

Blasij.

Vituri et Gregori Stipi Nieole. die vigesimo congregato consilio generali nobilium eivitatis Tragurij, de mandato predictorum dominorum comitis et iudicum. ad sonum campane et ad voem preeonis. in sala raagna palacij communis. prout de consuetudine proeedit, captum et optentum fuitper triginta duos eonsiliarios. qui posuerunt eorum ballotas in bussula alba dei sic. non ol>stantibus decem ballotis in contrarium. repertis in bussula rubea dei non)^^. (Captum fuit)^^ fet obtentum)^'. quod dominus comes sive rector (sive vicarius Tragurij. sive ille. qui erit ad regimen dicte eivitatis )^^. et iudices^^. qui (modo sunt et)"^^ pro tempore erunt (ad regimen Tragurij )^^ de legatis. relietis in ultimis voluntatibus sive per testamenta sive per codicillos. ac eciam22 de dotibus, qu apparent^^ vel apparebunt per publica instrumenta, ac etiam de mercancijs^*. super et de qui)nis non est mota questio. sed in futuro^^ movebitur. debeant et teneantur facere ius sumarium-6 petentibus. et qui petent in futurum. etiam et expeditum. aliquo statuto in contrarium loquente non obstante. Et presens reformacio^' a modo in antea pro statuto observetur et habeatur: et scribi debeat in volumine statutoram.
februarij.

Duijmi secundo mensis

Lue

(In additionibus statutorum reperitur in folio

112.)"^.

76.

Qualiter

conductores

dacioriim^^

(commimis)^"

(solvere)^^

debent^^ (compelli ad solvendum pretilim deliberationis)^^.

(In Christi nomine Amen. Anno nativitatis eiusdem mille?imo quadringentesimo^* tertio. indietione XI., regnante domino nostro domino Ladislao^^. Dei gratia serenissimo rege^^ Hungarie^^. Jerusalemi^. Sicilie^^*,

Samo P. Samo P. L. mercaatijs Samo Samo L. L. summarium P. Samo L. Anno eiusdem 1403. P. Samo P. gamo xi.a Samo P. L. Samo P. L. simul cum iudicibus Samo P. Samo L. etiam Samo P. g apparerent g L. g futurum g l summarium L. L. mercantijs g q l datiorum Samo gamo reformatio C. Samo L. L. debeant gamo g q ^^^_ C. Ladislavo, g reggie Vladislao g Ungarie dragesimo Q Hierusalem
1

Samo
i
i

S.

S.

Samo Samo

S.

S.

"^

S.

S.

^^

^^ S.

nativitatis

^^ S.

13

s,

1*

S.

^^

S.

1'

S.
21

1^

i^

S.

^^

L.

--

S.

23

^4
i

'^o

^6

-"

S.

^s

S.

^3

^o

P., S.
j

31

32

33

P.,
36

g.

34

35

g.

C.

3-

38

39

g.

Scicilie

Lib.

I.,

Cap. 75.-76.

195

Dalmacie\ Croacie^ etc.^ tempore quidem reverendi in Christo patrls domini Grisogoni, Dei et apostolic^ sedis gratia episcopi Traguriensis, et egregij et sapientis viri domini Georgij* de Georgijs de Jadra, in iure civili licenriati^ honorabilis comitis civitatis Tragurij, siioriimque iudicum nobilium virorum dominorum Nieole Gregorij Ruffali^, Duijmi^ Blazi^, Lue Victuri et Gregorij Stipe Nicolle*, die vigesimo secundo^^ februarij, in generali consilio nobilium civitatis Tragurij ^1, de mandato dominorum comitis et iudicum, ad sonum campane et ad voem rivarij, in sala magna palatij. more solito congregato, captum et obtentum fuit per triginta quatuor^2 consiliarios, qui posuerunt eorum ballotas^^ in bussula^* alba del^^ sic, non obstantibus octo balotis^^ repertis in bussula^' rubea deP^ non, etiam^)^*^.
(Item)^^ quod22 a modo^^ in antea
condicionis^* eiistat, emerit a]iquos incantus
die,

quecunque persona, cuiuscunque communis, debeat solvere pre-

tium dictorum incantuum^^ infra quindecim2^ dies proximos sequturos27 a quo incantus tinietur sive dacium^^ et si non solverit infra quindecim-^ dies predictos. quod dominus comes sive rector sive vicarius^^ sive ille, qui erit ad regimen Tragurij. teneatur statim ponere ipsos debentes solvere dictos incantus^i. et quemlibet ipsorum (et)^^ substinere^^ in logea^* communis.
;

per octo dies continue proximos^^ sequturos^^ a dictis diebus quindecim^'.

Et

si^s infra

octo dies
ille,

non

solverint,

quod dominus comes

sive

rector sive

vicarius sive

qui erit ad regimen Tragurij, teneatur statim ponere ipsos debentes^^ solvere dictos incantus, et quemlibet ipsorum in camera communis, et ipsos non dimittere*^ usque ad integram solucionem*^ dictorum

incantuum*^. Et si dominus comes sive rector sive vicarius sive ille, qui erit ad regimen Tragurij. non mandaverit predicta omnia et singula executioni, quod cadat ad penam quarti tocius*^ pecuni*^ quam dictus emens*^ sive dicti ementes dictos incantus sive^^ aliquem dictorum incantuum tenetur*^ seu tenebantur^ solvere communi; quod quartum conputetur*^ in salarium ipsius^^ domini comitis et illius, qui erit ad regimen Tragurij, si^^ habuerit (salarium)^^ a communi, si vero salarium non habuerit a communi, quod rector sive vicarius sive ille, qui erit ad regimen Tragurij. tune teneatur^ ^ et debeat^* solvere dictum quartum, si non observaverit predicta,
^

C.
C.

S.

C.

Dalmatie

S.

Giorgij

Dumni

Tragure
bussola

^^

S.

Crovacie, C. Croatie
C.
i^

^
i

S.

s.

C. Blasij c.

12

S.
i

L. conditionis c. amodo c. incantumj C. incantium g seccuturos, C. secuL XV g^ q turos, L. seq. L. datium l, xV g^ c. g^ q carios C. incantos g^mo l sustinere C. loggia, L. logia secuturos, L. sequuturos C. L. proxime Q debitores C. dimictere L. XV p^ C. C. L. L. solutionem c. incantium g^ c. peccimie P. comes C. teneatur C. L. seu g tenebuntur. C. teneantur C. L. computetur gamo P. L. c. teneantur C. debeant C.
L.

de

22

- 19

15

Q
P.

(3e

XXXlilI
g.
i

licentiato,

licentiati

C. Nieole
g^

g.
i

S.

^ S.

Bufali

C. et etiam
"

^o

c. XXII.

pallottas,

pallottis,

nema rijei etiam"

23

C.
24

balloctis
20

P.,

C.

ballottas
^^

C.
i

gamo
i

S.

C.

bussola gamo
^^ .

S.

Duimi,
^^

C.
^^

^i

c. ut

g.

g,^

25

g^

26
i

27

23

29

^o

g.

vi-

^i

g^

^2

g.

^^

3*

^^

^^ S.

C.

^7

S.,

38

sic

39

*
i

*^

S.,

^2

*3

totius

**

S.

*^

^^

S.,

*'

"^^

^o

S.

ipsi

^i

et

52

^3

^*

196

Reformationum Tragurij.

suis proprijs bonis. Et si contigerit^. quod emptor^ sive emptores^ dictorum incantuum non poterunt haberi, sive non fueriut sufficientes* ad solvendum. quod in utroque dictorum casuum dominus comes sive rector sive vicarius sive ille. qui erit ad regimen Tragurij, debeat ponere fideiiussores^ ipsorum. qui emerint dictos incantus in camera* eommunis, et ipsos non dimitere' usque ad integram solucionem^ dictorum incantuum sub eadem pena. Si vero contigerit^. quod (neuter)^o dictorum emptorum et fideiiussorum^^ haberi non poterint^^, quod comes statim. transacto spacio^^ dictorum^* quindecim^^ (dierum)^^. et eciam" dictorum octo dierum sequentium sive comes sive rector sive vicarius sive ille, qui erit^ tune ad regimen Tragurij, debeat^^ vendere bona dictorum emptorum et utriusque eorum ad incantum publicum, et dieta bona ponere in commune^^ (usque)^^ ad integram solucionem^^ dictorum incantuum et utriusque eorum. Et si bona prineipalium non erunt sufficientia"" ad satisfactionem^* (et)-^ solucionem^ sive precium^^ dictorum incantuum, quod vendantur de bonis fideiiussorum"^^ ipsorum, prout bona prineipalium. usque ad integram solucionem^^ dictorum incantuum. Et si dominus comes sive rector sive vicarius sive ille, qui erit ad regimen Tragurij, non observaverit predicta et quelibet^ predictorum, (cadat in simili et eadem pena quanti, pro ut superius continetur. Et quod presens reformatio pro statute a modo in antea habeatur, et pro statute debeat observari, et etiam scribi debeat in volumine

communi de

statutorum)^^.

77.

(De modo

et

ordine procedendi in eausis appelacionum^^)^^.

(De appellationibus)^*.

(MOOCCVL,
(In Ohristi

die

XXVIL
a^^

augusti)^^
nativitate

nomine Amen. Anno

OCCC^

sexto^^

XniP

indictione, die vigessimo septimo^^

eiusdem millesimo mensis augusti,

regnante domino nostro domino Ladislavo, Dei gratia serenissimo rege Hungarie, Jerusalemi, Silicif-^^, Dalmacie^^, Croacie etc, temporibus quidem reverendi in Christo patris et domini domini Simonis. Dei et apostolice
^

contingeret Samo P. L. poterit g^

S.
i

S.

C.

contingerit
i

C.
i

s.

emtor

^ S.

tideiussiones, C.

L. fideiussores
i

S.

emtores

L.

L. dimittere

8.,

^^

L.
j i

L.

solutionem
^^

S.

camara
^

^
C.
i

* S. suficientes^
''

C. diniietere,

S.

contingerit, L.

S.

fideiiussiorum, C.

12

^^

l C. communi ^^^^ p g^ c. g satisfatiendum, 0. satisfaciendum gamo L. g^ Q L solutionem g^ c. L. pretium ^1 L. fideiussorum l solutionem C. quilibet g^ q Samo P. P. L. p appelationum Natpis 77. glave u D. Natpis 77. glave u L. Samo L. d, nema uope toga ^a", u V. je poslije umetnuto V. P. millesimo quadringentisimo sexto ^* V. Dalmatie V. XXVII. P. y
19

L.

XV

16

S.

ebeant

Samo
^o 23

P.,
i

S.

L.

spatio

L. fideiussorum

i^
i

C.

dierum

"

S.,

C.

L. etiam
j

22

^^

g..

s,

erint

C.

s.

21

L. solutionem
25 2^

suficientia
i

24

g^

26

27

C.

29

^2

^^

^*

^^

^^ fj

^^

39

cicilie,

Sicilie

Lib.

I.,

Cap. 77.

19'

sedis

gratia

episcopi

traguriensis, ac spectabilis

militis et egregij

legiim

domini Jachobi^ de Raduchis de Jadra, honorabilis comitis eivitatis Tragurij, .suorumque iudieium nobilium virorum dominorum Doiiati de Caxotis2, Johannis Dujmi'"^ de Zegis, Simonis Nichole* Jaehobi^ et Midoctoris

chaelis Nicole Vituri)*.

(quam)' neiii melius Ibrmantur, et errores prime sententie per appellacionis^^ iudicem deteguntur et a^^ iure^* debitum reducuntur, et si qua partium a iuris tramite deviavit^^ per sententiam appellationis edocta^^ viam v&ritatis agnoscat^^. Hic qiiippe
usus. ut a iure traditum
est,
^

Quoniam appellandi
(quidem
est)^,

per

eessarius^

(quum

per)^^ appellacionem*

seiitentie

appellandi

modus sine ordine proeedebat: appellantibus enim aliqiiando nee opponebatm' per adversarium. ipsum non appellasse in terminum opponens^ ostendere poterat, in quot dies appellacio^^ interponi debeat^^. et
;

terminum vel tempus prosecucio^^ appellacionis-^ similiter in quantum permittebatur^^. Opponebatur etiam^* appellanti, quod pignora sufficieneia-^ non posuerat; parte adversa aserente^^ se non debere aliqua pignera"^^
deponere: non^^ poterat doceri aliquo
statuto
sive

reformacione^^

aliquid,

quod posset movere animum iudicantis. Ex quo curia dominorum comitis et iudicium^^ dubia manens discutere ex forma statuti, sive alicuius iuris municipalis non valebat, in quam^i partem opinionem suam tlectere deberet, propter qu aliquando partes deducebantur in longum et suis iuribus frustabantur^^. Quibus omnibus deductis in generali consilio nobillium^-^ civitatis prediete^*, (ubi)^^ deliberatum et obtentum fuit (die XXVIL^ malj^"^ proxime preteriti per XXVp8 consiliarios, qui posuerunt eorum balottas^^ in busola"*^ alba del sic, non obstantibus VIII*^ repertis in busulla*^ rui^ea del non, quod ipsi domini comes et iudices presentes et tune proximi*^ futuri de** decem*^ nobilles*^ deputati seu tune [proxime]*^ deputandi super
bono statu civitatis accipiendo etiam alios octo nobiles elligendos* per ipsos. habeant libertatem providendi, et ordinandi super facto appellacionum*^. et

eorum

c-apitula super^^

addicione^^ statuti.

quod

loquitur.

quando

aliquis

non comparuerit^^ tribus vicibus, condenetur^^ in eo, quod actor-^* monstrare poterit per instrumenta^^, testes vel eius iuramento partem non compa1

P. Jacobi

V.

P. Jacobi

cessarius

lationem

V. Casotis
D., V.

V. Duimi

gamo
P.
i

Samo

L.

P.
^^

V.

P. Nicole
P.

'

Samo

D., V.

^^

^^

deviaverit
i

l
^^

appellationis
P. educta
^o

L. appellatio
-

L. nec L. reformatione V. qua L. frustrabantur V. P. nobilium, L. nob. P. 27. l. Trag. Samo D., V. M. May M. m. 26 V. bussola. v. M. balotas busula M. proxime M. octo v. M. bussula, P. busula M. X Samo M. M. P. M. nobiles P. M. eligendos P. M. additione M. appellationum M. supra M. comparuerint M. P. M. condemnetur mentum

37

appellationis

^s

Samo
P.
i

D.. V.

L. ad

^^

L. agnoscit

p
[

l^ debebat

^^

^^

^^
^^
j

v. nec-

^^
i

P.

L. appel-

i* P.

L. iuris

^^

^i

^^

L. asserente
i

v. promittebatur ^^ P. i L. pignora
^^

V. oppositiones 22 prosecutio

^* P. et

L. V.

^5 p.
^^

L. sufficientia
^^

30

iudicum

^^

^4

^e

>i

^9

ballotas,

P.

*^

*2

^^

**

et

45

V.,

*'

^^

^^

^o

^^

^^

^^

^*

actori

^^

instru-

J98

Reformationum Tragurij.

rentem esse suum debitorem^, prout

videbitur)^.

eis

vel

maiori

parti

eorum melius

t pro statutis debeant observari. Supradicti

(Que ordinameiita appellacionum^ poni debeant* iii voluinine statutorum domini eomes^ et iudiees considerantes et aflfeetantes huie deftectui providere uiia cum dietis decem^ nobililjus et alijs qiiatuor ex dietis octo adiunctis, qui fuerunt numero XTIIIP. QuoruiTi deeem nobilium nomina sunt hec

Dominus Lucas

Victuri, regius

Dominiis Vlaseus^ Andree.

regius miles

miles Ser Matheus de Chudis Ser Mirsa Mauri Ser Miadinus Nicole Ser Michael Petri

Ser Ser Ser Ser

Tomasi Marci
Bufalus^^ Duvmi^^ Andreas Zige^^

Leo Nicole.

Et quorum^^ nomina illorum quatuor^^ nobilium adiunetorum sunt hee: Ser Marcule Petri, Ser Joseph Zore, Ser Nicola Petri Michacij et^^ Ser Nicola^' Stipe de^^ Zegis. Ipsis omnibus congregatis in logia parva cisterne palacij^^ residencie^^ dicti domini comitis, prius habita^i matura longaque deliberaeione^^ ac libratis omnibus consuetudinibus et praticis haetenus observatis. pro honore civitatis Tragurij ae bono et utili partium letigare^^ eupiencium^^)^^ (volentes hec^^ dubia^" deelarare. et ut partes appellare)^^ (volentes^^ agnoscere valeant, quis modus in talibus est servandus. Hac lucida et dara reformacione^^, posito partito inter omnes predic-tos per l)allotas3^ omnibus repertis in bussulla^^ alba del sic. nulla reperta in contrarium in bussula^^ rubea del non. nemine eorum discrepante salubriter auctoritate supradicte reformacionis deliberaverunt. statuerunt ae^* reformaverunt)^^ quod appellare volentes per infraseriptos tramites a modo in antea sine pedum ot!ensione gradiantur volentes. quod hc presens reformaeio^^ ponatur in volumine statutorum et pro statuto debeat observari.
;

78.

De

causis appellationum^'.
seneiens^^ se

Primo, quod quilibet

gravatum
possit

dominum eomitem

et

ciiriam*^ Tragurij.

a sentencia^^ lata per appellare modis et formis

infrascriptis. videlicet:

Quod

a sentencia^^ lata per

dominum eomitem usque

'^

^ M. debitum ^ Samo D., V., P. i M(emorie istoriche di Tragurio str. ^ M. appellationum ^ V. debeat ^ Y. comitis ^ M. X 605.) ^^ i 8 M. Blascus V., P. i M. Chiudis M. 19 V. i M. Thomas i* M. quatuor 12 Y. Duimi ^^ M. 4 ^^ m. Cige V. Butfalus i" 16 Ovog et" nema u M. ^^ Ovaj .,de" samo u P. i M. V. Nichola 21 m. debita 22 v., P. 19 P. i M. palatij 20 p, j m. residentie 25 gamo 23 p j j^j litigare 24 ^j i M. eliberatione eupientium 29 D. 26 M. hic 28 Samo P. i M. 27 M. dubbia D., V., P. i M. ^^ ^1 P. balottas, ^^ P. i M. reformatione voluntates M. ballottas ^5 gamo D., V., 3* M. et 33 p V. i M. bussula, P. busula busula 38 l 36 L 37 p P. i M. sentiens reformatio appellacionum *i L. sententia 39 L. sententia ^^ V. curia

Lib.

I.,

Cap. 78.

99

librarum deeem^. nullus possit appellari^: sed eius sentencia^ per dorainum comitem usque dictam summam)* sit firma, et eam possit^ ipse comes vel eius iii officio successor statim eiecucioni^ mandare. Et similiter a sentencia'^ cuiuslibet^ iudieis de libris quinque et a libris quinque^<^ infra nullus possit appellare, et quilibet iudex possit eam execucioni^^ mandare. Item a sententia lata per dominum comitem et eius iudices usque ad summam librarum viginti^^ non possit appellari. Si autem sententia lata fuerit a vigenti^^ libris supra usque ad libras centum^^ indusive, tune pars senciens^^ se gravatam possit appellare ad curiam sequentem. Et si curia sequens confirmaverit primam sententiam^. tune sententia sit firma, et rata, nec aliqua pareium^' possit appellare ^s. Si autem per seeundam curiam (sententia)" fuerit infirmata, tune pars seneiens^^ se gravatam possit appellare ad (proximam curiam tune sequentem et tune quiequid-i per sequentem curiam. scilicet terciam^^, fuerit determinatum, obtineat roboris firmitatem; nec ulterius possit appellari. Si autem a sententia a centum^^ libris supra fuerit appellatum, tune pars, senciens^* se gravatam, possit appellare ad)^^ curiam inmediate^^ sequentem. Si autem a sententia lata per dictam curiam inmediate^' sequentem aliqua parcium^* senserit se gravatam, tune liceat ei et possit appellare ad regiam^^ maiestatem Hungarie; intelligendo semper, quod dominus comes, qui tulit^^ sententiam, non possit interesse secunde nec tercle^^ sententie ferende per seeundam vel terciam^^ curiam. Item quoniam^^ superius faeta est meneio^* de sequentibus eurijs, declaramus, quod si in eognicione'^^ alicuius appellacionis^ esset diifereneia^' inter iudices, (hoc modo videlicet: quod duo iudices essent opinionis, sententiam primam bene factam^^, et sic sit male appellatum, et^^ alij duo)^^ essent opinionis, sententiam primam malelatam*^, et sic bene appellatum, quod tune, et (in)*^ eo asu debeat ereari sive (elligi^^)^^ unus rector per cameram et consilium maius more solito, qui in dieta appellatione*^ debeat sedere loco comitis, et quicquid^ fuerit sententiatum per maiorem partem, loco sententi habeatur. Item declaramus, quod ubicunque per statuta conceditur aliquid iudicandum in civili domino eomiti et iudicibus, si appellaeio^' interponatur, quod solummodo iudices sequentis curie cognoscere debeant eausam appellacionis*^. Item ne littes*^ deducantur in longum, et partes iniustis et illicitis^^ vexentur expensis, volumus. quod a sententia interloeutoria, que potest reparari^^ in diffi-

ad

summam^

(lafa

P.

sumam

P. posit

L.

V
V.

^
i

L.
11

X
P.

lib.

V.

10

L.

ginti,
17

^^ L. ^^ P. sentenciam sentiens ^o ^^ Samo D., V. i P. p. v. appellari ^i 2* L. sentiens ^^ L. C 22 l tertiam L. sentiens i l quidquid 2^ Samo P. i L. ^6 l ^^ L. immediate ^^ L. partium immeiate so 3i L. tertiae ^3 d. 29 D. ragiam ^2 l^ tertiam v. tullit ^^ V. i 3* L. mentio ^^ D. i V. quod cognicionem, L. cognitione ^s ^7 p. i l. differentia ^9 Rijeci ^,et" L. appellationis l latam ^i ^o gamo P. i L. *3 p. eligi *2 gamo L. nema P. p. factam ** Samo P. i L. ^^ P. appellacione *^ L. quidquid *' L. appellatio *8 L. appellationis *^ V. i L. lites ^^ V. reparare ^^ L. inlicitis

L.

XX

L. executioni
i

V.
'^

L. appellare L. sententia

^*

V., P.

L. partium

L.

is

L. executioni

L.

^
^

vSamo D.

V.

P. cuilibet

12

v.

XX

i^

p. vi.

200

Reformationum Tragurij.

nitiva^, nemo possit appellare. Sed bene possit se agravare^ et seribi faeere per iiotarium cause^ suum* gravamen^, quod gravamen postea in diffinitiva^ discutiatur. Item quoniam7 supra fit mentio, quod sequens curia sive sequentes euri cognoscere debeant appellacionibus*, ut supra est expressiim. volumus, quod iudices dictarum curiarum. si ad eorum notieiam^ dicte appellationes^o fuerint devolute^^ teneantur eas terminare. quadocunque eis pla-iierit tempore sui iudicatus: et si non expedierint dictam appellacionem^^, qiiilibet iudicium^^. qui fuerit negligens in ferendo sententiam appellacionis^*, condenetur^^ in libris^^ XXy parvorum sine aliqua remissione. Et quod dietus dominus c-omes, qui pro tempore fuerit, teneatur vinculo sai-ramenti eondenare^^ tales; et hoc asu curia sequens cognoscere debeat dictam appellacionem^ pena librarum quinquaginta^^ parvorum pro quolibet iudicium^, et sic successive^^ sequentes curie teneantur sub penis predictis: quam penam incurrant similiter consiliarij^^ qui fuerint tempore curiarum sepedictarum^^ et dominus comes. qui pro tempore erit. teneatur ut supra.

79.

De modo

proseqiiencli appellationes-*.

Primo quod in causis, in quibus appellari potest. quilibet senciens^^ gravatum possit statim latam^ sententiam^' appellare^^ viva voe ad curiam sequentem, ut supra dictum (est. Et)^^ infra decendium^^ appellare in scriptis. Quibus decem^^ diebus transcursis^^, si voluerit prosequi suam appellacionem^^, teneatur et debeat porigere^* in scriptis omnes causas sui gravaminis infra alios decem^^ dies coram domino comite et duobus ex suis udicibus ad minus, examinatore ac notario et citata parte adversa. Et si comes aliquo modo abesset, tune sufficiat coram duobus iudicibus presentare (et similiter si iudices veP haberi non possent, sufficiat presentare)^^ (coram)^^ domino comitte^^, et isto modo causas sui gravaminis notario dare et porigere^<^ teneatur. Ac eciam*^ in presentia domini comitis et suse

pradictorum examinatoris
ficiencia*^ camerarijs

et notarij

dare teneatur et ponere pignera*^ g^f.

communis

facta prius xtimatione de valore rei. sive

sit mobilis sive stabilis, de solucione^* per ipsum fienda de uno solido pro Ubra, si contingerit*^ ipsum in appellatione^ succubere*'. Deinde pars
^

L. defiinitiva

gravaminis
^

^^

L.

L. notitiam
^"^

L. deffinitiva
^^

V. quod y^ appellaciones, P. appelatioaes

'^

gravare D.

L. causas

P.

L. appellationem

^ L.
23

condemnetur

lationem

y supradictarum p appellaciones l sentiens L. lata p sentencia, L. sententia gamo L. y appellari y. decem P. decem dierum l transactis L. X L. appellationem h. porrigere Rijeci vel" nema ^ ^ __ u L. Samo D., V. P. L. gamo D., V. y, p comite, L. comiti l porrigere L etiam V. p l pignora ^ L. solutione L. contigerit V. P. appellaL. cione P. L. succuibere
24
25
26
j

^^

^^

L.

L. lib.
20

P.

L. iudicum

L. appellationibus
^^

i*

^^

L. condemnare

L p

iudicum

35

P. de voluntate L. appellationis
^

L.

sui

L.

21

sucessive

V.

L. appel-

22

consilij

27

28

29

30

dies,

^^

^2

33

^*

36

37

38

39

*^

*2

^^

sufficientia
*'

^^

*^

V.,

Lib.

I.,

Cap. 7y.

201
teneatur iu (lecem*

adversa,

contra

(luam^

appellacio^

fuerit^ interposita,

dies respondere dict appellacioni^ similiter iri scriptis et siiain responsionem citata alia parte porigere^ notario coram domino comite (et)^ duobus ad

examinatore eo modo, ut supra, si deficeret comes vel per aliquam parcium^ addi vel minui, sed per notarium dedacantur^ ad noticiam^^ sequentis curie vel sequencium^^ ciirianim, ut supra declaratum est. Si autem a sententia lata per secundam curiam ad regiam maiestatem pars aliqua voluerit appellare, licitum sit ibi appellare in decendium^^ in scriptis apud acta; et si fuerit pars. que primo non dedit pignera^^, ut puta si per sequentem curiam sententiatum fuerit. male iudicatum et bene appellatum, tune teneatur similiter dare pignera^* camer communis. Lata autem sententia per regimiam^^ maiestatem, declaramus illum subcumbuisse^^ eciam^'^ quo ad solutionem^^ de uno solido pro libra, qui habuit^ duas sententias contra se^, tune volumus. quod non cogatur ad^^ solucionem^^ unius solidi^^ pro libra. quoniam videtur habuisse iustam causam litigandi. jmo^* intelligatur obtinuisse. Item ubi (superius)^^ dictum est (suprai^^ de appellacione^^ fienda ad regiam maiestatem, volumus, quod detur terminus quatuor28 mensium ad comparendum coram regia maiestate. et scriptur sive acta dentur cuilibet parti sub sigillo communis et eum litera communis. Et si^^ intra dictum (appellacionem^^ cadat)^^ terminum non comparuerit appellans, et non fuerit prosecutus^^ dictam appellationem, cadat a iure suo, et ibi scilencium^^ imponatur. Item volumus et ordinamus, quod, quando quis succubuit in causa appellationis^*, teneatur solvere in continenti in denarijs vel in cedulis solidum^^ unum pro libra, et quod comes vinculo sacramenti teneatur statim dictam penam eiigere. Item si qua partium postquam proreierit^^ apellacionem^' in scriptis et causas sui gravaminis, et depossuerit^^ sufficiencia^^ pignera^^ et bono consilio dueta voluerit (ab)*^ apellacione*^ desistere*^, licitum sit ibi usque ad XX dies tune proxime futuros, solvendo tamen denarios sex pro libra. Item volumus, quod presens reformacio*** non eitendatur ad appellaeiones*^ pendentes. Item declaramus, quod omnia suprascripta capitula in totum et in partem* inviolabiiiter observentur. Et si aliqua pars in predictis vel in aliquo prdictorum contrafecerit, et non observaverit, quod cadat a toto suo iure dict^ appellacionis*^.

minus iudicibus

et

iudices. Quibiis peractis nil possit

Rijei contra quam" u su umetnute L. L. X L. porrigere Samo L. L. partium L. deducatur L. notitiam sequentium y decem diem pignora L. pignora ^ V. regiam. L. L. etiam L succubuisse V. ^ U L. se" prazni prostor od % cm solucionem l. L. immo - gamo L. L. cogatuad l
^

P.

poslije

P.

L.

appellatio
P.

fuit

appellationi
^^

L.

'^

P.

^o

^^

L.

12

P.

1*

P.
i

L.

^^

P.

reg.

^^

P.

^^

P.

^^

L. abuit
P.

iza

21

22

D. i V. sic ^^ V. prosequutus ^4 y ^^ y soldum i j p appellacionis ^^ V. porexerit, L. porrexit ^^ V. i P. appellacionem, L. appellationem ^ V., P. i L. deposuerit ^^ V., P. i L. pignora ^ P. i L. sufficientia *i *^ L. *2 y Samo D., V. i P. appellacione, L. appellationem ** P. i L. reformatio * L. parte ^^ P. i L. appellationes deserere
i

26

Samo

D., V.

^^ V. appellationem P. silencium, L. silentium

solutio in
27

23

soldi

2*

25

l. appellatione
i

Samo D.

V.

28

l. IV

29

^2

^'

P.

L. appellationis

202
80.

Reformationum Tragurij.

Quod

prima citacione^ absentis petentis (aliter)^ citacio^ (facta)^ non

(nisi)^
iii

exprimaiitiir3 res
valeat'.

Quod

in citatione expriniatur res petita^

Item volentes tollere materiam periurij^. declaramus, quo^oin eoreetione^^ statuti positi libro primo^'^ eapitulo XXyi.i^, que ineipit Quia super^^ statuto posito libro primo^^ eapitulo XXVI. ^^ continetur Quod si reus ter
:
:

citatus^"^

nitive actori in toto eo,

non comparuerit quod tali citatus^^ sentencietur^^ difliquod dictus actor iurabit dictum reum ibi teneri (etc.)'^o. Quod addetur^i g^ declaretur hoc modo Quod dictus actor in prima citacione"^^ (debeat)^^ exprimere (rem)"^*^ (et)^^ quam2^ petit sive quantitatem precij^'. (sive)^ sit res stabilis sive mobilis. et aliter citacio^ facta non valeat neque teneat.
fuerit, et
;

(In additionibus statuti folio 93)^.

(Et ego Nicholaus^i Bacianus de Arimino^^ publicus apostolica et imperiali auctoritate notarius et nunc notarius et cancellarius prefati domini comitis. dum predicta sic deliberarentur et reformarentur ipsis omnibus
interfui, et ea. rogatus scribere, scripsi et publicavi

signumque

meum

con-

suetum apposui.

T
81.

f 33

MCCCXLIIII., indictione XIL.

die VI.

mensis

iunij.

In volumine statutorum reformacionum)^^.

Qnod

iiiiUa

persona

ecclesticha

possit se impedire in eoin-

missarijs nec in testanlentis^^

De
fici

testamentis^^

(In libro reformationum communis Tragurij, scriptarum manu magniFrancisci Lucij de scto Genesio, tune notarij et cancellarij dicti communis subj^^ MCCCCXL^^ (indictione quarta3^j*o (reperitur reformacio huiusmodi sub tenore, videlicet)^^ die XII. *^ (mensis)*^ octobris.
1
i

C.

8.
^^
i
i

Samo D.
5

S.

C. citte

_
S.

3
i

^ exprimatur

S.

P.,

C.
i

libr.

pmo^ L. l g q pr. g q capo 26., L. cap. XXVI. addatur, C. L. sententietur V. c. gamo D. L. addatum, L. adatur C. L. citatione arao V., c. gamo L. L. ~ gamo V. V. quem C. g^ c. gamo pretij C. L. gamo L. C. C. ~V. P. Nicolaus y Arimonio, P. Ariminio u D. dva krsta, jedan izmazan, drugi lijepo izveden, u V. P. po jedan krst Natpis 81. glave u Samo D., V. P. Natpis 81. glave u 1411 _ gamo P. L. gamo P. g 4 _
13 S.

S.

8 Xatpi8 80. glave u L. L. correctione, C. corretione

C.

cittatio

--

Samo

i4

C.
^

"*

Samo

8.

Natpis 80. glave u D., i periuni] S. i C. quia

"^

^^

C. capo 26., L. cap.

^^
j

XXVI.

j q supra
i

\q

pmo^ L. i^ g j c.
21

lib.

I.

lQ

^^ S.

cittatus

^^

cittatus

19

g.^

20

g.

22 g.
i

citte,

23

P., S.,

24

P.,

.,

25

26

27

28

P.,

S.,

29

S.

citto,

citatio

^o

S.

31

^2

^3

3*

^s

S.

^^

37

Samo

P.

38

*2

g.

12".

g. 43

ga^o

S.

39

40

S.

*i

Lib.

I.,

Cap. 80. 83.

203

(Super ordine testamentorum)^.

(In generali consilio nobilium
civitatis

Tragurij, de
et

mandate domirivarij. in sala

norum magna

rectoris et iudicum,
palatij,

ad sonum campane

ad

voem

more solito, eongregato, captum fuit per XXti_ consiliarios, qui posuerunt eorum ballotas in bussola alba del sic, non obstantibus sex
rubea del non)^.

ballotis in bussola

obtentum^, quod nulla persona a modo in antea possit ordinare aliquem commissarium in sua ultima voluntate, qui non sit suppositus iurisdieioni* temporali et dominio^ fcomiti) Tragurij et quod nullus sacerdos et' persona ecclesiastica et religiosa possit aIiquo modo se impedire in aliquo testamento fiendo et quod quodlibet^ testamentum fiendum clausum debeat aperiri infra quinque dies^ proiime venturos a die obitus testatoris. Quo aperto debeat registrari in quaterno testamentorum per notarium, qui feeerit sive scripserit dictum testamentum. (Et notarius, qui tale seripserit^^ testamentum)^^, debeat ipsum testamentum, quod non aperietur, vinculo sacramenti (notificare regimini Tragurij, et regimen vinculo sacramenti)^2 teneatur tale testamentum facere aperiri. Et presens reformatio debeat scribi in volumine statutorum et pro statuto debeat observari.
fuit et
; :

Captum

82.

De

processione in die (3orporis Christi.

MCCCCXV.,
Captum
et

die III. iunij.

obtentum
et

fuit,

Tragurij debeat

teneatur

ire

quod de cetero omni anno in

quilibet nobilis de consilio

die
feti

corporis

Christi

processionem circa muros civitatis Tragurij et portare cereum accensum ad minus de media libra cere. Et quilibet artifex unum candellottum ad minus de uno solido sub pena solidorum XX parvorum pro quolibet non observante et vie qualibet. Et quod dicti candellotti et cerei debeant pervenire fabrice ecclesie Tragurij. Et hec reformatio debeat scribi et poni in volumine statutorum Tragurij, et quod pro statuto semper debeat observari.

83.

De non angendo
MCCCCXyiL,

pretio bladi.

die XyiII. martij.

Captum fuit, quod a modo in antea nulla persona, que habet et vendit bladum in civitate Tragurij. et que de cetero conducet aliquam quantitatem bladi per terram vel per mare ad civitatem Tragurij, et incipiet vendere dictum bladum, sive sit civis sive forensis, non possit aliquo modo vel inquisito colore ascendere et amontare dictum bladmn sive pretium ipsius bladi ultra illud pretium, quo ad minus vendet dictum bladum conductum.
1

Samo

P.

S.

u P. uope nema tih rijei ^ Samo za domino") ^^ decim dies, L. dies V

Samo
* S.

P.
i

S.

L. captum

S.

L. iurisdictioni
'

scripsit

sive
^^

S.

determinatum fuit, D." (t. j. kratica ^ S. quinquomodolibet

et
^

S.

Samo

P.

L.

^^

Samo

P.

L.

MON. HISTOR.-JUR.

X.

20

204

Keformationum Tragurij

donec vendiderit dictum totum bladum, sub pna librarum XXV parvorum pro quolibet et qualibet vie et quilibet possit accusare contrafacientes pen medietas sit communis et et accusator teneatur de credentia, cuius alia accusatoris. Et hec reformatio debeat scribi in volumiiie statiitorum Tragurij et pro statuto perpetiio observari.
;

84.

De modo

et

forma adimplendi curiam.

die ultimo martij.

MOCOCXyiI..

Captum fuit. quod a modo in antea, si casus contigerit, quod curia Tragurij super aliqua sententia danda propter parentellani. absentiam vel propter quamcumque aliam causam, et illi officiales. de quibus loquitur statutum, non poterint aliqua de eausa adimplere curiam, quod in tali asu debeant discurrere per ordinem et gradatim cartam, in qua sunt scripta
nomina omnium officialium in mutatione curie, et que solet teneri appensa in sala palatij communis, et illi, qui poterunt interesse tali sententie in ordine, debeant et possint adimplere locum deficientium de curia. -Et in asu, quod non reperirentur tot, quot sufficient, ita quod curia non poterit adimpleri de officialibus dicte curie. quod scribi debeant nomina omnium nobilium
et

de

consilio

Tragurij illorum,

qui

tali

sententie poterunt interesse,

nomina ipsorum debeant eitrahi per tesseras, quousque curia sit ad plenum, non obstante aliquo statuto vel reformatione. quod vel que loqueretur in contrarium. Et h^c reformatio scribi debeat in volumine statutorum Tragurij et pro statuto in perpetuum debeat observari.

85.

De non

facienda gratia emptoribus datiorum.

MCOCCXVIII.,

die XI. maij.

emptor alicuius datij comgratiam fieri de introitu dicti datij' in prorogatione termini sive in remissione solutionis dicti datij sive in totum sive in partem, aut quamcumque aliam gratiam petierit ibi fieri a consilio generali: si domini comes et iudices sive rector cum omnibus iudicibus
fuit:

Captum

quod a modo

in antea, si

munis Tragurij

postulaverit

ibi

ita quod nuUus eorum inter se discrepet. quod pars super tali gratia postulanda nullo modo vel inquisito colore possit nec debeat poni: et in asu, quo domini comes sive rector et omnes quatuor iudices erunt concordes, et sic partem posuerint in consilio generali, in quo consilio ad minus debeant esse quadraginta consiliarij, si pars obtinebitur per ballottas omnium consiliariorum, qui tune erunt et reperientur in consilio, et una ballotta vel plures reperientur in bussula rubea in contrarium, quod tali pars capta et per omnes consiliaros non obtenta. sit nullius valoris, sed potius sit vana et cassa et notarius communis nullo modo debeat huiusmodi partem scribere neque ponere in libro reformationum sub pena cassationis ui officij. et quod sit cassus ab officio notarie et perdat totum suum salarium. Et si aliquo tempore aliquis vel aliqui voluerint dispensare et abrogare pr^sentem reformationem. quod ipsa reformatio non

non essent concordes,

J.ib.

I.,

Cap. 84.-87.

205

possit aliquo modo vel quesito colore dispensari, si domini comes sive Tector et iudices omiies, nemine discrepante, non fuerint concordes, aut si ipsa pars non obtinebitur per omnes quadraginta consilios ad minus, ut

liictum est. Et pr^sens reformatio scribi debeat in volumine statutorum Tragurij, et pro statuto debeat perpetuo observari. non obstante aliquo tatuto sive reformatione, qu in contrarium loqueretur.

86. Qiiod

nemo audeat

incidere ligna iiisuie Bue.

Die X. ianuarij.

Captum
tualis

fuit

quod aliqua persona

vel popularis,

civis, forensis,

habitator vel districexistat,

Tragurij.

nobilis

cuiuscunque

conditionis

de

ctero non debeat incidere nec incidi facere ligna neque frascas in insula Bue tam in districtu Tragurij quam Spaleti sub pna librarum parvorum pro quolibet contrafaeiente et vie qualibet. Et si ligna seu frasche

XXY

incisa
sive

seu incis
barchis,

in

dicta

insula

conducentur sive reperientur in barca

missione
asino sive
asini

quod tali barca seu barche omnes et sine aliqua recomburi debeant. Et si ligna seu frasche portabuntur super asinis vel super quocunque alio animali, quod tali asinus sive

vel alia animalia deveniant et devenire debeant in commune et nihilominus contrafaciens incurrat pr^dictam penam, cuius pen! medietas sit communis et alia accusatoris. Et quod quilibet possit accusare contrafacientes. Excepto tamen, quod quilibet possit impune cum voluntate et licentia regiminis incidere spinas et genestram ac etiam frascas pro aptamine et revaratione salinarum. Et etiam licitum sit emptori introitus molendinorum communis incidi facere ligna necessaria pro politibus sive palcis et pro lastovice. Preterea quod nemo audeat nec presumat accipere herbam pro equis sive asinis nisi pro suo usu, taliter quod nullus debeat herbam de dicta insula portare nec portari facere in barca sive super asinis sive in humeris, neque quovis modo extra pontem terre firm sub pna librarum duarum et perdendi totam herbam pro quolibet et vie qualibet, cuius pene modo pr^dicto medietas sit communis et alia accusatoris. Et si quis portabit ligna sicca de dicta insula. comburi semper debeant. Et hec reformatio scribi debeat in volumine statutorum Tragurij et pro statuto debeat perpetuo haberi et observari.

'87.

Qiiod pignus (mobile)^ venditum possit redimi infra 8 dies^^.

MOCOCXIX*.,
Captum
(et

(indictione
fuit.

12.) die ultimo aprilis.

in antea, si quis suppigno-

obtentum)*

quod a modo
forensi.
civitatis

raverit^ aliquod pignus de rebus mobilibus, seu dederit

aliquid alicui no-

mine pignoris civi. districtuali aut fuerit secundum statuta et ordines

*

et illud tale

pignus

venditum

Tragurij,
*

ille,

cuius erit illud

biljeka
'
:

Samo

3.

cap. 40."

-nerabit

L.

post dies octo

8.

1419.

B.

'"

Samo

S.

sa strane
S.

Samo

L.

*L.

suppig--

206
pignus, possit
et

Reformationum Tragurij.

habeat redimendi dictum pignus pro taiito, deliberatum (ab illo, cui erit venditum et deliberatum)^ infra octo dies eomputandos a die, quo tale pignus venditum et deliberatum erit. Et ille, cui venditum erit, teneatur et debeat omnino^reddere dictum pignus ipsi, qui illud suppignorabit* apud aliquem. recipiendo a domino pignoris ille, cui deliberatum erit. illud totum, pro qua erit venditum dictum pignus. Et si aliquod pignus deliberabitur et vendetur ad incantum publicum alicui forensi, quod tali forensis debeat dare fideiussionem^ sufficientem de restituendo et reddendo dictum pignus illi, cuius erit ipsum pignus'; non intelligendo de pignoribus taberne; non obstante aliquo statuto, quod in contrarium loqueretur8. Et hec relbrmatio scribi et poni debeat^ in volumine statutorum et pro statuto debeat in perpetuum
libertatem

quanto illud erat^ venditum

et

observari.

88.

De animalibus
(indictione

damnificantibus^^.

MCCOOXX.ii
Captum
tronus

ISM^^^ die 1." (mensis)i* martij.

(et obtentum)^^ fuit, quod a modo in antea quilibet tam pafamulus, reperiens animalia tam grossa quam minuta, cuiuscunque generis sint, damnificantia seu transeuntia per terras suas. possit accusare^ et credatur cum sacramento tam domino et patrono terre quam famulo eius. Et quod accusatus, videlicet patronus animalium, solvat communi pro quolibet bove solidos XL^^ parvorum, pro asino XX ^', et pro animali minuto solidos IP^. De arboribus autem incisis et ramis condemnetur accusatus secundum formam statutorum et similiter cum sacramento credatur. Ouius medietas pne sit eommunis et alia medietas accusatoris: accusatus emendet damnum. Et quod regimen, quod pro tempore et fuerit, teneatur^^ vinculo sacramenti eiigere^^ dictas penas et condemnationes^^. Et quod hec pars pro statuto habeatur. (In reformationibus

quam

folio

70.)22.

^ L. suppignerabit 1 ^ gamo L. ^ S. ^8. eiem L. erit ^ S. reeuno ^ L. statuto in. Mdeiussorem erit dictum pignus L. ^^ U S. sa strane L, ^ L. scribi debeat et poni contrarium loquente i^ 11 S. i C. 1420. 12 Samo S. i C. 2. Cap. 100." S. i C. 6.

14
i

Samo
S.
i

S.

C. 2

C.
19
i

i^

"^

S.

22

Samo

S.

C.

Samo C. C. tenatur C.
S.
i

^^

S.

C.

20

exigiere

40

S.

i'

S.

C.

20

C.

condemnatus

Lib.

I.,

Cap. 88.

Dodatak.

207

Dodatak na

/.

knjiga reformacija.
tro-

Neke u uredovne zbirke neprimljene manje odluke girskoga vijea, kojima se mijenjaju I nadopunjuju
riji

sta-

zakoni.
Luio,
str.

(Memorie istoriche

di

Tragurio di Giov.
(I. a.)

498.,

506., 510.

d.).

1404. die iiltimo octubris

gurij

in generali consilio nobilium civitatis Tra-

eaptum
nobilis

tam
et

quod quaeeimque persona, cuiuscunque conditionis existat, qiiam popularis, tam ci vis. burgensis et istrictualis Tragurij,
etc.

condiderit testamentum, a modo in antea teneatur in ipso testamento aliquid legare pro muratione burgi secundum conseientiam de suis bonis, et si secus feeerit, testamentum non valeat, sed habeatur pro facto. et quod eiaminator et notarius vinculo sacramenti intestato ipso teneatur reducere ad memoriam testamenta condentium reformationem predietam et contenta in ipsa reformatione.
habitator

(I.

b.)

In Ohristi nomine
4..

Amen. Anno

nativitatis

eiusdem 1353.. indictione

regnante domino Loddvico, serenissimo rege Hungariae etc, excelso et magnitieo domino domino Andrea Dandulo. inclito Venetiarum duce, vacante episcopatu per mortem Lampredij, eci-lesiae Traguriensis episcopi, temporibus quidem egregij et potentis viri domini Marci Rugini, honorabilis comitis civitatis Tragurij, suorumque iudicum nobilium virorum dominorum Desse Damiani, Petri Micacij, Donati Ohasoti et loanis Matiche. Quadernus reformationum factarum tempore dicti domini comitis, die 20. mensis
februari].

Item simili modo eaptum

et

obtentum

fuit

in

dicto

consilio,

congregato ut supra, per 30 consiliarios, qui eorum ballottas posuerunt in bussola alba, non obstantibus.20, qui eorum ballottas posuerunt in bussola rubea in contrarium. Super facto camerariorum, massariorum, venditione salis et bladi. Quod aliquis camerarius et massarius, venditor bladi et salis non possint nec debeant eligi vel adsumi ad aliquod predictorum offitiorum, si contingeret aliquem predictorum offitialium habuisse aliquod predictorum officiorum, vacare debeat per spacium 5 annorum. Ideo quod si fuerit camerarius ipse non possit eligi in massarium. venditorem bladi et salis, et :sic per sequens intelligatur de predictis omnibus quatuor offitijs et quolibet predictorum, et presens reformatio vim obtineat statuti et pro statute debeat observari.
c.)

(I.

De arma

portandi et non portandi.

arma.

II. 49.), quod loquitur de non portando dispensatum ita, quod quilibet possit portare arma. donec dominus c-omes duxerit inhibendum. et etiam quod nullus consiliarius in consilijs generalibus portet arma sub pena statuto contenta.

Statuimus, quod statutum (S.

sit

208

Eeformationum Tragurij,

(I.

d.)

De

oleo.

Proponimus, quod oleum, quod fit in Tragurio, ab hoe aiino (1344. ?> burgi Tragurij, videlicet a latere, qui est versus ponentem, et non alibi, sub pena librarum 40 parvorum pro quolibet et quolibet contrafaciente et qualibet vie et quod quilibet possit accusare et habeat medietatem pene et teneatur de credentia.
in antea de eetero fiat in capite
;

(I.

e.)

De

terminis officialium.

quod omnes officiales ordinarij de eetero durare debeant una quod in hoc dispensata sint omnia alia statuta in contrarium loquentia. quae statuta ad aliud tempus pos. in officio ordinario proposita^
Plaeet,

anno, et

et lecta fuerunt in presenti consilio generali.

(I.

f.)

Quod eomes

possit expendere de danarijs c-ommunis.

Libet, quod dominus comes de eetero possit expendere de denarijs eommunis, seeundum quod ibi videbitur convenire ad inquirendum et inveniendum et eapi faeiendum malefaetores et fures et quoscunque alios, qui fecerunt aliquod malum seu delietum in eivitate Traguriensi, burgo et

eius districtu.

(I.

g.)

In quo loeo debeant vendi mortacinae.

turris Gregorij

Ordinamus, quod omnes mortacinae de eetero vendantur ab alio latere Salinguerrae, videlicet versum ponentem, sub pena librarun> 5 denariorum parvorum; et quilibet possit accusare et habeat medietatem penae et teneri debeat de credentia.

Secundi
Privilegium.
1.

libri

capita.

De

creatione et offitio estimatorum.

2. 3.

Quod estimatores creentur de anno in annum. De modo administrandi res operarie.

4.
5. 6. 7. 8.

De

thesaurarij.

Quod avocati non

possint refutare.

9.

De presentationibus ad venditiones teiTarum. De testamentis conficiendis per modum breviarij. De solutione iudicum et examinatonim. De modo exequendi sententias.
Quod
in consilio loquatur italiee.

10. 11. 12. 13. 14. 16. 17.

18.

De exammatoribus

augendis.

Quod sindieus possit habere alia oflieia. De modo creandi offitiales loco absentium.

De

sententij

voluntarijs exequendis.

15. Qualiter aperiantur testamenta et legatarij

cadant a iure suo.

Quod

testantes

non molestentur.

administratione hospitalis sancti Spiritus et legato solidorum X. se subscribant. 21. De electoribus iudicum. 22. De successionibus ab intestato. 23. Qualiter successio bonorum et hereditatis ad ascendentes, si non fuerint descendentes, deveniat. 24. Quod successio bonorum mulierum ab intestato morientium eodem modo procedat, ut rie viri dictum est. 25. Qualiter vicini vel collatetales voari debeaiit ad mensurationes terrarum.
19.

De De De

sindicis et

eorum

offitio.

electione upani sancti Spiritus.

20.

Quod examinatores

26.

27. (juod

De mensuratoribus creandis. avocati communis non

Quod

possint refutare.

28. Qualiter debeant mensurari panni et rascie.

29.
31. 32.

laboratores non asportent partem

eorum antequam

patroni.

30. Qualiter debeant creari estimatores.

Quod donationes sine licentia comitis et curie non valeant. Quod solus cancellarius communis conficiat instrumenta et

testa-

menta.

210
33. 34. 35.

Reformationum Tragurij.

Quod Quod

partes consilij non observentur. doiiee confirmentur. attinentes exeant de consilio vel camera.

36.

37.
38.

De proclamationibus omnium alienatioiium. Quod commissarij teneantur conficere inventarium. Quod in consilio debeat ballotari seereto. Quod omnes exceptis iudicibus et consiliarijs possiut
Quod

esse

esti-

matores.
39.

denarij legati fabricis ecelesiarum depositentur in eancellaria

communis. 40. Quod possessiones forensium laborentur. 41. De offitialibus super vijs camporum.
42.

43. 44.
45.
4l5.

De modo colligendi olivas. De ordine procedendi in causis

Quod

civilibus.

advoeati eligantur per sex menses.

47.

De electione thesaurarij. De bonis homicide non e-onfiscandis. Quod commissarij dativi habeant salarium.
Que animalia pasculare possint
in insula Bue.

48.
49.
50. 51.

52.
53.

54. 55.

56.
57.

58. 59. 60. 61.

De comproraissis inter consanguineos. De mensm'is bladorum reducendis ad mensuras venetas. De cognitis faciendis conductoribus hortorum. De vijs civitatis eipurgandis. De solutionibus rivariorum. De solutionibus sententiarum. De solutionibus conductorum musti et laborantium ad dietas. De appellationibus et depositione pignorum. De procuratoribus ecelesiarum sanctorum Dominici et Francisci. De procuratoribus ecelesiarum iuris patronatus nobilium.
Quod bona temporalia non alienentur. Quod quilibet possit legare pro salute anime. Quod omnes nobiles possint ire ad capellum in electione iudicum. Quod quilibet nobilis possit esse consiliarius. Quod quilibet nobilis teneatur ire ad consilium. Quod dies sancti Hieronvmi sit festus.

62.
63.

64. 65.

De pena non venientium ad

consilium.

66.
67.
68.

Quod districtualibus reddatur ius die sabbati. Quod dies sancti Sebastiani sit festus. Quod carnes vendantur ad maccellum ad stateram.

69.
70. 71.

72.
73.
74.

De posthumis. De modo vendendi res operarie. De solutionibus caneellariorum. De monialibus peregrinis non acceptandis
Quod pacta ultra instrumenta non valeant. De modo consignandi thesaurum. Quod salariati ballottentur annuatim. Quod oratores non eicedant commissionem.

sine

licentia

consilij.

75. 76. 77. 78.

ordine proclamandi venditiones. 79. Quod non possit uti pignore.

De De

electione operarij.

Lib.

II.,

Index.

211

80. 81. 83. 84. 86.

De tempore oonsignandi thesaurum. De officio sindicorum in consilio.

82. Qiiod operarij non possint refutare.

De

sententijs arbitrarijs decretandis.

Quod

nobiles sciant legere et scribere.

85. Qiiod legitimati per subsequens

non possint esse

nobiles.

De matrimonijs

nol)ilium.

Reformationum. Liber secunus.

Privileoium. '&"

gulis

Thomas Mocenigo, Dei gratia dux Tenetiarum etc^ Universis et sintam amicis quam fidelibus, et tam presentibus quam futuris presens
:

privilegium inspeeturis tenore pr^sentis nostri privilegij facimus manifestum, quod eomparuerunt ad presentiam nostram egregij et sapientes viri do^ minus Blasius Miles, ser Meolaus dictus Bufialo. er Simon de Sobota et ser Petrus Matthi de Chiudis, ambasciatores communitatis nostre Tragurij, et post humilem et devotam reeommendationem factam pro parte diet communitatis nostro dominio porreierunt certa capitula. supplicantes. ut
dicta capitula eis concedere et confirmare. Nos verro volentes dictam communitatem nostram Tragurij benignitatem et gratiam nostram ostendere, dictis capitulis responsiones nostras fecimus, quorum capitulorum et responsionum tenor tali est, videlieet^: Primo^ quod omnes nobiles et populares tam ecclesiastici quam seculares et* quilibet eorum suo permaneant in gradu suisque reljus tam mobilibus quam stabilibus possidendo gaudeant^ a]iqua sine molestia et turbatione, secundum libertates. statuta et consuetudines. alias per serenissimum nostrum^ dominium eis concessa. approbata et ratificata. quorum

dignemur

erga

originalia hic

habemus. Eespondemus, quod sumus contenti et placet nobis, quod omnes. nobiles et populares tam ecclesiastici quam seculares et quilibet eorum permaneant in suo gradu et gaudeant suis rebus tam mobilibus quam stabilibus sine aliqua contradictione. Non intelligendo episcopum Tragurij, quem nolumus in civitate nec districtu Tragurij stare debere. nec redditus
episcopatus habere, nec alios rebelles nostros. Item quod' commune Tragurij sit in libertate seu bailia^ nobilium tragurensium^, sicut^^ semper fuit, cuius valor est circa II mille^^ dui-atorum, de quo salarium comiti^^ solvitur, medicis. cancellarijs^*. magistre scholarum^*, aromatarijs. suprastantibus, barbitonsoribus, rivarijs et alijs
^

Ljubi(5a

Listine o odnoajih izmedju junoga Slavenstva

str.

republike, knj. VIIL,

29.

d.

i Mleta^ke God. 1420. 29. srpnja u Mletcih. Odgovor

^ U Lj. mjesto tog na molbe senatu podnesene od poslanika trogirskih" uvoda: 1420. die XXVIIII. iulii. Quod ad capitula nostro dominio porrecta ^ Lj. Et primo per ambassiatores comunitatis Tragurij respondeatur ut infra" ^ Lj. gaudeat * Lj. ac ad primum capitulum continentie huius. Primo Lj. balia * Lj. vestrum Lj. Ad secundum continens, item quod

L. Trag.

cellario

12

''

Lj. hoc

^^ Lj-

scolarum

ii

L. ^-

Lj.

comitis

^^

Lj.

can-

Keform. Tragurij, Lib.

II.,

Privil.

21^.

de quo et si modicum remanebit, illud in necessarijs dicti communis^ operetur. Eespondemus. quod de introitibus communis Tragurij solvi mandabimus salarium comitis per nos illuc destinandi, medieorum, cancellariorum,
oflicialibus^.

magistri scholarum^, aromatariorum, suprastantium, barbitonsorum, rivariorum, et aliorum officialium. Et si aliquid superabundabit*, de eo disponemus, sicut nostro dominio videbitur.

Item^ quod eligamus comitem de consilio maiori serenitatis vestre ad salarium commiunis nostri, tantum ad salarium, quantum nunc disponet vestra serenitas. Qui eomes habeat solus libertatem in criminalibus seeundum statuta; in eivilibus vero una cum iudicibus seeundum statuta.

Eespondemus, quod eligemus comitem nostrum mittendum Tragurium^ prout eligimus' alios nostras comites Jadre et Sibenici. cui comiti committemus, ut rationem et iustitiam faciat; ut^ dictain civitatem et homines ipsius et districtum^ regere debeat in eivilibus cum tribus iudicibus nobiiibus dicte terre seeundum statuta et consuetudines suas. Et quicquid^^ per maiorem^^ partem eorum, que maior pars intelligatur esse illa. in qua erit eomes noster, terminatum fuerit, sit firmum, prout fit^^ et servatur in eivitatibus nostris Jadre et Sibeniei^^. Qui iudices eligi debeant de tri))us: in tres menses. In criminalibus autem solus eomes noster iudicare debeat seeundum formam statutorum civitatis nostre Traguri.j.
Item quod^* diva dominatio vestra non ponat in civitate vel districtu novum datium, gabellam seu tributum; nee faciat fieri novum fortilitium^^ seu eastrum, cum totum spatium civitatis sit parvum,- et
aliquod
eabi;ra

construendo eivitas desolabitur.

Eespondemus, quod volumus faeere in civitate nostra Tragurij illa fortilitia^^. que nobis videbuntur pro bono et securitate civitatis (nostre)^ prediete. Ad factum autem datiorum dicimus, quod reddimur certi. quod ita fideliter se gerent erga nostrum dominium, quod eos habebimus in futurum gratiose recommissos.
Item quod^s omnibus tam nobilibus quam popularibus^^, qui temporeinstantis guerre aliquid abstulerunt tam per terram quam per mare, vestre gratia serenitatis eis pareere eondescendat^o. taliter quod propter hoe ab aliquo non possint conveniri nec constringi ad restituendum^^

nune

Eespondemus, quod

fiat.

Item quod2^ nobiles. qui nune in isto tempore reperti fuerunt eitra civitatem, ut est Donatus de Casottis^^, Nicolaus Petri cum filio, filius domini Blaschi Andree, filius Nieolai dicti ButtaP*, possint ad propria cumgratia vestre serenitatis remeare.
^

dabit
S.
i

C.

Lj. officijs
^

Lj.

Ad

magiorem L. Item quod Ad quintum continens. Item descedant restitutionem Lj. Casotis Bufal
^^

elligimus

Lj.

comitis
Lj.

tertium huius

tenoris.
et
^

L.
^^

^^

Lj.

scolarum ^ S, Item

^^

C.

sit

L. i Lj. districtus ^* Lj. L. Sebenici

eontinentie.
^^

^^

Lj. fortilicium
22

Lj.

quod
lj
j^^

Lj.

Lj. superhabunelligemus L. quidquid quartum Samo Lj. conL. prop.

^
i

C.

^^

huius-

fortilicia

^'^

Lj.

^^

Lj.

sextum

sequens. Item

quod

23

24

Lj.

214

Reformationum Tragurij.

Respondemus, (quod [volumus)^, quod

dicti

IIII"^

eontenti

iii

dicto

nominatus^. possint ad libitum suum redire, dummodo non sint rebelles aut banniti de terra predicta. Sed volumus. quod illi. qui iverunt in Hungariam, primo veniant Venetias ad presentandum se nostro dominio. et habeant terminum mensium sex. Item petunt* de gratia speciali, quod vinum traguriense sohat Venetijs ducatiim unum cum dimidio pro amphora^; et quod proprij Tragurienses non solvant ripam^, sicut alias fuit.
capitulo et etiam Jacobus Testa, per eos oretenus

Respondemus, quod sumus eontenti, quod de vino suo. quod ipsi Tragurienses conducent vel mittent Venetias. quod vinum sit (natum et)^ eitractum de^ territorio Tragurij^, solvant illud datium, quod solvunt et solvent fideles nostri Sibeniei ripam^^ autem solvere debeant, prout solvunt ^lij vina vendentes^^, quia ista solutio spec-tat specialibus personis^^ia
:

legium
XIII.,

In premissorum autem fidem et evidentiam pleniorem presens privifieri iussimus et buUa nostra plumbea penitus muniri^*.

Datum

in nostro

dueali

palatio

die

ultima

mensis

iulij.

indietione

MOCOOXXi^

1.

De

creatione et officio

extiinatorum.
maij.

MCCOCXXIII.,
.

die

XX.

Quia

in eistimationibus,

^olutionis sententiarum. de novo

qui plerumque

refutabant et propter quod res deduoebantur in longum in preiudicium creditorum. Ideo vadit pars dominorum comitis et iudicum:

que fiebant super possessionibus et exeeutione semper oportebat creari novos extimatores, etiam partes multoties non contentabaiitur,

Quod in presenti consilio fiant sex extimatores ad scrutinium super xtimatione possessionum debitorum, in quarum tenutam creditores intrabunt pro sua solutione duraturi tantum, quantum iudices durant et sic suecessive lieri debeant, quando iudices fiunt. Et quotiescumque erit oppor: ;

^ Lj quatuor 1 Samo Lj. ^ Lj. nominato * Lj. Ad septimum Lj- rippam ^ Lj. anphora huius tenoris. Item petunt Samo Lj. s ^ Lj. rippam ^^ Lj. vina ^ Lj. Tragurri, L. Trag. Lj. in ^^ lj persouis. ^^ Yq(. otpisom mleta(5ke vlade Veuetia De parte 71 od 8. svibnja 1313. (Por. Smiiklas: Codex, VIIL, str. 334.) bilo je

"^

Primo enim, quod vinum de Tragurio tale datium solveret ad nostre, qua]e solvere consuevit vinum de Arbo. Secundo quod deputaretur locus specificatus in Venetijs, ubi vinum de Tragurio venderetur. Tortio quod homines de Tragurio a quarantesimo solvendo totaliter absoluti redderentur. Quarto quo permitteremus de gratia, quod possetis extrahere de Venecijs, seu extrahi facere sine datio aliquo legnamen ad valorem libras ^^ Mjesto ovoga svretka Lj.: Volunt 8 grossorum" suprascriptas responsiones, excepto super facto introitus, quod volnnt, quod respondeatur, quod introitus civitatis nostre Tragurij veniant in nostrum comune, de quibus faciemus tieri iljas expensas, que nobis videbuntur necessarie. De parte 12, ^^ Toga datuma u Lj. nema de non 2. non sinceri 2.
exitum
civitatis

odreeno:

Lib.

II.,

Cap. 1.-8.

^215-

tunum, ipsos ebere exercere suum olfieium in extimando aliqiiam possessionem, quod tune per dominum comitem, qui pro tempore erit. extrahantur duo ex dictis exstimatoribus per tesseraS; qui duo pro tune debeant extimare. Sed si aliquis eorum. qui extrahentur, non posset dict estimationi interesse propter parentellam alicuius partis, quod loco tali non valentis interesse, extrahatur similiter per tesseras unus ex alijs exstimatoribus. Qui extini.atores ereandi, non possint refutare offieium, pna librarum X pro quolibet refutante. Et si dieti duo non essent eoneordes in extimando, quod tune extrahatur unus tertius, qui eum illis duobus habeat exstimare, et quidquid extimatum fuerit per maiorem partem eorum trium, sit firmum. Pro suo vero labore et so lutione habere debeant dieti extimatores, quandocunque extimabunt illud. quod erit taxatum per dictum comitem et iudiees. Hoe addito, quod ipsii estimatores non possint eligi, nisi seeundum quod eliguntur iudiees videlicet, quod non possit aliquis estimator, qui fuerit, de novo creari, nisi transaeta una euria. Et quod hec reformatio a modo in antea habeatur pro statuto,. et observetur ae poni et seribi debeat in volumine statutorum.
;

2.

Quod

estimatores creentur de anno in

annnm.

MCCOOXXVL,

die

XXII. februarij.

Quia in parte eapta super ordine extimatorum creandorum pro extimatione possessionum, in quarum tenutam creditores intrant, eontinetur, quod ipsi estimatores eligantur et creentur de tribus in tres menses, quorum; eleetio, eum fiat ad scrutinium, longa est, et interdum tam dominus eomes quam nobiles oeeupati eirea negotia,eum ineommodo stent in dieta eleetione, ae etiam ut alia addantur neeessaria in dicta parte vadit pars dominorum. predietorum
;

Quod estimatores
et

predieti ad presens eligendi durent per

unum annum,.

sic successive

eligantur de anno in
aliquis

annum

eum

additione et eorreetione,

videlicet.

Quod

si

dictorum stimatorum

vel in

futurum

erit ereatus

eligendorum de prsenti iudex, et ipse tali voluerit aeceptare iudieatum

fuerit,

refutando estimatoriam, quod dominus eomes presens, vel qui pro tempore debeat eligere unum extimatorem, quem voluerit, loeo illius, qui iudieatum aeeipiens, refiutaverit extimatoriam et tali, faetus per dominum comitem, sit firmus, ac si esset in presenti eonsilio generali faetus. Preterea quod ipse tali iudex non cadat ad ponam librarum X parvorum, si extimatoriam reffutaverit. et similiter ipse eleetus iadex existens extimator non cadat ad penam statutorum de his, qui refutant esse iudiees: ita qnod remaneat in arbitrio eius velle aeceptare vel non iudieatum, et refutare extimatoriam vel non, sine aliqua pna.
;

3.

De modo aministrandi
et

res operarie.

Quia pium
stianorum

sanetum

est pro utilitate eeelesiarum vigilare, et ehriijs,

est solieitos esse in

que spectant ad augmentum eeelesiarum

216

Reformationum Tragurij.

editicatarum ad honorem Dei et eius gloriose matris virginis Marie et ^anctorum suorum. ad hoc ut operarij ecclesie saueti Laurentij. proteetoris huius civitatis, sint magis soliciti in eiigendis introitibus operarie,
vadit pars

Quod

modo

in antea

omnes

operarij

futuri debeant vendere introitus

solvendum et ultra hoc accipere idoneam plezariam de solvendo taliter, quod possint habiliter exigere introitus et denarios dicte operarie tempore officij sui. Quam plezariam, si non acciperent et non exigerent denarios ab emptoribus. deffectu plezarie, quod solvere debeant de suis proprijs denarijs et bonis totum id. quod suo deffectu non eiigerent in tempore offieij sui. Item quod dieti operarij non possint facere aliquas expensas in dicta operaria a libris X supra sine scientia et eonsilio domini comitis et suorum successorum ac domini episeopi seu capituli. quando episcopus abesset a civitate. intelligendo tamen, quod operarius. qui pro tempore erit. debeat esse in eonsilio cum ipsis dominis super deliberatione dictaruni eipensarum faeiendarum.
t)perari personis sufficientibus et securis ad
et

ab emptoribus bonam

4.

De

thesaurarijs.
parti alias capte de thesaurario creando,

Item captum
quod a

fuit.

quod addatur
ille.

modo

in antea

qui

erit

creatus thesaurarius ecclesie sancti Lau-

rentij, non possit reffutare. pena librarum X parvorum. Et post dictam partem captam. quod in ipsa parte non continetur de modo servandi inventarium thesauri, nec etiam in alia parte capta die XXII. decembris MCCCCXXIII. sit aliqua mentio de ipso inventario conficiendo per dominum comitem, declaratum fuit, quod dictum inventarium conficiendum per thesaurarios servari debeat et registrari in cancellaria communis ad hoc. ut de ipso semper habeatur notitia.

5.

Quod advocati non

MCCCOXXV.,
die

possint refntare.
februari]

XXVn.

Quia plerumque contingit, quod advocati. qui creantur per dominum comitem et iudices secundum consuetudinem. refutant officium suum advoearie. que res cadit in sinistrum non modicum curie ipsius domini comitis damnum maximum personarum litigantium et eausas habentium in et vadit pars dominorum comitis et iudicum iuditio
;

Quod a modo in antea advocati curie, qui creabuntur de prsenti et futurum, quoquo tempore debeant et teneantur suum ofticium acceptare t nuUo modo refutare possint sub pena librarum X parvorum pro quolibet non acceptante et refutante, quam penam dominus comes presens et futurus teneantur omnino et inremissibiliter exigere ita et taliter. quod tali refutanti nihil de dicta pena remittatur.
in

[Ah.

II.,

Cap. 4.-6.

211

6.

(Si vendiderit quis^

tionibiis

possessionem suam alicui)^ (De presentaad venditiones)^ (terrariim)* (ponentmni)^

die

MGOCCXXV,
aliquis vendiderit possessionem

XV1L' (mensis)^

octobris.

Item vadit pars dictorum dominorum pro statuto observanda. qiiod si suam alit-iii per instrumentum, et is, qui emit^. appropriaverit in se, sive possessum acceperit dict possessionis, et aliquis propinquus vel collateralis de prole vendentis contradioere vel se pr^sentara aut elamare voluerit, possit^^ infra XXX^i dies post faotam^^ proclamationem^^, fiendam^* tribus diebus dominicis ut infra: si tempore proclamationis in civitate prsens fuerit: et si non esset presens in civitate Tragurij, quod possit hoc facere infra tres menses. Hoc facto dominus comes eum suis iudieibus ad instantiam propinqui vel eolateralis^^, si requisiviti*, debeat defferre^'' sacramentum, tam emptori quam venditori, in quo iuramento iurent. quod in ista vendicione^^ non intervenit^^ aliqua fraus, (nec)^" fictio
seu deeeptio vel alia pactio seu secreta promissio sit inter eos, et quod"2^ dicta vendieio^^ q^i p^j.^ et simplex. Et quantumcumque cum iuramento preeij'*^ expresserint, tantum ille propinquus vel collateralis (dabit vendenti et si voluerit aecipere propinquus vel collateralis)^* dictam^^ possessionem in se, statim^^ dabitur ei, et venditio fiet ibi accepto antea ab eo pretio dicte possessionis. Sed si precium^" non haberet. quod tune habeat terminum presentem^^ unius mensis^^ facta proclamacione^^. remanente possessione apud emptorem: et absens (terminum)^^ trium mensium computandorum a die emptionis. et tune soluto precio^^ ei iiet vendicio^. ut pr^dicitur^-*. Ita tamen declarando^, quod in omnibus gradibus consanguinitatis tam in linea descedenti quam ascendenti sive collaterali. quicunque propinquior^^ de prole masculina fuerit, ceteris alijs preponatur^' ad emendum. Sed si non fuissent^ descendentes et ascendentes et coUaterales de prole masculina^, eodem modo possint se presentare et elamare superdictam^^ possessionem*^ venditam*^ descendentes et ascendentes et coUaterales per lineam femininam. prout de supradictum est de prole masculina. In omnibus autem dictis casibus propinqui semper preponantur collateralibus ad emendum. Que quidem omnia locum habeant, quando venditio facta fuerit per publicum instrumentum. et tune propinquo vel collaterali dominus comes cum suis

S.
i

Samo C. L. gamo quis vendiderit Samo 27. 1425., C. 1415. Samo L. L. emerit C. posit Samo C. 30 C. fienda C. proclamatione q C. P. efere L. requisiverit C. L. gamo P. C. L. intraverit L. venditione C. gamo L. L. venditio P. L. pretium dicta C. L. p., C. gamo mentis L. proclamatione C. C. presens L. pretio L. venditio C. preL. P. dietum gj q declarato p propinquiorum q prefereatur ^^ g Q Sed non de prole masculina descendentes C. C. possessione ascendentes coUaterales C. supradicta venita
1

S.

C.

P.,

S.

C.

S.,

S.

C.

S.

' S. i

C.

S.

C.

'^

S.

12

facta

i3

s.

1*

S.

^^

g^^

collateralis
i

^^

S.,

^'

facere, S.
20

18

S.,

^^

S.

fuerit,
23

2^

sic

22

s..
i

C.
29

s.,

C.

pretij
i

24

S.,

25 S.

C.

26 C. statitim

27 s.,
i

28

S.

j^

^^ S.,
3

^^

32

g.^

c.

g.^

c.

^4

35

36

37

fuisset
*2

39

si

f.

et

et

S.

*i

S.

S.

C.

218
iudicibus
faciat
lieri

Reformationmn

Tragurij.

quo contineatur. quod vendicio^. qu inde faeta fuerit. valeat* propinquo vel collaterali. Hoc tamen lucidius de proelamationibus isti^ deelarato, quod, quando quis vendiderit, ut supra dictum est, venditor et emptor debeant^ se presentare^ domino comiti et iudicibus et hoc notificare, qui dominus comes et iudices faciant tune stridari et proclamari, qualiter
tradicio^ proprietatis et missio in possessionem.
tali

instrumentum. in

interest"^

vendidit talem rem infra tales eonfines; ea propter, si aliquis. cuius propter propinquitatem vel collateralitatem. vult eam habere. debeat^
dies. ut supra dictum est. Si autem venordinem superius speeificatum, et dicta causa coram domino comite cum^^ suis iudicibus. tune dominus
eis

comparere coram
ditor observare

infra

XXX

recusaverit^'^

deducta fuerit

predictis^^ iudicibus cogant eum observare modum (et ordinem)^* (suprascriptum^*. aliter venditio sit nuUa^^. Que omnia observentur in venditione)^^ (minori libris 100)^^ qu sit^ a libris C^ supra. Inde vero infra debeant se presentare coram domino comite et iudicibus, qui dent-^ eis sacramentum, ut supra et fiat una sola proclamatio^^ in qua propinqui et (ollaterales possint se presentare. habendo terminum dierum octo^^ ^d se presentandum. et aliorum dierum octo ad solvendum pretium. si posses-

comes cum

sionem habere voluerint. Preterea si in futurum reperietur^^, eos periurasse. quod puniantur, ut^* periuri. Et quia2^ posset^^ contingere. quod duo vel plures propinqui vel collaterales essent in eodem gradu propinquitatis vel collateralitatis, qui se presentassent^', quod tune in presencia'^^ domini comitis et iudicum debeant proijcere^ tesseras inter se. et ille, cui per tesseras continget, habeat illam talem possessionem. (Que pars capta et hrmata^*
.

fuit

per omnes consiliarios)^^.

Dodatak glavi
(In reformatione magistri

6.
99.)^2.

Maphei Cavazza reperitur

(Qiiod veiiditiones fiende de re pignorata sub

nomine venditionis
eodem
eonsilio.

non proelamentur.
Millesimo, indictione, die.

mense novembris,

in

Cum die 27. mensis octobris pr^teriti esset capta quedam pars in generali consiHo super ordine possessionum venditorum per instrumenta et
possint tales possessiones emere, in qua parte

ad hoc, ut propinqui et collaterales o-eneraliter dietum de quaque venditione nulla faeta exceptione. Et cura multi inpignoraverint sub modo
qualiter debeant fieri proelamationes
1

volenti

q venditor reeusaverit L. Samo P. L. obser\^are C. suis Samo Samo L. supradietum L. venditio nulla P. debeat L. C. C. C. 100 g g g L. una proclamatio sola c. 8 c. reperiretur L quomam q^ possit q presentaverit g^ Samo P. L. pr^sentia p^ proicere P. firma C. gamo
intereset

S.,

C.
S.
^

L. venditio
i

C.

ipsi

C.

debet
i

"

8.

C.

S.,

C.

P.
i

debeat

L.

traditio
^

C.
C.

g.

valeant,

S.

presentari

C.

C.

S.

C.

30

^^

;>^

et

12

s.

i3

1*

^^

sit

^^

S.,

^"

S.

18

S.

sunt,

est

^^

S.

-^

-"

22

23

C.

uti

25

26

27

28

29

^o

^^

g.

32

S.

Lib.

II.,

Cap.

7.

219

venditionis certas

volentes rehabere suas

eorum possessiones pro minori pretio, quam valeant, uiide possessiones per viam revenditionis ibi fiende segratie,
si

cundum instrumenta maxiraum damnum,

ut est de consuetudine, possent habere et pati

eis possessionibus proclamationes fierent, et propinqui seu collaterales emerent illas pro tali pretio, et bonum sit providere facientibus instrumenta, quod tales persone non recipiant damnum, capiatur partem et addatur parti supradicte:

de

Quod
est dietum,

dicte revenditiones fiende

(le

talibus possessionibus pignoratis, ut

usque in presentem diem fiant de plano inter ipsas partes seeundum tenorem instrumenti gratie et non subiaceant conditionibus talium proclamationum aliquomodo. sed totaliter in his revenditionibus fiendis de possessionibus pignoratis et venditis usque in diem supradicte partis, ipsa pars sit eoni(un)cta. Que pars capta fuit unanimiter per omnes nemine
diserepante. In reformatione

Maphei

reperitur folio lOOj^.

7.

De testamentis conliciendis per viam^ MCC0CXXV3 (indictione S.a)* die XXVIU

breviarij.
octobris.

Quoniam^

(multoties)^ notarij et caneellarij (eivitatis)^ Tragurij

(non)^

acceere pro testamentis condendis et ob carentiam presentie^^ notariorum multe persone tam mares^^ quam femine intestate^^ decedunt. super quo bonum est et rationabile providere^'*, ne homines intestati deeedant, et ut ob ipsorum bona lites et discordie non vadit pars dominorum comitis et iudicum^^ in generali consilio oriantur nobilium civium Tragurij, more solito eongregato (et)^^ a modo in antea
valent (multoties)^^ ad villas
;

pro statuto firmiter observari debeat:

si quis tam masculus quam femina, qui et que possit" rationade iure testari, cum esset infirmus vel infirma in comitatu et distrietu civitatis Tragurij, (et)^^ voluerit ordinare suam ultimam voluntatem (et disponere bona sua)^^ per modum breviarij, coram tribus testibus fide

-Quod
et

Ijiliter

dignis districtualibus sive civibus^o videlieet, etnon forensibus, dicat et ordinet. qualiter post ipsius mortem vult et intendit bona sua disponere et ordinare

seu legare. Postea vero illi vel ille^^, qui volent^^ tale breviarium et talem ordinationem facere relevari in publicum, accedat ad dominum comitem Tragurij, qui pro tempore fuerit^^, et suos iudices deelarando ibi, quod de suis bonis in presentia talium tali ordinavit^* faeta sua et disposuit testium, quorum nomina immediate^^ debeat^^ exprimere; tune dominus comes faciet^^ ipsos testes cum debito iuramento examinare, ipsisque exa1

Samo
i

L.

S.

C.
^*

27.

8.

C.

6
i

L.
^^

modum

L. Quia
C.

1^

intestati

Samo
^^

~
^^

S.

'

Samo

L.

0.

presenture
est

C.

1425.
^'^

L. possint S. Samo S. i C. iudicium 22 c. volunt -^ L. ille vel illi 20 c. civitatis L. ^^ L. debeat immediate -^ C. imediate -* C. hordinavit

L. saper qno

bonum

faciat

providere et

^^

rationabiliter g^mo
C.

Samo L.

23

Samo S. i Samo
^^
^^
-

C.
S.

homines
i

L.
C.

C.

^^

Samo

l. erit
^^
S.
i

C.

MON. HISTOR.-JUR

X.

220
minatis, per rivarium
<et

Reforinationum Tragurij.

communis

stridare^ in lodia^

magna communis

seniel

super pontem^ terre firme ac apud ecclesiam^ predieatorum in burgo tribus diebus dominicis successive sequentibus. quod propter mortem tali de tali villa, qui in tali loco obijt sub tali die. et tali vult faeere (fieri)^ breviarium, et in publirum relevari ea^. que' ipse defunctus de bonis suis disposuit et ordinavit in presentia testium propterea si aliquis vult contradicere. debeat eoram domino comite et iudicibus^ comparere infra dies triginta^ uti iuribus suis eirca dictam ordinationem^^, quibus diebus XXX^^
:

transactis et nullo contradicente, (dominus

consiliarijs.

comes eum

suis iudieibus et tribus

ad bussulos et ballotas^^, si per eos aut per maiorem partem eorum confirmatum fuerit dietum breviarium. auetoet tale breritatem)^^ tribuant relevandi in publicum dietum breviarium viarium seu ordinatio et dispositio. facta in presentia testium ut supra. valeat et^"^ teneat. ac si esset testamentum factum et scriptum manu
faeto partito inter eos
:

publici notarij

in

presentia
et

testium
tale

qui volunt^^ quindeeimi^

faeere
die^^

relevare^

et examinatoris. Sed si ille vel illi. breviarium. si fuerit presens. infra^'

absens

infra^^

mensem

post

mortem

testatoris.

et

non notificasset^^ hoc domino comiti et iudieibus faciendo proelamari. ut dietum est quod postmodum nullo modo possit fieri facere^^ tale breviarium. immo'-^^ habeatur defunctus vel defuncta pro intestato^*. Firmato semper et declarato, quod si tali defunctus vel defuncta suum condiderit testamentum scriptum per notarium solemniter secundum consuetudinem (civitatis et loci. ubi testator obierit quod tale testamentum r^ prevaleat breviario, quod breviarium in dicto asu sit nuUum. sed testamentum teneat. ut dietum est. (Que pars posita capta fuit)-^. (In reformatai-iendo^^ ])reviarium
:
;

tionibus. folio 97.)"'

8.

De

soliitione

iudieuin et examinatoriim.
die

MCCOCXXV..
Per presentem partem. que
publico

XXYIL
est

octobris.

vadit,

laudabiliter

statuendum. ut

commodo officia diligentius observentur: Quod a modo in antea quilibet examinator

pro

omni instrumente.

cuiuscunque generis et conditionis existat. et etiam testamente, ad quod fuerit presens. habere debeat solidos IV parvorum. videlicet duos. quando instrumentum stipulatur, seu testamentum conficitur et ordinatur et duos. quando ipse eiaminator se subscribit. dum extractum est in publieam formam, intellio:endo de instrumentis et testamentis confectis seu conficiendis in civitate, burgo et hortis Tragurij. Sed si continget aliquem exarainatorem
;

22

L. in
L.

L. XXX Samo L. L. XV L. Samo

5

L.

stridetur
S.
i

h. logia
i

Samo

C.

8.

C.

et

20

C.
^

S.

10 C.

dictas ordinationes

13

8.

^^

L. ac
L. in
i

18

18

ponentem i C. quod
^i

30
i

*
s

8.

C. ecclesia
i

8.

i^

C. voluerit

faeere
26

fieri

23

s.

C.

imo

S.

l, faeientes
24
i

C.

S.

C. 'iudices 12 l. ballottas

L. relevari

^^

21

S.

8.

C.

27

Samo

C.

C.

intestata

notificassent
25

^^^^^ g

Lib.

II.,

Cap. 8.-9.

221

villas seu campum, in taxatione doraini comitis. qui pro tempere remaneat, quantum habere debeat ilie tali eiaminator, considerans distantiam villarum seu locorum, ad quas et que ibit. Preterea, quod iudices, coram quibus aliqua venditio alicuius animalis seu animalium iuxta consuetudinem fiet, debeat habere solidos 17 pro quolibet animali. videlicet duos ab emptore et duos a venditore.

ire

ad

fuerit,

(In reformationibus reperitur folio 98.)^

9.

De modo
et

(et

ordine)^ exequendi seiitentias (a libris

mib'tis

20

infra

solliitione

pro exeqiitione eorum)^.

(Die XXII. novembris)^

Qaia in statutis voluminum^ statutorum (comraunis Tragurijj^ libro primo, capitulo XXXyiIL', (in quibusi^ fit mentio et datur modus et ordo de exequtione^ sententiarum et solutionibus^o fiendis creditoribus eontra suos debitores, non dedaratur magis de sententijs magne quantitatis quam parve, sed generaliter loquitur et modus datur in predio- tis exequtionibus^^ et solutionibus, que res cedit et cedere posset in incommodum tam creditoris quam debitoris, cura de omni miniraa quantitate debitor posset^^ dicere, intra tenutam meorum bonorum, quod certe inconveniens est; ad hoe ut creditores possint^^ consequi suam solutionem vadit pars dominorum comitis et iudicum in con silio generali nobilium Tragurij statuti robur et vim perpetuis temporibus obtentura.
:

Quod a modo
XXtii^
sententia eontra

in antea nullus debitor

usque ad

libras viginti^* et de

stabilibus. sed debeat exequtionii mandari in suis bonis mobilibus vel (personaliter)2o deteneatur^^. si bona mobilia non haberet. Preterea quia in libertate militis domini comitis erat accipere omnem solutionem. quam valebat^^ pro exequtione2^ facta per eum de talibus sententijs, quod minime honestum est. declaretur per presentem partera Quod railes doraini comitis presens^^ et futurus'^* habere debeat pro exequtione25 alicuius sententie de libris Xin26 infra (et usque ad libras Xy^ solidos quinque28 parvorum pro qualibet: a dictis vero libris (X)^^ supra usque ad XX et ab inde infra usque ad X habeat solidos X pro qualibet sententia. (Qua pars capta fuit per consiliarios 26. qui posuerunt eorura ballottas in bussula alba de sic. non obstantibus quatuor repertis in bussula rubea de non)^^.

libris infra possit

dicere, intra^^ (in)^^ bonis meis^^

eum

(Millesirao,

indictione
C.

quidem
S.
i

6.

(?).

die

22.

mensis
S. S.
i i

novembris)^^

^ sollutionibus L. executionibus l. XX L. XX C. intromissioni L. L. meis bonis Samo L. resenti Samo L. volebat C. L. detineatur C. C. futuris L. V Samo C. L. executione L. X gamo L. gamo gamo C. C.
S.
i

Samo

S.

L. Quia in volumine

C.

Samo

C.
S.

Samo
S.

C.

Samo
'^

C. C.
^^

38.

Samo L. ^ Samo
S.
i

L. executione

^^

12

L. possit

^^

C.

13

possent

^^

i^

^^

^^

execiitioni
f

^^

S.

^^

^^

^^

^4

25

^^

^'

S,

28

29

30

S.

^i

S.

222
10.

Reformationum Tragurij.

Quod in consilio loquatur italice. MOCCOXXyL, die XXIL maij.

Quia italiea lingua et idioma latinum inter alia idiornata est merito preferenda, ad hoc ut nobiles eivitatis Tragurij assuescant latino sermoni, quem alias habebant, sed longa de'ssuetudine derelictum est. et etiani ut dominus comes presens et futurus intelligant. quod in consilio disputatur^ et ut iuvenes nobiles clare discant linguam predictam, vadit pars dominorum eomitis et iudicum: Quod a modo in antea nullus nobilis in generali consilio, ut nunc congregato et pro tempore congregando, audeat vel presumat modo alio in suis arrenghis vel sedendo super bancbis loqui aliter quam in lingua latina et italico sermone, pena solidorum quatuor pro et quilibet possit accusare et habeat medietatem quolibet et qualibet vie
;

dicte pene;

quam quidem penam dominus comes

teneatur
et

vinculo

sacramenti

debeat

irremissibiliter

presens et futurus sub eiigere a quolibet

contrafaciente.

11.

De examinatoribus

augendis.

Occurrit plerumque, quod propter hominum occupationes eiaminatores non possint haberi ad stipulationes instrumentorum et ordinationes testamentorum propter parvitatem eorum, quod est in preiudicium contrahentium preterea contingit, quod plures creantur examinatores fratres et propinqui. Ciuod etiam iniquum est, cum aliter et ipsi eiaminatores subrogantur loco iudicum vel consiliariorum in cognitionibus sententiarum. ideo vadit pars dominorum eomitis et iudicum Quod a modo 'In antea fiant et fieri debeant duo alij eiaminatores ultra illos sex, qui creantur vigore statuti, ita quod sint octo eiaminatores
in totum, qui debeant exercere
datis per

suum

officium per

annum cum

illis

modis,

dictum statutum de eiaminatoribus. Item quod de cetero duo fratres aut duo consanguinei simul. aut aliquis alter propinquus. aut de una domo aut progenie, qui se eipellant de consilio. dum negotium alicuius tractatur, non possint aut possit modo aliquo creari et eligi eiaminatores. prout non possunt esse simul iudices.
12.

Quod

sindicus possit habere alia

oflicia.

Item captum et obtentum fuit. quod illi, qui de cetero creabuntur sindiei communis, possint etiam creari iudices et habere alia officia ipso
durante sindicatU; aliquo statuto seu reformatione
in

contrarium loquentibus

non obstantibus.

13.

De modo ereandi

oiflciales

loco absentiuiii.

Die XXII. augusti.

Cum occurat sepissime, quod ei officialibus, factis et creatis per generale consilium Tragurij. aliqui deliciunt, stantes eitra civitatem. unde officium patitur incommodum. et sit bonum providere propter pul)licum bonum, vadit pars dominorum eomitis et iudicum:

; :

Lib., II.,

Cap. 10.-14.

22'^

Quod quotiescunque contigerit, a]iquem officialem abesse tam ex illis. qui creantur per consilium, quam qui creantur in mutatione curie per dominum comitem et suos iudices vel consiliarios, in auctoritate domini comitis et suorum iudicum sit, inter se eligendi unum alium officialem loco tali absentis, qui eligendus stare debeat in ipso officio per illud tempus, per quod stabunt alij socij eiusdem officij et hoc intelligatur de illis, qui trahunt mansionem et stant extra civitatem et districtum Tragurij per dies X.

(In libro reformationum communis Tragurij, scriptarum manu magistri Maphei Gavana de Mugla olim iurati notarij communis Tragurij in ^POCOO<^XXVIL, indictione quinta. die XXIL mensis maij reperitur quedam reformacio infrascripti tenoris Lex Barbadica)^.
:

14.

De

sententijs voluntarijs

exequenis.

{MOCOOXXVII.,

die Xyil. maij).

contingat sepissime, quod mutuantes pecunias suas et alio modo pecunias ab aliqua persona recipiant et paciantur^ damna maxima et incomoda* ac iniurias^ pro servitijs factis et comodis^. quia debitores dicunt suis creditoribus intra in bonis meis pro tua solutione; quod certe ne dum inhonestum sed impium esse videtur; ad hoc ut a modo in antea creditores consequantur ibi debita, prout est iustum, vadit pars dominorum comitis et suorum iudicum in dicto generali consilio: Quod de cetero omnes homines et persone, cuiuscunque gradus et conditionis existant, debentes dare et solvere alicui per sententiam voluntariam et latam de voluntate partium, ut quotidie fit, aliquam quantitatem pecuniarum solvere debeant et teneantur creditoribus suis cum pecunijs numeratis et non alio modo in termino contento in ipsa sententia, vel cum fuerit requisitus per creditorem, si in ipsa sententia terminus non contineretur sed solum in ipsa dicatur ad voluntatem creditoris. veluti plerumque fit; et si in termino ipso, vel cum fuerit requisitus ut supra, non solverit per regimen statuatur dicto debitori"^ terminus alter ad solvendum creditori, in quo ipse debitor posset vendere de bonis (suis)^ satisfaciendo deiuste habere debentes
:

Oum

bitum suum. Et
et cogi

si

in dicto termino ibi statuto

non

solverit,

mandari
et

ibi

debeat per
in logia^ ire

sed

si

dominum comitem ad standum in logia. donec noluerit et mandatum spernerit^^, vel si iverit

solverit

postea

iterum ibi mandetur, ut^^ vadat in logia^^^ qi si secundario non observaverit dictum mandatum, tertio et peremptorio ibi mandetur. Verum si tercio^^ non iverit et non observaverit, ponatur dictus debitor in carcerem^* cantoni palatij, a quo (carcere)^^ non recedat, donec solverit integre creditori suo. Declarando, quod dicti termini ut supra statuendi dari et asignari^^ debeant per dominum comitem cum suis iudicibus, secundum quod
recesserit,
eis

videbitur respecta^'^ quantitate

^

pecuniarum
^

et qualitate
*

personarum ac
^

Samo

P. iniurijs

P.

^^

Samo
^^

L.

L. commodis

^ ^5

L. spreverit

Samo

P.

L. et L. assignari

"^

L. incommoda Samo P. L. P. L. caFcere L. lodia L. L. inspeeta

L. patiantur
creditori

lodia

^^

^^

tertio

^*

^^

224
facti.

Keformationum Tragurij.

non possit^ recedere pro sua necesdomini comitis seu comestabilis, qm tune esset de custodia plathee^, et si recesserit sine licencia, ut dictum est, habeatur ille tali pro contumaee, tamquam si non ivisset in logiam^ tune. quando sibi^ mandatum fuit. Addatur preterea, quod non fiat aliqua sententia. que sit contra presentem partem in aliquo eapitulo; et si que iiet^, non teneat nec valeat tali sententia. Et hec reformatio habeatur pro statuto et in volumine statutorum ponatur. (Qua quidem pars posita in
Iiisuper quod, existens in logia^.
sitate (de logiaj^ sine lieencia^ militis

dieto eonsilio, etc.)^^.

libro reformationum communis Tragurij. seriptarum manu maMaphei Gavana de Mugla. olim iurati notarij eommunis Tragurij. in MCCCCXXVIL, indietione quinta, die XXIL mensis maij, reperitur quedam

(In

gistri

reforraaeio infraseripti tenoris

:)^^

15. Qualiter apperiantur^^ testamenta et cadant legatarijs a legato

eis

dimisso^^.

MCCC0XXVILi4
Tragurij tarde
(et)'^i

(indietione quinta)i5 ^[^

XXIU^

(mensis)i^ malj^.

et popularium^ eivitatis^^ aliquando nunquam (depositantur)^^ et sero adimplentur, ex quo defuncti deeipiuntur et frustrantur voluntatibus eorum in non modieum gravamen animarum suarum et maximum preiudieium animarura eommissariorum, qui negligentes sunt ad implendum legata, et pium (et equum)2^ sit providere, (ut testamenta)^* et legata seeundum testantium^^ voluntates^^ adimpleantur. tam que fiant^' ad pias eausas, quam etiam que fiunt ob dileetionem et amorem vadit pars dominorum comitis et iudieum suorum^s in generali eonsilio nobilium eivitatis Tragurij eongregato:
;

Quia tempore retro aeto testamenta nobilium

in antea notarius, qui condiderit aliquod testamentum apertum, debeat ipsum testamentum publicare et apperire^^, si erit elausum, inmediate^o mortuo testatore vel testatriee in presentia regiminis, salvo iusto impedimento. et infra octo dies post mortem testatoris notifieare omnibus legatarijs sub vinculo saeramenti legata euilibet dimissa et seribere iuxta dictum testamentum nomina illorum. quibus notifieaverit et si aliquis legatarius erit absens, dietus notarius debeat notifieare inmediate^\ dum venerit Tragurium, legatum suum.

Quod a niodo
vel

elausum

Et quod
tarij

legatarij

predicti debeant petere legata sua.

distulerint legata ibi dimissa petere. infra annos

vel testatricis. vel saltem eonsequi

Et si ipsi legadeeem post mortem

dicti testatoris
1

sententiam

suam

contra

L. lodia

plate ae

S.

P.

14

L. licentia
P.

1^

Samo
i

L
2

p.

possint
'^

^2

s
S.

c.

Milio 427.

C.
^*
^

18 L.

Samo

C.

madij
22

^^

^ L. Hcentia lo Samo L. Ibret ^^ L. et legatarij cadant a iure suo aperiantur i i^ Samo 15 Samo S. i C. S. i C. 22. 21 i^ 20 c. communitatis C. pupularium

gamo

L. lodiam

28

P.

L.

illi

L.

L. voluntatem L.

immeiate

Samo L.
^1

23

L, fiunt

Samo

L.

L.

immediate

suorum iudieum
2*

Samo

L.

2^

L. testantis

29

L. aperire

Lib.

II.,

Cap. 15. 17.

225
salvo iure pupil-

coinmissarium.

quo

tali

le^-atarius cadat a legato suo:

pervenerint ad etatem XX^ annorum, si erit notifieatum ibi, et etiarn mente eaptorum; quibus non preiudieet^ dictiim tempus. (Et posita dicta pars, eapta et obtenta fuit per consiliarios XXXta, qui posuerunt eoram ballottas in bussula alba de sic. non obstantibus quatuor contrarijs repertis in bussula rubea de non)^.
loriim, qui)jus ciirrere

ebeat

dictus

terrainiis,

post

quam

(In reformationibus

mci Mdphei Cavazza reperitur

testantes

folio

105.)*.

16.

Quod

non molestentur.

Preterea quia testatores plerumque, immo sepissime molestantur et inquietantur ab attinentibus, propinquis et consanguineis ac amicis. ut testentur ad voluntatem dictorum, qui ne ^um languentium et in eitremis laborantium sed etiam su proprie salutis immemores sunt, seducentes mentes infirmorum bonis, solidis et divinis verbis et consilijs indigentium

ad ordinandum seeundum seducentium appetitum

illorum
victa,

et

non secundum bonam

dispositionem, veluti
sol

que non

um Deo

noviter contingit in hac urbe molestijs iusto, sed terrenis hominibus redditur abhomi-

modo

testantes preter suam intentionem disponant, deordinetur et pro statuto firmetur Quod a modo in antea, quando cancellarius et notarius communis presens et futurus et simul eaneellarius comitis presentis et futuri ibunt ad

nanda,

videlicet,

quod

C'laretur,

faciendum aliquod testamentum alicuius persone tam mari quam femine, (uiuscunque conditionis existant, et viderint aliquem hominem seu personam, euiuscunque conditionis, status et gradus existant, molestare et inquietare testatorem et instare, quod ille tali testator faciat et facere velit testamentum ad instantiam suam et non permittat facere ad libitum suum quod tune notarius ille et cancellarius debeat illum talem turbantem et molestantem expellere et licentiare de camera seu loco, ubi erit testator seu testatrix et si ille recedere noluerit inde. quod ipse notarius et cancellarius debeat immediate ire ad dominum comitem, qui pro tempore tuerit, et notificare hoc factum, ut ipse comes possit et debeat providere. ut iustum et
:

conveniens

erit.

17.

De

sindicis et eoruni officio.

Gum

sepius

propter

aliqui accipiunt de bonis et iuribus

temporum labilitatem et longe communis et occupata

etatis

lapsum
post-

detinent,

posito Dei timore et honore seculi, ne occupationes

huiusmodi teneant indebite, qui possidere non debent. vadit pars domini comitis et suorum iudicum: Quod a modo in antea dominus comes presens et futurus cum suis iudicibus de anno in annum eligere et creare debeat tres sindicos communis de nobilibus Tragurij. quibus detur sacramentum, quod ipsi bona fide et sine fraude remoto odio, amore et timore, pree et pretio ac omni humana gratia diligenter perquirent res et bona communis et iura rerum stabilium tam in civitate quam extra quomodocumque spectantes et spectantia dicto
1

S.

S.

C.

C.

XXti

pregiudicet

Samo

S.

C.

Samo

226

Keformationum Tragurij.

et contra quoscunque reperientes occupatum tenere aliquid de bonis ac iuribus quibuscunque communis tam in civitate quam extra. agent et in iudicio convenient et petent nomine ipsius communis litigando et agendo et defiendendo solicite et faeiendo omnia et singula aeta iudiciaria et ad lites necessaria usque ad finem litium. Quorum officium duret et durare debeat per unum annum continuum. Et qui creati fuerint, non possint refutare, pena librarum XX.V parvorum pro quolibet refutante. Et habeant dicti sindici pro suo labore libras X pro centenario, secundum quod erit estimata res, quam evicerint, et que communi esset adiudicata, quas pro centenario debeant habere ab illo, qui convictus erit, quod tenuerit iniuste talem rem evictam, qui convictus etiam scripturas et processus solvere teneatur. Preterea dicti sindici exigent legata testamentorum communi pertinentia et bona alia queque communis mobilia. Et unus sine

communi,
et

rebus

eorum requireret soeium. ut cum eo petat. Et similiter si aliqua persona privata ibi vel alicui eorum fecerit conscientiam, quod aliquis teneat de bonis et iuribus communis, petere debeant vinculo sacramenti. Hoc tamen declarato, quod si aliquis tenens de bonis communis in prima citatione remiserit communi rem petitam. non subiaceat ille remittens talibus expensis suprascriptis. non intelligendo illos esse occupatores bonorum communis, quibus data est gratia per serenissimum dominium nostrum venetum solvendi debita infra
alio'

possit petere, sed si aliquis*

et tali requisitus petere debeat.

annos.

18.

De

electione upani fraternitatis sancti Spiritns.

Sanctum et pium est de gubernatione ecclesiarum providere maxime ubi manifeste videtur, res ecclesiasticas male distribui et gubernari, et etiam quando apparet aliquem assidue et solicite querere suum, et eligi in gubernationem ipsarum rerum, ut ex ipsis consequatur commodum postposito timore Dei et hominum verecundia; ordinetur et sanciatur per presentem
partem

Quod a modo in antea fraternitas sancti Spiritus, quando vult facere suum zupanum, eligere debeant quatuor homines de dicta fraternitate. et
domino comiti et suis iudicibus. qui pro tempore dominus comes cum suis iudicibus debeat eligere unum de dictis quatuor. Qui zupanus reddere debeat bonam rationem et legalem de bonis dicte fraternitatis administrate per eum infra XV dies post completum officium suum in presentia unius iudicis, quem dominus comes mittet ad videndum et in presentia aliorum dicte fraternitatis. coram quibus consuipsos electos presentare

erunt, qui

everint reddere rationem.

19.

De

administratione liospitalis sancti Spiritus et legate

solidorum X.

MCCOOXXVIII.,
Rectorum
siarum
est.

die

XXI.

februarij.

ne

dum

et hospitalium, in
et

reparationi civitatum vigilare. sed etiam ecclequibus omnes christiani conveniunt causa salutis

animarum

ad

vite sustentationem,

unde existente

hospitali

sancti

Spi-

Lib. II., Cap.

18. 21.

227

Tragurio in malo ordine. taliter quod minetur ruinam, et boiium de ipsius restauratione vadit pars dominorum comitis et iudicum: Quod a modo in antea statuatur et pro lege irrevocabili habeatur
ritus de
sit

providere

Qiiod quilibet ci vis et distrietualis Tragurij suum faciens testamentum teneatur et debeat dimittere in fabriea dicti hospitalis ad minus solidos parvorum; et si oblivione vel alio modo preteriret non dimittendo dictos solidos X, quod tune commissarij tali testatoris debeant dare de bonis ipsius defuneti dictos solidos parvorum. Prterea sicut omnibus notum est, quod temporibus transactis upani

saneti Spiritus et

alij,

qui habuerunt in gubernatione

et

hospitale et dictam

fraternitatem, administrarunt bona dicte

fraternitatis seu hospitalis taliter,

quod

dictum hospitale minetur ruinam,

pauperes, qui in eo habitant,

malima incommoda patiantur, et sanctum sit providere super hoc; vadit pars dietorum dominorum comitis et iudicum Quod a modo in antea upani dicte fraternitatis, qui pro temporibus
:

sui zupanatus immediate debeant et teneantur monstrare rationem et administrationem dicti zupanatus. videlicet omnium denariorum et aliarum rerum, quoquomodo perventorum et perventarum ad eorum manus, toto tempore sui zupanatus, in presentia domini comitis et suorum iudicum, qui pro tempore erunt et facta ratione sua, denarios, qui restabunt in manibus suis, statim debeant exbursare. Et quod dicti denarij et etiam denarij, qui eiigentur per eos de tempore in tempus tam pro introitibus quam aho modo, debeant poni in una capsa, que habeat duas claves, quarum unam teneat dominus comes et aliam zupanus. Et quod dicta capsa teneatur in sacristia maioris ecclesie, donec provideatur, ubi debeat poni. Item quod dicti upani non possint facere vendere introitus saneti Spiritus neque aliquam eipensam ultra libras Y sine scitu et licentia domini comitis. Ad hoc ut dictum hospitale reficiatur, aptetur, reparetur et in aconcio teneatur ceterum ne dicte possessiones dicte fraternitatis et hospitalis malignentur, quod nulla possessio eius vendatur seu alienetur sine licentia domini comitis et suorum iudicum, et si aliqua venditio fieret sit nullius erunt,
in
fine
et assignare
; ;

roboris et firmitatis.

20. Qiiod examinatores se siibscribant.

Die XX. maij.

b
in

Oaptum

fuit,

in antea omnes eiaminatores, qui erunt teneantur vinculo sacramenti se subscribere instrumentis et testes immediate, quando erunt stipulata in ipsis instrumentis et testamentis.

quod a modo
debeant
et

21.

De

eleetoribns iudicum.

Die XXII. maij.

Plerumque
non accedunt
in
tot

contingit,

nobiles, quot

quod in congregatione consilij nobilium Tragurij secundum ordines priscos possint eligi iudices,

quorum

electione fienda ponebantur

XY

ballotte

rubee seu aurate

et toti-

228

Eeformationum Tragurij.

dem
rubee

albe,

deinde

ibatur ad cappellum. et
tarnen,

illi,

qmbus

bant, erant electores. ita

et oeto albe,

quod de

dictis

XV

dicte rubee tangeponebantur septem

et

illi,

quibus rubee tangebant. erant firmi electores, que

manus. defficientibus nobilibus, incommoda erat nunc autem ne defifectu illorum, qui accedere nolunt ad ipsum eonsilium, dieta electio impediatur vadit pars domini comitis et suorum iudicum
electio.

quia fiebat per

tot

et intricata:

Quod
ballotte,

modo

in antea

iii

electione predicta fienda ponantur in capello

et

ressiduum seeundum numerum nobilium, illi, quibus tangent dicte ballotte septem aurat, sint firmi electores dictorum iudicum creandorum in camera seeundum consuetudinem.

septem tantum aurat^

qui reperientur in ipso consilio, et

22.

Lex nova veneta\

De
Sicut (enim)*
leges,

siiccessionibus ab intestato^.
die XXII. augusti)'.

(MCCCOXXyiII.,
ubi

bonum est leges et statuta observare, ita sanctum est obscure^ sunt, declarare et addere ipsis. si quid rationi consonum^ videtur addendum Ideo cum statutum Tragurij de successionibus a)) intestato, positum libro III.^ (capitulo XVL)^ sub rubrica de bonis eius, qui decesserit sine testamento et heredibus", sit obscurum precipue, ubi dicit, quod medietas bonorum deveniat ad propinquiores defuncti, unde bona exierunt; quod loco illius statuti observetur statutum infrascriptum. extractum de statutis alme civitatis Venetiarum, in hunc modum, videlicet:
ipsas
:

Qualiter filij (et)^ filie et nepotes et ceteri propinquiore3 de prole descendentes et ascendentes in bonis^ defuncti ab intestato debent^^ suecedere et hereditare:

Sicut enim iustum

sit

luntatis^^ ultime (deficientium)^^,

stilus:

omni cogruum rationi putamus, ut vopostquam^^ aliud esse non potest. liber Ita iustissimum credimus, ut circa bona illorum^, qui deficiunt
(est)^"^

et

intestati,

discrete et cum omni diligentia studiosius^^ insurgentes de his disponamus iuxta utilitatem eis succedentium etheredum. Ideoque sancimus. cum moritur quis intestatus, si tantum filios reliquit, illi equaliter veniant ad successionem, ita quod si aliquis filiorum divisus erat a patre pro^^ securitate^^. tantum minus percipiat, quantum a patre habuit. Si autem supersunt filij et nepotes ex filio, isti succedant ita, quod nepotes tantum habeant, quantum pater eorum, si viveret, et illud inter se equaliter divident; et si ipsi divisi fuerint ab avo, tanto minus percipiant, quantum ipsi habuerint ab avo et si unus ex ipsis nepotibus divisus fuerit, in sua
:

Samo P. P. 3 P. oscure L. qui consonum rationi Samo L. Samo L. P. ascendentes bona gamo P. debet - P. P. volimtantes P. post quis Samo L. L. istorum L. studiosi L. per L. securitatem
^ ^
^ '

Natpis 22. glave u P.

^

Natpis 22. glave u L.

^^

'

Samo L.
^^

^^

1^

1*

^^

^'

^^

^^

Lib. IL, Cap. 22.

229

tantum computf-tur^, quantum habuit ab avo. Si vero defunctus^ tantum nepotes ex uno filio, illi totum habebuiit; et si unus vel pliires divisus vel divisi fuerint ab avo. idem observetur, ut dietum est Si autem reliquit nepotes ex pluribus filijs masculis, isti totum percipiant. et tantum habeant nati ex uno filio, quamvis sint pauciores, quantum nati ex alio, licet sint plures; ita quod si aliquis fuerit divisus ab avo, idem observetur ut supra. Idem dieimus in quolibet masculo deseendente per masculinum sexum a defuncto. Et volumus, quod si filius vel nepos vel quilibet descendens a masculo uxorem acceperit et dotem habuerit, pater
parte
reliquit

eam percipiat ante partem, ipse de bonis mobilibus tantum. Si vero defunctus reliquit filium et filiam unum et^ unam vel plures. volumus, quod filia, si* non fuit nec est uxorata. in bonis mobilibus patrisequaliter suecedat cum filio defuneti et nichil^ habeat de iramobilibus, si mobilia sufficiunt ibi ad talem dotem. cum qua possit congrue uxorari, et ibi videtur, quod non sufficiant, et (si) filius noluerit amplius ibi dare. tune liceat ipsi mulieri. cum fuerit in etate, fratre suo vocato, si fuerit ad etatem, et si non fuerit ad etatem, etiam vocato, convocare' tres vel quatuor de propinquis suis ex parte patris et totidem ex parte matris, si eos habet, vel tantum ex altera parte, si ibi videtur. vel dominum comitem cum sui.s iudicibus tantum. si mulier voluerit; qui propinqui vel dicti domini dilio-enter videant, utrum pars mulieris mobilium sit tanta, que suficiat^ ad dotem, cum qua possit congrue uxorari vel non. Et si inspecta qualitate mulieris et quantitate bononorum, qu^ habent, et etiam alijs circumstancijs^^. aparuerit^^ eis omnibus vel maiori parti eorum, quod pars sua mobilium suficiat^"^ ei ad dotem. sit contenta mulier parte illa. Alioquin ipsi decernant talem dotem, cum qua possit congrue uxorari, et totum hoc facere debeant ipsi propinqui infra XV dies, postquam factum in suo arbitrio receperunt. Si autem dicti^^ propin^ui non potuerint^* vel voluerint^^ concordare infra dietum tempus, vel tot sint ex una parte, quot ex alia, tune deducatur factum ante dominum comitem et iudices (si mulier vult), ut et ipsi infra. Xy dies, postquam factum coram eis deductum fuerit, dicant super hoc, quid ibi videtur. Et si per sententiam dixerint. quod pars mobilium mulieris sit ei suficiens^^ ad matrimonium congruum contrahendum, sit contenta mulier parte illa. Alioquin statuent dicti domini nidiorem dotem, secundum quod eis videbitur. Eodem modo determinare^^ debent dicti domini comes et iudices. quando parentes mulieris se super his nolunt vel non possunt intromittere, vel quando mulier non habet parentes Tragurij. Quod si manifestum sit^. quod pars mulieris mobilium non suffieit, vel propinqui seu dicti domini dixerint, eam partem non suficere^^ et dotem (non)^** statuerint congruam (Idem etiam, quando nihil est de mobilibus), volumus, quod in potestate filij sit. (si etatem habuerit), utrum vellit^^ totam dotem dare, quando nihil est de mobiUbus, seu suplere^^ dotem, quando aliquid est de
eius vel avus (vel alius)^ de ascendentibus
vel heres eius

P. L. nihil Samo P. vocato fratre P. quod l circumstantijs L. apparuerit videbitur L. L. ipsi P. poterunt P. voluerunt L. sufficiens L. terminare L, ggt __ l. sufficere ^o Samo P. veht L supplere
^

L. in sua parte computetur tantum

si

filia
^

P.
^^

Samo

L.

P. vel

"^

sufficiat

^^

^^

^^

sufficiat
17

^^

^*

^^

^^

i^

i9

^i

22

230

Reformationum

Tragurij.

sua,

mobilibus, et omnia inmobilia^ ibi retinere, vel eum filia defuncti, sorore omnia tam mobilia quam inmobilia^ dividere equaliter^ et si etatem non habuerit^, hoc in discretione dorriini comitis cum suis iudicibus re;

maneat. Quod

si

ista infra

(per)* parentes vel dictos

mulier veniat cum fratre de illis videlicet, qu relicta fuerint a defuncto tantum. Idem ius observetur per omnia, quando plures sunt filij una cum una filia, vel plures filie cum uno filio, vel ex utraque parte sunt^ plures. Sed si defunctus reliquit filium
vel plures et filiam similiter unam vel plures cum nepote vel nepotibus vel alijs masculis descendentibus per masculum a filio vel a filijs idem per omnia. (ut supra^ dictum est), (volumus observari eo excepto. quod in divisione mobilium tantum, ut supradictum est)*^ vel mobilium et inmobilium^ nepotes vel alij descendentes supradicto modo tantum percipiant, quantum pater vel patres eorum, si viverent. Et si aliquis vel aliqui

medium annum, postquam mulier requisiverit. dominos non fuerint observata: volumus. quod de mobilibus et immobilibus ad equalem portionem

unum

fuerint (vel fuerit)^ ab avo vel patre vel ab alio de bonis eius aliquid habuerint vel habuerit^^, tantum minus percipient^^ vel percipiet>* in sua parte^^ et hoc quando bona inter masculos dividuntur. Idem si tantum nepotes vel unus vel plures (vel alij descendentes predicto modo similiter unus vel plures)^^ fuerint cum filia una" vel pluribus. Sed si cum filijs et nepotibus et alijs descendentibus modo predicto^ vel cum aliquo seu aliquibus eorum fuerit filia una vel plures (et neptis una vel plures)^^ vel alie descendentes ex filio vel filijs per masculum, idem per omnia faciendum est, ita tamen, quod

eorum

divisus vel divisi

et^^

de ascendentibus^^

P.

L.

nepotes ex fifio per masculum desneptis vel alie descendentes precedentes una, seu quot fuerint pro dicto modo tantum de bonis mouna stirpe seu colom elo, debeant bilibus, si ad dotem sufficiunt, vel de mobilibus et immobilibus havenire cum filiabus ad successionem beant in parte sua, quantum pater suorum bonorum, ita tamen. quod vel patres earum haberet vel hatantum habeat, quantum habebit una de filiabus ipsius defuncti, non berent, sicut supra diximus in nepotibus. in capita sed in'stirpem. Idem (etiam)^^ est statuendum^i, quando neptes^^ Ye\ ali descendentes modo predicto^^ una vel plures relicte sint^* a defuncto cum filio vel filijs defuncti tantum vel cum nepotibus uno vel pluribus tantum vel cum alijs descendentibus modo predicto. In his autem omnibus casibus si filius unus vel plures vel nepos seu (plures) ^^ nepotes vel alij descendentes modo predicto uxorem habuerint et patres vel avi vel aliqui alij de ascendentibus dotes eorum habuerint. volumus, quod istas dotes accipere debeant tantum de bonis mobilibus ante partem ipsi vel heredes seu successores eorum. Fili^

P. habuit Samo L. L. immobilium Samo L. P. descendentibus P. ut p aliquid habuerit vel haP. percipiant buerint P. percipient parte sua L. L. praedicto modo Samo L. Samo L. " L. cum una ^ p nepotes L. praedicto modo Samo L. L. statuendum L. sunt Samo P.

^0

L. immobiUa

P. sint
^^

L. aequaliter dividere

L. superius

^^

"^

Samo L.

^^

^^

^^

^^

in

^^

filia

^*

^^

^^

est

^^

^^

24

25

Lib.

JI.,

Cap. 23.

2f^l

autem, qu habent vel habuerint viros, nunquam cum prdictis masculis vel aliquo eorum succeent^. sed sint content dote sua. Idem in^ nepte una vel pluribus, que habuit vel habet virum, et in qualibet alia descendente.

Sed si defunetus reliquit tantum filias, et earum (quedam habent vel habuerunt viros)^, qiidam nec habent nec habuerunt, volumus, quod ill. que habent vel habuerunt viros, insimul suceedant cum alijs (iara)* dictis, ita tamen, quod ille, que sunt vel fuerunt uxorate, tanto^ minus percipiant (inf parte sua, quantum fuerint dotes earum. Et si cum talibus filiabus defunetus ,reliquit neptes ex filio vel filijs (vel alias descedentes per masculum ex filio vel filijs)^; si omnes sunt tales, que nunquam habuerunt (cum filiabus)^ suceedant, ita tamen, quod tantum haviros, insimul beant ips, quantum patres earum, si viverent. Et si una vel plures de
dietis^
fuerit,

neptibus
tanto^^

vel

deseendentibus

modo

predieto^^

fuerint

uxorate,

vel

minus percipiat

(vel pereipiant)^^ ^q parte,

que eam

vel eas^^

(eontinguerit vel^*" eontingit, quanto in dotem^^ habuerint, vel habuerit. Sed si reliquit tantum neptes vel deseendentes supradicto modo ex fiUo uno, alie deseendentes tantum ille, que sunt in eodem gradu, equaliter suceedant
;

habeant, quantum patres earum vel pater habere debebat vel debebant, ordine supradicto servato^, ut" uxorate minus percipiant. Et quod diximus in fiUa et qualibet descendente dieto modo, quod si habet virum vel habuit, tanto minus (semper/ pereipiat^^, quanto in dotem^^ habuerit, intelligimus, quando dos eius proeessit de bonis defuncti. Sed si ex pluribus filijs plures neptes sunt. non debent habere plus nate ex uno filio, quam ex alio et si alie deseendentes ex filio per masculum cum istis neptibus fuerint, fihe percipient^^. sicut patres earum pereipient^^ (et)^^ deseendentes pr^dicto modo percipiant, sicut pater vel patres earum, et in his casibus omnibus (omnia)^* observentur, que supradieta sunt. Nepotes autem vel neptes ex filia deseendentes nunquam succedunt, si cum dietis personis concurrant,
:

sed

si

reliquit filiam vel filias,

que habent

vel

habuerunt viros tantum

iste

equaliter suceedant.

23. Qiialiter successio

bonorum

et hereditas^s

ad ascendentes,

si

non

fuerint deseendentes,

deveniat.
tantum, volumus, avus paternus, si per masculinum proximiori gradu ascendentibus fratrem

Si vero non fuerint deseendentes, sed ascendentes quod primo veniat pater ad suceessionem filij, deinde pater non fuerit, et sic in quolibet masculo ascendente sexum, ita quod primo veniant illi, qui fuerunt^ in

defuneto.
vel

Si vero defunetus

rennquit^^

cum

dietis

fratres
1

(cum ascendentibus tantum:

similiter)^^

volumus
L,
^

quod ipse
L. tantum

P. succedunt P.

^^ P. vel tanto fuerit dicto 14 Samo P. 1^ L. dote

Samo

"^

Samo

L.

1^

P. percipiant

^^

23

Samo

relinquerit

P.

L. dote

gamo Samo Samo L. ^ L. Samo L. quae observato ~ L.

g^
s

L.

istis

L. supra^^

^^

P.

^^

eas vel

L.

^^

P.
^6

et

eam Samo

P.

^^

^s

Samo gamo P.

24

P.

L. percipiant

^^

^5 L. haereditatis

perciperent

L. fuerint

2? L..

2;]2

Eeformationum

Tragurij.

veniant (vel veniat)^ cum ipsis ascendentibus ad suecessionem, et equalis fiat divisio inter eos. Si vero nepotes ex fratre vel fratribus (defunctis reliquerit cum ascendentibus et cum alijs^ fratribus)* rel cum ascendentibus tantum. similiter volumus, quod ipsi nepotes ex fratre vel fratribus succedant cum eis ita tamen, quod ipsi nepotes tantum habeant, quantum pater eorum (haberet)^. si viveret. Ad alios autem descendentes ex fratre non protenditur ista successio. Et hoc quando sunt ascendentes (et collaterales vel ascendentes) tantum a defuncto. Sed si defunctus non reliquit ascendentes vel descendentes sed tantum fratres. succedant' ipsi fratres equaliter. Sed si reliquit cum fratribus nepotes ex fratre, veniant^ ad succ-essionem ipsi nepotes insimul cum fratribus. ita (tamen)^. quod (tantum )io hi percipiant. quantum pater eorum. si viveret. Sorores autem non admittuntur. quando fratres sunt. sed cum nepotibus tantum ex fratre sorores virgines et uxorat admittuntur qualiter. Et si nulla de predictis personis desrendentibus (et ascendentibus,^^ et collateralibus relicta est a defuncto, tune tiat de successione eius secundum consuetufrater vel fratres^

dinem

terre.

24.

Quod

successio boiiorum (mulierum )^- ab intestato morientiuin^^

eodem modo

procedat,

iit

de viri dictum

est.

{ex libro retormationum communis Tragurij, ad cartam 109. sub rubrica)^^.

Successiones autem mulierum, morientium^^ ab intestato. eodem modo procedant. ut superius dictum est, ita tamen, quod tam masculis^ quani (feminis)i' virginibus. (non)i maritatis et viduis omnium mobilium et immobilium equaliter successio deferatur (feminis)^^. Que quiclem partes lecte in generali consilio et posite ad bussulas^o ^t ballotas^i capte et obtente fuerunt per consiliarios viginti duos^^. qui posuerunt eorum balotas^^ in busula-* alba del sic. non obstantibus tredecim-^ repertis in bussula rubea del non^^.

25. Qualiter rum)^

Millesimo

(et

vicini et^^ collaterales

(et

quo ordiue debeant meiisiirari terre, voari)-' (voari debeant ad mensurationes terracreari quatuor mensuratores per annum)^^.
6.)^^.

quadringentesimo vigesimo octavo^^. (indictione

(mensis)^* octobris.

die XX.^^

districtu Tragurij.

contingit, quod vendentes terras suas in campo et mensurant terras ipsas soli sine pr^sentia vicinorum. occupantes de iuribus vicinorum et collateranorum taliter, quod ubi habeant^^

Quia

multoties

l U L. gamo L. Samo L. L. succedent L. venieiit L. Samo P. Samo L. Samo L. G. morentibus pred nadpisom ove Samo glave C. morientibus L. maseiili " Samo P.
1

L. quod ipsi fratres vel frater

,,alijs"

ima

biti

g.^Q^o
^

alij^*,

ali

Samo Samo

L.

'

^o

^^
i

^^

P.,

S.

12

S.

^^
i

8.

C.

1^

S.

^^

S.

C.

Lib.

II.,

Cap. 2i. 26.

233

poni faciunt (in)^ iiistruinentis^ in processu temporis oriuntur ]ites et cause iudiciarie, ex quibus oriuntur interdum multa mala. Ad evitandnm materias litium et scandalorum, que possent* ex (hoc)^ oriri in futurum, pro bono universitatis huius civitatis vadit pars dominorum comitis
vretenos
gratia,

exempli

poniint

seu

venitionum

vreten. duodeeim^, propter

quod

et

iudieum.

terre^ que de c^tero vendentur tam ad publicum incantum, per speciales personas, cuiuscunque conditionis eiistant, et quoquo modo, debeant mensurari, hoc modo videlicet: Quod illi vel ille, qui vendiderunt vel vendiderit terram"^ unam vel plures, antequam ipsas vel ipsam mensurent seu mensuret, debeant et debeat facere notificari^ per rivariura coramunis collateralibus et convieinis dictarum terrarum seu terre sive commissarijs et procuratoribus (eorum)^. si essent absentes, (dicensj^^^ q^o(j \q\[^ vendidit talem terram, et quod tali die debeant venire vel mittere aliquem loco sui ad faciem ipsius terre ad videndum mensurari eam seu eas eo, quia vult eam mensurari faeere. Et facta dicta notiticatione rivarius. qui eam fecerit. debeat facere notari in

Quod omnes

quam

cancellaria

communis. Et

tali

relatio rivarij et notificatio seribi debeat^^ in

instrumentis venitionum et emptionum, et si in dictis^^ instrumentis non esset scripta (dieta)^^ notificatio, ipsa instrumenta non valeant aliquo modo. Sed si ipsi vicini et coUaterales seu aliquis ipsorum nollent seu nollet venire seu mittere ad videndum mensurari (dictani)i^ terram vel terras, et in futurum sentient^^ se gravatos seu gravatum, dominus comes presens, et qui pro tempore fuerit. non debeat tales audire aliquo modo. immo a iudicio repellantur. Et mensuratio facta modo supradicto teneat plenam firmitatem. et nuUa lis possit moveri^ per dictos coUaterales vel vicinos, qui nolluerunt^' ire vel mittere ad videndum mensurari. Et si aliquis mensuraret seu^^ faceret mensurari terram aliquam. et non fecerit notitiam suis vicinis per rivarium communis modo predicto. quod tali mensuratio non teneat nec
valeat aliquo modo.

26. (De mensuratoribus creandis)^^

Preterea. ut mensurationes. fiende de terris, fiant debito modo, quod a modo in antea per dominum comitem cum suis iudicibus creari debeant quatuor^o mensuratores de nobilibus civitatis Tragurij, qui habeant mensu-

22

18

L.

Samo XXII

33

S.

C.

C.
^

^^

Samo
L.
^o
;

23

L. ballottas

S.
24

C.

^o

L. bussulos

l. bussula
i

25

glasovanju samo u P. 29 Samo L. L. vel

S.

C.
1

S.

C.

nema ga
^^
i

^5

L. XIII
27

21

L. ballottas
26

Dodatak
C.
^2

gamo

S.

s.

20.

gamo S. i 34 Samo

C.
S.

Samo L.

Samo
S.

L.

^'^ C. movere L. noC. sentiens ^^ l_ ^^ 26. glava luerunt ima natpis samo u L,, doim u S. i 0. ini ova jednu glavu sa 25.-tom, ipak u S. sa strane upisano: Qualiter

10 Samo S. C. 1* Samo S. i C.

L. instrumente
C.
^^

L. vendiderint

vel

C.

L.

MCCCCXXIX
l. habent

^^

28

Samo

XII
^
12

L. possunt
^

"^

h. terras

" L

debeant

S.

L. notiticare l. ipsis

^^

Samo Samo L.

creantur mensuratores terrarum"

^o

l^

jy

234

Keformationuin Tragunj.

rare terras vendenclas quoqiio modo, et que dabuntur in solutum creditoribus secundum ordines ipsisque creatis detur sacramentum per dietos domiiios
;

t-omitem
fraude.

et

iudices,

quod

eorum officium eiercebunt bona

per

fide et

sine

habeantque de provisione mensurandi secundum taxationem fiendam per dietos dominos comitem et iudices. considerata distantia loci. in quo mensurabunt. Cum hoc quod dicti mensuratores habere possint alia officia in civitate preterquam iudicantis^ ofiicium, ita tamen quod si aliquis existens iudex, fuerit electus mensuratori^, et^ si (existens)* mensurator fuerit electus iudex, in eius libertate sit acceptare. quod voluerit ex dictis officijs. (videlicet)^ vel remanere in illo. in quo existit, vel acceptare id. ad quod fuerit electus.
ofiicium duret et durare debeat
;

Quorum

annum

liarios

(Et posita dicta parte ad bussulos^ et ballottas" capta fuit per consi28. qui posuerunt^ eorum ballottas in bussula alba de sic, non obstantibus duabus repertis in bussula rubea de non)^.
(In reform.atione m-i

Maphei Cavazza

reperitur folio 112.)".

27.

Quod advocati eommnnis non

possint refutare^^

Die XXIII. novembrisi3.

Quia in legibus et statutis civitatis Tragurij habetur, et etiam est consuetudo, quod quilibet nobilis dicte civitatis possit esse advocatus, et ob hane causam cum crearentur advocati curie, ut solet fieri, plures ex hijs^*. qui creabantur. refutabant offitium advoi-arie, scientes^^ se posse esse advocatos cuiuscunque persone. pro qiia vellent, et sic refutato^^ ofticio^^, assumebant advocationes pro libito. ex quo multi pauperes liomines. habentes causas leggitimasi^, non poterant habbere^^ advocatos sufficientes quod est contra omnem humanitatem, equitatem atque-o iustitiam; ne litigantes de
:

cettero^i destituantur-^ ab advocatis in^^

eorum

litibus. vadit

pars

dominorum

eomitis et

suorum iudicum

Quod a modo in antea creari et elleggi^"* debbeant^^ sex advocati curie secundum consuetudinem. qui advocati ereandi non possint refiutare dictum offic-ium^^ advocarie sub pena librarum dei-em^''^ parvorum pro quolibet reffutante et quod postquam aceptaverint^^ dictum officium^^, non debeant
:

renuere esse advocati (uiuscunque persone ipsos^^ requirentis^i sub dicta pena librarum decem^- parvorum pro quolibet et qualibet vic-e. Preterea, quod nullus alter, euius(;umque conditionis et status existat. non possit esse advocatus alicuius persone iii aliqua causa statutis. reformationibus^^ et

L. mensurator L. vel Samo C. C. ballotas ^ C. possueruut C. busula U nema toga natpisa Samo C. L. his 1428., die 23. novembris ~ l. legitimas L. habere l. futato L. l debeant L. caetero destruantur oftitium L. X L. acceptaverint ^ oflitium ipsorum requirentes reftormationibus l x
1

L. iudicatus

Samo S. ^ Samo
S.

S.

C.

busulos
^^

"^

S.

S.

0.

^^

S.

13

^^

^^

S.

scientis

^^

S.

1'

S.

ofiitio

is

^^

20

et

ref21

--

S.

-^

S.

et

-*

eligi

25
j

-6

s.

27

-8

^ 29

S.

^^

S.

^2

^^

S.

Lib.

II.,

Cap. 27.-2y.

235

consuetudinibus
advocati ciine

iii

contrarium loquentibus non obstantibus. nisi illi sex ^ Proeuratores autem quilibet possint esse secuu-

dum

leges et statuta Tragiirij.

fiiit capta per consiliarios 22, que posuerunt eorum babussula alba de sit-, non obstantibus quinque repertis in bussula rubea de non)^.

(Que pars

lotas in

28. Qiialiter debent mensurari panni et rassie^.

Ubi publiea

utilitas

deprimitur, ibi est per rectores civitatum subve-

niendum. Hine* (est, quod)^ erat consuetudo mensurandi pannos et rassias in manibus et extirando in damno^ ementium, (ideo)^ vadit pars:

Quod omnes venditores panni et rassiarum ac de cettero^ vendentes pannos et rassias (debeant mensurare dictos pannos et rassias)^ super disco, 13 g^^u ponendo brazzonarium^^ quatuor digitis^^ longe (ab)^^ orio sub pena librarum XXV^^ devenienda pro medietate communi et pro (allia)i^ medietate accusatori.
Prterea quod finito tempore
na inus

comes vendidit
qui tune
erit

tinctor,

seu incantus tenturie^^, quod do^^ mense aprilis de et habebit dictum datium, teneatur similiter mensudatij

et

quod

incipiet de

rare

rassias,

que dabuntur
(

ibi

ad tingendum

(sibi)^^,

modo

supradieto,
orio

videlicet

super

disco

)-o

et

ponendo^^
et

Ijrazzonarium^^

longe

ab

per

quatuor digitos ad minus.

(Qu pars obtenta

eontrario)^^.

fuit

capta

per

consiliarios

27 nullo existente

29. ,Quod

laboratores

non exportent
patroni.
sexta,

partes^*

eornm antequam
mensis

(Millesimo,

indietione
in
statutis

quidem

die

vero

28.

novembri s)^^.
dicatur et

Cum
contineatur,

Tragurij

libro II. ^^

capitulo

LXXYL2'

quod laboratores terrarum non debeant vindemiare neque metere blada seu alios fructus colligere sine lieentia patronorum terrarum, et in eis non contineatur. quod non possint asportare partem suam, nisi patronus suam primo^^ aeceperit et asportaverit, licet de consuetudine hoc fit^^ ad hoc, ut hec consuetudo seriptura firmetur, vadit pars, quod statutum illud declaretur in hune modum, videlicet. quod sicut laboratores non

natpisa
'3

U nema toga Ovaj prazni prostor samo u L. Samo L. Hic Samo L. damnum Samo L. L. Samo L. L. digitos gamo L. L, brazonarium caetero Prazan prostor ostavljen u se 25. L. ^ L. tentoriae Prazan prostor ostavljen u L. Samo Samo u ostavljen za tu rije prazan prostor g Samo L. partem ggjno Samo L. brazonarium exponendo 2 C. 76 L. prius suam
^

S.

S.

S.

"^

^^

^^

^^

S.

^*

S.

^^

S.

^^

S.

^"

^^

S.

^^

S.

L.,

S.

^i

^^
i

^^

S.

-*

25

S.

C.

26 S.

C.

-7

S.

^s

^s

s.

C. sit

MON. HISTOR.-JUR. X.

22

236

Reformationum Tragurij.

possint^ (vindemiare et blada seu alios fructus eolligere, ita non possint)^ asportare suam partem, nisi patronus et patroni suam acceperint sub pena
in dicto statuto contenta.

(Que pars capta

fiiit

per

consiliarios 27. nullo

eiistente contrario)^.

(In reformationibus m-i

Maphei Cavazza

reperitur folio 113.)*.

30. Qualiter debeant creari estimatores.

Maior solemnitas

est

ahibenda

rebus, in quibus

maiorem ^ravitatem

inesse concernitur; solebant enim eitimatores creari ad scrutinium, ut in quadam alia reformatione facta de creatione ipsorum, nunc autem ad hoe.

ut solemnius ereentur, vadit pars:

Quod a modo in antea eligi et creari debeant estimatores in camara per electionem hoc modo, videlicet In capello debeant poni quinque ballotte rubee et alie secundum numerum consiliariorum albe. et ipsis positis extrahantur brevia, secundum quod sit in electione dominorum iudieum. ut sciatur, a quo capite debeat ineipi ire ad capellum, et illis. quibus dicte ballott rubee venient, simul cum domino comite debeant eligere dictos extimatores, qui extimatores possint habere etiam ultra officium extimarie omne aliud officium preter iudicatum et mensuratoris dicta alia reformatione et ceteris capitulis firma remanente.
:

31. Quo(l donationes sine licentia (domini)-^ comitis et curie (facte)

non valeant (neque

teneant)'.
(mensis)ii novembris.

M00CGXXX.8
eodem

(indictione

S.),

die

TSIU^

(In reformationibus folio 176. tergo)^^.

(In
consilio fuit per
:)^^

prefatum dominum comitem quedam pars

infrascripti tenoris, videlicet

Quod ad obviandum fraudibus, que de facili committi possunt^* inter contrahentes in^^ donationibus fiendis inter eos. vadit pars: Quod de cetero aliquis tam civis quam forensis habitator civitatis et districtus Tragurij non possit nec debeat in civitate et districtu Tragurij facere aliquo modo vel ingenio aliquam donationem, qu dicitur inter vivos. alicui persone de aliqua re tam mobili quam stabili absque expressa licentia et consensu domini comitis et iudieum presentium. et qui pro tempore erunt. Et si secus deinceps factum fuerit, quod huiusmodi donatio nullius penitus sit valoris vel momenti. Non tamen intelligendo de donationibus. qu fiunt propter nuptias causa^^ (dotis, qu quidem donationes possint
libere fieri, licentia

huiusmodi non)^' obtenta.

L. possunt
S.

Samo
S.

lesimo 430.

Samo
causas

C.
^'

C.
^^

2 6

Samo Samo
C.
i

S. S.

i i

L.
C.
i

Samo S. i gamo S. Samo S. i L.

S. i*
i

^
^

Samo Samo
22.

S.

i
i

C.

^^

C.

C.

S.

C.

Samo
S.
i
i

S.

C.
^^

C. Mil-

ii

L.

possent

Samo

S.

l. de

C.

C.

Lib. IL, Cap. 30.-32.

237
ballottas^

(Que quidem pars

contrariiim

fuit

capta et obtenta

per

18 de

sic.

in

decem

existentibus)2.

(In libro reformationum coramunis Tragurij,

indictione, die,

incipientium millesimo,

mense, quibus supra seriptarum manu m-i Francist-i de Yiviano quondam domini Joannis de Venetijs, tune notarij et cancellarij diete comraunitatis reperitur ad C)^.

omnia instrumenta de cetero scribantur et pubiicentiir per cancellarium communis tantum, et omnia alia nulliiis sint valoris)*. (Quod solus cancellarius communis conficiat instrumenta
32. (Quod
et testamenta)^.

(Millesimo, indictione, quibus

supra)^, die (vero)*^ XXVIII.^ (mensis)^

decembris.

(Convocato et congregato generali consilio nobilium^^ Tragurij ad sonum campan, ac voe preconia, more solito, de mandato spectabilis et generosi viri domini loannis ani^^, per eicellentissimum ducalem dominium Venetiarum honorabilis comitis civitatis et districtu Tragurij, infrascriptis omnibus palatij communitatis et sin guli peragendis in sala magna communis, alia pars per prefatum^^ dominum comitem posita:)^^ Cum not cancellariorum (et notariorum)^* preteritorum^^ per utramque cancellariam
fuerint et sint^^ hine inde dispers, et alique sint totaliter perdite et
ali

quoniam vadunt per manus plurium cancellariorum^^ et si huiusmodi scripture sive note essent in manibus unius, melius conservarentur et haberetur melior cura earumdem; quod vertitur in dispendium, damnum sinistrum et preiudicium personarum
possunt)^^
difficultate reperiri^'^,
:

(qaamquam

cum

iurium ipsorum, vadit pars: Quod omnes note instrumentorum, testamentorum, obligationum. procurationum et contractuum aliorum^^ reducantur ad cancellariam communis ad manus supradicti m-i^^ Francisci cancellarij communis, cui detur libertas et auctoritas ex omnibus ipsis notis in forma publica^i instrumenta extrahere, sumere, scribere, publicare et in formam publicam relevare. Que
et

instrumenta, sicut premittitur. redacta, sint autentica et valida ac firma et rata, prout et quemadmodum ipse Franciscus de eisdem instrumentis fuisset rogatus. Et quod de cetero aliquo modo, ingenio sive forma nullus alius
notarius,

quam

cancellarius

communis,

possit nec valeat in civitate et dis-

procurationes, obligationes, contractus et alia quecunque instrumenta. Et si unquam ulio tempore reperiretur aliquod instrumentum huiusmodi generis, rogatum manu alterius notarij, quam cancellarij predicti communis contra huiusmodi partem. illud
trictu Tragurij

conficere testamenta,

codicillos,

sit

nullius penitus valoris, vigoris, roboris vel

^

momenti. Eemanente tamen

S.
i

glave u S.
S.
i

Samo C. Samo nema nobilium" Samo U C. C. 28. C. Samo Valjada mjesto Zani(?) prefactum C. Samo L. L. reperiuntur sine L praetoriorum l cancellariorum plurium l ad manus ser L. aliorum contractuum L. formam pub.
i

C. ballotas

C.

"

Samo

S.

C.

Samo

C.

Natpis 32.
"^

Natpis 32. glave u L.

9

S.

S.

S.

^^

C.

1^

^'^

C.

^^

S.

i*

S.

^5

^^

C.

^"

'^

^^

^o

^^

in

2o8

Reformationum Tragurij,

statuto in suo vigore in ea parte videlicet.

possit

suum

scribere testamentum et sigillare.

quod quilibet de manu propria dumodo^ notarius communis

postea de eodem sit rogatus cum (aliis)^ sollenitatibus^ et c-ireumstantijs, (que in similibus de consuetudine et secundum formam statuti requiruntur)^. (Qua quidem; pars fuit capta et firmata per ballottas XXIII de sic. uulla in contrarium existente)^.
(In reformationibus m-ei Francisci de Viviano reperitur folio).

33. Quocl partes

consilij

non observentur. donec confirmentiir.

pientibus viri

Franciscus Foscari, Dei gratia dux Venetiarum etc. nobilibus et saMagdalene Contareno. de suo mandato comiti Tragurij et successoribus suis, fidelibus. dilectis, salutem et dilectionis atiectum. Vidimus et plene intelleiimus litteras vestras, quas nobis scripsistis ad responsionem capitulorum. que vobis misimus pro parte populi Tragurij. et auditis illis qui pro parte nobilium. et ijs, qui pro parte populi hic iuerunt, deliberavimus. sieut infra videbitis et primo
:

Ommisso primo

capitulo

capitulum. per quod petebant. ut anihilari faceremus aliquas partes et ordines de novo factas per consilium Tragurij, quas esse dicebant contra libertatem populi in eorum maximam angariam.

Ad secundum

Eespondimus non videri nobis aliam mutationem nunc debere lieri in partibus et ordinibus de novo captis. scribere volumus. quod illud capitulum de solutione soldorum IIII, qui dantur illi nobili, qui se subscriillis

bere debet in instrumentis, quoniam, ut scribitis, factum fuit tempore pestis, et etiam de solutione soldorum IIII pro animali in totum et per totum cancelletur et reducantur ad solutionem, que per statutum est ordinata. Et insuper super capitulo estimatorum et mensuratorum volumus. quod si aliquis senserit se gravatum de estimationibus et mensurationibus. quas facient predicti, volumus, quod vos comes cum illis iudicibus, qui apud vos sedent in causis civilibus, auditis partibus ministretis ius. prout vobis videbitur esse secundum Deum et honorem vestrum. Et insuper volumus, quod de cetero, quandocunque aliqua pars seu orclo capietur in eorum consilio, debeatis audire illos. qui si populus de illo ordine senserit se gravatum. de tali ordine se lamentabantur. et eorum rationes simul cum partibus captis in eorum consilio mittere debeatis nostro dominio vestris litteris. introclusas, ut, si honeste nobis videbuntur, conlirmari possint et ex nunc volumus, quod cum predictis scripturis mittere non debeatis aliquem, ne predicti propter hoc graventur expensis, sed solummodo mittatis partes et rationes partium. Que quidem partes non debeant o)3servari, nec sint alicuius vigoris^ quousque a nostro dominio fuerint confirmite
;

Omisso

tertio capitulo

ita

quartum. per quod peteljant, quod piscatores non rstringerentur acriter ad standum sine caputeo in capite, quando vendunt pisces quo1

Ad

L.
S.

Samo

dummodo 6 Samo

S.

Samo

L.

L. solemnitatibus

Samo

S.

[Ah.

II.,

Cap. 33.-35.

239

niam

ex antiqua consuetudine a nobilibus introducta hoc factum fiierit. fuit ita rigide observata, sicut nunc. Respondimus, quod illam consuetiidinem ita antiquam niimquam revocaremus, sed sumus contenti, qiiod rector, qui erit per tempora, faciat illam consuetudinem observari, sicut et quando ibi esse videbitur necessarium
lieet

numquam tamen

et

honestum.

Omisso ultimo capitulo

Quare mandamus vobis (;um nostro minori consilio, quatenus responsiones nostras ad predicta capitula observari debeatis et facere inviolabiliter
observari, facientes has

nostras litteras in cancellaria deinde ad suecessorum

memoriam

registrari.
in

Datum

nostro

ducali

palatio.

die

XIX.

ianuarij,

indictione

X.,

MOCCCXXXL

I
de

34.

Quod

attinentes exeant de consilio

vel camara.

Die 22. februarij.

quod ad obviandum erroribus et seandalis, qui possent quod de cetero, quando aliqui electores iudicum et aliorum officialium intrant eancellariam superiorem cum domino comite causa eligendi, et ibi nominetur aliquis in electione, qui sit attinens alicuius electoris, pro quo non possit ballottare; et similiter in maiori consilio. Quod quilibet
fuit.

Oaptum

facili

exoriri,

attinens illius nominati

illico

a se ipso debeat exire

eancellariam vel eon-

absque requisitione alicuius. et non debeat ballottare; et si ballottaverit contra hunc ordinem, incurrat penam solidorum XX parvorum pro quolibet et qualibet vie ab eo irrevocabiliter auferenda, applicanda communi.
silium vel locum. ubi
erit,

35. (Quod proclamationes fiende pro vendicionibusi intra

dies
intelligantur

XXX!^

a die prime proclamacionis^ et qiiod^ sicut fiunt proclamaciones* pro velldicioniblls^ ita debeant deinceps
fleri

pro donacionibus^

permutationibiis,
obligationibiis).

iuriiim'

cessionibus et

alijs

(De proclamationibus alienationum

(In)^^ (millesimo

ommum)^

quadringentesimo trigesimo primo^^, indictione nona^^)^^ die XXII. ^* (mensisj^^ novembris.

(In eodem^^ generali consilio Tragurij^', convocato et congregato ut supra^^ per prefatos dominos comitem et iudices, fuit posita pars infrascripti
^

S.

pclamnes

nema u 10 Samo
S.

P.
P.
15

venb
5 ^

S.
11

pclamms

venditionibus
S.

Rijeci

^^quod"
^

S.
i

donationibus
S.

22

P.

nema u

_ gamo Millesimo 431 Rijei eodem" nema u gamo Rijei ut supra" nema u
i^

Natpis 35. glave u P.

S.
^^

nema u
"^

S.

S.

S.

;N'atpis
13

iurium" 35. glave u L.

P.
i

Rijei

g. 9

1*

P.

i^

Rijeci

Trag."

^^

P.

240

Reformationum Tragurij.

tenoris, videlicet)^ (Oaptum fuit,)^ quod cum in^ MOCOOXXV.^ (indictione 3a)5 die vigesimo septimo^ (mensis)"^ octobris capta fuit^ pars, quod in ven-

dicionibus^ fiendis
si

bonorum stabilium debeant

fieri

prodam aciones^^

tribus

diebus dominicis, et quod

aliquis

cum

in dicta parte exprimatur inter eetera,

quod

propinquus vel coUateralis de prole vendentis contradicere vel presentare aut proclamare^^ voluerit, possit infra XXX^^ dies post factam proclamationem fiendam^^ tribus diebus dominicis, et (non)^* intelligatur^^ (clare)^^, utrum ipsi (30)^'^ dies incipiant a die prime proclamacionis^ vel ultim, vadit pars dominorum comitis et iudicum (predictorum)^^.
a die prime proclamationis habent terminum mensium trium ad presentandum, intelligantur habere dictum terminum trium mensium a die prime proclamationis)^^ numerandorum^^ j]^ insuper addatur in dicta priori parte, quod quemadmodum fiunt dicte proclamationes pro vendicionibus^^ fiendis de bonis inmobilibus^*, ita de c^tero fieri debeant eodem modo et ordine pro donationibus, iurium cessionibus et permutacionibus^^ et alijs quibuscumque dictorum bonorum stabilium alienationibus fiendis; et hoc ut iura propinquorum, coUateralium^^ in aliquo minime defraudentur.
dicti

Quod

triginta^^

dies

intelligantur

(incipere, et

quod

similiter absentes, qui

(Qua pars

fuit capta et firmata

per

XIX

consiliarios ponentes

eorum

ballotas^^ in bussula alba

contrarium repertis in

non obstantibus bussola^^ rubea deP^ non)^^.

del^
sic,

septem boUotis^^ in

(In reformationibus m-i Francisei de Viviano reperitur)^^.

36.

Quod commissarij teneantur

facere^* inventarium

(de bonis

defuncti, sicut faciunt tutores de bonis pupillorum)^^.

(Primo)^^ (Oaptum fuit)^', quod cum in volumine ^tatutorum civitatis Tragurij (sub rubrica, quod tutores pupillorum etc.)^ libro III.^^ capitulo XL contineatur^o, quod tutores pupillorum teneantur facere inventarium de bonis pupillorum eique, et non fiat mentio de commissarij s*^, et sit bonum (et)*2 utile et^^ neccessarium^* providere et addere tam, ut intentiones testatorum exequtioni^^ mittantur, quam etiam*^, (ut)*' pupillorum, pauper um,
^

18
21
i

Samo
1425.
^

P.

S.

fuerit

S.
5

Samo
S.

Samo

L.

S. ^

S.

sub, u L.

clamare

S.
^^

L. venditionibus

Samo
S.

i L. i Samo P. L. proclamationis 22 L. numerandos Same S. i L.

P.

S.

XXXta
^^

S. intelligantur

27., L.
S.
i

XXVII.

uope nema
'

te

Samo

L. proclamationes
^^^^^^

S.

rijei

^^ S. i

^^

p^g^
is
i

proclamatione tiena
i

L. L.
i*

gamo
S. 23

L. immobilibus
31

lateraliorum

l. conficere gamo P. Samo 3^ Samo Samo L. gamo l. Samo commissarij l ac L. necesSamo L. continuatur Samo L! sarium L. executioni

g.
32
i

de
36

S.

P.
20
i

S. s.

- "

Samo

S.

XXXta, L.

XXX

g,

l.

venditionibus

25

permuttationibus, L. permutationibus

2?

S.

ballottas
^7

S.

28

S.

de

^s

29

g ballottis
^4
S.

^o
**

^s

2* S.

g f>Q\. g bussula
<o

^e

^3

S.

S.

S.

^9

S.

^^

*2

*3

^^

S.

et

^"^

Lib.

II.,

Cap. 36. 3y.

^41

fabricarum^ et aliorum (bona) non defraudentur per commissarios, nec maligneiitur et iissurpentur^, prout fieri potest, vadit pars dominorum comitis et iudieum, (quod addatur supradieto statuto)^

Quod qiieraodmodum (in supradieto statuto)* tutores pupillorum inventarium bonoram conficere tenentur, ita eo modo et forma, prout in dicto statuto (contenta)^ omnes commissarij testamentorum, tam creandi per
mobilium
testamentarij, qui de cetero instituentur, omnium bonorum stabilium commissarie teneantur et debeant (inventarium)^ conficere et curie presentare infra terminum unius mensis a die obitus,

curiam.

quam
et

vel a die scienti^

computandum sub pena librarum

fuit capta
et firmata

XXV

parvorum com-

muni
eorum

Tragurij applicandarum.

(Que quidem pars

per consiliarios 23 ponentes

ballottis

ballottas in bussula alba de sic,

non obstantibus

tribus in

contrarium repertis in bussula rubea de non)^.

37.

Quod

in consilio debeat

ballottari secrete.

Item captum fuit, quod ad hoc, ut in partibus in consilio ponendis capiendis omnia, que fient, rectius et iustius procedant, et ne unus sequatur intentionern alterius, et ne aliquis defraudetur in honore et iure
et

suo.

De

cetero nuli us de consilio audeat vel prsumat,

quando

ballottatur

in consilio, ponere ballottam

suam

ballottando publice, sed secrete in bussulis

per modum, quod nuUus alius perpendere possit, sub pena soliorum quatuor pro quolibet et qualibet vie, cuius penr^ medietas sit accusatoris, si inde fuerit, et alia medietas sit communis, et quod dominus comes ipsam penam exigi faciat sub pena solvendi tantundem de suo.

38.

Quod omnes

exceptis

iudicibus et consiliarijs [possint esse

estimatores.

MCCOCXXXII.,

die XII. novembris.

Quoniam propter multitudinem officiorum communis et paucitatem nobilium de consilio ipsi non possunt esse singuli in officio, sed oporteat, quod unus plura habeat officia et hoc sit contra intentionem aliquarum reformationum, vadit pars dominorum comitis et iudieum

Quo

omnes

et

singuli

officiales,

exceptis

iudicibus,

consiliarijs et

mensuratoribus, possint et valeant habere officium reformationibus in contrarium non obstantibus.

estimatoris,

aliquibus

39.

Qnod

denarij
in

legati fabricis ecclesiarum

depositentur

cancellaria

communis.

Item captum fuit, quod, cum temporibus retroactis et currentibus multi per eorum testamenta et relinquant pro fabricis ecclesiarum multas pecuniarum summas et quantitates, que pecunie et
^ ^

Samo

L. fabricatorum ^ Samo L. S.

L. usurpentur
"

Samo

S.

Samo

L.

Samo

S.

242
)3ona per exactores

Refonnationum Traeurij

alios

exio-uiitur et clissipaiitur
:

per mocliim.

quod intentiones testatorum minime executioin mittuiitur

in

qiiod etiam cadit

damnum maximum

eeelesiarum

et

loeorum. quibus legaiitur. vadit pars

vel heredibus pro fabrieis depositentur et depositari debeant in una eapsa seii deputandam ponenda in eancellaria communis. qiie eapsa habeat elaves varias et diversas. quaruiii unam teneat presens. et qui pro tempore fuerit. aliam reetor seu prior vel

dominorum comitis et iudicum predietorum Quod omnes denarij. qui ... a commissarijs
et

eeelesiarum

illius loei. ubi factum fuerit dietum legatum in opere, et tertiam dieti loci, si fuerit per modum. quod peeunie non possint eipendi sine scientia. eonsensu et voluntate omnium predietorum. Et quod reetores eeelesiarum non possint petere dietos denarios in fabrieis

absque presentia eorum proeuratorum.

40.

Quod possessiones

torensiniu laborentiir.

Franciseus Foseari. Dei gratia dux Tenetiarum etc. nobilibus es saMemmo, de suo mandato eomiti Tragurij, et sueeessoribus suis. fidelibus. dileetis salutem et dileetionis atfeetum. Prudentes viri ambaseiatores eommunitatis nostre Spalati. existentes ad presentiam nostram. eonquesti sunt. quod Tragurienses non permittunt possessiones et territoria sua in distrietu Tragurij situata pastinare vel laborare, sed appellantes Spalatenses forenses feeerunt quendam ordinem. quod possessiones forensium non possint laborari vel pastinari. Xos autem cupientes. quod hee differentie cessent. habentes fideles nostros Spalati caros ae Tragurienses. et Tragurienses sieut Spalatenses. fidelitati vestre mandamus. quod possessiones et terrena Spalatensium situata in distrietu Tragurij lal)orare et pastinare permittatis, sieut laborantur et pastinantur possessiones Traguriensium: nee in possessionibus et terrenis Spalatenses Traguriensibus nee Tragurienses Spalatensibus presint, sed omnes sint pares. Et simile mandatum fecimus eomiti Spalati pro possessionibus Traguriensium in distrietu Spalati situatis. ne inter ipsos fideles nostros difterentia vel seandalum a]iquod oriatur. Has autem nostras litteras in eaneellaria Tragurij
pientibus viri 3Iareo
registrari faeere debeatis et registratas
faeiatis ipsis
no.stris

fidelibus eon-

signare.

Datum

in

nostro

ducali

palatio.

die

XXIV.

martij. indietione

XIL.

MCCCCXXXIV.

41.

De

officialibiis

siiper vijs cainporiiiu.

die

MCCCOXXXIV..

XIV. augusti.

Cum in volumine statutorum civitatis Tragurij sit aliquis ordo. quod singulo anno per dominum comitem ae iudiees et eonsiliarios eligantur duo nobiles super vijs eamporum expurgandis et exoeeupandis. et non sit aliqua pena. quod non possint refutare. nee sit pena illis. qui ordini contrafaeerent.
vadit pars domini eomitis et

suorum iudicum

Lib.

II.,

Cap. 40. 42.

^43

qui superinde de cetero fuerint deputati, non possint L pro quolibet contrafaciente et qualibet vie. Et insuper habeant libertatem imponendi penam illis, quorum vie publice camporum essent oecupate et non essent purgat iuxta earum confinia usque ad quantitatem librarum X parvorum pro quolibet. Quod infra terminum dierum proxime futurorum tune- laboratores terrarum debeant vias iuxta confinia eorum iurium eioccupasse et purgasse, ampliasse et aptasse. Quod si non observaverint. quod ipsi offieiales habeant libertatem aptari faciendi dictas vias talium inobedientium possendo eipendere super bonis ipsorum usque ad summam librarum V parvorum pro quolibet inobediente. ita tamen, quod si illi. quibus preeeptum foret factum. sentirent se gravatos. habeant spati um comparendi coram domino comite et eius curia dierum XV, causam gravaminis ostensuri et recepturi iustitie complementum. Habeant insuper libertatem dicti offieiales modo predicto inquirendi et procedendi super cursibus et conduetibus aquarum damnificantium vias et terras alineas. Et propter inquisitionem et declarationem omnium premissorum habeant etiam libertatem convocandi vicinos et alios in testes et aliter quomodoeumque, uti fuerit opportunum. pro eorum informatione. ponendo eis illam penam, que ibi videbitur, usque ad summam Kbrarum X parvorum pro quolibet contrafaciente. Possintque secum ducere rivarios et scribi faeere per cancellarios omnes seripturas super inde necessarias et opportunas et alia faeere et exercere possint dicti offieiales. que superinde erunt facienda eum dependentibus et eonnexis seu emergentibus ab eisdem. Ita tamen. quod de
illi

Quod

offieiales.

refutare sub pena librarum

XV

exigendis medietas sit eommunis et alia dietorum. Et insuper duret offieium dietorum offieialium uno anno. Et hoc offieium possint habere. non obstantibus alijs offieijs, que tune reperirentur habere.

omnibus

penis, ut premittitur.

medietas

sit

Oonfirmata vio'ore

duealium

MCCGOXXXVI..

die IV. o-lolnis.

42.

De modo

eolligendi olivas.

per elapsum hueusque a]iqui homines et laboratores civitatis et abutendo gratiam a Deo nobis datam, collegerunt fructus olivarum percutiendo eum fustibus. destruendo arbores et frangendo ramos,
districtus Tragurij,

Oum

quorum sunt

quod eedit ad non modieum detrimentum tam eommunis quam omnium, dicti fructus ita quod altissimus nobis de eius uberiori gratia concessit et tribuit ad utilitatem huiusmodi liquoris, homines abutuntur; vadit pars domini comitis et suorum iudicum
:

Quod nullus laborator seu alia persona. cuiuscunque conditionis existat. de Cetero audeat vel presumat colligere fructus olivarum percutiendo eum fustibus modo predicto. sed eos colligere debeant eum manibus tam apte, quod non destruantur arbores nec olive ad hoc. ut maior fructus et utilitas olivarum sequantur eommuni et omnibus habentibus ipsos fructus sub pena librarum V parvorum solvenda per quemlibet contrafacientem et qualibet vie. euius pene medietas sit eommunis et alia medietas aceusatoris; et teneantur de credentia. Item quod sub eadem pena omnes laboratores et cultores terrarum, quemadmodum tenentur laborare modo debito vineas et
:

244

Reformationum

Tragurij.

arbores fructiferas. ita teneantur de cetero cultivare temporibus opportunis et retinere in eultu et in contio omiies arbores olivarum. Et quod presens pars habeat vigorem statuti et pro statuto debeat firmiter observari et poni in volumine statutorum.

43. (Quod in causis civilibiis

et

non detur in scriptis nisi libellus responsio)^

(De ordine procedendi in causis civilibus)^

MCC00XXXV.3,

(indictione XIII.)* die

VL^

(mensis) februarij

(Oongregato et convocato consilio generali nobilium civitatis Tragurij, preconia et sono campane, more solito, in sala palatij communis Tragurij, de mandato spectabilis et generosi militis domini Marci eno. honorabilis comitis civitatis et districtus Tragurij, cap te fuerunt ad bussulos et ballottas, ut est mori, partes infrascripte. videlicet:)'

voe

Cum

in secunda^ correctione voluminis statutorum

civitatis Tragurij

terminus actori ad formandum (eiusf libellum, et quod actor faciat citari^^ reum ad respondendum (eidem)i^ libello, (et quod detur ipsi reo terminus ad respondendum eidem libello)^^ et quod transacto ipso termino, detur ipsi reo secundus terminus ad allegandum et opponendum et eo secundo termino elapso, detur ipsi reo tertius terminus ad concludendum etc. utin ipso statuto correctionis legitur. Et insuper (cum)^^ per consuetudinem fuerit introductum, quod producto libello et responsione ad (ipsum)^^, datur^* terminus actori ad opponendum et postea reo, et quandoque etiam actori ad concludendum;
inter cetera contineatur,
in causis civilibus detur
;

quod

ac conclusiones et termini videntur superflui, frivoli et ex eo maiime, quia partes ducuntur in longum et gravantur laboribus et expensis immo etiam ex huiusmodi tot et tam prolixis scripturis offuseantur mentes dominorum rectorum et iudicum (audientium)^^, et propterea ad obviandum huiusmodi dilactionibus^^ et superfluitatibus scripturarum ac etiam laboribus, expensis et offuscationibus, et ut unicuique ius expeditum^^ reddatur; vadit pars (prefati)^^ domini comitis et suorum iudicum, quod dicta correctio statuti et consuetudo adhuc corrigatur et

que

oppositiones

frustatorij)^^

diminuatur in hunc modum, videlicet:

reum de sero pro die sequenti ad respondendum comparentibus in iudicio ambabus partibus^S actor producat eius libellum seu simplicem petitionem, vel accipiat terminum (ad)^^ arbitrium domini comitis et curie ad formandum et dandum eius libellum seu petitionem in scriptis, si quantitas fuerit a libris decem^^ supra. Et
actor faciat citari^^
ibi de

Quod

iure, et

S.

Natpis 43. glave u

S.

Samo
10

detur

L. citare
^^

22

S.

6.
^^

expedieiis

L. fsustatorij
^^

tibus in iudicio

Samo

S.

Natpis 43. glave u L. Milio 435. gamo Samo Samo Samo L. L. Samo L. Samo Samo L. L. dilationibus L. l ambabus parC. L.
S.
2

S.

S.

'

S.

S. 2^^

'^

S.

i^

^*

^^

^^

^^

^^

gamo

S.

L.

citari faciat
^s

^i

^ X

Lib.

II.,

Cap. 48.-46.

245

octo^

iermino libello pro parte actoris, statuatur tune ipsi reo terminus dierum exclusive ad respondendum eidem. si quantitas fuerit a libris centum^ infra. Si vero quantitas fuerit a libris^ centum* supra, statuatur tune terminus dierum X\^ eiclusive ad respondendum libello, et prolixior terminus statui possit eidem reo. prout domino comiti et suis iudicibus videbitur convenire. Et facta responsione non possint partes in seriptis plures seripturas oppositionum et conelusionum producere. Sed si pars rea negaverit, tune detur terminus ad probandum aetori vel reo, prout iudicio videbitur; infra quem terminum partes valeant eorum iura et probationes producere et allegare^. Et quod presens pars poni debeat in volumine statutorum et pro statuto debeat firmiter observari.
oblato in

per consiliarios
sic,

(Que quidem pars posita ad bussullas et ballottas fuit eapta et firmata XXV, qui posuerunt eorum ballottas' in bussula* alba de non obstantibus ballottis^ VI, repertis in contrarium in bussula^^ rubea*
(In reformationibus

de non)^^.

mi

Franeisci de Viviano

f*^

35)^^.

44.

Quod advocati

eligantur per sex menses,

Die XIX. februarij.

quod advocati, qui consueverunt eligi pro mensibus tribus secundum formam statuti per sex menses ita tamen^ quod pro ista vie dumtaxat possint eligi et deputari illi advocati et ex illis, qui fuerint et sint de presenti. Et quod illi, qui eligentur, non possint reiutare sub pena librarum X parvorum pro quolibet refutante et qualibet vie, que pena pecuniaria convertatur in fabriea bancarum sale maioris palacij communis. Que omnia locum habeant aliquo statuto in contrarium non obstante.
fuit,

Captum

eligantur de ctero

45.

De

electione thesaurarij.

Item quod ad maiorum expeditionem consilij thesaurarius ecclesi^ maioris Tragurij, qui consueverat eligi per scrutinium consilij, de cetero eUgatur singulis temporibus per dominum comitem et iudices suos tantum, qui per tempora fuerint.

46,

De

bonis homicide non confiscandis.

Die V.
iulij.

Cum in volumine statutorum civitatis Tragurij libro II. capitulo XIII. sit statutum, quod quilibet homicida decapitetur et eius bona seu pars bonorum in commune confiscetur, verum cum ipsa bonorum confiscatio non appareat
1

S.

C.

C. ballotas

busulla

8
'

L.
i

C. ballotas
S.

11

Samo

C.

12

C. bussulla Samo C.
S.
i

C. libras

L.
^

C
C.

^ S. alligare i ballotis

C.

246

Reformationum Tragnrij.

iusta nee eoiisona rationi. qiiia pauperes

herees

tali

penam

in digne pro scelere parentis

vadit pars

prefati

homicide patiuntur domini comitis et

suorum iudieum. quod tale statutum dispensetur in hunc modum videlicet Quod homieidio puro et simpliei sed non pensato nee deliberato bona tali homicide in commune minime confiscentur. sed perveniant in

illos.

quibus ius dederit superiude.

haliere. si per

Qne guidem pars intelligatur etieetum dominium fuerit confirmata.

Oonfirmata
vio-ore dueali

nostrum alnium

MOOCOXXXVL.

die IV. octobris.

47. (Quod

illi,

(|ui

substitnuntur commissarij per curiam. habeant

proYisionem)\
(Qiiod commissarij dativi habeant

salarium)^
imensisj maij.

M0000XXXn.3.
gato,

(indictione

14.)* die

XKU

(In generali consilio nobilium civitatis Tragurij

eonvoeato

et

congreet

mandato domini comitis

supradicti,

ad sonum campane

voe

preconia. ut est mori, in sala magna palatij communis Tragurij. posite" et capte^ et obtente fueruut partes infrascripti tenoris, videlicet :)^^

Cum sepissime contingat, quod commissarij et exequtoresii testameutorum dcfficiunt^2 g^ loco illorum nemo velit acceptare substitui^^. quia ul)i homines.non habent nisi labores et incommoda. nolunt oneri^* substitutionum huiusmodi subiacere. et cum in asu acciderit his diebus. quod, dum per dominum comitem et curiam aliqm substituerentur^^ commissarij. nemo repertus fuerit, qui voluerit acceptare, et sic testamenta mortuorum non possint^^ exequtioni^' mandari: et superinde sit bonum et utile providere. ut voluntates ultime defunctorum suum consequantur etieetum vadit pars domini comitis et suorum iudieum (predictorum )^^
;

Quod de cetero comitem et iudices^i

quilibet commissarius^^ substituendus^*^ per

dominum
et

tam presentes quam

futuros^^

habeat^^

habere

debeat^* pro eius laliore exequendi et administrandi commissariam illud. quod videbitur domino comiti. qui pro tempore fuerit, considerata conditione et facultate commissarie ac quantitate laborum.

(Que quidem pars posita ad bussulas

<iapta et obtenta

et ballottas,

ut est mori, fuit

in

per

foussulo albo de sic,

posuerunt eorum ballottas^^ nuUa in contrarium in bussulo rubeo de non)^^.

consiliarios

26.

qui

(In reformationibus m-ci Fram-isei de Viviano reperitur f^ 45.)-'.

^

sarij

L L. debeant
^6

L.
^2

1536.
^

deficiunt
C. capta

Natpis 47. glave u

*

Samo

S.
^

C.

C.
i

fuderunt

^^ S.

C. sustitui

L. possmit
20

^"

siibstituendi
25

24

L. executores C. substinentur C. onus L. executioni L. commisSamo C. L. habeant iudicibus L. Samo C. c. ballotas Samo

S.
^

C.
S.

Natpis 47. glave u L.

C.

21.

--

Samo

S.

C.

-^

'

^ S.

C.

C. posita

'^^

Samo
i

S.

C.

^^

^^ S.

^^ S.

^^

S.

^^

-^

C.

22

futuri

"^

S.

C.

-'

S.

I.ib.

II., (Jap.

-17.-49.

247

(Refirmata vigore litterarum ducalium: dat. 4. men.sis octo)3ris. millesimo 436., indictione 14. Olarissimo domino Georgio Vallaresso, comiti Tragurij et suecessoribus diret-te. Et in reformatioiiibus .suprascripti m-i Francisci regis notarij folio 89. reperitur)^.

48. Qiie animalia pasciilare possint in insiila Bue.

districtus Tragurij sit utilispropter casus, qui Ofcurrere possuiit, prout omnibus notissimum est, et cum a tempore quorundam rectorum citra fuerit introduetum, quod eonduetoribus datij beccarie eoncessum fuerit et est pas(.nilari posse animalia in dicta insula, ex quo eonductores dicti datij, sub specie habendi animalia pro necessitate beccarie, retinent inibi animalia pro utilitate eorum, augendo mandrias et exinde nutriendo eL colligendo ftum, caseum et lanam et tamen propter hoc non augetur nec pluria venditur datium beccarie nostri excelentissimi ducalis dominij Venetiarum,. et sic dicta insula destruitur et devastatur in totum per modum, quod in casibus occurrentibus non cederet ad aliquam utilitatem communis Tragurij, sed ad maiimum damnum et incommodum ipsius, et ideo oporteat superinde provisionem fieri vadit pars magnifici domini comitis et egregiorum iudicum
fuit.

Item captum

quod cum insula Bue

Tragurij

sima

et necessaria

civitati

suorum Quod de

cetero nullus conductor datij beccarie nec aliqua alia persona^

et conditionis existat. audeat vel presumat pasculare seu pasculari facere aliqua animalia grossa vel minuta in dicta insula Bue^ nisi equos civium et districtualium ac boves ab arando et somerios, sub. pena perdendi omnia huiusmodi animalia, que sic pasculari reperta forent, et solvendi solidos L pro quolibet animali grosso sic reperto. et solidos. XX pro quolibet animali minuto et qualibet vie. Cuius pene medietas tam pecunarie quam carnium sit communis et alia medietas sit accusatoris et,

cuiuscunque gradus

inventoris.

49. (Quo(l

(le

differentijs et discordijs inter

parentes per iiidicum cogantur ad compromissuiii)^

(De compromissis inter consanguineos)^

MCCC0XXXV1I.4

(indictione

Xy.)^

die X.

(mensis/

ianuarij.

(In reformationibus folio 135)."^.

(Convocato et congregato generali consilio nobilium civitatis Tragurij de mandato spectabilis et generosi viri domini Georgij Vallaresso, honorabilis comitis civitatis et districtus Tragurij, ad sonum campane et voe preconia^ ut mori est. in sala magna palatij communis Tragurij, pro infrascriptis omnibus et singulis specialiter peragendis in eodem consilio post multas. arengationes et maturam deliberationem posite et capte fuerunt partes
infrascripti tenoris, videlicet:)^

u L.
S.
i

C.

Samo
*

S.
i

C.

S.
8

C.

1437.
S.

C.

Natpis 49. glave u

Samo

Samo

S.

C.

S.
^

C.

Natpis 49. glave

i

Samo

S.

C.

gama

248

Reformationum Tragurij

dibus

in primo. secundo^ et alijs gradevenire ad discordias et eontentiones .simul, et sit altissimo acceptum. ut^ hominibus gratiam^, ac etiam saera iura communia dictent et ordines nostri eicelentissimi duealis dominij veneti, quibus equm* est et conveniens adhereri^ et conformari^. quod. 'quandocunque difierentie i^et)" iurgia orireiitur^ inter consanguineos et eoniunctos. cogantur^ et eogi debeant per eorum rectores et iudices ad compromissum. et concordiam^^ invieem faciendam^^, ut non^^ graventur laboribus et eipensis. et scandala, odia et malivolentie inter eos minime creseant. i3ed ut ipsi causam habeant invieem sineere et paeifice vivendi ac amorem -et benevolentiam reintegrandi, vadit pars magnifici domini comitis et egre-

Oum

spenumero contingat parentes

consanguinitatis et affinitatis

giorura^^ iudicum

suorum:

Quod quandocunque (de eetero occurret difierentias et discordias verti quomodocumque)i^ et qualitercumque^^ inter patres et filios seu iilias. matres
-et

filios

sive

filias,

fratres et sorores ac nepotes

filios

et nepotes^^

filias

fratrum et sororum et eorum patruos et e converso; quod ipse dominus 'Comes presens cum eius curia et alij. qui pro tempore fuerint, teneantur debeant eosdem consanguineos et parentes iuris remedijs oportunis^" et compellere^ ad deveniendum ad concordiam^^ simul per modum et viam compromissi per partes fiendi in duos ex eorum attinentibus et coniunctis vel amicis per partes elligendis^o, videlicet uno pro parte. Qui ellecti^^ habeant libertatem de omnibus eorum difierentijs, discordijs et controversijs de bono et (de)^^ equo, de iure et de faeto cognoseendi et causas terminandi, arbitrandi et laudandi. prout eis melius videbitur peragendum. Veruntamen si dicti duo arbitres^^ discreparent in opinione^^ et non essent c-oncordes, tune idem dominus comes cum eius curia teneatur et debeat eis dare unum tereium^^ collegam, quem2 ipse dominus comes in^*^ curia maluerit^s, tamen confidentem et partibus non suspectum. Et quicquid^" per ipsos arbitros vel tres in asu predicto vel eorum maiorem partem superinde fuerit laudatum et decisum. sit firmum. ratum et vallidum^^: nec a tali sententia seu terminatione superinde facta possit per aliquam partium aliqualiter appellari, annullari et querellari^^ nec peti reduci ad arbitri um boni viri sed vim obtineat perpetue firmitatis et quod neutra partium possit nec debeat^^ audiri in iure a domino comite supradicto et eius curia. Yerum si aliqua partium suum arbitrum eligere recusaret et nolet^^. quod tune ipse dominus comes presens, et qui pro tempore fuerit. cum eius curia teneatur^* dare et debeat^^ unum ad eius libitum voluntatis. Et insuper quod dominus comes, pro tempore esistens^*, teneatur et debeat huiusmodi sen; :

adherere cogentur
1^

L. gratum L. aequum L. C. p.o 2.0 L L. oriuntur C. confirmari Samo faciendum L. faciendam, ne C. concordium Samo L. qualitercunque C. egregium C. L. neptes L. opportunis C. concordium C. complere L. eligendis L. Sarao L. l. arbitri g C. opinionem l tertium ^ cum ^ C. voluerit q q^g L quidquid L. validum L. querelari q debbeat L. nollet L. existens L. det C. tenetur
^

S.

et

C.

'

S.

C,

^^

S.

^^ S.
i

i-

S.

i^

S.

^^

^^

i'

^^

S.

20

^i

electi

22

23

24

25

26

27

29

^^

^^

^2

^^

3^

^^

Lib.

II.,

Cap. 49.

249
debit
exequtioni^,

tentias

et

terminationes

arbitrarias

mittere

prout et

quemadmodum
in

alias sententias

iudiciales exequtioni^ mittere teneatur^.

Et quod presens pars et reformatio pro statuto habeatur, et poni debeat volumine statutorum civitatis Tragurij et debeat pro statuto perpetuo
;

firmiter observari.

(Qua quidem pars posita ad bussulos

in bussula alba de sic,
in bussulo

et ballottas.

ut est mori, fuit

firmata, capta et obtenta per consiliarios 18, qui posuerunt

eorum

ballottas*

non obstantibus

ballottis*

xy

in contrarium repertis^

rubeo de non).

(In reformationibus m-ci Francisci Viviano, folio 52)^.

(Oonfirmata vigore ducali

MCCOCLXXXTL,

die

XXy.

februarij)^.

Dodatak a glavi
Nobili
et

49^.
comiti
et capitaneo

sapienti

viro

Gabrieli

Barbadico

Tragmij.

Franciscus Foscari, Dei gratia dux Tenetiarum etc, nobili et sapienti viro Gabrieli Barbadico, de suo mandato comiti Tragurij, fideli, dilecto, salutem et dilectionis aifectum. Ex litteris vestris datis XI. mensis octobris proxime elapsi notam habuimus de lite coram vobis pendente inter Michaelem loannis, civem Traguriensem, nomine domine Desize eius uxoris, parte una, et Marinum Nicole Beccih fratrem dicte domine Desize parte altera. Qui Michael nomine ipsius sue uxoris et pro eius favore producebat quendam ordinem captum in consilio civium deinde in 1437., die X. ianuarij sub quod de discordijs inter parentes partes per iudicem cogantur ad faciendum compromissum, cuius ordinis copiam ad nos misistis. Ex adverso idem Marinus asserebat non posse cogi ad faciendum compromissum. vigore dicti ordinis. cum non sit confirmatum per dominium nostrum maxime vigore harum nostrarum diei 19. ianuarij 1431. circa hunc propositum per nos scriptarum. Omnibus itaque discussis et consideratis, vobis mandamus, ut in causa ipsa partibus, sic ut tenemini, iustitiam ministrare et facere debeatis, nec in constructum ponatis ordinem predictum captum in consilio deinde, postquam non est confirmatum per dominium nostrum.

Datum
8.,

in nostro ducali palatio. die 29. mensis novembris. indictione

1444.
In reformationibus mas^nifici Francisci de Viviano
folio

219.

Dodatak

b glavi

49 10
comiti Tragurij et succes-

Nobilibus et sapientibus viri Francesco Ferro,

soribus suis.

Joannes Mocenigo, Dei gratia dux Venetiarum etc, nobilibus et sapientibus viri Francesco Ferro, de suo mandato comiti Tragurij. et successoribus suis, fidelibus dilectis, salutem et dilectionis aftectum. Per consilium istius nostr fidelissime communitatis, quemadmodum nobis exposuit
1

L. executioni

C. reperitis

l^ tenetur
i

Samo

S.

C.

datak

taj

samo u rukopisu

S.

C. ballotas
S.
i

Samo

C.

C. ballotis

Samo L.

Dodatak

taj

samo u rukopisu

S.

C.

Do

250

Keformationuni Tragurij.

egregius civis vir Traguriensis Ooriolanus Cippicus^, orator eiusdem, conditum est quoddam2 decretum, cuius exemplum his nostris est inclusum, continens de compromisso. faciendo inter consano-uineos et affines, cum inter eos orta fuerit aliqualis aut differentia. queraadmodum diffusius hoc omni exemplo ipsius decreti videre poteritis. Et quando ipse Coriolanus petijt nos nomine predicte fidelissime communitatis nostre, ut dictum decretum confirmare et approbare volemus, quando maxime conveniat. cum statuto nostro de differentijs, que inter consanguineos accidunt, loquente nos enim anima adver;

tentes.

ipsum

iuste petere nisi honestate. illud

confirmatum approbavimus
;

ac presentium tenore confirmamus et approbamus volentes, ut illud observare observarique faeere inviolabiliter debeatis facientes has nostras simul et decretum illud registrari. ubi vobis conveniens visum fuerit.
:

Datum
XV., 1482.

in nostro ducali palatio, die 25.

mensis februarij,

indictione

In reformationibus mas^nifici Petri Eacaneti

folio

90.

50.

De mensnris bladomm reducendis

Item captum
fuit,

ad

mensiiras

venetas.

quod cum ad
sit

ea,

que concernunt bonum

commodum

assidue vigilandum ad hoc, ut conditio civitatis amplietur in melius, et quantum fieri potest, conformet et reformet ad mores et consuetudines civitatis Venetiarum et etiam maiorispartis partium Dalmatie et ut mensure bladorum et leguminum reducantur utilius ad augumentum universitatis tam civium quam districtualium et habiet utile

communis

Tragurij,

tatorum

civitatis

et

districtus

Tragurij,

nec non ut mercatores libentius

lluant et concurrant

cum eorum

bladis ad

hane civitatem

Tragurij

vadit

pars domini comitis et suorum iudicum:

Quod omnes mensure bladorum et leguminum cuiuscunque generis reducantur et reduci debeant ad quantitatem mensurarum civitatis Venetiarum et quod illico mutentur venet pro huiusmodi mensuris, videlicet pro stario, dimidio stario, quarta, quartarolo et dimidio quartarolo. Que mensure con duete stare debeant in cancellaria communis ad usum omnium volentium seandaiare seu aecipere fazium pro faciendo alias mensuras consimiles illis. Ita quod. postquam mensurare conducte fuerint, nemo audeat vel presumat cum alijs mensuris. quam cum ipsis mensurre. seu mensurari faeere aliquod genus bladorum vel leguminum causa emendi vel vendendi sub pena arbitrio domini comitis inlligenda.
;

51.

De

cogiiitis faciendis

conductoribus hartorum.

Ad obviandum
domini comitis
et

scandalis et discordijs inter eives. patronos hortorum

terre firme, et laboratores, conductores dietorum hortorum. vadit pars magnifici

egregiorum virorum dominorum iudicum

Quod quandocunque patroni predicti voluerint licentiam dare dictis eorum laboratoribus de dictis eorum hortis, teneantur et debeant ad minus
C. Coppicus

C.

quodam

Lib.

II.,

Cap. 50.-54.

251

mense septembris eisdem eognitum per rivarium comniunis et eum scribi facere in cancellaria. Et similiter, quando conductores dictorum hortorum voluerint dictos hortos dimittere, teneantur et debeant modo simili fieri facere eognitum eorum patronis per unum mensem, ante dictum festum sancti Michaelis, aUter eognitum, aliter factum sit nullius
per
ante festum
saiicti

unum mensem

Michaelis
facere

eoiiductoribus

hortorum suorum

fieri

valoris.

52.

De

vijs

civitatis
die

expiirgandis.

MCOCOXXXIX.,
vijs

XIL

iulij.

Captum fuit, quod officiales deputati et de cetero deputandi super camporum habeant libertatem etiam inquirendi, videndi et examinandi in civitate Tragurij omnes occupationes viarum publicarum, fenestrarum, stiihcidiorum et omnes alias occupationes pertinentes ad pubHcum. Et de
domino comiti et eius curie, presentibus, et qui per tempora postea superinde habeant cognoscere, decidere et terminare. Ita tamen, quod de penis superinde imponendis et exigendis predicti officiales habeant partem, sicut habent et habere consueverunt de extra civitatem.
eis reterendi

fuerint, qui

53.

De

solutionibus rivarioi'um.
oriri

Item cum plerumque contingat

discordias et lites inter rivarios

rommunis Tragurij et alias speciales super facto solutionum ipsis fiendarum ex eorum officio, vadit pars domini comitis et suorum iudicum ad obviandum
huiusmodi discordijs
et controversijs:

Quod dicti rivarij deineeps habeant solutiones suas in hunc modum. videlicet: Quod pro quolibet milliare extra civitatem Tragurij, quando ibunt ad citandum vel aliud agendum in servitium specialium personarum, habeant
ab illa persona, pro qua ibunt, pro uno milliare distanti a Tragurio solidos duos parvorum, et ab uno miliare ultra, parvulos XVIII pro quolibet miliare usque ad miliaria VIII. Et transactis octo miharibus. non possint habere ultra soUdos VII per districtum Tragurij. Item quod de pignoribus specialium personarum et de alijs rebus ad incantum vendendis per eosdem rivarios, habeant ipsi rivarij a libris V usque ad libras X solidos II parvorum tantum et a libris X usque ad libras pro quahbet decena parvulos IV ultra habeant pro qualibet decena parvulos II tantum. Non et a libris intelligendo de rebus venditis per socium miUtis domini comitis ex eius ofiicio. Item quod de incantibus datiorum communis dicti rivarij non habeant, nec habere possint nec debeant nisi a soldis VIII usque ad soldos XX et non ultra pro quolibet incantu a conductoribus datiorum.
;
;

54.

De

solutionibus sententiarum.
die

MCCOCXLI.,
iudiciarie

primo martij.

Oonciosia che per consuetudine e lezze di questa terra si delle sententie come volontarie et arbitrarie, vogliando esser pagadi li creditori
soe sententie da soi debitori, quelli tal debitori. ut
X.

per

le

plurimum, compareno
2o

MON, HISTOR.-JUR

252

Reformationum Tragurij.

avanti misser lo conte e seansa de pagar, domandando termene. e li rettori da piii e piii termini, come a loro par, contro la volonta di creditori. e

dappoi espira de' quelli termini, li creditori voiando esser pagadi. i debitori eerca dar i pagamenti per stima delle cose m.obili. de asa pezzor, che habbia. per modo, che i creditori mal puo haver i s6 pagamenti. la quai cosa e di gran incargo e vituperio de questa terra. et sopra cio el sia neccesF andara parte, che sario per honor e ben de questa terra. farne provision mette el 'jpetabile e generoso huomo misser Benedetto Contareno. per la illustrissima e excellentissima dogal Signoria nostra de Venetia honerevole conte de Tragura e del destretto, intrando in sua opinion i nobili homini de Tragm^a ser lacomel Vitturi quondam misser Liica el Kau.. ser Stefano quondam ser Nicola Vitturi e ser lacomo quondam ser Andrea de Ciga, Zudesi suoi:
:

arbitrarie. che da qui inanti se vora esser pagado dal suo debitore, che domanda termine dai rettori, che per tempo se trovara, el sia in liberta de qiielli tal rettori darli termine a pagar da uno ino a doi mesi a pagar alla piii longa. El qual termene non possi esser piii prolon-

Che

delle sententie si iudiciarie

el

come

creara,

quando

creditor de tal sententie

gato per
creditori

li

ditti

rettori

ne suoi
pagadi.

successori: e espiradi
i

quei

termini, se
in.

voglion

esser

debitori
;

sian

solamente over in pegni sutficienti dar sin i cavalieri. che se trovaranno de tempo in tempo de lire XX in zoso i qual cavalieri habbia per so regalia el consueto et da lire XX in suo sia vendii i detti pegni al publico incanto per do stimadori de commun. che se trovara per i tempi, a chi per tessera havendo per suo premio e fatiga do per cento i qual stimadori siano tenudi vender i detti pegni ino XV zorni el debitor quelli tal suoi pegni possa scuoder. siando della vendeda avisado. Et non dagando i debitori pegno. e quelli creditori non potendo esser pagadi. i ditti debitori siano incarcerati ad ogni requisition e volonta de ditti creditori. Exeeptuando da questa parte le sententie fatte per vigor delli instrumenti de dote. Et se alcum ordene, over lezze de questa terra fosse in contrario, se intenda per questo annullado. cassado. E che i cavalieri de comun, che se trovara de tempo in tempo in questa terra. siano tegnudi sotto debito de sacramento darne subito notitia ai rettori. che de tempo in tempo vegnera qui.
: ; : ;

pagar per esser vendudi per

astretti a

denari

Dodatak glavi 54}

Excerptum ex
capitulari ad capitulum 54. su)) rultrica 4.

1433., indictione XI., die XX., mensis octobris.

Capta in maiori
Conciosia
di arbitri, sia
le

consilio.

differenze fra nostri cittadini. che ce terminano^ per via

et utilita

honore della terra

arbitri
qiielle.

in le sententie fatte per

se

trova

over

intromette
^

quando sono

de nostri. e puo occorrere, che zudesi e aldidosi. che incarcera fatte le rattiticatione. e questo si e
8.
i

Dodatak

taj

nalazi se

samo u rukopisima

C.

S.

termina

Lib.

II.,

Cap. 55.

25B
arbitri reeiisa.

eason,

clie

molti

iioii

.provedere seeondo

el

si corriprometta, e anche i honor nostro. andara parte

Unde
i

])er

Ohe
<le
i

in

le

sentenze arbitrarie, che se fara per

ziidisi

compromesso,

quali

eetero sara celebrati, de iure et de faeto in que]le cosse^, che sara iatto
i

coinpromessi
li

nostri senza altro rispetto siano tenuti de confirmarle

non se possan intromettere, se avanti le ratifieation de'cjuelle sentenze i detti zudesi arbitri 6 la maior parte di quelli disesse essere sta inganati, et haver tolto errore in questo caso, i nostri zudesi e aldidosi possi iiidicare. come iusto li pareni. non obstante la presente parte
et

nostri aldidosi

alcun possa o iudicare salvo sempre Y offizio dell' avogadori de commun in le cose, che apartien al suo officio. Et in contra la presente parte non se possa far grazia nome per sei conseglieri tre capi et XV de XLta et de parte de gran conseglio.

in ogni altro caso la presente parte sia observada ne in contrario per

modo

forsi

-55.

De

solutionibiis

conducentium mustum
dietas.

et

laborantiimi

ad

Die

XXL

septembris.

Cum per elapsum et maxime hoc tempore vindemiarum ad aures et presentiam spectabilis domini comitis et suorum iudicuni pervenerint innumirabiles querel et reclamationes hominum et personarum cuiuslibet gradus, status et conditionis, et potissime laboratorum terrarum et vinearum eiistentium super terris alienis camporum Tragurij, videlicet: quod conducentes per terram et per aquam eorum introitus de campis predictis ad civitatem Tragurij cum barchis et somerijs, nec non zappantes terras et arrantes ac putantes vineas et vindemiantes, purgantes, mundantes et metentes ac triturantes blada et colligentes olivas accipiunt tam magnas et inordinatas solutiones pro huiusmodi eorum mercede laboris quod dantes t solventes nequeunt expensis huiusmodi intollerabilibus resistere nec eas ^ubstinere in tantum quod introitus eorum non correspondentes eipensis, in brevi oportebit nonnullos eorum necessitate compulsos eorum laboreria et vineas relinquere et alienos querere questus quod cadet ad diminutionem et deteriorationem non modicam introituum possessionum et terrarum districtus Tragurij, ex quibus introitibus cives et districtuales Tragurij substentantur ne et vivunt, et proinde sit utile, immo necessarium, salubriter providere introitus civium et districtualium diminuantur, sed manuteneantur et conserventur et ne laboratores huiusmodi causam habeant; eorum laboreria dimittendo, aUena querere loca; vadit pars dominorum comitis et suorum
; ;
;

iudicum

Quod a modo in antea expense operum predictorum modificentur, taxentur et limitentur, ac solvantur'et recipiantur in hunc modum, videlicet: Quod omnes conducentes mustum alienum per aquam Tragurium cum barchis a latere levantis, videlicet a columna et confinijs Spalati usque ad confinia ancti Petri de Podmorje pro conducendo Tragurium. ut supra, iion possint,
^

C.

cosi

254

Keformationum Tragurij.

usque Resnich soldos III pro mensura sive cacia. Et a Resnich usque ad portum, ubi descargatur soldos II parvorum pro qualibet mensura. Item a latere ponentis cum barchis a valle marine usque Tragurium, ubi descargatur mustum soldos IIII pro cacia. Et a valle sancti Lucae sive sancti Petri de Policio usque Tragurium soldos ni pro mensura. Et a vineis vallis prope Oomaritum usque Tragurium soldos II parvorum pro cacia. Item quod omnes conducentes mustum aliorum cum somarijs de campo usque Tragurium. videlicet: Primo a vineis de Comarito soldos III. et non plus accipiant pro qualibet caccia, durando ad dictum pretium a dictis vineis usque ad primum caput vinearum subtus Vlasco versus marinam recto tramite. Et a dicto loco usque Tragurium circa confinia sancti Danielis et usque sanctam Mariam de moute recto tramite subtus montaneam id est sutus^ planum usque ad confinia molendinorum soldos II pro qualibet mensura. Et a dictis confinijs supra. videlicet supra costam sive collem. inchoando a Cherbano et supra sanctam Mariam de monte et in Mule et in Sadno et supra sanctum Danielem. videlicet in Copac Dolaz de continibus montiorum versus pontem soldos III pro qualibet cacia. Et a vineis sancti Viti cum suis confinijs soldos UH pro qualibet cacia. Et a molendinis usque ad Slani potoch recto tramite incipiendo a sancta Marta usque ad marinam, descendendo per dictum Slani potoch et per Chnezia gomila supra lasvine. usque sanctam Martam soldos III pro caria. Et a via. que protenditur a sancta Maria de Spiliano versus Colovrate et vadit per longum supra sanctum Nicolaum et sanctum Georgium dePodmorve et subtus Borruchium continuans usque ad confinia Spalati soldos II cum dimidio pro qualibet mensura. Et de super viam sancti Nicolai et sancti Georgij de Podmorje, scihcet ad costas Tussevi, Susgnare. Ostrogh, et de alijs costis, que sunt et esse possent in futurum, soldos III pro qualibet mensura.
sancti

nee debeant accipere nec ab cacia musti. Et a dicto loco

alijs

ibi

dare

ultra

soldos IIII pro qualibet

Petri

Pro mercede laborantium ad dietas Pro putando. pro zappando. pro triturando et alia servitia similia ad dietas soldos sex pro quolibet homine et expensas oris. Item pro metendo blada, item pro vindeminndo vineas^ item pro recolligendo olivas, item pro mundando seu purgando herljas de
:

bladis soldos

IH

pro qualibet muliere in die

et

eipensas

oris.

Et hec omnia suprascripta

servari debeant per

omnes

cives. habita-

cuiuscunque status, gradus, ordinis et conditionis existant. sub pena librarum X parvorum a quolibet contrafaciente irremissibiliter auferenda et qualibet vie. qua contratores et districtuales et forenses habitatores Tragurij,

fecerint;
ultra

quam penam

incurrant
ita

ordinem suprascriptum.

tam dantes quam recipientes pecuniam tamen quod si unus eorum dantium et

recipientium accusabit alterum, alisolvetur tali accusator a pena. quam propter hoc incurrisset et habeat medietatem pene alterius transgressoris accusati et alia medietas sit communis. Item si aliquis delinquens in predictis ab aliqua alia persona fuerit accusatus. per quam personam veritashaberi possit. habeat medietatem pne et teneantur de credentia. et alia medietas sit communis.

Valjada pogrjeno mjesto

,,

subtus^'

Lib.

II.,

Cap. 56.

255

56. (De

modo

et

ordine interponendi
et

et

prosequendi appellatioiiem)^

(De appellatioiiibus
(1441., indictione

depositione pignorum)^.
XXII.* (mensis)^ novembris.
Tragurij sint aliqu

4ta),3 ^ie

Oam

ili

volumine statutorum

civitatis

reforma

tiones et provisiones super facto appeilationum,

que postquam nostra ex-

celentissjma dominatio (Venetiarum)^ reassumpsit dominium Tragurij, per aliquos rectores minime servate fuerunt, maiime super depositione pignorum* fienda ex parte appellantis de solvendo unum soldum pro libra, si succubuerit"^ in causa appellationis ex quo, quia tali ordo non servatur, aliqui
;

litigiosi,

non formidantes huiusmodi penam. in consuetudinem deduxerunt,

pro causis

ne

dum

gravibus

et

ponderosis,
sit

sed

etiam ab

omni minima
se appellare

sententia et terminatione,
et litteras

quamvis

iuste et iuridice

lata,

eius iura,
solvendi

ad eorum libitum impetrare^, cum quibus partem adversam et quamdiu volunt, detinent occupatam^ quod taciunt ad iinem non
;

eorum debita, sed trahendi eausas in longum per subterfugia et gravandi eorum creditores laboribus et expensis quod cedit^^ in ipsorum^^ non modicum preiudicum et gravamen, quia propter malitias huiusmodi^^ numquam valent consequi eorum solutiones, et proinde sit^^ summopere vigikndum et necessario^'* providendum pro bono et tranquillitate omnium et maxime recte et pacifice vivere volentium ad obviandum huiusmodi frau; ;

dibus et malitijs hominum vadit pars magnitici et generosi viri domini Donati Barbaro, honorabilis comitis civitatis et districtus Tragurij, et egregiorum virorum dominorum Nicolai Miehaelis. Silvestri et Cipriani Nieole ipriani, iudicum curie: (Quod)^^ quandocumque de cetero aliqua persona ab aliqua sententia vel terminatione domini comitis et eius iudicum, qui pro tempore fuerint, videlicet a libris XX supra se appellare voluerit, possit statim lata sententia viva voee appellare, et infra decem^ dies appellare in scriptis; quibus decem^^ diebus elapsis, si voluerit prosequi (dictam)^^ suam appellationem, teneatur tt debeat^^ porrigere in scriptis eausas sui^^ gravaminis^o infra alios X dies coram domino comite et suis iudicibus, si haberi possint, sin autem, sufficiat (*oram solo domino comite. Ita tamen, quod appellans, interposita appellatione in scriptis cum suis gravaminibus, teneatur et debeat^^ depositare in curia pignora sufficientia de soldo uno pro libra eius sortis, in qua se appellasset; ita quod si cognitum fuerit, ipsum talem male se appellasse^^. sol vat camere communis Venetiarum unum soldum pro libra
;

eius-^ quantitatis, in

qua

se

appellasset^*.

Sed

si

cognitum

fuerit

male"^^

sententiatum^^ et bene appellatum fuisse, quod tune restituantur dicto appellanti^^ pignora suprascripta. Hoc declarato, quod si appellans, ductus saniori
1

Natpis 56. glave u

8.
^1

C.

succuberit

S.
^

C.

22.

S.
^

C.

17

Natpis 56. glave u L.

i

C.

^^

L. X g q debbeat sive q gravamines g q mala L. eiusem l appellavit

15

L. eorum

20

S.
^^
i

^ S. occupata, C. ocupata imperare ^^ S. i C. sic l huiusmodi malitias

gamo

S.

C.

C.

pignoris

Samo

S.

C.

gamo
^

^^ ^*

L. cadit

C.

L. necessarie

L.

g.

c.

21

^4

27

;;;

appellante

25

i debbeat S. 22 q appelasse 26 l sententiarum

256
consilio,

Reformationum Tragunj.

esistere a sua appellatione et stare sententie, habeat porecta^ pignora X dierum immediate^ sequentium. et tune ibi restituantur pignora sine aliqua pene solutione. Sed si pars appe]-^ lans voluerit prosequi suam appellationem, habeat spatium quatuor^ mensium
voluerit

terminum post iam

a die lat sententie. et non ultra, ad

tionis et

prosequendum suam causam

appella-

ad incoandum eam* causam cum parte adversa eoram illis dominis, ad quos fuerit appeilatum. Et quod omnium actuum et proeessus diete cause ac aliarum scripturarum, quas pars petierit, utrique parti^, vel uni tantum, que pars voluerit, sub sigillo domini comitis copia detur. Salvo et reservato, quod si dominus comes presens, et qui pro tempore fuerint. ipsam causam defiendere"^ voluerint, tune et eo asu tali appellans habere possit terminum unius mensis, postquam ipse dominus comes Venetias applicuerit^, ad ipsam appellationis eausam incoandam^. Alioquin si^^ suprascripta vel aliquid predictorum non observaverit, elapsis terminis prenominatis, sententia vel terminatio, a qua vel quibus fuerit appeilatum, non obstante aliqua appellatione suam habeat debitam exequtionemi^. Nec pars eiinde possit amplius appellari^^ sed denarij pene unius soldi pro libra ex venditione pignorum, nisi statim exigantur, in commune Venetiarum. ut prefertur, ponantur. Hoc tamen expressius declarato, quod^3, pendente appel;

latione in

quacumque

causa,

nihil

debeat inovari^*:

salvo

quod expense-

cause, videlicet advocatorum, cancellariorum et rivariorum per partem con-

minum comitem cum

non obstante. Hoc

appellatione aliqua infra nemo valeat preterea addito, quod a libris aliquid^^ appellare, prout etiam^^ in statutis (cavetur)^'.

victam, statim lata sententia refici debeant secundum suis iudieibus legitime fiendam.

taxationem per do-

XX

(Qu quidem pars, posita ad bussulos et ballottas*^, fuit capta et firmata per consiliarios 24, qui posuerunt eorum ballottas in bussulo albo^ de sic, non obstantibus ballottis^^ 8 in contrarium repertis in bussulorubeo de non)^^.
(In reformationibus m-ci Francisci de Viviano

lOS.)^^.

57.

De

procuratoribiis ecclesiaram sanctorum Dominici

et Francisci.

MOCCIL.,

die

XXL

maij.

Cum

in

MOCCOXXXIL,

die XXII. mensis februarij fuit capta

et

quedam

bonorum, que legantur per ultimas voluntates decendentium in fabricis eeclesiarum, et in eadem non sit jmentiO' aliqua de inventarijs bonorum dictarum eeclesiarum et locorum, nec de administratione aliqua reddenda per procuratores et operarios dictorum locorum
pars super ordine denariorum
1
i

inchoandam pro Samo L. Samo

C. parte
^3

L. porrecta
C.
^^

S.

S.

C.

^^

c.

C. tam L. l, appellare C. quod " L. executionem L innovari L. ahqualiter Samo S. ballotas Rijei ballottis" u C. nema

g.

fuerit
i

C. mediate

'

L. defendere
^^

L. IIII
^

g.

C.

applicaverit
^2

14

^^

s.

C. est
20

^^

C.

21

S.

C.

^^

Lib.

II.,

Cap. 57. "-5y.

'Zol

comitis et egregiorum iudieum dominorum Nicole et loannis Leonis, quod ad predictam partem et reformationem addatur: Quod semper, quandocunque de eetero mutabuntur guardiani et priores monasteriorum sanctorum Dominici et Francisci de civitate Tragurij. ipsi gaardiani et priores veteres teneantur et debeant assignare prelatis novis ipsorum monasteriorum per inventarium ordinate omnia bona dictoriim monasteriorum suorum, ne bona ipsorum loeorum possint aliqualiter malignari. Pr^terea quod quilibet procurator seu operarius dietorum monasteriorum deinceps teneatur et debeat omni anno die prima mensis martij reddere et assignare computum ordinate domino comiti et suis iudicibus. pro tempore existentibus ad regimen civitatis Tragurij, de omnibus, que administrarunt, et de omnibus introitibus et exitibus dicte procuratie et
vadit pars

magnilici

doinini

Nicolai

Michaelis,

Silvestri

operarie vatur et

illius
sit

anni,

per

eos

administratis,

annuatim per operarios

ecelesie sancti

prout et quemadmodum serLaurentij de Tragurio.

58.

De

procuratoribus

ecolesiarum

iuris

patronatus

nobilium.

Item quod ad hoc, ut bona et iura ecclesiarurn, que sunt de iure patronatus regiminis et huius eonsilij civitatis Tragurij, conserventur illesa, a modo in antea per hoc consilium fieri debeant et eligi per scrutinium duo procuratores seu deffensores et sindici nobilis eonsilij, qui deinceps habeant libertatem in iudicio quolibet comparendi tam ecclesiastico quam se:'ulari, et iura ac bona quelibet ipsarum ecclesiarum detfendendi, conservandi et manutenendi, petendi, respondendi et omnia iudicio et extra faciendi necessaria et opportuna, qui eligendi non possint refutare dictam parvorum pro quolibet eorum. Et duret procuratiam sub pena librarum eorum procuratia per unum annum, inchoando die prima mensis martij proxime futuri, et sic semper eligantur de anno in annum.

59. Qiiod

bona temporalia non alienentur.

viri

Franciscus Foscari, Dei gratia dux Venetiarum, nobilibus et sapientibus Lodovico Diedo, de suo mandato comiti Tragurij, et successoribus suis, fidelibus, dilectis salutem et dilectionis affectum. Notissimum vobis est, quod inter reverendissimum patrem dominum

episcopum Traguriensem
ferentia
gurij
bilia

et illam

fidelissimam
antiqui
statuti

quedam

occasione

certi

communitatem vigeat difillius civitatis, per quod

ordinatur,

quod aliquis habens bona stabilia in civitate et districtu Tranon possit testari vel donare vel alioquovis modo alienare bona stapersonis non subiectis dominio temporali: quod statutum idem epis-

revocare, cum dicat illud esse contra libertatem nolenteque ipsa communitate illud revocare propter multas rationes et causas, idem dominus episcopus interdixit seu interdici fecit illis fidelibus nostris ecclesiastica sacramenta, et ob hane causam ipsa communitas misit ad presentiam nostram honorabiles oratores suos Donatum Michaelis et Christophorum domini Blasij militis, cives et fideles nostros Tragurienses, quibus auditis et eorum iustis et honestis allegationibus intellectis habuimus ad nos prefatum dominum episcopum, cui quantum^

copus

dudum

quesivit

ecclesiasticam

258
fuit expediens, loquti

Reformationum Tragurij.

voeationem

illius

statuti antiquissimi

sumus, hortantes et inducentes. ut ulterius cirea diidamque iii illa civitate servati

renoii

prohibitionem seu interdictum ecclesiasticorum qui, sicut credimus. ad suasiones nostras interdictum illud annullabit et revocabit sed sicut illis diximus, ita etiam vobis scribimus, quod intentio nostra est, quod statutum illud in sua iirmitate remaneat, et secundum voluntatem illius lidelissime communitatis nostre etiam futuris temporibus observetur; sicque mandamus vobis, ut illud observare et observari facere debeatis.
vellet insistere,

sed

illam

saeramentorum

vellet penitus revocare

XII;,

Datum in MCOOCL.
60.

nostro ducali palatio. die

XVL

mensis

iaiuiarij.

indictione

Quod

qiiilibet

possit legare pro salute

aniine.

tibus viri Lodovico Diedo, de suo

suis,

Franciscus Foscari, Dei gratia dux Venetiarum, nobilibus et sapienmandato comiti Tragurij, et successoribus fidelibus. dilectis salutem et dilectionis afiectum. Significamus vobis. quod in nostro consilio rogatorum die XXIX.

ianuarij

proiime elapsi capta

fuit pars infrascripti

sit

tenoris, videlicet

Oum
bilia in

in civitate nostra Tragurij

quoddam statutum editum. quod

habens bona stamorte legare nec testari dicta
vel

aliquis vel aliqua de Tragurio et distrietu vel habitator.

Tragurio vel
et

distrietu,

non

possit in

bona

stabilia

introitus

eorum
per

alicui

ecclesi^

hospitali.

et totaliter

inhibet.

quod

in articulo mortis aliquis possit de bonis suis disponere iuxta

eius voluntatem, sicut

patet

formam

illius

statuti;

quod

est

contra

honorem

Dei, dignitatem ecclesie et liberum arbitrium hominibus desuper

datum, et supradicta re summus pontifex pluries scripserit nostro dominio, suadendo et hortando, ut dictum damnabile statutum revocare velimus pro honore Dei, ecclesie et nostro. qui tamquam veri catholici rebus ecclesie semper favere consuevimus. et sit providendum. quod dictum statutum in terris nostris vigorem non habeat: pro honore Dei et debito nostro. ac ut in re hac, adeo iusta et honestissima, suasionibus et requisitionibus summi
pontificis

satisfaciamus

vadit pars:
auctoritate huius consilij

Quod damnabile statutum predictum

non

se

extendat neque intelligatur habere locum pro his. que pertinere possint ad ecclesiam aut personas ecclesiasticas civitatis et districtus Tragurij, liceatque unicuique laico in vita sua et articulo mortis. non obstante dicto statuto, disponere de rebus suis, sicuti saluti anim sue utilius cognoverit: in reliquis autem vigorem habeat. Quare cum nostro consilio rogatorum vobis expresse mandamus, quatenus suprascriptam partem et contenta in ea ad litteram, prout iacent. inviolabiliter observare et observari facere debeatis, facientes has nostras
litteras in

regiminis ad futurorum memoriam recautelam reverendissimo domino episcopo Tragurij seu nuncio suo pr^sentanti restitui statutum, de quo supra extat capitulum 17. reformationum, libri I.
actis

cancellarie

vestre

gistrari et

registratas

ad

eius

Datum MOOCOL.

in nostro ducali palatio.

die

prima

februarij. indictione XIV".,

Lib.

II.,

Cap. 60. 64.

259
capelliiin

61.

Qaod

oiiines

nobiles

possint

ire

ad

in electione

iudicum.

MCOOOLIL,

die

XXII. novembris.

sit, quod seeundum aliquod statutura Tragurij aliquis nobilis de qui non attigerit annum sue etatis, non possit ire ad capellum pro electione, propter quod parvus est numerus nobilium euntium ad capellum, et sic quaridoque patitur deffectum; vadit pars omini comitis et

Cum

coiisilio,

XXV

consilij, cuiuscunque etatis ad capellum pro huiusmodi electione iudicum fienda et in electionem intrare, non tamen eligendo iudicem, qui non attigerit etatem

suorum iudicum predictorum: Quod de cetero quilibet nobilium huius

^xistat, possit ire

annorum XXY, seeundum formam

trarium non obstante.

statuti

alterius.

aliquo

statuto in con-

62.

Quod

qiiilibet

nobilis possit esse consiliarius.

Item captum fuit, quod quemadmodum superius est captum et obtentum hodie per partem, quod omnes nobiles huius consilij, cuiuscunque ^tatis sint, possint ire ad capellum pro electione iudicum vadit pars
:

deinceps quilibet nobilis consilij, cuiuscunque esse consiliarius, aliquo statuto in contrarium non obstante.
ita

Quod

tatis,

possit

63.

Quod

quilibet nobilis teneatur ire

ad

consiliiim.

Item captum fuit, quoniam inducta est quedam pessima consuetado, quod quando congregatur consilium nobilium pro eligendis officialibus, nonnulli ex ipsis nobilibus, non habentes respectum ad debitum suum et honorem regiminis, desinunt venire ad consilium ita quod regimen patitur incommodum et agenda patiuntur detrimentum; ut obvietur simividelicet,
;

libus inconvenientijs, vadit pars:

Quod quando de cetero congregabitur consilium, quilibet nobilium teneatur venire hora debita ad consilium, sub pena non venientibus soldorum parvorum pro quolibet et qualibet vie; salvo iusto impedimento, quod cognosci debeat per dominum comitem, qui pro tempore fuerit; et ipsi denarij pen^ exigantur per unum aut duos nobiles, qui propter hoc per ipsum dominum comitem eligantur et sic eiacti depositentur in cancellariam communis, donec erunt necessarij pro factis communis in mittendo 'oratores Venetias, et in similibus necessarijs causis.

64.

Quo

dies sancti
die

Hieronvmi

sit

festns.

MCOCCLV.,

XXIL

novembris.

gloriosissimus doctor, beatus Hieronjmus, unus ex IIII univerDei cardinibus orbi, sit sanctitatis excellentia ac prestantia celeberrimus. sitque fidelibus, christianam religionem testantibus, per unisalis

Cum

ecclesie

260
versum orbem
eius

Reformationum Tragurij.

suis exigentibus meritis et exemplis devotissimus, tum propter beate vite asperitatem, tum propter laborum intollerabilium, cir.-a eipositionem sacrarum scripturarum, assiduitatem, tum etiam propter -miraculorum innumerabilium, quibus perfulsicf?) in vita et post mortem claritatem Oumque precipue deceat Dalmatinos ipsum beatissimum sanetuni. a quorum provincia originem habuit. summopere colere vadit pars magnitici domini pretoris et suorum egregiorum iudicum. Quod deinceps ad honorem et gloriam omnipotentis Dei, et ad laudem et triumphum pretiosissimi doctoris sancti Hieronjmi memorati, annis singulis ipsum festum ipsius sancti. quod eolitur XXX. mensis septembris. solemnizetur, cultivetur et eustodiatur ab omnibus ita et taliter, quod omnes homines et persone eivitatis, hortorum et districtus Tragurij. cuiuscunque status, gradus et conditionis eiistant, laborare et quidquid facere non debeant illa die, sed ab omni opere prorsus cessare die feto solemnitatis sancti Hieronjmi sepedicti. Ad hoc, ut ipse sit nobis apud Deum protector et perpetuus intercessor. Et quod presens pars poni debeat in volumine statutorum et pro statuto perpetuo observari.
; :

65.

De pena non venientinm ad

MCOCCLVIL,
die

consiliuni.

XXy.

augusti.

quod. ut consilium nobilium huius eivitatis valeat debitis pro occurentibus necessitatibus debeat congregari, et quod libenter nolunt, cogantur ex pna velle vadit pars Quod quando publicabitur consilium. nemo quisquis sit de consilio, audeat exire civitatem. immo teneatur venire ad consilium, quando congregabitur ad sonum campane et voe preconia, ut mori est, sub pena soldorum XL parvorum pro quolibet et qualibet vie, qua quis contrafecerit. Et si tamen aliquis. necessitate compulsus vellet discedere. teneatur adire dominum comitem, qui pro tempore erit, et iudices suos, et declarare causam sue necessitatis que causa acceptari non possit nec declarari. nisi per ipsum dominum comitem et duos iudices ad minus fuerit declaratum et tali causa acceptata. Cuius pene pars tertia sit officialis. qui ad hoc per istam curiam creabitur, et alie duf^ partes distribuantur in necessarijs et utile hjiius consilij qui officialis teneatur dictam penam exigere. et de ea tenere bonum computum, et assignare successori suo. Et ex nunc per hane curiam creetur unus nobilis officialis pro dicta causa per annum unum a die presenti et subsequenter de anno in annum cum dictis conditioni))us.
fuit,

Captum

temporibus

et

eligantur et creentur.

66.

Quod

districtualibiis

reddatur ius die sabbati.

XXIIIL
februarij.

MCCCOLVIIL,

die

Cum
tifieari

sacratissima dies dominica super

sit;

religionis solemnissima censeatur,

omnes solemnitates christian^ eademque divina lege et precepto sancdivine

legis

sancitum

sane non

ambigitur huiusmodi

eterna

Lib., II.,

Cap. 65.-67.

261

Tragurij quedam fuerit prava coiipresertim ab incolis villariim tragurieiisis districtus, quod creditores semper in diebus dominicis debitores suos in ius voare consueverunt, audientiam domini comitis et sue curie fastidiosissime molestando, quod cedit in preiudicium animarum et catholice fidei contemptum non modicum, et pro divine legis observantia mandatoriim et animarum salate sit saluberrimum providere, quod prelibata sacratissima

p^na damnari. Ciim itaque

suetudo,

in civitate

hactenus

observata,

dies dominica sacris orationibus et divino ministerio

eelebretur,
et

debita sanctificetur et

ut decet fideles christicolas

vadit pars magnitici domini comitis.

suorum iudicum

villis

homo vel persona, tam de civitate, quam- de non possit nec debeat aliquem suum debitorem in ius voare in diebus dominicis, neque in diebus apostolorum aut beato Virginis, seu alijs festis ab ecclesia catholica solemnibus nuncupatis et non
Quod de
et

cetero aliquis

districtu Tragm'ij,

possint nec debeant aliqu ex dictis

personis in dictis

diebus

audiri

per

dictum dominum comitem vel eius curiam. Sed quod dictis personis in dictis causis audiendis sit semper dies sabbati ordinata, in qua aliquod testum ex predictis non intervenerit. In quibus diebus sabbati omnes cause dictorum villicorum per dictum dominum comitem et curiam audiri debeant et cleffiniri. Et ut presens deliberatio et ordo omnibus notus sit, debeant in locis publicis et consuetis civitatis Tragurij proclamari. Et insuper notificari
debeat presbjteris et gastaldionibus villarum, qui in eorum ecclesijs et plateis villarum seu locis solitis ipsam deliberationem et ordinem suis populis debeant manifestare ad omnium intelligentiam. Et h^c pars et ordo pro statuto habeatur, et in volumine statutorum et ad perpetuam memoriam conscribi debeat et notari.

67.

Quod

dies sancti Sebastiani

die

sit

festus.

MCOCCLIVL,
al)

XXIL

februarij.

Tamquam fideles credimus merilis atque intercessionibus sanctorum adversitatibus, quas propter peccata incurrimus. liberari et in dies expe-

rimenta

et miracula quam plurima vidimus. Cum igitur hec regio dalmatica sepe et sepius sed presertim proiimis elapsis annis, multis valetudinibus et peste veiata fuit, ita ut maior pars civium et incolarum deffecerit, manifeste nota fuit devotio et fides beati Sebastiani martjris, que multos a furore et invasione epidemie liberavit, sed ut eius veneratio sit tam maioris devotionis et fidei et per consequens ob eius meritum omnipotens Deus urbem hane et fideles suos in futurum ipsius sancti Sebastiani a tali flamma et incendio epidemie protegat, deffendat et liberet, per magnificum dominum comitem cum iudicibus suis fuit posita pars

Quod
III

dies dictus beati Sebastiani ipsa veneretur in civitate,

alij

burgo

et

hortis Tragurij, prout

sancti, qui

pro quoHbet

et

qualibet

vie

et

abstinebit a
et

quocumque opere
per medietatem.

servili,

venerantur diebus suis, pena librarum causa, die sue venerationis non se que pena dividatur inter accusatorem

commune

:;

262

Reformationum Tragurij.

08. Qiiod carnes vendantur ad inacelliim ad stateram.

Die
Oonsiderata
lit

XXIL

aprilis.

maiiina

necessitate

et

deftectu

carnium
patiuntur

in

civitate

et

districtu Tragurij, ob

quem

cives et alie persone

ineommodiim,

debite provideatur; vadit pars:

Quod de cetero carnes vendantur ad stateram ad mazzellum. nee alibi ad pondus venetum grossum et quod carnes, qu vendebantur parvulos ex, vendantur parvulis octo: et carnes, que vendebantur parvulis novem, vendantur solido uno: et sic rata pro rata relique conditiones carnium.
et
;

69.
x\IC000LXX.2, (indictione

De

postuniis\

S.)^ die

XXIL*

(mensis)^ novembris.

et

(In generali consilio nobilium civitatis Tragurij, mandato magnifiei generosi domini Lodovici Lando. honorabilis comitis Tragurij. voi-e preconia. et ad sonum campane, secundum consuetudinem, in sala inferiori palatij prefati domini comitis, convocato et congreo^ato, acta fuerunt infrascripta
:)^

in statutorum volumine'^ huius civitatis non sit aliqua lex neque ordo neque fit mentio de postumis^ et in alma civitate Venetiarum optime provisum sit superinde; vadit pars, quod ipsa lex sive statutum infrascriptum ponatiir^ registretur et observetur pro statuto et exempletur in voluminibus statutorum sive reformationum huius civitatis, perpetuo duratur. non obstante aliquo statuto seu reformatione in contrarium loquente: que quidem lex fuit extracta ex statutis alme civitatis Venetiarum. et est huius tenoris, videlicet
;

Oum

Oum multoties in elapsum occurrerit, quod multi rogaverunt et fecerunt testamenta sua, non habentes fihos vel fihas, in quibus testamentis nullam fecerunt mentionem de postumis^ aut filijs vel filiabus, qui orirentur^^ post condita testamenta predicta, et accederit^^, quod factis et rogatis testamentis predictis, (testatores)^^ ipsi habuerunt tam filios quam filias. et mortui (alio)^^ condito testamento, et nulla facta^* mentione de tilijs sint^-^ nuUo aut filiabus suis predictis: et ipsis testatoribus mortuis dicta eorum testain pubhcam formam vigore statuti nostri continentis. quod ultima ordinatio semper tenenda est, et relevatis dictis testamentis in publicam formam filij et fiUe preicti (sic)^^ remanent exclusi ab hereditate paterna, quod est inhumanum et contra omnia iura mimdi et ob hoc multe lites et differentie orte sint et quotidie oriuntur. et iustiim ac pium sit super hoc providere, vadit pars:

menta releventur

Quod si de cetero aliquis fecerit vel rogaverit testamentum. suum tempore, quo non haberet filios vel filias et post conditum testamentum

22. C. 1470. Samo Samo L. voluraine statutorum L. posthumis Samo L. g q L. volumine L. aeciderit ^amo L. Samo L. C. orientur

L. posthumis
S.
i

S.

8.

C.

* S.

C.

Samo
^^'

C.

S.

C.

"^

^^

^^

^^

*>ine

1*

C.

factta

^^

^ S. i

Lib.

II.,

Cap. 68.-70.

263-

suum

habebit

filios

vel lilias ortos et ortas post

quo testamento de

dictis filijs^ vel

mortis dicti testatoris. vel

testamentum predietum. iii tempore posturais^ nullam fecerit mentionem, quod dictiim
filiabus postea natis et viventibus

tale testamentum nullius esse debeat effieatie^ vel vigoris, sed pro nullo, habeatur et reputetur; et bona tali testatoris deveniant* in illum vel illos, ad quem vel ad quos de (iure)^ eispectabunt^. Et istud idem observetur de testamentis mulierum. qu haberent filios vel iilias post condita testamenta sua, et in ipsis de dictis iilijs vel filiabus nullam fecerinf^ mentionem, prout superius continetur; et debeat^ presens pars etc.

(Qu quidem pars, lecta in dicto generali consilio nobilium civitatis. Tragurij, et posita ad bussulos et ballottas, capta et obtenta fuit per consiliarios

23 repertis^ in bussula alba de

sie.

non obstante una reperta

in

contrarium)^^.
(In reformationibus magnifici Petri Eacanati, folio 46. Venetijs reperitur 1419. die 29. mensis martij, indictione XI., in maiori consilio. in libro vocato Vrsa)^^.

70.

De modo vendeni
MOOCOLXXX.,

res operarie.

die XXII. februarij.

Quod

ut bona et res, pertinentes operari ecclesie cathedralis Tragurij,

delute ac recte incedant,

valeat, vadit pars,

cum quibus

necessarijs ipsius

operarie provideri

quod quecumque res et bona pertinentia operarie predicte. que per operarium contigerit vendi, non possint per eum aliqualiter ad aliquod ipsius sive ad aliquem terminum alienari, sed ad pecuniam illico sborsandam. Ita quod nullus operarius de cetero in consignatione suorum computorum administrationis facte tempore suo, possit consignare aliquem debitorem bonorum et rerum, que et quas vendidisset aut quasadministrasset tempore officij sui. Et si forte dictus operarius dedisset aut vendidisset aliquid alicui ad tempus vel ad terminum in consignatione fienda, non possit admitti nec ac^.ceptari aliquis debitor, nec admitti nec acceptari computa, nisi ipsemet exborsaret pecuniam in contatis et ipsi debitores remaneant operario pr^dicto. Et qui predictis contrafecerit, tali operarius contrafaciens cadat ad penam librarum CO parvorum infallibiliter applicandorum operari predicte. Et insuper, quia reperiuntur multa debita antiqua ipsius operarie, ad hoc ut ea exigi possint quod de antiquis debitis de eo, quod ipse operarius exiget, si fuerint debita ab annis X ultra, habere debeat de mercede V pro centenario et de debitis de annis X citra habere debeat tria pro centenario, que debita tam antiqua quam

nova ipse

operarius

exigere

teneatur

sub

debito

sacramenti,

prservatis

tamen terminis

constitutis debitoribus operari solvendi debita sua.

L.

S.

C.

Samo

debeat

L.
^

filis

C.

^ L. efficaciae 2 L. posthumis S. expetabunt, L. spectabunt

C. reperitis

^^

Samo

S.

C.

* S.
i

C. deveniat
r\

''

C. fecerit
S.
i

^^

Samo

2t34

Reformationum Tragurij.

71.

De

soliitionibus cancellariorum.
die

MCCOOLXXXIX,

XXIL

novembrisi.

(Nobilibus et sapientibus viri Pasquali Fuscareno comiti Tragurij et successoribus suis.

Augustinus Barbadico. Dei gratia dux Venetiarum, nobilibus et sapientibus viri Pasquali Foscareno de suo mandato eomiti Tragurij et successoribus suis iidelibus dilectis salutem et dilectionis afifectum. Adijt conspectum dominij nostri fidelis et prudens vir loannes de Lucis, orator istius iidelissime communitatis nostre. et inter cetera* nobis supplieavit, ut. cum 1489. die ultimo mensis novembris proiime decursi taxate per vos omnium i'onsensu fuerint solutiones cancellariorum istius civitatis nostre vobis commiss, velimus eas confirmare. Nos vero, qui petitionem ipsam honestam et pro universali subditorum nostrorum beneficio comodam et utilem censuimus, taiationes et limitationes ipsas laudavimus et confirmavimus et presentium tenore laudamus et confirmamus, volentes et vobis eipresse mandantes, ut ordines et limitationes predictas observare et observari inviolabiliter facere debeatis, facientes ipsas annotari in cancellaria ista nostra pro omnium informatione et nota. Quarum)^.

(Quoniam tam rectorum, quam aliorum magistratuum non secus officium est bono publico et communi utilitati consulere civitatibus illorum et loeis, que ipsis a superioribus sunt commissa regimini, quam civium eorundem locorum, qui frugi meritis. affectu bono patrie ex officio boni et optimi viri prospicere et providere tenentur, ideo cum Traguriensis civitatis
respublica in quibuslibet, que ad bene beateque vivendum optime instituta noscatur, sanctissimisque legibus, que vinculum sunt civitatis et civium, bene ornata sit et disposita, tamen in hoc deesse videbatur. quod cancellarij, scribe seu notarij civitatis huius nulla ipsis prefixa taxatione scripturarum per ipsos faeiendarum, quidamque boni viri abutentes officio. expilationibus non parcebant, ob quod tam pretoris quam civium intererat providere ideo regimine et pretoriatus tempore magnifici et clarissimi domini Pasqualis Fuscareno. dig. comitis et capitanei Tragurij cum suis iudicibus honorabilibus viri dominis loanne q. Christofori de Andreis. Hveronvmo de
;

quod amplius pluris pro soinfra taxatum existit, quoquo modo accipere valeant vel auferre^ et quod cancellarij tam communis quam regiminis eam teneantur observare et eam in publicum in cancellarij affigere, ut a quibuscunque valeat inspici, et hoc sub pena ducatorum XXy pro quolibet et qualibet vie. qua contrafecerint. cuius quidem taxationis)^
tenor
tali
est, (videlicet :)*

Lutijs et loanne domini Matliei de Ohiudis, nobilium civitatis Tragurij pars proposita: Ne qui pro tempore forent in civitate Tragurij, lutione dictarum scripturarum et pretio, nisi

congregato

generali

consilio

scribe vel cancellarij prelati,

(Et primo)^ pro qualibet citatione pro precone solidum unum^. pro citatione in hortis pro precone solidos duos". pro citatione in villis comitatus pro quantitate miliarium (solidos)^. Pro annotatione cuiuslibet su^

Natpis

8amo

L.

datum
S.

taj

Saino

samo u L.

L.

Samo

l. i

S.

gamo

S.

Samo

L.

Jib.

II.,

Cap. 71.

265

prascriptarum citatioimm pro cancellario solidum unuiii^. Pro qualiljet^ proelama (ciiiiislibet)^ absentis in ius vocati* pro pr^cone solidos duos^; pro relatione proclamationis supradicte pro cancellario solidos duos^. Pro proclama, ne qiiis faciat damniim, pro pr^cone solidum unum'^; pro relatione supradicte proclamationis^ pro cancellario solidum unum*^. Pro productione cuiuslibet petitionis, responsionis. intentionis, capitulorum, interrogatoriorum, oppositionum. testium productione^^ solidos quatuor^^. Pro examinatione cuiuslibet testis super intentione seu capitulo^^ partis producentis tam in processibus ordinarij s quam eitraordinarijs solidos quatuor^^. Pro examinatione super interrogatorijs solidos IV^*. Pro qualibet
sententia
venit^

iudiciaria
in

vel

voluntaria

seu^^

terminatione,
testium^^

in

qua non
duos^^.

inter-

petitio

scriptis

seu

examinatio

solidos

Pro

publicatione dicte sententie vel terminationis solidos IV^. Pro qualibet sen tentia extraodinaria solidos IV^o p^o publicatione eiusdem solidos quatuor-^. Pro qualibet sententia. in qua interveniat examinatio testium, nulla facta
.

petitione in scriptis,
sillabe

pro sing'ulis quatuor binis (seu lineis)^^, in quibus sint

pro bina, solidum unum^^. Pro presentatione pignoris precone debitori solidum unum^^: pro relatione presentationis facte^^ cancellario per preconem vel commilitonem solidum unum2^
rei mobilis facta pro

ad minus

XXV

Pro annotatione^^ venditionis facte^^ rei mobilis, cuiuscumque valoris vel quantitatis. solidos duos^^. Pro poliza consignationis rerum stabilium (canIY; pro deliberatione rerum stabilium)^^ pro precone solidos cancellario (videlicet)^^ pro instrumento deliberationis solidos quatuor^*. Pro sequestro, si fit in ortis^^, pro precone .solidos duos^^ pro sequestro, si fit in civitate, (pro ^' precone solidum mium^^; pro annotatione^^ sequestri (pro)^o cancellario solidum unum*^ Pro deposito^^ (pro)^^ cancellario solidos quatuor^*; pro elevatione*^ depositi (pro cancellario)* solidos IV^^. In processibus ordinarijs numerentur omnes bine seu linee processus nihil excipiendo. videlicet nec relationes citationum. {nec interlocutoria, si qua intervenerint)*^, nec sententiationes*^ petitionum, responsionum, capitulorum interrogatoriorum, assignationes terminorum publicationes testium. conclusiones causarum, que acta precedunt productiones cum eius sententia diffinitiva^*^ pro cuiuslibet^^ quatuor binis. in quibus sint silabe^^ ad minus XXV pro bina, habeat cancellarius solidum unum^^. Pro copia omnium^* scripturarum sive processus sive instrumentorum pro singulis sex binis sive^^ lineis. in quibus sint sillabe ad minus XXV pro bina, (cancellario)^ solidum unum^'. Pro quolibet instrumento. quantecellario solidos

Cjuatuor^^: pro relatione facta

50 T,.

L. vocati L cuiuslibet Samo L. L proclamationis supradicte L. L. iv 4 L. productorum " L. IV L. vel L. interveniat L. l 4 l. _ l. g L IV g 4 _ Samo L. L, notatione gamo L. supradicte L. IV L. gamo L. l. IV l sequestro, fiendo gamo L. L. l. notatione Samo L. hortis L. L. depositione gamo L. _ L. IV L. levatione Samo L. Samo L. presentationes 4 L. quibuslibet l L. L. copia L. petitionum L. seu Samo
^

L. II
10

L. I

S.

in

ius

L. II

'^

12

g,

capitulis
testis
i

1^

8.

1^

16

^^

^^

II

19

S.

20

21

22

S.

^3

25

26

facta

-7

28

29

s.

^o

II

^i

32

33

34

in

36

II

37

33

39

S.

*i

42

*3

4*

^^

'*

^"^

S.

*^

*^ S.
^3

deffinitiva

^^

^2

sillabae
I

^^

^-^

^^

S.

^^

2(36

Reformationum Tragurij.

eunque^ quantitatis sit, sive cuiuscanque conditionis (sit)^. et si sint duo vel plures invicem contrahentes, solidos quatuor^. Pro pulDlieatione pr^dietorum

Pro compromisso^ solidos VIIP, videlicet solidos IV' pro partium. Pro sententia compromissi (et)^ scripturarum, si que fierent, ut in processibus ordinarijs. Pro testamentis. videlicet fpro)^ testamenti notatione^^ aperti sive pro presentatione (eiiisdem)^^ solidos VIIP'^ Pro testamento facto cooperto solidos XII. Pro publicatione ipsorum a solidis viginti^^ usque ad ducatum uniim, taxandos per magnifieos (dominos)i* comites^^ cum eorum^ curia, inspecta quantitate scripturarum et qualitate personarum ac facultatum^^. Pro quolibet protesto (sive)^^ in scriptis sive oretenus facto, pro annotatione ipsius (pro cancellario solidos IV)^^. Pro
solidos
octo*.

qualibet

unaquaque contradictione

cancellario solidos IV^^. Pro appellatione cuiuslibet sententi vel terminationis^^ solidos IV^^ p^-g presentatione cuiuslibet inventari] solidos quatuor2^. Pro confitendo^* inventarium^^ eonficiendo^ per

eancellarium (in loiro)^', ubi res fuerint. a solidis X usque ad XX. secundum qualitatem et valorem rerum. Pro qualibet litera cum bulla ad requisitionem^^ (partis, videlicet)^^ civium solidos quatuor^^. Pro qualibet litera cum bulla forensium^^ solidos VIIP^. Pro (qualibet)^^ contralitera civium solidos quatuor^*. Pro qualibet (contra)^^ litera forensium solidos VIIP^. Pro qualibet gratia, cuiuscumque conditionis solidos IV^^ Pro publicatione ipsius

Pro recommendatione instrumentorum cum bulla solidos termino ordinario vel extraordinario solidum unum*^ Pro scribendo advocatum in curia (solidum)^^ unum*^. Pro notatione procuratoris apud acta solidum unum*^. Pro unaquaque littera patente cum bulla solidos VIIP^. Pro salvo conducto (cuiuscunque)*^ generis solidos yj[j45 Pj,q presentatione cuiuscunque generis computorum in curia solidos lUP^. Pro registro litterarum ducalium cuiuscunque generis a solidis XX usque ad libras tres*' secundum qualitatem et importantiam (rerum)* taxandorum*^ per magnificos dominos comites^^ cum eorum^^ curia. Pro registrando omnes litteras cuiuscunque conditionis officiorum et magistratuum^2 cuiuscunque generis solidos VIIP^. Si quis conducere voluerit eancellarium per casalia, villas, insulas comitatus Tragurij. habere debeat equum sive barcam^* et expensas et pro sua mercede libram unam^^ in die ultra .)^^ Pro solutionem scripturarum. que solvantur ut supra dibra I. sol. quolibet damno^' dato pro cancellario solidos HIP. Pro canceUatione ipsius damni^9 solidos HIP.
gratie solidos VIIP^.
Pj.q

jy39

quolibet

L. com L. noXX Samo L. tatione testamenti Samo g g L. rectores L. eius L. facultate Samo L. Samo 4 l. g 4 _ sententie " L. L terminationis L. confectione L. inventari) L. conficiendi Samo L. L registrationem gamo L. L. IV L. forensium l. IV gamo 8 gamo g 8 cum bulla _ g 4 _ g g 4 _ gamo L. L. L. gamo _ g 8 gamo L. 8 4 __ L. L. L. taxatam L. per Mag. D. Com. L. Samo mandatum L. barcam sive equum L. 8 _ 4 _ 4 _ L. danno
^ L. cuiuscunque S. 8 promissis

^^ i

"^

gamo
4

S.

L.

S.

L.
S.

Samo

^^

IV

L. VIII
L.

gamo
^^

lo

i3

j^

i*

^^

i'

^"

20

21

vel

S.

23

IIII

2*
28

^^

^^

-^

^9

^^

^^

litera
S.

^2

^3

S.

^^

=^

S.

37

38 44

8.

39

40

^^

^-

43

45

g.

46

g.

47

III

48

S.

*^

^o

^^

eius

'"^

^^ S.

^*

^^

^^

57

g.

^8

g^

59

g_

(j^^nj

60

g^

l.ib.

II.,

Cap. 72.-73.

26'

pro querela solidos diios^ pro solutione scripturarum prout supra in civilibus. Qii qiiidem pars et taxatio intelligatur^ (inijcere)^ a die et millesimo supraseripto, que debeat confirmari per illustrissimum duealem dominium nostrum venetum, prout* firmi sit roboris. Et hec pars^ debeat eum ipsa taxatione poni in reformationibus voluminis statutorum Tragurij. (Qiie pars et taxationes posit fiierunt ad bussulos et ballottas, capta tiiit per consiliarios 35, qui posuerunt eorum ballottas in bussulo albo .) de sic. sex in bussulo rubeo de non, non obstantibus
In criminalibus
:
;

et processus,

(Has autem ad futurorum lariorum nostrorum)^.

memoriam

registrari facite in actis cancel-

(Datum

in nostro dueali palatio die 17.

mensis maij, indictione

die Vili. maij;.

8.,

1490.).

(Oonfirmata vigore dueali

MOOCOXC.,

72.

De monialibus peregrinis non acceptandis sine MOOOOLXXXX., die XVIL ianuarij.

Quoniam maiores
nostri raonasteria virginuin

licentia consilij.

sacrarum edificarunt et

etiam dotaverunt, hac de causa maxime, ut filie sue ac sorores et posterorum eorum in illis possent et servire Deo et etiam, quibus tenuiores facultates essent, nec nubere possent. ibi honeste vivere. Nunc vero, quia contra intentionem ae voluntatem maiorum nostrorum peregrine in dictis monasterijs aecipiuntur locumque nostris debitum preoecupant; ex quo necesse est providere ideo vadit pars illustrissimi domini comitis et suorum iudieum dominorum Francisei Michaelis quondam ser Nicolai. Hieronymi de Oippic'o quondam ser Michaelis et Hieronvmi de Lucijs quondam ser Bivaldi Quod de cetero nulla peregrina at(|ue extranea in dictis monasterijs, videlicet sancti Petri et sancti Nicolai, accipiatur absque expressa licentia et assensu magnifici domini comitis suorumque iudieum et huius consilij. Insuper, ut bona dictorum monasteriorum possint bene administrari, quod debeant creari per consilium nobilium huius civitatis duo procuratores dictorum monasteriorum videlicet duo pro quolibet monasterio, ex quibus electis unus dictorum per dominam abbatissam et moniales eligi debeat. Et quod dictus procurator non possit esse minoris etatis annorum XL. Super qua administratione semper domina abbatissa et moniales ac successores su bonum et verum computum reddere teneantur.
bonis
; :

Confirmata vigore dueali

MCOCOXC.,

die III. Martij.

73.

Qnod pacta

(et

promissiones, facta)! ultra^i instrumenta, non

valeant.

MCCC0X0L,i2

(indictione

9.y\

die XIV.i* (mensisji^ aprilis.

(In generali consilio

nobilium

civitatis

Tragurij per precones ad domos,

et illustrissimi
S.

ut mori est. convocato de

1

mandato magnifici
^

domini Marci
^

L. intelligantur Samo L. ars L. Samo Samo Samo Samo L. Samo C. L. ulcra 1491 C. 1691. C. Samo C. 18. Samo C.
II
2

uti

S.

S.

S.

S.

^o

S.

'1

'^
i

S.

^^

S.

^^ S.

15

S.

JIOX.

IIISTOR.-JUR. X.

24

268

Reformationum

Tragurij.

Pizzamano. honorabilis comitis

in sala inferiori palatij
in

et capitanei Tragurij. ad sonum campaue. congregato, in quo quidem eonsilio propositum fuit

et deeeptiones per partes contrahentes. videlicet emptores et venditores specialiter rerum stabilium. que emebantur et vendebantur. in grave pr^iuditiiini^ et damnuni propinquorum et colateranorum^ illarum rerum stabilium sic venditarum et alie-

hunc modum. videlieet:)^ Quoniam multoties committebantur fraudes

quia deeipiebaniur ex pactis et conventionibus. quas dicte partes contrahentes* faciebant oculte^ et secrete per promissiones et chirographa vel aliter ultra id, quod per instrumenta specificabant. ex quo non modice oriebantur lites (et discordie cum non paucis damnis et interesse et eipensis"^ dictorum propinquorum)^ et collateranorum. et bonum sit, iustum. equum et pium providere ad obviandum huiusmodi fraudibus et malitijs. que in dies^ occurrebant. cum quibus de facili homines et persone poterant esse decepte^^. Meo vadit pars magniiici et clarissimi domini Marci Pizzamano dignissimi^^ comitis et capitanei Tragurij suorumque iudicum nobilium^2 virorum dominorum Matthei de Chiudis quondam ser Michaelis et
:

natarum

Petri de Cippico (quondam)^^ (ser)^* Coriolani

Quod de

cetero nulla persona

tam terrigena quam forensis possit nec valeat

facere aliquod pactum. conventionem veP^ promissionem secretam per chi-

rographa vel aliter. que essent oeculta. ultra id. quod per instrumentum vel instrumenta publica eipressum faerit, scriptum^ et notatum^^ per unum (ej.)^^ cancellarijs ordinarij s^^ civitatis Tragurij 2<^. Et si aliquid vel ahqua reperirent^i ultra id. quod, vel ea. qu per publicum instrumentum vel instrumenta fuerit expressum. omnes^- ille tales pactiones, promissiones vel aliter^^ quocunque nomine nuncupentur. sint et esse debeant nullius valoris. roboris. vigoris veP* momenti, nec valeant aut teneant ulio modo contra
illum vel
illos,

qui se (presentaverit vel)^^ presentaverint.

(Et lecta ac posita dicta parte ad bussulos et ballottas^^. fuit capta et obtenta per consiliarios 42. qui posuerunt eorum ballottas^^ in bussulo albo de sic. non obstantibus tribus ballottis^^ repertis-^^ in bussulo rubeo de non)^^.
(In reformationibus magnifici Petri Eachaneti^^ reperitur folio 12 1.)^^

74.

De modo consignandi thesannim.

Quoniam reliquie sanctorum et alia argentea et aurea ornamenta, deputata ad divinum cultum. sunt magne importantie et boni valoris. que omni cura et solUcita diligentia debent gubernari et custodiri. et de tempore
1

Samo

^ L. oeculte contrahere ^ Samo interesse ex parte

C. digni

L. et

S.

C.

C. pregiudicium

S.
^^
i

L. collateranorum

^^

c. nobilibus

L, seripta
23
28

larium ordinarium
missiones

C. ballotas Rhecaneti

C.

-^

L.

S.

^^

notata
i

Rijei
L.
^^

.,et"
^

nema u rukopisu
C.

L. die

gamo
^^

L.

decepti
S.

*
"

L.
L.
S.
^^

^^

i*
i

Samo
C.
2-

C.

prfate
^4

alia

c.

allottis
S.
i

C.

L. et

Samo

S.

L. reperientur
25

gamo

^-

Samo

C.

reperitis

L.
^o

C.
^^

L.

L. cancel-

C. fuerit

expro-

26

c.
S.

ballotas
C.

Samo

27

^^ C.

Lib.

II.,

Cap. 74.-76.

269

tempus per unum thesaurarium, ad id deputatum, cum inventario alteri thesaurario successori suo ordinate consignari, et semper servatum extitit, nisi ab annis duobus vel circa ex quadam ignava negligentia thesaurariorum, volentes dominus comes cum suis iudicibus debite providere, quod tali sancta consuetudo preterita omni et pro omni bona custodia rerum suprascriptariim sacrariim de ctero observetur, posiierunt partem Quod futurus eligendus thesaurarius teneatur et debeat res sacras suin

pradictas per inventarium a precessore suo acceptare, custodire et gubernare secundum antiquas consuetudines et in fine sui officij similiter per inven-

tarium ipsas res saeras futuro successori suo designare sub pena librarum XXV parvorum auferenda ab eo, qui contrafecerit, et ab alijs successoribus suis in ipso officio contrafacientibus, applicando medietatem dicte pene aecusatori, vel si aliquis alius tuerit. per quem veritas haberi posset. et reliqua medietas sit communis.

75. Qiiod salariati ballottentur annuatim.

MOOCOXOIIL,

die XVII. septembris.

Captum fuit. quod quandocunque occurrerit de cetero conducere ali-quem salariatum indifferenter huius civitatis et communitatis. non possit -conduci per plus, quam per duos annos, tune proxime sequuturos, et finitis dietis annis duobus non possit reconduci vel refirmari, nisi solummodo.per

annum unum. Que quidem pars habeatur lumine statutorum Tragurij apponatur.

et observetur

pro lege et in vo-

76. Qiiod oratores

non escedant commissionem.

die

MOOCOXCIIIL,
Quoniam multoties
silium et

XVI.

februarij.

oratores. qui mittebantur per hunc spectabile conillustrissimum ducale dominium nostrum Venetiarum, eitendebant se ultra res ibi commissas et commissiones eis traditas ideo vadit pars magnifici et illustrissimi domini comitis et capitanei Tragurij

commune ad

spectabiliumque iudicum suorum Quod de cetero oratores, qui per hoc spectabile coiisilium mittentur ad pedes prefate serenissime dominationis nostre, non audeant nec presumant se extendere nec exponere ultra commissiones, que eis dabuntur, captas in isto spectabili consilio sub pena perdendi salarium, et solvere ducatos XXV de suo proprio, videlicet illis, qui habent salarium, et illis, qui non habent salarium, ducatos L exigendos per magnificum dominum comitem et sindicos communis huius consilij. Et si esset aceusator habeat ducatos X de dicta pena et teneatur de credentia; ressiduum dictorum ducatorum L remaneat in dicto consiHo ad beneficium et expensas aliorum ambasciatoruni; qui crearentur in futurum. Et non exigendo sindici dictam pnam, cadant ad penam ducatorum X de suo proprio ad beneficium consilij
ut supra.

Nec

possit addi aliqua particularitas, salvo

que fuerint preposite

t capte in hoc spectabili consilio.

270
77.

Reformationum Tragurij.

De electione MCCCOIOIV, die

operarij.
III.

maij.

per scrutinium, iuris quod debeant eligi IV tamen modis et conditionibus quod postquam fuerint predictis IV aperte porte consilij et dictum consilium recesserit. nullus electis possit amplius refutare sub pena ducatorum XXV solvendorum de suis proprijs bonis. Preterea quod de cetero operarius vetus teneatur et

Captum

fuit,

operarij
;

consuetum,

cum

his

debeat reddere rationem

successori suo. ad

et

eomputum sue

administrationis

operario novo.

medmm mensem

martij ad longius,

sub

pena alioruni

de bonis suis. Medietas cuius pen distribuatur per hoc spectabile consilium, prout maiori parti videbitur et apparebit, alia medietas

ducatorum

XXV

fabrice ecclesi cathedralis predicte,

eiigendorum

irremissibiliter.

78. (Quo(l predicte proclamationes fiant et

fieri

debeant completa

missa maijori,

et

quod

tales proclamationes fieri

non

possint, nisi.

postquam terrena tuerint niensurata per mensuratores conimunis)i.

(De ordine proclamandi venditiones).^

MOOOCXOVL^

(indictione 14.)^ die

(sabbatij^

VIII.

ianuanj.

(In generali consilio nobilium civitatis Tragurij per precones

ad domos..
palatij

ut mori est, convocati, sed ad

sonum campane,
conveniens

in

sala

inferiori

congregati ulterius.)'
Sicut^
et

bonum, iustum

et

est^ leges

condere. ita sanctum

desunt^S iHis addere et corrigere. Et cum sit lex amplissima circa fiendas proclamationes^^ super^* venditionibus et alienationibus fiendis de rebus stabilium^*, ut constat sub die XXVII.i^ (mensis)i6 octobris MCCCOXXV.i^ que providet et ordinat quem ad modum fieri debeant proclamationes diebus tamen^^ dominicis. et hoc ut^^ notum fiat tam propinquis quam collateralibus. qui se pretendunt presentare seu super eisdem^o clamare^^, et emptores earumdem^^ rerum stabilium cum preconibus, qui eas stridant et proclamant. querunt certis eorum secretis intelligentijs^^ tales proclamationes defraudare, et eas fieri faciunt loco et tempore, quo persone non reperiuntur in platea nec in alijs locis deputatis, in grave damnum et preiudicium^* propinquorum et collateranorum, qui recuperare vel (se)^^ presentare pretendunt quapropter ad obviandum (huiusmodi)^ fraudibus et malitijs inconYenientijsque^' vadit pars magnifici (et generosi)^^ domini comitis et capitanei (antedicti)^^ spectabiliumque iudicum suorum, quod addatur dicte legi et parti:
est eas observare,
et ubi aliqua

pium

parte^^

1496.
S.
i

C.
S.
i

Natpis 78. glave u

4

L. deerint
^5
1^

intelligendis
C.
27
j^

et

Samo L. L. proclamationibus de L. Samo tantummodo 1425. easem clamari ^ earundem q Samo pregiudicium Samo C. inconvenientibusque Samo
Samo
^^

8.

C.

S.

C.

C.

Natpis 78. glave u L.

C.
e

' S. i
'

C.

Samo

S.

S.

C.

9.

L. Sicuti
27.

C. et

10

.et

ubi in
^^

ali

^uibus partibus
^^
^^

^^

fiendis
16

L.
22

stabilibus
23
i

C.

S.

i^

L.

L.

20

L. C.

^^

L.

^^

25

S.

C.

S.

28

S.

C.

Lib.

II.,

Cap. 77.-79.

271

dominicis,

ctero dicte proclamationes^ fiant^ et fieri debeaiit^ diebus supra dictum est, quam primum tamen fuerit completa missa maior*. et persone exiverint de ecclesia, ut tales proclamationes sive strid omnibus note liant; et non ante neque post. Et insuper declaretur, quod dict tales proclamationes lieri non possint^, nisi postquam terrena^ et possessiones fuerint mensurat per mensnratores communis super inde*^ deputatos. Neque eancellarij^ eas proclamationes scribere seu notare debeant^, donec mensurationes pr^diitte non fuerint deposite. Et si quo asu reperirentur^o dicte proclamationes alio modo seu hora vel tempore facte (fuissent)^^, quam supra dictum et expressum est. quod ille tales^^ proclaiit

Quod de

mationes^^ non valeant^* neque teneant^^ aut currant^^ ulio modo. Et hac^^ pars observetm' pro statuto^^. (Et posita ad bussulos et ballottas. fuit cap ta per consiliarios 37, qui posuerunt eorum ballotlas^^ in bussulo albo de sic. quinque repertis^^ de non. non obstantibus)^^.
(In reformationibus magnifici Petri Racaneti reperitur folio 141.^^)^^.

79.

(Qiiod non possit uti pignore)^*.

tertio, capitulo

{Abrogatio statuti de pignoribus utendis libro

(Die XXII. novembris)26.

XLI.

)25.

mandato magnifici generosi domini Antonij de Canalis dignissimi comitis et capitanei Tragurij per precones ad dominos, ut mori est, convocato ad sonum campane, in sala magna palatij de consuetudine congregato, quod cassetur et annulletur^' lex de pignoribus utendis j^^. Oum in volumine statutorum civitatis Tragurij libro III.^^ capitulo XLI.^o sit certa lex et ordo. antiquitus condita circa utendis^^ pignoribus
(In generali consilio nobilium civitatis Tragurij de
et

per eos, penes quos reperiebantur^^ pignorata^^. que certe est valde iniusta^* et disconveniens et ideo vadit pars magnifici domini comitis et spectabilium
;

iudicum suorum

Quod
et^^

dicta lex in totum et per totum cassetur, annulletur et revocetur.

cassa^^,

annullata
fuit

et

anihilata^^ et irrita^^

remaneat, ac
sic.

si

unquam^^

facta (non)'*^ fuisset.

(Et ballottata de non)*^

capta per consiliarios 53 de

non obstante una

(In reformationibus magnifici Petri Rachanati reperitur folio 149.)*^.

l debeat maiori, C. L. super hoc L. cancel larius L. debeat Samo reperientur L. proclamatio L. teneat C. L. vaJeat hoc, L. hec L. currat C. L. pro statuto observetur C. 142. gamo C. reperitis ballotas Samo Natpis 79. glave u L. Natpis 79. glave u C. annuletur Samo L. C. 3.o Samo C. L. utendi 41. L. piguora q reperebantur L. ac . ingiusta L. annichilata q causa L. numquam 8amo Samo Samo C.
^ L. dicta proclamatio ^ C. posint maggiori

S.

L.

fiat

S.
^

L, terreni
i

'

^^

C.

^^

S.

C.

^^

tali

^^

illa

tali

i*

^^

^^

^'^

C.

^^

^^

^o

21'

S.

C.

^2

^3
i

S.

C.

24

25

S.

26

^7

c.

28

8.

29

S.

^o

8.

C.

^^

^2

^^

^4

^^

^^

^"^

^^ 8.

C. finita
i

39

^o

8.

^i

8.

C.

^2

8.

2 72

^ ^f rmationum
80.

Tragurij

De tempore consignandi thesaurum.

MCCCOIIC,
die

XXIIL

februarij.

Captum fuit, quod de cetero omnes thesaurarij, de tempore in tempuscreandi et eligendi, debeant et teneantur accipere consignationem thesauri ecclesi^ cathedralis traguriensis et claves eiusdem ad medium mensem martij. sub pena librariim L parvorum pro quolibet contrafaciente et qualibet vie.

81.

De

officio

sindicorum

iii

consilio.

Item quod de eetero sindici, qui de tempore in tempus fuerint creati, teneantur et debeant sedere super bancam penes portam communem sale a parte monasterij sancti loannis Baptiste. Qm habeant libertatem ultra eam. qiiam habent, posse aceusare eos, qui loquuntur in lingua materna; et admonere illos, qui faciunt rumorem. et illos, qui interrumpunt arrengantes et ordinantes, qui debeant ire successive in renga, ac apponere eos, qui non veniunt ad consilium sine causa legitima; nec non et habere curam claudendi seu claudere faciendi portam consilij. Et habeant medietatem oondemnationum, et alia medietas vadat amore Dei, ubi magnifieo domino comiti et spectabilibus iudicibus suis videbitur, non derogando tamen, quod etiam alij possint aceusare.

82.

Quod

operarij

non possint

refutare.

MD..

die XXIII. iunij,

Captum
scopum

fuit,

Tragurij, de quibus electis

quod quando eligebantur IV operarij ecclesie cathedralis postmodum per reverendissimum dominum epi-

et capitulum ipsius ecclesie eligebatur unus, qui administrare debebat introitus et exitus ipsius operarie iuxta continentiam et tenorem bulle legati apostolici, qui quidem quatuor quam primum electi erant. refutabant dictum officium ex libertate partis capte die III. martij MCCCCXCiy. super inde disponentis, in grave damnum et priudicium ecclesie predicte et iurium huius consilij idcirco vadit pars magnifici domini Laurentij Corario dignissimi comitis et capitanei Tragurij spectabiliumque iudicum suorum dominorum loannis de Andreis quondam domini Christofori, Andree Cippico
;

quondam domini MichaeUs et Andree Ciga domini Petri: Quod de eetero nullus de illis IIII operarij s, qui fuerint electi, possint amplius refutare dictum officium sub pena ducatorum XXV' aplicandorum, unam medietatem ad voluntatem et dispositionem magnifici domini comitis
et

dicte

maioris partis huius consilij, et aliam medietatem fabric ecclesie prenon obstante parte antedicta, que vigore presentis provisionis cassa irrita. annullata et annichilata remaneat.
;

Lib.

II.,

Cap. 80. 83.

273

83. (De sententijs arbitrarijs decretandis)\

(Aditio legis de compromissis

et

ordo de sententijs arbitrarijs) ^

MDXLyL^
maioris,

(indictione 4.)* die

XXV.^

(mensisj* novembris.

(Convocato et congregato corisilio nobilium Tragurij in sala consilij voe preconia et ad sonum campane, ut mori est, ad pr^sentiara clarissimi domini loannis de Garzonibus dignissimi comitis et capitanei Tragurij ad infra peragenda, videlicet :)^
Ourii
sit,

quod multoties
inter

circa sententias,

arbitros proferuntur^.

partes in dies multe

qu9 per (dominos)^ iudices oriantur differentie, que

postmodum coram
que
et odia

clarissimo rectore^^ per partes ipsas vel alteram eorum^^.

expensas^^ litigia deveniunt; qua (propter)^^ cupiens magnificiis et clarissimus dominus loannes de Garzonibus, dignissimus eomes et capitanens antellatus^^ huiusmodi controversiarum radices obtruncare^^, causasque ac oceasiones gravandi pro posse resecare^^; ideirco per pr^fatum^o clarissimum dominum comitem et capitaneum suosque honorabiles iudices dominum lacobum Celium quondam domini loannis, dominum loannem de Buffalis et dominum Dominicum de Andreis quondam domini Francisci posita fuit pars:

se gravare^'^ senserit^^, deducanturi*, et ad deteriores

Quod de

cetero,

quotiescumque per quem^^

iudicem sive

iudices

arbitros lata fuit^^ sententia arbitraria inter partes, ipsi^^ iudices arbitres^*:

unus vel plures post latam sententiam ad requisitionem partium vel alterius ipsarum debeant coram clarissimo rectore^^ suisque honorabilibus iudicibus, qui pro tempore fuerint, ad sacra Dei evangelia solemniter iurare, in promulgatione
odio,
tali

sententie arbitrarie niP^ fecisse^^ aut promulgasse^^ amore,

inimicitia,

suggestione^^,

respectu,

pree

vel

pretio^^,

nec

ullum^"

quod nullum habeant vigorem, roborem aut firmitatem, ac si fact^ minime fuissent. Quibus postmodum sententijs arbitrarijs prefatus^^ clarissimus dominus comes cum honorabilibus iudicibus, qui pro tempore fuerint, suam^4 et communis Tragurij, qua funguntur^^, auctoritatem^^ pariterque iudiciale decretum^^ interponat; non derogando tamen in aliquo statuto super compromissis^^ disponente sed hoc super addito^^ et perpetuo firmiter
cepisse errorem^^, sed sic per conscientiam ibi
sententie ipse
fuisse; aliter
;

visum

valituro et observaturo*^.

Natpis 83. glave u L.

S.
9
i

Samo

L.

^"^

C.
i^

S.

C. 25.

gravari

^^

L.
C.

G. proferentlu*
sentit

L. antelatiis

^^

quemque

S.

Natpis 83. glave u

^
i

^"^

^^

L.

regimine deducuntur
Samo
0,
S.
i

S.

S.

^ S.
i

C. 1546.

C.

Samo
^^

C.

^^

L. L.

L.

earum

^^

^^

L. obtruncari

^2

fuerit

S.

clarissimi regiminibus

^^ S. i promulgassa, C. promulgatio C. suspitione ^'^ ^^ C. prefactus, L. predictus 3^ C. ullam C. errore 35 g j Q fungentur ^6 l. auetoritate =^^ S.^ i C. ^9 l ^^ L. observa addicto compromissum

S.

^3

C. expensis

i^

L. resecari
j

g
i

ipgQg

^^

S.

C.

non

Samo
^^

Samo

^^ 24

L. predictum
arbitri

^"^

S.

fecissa
^*

38

^^ C.

pertio

^^

ecm

L.

suum

274

Eeformationum Tragurij.

(Que quidem pars, rnissa ad bussullos

et

ballottas^,

fait

capta

per

omnes

ballottas^

numero

44, nulla in contrarium reperta^.

folio)*.

(In reformationi

Leonardi de Franco reperitur

84.

Quod

nobiles sciant legere et scribere.

MDIL..

die

VIIL deeembris.

Parendo, che sia conveniente, che tutti quelli, che doveranno intrar de cetero in questo spectabile conseglio, accioehe non degenerino dalla nobilta, et che habbiano almeno cognition de lezer e scriver per molte cause, che possono occorrer per li oflicij, che accadono a darsi per questo 1' andera parte spectabil consegho, essendo opportuna cosa de proveder posta per U spectabili et honorevoli giudici con presentia et consenso del
;

clarissimo signore conte et capitanio

Che de cetero tutti quanti quel]i nobili, che entraranno in detto consegho, e che non sappiano lezer e scriver almeno, siano e esser s' intendano privi deUa ballottatione, et non possino haver offizio alcuno in questo consegho; accioche per tal stimolo habbino causa d' esercitarse in lettere. boni
costumi e
virtii.

Presa

etc.

85.

Qiiod legitimati per

subsequens non possint esse

die

nobiles.

MDLIIL,

XIX.

februarij.

Oiascuna ben instituta republiea con tutte le sue forze attender deve non solamente ad obviar a quelle cose, dahe quali et danno et qualche nota del suo honerevol stato ricever potria. ma preveder e procurar queno. che potria esser honor et beneficio del suo pacifico stato e questo principalmente
sante et inviolabili leggi, quale essendo dubbio alcuno pae, honor et laude conseguisce: Onde desiderando questa magnifica communita de preservarsi. in quanto le sue forze se estendono, in quel honorevol stato, nel quale li suoi maggiori di continuo V hanno preservata, oviando ancora a qualche nota e forsi noia, che apportar li potria, pero V andera parte posta per il clarissimo signore conte et capitanio et per li spetabili et honorevoli giudici: Che de cetero mai per alcun tempo in questo spetabile consegho se possa ne debba per qualsivoglia modo ne causa, ne qualsivoglia color, forma, over ingegno ricever, accettar, ne aggregar alcun hol de qualsivoglia nostro gentilhuomo et sia de qual stato, grao e condition esser si sia. se esso tal fiol non sia procreato et nato de legitimo matrimonio. E ancorche esso tal fiol fosse nato de donna di qaalsivoglia stato, grao et condition esser, si sia avanti il matrimonio legitimamente contratto, non ostante. che dappoi la sua nativita fra il padre et la madre fosse contratto esso legitimo matrimonio. non possa ne debbia in modo alcuno esser ricevuto ne accettato in detto
far se sole et deve, statuendo le

ben

statuite et osservate senza

conseglio:
abdicato,

ma
si

di quello total mente sia et esser s'intenda espulso, privato e

come mai

fosse nato

de

gentilhuomo

di

questo

conseglio^

Presa
1

etc.

C.

ballotas

C. ballotas

Samo

S.

C.

Samo

S.

C.

Jib.

II.,

Cap. 84.-8G.

975

86.

De

matriinonijs nobilmm.
die

MDLXXIIL,
Ohe essendo
fino del

XXVIIL

februarij.

1553. per questo spetabile conseglio sta provisto che nascono avanti il contratto del legitimo matrimonio, ma perche si vede, ehe non ben fatta cosi buona et santa legge, che con mezzi indebiti seguono molti inconvenienti, con poco honor di questa spetabile communita imperoccho sono alcuni de nobili di questo spetabil conseglio, li quali con puoco rispetto della condizion loro contrazeno matrimonij con donne vilissime et di bassissima conditione et puoco honorevole. al che dovendosi provedere per honor pubblico, che quella in tutto et-per 1' andera parte possa tutto sia osservata et a quella aggiungendo per li spe tabili signori giudici alla presentia e consenso delF illustrissimo signor conte
in materia delli figlioli,
;
;

non ardisca contrazer matrimonio. ne tuor per moglie alcuna donna, che non fosse gentildonna, 6 saltem cittadina honorata. Et se contrafara in tuor per moglie qualche donna di bassissima conditione over infame, che li figlioli suoi non possano ne debbano in modo alcuno esser ricevuti ne accettati in questo conseglio. ma totalmente siano et esser debbano esclusi et privati, si come mai fossero nati de gentilhuomo di questo conseglio. Presa etc.
cetero alcuno nobile di questo conseglio

Ohe de

Confirmata vigore ducalium

MDLXXXI.,

di

XX.

iulij.

Dodaci trogirskim reformacijama.

(a.)

(Quod debeant observare

statuta,
7..

pacta, privilegia et concessiones.

die 27. mensis mnij.
consilio.

1444., indictione

Ad
lidelis

capitulum 153.. capta

rogatorum

Quomodo pro

parte

Padue nobis supplicatum^ fuit, ut cum in eausis appellationum. que coram auditoribus nostris novi interponuntur per eives et districtuales^ Padue. quandoeunque non proeeditur secundum formam statutorum civitatis nostre Padue. que per dominium nostrum ibi confirmata fuerunt, dignaremur mandare, ut statuta ipsa observentur vadit pars, quod auctoritate huius consilij eiusdem auditoribus nostris novis iniungatur. Quod in illis eausis civilibus, que eoram eis interponuntur tam pro fideles nostros Paduanos quam pro quoscunque alios nostros subditos et
comitatis^ nostre
;

aliarum civitatum et terrarum nostrarum denuo aquisitarum observare debeant statuta terrarum nostrarum denuo aquisitarum observare debeant statuta terrarum predictarum sub pena librarum 100 pro quocunque ipsorum in suis proprijs bonis. eiigenda per advocatores nostros communes* hoc
tideles

comitatur)*^.

(De observandis
iunij

privilegijs

subditorum: pars

consilij

X..

die

XXVn.

MCDXLIY.)6.

altra cosa
alli

L' andara parte. che tutte le parte cosi de rettori, come di eiascaduna* messa' contra (li)^ patti (e)^ privilegij o^^ concession^^ per nui^"^ subditi^^ nostri (confermade e)^* fatte. siano revocade et per revocade^^

in tutto s'habbino^: (et)^^ oltra^^ (di)^^ cio sia ordinato^^ e statuido^i, che

da22
patti

qua avanti^^
(et)-

el

non

se possa

provision"

e"^^

privilegij,

metter^* alcuna quali (e li^^

parte^^,
le

che
li)^^

sia contra

quale

sudditi^^

Biti

communitatis^j

C. repplicatum

ali

znak za kraticu isputen je

districtualis

C.

communos

S.

u C.
i

^^
i

Samo

S.

C.

^ ^

Lj. cadauna conSamo Lj. ~ Samo Lj. C. messe L. sudditi Samo C. Lj. revocate cessioni Lj. sehabbiano Samo Lj. lj^ ^Itra Samo C. lj Lj. inanzi 2*0. meter Lj. fermado Lj. Lj. cosa Samo Lj. lj. provisione Samo Lj. subditi
(u

Samo
^

Ljubi:
S.
i

Listine odnoajih
histor.

izmeu

jun. Slavenstva
str.

mlet. republike, IX.

^^ C.

Mon.

speet.
^^

Slavorum merid.", XXI.)j

^

201.
i
i

Lj.

j^j

^loi

^^

i*

S.

^^

i'

^^

^^

S.

20

^i

statuito

22

di

23

25

Lj.

26

27

23

Lj.

et

29

30

S.

C.

3i

Trogirskim reformacijania.

Dodaci

a.

b.

277

iiostri

hanno^ da^ nui^,

et

(sel)*

se mettera^
et

parte,

non vagia ne tegna^

salvo se la (non)' fosse^

di conseglio de^^

messa per quattro

contrafara,

conseglieri^ et^^ per^^ do cavi^^

presa per tre (parti)^^ (j^is consiglio cada in pena de ducati mille et sia bandito del gran conseglio et)^^ privado^ d'ogni-^ offitio (et benefitio)^! per anni cinque (eontinui)- et non se^^ possa la presente (parte)^* re voar (in alcun modo) 2*^.

X^^ almanco,
alcun

(grande)^''

(et

se

1487.,

indictione

V.a,

die

4.

raensis

novembris;

in

consilio

rogatorum.

Vadit pars, quod de cetero aliquis nobilis vel civis non possit sub pena perpetui exilij huius urbis nostre sub aliquo pretextu, colore vel ingenio inpetrare aliquod beneUcium in terris et locis nostris a ducatis seiaginta infra, sed ipsa beneficia possint impetrare per cives et subditos nostros ipsarum terrarum et loeorum, ubi fuerint sita ipsa beneficia, quibus et nec alicui alteri dari possint per dominium nostrum possessio eorum sub pena ducatorum duarum milliarum cuilibet terminanti, consentienti et facienti in contrarium et tune quicquid terminatum et factum fuerit non teneat neque valeat, ac si factum non fuisset.
;

In cancellaria
16.

regiminis

extraordinariorum
cartas.

reperitur die

mensis octobris 1558. ad

1472., indictione, die 17. iunij, in consilio rogatorum:

d'ogni principe et signoria invigilar sui di quello dieno far essi subditi del ben et commodo del signor et principe suo el quale essendo introdotta una consuetudine non bona ne conveniente anci damnosa alli subditi. et non segura alle cose della signoria nostra cioe, che bona parte delle terre et lochi nostri per via de expecdelli benefficij tative et altro fino dati et conferriti a persone aliene et non subdite alla signoria nostra privando li nostri di tal commodita a poter viver et studiar et farsi valenti, non possando loro haver benefficij ni terre aliene, pero che tutti li altri nostri hanno provisto di altri, che suoi sudditi non possino haver tal beneficij nelle terre loro, et el sia ben provedere al tutto attenta presertim. che essendo sta questa istessa cosa supplicata per li nostri ambasciatori al summo pontefice sumraa beatudine apostolica, et laudo lahonesta et tal petitione, et ponesse de farlo in aftetto. Per tanto 1' andera parte Ohe in futuro sotto pena alli consiglieri de ducati 500 per cadaun de loro, che non se debbia ne possa consenter ne prometter senza scientia e deliberation de questo conseglio ne dar el possesso de tal benefficij conferiti ad alcuni fuorestieri et non subdito nostro, ma solum a nostri Venetiani e
e

Non

men

conveniente

officio

et esser solicito al

ben

et

comodo

di sudditi,

Samo fusse Lj. tenga Samo Lj. consegieri over pro q cani due cavi de Quaranta Samo del C. Samo Lj. Samo Samo S. C. privation Lj. de ogni Samo Samo C. Samo Dodatak samo u
1

Lj. habbiano

C.

Lj.

metera
^^

Lj.

de

Lj.

^
"^

c.

Lj. noi
S.
i

S.

C.

C.

Lj.
^^

Lj.

^^

C.

^^

S.

di

i*

^^

Lj.

^^

Lj.

^'

S.

^^

S.

C.

^^

sotto
^^

-o

'^^

2-^

S.

C.

Lj.

si

-^

S.

C.

^^

S.

(b.)

S.

278

Trogirskim reformacijama.

similmente sotto questa medema pena che in el dar del possesso de questi tal benefficij observar debbano, et quando per la signoria nostra simplice el fosse seritto e commandato de questo soprasedino et diano tal beneficij pervenghino a nostri Venetiani notitia per et subditi et non a persone aliene, et non subdite alla signoria nostra; e tutti quelli benefitij, li quali in postea contra questo nostro decreto dati over delli frutti resposo(?) siano. et intendati mal et illicitamente dati et permisi se possino impetrar, et nihilominus la sopradetta pena habbia luoco da esser scossa per li avogadori senza altro conto.
cittadini delle terre a noi subdite sia seritto et
;

et

commesso a

tutti

li

rettori nostri,

(e.)'

Pars capta in maiori consilio, die

XXL

ianuarij

1499.

Oum sit, che spesse fiate aecade. che molte persone vendano alcuna sua cosa overo sua possession, et che fanno carta, etiamdio el comprador per man de nodaro si a Venetia come fuora, et di poi si vede manifestamente de quella tal cosa overo possession e venduda per manco del terzo giusto prezzo, la qual cosa non e giusta ne conveniente, che alcuno sia
inganato.

L'andara parte, che

se

da

mo

avanti alcuna cosa overo possession per

il comprador sia ten uto a satisfar prezzo rasonevole della cosa al venditor, aliter la vendita non sia di alcuna fermezza, et cosi etiamdio sia fatto et osservato. quando alcuna possession fosse manco de giusto terzo prezzo affittata, o veramente fatto concambio con alcuna persona. che in quella fiada sia fatto, come di sopra si contiene.

manco

del terzo giusto prezzo sara venduta,

il

Copia

tratta dal libro de'consegli della

magnifica communita di

Traii.

di

15.

novembre 1700.

Oonvocato e radunato il spetabil conseglio de signori nobilli della magnifica communita di Traii alla presenza dell' illustrissimo signor Marco Barbarigo conte e capitanio, premesso il suono di campana, giusta l'ordinario, nel quale intervenero consiglieri num. 17 non comprese le persone di sua signoria illustrissima e dell" illustrissimo signore Giovanni Antonio Balbi camerlengo e castellano. Nel qual spettabil consegUo fii posta e letta la seguente parte etc. Nel statuto municipale di questa patria firmato 1' anno 1322. le ferie delle messi e vendemie furono affisse alli mesi di giugno e settembre e osi finora senza veruna mutazione e stato religiosamente osservato. II lungo raggiramento di secoli, che porta seco varie vicissitudini ne' corpi naturali poUtici deir universo ha cagionato anco neUe stagioni dell' anno e nella maturezza de' frutti della campagna sensibile mutatione. Si veggono da molto tempo in qua finire le ferie di giugno. che appena principia il raccolto delle biade e non ben' anco si spiccano le uve da' tralci, che le ferie autunali han cessato. Questi trapassi del tempo, misura e organo di tutte le cose
;

Dodatak

(c.)

samo u

S.

Dodatak

(d.)

samo u L.

Dodaci

c.

d.

279*

create, si

negotij

del foro, cosi

come hanno alterato Taspelto e la sirametria ali' applicationi e han deluso e soggettato a corruttela 1' oggetto, su cui

verso lo stabilimento della legge cio concernente. E necessario per tanto a questo consiglio il por riparo a tanto disordine con un'adequata riforma, massime nel riflesso agi' esempij di Spalato e d' altri luoghi della provincia ed alla liberta, che godiamo per specioso indulto del principe serenis?imo, di alterare e dispensar le leggi del municipio a misura delle contingenze e bisogni, come nel libro 3. dello statuto, capitulo 64. sottoponendone pero sempre ogni cosa aU'inchinato beneplacito di sua serenita e dell'eccelentissimo senato.

Yada per

tanto parte

posta

per

li

spetabili
alla

signori

Mattio

Guarco,

e capitanio, che la detta legge 6 statuto in proposito delle ferie sia riformata di tal maniera, che le ferie delle messi debbano correre in avvenire dalli 16. di giugno fino alli 15. di luglio inclusive, e quelle delle vendemie dalli 16. di settembrc fino li 15. d'ottobre; ed a tal'efietto il soggetto, che fosse creato in ambasciatore a Sua Eccelenza proveditor generale Mocenigo per occasione del ristauro della loggia e rive, s' intenda pur destinato per supplicare detta Eccellenza, che nei riguardi alla propria somma benignita e negi' oggetti alle convenienze, che danno il moto alla presente deUberatione e ricorso, si compiaccia d' accompagnar con un capitolo nei suoi dispacci questa riforma ali' eccellentissimo senato per la sua gratiosa confermatione.

Girolamo Lascari e Ooriolano Oomoli giudici, signore Marco Barbarigo dignissirao conte

presenza

dell'

illustrissimo

Qual parte

letta

e ballottata,
alla
etc.

hebbe pro

tutte

e fu presa.

che si passo adempire a quanto di sopra

di

Doppo
P.

nomina
dottor

d'

un signore ambasciatore per

Palladini

14.

c.

3.

f.

2.

II

signor

Nicolo

nominato per

il

spettabile signor Mattio

Quarco Giudice.

P. 8.
il

c.

9.

f.

spettabil signor

2. II signor Girolamo Oippico quondam ser Giovani per Girolamo Lascari giudice.

E
II

fii

publicato rimasto in ambasciatore.

ballotato
li

spettabil signor dottor Nicolo Palladini.

Non havendo
Copia
e capitanio
di lettera scritta
ali'

proposti ne

li

proponenti.

illustrissimo signor

Marco Barbarigo
signor

conte-

Trau generale Mocenigo.

di

dell' illustrissimo

e eccellentissimo

proveditor

Illustrissimo signore signore osservandissimo.

Oonfermata
della magnifica

dali'

eccellentissimo
regolativa

senato

la

parte di cotesto
delle

consiglio-

messi e delle venIllustriss. copia di capitolo di ducale giontami in tal proposito, accio si contenti farne seguire il registro. ove occorre per la sua esecutione. E le baccio afiettuosamente le mani.
delle ferie

communita demie, accompagno a Y. S.

Spalato 10. febraro 1700. M. V.

Alvise Mocenigo, terzo proveditore generale.

,280

Trogirskim reformacijama.

Intus.

Oopia di contenuto in ducale delF eccellentissimo senato 26. genaro 1700. M. V., scritta ali' illustrissimo e eecellentissimo signore Alvise Mocenigo, terzo proveditor generale in Dalmatia et Albania.
Si concorre ad approvar
col

senato

la

parte

presa nel consiglio di

e

Trau a regolatione

delle ferie statutarie per le

messi

vendemie.

Giuseppe Monti, cancellier di commune di Traii ha copiato fedelmente. sottoscritto e sigillato etc.

Copia tratta da simile autentica esistente appresso lo spettabile signore Girolamo Cippico quondam signore Giovani, giudiee della magnifica communita di Traii.
Illustrissimo signore signore osservandissimo.

Coir occasione di quanto decretai per buona direttione delli contadi di i beni di nuovo a('quisto ho anche per tal'oggetto formati gi'annessi capitoli, che Y. S. Illustrissima si compiacera far notifioare a capi di cotesta gim'isdittione in particolore a domino Girolamo Eacettini, Zuanne Mareovich e sardar Ohiudina. E le bacio affettuosamente le mani.
"ara e Sebenico e per cautela delle publiche ragioni sopra

Spalato 21. maro 1689.

Girolamo Corner K. proc. Proveditor generale.

Tergo

Air illustrissimo signor signor osservandissimo il signor Andrea Bembo, conte e capitanio di Trau.

Segue

la terminatione

e capitoli u niti nella lettera soprascritta.

Contribuendo per quanto richiede 11 publico essentiale servitio e riguardi della quiete, sicurezza e utilita de' sudditi, 1' illustrissimo e eecellentissimo signore K. procurator Girolamo Corner. proveditor generale di queste provincie, le piii vive applicationi per staloilire in ottima regola il confine e

al signor Iddio favorire V armi publiche antiche ma a maggiori estensioni, accio diretto coll' ordinationi sue non soggiaccia a quei disordini, che sogliono portar seco gl'accidenti della guerra.

territorio di Trau, gia

che ha piaciuto

e ridurlo

non

solo

ali'

Ommissis.

Pero col dettame della sua paterna carita et invigilando al ben publico privato, colF autorita del generalato promulga gl' infrascritti capitoli da esser per tutto il distretto inviolabilmente eseguiti.
Primo. Che
r eecellentissimo
^

t acquisti fatti dalla felicita

contado di Traii sudetto con tutte le sue nuove adiacenze dell' armi publiche e in virtii delle dueali del senato di 21. febraro 1687. M. V. sia e s'intenda diviso
il

Dodatak

(e.)

samo u L

Dodaci

e.

t.

281
habbia un capo overo goveradditatagli nelle sequenti

neir infrascritte pertinenze e cadauna di esse

natore, quale dovra diriggerle con la

norma

com-

missioni.

Ommissis

alijs.

Le pertinenze sono
(

le

seguenti.

Seghetto

La prima

Ocruch
Bossiligna

Strastouaz Blisno

Opor Pergomet
Triloque

Mitlo

Ville mariti-

(
1

me

Zirona Ea9izze

Podboraij Prapatnizza

Nevest
Gliubitovizza
TJttore

littorali

Seguono
ville

le

Vinovaz
Sitno

Znoillo

Labin

Zelovo Coprino

montane

Suhidolaz

Oastel Staffileo

La seconda

castelli

Castel nuovo

e ville littorali

Castel vecchio
Castel Vitturi

Sratoch Vu^iestine Cverglievo

Bulicichia selio

Dugobabbe
,

Berstranovo Duxevich sopra Kmuch Zelovo sopra Kmuch

Seguono le ville montane

|
I

^^'^^^J'^''^

. VuQivizza alta e bassa

Oorus^a
Lechievizza

Vmovo
Eamiani
Pribude di sfilaia Podgorie appresso Radunichi Cerna Liica

Uble
Ghisdavaz Nisco
sfilaia

Bristivizza

La

terza

Drobe^ Sminovo
Bidnich Postigne

Cizzave Cladnizze

Sii la prima destiniamo governatore domino Girolomo Eacettini nella seconda domino Zuanne Marcovich e su la terza il sardar Stefano Chiudina,
; :

Spalato 21. Maro 1689.

L.
S.
S.

M.

Girolomo Corner K. Proc. Prov. generale

Omnissis
alijs.

(f.)

Illustrissimo signor signor osservandissimo.

Sopra
sorgenze

1" ini motivi portatimi dal zelo di Y. S. Illustrissima, e sopra rappresentatemi dagl'inviati di cotesta magnifica communita in

proposito delle pertinenze di nuovo acquisto comprese in cotesto distretto e

1

Dodcntak

(f.)

samo u L,

282
giiirisditione.

Trogirskim reformacijama.

non devo
il

lasciare,

c-he

segua per hora alcuna alteratione,

ma

iutendo, che

riparto gia fatto daF illustrissimo e ecrellentissimo precessor

Cornaro 1689., 21. maro colFautorita delF eccellentissimo senato, sij osservato e com' e stato praticato sotto i generalati Molino e Delfino, sij anco
:

havendo ancor' io fatto seguire gl' incanti delle deeime r istesse polize e senz' alcun' alteratione delle pertinenze dagl' eeeellentissimi precessori stabilite. Tanto partecipo a V. S. Illustrissima e agi' illustrissimi rappresentanti di Sign e Knin, perche serva di norma agi' esercitij delle loro giurisdittioni e ali' esattione delle deeime e restino rimesse quelle
praticato al presente,

con

novita, ohe alterassero tal positura.

Ommissis
Spalato 20. luglio 1697.

alijs.

Alvise Moeenigo, terzo proveditor generale.

Tergo
Air illustrissimo signor signor osservandissimo
il

signor

Luea

Priuli.

eonte e capitano di Traii.

L. S.
S.

Salustio Tori, primario in segretaria di S. E. generale

M.

ha

fatto

copiare,

sottoscritto

sigilato

ete.

et

incontrato etc.

Illustrissimo signor signor osservandissimo.

Neir insorgenze, che sono nate a cotesto confine tra quelli delle pertinenze di Dernis e di Traii, e sopra l'istanze. che mi sono state fatte dair una e dali' altra parte non mi e parso di alterare per hora il riparto
gia fatto nella terminatione 1689., 21. maro coU'autorita dell' eccellentissimo senato dal illustrissimo e eccellentissimo precessor general Cornaro, et
e mia*intentione,

che
e

sij

ne' generalati passati,

osservato anche havendo aneor' io

al

presente, quanto e stato praticato

fatto

seguir

gl'

incanti delle

deeime

con

le

stesse

poKze

senz'alcun' alteratione delle pertinenze dagl' eccellene agl'il-

lustrissimi

Tanto partecipo a V. S. illustrissima rappresentanti di Traii e di Knin. perche serva di r^esercitio delle loro giurisdittioni e ali' esattione delle deeime, rimosse le novita, che alterar possono tal positura, e le baceio
tissimi precessori stabilite.

norma
e

al

restino
atiettuo-

samente

le

mani.

Spalato 20. luglio 1697.

Alvise Moeenigo, terzo proveditor generale.

Tergo

Air

illustrissimo signor signor osservandissimo

il

signor proveditor di Sign.

S.

L. S.
S.

Franeesco Bonieelli, eoadiutore in segretaria di

fatto
^

E. ha

M.
Dodatak
(g.)

copiare, incontrato. sottoscritto e sigilato ete.

samo u L.

Dodaci

g.

h.

288

Illustrissimo signor signor osservandisimo.

perdairaltra parte, non m' o parso d' alterare per hora il riparto gia fatto nella terminatione 1689., 21. maro coU' autorita dell' eccellentissimo senato dair illustrissimo et eccellentissimo precessor Oornaro, et e mia intentione, che sij osservato anche al presente, quanto c stato praticato ne' generalati passati,
clelle

Neir insorgenze, che sono nate a cotesto confine tra qiielli tinenze di Dernis e di Trau, e sopra l'istanze fattemi dall'una e

io fatto segiiir gl' incanti delle decime eon le stesse polize senza alcun' alteratione delle pertinenze dagl' eccellentissimi precessori stabilite. Tanto partecipo a V. S. illustrissima e agi' illustrissimi rappresentanti di Traii e di Sign, perche serva di norma alTesercitio delle loro gim'isdittioni et all'esattione delle decime e restino rimosse le novitu, che alterar possono tal positura, specialmente le fatte ultimamente dali" Haramballa e sardar Eadnich e Pargnak alle parti di Dernis, risservandomi nella visita, che devo far quanto prima, di prescriver quel di piti, che occorresse per quiete de' sudditi e servitio publico. E le bacio affettuosamente le mani.

havendo aneor'
e

Spalato 20.

liiglio

1697.
Alvise Mocenigo, terzo proveditor generale.

Tergo
Air illustrissimo signor proveditor de Knin.
L. S.
S.

Salustio Tori primario in

fatto copie.

segretaria di S. E.

ha
v^tc.

M.

incontratto, sottoscritto e sigillato

Si omette altra simile autentica del tenore

uniforme

alle

sopraseritte

lettere,

inviata

al

governatore
di

di Dernis. di Traii

Giuseppe Monti, cancelliere

commune

ha copiato fedelmente dalle autentiche come sopra in fede etc. ha sottoscritto e sigillato etc.

Noi Anzolo Balbi

etc.

per

la

serenissima republica di Venetia

etc.

conte e

capitanio di Traii e sua giurisditione etc.

qualunque etc. facciamo fede et attestiamo esser il sopradetto D. Gioseppe Monti tale, quale si e sottoscritto, alle di cui pubHce note e sottoscrittioni qui si presta piena credenza, et in ogni loco se gli potra
prestare.

In

quorum etc
25. febraro 1707.

Traii

M. V.
II

cancelier pretorio.

Dodatak

(h.)
X.

samo u L.
25

MON. HISTOR.-JUR.

Index
alpliabeticus materiaruin statiitoriim et reformationiiiiL
S.

statuta, L.

liber.,

c.

caput, R. reformationes significant.

Absenti non
cennalis

currit

prescriptio,

e-

Advocatorum pena

recipientium
S.

exenia
c.

L. 2.

67.

Statutorum L.

3.

capite 36.

Absolutionum promulgandarum modus

S.

Aestimator vide estimator Agri proprietas, quando petenda

S.

sit

L. 2.
1.

c.

109.
S.

L.

1.

c.

29.

Actor quomodo agere debeat civiliter

8.

Agrorum metas extrahentium pena

L. 2.
c.

L.

c.

26. 27
c.

68. et

c.

69.
73.

et Ref.

L. 2.

43
8

Agros laborantium merces

S.

Aczaticum quomodo constituatur

S.

L.

2.

c.

L.

3.

Agrorum

c.

Accusatio

criminalis

post
S.

dies octo
2.
c.

non concordantibus quid faciendum S. L. 3. c. 26. Agrorum vicinalium quales debeant

vicinis

non

tenet.

L.

poni termini

S.

L. 3.

c.

27.
vre-

Accusans debet dare plezariam

S.

Agrum emi
e.

debet ad

numerum
L.
3.
c.

L.

2.

4
5
9

tenorum
Alienatio
fieri

S.

53.
10.^

Acusatos contra quomodo proceden-

bonorum

pupilli
S.

quomodo
3.
c.

dum

S.

L. 2.

c.

3.

et

possit

L.

Accusas impedientium pena

R. L.
1.
c.

Alienationes

cuiuscumque
electio
S.

generis
c.

proclamari debent

R. L. 2.

35.

Advocati, qui possint e^se S. L. 1. c. 49.1 etR. L.

Ambasciatorum
1. c.

24
salarium
49.1
S.

L.

1.

c.

77.

Advocatorum sacramentum
S.

L.

1.

c.

L.

1.

c.

78. etR. L.
S.

1. c. 1.
c.
c.

30.

Advocati iurium communis

S.

auctoritas
1.
c.

L.

79
80.

L.

66.

refutantium pena R. L.
inventarij

1.

Advocati
sores

non

possunt

esse
1.

deffenc.

conficiendi

R. L.

32.

R. L.

1.

c.

30.

Advocati supplent curiam

R. L.
1.
c.

excedentium
44.
Ancilla
Ancillas
c.

commissionem
R. L.
2.
sit
c.

pna
76.

Advocati durant

in

offitio

per sex
2.
c.

quomodo emenda
S.

menses R. L. Advocati refutantis pena

R. L.
1

44.
alienas

L. L.

3.

c.

52.
9.

verberantium
S.

pena
c.

2.

c.

5.

et c.

27. et

44.
2

2.

L. pogrjeno 40.

L. 20.

286
Ancilla

Index alphabeticus.

quomoo

extrahi
R. L.

possit

e
07.

Arbitrorum

civitate et districtu
1.
c.

iuicum inter consanguineos electio et auctoritas R. L. 2. c. 49.*

iudicum
8.

Ancilla serviens ad quid tenetur

8.

Arbitrorum
30.
auctoritas

causa
L.
3.

solatij
c.

L.

3.

c.

28.

c.

29.

c.

62.
88.
et

Anronarum construendarum
gandarum modus tempus
8.

et pur-

Arbores incidendi pena 8. L. 2.C. 30., 31.et R. L.

1. c.

L. 2.
2.

c.

58.

Arborum

insule

Animalia pascendi loca

S. L.

Bove custodibus^
8.

deterrainata
c.

meta incidendi

L.

1.

c.

Animalia pascendi modus

tiones
S.

et

101. conven74.

75.

cum pastoribus
2.
c.

L.

102.

et R.

L.

1. c.

Arbores remanentes in vinea extirpata sunt domini 8. L. 2. c. 75. Arengari quomodo possit in consilio
8.

Animalia empta circa civitatem vendenda sunt ad minutum

R. L.
1.
c.

L.
8.

1.

c.

55.

Arma

portandi modus
8.

L. 2.

c.

49.
11.

7.

Armis insultantium pena

L. 2.
c.

Animalia,
insula

que pasculari

possint in
2.

Bove

R. L.

48.

Asinum amittens quomodo teneatur

solvere domino
8.

Animalia publice empta a non domino, quomodo a domino recuperari

possunt
8.
8.

L.

3.

c.

61.

Attinentes in

consilio^

vel electione

L.

3.

c.

57.

iudicum, qui dicantur

8.

Animalibus damniticantibus
L.
2.
c.

L.

1.

c.

23.

100., R. L.
civitate

1.

c.

88.

Attinentes non possint esse electores

Animalia

de

extrahi

non

iudicum
Attinentes
eius,

Itidem.

possunt 8. L. 2. c. 38. Animale quodlibet empto coram iudice

qui

nominatur

in

consilio vel camara'^,

debent exire
c.

quomodo

solvatur^

foras donec ballottetur

c.

R. L.

2.

8.

et
1.

c.

33.
77.
7.

R. L. 2.

34.

Appellationibus

R. L.
R. L.

c.

Avena vendi debet cum culmo

8.

appellationum causis
1.
c.

L.

2.

c.

95.

Appellationibus

prosequendi modus R. L. 1. c. 79. forma et depositio pignorum R. L. 2. c. 56.

Balistrariorum palium
R. L.
Ballotatio
1.
c.

Appellationibus

innovandum
Apotecarij electio

pendentibus^ R. L. 2.
8.

nihil
c.
c.

61.

56.

in

consilio

qualis

debet
c.

L.

1.

58.

esse
Ballotatio

R. L. 2.

37.
fieri

Apotecarij facientis

societatem
8.

cum
87.

salariatorum^

debet
c.

medico pena
Apotecarij

L. 2.
sine

c.

annuatim
Barbitonsores
diebus festis
qui

R. L. 2.

75.

recedentis

licentia

possint
8.

facere
1.
c.

pena

Aquam

8. L. 2. c. 88. proijcientium in vijs pena

L.

3.

Barcam
Blada

solvendi

modus
8.

8. L.

2.

c.

57.

L. 3.
L.
*

c.

32.

Aquarum
sunt in
1

cursus quomodo

inhibendi
2.
c.

communis

quomodo
8.
-

donari^
1.
c.

campo

R. L.

41.

possint

17.

c.

40.
^

L. solvanurt
^

h. pendente

L. custodit

L. concilio

^
^

L. proiciencium
"^

L. camar

L. R.

salaliatorum

L. danari

Ancilla

Carminantiuni.

2S7

JJlada conduci debent

8.

Tragurium
c.

L.

1.

e.

67. et S. L. 2.
et

93.

1)4.

Cacia pro cisti s quomodo et quando debeatur S. L. 3. c. 33. Calcine modius^ qualis esse debet
S.

Blada asportare non possiint laboratores ante patronum

R. L. 2.
c.

L. 3.

c.

55.

Calcinam ponentium
pe.na

in
S.

ripa

portus
c.

29.

L.

2.

62.

Blada portari possunt

festis

domum
S.

diebus
c.

Caligarijs et calciamenta vendendi et

L.

1.

3.

aptandi modus
Caligarij

S.

L.

2.

c.

40.

Bladi mensure
suras venetas

reducantur R. L.
S. S.

ad
2.
1.
c. c.
c.

men50.

Bladi depositum

L.

86.
90.

habere non possunt vel gastaldum S. L. 3. c. 63. Camare rationes qui examinare debent
S.

zupanum

L.

1.

c.

70.

Bladi calum
Bladi
forensis

L.

1.

Camerariorum
S.

offitium

pretium

augeri
1.
c,

non
83.

L.

1.

c.

69.

R. L.
et

1.

c.

72.

potest

a primo pretio R. L.

Camerariorum salarium
oftitij

contumacia
1.
c.

Bladum

R. L.

29.

forense emi non potest causa

R. L.
1.
c.

revendendi

63.

Camerariorum fraudem committentium pena 8. L. 2. c. 64.

Camerarij quomodo comitis salarium
solvere
S.

Bladum vendi debet ad mensuras ommiinis S. L. 2. c. 34. Bladum

obligantes quoraodo
S.

debeant
1.
c.

L.

8.

sol vere
c.

Campana de
Campi

sero

pulsanda
S.

pro cu1.
c.

teneantur

L.
L.

8.
1.

43.

stodia civitatis

L.

64.
73.

Blasphnnantium pena

S.

cl.
c.

capitanei et custodum officium*

S. L.
1. 1. c.
c.

Bona homicide quando Bona communis

confiscentur

R. L. 2.

46.

Cancellarij
officium^

electio
et

8.

L.
L.

58.
87.
71.

obligari non possunt

S.

salarium
B.
1.
c.

L. 2.
et

c.

65.
Cancellarij s

Bona immobilia qnomodo

iectis

quando

quomodo solvatur
R. L.
2.
c.

possint relinqui personis non sub-

dominio temporali
1.
c.

Cancellarius
R.
c.

communis
R,

solus

R. L.

17.
2.

et
c.

c.

62.

L.
60.

conficere instrumenta et
taria

debet testamenc.

59. et

L. 2.

32.

Bosinensibus mutuari non potest

R. L.
1.
c.

Cancellarius tenetur notificare recto43.

do-

ribus

modum

solutionum sententiR. L.
2.
c.

Boves locantium
mini pena
Brasie furnorum possunt
Bravarijs
S.

sine
S.

consensu
L. 2.
c.

arum

54.

80.

Cancellarius vide notarius.

quando
S.

exportari
2.1
c.

L.

24.

Canes quomodo teneri debent tempere vindemiarum S. L. 2. c. 78. Capitaneo noctis S. L. 1. c. 62.

quomodo tradantur animalia ad pascendum^

L.
vel
2.
c.

Campana

noctis^

S.

L.

1.

c.

64.

102. etR. L.
insula

1. c.

74.

Bove

Bue

habitari

non
56.

possit exceptis reclusis et leprosis

Capitaneo campi S. L. 1. c. 73. debiti^ quomodo Carceratus causa nutriendus S. L. 1. c. 38. Carminantiuni in plathea pena
S.
^

R. L.
1

1.

c.

L.

2.

c.

46.
5

L.

1.

de campana noctis

L.

passendum
^

L. debit

L. modicus

L. offitium

L.

288

Index alphabeticus.

Carnes emat comes sicut ceteri

S.

Cognitis rerum mobilium vide mobile

7.

L.

\.

c.

Collaterarium
tandi

Carnes ubi et quomodo quibusque ponderibus vendi debent

S.

modus

terrarum et ordo

se

presen2.
c.

R. L.
Collaterales

6.

L.

2.

c.

37. et

c.

39.
2.)i

et
c.

(R.

L.
comitis^

68.
2.

vocandi ad tionem terrarum R. L.

mensura2.
c.

25.

Carnium pretium augetur ad arbitrium

R. L.
1.
c.

Collateralibus non concordantibus de

coniinibus

quomodo determinandum
8.

Carnium

datium

quomodo
S.

solvatur
2.
c.

L.
L.

3.

c.

26.
49.

L.

36.

Collectas qui villani solvere teneantur

8. 3.
c.

Carte notariorum quales repudiantur

8.

L.

1.

c.

40.
72'.

Cedule camere quomodo subscribende

R. L.
consilijs
S.
1.
c.

Cereis otferendis a comite^ iudicibus,

L.
et
3.
3.
c.

1.

Comercij emptores quomodo accipiant solutionem 8. L. 3. e. 47. Comes quomodo debet procedere eontra Sclavos 8. L. 1. c. 4. Comes tenetur observare .statuta
8.

Ciste pro cacia

quomodo
S.

quando
c.

L.

1.

c.

5.

accipiantur

L.

33.

Cittadanciam deiactantium pena

S. L. 2. c. 86. et Cittationum n^odus et ordo S. L. 1. c. 26. R. L. 1.
c.

98.
19.

Comes quomodo possit portare facere vinum forense 8. L. 1. c. 6. Comes quomodo emere debet pisces
et carnes
8.

L.

1.

c.

7.

c.

Comes quomodo teneatur condemnare

suos familiares
8.

Cittatio

prima exprimere
R. L.

debet
1.
c.

rem
80.

petitam
Citatus vel cittans
in
S.

L.

1.

c.

10.

et

c.

11.

non comparentes termino quomodo condemnentur

1.
c.

Comes quomodo convivare

civibus
8.

possit
1.
c.

cum
12.

L.

L.

27. et S. L.

2.

c.

5.

Civiliter
iuditio
S.

quomodo procedi debeat

1.
c.

in

Comes quomodo teneatur inquirere de possessionibus communis

8.

L.

1.

c.

14.
et

L.

26. R. L.

2.

c.

46.

Comes quomodo teneatur

8.

aptari

Cive debitore extraneo quomodo procedatur^ S. L. 1. c. 32.

Civis offendens

purgari facere vias civitatis

L.
1.
c.

15.

extraneum
S.

quomodo
2.
c.

Comes
munis

quomodo
de

teneatur
8.

conficere

puniatur
Claves

L.

10.

inventarium

massaritijs

comc.

portarum mendari debent

sunt
S.

civitatis

cui
1.
c.

com63.

L.

1.

16.
fa-

S.

L.
c.

Claves bladi

et salis

per quos tenend

1.

Comes quomodo teneatur murari cere omni anno burgum

8.

L.

85. et 86.
1.

L.

1.

c.

19.
fa-

Clavigerorum portarum
8.

civitatis electio

L.

c.

62.

Comes quomodo teneatur cavari cere portum omni anno

8,

Clericos otfendentium
Clerici seculares

pena
8.

L.

1.

c.

18.

L. 2.
1.

c.

14.

quomodo
R. L.
terapus

instituanc.

Comes quomodo teneatur examinare mensuras et pondera singulo mense

8.

tur* commissarij

48.

L.

1.

c.

20.
fo-

Cognitis hortorum

faciendi
c.

Comes quale
rensibus

ius tenetur
8.

reddere
1.

R. L. 2.
^

51.

L.

c.

21.

L. isputeno

'

L. comitij

prosedatur

L. instituans

Curnes

Condeinnationuiu

^89
silentium
L.

Comes quomodo teneatur dare mentum in mutatione curi

S.

sacra-

Comes

et curia

imponere
1.
c.

debent arengatibus extra proposita

c.

L.

1.

22.

in consilio

S.

55.

Comes quomodo teneatur mandare reformationes

S.

executioiii

Comes Comes

et

curia

quando
8.

teneatur
c.

offerre candellas
et

L. 3.

1.

L. 1. c. 57. Comes quomodo teneatur baniri facere tempus rationum reddendarum

curia

elligunt

offitiales

intrinsecos et qualiter

camere
salis
et bladi

S.

L.
L.

1.

c.

70.

Comes

et

S. L. 1. c. 58. curia eligunt offitiales pro

Comes quomodo tenere debeat

S.
1.

claves
c.

observandis statutis
S.

85.
in
2.

L.

1.

c.

61.

Comes

quale

arbitrium

habeat
1.
c.

Comes

et

curia

eligunt

capitaneos
1.

pretio carnium

K. L. R. L.

noctis et clavigeros
S.

portarum
L. L.
est
c.

Comes quale arbitrium habeat punirc

beccarios
1.
c.

62. 89.

2.

Comes Comes

et

curia
iudices

eligunt
S.

loco
1.

decec.

Comes

solus

quomodo
R. L.
S.

cognoscere
1.
c.

dentium de curia
et

possit civilibus

58.
87.

quomodo puniant
determi-

Comes quomodo teneatur conducere

cancellarium
L.
1.
c.

delicta^

quorum non
'S. L.
2.
c.

nata pena per statuta

5.

Comes

quomodo

teneatur

singulis

et

c.

114.

mensibus inquirere de fumantibus

Comite

domorum Comes quomodo

liter

8.

L. 2.

c.

24

coram rixantium vel inobedientium pena

vel

curia

iudicare debet civi-

S.

L.

2.

c.

'li.

et

c.

85.

et

criminaliter

Privilegium.
ha9.

Commissarij quomodo debent vendere

res commissarie R. L. 1. c. 15. Commissarij non possunt ibi vel consanguineis suis emere res com-

Comes quantum salarium debeat

bere
S.

L.

1.

c.

8.

et c.

Comes non

potest facere
consilij
S.

laborerium
secreti
1.
c.

absque licentia

missarij
13.

R. L.

1.

c.

15.

L.

Comes non

potest

ferre

sententiam
1.
c.

contra statutum vel instrumentum

S.

Commissarij tenentur facere inventarium R. L. 2. c. 36. Commissarij qui possint institui vel

L.

33.

non

R. L.

1.

c.

48. et

c.

81.

Comes

non potest convenire suum debitorem durante regimine

R. L. 1.
c.

70.

Commissarij dativi^ et eorum salarium^ 8. L. 1. c. 76. R. L. 2. c. 47.

Comes non
lelicijs

potest cognoscere de maretroacti

S.

Compromissis inter consanguineos

R. L. 2.
8.3 L.
c.

nec
L.
2.

inquisitioni
c.

49.
65.

1.

et

2.

Communis bona promittentium pena

2.
c.

Comes

et

curia

quomodo
S.

elligunt

curiam loco abseutium

L.
1.
c.

Communis
23.
36.

terras

usurpantium pena
8.4 L.
2.
c.

66.

Comes
Comes

et

curia

quomodo terminare
S.

debent questiones
et curia

L.

1.

c.

quomodo proponere
S.

Condemnationum promulgandarum modus 2. c. 109. 8. L Condemnationum non remittendum

8.

debent in consilio

Comes

et curia tenetur

L. 1. c. 54. exequi instruL.

2

L.

2.

c.

111.
in

Condemnationum exemplandarum
fine

menta
'

debiti

S.

1.

c.

42,

regiminis

8.

L.

2.

c.

112.

L. dativis

l.

salario

L. R.

L. R.

290

Index alphabeticiis.

Coneranationum compensandis
S.

R. L.

1.

c.

59. R. L.

2.

c.

63.

L. 2.

c.

113.
Consilij

et c.

65.
10.

Conductores datiorum quomodo solR. L. 1. c. 76. vere debeant Conductoris decipientis laboratorem

generalis sermo
R. L.

debet esse
2.
c.

italicus

Consilij generalis ballotatio debet esse

pena
Coniinia ponenda
vicinales

S.

L. 2.

c.

74. 27.

inter
S.

possessiones

secretum R. L. 2. c. 37. Consiliariorum etas eundi ad capellum

R. L.
Consiliarij
2.
c.

L. 3.

c.

61.

Confinia ponenda in quolibet instruR. L. 1. c. 65.^ mento

Continia agrorum

sciant

legere et
R. L.

scribere
2.
c.

84.

amoventium pena

Consiliariu esse

non

potest

legiti-

S. L. 2. c. 68. et 69. Consanguinei in electione iudicum qui

matus per subsequens vel nactus ex uxore infami vel intime conditionis

intelligantur

S.

L.

1.

c.

23.
facto

R. L. 2.

c.

85. et 86.
possit

Consanguinei
tractatui'
S.

illiuSj

de

cuius

expellantur
c.

de

consilio
c.

L.

1.

56. R. L. 2.

34.

Consilium secretum quando punire familiares comitis S. L. 1.

c.

11.
in

Consanguineorum presentandi ad venditiones terrarum

Contumacia

rei

quando
S.

dicatur
1.
c.

modus
R. L.

et
2.

ordo
c.

iudicio civili

L.
L.

26.
59. 73.

6.

Contumacia oflicialium
8.
1.
c.

Consiliariorum
S.

et

iudicum

electio
c.

L.

1.

c.

23. et2 R. L. 2.

62.
23.

Conveutiones
valent

ultra

instrumenta non
R. L. 2.
vel
c.

Consiliarij

quando tenentur venire ad

S.

curiam
Consiliariu
in sententijs^

L.

1.

c.

Convictus*, confessus

contumax

quando teneatur scribere suam opinionem

S.

condemnetur

in

expensas

L.

1.

c.

33.

Consiliariorum

accipientium
S.

exenia

S. L. 1. c. 37. Convictus vel confessus debitor quomodo solvere teneatur 8.

L. 2. c. 67. Consiliarij consilij generalis qui possint

pena

L.

1.

c.

38.

Corporis Christi proccessionibus

R. L.
1.
c.

esse

S.

L.

1.

c.

53.

82.
se

Consiliarij in electione curie

quomodo
1.
c.

Corpus

super

mortuum

aliquis

iurare debent
Consiliarij
Consilij

S.

L.
et

22.

proicere non potest

R. L. 1. c. 42.^ Credita communis scribantur in libro
R. L.
Crediti
1.
c.

vide iudices vel curia.

XX

electio
S.

auctoritas
1.
c.

L.
L.

83. 53.
scribitur

5.

Consilij

generalis forma et auctoritas

8.
1.
c.

instrumeutum
8.

quando
L.
3.
e.

pre37.

Consilij

generalis propositiones quotiant

Creditori
8.

quomodo solvatur
1.
c.

modo
Consilij

S. L.

1.

c.

54.

L.

38. et 39.

R.

L.
c.

2.

generalis

offitialium

electio

54.

quomodo iiat S. L. 1. c. 58. Consilium generale exeuntium sine licentia

Creditor cogi non potest ad

R. L.
Croati"^
1.

accipi-

endum^ pignus ante tempus

c.

pena
generale

R. L.

1.

c.

6.

20.

Consilium

non venientium

mutuari non potest

R. L.
1.
c.

pena

43.

L.

43.

L. 66.
^

L. cetas

L. accipientium

'

L.

sententij

L. Creatis

L.

convicibus

Conemnationum
Curatoribus dativis S. L. 3. Curia quomodo suppleatur
S.

Domomm.

291

c.

19.

Debitor habens instrumentum debiti cancellatum quomodo absolvatur

S.

L.

1.

c.

89. R. L.

1.

c.

1.
c.

c.

L.

1.

c.

41.
65. 32.

44.

84. 75.

Custodes arborum insule Bue

S.

Deffensores et eorum officium S. L. 1. Deffensores non possunt esse R. L. 1. cati

c.

L. L.

1.' c.

advoc.

Custodum

noctis

modus incedendi
S.
2.
c.

51.

Deffensores quomodo supplent curiam R. L. 1. c. 1.

Delicta,

Dalmatinis quale ius reddi debet

S.

quorum non est determinata pena per statuta, quomodo puniantur

S.

L.

1.

c.

21.

L. 2.

c.

Damna
S.

facta ab animalibus

quomodo
1.
c.

Denariorum

depositum
S.

pro
L.
1.

114. blava
86. 41.

emendentur
L. 2.
c.

emenda
100. R. L.
88.
qui

c.

Denarij communis

quomodo
R. L.
1.

salvari
c.

Dacia solvere tenentur

volunt auxilium a
S.

villani,

debent
Denarij
legati

communi
L. 3.
c.

fabricis

ecclesiarum
c.

49.
sol-

ubi depositari debent

R. L. 2.
39.

Datiorum conductores

quomodo

vere debent R. L. 1. c. 76. Datiorum emptoribus gratia fieri non

potest

Depredantes
untur

arbitrio

comitis
1.

punic.

R.* L.
S.

8.

R. L.
S.

1.

c.

85.
36.

Derobantium violenter pena

L.
2.
c.

Datium carnium Debita communis

tur

L.

2.

c.

20.

quomodo
R. L. L.

scriban1.
c.

Dispensandi statuta modus

S. L.
3.
c.

5.

64.

Debiti instrumentum

quomodo exequi
S.
1.
c.

Districtualibus

quibus
ius

diebus
c.

red66.

debet

42.
42.
in

dendum
quomodo

sit

R. L. 2.
S.

Debiti instrumento quid opponi possit

S.

Divisio hereditatis non concordantium

fiat

L.
L.

1.

c.

L.

3.

c.

25.
34. 36.

Debitor
iudicio

quomodo

conveniendus,
S.
1.
c.

Divisio hereditatis

sine instrumento
S.

26. 30.

quomodo

valet

L. 3.
1.

c.

Debitor quando poni

ceribus
S.

possit in care.

Divisione facta proiciantur tessere

R. L.
c.

L.

1.

26. et

c.

Debitor quales terminos ad solvendum habere possit S. L. 1. c. 30. Debitor quomodo possit cogere creditorem accipere pignus
R. L.
1.
c.

Sancti Dominici procurator

R. L.
2.
c.

57.
74.

Dominorum decipientium
pena
S.

laboratores
c.

L. 2.

20.

Dominus quomodo

et

quando possit
L.
2.
c.

Debitor quibus modis et terminis solvere potest R. L. 2. c. 54. Debitor comitis quando possit conveniri R. L. 1. c. 70. Debitor civis extraneo quomodo solvere teneatur S. L. 1. c. 32. Debitore convicto vel confesso quo-

accipere vineam laboratori

S.

75.

Dominus quomodo et quando teneatur accipere servum vel ancillam

S.

L. 3.

c.

20. et

c.

29.

et

30.

Domorum

non concordantibus per quos determinandum

vicinis
S.

modo

solutio tiat S. L.

1.

c.

38.

L. 3.

c.

26.

Debitor in carceribus quomodo et a quo nutriendus S. L. 1. c. 38.

1

Domorum
debeat

locatio

quomodo procedere
S.

L.

3.

c.

31.

L.

S.

292

Index alphabeticus.

Domus monstra quomodo

S.

iiat 1.
c.

Aexaminatorum
34.

offitium

L.

R. L.

1.

c.

28.
30.3
su-

Dona a patre
coiistituantur

vel

matre
S.

quomodo
3.
c.

R. L.

2.

c.

8.

c.

20.

c.

L,

8.

Expense cause
cunbente

solvi
S.

debent
L.
1.

a
c.

Donari bona communis

S.

non possint
L. 2.
c.

3".

65. 35.
lieri

Expense
et

cancellarioruni, advocatorum

Donationes proclamari debent

R. L. 2.
c.

rivariorum pendente appellatione solvi debent R. L. 2. c. 56.

offitium
c.

Donationes inter vivos quomodo

possint
R. L. 2.
c.

Extimatorum
Refor. L. 2.
atio

31.

1. et. c. 2. et c.

30.
cre-

Donationes propter nuptias quomodo iieri possint R. L. 2. c. 31.

Extimatorum bonorum debitoris

et

offitium

S.

L.

1.

c.

32.

Dos quomodo
matre

constituatur a patre vel

S.

L.

3.

c.

8.

Dos semper salva debet esse mulieri

S.

Extimatores vendere quomodo debeant pignora R. L. 2. c. 54. Extraneos offendentium pena

S.

L. 3.
2.

c.

14.

L.' 2.

c.

10. 32.

Dos mortuo patre ab

intestato
c.

quo22,
14.

Extraneus
solvat

creditori

civi
S.

quomodo
1.
c.

modo

constituatur R. L.

L.

Dotalium rerum fructus

S.

sunt mariti L. 3.
c.

Dotalium
marito muliere

rerum obligatio vivente quomodo fieri possit a

S.
fiat
c.

Fabris

et

solutionibus ipsorum
S.

L. 3. 47.

c
c.

23. Falsarijs
et

L.

2.

c.

40. et

c.

99.

Dotalium rerum
R. L.
1.

ius
c.

summarium
75.

monetarum,
S.

scripturarum
c.

19.

ponderum
L.
2.
c.

27. 28.

33.

Eeelesiarum procuratores
R. L.
2.
c.

57. et 58.

Ellectores iudicum et consiliariorum

Familiares comitis quomodo et quando incedere possint de nocte S. L. 1. c. 10. Familiaris non potest esse testis
R. L.
Ferijs
1.
c.

quomodo eligantur
S.

et eligant
1.
c.

23. 57.
60.

L.

23. 88.
et
et
c.

messium

et

vindemiarum
R. L. R. L.
1.
c.

Electores iudicum
R. L.
2.

numerus
c.

^tas

21.

61.

Ferijs sanctorum Laui-entij et loannis

1.
c.

Electores iudicum attinentes nominato

non ballottant R. L. 2. c. 34. Ementium causa revendendi pena

Feti dies celebrandi S. L.

1.

c.

3.

Festum

sancti

Hieronymi
R. L.

celebretur
2.
c.

Emens

S. L. 2. c. 45. publice a non domino recipit pretium, antequam dimittat rem

64. 67.

Festum

sancti Sebastiani

celebretur
2.
c.

R. L. L.

domino

S.

L. 3.^

c.

57.

Ficus quomodo mensurari debeat

S.
2.
c.

Episcopus religiosus possit habere patrimonium, nisi renunciassetR. L. 1. c. 49. Equorum pro communi salarium
S.

34.

Fideiussio pro
zanis*
fieri

forensibus
fieri

et
3.

Sibenc.

potest S. L.

56.
56.

Fideiussio pro Sclavo

non potest
3.
c.

L.
L.

1.
1.

c.

82.

S.

L.
L.

Aexaminatoribus et68. R. L. 1.
1

S,
c.

c.

59.
11.
^

Filantium in platea pena

S.'

44. R. L. 2.
L. renit

c.

2.

c.

46.

L.

2.

33.

L.

libenzarius

Domus
Filia

Immobilia.

298
uxor
vendere
potest
3.

quomoo

dotetur

vel

succeat
2.
c.

Fructus

in bonis maternis R.

L.

22.

victus necessitate S. L.

c.

Filia

contrahens matrimonium sine consensu parentum quomodo possit

S.

pri vari
Filij

L.

3.

c.

21.
12.

ex uno parentum quomodo sucS.

Fructus quomodo et quando debent in platea R. L. 1. c. 3. Fructus recentes emi non possunt causa revendendi R. L. 1. c. 4.

pro 22. vendi

ceant
Filios legitimos
testari possit

L. L.
L. L.

3.

c.

non habens quomodo

S.
3.
c.

Furnariarum male coquentium panem pena S. L. 2. c. 44.

'

6.

Furnis
Furtis

S.
S.

L.
L.

2.

c.

24.
17. 16.

Filius offendens

patrem quomodo puS. 2.

c.

2. 2.

c.
c.

niatur
Filius a patre

15.

Furtis in agro

S.

L.

impune verberatur
S. 3.
c.

59.

in navi S. L. 2. c. 107. Furtis puniendis arbitrio comitis

Filius familias seorsum^ a parentibus

habitans obligari potest

S.

R. L. 1. c. 8. Furtivas res recipientium p^na

S.

L. 3.

c.

18.

L.

2.

c.

19.

Forensibus quale ius reddendum

S.

L. L.
L.

1.

c.

21.

Forensibus procuratores qui

esse
S.
1.

possint
c.

51.

Forenses quomodo puniantur

S.
2.
c.

Herbariarum pena S. L. Heredes ex uno parentum

succedant
S.

2.

c.

26.
12.

quomodo
3.
c.

5.

L. L.

Forensibus debita non solventium pena

S.

Heredes uxoris defunct^ quomodo cum

viro vivere debent
S. 3. c. 13.

L.

2.

48.
la-

Forensibus possessiones quomodo

borari possint
R. L.
1.
c.
c.

Hereditatem
69.

dividentibus

non
c.

con-

cordantibus quomodo procedendum

S.

R. L. 2.
Sancti Francisci procurator

40.
H^reticis

L. 3.
L.
1.

25.
2.

S.

c.

R. L.

2.

c.

57.
86.2

Sancti Hieronymi

festum

celebretur
c.

Frache incidi non possunt

in insula
c.

R. L. 2.

64.

Bue^
Frasche
debent

R. L.

1.

furnorum

quomodo
S.

teneri
c.

Homicidarum pena S. L. 2. c. 13. Homicide bona quando contiscentur

R. L. 2.
c.

L.

2.^

24. 50.
51.

46.

Fraternitatum ordinationes
R. L.
Fraternitatis
tiones sancti
1.
c.

Spiritus

ordinac.

Homines per barcam et per terram solvendi modus S. L. 3. c. 32. Hortos spinantium extra metas pena
S.

R. L.

L. 2.
fieri

c.

70.

1.

Fratres

habentes

bona
S.

communia
3.
c.

Hortorum cognita quando

Hospitalis
stratio

debent
c.

quomodo

testari possint

R. L.
15.
sancti

2.

51.
19.

L.

Spiritus

adminic.

Fratres patribus quomodo succedant

S.

R. L. 2.

L.

3.

c.

17.

Fructus quales comes possit accipere

S.

L.
in

1.

c.

9.

Fructus

recolligentium
S.

requisito
c.

Ignem non custodientium de nocte pena S. L. 2. c. 23.

Immobilia bona quibus relinqui non possunt vel obligari R. L. 1. c.
17. et
3
c.

domino pena

L. 2.

76.

Fructus asportantium

ante patronos
c.

pena
L. sensim

R. L. 2.*
2

29.

62. R. L.

2.

c.

59.

L. 87.

L.

1.

L.

1.

294
Immobilia bona legari

Index alphabeticus.

possunt
2.
c.

pro
60.

Intestato decedentium sine heredibus.

anima
Immimditias
vel circa
civitatis
(et

R. L.

proicientium

in

portu
c.

muros

civitatis vel vias

S.

quid de eorum hereditate faciendum 8. L. 3. c. 16. Introitus communis quomodo vendentur,

L. 2.
1.

56.
13.

caveatur
S.

et
c.

solvant conduetores

57.)i R. L.
S.

c. c.

L. 3.

44.

c.

45.

c.

46.
36.
74.
11.

Incendiarijs

L.

2.

22.

Inventarium facere tenentur commissarij

Incidentium arbores vel vineas pena 31. S. L. 2. c Incidentium ligna in locis vetitis pena S. L. 2. c. 32.
Inquisitio
in

R. L. 2.
R. L. 2.
S.

c.

Inventarium facere tenentur

rarij

thesauc.

Inventarium facere tenentur

L.
3.

tutore
c.

quibus

casibus
S.

fieri
c.

possit

L. 2.

2.

Iudex vel consiliarius ferre non possunt sententiam centra instrumenvel statutum S. L. 1. c. 33. Iudex quilibet de quanto potest cog-

Instrumenta que invalida sint

8.

L.
L.

1.

c.

40.
in-

tum

Instrumenta que per testes

fringantur
S. 1.

non
c.

41.

noscere

S.

L.

1.
1.

c. c.

24.
58.
liti-

Instrumenta exequi debent

S.

R. L.
1.
c.

L.

31.
32.

ludices et consiliarij attinentes

Instrumenta quis conficere possit

R. L.
2.
c.

gantibus non iudicant S. L. 1. c. 23. et 25. ludicum et consiliariorum electio

S.

Instrumenta danda sunt partibus infra

mensem

L.

1.

c.

23.3 et

c.

88. R. L.
2.
c.

S.

L.

2.

c.

103.

21.

Instrumenta publicari debent infra bimestre R. L. 1. c. 40. Instrumenta empti et venditi debent habere eonfines R. L. 1. c. 65. Instrumenta debiti vel crediti quando prescribantur S. L. 2. c. 37. Instrumenta debiti exequenda
S.

ludicum
officij

et
S.

consiliariorum
L.
1.
c.

tempus
et

59. et Privil.

ludices

quomodo quando se absentare possunt

et

consiliarij

S.

L.
1.

1.
c.

c.

23.

et c.
c.

84.

R. L.
c.

18. et

45. et
L.
et

46.
23.

ludicibus absentibus

quomodo supS.
1. c.

L.

1.

c.

42.

peleatur

Instrumentum

debiti

quando non valet

S.

R. L.

1.

c.

18.

45. et 46.
1.
c.

L.

1.

c.

41.

ludices et consiliarij quando tenentur

Instrumente debiti quid et quomodo opponi possit S. L. 1. c. 42. Instrumentum debiti haberi debet a XX libris supra S. L. 1. c. 47. Insula Bove a quibus habitari possit
R. L.
1.
c.

venire in palatio S. L.

23.

ludicum refutantium pena

S.

L.

1.

c.

23.

et

c.

60.

56.

Insulam Bov qu
lare possint^

animalia
R.
L.
2.

pascuc.

48.

ludicum et consiliariorum vacatio seu contumacia S. L. 1. c. 59. etR. L. 1. c. 27. ludicum et consiliariorum accipientium exenia pena S. L. 2. c. 67.
ludices et consiliarij

Insule

Bove ligna que

incidi possint
1.
c.

quomodo
S.

eligere

R. L.

86.
11.

tenentur officiales curie

Insultum facientium pena S.'l.

S.

L.'l.

c.

58.^

2.

c.

ludices et consiliarij tenentur

rentij
et loannis

oflferre

Interlocuturia lata solvatur pena

candellas in festis sanctorum Lau35.

S.

L.

1. 'c.

L. 3.

c.

1.

L.

nema

L. possit

L.

22.

L.

22.

Immobilia

Massaritia.

295

Iiidices et consiliarij

quando tenentur
R. L.
1.
c.

Legatam

eligere officiales curie

18.

ludices

et

consiliarij

non

habere aliud offitium

possimt preter exa1.

c.

fabricis denariorum pro ecclesiarum ubi depositentur R. L. 2. c. 39. Legatarij quando decadant a iure suo

R. L.

2.

c.

15.

minatorum
ludices

R. L.

18.
va-

Legatis

fiat

ius
1.

summarium
c.

cum comite quomodo

proce-

R. L.

19.

c.

47.

c.

75.

dere possint contra

forenses,

Legatum pro
Legitimos

hospitali sancti Spiritus

gabundos et sclavos S. L. 2. c. 5. ludicum solutiones pro animalibus emptis coram eis

R. L.
ludicij
civilis 2.
c.

R. L.
filios

2.

c.

19.

non habens quomodo

S. L.
3.
c.

testari possit

6.

8.

et

c.

33.

Legumen

portari

debet
S.

in
1.

civitate
c.

forma

et

modus

L.

67.

ludicum
solatij

R. L. 1. c. 19. arbitrorum causa ludi et

auctoritas
S.

Legumen extrahentium pena

S.

L. 2.

c.

93.

L.
L.

3.

c.

62.

luramenta advocatorum
S.
1.
c.

Letamen ponentium vitatis et pontem

S.

muros citerre firme pena

circa
2.
c.

50.
et

L.

56.

c.

59.

luramentum

mulierum nobilium
S.

Libelli

oblatio

iudicialis

quomodo

ignobilium ubi deferatur

L.
et
1.

1.

c.

45.

luramentum
quale

principalis
S.

aliorum
c.

L.

46.
84.

luramentum detestantium pena

S.

L. 2.

c.

procedat 8. L. 1. c. 28. R. L. 1. c. 19. etR. L. 2. c. 43. Ligna exonerari et conduci possunt diebus festis 8. L. 1. c. 3. Ligna incidentium modus et pena 8. L. 2. c. 32.

Laborantium

in

agro
2.

merces
c.

et

de-

Ligna in insula Bove incidendi modus pena R. L. 1. c. 86. Loqui debet quilibet italico sermone
in consilio

cipientium pena

R. L. 2.
8.

c. c.

10.

S.'l.

73.

c.

74.
di-

Ludorum modus

L.

2.

29.

Laborator

quomodo

et

quando
L.
2.
c.

mittere potest vineam

S.

75.
te-

Laboratores quomodo et quando neantur laborafe vineas

S.

Magie pena 8. L. Marinariorum ministerium

8. L. 2. c. 105. Marinarios solvendi modus

2.

c.

26.

et

106.
32.

L.

2.

c.

71.

et c.

72.

Laboratores vinearum tenentur solvere pudario et custodibus S. L. 2. c. 77. et S. L. 3. c. 33. Laboratorum exportantium partem suam ante patronos pena S. L. 2. c. 29. Laboratorum intrantium terras vicini pena R. L. 1. c. 16. Lapides ponentium in vijs pna
8.

8.

L.

3.

c.

Marinariorum
antur
8. L.
1.

furta
8.

quomodo puniL.
c.

2.

c.

107.
officio

Massarijs communis et eorum

c.

59.

71.

c.

90.
29.

MassariorumcontumaciaR. L.

1. c.

Massarij claves salis et bladi tenere debent 8. L. 1. c. 85.

L.

2.

c.

54.
60.

Lavantium

in ponte

Bove pna
S. L.
2! c.

Massariorum fraudem committentium 8. L. 2. c. 64. pna Massaritia communis scribenda in libris^ camerariorum 8. L. 1.^ c. 16.

L. libri

Index alphabeticus.

Mater quomodo possit privare

nubeutes sine eius consensu
S.

filios

Mingentium

in

locis

publicis
1.

pna
c.

R. L.
21.

14.

L.

8.

c.

Mater quomodo

et

stituere aczaticum

quando possit con\ el suprapartem

S.

Mobile emens a non domino publice quomodo recipit pretium

S,

L.

3.2

c.

57.

L'

3.

c.

8.

Mater quam partem bonorum anima diinittere possit

S.

pro
5.

Mobile pignus quomodo recuperatur post deliberationem

R. L. 1. c. 87. Mobilia communis scribenda in libris

L.

3.

c.

Mater alienare non potest bona paterna filiorum pupillorum

S.

camerarum

S.

L.
L.

1.

c.

16. 55.

Modius calcine quantus debeat esse

c.

L.
L.

3.

10.
15.

S.

3.

c.

Matrem offendentium pena

S.

Molendinorum onera portare quilibet

2.
c.

possit diebus festis

S.

Matrimonia contrahentiumi sine consensu parentum pena

.

L.

1.

c.

3.

Molendinorum rationes quomodo examinentur S. L. Molinariorum ministerium

S. 1.
c.

L.

3.

c.

21.

70.

Matrimonij nobilium R. L. 2. c. 86. Medici electio S. L. 1. c. 58. Medici recedentis sine licentia pena
S.

L.

2.

c.

41.
72.

Monasteriorum procuratoribus
R. L.
2.
c.

L. 2.

c.

88.

Medici facientis societatem apothecario pena S. L. 2. Membrum incidentium pena

S.

cum
c.

87.
12.

Moniales peregrine quomodo accep' tande R. L. 2. c. 72. Monetarijs S. L. 2. c. 27.

R. L.
1.
c.

L. 2.
et

c.

71.

Mensuratoribus
oftitio

communis
2.
c.

eorum
c.

R. L.

25.

26.

Monstra stabilium in iudicio quomodo et quando iieri debet;

S.

Mensure quales debeant esse

S.-L.
2.
c.

L. 1.

c.

34. et R. L.

1.

c.

31.

34. R. L. 2.

c.

50.
20.

Mortuorum
gentium pena
Mulieres

hominum
vel

Mensure ezaminande singulo mense

'S.

corpora tansupra proicientium

R. L.
et
1.
c.

L.

1.

c.

42.

Mensuris

falsis

utentium pena
S.

nobiles

ignobiles

quo-

L. 2.
47.

c.

33.

modo examiuari debent

S. L. 1. c. 45. Mulieres testes in civilibus esse non

Mercantijs
R. L.

fiat 1.

ius
c.

summarium
19.
c.

c.

75.

Mercatores qualia pondera vel pensas habere teneantur S. L. 2. c. 35.

possunt
Mulieres

R. L. 1. c. 22. extrahentium sine licentia

R. L.
1.
c.

Messium Messium

ferijs

R. L.

1.

c.

57.
obli-

pena
Mulieres

67.

tempore servire se gantes ad quid tenentur

S.

filare in platea

non possunt
L. 2. c. 46. inferentium
c.

S.
c.

L.
L.

3.

30.

Mulieribus

violentiam

Metas Metas

agrorum agrorum

extrahentium
S.
2.

pena
c.

68.

pena S. L. 2. Mulierum metentium merces

S.

21.
73.
19.

excedentium
S.

pena
c.

L.

2.

c.

L.

2.

69.

^luri burgi singulo

anno
S.

fabricani
1.
c.

Metentium merces S. L. 2. c. 73. Metentium in requisito domino pena

S.
^

L.
L.

Mustus conduci potest diebus

S.
1.

festis
c.

L. 2.

c.
^

76.
2.

3.

L. contrahentur

L.

Mater

Olivarum.

297

Mustum doiactantium
terri
S.

cittadaiitia

Notariorum carte quales admittantur

S.

non potest Tragurio

L. 2.
c.

L
L.

1.

c.

40.

98.

Musto

oblig-antes

quomodo

solvere

Notariorum pena

scripturas
S.

falsantium
2.
c.

28

teneantur S. L. 3. c. 43. Mutuanti supra pignus quomodo creS. L. 3. c. 39. datur

Notarij conlicere non possunt instru

menta

et

testamenta
R. L.
2.
c.

32

Mutuantium ad usuram pena

S.

l/

2.

c.

97.

Notarius vide cancelarius. Notas in forma publica reducend

Mutuari

non

potest

Bosinensibus,
1.
c.

modus

S.

L.

2.

c.

104
51 81

Chroatis vel Sclavis

R. L.
R. L.

Notas communis salvandi locus

43.
S.

L. L.

3.

c.

Mutuari non potest super res sacras

1. c.

Nuntijs et eorum

officio
S.
1.
c.

G4.

Navigantes vide Marinarij KSancti Nicolai monialium procurator

R. L.
2.
c.

Oblationibus in feto corporis Christi

R. L.
renti]
et
1.
c.

82

72.

Oblationibus in feto sanctorum

loannis
3.
c.

Lau
52

Nobiles de consilio
possint esse

qui et
S. L.

quomodo
1.
c.

53.

S.^L.
Ofiicialium

1.

R. L.

1.

c.

Nobiles

quomodo
legere
et

supplent
R. L.
1.

curiam
S.

intrinsecorum et extrin
electio
S.

84.

secorum

L.

1.

c.

58
59

Nobiles

scribere

debent

Officialium tempus

oflitij

et vaeatio
1.
c.

scire R. L. 2. c. 84. Nobiles esse non possint legitimati per subsequens (matrimonium)^

seu contumacia

S.

L.

Officialium refutantium
S.

pena
L.' 1.
c.

60
64.

R. L.

2.

c.

85.

Officialium

fraudem
curie

committentium
S.

Nobiles esse non possunt filij uxoris infamis vel innme conditionis
R. L. 2.
c.

pna
Officiales
et

L. 2.

c.

quomodo suppleant
84. R. L. 2.
c.

86.
86.
63'.

suppleantur
c.

Nobilium matrimonijs
R. L.
2.
c.

R. L. 1.
Officiales

13.
ha-

curie quando
officia
1.
c.

possint

Nobiles tenere
pontis

debent claves
S.

porte
c.

bere duo
Officiales

L.

1.

R. L.

18.

et c.

45.

Nocte euntium modus et pena

S.

L. 2. L.
c.

c.

50.

de blava conducenda Tragurium S. L. 1. c. 67.

S.

Noctis custodum

modus incedendi
S.
2.
c.

Officiales de observandis statutis

51.
Officiales

L.

1.

c.

61. 74.

Notarij electio et officium

S.

viarum

campi
S. L.
et R.

et
1.

eorum
c.
c.

L.
et

1.

58. et 87.

auctoritas

Notarij

quomodo

quando teneantur
Olivas colligendi

L.

2.

41.

publicare instrumenta
L. 2. c. 103. R. L. 1. c. 40. Notarij tenentur notificare legata
8.

modus

R. L. 2. c. 42. Olivas racemantium in requisito do-

R. L.

2.

c.

15. 88.

Notarij recedentis sine licentia pna

R. L. 2.
^

c.

mino pena Olivarnm ossa datium

S.

L. 2.

c.

79.

macinantes solvant R. L. 1. c. 10.

L.

nema

298
Olivarum
lendi

Index alphabeticus.

arbores

pastinandi et coR. L.
1.
c.
c.

Pater

viduitatem

servans
S.

que
3.
c.

pri-

modus
portare

12.

vilegia habeat

L.

13.

R. L. 2.

42.
B.

Onera

nec
S.

operari
S.

possit
c.

Pater quomodo et quando constituere possit aczatium sapra partem et

diebus festivis

L.

1.
1.
c.
c.

doctem

S.

L.

3.

c.

8.

Operari j electio

L.

71. 77.

R. L. 2.

Pater non potest alienare bona materna jfiliorum pupillorum

S.

Operarij administratio R. L. 1.C.53. R. L.

L. L.

3.

c.

10.

2. c. 3. et 70.

Pater

quam partem

possit pro
S.
3.

anima
c.

Operariorum refiitantium pena

R. L.
2.
c.

dimittere 82.
76.

5.

Patrem offendentium pena

R. L. 2.
c.

Oratores

et

eorum auctoritas
R. L. 2.
c.

15.
li-

Pater nubentibus

filijs

sine eius

quomodo parte bonorum

centia

privare
S.

possit
c.

L.

3.

21.

Pacta navigandi
sint

quomodo servanda
S.

Patronus vide dominus.

L. 2.

c.

105.
valent
73.

Pecudem

celantis

pena
'S.

Pacta ultra instrumenta

non

L. 2.

c.

18.

R. L. 2.

c.

Pecunia communis
possit

quomodo
8.

donari
c.

Paleam

dantis

vel

recipientis

cum
96.

L. L.

1.

17.

blava vel legumine pena S. L. 2.

Pecunie depositum pro blava emenda

c.

8.

1.

c.

86.
pos63. 35.
11.

Palium balistrariorum
R. L.
1.
c.

Peliparij

zupanum habere non

8.

61.

sunt sed gastaldum

L.
3.
c.

Panni

quomodo

mensurari
R. L.
2.

debeant
c.

28.

Pense^
esse

mercatorum

quales
8.

debent
c.

Paniticularum ministerium S. L.

L.
c.

2.

2.

c.

43.

Percutientium pena
8.'

Paratinea

in

burgo

emi
S.

debet
3.
c.

ad
54.

L.

2.

8.

c.

numerum brachiorum
L.

Petitionis iudicialis

modus
8.

et
1.

forma
c.

L.

28. 72. 37.

Paratinearum vicinis non concordantibus quid faciendum

S.

8ancti Petri monialium procurator

R. L.
cellarium
R. L.
et

2.

c.

L.
L.

3.

c.

26.

Pignora quomodo scribenda per can1.

c.

Paratineam
Paratinee
fieri

uxoris

quomodo
8. 3.

possit
c.

vir laborare

20.
34.

monstra

petita
S.

quomodo
1.
c.

Pignora quomodo dantur

per quos ven1.

c.

R. L.

87.
54.

debeat

L.
et

R. L.
8.

2.

c.

Partes consilij
scribantur

capte

non capte
1.
c.

Pignora vetantium rivarijs pena

L. 2.
L.
3.
c.

R. L.

25.
33.
34.

83.

Partes

consilij

quando
sine
S.

sint
2.

obserc.

Pignora quomodo redimi possint

8.
c.

vande
Partitiones
facte

R. L.

40. 42.
79. 56.

instrumento
L.
3.
c.

Pignora vini quomodo amittantur

8.

quomodo valent

L.

3.

c.

Pastorum ministerium
S. L. 2. c. 102. R. L. 1. c. 74. Pater potest impune verberare filios
S.
^

Pignoribus an
8.

uti

possit
c.

L. 3.

c.

41. R. L. 2.
R.
L.
2.

Pignora deponi debent ab appellante

c.

L,

3.

c.

59.

L. Penso

Olivarum

Procuratores.

299

Pirate

quomodo

puiiiantur

R. L.

1.

c.

8.

Piscari^ datij solutio R. L.

1.

c.

11.

Piscatores

quomodo

stare

debent
c.

Possessionum vicinalium qualestermini ponendi S. L. 3. c. 27. Possessionum vicinis non concordantibus qui determinant
B.

quando vendunt pisces

R. L.
1.

L. 3. L.
3.

c.

26. 20.
()9.

11.

Possessionem uxoris quomodo possit

vir laborare
S.
c.

Pisces

quomodo tenetur emere comes

S.

L.

1.

c.

7.

Pisces vendendi
S. L.
2.
c.

modus

et locus
1,
c.

Postumis R. L. 2. c. Prcepta executioni mandentur

8.

42. R. L.

11.

L.

1.

c.

31.

R. L. 2.

c.

33.

Preceptum comitis spernentium pena

8.

Podemorie

possessionibus
R. L.
1.
c.

quomodo
38.
c.

L. 2. c'
L.
1.
c.

7.

succedatur et excalumnientur
39.

Pr^dones quomodo puniuntur

R.
8.

Pondera mercatorum qualia debent

esse
S.

Prescriptionibus 30

annorum
B.

et
c.

50
35.

L.

2.

c.

35.

L.

3.

Pondera quoniodo et quando examinanda sunt S. L. 1. c. 20. Ponderibus falsis utentium pena
S. L. 2.'c. 33. Pontes impedientium vel occuppantium

Prescriptionibus decennalibus
S.

L. 3.

c.

36.
37.

Pr^scriptio debiti

quomodo inducitur
S.

3.

c.

Prescriptio

quomodo

inducatur
L. 2.
c.

ab
69. 38.
ter-

pna
Porcos
Porte
in
civitate

S.

L.

2.

c.

60.

usurpantibus agros vicini

Prescriptio contra

tenentium
S.

pena
c.

L. 2.

61.

commune non habet

S.

civitatis

quomodo aperiantur
S.

iocum

L.

3.

c.

L.

1.

c.

63.

Presentationibus ad venditiones

Portus terre firme quomodo et a qiiibus cavari debet S. L. 1. c. 18. Possessio bone lidei quanto tempere
prescribitur
S.

rarum

R. L. 2.

c.

6.

Prestaldi officium et merces

S.

L.

1.

c.

72.

L. 3.

c.

35.

Principalis

quomodo iurare teneatur

Possessio

post

mortem

parentum

inducit prescriptionem decennalem

S. L. 3. c. 36. Possessiones communis quomodo inquirende S. L. 1. c. 14.

S. L. 1. c. 46. Probationes quomodo accipiantur

S. L. 1. c. 28. Processionibus in die corporis Christi

Possessiones
Possessiones

forensium

laborentur
c.

R. L. 2.

40.

Podemorie
teneatur

quomodo
1.
c.

R. L. 1. c. 82. Proclamationibus alienationum forma, modus ettempusR.L. 2, c. 35.et78. Procurator defuncti vide Commissarius.

commune
Possessionis^

excalumniare
39.
in

R. L.

monstra
S.

quomodo
L.
rei
1.
c.

iudicio fieri debeat

34.

Procuratores apud acta quomodo constituantur S. L. 1. c. 52. Procuratores forensium qui possunt esse S, L. 1. c. 51.
Procuratores ecclesiarum sanctorum Dominici et Francisci R. L. 2. c. 57. Procuratores ecclesiarum iuris patronatus nobilium
R. L. 2.
c.

Possessionem bonorum
intrat actor
S.

quando

L. 1. c. 26. Possessionem laborantium contra pre-

ceptum

curi(^

pena
S.

L.

2.

c.

82.

58.

L. Possessiones
X.

L. qualis

MON. HISTOR.-JUR.

300
Procuiatores

Index alphabeticus.

monasteriorum sanctoc.

rum

Petri et Nicolai R. L. 2.
civitatis

72. 25.
ca-

Religionem intrantes quando bona habere possint 8. L. 3. c. 24.

R. L.
1.
c.

Proditorum

pena

35.

s/l.
Propinqui iiominati

2.

c.

Reos torquendi modus

8.

exeant
S.

de
c.

L. 2.

c.

108.

mara
c.

et

consilio
c.

L.

1.

23.

25.

56. R. L.
se

2.

c.

34.

Propinquorum

presentandi
c.

ad
6.

Represalie quomodo et quando concedantur 8. L, 3. c. 58. Responsionum iudicialium modus et

venditionem servari modus R. L. 2.

Propositiones
lieri

forma
R. L.
1.
c.

8.

L.

1.

c. c.

28. 43.

19.

R. L. 2.

in

consilio
S.

quomodo
1.
c.

debent
agri
vel

L. L.

54.
29.

Revendentium pena 8. L. 2. c. 45. Reus quomodo civiliter conveniendus

8.

Proprietas

vinee
S.
1.

quando
c.

L.

1.

c.

26. et 30.

petenda est

Reus

civilis

vide cittatus.

Piiblicatio instrumenti

intra

quanto
c.

Ripam

portus

impedientium
8.

cum
c.

tempore

fieri

debet
R. L.
1.

calcina

pena

L.

2.

62.

40.

Publice emens aliquid a non domino

quomodo
Pudarijs
Pnpillis

recipit pretium
S.

Rivariorum merces R. L. 2. c. 53. Rixantium pena 8. L. 2. c. 8. Rogadiam fraudantium pena

8.

L.

3.
1.

c.
c.

57.

L. 2.

c.

63.

8.

L.
L.

73.
33.

S.

3.

c.

quando

et

quomodo curat
S.

prescriptio

L.

3.

c.

36.
15.

Sacramentum vide luramentum. 8acre res tradi non possunt pignori

R. L.
8alaria
in libro
1.
c.

R. L.

2.

64.
73.

Pupillorum tutoribus 8. L. 3. c. 10. Pupillorum bona quomodo alienari

possint
S.

eommunis quomodo seribantur

R. L.
1.
c.

5.

et

L.

3.

c.

10.

8alariati ballottentur

annuatim
c.

Pupillorum denarijs, quomodo dentur ad utilitatem S. L. 3. e. 11.

R. L. 2.
Salariura
S.

75.
82.

equorum pro communi

L.
L.
1.
c.

8alarium
Quetiones iudiciales

eomiti

quomodo
8.

solvaiur
1. c.

quando termiS.

8.

nande

sint

L.

1.

c.

36.

Querela vide Accusatio.

8alariatorum salaria augentium pena 8. L. 2. c. 89. 8alis vendendi modus

8.

L.
L.

2.
1.

c.
c.

91.

8alis

calum

8.

90.
92.

Racemantium in requisito domini^ pena 8. L. 2. c. 79. Raptores quomodo puniantur

R. L.
1.
c.

8alinariorum- fraudem eommittentium

pena

8.

L. 2.
L. L. L.
2.

c.

8ale extrahentium pena

8.
c.

8.

90. 80.
5.

Rascie

quomodo

mensurari
R. L. 2.
8.

debent
c.

8almerios conducentium in requisito

28.

domino pena
Sclavi
8.

8.

2.

c.

Reformationes quomodo exequi debent

L.
1.
c.

quomodo puniantur
L.
1.

57. 60.

c.

4.,

8.

2.

c.

Refutari

offitio

quando possint
S. L.
1.

Sclavis mutuari non potest

c.

R. L.

1.

c.

43.

L. domino

L. Salniariorum

Procuratores

Terraruin.

301

Scripturas falsantium p^na

S.

Spinantium hortos extra metas p^,na

2.
c.

L.

28.

S.

L. 2.
2.

c.

70.
19.

Scriptur communis ubi salvari debent

S.

Sancti

Spiritus

hospitalis

adminic.

L. 3.

c.

51. 76.

stratio

R. L. R. L.

Sancti Sebastiani festum celebrandum

Sancti Spiritus
tiones

fraternitatis
1.

ordinac.

R. L. 2.

c.

51.
re-

Sententia contra statutum vel instru-

Spitiarius vide Apothecarius.

Stabilia

mentum
Sententia

ferri

non potest
S.

L.

1.

c.

33.

linqui

bona quibus donari vel non possunt

R. L.
1.
c.

interlocutoria

lata

pena
c.

17. et
c.

c.

62. 60.

solvitur per

succumbentem
S.

R. L. 2.
35.
S.

59.

c.

L.

1.

Starius fieuum quantus debet esse

Bententie
'

quomodo exequi debent

R. L.
1.
c.

L. 2.

c.

34.
5.

21. et c
c.

55.
54. 58.
valet

Statutorum observatione
S.

R. L. 2.

9.

c.

L.

1.

c.

Sententia a

libris

quomodo
R. L.
1.
c.

Statutorum dispensatione
S.

L. 3. L.
2.

c.

64.

Sententijs arbitrarijs decretandis

Statuta in forma

publica
S.

reducendi
c.

R. L. 2.

c.

83.
14.

modus

104.

Sententijs voluntarijs exequendis

Stride vide Proclamationes.

R. L.
Serviendi pactum
S.

2.

c.

Successionibus ab intestato
S.

quomodo servandum
c.

L.
c.

3.

c.
c.

16.

c.

17.

L. 3.

28. et 29.

et R.

L.

2.

22.
et

23.

c.

24.

Servire se obligantes tempore messium

et

Summarie quomodo
cedi potest

quando pro1.
c.

vindemiarum ad quid tenentur

S.

R. L.

58.

L. 3.
tieri

c.

30.

Servi emptio

quomodo
S.

debet
3.

c. 52. Servos alienos verberantium pena S. L. 2. 9. Servus non potest esse testis

L.

Tabernarijs quomodo solvatur

S.

L. 2.

c.

53.
52.

Taberne
possint

de

nocte

quando aperiri
S.

L.

2.

c.

S.

L.

1.

c.

44.
30.

Tariffa vide solutiones cancellariorum

Sindici et

eorum officium
R. L.
1.
c.
c.

Tenutam bonorum quomodo

26.
c.

et
1.

quando
c.

intrat actor

S.

L.

26.^
et

R. L. 2.

c.

12.

17.

76. et 81. 24.

Socius comitis et eius auctoritas

S.

Terminorum modus
R. L.
1.
c.

iudicialium
S.

forma
1. 2.
c. c.

L.

28.

L.

1.

c.

19. R. L.

43.

Soliitionibus

datiorum
R. L.
1.
c.

76.
71.

Termini assignandi solvendum

debitoribus
S.

ad
30. 54.
27.

L.

1.

c.
c.

Solutionibus cancellariorum

R. L.
2.
c.

2.

R. L. 1. c. 40. R. L. Solutionibus sententiarum Sorores

liabentes

Termini ponendi inter

vicinales
S.

possessiones L. 3.
L. 2.
c.

R. L. 2.

c.

54.

Terras communis usurpantium pena

S.
c.
6i].

bona
S.

communia
c.

(luomodo testari possunt

L. 3.
L.
2.

15.

Spernentium preceptum comitis pena '

.

S.
1

c.*7.

Terras laborantium contra preceptum curie pena S. L. 2. c. 82. Terrarum vicinis non concordantibus qui determinant S. L. 3. c. 26.

L.

16.

302

Index alphabeticus.

Terras Poemorie quomodo commune tenetur excalumniare^

R. L.
1.
c.

Testes qui non possunt esse in causa

civili
8.

L.
c.

1.

c.
c.

44.

39.

Terre

monstra^
fieri

petit^

in

iuditio

quomodo

debet
S.

L. L.

1.

c.

34.
60.

23. Testes quomodo probant et non probant 8. L. 1. c. 47. c. 48. Tineas a vino aptari posse diebus
1.

R. L.

22.

Terre Blactaruin communis quomodo

laborand
8.

festis

8.

L. 1.
13.
2.

c.

3.

3.

c.

Thorum

viduale
8.

servantium privic.
c.

Terre communis quomodo laborande 8. L. 3. c. 48. et ammittantur Terr Poemorie quomodo laborande
8.

legium Thesaurarijs
Tragui'ienses

L. 3.

14.
4.

R. L.
c.

c.
c.

45.

c.

74.

80.

L.

3.

c.

60.

usurpate quomodo prscribantur et quando 8. L.. 2. c. 69. Terre emi debent ad numerum vre-

Terr

tenorum 8. L. 3. c. 53. Terre quocumque modo vendite menR. L. 2. c. 25. surande Terr^ forensium an laborande
R. L.
1.
c.

quos villanos possint ponere in districtu 8. L. 2. c. 81. Tutoribus dativis 8. L. 3. c. 10. Tutores cuiuscumque generis conficere debent inventarium
8.

L. 3.

c.

11.

Tutores Tutores

quomodo

vendere
1.

debeant
c.

bona pupillorum R. L.

15.

69. R. L.

2.'c.

40.
20.
38.

quomodo accipere
testamentorum
8.

debeant
et
3.

Terre iixoris quomodo laboraripossint

8.

L.

3.

c.

exempla torum

legac.

L.

9.

Terris

Poemorie quomodo succedatiir

R. L.
1.
c.

Testamentis conficiendis 8. L. 3. c. 4. R. L.
c.

Tutores quomodo dare teneantur ad utilitatem denai'ios pupillorum 8. L. 3. c. 11.

1.

c.
c. c.

33.
32.
7.

34. R. L.

2.

Testamentis invalidis 8. L. 3. Testamenti conficiendi potestas

8.

Vagabundi quomodo puniantur

c.

L.

3.

c.

2.

3.

8.

L.

2.

c.

5.

Testamenta quomodo aperiantur

8.

Vaa pro musto tempore vindemiarura

81.
aptari possunt diebus festis
8.

L. 3.

c.

9.

R. L.
R. L.

1.

c.

2.

c.

15.

L.

1.

c.

3.

Testamenta quomodo registrentur

Testamentis
c. 9. R. L. 1. per breviarium ciendis et publicandis R. L. 2.

Venditiones^

quelibet

proclamari
2.
c.

8.

L.

3.

c.

81.

debent

R. L,

35.

confi-

Verba

iniui'iosa

quomodo
8.

puniantur
c.

L.

2.

6.

et

7.

c.

7.*

Testamentorum
habet
filios

dispositio in eo, qui

qualis debet esse

8.

Verberantium servos vel ancillas alienas pena 8. L. 2. c. 9. Viarum campi offitiales et illorum
auctoritas

L.

3.

c.

5.

R. L. 2.
8.

c.

41.
74.

Testantes

si

inquietarentur

quomodo
c.

L.

1.

c.

providendum R. L. 2. Testamentorum executoribus

8.

16.

Vicinis non concordantibus

quomodo

L.

1.

c.

76.

Testes qui possint esse in causa

8. L.
^

civili

1. ^

c.

43.

8. L. 3. c. 26. determinandum Vicinus vide collateralis. possunt diebus conduci Victualia 8. L. 1. c. 3. festivis

L. excalupniare

L. Venditores

L. monsta

L. petita

L. R.

c.

2.

7.

Terras

upani.

303
Traguriense
et

A'iduitatem
S.

servantium
c.

privilegium
c.

Vinum

quale

datiuni
Privil.

L. 3.

18.

14.

c.

16.

solvit Venetijs

Vi
S.

civitatis

quomodo
S.
c.

aptari et pur-

Vinum ementium
tabernario pena

non solventium
S.

gari debent

L.
c.

1.

c.

15.

L. 2.

c.

53.

L.

2.

54. et

55. et 57.
c.

Vinum vendentium
campane pena

post tertium
S.

sonum
e.

R. L. 2.
Villani

52. 81.
et

L.
L.

2.

52.
21.

qui

poni

possunt
S.

in
2.

terris
c.

Violatoribus mulierum
S. 2.
c.

Tragurij
A'illani,

L.

qui voluiit auxiliuin a com-

Violenter derobantium^ pena

S.
L.* 2.
c.

muni,

tenentur

solvere
S.

datia
3.
c.

20.
2.

collectas

L.

49, 66. 57.

Vir sine uxore

potest
S.

facere

testac.

Villanis reddatur ius die sabbati

mentum

L. 3.

R. L. 2.

c.

A^indemiarum

ferijs

R. L.

1. c.

Vindemiarum
pena

tempore servire se obligantium et non servientium^

8.

Vir uxoris bona quomodo meliorare possit S. L. 3. c. 20. Usuratice mutuantium pena
S.

L. 2.
et
2.

c.

97.
pre-

L.

3.

c.

30.

Usurpantium
scriptio

agros

pena
S.

domino pena S. L. 2. c. 76. Vindemiantium non solutis prius custodibus pna S. L. 2. c. 77. A^inea emi debet ad numerum vretenorum S. L. 3. e. 53. Vineas incidentium pna
A'inderaiantium in requisito
S.

L.

c.

69.
3.

Uvas

possit quilibet

domum
S.

portare
1.

diebus festis

L.

c.

L. 2.
71.
2.
et
2.

c.

31.^

Vineas laborandi tempus

S.

Uvas racemantium in requisito domino pena S. 2. c. 79. Uvas laborator asportare non potest ante patronum R. L. 2. c. 29. Vulnerantes quomodo puniantur
S.

L.

2.

c.

c.

72.

L.

2.

c.

3.

Vineas laborantium merces

S.

Uxor
c.

sine viro potest

S.

facere

testac.

L.

73.

Vineas exradicandi tempus

S.

modus
c.

mentum Uxor absente

possit

L. L.

3.

2.

viro

quomodo conveniri
S.
3.
c.

L.

75.
33.
lieri

22.
23.

Vinee debent habere pudarium

S.

Uxor quomodo
bona

possit obligare dotalia

S.

L.

3.

c.

L. 3.

c.

Vinee monstra petita quomodo

debet
S.

L.
L.

1.

c.

34.
29.

Vinee proprietas quando

S.

peti debet
1.
c.

Zupanum peliparij habere non possunt

nec calligarij S. L. 3. upani sancti Spiritus electio
R. L. 2.
R. L. 2.
c.

Vinum forense comes conducere

pro usu suo
S.

potest
c.

63.
18.
19.

L.
L.

1.

6.

Vinum
gurij

forense

conducentium
S.
1.

Trac.

c.

pena
R. L.

2.

47.
68.

upani sancti Spiritus administratio

c.

c.

54.

c.

Fini.

L. servietur

L. dercobantium

Tuma
rijeci

manje poznatih
v.

strunih termina.
rano pojavilo u Trogiru glavni uzrok bit tomu, to se latinski ili talijanski raspravljalo pred sudom, a narod nije poznavao taj jezik, pa je gotovo u svakoj stvari imao pravnoga pomonika. Takav advocatus mogao je biti svaki nobile (koji znao latinski); je poslije je bilo jo napose odreeno, da advokat moe biti samo lan Velikoga Vijea, t. j. nobile (R. I. 24.) tko se htio bavit advokacijom, imao se ipak zakleti, da raditi u dobroj vjeri, da ne zlu pogodovati, da ne stavljati objesnih prigovora i stvari zavlaiti, da ne preko odreenih

Abbreviare,
pisati,

ahreviare,

(S.

poIII.

sastaviti

inventar
v.

11.).

Abertare, hahertare,
ostaviti,

skrenuti,
I.

nepotvrditi
(lat.

(S.

48.).
v.

Abhominare

abominare),
se.

gnjusanjem uklanjati
acconciare), v.

Acconciare, acconzare, aconciare,

(tal.

prirediti,

dovriti.

Acconcium, aconcium
cio),
s.

(tal.

acconstanje

ureaj,
19.).
(tal.

dobro

(R.

II.

Aconzatura,

acconciatura),

s.

izradba.
s.

Accusatio

tuba,

prijava,

koju podnosi povrijeeni u kaznenim stvarima; ima se podnijeti u roku od osam dana poslije poinjene povrede, ako je povreda poinjena u Trogiru ili trogirskom okruju, a u roku od mjesec dana, ako je povreda poinjena van trogirskoga okruja (S. II. 2.); accusator ima poloiti jamevinu, a bude li okrivljeni rijeen, ima u ime globe platiti 5 solida (S. II. 4).

pristojba nita traiti (S.

I.

50).

Za svoje zastupanje dobiva advokat 40 solida od lOO libara ako li je predmet parnice vrijedan manje od 30 libara, dobiva 20 denara (8. I. 49.), ako li je manje od 10 libara, dobiva samo 2 solida
;

(R.

I.

24.) Utjerati svoju pristojbu

Actinens,

s.

Aczaticum, Advocaria,
advokata.

s.

vide attinens. vide azzaticum.

s.

Advocatio,
advokatu)
slube.
;

s.

je advokat samo u roku od mjesec dana poslije dovrene stvari (R. I. 24.) Pred trogirskim sudom mogao je zastupati stranku samo
trogirski

mogao

sluba,

zvanje

odvjetnik.

1.

zastupanje (po

Advocatus communis ili naprosto valjada jer su se advocatus

;

2. trajanje

advokatske

Advocator, s. vide advocatus. Advocatus, advocator, avogadore^ s. odvjetnik, pravni pomonik pred

sudom.

Advokatstvo

se

ve

vrlo

ustruavali primati zastupanje manjih stvari; birali su ih comes i curi a po est nobila za oticiozne odvjetnike siromanih (advocatus communis; S. I. 49.), i to na vrijeme od est mjeseci (S. I. 59. i
nobili

30d
R.
II.

Tuma
44.).

rijei.

Budui da
to

nije nitko

htio

primati
stvari,

zastupanje
su
se

ovako
izabrani

malih
nobili

obino
;

zahvaljivali na izboru

nije u starije doba bilo nikakovih osobitih propisa; po kasnijem pravu biva ona tako, da jedna i druga stranka doe pred

nina)

advokata
ovi

zato je trogirsko Veliko

se

komea
elju

kuriju

tu izjave svoju

Vijee ponovno odreivalo, da

birani

prijenosu vlasnitva. S ob-

advokati

(R. II.

27.)

zirom na tu izjavu ima se sastaviti

proglas

ne mogu
niti

niti

zahvaliti

na izboru

(proclamatio),

koji

otkloniti pojedino zastupanje,

se za takovo zahvaljivanje zaprijetilo
i

pa im
i

otklanjanje

globom
se odre-

(R. II. 5., 27.

44.),

pae

dilo, da samo ovi advokati communis smiju zastupati u veim

stvarima (R.

II.

27.); no to nije
jer je
bilo

ima opinski glasnik, ako je vrijednost preko 100 libara, u tri nedjeljna roka, ako li je ispod 100 libara, u jednom takovu roku poslije mise pred cijelim narodom (R. II. 78.) proglasiti; u prvom se sluaju imadu prijaviti (pr-

mnogo
puteno,
27.).

koristilo

do-

sentare)

kuriji

oni,

koji

sebi

da

drugi

nobili

mogu
II.

prisvajaju kakova

zastupati kao proeuratores (R.

Inae

bilo je zvanje

advokata

u Trogiru vrlo ugledno, te su advocati eommunis prvi poslije defensora imali nadomjetavati zaprije-

ene
I.

suce

44.);

ali

vijenike u kuriji (R. advokatima kao i

drugim oticijalima bilo je zabranjeno pod prijetnjom infamije i gubitka slube primati mito preko 5 solida (S. II. 67.).

Advocatus iurium eommunis.

Ovi su imali zastupati opinu grada Trogira pred sudom i dobivali su u ime pristojbe za zastupanje po 40 solida na 100 libara vrijednosti parninoga predmeta. Birali su ih comes i curia, i to po tri za est mjeseci (S. I.
66.)
;

poslije su se ovi zastupnici

opine pred sudom nazivali sindici (R. II. 17.). Aestimator, aextimatG)\ vide estimator. iznajmiti, dati u Afictare, v. najam ili zakup (R. I. 62.).

tine nekretnine ili da se poslue pravom pree kupnje, u roku od 30 dana (raunajui od prvog oglasa), u drugom pak sluaju u roku od 8 dana, a u sluaju, da u vrijeme proklamacije nijesu bili u Trogiru, u roku od tri mjeseca. Roaci, ako ele otkupiti dotinu nekretninu, mogu traiti,da se i prodava i kupac zakunu, da je cijena, oznaena kao kupovnina, prava vrijednost te nekretnine i da prenosei tu nekretninu ne misle nikoga prevariti. Zatim imade, ako je vrijednost preko 100 libara, dotini presentant u roku od mjesec dana, ako li je manja od 100 libara, u roku od osam dana, a ako je on sam odsutan, u roku od tri mjeseca, poloiti kupovninu, pa se nekretnina njemu izruuje; pri tome imade uvijek blii roak prednost pred daljim (R. II. 6.

prava na dokoji kao roaci

hoe

35.).

Propisi ovi ne proteu se

na
II.

odsvoj e javnom
6.

drabom

(R.

Aggraticum,
vlasniku

agt-aticum,
(S.

s.

dio
50.).

dod.).'

priroda, koji daje teak (laborator)

zemljita

AUegare,

aJegare,

v.

tube

navoditi

uzduh, zrak. Aier, (lat. aer), s. odsvoj; za alieAlienatio, s. natio possessionum (odsvoj nekret-

III.

neto (dokaze, zahtjeve,

razloge)

pred sudom u svoju

obrazlagati zahtjev

korist, napose:
ili

opet

odgovora.

: ;

Advocatus

Apothecarias.

307
imao sinova, mogao

AUegatio,

s.

II.

navoenje, obraz-

otac, koji je

laganje (R.

Altissimus,
Boga.

adj.

59.).
vinji, naslov za

pro anima
nego
to

dimittere
virilni
5.).

vie

ini

dio
li

svakoga
je

sina (S. III.

Ako

netko
i

Ambasciator, amhasiator^ ambassiator, anihaxator,

s.

bio neodijeljen od
d.,

brae, oca

t.

poslanik,

mogao je
dio

svoj neodijeljeni (ideostaviti

ima u ime trogirske opine pregovarati s drugim opinama,

koji

alni)

testamentarno

knezovima, banovima, vladarima, navlastito ako je komu Trogiraninu tetu nanio stranac (forensis). I ambasciator pripada meu oficijale, a bira ga comes i curia tajno per scrutinium (S. I. 77.). Osobito ima mnogo propisa o naknadi trokova i o pristojbama tih ambasciatora (S. I. 78., R. I. 30.) Ambasciator ne smije prijei
date mu ovlasti (C. Amontare (tal), v.
povisiti (cijenu).
II.

samo pro anima", inae ostajao je taj dio lanovima njegove nerazdijeljene zajednice (S. III. 15.)
nije
niti
li netko imao zakonitih sinova keri, mogao je svoju razdijeljenu imovinu po volji ostaviti,

komu
takav

je htio (8. III.

6.).

Nije

li

76.).

nakupiti,

Amphora,
(R.
II.

s.

mjera za tekuine
ampolloso)
adj.

Priv.).
(tal.

AmpuUosus

nadut.

Amputare, v.
Androna,
s.

odrezati, kao kazna, napose amputatio pedis, manus etc.

:

u Grka
:

av^pojv

soba za mukarce u Talijana androne dug hodnik, predvorje danas u Trstu androne orava ulica, kuti okruen sa dvije tri kue. U Trogiru ini se (s obzirom na S. II. 58;) da je takav kuti zatvarala kua jednoga gospodara, pa da se tu bacalo smee.

nikakove oporuke, imala se polovica njegove ostavine uzeti ad pias causas, druga je polovica imala ostati branomu drugu, koji bi ga preivio, na uivanje, a poslije njegove smrti daljim pokojnikovim roacima (S. III. 16.); naskoro (g. 1346.) bude zabranjeno svako ostavljanje, svako odsvajanje nekretnina osobama, koje ne bi bile podvrgnute svjetovnoj vlasti trogirskoj, a ovamo su u prvom redu (R. I. 17.); no mleile crkve taka je vlada na intervenciju crkvenih oblasti poslije dokinula tu zabranu ostavljanja i poklan janja
vlasnik
ostavio

nekretnina crkvama

(R. II.
v.

60.).

Annichilare, miihilare,
nuti,

uiniti nitetnim.
adj.

Antellatus, antelatus^
prijed pomenuti.

uki na-

Angaria,
vanje.

s.

Apothecarius, appothecharms, appotecarius, apotecharius, apotticarius, apotecarius, spiciarius,

nepravda, izrablji-

Anguria (tal.), s. lubenica. dua. Dua se poslije Anima, s.

spiciarius^aromatarius, karnik. Vrstao se

liko

s.

lje-

meu
58.)

oficijale

smrti spaavala obilnim darovima crkvama, pa tko se hotio pobrinuti za spas svoje due, imao je ostaviti obilne darove crkvi. Zabranjivati takovo darivanje bilo
je

ekstrinseke; biralo ga toboe Ve-

Vijee

(S.

I.

izmeu

nepoznatih

mu

Talijana, a imao je

contra honorem Dei, dignitatem

(R.
II.

ecclesiae

16.

60.);

po
nije

u Trogiru stalnu plau. Zabranjeno bilo mu je udaljiti se iz Trogira bez doputenja (S. II. 88.) i u drutvu smedikom varati (S. II.
87.).

statutu od god.

1322.

ipak

808

Tuma

rijei.

traAppellatio, appellacio, s. enje ponovne osude od drugoga

je

naime

od

daljne

kurije.

Statut od god.

1322. ne nazivlje

(viega) suda.

ini

se,

da je u Tro-

takovo

traenje

appellatio,
1 i t

giru, koliko je bio nezavisan o bis-

nego

veli,

da stranka moe

vladarevim pouzdanicima (komesu), vrijedilo naelo, da pojedincu ima suditi sve graanstvo (sakupljeno u crkvi ili pred crkvom), a da je poseban odbor sudio samo
i

kupu

sententiae, to coram alia curia renovanda,

ali

nferre
samo
I.

immediate sequenti

(S.

eno
1.

33.); tek god. 1406. ureje traenje ponovne osude

kao po^'jerenik toga graanstva;

poradi toga se

u graansko-pravnim stvarima (R.

77.

ve

rano

pojavilo

79.),

pravilo, da se protiv osude takova

dobilo naziv
se

appellatio.
apelirati

sada je to traenje Nije

protiv

odbora moe traiti ponovna osuda od cijeloga naroda. Kako je sam

statut sastavljan a jo vie ispravljan u vrijeme, kad su nobili

ipak

moglo

osude: do 5 libara,ako ju je izrekao

sebi svu vlast u Trogiru, ula je u statut odredba, da protiv osuda, koje je prema paktu s Mlecima u kaznastojali prisvojiti

samo i jedan sudac (iudex); do 10 libara, ako ju je izrekao comes; do 20 libara, ako su je izrekli comes i iudices (curia); ako je osuda glasila na svotu preko 20 libara, mogla se je ponovna osuda
od kurije, koja je slijedila poslije one, koja je izrekla prvu osudu. Ako je ova svota nadilazila 100 libara, mogla se uvijek traiti jo jedna osuda u tree
traiti

nenim stvarima izricao sam c o m e s, ne moe osueni traiti ponovnu osudu, dotino ukinue, ublaenje, promjenu prve osude u itavoga graanstva (parlamenta) (S. II. 110,); samo da se ogranie

odmah

kurije,

ako je

ta

svota

bila

populari,
mesu

tu se pogodovalo kote

Mleaninu,

nije

dana

apelacija niti na

Vijee. Poslije doputali, da se vlast njihova eksponenta u tom pravcu stegne. I tako u kaznenim stvarima trogirsko pravo nije poznavalo prav-

plemiko Veliko ni jesu Mleani vie

mogla se traiti osuda u tree kurije samo onda, ako je druga promijenila osudu prve: protiv osude tree kurije moglo se prizvati na kralja. Ako se u drugoj i treoj kuriji

manja od

100

libara,

nije promijenio

comes, sudili su

suci uz osobitoga

rektora, koga

noga lijeka (bar ne redovitoga): kako je comes jednom osudio, tako

je ostalo, pogrijeio on
ili

je u tu svrhu biralo Veliko

(R.
I.

78.).

Vijee Pod mletakom vladom

ne.

poslije god. 1420. izgubilo se apeliranje

te

Naprotiv se u graanskim stvarima razvilo posve redovno traenje ponovne osude u drugoga suda, jer tu nije bio comes Mleanin jedini sudac i jer tu nije suenje i osudi vanje bilo duboko vrelo prihoda i jaanja; ali nije se traila ta ponovna graanskopravna osuda od parlamenta ili od Velikoga Vijea, nego od suda sastavljena isto onako, kao i sud, koji je izdao prvu osudu traila

se

na drugu i treu kuriju, odmah moglo, ako se radilo

preko
dvadeset
libara,

svoti

samo na mletaku kuriju u njenu je naime korist propadala jamevina (p i g n u s), ako apelane bi uspjela; pred njom cija mogao je comes braniti osudu,
apelirati

koju je izrekao uz trogirske suce u prvoj molbi (R. II. 56.).

imala se usmeno Appellatio odmah prigodom izreenja osude

Appellatio

ArreDgatio.

noi)

a pismeno prijaviti u roku od 10 dana; pismeno pak izvesti imala se u daljnjem roku od 10 dana, i to pred komesom, dva suca, eksaminatorom i notarom (no moglo je biti bez komea ili bez sudaca) na ovu apelacija mogla je druga stranka dati odgovor (responsio)u daljnih 10 dana, i to pismeno na onaj nain, na koji apelant apelira. Ako apelant ne bi s apelacijom uspio, imao je platiti u ime globe po jedan solid od libre, pa se zato i polagala jamevina (p i g n u s) ako li je apelant uspio, vraao mu se pignus; po kasnijem pravu vraao mu se je pignus i onda, ako bi odustao od apelacije, no po starijem je pravu u takovu sluaju plaao po 6 denara od libre jednom poloena jamevina
prijaviti,
; ;

meu
to

njima.

Zlo je

bilo
tih

u tom,
arbitera

se

pravorijeku

nije

osueni morao

pokoriti, a onaj,

koji bi u parnici uspio, nije

mogao
zlu na-

osudu eksekvirati.
nastojalo je
:

Tomu

trogirsko vijee pomalo doskoiti ve u statutu od god. 1322. veli se, da arbiteri imadu presuivati prijepore kod igara (na kocke i t. d.) (S. III. bude napose god. 1438. 62.); odreeno, da sve prijepore meu bliim roacima imadu presuivati arbiteri i da se presuda arbitera u takovim sluajevima ne moe pobijati pred redovnim sudom (R.
II.

49.).

Mletaka
postupak

se kurija nije

obazirala na tu odluku, te je odre-

ivala sudom
god.

pred

redovnim

(R.

II.

49. dod. a.); tek

1482. potvrdu te
vlade (R.

postigli su Trogirani

odredbe
49.

mletake
;

vrijedila je

za daljne apelacije,

II.

dod. b.)

god.

ako apelant ne bi uspio s prvom apelacijom. Pred kralja, dotino pred mletaku kuriju, imale su stranke doi na sud u roku od 4
mjeseca, te su sve spise imale sa sobom donijeti zatvorene pod ko-

mesovim peatom
56.).

(R.

I.

78.

II.

1546. bude konano odreeno, da svaka osuda arbiterova ima se ako bi se arbiteri eksekvirati, pred komesom i sucima zakleli, da su izriui tu osudu postupali nepristrano i po svojoj savjesti^ tom komes sa sucima pa ako je izdao strankama dekret (R. II. 83.).

Arbitracium, vide arbitrium. Arbitrium, arbiimcium, s.

Aromatarius, s., vide apothecarius.

slo-

bodna rasuda. Po arbitriju (slobodnoj rasudi ) imade napose comes da u pojedinim sluajevima odredi kazan (globu) s obzirom na prilike, uz koje se zloin dogodio; ili opet po arbitriju ima comes u pojedinim sluajevima pravo povisiti ili poniziti kazne odreene u statutu (str. XCIV. i S. II. 114.). sudac porotnik. Kad Arbiter, s. je pod upravom komea Mleanina nastao obiaj, te se pred redovnim

Arrenga,
gatio,
s.

arrengatio, arenga, arengovor, prijedlog u

Velikom Vijeu. Stvarne prijedloge, p r p s i t i n e s, moglo je u Velikom Vijeu donositi samo Malo Vijee (pravije samo comes) u Velikom Vijeu mogli su se stavda se doljati samo prijedlozi, neseno iz Maloga Vijea prihvati
:

ili

ne prihvati,

govoriti za priili

jedlog
njega.

Maloga

Vijea
v.

protiv

sudom raspravljalo latinski, dotino talijanski, jamano su stranke esto sebi birale suce (arbitre) izvan kurije, da rasude prijepor

Arrengare, arengare,
likom Vijeu.

predu Ve-

lagati, govoriti, obrazlagati

Arrengatio,

s.

vide arrenga.

310 Arrengator,
Arrestare,
XCVI.)'.
v.
s.

Tuma

rijei.

predlaga, go-

vornik u Velikom Vijeu.

Bailia, balio, haglia, pravo, ovlast.

s.

vlast,

uhititi, pritvoriti
(str.

(osumnjienoga ili osuenoga)

Articulus mortis
(R.
II.

s.

as

smrti

60.).
s.

Artifex,

u Trogiru se Balistrarius, s. tim nazivom jamano oznauje neka vrsta graanskih vojnika ili uvara. Ballottaj balota, baJIota, palluUa,
palocta,
se tako,
s.

obrtnik.

kuglica, koja se upoglasanju.

onaj,
(,.del

Attinens, actinens,
:

roak. Xo
col-

trebljavala pri

Glasalo
bacio

osim nazivom attinens oznauje se roak i nazivima parens, pro-

da

je

koji bi bio
sic")

za

prijedlog

pinquus, consanguineus.
1

svoju

kuglicu

bijelu

posudu

a t e r a I i s. Roacima bilo je dano u kasnijem trogirskom pravu posebno otkupno pravo pri odsvoju

nekretnina (vide Alienatio). da se udkloni prijenos nekretnina na

osobe, koje nijesu podvrgnute svje-

(bussola). a koji bi bio protiv prijedloga (del non) bacio bi tako kuglicu u crvenu posudu da se nije znalo, koji je kako

glasao.

Ballottare,

v.

tovnoj vlasti (vide

anbna)

inae

cama, tajno glasati.

smio uestvovati pri izboru roaka za suca i vijenika (S. I. 23.) a ni za drugoga oticijala (R. II. 34.) tako isto roak i;ije smio suditi u stvari svoga
nije
;

roak

Ballottatio

s.

glasati

kuglikugli-

glasanje

cama, tajno glasanje.

Bambianis,

banbia?iis,
III.

banbichm

papir

(S.

roaka.
Auditor,
s.

klupa; na kluBanca, bancum, s. pama sjedilo se u Velikom Vijeu

(R.
II.

4.).

Osobiti funkcionari

10.).
v.

u Mlecima, koji su imali rjeavati apelacije protiv osuda izreenih u gradovima pod mletakom vlau, nazivali su se auditori (str. 276.).

Bannire, bandire^
siti:
2.

1.

progla-

prognati, izagnati.

Avantagium,

s.

izgon, osoBannitio, banditio, s. bito esto kaok azna za neke zloine. Kazna je to bila u ono doba vrlo
osjetljiva, jer takav izagnanik nije van svoga grada imao gotovo nikakove zatite: on je mogao bez svake zapreke pasti u roblje kojega

prednost, poa vere),

godnost, korist.

A vere,

havere
s.

(tal.

s.

imutak, imovina.

Avogadore, Azzarius s.

vide advocatus.
ocal,

elik; u trogirskom statutu napose komad ocala podat kovau, da napravi od njega orue (S. II. 99.).
s.

stranca.

Bannitor,

banitor, banditor,

s.

1.

onaj, koji proglasuje.

Bannitus, bandUus,

s.

Azzaticum, aezatichum,
to

ono,
jedan
negoli

Bannum, hanunu bandum.

izagnanik.
s.

prema

oporuci

dobije
s)

nasljednik (ha

ere

vie

drugi
vie
sljedni

takav
dio;

nasljednik,

dotino
nasta-

globa kao kazna za neke zloine 2. izgon, progonstvo. brija: bavio se Barbitonsor, s. u Trogiru i putanjem krvi (S. I.

negoli njegov

zakonski

3.), a

valjaa

nazovilijenitvom.
biti

po trogirskom
je
taj

tutu
biti

mogao

azzaticum
desetina
cijele

Barbitonsor mogao je Talijan i pripadao je

ciales extrinseci (R.

samo
ofli-

meu

najvie jedna
III.

ostavine (S.

8.).

Bare a,

s.

II.

Priv.),

amac.

Arrenffator

Bravariu.

811
bladi, koji

Barlina, herlina^
lica,

s.

klade, tr-

je osobiti venditor
val jada
(R.
I.

je

sprava udeena za sapinjanje zloc^jnca; [berline bile su u Trogiru na trgu, te je zloinac, sapet u berlini, bio izvrgnut poruzi ci-

imao magazenum parvum

;

dod. b.)

hljebarice morale

su
ito,

kupovati

samo ovo opinsko

brano,
i

dotino
43.).

prodavati
cijene

jeloga grada.

trhonoa. Bastasius, s. tui, mlatiti (ito). Battere, v. Beccaria, beccharia, becaria^ s.

je

hljeb uz naprijed
(S.
II.

odreene

Blasfemare, blasphemare,
jiXaa(pr([JLiv

v.

gr.
pso-

grditi,
;

huliti,

mesnica, klaonica. U Trogiru bila na prodaju mesa udarena potroarinska daa (S. II. 36.); odre-

vati

Boga
I.

ili

svece

kaznilo se globom
(S.
1.).
(tal.

psovanje ovo od pet libara

vide bladum.

ene
meso

su bile maksimalne cijene za

(S. II. 37.)
;

Blava,
bi

biada),

bilo je

prodavati

meso
II.
i

zabranjeno drugdje osim u

bilo

Boni homines

s.,

dobri ljudi, koje

mesnici

(S.

39.);

je

za-

branjeno

izvoziti

meso

(S. II. 38.).

Beccarius, becharius, s. mesar. Berlina, vide barlina. Biczus, hircus, s. jarac. Bina, s. red u ispisanoj stranici

comes i curia odreivali za neke poslove, tako polovicu ostavine pokojnika bez djece i oporuke utjerivati ad pias causas (S. III. 16.); ureivati granice meu susjedima (S. III. 26. i 27.). lakat kao mjera Brachium, s.
:

(R.

II.

71.).

za duinu.

Bladum,

blava, s. giru (osobito do god.

stojala je
ito;

ito.

U Tro1420.) po-

Brasiae, brasae,

s.

iblje.

Bravarius,
pastir.

s.

ovar
uope
t.

(kozar),

t.j.

neka vrsta monopola na

i

onaj, koji pase ovce, ovnove (brave),

napose bio je zabranjen svaki

trogirskom

distriktu,

izvoz ita

soiva pod prijetnjom

93.); sve ubrano ito se uvesti u Trogir,
se ostaviti

brdima ponad Trogira, pasli su

bravari ovce,
zv.

globe
i

(S. II.

bestias

soivo imalo

u vilama smjelo

samo

toliko, koliko je trebalo za potroak.

Da

paziti

tome zadovolji, imala su dva osobita oficijala super blava conducenda in civitatem"
se
(S. I.

minutas (ovce i koze) trogirskih nobila uz pravo na treinu plodova, napose treinu sira i vune, a po kasnijem pravu i na treinu od onoga,
koliko je podmladak preticao prologodinji
inventar.

Raun

se

opina je imala poseban novac odreen za kupovanje

67.);
I.

pravio

ita

(S.

86.).

ito se spravljalo

u opinskom skladitu (magazeno

puta na godinu, napose na Veliku Gospu (15: VIII.;; osim toga je gospodar davao pastiru i neto sjemena i jednoga
tri

magno communis)

(R.

I.

16. b.);

vola, te je

ovaj

mogao

komad

skladite ita imalo je dva kljua, od kojih je jedan bio u komea,

zemljita

jedan u masarija (S. I. 85.); od blagajne pak, u kojoj je bio pohranjen novac, bio jedan klju u komea, a jedan u oficijala, qui tenebunt claves privilegiorum communis" (S. I. 86.). Od toga ita nije se smjelo nikomu izdati preko neke mjere (S. I. 17. i 90.). Bio

obraivati sebi, ali od tih plodova imao je dati jednu Davao je etvrtinu gospodaru. gospodar bravaru tri puta na godinu po dva hljeba i neto vina. Bravar nije nikada smio imati vlastitoga stada vie od jedne etvrtine gospodareva od svakoga ubijenoga ili crknuloga komada imao je bravar kou donijeti
;

;; ;

312

Tuma

rijei.

gospodaru u grad. U grad doneseni teret imao je bravar skidati samo pred gospodarevom kuom u gradu, a ni u burgu, nije se bravar uope smio due zadravati (S. II,
102., R.
I.

Bussulla, bussula, busula^ hussoUa,

hiissola, hiisola,
s.

posuda,

ara,

u koju
bacale

se

nije

moglo rukom, a
ballotte

su

se

u nju

pri

74.).
s.

JBrazzonarius, hrazonarius, mjera za duinu, duga kao

ruka, po
prilici

glasanju; jedna je bila bijela za glasove, koji prihvaaju prijedlog

(del sic"), druga

crvena za nekoji

cijela

gativne glasove (del non").

Breve,

s.

jedan metar.
t.
j.

Buzolatus,
se

s.

dvopek, kruh,
mjera za
ito
i

glasanica,

komadi
napisano

moe dugo sauvati.

papira, na
elector",
rice,

kom

je bilo

pase od one
i

petnaesto-

koji su bili izabrani za elek-

Cacia,

s.

posuda,

te-

tore

sudaca

vijenika,

izbirao

kuine
Cadia.
s.

(vino).

ui odbor od sedmorice,

tako da
ili

posuda za
s.

su vukli glasanice, na kojima je

bilo
iz

Calamarium,
sipe (ribe).

sol.

mrka,

vrsta

elector"

(S.

I.

23.);

pak

na kojima su bila upisana imena svih vijenika, drijebalo se, koji ima poeti glaglasanica,
sati
(Pv.

II.

30.).
s.

Breviarum,

jednostavna forma za sklapanje pravnih posala, gdje

s. obua. vapno. Calcina, s. raunati, pregleCalculare, v. davati raune. raun, obraun. Calculus, s. Caligarius, calligarius, calzola-

Calciamentum,

riiiSy

callegarius,
je
bilo

s.

postolar.

nijesu postojali svi uvjeti za instru-

menat, dotino za testamenat tako napose forma oporuke sastavljena pred tri obina svjedoka
(K.
II.
7.).
s.

Njima
(S.
II.

tono propisano,
za
svoj

koliko smiju traiti

rad

40.); oni su neko imali posebno bratstvo s koarima, ali

Breviatura,
biljeka (S.

kratka isprava,
51.).

jesu smjeli vie imati

III.

Brodarius, prodarius^ s. Bubulcus, huhulcius, s.

Bulla, s. 1. ig, koji je n. pr. udarao gospodar na bestias minutas, kad ih je davao bravaru; 2. peat udaren na ispravu
3.
II.

ijaornar.

po statutu od god. 1322. niupana sa sudskom vlasti, nego samo gastalda za sveanosti (S. III. 63.).
s.

ve

seljak.

Callis, clavis,

put.

Camara vide Cambium, s.

palai
rali

camera.

mijena,
s.

Camera, camara,
trogirskoj,
(R.

zamjena.
1.

soba,

dvorana, napose ona

oficijjili
II.

u opinskoj
bi-

otpis
82.).

vie

crkvene

vlasti

(R.

gdje su se

udariti ig, igosati, Bullare, v. kao sramotna kazna za neke zlo-

30); 2. blagajna trogirske opine; 3. sudite

curia (R.
I.

78.).

ine

(8.

II.

Burgum, s.

u Trogiru

27.).

Camerarius,
sjevero-za-

padni dio otoia, zvan i civitas nova odijeljen od same civitas u uem smislu jednom (najirom) ulicom. U burgu su bili naseljeni puani, a u samoj civitas bili su
nobili.

camerlengOj s. blagajnik. U Trogiru su bila dva kamerarija, koje je birao comes i curia na est mjeseci; svaki je od njih imao voditi knjigu svih opinskih primitaka i izdataka; kamerariji su imali 'pobirati
sve

dohotke, napose sve globe u

Brazzonarius

Capitulum.

313
s.

kaznenim stvarima
(^ivati

imali su ispla-

Gapellum,

iz

klobuk, eir,

ali
i

sve izdatke, tako

plae

oti-

dobivao je kamerarij za est mjeseci isprva 6 libara, a paslije 12 (S. I. 69., R.

I.

i jalima. Plau

u trogirskom neka posuda,

bovi

statutu jo napose

rukom

koje su se drevukli, a naprotiv se iz

busole, u koju su se bacale balote,

nije moglo vui rukom za drebove uzimale su se i opet ballottae crvene i bijele: crvene za
;

29.).
i

Polagali

hocima
(S.
I.

su raun o doizdacima, i bili su od-

govorni, ako se
70., R.
s.

raun ne
1

bi slagao

72.).

afirmativne drebove, a bijele

za
je
i

Camerlengo,
rarius
; 2.

1.

vide caonetitu-

negativne.

komornik, poasna
(str.

Ad cappellum
drebati,

latura u

Mlecima
s.

278.).

vaditi

znailo ire drebove, ali

Gampana,

uope
glas

glasati.

zvono.
se Veliko

Na

zvona sazivalo

zvonom se javljalo i gradska vrata zatvaraju.

canzelare,
celar) (S.
(8.
II.

Vijee; u veer, da se

Gapitaneus, capitanius, s. koji je na elu (in capite).

onaj.

Cancellare, cancelare, canzellare,

v.

U prvo doba davao se ovaj naslov zamjeniku komesovu, moda s obzirom na njegovu vojno-redarsku slubu.
se tako nazivali

1.

pisati,

upi-

Napose su

domai

sivati (ako to
II.

ini opinski kan111.);

I.

zamjenici komea; njegovi zamjenici iz Italije nazivali su se potestati.

2.

ukidati

110., R.
s.

62.).

Dalje: ovaj su naslov davali Mlena-

Cancellarius, pose opinski

biljenik,

ani trogirskomu komesu,

dova
II.

ko-

biljenik.

Do godine
;

mesima drugih dalmatinskih gra(str.

1330. birao se kancelar kao i drugi oficijali extrinseci te godine bude odlueno, da kancelara

LXXI1I., R.

II.

49a.,

Takav naslov Trogiru konano i neki

78.).
oficijala:

imali su

neznatniji

ima sa sobom dovesti comes iz Mletaka (S. I. 87.). Cancellarius je pripadao u familia comitis" i stanovao u komesovoj palai. Imao je stalnu plau, na godinu 400 libara osim toga^ kada je sastavljao privatne isprave, plaala mu se posebna pristojba. Po zvaninoj dunosti pisao je i sastavljao
;

Gapitaneus

custodum noctis neka vrsta glavara nad noobdijama; birala su se po dva takova kapitanea na mjesec dana kao oficijali intrinseci (S. I. 62.);

Gapitaneus super pudarios

glavari nad pudarima,
t.

j.

polja-

rima

(S.

I.

73.).

sve,

to je

trebalo

za

komea

Gapitularium,

capitulare^
;

s.

opinu, napose zapisnike

o sjedni-

cama konsilija i larius nazivao

vide notarius.

kurije.

Cancelt

se

no

ar

Cancellatio,

s.

s.

zabiljeenje.

Candellottus,

(S.

vea
I.

ali i zakon (trogirske opine) neka starija zbirka trogirskih zakona (str. LXXI. ), od koje su se libri sta turazvili poslije tor um; i poslije je neka (nama nepoznata) zbirka novijih zakona

svijea.
ali
i

Canna,

s.

s.

imala natpis
II.

capitulare"

(R.

trska,

batina,
19.).
;

54. dod.).
s.

mjera za duinu

Gantonus,
opinske
carcer (R.

u uglu palae bio je opinski

II.

kut, ugao
14.).

Gapitulum,

2.

1.

glava,

po-

glavlje u zakonima, statutima, re-

formacijama;

kaptol,

zbor ka3.).

nonika, biskupovo vijee (R. IL

314

Tuma

rijei.

Capo,

glavar, napose glavar s. skupa sela u trogirskom okruju pod mletakom vladom (str. 281.).
capsella,
s.

Cavalier,

s.

konjanik,

ali

trogirskom statutu redar; miles comitis (R. 11. 54.).

vide

Capsa,

krinja, san-

duk, blagajna.

Trogiru je bila osobita capsa, u koju se spravljao opinski novac; ova je imala tri kljuanice i tri kljua: jedan od tih kljueva bio je u komea, drugi u jednoga od sudaca, a trei u kamerarija (R. I. 41.).
s.

cedulja, biljeka na Cedula, s. malom komadiu papira.

Cedula camerae
isplatu iz

doznaka za
;

opinske blagajne

ova-

kovu cedulu potpisavali su comes i dva suca (R. 1. 72.).

Celare, cellare, v. poseban kanjiv in
zatajiti, (S.
II.

kao
18.).

Capsella,
s.

vide capsa.

Capucium, caputeum, caputium,

pokrivalo za

glavu,

kapa,

klobuk, eir. U skuptinama svega naroda (parlamentima) bio je obiaj davati oduka odobravanju, t. j. aiirmativno se glasalo dizanjem eira

elnik; onaj, koji Celnicus, s. je na elu; glavar; napose elnik nad bravarima. Trogirski nobile ugovarao je samo s ovakovim elnikom, a on je za svaku stotinu ovaca imao posebna pastira (R.
I.

74.).
s.

u vis

(str.
s.

CI.).

Caputeum,
Caracter

Centenarius,
s.

vide capucium.
caratter^
n.
(S.

carater^

ce

nt

nari

stotina:

pro
po

od

stotine,

znaaj, svojstvo,
notarske isprave

pr.
I.
s.

svojstva

Cervula,

s.

s.

vrsta ribe.
s.

Carcer, (communis),

40.).

zatvor

Cesendellum,
Cesentile,

svjetiljka.

ali (opinski), ne toliko kao kazna, koliko kao ovrno sredstvo na osobu dunikovu. Vjerovniku, koji je traio takovu ovrhu, bila je dunost, da dunika u karceru

svjetiljka.

Cetron,
limun.

c'itron, cetron, s.

etrun,
rukom
se
pi-

Chirographum,
sano pismo.

s.

Napose su

hrani.

Kao
i

izravno

kazna se ne pominje.

carcer
v.

nazivale isprave,
zivale:

tako koje nije pisao

Caricare, carigare, carizare,

oteretiti, tovariti.

notar; notarske su se isprave na-

instrumentum, scriptura (R. II. 73.).

v.

carta,

Carta, s. vide instrumentum. selo (R. 11. 71.). Casale, s. blagajna. Cassa, cassia, capsa, s. ukinuti, rijeiti, Cassare, v.

Circare,

obilaziti.

Citadantia, citadania, ciUad'nian'

Ha, citantia, zitadancia, itapravo graanstva; dantia, s.

otpustiti.

Cassia,

s.

vide cassa.

odree
otputen.

li

se tko

toga

prava,

ne

Cassus, adj. Castellano,

rjeava se ipak

s.

ukinut,

graanskih dunosti
98.).

glavar
(str.

tvre,

(S.

II.

86.
s.

glavar grada,

poasna

titulatura

Citatio,

poziv na sud (curiam).

mletake gospode Catholicus, adj.

vjera

278.).

U giaansko-pravnim
u

katoliki;

trogirskom nazivlje se statutu Trogirana naprosto katolikom, a ne kranskom (S. 1. 2., R. II. 60.).

parnicama imao je tuenika pozvati na sud opinski glasnik (n u n c i u s), i to u predveerje prije roita odreena na tubu nije li se tuenik odazvao tom pozivu, imao bi notar
;

Capo

Collectae.

:-no

na tubi, a tuenik imao ponovno pozvati. Nije "li se tuenik odazvao tomu drugomu pozivu, imalo se protiv njega kao da postupati, ogluio se
zabiljeiti to

piti

nekretninu,
odsvojio

se

roak
II.

koju je njegov treoj osobi (R.

6.).
s.

Clava,
s.

batina, ula.

(propter
ako je
rok, u
(S.
I.

ontuma ciam");
poziva

Claverius,

claviger,

vratar.

tuenik u vrijeme

Trogiru

portonariiis, bili su
intrinseci,

to

posebni
imali

officiales

bio odsutan, imala je euria odrediti

kojem ima doi pred nju

26.).

birani na jedan mjesec, koji su u

veer

gradska vrata zaklju-

Poslije je

bilo

odre-

eno, da se tuenik ima po tri puta pozvati pred sud, i tek ako se ni treemu pozivu ne bi odazvao, imalo bi se protiv njega postupati na temelju dokaza, koje je doprinio tuitelj. Tuenik bi se imao svaki put pozvati osobno, a ako se ne bi
mogao
nai,

avati, a ujutro odkljuavati; nou smjeli su otvarati vrata samo s doputenjem komea i kapitaneja

custodum noctis

(S.

I.

62.

63.).

Coadunatio, coadimacio, adunatio

s.

sastanak, skuptina

napose
kodicil;
to je

sastanak
Codicilli,

puana
s.

imao

je

opinski

(R.

I.

50.).

zapisje,

glasnik (r i
proglasiti,

var i us)

javno uloi

da dotini tuenik ima u odreeni dan doi pred sud povodom tube oznaene u proglasu; ako je parnica bila za nie od tri trebalo takove (forlibre, nije malne) citacije (R. I. 58.). Ako tko drugi, a ne tuenik li se ogluio pozivu, plaao je globu od dva solida (S. I. 27.). I okrivljenik u kaznenoj stvari imao se dva puta pozvati, a trei mu se put davao rok od tri dana, da opravda svoj izostatak; ako se u ta tri dana ne bi o tome opravdao, imao je comes uzeti, da mu je krivnja dokazana (pro convicto et confesso) (S. n, 5.). Citron, s. vide cetron. grad; u Trogiru naCivitas, s, pose za razliku od burga nazivlje se civitas onaj (jugoistoni) dio

u statutu se ipak ne veli, kodicil, kako se sastavlja i se razlikuje od testamenta.

ime

Cognitum,
staviti,
ali

adj.

gnitum facere
vjediti

poznato; codo znanja

zakup
ili

napose otkazati, otpoili najam; stoga

najma

otkaz, otpovjed zakupa. Otkaz vrta, dana u zakup, imao je uiniti kako locator (patronus), tako i conductor (laboratorj mjesec dana prije sv. za buduu Mihajla (29. rujna) godinu (R. II. 51.).
v.

cognitum

Cognoscere,
suivati
;

l.

suditi,

pre-

2.

upoznavati, ispitivati.
v.

Coinquinare,
Collateralis,
vicinus
zivati
;

obesastiti, osraII.

motiti; povrijediti (S.

s.

15.).

1.

susjed

=
22.,

susjedi imali su se pri-

izmjeri zemljita, koje se

(R.
II.

Trogira, koji je
bilima.

l)io

nastanjen no-

odsvaja
(daljni,

25.);

2.

roak
6.,

poboni)

(R. II.

Clamare,
kivati
2.

v.

1.

proglasivati, izvi-

23.

35.).
s.

(po

opinskom

glasniku);
3.

Collectae,
taj

dae, porez
se

naziv

pozivati (na gozbu);

traiti

upotrebljava

mjesto

da-

za sebe nekretninu, koju bi

odsvojio stranoj
osobi
;

roak
se bi

sluiti

otkupnim pravom, klamant mogao uz

MON. HISTOR.-JUR.

po kojem
X.

49.); ini se da se tim nazivom hoe da oznai vie ona vrsta poreza, koja bi se danns
ti
(S.
III.

um

istu cijenu ku-

zvala izravni porez. 97

316
drug. CoUega, s. Colomelus, s. (moda mjesto colonellus)
loza
II.

Tuma

rijeci.

postavljalo je Trogiranima

pogrjeno grana,
(R.

u rodu
22.).
s.

ili

rodoslovlju

komea mletako Veliko Vijee na dvije godine, pa je tomu komesu pripadala godinja plaa od 1200
libara;

Colonellus,
prije

god. 1344.
imati
a

poviena
libara,
ali

mu

asnik u

vojsci,

je

plaa na 2000

kapitaneom i vicekapitaneom, danas pukovnik.

meu

nije smio

Comes, conte,
dravni takav,

s.

bi

prihoda,
iti

on nikakvih drugih imao je uzdravati

(prvobitno) prati;

svoju druinu
(R.
I.

(familiam)
b.
a.
i

trod.)

lac (^napose vladarev)

(zatim)

uope

na representaciju (konje
16.
a.
(i);

i t.

dostojanstvenik,

osobito

kad

se

kome

vladar

povjerio

Trogir
opet
(str.

rijeio

mletakih komea,
(god.

znatnije funkcije, n. pr. vladu nad

jednim

gradom. U Trogiru bio je kao i u drugim dalmatinskim gradovima u prvo doba

najvii

sniena je ta plaa na godinjih

1377.)
libara

1500

dostojanstvenik
(str.

za
Lll.

svjei

tovne poslove prior

t

d.),

organ episkopa; kad je vlast episkopova oslabila, a kraljeva i banova ojaala, stavljao je kralj (i ban) na elo dostojanstvenike svoje grada, i to su bili prvi komesi u u Trogiru (str. LXIV.): premda su vladari postavljali u svojim potvrprivilegijima naelo, da diti onoga komea, koga narod izabere. Naprotiv ovih nametnutih glavara birali su sebi sami graani, po uzoru talijanskom a po naputku sveenika, nadahnutih tato

kao svjetovni

LXXXIV.). God. 1420. htjeli su Trogirani stegnuti komea na odreenu godinju plau, a sebi, kao i prije toga, pridrati opinske dohotke ali im Mleani nijesu to
;

nego odredie, da oni sami po svojoj volji plaati i komea i druge ohcijale (ekstrinseke), pa da se Mleanima imati izdavati svi opinski dohoci (R. II. Priv.) tako je comes od opinskoga najvieg organa postao puki eksponent mletake vlade, i to takav, koji ako je sluao mletaku vladu, mogao je u Trogiru
dali,

initi, to

ga je

bilo volja

naelo

lijantinom,

iz Italije

struno obra-

zovane glavare zvane potestates" (str. LX1I., LXIX., LXXIV.);

podestati bili su stime nuniji, to

komesi nijesu povjerene im funkcije valjano ili nikako vrili, pa

su ih
stojali

podestati

morali

zamjenjina-

vati. Podestati

su se dakako
i

uiniti nezavisnima prvima u gradu, pa su poeli sebi prisvajati naslov comes. Zavladavi Mleani, da ugode tatini, ostavili su naslov comes, makar

pod mletakom vladom nijesu sami

Trogirani birali komea, nego su

da se comes ima drati statuta i zakona trogirskih (S. I. 5.) i da ne smije u graansko-pravnim stvarima suditi drukije, nego to glase statut i javne isprave (S. I. 33.) ali ako se comes nije drao tih pravila, moglo ga se na odgovornost pozvati, i to samo u graanskopravnim stvarima, skupom apelacijom, koja se po kasnijem pravu mogla upraviti samo na mletaku kuriju (R. II. 56.). U kaznenim stvarima ve prema paktu od god. 1322. (str. XCIV.) nije comes bio vezan na statut: reeno je dodue, da comes moe kazne u stabilo je dodue,
:

im ga postavljali Mleani. Prema paktu s Mleaninia od god. 1322.

tutu

su

odreene samo ublaiti, ali odmah nadovezani izuzeci za

(Jollega

Commissarius.

317

znatnije zloine^ kod kojih eomes uope nije vezan na kazne u statutu; to je bilo s tim g'ore, Mo je u kaznenim stvarima i prema paktu i prema privilegiju (R. II. Priv.) comes sam sudio i to protiv njegovih osuda nije

sve

pravcu stegnut odredbom, da smije pred Veliko Vijee iznositi samo one prijedloge, koje bi ve u ve-

er prije toga (veinom glasova) primila kurija (8. I. 54.). No jer

je odredbama, da
tri

imadu
se

biti

samo

suca
tri

oni da

mijenjaju
nije po-

))ilo

apelacije (S. II.

i

mnjieni radi krae

milost
i

110.); osuslinih de-

svaka

mjeseca, otporna snaga

oslabljena,

kurije posve

likata predani su bili

komesu na
ih nije
niti
I.

nemilost,

nitko
(R.

:smio braniti ni

dicto"

im
8.);

davati

cousilium"

menuta stega imala gotovo nikakve vrijednosti o tome, da bi koji drugi lan kurije osim komea mogao iznositi kakove prijedloge,
;

omes mogao je po svojoj volji osumnjienika ne samo poradi krae i slinih delikata, nego i osumnjiene poradi usmrenja (makar i nehotinoga, ili opet mag:ije),

ne veli se nigdje nita.

je pripadalo ne
i

Komesu

samo pravo, nego

dunost nadzirati poslovanje svih

opinskih
rima, te

financijskim

dalje

poradi

ozlede

siloII.

vanja,

staviti
;

na muila

(8.

u vlasti

napose pak u gospodarskim stvasu svi oficijali bili sasvim komea.

oficijala,
i
s.

108.)

comes je
nastojati,

pae

bio prinu-

da to vie ljudi osudi, jer su kaznene osude glasile na globe, a ove su tvorile glavni dohodak opine, dotino mletake vlade. Samo u grai

en

Comestabilis,

II.

redar,
14.).

vide

miles comitis (R.

Comitatus,
(trogirski)
71.).

s.

okruje,

kotar
(R.
II.

districtus

ansko-pravnim stvarima sudio je comes prema paktu od god. 1322.

kurijom ili bar sa sui ta odredba bude godine 1420. gotovo sasvim izigrana: broj sudaca snien je na i trojicu, ta trojica imala su se svaka tri mjeseca mijenjati. Dalje, ako se pri izricanju osude comes i suci nijesu mogli sloiti, vrijedilo je mnijenje one stranke, na kojoj je bio comes. U legislativnim i upravnim stvarima jo je
zajedno
s

Commercium,
a 47.); moda Commilito, s. mitis.

vrsta dae, s. plaala se od brodova, koji bi dolazili u luku trogirsku (S. III.
isto, to
i

cima

ali

targovina.

vide

miles

co-

Commissaria,
to je

comisaria,

s.

ono,
uradi,
te-

nekomu povjereno da

posao komisarijev, provoenje stamentarnih naloga.

Commissarius,

comisarius, compovjerenik. misarius, s. U Trogiru je bio osobiti obiaj, te

vie

zavisjeJo

sve

samovolji

je
s

testator

postavljao

commis-

komea:
kurije
i

podruje komea spram opet ove spram Velikoga

ari os,

koji su se imali starati,

Vijea nije bilo gotovo nikako odreeno; ipak se ve u statutu

od god. 1322. odredilo, da se u Velikom Vijeu smije raspravljati onim prijedlozima, koje samo
bi iznijeli 55.).

tono

da sve testamentarne odredbe budu izvrene napose im je bila

;

komes

kurija

(S.

I.

dunost isplaivati legate ad pias causas. Oini se, da su ti komisariji svoju dunost esto zanemarivali; stoga ima odredaba^ kojima se sile Da vrenje tih dunosti;

Donekle bio je komes u tom

comes

imao, se

pobrinuti,

318

Tuma

rijei.

da budu uvijek po dva oficijala, paziti, da se testamenti koji tono izvruju ovi su dobivali po 40 solida od sto libara, koje bi utjerali u korist legatara (S. I. 76.). Dalje, mogli bi komes i kurija postaviti drugoga komisarija (dativu s), ako testamentarni ne

Compromissum,

s.

si

ugovor,,

kojim se stranke, meu kojima vlada neki prijepor, unaprijed podvrgavaju pravorijeku nepristranih ljudi,

koje

svrhu izabrale; navlastito u (diobnim) parnicama

budu u tu imadu

meu

ro-

acima komes
(R.
II.

kurija

prinuditi,

bi izvravao svoje dunosti (R. II.

stranke, da sklope takav

49.).

kompromis

36.);

ovakav

commissarius

dativu s
II.
iz

dobivao je za svoj trud

nijesu smjeli

posebnu nagradu (salarium) (R.

47.). Komisariji

Computa, s. Computare,
unati.

raun.
v.

raunati, obra-

ostavine nita kupovati, a niti

15.); bili

Computus,
Conclusio,

s.
s.

svoje stvari prodavati ostavini (R.

1.

su

duni sastavljati

inventar
II.

ostavinske

imovine

(R.

35.). Komisarij

mogao

je biti

samo

onaj,

koji je bio

podvren

svjetovnoj vlasti

(iurisdictioni
I.

temporali)
mogao je
biti

(R.

81.);

sveenik

takav komisarij samo onda, ako se u tom pravcu napose podvrgnuo svjetovnomu sudu (R. I. 48.). Komisariji nazivali su se i ti deicomm iss ar ij, procura-

u graanskom parninom postupniku drugotnica (u rimskom pravu d u p 1 i c a t i o), t. j. tuenikov odgovor na tuiteljev drugi govor (protuodgovor) no i tuiteljeva zakljunica, t. j. tuiteljev govor na tuenikovu drugotniu, naziva se conclusio (R. I. 19., II. 43.). Naelno ipak trei govor tuiteljev (zakljunica) nije bio doputen (R. I. 19.); 2. Con1.
:

raun,

obraun.

clusio
parnice

causae
(S.
I.

1.

svretak

tores

executores testaII. 47.).

s.

60.).
s.

mentorum (S. I. 76., R. Commune, communitas^

(gradska trogirska)

Condemnatio,

(S.

osuda,
98.).

2,

(dosuena) globa

II.

opina,

op-

inski imutak.

Complementum,
zadovoljtina,

s.

nadopunjak,
compravdi je zado1. odtetiti, dati

justitiae

plementum
voljeno (R.
II.

Componere,
oteenomu
2.

v.

41.).

onoliko, kolika je teta;

podmetnuti (vatru).
s.

Compositio,
tete
;

odteta,

naknada

compositio

za oteenoga

preko poinjene tete, kao kazna za zloinca, ne postoji vie u Trogiru; tu su samo

banna

nae,

t.

j.

globe, koje se

i poeplaaju

.,c om muni", a poslije .,regimini"; compositio ima u Tro-

giru isto privatno-pravni

i

nije smjela prijei

II.

znaaj, poinjene tete

(S.

22.).

trogirskom statutu oznauje se sa condemnatio kazneno - pravna osuda (i to osobito osuda na globu),, a graansko-pravna se osuda zove ili s en te nt i a t e r m i n a t i o. Budui da su izreene globe bilo jedno od najznatnijih vrela trogirskim dohocima, to su se vodile knjige o tim osudama osobite n d e m n a t i n u m). (1 i b r i c Jedan liber condemnationum vodio je notar za komea, drugi vodili su kamerariji; obje knjige morale su se slagati. Kamerariji su imali nastojati, da se utjeraju sve izreene globe. Svaki comes davao je pri svretku svoga vladanja sastaviti toan popis jo neutjeranih globa i predavao ga svome na sijed* niku (S. I. 112.).

Coinmuiie

Consiliariu8.

819

Conducere,
ziti

v.

1. dovoziti,
ili
i

uvo-

likoga
bili

(u grad ito
;

vino)

(R. II.

Vijea; do godine 1420. su osim toga jo etiri lana

(kurije),

55.)

2. davati, ali

uzimati stvar

Maloga Vijea
(str.

koji

su

u najam ili zakup; napose su se ovako davale i uzimale u najam kue i stanovi u Trogiru, davali
i

specijalno imali naziv consiliarij"

XCIII., S.

jee

sastojalo se

uzimali su se u zakup opinski

:

no uzimanje opinskih dohodaka u zakup nazivalo se i emptio; 3. uzimati (nadniara)

dohoci

komea jo i jenika; moda su

23.). Malo Vinaime osim od od 4 suca i 4 viI.

ovi

vijenici

imali vie upravne poslove, a suci

Conductor,

najamnik, zas. kupnik, t. j. onaj, koji bi stvar uzeo u najam ili zakup.
s.

ini se, da vijenika bili prvi vijenici tek kad je parlamenat poeo prenositi svoju vlast na
su imali vie sudske.
su ova etiri
;

Conductura,
(S.
I.

plaa, nagrada za rad, napose za vonju na amcu

a.).

odobrenje, Confirmatio, s. potvrda. Povodom prituaba tro-

girskih

puana

protiv zakona, koje

stali su se javljati drugi birani vijenici (o konsilijarima kao i lanovima kurije vide poblie curia i iudex). Godine 1420, snien je broj sudaca na tri, i to s trajanjem od tri mjeseca; o konsilijarima kao lai

consilium,

su stvorili nobili, otpisala je mle-

taka

da u budue nema vrijediti nijedan zakon trogirskoga vijea, dok ga mletaka vlada ne potvrdi (R. II. 33.), a tim je zadan smrtni udarac autonomnoj trovlada,

novima kurije ne veli ini se, da su se ti posve izgubili u kuriji.

likom
dalje
53.),

se

nita;

consiliarij

Vei

Vijeu ostali su nobili kao roeni consiliarij (S.

i

I.

to postao bi

lanom Velikog
te

girskoj legislativi.

Congregare,
Gongregatio,

v.

Vijea svaki
sastati se

na

vrio

skuptinu, u sjednicu.
s.

stanak, sjednica (R.

Congruus,
mjeren (R.

adj.
II.
v.

skuptina, saII.

21.).

prikladan, pri-

Confiscare,

v.

22.).
zaplijeniti

zloinca u korist

opine,
(R.
II.

(imutak dotino

kad bi naga je kao dijete (unuka) starijega lana prezentirao koji god lan toga vijea; neplemi mogao je postati lanom Velikog Vijea onda. ako bi ga zato predloili komes i sva etiri suca jednoglasno i ako su na to
nobile,

16.

godinu,

pri voljele bar dvije treine Velikoga

mletake vlade)

46.).
se,

Conquerere,
tuiti

s.

Vijea, u kojem je bilo bar 40 vijenika (S. I. 53.); poslije, kad

se broj

prituiti

nobila

(R.

II.

40.).

Consanguineus,
ali

1.

u Trogiru nijesu
brat po ocu,

umanjio, a puani bili primljeni u

Veliko Vijee, bude

izreeno, da

trogirskom

statutu

uope
(R.

je svaki nobile bez obzira na go-

(krvni)

roak.
s.

Conscientia,
II.

savjet

dine (dakle i mlai od 16 godina) lan Velikoga Vijea (R. II. 62.).

83.):

2.

znanje;

consciendo znanja,

tia m
javiti.

fa c e r e

staviti

Consiliarius,
vijenik,
siliarius

consegliere,
se

s.

con-

lan vijea. Nazivom

oznauju

lanovi Ve-

Prvobitno su samo oni vijenici, koji su navrili 25. godinu, mogli bude 1452. no god. glasati, odreeno, da mogu glasati svi (R. II. 61.). Dok je trogirska opina imala svu vlast u svojim

30
rukama,
bila

Tuma

rijei.

je osobita borba, vijenik, te kad su godine 1340, nobili sebi prisvojili pravo biti roeni lanovi vijea, izazvalo je to u narodu itavu bunu;

pravili
se,

tko

biti

nemir (R. II. 81.); trailoda vijenici znadu itati i pi(dakako talijanski) (R. II. sati 84.), dalje, da potjeu iz zakonita braka, a da ne mogu biti vijenici
oni,

poslije

meutim, kad

je

mletaka

vlada oduzela vijeu svaku vlast, zavladala je u Trogiru potpuna indolencija spram toga vijea; u nj su mogla dolaziti i djeca mlaa od 16 godina. Poradi toga posjeivali su vijenici sjednice Velikoga Vijea vrlo nemarno, premda su ih glasnici osobno pozivali, pa se stali globama siliti vijenici na polazak vijea .,et quod li-

koji su legitimirani per subsequens matrimonium^^ (R. II. konano, da nobili smiju 85.) uzimati za ene samo plemkinje ili djevojke iz ugledne porodice (R. II. 86); da se uzdri ugled consilia, poduzimala su se naime sredstva za sauvanje spoljanjega
;

sjaja
nije

dostojanstva,
ispuniti

kad

se

ve

mogla

unutarnja

praznina.

benter nolunt, cogantur ex

Consilium, conscilhun, concUiuin,

eonseglio,
s.

pena velle": ena globa od

jenika,
god.
koji
bi

najprije je odre-

1.

savjet; 2.
nobila,

vi-

20

solida

za

vi-

jee, zbor, napose nazivali su se

iziao iz

palae
I.

consilium
zborovi
i

zborovi

za trajanja

skuptine (R.
je

6.)

1382. odreena

globa od

roda

ili

itavoga napak skuptine samih puskuptine

20

solida za vijenika, koji ne bi

ana

nazivale su se p a r 1 a
bile su dvije,
:

doao na skuptinu, na koju ga je rivarij napose pozvao (R. I. 59.); god. 1428. nije se moglo sastati vie ni 30 vijenika, pa je trebalo promjeniti odredbu o izboru sudaca 1452. bude (R. II. 21.): god. odreena globa od 10 solida za vijenika, k^ji ne bi doao na
skuptinu a
izostatak (R.
niti
II.

tum, coadunatio, contio.

Trogiru

m enU
tri
ili

dotino

vrste consilia

Veliko Vijee

(c o n-

silium generale, maius

magnum),
konsilijariji
;

u koje su dolazili sviMalo Vijee (consi-

lium minus, curi a ili consilium de octo), u koje su do

god.

bi ispriao

svoj

63.): god. 1457.

suca

1420. uz komea dolazila 4 4 vijenika (poblie vidi i

'^

poviena bude ta globa na 40 solida i stvoren posebni oficijal, koji ima paziti, da vijenici bez razloga ne izostaju; za nagradu je dobivao taj oficijal treinu globe (R. II.
65.).
II.

curio)

Tajno Vijee
c.

(consi-

lium
ginti),

secretum,
u koje je
kurije

de
12

dolazilo
i

viosim
nobila

lanova
zvanih

jo

sapientes,
bilo je

koje bi zato

Posljednje
62.,
i

re formacije

(R.

odredilo Veliko Vijee.

Tajno

61.,

63., 65.

k tomu

81.,

84., 85.

86.)

dokaz

su potpu-

noga propadanja svakoga ugleda i moi trogirskoga Velikog Vijea; da se uzdri neki ugled tomu vijeu, budu postavljeni osobiti sindici, koji imadn prijavljivati na
globljenje
se usudili govoriti

zikom,

vijenike, koji bi hrvatskim jeopominjali one, koji bi

one

u Trogiru ono. to u drugim dalmatinskim gradovima Vijee Umoljenih (c. rogat o rum); stalnoga ipak Tajnoga Vijea ini se da u Trogiru uope nije bilo, nego se ono sazivalo u osobitim prigodama, navlastito ako bi drugo koje vijee htjelo da sa sebe skine zazor kakove presude,, odluke ili izbora (S. I. 11. i 71.)

Vijee

Consilium

Contuinax.

i^n
obiaj, obiajno s. graansko-pravnim stvaje

ako bi Veliko Vijee htjelo da manje vijee preciznije izrazi kakav zakon ili ugovor (R. I. 50., postanku Velikoga S. I. 83.).
ili

Consuetudo,
pravo.

rima

bila

consuetudo

u Tro-

giru uvijek supletorno pravno vrelo

to u kaznenim stvarima samovolja komesova i mletaki zakoni uope u statutu i nema noje itav narod rama o onom, o jednoduan to je sporazuman, obiaj cijeloga naroda; statut se vie ukazuje nekim ugovorom izmeu vlade (dotino komea) i naroda negoli cjelovitim opisom pravnoga ivota. Bilo je i obiaja, koje vlada nije priznavala, za koje napose izrekla da ne valjaju je (R. II. 62.) i tako im oduzela ili bar pokuala oduzeti podlogu.

Vijea vide naprijed

a tako
i

str.

VIII.

d.,

kao

o tom,

tko ima pristup

se u statutu (S. vlast
I.

to

vijee
izrie,

kakova ima u njem

da najviu

prava.
53.)

Premda

em

Trogiru ima consilium generale, ipak pod mletakom vladom, osobito poslije god. 1420., postalo je ono tek neki zbor, u kojem je comes proglasivao svoju povolju, (poblie vide comes) radi komea bilo je u Velikom Vijeu zabranjeno govoriti hrvatski; tko bi govorio u tom vijeu svojim materinskim jezikom, morao je platiti u ime globe svaki put po etiri solida (R. II. 10.). Posve je prirodno, da su takovo vijee ozbiljniji ljudi odnemarili, pa zato bude posebnom reformacijom odreeno, da u nj mogu ii
'^

sastanak; Contio, puana. red Contium, Contradicere,

Contare,
v.
s.

brojiti (R. II. 70.).

skuptina,

navlastito

s.

(R.

II.

42.).

v.

prigovarati,

da

se

neto
6.).

nije

smjelo

uiniti

djeca (R.
poslije

II.

62.).

Puani uope
nijesu

(R. II.

god.

1340.

imali

Contumacia,
nastaje,

s.

ogluha,

koja

pristupa u nikakova gradska vijea; naprotiv se samo po sebi

ako se pozvani (tuenik) na sudu nije odazvao pozivu.

u vijee u sjednici od 15. studenoga 1700. bilo je 17 Trogirana, comes Marco Barbarigo, camerlengo Aut. Balbi i drugi bili su Mleani, i tu bude poslije itave 122 godine donesena opet rokovima jedna reformaci'a o feriarum messium et vindemirazumijevalo,
smjeli svi

da

su

Contuniax,

s.

onaj

(tuenik),

Mleani

koji se ogluio pozivu

starijem pravu, ako se dva poziva, izdana povodom gra-

na sud. Po tuenik na

arum"

(str.

278.). Slabost

nemo

Velikoga Vijea pokazuje i ono obilje rijei samohvale i neumjesne tatine, kojom se istiu posljednje
reformacije
II.

tube, ne bi odapred sud, imao se tuitelj staviti u posjed (tenutam) utuene stvari, dotino (valjada ako je bila utuena svota novaca) u posjed tuenikovih pokretnina, a ako ove nijesu dostajale, u po-

ansko-pravne
zvao
i

doao

sjed tuenikovih nekretnina

ko-

nano u

posjed

trabina..

tom

draja starih
64.,

spram ozbiljnosti sazakona (na pr. R.

~

66.,

67.,

70.,

71.,

73.,
i

74.,

78.,

82., osobito 84., 85.

8&.).

posjedu imao je tuitelj ostati godinu dana i pobirati sve plodove, a da se ne uraunavaju na otplatu duga: kroz tu godinu dana moe tuenik jo uvijek otkupiti
zaplijenjene stvari isplativi itav

Gonsonus,
se slae.

adj.

saglasan,

koji

dug

sve

trokove;

tek poslije

822

Tuma

rijei.

godine dana uzima se, da je tuenik u cijelosti priznao tuiteljev zahtjev, te se pristupa konanoj
ovrsi
Poslije

Credentia,

s.

1.

tajnost,
je

t.

j.

onaj, koji prijavi,

da

drugi po-

(executio)
tri

(8.

I.

26.).
tu-

bude odreeno,

da se

inio neki delikat, nema se otkriti on ima ostati u tajnosti, i veli se, da takav prijavitelj ima ostati

enik ima po

puta pozvati, pa ako se i treemu pozivu ne odazove, ima se provesti dokazni po-

de credentia, sive in secreto (R. I. 8.): povjeizjavama pojedinih se potpuno vjerovati, i veli se, da ovi imadu credentiam; nije li se izjavama nekoga potpuno vjerovalo, imao
renje,
t.

j.

stupak sa samim tuiteljem i na toj osnovi izrei osuda (R. I. 19.). 1 u daljem postupku moe nastati kontumacija tuenika, ako naime tuenik u roku od 6 (9) dotino 15 (211 dana (S. I. 28. R., I. 19.) a po kasnijem pravu u roku od 8 dotino 15 dana (R. 11.43.) ne podnese odgovor ili uope ne doe na roite, odreeno za odgovor, ili na tom roitu ne ostane do kra.ja ili ne da na njem nikakove izjave u svim tim slu-

svjedoka

ima

je

dovesti

svjedoke,

koji

bi

se

da svjedoku potpuno vjeruju; takovi su se svjedoci nazizakleli,

vali

hova zakletva
(S.
I.

sacramentarij^, a nji d e credentia"

46.).
s.

Cresta,
od

vulgarni
koji

(hrvatski)
dolazili

naziv neke dae, koja se pobirala

ajevima

brodova,

su

ima

se

tuenik

globiti

Trogir.

sa 12 denara i odrediti nov rok od 3 dana, pa ako se i na taj rok

Crida, grida,
kivanje,

s.

vikanje,

izvi-

ima se ponovno globiti sa 12 denara i odrediti trei rok od tri dana: ako se i na taj rok oglui, ima se ponovno globiti sa 12 denara i dokazni postupak se ima provesti bez njega; polovicu od izreenih globa dobiva tuitelj,
oglui,

proglasivanje,

navlastito

pri odsvoju nekretnina, pozivanju

odsutnika pred sud, oglasivanju javne drabe (ova se obavljala obino u loi ili na trgu pred lo-

om

palaom).
s.

polovicu

opina

S. I. 28.).

Cucumarus,
stavac.

ugorak,

kra-

kontumaciji u kaznenim stvarima

vide citat 10.

Cucurbita,
Cultivare,
Cultor,
s.

s.

Contura,
kove

s.

v.

upotrebljavanje kaili

domae
od

ivotinje

moda

cultura
s.

zemljita;

s.

bundeva, bua.
gojiti,
;

obraivati.
ter ranim

uzgaja
vide

c.

poljodjelac.

gojenje,

timarenje, obraivanje.

Curamen,
Curator,
s.

Conzamentum,
Conzare,
viti,

posla, dovrenje, popravak.

v.

(tal.

conciare)

obava nekog
oba-

coramen. skrbnik imutak

(za

prirediti, popraviti.

pokrivalo, izlika. Coperta, s. Copulus, zopulus. s. laica.

s.

Coramen,
kone

curcunen,

Trogirska kurija, poslije provedenih izvia, postavljala je kuratora za imovinu rasipnika (i 1 1 i u s, q u i male u t i t u r takav rasipnik b ni s s u i s)
rasipnika).
;

koa,

nije

uope

vie

mogao

raspola-

stvari,
s.

Gosta,
(S.

s.

kona roba.
(R.
II.

gati
55.).

svojom imovinom, curator je

raspolagati
i

Costum,
III.

obala

mogao njom
19.).

samo uz
(8.
III.

cijena,

vrijednost

privolu komea

kurije

1.).

Contura

Curia.

;}28

Curia,
;i;"iru

s.

sudite, koje je u Tro-

rjeavalo sve

graanske

par-

pred kojim su se sklapali svi vaniji pravni poslovi i koje je stvaralo sve vanije odluke u
nice,

zamjenik, i to u prvom redu izizabranih defensora, zatim izizabranih advokata i uri u m c m m u n i s pri tom se imalo pazamjenik ne bude u ziti, da taj

meu meu

vanparninim, upravnim i redarskim stvarima. Kad se u prvom redu pomiljalo na sudske poslove, nazivalo se to sudite curia, a kada na upravne i legislativne,
ono consilium nsi1i u d e o c t o, a esto i naprosto iudices et consiliarij ili opet iudices. Sastojala se ova curia do godine 1420., osim komea, od etiri suca i u d i c e sj i etiri vijenika (consiliarij) (str. XCIII. iS. 1.23.); ti suci i vijenici birali su se na
nazivalo se je

rodu
rije

niti

drugim lanovima kuI.

niti

sa strankama (R.

1.)

nu

s ili c

osobiti

nain
(S.

(vide elector) na est

mjeseci
to

59.); godine 1420. snien je broj sudaca na trojicu,

I.
i

imala se kurija popunjivati iz reda eksaminatora (R. I. 44. ). Ako se ni na taj nain ne bi mogla popuniti, tada bi se popisala imena svih nobila, koji su u dotinoj stvari mogli suditi, i od ovih idrijebati oni, kojima se nadopuniti odsutni, roaci i t. d. (R. I. 84.). Ako su lanovi kurije otili iz trogirskoga distrikta na vrijeme preko 20 dana, gubili su pravo biti i dalje njeni lanovi, te bi comes i curia na njihovo mjesto izabrali drudalje,

goga lana

samo za
;

tri

mjeseca

(R. II.

lan

kurije izostati preko

Priv.)

osobiti konsiliarij

kao la-

novi kurije ini se da su se posve

ako bi na stanak
18.).

samo onda mogao bi 20 dana, ga komes poveo sa sobom

;

(parlamentum) (R.
isto

I.

u reformaciji od god. 1418. (R. 1. 85.) spominju se comes iudices kao jedini lanovi kurije; poslije god. 1420. redovno se spominje samo comes
izgubili:
i

ve

Tako

prestaje

biti

iu-

dex onaj, tko bi bio odsutan i ne bi se vratio u Trogir prije negoli se zapone njegovo slubovanje na mjesto ovakova odsut;

iudices
15.,
i

(R. II.
21.,

1.,

7.,

9.,

noga
brati

imadu comes
;

curia

iza-

14
36.

19.,
d.),

25.,

27.,

31.

t.

samo jednom

veli se,
i

da ima
vijarija

comes
(R.
II.

sa sucima

tri

konsilij arija ispitati istinitost bre-

u jednoj se opet reformaciji uzima, kao da su

7.);

iudices (iudices
(R. II. 13.);
ciji

consiliarij isto vel consili arios)

nova judeksa podjedno bude odreeno, da iudex gubi svoje lanstvo u kuriji, ako i samo 10 u tom (a ne 20) dana izostane sluaju ima comes postaviti druSvaka goga judeksa (R. I. 46.). kurija bila je duna sve parnice, pred njom zametnute, prije odstupa
:

u jednoj pak reformaspominju se consiliarij, a da se ne veli, da su lanovi kurije (R. II. 38.). I lanovi kurije nemarno su polazili sjednice, na koje ih je pozivao comes po svom rivariju.

dovriti

donijeti
ie

osude;
stara

poradi
na-

toga

ostajala

kurija u

vlasti jo

osam dana
I.

stupa nove (S.

rije, koji se

36.).

lan ku-

poslije

Ako

bi

koji

lan

izo-

privremeno i opravdano ili ako je bio u rodu s kojom od stranaka, imao mu se postaviti

stao

ne bi slagao sa izreeje to napose dati zapisati po notaru (S. I. 33.). Budui da je itava graanskopravna zatita bila u rukama kurije, to je ona i mogla najbolje znati,

nom osudom, mogao

324
treba

Tuma

rijeci.

promijeniti na dosali to danjim zakonima, i u tom pravcu bila je dobra ona odredba, da u Veliko Vijee dolaze prijedlozi,

tores

(R.

I.

76.);

opina

je

mjesto ovih daa dobivala samo zakupninu. Osobito strogi bili su

propisi,

kako

se

imadu opinske
od
tih

koji su proli Malo

54.).

Vijee

(S.

I.

trabine utjerivati
nika,

zakupsvodati
76.);

nema
da
te je

kasnijega doba vie reformacija, pokazuje,

I to,

to iz

kako

oni

jame svom

oslabilo

djelovanje

kurije,

jom imovinom, kako imaju jamce (fideiussor es) (R.I. u kojima su

da je u kuriji odluna bila rije komesova i mletako pravo, po kojem se u prvom redu i sudilo u drugoj molbi. Arbiteri, pred kojima se i vodilo najvie gra-

ansko-pravnih parnica, sudili su pak po obiajnom pravu.

zabranjeno je produivati rokove, plaali ti zakupnici zakupninu, tako je isto zabranjeno bilo snizivati tu zakupninu; samo ako bi kurija jednoglasno, a od Velikog Vijea bar etrdesetorica glasovalo za takvu odgodu ili snienje,
I.

Curia coelestis
Custos,
s.

nebeski zbor.

moglo

se to

dopustiti

(R;

uvar.

5.).

Custos olivarum insulae Buae,

uvar, koji je huao paziti na masline na otoku Ciovu; komes i
kurija postavljali" su po jednoga
ili

Dacium carnium, dacium de

daa, koja se plaala bestijs od marvineta zaklana za prodaju mesa
(S.
s.

II.

dva takova uvara, koji su imali gradnju mosta na iovo i nadzirati

(S.
I.

Dalmatinus,
t.
j.

75.).

Custos noctis,
redar; po dva
obilaziti

noobdija,
zajedno
(S.
II.

noni
su

imala
51.).

gradom
tih
ali

Ko-

liko je bilo

nonih
to su

straara,
bilo vie,

ne zna
vidi se

se,

da ih je

Dalmatinac, pripadnik dalmatinskih gradova i otoka, napose Spljeta, ibenika, Zadra, Dubrovnika, Kotora, (Skradina), (Budve), (Biograda), (Nina), (Senja) i otoka Hvara, Braa, Raba, (Paga), Krka i Cresa naprotiv ostali Dalmatinci, n. pr. iz Omia, Makarske, )>ili
;

36.).

odatle,

imali dva

su Sclavi".

glavara:

capitanei custodum
(S.
II.

noctis

Decapitare,
Za hotino
i

v.

odsjei

glavu.

62.).

nehotino usmrenje odreena je smrtna kazna d e c a:

pitatio

=
46.)
;

capitis
inae

mutila(S.
II.

Dagare,
vati uz

v.

je

tio
dati

ili

suspensio

13.

(R.

II.

Dare ad utilitatem,
kamate

III.

54.).
i

R.

II.

je najobinija

uzajmlji-

mutuare
mljivati.

(S.

11.);

naprosto

uzaj-

smrtna kazna spaljivanje comza pale (8. II. 22.), b ura tur-' magiju (8. II. 26.) i herezu (S.
:

Dacium, datium, s. rez. Tim nazivom se uope sve dae;

I.

2.).
i

Za izdaju domovine
silovanje,

(S. II.

daa,

po-

oznaivale su no u prvom redu, koliko se ini, oznaivala se tako potroarina t. j. daa od razlinih vrsta ivenih sredstava.
Pobiranje tih daa povjeravalo se posebnim zakupnicima, conduc-

slobodan ovjek ne bi mogao platiti globe (S. II. 21.), bilo je naprosto odre25.)

ako

eno

capite punietur.

quod mosilovanje
furcas.

riatur",

dok

se rob

za

kaznio

suspendatur

ad

quod moriatur^'. po Decena, s.

deset,

desetak.

Curia

c'oelestis

Di visio.

'-i^

)Z^

Decendium,
Decima,
je

s.

razmak vremena

sativno nabrojeni svi

je comes

delikti,

neii'O

od deset dana.
s. desetina, daa, koju mletaka vlada u Trogiru ubi-

po

slobodnom
i

arbitriju

mogao
114.).

kazniti

one delikte, koji

(8.
II.

nijesu navedeni u statutu

rala (str.

282.).

Decretum,

odluka, odredba s. napose se naziva decretum ona odluka suda, kojom se potvruje, da su arbitri nepristranost pri izricanju svoje osude zakletvom potvrdili i da je njihova osuda

Denarius,
Italiji

s.

2.

1.

vrsta

sitnoga
a

novca; jedan denarij

vrijedio

u sjevernoj
solida,
n. pr.
I.

je

Vn
s

7210 libre;

novac uope,
(R.

denarij com muni

opinski novac.
v.

41.)

valjana (R.

II.

Dedigius,
vlasnik

s.

83.).

Denarij sui,
batinik,

djedi,
odbiti,

Deponere,
viti

novana

trabina.

1. poloiti, 2.

oba-

(str.

LXIX.).

(R.

II.

78.).
v.

Defalcare, v. (str. LXXXI.).

telj.

odvui
brani-

Depositare,

predati,

dati,

Deffensor, defensor,

s.

Trogiru su se birala dva osobita defensora, koji su u Velikom Vijeu imali braniti opinske interese (S. I. 65.), a advo-

no ini se, da trogirski statut nije poznavao deu Trogiru posita rimskoga prava se predaja jamevine kod pravpoloiti, deponirati
;

cati iurium

communis

imali

su ih zastupati pred sudom.

De-

noga lijeka oznauje sa ,,depositare", tako isto urudba novca, to bi ga p e r a r i u s ubrao za crkvu sv. Lovrijenca.

fensori su imali napose paziti, da

Deputare,
Derobare,
krasti.

v.

ne bi comes stavio kakav prijedlog,

neku svrhu.
v.

koji bi se protivio
i

opinskim

odrediti neto za

robiti,

otimati^

da ne bi sebi posvojio netko neto od opinskoga. Birali su se ovi defensori na tri mjeseca. Budui da su u prvom redu defensori imali zamjenjivati suce (R. X. 1.), moe se rei, da su oni poslije sudaca bili najodinteresima,
liniji oticijali.

Derobator,
s.

rohhator,

ruhhator^

razbojnik, onaj, koji otima-

robi

razbojnik se

panjem obiju oi; osim imao naknaditi tetu (S.

kaznio isko, toga je

II.

Desmontare,
skinuti.

v.

20.).

rastovariti,

Deguastare,
titi.

v.

1.

razoriti,

uni-

Discaricare,
v.

discargare,
stol,

v.

se

Deliberare,
II.

odluiti (R.
3.

rastovariti.

33.); 2. promiljati;

dozna-

Discus,

s.

s.

na

kojem

iti,

uruiti, predati navlastito na

prodaje.

javnoj drabi kupljene stvari (R.

I.

Dispendium,
enje.

gubitak,

tro-

87.}.

Deliberatio, s. 1. odluka, kljuak, zakonski lanak (R.

66.)
;

zaII.

Districtus,

dixtrictiiSy

s.

kotar,,

okruje (grada Trogira).

trogirski priDistrictualis, s. padnik iz okruja trogirskoga, van samoga grada.

2. 3.

6.);

doznaka, urudba, (R. II. promiljanje (R. II. 49.).

s.

Delictum, maleficiumj
ili

in

propust, koji se imao kazniti.

Divisio,

s.

dioba.

Nastane

li

trogirskom statutu nijesu tak-

prijepor o diobi batine, ima

ku-

^Zi\

Tuma
postaviti
tri

rijei.

rij a

nobila^

da ovi
;

itavu batinu vedno podijele

tri

meu
(S.

stranke pra25.)

III.

ova

koliko dana zatim ukide onaj dio toga zakona, po kojem se nekretnine ne bi smjele davati i ostavljati
i

nobila

nazivlju

se

res, pojedini dijelovi

partitodosuuju se
I.

crkvama
s.

(R. II.

60.)

vide

Anima.

batinicima drijebom (R.

36.).

Inae

su se
(R.

izravnavale

svae meu roacima per comprommis49.); ako parnice

li

Dos,

miraz.

Dos

tala eninu imovinu,

je obuhvakoju bi ona

dobila stupajui u brak.

ini

se,

sum
btinici

II.

su basebe
se po-

bez

meu
i

podijelili
slije
'

batinu^ ne

moe

pet

godina
o

pobijati ta raznjoj

dioba,

makar

nije

sa(S.

vlasnicom miraza drala ena, ali ona ipak nije mogla raspolagati tom imovinom, pa ni uz rauevu privolu, bez posebnoga doputenja komea i kurije (S.
se

da

stavljena
III.

notarska

isprava
54.).

M.).

Do,

dol, n.

se

dva
s.

Doana, duana,
daa,
koja
koja se

(R. II.

carina,

t. j.

Imovina enina, dok brak nepromijenjena, pa ako mu to potroi od te imovine, ima to nadomjestiti; naprotiv
III. 23.).

traje,

ostaje

plaala od uvozila u Trogir.

robe,

plodovi
14.),

mogu

se potroiti (S. III.

nije sastavljen po-

darovanje, poklon. Donatio, s. Kao to u drugim dalmatinskim

pae

ako

gradovima, tako su i u Trogiru mnogobrojne donacije i legati u

korist crkava,
t.

zv.

donationes

et

legati pro salute animae,

gospodarsku snagu svjetovnoga puanstva; no izravno nijesu se ipak mogle takove donaslabile
cije
i

seban instrumentum, mu nije smio u svoju korist bez enine privole ni obraivati enine nekretnine, nego je sve, to bi iz te imovine stekao, pripadalo eni III. (8. 20.). Dos a i cijela enina imovina prelazila je na njezine nasljednike (R.
li.

24.).
odi-

Drappus,
jelo.

s.

krpa, rublje,

legati zabraniti, tek se ne-

izravnim putem tim donacijama

se

kualo
i

doskoiti

legatima.

tom

Duplerius,
duplei-eus

se pravcu odlui

duplerus,

dupplenis,

velika svijea.

god. 1430., da nikakva donacija osim prop-

ter nuptias ne moe obaviti bez privole komea i sudaca (R.

II.

Edus,
Suci

s.

vide hoedus.
s.

31.);

uz to

se

openo

od-

Elector,
i

ellector,

izbornik.

ne smiju niti darivati niti zapisivati crkvama, dotino osobama, koje nijesu podvrgnute svjetovnoj vlasti troredi,

da se

nekretnine

vijenici, koji su imali odbirali

stupiti,

bi prije

svoga od-

girskoj

(R.

I.

17.).

Episkop po-

stupa 15 posebnih izbornika; od ovih odabiralo se opet 7, i to tako, da bi se bacilo u aru osam praznih

radi toga izree interdikat protiv

brevea

sedam
zatim bi

oznakom
svaki

Trogirana i pritui se mletakoj vladi; ova izree, da ima dodue statut, po kom se nekretnine ne smiju odsvajati osobama, non

elector"';

od

one petnaestorice povukao po jedan breve, pa su oni, kojima je

bilo

napisano
elektori
(S.
i

elector",
birali

postali

subiectis
rali;
ali

dominio
na snazi
(R.

tempoII.

pravi
i

nove suce
i

ostati

59.),

vijenike

I.

22.
nijesu

23.).

mletako Vijee Umoljenih

ne-

snijim

zakonom

onih

Ka15

Do
izbornika izabirali prijanji suci vijenici, nego se u Velikom Vii

Exammator

a27
s.

Episcopus,
rije

je

biskup.

sta-

jeu
balota
bilo

metalo
i

u
ili

aru
vie,

15 Crvenih

koliko je vijenika, bijelih; oni, koji bi izvukli crvene balote, bili su electores od ovih se opet na isti nain odabiralo 7 elektora God. 1428., kad se (S. I. 88.). umanjio broj vijenika, pokraen je taj postupak, te bi se odmah biralo 7 elektora, a ovi su birali suce i vijenike (R. II. 21.); skoro zatim odreeno je, da se
prisutnih
;

15

na
(R.

isti

nain
30.).
s.
:

biraju

estimatori

II.

Elevatio,
pravije
II.

iskupljenje

dignue deposita, jamevine (R.

biskup jedini potpuni glavar grada; jo god. i 1421. piu Trogirani mletakoj vladi quia dii potest, quod episcopus Tragurij sit dominus ipsius. loci" (str. XC.). Pod mletakom vladom znatno je oslabio ugled biskupa, dok nije Trogir konano Budui da posve izgubio biskupa. je episkop bio gospodar grada, to biskupije uzimalo se i podruje kao gradski distrikt zato su se Trogirani i borili protiv toga, da ibenik dobije posebna biskupa. Dostavi se ibenik biskupa, dobio je ono, to mu je trebalo, da
:

doba bio

postane nezavisan grad.

71.).

Emptio,
je

emtio^

s.

kupnja. Kako

Ensenium, s. Enseramen, s.
Erogare,
v.

vide exema.

prodajni

lini kredit bio slab, to kupougovor i nije bio konsensualni; obaveza nastajala je tek onda, kad bi jedna stranka izvrila svoju dunost pae i kre:

vide henseramen.
ishoditi,

iziskati,

ispravdati, isparniiti.

Examinare,
ivati.

v.

ispitivati, istra-

ditiranje

kupovnine

bilo je dosta

rijetko;

strancima se kupovnina

nije smjela kreditirati (S. 11. 48.).

1. ispitivanje; Examinatio, s. 2. sluba eksaminatorova. Examinator, aexaminator, s.

Kad

otkupno pravo (R. II. 6.), nije kupcu dano nikakovo osobito pravo protiv prodavaa, ako je kupljene nekretnine
je

uvedeno

ispitiva.

U Trogiru

se tim

imenom

6 oficijala (intrinseci), koje su birali komes i kurija na

nazivalo

otkupio
se

prodavaev roak dralo dakle, da sam kupo-prodajni

;

ugovor ne stvara jo obavezu za prodavaa, makar ve i predao stvar; pae ako bi zaloni vjerovnik makar i javnom drabom
prodao
i

jednu godinu dana (S. I. 58. i 59.); god. 1426. povien je broj eksaminatora na 8 i odreeno, da sobom u ne smiju biti meu Oni su srodstvu (R. II. 11.).
imali ispitivati

instrumente,

koje

bi sastavio trogirski notar.

Eksa-

predao zaloenu

stvar,

moe zaloni dunik u roku od osam dana poslije uinjene prodaje i predaje jo uvijek predanu stvar otkupiti, i kupac duan mu
je

minatorov ofticium dosta se cijenio, jer su eksaminatori poslije defensora i advokata iurium communis imali zamjenjivati zaprijeene lanove kurije (R. II. 44.); eksaminatori imali su

izruiti stvar uz onu cijenu, uz

je

koju

on (na drabi) kupio; a ako bi stranac na drabi kupio takovu stvar, imao je dati jamevinu, da je vratiti, ako je bude dunik htio otkupiti (R. I. 87.).

prisustvovati ve sastavu instrumenta, te su dobivali od svakoga instrumenta i testa2

menta po 4 solida:
ljanja,
ili

za sastav-

za

potpisa;

ako
su

su
i

van

Trogira,

dobivali

328
putni troak (R.

Tuma

rijei.

nator

II, 8.). Eksamiimao je ponovno ispitivati instrumente prije nego to bi se predloili sudu kao dokazalo, i to, ako je bilo mogue, ispitivao ih

novaca,

vodila se ovrha najprije na pokretnine, zatim na nekretnine, konano na trabine dunikove

protiv treih.

Od

pokretnina bila
kojoj
bilo
i

je izuzeta od ovrhe postelja, a od

je onaj

sustvovao
je taj

eksaminator, koji je prisastavu instrumenta i

najdulje

nekretnina

kua. u

stanuje; ali ako

stvari (8.

nije

dunik druge

koji ga je potpisao; ispitati imao

imovine, vodila se
I.

ovrha
i

na

te

instrumenat

tri

26.

38.),

to: davala

dana; za ispitivanje dobivao je po od stranca po tri solida (R. I. 28). Svrha itavoga ovoga ispitivanja nije osobito jasna; ini se, da je to bilo poput mnogih drugih oficija tek sredstvo, kojim su nobili isisavali puane; po jednom otpisu mletake vlade vidi se, da su se puani u tom pravcu gorko tuili na izrabljivanje, pa je mletaka vlada tim povodom napose dokinula odredbu, da eksaminatoru
est denarija od Trogiranina, a

se eksekventu najprije samo tenu ta dunikovih stvari (8. I. 30.), a ako u odreenom roku ne bi dunik tih stvari iskupio, davalo se eksekventu i vlasnitvo ovih ili dru-

gih

stvari
bi

po
i

onoj

vrijednosti,

koju

odredili
to

napose

plaeni
i

estimatori,

do visine trabine

pripadaka (8. I. 39.). Poslije se odredilo, da se zaplijenjene stvari imadu prodati javnom drabom (R. I. 55.). Do svote od 20 libara vodila se ovrha samo na

idu za prisustvovanje kod sastava

i

pokretnine,

to

provodio
II.

ju je

potpisa instrumenta etiri solida

miles comitis, koji je za to imao

(R.

II. 33.); uza sve to ta je odredba dola u Lucijevu zbirku

osobitu nagradu (R.

li

9.).

Ako

retbrmacija (R.

II.

Exbannire,
gnati.

v.

8.).

prognati,

iza-

imovina dunikova, Aodila se ovrha na samoga dunika, i to najprije bi dunik stajao u

nije dosta jala

Exbannitus, s. Exborsare, v.
70.).

prognanik.
isplatiti

(R.

II.

Exbursare,
(novac).

v.

izdati,

izruiti

Excalumpniare, excalumniare,

v.

ispravdati, isparniiti.

Prodava

kupcu njegovo pravo, ako bi tko trei sebi prisvajao kakovo pravo na kupljenu
bio je duan ispravdati
stvar (S. III.

Excessus,
ina)
(str.

s.

in, uin
ovrha.

53.)-

(kod

zlo-

XCIV.).

Executio,

s.

G raan sko-

pravna ovrha provodila se bez posebne molbe (libeli us) (S. I. 42.), ako dunik ne bi u roku, odreenu u osudi, zadovoljio osudi, i to, ako se radilo o utjeranju svote

pod nadzorom ako se ne bi pokorio nalogu dotino puanin odmah doao bi u c a r c e r ili f o r c i a m c om muni s i ostao jedan ili dva dana, dok se ne bi nagodio s vjerovnikom; hraniti ga je u karceru imao vjerovnik, a osim toga kljuaru platiti po jedan gro na dan (S. I. 30., 38.,' R. I. 55. i II. n solventnoga 14.). Pravo prodati dunika nije napose ureeno zakonom, ali vjerojatno je, da je to pravo pripadalo vjerovniku po obiajnom pravu; samo se na jednom mjestu (S. I. 26.) govori neto izgonu. Godine 1431. stvoren je zakon, da se osuenomu daje rok od jednoga do dva mjeseca, da izvri osudu ili dade zalog, koji se moe zatim drabom
loi

(loggia-')

redara,

l.Kbiiuiiire

Famiihis.

829
30.).

15 dana, i to ako je dug: manji od 20 libara, prodaju ga cavalieri, ako lije preko 20 libara, stimadori, kojima pripada 2% za njihov trud: ne
prodati u roku od

(R.

II.

Kad

se

god.

1431.
valjada
gulili

ujednostavila
jer

eksekucija,

su

ekstimatori

odvie

osuenik u odreenom li roku osudu i ne dade li zaloga, ima se zatvoriti (R. II. 54.). hensenium, hensenia. Exenia,
izvri

narod (arg. R. II. 33.), povjerena je stimadorimatek provedba ovrne drabe dobrovoljno danih zaloga,

pa su dobivali 2
(R.
II.

za

svoj

trud.

54.).

xenmm,
advokati

s.
i

dar,

mito.

Suci,

Extirare Extraneus,

povui
vide

(R.

II.

28.).

forensis.

drugi

oficijali

nijesu

smjeli od stranaka

primati

mito

preko pet solida; kazna, ako je primao vee mito, bila je gubitak
slube
i

Fabrica,

s.

dohoci, imovina odreali

i

infamija

(S.

II.

67.
pri-

ene
tako
(R.

koje crkve;

dohoci za
lica

Notar
miti

komes nijesu

smjeli

druge svrhe kao juristikih

uope nikakovo mito. trokovi, Expensae, s.

napose

fabrica bancarum sahie maioris palacij communis.

II.

parniki
stranka,

trokovi

njih

mora
I.

44.).

koja

izgubi

parnicu,

naknaditi protivnoj
37.).

stranci (S.

rabota, koju je Factio, facio, s. imao davati svaki habitator tro-

Expensae

trokovi za oris, s. hranu teaka (R. II, 55.).

girski u korist
i

opine

(S.

II.

'^^.

98.).
v.

Extimator, aextimator, aestimator,

Xstimator,
dore,
s.

Falsare,
statutu

krivotvoriti.

Kri-

votvorenje ne dri se u trogirskom

osobito

existimator,

stimastvari.

tekim

zloinom.

procjenitelj, onaj, koji

Krivotvoritelj novca kazni se

samo
(S.

odreuje
vala

vrijednost

neke

sa 30 libara globe, a krivotvoritelj

Ekstimatore, i to po dva, odreije kurija za svaku procjenu

isprave sa 100
II.

libara

globe

dotino eksekuciju napose (S. 1. 39.). Tek godine 1423. stvorenje stalni
officium ekstimatora,
i

to

bira se

po

ekstimatora na tri mjeseca; izmeu ovih drijebala su se za svaku procjenu napose po dva, koji nijesu smjeli biti u rodu ako se ova dva ne sa strankama
est
;

Godine 1400. poviena je kazna za krivotvorenje novca na smrtnu kazan na lomai, a ve onomu, koji bi u Trogir donio preko 20 libara krivotvorenoga novca, ima se odsjei ruka
27.
i

28.).

(R.

I.

71.).
s.

Familia,
druina.

obitelj,

porodica,
familije

u procjeni, imao se idrebati trei; nagradu odreuje im za svaku procjenu napose kurija prama uloenom poslu (R. II. 1.). Odmah zatim produeno je trajanje toga oficija na godinu dana *(R. II. 2.). OKcij taj bio
bi
sloiti

mogla

lanom komesove

drao se svatko, koji bi s njime doao u Trogir, kpga je on plaao ili koji je stanovao u njegovoj

kui,

pae

opinski

notar.
obitelj, dni-

lan Familiaris, s. ine, ukuanin.

inkonpatibilan samo s oticijem suca i mensuratora; inae bio je tako odlian, da su se ekstimatori
je

Famulus,
Nobili,

s.

sluga,

pomonik.
1377.
za

odreeni
na

god.

dranje reda, imali su drati osam

birali

na

isti

nain, na koji

suci

famula

troak

opine

(str.

. .

Tuma
LXXXIII.).
je

rijei.

Prema tomu
imao
i

bili

su
su

ovi famuli gradski redari; takove

valjada

komes,

ali

se njegovi nazivali

milites.

Fangus, Fazium,
Feriae,
praznici

s. s. s.

(tal.

radnja. praznici.

fango)

blato.

Napose

Velikoga Vijea bili su feriae m e s s i u m (etve) od 1 lipnja do 1. kolovoza, a feriae vindemiarum (berbe) od 1 rujna do 1. listopada (R. I. 57.);
poslije (god. 1700., vide str. 279.)

(emptori) daciorum (R. I. 76.). Jamstvo u Trogiru nije sadravala samo linu sigurnost, nego jo vie stvarnu kao jamstvo vrijedio je ne toliko sam dunik, koliko cijela njegova imovina, pa ako glavni dunik ne bi platio, vodila se odmah ovrha na imovinu jam:

evu
Filare, ali u

(R.
v.

I.

prodavati na malo; trogirskom statutu (S. II.

adj.
is.

76.).

46.): brbljati, razgovarati se.

Forbannitus,

van baen,
II.

bude odreeno, da feriae messium budu od 16. lipnja do 15. srpnja, a feriae vindemiarum od 16. rujna
do
je

izagnan, prognan (S. van. Foras, adv.

17.).

Foris de,
t.

s.

izvana.
s.

15.

listopada.

osobiti dani

Dalje,

feriae

bili
,

su

Forensis, extraneus,
j.

stranac,

u koje

svatko,

stranac (osim razboj-

nika, patvaraa, heretika, shizmatika

i

prognanika)
bili

smio

doi u

Trogir;
i

su to godinji sajmovi,

opini Srednjem Vijeku bio svaki forensis gotovo posve je bespravan, gotovo bez svake pravne zatite. Osobito bilo je to u Dalsvatko, tko ne pripada
trogirskoj.

to sedam dana prije i sedam dana poslije sv. Lovrijenca i sv. Ivana Trogirskoga (R. I. 60.). Napose je jo bilo odreeno, da

maciji,

gdje su gradski nobili upravo trgovali robljem, koje se

se

seljacima

iz

trogirskoga

di-

strikta

nema
s.

suditi
II.

nedjelju,
66.).

nego u subotu (R.

Festum,

blagdan,

praznik.

Trogiru bilo je vrlo mnogo blagdana, a strogi su bili propisi svetkovanju u dane posveene Bogu i svecima (S. I. 3.); napose je bilo propisano, da se u te dane ne smije gotovo nita raditi. Poslije su dodati blagdani u ast sv. Jeronimu (R. II. 61.) i sv. Sebastijanu Pojedina (R. II. 67.). bratstva, fratalije, imale su osim toga svoje posebne svece i blagdane, u koje su se vrili osobiti obredi. Kad je dokinuto bradstvo sv. Ivana, pade prinos toga bratstva (svijee i ulje) na opinu (R. I. 52.), jamenje, jamstvo, Fideiussio, s. zalog. U Trogiru je bio dosta esti obiaj davati jamce, navlastito su davali jamce konduktori

gradova. sakupljalo iz okolice Poradi toga su pojedini gradovi sklapali posebne ugovore, kojima su se uzajamno osiguravali od takova postupka. S puanstvom, podvrgnutim pojedinim velmoama, nije bilo takovih ugovora; poradi toga se to puanstvo, ako nije pripadalo plemstvu, dralo neim niim od obinoga forensa; to se

puanstvo nazivalo Sclavus" i dralo za roblje, pa makar ono

sebi
i

davalo
i

imena
t.

,,Croati'*,

Trogiranina nije od susjednih Slavena rastavljao nego jezik taj je bio isti samo stali on je bio Trogiranin
.,Bossinenses'*
d.

nobilis

ili

popularis, a susjed bio

rob.

je

,,sclavus".

U samom

trogirskom statutu ne daje se ipak u tolikoj mjeri izraza nesklonosti spram stranaca, koliko u drugim statutima, moda i poradi toga, jer je Trogir bio malen i jer je mnogo stradao u borbi s drugim

Fno-ius

Fmternitiis.

?>u

"Tadovima. napose ibenikom. V^e godine i: bude izre("eno, da Trogirani mogu imati nekretnina na spljetskom teritoriju, a Spljeani na trogirskom, ako su ve prije god. 1277. bili djedici (vlasnici) tih nekretnina (str. LXIX,). Godine lo4(). ipak se odredi, dae nikomu, koji ne bi bio podvrgnut svjetovnoj vlasti trogirskoj, ne smije ni na koji nain odsvojiti, makar samo i iznajmiti, budi kakova nekretnina u Trogiru (R, I. 17. i 62.); no ta reformacija bila je u prvom redu uperena protiv crkve, pa ju je mletaka vlada samo u tom dijelu ukinula (R. II. strancima ju je prividno 60.), a
sa Spljetom
i

dalmatinskim

stranac (S. I. 21.); ipak se u Trogiru u glavnom sudilo po trogirskom pravu nitko se napose nije mogao rijeiti dunosti Trogiranina navodei, da on nije Trogiranin (S. II. 85. i 86.). Da ne bude sukoba s tbrensima", bilo je napose odreeno, da se za svaku stvar kupljenu od ,,forensa", imade kupovnina odmah isplatiti
je taj
:

(S.

II.

48.);

pae

je

bilo

odre-

eno, da

se Trogiranin,

ako uzme

zajam od stranca, pa nema odakle vratiti, ima lino izruiti tome

I. 32.). Slavenima, Bonjacima, bilo uope zabranjeno davati zajmove i od njih primati zaloge (R, I. 43.).

strancu

(S.
i

Hrvatima

na snazi (R. II. 59.), premda je neposredno prije toga otpisala, da ne smije biti razlike izmeu Trogirana i Spljeana (R. II. 40.) Trogirani naime, da oneostavila

Formentum,

(lat.

frumentum),

s.

ito.

Fortia,

forda,
(S.
I.

s.

30.);

1.

zatvor
vlast;

(opinski)
vlast (S.

venire in fortia
I.

2.

doi u

mogue

strancima drati nekretnine na trogirskom teritoriju zabranili su godine 1397. uz prijetnju globe od 100 libara svako obraivanje nekretnina, koje su u trogirskom strancima (R. zabranu dokinula je mletaka vlada god. 1434. u pogledu Spljeana. Osim toga bilo je odreeno, ako stranci ve imadu kakovu imovinu u teritoriju trogirskom, da plodove te imovine ne smiju izvoziti (S. II. Inae se u trogirskom 94.). statutu vidi, da su Trogirani nastojali izbjei svakomu sukobu sa strancima posebna bila je odreena kazna od 5 libara za
I.

Fratalia,

s.

26.).

vide

fraternitas.

bratFraternitas, fratalia^ s. stvo, bratovtina, udruga ljudi nekoga mjesta, stalia ili okolice,

teritoriju pripadale

69.);

tu

koja je imala pobone svrhe, ali u mnogom pogledu sebi prisvajala i razline funkcije svjetovne vlasti, napose vlast suenja za svoje lanove. Poto su puani posve bili
potisnuti
nastojali

nad opinom sebi neka drutva nezavisna o opinskoj vlasti, dakako i opet pod okriljem crkve;
iz

vlasti

su

stvoriti

tako

su

nastala

ova

bratstva.
je radila

Opinska uprava odluno

protiv tih bratstava.

Ve

u statutu

Trogiranina,
stranca

koji
ozlede,

bi

uvrijedio

od god. 1322. zabranjeno je koarima postolarima imati upana

i

bez

ne

bi

bio

(glavara)

sa

na to izazvan (S. 11. 10.). U trogirskom statutu postavljeno je naelo, da se sa strancem ima postupati onako, kako se postupa s Trogiraninom u mjestu, iz koga
MOX. HISTOR.-JUR.
X.

smjeli su imati

vlasti; sudskom samo gastalda za

(S. III. 63.).

prireivanje sveanosti

Kad

su se nobili poslije bune goje

dine 1350. opet domogli vlasti nad

gradom, prvo im

bilo dokinuti

28

332

Tuma

rijeci.

sva bratstva (kao legla bune) osim

bratstva sv. Duha, a
i

Gastaldus, gastaldio,

to

stavie (R.

pod nadzor komea

I.

kurije

50.

51.); dunosti bratstva sv.

neki s. glavar bratstva bez sudske vlasti III. (S. 63.); osim toga glavar pojedinih sela koje bi svako za
sebe

Ivana preuzela je na se sama gradska opina (R. I. 52.). Poslije ponovne bune god. 1395. bude odlueno, da u Trogiru ne smije bratstvo osim postojati nijedno bratstva sv. Duha (str. LXXXVIII.). God. 1427. opet se odredi, da upanu bratstva sv. Duha imadu
postavljati

inilo
s.

po
II.

jedno
60.).

crkveno

bratstvo (R.

Gazium,

zalog,

pokraeni Generale, general, s. naziv za mletakoga proveditora

generalnoga nad Dalmacijom.
vladanje mleGeneralate, s. takoga generalnoga proveditora.

jamevina.

komes

kurija
;

izmeu

4 predloena kandidata dalje, da upan ima raun polagati pred jednim opinskim sucem (R. II. 18.).
God. 1428.
je

to

se jos

nadopunilo

time, da upan toga bratstva, koje

podravalo jedan hospital, ima polagati pred komesom i sucima, a itava uprava stavila se pod nadzor komea i kurije; bez

giunsdittione, s. (upravno) okruje, kotar, napose kotar grada Trogira (str. 280.). upravlja, glaGovernatore, s. var, napose glavar skupa sela u trogirskom okruju pod mletakom

Giurisditione,

jurisdikcija, sudsko

raun

vladom Grida, s.

(str.

s.

281.).

Grongus,
jegulja.

vide crida.
vrsta ribe,

morska
krupan,

privole

komea
odsvojiti
(R.
II.

kurije

nije

se

smjela
bratstva
stajali

nekretnina
19.).
i

toga
sve

Grossus,

adj.

velik,

Uza

zabrane puani

su se

dalje sa-

u skuptine; razabire se to napose po onom otpisu mletake vlade, kojim se dokida pravo stvaranja zakona u trogirskom vijeu
bez
II:

bogat; vendere in grossnm prodavati na veliko. vrsta novca; prvoGrossus, s.

bitno se tako oznaivala vrsta krupna

novca; kasnije se tako oznaivao manji novac.

potvrde
33.).
adj.
II.
s.

mletake vlade

(R.

Guardia,

(tal.)

s.

straa: ali

Frivolus,

43.).

vrijeme odreeno za straenje.

objestan,

lakou-

Guardianus,
mostana (R,

s.

man
djelo;

(R.

II.
s.

Furtum,

kraa, kao
s.

kanjivo
se

Guerra

(tal.)

nadstojnik 57.)
rat.

sa-

manje

globama,

krae kaznile su vee osakaivanjem.

Fustigare,
bova
i

ibati

kao kazna

upotrebljava se napose protiv rosluga, osobito mjesto manjih

(B. II. 27.

Habertare, v. Haeres, het-es,

starije

s.

vide ahertare.

nasljednik.
to se

novanih kazna, ako gospodar ne

Ali jer su zakonski nasljednici u

da plati globe

doba

bili

31.).

rijeju

.Jiaeres"

samo sinovi, oznauje i

sin;

napose

carens

haeredibus

Gabella,

s.

Galera,
Galeta.,

s.
s.

s.

daa,
galija,

porez.

laa.

posuda, mjera za vino.

Gastaldio,

vide

gastaldus.

nema sinova (djece). do godine 1428. uope nije u Trogiru bilo pravih zakonskih nije li nasljednika osim sinova netko imao ni oporuke ni sinova,
znai
onaj, koji

Pae

Frivoliis

Haereticus.

a bio je odijeljen od brae i drugili roaka, vidjela se njegova ostavina u neku ruku oasnom, te je polovica
te

keri

unuke

batinjuju,

imadu

one, koje su

ve

dobile miraz, taj

ostavine

ostajala

pro

miraz uraunati. Ako se sestrama bi mogla sa

visini

braa ne
sloiti

a n i m a s u a, a drugu polovicu dobivala je na uivanje njegova udova, a poslije njezine smrti pripadala je ta polovica njegovim

miraza,

izabiru
iz
i

po
i

tri

do

etiri

roaka
loze,

oeve
ovi
ili

toliko iz

materine
i

kurija
dijela

odreuju

opet komes visinu miraza

roacima

samo ako ne

bi ostavio

pravilno se
iz

udovice, dobivali bi tu drugu polovicu njegovi

stavljali

roaci odmah. Po-

su se posebni tres boni viri za svaku ostavinu napose, i ovi su imali odijeliti polovicu pro

taj miraz daje samo u pokretninama. Komes i kurija odluuju o tom, ako se izabrani roaci ne mogu sporazumjeti ili ako ne da prijeporno

pitanje rijee.

Naelno

dobivale su

anima
(S.

su a od druge polovice i tom izvijestiti komea i kuriju

III. 16.).

bio odijeljen

od

Ako li pokojnik nije brae ili drugih

enske uz muke nasljednike samo dio iz pokretnina u ime miraza; samo ako dio iz pokretnina nije bio dovoljan za c o n g r u a m d o-

roaka, ostala bi jedna polovica njegove ostavine neodijeljeuoj brai

(roacima), a druga pro anima s ua (S. III. 17.) Sa sinovima usporeivali su se i unuci prije pokojnih sinova. Ako i ne zakonskim propisom, to ipak obiajnim pravom stale su, ako nije bilo sinova ni unuka, zakonsko nasljedno pravo dobivati keri ostaviteljeve i uope ensko potomstvo, dalje otac, djed, pradjed, mati, baba i t. d., za ovima opet braa po ocu, a zatim i po materi i dalji roaci Ovako bar bilo je ureeno zakonsko nasljedno pravo u pogledu nekretnina u Podemorju (R. I. 38.) Ovo je obiajno pravo godine 1428. napose uzakonjeno kao lex veneta" ex statutis almae civitatis Venetiarum^-, samo da se pod vidom mletakih zakona ukloni prigovorima, da se novim zakonima prikrauju crkva i pobone svrhe (R. II. 22.). Ovdje je tono odreeno i to, da sinovi, koji su bili odijeljeni od oca, toliko manje dobivaju, koliko su ve u ivotu dobili od njega. Dalje su tu bila pravila, da su braa duna davati sestrama miraz, pa ako same

tem, imao
dati

je

muki
neto

nasljednik
iz

preko

toga

svoga

dijela.

Dalje se odredilo, da brat

ne dolazi do nasljedstva tek iza oca, djeda i pradjeda, nego da s njima konkurira, te da otac iskljuuje djeda, a ovaj opet pradjeda (R. II.' 23.). Uz brau konkuriraju sinovi pokojnoga brata, i to dobivaju
onaj
dio,

koji

bi

dobio

njihov otac, da je na ivotu.

li

Nema

brae, dolaze na nasljedstvo roaci po obiajnom pravu (.,sec u n d u m c o n s u e t u d i n e m ini se dakle, da je t e r r a e"). ova consuetudo posve iskljuila crkvu i pobone svrhe. Za enskima nasljeivalo se tako isto kao i za mukarcima (R. II. 24.).
ni ascendenata ni

sestre; dalje dolaze

Haereticus,
retik.

s.

krivovjerac, he-

Heretici imali su se kazniti

smru

na lomai

imovina njihova
bi

pripala bi u polovici opini, a polovica onima, koji

i

ih prijavili

dokazali im krivnju. Svatko im

je

mogao imovinu

oteti

donijeti

je kuriji; ipak ako je heretik imao

drao se njegovom imovinom samo onaj dio, koji bi otpao na heretikovu glavu, pored onih
sinova,

oo4
dijelova, koji bi otpali
(S.
I.

Tuma
na sinove
lior-

rijei.

2.J.

sklonite za Hospitale, s. romahe i bolesnike. Bratstvo

si-

sv.

Hartus,
t

s.

pogrjeno mjesto

Duha

osnovalo je
i

osobito

takovo

vrt.

Havere,

avere,

s.

s. vide exenin. Hensenium, Henseramen, ensammineiim,

imovina.

s.

itava opina bila je interesovana, da se to sklonite uzdri zato je osobiti zakon odredio, da svatko, tko pravi testamenat, ima po 10 solida ostaviti
sklonite
;

kljucana.

Herbaria,

erharia,

s.

prvobitno
U
trogirskom

za to sklonite. Stoga su i rauni bratstva sv. Duha stavljeni pod

osobiti
(R.
II.

oznaivala bi se tom rijei ena, koja lijei biljem; no dalje oznauju se tim nazivom trovateljice,
koje
vetuje
truju
biljem.
se statutu
s

nadzor
19.)
s.

komea

kurije

Hyrcus,

vide hircus.

ovaka

trovateljica isto-

vjeticom,

aranjem
imale su

koja se bavi (magijom). Herbarije se po trogirskom sta-

Immunditiae,
ditia,
s.

'nnnonditia.

inmun-

neistoa, smee.
v.
ili

Incanapare,
drum) uvesti

u pivnicu (po-

tutu spaliti, njihovu

imovinu dobivala je u virilnom dijelu opina,

a ostale dijelove
zini
II.

unijeti.

Incantare,
pose
i

v.

proglasivati. nadrabi.

dobivali su njeih je imala.

(S.

proglasivati javnu drabu;

sinovi,

ako

odatle:

podvri neto javnoj

26.).
s.

Heremita,
Hircus,

s.

pustinjak.
s.
s.

ircus, hyrcus,

Nastao je taj naziv odatle, to je opinski glasnik pjevajui obavljao

jarac.
te

proglase.
s.

Hoedus,

hedas, edus,

ovan.

Incantatio,
vanje.

Homagium,

vjernost, podlo-

nost, podanitvo.

Homicidium,
umorstvo
i

omicidiiini,

s.
i

Incantus,

s.

javno proglasivanje:

proglasi-

no

ubijstvo,

pae

tino

usmrenje

ovjeka.

nehoSvaki

u trogirskom statutu ima ta rije znaenje: 1. draba, i to ne samo zaplijenjenih ovrenikovih stvari,

za glavu);

homicida kazni se smru (glava imovina se homicide zaplijeni tako, da polovicu dobiva opina, a polovicu roaci ubijenoga (S. II. 13.); no ako je usmrenje bilo nehotino, poslije se odredilo, da se imovina homicidina uope

nego

opinskih daa; 2. opinska daje u se drabom zakup (R. I. 76.); 3. rok, do koga je opinska daa dana u zakup (R. I. 76.).
i

daa, koja

Incargo,
koji se

s.

teret,

neprilika.

Incendium,

s.

pale;

zloin,

nema

zaplijeniti
s.

(K.

II.

46.).

Honestas,

potenje.

Udova

ima pravo poslije mueve smrti uivati njegovu imovinu samo dotle, dok honeste maneati dok ne stupi u drugi brak; pae ako udova ivi i n h o n e s t e, gubi s^ako tubovno pravo za imovinu pomijeanu s imovinom

po trogirskom statutu imao kazniti smru na lomai i zapljenom imovine, iz koje se naplauje poinjena teta, a viak se daje opini (S. II. 22.).
v.

Indebitare,
(S.
III.

zaduiti, zaloiti

43.1.
s.

Infamia,

zao

glas,

sramota.

Sramotnim
pripadala je

muevom

(S.

II.

13.

14.).

kaznama u Trogiru napose beri ina; no

Hartiis

Instrunieiituiu.

->'iO

osim toga bila je infamija sama po sebi kazna; napose onaj, koga
bi

komu
pau,

stigla

infamija,

nije

mogao
ni
II.

komada dao na pod prijetnjom globe od 25 libara, u roku od 'M) dana

i

koliko je
to

imati
biti

nikakav olicij, pae lan Velikoga Vijea (S.

poslije obavljene predaje (locatioj

(R.
I.

74.).

Da

su se

nekretnine

Infamija bila je posljedak nekih zloina, napose krivotvorenja isprava; infamijom se kaznio oti28.).
cijal,

koji
64.).

bi

poinio

prijevaru

(S.

II.

istraga. U troInquisitio, s. girskom se statutu samo openo istie, da comes ima u kaznenim stvarima postupati p e r i n q u i sitionem (S. II. 2.), ali se ne navodi, u je stojala ta inkvisicija, koliko li je comes pri tom smio upotrebiti muenje. Ipak je vrijedilo naelo, ako tuba nije pravodobno podnesena, da se nema

mogle odsvajati samo uz notarsku ispravu, nije napose ni istaknuto, ali se to vidi napose po propisu, da u ispravi o odsvoju nekretnina treba da budu tono oznaene mee (R. I. 65.), dalje po propisu proklamacijama odsvoja nekretnina (R. II. 6.). Sastavljati isprave, bar po kasnijem pravu, smio je

samo opinski

(t.

j.

komesov

iz

em

Mletaka odreeni) notar (R. II. 32.). Notar je isprflve uvrtavao u svoje kvaderne i davao ih proglasiti, a jedan primjerak davao
je stranci (R.
je
I. ,4(3.),

Proglasivao
sastav-

istraivati,

Instantia,
(R. II.

s.

2.

notar ispravu u roku od mjesec

(S.
II.

l.

zahtjev,

molba
16.).

dana
za

103.).

Ovako
i

6.);

volja (R.

II.

ljena isprava gubi

dokaznu snagu
trabina
(S. III. 37.).

Instrumentum,
carta,

instromentmn,
s.

scriptuni^
je

kreditiranu

svotu

isprava.

zastaruje u

oO godina

Trogiru

postao sastav (bilje-

nike) isprave bitnim uvjetom za

valjanost nekih pravnih posala, napose o prijenosu vlasnitva na nekretnine poradi toga, jer je uz

teko bilo voditi bez isprave i jer je sastavljanje isprava bilo bogato vrelo dohodaka ne samo za notara, nego i za suce i eksaminatore. Tako je bilo propisano, da se i trabina

tadanje prilike

dokaz

se dokazna snaga isprave uope mogla oboriti svjedocima (S. I. 41.) Uglavci, koje bi stranke uinile povrh onoga, to je sadrano u notarskim ispravama, pa makar bile o tim ugiavcima sastavljene druge nenotarske isprave (c h i r o g r a p h a ne

Prije toga roka nije

I,

imadu vrijednosti {11. II. 73.). Za potpunu dokaznu snagu trai se, da isprava i ima karakter notarske
(B.

preko
notar

20 li bara moe dokazati samo ispravom, koju bi sastavio

;

isprave;
40.
41.1.

nije

smjela

biti

ispravljana, brisana,
I,
i

isprekriana
je isprava

a ako ne bi bio

odmah

pri

Ako

posao obaviti pred 2 ili 3 svjedoka i odmah ii notaru, da sastavi ispravu (S.
ruci notar,
se
I.

ima

47.).

Tako
moglo
52.).

isto,

vlasnitvo
prenijeti

robom
(S. III.

se

nad samo

ispravom, koju bi
vale ovce

sastavio

notar

Pae, kad

su se da-

su

bili

biljeiti

i koze na pau, duni gospodar i pastir dati zapo opinskom notaru, tko

comes sa sucima na temelju takove isprave bez svake pismene tube odreivati eksekuciju (t, j. izdavati neku vrstu platenoga naloga), ako ne bi dunik u roku od 16 dana isplatio duga. Protiv takova platenoga naloga mogao je dunik da staviti samo dva prigovora 1
bila

valjana,

imao je

je isprava

neistinita

(excepti-

: :

8^(3

Tuma
2.

rijei.

on em falsitatis),

ve

isplaen soliitionis)

(e
(S.

xc
I.

da je dug i o n e m
i

Iudex,

s.

sudac. Glavna dunost

31.

42.).

suca bila je, da sam ili kao lan kurije uestvuje u pravnoj zatiti

Krivotvorenje isprave

kaznilo

se

od 100 libara u korist opine i infamijom notaru koji bi sastavio neistinitu ispravu, imala se odsjei desna ruka; onaj, koji bi se posluio neistinitom ispravom, kaznio se globom od 50 libara i infamijom ali prijava za neisti-

globom

nitost

isprave

bila je vrlo

pogi-

ne bi dokazom uspio, kaznio se istom kaznom, koja je odreena za kriprijavitelj

beljna: ako

votvoritelja" (S.

II.

28.).

Intelligentia, dogovor (R.

s.

78.).

sporazumak,

II.

meutomna Interlocutoria, s. presuda (o sporednim pitanjima), dok traje parnica. ^loda su to

bile disciplinarne

napose da sudi i da prisustvuje sklapanju znatnijih pravnih posala. Jedan samo iudex moe suditi u graanskim parnicama s vrijednou parninoga predmeta niom od 10 solida u drugim graanskim parnicama imao je suditi comes i kurija (S. I. 24.). Poslije (godine 1382.) je odreeno, da samo jedan sudac smije suditi u graanskim parnicama za nie od o libre, comes i dva suca u graanskim parnicama za nie od 10 libara, u veim pak parnicama samo comes i suci. Sve ove osude imao je popisivati notar (R. I. 58.).
:

Suci

i.

konsilijariji

kao Malo
sve a

Vi-

jee

imali su je

birati
I.

olicijale

intrinseke (S.

mene

protiv

presude ili opostranaka poradi ne(S.

I.

58.),

oficijale

ekstrinseke
liko Vijee.

imalo

birati

Ve-

pristojna vladanja, pa su se za njih

plaale globe

35.)

Protiv
I.

luramentum, sacmmentum,
zakletva, prisega. Oficijali,

s.

bi

sententiae interlocutoriae
nema pra\aioga
lijeka (R
s.

kad

nastupali
78.).
I.

svoj

oficij,

polagali su

Interrogatorium,

zakletvu, tako n. pr. advokati (S.

ispitivanje,

50.),
(S.
i

lanovi kurije
I.

(S. I.

22.),
se

sasluavanje s\^edoka

(u

graanv.

notar
lagali

87.).

Zakletvu su poosobito ako

skom parninom postupku).

Intricare,
Introitus,
(tal.

intrigare)

op-

svjedoci,

njihovim
nije

navodima
i

bez
II.

zakletve

smetati, smesti, spletkariti.

s.

vjerovalo

S.

79.);

ako

s.

dohotak,

introitus

communis

napose

se svjedok dobre volje

zakleti,

nije hotio

imao se na
(S. II. 84.).

to

prinuditi

inski dohodak.

globama

Bile su dvije

Inventarium,

popis (imovine).
su
statutu

Po trogirskom

imali

napose oni, koji bi preuzeli upravu tue imovine. Sastavljao je takav inventar opinski notar i pohranio ga, ako se radilo o pupilarnoj imovini, u opinskoj blagajni (S. III. 11.). Inventar, koji je dao sastaviti o ostavini komisarij, predlagao se
dati sastaviti inventar

glavne vrste zakletve za svjedoke 1. i p r i n c i p a 1 e, da je iskaz istinit 2. i s a c r a m e n t a r i u m, da svjedok dri, da je onaj, koji je glavnu prisegu poloio, izjavio
;

istinu (S.

I.

46.).

enske nobiles

zaklinjale su se u svojoj

enske populares u crkvi

rije
(S.
I.

kui, a sv. Ma-

45.).

pravorijek, 1. lurisdictio, s. osuda izreena na noenje globe

(str.

^
2.

kuriji (U.

II.

36.).

Ircus,

s.

XCIV.);

vlast,

podruje
I.

vide hircus.

oblasti, juridikcija

(R.

81.).

Intellio-entia

Leo-atui.

337

lurium
(R.
II.

cessio,
85.).

s.

prijenos prav.i

(valjada zalonoga) na nekretnine

od priroda, a poslije toga ovakovo na obraivanje dano zemljite pripadalo bi cijelo opini (S. III.
50.).

Nije

li

teak

do

polovice

mjeseca

oujka

poeo obraivati

Laborator, pastinator,
a
i

zapjjator,

villanus, bubulcus, s. teak, radnik, koji se bavi obraivanjem

polja,

opinsko zemljite, mogao je mjesto onoga, koji se pnobitno pogodio, preuzeti to obraivanje svaki drugi
(S.
III.

kojima su vlasnici nobili

48.).

onda, ako bi od

crkve.

Od

njih se

razlikuju

bra-

vari (pastiri)^ te servi, ancillae,

praestavi
(obrtnici).

(sluinad za linu poslugu nobila) a i artifices

Stanovali su
ovi labo-

ratori ne

nego

samo u selima (villis), u trogirskom burgu. Bilo

radili uz nad-

koga nobila uzeo teak na obraivanje vinograd, imao ga je poeti obraivati u prvoj polovici mjeseca oujka u oujku imao se vinograd obrezati, u mjesecu travnju prvi put okapati, a prije sv. Vida
:

je teaka, koji su
nicu, te je

ve

u statutu odreeno,
(8.
II.

kolika ima biti ta nadnica

73.); jo
II.

nadnice odreene za pojedine vrste posala

su
te

tonije

(15. lipnja) drugi put; inae je teak gubio svoj dio priroda, dotino nadnicu, a jo je imao platiti globu (S. II. 72.). Osobiti bili su propisi o tom, kada se moe i otkazati pastinatio vinograda

(R.

55.).

Takovi

nadniari

mogli su se s gospodarom pogoditi a itavo vrijeme etve ili berbe, pa je za takove sluajeve ve u statutu odreena visina nadnice
(S.

III.

30.).
i

Nadniar
to,

se

mogao
29.).

gospodaru prije boica, a gospodar teaku onda, ako vinograd nije donio dovoljno ploda te gaje gospodar naumio iskriti, imao je otkazati prije, nego to je teak poeo obraivati (S. II. 75.).
teak

pogoditi

da itavu godinu dana

za
su
davali

e sluiti kroz
(S. III.

Laborerium,

s.

s.

1.

poslovanje,

No najee

trogirski

nobili

radnja (S. I. 3.); 2. polje dano teaku na obraivanje (R. II. 55.).

teacima da im obrauju polja tako, da teak dobiva kao

Laicus,

laijcus,

svjetovnjak,

naprotiv klerika (sveenika).

nagradu za svoj trud odreen dio priroda takovo obraivanje uz pravo na dio priroda nazivalo se pastinatio. Godine 1396. bude odreeno, da taj teakov dio ne smije biti vei od jedne treine
;

Lampas,
Laudare,
(S.
II.

s.

s.

svjetiljka.

pohvaliti,

odobriti

49.).
s.

Laycus,

vide laicus.

(R.

I.

66.).

Dalje,

bilo je odre-

Legatarius, s. kome je legat

zapisovnik
zapisan.
statutu

onaj,

eno, da teak ne smije

prije svoj dio,

sebi uzeti

nego

li

daru njegov (R. II. girska opina sama davala je opinsko zemljite na obraivanje teacima, a napose movarno tlo
(Blato

dade gospo29.). Tro-

Legatum, s. U trogirskom

zapis, zavjetanje.

oznauje

se

rijeju ,,legatum" obino imovina, koja se ostavlja bilo per uniV e r s i t a t e m, bilo per s i n g u a s r e s crkvi i pobonim svrhama. Komisariji su imali paziti, da se
I

terras blactarum)
nita davati,

tako, da prvih 5 godina nije teak

svi legati

tono

isplate.

Legatariji

trebao

uope

u daljnih
etvrtinu

pet godina samo

jednu

mogli su traiti isplatu legata u roku od 10 godina; poslije toga

388
zastaruje zahtjev za isplatu
(R. II.
15.}.
s.

Tuma
legata

rijei.

za
(R.

sve

tubene

zahtjeve

vrijede

openi
soivo; za nj Trogiru isto to
istok.

propisi o dostavljanju libela

47. j. Godine

Legumen,
ito; vide

vrii

II.

1402.

bude

jedilo je u

za

hladum.

pak ova nova odredba dokinuta a preanja uspostavljena, tako da

se imalo o
ili

Levans,

s.

dizati, ustajati; jedan Levare, s. od naina glasanja u konsiliju obavljao se ustajanjem de sedendo ad levandum",

tubama

iz

testamenta

tubama i trgovakima (de mercantijs) sumarno postupati (f a c e r e i u s

kodicila, o dotaluim

summarium)
Liber,
s.

(R.

I.

75.).

Lezze

(tal.
s.
i

legge),

s.

knjiga.

Trogiru su

zakon.
bila je to

Libellus,
knjiica

prvobitno
uope
to

postojale naroite notarske knjige,

pismo.

tro-

rima

koje su se vodile o razliuim stvatako liber r e f o r ati

;

girskom
pismo,
a

parnino parnina pismena izjava,

je
statutu
se tuba naziva

onum

popis zakona;

sama

petitio.

Tubeni libel nije trebalo sastavljati, ako je predmet parnice bio nii od 3 libre (R. I. 58.); ako bi taj predmet bio preko 10 libara, mogao je tuenik svoju izjavu na
tubu

c n d e m n at i n u m kaznenih osuda (globa) r a t i n u m popis

liber
popis

liber
rauna
I.

liber testa mentor um

pis oporuka (S.
III.

po33.).

9.

R.

Ove su

se

knjige

pohranjivale u

(odgovor
19.).
je

responsi-

onem)
(R.
I.

podnijeti u libelu (pismeno)

opinskoj blagajni, od koje je jedan klju imao kamerarij, a jedan naroito za to birani oticijal (S. III.
51.),

Xa
pak

pismeni odgovor
tuitelj

mogao
bel

dati

li-

Libra,

s.

funta:

1.

kao mjera

je

oppositionis, a na ovaj mogao tuenik dati libel conGodine

1435.
polibel

za teinu; 2. mjera za novac, koja je imala u sjevernim talijanskim

clusionis.

gradovima po 12
denarija.

solida, a

po 240

kraen
je

je taj postupak toliko, sto

samo

tuenik na tubeni

mogao

dati libel

responsionis,
samo usmeno
iz

Licentiare,
II.

v.

uiniti slobodnim,

dati slobodu, otpustiti, otjerati (R.

16.).

a dalje nije bilo doputeno pismeno

alegiranje, nego
II.

(R.
i i

43.).

No

za legatne zahtje,ve

Lignum,

uope

za zahtjeve

testamenta

trgovake parnice (de merCationibus) (mjenine?) nije uope bilo pismenoga postupka, makar se radilo i o svoti preko 100 libara, nego se vodila samo su mm ari a ratio (R. I. li).). Tako isto nije bilo pismenoga postupka, ako bi
se

s. stablo. U brdima oko Trogira bilo je zabranjeno sjei drva, pod globom od 5 libara (S. II. 32) jo stroe (pod globom od 25 libara) bilo je zabranjeno sjei stabla, pae i granje, na otoku riovu (R. I. 86.).
;

Lodia, Logia,

s.

vide logici.
s.

lodia, lola,

krovom
jednoj

utuivalo
:

na

temelju

instru-

natkriveni a

inae bar na
prostor.

menta

u tom se sluaju tuitelju

strani otvoreni

dalma-

izdavao odmah neki plateni nalog (S. I. 31. i 42. i R. I 19.). Godine 1355. bude odredba o umni

tinskim gradovima bila je to naroito logia c m m u n i s, gdje

se
sudilo.

V Trogiru

je

ta

loa
trg.

ar

a ra

dokinuta tako, da

bila

na

lijevoj strani

palae uz

J.eguinen

Massarius.

:^39

Tu

se sudilo,

tu su se
;

italo pro-

nije

ui)nivo bila nuda, da se mor-

klamacije

(stride)

tu su se pri-

dravali nobili

mjesto u karceru,
eksekviraiie

ako
svote

ne
(R.

bi
I.

isplatili

ne upotrebljavaju za druge poslove osim mornarskih, a osol)ito ne za natovarivanjo i istovari van je

nari

imale

nijesu pristup ni u lou ni u pa55.).

I,

enske

lae (S. H. 106.). Marturizare, martinzare,

re,

toirjue-

lau

(S.

45.) Trogirska
je

opingodine

ska loa popravljena 1700. (str. 28.).

tormcntarc, trome?itarc, s. muiti. U Trogiru smjeli su

stavljati
nici
s

se

Loia,

s.

v.

vide logia.

na muke samo okrivljeveih zloina, ako ne bi

Ludere,
trgu

ir.

igrati se;

za novac

htjeli

se igrati
(S.

bilo je slobodno

samo na

dobre volje priznati zloin, napose okrivljeni s umorstva,

razbojstva, tjelesne ozlede,

29.).

krae,

Machinatio, s. Macinare, v. Macinatura, s. se plaa mlinaru

~
s.

od koje je krv potekla, i silovanja (a sigurno i magije). Premda je kriminalna judikatura inae prizasjeda.
drobiti.

padala
jo
i

mljeti,

samomu komesu, to su ipak samom inu muenja prisustvovala

dva suca
s.

pristojba, koja
ito.

(S.

II.

108.)
oficijal

za samliveno

Massarius,

posebni
i

u
to

Magazenum,
Magia,
s.

skladite.

Trogiru, koga je kao

cijale intrinseke

druge

ofii

aranje, vraanje, vide

uitelj,
i

birala kurija,

heroaria.

Magister scholarum, s. koji je nauavao latinski

tali-

janski jezik; pripadao je olicijale ekstrinseke (R. II. Priv.).

meu

Malignare, v. pokvariti. Manaria, nianarra^ manafu^

srp.

s.

Maleficium,
Urium.

s.

zloin, vide de-

na godinu (S. I. 59.). Masariji su vodili nadzor na naturalne prihode opine, napose imali su nadzor ito, soivo i sol na opskrbu puanstva. Vodili su knjige o svim prihodima i izdacima, koji bi proli kroz njihove ruke; takove knjige vodio je i comes po svom notaru, pa se pazilo, da se obje te knjige slau
po
;

dva

(S.
s.

I.

71.).

Xa

skladitima ita
dvije

Mandra, mondria.
krdo.

stado,

soli

bile

su

po

kljucane;

Mansio,
MarcliiOj

s.
s.

boravljenje, noite.

kljueve od jedne imali su masariji, a od druge imao je comes, pa se samo sporazumno moglo u ta skladita neto istovariti
diti (S. I. 85.).
ili

glavar marke, glavar

opet izva-

pograninoga okruja.

Marinarius, navigator,
nar.

mors. u glavnom imao pravni poloaj jednak kao i lahor a tor; dobivao je za sa'oj rad (veslanje) nadnicu (8. III. :]2.). Ipak se ini, da su i mornari uestvovali u koristi pri trgovanju onda, ako je onaj, koji ih je unajmio, iao putovati i dalje preko ugovora; osim toga bilo je odreeno, ako

Masariji su pazili,

Mornar

je

da se nikomu ne izda ni ita ni soli preko neke mjere. Plae su dobivali po 25 libara na godinu
(:*^.

I.

90.).

Ako

bi poinili

pre-

varu u slubi, imali su naknaditi svu tetu, platiti u ime globe 40 libara i postajali su infamni (S. masarija bio je Oficij II. G4.). inkompatibilan s oticijem kamerarij.M

(R.

I.

29.).

340

Tuma
s.

rijei.

Mazza,

Medela, s. Medicus, s.
jedan od

batina.
lijek.

lijenik.

On

je bio Lili-

oficijala ekstrinseka.

tovnjake iz hrvatskih i ugarskih zemalja; takove su titulature naroito imali trogirski komesi iz ovih krajeva (n. pr. iz Zadra).

jeniku

bilo

pod globom od 25

Miles comitis, commilito,

vojnik

s.

(R.

bara zabranjeno postupati sporazumno s apotekarom (S. I. 87.).

komesov, valjada oruani redar, kojega je plaao comes, te

se nazivao
i

Melangolus,

s.

naranda.
te-

comestabilis
20

Mensura,
kuine,

s.

mjera, naroito za
i

II.

14.); napose voditi ovrhe do

9.);

imao je on prolibara (R. II.

mjera za duinu i teinu. U starije doba imao je Trogir svoje osobite mjere, pa je comes svaki mjesec ispitivao, da li se mjere u privatnom posjedu slau s mjerama pohranjenima u opini (S. I. 20.). Godine 1437. uvedene su i u Trogir one mjere, koje su vrijedile u Mlecima; uzorci tih mletakih mjera bili su pohranjeni u opinskoj kancelariji, a po njima su se pravile mjere za privatnu porabu.
ali

poslije su se nazivali redari,

koji

su

imali

provoditi
(R.
II.

takove
54.);

ovrhe,

cavalieri

vide

famalus.

Mina, s. Minutus,

lagum.

adj.

vendere
Modernus,
Modius,
ito.
s.

adminutum

malen,

sitan;

prodavati na malo.
adj.

nov.
i

mjera za tekuine

Mensurator,

s.

Molendinum,

s.

mlin.

Kako

se

mjernik. Oficij

mensuratora osnovan je u Trogiru

tek godine 1429.
birali

Komes i kurija su na godinu dana po etiri

u Trogiru vodio strog nadzor nad prirodom ita, nema sumnje, da su i mlinovi bili podvrgnuti nekomu nadzoru, te je bilo posebnih of i-

mensuratora iz redova nobila. Nagradu za trud odreivali su mjerniku za svaki sluaj komes i kurija. K odsvoju nekretnina imali
su se UAijek
i

ciales molendinorum,
imali

koji su

raun
i

naroito za

komesom

etiri birana nobila. pred defensorima (8. I. 70.)

to

polagati

pred

prizvati
bi

svi susjedi,

U em
u

je bila sluba tih oficijala,

li

pred ovim
mjerio
i

rator

zemljite,

susjedima mensukoje se

em

njihov

nadzor, ne raza-

bire se po statutu.

odsvaja,

tono mu oznaio mee.

Molinarius,
je,

s.

mlinar.

Mlinar

Otii j mensuratora bio je naroito inkompatibilan s oticijem judeksa

(R.
II.

kao da je otii jal, polagao prisegu, naroito da mljeti uz

25.

26.).

Mercantia, mercatio, s. trgovanje. U* trgovakim parnicama

nije trebalo podnositi libele,

nagradu, koju odreuje opina (R.

II.

41.).

nego
19.,

se postupalo

sumarno (R.

Moneta, s. Monetarius,
Monialis,
s.

s.

novac.

za

onaj,

koji kri-

I.

47.

votvori novac, vide falsare.

75.).
s.

Messer, misser,
Miles regius,

kaluerica.

Tro-

gospodin.
s.

mlles,

giru polazile su u kaluerice

i

keri

vojnik,

kraljevu banderiju; uope, koliko se ini, bila

je

koji je pripadao

to

titulatura za

odline

svje-

to, da se oskrbe, miraza za'udaju primjerenu svome staliu. Poradi toga bilo je zabranjeno u te sa-

sestre nobila

jer nijesu imale

Mazza

>'ol)ilis.

Ul
s

mostane primati kaluerice druguda (R. U. 72.).

od

broda

onim,
s.
i

koji

hoe

da se

l)rodom poslui.

Monstra, mostra,
nekretnina).

s.

o
i

nacrt (od
nekretnipri-

Navigator,
s.

Parnici
se

nama imao
loiti

na zahtjev suda
I.

nacrt (S.

34.

Montanea, s. Montare, v.
siti

(cijenu).
s.

Montius,

R.

I.

81.).

gorje, brdine.

podignuti,

povi-

brdo.

ovan. Montonus, monthonus, s uzajmiti. Mutuare, v. zajam. Linoga kreMutuum, s.

Nobilis, niti. Plemenitima drale su se one trogirske porodice, kojima su mukarci ve po porodu bili lanovi Velikoga Vijea (S. I. 53.). Kako su ove porodice dole do toga, te su im muki lanovi ve porodom postajali lanovima Velikoga Vijea, vide naprijed str. IX. i d. Kad se godine 1420. Trogir konano podvrgnuo mletakomu goadj.

vide marmariiis. plemi, pleme-

moglo bi se gotovo rei da trogirski statut i nije poznavao: tko bi uzajmio novaca, po sebi se razumjevalo da je to uinio primivi od dunika zalog (arg. R. I.
dita
64.). Poradi toga dralo se da uzaj mijena svota ne prelazi vrijednosti zaloga ako li ju je prelazila, imao je to vjerovnik naroito dokazati (S. III. 39.).

spodstvu, nije se vie reklo,

kao

43.
i

to,

u starijim privilegijima ugarskohrvatskih kraljeva, da puk ima birati komea i biskupa, nego se u privilegiju, kojim se prima podvrgnue Trogira mletakoj vlasti, reklo samo to, da je opina trogirska traila, da i dalje ostane u
vlasti nobila;

mletaka vlada nije dodue na tu molbu izravno odgovorila, ali je ona, koliko

Ako
II.

li

se

uzaj milo bez

zaloga,
se:

nije tu

trebao je osobiti instrumentum (S.

vlast

sama

sebi prisvojila, doista

U tom pravcu 97.). mutuare super res

veli

je ostavila

uzaj-

upotrebljavala

nobilima (R. II. Priv.) i ih za podjarmlji-

miti na stvari (primljene u zalog.)

vanje puana.
pravilo, da se

Premda

je

stajalo

u trogirske Veliko

Nauclerius,
upravlja,

nocchierkis,

s.

pa-

kapetan broda, a

tron u s je vlasnik broda. Nauclerius imao je kao i patron us

neku kaznenu vlast nad ljudima na brodu, navlastito da ih kazni zbog krae i manjih delikata, ako nije radilo o stvari samoga se
nauklerija.
stvari

novi lai kojima nijesu prei bili lanovi toga vijea (S. I. 53.), to se takovo primanje gotovo i nije dogaalo. Zato se dogodilo, te se godine 1700. uza sve to, da su mogla i djeca u Vijee, sabralo tek 17 nobila u Velikom V^ijeu
novi,
(str.

Vijee mogu primiti

278.).

Da
i

se stvori kai

Ako

rakteristika plemstva
lika

stvori raz-

li

se

radilo

izmeu

nobila

puana, uili

samoga

nauklerija,
i

imala
Sudilo

su tu vlast dva b r o d a r
se

j a.

na naknadu tete i globu do dva solida (S. II. 107.).

su muki lanovi plemstva latinski, pa su meu sobom i s doseljenim

Talijanima doista
ski,

govorilii latintalijanski.

Naulum.

s.

dotino

poslije

pristojba,

vozarina

Zato je
stigla

za vonju na brodu.

Navigandi pacta,

ugovor o porabi broda, a sklapa ga gospodar

s.

mletaka vlada lako to, te je Veliko Vijee

govoriti

pogo-

dine 1426. odluilo, da se u njem

smije

samo

latinski

ili

3M
talijanski
i

Tuma
da se ima^^'lobiti svatko,

rijei.

tko bi govorio materinskim svojim

ne od ovoga imadu snage (R.

ski
taj

opinskoga,
II.

ne

32.).

jezikom (R. II. 10. i R. II. 81.). U tom pravcu bilo je odreeno i to, da nobili moraju znati itati i pisati (dakako latinski i talijanski), jer inae ne mogu ni u Veliko Vijee, a niti mogu postati
oficijali

(R.

II.

84.).

Dalje se

trailo,

da nobile potjee iz zabiti konita braka; nije mogao nobile ni onaj, koji je pozakoujen kasnijim brakom njegovih rodi85.).

pripadao je po statutu i biralo ga je Veliko Vijee (S. I. 58.). No ve se godine 1330. odredi, da toga notara ima comes sa sobom dovesti iz Mletaka i da njegova sluba traje dotle, dok i komesarova. Ovaj notar stanovao je u komea i pripadao u njegovu ..familiju", a imao je plau 400 libara na godinu, pa je zato za opnotar
oticijale

Opinmedu

ekstrinseke

telja (R. II.

Konano,

bilo

je odreeno, da se nobile smije e-

samo plemkinjom ili enom odlina roda; djeca zloglasne ene

niti
(i

i pisao sve, to je a za sastavljanje isprava, privatnih lica dobivao je oso-

inu

sastavljao

trebalO;

bitu

nagradu

(S.

I.

87.).

Godine
koliko
po-

n fame)

ili

najniega podrijetla

1480.

tono

se

odredilo,

(di

bassissima conditione)

ima notar dobivati za sastav

lica

ne mogu biti ni nobili ni lanovi Velikoga Vijea (R. II. 86.).

jedinih vrsta isprava od privatnih

(R,

Nonien,
Nota,
isto,
s.

s.

1.
i

trabina (S.
biljeka,

notar
I.

26.).

II. 71.). Testamente je imao proglasiti odmah po

smrti testatorovoj

(R.

II.

15.), a

napose no-

tare va;
sto

za nju vrijedi za

uglavnom
:

samo
se tim

to je

instrumentum, no esto ona kraa

nazivom oznauju i zvanine biljeke (za opinu), n. pr. statuti, zapisnici o sjednicama vijea (libri consiliorum), rauni, pa se naroito odredilo, da se bez doputenja komea i sudaca ne smiju ove note (S. prepisivati II. i da 104.) se imadu pohranjivati u posebnom sanduku, kojega jedan klju imadu komesariji, a jedan poseban oficijal,
izabran
(S.
III.

druge instrumente u roku od mjesec dana (S. II. 103.);poslije je taj rok produen na dva mjeseca (R. I. 40.). Sve isprave, sve zapisnike, sve zakone i t. d. pisao bi takov notar, koji je dolazio iz Mletaka, dakako latinskim dotino talijanskim jezikom, kojega narod nije razumio; poradi toga je i krivotvorenje bilo vrlo lako,
lake,
to je
to
s

tim

svaki

notar

poslije

za
II.

uvanje
2.

toga

kljua
z;ipam-

svoga slubenoga vremena (od 2 godine) odlazio u Mletke, a ipak protiv instrumenta dokaz sa svjedocima nije vrijedio. Zato bude

51.);

znanje,

odreeno u
koji
bi

statutu,

da

se notaru,

enje
belllo,

(R.

71.).

krivotvorio

instrumenat,

Notarius, canrdlarhis,
s.

scriha.

ta-

biljenik.

starije

imade odsjei ruka (S. II. 28.); no izricati imao bi tu osudu comes, koji notara sa sobom dovodi. Odredilo se i to, da se notar ne smije udaljiti iz Trogira bez doputenja
88.).

doba ini se da je u Trogiru bilo vie biljenika, naroito da je episkop imao svoga notara. No godine 1430. bude odreeno, da

komea
s.

kurije

(8.

II.

samo notarius
csiavljenc

c o

mmun

s sa-

stavlja ispravo, te

da isprave, sa-

Nuncupare,
(R.
II.

nazivati,

zvati

od koga drugoga notara.

73.).

Nomen
Niintius,

Oft'icijilis.

U^
medicus, notarius
ariu
t

s.

vide

glasnik

1.

am2.

su:
c e
r

(c]ani

anfbasciator ; praeco, rivarius^ vide rlvarius.

basciator,

1 1

s
i

),

apo
s, s

hecar
i

s (a-

ma
i

a r

u
c

p
1

e c

ar

u s),m a-

g
Oblatio,
statutu
s.

s t e r

s c

h
i

a r u m,
co
1 i

barbii t i

n
i

r, s

s, t
i

u
s

ri

prinos, u trogirskom
r-

c
t.

m a n u s,
d.,

fa

mu

c o

oblatio znai napose

su nobili dokinuli
bratstva

pa

sam comes.
:

Meu

ins^

tva".

Kad

po-

trinseke pripadali su
(4, poslije 3),

udice

jedina

su na teret
siti
i

puana, preuzeli opine dunost prinoI.

consiliarij
(6,

(4)^
8),.

examinatores
estimatores
ad V
(3),
c a
t i
i

poslije

neke
d.

rtve, n. pr. svijee, ulje

(6).

advocati

(6),
i

t.

mjesto tih bratstava (R.

v.

uriu

co

mmun

52.).

Obligare,
to

obavezati.

bi netko preuzeo

Time, na se neku
onoga,
cijelom svo-

obavezu, stupio bi

spram

komu se obavezao, s jom imovinom u neki

loaj.

podloni po-

deffensores (2), rector, sindici, camerarij (2), massarij (2), venditor salis,. venditor bi adi, officiales super blava conducenda (2), officiales super ob se rV a n di
s s t

Stoga je tuitelj mogao i prije dovrenoga postupka traiti, da mu se za neispunjenu jo obavezu dade tenuta tuenikove imovine, naroito onda, ako bi se tuenik ogluio pozivu pred sud /vide contumacia i executio). Zato obligare, navlastito u starijim propisima, ne znaci samo obavezati, nego i zaloiti. osobito zaloiti cijelu imovinu (S. III. 19. i
Officialis, ofpHla/is,
nik.
s.

ut

s (2),

qu atu or

nobile s, qui debent exami-

nare rationem officij camerae et molendinorum,.

capitaneicustodum capitaneus super

rios, officiales

noctis,.

pudasuper vijs

campi (2), officiales super executione testamentorum (2), mensuratores (4),,

operarij,

Trogiru
oHcijala,

J)ilo

je

inovvanredno
po vie

thesaurarij, procuratores, clavigeri (claverij), salinarius, zatim onaj

oiicijal,

koji je

imao
t.

paziti,

da svi

mnogo
nobile
oficija.

tako te je svaki
vrste tih

konsilijariji

dolaze u Veliko
i

Vijee
tih
vi-

imao u

isto "vrijeme

(R. II.

65.)

d.

Osim

Dvije su glavne

ih

oiicijala,

koji

su imali znati

inovnika: officiales extrinseci ili forenses officiales intrinseci ili cives. Prve je toboe birao consilium maius (koji dakako strance nije
i

latinski,

dotino
:

talijanski, bilo je

mnogo niih, a ovi su mogli biti puani ri va riu s (p r a e c o,,

i

p r a e s t al d u s, n u n c i u s), m i 1 ites comitis (comestabiles, com-

ni poznavao),

to

perballotas
one

et bussolas,
comes
toga
i i

druge

pak

militones, cavalieri^ famuli),. custodes noctis, pudarij,

kurija; prvi

su dobivali
slu-

mundatores viarum

t.

d.

stalnu (dosta veliku) plau, a osim

pristojbe u pojedinim
;

Dalje, bilo je tu, pored nepresta-

ajevima od onih drugih dobivali su samo neki plau, neznatnu, a

neki opet pristojbe i nagrade za trud. Medu ekstrinseke pripadali

noga trvenja sa susjedima, uvijek po vie ambasciatora; i ambasciatori

morali
je

su

biti

nobili.

S prvine

bilo

odreeno, da sva
traju

officia intrinseca

po

344
est mjeseci,

Tuma
samo ofiiciji eksamimasarija po godinu dana
poslije

rijei.

Oleum,

s.

ulje.

C'ini

se,

da je

natora
(S.
T.

za ulje postojala u Trogiru

vrsta monopola (R.
I.

neka
od

59.);

se

odredilo,

dod. d.), na-

da sve te slube traju godinu dana (R. I. dod. e.). Prema privilegiju od god. 1420.
traje
oticij

roito

se

plaala neka
I.

daa
10.).

tiskanja maslina (R.

judeksa
(R.
II.

Operaria,

samo

tri

mjeseca

Priv.); za pojedine oficija

odree-

crkvena s. napose ona, koja dolazi crkvenih dobara.

imovina,
iz

uprave

ne su osobite periode oticija. Svatko, tko bi bio izabran za koju slubu, morao ju je primiti ako je ne bi hotio primiti, plaao bi globe 25
;

Operarius, procurafor
s.

libara, a ipak je morao nastupiti povjerenu mu slubu (S. I. 60.). Svaki nobile bio je sposoban ve po porodu za svaku slubu; poslije se trailo," da znade itati i pisati (R. II, 84,); drugih kvalifikacija nije trebalo. Prevaru u svom oficiju nije smio oficijal po-

poini li je ipak, plaao je globu od 40 solfda i postajao je infaman (S. 11. 64.). Darove (mito;
initi
;

do

pet

solida smjeli

su primati

iudices, consiliarij, advokati a i drugi oficij ali; no ako bi

primili
vie,

skrbnik (svjetovni) crkve, koji upravlja crkvenom imovinom. Takova operarija imala je napose crkva sv. Lovrijenca. Comes i Tajno Vijee birali su i predlagali etvoricu za operarija, a episkop i kaptol odabirali bi po jednoga izmeu predloene etvorice (8. I. 71.). Operarius davao je u zakup crkvene dohotke ^R. II. mogao je prodavati stvari, 3.) koje su pripadale crkvenoj imovini, ali samo uz gotov novac mogao je utjerivati dugove (R. II. svojoj upravi polagao je 70.). raun (R. I. 58.), i to do polovice mjeseca oujka (R. II. 77.), svostaratelj,
'

(ecclesiae),

gubili

su
II.

slubu
67.).

postajali infamni (S.

li

Ako
po-

me

nasljedniku.

Izabrani

pred-

loeni operarij

nije smio otkloniti

82.).

je koji oficijal bio odsutan,

izbora (R.

II.
s.

stavljali

su

komes

kurija na nje.
(R. II. 13.)-

govo mjesto drugoga

Isti

Oppositio,

izjava tuiteljeva

nobile

mogao
II.

je
;

imati

po

vie oficija (R.

bila su

38.)

samo neka

uzajamno inkompatibilna.
nije isti nobile
oficij

na tuenikov odgovor, (po termidananjega postupnika:) nologiji protuodgovor (R. II. 43.).

Osim toga
imati
isti

mogao

Orator,
nik

s.

zastupnik,

zagovor-

kroz dvije periode

redom.

Mnogi od tih oficij ala teko su svojim pristojbama teretili narod, tako notari, eksaminatori, estimatori, mensuratori i t. d., pa je ovaj teret izazivao i borbu izmeu puana i plemstva (R. II. 33.).
Offuscare,
v.

pred stranim oblastima, u tom pravcu isto to i ambasciator (R. II. 76.), napose zagovornik trogirske opine u Pileima (R.
II.

49.

b.

76.).

Ordene
propis.

(tal.

ordinej,

s.

(R.

red.

Oretenus,
Priv.).

adv.

potamniti, smesti.
plot,
i

Ograda,
skup
koja
bujice.

s.

ograda,

ali

Orlum,

(tal.

orio)

usmeno
rub.
47.).

II.

zemljite

ograeno,
u naroito

pae
nekoj

itav

zemljita
je

ogradi,

titila

zemlju od

Pacatus,
naplaen

adj.
(S.

III.

umiren, namiren,

Offuscare

Pater.

Ub
(S. I. 19.
i

ugovor, Pactum, s. navigandi; ako je

n.

pr.

p.

sudsku vlast
2.

II.

110.);

ugovoru sastavljen instrumenat, vrijedi samo ono, to je uvrteno u taj instrumenat, pacta sklopljena preko toga instrumenta ne imadu vrijednosti. Pacta se napose nazivlju
o

ugovor, koji su Trogirani godine 1322. sklopili s Mleanima ikojim

su
(str.

sastanak jednakoga broja ljudi iz dviju susjednih mjesta, pred kojima se rjeavaju prijepori pripadnicima tih razlinih mjesta (R. I. 18.); 3. govor, to ga stranka ili njen zastupnik dre (ili daju u zapisnik) u parnici pred sudom (S. I. 65.).
stanak,
t. j.

meu

se

podvrgli

mletakoj
;

vlasti

Pars,
u

s.

dio

no u

trogirskom

XCV.

d.)

dalje

se

sa

statutu napose: prijedlog (stavljen

pacta oznauju uope meunarodni ugovori

i

vijeu);

ugovori
(str.
s.

meu

pars

sa-

hvaeni

prijedlog,

pricapta zakljuak, od-

mostalnim opinama

LVIIL).

Palacium,

palatiiim,

palaa,
i
i

luka, zakon.

Particularitas,
II.

s.

osobitost (R.

komea u kojoj je bio stan njegove familije". Tu je bila

76.).

camera communis icanceilaria communis, tu su se drala consilia, pae bio je tu

i

Partitor,

onaj, koji provodi s. diobu; poblie vide divlsio.

s.

Partitum,

stranka, stvaranje

carcer.
s.

stranaka, u trogirskom statutu na-

Palameta, palamlta,
ribe.

Palcum
nica.

(tal.

palco),

s.

pose glasanje
vrsta

(S.

I.

53.).
s.
i

Parvulus,
1.

(venetianus),
sitna

adj.

^
II.

vrsta
2.

novca
(S.

(R.

pod-

53.);

maljuan

III.

lO.j.

Palla, pala,
ta.

s.

Parzogna,
lopata.
s.

parcogna^
s.

"Pallotita,, pallutf a,

partitio,

parzonga,
od
zemljita)

dio (u prirodi

vide ballot-

neke
(S.

stvari,
34.).
v.

napose od

III.

'P8inicocula,ypa7iicocola;panificicla,
s.

Pastinare,

obraivati, napose
na
neki
dio

liljebarica.

Hljebarice

su

kad laborator obrauje zemljite

patronovo uz pravo
priroda.

smjele
ito
i

kupovati

samo

opinsko

(.,de

grano communis'')
da cijena hljeba cijenom ops
propise,
II.

bilo je propisano,

Pastinatio,
laborator.

s.

bude u razmjer ju

inskoga

ita.

Hljebarice, koje bi
te

Pastinator,
ljita),

s.

obraivanje, vide obradi va (zempastir^

se ogrijeile o

imale

vide laborator.
s.

su se globiti

(S.
s.

43.).
1.

Pannus, panus,
(R.
I.

Pastor,
zapreka
II.

vide

brava-

r'ms.

9.);

2.

sukno

(R.

28. j.
s.

Pantanum,
movara,
Paratinea,

(tal.

pantano),

Patarenus,
sekta. imali,

bogumil, crkvena s. Trogiru su se patareni

heretici, spaljivati (S.

blato.
s.

s.

budui

prostor

medu
II.

zi-

I.

2.).

dovima, ogradama, plasa.

Parens,

s.

roak

(R.
1.

Parlametum,

49.).

skuptina
je
i

otac. U Trogiru bila Pater, s. je oinska vlast dosta znatna; otac smio je (pae i odijeljene ve od

cijeloga naroda, koja

doba imala zakonodavnu

u ranije vrhovnu

njega) sinove ibati (S. III. 59.). Djeca nijesu se smjela eniti ni

346

Tuma

rijei.

udavati bez doputenja oeva, a ako oca nije bilo, bez doputenja

niti

uz pristajanje

tutora,

niti

tutor uz pristajanje materino

bez

materina; ako li su se oenila dotino udala bez to<^a doputenja, gube pravo na nasljedstvo, dotino na miraz (S. Ili. 21.). U dru-

posebna doputenja kurije

10.).

(S. III.

Patronatus,

s.

patronat,

t.

j.

gu ruku mogao
smrti
18.),
odijeliti
ali

se sin

prije

oeve
III.

od njega

(S.

otac dio;

mu
tek

nije

morao

dati

skup prava i dunosti, koje pripadaju nekom licu (trogirskoj opini) bez obzira na njegov hijerarhijski poloaj spram neke crkve.

njegov

poslije

smrti
sin

oeve sunasljeuje takav

itav
je

Patronus,
stito

s.

gospodar,

navla-

svoj dio, no mora sve, to konferirati. od oca? primio, Nigdje se ne veli, da bi otac bio

spram laboratora, vlasnik stada spram bravara, vlasnik broda spram nauklevlasnik
zemljita
rija
i

brodarija.
s.

ovlaten istjerati sina

je
to

u statutima i kotorskom naprotiv se ini, da otac ima uza sinove pravo samo na onoliki dio vlastite imovine, koliko bi uza nj pripao svakomu od sinova; samo onim dijelom moe on oporuno raspolagati p r o anima (S. III. 5.). Zakonodavac drao je pae nunim, da odredi, da sin ne moe raspolagati oevinom samo ako je od oca odijeljen, moe raspolagati svojom imovinom (S. III. 1.). Otac smije jednomu sinu oporuno ostaviti samo jednu desetinu svoje imovine povrh onoga dijela, koji bi mu pripadao po bezoporunom nasljednom pravu (S. III. 8. Ipak ako bi sin poloio ruku na oca ili mater ili ako bi oskvrnuo branu vezu oevu, gubi nasljedno pravo za ocem i materom, ako mu ovi
; ;
.

kue, kako dubrovakom

iz

Pedagium,

FelipsiYi\xs,2)ellipar'rus.pil?2Myius.

pilUpar'nis,

s.

daa.
(8.

krznar,
II,

ali

koar

strojar.

Pensa, s. Pensare,
cid'mni

v.

uteg

33.).

promisliti:

poisatum
II.
s.

promiljeno
napose:
na-

homi-

umorstvo (R.

46.).

Pensio,

(godinji) prihod;

trogirskom statutu jamnina godinja)

a c c

domum
primiti

e r e

ad pensionem

u najam (pored rimsko-pravnoga tehnikoga naziva: conducere, ali davati u

kuu

najam

a ffi c

are

o c a r e).

Kua
tak.

(stan) davala se u

najam na

godinu dana, a prije minua toga roka nije se mogao traiti povra-

Pepo, pipo.

s.

dinja.
s.

Pergamentum,

poslije ne

pergema, hartija od koe, na kojoj

pisale vanije isprave.

su se

bi oprostili (S.

II.

15.),

a gube nasljedno pravo i ona djeca, koja su se protiv volje oca do-

Permiitatio,

tino matere oenila (udala) (8. III. 21.). U raspolobama meu ipak ivima nije otac ogranien je smio Trogiranin darivati samo kurije (II. uz doputenje komea II. 31.): napose je bilo odreeno, da mati djece, koja nijesu navroinila 18. godinu, ne moe skim dobrom te djece raspolagati
; i

zamjena, kao s. pravni posao, koji vodi do prije-

nosa vlasnitva, ako pridoe kod nekretnina d e 1 b e r a t i o (U. II.

*

35..

Perpendiculum,
/str.

s.

vjenost

LXX.).

tuba (graanskoPetitio, s. pravna), zahtjev, vide rjtatio i

libellus.

Patronatus

Piliparius.

347

Pignus,
s.

plezaria, tenuta, to i ugovorni i sudski, bilo na pokretnine bijo i na nekretnine; sudski na nekretnine naziva se obino tenuta.

cautio,

zalog-,

predao opinski rivarij vjerovniku, da ih prema svomu tubovnom zahtjevu pridri ili da iz njih
naplati sebi svoju trabinu (S.
I.
i

26.
se

30.).

Bila

je

odreena

Po starijem pravu imao je

vjerovnik
pobirati
(S.
i

zaloni

osobita globa protiv onih, koji bi

plodove
41.);

od

takovom zgodom
i

oprli rivariju,

tek god 1496. oduzeto je vjerovniku pravo, da pobire plodove od zaloene stvari (R. II. 79.). Bilo je
IIJ.

zaloene stvari

protiv onih,

koji bi opet za-

naroito odreeno, da se pobrani sudske zapljene ne uraunavaju ni u glavnicu ni u trokove; dunik je pae imao vjerovniku naknaditi trokove za obraivanje zaplijenjene nekretnine
plodovi kod
(S.
I.

posjeli stvari, koje je rivarij dao vjerovniku (S. II. 83.). A i sam dunik mogao je pozvati vjerovnika, da ue u posjed njegovih stvari i prije izreene osude; no vjerovnik se protiv svoje volje
nije

mogao

prinuditi,
I.

da

primi

takovu tenutu (R.

se ta tenuta

20.). Poslije

uope

uklonila, te se

26.).

Na

zahtjev vjerovnika

odreuje kurija duniku rok od osam dana, da iskupi zalog; ne iskupi 11 ga u tom roku, odreuje se nov rok od osam dana za tim se rokom zalog javnom drabom
;

prodaje te vjerovnik naplauje, a ostatak kupovnine daje se duniku (S. III. 40.). Draba se unaprijed proglasuje, im je doputena,
i

to

osam dana

prije sa-

moga ina

drabe.

Prodani

ve

urueni zalog, ako je pokretnina, moe zaloni dunik jo uvijek u roku od osam dana poslije drabe otkupiti, ako kupeu povrati kupovninu; pae ako bi stranac na javnoj drabi kupio kakovu zaloenu
je

pokretninu,

imao

je

dati

jamevinu^
je

da

je vratiti,

ako

da osueni dunik ili plati ili dade zalog (pignus) ili da bude uhien i pridran u zatvoru, dok ne isplati duga (R. II. 54.). Osobita vrsta zaloga bio je zalog za vino popito u krmara; u tu svrhu zaloene stvari gubio je zaloni dunik, ako ih ne bi otkupio u roku od 15 dana, iza kako ga je na to 'krmar (kao zaloni vjerovnik) po rivariju javno pozvao (S. III. 42.). U Trogiru ne samo nije bilo zabranjeno zalagati jo nepobrano ito i groe, nego je bilo povrh toga odreeno, ako vrijednost pobranih plodova ne bi bila tolika, koliko se mislilo, ima dunik ostatak duga nadoplatiti (B. III. 43.). Posebnu jamevinu (kao pignus) polagao je
odredilo,

dunik otkupi (R. I. 87.). Bilo i to, da se o svakom zalogu ima sastaviti notarska isprava, u kojoj da se oznai predmet i kad se ima prodati; a kad je prodan, ima se oznaiti jo i to, uz koju je cijenu prodan

onaj, koji je
blie

apelirao

vide

po56.).

odreeno

(tako je stvoren

zametak hipote(R.
I.

karnomu pravu)

37.).

se

Kao
uzeti

osobita vrsta zaloga

moe

Budui da su nastajale svae sa susjednim Slavenima, to je bilo naroito zabranjeno davati zajmove primati zaloge od njih (neprii padnika dalmatinskih gradova), pa se unaprijed izreklo, da se poradi izatakih zajmova i zaloga ne li jati ambasciatori (R. I. 43.).

kod appellatio

(R. II.

tenuta;

to je

posjed,

dr-

Piliparius, pilliparius^
peliparius.

s.

vide
29

anje,

dunikovili stvari,
X.

koje bi

MON. HISTOR.-JUR.

348
Pipo, s. Pirata,
bojnik.

Tuma
dde
s
-

rijei.

joepo.

spodarstvo
riju:

gusar, pomorski raz-

na trogirskom da je u tom pravcu

terito-

djelo-

Piscator,
je bila
riba,

s.

ribar.

odreena

osobita

daa
i

Trogiru od
to:

vanje vlade moglo biti vrlo dalekoseno, vidi se ve odatle, to je vlada imala posve u svojim

koje su se prodavale,

rukama sve
to je
s

su opini davali Ve utrka a stranci Vg; i domai, kad su

izvozili ribe,

domai

davali su
riba

stinu izvezenih riba.

jednu eSami ribari

suiti

nijesu

smjeli

ni

ni

spremati, nego su morali sve svjee

prodati istoga dana, kojega bi ih

na trg
se

izvezli (R. I. 11.). Ribe su prodavale uz unaprijed odreene cijene i na odreenu mjestu (S.

pa uinila druga ivena sredstva (n. pr. meso. ribe, ulje, vino) teko pristupna siromanijim slojevima. Puani su teko snosili ove teke stege (vide naprijed str. XI.). Drugom mjerom mjeri se nepravda nanesena puaninu. nego li plemiu, i opet ako je nepravdu poinio puanin, nesro ako ju je poinio pleito,
i

soivo

sol,

visokim

daama

II.

42.); ribari su pri prodaji imali stajati i biti gologlavi (R.

11.
i

mi
U

(str.

LXXXVII.;
s.

Possessio,

S.

II.

21.).

posjed, snoaj

dranje.

I.

R.
v.

Placitare,
parnicu.

parniiti
parnica.
trg
;

II.

33.).

trogirskom se statutu ne ozna-

se, voditi

uje tom rijeu sam

subjekta
i

izmeu
nego
vlas-

objekta posjeda,

Placitum,
Platea,
s.

s.

sam objekat posjeda, dotino

trg
nitva. Posjed

napose

kao posebni snoaj

subjekta
bio
s.
i

pacrkve sv, Lovrijenca. Na tom su se trgu inile proklamacije, ovdje se smjelo igrati na

izmeu opinske (komesove)

i

izmeu pravnoga

ob-

lae, loe

jekta u Trogiru nije

poznat.

Posthumus, posfumus,
jete

di-

roeno

poslije

smrti

oeve;

kocke

t.

d.

u Trogiru uope:

testatorovo di-

Plezaria,
iz

jamevina, koju polae okrivljenik, da bude puten

s.

jete

roeno

poslije

sastava testa-

istranoga
i

zatvora

(S.

II.

3.),

ali

onaj,

koji

prijavljuje,

dok

menta. Testamenat, sastavljen bez obzira na ovu djecu, gubi valjanost, ako djeca ive jo u vrijeme smrti
testatorove (R.

se istinitost prijave ne dokae bar

jednim svjedokom

PoUiza, s. Ponens, s. Popularis,

bila

s.

(S.

II.

4.).

glavar (trogirske) Potestas, s. opine napose su se nazivali po:

II.

69.).

cedulja.

testatima oni glavari, koje je birao

puanin. Dva su glavna razreda naroda u Tropopulari; nobili su i 1 i a m), populari

a b or atore

zapad.

sam narod na parlamentima, da

zamjenjuju komea, kojega je za glavara postavljao sam (ugarskohrvatski)
kralj,

giru: nobili

koji

kao hrdospjeti,

imali vlast (b a
bili

vatski velmoa nije

mogao

su predmet te bajlije. Populara

:

da vri funkcije gradskoga komea.

bilo je vie vrsta

s,

Za

potestate birali su se

domai
bili

marinarij, bravar i j, piscatores, artilices i praestavi.

Poloaj populara bio je
to
s

ljudi:

no jer

ovi

nijesu

do-

voljno obrazovani, to je pod crke-

tim

tei,

nim utjecajem
te
iz

ve rano
vlasti

uao obiaj,

su comes

njegovi pomonici

(nobili)

imali u rukama ne samo itavo suenje, nego i itavo go-

su se birali kolovani potestati Italije. Potestati su se, ako je bilo

moo'ue, otimali

komea,

te

Pipo

Prior.

849
II.

ih

esto vidimo kao

samostalne

vljanje razlinih posala (S.

III,

19.,

glavare grada u borbi sa susjednim velmoama (naroito sa Subiima),

koji

28.).
s.

Praescriptio,
dosjelost.

zastara,

da budu nasljedni komesi grada. Ovi potestati, naroito ako su iz Mletaka, prisvojili su s vremenom sebi I naslov comes", samo da pokau, da nijesu u po-

hoe

Rok
ova

zastare za trabinu,

makar
;

dreenom poloaju spram

velmoa.

hrvatskih

Praeco,

s.

s.

glasnik

opinski,
adj.

vide rlvarius.

Praeconius, praeconicus,
prekonov, glasnikov.

vide

Praeconizare,
proclamare.

sveano (javno)

proglasivati (S. III. 44.)

Praesens,

s.

v.
II,

poklon, dar (S.

87.); praesens^ adj.

Praesentare,
pokloniti (S.
prijaviti

(S.

1.

I.

na instrugodina (S. III. tako isto i rok dosjelosti 37.) redovno je 30 godina. Drugi se uvjeti za dosjelost ne istiu u samom statutu; samo se vidi. da treba da postoji vlasniki tituo iz dranja u ime zaloga ne moe nikada nastati vlasnitvo dosjesti se pak moe i preko mee prisvojeno zemljite, a i sama mea fS. II. 69.) Dui rok od 50 godina trai se samo onda, ako se radi o dosjedanju protiv blinjih
se

osniva

mentu,

jest

30

prisutan.
darovati,

47.); 2. pristupiti,
II,

roaka, valjada jer se dogaalo, da bi esto jai i energiniji roak drugome oteo njegovu batinu;
u drugu se ruku razdioba
bati-

(svoj zahtjev) (R.

6.);

S.predvesti, dovesti (novoga konsilijarija

njenih nekretnina, ako je izvedena

i bez instrumenta, ne moe poslije petogodinjeg mirnog razdijeljenog

u vijee)
s.

Praesentatio,
pr.

I.

53.).

1.

prijava n.

prigovora za otkup odsvojenih nekretnina (R. II. 6.): 2. ponuda n. pr. zaloga (R. II. 71.).
jpristaldus,
;

stanja vie

pobijati (S. III.

34.).

Opinske
niti

trabine ne zastaruju, a
protiv
III.

Praestaldus,
pristav,

s.

se

opine
38.).

moe

do-

sjesti (S.

pomonik

napose je op-

Praetor,
ziv

s.

pretor, osobiti

na-

inski

praestaldus pomonik

za redarsku slubu. Da li je taj pristav identian sa komestabilom

glavara opine, kad se misli u prvom redu njegova sudska

za
funkcija.

(miles comitis

ne moe se odrediti po trogirskom statutu.

i
t.

d,),

Praetoriatus,

s.

sudstvo,

su-

statutu je

samo propis, kolika

nagrada zapada pristava, ako ide potraivati ukradenu robu izvan Trogira (S. I. 72.). Moda se tako oznauje neka vrsta ambasciatora
nie vrste.

enje, perioda komesove kao najvie sudske vlasti.

slube

Pratica,
77.).

s.

postupku,

obiaj u sudskom sudska praksa (R. I.

glavar
(trogirske)

1.

pored obiajnoga Praestare, v. znaenja u trogirskom statutu jo

napose: uzajmiti

Prior,

s.

opine u

najstarije doba. Prior je

bio episkopov organ za svjetovne

stvari, naroito za upravu grada, pa je tako bio prvak u gradu; pravi je glavar bio sam episkop. Kad je vlast kraljeva nad gradovima ojaala, postavljali su ovi za glavare svoje komese (pratioce");

Praestava,
praestavus.

s.

(S.

III.

40.).

slukinja,

vide
po-

Praestavus,
ponik,
radnu

s.

pristav,

sluga,

nadniar, koji svoju

snagu iznajmljuje za oba-

350
poreci ovih
priori.
2.

Tuma
iseznuli su biskupovi prvak, glavar samostana

rijei.

advokat
biti

samo
(S.

procurator stranca moe koji od zakletih advoI.

(R.

II.

57.).
s.

kata

Privilegium,

zbirka odredaba^
nadreena Troza

rator moe

51.); takav procubiti postavljen po-

koje izdaje vlast bile one giru

voljne

ili

privilegija

ne; vide

Trogir pomnogi se od tih

kao neka vrsta

i

ugovora

izmeu grada
su
vrijednost

reene
izgubili

vlasti.

Poslije god.

ove nad1420.
drugi

svi

osim privilegija mletake vlade od god. 14 20., koji

privilegiji
je

postavljen

na elo

II.

knjige
te

reformacija.

Privilegiji su se po-

hranjivali u osobitom

sanduku,

su na njih pazili
(S.
I.

osobiti

oficijali

86.).
s.

Proclama,
71.).

proglas

(R.

II.

Proclamatio,

crida,

oidatio,

grida, gridatio. strida, stridatlo, prohicmitus, incantatio, s.

glasivanje, izvikivanje.
je postojao obiaj, vaniji poslovi
te

U
su

Trogiru
se
svi

sebnom ispravom, ali moe stranka pred kurijom i usmeno oitovati, koji advokat da joj bude zastupnik, pa ako to notar zabiljei, ima takovo usmeno imenovanje zastupnika vrijednost, kao da je uinjeno ispravom (S. I. 52.); 3. pravni zastupnik crkvene ili samostanske imovine, dok je operarius bio vie gospodarski upravlja (R. II. 75.) napose bira trogirsko Veliko Vijee po dva takova prokuratora za zastupanje onih crkava, koje stoje pod patronatom trogirske opine (R. II. 58.); tako isto predlagalo je Veliko Vijee po dva prokuratora za zastupanje enskih samostana sv. Petra i sv. Nikole, od kojih su kaluerice sa svojim predstojnicama birale po jednoga za prokuratora (R. II. 72.).

proglasivali javno
;

tako nana trgu (i n p 1 a t e a) roito svi instrumenti, testamenti,

sve
drabe,

tube

graansko-

vide hrodariiis. Prodarius, s. izdajica Proditor civitatis, s. grada. Proditor civitatis kazni

se

smru

ili

pravne i kaznene. Proglasi vati imao je praeco, koji je za to dobivao i osobitu nagradu. Odsvoj nekretnina vrijednih preko 100
libara
tri

moga, ako

nije

izgonom njega sau gradu, izgonom

morao
i

je

pae

njegove ene i djece te kontiskacijom nje- gove imovine (S. II. ali se ne veli, tko je takav 25.)
:

proglasiti
poslije
i

izdajica.

puta,

to

u nedjelje
II. 6.,

velike mise (R.

35.

78.).

Proveditor,
upravitelj.

proveditore,

s.

Procuratia,
ratora,

s.

Pod mletakom
cijelom
i

je vla-

sluba

proku-

dom
(i

bio jedan

proveditor geDalmacijom
upravitelji po-

zastupanje, zastupstvo.
s.

Procuratio,
je

nerale nad
II.

isprava, u kojoj
(R.

imenovan

prokurator

32.).

Procurator,
poznaje
tri
1.

s. Trogirski statut glavne vrste procu-

novoosvojenim krajevima nijesu dobivali naziv comes, nego naziv proveditor,

tako
n. pr.

Albanijom). Ali jedinih mjesta u

proveditor Knina

(str.

rator a:
povjerena
taj
s

povjerenik,

komu

je

provedba

testamenta:

283.); u ranije doba bilo je takovih proveditora i u Trogiru.

se

obino naziva

2. zastupnik stranke ari us; pred sudom, koji je inae obino

commis-

pored obiajnoga Provisio, s. znaenja u trogirskom statutu napose:

1.

zakonski propis (naroito

Privileo-lum

Kector.

y>oi

u kojem

se

neto
(R,

emu
2.
II.

predusree,

koji
II.

predvia, neima neto

56.
i

torstva popisati svu pupilovu imo-

vinu

popis

taj

prepie

notar

pred oima)
nag-rada,
47.).

82.);

naplata za trud. (R.

Provulgare, promiHgare, v. pro2,-lasiti. Tako je comes tri dana

unaprijed imao
glasiti,

u posebnu kvadernu odreenu za to, a ta se kvaderna pohranjuje u opinskoj kasi tutor daje pupilov novac sigurnim ljudima u zajam (dare ad u tili ta tem),
;

loi

dati

pro-

to

uz

10%
v.

da

voditi

rasprave

Putare,
Putatio,
grada).

osude u kaznenim stvapa da okrivljenici i prijavitelji imadu u odreeni dan doi pred njega. Taj se proglas imao ponoviti jo u veer prije nego bi se te rasprave vodile i prije nego li seje sudilo (S. II. 109.). Osude su se zatim izricale javno u loi.
izricati

bito vinograd).
s.

rima,

(S.

III.

11.).

rezati, obrezati (oso-

obrezivanje

(vino-

Quarta,
ito.

s.

mjera za tekuine

Publicare, v. Pudarius, s.
polja.
se

pudar, poljar,

proglasiti.

Quarterium,

s.

uvar

mjera za tekuine.
s.

Svaki mjesec postavljala su po etiri pudara uz jednoga kapetana (S. I. 73.). Pudare su plaali sami laboratori, a postavljali

Quarterolum, ine ito.

i

etvrtina; mjera za tekus.

ali

Quaternum, quadernum,
sloak,

su

ih

Grodje
prije
(S.
II.

se

patroni (S. III. 33.). nije smjelo pobirati

to

nego
s.

su pudari plaeni

77.).

Pulpus,
pupil.

svezak papira (valjada arak sloen u etvero). Osobite kvaderne vodio je notar o inventarima pupilarne imovine, a i o vide testamentima (R, I. 33.)

hobotnica.
s.

Pvipillus,

i3iipilus,

liher.

siroe,

Querela,

s.

v.

prituba,
(R.

tuba u
II.

U
s

trogirskom statutu imali

kaznenim

stvarima

71.).

su pupili osobitu zatitu.

ae
t

Minor

tutu za

raunala se po starom stamuko siroe do navrene

za

Querelare,
Quietatio,
s.

namirnica
v.

prituiti.

(S.

I.

8.).

do navrene 12. (S. III. 36.); do tih godina nije se protiv pupila moglo dosjedati no poslije se odredilo, da se zastara za trabine iz testamenta moe pupilima raunati tek od navrene 20. godine (R.
:

14. godine, a

ensko

Racemare, radnare,
rati

pobi-

(grodje).
s. s.

Ragia, raggia,

Rebellis, nhelUs,

vrsta

ribe.

buntovnik.

II.

Tutora treba siroe imati do navrene 18. godine fS. III. 10.) i do te je godine neposobno raspolagati svojom imovinom ne15.).
;

Receptator,
onaj, koji

receptor,

s.

jatak;

ukradene stvari kupuje sakriva, koji zloinca sakriva ili i mu pomae.

do tih godina odsvajati ni otereivati niti uz pristajanje materino bez doputenja komea i kurije. Tutori daju u prvome mjesecu svoga tuse

kretnine ne smiju

RecoUecturae,
etva,

recolecturae,

s.

pobiranje usjeva
s.

Rector,

(S. I. 67.).
;

upravitelj
1.

u Tronaziv za
II.

giru napose:

osobiti

nosioca najvie vlasti (R.

28.)

852

Tuma

rijei.

mjesto comes, kad se misli njegova upravna vlast; 2. godine 1377.

Relasare, relaxare, rellazare,

v.

ublaiti (kaznu)
v.

(1373.) bude odreeno, da se svakoga mjeseca biraju po tri rekimati vlast suditi u tora, koji kaznenim stvarima kao komes,

Relevare,

(S. II. iznijeti,

110.).
dati

vrijednost (R.

e
;

Renga,

s.

II.

7.).

red (R.

II.

81.).
s.

Represaliae, reprensaliae,
represalije.

graanskima uza
naskoro
rektora;
tih

suce
je

(str.

LXXX1II.)
slube

nestalo

1373. (prema Lucijevim navodima) bila su po tri takova rektora za mjesec dana, ali samo kroz dva mjeod mjeseca svibnja 1418. seca do mjeseca lipnja 1420. bila su opet po dva takova rektora za
god.
;

svaki mjesec; 3. naziv za zamjenika komesova, koji je, ako je

comes
lacije

ostao

isti,

povodom apesuce u drugoj i se rektor birao

sudio uza
taj

treoj kuriji;
napose.

Recuperare,
II.

v.

78.).

Reformatio,

zakljuak, 1. s. odluka Velikoga Vijea, koja je imala zakonsku snagu to su naroito bili oni zakoni, kojima se statut mijenjao i nadopunjivao; 2. odluka trogirske vlade (komea
:

otkupiti

(R.

Trogiraninu nanio tetu koji stranac, pripadnik strane opine ili sama takova opina, ima veliinu tete odrediti trogirska kurija i poslati svoga ambasciatora u dotinu opinu, pa ju je on imao pozvati, da otetioca prinudi, da dade tu naknadu tete. Ne bude li ta naknada ipak dana u roku, koji je odredila trogirska kurija, daje ona oteenomu ovlast, da sam sebi pribavi tu naknadu. Ovako ovlateni Trogiranin moe se za poinjenu tetu naplatiti na imovini i ljudima budi kojega pripadnika opine ili mjesta, koje nije dobre volje htjelo dati nakje

Ako

nadu

(S.

III.
v.
s.

Reputare,
(R.
I.

j.

58.).
cijeniti.

Residentia,
77.).

sjedite,

sijelo

Responsio,
parnici),

kurije) navlastito
1.

upravnoga kanehtjeti

mena
enik
tube;

ili

odgovor (u 1. prva izjava (pisusmena), koju daje tus.

t.

raktera (S.

57.).

Refutare,
primiti

v.
oficij,

za

navodima
2.

zalitjevima

odbiti,

koji

je

netko

odgovor stranke, kojoj je osuda bila po volji na apelaciju

protustranke (R.
I.

na koji je netko pozvan. kaznila se globama, Refutacija smjeli napose advokati nijesu
izabran
ili

78.).

Ribellis,

s.

vide rehellis.
s.

odbiti

stvari,

koje

su
(R.
(R.

povjerene
II.
II.

Rivarius, praeco, nuntius^

njihovu

zastupanju
s.

44.).

glasnik (opinski), dostavlja, proRivarij glasiva. dostavljao je sudske pozive (citationes), proglasivao (proclamare, provulgare,
incantare,
stridare,

Regimen,
napose

vlada
i

63.);

se

tom rijei

oznaivala

mletaka vlada

uope mletaka

opina, naprotiv trogirska opina nazivom ..commune".

bannire)

od-

Registrare,
nicu.

v.

unijeti

za-

pisnik, unijeti u

popis

ili

bilje-

redbe suda, a tako isto i instrusastavljene mente i testamente opinskim notarom. Za rivarij eve poslove odreene su posebne pristojbe (R. II. 53.
i

Registrum,
biljenica.

s.

71.).

Rivarij

zapisnik, popis,

je

obavljao

pljenidbu dunikovih

stvari, navlastito

predavao tenutu

Recuperare

!;5almeriiis.

853
v.

dunikovih ako se pri tom opro rivariju mukarac, plaa globe 40 solida, a enska 20 ako
stvari
:

Sagnare,
I.

Na

krv putati
sol,

(S.

;{.).

Sal,

s.

sol.

ini

se,

imala

bi

ovrenik

stvar,

koju

mu

je

je trogirska

rivarij

ve

oduzeo,
(S.

opet zaposio,
solida,

plaa

mukarac
II.

100
83.).
v.

opina potpuni monopol. Proizvoai soli smjeli su je prodavati samo opini, i ona ju
je

enska 40

Rob are,
otimati.

deroharc,

pohranjivala

svojim
soli

sprebila

robiti,

mitima.

Na

izvoz

je

udarena velika carina

s,

(S. II. 90.).

Robaria, Robatio,

s.

razbojstvo.
robljenje

Ova opinska
kao
zlo-

sol

izdavala se ven-

ditoru salis

samo u odreenim ko-

in

oi, a osim toga je razbojnik imao nak(S.

II.

kaznilo se iskopanjem
20.).

je dalje sol na

naditi tetu

liinama; venditor salis prodavao malo (S. II. 91.). Kako se ini, osobiti dohodak od
soli
legij

razbojnik. Robator, s. Rogadia, rodagia, rodagina,

dagia, s. data uz predaju neke stvari, da onaj, komu je stvar predana, povjerenom mu stvarju uini neki posao (napose na drugom mjestu, tako, da tu stvar preda treemu licu). Koliko se ini, to je neki zametak vozarskoga i otpremnog posla, a donekle i komisionarnoga a i brodarskoga, ako se povjerena stvar imala prevesti brodom. Posao se
taj

molba

dobivao je sam kralj

kralja
Sol

(priviI.,

Ludovika
trogirska

str.

re-

LXXXI.).

nije

se

toliko cijenila, koliko sol iz drugih

gradova, pa se van grada cjenije prodavala.

Sala,
i

s.

dvorana,

vijenica,

kojoj se sastajalo
kurija.
s.
i

Veliko Vijee a

Salariatus,
rijati bili bi

neki

plaenik.
oficijali;

Sala-

se ipak salarijatima
oiicijali,

obino oznauju nii

a ne
je,

koji se unajmljuju,

oslanjao

rogadiam

na povjerenje, te je fra udare znailo

biraju.

Godine 1493. uvedeno

i

pronevjerenje,

t. j. zloin, koji se kaznio osobitom globom (S. II. 63.).

da se i ovi salarijati biraju, na dvije godine (R. II. 75.).

to

Rogare,

v.

Salarium,

s.

moliti,

traiti
II.

na-

vala oficijalima

plaa, koja se danamjetenicima

praviti, napisati (R.

Rogatus,
mletaki

adj.

33.).

umoljeni, napose
Umoljenili.

tim plaama vodile su se i posebne knjige (R. I. 5. i 73.).

rum
jee

consilium rogatoVijee

Salinarius, salniarius,
koji proizvodi
sol
:

s.

solar,

solar podvren

Trogiru nije bilo Vijea Umbljenib, nego mjesto toga Tajno Vi-

je osobitoj
sol

globi,
(S.
II.

ako proizvedenu
92.).
v.

zataji

Vijee Dvadesetorice secretum ili de viginti).

ili

(c.

Sallizare, saUzare, selizare,

poljuniti

Rover,

s.

(ulice, ceste) (S. II. 54.).

vrsta

stabla,

slina

Salma,

s.

teret

sal ma

ligno-

hrastu.

riim: toliko drva, koliko ovjek moe jedanput na sebi odnijeti

adj.

Sacramentarius,
(HrcDnentum.

vide

(S.

I.

8.).
s.

Sacramentum,

s.

Salmerius, solmerlus, somerius^

zakletva, pri-

teretni konj,

mazga, koja teret

sega; vide iuramentum.

nosi na

leima.

354
Sanguis,
i

Tuma
s.

rijei.

krv;

kriv an guine prolivene krvi (usnuTenJa)

culpabilis
radi
(str.

Scriptura,
i

s,

vide:

pismo,

spis,

ali

isprava;
s.

instriimentum.

Scrofa, scropha, scrophia, scropa,

scorpa,

LXXXY1I.).
v,

znati Sapere, mudraci, lanovi Sapientes, s. Tajnoga Vijea povrh osmorice laistr.

svinja.
s.

XLIX.).

Scruptinium, scrutinium.
1.

osobita vrsta glasanja tako, da

nova kurije.

Sardar,

s.

glavar mjesta (rije

svoj glas priapnuo noa ovaj ga zabiljeio (str. XIII.); bilo je to vrlo nepodesan
bi
taru,

glasa

perzijskoga podrijetla, javlja se u mjestima, kojima su vladali Turci)

(str.

nain, pa je i nadomjeten drugim nainima, naroito per ballottas

et

281.1
s.

bussolas;
LXXIX.).
s.

2.

glasanje

uope

Satisfactio,
i

isplata.

Sborsare, v. Scandaiare,
riti

v.

(str.
ali

zadovoljtina,

Scumber,
lokarda.

vrsta ribe, skua,

isplatiti.

Sgrafignatura,
ispitati,

s.

II.

ogrebotina,
108.).

izmje-

ozleda noktima (S.

(R.

II.

50.).
s.

Scandalum,
sablazan,

Selizare,

s.

svaa, mrnja,
(S. I. 16.).
s.

Scannum,

s.

klupa

Scapinatura,
dijela iB.
II.

srarpinatiira,

popravak cipela izmjenom gornjega

40.).

Scavare,
Scifus,

v.

iskopati.

Sententia, s. pravnim stvarima. Do 10 solida mogao je osudu dati i jedan samo sudac; do dvadeset solida mogao je suditi samo socius, do deset libara socius i suci, preko 10 libara samo comes i curia (S. I.
24.).

salUzare. osuda u graanskovide

schifits,

schijfus,

s.

Grodine

1382.

to

se

nado-

pehar, aa.

Sclavus, s. za puanstvo

Slaven.
iz

Openi

naziv
iz.

Dalmacije

za-

lea, koje nije pripadalo dalmatinskim slobodnim dotino mletakim gradovima, nego je bilo podreeno pojedinim velmoama. Sela vi ni jesu bili ravnopravni drugim Dalmatincima, jer je u njih bila mnogo slabija pravna zatita, pa su i u Trogiru imali

moe samo sudac, nie od pet libara sam comes, nie od 10 libara comes i dva suca, a preko 10 libara comes i sva epunilo, da nie od tri libre
suditi jedan
tiri

suca (R.

I.

58.).

parni-

cama oranicama imala se sententia izrei prije etve (I. VI.),

a u parnicama o vinogradima prije berbe (I. VIII.) zapoeti smjele
;

su se te parnice tek poslije etve

slabiju zatitu.

..Sklavu'' u kazne-

dotino berbe

(S.

I.

29.).

Svaka
dovriti

nim stvarima ii Trogiru nije sudio sam comes, nego uvijek comes i
kurija
fS.
1.

kurija imala je sve parnice, koje

su pred njom zametnute,
prije odstupa (S.
I.

4.

II.

36.); poslije,

Scopare,
kriti
(S.

v.

III.

Scopatura, metlom izmee

s.

5.).

kad

je kurija trajala

samo po

tri

istiti

(metlom),

mjeseca, nije vjerojatno

drala toga pravila.

da bi se

50.).

smee,
I.

to se

Sententia arbitraria
obranika
;

(R.

Scorpa, s. Scrineum,

13.).

vide scrofa.

s.

sanduk

(S.

I.

86.).

osuda izriu obranici (arbiteri). Ovakova osuda bila je posve izjednaena drugoj
osuda,

koju

^aniruis

Societas.

;)Oo

osudi ako bi arbiteri pred kurijom zakletvom potvrdili, da su izrir'ui tu osudu postupali nepristrano i poteno, pa ako bi to comes sa sucima posebnim dekretom potvrdio (R. II. 83.). Potpunu snagu imale su i one osude, koje su izricali arbiteri u parnicama meu roacima; ovake roake redovni bi sud pae prinudio, da p e r
j
.

compromissum
arbitere,

biraju

sebi

koji
II.

im

presuditi

prijepor (R.

49.).

Sententia voluntaria
t.

nagoda,
ci-

su stranke bez parnienja zadovoljne (R. JI.

j.

osuda,

kojom

svjedok u parnicama svoga biti gospodara (S. I. 44.). Prodavanje robova van grada ini se da je, bar u kasnije doba, bilo zabranjeno, bar je godine 1397. pod prijetnjom globe od 50 libara bilo zabranjeno prodavati i izvoziti tue robinje (R I. 67.) (o prodavanju vlastitih robinja i robova i prezaduenika ne veli se nita). ini se, da su u mletako doba prezaduenike i one, koji ne bi platili globe, odreene im poradi zloina, prodavali njihovi vjerovnici dotino comes za galijae na mle-

take
imali

galije.
s.

14.).

Sententiatio,
tiranje.

s.

Sindicus.
navoenje,
sciatori

bar

starije

su doba

Septimana,
Ser,
s.

s.

sedmica, tjedan.

ambaambasciatora (R. I. 30.). Poslije, kad zaboravilo na naziv se val jada

naziv
ili

sindicus
neka

vrsta

gospodin.
s.

Seratura, serratura^
brava.

kljucana,

bilo

Servus,
se

s.

advocati iurium communis", odreeno, da je ponovno imadu comes i curia birati po

oficijala

rob, sluga; naprotiv

robinja,

slukinja

rijeju ancilla".
vrste:

oznauje Serva ima dvije

prijanjih

na godinu s funkcijom iurium advokata communis, a s nazivom sintri

servi po porodu, koji se kao predmet vlasnitva prodavaju, i to uz notarsku ispravu (nema li gospodar takove isprave, uzima se da je servus slobodan) (S. III.

dicus". Kao plaa ovih sindika odreeno 10% od svote, koju za opinu isparnie (R. II.
bila je
17.).

Ovi

sindici
i

imali su zastu-

pati

opinu

pri utjerivanju globe

52.); dalje su oni servi. koji uz naplatu iznajmljuju gospodaru svoju radnu snagu na godinu

dana
30.)

(S.

III.

28.

29.)

ili

samo
III.

za vrijeme etve
ili

ili

berbe (S.
ili

pak na dan
(R.
II.

obavu ka;

kova
ra
1

posla
res

55.)
se
i

servi

druge vrste

nazivlje
i

labo-

(teaci)

praestavi

(pomonici). Poloaj roenih serva bez sumnje je bio dosta bijedan gospodar (dominus) smio ih je tui i zlostavljati samo ako bi ih negospodar tukao, plaao bi 3 libre globe i naknadio tetu, ako bi servus time postao nesposoban za rad (S. II. 9.). Servus nije mogao
:

od 25, dotino 50 dukata od onoga ambasciatora (oratora), koji bi preao datu mu punomo pri zastupanju opine u Mlecima (R. II. 76.). Osim toga imali su sindici u dvorani Velikoga Vijea sjediti pri vratima i paziti i prijavljivati, ako bi tko govorio hrvatski ili ako bi tko inae pravio nemira i nereda (R. II. 81.).

Societas,

s.

drutvo.

Stvarati

drutva, ako nijesu bila u crkvene

ili pobone svrhe, dralo se djelom nedoputenim, nemoralnim (arg. S. II. 87.). Poradi toga stvarala su se bratstva pod vidom crkvenih
i

pobonih svrha (R.

I.

50.),

35(5

Tuma
comitis

rijei.

Socius

drug, pravije
;

Starium,
mjera za
lici

s.

(i

stara

trogirska
;

zamjenik,

pomonik komesov

po

paktima od god. 1322. imao je comes uvijek po jednoga soiusa (str. XCIV.); u kasnije se doba
posve izgubio. Socius imao je zamjenjivati komea i obavljati mjesto njega sve funkcije; ipak graanskopravne osude mogao je uz ostale lanove kurije donositi samo do
(poslije god. 1420.) taj socius

po priV3 hl. ?); god. 1437. nadomjetena je ova mjera novim mleito

tekuine

takima (R. Statutum, s.

stranke

II.

50.).

ono,
;

em

je je

sporazumak poluen
drale

a da bi se

onoga,

em

10 libara
taj

(S.

I.

24.).

Moda

je

posrednik izmeu komesa-Talijana i puanstva trogirskoga, koje nije znalo talijanski poslije imao je pri tom posredovati osobiti tur ciman us.
socius

bio

Socius militis comitis

zamjenik
II.

s.

sporazumak poluen ili postignut, obiavala se od njih traiti zakletva. Tako su se pred biskupom obvezivali na dranje ovoga ili onoga sporazumka ili propisa svi graani trogirski, dotino njihovi predstavnici (str. LVIII.). Ovakova odredba, statutum, dola bi u zbirku zvanu capitulare^*. Poslije se
ova
zbirka
ili

drug,
(R.

uope

nije

komesova

vojnika

capitulare,
statuta
te se

nego

nazivala naprosto

53.).

liber statutorum,

Solemnizare,
kovati.

celehrare,

svet-

U
i

Trogiru su
o

bili osobito

strogi propisi
djelje

svetkovanju nemnogobrojnih blagdana.

negdje pod kraj XIII. vijeka prvi put stala redigirati takova zbirka, dok nije konano redigirana godine 1322.

takove se dane nije smjelo, osim najnunijih posala, nita raditi, pod prijetnjom globe od 20
solida (S.
I.

Stimadore, stimador,
exUmator.

s.

41.).

vide

Stribuere, distrihuere,
dijeliti,

v.
I.

raz-

3.,

R. II

64.

67.).

rastepsti (R.

vrsta novca Solidus, soldus, s. naziv potjee jo iz rimskoga doba,

ali

vikanje, proglasivanje, Strida, s. vide proclamatio.

v.
s.

vrijednost bila je
sjevernoj je Italiji

mnogo manja. koncem Sred;

Stridare,

vikati, proglasivati.

njega Vijeka jedan solid vrijedio 20 denarija a V12 libre danas vrijedi u Italiji i u Francuskoj soldo (sou) 5 centesima ili V20
lire

Strinna, daa.
govor.

napojnica,

danak,

Subterfugium,
Suppignorare,

s.

(franka).

s.

izlika,

iz-

dati

u zalog

isplata, namiren je, Solutio, s. naroito namirenje trabina dosuenih osudom.

vide salmerms. Somerius, s. paruga. Sparaga, speroga, s.

Tabellio,

s.

s.

pisar
II.

u trogirskom

statutu valjada

samo poseban naziv

29.).

Spia,
rius.

s.

za notara (S.

uhoda.
s"

Taberna,
Bilo

daara,
imati

krma.

Spiciarius,
Staia,
s.

je

zabranjeno
II.

krmu
se

vide

apotheca-

otvorenu poslije

treega zvona u
u

s.

veer
kopno
(S.
I.

(S.

52.);

krmi

83.).

Statera,

tezulja,

vaga.

smjelo piti samo uz gotov novac zalog mogao je ili valjan zalog;

Socius comitis

Testaineutuin.

>]57

sebi
53.).

sam krmar

uzeti

S.

II.

Terminus,

s.

s.

rok, navlastito za

Proklamacijom pozivao se dunik, da u roku od 15 dana takav zalog iskupi nije li ga u tom roku iskupio, gubio bi svako pravo na zaloenu stvar (S. III.
;

otkupljivanje

zaloga,

za
d.

prijavu

otkupnoga prava

Terraticum,

od
s.

t.

dio priroda, koji

ide gospodara

zemljita

dana
II.

laboratoru na
94.).

obraivanje
-

(S.

42.).

Tabernaria, s. Tabernarius, s. Tabula, tahulla,

stojala je
i

krmarica. krmar.
s.

Tessera,

texera,
se

ko^-ka, drijeb.

Kockom

ploa; po-

osobita vrsta igre na

29.).

ploe
Ijada

(.

II.
s.

T argo vina,

neka daa, vaneka uvozna carina, koja se plaala od robe dovezene u Trogir na prodaju (na trgovinu).
s.

naroito odluuje, koji od vijenika ima poeti glasanjem (8. I. 88.). rijebom se odluuje, kome pripada koji dio kod diobe (R. I. 36.); rijebom se odluuje, koji od konsilijarija ima nadomjestiti zaprijeenoga lana kurije
(R.
I.

84.).
s.

Tariffa,

cjenik, popis nagrada;

Testamentum,
Oporuku mogao
je navrio
14.,

(S.

oporuka.

je po trogirskom

koje su

pripadale

pojedinim

oli-

statutu praviti onaj mukarac, koji

cijalima (n. pr. notaru,

rivariju).

metnuti, zatvoriti Tassellare, s. u posudu (R. I. 3.). posuda eljezna. Tassellus, s. kocka, Tassilus, taxillus, s. igra na kocke (S. II. 29.).

a enska, koja je
III.
3.).

navrila

12.

godinu

Tavarnicus, s. niar kraljevski

Po samom statutu mogao se testamenat praviti samo pismeno (8. III. 4.); tek poslije, kako se ini, mogao se praviti i usmeno p e r

blagajnik, rizi

modum
sati

breviarij
testator,
i

(R.

II.

7.).

varnicorum
ara
(str.

II.

mag

s t

er

T arizni-

Pismeni testamenat

mogao
i

je pidopoloi

glavar

sam
da

tada je

LXII.).
s.

voljno,

Temp orale dominium,

tovna vlast
saonica (R.
(S.

ga

zapeati

svje-

in sacristia

fratrum

pr(^-

17.).
s.

dicatorum vel minorum.

Ako
li

Tentoria, tenturia^
II.

bojadi-

je testamenat pisan

drugom

28.).

Tenuta,

s.

ili

dranje, napose dr-

anje zaplijenjenih, u zalog uzetih

stvari (nekretnina).
vali
rivariji

osuenoga
enika.

Tenutu su dana stvari kontumaciranoga tutuitelju

rukom, mogu na nj udariti peat i eksaminator i notar (S. III. 4.), ali svakako mora taj testamenat imati dva svjedoka; samo ako je testator na putu, gdje ne bi bilo
izobila

svjedoka,

dovoljan

je

Terminare, Terminatio,
osuda.

v.
s.

pravorijek suda,
dovriti, svriti.

kojim se stvar svrava,

dakle

Terminatione,

s.

naredba
(str.

tako

samo jedan svjedok (S. III. 7.). Poslije bude odreeno, da osim samoga testatora moe pismeni testamenat pisati samo notar (R. I. b3.), i to samo opinski (R. II. 32.) pred eksaminatorom i jo dva svjedoka (R. I. 34.) samo
;

su nazivali svoje naredbe, izdane za dalmatinske gradove, mletaka

onaj testamenat, koji bi napravio

vlada

njeni organi, naroito ge282.).

neralni proveditori

Trogiranin van Trogira, ima se prosuivati po onim propisima, koji vrijede ondje (R. I. 34.).

558
Pismeni
poloiti
kristiji
taj

Tuma
testamenat moe se kod notara ili u sasamostana Malobraana ili
ili

rijei.

menat pred kurijom, a u roku od osam dana obavjeuje nasljednike i legatare, kojima je to ostavljeno
(R.
II.

kod

sv.

Lovrijenca

(S.

III.

4.),

15.).

Ako

je testator

poslije

samo kod notara (R. I. 33.). Usmeni testamenat mogao se sastapred

II.

viti

tri

svjedoka Trogiranina

(heredes), mogao je a n i m a ostaviti samo toliko, pr koliko i svakomu haeresu, t. j.

imao
sinovil
virilni

(R.

7.).

svakom sluaju
i

dio

^S.

III.

5.)

usmeni testamenat per

modum
poslije
testa-

nije

ostavio
je po

ni

sinova
an

ni

ako li keri,

breviarij, a
koji bi napisao
II.

onaj testamenat,

mogao

volji

sam

testator (R.

raspolagati p r o

32.),

imao je

notar

corpore
(S. III. 6.).

(t.

j.

testamentarno i m a ili pro ivim ljudima)

smrti

testatorove,
otvorio,

im

bi

menat
III.

knjigu (liber

u posebnu testamentorum) (S.

unijeti

I. 33. i 81.). Prije 9., R. smrti testatorove nije smio notar testamenat ni otvoriti a niti dati

je branomu drugu morao ostaviti toliko, da ovaj moe ivjeti (S. III. 2.). Koliko je jednomu sinu smio ostaviti vie nego drugima, vide azzaticum

Ipak

(S III.

8.).

Testator

imaoj je
slobodno,

te-

prijepis od njega (S. III.

li

8.).

Ako

stamenat
volju;

sastavljati

pa

je

postojao
taj

testamenat

per

nitko nije smio utjecati na njegovu

b r e v i a r i j, obavljao je unos na temelju iskaza, koji bi pod zakletvom pred komesom dala sasluana ona tri svjedoka, koji su prisustvovali testiranju; osim toga je notar sadraj
notar

modum

ako bi ipak, dok notar pie

testamenat, netko utjecao na testatora,

ima dotinika notar odmah

16.).

ukloniti (R. II.

Testis,

s.

svjedok.

S^'jedok

takova

per

modum
u mjestima

breviarij
davao po
nedjelje
tri

sastavljena

testamenta

rivariju proglasiti

javnim i podjedno pozivao, ako tko ima to prigovoriti, da se u roku od 30 dana prijavi; ako se u tom roku nitko ne prijavi, odluuje comes sa su-

na

graansko-pravnim stvarima treba da ima bar 16 godina (S. I. 43.). Ne mogu svjedoiti djeca, unuad, braa ni roaci do treega stupnja u korist svoga roaka, a tako isto
ni rob za

svoga gospodara
nijedan

(B. I.

44.)

uope
onoga,

ukuanin

cima

tri

konsilij arija, vrijedi

li

doista taj
se trai,

osim toga da onaj, koji hoe da se

testamenat;

takav testamenat

per

modum
valjanim,

breviarij
to zatrai

proglasi

15 dana, ako je bio prisutan, a u roku od mjesec dana poslije smrti testatorove, ako je u to vrijeme bio odsutan: brevijarij konano nema valjanosti pored testamenta sastavljena propisanim nainom po notaru (R. II. 7.). U roku od pet dana (R. II. 81.) poslije smrti
testatorove proglasuje notar testa-

roku od

u ijoj kui ivi (R. I. 23.). enske u graanskim stvarima uope nijesu mogle svjedoiti (R. I. 22.) ako ipak (u kaznenim stvarima treba sasluati i ensku, imadu se plemkinje u vlastitoj kui sasluati i zaprisegnuti, a puanke u crkvi (S. I. 10 libara 45.). U parnicama do dovoljan je jedan svjedok, a do 20 libara dva; nad 20 libara moe se dokazati samo ispravom (8. I. 47.). Ako je netko ponudio vie svjedoka, pa ovi osim jednoga ne potvruju njegova navoda, gubi Testis on parnicu (8. I. 48.).
korist
; 1

princip a lis

svjedok, koji po-

Testis

Vicarius.

;]5l>

tvruje injenice
anja
i

iz

vlastitoga opa-

novac

daje

siguran
(8.
III.

znanja
to,

mentarius
potvruje
I.

testis sacrasvjedok,
vjeruje,
koji

.10% kamata
pupilus.

11.).

zajam uz Vide

da

da

je

glavni svjedok
46.).

iskazao istinu (8.

Uncia,

s.

mjera za teinu,
II.

'/i*

Thesaurarius, s. niar za imovinu crkve

jenca (R.
biralo
II.
4.).

blagajnik, rizsv, Lovri-

libre,

funte?; (S.
s.

43.).

Usura,
S.
II.

lihva.

Trogiru
veli,

je

starije

doba

lihva bila

samo openo zabranjena

Nigdje se ne
ta

Veliko Vijee per godine 1435. odreeno bude, da ga biraju comes i curia (R. II. 45.). Birao se na godinu dana i preuzimao je oficij polovicom mjeseca oujka (R. II. 80,), primivi toan popis itave imovine i blaga crkvenoga, nad kojim je imao bdjeti; takav popis

ga

je

97.).

scrutinium;

bi bila ta lihva. se

Vidi se ipak, da

moglo zaduiti jo nepobrano a ne veli se, to li bude, ako je ito vrijedno vie od danoga zajma; naprotiv se veli, to biti, ako je ono vrijedno manje (S. III.
ito,

imao je
II.

dati

opet

sljedniku

(R.

74.).

r u m postelja t h Thorus, s. (lectum) viduitatis servare

5

Na drugom se pak mjestu da tutor mora zajmove davati uz 10% kamate (S. III. 11.). -^ Prema tome bi lihva bila zabranjena samo naelno, a doista se
43.).
veli,

smjelo lihvariti.

udovac, ostati (p s s i d e r e) (udovica) poslije smrti preminuloga

brani drug imade pravo uivati itavu imovinu branoga preminuloga druga, dok se drugi put ne oeni makar je preminuli (ili ne uda), brani drug ostavio i sinove (haeredes); samo ne smije taj brani
druga.

branog

Ovakav

Vacare,
vati,

v.

ne
a

izbivati,

neuestvotrogir-

nebiti

pri

em. U
je

skom
da

statutu

bilo

propisano,

oficijali,

koji su isluili

jednu
isti

periodu,
oficij

mogu

preuzeti

barem kroz jednu periodu

ne
oficij.

za tim,

posve slian
suci
i

mogu To

preuzeti

ni

se nazivalo

drug
III.

deteriorirati tu

imovinu
sud

(S.

vacare ab officio;
lanovi
27.).
s.

tako
6

n. pr.

13.

14.).
s.

Tina,
vino,

tinea,

kurije

morali

su

drveni

za

ovako
(R.
I.

vacare

bar

mjeseci

bava.
;

Tormentare,
muiti
(Str.

tromentare, vide marturizare.

v.

v.

Vagabundus,
II.

skitnica

(S.

Tregua, treugua,
LXVIII.).

5.).
s.

primirje

Veges,
(S.
I.

s.

bava,

bure,

lagav

3.).

Tronchus, tnmchus,

trunciis, adj.

Vendemiae, vendimiae^ vindimiae,

vindemiae^

itav, nepovrijecien, vrst.

Turcimanus,
Tutor,
s.

Siroad do 18. godine dobiva tutora, i to odreuje ga ili sam otac u testamentu, ili ako je on to propustio, kurija (S.
titnik.
III.

s.

berba vinograda.
alienatio.
put.

tuma.

Venditio,

s. s.

Viagium,
Viatici
kovi (S.

vide

expensae
I.

putni

tro-

10.). Tutor sastavlja inventar itavoj imovini pupilovoj, a gotovi

Vicarius,

zamjenik, napose s. zamjenik komesov; osobito su se-

87.).

560
tako nazivali zamjenici u mletako doba, ako
vlada
nije

Tuma
komesovi

rijei.

jeti

od

te

ozlede

umre

li

ozleeni.

postavila

mletaka odmah ko-

mea;
bilo

je

podruje takova vikarija isto kao i komesovo, a

i

ima se ozleditelj kazniti, kao da je poinio homicidium, smru, inae pak globama po komesovoj
rasudi.

Bude
iz

li

ozleditelj

prije
dati

on se nazivao
Vigilia, blagdana.
s.

viceconte.
(veer)

osude puten

zatvora,

ima

dan

uoi

jamevinu (plezariam).

Vinum,

s.

vino.

Ponovno

bilo je

Xenium,
Zappa, s. Zappare,

s.

vide exenia.

zabranjeno dovoziti vino u Trogir iz drugoga mjesta izvan trogirskoga

kotara
(S. II. 47., R.
I.

54.

Violentia mulieribus
enskih

kaznilo

68.).

motika.
v.

silovanje
i

zapare,

s.

kopati,

se globom,

to

okapati, obraivati.

po 200 libara enskoj ako je silovatelj ne bi vjenao, a 100 libara opini; kaznio se i pokuaj silovanja: enskoj 40 libara, a opini

Zappator, zapator,
teak; vide

kopa,

lahorator.
cetron.

Zedron,
Zelator,

s.

s.

50

libara.

Nije

li

krivac

mogao

vide

gorljivi,

zaneseni

platiti,

imala

mu

zagovornik, prijatelj.

se

odsjei glava

sluga i rob imao se objesiti. Silovanje slukinje - robinje kaznilo se

Zizania,
I.

s.

s.

kukolj, smutnja (S.

2.).

neznatnom globom (robinji 10 libara, opini 25); jo se manje plaalo za silovanje bludnici (njoj 5 libara, opini 10) (S.
21.).

Zitadantia,

vide
I.

citadancia.

vide copulus. Zopulus, s. bunZucha, ztcccha, gucha, s.

deva,

bua
s.

(R.

3.).
II.

II.

Zudese,
vrettenus,

Vretenus,
vestrenus,
teno,
53.).

veteronus,
s.

vertenus,

vreIII.

mjera za

povrine

(S.

sluba upanova. Zupanatus, s. upan. Zupanus, zuppanus, s. To se ime podavalo naroito gla-

sudac (R.

54.).

Yulgaris

sermo,
s.

varima bratstava
materinska
zao
s

no narod
i

je ve-

tim

imenom

neku

vlast,

(hrvatski) jezik (str. LXXIV.).

Vulgarizare,
vesti

proglasiti, pre(hrvatski)
ozleda, iz koje

pa su se trogirski nobili protivili tomu imenu. Napose bilo je zabranjeno bratstvu postolara
ara
imati
i

na
(str.
s.

materinski

ko-

jezik

Vulnus,
je

zlu

LXXV.).
rana, ozleda. Kazniti

sudskom vlau), pa su smjeli imati samo

upana
(sa

se imala

samo ona
ali

gastalda za sveanosti (S.

III. 63.).

krv potekla,

ne na usta
nije

ili

Uza sve

nos.

Na

nakanu
Onaj.

se pri

tom

pazilo.

koji bi

ozledu

i ime upan uzdrala sve do danas i u reformaciji od god. 1427. na-

su se

to

bratstva

nanio,

pridri se u zatvoru,

se ne vidi,

hoe

li

dok ozleeni umri-

zivlje

se glavar bratstva sv.

Duha

upanom

(R.

II.

18.).

Biskupi,

priori,

komesi,
i

podestati,

kapitaiieji,

rektori
Biskupi^
:

vikariji trogirski.
i

Priori

komesi'

Podestati,

kapitanei

vikariji'^'

God.
God.

1064. 1076.
1097.

sv.

loannes loannes loannes loannes

Dabrana
Vitalis

''prior)

Orsini
sv.

Orsini

God.
God.

sv.

Drao'us

Orsini

1111.

sv.

Orsini

God. 1151. (?) Dessa God.- 1179. Michael 1180. 1185. Michael 1189. 1203. Treguanus (1206.
,,

Marinus (comes) Dirsemirus (comes) Marinus (comes)

Vulcina (comes) Grubesse Helias filius (comes) (1227.
1231.)

Desa de Piciga

(rector)

1254.).

(1239. 1241.)
Cerne Carbonis
(1242.)
(rector)

Stephanus (Stepco) de Bribir (comes) (1223. 1263.)

Dirsemirus de Orsaro
(potestas) (1243.).

Stephanus de Picica (potestas) (1245. 1246.)

Vido (potestas)

(1250.)

* Popis ovaj do godine 1418., dotino 1420., izraen je po

sauvanim

ispravama

po reformacijama k trogirskomu

statutu.

362
Biskupi

Biskupi, komesi

trogirski

Priori

komesi

Podestati,

kapitanei
:

vikar?ji
Fr. Columbanus

Guido (krki) comes potestas (1263.)

(1255. 1274.)

Rolandus banus fcomes)

(1264. 1267.)
loannes (1278.)
loannes de Bribir (comes)

Stephanus Martinusius (comes) (1264.)

Preste de Cotopagna (potestao)

(1274. 1279.)

(1274)
(po-

Niuoslaus Cipriani
testas) (1276.)

Mladinus de Bribir (potestas) Stane de Va;

ricassis

(capitaneus)

0277.)
Jacobus
Rustichu
(po-

testas) (1282.)

Gregorius (1283.1296.)

Georgius de Bribir (comes) (1282. 1303.)

Franci scus Faletrus (Falerius) de Venetijs (potestas)

(1283.)

Palmerius Falci de Firmo

(potestas)

(1284.

1285.)

Raynaldus

Georgij

de

P'irmo (potestasli 1288.)' (1287.

Stephanus Ugerij de Ancona potestas) (1289.

I

1290.)
Alberguccius Jacobi (potestas) (1291.); Ben-

venutus
statis)

(socius pote-

(1291.)
(loan-

Fhilippus Zannis
nis)

de

Nappis
(potestas)

de

Ancoha
(1292.)

ji-od.

1255. 1340.

:J68

Biskupi

Priori

komesi

Fodestatij

kapitanei
:

vikariji

Mladenus (potestas) (1296.); Guido de Aldofredis de Kegio (Ca;

pitaneus) (1296.)
LflberiikM

1297. 1317.)

Romanus de
(1302.)

Stenis

(de

Padua) (capitaneus)

Benvenutus Tresij de Ancona (capitaneus)

(1303.)

Paulus

e Bribir (comes)

Andalus de Pesco (capitaneus) (1305.)

(1305. 1317.)

Madius de Varicassis de Zadra (potestas)

(1308.)
Oliverius de

Rubeis

de

Aneona
(1308.)

(potestas)

Lampredius Victuri

(1318. 1348.)
Marinus Maurocenus (comes) (1322. 1324.)
Nicolaus

Matthaeus
(

Sori

(Zori)

potestas et capitaneus)

(1312. 1318.)

Venerius

(co-

mes)
Dardi

(1324. 1326.)

Bembo

(comes)

Franciscus
(1327.)

Monta-

(1326.)

f^nana (socius comitis)

loannes Graonicus (comes) (1327. 1333.)

Maurocenus loannes (comes) (1336.

1338.)
Philippus Molino (comes)

(1338. 1340.)
?ON. HIST.-JUR. X.

30

S64
Biskupi

Biskupi, komesi

tro>-irski

Priori

komesi:

Podestati.

kapitanei
:

vikariji

Marcus

Celso

(comes)

(1340.)

Nicolaus Barbadico

(1341. 1343.)
Petriis

Memmo

(1344.)

Marcus Ruanus (Ruzini)

(comes) (1348.)

Bartholomaeus (1349. 1359.)

Marcus Celso (comes)

(1350.)

Marcus Rugini (comes)

(1352. 1353.)
Petrus Gradonico (comes)

(1355.)

Marcus Bembo
(1357.)

(comes)

Franciscus de Georgio de Zadra (comes)

Rudulplius

de

la

Piro

(potestas) (1358.)

(1358. 1375.)
Dragulinus
(1358.)
Cliarvatinus

(capitaneus populi)

Paulus

de Geor^io Zadra (vicarius)

de

(1360.)
Nicolaus Casotti

(1362. 1371.)
Augustinus
Casotti
rt

de

c c

Petrus de Micatio
Stipe de

Nicolao

iiod.

1340.-1403.

365
Fodestatij
Icapitanei
i

Biskupi

Priori

komesi:

vikariji

Doimus de
Marti no

>

Nicolaus de

Jacobo
CD

Stipe de

Nicolao

Orisogonus Dorainis (137: 1403.)

Jacobus de Kaduchis de Zadra (comes) (1378.)

Haldesserius de Sorba de

Janua (comes) (1379. 1383.)

Nicolaus Azelini (comes)
(1383.)

Miehael Ratclii Borsise de Nona (vicarius)

(1382.)

Paulus de Paulo de Zadra (comes) (1384. 1386.)

Urse loannis fcomesj

(1386.)
Guerrerius
Petrachi

de

Georgius de Georgio de Jadra (comes) (1391loannes Nelipi (comes)

(1393.)

Fermo fpotestas) (1389. 1390.)

Ludovicus de Matafaris de Jadra (comes)

(1396.)

Damianus de Nassi de
Jadra (comes) (1397.)
(irisogonus

de Zadiilinis

de Jadra (comes)
(1400.)

Paulus de Georgijs de Zadra (comes) (1402.)

I

866
Biskupi :
Simon Dominis

Biskupi, komesi

trosrirski

Komesi :
Georgius de Georgijs de Zadra (comes)

R^ktoH.

(1403. 1420.)

(1402. 1403.)
Jacobus de Raduchis de Jadra (comes) (1406.)

Damian de Nas si de Jadra

(comes) (1408.)
Philippus de Georgijs de Jadra (comes) (1411.)

Pasqualis de

Restis

de

Ragusio (comes)
(1412.)

loannes de Pini (comes)

(1414.)

Michael de Restis Ragusio (comes)

(1416.)

de

141^=:*

mjeseca svibnja:
Mirsa de Mauro Giovanni de Doimo

mj eseca lipnj
Leon de Nicolo
Michel de Lodovico

a:

mjeseca srpnja:
ive de Ludovico Giacomo de Nicolo

mjeseca kolovoza:
Leon de Nicolo Simon de Nicolo
* Popis ovih rektora izraen je po .,Memorie
(iov.
istoriclie di

Tragurio

di

Luio ".

god. 1403. 1420.

367
Jh'ktori

Biskupi

Komesi

mj eseca rujna:
Nicolo de Pietro
catio

Mi-

Giosef Zori

mjeseca listopada:
Andrea iga
Michel
turi

de

Nicolo

Vit-

mjeseca studenoga:
Bufalo de Doimo
Nicolo de Pietro Micatio

mjeseca prosinca:
Michel de Nicolo VHturi (Iregorio de Stefano

1419.:

mj eseca

sij

enj a:

Giovanni de Doimo
ive de Ludovico

mjeseca veljae:
Nicolo de Pietro de Micatio

Nicolo de Paulo

mjeseca oujka:
Giovanni de Doimo Biagio de Lua Vituri

mjeseca travnj

a:

Mirsa de Mauro Nicolo de Pietro de Micatio

mj eseca svibnja:
(liovanni de

Doimo

Donato de Casotti

mj eseca lipnja:
Mir sa de Mauro
Michel de Nicolo Vitturi

368
Biskup'i

Biskupi, komesi

trogirski

Komesi

Rektori

mjeseca
k

srpnja
lo z a
:

Mirsa de Mauro
Nicolo de Stipe

mjeseca ruj
Nicolo de Paulo ive de Ludovico

ua

mjeseca listopada
Bufalo de Doimo Pietro de Chiudi

mjeseca studenoo-a:
ive de Ludovico
Nicolo de Paulo

mjeseca

ro s

nc

Doimo dc Cegi
Zore de Marco

1420.:

mjeseca

sijenja:

ive de Ludovico

Simon de Nicolo

mj eseca velj ae:

Giovanni de Doimo

Andrea iga

mj eseca oujka
Blasco de Andrea
Biasio

de

Lua

Vittmi
a:

mj eseca tra vnj

Donato de Casotti Nicolo de Paulo

mj eseca svib nj
Blasco de Andrea Giovanni de Doimo

a:

mj eseca lipnj
Bufalo de Biasio de

Doimo

Lua

Vitturi.

god. 1420. 1828.

;^,69

Biskupi poslije godine

Marino Cernotta (Kabljaiiin) (1423.

1420.==

Tomaso Tomasini (Mleanin) 1424.

Giovanni Vitalesco (1438.

1435.)

1424.)
^1437j

Lodovico Scarampo Mezzarota (1435.

1440.)

Angelo Cavazza (1440.

1452.)

(Jiacomo Giustinian (^Ilecanin) imenovan, a Giacomo Torlon de Ancona

izabran (1452.)
Christoforo (1476.)

Lodovico Cippico (Trogiranin) izabran (1483.), Leonello postavljen.

Francesco Marcello (1489.

Tomaso Negri (Spljeanin) (1524.

Federico Cornaro (1560.)
Alvise Cornaro

1524.) 1525.)
Tomasov (1525.

Christoforo Negri de Balistis (Spljeanin), sinovac

1560.)

(1561. 1567.)
in

Tomaso Spera

Dio da Fano (1567.

1574.)

Antonio Giiido da Mantoa (1574.

Marcio Andreiicci da Udine (1604.

Pae

Giordauo da Vicenza

1623.) (1623. 1649.)

(1649.-1562.)

1604.)

Francesco Coccalini (Mleanin)

Giovanni Paolo Garzoni (Mleanin) (1663.

Giovanni Andreis (Trogiranin) (1676. Giovanni Cuppareo (1684.

1676.)

1684.)

Simeon Cavagnini (1695.

Pietro Paolo Calorio

1695.) 1699.)

Stefano Cupilli (1699.-1708.)

(1708. 1713.)

Michelangelo Farolfi (1713.

Giovanni Vidovi (171Q.

Antonio

1716.) 1722.)

Kai

(1722. 1631.)

Giuseppe Caccia (1731. Girolamo Fonda (1738.

1738.)
1755.)

Didaco Manola (1755. 1766.)

Antonio

Mioevi (1766. 1784.)

Lelio Cippico (1784.)

Antonio Beli^lava (1787.-1790.)

Giovanni Pietro Galzigna (1790.-1794.)

Giovanni Antonio Pinelli (1794.-1828.)

* Popis ovih biskupa mjene prema ..Storia della
srt.
i

dalji
di

popis

komea

cittn

Trau

di P. Andreis'*

izraeni su uz neke prood M. Perojevia,

363.

d.

370

Biskupi, komesi

trogirski

Komesi u Trogiru od
Simon Detrico Tron Giacomo Zorzi Giacomo Barbarigo GiovaDDi Nani Magdaleno Contarini Marco ^lemmo 1435. Marco eno
1420, 1421. 1424. 1426. 1429. 1430. 1432.
. ,

god. 1420. do god. 1797.

1514. 1515. 1517. 1518. 1518. 1521. 1524. 1527. 1530. 1535. 1537. 1538. 1540. 1543. 1545. 1548. 1551. 1554. 1556. 1559. 1563. 1564. 1567. 1569. 1570. 1571. 1573. 1576. 1578.
Ferigo Contarini (viceconte) Girolamo Diedo Nicolo Michieli Giovanni Zane (viceconte) Alessandro Zorzi

Lua

Domenico Pizzamano
Alessandro Lippomano

Marco Donado
Alvise Calbo

1436. 1439. 1440. 1444. 1447. 1448. 1449. 1449. 1450. 1454. 1454. 1458. 1461. 1465. 1468. 1470. 1470. 1473. 1477. 1480. 1482. 1482. 1485. 1486. 1488. 1490. 1493. 1496. 1498. 1499. 1501. 1503. 1503. 1503. 1505. 1509. 1510. 1513. 1514.

Zorzi Valeresso

Antonio Contarini Donato Barbaro Gabriel Barbarigo

Alvise da Mula

Zaccaria Barbaro Zaccaria Orio

Tomaso Minotto
Pietro Marcello (viceconte)

Urban Foscarini

(viceconte)

Girolamo Malipiero Francesco Balbi Giovanni de Garzoni

Nicolo Arimondo

Lodovico Diedo Benedetto Contarini Agostin Contarini (viceconte) Giovanni Alberto Giovanni Moro Prosdocimo Arimondo Venceslavo da Riva
Carlo Capello Alvise Lando

Lunardo Contarini Vincenzo Basadonna Sigismondo da Molin

Francesco Tiepolo Agostin Bembo
Mattio Pizzamano

Lodovico Lando Francesco Lipporaano

Troilo Malipiero

Nicolo Pisani

Girolamo Dona Francesco Ferro Nicolo Arimondo Carlo da Pesaro Pasqual Foscarini

Alessandro Bollani Francesco Querini Gabriel Emo Antonio Longo Nicolo Priuli Alvise Corner Giovanni Battista Tagliapietra

Marco Pizzamano
Alvise Barbarigo

Antonio da Canal Pasqual Foscarini Lorenzo Corraro (Coreggio) Paolo Malipiero Marco Malipiero (viceconte) Girolamo Querini (proveditore) Doliin Venier Bernardin Contarini Alessandro Viaro Alvise Orio Girolamo Pizzamano
Pietro Zane (viceconte)

1581. 1582. 1585. 1588. 1590. 1593. 1596. 1598. 1601. 1604. 1606. 1609. 1611. 1614. 1616. 1619. 1621.

Tommaso

^larin

Francesco da Mosto Alvise Barbaro

Alvise Michieli
Dolfin Dolfin

Bernardo Venier Girolamo ]\Iinio

Domenico Minio
Alvise

Bembo

Ambrosio Cornaro
Alvise Morosini

Domenico Contarini
Agostin Tron Francesco Tron Gabriel Morosini Filippo Molin Angelo Gabriel

ffoci.

1420.- -17yo.

Hll
Zorzi Pizzamano

1624. 1624. 1626. 1627. 1630. 1632. 1635. 1638. 1641. 1643, 1646. 1647. 1649. 1651. 1651. 1653. 1654. 1656. 1657.
165<'-!.

Loreuzo Tiepolo (lirolamo Zane (viceconto) Alessandro Diedo Loreuzo Minio ^larco Molin Giovanni Antonio Foscarini Bernardin Malipiero Lorenza Foscarini

Andrea C'ornaro David Trevisan

(rirolamo Marcello Nicolo Zane

Andrea Trevisan
Giovanni Battista Donado
ceconte)
(vi-

Mare Antonio Mocenigo

(liovanni Battista Foscarini

Andrea Gritti Giacomo Semitecolo (viceconte)

Ang-elo Gabriel

Zuanne Barbarigo (viceconte) 1659. Marco ^lalipiero

Francesco
Correr
(viceconte)

1662. Giovanni 1663. 1668. 1668. 1670. 1672. 1675. 1676. 1676. 1679. 1681. 1684. 1687. 1689. 1692.

Francesco da Molin
Galjriel Zorzi

Dionisio Pisani

Bernardo

Gritti

Federico Friuli
^kirco Loredan

Bernardo Barbare Antonio Diedo Zuanne Friuli

Alvise Foscarini

1694. 1697. 1700. 1702. 1705. 7108. 1711. 1713. 1716. 1719. 1722. 1724. 1726. 1729. 1732. 1735. 1737. 1740. 1743. 1746. 1748. 1751. 1753. 1757. 1759. 1761. 1765. 1767. 1770. 1773. 1776. 1779.

Lua

Friuli

Marco Barbarigo Marco Balbi

An;j:elo

Balbi

Faolo Vitturi Giovanni Paolo Dolfin Antonio Querini

Pietro

Donado

Vincenzo Contarini
(iiovanni Battista Contarini

(riovanni Gottardo Catti Leopoldo Gurti Marco da Riva

Andrea Pasqualig:o Francesco Badoer Zuanne Querini Santo Marin

Pietro Mario Corner

Girolamo Cicogna

Andrea Soranzo Girolamo Bragadin

Lazzaro Ferro Francesco Diedo Trifon Barbaro Zuanne Bragadin Francesco Diedo Pietro Soranzo
Alvise Balbi

Giovanni Battista Badoer Enrico Dandolo Zaccaria Canal

Zilio Minio Francesco Loredan Pietro Antonio Bembo Zuanne Corner

1781 .Alessandro Doltin

1784. 1786. 1789. 1792. 1795.

Giovanni Battista Bembo

Andrea Bembo
Michiel Venier

Francesco Grioni

Santo Contarini.

Tiskarske pogrjeke.
^a
"))

Str.
"1

11.

redu 14. ima

11

biti
11

kakav je"
.,

mjesto kakav ej"

^7

VI.

34.

77

znadu"

znadu"

r
.,

XI.

21.
;i

11

11

bude obiaj"
godine 1322.
oticijalima"
i.L

JI

budeo biaj"
g-odine

n
:\

XVII.
,.

5.

2322."

11

11

..

16.

11

11

ofcijalima"
izdanje,"

)!

}i

.,

XX. XXIV.

.,

24.

11

11

izdanje."

11

17.
18.

77

77

prirode"

prirodne"

'."I

..

XXV.
XXVIII.

")

r,

77

vjerovao"

rovao"
mjesto se-

..,

11

17.

77

serenissimae reipublicae"
renissimaer
ei publicae"

:i

..

XXVIII.

11

29.
24.
8.

.,

11

qualecumque'

mjesto qualecumgue"
.,

V
71

..

XXIX.

11

11

11

Sauvala su"
biti"

77

Sauvala
di zg\"

se"

..

>;

..

XXXIL XXXV.
XXXVI.
XL.
XLII.

11

11

11

bili-'
.,a

11

34.

11

11

a di 29." svrava"

11

r U n
11

11

28.
38.
3.

11

11

11

srvava"
.,

..

'1

77

.,

primio
Jer"
urbe,"

u''
11

primio n"

.,

11

11

77

11

Jo"
urbe."
imperialibuspue^'

..

..

XLIV. XLVI.
XLVIII.
'\

11

30. 33.

77

11

11

11

.,

imperialibusque"

)]

r
..

;i

11.

77

petitum/'
77

mjesto .,petitum"
77

r,

11

15. 25.
10.

..
77

principes,"
77

principes"

li

?i

11

11

Aai"

..

aai"
neg'ligentur"
estis"

XLIX.
., 11

..,

..

77

negligenter'*
estis,"

,.

V
11

22.
13. 33.

..

77

11

11

LI.
7"!

nominabatur,'
77

.,nominabatur."
alinei"

11

77

.. 11
11

77

77

alieni"

??

..

',1

35.
15. 13.

..

r>

eorum,"
..omnes,"
.,

..eorum."

1?

LII.

..

77

11

omnes"
morani'"
.,Domaldo(e)"

;5

LVII.

11

morandi"

,.

36.
^1
n

Domaldo
11

(e)"
11

LX.

JI

26.

avenerant,"

avenerant"

" "

Na
*

str.

,
..

LXin.

redu

, ,

5.

ima
,.

biti

..tidelitas,"

mjesto fidelitas."

,.

,.

LXX. LXXXIX.
XCI.

36. 26.
10. 12.

ubi"
..

Subi"
caetara"
..viri."

,
.

..caetera"
viri,"

.
,

..

.
,.

,
,.

ducatusi3,"
,S.
i

ducatus^^."

,.

XCIV.

40.
10.
3.

C.

8.

C.

L.^

CL
'?.

, .
,
,.

Mathei,"
martyris"
cato-"

Mathei.'^
..martijris"

,:

..

.
.

7.

25.
1.

.,

cato"

..

14.
15.

21."
vel"

,1."

,.

24. 26.

..

ve" .que5-

..

15.

,.

,.

quc-"

15.
17.
19.

Si
20.
29.
2.
,',

eciam^^"
in coutinenti"

eciam^-"
incontinenti"

tempore"

tempora"

ZO.

Volumusi%"
quod-

Volumus,"
buod^,,L.

32. 35.

1.

.
,
,.

33.
3.

M.

coiSj"

cois."

43.

clavibus/'

clavibus."

43.
51. 52.
55.
57.

4.

massarij."

massarij."

u natpisu
redu
..

Index"

Iudex"
..vcndimiarum"
,.

16.
4.

vendimiarum"
fuerit^ in"

..fuerit'jin"

u natpisu
redu
..

Lib. II.,"
firme."

Lib.

I.,"

77.
79.

2.

firme."
..sepem^'*)!^"

11.

..(sepemi5)i6"

79.
.S4.

..

29.

alienas"
,.V.

alineas"
'

..

32.
4.

a citadantia'

..

V. a citadantai

104.

..

testamentum"
possiti' illud"
si vir"
..

testameutum"
..possit^^;

104. 108.
109.

,
.^

17.

illud

23.
29.

sivir"

..

obser-

obser"
f uerint)=^i"

111. 114. 116.

..

31.
1.

(fuerint)=^i,"

..

coram"
ad L2 3"
ciales,

..coram"

,.

10.

ad2 3"
..ciales

121.
123.
127.

,.

15.
2.

et"

et"

, ,

..subtracta"

..subracta"

18.

..commissarie"

commisarie"
..Reformatiorum'

128. 130. 135.

u natpisu
redu

..Reformationum"
..

15.
2.

Marini,

Marini"
princices"

principes"

"

"

s^a

str.
..

135. redu 37. ima 13G.

n

biti

..debeat"
..piscatoribus."

mjesto dabeat"
..

,.

30. 24.
9.

..

,,piscatoribns"

..

..

139.
142.

.,

VI.1
.,

vrhonorabile"
conditionibns..present"

..

..

>:

honorabili''

,,

,.

..

142.
145.
155.
157.
.,

47.
,,

..conditionibus"
..presenti'
i

..

,,

22.
34.
10.
ri

%
?:

..

..

,/^L.

Lib

i-

i^Lib.'
,.deceaut"

..

..

debeant"

..

..

159.

28.
28.

,.

,XXV."
r
r

XXV"
forensis:"
T., IV.
..Lib,
str.^'

..

..

163.

?J

?:

,.forensis,

,.

.,

169

30.

??

,T. IV., Str."

..Lib.
I.

.;

175. u natpisu

..

Cap."
,^

Cap."

,
,.

..

181. redu 30.

..

..eorum"
..valeaf
??

..eorum."

..

183.
187.

..

4.

..

valea"
..moriantnr
..udicibus"

,.

..

..

23.
24. 24.

J9

moriantur"
..iudicibus
'

....

..

200.
202.

..

..

..

..

r
JI

-5

.,ecclesiastieha"

,.

ecclestichn"

.
..

.
..

^37.

;;

43.

J5

Nani"
..

v
^

Zani"
..confirraite"
.,bollotis"

238.
240. 241. 242.
243. 253.

..

40.
20.
4.
r
'5 )'

confirmate "

..

..

..

ballotis"

,
..

..

,.quemadmoduiii"
,.ef'

^
,J

..quemodmodiim"
,.

..

16.

..

es

'

..

,.

15.
..

,,

,,

alienas

,.

..alineas"'
..

..

..

11.
1.

,,

farsi'biti

tbrsi
,.

'

..

..

289. stupcu

redu 14. ima

..

..punire"
..birali
,.

mjesto

punire
su ih

..

..

305.

,.

2
2. 2.
2.
1.

34.

..

su''

..birali

..

..

306.
307.
307. 309.

?:

..

26.
39.

..

otkupiti'

..otkupiti"

.,

.,

,
..

..spitiarius''
..s

.,spiciarius"

,.

..

..

48.
7.
:

medikom"
,.

..smedikom"
..apelacija"

.
,
..

..

..

..apelaciju"
..kao

..

310. 314. 315.

.,

2.
1.

,.

30.

..

kazna'

.,kaok azna"

..

.,

46.
1.
'

..likom"

..

..

"

2.

..likom" ..nekretninu, uz koju" mjesto

..nekretninu, koju

..

316.
323. 325.

1.

..

19.

,i'
..konsilijariji''

mjesto

..t"

,.

..

1.

,
..

24.

..konsiliarij'

..

2,
2^
..

28.

..

,.

otima,"

otima-"
isko,"
prodloili"
^ ,

..

325.

29.
4.
V

..

isko-"
..predloili"

.
,.

..

328.
330.
330.

1. 1.
.

5?

43.
13.

V
5;

bratstvo"

bradstvo"
,is."

>

2.

??

s."

Na Na
..

str.

331. u natpisu ima

biti

..fangus"

mjesto
biti

,,fagius''

str.

,.

332. stupcu 336.

336. 337.
V r

,.

1.

redu
..

11. 12. ima

38. ima biti
39.
3.

,.

upana"

mjesto
,.i"
\^

upanu"

2
2.
2.
1.

i."
,

mjesto
,.

^
,,

5.

..

..cijeloj"

,.

.^cijelo"

75

,.

339. 342. 343. 344.

9.
y

..

.,281."

,.28."

r r
..

,.

y.

10.
18.
1.
,

,.

komesova"
dovrenoga"

mjesto komesarova"

,.

?5

1.

dovrenoga"

o
1.
r

..

n
.,

..

,.

.rini"
Pallotta"
biti

ini"
Pallottta"

345.
349.

27.
8.
i

..

..

1.

II.

ima

..pod-reenom"

mjesto

po-

dreenom "
'

349.

?!

1.

3.

2.

odozdo ima

biti

pomonik" mjesto poponik"

2.

349.

1.

posljednjem

str.

349. stupcu

redu

1.

ima

biti

obav-ljanje"

mjesto

obavljanje"

57

j:

350.
357. 360.

r
..

2
1. 1.

,.

33. ima
17.

,.

biti
,.

..njegove"

mjesto
..

..nje-

gove"

..

..nagrada,"

..nagrada;"
..materinska"

>;

32.

,.

materinski"
biti

..

..

..

361. redu pretposljednjem ima 362. stupcu

3.

dotino
..potestas"

dotino"
..potestao"

redu

5.

6.

ima

biti

'i'-pt^ c-o|Uui 'S^Ai<t

rt^

ft 9etif

cf

iz

rukupisa

i>.

list

Oi.

ir.

2.

PRILOG UZ MON. HIST.-JUR.

X.'

TABLA

1.

Tloris dananjega Trogira

po

katastralnoj mapi.

U
1.

gradu:

Kua

povjesnika Ivana Lucija.

2. 3.

4. 5.
6.

Druga kua Luio. Rodna kua povjesnika Pavla Andrei: Kua bana Berislavia.

Kua Kua Kua

Stara

Coriolana Cippica.
Celio-Cege.
Casottia, knjievn

7.

Rodna kua Marka

8. Tri
9.

kue

Fanfogna-Oaragnin.
Dragazzo.

Nutrizio.

10.
11.

kua

Nova kua posljednjega Dragazza, umro prof. dr. Ante Lubin.

12.
13.

Kua

povjesnika Ivana Katalinia.

Manastir koludrica
Nikole.

Benediktinaka

s;

14.
15.

Crkva Sv. Duha (danas muka puka Biskupija (danas sudska zgrada).
Stolna crkva sv. Lovrijenca.

16.
17.

Opinski dom, negda kneev

Loggia.

dvor.

18. 19.

Crkva

sv.

Barbare.
i

20.
21.
22.

Gradska vrata

kip

sv.

Ivana.

23. 24. 25.

Kua Kua Kua Kua

Stara

Sobota.
Statileo.

Madirazza.
Grazio.

kua

Slade ilovia.

njoj

biskup Luigi Skakoc.

26.

Nova kua Slade ilovia.

Crkva Crkva
i

27. Glavni trg. 28. 29.

manastir Dominikanaca.
i

Otok iovo

30.

i-^

^'mk'^4,

31.

32. 33.

sv. Petra negda manastir d negda manastir Crkva sv. Mihovila Crkva Gospe od Karmela istoimen Kateo Camerlengo.
i
i

Crkva

sv.

Ivana.

Na Ciovu:
1.

Crkva Crkva

sv.

Lazara, negda kolegium

i

demija), sada bolnica

2. 3. 4. 5.
6.

zaklonits

Kua Kue
Crkva Crkva

Jakova Ivevi. Skakoc.

sv.
sv. sv.

bratovtina.

Petra.

Nikole.

PRILOG UZ MON.

HIST. JUR.

<y

TOV

f\C/

^\

JN 9575 .C76 1915 IMS Croatia (Federated Republic. Statut i reformacije grada Trogira

OF MEDIAEVAL STUDIE6
59

OUEEN'S PARK

'

:V'

,^^.

^^'

V^A^'^: