TCAR LETME HUKUKU Ticari letmenin Temel Nitelikleri: 1. 2. 3. 4. ktisadi faaliyet, Devamllk Bamszlk Kapasite.

ktisadi faaliyet ile gelir salamann hedef alnmas, devaml olmas, bamszlktan kast ise hem i hem de d ilikilerinde bamsz karar verebilmesi, Kapasite ile de esnaf faaliyetinin snrlarn amas gerekir. r. Bir gazete bayii bir ticari isletme midir? Gelir salama hedefi varsa, devamllk ve sreklilik amac gdyorsa ve esnaf faaliyetinin snrlarn asyorsa, bamszsa ticari isletmedir. Bir doktor ikinci bir doktoru yannda cret karl altryor.Burada da yine iktisadi faaliyet, devamllk ve bamszlk artlar gereklemitir.Ayrca kapasite art iin gereken bir gelir de vardr.Haliyle ticari iletmedir. Ticari letmenin Malvarl; a. Maddi Malvarl: Sermayesi, hammaddeleri, iletmeye tahsis olunan gayrimenkuller, aralar menkulleri. r.Fabrikadaki makine ve binalar. b. Gayri Maddi Malvarl: letme ad, ticari unvan, ,snai rnler. Kiraclk hakk,Fikri Mlkiyet Haklar ve Good Will(mteri evresi).r.marka, patent,tasarm vb. Ticari letmede Merkez ve ube: 1. Merkeze ballk, 2. D likide Bamszlk, 3. Mekan Ayrl, 4. Ayr Muhasebe. Bamszlk sadece d iliki asndan geerlidir. ilikide ise bamszlk yoktur. Tam tersine merkeze balk sz konusudur. Mekanlar ayr olmal, merkez ile ube iletmeleri ayr yerlerde faaliyet gstermelidir. Bunun istisnas: Bankalar.Ayn binada st katta Genel mdrlk, altta ise ube vardr. Merkez ile her ubenin muhasebeleri ayr tutulmaldr. ubeler bulunduklar yer ticaret odasna aidat demek zorundadrlar. SBundan kast ubenin muhasebe defterinin ayr olmas gerekir. Merkeze ilikin btn ticaret sicil kaytlar ubenin bulunduu yer ticaret siciline kaydedilir.ubeler merkezin ticaret nvann ube olarak kullandklarn belirtip bu ekilde kurulmak zorundadr.R. Halk Bankas Bahelievler ubesi. ubeler bulunduklar yerin ticaret odasna kaydolmak ve buraya para demek zorundadrlar. Ticari letmenin Devri; Herhangi bir ekle tabi deildir. Yazl, szl, gizli ve ak olabilir. Devredilecek unsurlar arasnda devri ekle tabi olanlar varsa bu durumda ekil art yerine getirilir.r.gayrimenkuller iin resmi senet ve tescil gerekir.

Devrin Hkm ve Sonular; Devirle tm tesisat devralana geer. Bunun aksi kararlatrlabilir. yi niyetli devralan iletme iindeki 3. Kiilere ait mallarn mlkiyetini de kazanr.Aktif ve pasifler devralana geer.Alacakllarn rzas aranmaz.Bunun sebebi alacakllarn korunmasdr. Devrin ihbar ve ilan tarihi itibaryla 2 yl hem devreden hem de devralan mteselsilen sorumludur. 2 yl sonra devredenin sorumluluu sona erer, sadece devralana bavurulur. Ticari letmenin Rehni: Rehin Veren; iletme sahibi.tzel ve gerek kii olmal. Rehin Alan;Kredi messeseleri(Banka ve finans kurumlar) kredili sat yapan kurulular, kooperatifler.Bu 3 grubun dnda hi kimse rehin szlemesinde taraf olamaz.Bu konuda emredici dzenleme vardr. Ticari letmenin Rehnine u konular olabilir; Ticaret nvan ve letme Ad, Menkul iletme tesisat, Sinai haklar( patent,marka) Bir ticari iletme rehninde bulunmas zorunlu (ticaret nvan, iletme ad ve menkul iletme tesisat ve zorunlu olmayan(sinai haklar) unsurlar vardr. Bir ticari iletmenin rehninde ticari iletmenin, ticaret nvan, iletme ad, rehnin kurulduu anda mevcut menkul iletme tesisat rehnin kapsamna mutlaka girer. Patent marka gibi snai haklar ise rehnin kapsam dnda braklabilir Rehin dnda brakma ilemi tamamen taraflarn iradesine baldr.Rehin szlemesinde bunlarn rehin dnda brakldklarna dair bir hkm yoksa bunlar da rehin szlemesine konu olmu demektir. Bu rehnin kapsamna ticari iletme rehni kanununa gre; ticaret nvan, iletme ad, rehnin kurulmas annda ticari iletmede mevcut olan makine ara motorlu nakil aralar yani menkul iletme tesisat markalar patentler gibi snai haklar girer. Ticari iletmenin gayri menkuleri rehin kapsamna girmez. Rehin szlemesi noterce dzenlenir. Noter iletmenin bulunduu yerdeki noter olmal.Bu kanunun emredici hkmdr. Rehin hakk tescille doar. Tescil ilemi szlemenin yaplmasndan itibaren 10 gn iinde yaplmaldr. Rehin veren mutad faaliyetlerini srdrebilir. Makineler,nakliye aralar, tama servisleri, ticari iletmenin ad ve unvannn kullanlmas mutad ilerdendir. Mutad faaliyetlerle ilgili snrlama yoktur. Snrlama mutad faaliyetlerin dndaki ilemlerde sz konusudur. Mesela, izin alnmadka iletme ve rehinli mallar devredilemez, iletme ayni hakla snrlanamaz, yeri deitirilemez, takas edilemez. Ticari iletmenin rehininde rehin hakk tesis edilmesine ramen mal rehin alana teslim edilmez. Bunun sebebi iletmenin faaliyetlerine serbeste devam edebilmesini salamaktr. Rehinden haberdar olmakszn ticari iletmenin sicil blgesindeki mnferit unsurlar zerinde mlkiyet iktisap eden 3. ahsn haklar mahfuzdur. letme Konya sicil blgesinde rehnedilmi.Konya sicil blgesi iinde iyi niyet korunmaz ama afyon

da sat olmusa iyi niyet korunur. 3. Kii Konyadaki ticaret sicilini bilmek zorunda deildir.3. kii bu maln rehinli olup olmadn bilmiyorsa yani iyiniyetliyse rehinsiz olarak mal iktisap eder.Bu durumda rehin verenin tazminat sorumluluu doar.3. kii maln rehinli olduunu biliyorsa mal rehinli iktisap eder. Merkezi sicili bulunan mallar (marka, patent, otomobil) bakmndan 3. Kiinin iyiniyeti korunmaz.3. kiiler mallar rehinli olarak edinmi saylr.Merkezi sicili bulunan mallar hakknda tm Trkiye tek bir sicil blgesi olarak kabul edilir.Yani herkes ticaret sicilini bilmek zorundadr. Rehnin Sona Ermesi; letmenin sicilden terkini, Borcun denmesi. TCAR a. Ticaret Kanununda Dzenlenen ler, b. Bir Ticari letmeyi ilgilendiren ler, c. Ticari Karinesi, (eer ilem annda ticari olmad ve ilemin ticari saylmasna halin icab msait deilse karine rr) d. Bir taraf iin ticari i niteliinde olan Szlemeler dieri iin de ticari itir. Bir i TK de dzenlenmise ticari bir itir. Bunun bir ticari iletmeyi ilgilendiriyor olmas ya da taraflarn tacir olmas gerekmez. TK iinde Ticari iletme, irketler, kymetli evrak, deniz ticareti, tama ve sigorta hususlar dzenlenmitir. r; Tzel kii tacirin mterisine yemek smarlamas durumunda bu bir ticari itir. Zira paray irket demektedir. r; Bir hal tccar bir buzdolab alr, tacir buzdolabn evine aldn sylerse ticari i karinesini rtm olur. Bu i ticari deil adi bir itir. r; Bakkaldan alnan kola ve ekmek ticari i deil zira bakkal bir ticari iletme deil ama marketten alnan ticari itir. Yaplan alveri market iin ticari i sayldndan bizim amzdan da ( d bendi) ticari itir. Ticari Olmann Sonular: Teselsl karinesi, Mteselsil sorumluluk geerli. Adi iler iin tam tersi. Faiz, Zamanam. Adi sorumlulukta tm borlular kendi paylarna den oranda sorumludurlar. Alacaklnn her bir borludan isteyebilecei miktar, o borlunun payna den miktar kadardr. Alacakl borlulardan alacan talep edemeden kefile gidemez. Mteselsil sorumluluk halinde ise;alacakl herhangi bir borluya istedii miktar orannda gidebilecei gibi, borluya gitmeden mteselsil kefilden dahi alacan talep edebilir. Faiz; 1. art edilmemi bile olsa faiz yrtlebilir, 2. Faiz orann taraflar serbeste belirleyebilir

3. Bileik Faiz yrtlebilir 4. Faiz anaparay geebilir, 5. Faizin ilemeye balayaca tarihi taraflar belirleyebilir.Aksi halde vadeden, vade yoksa ihtar gnnden balar. 1) Kanuni Faiz; kanunda belirlenmi faiz. 2) radi Faiz; taraflarn serbeste belirledikleri faiz. 3) Kapital Faizi;anapara faizi 4) Temerrt Faizi;Direnim, Gecikme faizi. 5) Basit Faiz; 6) Bileik faiz; faize faiz yrtlmesi.Kural olarak yasaktr.Ancak caiz olduu yerler de vardr.3 aydan aa olmamak zere cari hesap szlemesinde ve borlu bakmndan ticari i niteliine haiz dn szlemesine faize faiz yrtlebilir. TACR Bir ticari iletmeyi ksmen dahi olsa kendi adna ileten kimse tacirdir. Unsurlar; a. Bir ticari iletmenin varl, b. ticari iletmenin fiilen iletilmesi, (ticari iletmenin kurulup aldnn sirkler,gazete,radyo vs ile duyurulmu olmas veya sicile tescil ve ilan edilmesi) c. iletme faaliyetinin (ksmen de olsa) kendi adna olmas. Bu 3 unsur mevcutsa tacir sfat kazanlmtr.Baka bir ilem yaplmasna gerek yok. Kklere ait ticari iletmeyi bunlarn adna ileten veli ve vasi tacir saylmaz.tacir sfat temsil edilene aittir. Bir ticaret yasana ya da ticaret yapabilmesi iin izne ihtiyac olan kiilerin ( memur) tacir saylabilmesi iin 3 unsurun gereklemesi gerekir.Unsurlar gereklemise bu kiiler tacirdir.Ancak yaptklar ilerden dolay hukuki,cezai sorumluluklar sakldr. Tzel Kii Tacir: a. ticaret irketleri (kolektif,komandit,anonim,limited), b. Dernekler (sdece gayesine varmak iin ticari iletme ileten dernekler. Kamu yararna alan dernekler tacir sfatna haiz deildirler.)ve c. KT ler(TCDD,Belediye Halk Ekmek,vb KT ler tacir saylsa da devlet tacir deildir) Tacir sfat tzel kiiliin kazanlmasyla balar, kaybyla sona erer.

Donatma tirak; Adi irketin deniz ticaretindeki eklidir.Tacirlere dair hkmler bunlara da tatbik olunur.Donatma itirakinin kendisi tacir deildir.Tacir sfat mterek donatanlara (ortaklara) aittir. Adi irketten fark burada tacire ilikin hkmler uygulanrken adi irkette bu uygulanmaz. Donatma itiraki tacir olmayan ama tacir olmann sonularna tabi olan bir yapdr. Tacir Gibi Sorumlu Olanlar; A. Hukuken var olmayan bir iletme adna ilemlerde bulunan kii tacir gibi sorumlu olacak ancak tacirin yararland hak ve menfaatlerden faydalanamaz. Bu kiilerin sorumlu tutulmasnn sebebi ise iyi niyetli 3. kiilerin korunmasdr. B. Bir ticari iletmeyi kk veya kstl adna ileten vekil veya vasi cezai hkmler bakmndan tacir gibi sorumlu olur. Tacir Olmann Sonular; *Birinci Grup Sonular; flasa tabi Olma, sadece tacirler iflasa tabidir. Ticaret Unvan Seme ve Kullanma, Her tacir ticaret siciline kaydolmak zorundadr, Tacir ticari defterleri tutmak zorundadr Tacir bulunduu yerdeki ticaret odasna kaydolmak, aidat demek ve odalar tarafndan belirlenmi mesleki kurallara uymak zorundadr 6) Tacir basiretli i adam gibi davranma zorunluluu vardr. (Saduyulu, tedbirli, ileriyi gren-bu zel hayatnda deil ticari hayatnda geerli). 7) Tacir ticari rf ve adetlere tabidir. 8) Tacir cret ve faiz isteme hakkna sahiptir. Kararlatrlmam ya da szlemede yazlmam bile olsa faiz ve cret isteyebilir. Tacir hayr ii yapmaz menfaati iin alr. 9) Tacirin yapt iler ticari itir. 10) Tacir ile yaplan szlemede belirlenen cret fazla ise tacir bunun indirilmesini isteyemez. nk tacir szyle bal kiidir.Oyunbozanlk yapamaz.Tacir ticaretiyle ilgili bir alanda bunun indirilmesini isteyemezken ticaret d ilerinde byle bir talepte bulunabilir. Ancak bor ticari ileriyle ilgili bulunsa bile bu cret veya cezai art tacirin ykmna neden olacaksa isteyebilir. 1) 2) 3) 4) 5)

R; Basiretli i adam gibi davranmamama; Tacir mal alyor o kadar paras yok ama yine de szleme yapyor, Biri hesap defterini kaybetti bakas bu defterle hesabndan para ekti.Banka burada basiretsiz davranmtr.Kimlii kontrol etmeliydi. Yine bir tacir 2001 krizine ramen dolarla gidip yer kiralyor sonra uyarlama istiyor Yargtay basiretsiz davrandn syleyerek davay reddediyor. Ayn yllarda bir ahs dolarla dkkn kiralyor. Ancak tacir olmadndan Yargtay basiretli davranma ykmll olmadna kanaat getiriyor. Karlksz eke kar bankaya bavurma. Bankann basiretsiz davranma, aratrmadan ek kesmesi. -kinci Grup Sonular; 1.Tacirler arasnda; 1)Temerrde drme, 2) szlemeyi fesih ve 3 ) szlemeden dnme iin kar tarafa varmas gerekli ihbar veya ihtara ihtiya vardr.Bu ihbar mutlaka noter, iadeli taahhtl mektup veya telgraf yollarndan biriyle yaplmaldr.Bu ekiller dnda yaplan ihtar veya ihbar geerli deilidir. 2. Tacir fatura talep edebilir, bedeli denmise bunun faturada gsterilmesini isteyebilir. Faturay alan kii 8 gn iinde itiraz etmezse faturann ieriini kabul etmi olur. r. Krizde 10 kiiye buzdolab satm gibi fatura kesiyor.8 tanesi itiraz ediyor 2 tanesi itiraz etmiyor 8 gn iinde. Faturay kesen bu 2 kiiden paray talep edebilir. tiraz istenilen ekilde yaplabilir. Ancak ispat kolay bir yolla yaplmaldr.faturay alan 8 gn iinde telefonla ya da yz yze konumayla faturann dzeltilmesini istedi.Bunun zerine fatura 8 gn iinde dzeltilmezse bu yaplan szl itiraz ispat edilemez.Bu yzden noterle, iadeli taahhtl mektupla veya postaneden yaplmaldr. 3.Ticari defterlerin taraflarn lehine delil olmas, 4.htilaflar ticari dava konusu olur. ( her iki tarafta tacirse veya her iki tarafn ticari iletmesini ilgilendirmesi gerekir) TCAR SCL Tacir ve ticari iletme bilgilerinin kaydedildii sicildir. Ticaret Odas ya da Sanayi ve Ticaret odas tutar.Byk illerde Ticaret odasi, kk illerde ise sanayi ve Ticaret odas bulunur.

Ticaret sicilinin ieriini herkes inceleyebilir. rnek ve tasdikname istenebilir. Tescil kural olarak talep zerine yaplr. lgili kii sicil memuruna bavurur. stisnaen resen tescil olabilir. Mahkeme karar gereken veya tescilinde tereddt hasl olan durumlarda geici tescil yaplabilir. Tescil talebini; ilgililer, mmessiller ve hukuki haleflerse ilgili sicil memurluuna yaplr. Tescil iin birden fazla kii yetkiliyse birinin mracaat yeterlidir. Tescil talebi dileke ile olur.Tescil talebi tescile tabi hususun gerekletii (ticari iletmenin ald) tarihten itibaren 15 gn iinde yaplmaldr. Tescil iin yetkili sicil memurluuna yaplr.Y etkili sicil memurluu ticari iletmenin bulunduu yerdir. Sicil memuru belgelerde eksiklik grrse,eksiklerin tamamlanmas iin sre verilebilir.Verilen sre iinde eksiklik tamamlanmazsa talep reddedilir. Ancak eksiklikler fark edilmeden tescil yaplmsa artk bu tescilin geersizlii ileri srlemez. Sicil memeuru ekli ve maddi unsurlarda birtakm hatalar grrse talebi reddeder.Red kararnnn tebliinden itibaren 8 gn iinde Asliye Ticaret mahkemesine eer Asliye Ticaret Mahkemesi yoksa Asliye Hukuk Mahkemesine yaplr.tiraz zerine mahkeme evrak zerinde inceleme yaparak dosyay karara balar. Baz hususlarn tescili 3. Kiilerin menfaatini etkiliyorsa itiraz bu kiilerce de yaplr. Bu durumda 3. ahslar dolayl ilgilidir.Bunlarn menfaati ihlal edilmemitir ancak mahkemeye geldikleri takdirde dinlenirler. Tescilin Fonksiyonlar; Tescil gazete ile ilan edildii gnden itibaren hkm ifade eder. Bylece 3. Kiinin de menfaati korunur. r.virket Cuma gn A y azledip B yi ie alyor ve ilan ediyor.A irket adna mal alyor.satclar A nn mallarna karlk irketten parasn demesini istiyor.A nn pazartesi yapt ilemler irketi balamaz. Kimse iyi niyet iddiasnda bulunamaz. Bu nedenle her tacir bu gibi kaytlar takip etmeli. Tescili gereken bir husus tescil, ilan gereken bir husus ilan edilmise artk hi kimse iyiniyet iddiasnda bulunamaz. Buna tescilin mspet fonksiyonu denir. Kimse tescili bilmediini iddia edemez. Bir ticari mmessil azledilirken bunun

iin tescil ve ilan gerekli. eer bunlar yaplmsa 3. Kiiler bilmediklerinden bahisle iyiniyet iddiasnda bulunamazlar. Tescil gereken bir husus tescil,ilan edilmesi gereken br husus ilan edilmemise bu husus kural olarak 3 kiilere kar ileri srlemez.3. kiiler iyiniyet iddiasnda bulunabilirler.Ancak bu durumdan haberdar olan 3. Kiiler saylamaz.Eer tescil ve ilan yaplmamsa artk nemli olan 3. Kiilerin durumdan haberdar olduklarn ispat etmektir. r. irket A y azletmi ancak ilan etmemi. Ancak durumu faks ile bildirmitir kar tarafa.Bu durumda 3. Kiilerin durumu bilmelerinin ispat edilmesine gidilir.spat ederse yaplan muameleye bal olmaktan kurtulur.Olayn faksla bildirilmesi de bir anlamda 3. Kiiyi haberdar ettiinden dolay mteri iyi niyetli deildir.Eer faks ekilmemi olsayd irket yaplan muameleye bal olacakt. Marka: Bir iletmeye ait mal ve hizmeti dier iletmeye ait mal ve hizmetten ayrt etmeye yarayan iaretlerdir. r. Lassa, Bossa. Koruma sresi 10 yldr.Onar yllk dnemler halinde yenilenmesi gerekir. Szck, harf,say marka olabilir.Ses ve koku henz marka olamaz.Nokia nn melodisi. Markann Fonksiyonlar; Ayrt edicilik,Kaynak gsterme,Kalite , reklam ve tantm fonksiyonu. Marka 5656 sayl Markalarn Korunmas Hakknda K.H.K. hkmlerine dayanarak yaplacak tescille elde edilir.Haksz rekabet hkmlerine gre de korunur.Markann tescil edilerek korunmasnn sresi 10 yldr.Bu sre dolunca yeniden har denecek 10 yl daha tescil edilebilir.Mal retildii srece tespit edilebilir.Yurt dnda 100-150 yllk markalar vardr. Koruma cezai ve hukuki olur. Cezai para ve hapis cezas , ticaretten men,tecavz konusu mallarn ticaretten alkonulmas,mallarn retildii makinelere el konulmas gibi cezalar. Hukuki koruma ise maddi ve manevi tazminatla salanr. Markann Reddi in Mutlak Nedenler: 1. Ayrt edici zellii bulunmayan marka olarak tescil edilemez. 2. Ayn trdeki veya ayn mal ve hizmetlerle ilgili olarak tescil edilmi veya daha nce tescil iin bavurulmu bir marka ve ayrt edilemeyecek kadar ayn olan marka olarak tescil edilemez.

3. Devletlere ait bayrak,arma kullanlamaz. 4. Maln kalitesi, retim yeri konusunda halk yanltacak nitelikteki markalar. 5. Tarihi, kltrel deerler. 6. Kamu dzeni ve genel ahlaka aykr iaretler. Marka koruma sresi 10 yldr. tescil yenilenmezse sona erer.Sahibinin vazgemesi ile de sona erer.Mahkemece markann hkmszlne karar verilmesi halinde de marka sona erer. Ticaret Unvan: Bir taciri dier tacirlerden ayrt etmeye yarayan addr. Lassa Lastik sanayi. Her tacir iletmeyi at gnden itibaren 15 gn iinde ticaret siciline kaydn yaptrmal ve ilan etmeli. Ticaret unvan devredilirken ticari iletme de devredilmelidir.Unvan tek bana devredilemez.stersek devretmeyebiliriz.Unvan tescilli ise TTK daki ticaret unvann koruyan hkmlerden faydalanrz, deilse ancak haksz rekabet hkmlerine gre zmlenir. Gerek kiiler iin ticaret unvan tescili olsa da sadece sicil blgesinde ise TTK hkmlerine gre korunur. Sicil blgesi dndaysa haksz rekabet hkmlerine gre korunur. Tzel kiilerde tescilli ise tm Trkiye de korunur. TTK daki hkmler uygulandnda tecavzn durdurulmasn, sicilden silinmesini ve olumusa zararn tazmini istenebilir. letme Ad: letmeleri birbirlerinden ayrt etmeye yarayan addr. Dalar maazas.Ticaret unvan ile arasndaki fark; 1. Ticaret unvann sadece tacirler kullanr ve mecburdurlar.letme ad ise ihtiyaridir.Kullanlmas halinde tescili gerekir.letme adn sadece tacirler deil esnaflar da kullanabilir. 2. Ticaret unvan ticari iletme ile devredilirken iletme adlar tek bana da devredilir. Korunmas ile ilgili olarak ticaret unvanna ilikin kurallar geerlidir. Haksz Rekabet: Unsurlar; a) Yaplan Hareket iyi niyet kurallarna aykr olmaldr. b) Bu hareket sonucu zarar veya zarar tehlikesi olumaldr. c) Zarar ile hareket arasnda illiyet ba olmaldr.

Haksz Rekabetin Hukuki ve Cezai Sonular; 1. Tespit Davas, 2. Men Davas 3. Maddi ve manevi tazminat. Ticari Defterler: Defter tutma tacir asndan hem bir zorunluluk hem de ihtiyatr. Yevmiye Defteri, Defteri Kebir, Envanter Defteri, letmenin mahiyeti ve neminin gerektirdii defterler. Bu defterler al onayna tabi olup japan iin onaya lzum yoktur. Tacir usulne uygun tutmal. Defterleri hi veya gerektii gibi tutmamak, gerekli onaylar yaptrmamak, hileli envanter karmak, belgeleri ibraz etmemek, 200 gnden az olmamak zere adli para cezasna arptrlr. Cari Hesap: Para, mal, hizmet ve dier hususlardan doan karlkl alacaklarn ayr ayr istenmeyip bunlarn cari hesap szlemesin kaydedilip belli bir sre talep edilmesinden vazgemedir. r. A, B ye kuma, B de A ya takm elbise satyor. Ticari ilikiyi hzlandrmak iin cari hesap szlemesi ortaya kyor.Bu szlemenin sresi dolduu zaman karlkl bor ve alacaklar hesaplanr ve borlu olan taraf, borcunu der. Cari hesap szlemesinin geerli olmas iin iki tarafn da tacir olmas zorunlu deildir. r. Banka mteriye istedii zaman kullanabilecei 50.000 TL ayrrsa mteri ile banka arasnda cari hesap szlemesi yaplmtr.Bu szlemeye dayanarak mteri alacaklarn bankaya ynlendirebilir.Szlemenin sresi dolduktan sonra borlar ve alacaklar hesaplanr. Cari hesap szlemesinde taraflar karlkl olarak birbirlerinden alacaklar ve borlarn istemekten vazgemilerdir. TACR YARDIMCILARI Baml Tacir Yardmclar 1. Ticari Mmessil 2. Ticari Vekil 3. Pazarlamac Bamsz Tacir Yardmclar 1. Acente 2. Tellal 3. Komisyoncu 4. Tama Komisyoncusu Ticari Mmessil: Tacirin ticari faaliyetlerinde her trl ii yrtmeye ve yapmaya yetkili olan yardmcya ticari temsilci denir. Tayini herhangi bir ekle tabi deildir.

Atanmas ak ve zmni olabilir ama ticaret siciline tescili ve ilan yaplmaldr. Bir ahs iletmeyi ynetmeye ve d ilikilerde de temsil etme yetkileriyle donatlmsa ticari mmessildir. Ticari iletme sahibi hangi ileri yapabiliyorsa ticari mmessil de hemen hemen ayn ileri yapabilmektedir. Ancak mmessilin yapaca iler iletmenin amacna uygun olmaldr.letmenin amac kr elde etmek ve bu kr datmaktr. letmenin sona ermesine yol aacak rehin, devir, fesih gibi ilemleri yapamaz. Ayrca aka yetkilendirilmedike iletmeye ait gayrimenkulleri satamaz ve zerinde ayni hak tesis edemez. Temsil yetkisi 2 ekilde snrlandrlabilir; 1. Sadece belli bir ube ile olmak zere snrlama, 2. Birlikte temsil, ifte imza. Ancak bu snrlamalarn 3. Kiiye kar ileri srlebilmesi iin tescil ve ilan gerekir. Bu iki snrlamann dnda kalan snrlamalar tescil ve ilan edilemez. Dolaysyla 3. Kiinin iyi niyetini ortadan kaldrmaz. Ancak 3. Kiiler snrlama konusundan haberdar ise iyi niyetleri ortadan kalkar. Ticari mmessil ticari iletme konusu olan bir ile ilgili kendisi i alamaz.(Rekabet Yasa) Sona Erme Halleri; (Atama nasl yaplm olursa olsun yetki geri alndnda mutlaka tecil ve ilan edilmelidir. Tescil ve ilan yaplmad zaman 3. Kiilerin iyi niyeti ortadan kalkmaz.Tacir temsilcinin ilemlerinden dolay sorumludur.) Azil; Her zaman azledebilir. Ancak bu hakkn kullanrken mmessilin zarara uramamasna dikkat etmelidir. stifa; Mmessil her zaman istifa edebilir.Ancak iletmeyi zarara uratmamaya dikkat etmelidir. lm; letme sahibinin lm mmessillii sona erdirmez.Miraslar isterse devam ettirebilir.Mmessilin lm ise sona erdirir. Ehliyetin Snrlanmas veya Kayb; letme sahibinin ehliyetinin snrlanmas mmessillik ilikisini sona erdirmez ama mmessilin ehliyet kayb mmessillii sona erdirir. flas; Mmessilin kendisine ait baka bir iletmenin iflas ile mmessillik ilikisi sona ermez. Mmessillik yaplan iletmenin iflas mmessillik ilikisini sona erdirir. Devir; devir ile mmessillik sona erer. irketlerde fesih ve tasfiye aamas ticari mmessillii sona erdirmez. liki, tescil ve ilanla sona erene kadar devam eder. Bir ticari iletmenin tm ilemlerini yapan ve buna tacirin ses karmad kiiler, sarahaten temsilci olarak atanmam olsa ve byle bir tescil, ilan olmasa dahi zmnen atanm saylr.

Ticari temsilci, iletmeye ii alp kartabilir,banka hesab aabilir,ticari vekili atayabilir, kambiyo senedi dzenleyebilir,taciri mahkemede temsil edebilir. Ticari temsilci, ortaklk szlemesini feshedemez, ticaret unvann deitiremez, tacirin iflasn isteyemez. Tacir birden fazla temsilci atayabilir. Birlikte imza artyla snrlayabilir. lem miktar ve ilem konusu hakknda snrlama getirilebilir. Bu snrlamalar tescil ve ilan edilemez. bu sebeple 3. Kiilere kar ileri srlemeyecektir.Ancak uygulamada bu yasaa ramen tescil yaplabilmektedir. Bu tescil sonu dourmaz. 3. Kiilerin bunlar bildii ileri srlemez. Ticari Vekil; Ticari temsilciye gre daha snrl bir temsilcidir. Eer iletmedeki btn iler iin atanmsa genel yetkili, sadece baz iler iin yetki verilmise zel yetkili ticari vekildir. Ticari vekiller, iletme sahibi adna borlanamaz, zel olarak yetkilendirilmedike kambiyo senedi dzenleyemez. Atanmas hibir ekle bal deil. Zmni, ak ve yazl, szl olabilir. Tescil ve ilan ettirilemez. Yetkilerinin geri alnmas mmessile benzer. Tacir ile vekil arasndaki iliki ou zaman hizmet ilikisi biimindedir. Ticari vekil,dn para ve benzerini almak,kambiyo taahhdnde bulunmak,dava amak,alm davay takip etmek gibi ilemleri yapamaz. Bu ilemler iin kendisine ak yetki verilebilir. Ticari vekilin yetkisi, iyerinde asl ilan ve panolarda belirlenir.Byle bir ilan yoksa ticari vekil satla ilgili tm ilemleri yapabilir, faturay dzenleyebilir, her trl ihtar ve ihbara muhatap olabilir. Vekil ilikisinin sona ermesi ilan edilmez ama gerekiyorsa duyurulur. Pazarlamac; iletmenin merkezi dnda ilem yrten bu seyyar memurlar iletme namna sattklar maln bedelini almak ve makbuz vermek ve borluya mehil ita etmek yetkisine sahiptirler.Sattklar maln bedelini alabilir.Bedel karl makbuz verebilir.deme ile ilgili vade tayin edebilir. Atanmalar ekil artna bal deildir.Bunlar asndan bir yetki belgesinin bulunmas yeterlidir.likinin sona ermesi ile bu yetki belgesi geri alnr. Rekabet yasa ve sona erme ile ilgili yukarda anlatlanlar bunlar iin de geerlidir. Ticari iletmenin dnda srekli ekilde cret karlnda tacir adna yetkili ilem yapmaya yetkili kiidir. Pazarlamac ilikisi srekli bir ilikidir tek br sefer yaplan aracl pazarlamaclk deildir. Tacir ve ticari mmessil atayabilir. Pazarlamacnn blgesinde tekel hakk vardr. Pazarlamacya tekel hakk verilmeyecekse bunun yazl olarak kararlatrlmas gerekir.

Pazarlamacnn tm masraflar tacir tarafndan denir.masraflar pazarlamacnn zerine ykan szleme hkmleri geersizdir.Pazarlamacnn bu masraflar isteme hakk bulunmaktadr. Pazarlamaclk Szlemesi belirtilen srenin sona ermesi ile biter. Sre bitmesine ramen szleme devam etmise szleme belirsiz sreli hale gelir. Bamsz Tacir Yardmclar 1. Acente 2. Komisyoncu 3. Simsar Acente: Belirli bir yer veya blge iinde srekli bir ekilde ticari bir iletmeyi ilgilendiren szlemelerde araclk eden ve bunlar o iletme adna yapmay meslek edinen kimseye acente denir. Unsurlar; 1. Bir szlemenin varl, 2. Tacire araclk yapma, 3. Yer unsuru 4. Faaliyetin Sreklilii, 5. Bamszlk Acentenin Haklar; 1. Acentenin tekel hakk, 2. Olaanst giderleri isteme hakk. 3. Masraflarn Talep hakk, 4. cret Hakk 5. Hapis hakk Aksi kararlatrlmamsa tacir ayn blge de ayn ticaret dal iin birden fazla acente tayin edemez. r. Dou Otomotiv Konyada Volkswagen markas iin A acentesini belirliyor. Aksi yazl olarak kararlatrlmadka ikinci bir acente alamaz. Acente olaanst masraflarn mvekkilden talep edebilir. Olaan masraflar ise kendisi karlamaldr. Acentenin gsterili lks bir bina yaptrmas olaanst bir masraftr. Bunun bedelini mvekkilden talep edebilir. Ancak ii cretleri, elektrik vs giderler olaan masraflardr. Bunlar acente karlayacaktr. Acente araclkta bulunduu veya yapt muamelelerden dolay cret isteme hakkna sahiptir.Ayrca acentenin blgesi iinde bulunan ahslarla baz muameleler yaplmsa bu sebeple de cret istenir. Ancak, Konya da oturan birinin stanbula giderek bir otomobil almas durumunda Konyadaki acentenin hibir hakk yoktur.Ayn ekilde Kayseri acentesinin Konya da araba satmas durumunda da.Ancak mvekkil dorudan doruya Konyadaki ahslara otomobil satmsa, bu ite bu durumda Konya acentesi cret talep edebilecektir. Acente mvekkilinden olan alacaklarn detebilmesi iin hapis hakk tannmtr. Acente alaca deninceye kadar hapis hakkn kullanabilir.

Acentenin Yetkileri; - Mvekkili adna baz beyanlarda bulunma ve onu temsilen kabul etme yetkisi, - Bedeli ve mallar teslim alma, -Tacire ynelik davalarda onu temsil etme, Acente her trl ihbar, ihtar ve protesto gibi hakk koruyan beyanlar mvekkili adna yapmaya ve kabule yetkilidir. Turkiyede merkez veya ubesi bulunmayan firmalara kar akdettii szlemelerle ilgili olarak dava aabilme imkan vardr. Acente bedelini bizzat dedii mallar teslim alabilir. Yazl bir szleme yoksa acente szleme imzalayamaz.Mvekkil icazet vermezse yaplan szleme acenteyi balar. Acentenin Borlar; - Aksi kararlatrlmadka o blgede ayn ticaret dal iin birden fazla iletmenin acenteliini yapamaz. - Mvekkillerinin ilerini grme ve menfaatlerini Koruma Borcu, - Haber verme borcu - Mvekkilinin talimatna uyma borcu, - nleyici tedbirler alma borcu Acentenin Sona Ermesi; Anlamann sreli olup olmadna baklr.Belli bir sreye balanmayan szlemelerde her iki taraf ta en az 3 ay nceden fesih ihbarnda bulunarak szlemeyi sona erdirebilir. Szleme sreli ise srenin bitmesi ile sona erer. Her iki halde de hakl sebepler varsa szleme her zaman feshedilebilir.r.Mvekkilin cret deme borcunu yerine getirmemesi acente asndan hakl bir sebeptir. Bunlarn dnda aksi kararlatrlmam olmadka mvekkilin ya da acentenin iflas, lm, kstlanmas da acente szlemesini sona erdirir. Srekli olarak grevi savsaklama, mvekkile ait paralar ge gnderme veya hi dememe, srekli hastalk, acentenin sr saklamamas, srekli olarak aypl mal yollama gibi sebepler hakl sebeplere rnektir. Sona erme belirli bir kiinin kusurundan kaynaklanmsa dier tarafn szlemeyi feshetmek zorunda kalmas nedeniyle urad zarar kar taraf isteyebilir. Komisyoncu; Tanr mal ve kymetli evrak alm satmnda ,kendi adna cret karlnda stlenen kiidir. - Komisyoncu ile mvekkil arasnda szleme olmal, - Komisyoncu kendi namna, mvekkil hesabna hareket eder, - Komisyoncu mutlaka cret almal,