Elektronik Devreler Projeler 1000 kiiden bir kii iin ! devam....

320volt blog Topluluk Aralar Yazarlar letiim Dikkat Payla Ara Epuzz Elektronik Devreler Projeler Elektronik Elektrik Makale Klavuz Bilgi Rapor, Yazar Projeleri Makaleler Elektronik Genel

En basitinden temel elektronik balang

Uzun sredir aklmada olan bir yaz hazrlamas ok uzun srd ara sra gncellenecek umarm yeterince anlalr olmutur. Bu yaz elektronik alannda yeni balayan renmek isteyen ya da hoby amal devre yapmak isteyen kiiler iin bir ok detay gz ard edilerek en basitinden ilk adm atmanz baz temel kavramlar renmeniz iin hazrland En basit ekilde bol grsel ile sizleri bilgilendirmek kolay yoldan balang yapmanz salamak ama fakat yeterli deil balang iin yeterli olabilir detayl bilgilerin bulunduu dokmanlar incelemeniz gerekli bir sre sonra detaylarn teorik bilgilerin eksiklii ilerinizi zorlatracak ilerlemeyi istiyorsanz aadaki kaynaklar imdiden el altnda bulundurun Temel elektronik hakknda komponent devre bilgileri Vestel komponent grubu malzeme bilgisi el kitab Opamplar hakknda Trke bilgiler aklamal devreler 555 Timer Entegresi Hakknda Trke Bilgiler 741 Opamp Trke Bilgiler Uygulama rnekleri Mersin niversitesi Analog Elektronik Dersleri Havya Kullanm Lehim Nasl Yaplr

lk olarak kullanacamz ana ara gereler lehim, havya, l aleti, breadboard gerisi ise ihtiyaca istee gre gelir keski tornavida vb.

Balang seviyesi iin nerim fazla masraf yapmayn en ucuz malzemeleri kullann bilirim ilk heves ok masrafa yol aabilir :) yukarda ki resimde grdnz aralardan bahsedeyim l aleti piyasada neredeyse her elektronik malzeme satan yerde bulunan ucuz dijital multi metre belli bir markas yok fakat grnm grdnz gibidir fiyatlar 56tl aras ben ok uzun sre kullandm Yaptnz devreleri test etmeniz iin breadboard deneme kart fiyat 4.6tl yaz iinde zellikleri ve kullanm hakknda bilgi var lk etapta havya ile pek iiniz olmayacak ama bulunmas art yukarda ki resimde grdnz 30..40watt standart ucuz havyalar bulunmakta fiyatlar 1015tl aras ya da nalburlarda bulunan tahta havyalar kullanlabilir fakat uzun sre altklarnda ular lehim tutmuyor bozuluyor bir para zmpara ile ara sra u temizlenip lehim verilmeli fiyatlar 25tl Not: Havya ilk kullanmda ucuna lehim verilmeli lehim ile kaplanmal Dediim gibi fazla lehim ii olmayaca iin tp lehim kullanmak en ideali ucuzu olacaktr fiyat 35tl aras

Balang Temel Bilgiler

Evimizde bir ok cihaz duvarda bulunan prize takarak altryoruz prizlerde 220 volt AC ebeke voltaj elektrik bulunmaktadr AC Alternatif akm saniyede 50 defa yn deitirir (50Hz) iki uc aras bir + bir olur 220 volt ebeke voltaj bu hali ile elektronik devrelerde kullanmak iin uygun deildir voltajn drlp DC doru akma evrilmesi gerekir ebeke voltajn drmek iin kullanlan en yaygn yntem transformatr, trafo kullanmaktr (dier yntemler hakknda aklamalar daha sonra yaplacak) uygulama iin kullanlacak trafo iin gz nne alnacak zellikler trafo k voltaj ve gcdr. Gerilim dren transformatrlerin detaylarn inceleyelim

Metal sac bakr teller ve tellerin sarlaca plastik (karkas) = Trafo gc arttkca boyutu, arlg artar balantlarda 2 ana blm var 1 Primer 220 volt ebeke voltajnn baland blm 2 Sekonder k voltajnn alnd blm Aada farkl g ve voltajlarda trafolar grnmekte dlarndaki sar kasa montaj kolaylatryor ek olarak bir ka faydas daha var (soutma, grlt vb.) Fakat kasas olmayan trafolarda yaygn olarak kullanlr o kadar nemli deildir kasa tabi ki kritik uygulamalar dnda

Kasas sklm hali

Dierleri

Yukardaki resimde grnenler byk olan L eklindeki metaller ile montaj yaplabilen kk olan ise direkt pcb bord zerine dik ekilde monte edilip lehimlenebilen ekilde grdnz gibi farkl ekillerde farkl balant ular ile bol eit bulunmakta Devre emalarndaki sembolleri

Elektronik devre emalar zerinde k blm elektronik mazeme balantlarna (dorultucu,filtre vb.) gittii iin giri k kolayca fark edilir Genelde standart olarak trafolarn zerinde giri (primer) ve k ular (sekonder) belli edilir direkt trafo zerinde yazar ya da kablo renkleri kalnlklar farkl olur Dikkat : ebeke voltajn yanllkla sekonder (k) sargsna balarsanz trafonuz zarar grr gerilim dren transformatrlerde sekonder sargs primere (giri) gre sipir (sarm) says azdr direnci dktr Diyelim ki yzey montajl bir trafonuz var ya da giri ve k kablolarndan zemiyorsunuz l aleti (multi metre) ile balant ularn bulabilirsiniz l aletinde kademe en kk diren deeri llecek konuma alnr (200 ohm) primer (giri) sargs ok sayda olduu iin sekondere (k) gre daha yksek omaj gsterir ayrca giri sargs ince k sargs kaln olur fakat k ok dk gte olan trafolarda tel kalnlndan fark etmek zor olabilir g dk oldu iin k sagsnda kullanlan tel ince kullanlr en iyisi lm yapmak Not : Trafo lmnde problarn yn rengi nemli deildir

Ayrca kritik deerler dnda bir ok trafonun sarglarnda kullanlan tel kalnlklar giri ve k belirlemenizde yardmc olur primer de kullanlan tel incedir sekonder ise daha kaln tel ile sarlr Aada sarglar arasndaki tel kalnlk farklar grnmekte

imdi bir besleme devresi ile trafo seimi trafodan kan AC gerilimin dorultulmasn diyot almas hakknda rnekler ile anlamaya alalm kpr diyot ile DC gerileme evirme yapacaz ve 7815 reglatr entegresi ile regle ilemi rnein 12 volt dc ile alan ve 1 amper g harcayan bir devre yapacaz devre 12 volt ile alt iin aklnza trafo knn 12 volt olmas gerektii gelebilir bu bir bakma doru bir bakma yanl. imdi burada devremizin besleme ihtiyacna gre seim yapyoruz rnek mikro denetleyici kontroll ya da fm alc, verici gibi uygulamalar iin bir g kayna yapacaksak regleli temiz bir kaynak gerekir bu tip devreler hassastr bu durumda trafonun k AC 13..15 volt olmamal sebebi ise regle devresinin giriinin ktan biraz yksek olmas gerekliliidir bu sadece 78xx serisi iin deil tm sabit kl regle entegreleri iin geerlidir bu konuda bilgi sahibi olacanz incelemeniz gereken ilk dokman retici bilgileri datasheet dosyalardr google zerinde kompanent ismini yazdnzda genelde ilk sayfada ilk srada ilgili bilgilere ulaabilirsiniz

rnek dc dorultma devresi,lmler

rnek devre iin 15v trafo temel alnd. Trafo knda AC gerilim bulunmakta dorultulduunda DC gerilime evirme ileminde neler oluyor grelim

Burada elektronik devre eleman olan diyod sayesinde AC gerilim DC olarak eviriliyor diyodun zellii tek ynl almasdr izgili tarafndan gelirse dier taraftan kar + gelir ise kamaz izgisiz taraftan + gelirse dier taraftan kar - gelirse kamaz burada en baa dnelim AC voltaj saniyede 50 defa bir + bir oluyordu ite diyotlar dzeni getiriyor bir ynden sabit olarak + ve almamz salyor Daha anlalr olmas iin izgili izgisiz diyorum ama bilmeniz gerekli bu ular Anot (izgisiz) ve Katot (izgili) Kpr diyod balantsnda yle bir balant kurulmu ki trafo kndaki 50 saniyelik deiim olsa da + ve sabit olarak tek ynden akyor Kullanlacak diyot trafo k voltaj ve devrenin ekecei akma gre seilir eitli devreler iin en yaygn kullanlan diyotlar 1N400X ve 1N540X serisidir 1N400X diyotlarda X 17 arasdr X yerine gelen rakam maksimum alma voltajn belirler gleri ise sabit 1 amperdir 1N4001 50 volt (RMS gerek 35v) 1N4002 100 volt (RMS gerek 70v) 1N4003 200 volt (RMS gerek 140v) 1N4004 400 volt (RMS gerek 280v) 1N4005 600 volt (RMS gerek 420v) 1N4006 800 volt (RMS gerek 560v) 1N4007 1000 volt (RMS gerek 700v) 1N540X serisi yine ayn son rakam alma voltajn gsterir gleri ise sabit 3 amper g arttka boyutlar byyor 1n400x serine gre daha uzun ve tombul 1N5400 50 Volt 1N5401 100 Volt 1N5402 200 Volt 1N5403 300 Volt 1N5404 400 Volt 1N5405 500 Volt 1N5406 600 Volt 1N5407 800 Volt 1N5408 1000 Volt

Resimde diyotlarn gerek grnmleri ve devre emalarndaki sembolleri grlmekte bu diyotlardan 4 adet kullanarak kpr diyot yapabiliriz ya da iimizi kolaylatran hazr kpr diyotlar kullanlabilir pcb hazrlarken,balantlarda daha pratiktir

zerlerindeki kodlara gre alma voltajlar gleri bulanabilir aadaki resimde KBU808 800 volt 8 amper kk olan GBL06 600 volt 4 amper byk kare eklinde olan 10 amper kpr diyotlarda bir ok eit var voltaj ve glerine gre seim yapmalsnz

ok deiik boyutlar grnmleri olsada mantk ayn drt adet diyot

Diyodlarn dijital multimetre ile lm basittir 2 ynl yaplr l aletinde kademe diyot sembolne getirilir bu kademe bir ok l aletinde ayn zamanda kablo,balant gibi testlerde kullanmak iin ses (buzer) uyarsda verir. Diyod lm 1 (katot,anot aras) : Krmz kablo izgili uca siyah kablo ise dier uca dedirilir multimetrenin ekrannda deer grnmemeli buzer ses vermemeli Arza : Eer diyot ksa devre ise tiz bir ses gelir ya da tam ksa devre deilse szdryorsa arzaya gre ekranda deiik deerler grnr

Diyot lm 2 (anot,katot aras) : Problarn yn deiir krmz renkli prob anot ucuna siyah renkli prob ise katot ucuna dedirilir multimetre ekrannda 580, 550,600 gibi rakamlar grnr. Tam deer verilemez l aletine gre diyotun eidine gre deiir verdiim deerler bir ok devrede kullanlan 1N400X 1N540X serisi iin ileride bu konuna deineceim imdilik gerek yok. Arza : Hi deer grnmez,buzer ses verir,ok dk deer grnr ise diyot arzaldr

Gncelleme 25 mays 2010 Normal diyotlarn yan sra zener diyotlarda biraz daha yksek deer grnr anlyacanz kullandnz l aletini tanmak iin en iyisi salam malzemeler ile lm yapmak her l aleti farkl oluyor Ayrca bir ara beni ok uratran bir konuyada deineyim dk voltajl (2.4v ya da daha alt) zener lmnde her iki yndede deer grrseniz rnein problar doru konumda normal deer grnyor tersinde ise dk bir deer grnyor diyotu deitirince sorun devam ederse sorun l aletinde olabilir 2 tane sfr l aletinde bu durum ile karlatm ilkinde ok uramtm Birde yksek gl dk voltajl diyotlar var ok yksek akm geirdikleri iin alma voltajlar dk olduu iin i direnleride dk oluyor mesela pc g kaynaklarndaki transistr tipi soutucuya monte diyotlar bu diyotlarda 12 volt kndaki diyotlar normal atx kaynaklarda 10amper 200 volt olur lmde 500.650 aras deer gsterirler ama 5volt kndaki diyotlar farkldr genelde 20,40 amper gcnde ve alma voltajlarda 45 volt olur bunlar ok dk deer gsterirler 150180 aras ite bu durumda diyotun bozuk olduu dnlebilir ama bozuk deildir ben uygulamalar ile rendim bir ara ok uramtm siz anslsnz :)

Konsatrler filtre ematik semboller

Dorultma sonras filtre ilemi iin kutuplu kondansatr kullanlr 1 amper iin genelde kapasite deeri 1000uf g kaynana balanan yk (devre,led,lamba,vb.) ne kadar ok akm eker ise filtre kondansatrn kapasite deeri arttrlr kapasite ne kadar yksek olursa o kadar iyi 1 amper iin 1000uf dedik 4700uf de olur 10000uf de dk kapasite olmasn yeter kondansatr voltaj iinde ayn durum geerli filtre iin 1000uf 50v, 100v, 400v volt kullanlabilir kaynak DC gerilimden dk olmasn yeter Kutuplu kondansatrlerin voltaj ve kapasitesi arttkca boyutlar byr DC gerilimlerde kullanlrken + uclar doru balanmaldr yoksa voltaja gre byk patlamalar olur eksi (-) kutup d kaplamada erit izgi ile gsterilir reticiler eit eit renkler kullanmakta hepsinde durum ayndr Not : Elektrolitik kondansatr grnmnde kutupsuz kondansatrlerde vardr

Kutuplu kondansatrlerin ematik sembolleri de eitli genelde kutuplar direkt yazmaz ekle gre anlalr

Ek olarak filtreleme ileminin daha iyi olmas iin dk kapasitede kutupsuz kondansatrler kullanlr + ve arasna paralel balanr besleme devrelerinde en ok kullanlan deer 100nf Balant ularnda yn + kutup yoktur ters balama sorunu olmaz eitleri boldur besleme devrelerinde sk kullanlanlar polyester mika seramik

Devre emalarnda ki sembol tek eit

Not: yazmn ikinci blmnde kondansatrler hakknda ek bilgiler bulunuyor incelemenizde fayda var.

Dorultucunun + klarna kutuplu ve kutupsuz kondansatrleri balyoruz devrede kullanlan kondansatr voltaj ise ana voltajdan 3..5 volt yksek olmal imdi 15 volt AC kpr diyot ile dorultuldu 1000uf 25 volt kondansatr baland uan 21 volt DC gerilim bulunmakta Voltaj neden ykseldi ?

AC volt dorultulup filtre edildikten sonra ykselir bu hesap: 1.41 x AC voltaj 1.41x15=21 Fakat bu ykselme sunidir as voltaj yine 15v tam yk zerinde d olacak ve 15 volt sabit kalacak tabiki trafonun verebilecei g alrsa bu 15 volt sabit kalmaz der ben normal olarak trafoya uygun yk kullandmz var sayyorum Ben rnek iin standart kitaplardaki bilgilere gre 3 volt fazla kullandm yani 7812 reglere iin trafomuz 15v ac oldu duruma gre 14v,13.5v olabilir tavsiye edilen deer 3 volt fazlasdr imdi 7812 ile yapacamz regleli g kaynamz ne durumda bakalm

Yukarda regleli g kayna devremizin bir ksm grnmekte ema zerinde bir ka detaydan bahsedeyim kpr diyotun eksi ucu AC giriim bir ucunun zerinden geiyor eksi ucun AC giri ile birleik olmadn belli etmek iin izimi dnl olarak yaptm baz emalarda bu ekilde izimler olur

Fakat en yaygn kullanlan yntem olmayan yerler aadaki rnekte olduu gibi direkt dier izginin zerinden geer

Bu tip emalarda balantl yerler nokta ile belli edilir

izgilerin akt yerde nokta var ise birbirleri ile balantldr nokta yok ise balantl deildir Son olarak basit bir detay 100nf kondansatrn 1000uf kondansatrden sonra balanmas art deil ayn alanda kullanlyorlar ncede olur sonrada Ne kadar ksa tutmaya alsam da konu uzuyor az kald imdi 7812 entegresini inceleyelim

Sabit kl pozitif (+) reglatr 78xx serisi

7812 aslnda 78xx 3 terminalli pozitif reglatr entegrelerinden birisidir 78 pozitif + reglatr olduunu belirtiyor 12 ise k voltajn bir ok firma farkl isimlerde retiyor genelde 78xx blm sabit bana farkl harfler gelir L78XX LM78XX UTC78XX UA78XX vb. raklk

zamanlarmda ilk grdmde entegre olduuna inanmamtm grnm transistor eklinde ve 3 bacakl genelde standart entegreler ile kyasladmzda biraz kafa kartryor ileride bu tip bir ok entegre greceksiniz hatta ayn transistor eklinde 3 bacakl smps entegreleri de var Aada ki resimde deiik markalarn 78xx entegreleri elimde 7812 olmad iin 06 ve 05 serisinin resmini ekledim boyutlar ekli ayndr orta ve sada ki entegreler kalitelidir st (STMicroelectronics) rnleri soldaki ise bilmediim bir firma UA7805

Farkl uygulamalar iin deiik klf eitleri var en ok kullanlan klflar resimde grdkleriniz (TO-220) gleri uygun artlar altnda 1 amper imdiye kadar hi kullanmadm metal klf (TO-3) 3 amper soutucu blm pcb zerine lehimlenebilen smd tipinde (D2PAK) ve resimdeki klflarn ayns olan fakat soutucu montaj blm plastik kapl klf (TO-220FP)

Bacak balantlar ise giri, k ve ase ayrca sogutucu maontaj iin kullanlan blm ase ile btndr INPUT : Giri GROUND-GND : ase OUTPUT : k +

Devre emalarnda kare eklinde izilir ya da dikdrtgen fazla bacak olmad iin karklk olmaz

Burada entegrelerin ema zerindeki grnmlerine deinelim sk sk karnza kacak benimde pek sevmediim bir izim ekli entegrenin i yapsna gre izim (bir bakma faydal ama pcb hazrlarken zorluk kartyor) genelde op-amp ve kap entegreleri zerine kurulu devre emalarnda sk sk greceksiniz imdiden aklnzda bu bilgi bulunsun rnek olarak opamp entegreleri ile yaplan devrelerin izimleri aada LM358 ile yaplm bir devre iki gen izim var anki iki farkl entegre varm gibi ama entegrenin i almna bakldnda durum daha iyi anlalyor

Lm358 Opamp alm ve gerek grnm

imdi regle devremizi kurup test edelim ncelikle devrenin kurulaca bread board aadaki resimleri incelediinzide az ok fikir sahibi olacaksnz

Son resim breadboard iindeki balaty gsteriyor fakat nadiren baz modellerde stte uzun izgili blm iki farkl bamsz gurutan oluabiliyorbuna dikkat edin

Birde i yap kullanlan malzeme

rnek Uygulama Devresi 7808 8 Volt Regle

Ben rnek uygulama devresi iin 7808 8volt regle entegresini kullandm besleme iin trafo 9 volt AC filtre kapasitr 1000uf devrenin son halini sematik olarak aada grdnz gibi

Kullandm 7808 kma montaj iin bacaklarn uzatmak zorunda kaldm birde kullanm daha kolay olduu iin 4 adet 1n400x serisi diyot yerine 2 amper kpr diyod kullandm

Grdnz gibi fazla kark deil fakat breadboard ne kadat iimizi kolaylatrsada bir ok balant iin zil teli denilen tek damarl kablolardan kullanmak gerekli yukarda ki resimde grdnz gibi devremizi kurduk ve altrdk multimetre ile lmlere bakalm

Yaplan lmler trafo k,dc dorultma k ve rele k ac voltaj dc evrimi iin 1.41X9 (9 trafo k voltajdr) bulunduum mahallede ebeke voltaj biraz yksek olduu iin trafo knda 9.7 volt ac bulunuyordu buna gre dc voltajda biraz yksek oldu Dijital Multimetre ile voltaj lmlerini yapmanz iin l aletinin kademesini ilgili blme getirmelisiniz

lm yapacamz voltajdan emin olduumuz iin 20volt kademesini rnek olarak gsterdim fakat emin olmadnz durumlarda en yksek kademeyi kullann geri her zaman yksek kademeyide kullanabilirsiniz sadece gstergede 1 volt altn gremezsiniz rnein yksek DCV blmnde 1000 (1000volt) seili olsayd 13.6 deeri grnmezdi sadece 13 grnr

Gncelleme 25 mays 2010

Dijital l aleti ile DC voltaj lm

l aletinin komitatrn leceimiz voltajn deerine gre DCV konumuna alp gerekli blm getiyiyoruz 200mv . 1000v dc seenekleri var. leceimiz voltajn deerini bilmiyorsak ya da emin deilsek yksek bir kademe semek iyi olur. Resimde en basitinden yarm dalga dorultma devresini rnek gsterdim krmz prob diyotun izgili ucuna (katot) siyah prob ise dier uca dedirilir voltaj llr. Tam tesi balantda yaplabilir yani diyotun ucuna siyah prob dier ucada krmz prob dedirilebilir bu durumda l aleti zarar grmez sadece l aletinin ekrannda problarn ters bal olduu - iareti ile bildirilir mesela 12v lyorsanz -12 olarak grnr l aletinin bu zellii + kutuplar belirlemek iin i grr rnein iini gremediiniz bir adaptr kablosunda + kutuplar belli eden bir iaret yok bu zellik sayesinde doru ucu bulabilirsiniz ltnz voltaj her zaman tam grnmeyebilir genellikle dk deerlerde toleranslar olur mesela 5volt 4.50v 4.80v .5.60v vb gibi grnebilir bu nemli deildir genelde devreye gre yk zerinde voltaj normale dner ya da tasarmda kablo kayplar dnlerek k biraz yksek ayarlanmtr vb yani ufak tefek toleranslar dert etmeyin

Dijital l aleti ile AC voltaj lm

Alternatif akm AC lmnde l aletinin komitatr ACV bmnde llecek voltaja gre uygun deere alnr lm yaplr AC voltaj lmnde problarn yn nemli deil fakat lmde dikkatli olmal ok yanltr problar llecek noktaya iyi temas ettirmeli mmknse elle temas etmeli (baz l aletleri arabiliyor) Trafo klarnda tam deeri grmek zordur rnein 12 volt bir trafonun 220volt girie gre k deiir 12volt sabit voltaj gstermez bizim mahallede voltaj 230volt akamlar 240 voltu gryorum bazen geiyor trafolarn voltajnda 12v farklar oluyor pek nemli deil ama yeni balayan kiiler voltaj deerlerini kafasna takacaktr en azndan bende yle olmutu :)

Dijital l aleti ile DC Akm lm

DC akm lmnde l aletinin komitatr DCA blmnde llecek akma gre uygun deere alnr + kutupa seri balant yaplarak lm yaplr. Burada dikkat etmeniz gereken leceiniz akmdan emin deilseniz ya da kademe yetersizse yksek kademede lm yapn mesela bir g kayna testi yapyorsunuz 200ma akm leceksiniz mutlaka l aletinde yksek bir kademe sein var ise 500ma yoksa st ne varsa. Eer lmde kademedeki deerden yksek akm ekilirse l aletinin iindeki sigorta atar geri biraz ura ile sigortay deitirirsiniz ama nadirende olsa l aleti arzalanabilir

Ek Bilgiler 1 Direnler
En ok kullanlan komponentlerden biri diren nedir deerleri nasl okunur bilgiler ip ular. Nedense diren okumak pek nemsenmiyor bir ok kii zerinde gzlemlerim budur :) ama zaman kazanmak asndan ok nemli ayrca malzemecinin bir yanl bir ok soruna yol aar bir ok malzemeci diren okumay bilmez kutu zerinde yazana gre malzemeyi verir dnsenize kutu iine yanl bir deerde diren karm ya da toptan bir karklk var sizde lm yapmadnz ura dur :) ama en nemlisi zaman kazandrmas Diren: Ad stnde diren en kk birimi ohm dur orta birim kilo-ohmen yksek birim mega-ohm (arlk birimleri gibi miligram,gram,kilogram). 1000 ohm = 1k 1000k =1m (k= kiloohm m= mega0hm km) Diren zerinden geen akma deerine gre byk kk oranda zorluk gsterir akm dk bir gerilim gszdr ve yk zerinde ker rnek 12volt ile standart 5mm led yakmak iin + arasna seri 1k diren balanr aada ki animasyon durumu daha iyi anlamanz salayacak

Grdnz gibi direncin knda hi bir yk bal deilken yine 12v llyor yk olarak krmz led balandnda voltaj 1.6v seviyesine kadar kyor Direnler kullanm alanlarna gre eitlere ayrlmtr ilk yazda ki kaynak dkmanlardan biri olan Vestel komponent grubu malzeme bilgisi el kitab eitler hakknda bilgi vermekte diren boyutlar deer ile deil gleri ile orantl diren ne kadar gl ise o kadar byk oluyor

Direnler devrelerin vaz geilmezi snrlama koruma vb. bir ok alma iin kullanlyorlar az ok hakknda bilgi edindik almasn rendik imdi deerlerini okumay renelim tek yapmanz gerekn direnlerin zerindeki renklerin rakam deerlerini ezberlemek

lk olarak 4 renkli standart en ok kullanlan direnleri okumay renelim gerisi size kalm gerektikce zamanla zersiniz 4 renkli direnlerde ilk 3 renk deeri belirler drdnc renk ise tolerans % orannda direncin deerinin deiebileceini syler %5 Altn yaldz % 10 Gm ben yaldz diyorum farkl isimleride olabilir rnein son rengi altn yaldz olan direnler %5 deer deitirir 10k lldnde tam 10k deer vermez 9.8-9.6 vs. deiir hassas uygulamalar,blmler dnda bu nemli deildir bir ok devrede %5 toleransl direnler kullanlyor. Deer okumada ilk renk rakama evirilir ikinci renk rakama evirilir nc renkde rakam olarak evirilir ama rakam kadar 0 olarak gz nne alnr rnein son renk krmz (2) ise iki 0 olarak baz alnr (yukarda ki renk tablosunda krmz karl 2)

Krmz-Krmz-Krmz 22-00 Sonu : 2200 son rengin rakam karln 0 olarak belirledik rakam deeri kadar 0 imdi 1000ohm 1k yapyordu 2000ohm 2k 2200ohm 2.2k yapyor ite bu kadar basit Son renk turuncu olsayd sfr 0 koyacaktk bu durumda 22000 olacakt 22000ohm =22k bir sre renklerin rakam karlklarn ezmerlediinizde daha kolay olacak Eer son renk siyah ise grmezden gelinir hesaba alnmaz etkisiz sfrdr direkt ilk iki renk baz alnr sonuc iki haneli ohm deerinde olur Krmz-Krmz-Siyah 22-0 Sonu : 22ohm son renk siyah etkisiz 0 hesaba katlmaz deer ohm birimine evirilir Eer ikinci renk siyah olur ise bir 0 deeri alr etkli olur rnek Kahve Siyah Siyah 100Sonu : 10-ohm iki haneli ohm () Son renk kahve rengi 1 olursa yine dk deerde 3 haneli ohm olur Krmz-Krmz-Kahve 2-20Sonu: 220hm nc renk kahve rengi deeri 1 bunu bir sfr 0 olarak eviriyoruz yani siyah gibi deil etkili gz nne alnmal Biraz daha kolay bir yntem son rengin 0 karlna gre hesaplama 2 sfr ise 1 haneli kohm olur (1k-2k-3k vs.) 3 sfr ise 2 haneli kohm olur (10k-15k vs.) 4 sfr ise 3 haneli kohm olur (100k-200k vs) 5 sfr ise mohm olur (1m-2m vs.) btn i renklerin rakam karln ezberlemek Unutmadan dk deerde ki direnler rnegin 1 0.22 bu deerlerin belirlenmesinde 1.9 aras nc renk altn yaldz 0.100.87 vb. gibi 1ohm alt deerler iin gm yaldz rengi kullanlr rnein ilk iki renk 2 (krmz) 2 (krmz) nc renk altn yaldz bu durumda deer 2.2 olur eer ikinci renk krmz (2) deil de siyah (0) olsayd dikkate alnrd deer 2ohm olurdu yani normalde 0 olarak evirilen son renk altn yaldz olduunda 19 ohm aras deer kazandryor ve ikincirenk siyah dnda ise ilk rakam sonras ara deer kazandryor 2.2-3.9 gibi drdnc son renk yine altn gm olabilir onlar ise tolerans belirleme ilerine devam eder Normalde nc renk siyah olduunda gz nne alnmazken ikinci renk blmnde siyah etkili olur gz nne alnr nc renk gm yaldz olduunda ise 1ohm alt deerleri belirler rnein 2 (krmz) 2 (krmz) gm (%10) bu durumda ilk iki rakamn bana 0. ekliyoruz 1ohm alt 0.22ohm olarak deeri belirliyoruz Bir ka uygulama biraz protik ile bu iler otomatie balanacak merak etmeyin ne kadar basit anlatsamda ilk bakda ok kark grnyor biliyorum :) Son olarak direnler seri balandnda deerleri artar paralel balandnda der bazen uygun deer bulamadmda seri paralel balant ile iimi gryorum Dijital multi metre zerinde diren lmne bir ka rnek Seri balant

Seri balanan direnlerin deeri 47ohm ikisi birleince 89ohm gibi bir deer ortaya kyor ite tolerans olay direnler tam deerinde deildir 89-88-88,5 bu ekilde yakn deerler grnr bu normaldireer tolerans olay olmasayd normalde 47+47=94 yani 94ohm olacakt Ayrca l aletinin i direnci prob direnci azda olsa etki eder fakat bunlar hasas devreler dnda nemli deildir %5 sorun olmaz resimde grdnz gibi son renk siyah deeri ise 0 siyah sonununcu renk olduunda etkisizdir karyoruz geriye 47 kalyor Paralel balantda diren deeri yars kadar der 47ohm yars 23.5ohm 47-23.5=23.5

Tolerans tolerans rengi altn,gm olan direnlerde lm srasnda tam deer okuyamadnz da armayn sorun yok. Dediim gibi en basitinden temel elektronik bu konu daha da karmaklatrlabilir imdilik bu bilgiler uzun sre size yeterli olur zamanla uygulama yaptkca ihtiyacnza gre kark hesaplar dier bilgiler yava yava renirsiniz birden tam bilgi yklemesi yapmaya almayn eitli omajlarda bir ka rnek

Potansiyometre, trimpot vb. ayarl direnler ayarlanabilir elemanlar

zellikle referans voltaj alma, voltaj drme ses vb. gibi uygulamalarda potanslar kullanlyor rnein normal direncin telle sarldn dnn telin bir ucundan dier ucu aras 100 ohm ediyor ama telin tam ortasndan lm yaparsak 50 ohm grrz ite potans trimpot ya da ayarl kondansatr trimer denilen elemanlarda byledir mekanik olarak devrede kullanlan bir ucun iletken malzeme zerinde gezinerek eitli deerlerin kullanm salar. Potansiyometre ve trimpot ayn ii yapar ama trimpotlar daha kktr, gc dktr devre zerinde kullanlr. Bir ok eitleri var srgl kademeli a/kapa anahtarl vb. ama ayn amaca hizmet ederler :)

rnek emada seri bal 2 diren var ite bunlar tek bir potans olarak dnn ortada ki u neredeyse ona gre potansn bacaklar arasnda ki deer deiir mesela 12v balayalm potans 4.7k olsun tam orta konumda potansn orta ucundan 6v alrz yukarda direnleri anlatrken akma kar gsterdii diren sebebiyle voltaj dmnden bahsetmitim animasyonda led bal iken voltaj kyordu ite potans benzetiminde ikinci direnci ayarlanabilen bir yk olarak dnebiliriz ite bu sayede ayarlama yaparak deiik voltajlar alnabiliyor. Ayn ilemi ses iin dnelim (sonuta ses sinyalide voltaj) potun bir ucuna ses sinyalinin canl ucu girilir ase ucuda potun dier ucuna balanr orta utan ise pot ayarna gre dk ses sinyali alnr bu sayede ses kontrol yaplr

ine bakalm :)

yukarda ki resimde potun gvdesinde 2 halka var bunlar diren ama ayr deiller resimde grnen metal para ile paralel balanyorlar baz potanslarda tek halka olabilir ya da deiik balant yntemleri ama mantk ayn bu arada stereo denilen 2 kanal potlarda var bunlar tek kontrol ile deer deitiriyor tabiki sadece stereo deil l, drtl, beli, altl potanslar var ard arda potans gvdelerinin birletildiini dnn hepsinin ortasndan tek bir evirme cubuu geiriliyor evirmede hepsi birden ayarlanyor mesela altl 5.1 ses sistemlerinde ana ses kontrol iin kullanlr :)

Transistr, entegre soutucu balants yaparken dikkat

Gelelim baka bir konuya yksek gl transistr, entegrelerin soutucuya balants yaplrken ya da devre zerinde kullanlrken en ok hata yaplan blm montak ksmnnda aktif olduunun unutulmasdr rnein TIP35, BD249 vb bu transistrlerin orta kollektr baca vida taklan

ksmlar ile birleiktir soutucu balanan bir ok entegrede ayn ekildedir g akan aktif ksm darda kalan ksm ile btndr zaten soutulmas gereken yerde orasdr :) detayl bilgi iin baknz: Is iletimi ve izolatrler

Bu yaz zerinde bir ka ekleme daha yapacam gerisi sizlerin azmine kalm.. En basitinden temel elektronik balang Blm 2 Tklaynz

Etiketler:

basit elektronik elektronik dersleri elektronik komponent bilgileri temel elektronik

Yazar: Burhan Yazarmzn 320volt.com Blog zerinde u an okuduunuz En basitinden temel elektronik balang yazs dahil 92 yazs bulunmaktadr. Yazarmz hakknda bilgileri ve dier yazlarn grmek iin baknz; Burhan

Bilgi Deposu

Lpcxpresso Kit (Cortex-M3 LPC1343) USB HID Uygulamas

1. serkan says: 2012/11/02 at 13:38 Eline,emeine salk. nternet sitelerinde 1000 lercesi var ama bu kadar anlalr basit temiz bir anlatm dili kullandn iin ayrca teekkr ederim 2. Selim7 says: 2013/01/05 at 19:28 Gerekten ok zenle ve emek verilecek hazrlanm. ahsen ok yararlandm. Ellerinize salk. : ) 3. metin tekin says: 2013/01/09 at 01:35 ben hobi olarak bu ii yapyorum uzun zamandr aryorum daha yeni buldum bu bilgileri elinize salk paylam iin teekkrler 4. zeki ural says: 2013/01/14 at 10:36 yaptnz hizmet iin teekrler .frsat bulduka urayp temelden bildiklerimi snayp renmeye alacam .bu yaz dizisine devam etmenizi dilerim.sayglarmla. 5. ismail sarta says: 2013/01/29 at 22:12 Eline salk hocam on numara bir anlatm olmu ok ok teekkrler. sayende merak edip aldm elektronik malzemeleri deneyebileceim. 6. Sadk says: 2013/02/04 at 22:34 elinize Salk teekkrler 7. ahmet60 says: 2013/02/18 at 02:22 Allah raz olsun,eline,emeine salk. ok uzun zamandr aradm bir konu bu ve bu kadar gzel,ayrntl anlatlabilir.Teekkrler Yorum Sayfalar

 Previous 1 4 5 6 Yorum
sim (gerekli) E-posta (yaymlanmayacak) (gerekli)

Dorulama:
Gnder

(kutuyu iaretleyiniz)

Yazya yeni yorum yaplrsa Eposta ile bildir

Ltfen Trke imla kurallarna dikkat etmeye zen gsteriniz. Yorumunuz ynetici tarafndan kontrol edilmeden yaymlanmaz. Paylalan devrelerin malzeme listesini istemeyiniz. Olsa, paylalrd ema zerinden listeyi kartnz

Fiber Optik

diptrace

Direncnet

embeddedtrading

----------

----------

320volt Blog E-Posta Abonelii

Enter email address here Gnder

Kategoriler Popler Yazlar Yazar Projeleri Author Projects, Circuits Microchip PIC Devreleri Microchip PIC Circuits, Projects Atmel Devreleri Atmel Circuits, Projects ARM Projeleri ARM Circuits, Projects MSP430 Projeleri MSP430 Circuits, Projects Dier lemciler Other microcontroller, processors circuits Programlama, Test Devreleri Microcontroller programming, testing circuits G Elektronii Smps Power electronics circuits Motor Src Devreleri Cnc Kontrol

Motor driver circuit Cnc control Atx Smps G Kayna emalar Atx smps atx smps circuit schema Ses kontrol Audio control, pre amp, vumeter, tone control Entegreli Amplifikatrler Integrated audio amplifiers circuits Transistrl Amplifikatrler Transistor audio amplifiers circuits mosfet, bjt Analog Dijital Devreler Analog digital circuits Elektronik Programlar Electronic programs free software Teknik Servis Tamir Onarm Technical service repairs, schema, manuals Pratik bilgiler p Ular Practical information tips, tricks Elektronik Bilgi Makale Electronic thesis report (in Turkish) Elektronik Klavuzlar dersler Electronic manuals courses (in Turkish) Temel elektronik Basic electronics (in Turkish) Malzeme Komponent Bilgileri Material component information (in Turkish) Elektronik Teknoloji Video Electronic, technology video Elektronik Teknoloji Resim Electronic, technology image Genel Konular

General Topics

Balantlar
Trke Elektronik UicroArm Otomot.Net Egonomik Yabanc Elektronik Yakup Gvler Canarkada

Elektronik | 320volt.com Trkiye`de biliim ve elektronik ile ilgilenen Trkiye nin gelimesini salayacak gzel insanlarmza hizmet etmek geliimlerine katkda bulunmak iin kurulmutur. | Alt yap WordPress | Elektronik | Google