9.4.

2010

INFERENCIJALNA STATISTIKA NA JEDNOM UZORKU TESTIRANJE HIPOTEZA

Osnovne znaajke postupka testiranja hipoteza Test hipoteze da je aritmetika sredina populacije jednaka pretpostavljenoj, veliki uzorak Test hipoteze da je aritmetika sredina populacije jednaka pretpostavljenoj, mali uzorak empirijska razina signifikantnosti ( p-value) Test hipoteze da je proporcija populacije jednaka pretpostavljenoj (veliki uzorak)
1

Svaki postupak testiranja hipoteza polazi od dvije tvrdnje (hipoteze) koje su sadrajno u suprotnosti Postupkom testiranja s pomou podataka iz uzorka donosi se odluka o tome moe li se prihvatiti nulta hipoteza kao istinita ili se ona odbacuje. Postupak testiranja hipoteza obuhvaa: 1. postavljanje hipoteza 2. utvrivanje razine znaajnosti testa (signifikantnosti, greke tipa I, vjerojatnosti odbacivanja istinite nulte hipoteze). 3. Izraunavanje potrebnih veliina za donoenje odluke. 4. donoenje odluke.

9.4.2010

U postupku testiranja mogue je poiniti dvije vrste pogreaka: pogreka tipa I odbacivanje nulte hipoteze ako je ona istinita (vjerojatnost njenog pojavljivanja zove se razina signifikantnosti) pogreka tipa II prihvaanje nulte hipoteze ako je ona lana.

9.4.2010

Osnova testiranja hipoteza je sampling - distribucija parametara koji se testira (sampling - distribucija aritmetikih sredina, sampling - distribucija proporcija, sampling - distribucija varijanci i td. Korisno je skicirati problem donoenja odluke.

1. Test hipoteze o pretpostavljenoj vrijednosti aritmetike sredine populacije - uzorak izabran iz normalno distribuirane populacije ili veliki uzorak (n>30) sampling - distribucija aritmetikih sredina je normalnog oblika (Z vrijednost, z-test) - Mali uzorak (n30), sampling - distribucija aritmetikih sredina je oblika t distribucije (s n-1 stupnjem slobode), t-test

2. Test hipoteze o pretpostavljenoj vrijednosti proporcije populacije (veliki uzorak) - Sampling - distribucija proporcija je priblino normalnog oblika, ako je uzorak dovoljno velik.
6

9.4.2010

Testiranje se moe provoditi na tri naina: 1. Pomou kritinih granica prihvaanja nulte hipoteze, C (izraene u mjernim jedinicama varijable) 2. Pomou Z (ili t) vrijednosti 3. Pomou p vrijednosti (p-value)

9.4.2010

Dvosmjerni test o pretpostavljenoj vrijednosti aritmetike sredine populacije

Jednosmjerni test o pretpostavljenoj vrijednosti aritmetike sredine populacije test na gornju granicu

10

9.4.2010

Jednosmjerni test o pretpostavljenoj vrijednosti aritmetike sredine populacije test na donju granicu

11

12

9.4.2010

Primjer 9.4. Primjer 9.7. Primjer 9.8.

13

14

9.4.2010

15

Primjer 9.19.

p vrijednost 2 P Z p vrijednost P Z p vrijednost P Z z z

2 P Z 1.9 P Z 1.45 PZ 3.25

2 (0.5 0.4713) 0.0574 0.5 0.4265 0.0735 0.0006

Primjer 9. 21.
16

9.4.2010

Testiranje hipoteze o pretpostavljenoj vrijednosti proporcije populacije

Primjer 9.50.
17