You are on page 1of 155

Young Paite Association

BUNGMUAL UNIT
ALTRUISM - Sacrosanctity of Chritian values, Rural development & Reconstruction,

Relief & Rehabilitation and Creative utility of leisure

Diamond Jubilee Souvenir


& ANNUAL MAGAZINE 2013

SAVE TREES AND SAVE WORLD


Dont remove earths green blanket plant more trees lead a natural life
GREEN Churachandpur, CLEAN Churachandpur

PLANT TRESS FOR BETTER TOMORROW

Issued by: Chief Executive Officer / Forest Development Agency Churachandpur

YPA BUNGMUAL UNIT Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

PRESIDENT & SECRETARY OMKHA TENG

PRESIDENTS
Sitting(L-R): Standing(L-R): UpaH.Chindam, Rev. V.Khamthawng, Singkhanmang Guite, V. Dengkung, H.Thangdam, Upa Thanglian L.Thagkhanchin, Upa BSK Tungnung

SECRETARIES
Sitting(L-R): T.Mangkhopau, M.Kamsuanmung, M.Nanglianthang Standing(L-R): H.Jemkhanthang, L.Daalzagin, V.Hlunminthang, G.Pumkhanlun

President & Secretaries (1953-2013


Sitting(L-R): T.Mangkhopau, Rev. V.Khamthawng, Upa Ngulsiam, Upa Thanglian, Upa H.Chindam, L.Dalzagin, H.Thagdam Standing(L-R): Singkhanmang Guite, Upa BSK Tungnung, H.Jemkhanthang, V.Hlunminthang, M.Kamsuanmung, L.Thangkhanchin, V.Dengkung, Rev.T.Kaikhotuan, M.Nanglianthang

Executive Committee 2011-13

SBI Provides - v Recurring Deposit v ATM Debit Card v Mobile Banking v Internet Banking v CINB vOnline SB Account v Education Loan v Car Loan v Express Credit v Housing Loan v Agriculture Loan v Personal Accident Insurance of Rs. 4 Lakh with Rs. 100/= Premium

NASEP SANG A TAWLDAM ZAW A NEK MUHNA DINGIN SILK LUNG (SILKWORM) KHOI IN MI TAMTAKTE LUNGKHOI IN KHOSA TA UHI
Lung vakna ding a poimoh a an dingte

Mulberry (Singthei mi) Oak tasar (Tosaw) Eri (kawl sathau/muchih) Kessaru Muga (Dapthak sing) I gam lei toh kituak in hoih mahmah hi. Na lunglut a leh chiklai peuh in Department in hon kithuahpih thei ding uhi.

DEPARTMENT OF SERICULTURE DISTRICT SERICULTURE OFFICE, CHURACHANDPUR

Young Paite Association


BUNGMUAL UNIT
ALTRUISM - Sacrosanctity of Chritian values, Rural development &

Reconstruction, Relief & Rehabilitation and Creative utility of leisure

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

YOUNG PAITE ASSOCIATION BUNGMUAL UNIT


Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

Released by : PU VUNGZAGIN VALTE, Honble Parliamentary Secretary (Hort. & SC/CADA), Manipur In the presence of PU PHUNGZATHANG TONSING Honble Minister (Health & FW/GAD/CADA), Manipur As Chief Guest

2013

Published by : Young Paite Association Bungmual Unit

Layout & Design : DIGI INFO-TECH Tedim Road, New Lamka

Contents :
1. Obituary......................................................................................................... i 2. Messages & Greetings.................................................................................. ii 3. Kipahthu genna............................................................................................ xv 4. Secretary Laikung pan................................................................................. 1 5. YPA van neihte - YPA La............................................................................. 21 6. Bungmual Hausa khatna............................................................................. 22 7. Bungmual Hausa Nihna.............................................................................. 24 8. YPA Bungmual ni masa thu........................................................................ 26 9. YPA Zan & Tuni........................................................................................... 30 10. YPA Bungmual............................................................................................. 31 11. A lui leh a thak.............................................................................................. 33 12. YPA Bungmual thu khotang....................................................................... 44 13. YPA nasepdan khenkhat............................................................................. 46 14. YPA Bungmual Committee......................................................................... 49 15. YPA Bungmual Niteng hunzat dan lakkhawm......................................... 57 16. YPA President & Secretary.......................................................................... 72 17. Bungmual khua enkikni.............................................................................. 74 18. Oh, Bungmual!.............................................................................................. 77 19. Tulai hun leh huailai hunte.......................................................................... 80 20. Bungmual khua khangtou mahmah.......................................................... 83 21. Games & Sports toh kisai............................................................................ 85 22. Bungmual vangkhual................................................................................... 92 23. Bungkung...................................................................................................... 95 24. Bungmual Youth Club................................................................................. 96 25. Oh! Ka pianna vangkhua............................................................................. 100 26. Dan theih poimohna.................................................................................... 103 27. Lungsim damdoi........................................................................................... 107 28. Bungmualians : A Jack of all trades............................................................ 108 29. Seminar Paper............................................................................................... 112 30. Photo Flashback............................................................................................ 121

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

Obituar y
Pu S. Thangkim

(i)

President 1953 - 60 Sihni: 18 December 1981 Anu : (L) Zachiin APa: (L) Paungul Pianna khua: Khawlian, Mizogam Azi: (L) Ngainem Atate: Pasal 3 & Numei 4 Asepna: Lou nasem

Pu Lalneihthang Hatlangh

Pu Thawngkhannang Pu Thawngkhotuan
Secretary 1964 Secretary 1953-60

Secretary 1974-76 Pianni: 9 March 1946 Sihni: 6 September 1997 Anu : (L) Ngaivung APa: (L) Lamthang Hatlangh Azi: Ningkhovung Atate: Pasal 3 & Numei 1 Laisimna: P.U.C Permanent Add: Bungmual, Lamlian Veng Ahihna & atup tomkim: Panpihngaite panpih, ahoihsep, ginomtak leh muanhuaitak a sem a, Zomi te ading a mahni kimangngilh zen a midangte ading a kipiak.

Pu N.Nokkhothang

Pu S. Thangchinpau
President 1974-76 Pianni: 1938 Sihni: 29 December 1995 AnU; (L) Niannial Apa: (L) Vialpum Azi: Vungsuanching Atate: Numei 4 & Pasal 1 Nasep: Sepaih pension

President 1973-74 Pianni: 1940 Pianna khua: Bungpilon Sihni: 6 November 2002 Anu: (L) Enpum Apa: (L) Chingnem Azi: Nemngaihniang Atate: Numei 4 & Pasal 2 Nasep: Garde IV(PWD) Kitenna: 6 March 1973, ECC/EBCC Bungmual. Kitengsaktu: Pastor P.K Englian

Pu T. Ginkhopau

Secretary 1965-66 Pianni: 15 April 1947 Pianna khua: Savaipaih Sihni: 25 August 1999 Anu: Chinman Apa: (L) T.Ginthang Bungmual lut kum: 1964 Azi: Khawlliankim Atate: Numei 1 & Pasal 3 Laisimna: B.A II year Sepna: VLW Atup & ngim: Ahi thei tan a tate adia hing a, tate mihing khat suah.

Pu T.Jamkhanchin

Secretary 1978-79 President 1979-87 Pianni: 15 April 1947 Pianna khua: Savaipaih Sihni: 6 June 2003 Anu: Chinman Apa: (L) T.Ginthang Bungmual khua lut kum: 1964 Azi: Chiinkhanching Kitenna: 1979 Atate: Numei 3 & Pasal 2 Laisimna: Matric Sepna: MHW (Medical)

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

(ii)

Phungzathang Tonsing
Health & FW/GAD/CADA Manipur

Minister

Room No. 213, South Block Manipur Secretariat Imphal - 795001 (Manipur) Phone : 0385-2455555 (R) 0385-2452512 (O) Fax : 0385-2451020

Message
YPA, Bungmual Unit kiphuh khiak kum 60 na bang muthei dinga honpitu i biak Pathian kiang ah kipahthu kagen masa hi. Hun paisa a YPA heutute hon mualliamsan sate lungsim ah i phawk hi. Amaute hahpanna leh kuhkalna ziak a kum 60 bang muthei ihi chih i haihlouh deihhuai kasa hi. YPA i chih Philanthropic Organisation ahihdungzuiin phattuam ngaihna, khotang bawlhoihna ding leh Khristian hinkhua tawisang touzel Pawlpi ahong hihzel ka deihsak hi. Hiai YPA magazine simtute tengteng a dia hinkhua bawl hoihtu ahih ngei ka lam-en hi. YPA damsawt hen!

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

(iii)

VUNGZAGIN VALTE

(Horticulture, Soil Conservation & CADA)

PARLIAMENTARY SECRETARY

Message
YPA Bungmual kum 60 chin theihgige na dinga SOUVENIR kibawl a message gelh dinga ngetna ka muh ka kipak mahmah hi. Kum 60 paisa a YPA Bungmual ana phutkhia ainaphah heutu masate leh asuulnung zawmtu heutu masaten azu-ahaam thuaka I pawlpi kizentaka apawtute tengteng zahna sang penpen pekawm in, tulela khangthakten mabang patsa suulnung zuun ding in deihsakna ka hon khak hi. YPA unit tamtak omte lakah Bungmual unit ki etkolna, vaihawmsiamna leh khangthakte a piitouhdan uh ettonhuai kasa mahmah a, YPA motto Panpih ngaite panpih, Hun-awl zatdik leh Kristian hindan tawisang chihte paipihtou theizel dinga YPA Bungmual unit te a hong om touhzel uh deihsakna ka laan hi. YPA damsawt hen.

(VUNGZAGIN VALTE) & Family

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

(iv)

Langkhanpau Guite
CHAIRMAN
AUTONOMOUS DISTRICT COUNCIL CHURACHANDPUR

(O) : 03874-236023 (R) : 03874-236742 (M) : 09856402088 Res.: Dorcas Veng, New Lamka Churachandpur- 795128, Manipur, INDIA

Message
Hon nusia ngeilou leh taisan ngeilou i biak Pa Pathian vang in, YPA Bungmual Unit kum 60 chinna zang thei ding a om a, hiai hun tawh kituak a Jubilee Souvenir & Annual Magazine kithuah suah ding thu ka zak in Lungdamna a kidim in i biak Van Pathian min Phat in Thupina Amah ka pia hi. YPA kum 60 paisa akipan i heutu tamtak sihna hanmual honna liamsan sate phawk in amaute zahna liantak pia in suun thu ka puang hi. Hun paisate akipan in YPA Bungmual in phattuam ngaihna nasep tuamtuamte sem a mihinpihte a ding a mahni kimang-ngilh zen a pang heutu tuamtuamte phattham ching uh kasa hi. Huchibang a thil hoih asep touhtouh tawh kizui in, adiak in tagah-genthei, methai te makhua ding khualna a azu ahaam thuak a pang a, nubeipabei te khualna a kitundingna nasep aneih te bang ka theih in thupi kasa hi. YPA Bungmual in khawtang a ding a thilhoih tamtak asepte banah, genthei leh khawsak haksate ading a hong pai PDS item tuamtuam te amu/ngah ding te mah in angahna ding uh deihna a ahawmzakna nna a etkaite khawng bang etton huai kasa a, YPA motto-Panpih ngaite panpih, gam leh nam khantouhna chihte semkha mahmah hi a kon muh ziakin Bungmualte mahmah kon chi thakthak hi. Maban hun hongtung zel ding ah leng YPA thil tup tuamtuam omte semthei zel ding in hong pang un la; i biak Pathian phawk a Khristian hindan tawisang a i khawtang a ding a suan huai leh kingakna tham ching na hong hihtouh zel uh ka hon deihsak hi. YPA Bungmual Unit damsawt hen!

(Langkhanpau Guite)

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

(v)

H. Mangchinkhup
EXECUTIVE MEMBER Autonomous District Council Churachandpur

ADC Complex, Tuibuong Churachandpur- 795128 Manipur, India Tel +91-9862085913 (M) +91-9436280457 (O) +91-3874201076 (R) Email- mckhup@gmail.com Dated Bungmual the 15th December, 2012

Message
Young Paite Association Bungmual Unit in a kum 60 chinna Souvenir abawlkhiak uh kipahhuai sa in avaisaitute leh simtute Diamond Jubilee Chibai kon buk hi. Hunbi ichih ni hongsuak a tumnawn mai dan a ngaihtuah theih ahi a, himahleh hunbi khat apan hunbi dang khat galkai ichih in thil poimoh mahmah tuunkha hi. Tua hunbi thak in iduhte, ideihte leh imel leh puam honkhek kia hilou in hunthak in chiindan leh paidan thak hontun hi . Phatuamngaihna nasepna kum 60 bang chingta ahihna ah hunpaisa a I sepdante uh kinung etkikle Iki vaipuakdan leh paidan Ina zatte uh khek ngai tampi om ding in a gintak huai hi. Hun hong kihei zel toh kituak paidan leh chindan thak toh khantouhvai tak a kipi a poimohta hi. Khovel khantouhna toh kituak a paidan leh chiindan khek theih ichih pen pilhuai mahmah ding hita hi. Hiai khantouhna toh kituak a Ipai theihna ding un SIAMSINNA mah Ingaih poimoh uh hunta a, phatuamngaihna ichih in hiai siamsinna pen hon hihbah ding hi nawnlou hi. Tua siamsinna tungtawn a mahni kitoudelh mi/gam Isuahsak uh hunta hi. Khutdoh kawm in Igam in khanlam manohlou ding a, a baihlamlam hiam a nuamlamlam hiam zongte khosuak lou ding uhi. Huaiziak in, hiai hunbi in inam sung ah khantouhna tunthei ding kikhekna hontun leh ichi ahi. Huai ding in, hiai SOUVENIR lohchinna ding a lungsim ngaihtuahna seng a article manphatak hong kisuahkhete tungtawn in, simtuten khantouhna dingkhop paidan leh chiindanthak hontun leh chiin deihsakthu kon khak hi. YPA Bungmual Unit Khangtou in masawn zel hen ! I gam leh nam adia noute toh semkhawm,

( H. MANGCHINKHUP )
Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

YPA BUNGMUAL UNIT

(vi)

YOUNG PAITE ASSOCIATION


GENERAL HEADQUARTERS
(Philanthropic Organisation)
Regd.No. 2530/SR/78
Administrative hqtrs.: Upper Lamka, Chapel Lane, Churachandpur, Manipur, Pin-795128 Fax-03874-234086; Email:ypahdqrtr@yahoo.com

MOTTO: ALTRUISM-Sacrosanctity of Chritian values, Rural development & Reconstuction, Relief & Rehabilitation and Creative utility of leisure

President, Young paite Association General Headquarter

Message
Young Paite Association, Bungmual Unit Kum 60 chinna DIAMOND JUBILEE Souvenir & Annual Magazine suah ding chih ka theih in, lungdamna in ka dim hi. Tuaban ah, Message gelh dinga deihsakna tungtuan leh hamphatna hongpia Unit heutute leh Y.P .A Lia leh Tangte Diamond Jubilee Chibai ka hong buk hi. Kum 60 sung vingveng Y.P .A tup-le-ngim:- Khristian Hindan Tawisang, Gam leh Nam Khantouhna, Panpihngaite panpih leh Hun-awl zathoih ahihtheihna dinga, gim leh tawl poisalou-a sun leh zan, Vuahzu daikai nuai a Y.P .A Nungak leh Tangvalte na makaih, Unit heutu masate leh heutu lelte pahtakna leh zahna kongpia a, Y.P .A pawlpi hong taisan ngeilou-a Diamond Jubilee hong musak ibiak Van Pasian kiang ah lungdamthu puak in Thupina ka pia hi. Ahia lah, Y.P .A na iseppih uh, it leh ngaih tamtak, eite mah banga Diamond Jubilee muh kal ngaklah mahmah, tuni a ilak a hongtel thei nawnlou-a thupina gama hongpaisan tate lungsung ah hong thak nawn in, ngaihhuai uh kasa mahmah a, hingdama Diamond Jubilee lungdamhuai mu eite hampha tungtuan hina maizen hang e maw. Awle! Y.P .A it leh ngaina seppih heutute leh Lia leh Tangte aw, Kum 60 paisa-a Y.P .A tuple-ngim te nasepna uah sepkhelh, bawlkhelh khak a om leh khat leh khat kingaidam tuah chiat dingin Diamond Jubilee min in ka hong ngen hi. Mabanah, i Y.P .A it-a, Juntou zel ding in leh khua leh tui, haksatna mun a dingte, dah leh lusun-a lungkham mangbangte a dinga muanna, Patau kangmei, Innsia Lousia tuakte tungding tu, chi leh Namte adinga kingakna tham Y.P .A Pawlpi hi tawntung didng in deihsakna sangpen kong khak hi. Y.P .A, Bungmual Unit phungching in masawn zel unla, na nasepna lamchiteng uah, Toupan hong ompih in hong makaih tawntung ta hen. ( CHIN NGAIH PAU )
JOINT HEADQUARTERS: Y.P.A ASSAM Amlapati,P.O.Box-30,Diphu, Karbi Anglong-782460 Y.P.A DELHI N-521/9,R.K Puram, New Delhi-22 Y.P.A MEGHALAYA DumDum, Nongthymmai, Shillong-793014 Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

YPA BUNGMUAL UNIT

(vii)

YOUNG PAITE ASSOCIATION


GENERAL HEADQUARTERS
(Philanthropic Organisation)
Regd.No. 2530/SR/78
Administrative hqtrs.: Upper Lamka, Chapel Lane, Churachandpur, Manipur, Pin-795128 Fax-03874-234086; Email:ypahdqrtr@yahoo.com

MOTTO: ALTRUISM-Sacrosanctity of Chritian values, Rural development & Reconstuction, Relief & Rehabilitation and Creative utility of leisure

Message

Tutan honpi I Toupa Pathian kiang ah kipahthu gen in, YPA, Bungmual Unit a kum 60na honpitung I Toupa pahtawi in om hen. Phattuamngaihna tawh Panpihngaite panpih ding, Kristian hindan tawisang ding, Hunawl manphatak a zang ding, Gam leh Nam khantouhna dia panla a sem ding in Toupan honpi zel hen.

YPA Damsawt hen!

T. Khamchinthang President YPA Lamka Block, Manipur

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

(viii)

EVANGELICAL BAPTIST CONVENTION CHURCH


(Regd.No. 2294 of 1977 under Societies Act XXI of 1860; and Regd.No.194160016 of 1985 with Ministry of Home Affairs)

Lamka, churachandpur-795128, Manipur

BETHANY, BUNGMUAL

Message
Young Paite Association Bungmual Unit, Khang masa mi phattuamngai ten gim leh tawl khawksalou in aju-aham thuaka ana dinsuah uh Young Paite Association, Bungmual Unit Kum 60 chinna Diamond Jubilee mel muthei leh a zar zouthei ei khangthakte hampha ikisa a, Pathian leh makai masate tung ah kipahthu gen in phatna ka pia hi. I minampi khantouh leh masawnna ding khangnou-te tunga kinga petmah chih phawk kawm a, Phattuamngai sem a hon semtou a, I tenna Bungtui Vangkhua khawnuam, zin leh leeng baanna, namte etton kham(model) hong hih ngei lamen ing. Hiai Souvenir & Annual Magazine lungkim-huaitak mel muh theih a om man in ka lungdampihna leh vaisai heutute phattham ching uh ahi chih ka hon taklang hi. Young Paite Association Bungmual Unit Pathian in vualzawlna manpha sem in hon vuk hen.

(Pastor V. Jelkhokai) 14/12/2012

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

(ix)

Pastor V. Khamthong
Presbyterian Church In India (Reformed)
Siloam Veng, Bungmual, Churachandpur, Manipur 795 128

BUNGMUAL PRESBYTERIAN CHURCH


(Registered under No. 114 of 1988, Societies Act of XXI of 1860)

Message
Lia leh Taang tuibang gawmna asakmin Young Paite Association, Bungmual Unit DIAMOND JUBILEE tan pha hambang hon huai limbang belh tung Thianmang thupina leh pahtawina sangpen ka pia hi. Tuni a, Bungmual vangkhua YPA Diamond Jubilee Souvenir leh Annual Magazine sakmel muhtheih a hong pal khiak manin kipahhhuai kasa mahmah a, pitu, makaite zahna pia in atung uah kipahthu kon gen hi. Bungmual YPA kilbang khangin pallun tah e, Thianmang huai in kumsawt tangbang damta hen aw! Halleluiah!

Dated : Bungmual The 10th December, 2012

Pastor V. Khamthong Local Pastor

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

(x)

EVANGELICAL BAPTIST CONVENTION CHURCH


(Regd.No. 2294 of 1977 under Societies Act XXI of 1860; and Regd.No.194160016 of 1985 with Ministry of Home Affairs)

Lamka, churachandpur-795128, Manipur

BUNGMUAL

Message
Toupa Pathian hoihna, Itna leh ahon khotuahna thupi dan hi Young Paite Association Bungmual Unit tangthu apan in muh theih tampi om hi. Pawl neuchik, simmohhuai leh thulimlou apan hon domkang a, tuni a kum 60 mel hon musak a, khawvel a namkhat kipawl khawm a hon bawl Pathian thupi sa in Amin ka phat hi. Pawlpi pansuah Heutu masa tamzaw ten thupina mun ah hon lutsan tamah-le uh amaute sulnung zui adam laite mel leh a nasep un tha hon guan a hon hatsak ahihmanin amaute ziakin Pathian thupina i pia hi. Young Paite Association Bungmual Unit in thupi a, aneih- Khristian hindan Tawisang, Panpihngaite panpih, Nam leh gam khantouh nang chih manpha kasa, tuate mah Toupa Jesu Khrist nasep ban semzom toujel YPA Bungmual Unit in, YPA min tawh Pathian min hih thupi sem in om thei leh chih deihhuai kasa hi. YPA Bungmual Unit Damsawt hen

( PASTOR M. GINZATUN ) Local Pastor

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

(xi)

HAUSA INPI

BUNGMUAL VILLAGE Lamka, Churachandpur-795128, Manipur.

Message
Kum 1953 January 21 a muhkholhna leh phatuamngaihna tawh imi masa ten ana dinkhiak uh Young Paite Association Bungmual Unit Kum 60 mel mu a Diamond Jubilee bang zang thei ding a om a, hiai hun tawh kituak a Jubilee Souvenir & Annual Magazine kithuah suahding na hon sawm uh thupi sa in heutute ka hon phat a, hiai tan honpi tung-tu i Biak Pathian min phat in thupina Amah ka pia hi. YPA Bungmual in phatuamngaihna nasep thupi taktak ana semta a, asem lellel a, ahon septouh zel ka deihsak hi. Khawsung-khawtang vai leh khantouhna nna asepte ka thei gige a, hampha ka kisa hi. Khawtang etkolna leh kikepna phatuamngai takin na hon sem ua, i khawtang nakpitak a puahphat a om ahi chih ka mu a ka kipak mahmah hi. Maban ah leng tua sang a thupi zaw sem sem ding leh, insak-inkhang ki-unauna, khawsung kipumkhatna leh khantouhna banah, tagah meithai kepngai leh don ding omte manpha thei pen a panpih leh sem thei zel ding in YPA Bungmual i biak Pathian in ompih in hon makaih zel hen.

Sd/Date ; Bungmual The 31st December 2012 ( Thuamkhanmang Hauzel ) Bungmual Hausa

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

(xii)

YOUNG PAITE ASSOCIATION


Administrative hqtrs.: Upper Lamka, Chapel Lane, Churachandpur, Manipur, Pin-795128 Fax-03874-234086; Email:ypahdqrtr@yahoo.com

(Philanthropic Organisation) BUNGMUAL

Regd.No. 2530/SR/78

MOTTO: ALTRUISM-Sacrosanctity of Chritian values, Rural development & Reconstuction, Relief & Rehabilitation and Creative utility of leisure

President

YOUNG PAITE ASSOCIATION BUNGMUAL UNIT

Presidential Message
Amasa in, Young Paite Association Bungmual Unit phuhkhiak apan tuni tan hon musak leh hon makaih tawntung i biak Pathian min phat in om hen. Young Paite Association Bungmual Unit 1953 a ana phutkhia heutu masate tengteng zahna ka pia a, hon dampih nawnlou-te teng suun kawmkawm in zahna ka pia hi. Amau ten khawtang adia gim leh tawl, anuam ahaksa-te palsuak a, khawtang adia anasepnate uah zahhuai sa in etton tham ching uh kasa hi. Heutu masa ten sep leh bawl tuamtuam phatuamngai taka anasepte uh tuni a ei adamlai leh a juntou makaite leh mipiten isep ding leh i bawl ding nnate kawkmuhsa a hon nawtsiat te uh phatuamngai sem a i juntouh ua, i puahphat touh jeljel uh pawimoh petmah hi. Ei leh ei iki jun kei leh, ei leh ei iki puah kei leh midang sadang kuamah in hong puahpihlou ding uhi. Huaiziakin, nang leh ken mohpukna liantak nei ihi uh chih athak in kiphawkni in panla thak jeljel ni chin ka hon chial hi. Tun Young Paite Association Bungmual Unit Diamond Jubilee mel i muta a, hiai Jubilee in khawsung kipumkhat semna, ki-ittuah semna leh masawn semna hon tun henla, hun paisa leh tulel a sepkhelh bawl khelh omte ah kuapeuh kingaidam tuah in i Jubilee lopna in khat leh khat kinaih zawk semna leh ki-ittuahna hon tun hen. Hiai tan honpi i biak Pathian in Thupina tengteng tangta hen.

YPA Bungmual Unit Damsawt hen! Dated; Bungmual The 29th December 2012 ( SINGKHANMANG GUITE )

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

(xiii)

Office of the

BUNGMUAL YOUTH CLUB


Regd.No. 1985 Motto: Serve & Improve PRESIDENT Bungmual Youth Club Bungmual Lamka-795 128

BUNGMUAL

Message
Kum 60 sung vingveng i khawtang kikepna leh etkolna nasem Young Paite Association Bungmual Unit in hun haksa leh gimhuai tamtak omte palsuak saka, tuhun tantan hon musak leh makaih gige i biak Pathian thupina ka pia hi. YPA Bungmual Unit Kum 60 chinna Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine kithuah suah a om ding chih thu leh hiai ah message khat gelh ding a deihsakna piak a ka om kipah huai kasa hi. Hiai thute ka ngaihtuah lai in, YPA Bungmual hun paisate a ana makai hon mualliamsan tate hon phawksak a, amaute nasepte leh akipiak zohnate uh mangngilh vual hilou ahih dan hon musak thakthak a, amaute ngai kawmkawm in sunthu ka puang hi. YPA Bungmual ichih i khawsung a ding in Nu-le-pa bang a pawlpi pawimoh ineih uh leh ikingakna uh ahi a, i khawtang kikepna leh etkolna a nahoih tamsem bawlkhe thei ding leh khawsung a pawl tuamtuam omte huai khawmdan siam a hong khangtou jel ding in ka deihsak hi. YPA Bungmual Unit Diamond Jubilee ilopna leh magazine hoihtak i suahkhiakna in gah manpha hon suang henla; khawtang leh khantouhna banah, pawlpi tup leh ngimte semkhe thei jel ding in hong phungching semsem ta hen. YPA BUNGMUAL DAMSAWT HEN!

Place: Bungmual ( H.Thangzamuan ) Date: The 25th December 2012

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

(xiv)

Heutu masate apan Greetings


Bungmual YPA kipat tung a kipat in Toupan honpi ziakin kipahthu ka gen hi. Tuni tana bangmah buaina omlou a lamzang taka paitou thei a i om banah, sem tute tengteng in minsiatna leh gensiatna omlou a khawsung hoihna ding leh bitna di, siatni phatni a vai siamtak a hawm a, mipi lungkimna bang a sep baak ah diktatlouh ziak a minse taka tawpsak omlouh baak ah mipi adia thilhoih septouh sak thei jel a i om ziakin YPA phat huai kasa hi. Hun hongpaitou zel ding ah diktatna tawh Pathian zahtak in vai hon hawm jel hen chih ka deihsakna leh ka thumna ahi. - V. Dengkung, President 1978-79 YPA Bungmual Kum 60 chingta a Diamond Jubilee tan dong muthei ding a honpi Pa Pathian min ka phat hi. Hun paisa ka ngaihtuah kik chiang in tuni a itunna chiang tantan itungzou diam chih huailai hun in kimu pha ban hetlou hi. Himahleh, i biak Pathian vaang in i khangtou jel a, i theihlouh kalin muh batlouh tup batlouh tan itungta uhi. Hiaite khawng ka ngaihtuah chiang in thupi kasa a mipi kithutuak taka i pan khawm ziak uh ahihmanin maban ah leng i pankhawm touh jel uh ka hon deihsak hi. - Upa Thanglian President 1965 YPA Bungmual Unit in Jubilee souvenir & Annual Magazine suah khiak a sawm ka zak in kipahhuai kasalua hi. Pa Pathian in hon makaih a, hon makaih jel henla hon vualzawl jel leh chih deihsakna kon pia hi. Makai tute feltak, taimatakte leh mipi ten leng thumang a lamzang taka om a ka theih ziakin ka hon suang mahmah mai hi. Bungmual YPA Unit Damsawt hen. - Rev. T.Kaikhotuan(Retd.) Secretary 1962-63 Theihlouh kal in hichi tantan tungta ihi maw chih in a om a. YPA Bungmual Unit Diamond Jubilee kum tanpha honpi leh makaihtu Pa Pathian min ka phat hi. YPA heutu masa hon mualliamsan tate zahtakna pia in amaute ka sunna thu ka puang hi. Khang sawnsawn ten i YPA masawnna ding leh phungching semsemna ding in pan honla tou zel un la itna leh awlmohna tawh hon enkoltou zel un chin ka deihsakna kon laan hi. - L.Dalzagin Secretary 1976-78 Panpihngaite panpih, Phatuamngaihna, Khristian hindan tawisang, Gam leh Nam khantouhna leh Hun-awl zathoih chihte thupi a nei YPA Bungmual Kum 60 chinna Diamond Jubilee mel hon musak i biak Pathian min ka phat hi. Huan, i heutu masa thupina gam hon zotsan sate tengteng zahtakna pia in sunthu ka puang hi. Hun paisate leh tuhun ah YPA nasep tangpi akikheng kei. Himahleh ahun leh amun zil in sepdan ah kikhekna tampi muh theih in om a, huai in i khantouhna hon musak hin ka thei hi. Kikhekna pawimoh hun ah kikhek theih ahoih. Himahleh, pawimoh leh kullua hilou thilte ah kikhekna va chihpah pen hoihkimlou thei. Bangteng hileh ahoih sem, agahsuah sem, phattuamngaih suah semsem thei ding in i Jubilee hun in Thupha hon puak hen! - M.Nanglianthang Secretary 1994-95 YPA Kum 60 chinna Diamond Jubilee Chibai! YPA Bungmual naktak in a khangtou a kipahhuai kasa hi. Huailai in chimawkle khawsung kikepna sihni dahni in ana khauh mahmah hi. Huchibang ni in khawpua kan theihlouh, skul naupangte skul kaitheihlouh chihte dan zuih in ina nei ua, ahun tawh kituak in ahoih zel. Himahleh ahun tawh kituak mah in tuhun in huchibang te naktak a khahkhol in om ta hi. Mi leng kitamta a nekzonna leng atuamtuam ah inei thei ta. Loukuan lounasep chihte taisanta i bang hi. Huaiziakin inn om dipdip chihte thu namai ahi nawn kei. Himahleh, nopni dahni a ki-uapna i idaubawl louhdi uh ahi. YPA Bungmual Diamond Jubilee in nahoih sem thei zel ding in gahsuahna manpha hon tun hen. - G.Pumkhanlun Secretary 1989-94; 1997-99

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

(xv)
No. YPA-Bml/Publn/3(6)/2011

YOUNG PAITE ASSOCIATION


BUNGMUAL
Regd. No. 2530/SR/78

(A PHILANTHROPIC ORGANISATION)

Motto: Altruism- Sacrosanctity of Christian values, Rural development & Reconstruction, Relief &Rehabilitation and Creative utility of leisure

Kipahthu Genna
Young Paite Association Bungmual Unit Kum 60 chinna Diamond Jubilee mel hon musak leh hon ompih gige i biak Pathian min i phat masa hi. Huan, heutu masa vuahzu daikai nuai a ka gim ka tawl chilou a phattuamngaihna ziak a theihtawp suah a ana pang heutute tengteng zahna pia in, tuni a ilak a hongtel thei nawnlou Thupina gam a honna paisan tate phawk in amaute SUNTHU I puang hi. YPA Bungmual Unit Diamond Jubilee lopna neih ding thu leh hiai hun tawh kituak a Souvenir & Annual Magazine kithuah suahkhiak ding chih sawm ahih lai in, sum-le-pai a giautauna nasatak om in, bangchibang a panlak ding hiam chih akibuai mahmah lai in, deihsaktu i district officer tuamtuamte leh Pvt. Company a agent khenkhat ten hon awlmohpihna uh tawh panpihna in advertisement/display hon bawlsak ua amaute ziakin hiai tan kitun zou ahihmanin, huchibang a sum a panpihna hon bawlsakte tengteng tung leh a sam omlaite hon hukdim sak YPA-Bml Unit executive committee tung ah kipahthu i gen hi. Huaibanah, i magazine a suah ding Message hon gelhsak ding a nget a om ten thu hoih leh manpha taktak ahon gelhsak ziak un i magazine mel kilawm sak tuan mahmah ahihmanin amaute tung ah leng kipahthu i gen hi. Tuateng banah, thugelh simnop leh ngaihnop huai YPA vai, khawtang vai, khawsung vai himhim thului, hun paisate sutna tawh kithuah hon gelhsakte tengteng tung ah kipak lawpetmah in kipahthu i gen sawnsawn hi. Tutung i magazine in atup : NUNG ETKIKNA APAN MAILAM NAWT A KHANNA ahi. Tunung maban ding galmuh/mengmuhna lam sang mah in leng apaisa hunte ah bangchi... chih lampang etna ki-uangbawl zaw hi. Hiai akipan mimal leh apawl a nasepna ah bangchi pai touhtouh ding chih kizonkhiak hileh chih deih ahi. Huaiziakin, simtute tengteng in i hamphatpih chiat ua hiai thute akipan mailam hun hongtung zel ding a panlak dingdan imuh behlap touh zel uh i lamen hi. Hiai magazine buaipihna a hon panpih seppih lawmte: Singkhanmang Guite, KK Valte, B.Gouthang, N.Khamginthang, H.Chinsianmung, N.Velthianlal, Kapminlian Valte & committee te awlmohpihna tung ah kipahna lian petmah hi. Katawpna pen ding in, i magazine suahkhiakna ah bukim hetlou, asam omlai, hihkhelh chihbang tamtak a om ngei ding. Huchibangte ah simtute ten na hon ngaihsiamna uh kon ngen a, Annual magazine ichih nawnna sese in term teng in suahkhiak zel in a om thei hiam chih lunggulhna tawh ahihmanin, tutung a akimlou omte suah nawn hun ah ahon sai tou zel ding ten ahon tel sak thak theih zel ding uh gingta ing. Simtute tengteng in manphatak a i zat theihna ding in Toupan hon vualzawl chiat hen! Kakipak.

H.Jemkhanthang i/c Magazine

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

1
No. YPA-Bml/Estt.(Planning & Statistics)/1(1)/2011 (A PHILANTHROPIC ORGANISATION)

YOUNG PAITE ASSOCIATION


BUNGMUAL
Regd. No. 2530/SR/78

Motto: Altruism- Sacrosanctity of Christian values, Rural development & Reconstruction, Relief &Rehabilitation and Creative utility of leisure

Secretary laikung pan,



Ka sepkhawmpih lawmleh vual, Nu-le-pa, U-le-naute, Amasa in Young Paite Association Bungmual Committee sikin Jubilee Chibai kon buk hi.

Kum 60 paisa a I khawmi masa ten muhkhawlhna hoihtak tawh khawsung mite kankuah a kikepna leh kimakaihna adiak in nopni dahni a ki-uapna, tagah genthei leh meithaite kankuahna, meikang patau thuakte huhna leh kipanpihna tuamtuamte sem ding a ana patkhiak uh YOUNG PAITE ASSOCIATION in haksatna tamtak kal ah, kum 60 chinna Diamond Jubilee tanpha mu thei a i om ziakin kipah huai i sa petmah hi. Hiai tantan honpitu leh hon makaih gige i Biak Pathian min phat in THUPINA leh PAHTAWINA Amah i khusak hi.

Young Paite Association Bungmual in kum 60 sung phatuamngaihna nasep sem a theihtawp suah a, apan sung in nna thupi tamtak ana sem kheta a, heutu leh makai tamtak ahun hun a kikhek zel in theihtawp suah in ana pang uhi. Amaute zahtakhuai leh phattham ching uh i sa petmah hi. Huchibang kalah, heutu masa hon mualliamsan tate nasepte leh akipiakzohna uh thupisa in amaute zahna pia in suun thu ka puang hi.

YPA Bungmual Unit kum 60 chin huntaka hiai hamphatna tanvou katan khak pen hampha ka kisa a, lah chitlahna tampi kal a ki-om tawntung ahihna ah kisuanlahna liantak ka nei mawk hi. Hitaseleh, kei ziak ding hizawlou a, seppih lawm leh vualte ziak bang, mipi: u-le-naute ziak bang, nu-le-pate ziak bang a kisemthei liailiai a, hichitan i pawlpin lawhchinna leh gahsuahna tamtak ah ana ngah hizaw ahihdan ka muh thakthak chiang in kipahna in ka dim zaw hi. Hun paisa thu zaknop huai tamtak i laidal nunung lam ah i mu ding. I pawlpi kipatchil tung leh anung a akiseptouh zel dan teng kimtak in kilang thei kei mahleh, tua i muhkhakte akipan kia in leng apaisa hunte a makai ten haksatna tampitak ana tuak ngei ding uh ahi chih i thei hi. Huchi bang lak a theihtawpsuah a pang a, asepte uh i ngaihtuah chiang in, akuhkalna uh leh kipiak zohnate uh phattham lawpetmah ahi i chi thakthak hi. Imi masa ten hun paisate a nasep tuamtuam aneihte uh hon gen chiang bangun thupi thei petmah a, akuhkalna uh leh, a chihtakna uh phak zoh vualding hilou uh ahihdan muh thakthak in om hi.

Genkai cheuh le- Ni dang a khawdang apan misi pua hongpai om. Khawsung kansuak saklou dia pang a kituhna nasatak om; khawdang a misi pua a kuan a, mi khawsung kantan sawm teitei a pangek in kituhna nasatak a nei chih bang ana om sek hi. Ahihkeileh, Khul toh chiang bang a alut/tou ding kituh ek. Khul apan apawt utloute bang dom a domkhiak thoh chih khawng in phattuamngaihna ana suah sek uhi. Hiai khawng tulai ading in tangthugen a gen suak maita hi. Ei khua bang in khul toh chiang a atoukhuak pen phattuamngaihna ziak a tawpsan ut mahmahlou uh. Hiai ziak a misi bang kivui hakthei inchin khawdang khenkhat ten Bungmualte misi itte bang hon chi zawzen uhi. A tawptawp a, khul baang kichim sek ahihmanin phattuamngai mahmah Pu T.Khampi khe delhkhak in hong om a, banah, hun kikhek dungzui in hiai khul toukhuak pen tampi veitak genkhawm ahihnung in tawpsan in om khongkhong hi. Hun sawtpek akipan a handal i zat uh tuale i zatlai uh leh, si-in a veng nungak leh tangvalte duty a nektak bawlsak chih i zatlai uh bangleng hoihlaw petmah enle i sak uh kha! Khawdang ten hon eng mahmah uh ahihdan zak in om sek hi. Tua i gen tamlou chikte phattuam ngaihna nasep tamtak i mi masa ten ana

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

2
sep uh omte lak a khat-le-nih i gen cheuh hilai. Akum ahun tawh kituak a sep-le-bawl omte ahoihlou leh hihlouh dia hoih chih leng om tuanlou khop in YPA in nahoih anasem tou ngitnget hi. Huaiziakin YPA ichih in amin a pudik ngial a, a sem khangeimai i chi thakthak hi, chi ou!! Awle, tu i term pailel sung a ding in huntawpni hong hi ahihmanin, i hun zat lel sung a committee leh mipi pangkhawm a i sepsuah theih uh om sunsunte leh tup leh ngim ina neihte uh taklang kawm in hiai bang in enkhawm ni: Hichibang a, sep dan tuamtuam ahun leh kum tawh kituak a sem a, i pai touhtouh tawh kizui in, tu term ding lel sung a Office Bearer ten January 12, 2011 nitak in Office ah mohpuakna lakna kinei hi. Tua zoh in, Executive Committee member ding guanna leh committee hilou himahleh, YPA nasepna a kahiang pawimoh mahmah Mualsuang Sai Pawl, Hankuang bawl pawl, Hanmun singpi awm/lum pawl, Si antang leh hankuang fee dongding leh adangdang guanna om nawn hi. Huan, mohpuakna lakni a kipan hun paisate a YPA nasepte, sepdan leh khawtang vai tuamtuamte etkikna nei kawmkawm in,YPA dinsan Panpih Ngaite Panpih(P.Ng.P), Tagah Genthei Meithaite(TGM) kankuah, nopni-dahni a kiuapna, sep-le-bawl tuamtuamte a phattuamngaih suah chihte apaisa hunte a makai ten ana sepsepte uh sutzop a a om a, naksem a sepzom zel ahihtheihna ding leh tunzohna tan etna/tehna nei a thathak la a, kalsuanna thak a hontut ding tup a nei in, nasep ding, sepdan leh paidan gelkholh leh kichiantak a gelkholh theihlouh himahleh sepding liangkou a hong kingate sem kawm ding in TERM PLAN 2011 - 13 bawl khiak in om hi.

TERM PLAN 2011 - 13

SEP DINGTE : 1. Relief & Rehabilitation: Khua-le-tui haksatna nei leh pawimoh diakte panpihna bawl. Thilpiak mipi/ mimal kiang a kaihkhawm a hawmzak ding. Panpihna thohlawm bawm Samaritan Purse bawm bawl a doh ding. 2. Development: YPA Hall zohsiang ding. Chowkidar quarter neih ding. YPA tutna 200 bek bawl beh ding. YPA nou 200 tan bek neihbeh ding. Inn chih in mahni gate bulchiat a lampi tanvak ding light kawihchiat na ding a panlak ding. Khantouhna nasep tuamtuam ahun-hun a muhte sep ding. YPA Thera gari puahphat ding. State Level Community Hall neih theihna ding a panlak ding. 3. Art & Culture: Nampuan nopni dahni a silhte pibawl ding. Unit Executive Committee leh ValUpa ten neihchiatna ding a panlak ding. Pupa laam leh late puahtouhna ding leh kepbitna ding a Cultural troupe dinkhiak ding. Pupa dress YPA in neih ding. YPA Video Album bawlkhiak ding. Gam Ngaihla phuah kidemna sai ding. Biakna Labu leh Pathian Ngaihla kithuah si-inn lenkhawmna a zat ding bu 10 bek neih ding. Zampi khat neih ding. 4. Health & Sanitation: Free Health Camp a lemtang bang a sai ding. Anti Social Evils damdawi khamtheih leh guihtheih doudalna a panlak ding. Mihingte leh khawtang damtheihna ding a pan lak ding. Anti Tobacco Drive leh Under age Driving etkaina a panlak ding. Cleanliness Drive khawsung siangthouna, nek leh dawnte ah panlak ding. Health & Sanitaion pawimohna tangkoupih ding. Voluntary Blood Donation phase manner a neih ding. Agency dangdang tawh pangkhawm a panlak dan ding zon ding. 5. Human Resources Development & Environment: Exam gelhdan kisinsakna neih ding. Laisim dan ding kisinsakna neih ding. Lam tuamtuam a lawhchinna ngahte theihpihna leh pahtawina piak/bawl ding. Tree plantation Pawl X & XII exam a lawhchinna ngahte singnou suanna neihpih ding. World

Statement : ALTRUISM- Khristian hindan tawisang - Pathian zahtak, thudik gup, hindan kilawm leh paukam hoih zat gige Gam leh Nam - khantouhna leh hoihna ding a siamna, pilna, tha leh zung, sum leh pai a kiphaltaka phatuamngaihna suah leh kipahman leh pahtawina lametna bei a pan gige Panpih ngaite panpih- Gamsung vaihawmna pawl tuamtuam, nopna leh dahna, haksatna mun a om khua -le-tuite panpih Hun awl zatdik leh zathoih- Michih in mohpuakna nei hihlam kiphawkna tut.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

3
Environment Day zat ding- hiai ni a singnou suanna neihpih ding. Bungmual beautification drive din Bougainvillea Sharon & dailing hingte lamlian zula suan ding. 6. Publication: YPA Magazine huntawp kum a suah ding. BWN Editors Nameboard bawl ding. BWN special issue kum khat a khatvei suah ding. 7. Social Service: Nopna dahna hun a phattuamngaih suah a panlak ding. Charity Socialwork khawsung a mipi munte hahsiangna uangbawl ding. 8. YPA Census: Khawsung milip kisimpina YPA Census-2011 neih ding.

Hiai term plan kibawl thakte Office bearer leh Department Secretary ten velkhawmna neih ahihnung in, Executive Committee in lemsakpihna apiak ding in luikhiak ahi. Hichibang paidan zang a term plan kiguangte executive member ten kipahpih mahmah in zat ding in lemsakna leh pawmkipna nei hi. Hiai Term Plan kibawl pansan a nna tuamtuam sepkhiakte leh plan a gelhchet theihlouh ahunhun a sep ding omte awlawl a sem in 100/100 kizou kei mahleh, seh nga suah seh li bang sepsuah in om hi. I chihtaksa mahbangin, phattuamngaihna YPA lungput ziakin committee leh mipite pangkhawm in i semkhawm siausiau ua; hoih bukim, sem bukim zoukei mahle-hang i hihtheihna chiat uh suah a i pankhawmna ziak in, i Biak Pathian in hon vualzawl in nna tamtak i mualsuah uhi. Tua tengteng ziakin, i biak Pathian leh mipite tung ah kipahthu ka hon gen thakthak hi. Tu hun pailel sung a i nasepkhiakte leh sepdan abanban in ennawn ni:

TERM PLAN 2011-13 SEPSUAHTE


Relief & Rehabilitation

YPA Motto: Khua-le-tui haksatna nei, tagah genthei, meithaite kankuah leh panpihna bawl ding chihleh Term Plan a hiaibang haksatna neite panpihna uangbawl ding leh kitunding na ah theihtawp suah ding chih ahih tawh kizui in, hiai bang in panpihna nasep sepkhiak ahi.

i) Inn bawlna- Pa V. Liankhum, Hausa Veng a om inn huihpi le vuahpi kithuah in amut siatsak ziakin inntung teng kileem khia a, a inn bang leng hiuh pin mutawn in inn nunglam baang teng huih in amutsiat banah, pukse ding khop in om hi. Amaute inkuan teksia mi nih lel om uh ahihmanin, abawl ding leng a om tuanlouh ziakun YPA Committee in bangloh a hoihding hiam chih genkhawmna May 30, 2011 in office ah kinei hi. Hiai meeting a thupukna 2na bang in mipin socialwork a bawlsak ding chih kithukimna ahih dungzui in khawsung mi phatuamngai tampi tak kuan khawm in June 6, 2011 in nasep kipan ngal hi. Hiai nasep patni in mipi kuan khawm tengeng 85 kipha hi. Hiai ni in inntung khuh tan kibawlzou a, ani nawn June 7, 2011 in sutzop nawn hi a, mi 45 kuan khawm in luah theih ding in bawl zoh ahi. Inn bawlna zoh ahihtawh kiton in nasem a kuante leh Bungmual Hausa tel in Pastor M. Ginzatun, Local Pastor, EBCC, Bungmual in inn honna leh latna neingal hi. Anitawpni inlamna zoh ni in Pu

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

4
H.Thuamkhanmang Hausapun hichibanga YPA makaihna a khawsung a panpihna nasep hoih sepsuah ahihna ah hihtheih dang bangmah neilou ka hihmanin chin nitaklam in bawngsa hon puak a, gilvahtak chiat in kine hi. Amah kipiakzohna ah ikipak petmah hi.

Hichibang phattuamngaihna a panpihngaite panpihna nasep Inbawlna(kangmei patau chihte simlouh in) i khua ading in tutung a pen a nihveina hi ta a, apaisa kum 1968 in Pi Chiinam, Hausa Veng a om inn leng khawsung mipin bawlsak ngeita hi. YPA min suang a inn bawlna nasep YPA khangthu ading in chiamteh tham ching nasepna suak hi.

ii) Thilpiak mipi/mimal kiang a kaihkhawm a hawmzakna- YPA,Bungmual Raising Day cum Cultural Fest 2012 kum lui January 21, 2012 ni a zatna tungtawn in hiai nna pawimohtak sepsuah in om hi. Raising Day zatna om ding tawh kiton in mi malmalte kiang ah genthei panpihna sum leh antang dongkhawm/ kaikhawm in hiai sum donkhiakte zang in antang kilei a, khawsung mi panpihna piaktuak mah mah hi a theihte min lakhawm in amau te kiang ah Nisim 20 January, 2012 zingkal in antang piakna kinei hi. Hiai genthei panpihna antang kihawm khia tengteng khawsung mi panpihngai diak inkuan 70te kiang ah piak ahi.

Genthei panpihna antang hawmna 20th January 2012

The Samaritan Purse antang piakna masa

iii) The Samaritan Purse thohlawm bawm dohna masa- Tagah gentheite kemtu ding beite kemtu Mr. & Mrs. Khamminthang Colony Bungmual etkawlna AMAZING GRACE orphanage home ading antang bawm dohna( kam nget thawh in) Mr & Mrs. Goulal MLA nominee Thanlon A/C te kiang ah YPA, Bungmual makai ten kinei hi. Amau ten leng tagah gentheite itna leh lainatna tawh antang bag nih (50kg x 2) nisim20 October, 2012 in honpia uhi. Hiai antangte piakkhiakna a zing 21 October,2012(Nipini) zingkal dak 7:30 in Amazing Grace Orphanage Home ah Valupa T. Thangkhanzam leh Valupa S. Jamzathang te makaihna in committee ten piak khiakna kinei hi. Hichibang a genthei thohlawm hon thohte tung ah kipahna lian petmah hi.

The Samaritan Purse antang hawmna 2veina

iv) The Samaritan Purse thohlawm bawm dohna nihveina- Khawsakna haksa deuhte panpihna ding in khawsung ah thohlawm bawm dohna nihvei-na December 31, 2012 akipan in kipan nawn a, mi phattuamngai leh innvengte huhna penuam tamtakte akipan in antang bag 78(@50kgs) kaihkhawm in om nawn hi. Hiai antangte January

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

5
4, 2013(Sintawpni) zingkal dak 7:30 in Jubilee Hall ah kum thak 2013 lopna & Jubilee Kum vaidawnna in inkuan 151 te kiang ah piakkhiakna om hi. Hiai thohlawm bawm a antang leina ding a sum leh antang hon thoh mi phattuamngai 70 pha hi. Amaute ziakin hichibang nahoihsep YPA in semzom thei zel ahihmanin amaute tung ah kipahna lian petmah a minute book ah kipahna thu leh amin uh chiamtehna bawl ahi.

DEVELOPMENT & CONSTRUCTION


Heutu masa ten ngaihtuahna leh tha tampi seng a ana patkhiak uh YPA Jubilee Hall bawlna sutzop a zohsiang ding, khawsung a sihna om chiang a YPA tutna kidaihlouh ziak a tutna tamsem bawl beh ding leh khawtang a ding a aphatuam thei khantouhna nasep naktak a sepsuah ding chih tup a nei in ahithei zahzah semsuah ding a panlak ahi.

i) YPA Jubilee Hall cum Office- Zohsiang ding tup leh ngim in kinei a himahleh fund muh ding teng zekai ziakin hall pen zohsiang hinaikei mahleh, zat theih ding in om ta hi. Office room bawlna ahihleh zohsiang in om a, alatna & honna om naikei mahleh kizangta hi. Bulsut zual leng YPA Bungmual kum 50 chinna Golden Jubilee zat ding thu gel ahih akipan in YPA Hall bawl ahihtheihna ding in Commitee in thupukna anala khinta uhi. Huchin, Golden Jubilee lopna hongtung ngei a, hiai hun a Chief Guest Pu Phungzathang Tonsing, Minister, IFCD/TD & Hills, Manipur kiang ah panpihna ngetna piaklut in om hi. Hiai Jubilee program gahsuah in Solkar apan huhna Minister pun hon pia a, huai zang in nasepna pat ahi. Hun khat thu a fund muh ten bawlzou mawklou ahihmanin, Pu Phungzathang Tonsing kiang mah ah panpihna additional leh athak khawng in kingen tawntung a, aman leng awlmohna lianpi tawh fund hon pe-zel hi. Hall bawlna kipat akipan tutan ah sum pawimoh bang bang a sorkal apan huhna hon piak banah, deihsakna leh awlmohpihna tawh amah mimal sakhau apan a Rs. 2 lakhs honpia Pu Phungzathang Tonsing, Minister, Manipur tung ah lungsim tawng apan kipahthu i gen hi.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

6
tanvak ding light koihchiat ding a panlakna tawh kisai in, BWN tungtawn in michih kiang ah ngetna kibawl zel hi. Hiai plan leng mi tamtak ten hon lung lutpih uh ahihmanin, gate a meivak koihthak tamtak a om ziak in kipah huai petmah a, i kongzingte uh leng nuamtuam mahmah hi. Hiai plan sepsuahna tawh kizui mahin, Streetlight a tam theilam i khawsung a koih ahih theihna ding in pan kilazom zel a, amasa pen ding in bialtu MLA Pu Phungzathang Tonsing, Minister kiang ah a omsa mei vakthei nawnlou te repair sak ding in ngetna kinei masa hi. Aman leng hon awlmohpih mahmah in Electrict dept. te kiang ah lai hon gelhsak in a omsa vak thei nawnloute bawlthakna kinei zui ngal hi.

ii) YPA tutna 200 bek bawlbeh ding - YPA tutna kidaih zoulou sakna a om ziakin bawl behlap ding plan a i neih tawh kiton in hiai sepsuahna ding in khawsung mite akipan in sum kaihkhawmna kinei hi. Hiai sum donkhiakte zang in singpek kilei a, khawsung mi khutsiam tampitak kuankhawm in tutna bawlna June 11, 2011 leh 18, 2011 ni nih sung socialwork a tutna

bawl ahi. Mipi ten hiai nasepna ding a sum donna ah nakpitak a committee te hon kithuahpih ahihmanin, kilawhching mahmah a, target 200 bek bawl ding a ngim himahleh 40 a kheng val in kibawlzou a, avek a gawm in 240 bawlkhiak in om hi. Hiai tutna bawlna a nitha manbei a hong kuan khutsiam mistry te tengteng tung ah kipahna lian mahmah hi.

Hiai teng bawlzoh nung a leng deihbang a tam zoulou ahihmanin, hiai plan ading a pang thei i om hiam chih dawpna kinei kual zel a, i ngetna leh dawpna mi kiphal leh phattuamngai awlmohtu tamtak ten dawnna kipahhuai hon musak in sum hon thoh khawm ua, hiai sumte zang in Streetlight khawsung mun pawimohna munte ah koihsuak phial in om ta hi. Tunitan a streetlight koih zah 62 phazou hi. Hiai nasepna ding ah sum tampitak pawimoh a, mi kiphal hon thohkhawm te tengteng leh abul hon patpih Pu Phungzathang Tonsing, Minister tung ah kipak petmah in kipahthu i gengen hi. iv) Khantouhna nasep tuamtuam ahunhun a muhte sep ding- Gellawk hikei mahleh,

iii) YPA nou 200 tan bek neihbeh ding- Chih plan tawh kisai in, khawsung a sihna om chiang a, YPA noute kidaihlouh luatziak in behlap ding a panlak ahi a, hiai nasepna leng kilawhching mahmahin ngim zah geih mah leibeh/neih beh zawh in om hi. iv) Streetlight- Inn chih in mahni gate bulchiat a lampi

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

7
pawimoh leh kul sakna om ziakin YPA lecturn leh dawhkan(table) hoih hun tawk mahmah khat tuak bawl thak ahi. Banah, YPA Logo roundedboard khat kibawl sak a, YPA puanlap lian khat, generator neute khat,belsun khap 6 1, khap5 1 leh sihna om chiang a min gelhna whiteboard nih bawl thak leh leithak ahi. v) YPA Thera gari puahphat ding- YPA van tuamtuamte puakvialna ding a kizang thelagari 2 i neihte leh sound leh light puakvialna ding a kizang rickshaw puahthakding a thilgel ahih dungzui in ahoihlouhna leh siatnate bawlthak in puahphat ahi.

vi) YPA van koihna- YPA van tuamtuam tui-um bel suan, nou, khuang leh adangdangte koihna ding in Hall ground floor ah room khat pucca a bawl thak ahi. vii) Gate pucca- Bungmual Hanmual cum Orchid Preservation Farm gate teklei khuam leh kawngkhak sikpek zang in sum tamtak bei in pucca a bawl zoh ahi.

i) Pupa laam leh late puahtouhna ding leh kepbitna ding a Cultural troupe dinkhiak dingHiai plan sepsuahna diang tawh kisai naktak a panlak ahihnung in department-te kuhkalna leh kipiak zawhna ziakin Cultural Troupe khat dinkhiak in omta hi. Tulel in hiai troupe ah phattuamngai taka pang member 16 kinei lel hi.

Art & Culture

ii) Pupa dress YPA in neih ding- Apawimohna munmun a zat ding leh troupe member te silh ding nampuan set 16 leikhiak ahi.

Pupa tawndan leh nam lamte kepbitna leh puah na ding a panlak leh mihing ten ihihtheihna zang a khutsiam silbawl leh siamna dangdang phoulak leh hanthawnna a panlak ahi.

iii) Gam Ngaihla phuah kidemna sai ding- Hiai plan sepsuahna January 21, 2012 YPA Raising Day cum Cultural Fest-2012 neihni in om a, kidemna leng hiai ni in sai in om hi. Huan hiai kidemna a telte tungah kipahthu genna in kipahman kilawm huntawk piak hi uh. iv) Biakna Labu leh Pathian Ngaihla kithuah bu 10 bek neih ding - Si-in lenkhawmna a zat ding Biakna late & Pathian ngaihla kithuah bu 4 tulel in kineithak zou hi.

YPA BUNGMUAL UNIT

v) Cultural Troupe te kizatna - YPA-Bml in i nam tawndan leh laam kepbitna ding tawh kisai a cultural troupe adinkhiak nung in hun/mun tamtak ah kizatna om ngal hi. Ei sung a kizatna kia lou ah leng troupe ten laam lahna va nei zel uhi. Huaite: v.i) 59th Zomi Namni State level Lawpna BOAT, Imphal a neih hun ah YPA,GHQ min in Cultural Troupe ten i Nam Lam lahna lawhchingtak in va nei uh. Hiai hun ah troupe member te banah, makaite tel in bus khat in va kuan uhi. v.ii) NAAC ten Lamka College ah accredited tawh kisai a visit hongbawl lai un, Paite Custom & Culture tawh kisai a i Nam Lam uh lak ding

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

in College Autority ten chialna leh ngetna hon bawl dungzui un YPA-Bml Cultural Troupe ten Laam lahna lawhching takin va nei uh. v.iii) Zomi Human Rights Foundation intekna a Indigenous Solidarity Dinner & Ninght Program Nisim March 25, 2012 ni a LFS Campus a neih na ah Laam chi tuamtuam lahna YPA Bungmual Cultural troupe ten siam leh kilawmtak in kinei hi.

zel hi. Hiai bang thilchin lauhai kisin sakna ah khangthak hong omtou zel ding lamte ngimna bik a neih ahi a, amaute leng lunglut in gahsuah hoihtak ahon neihngei lametna liantak kinei hi. iii) Cleanliness Drive(Khawsung siangthouna ding)- Khawsung a ninneng: nektheih bawm, plastic etc. ten i kongzingte subawtloh in

Health & Sanitation

i) Voluntary Blood Donation - Mi genthei damlouhna ziak a sisan pawimoh mahmah lah alei zoulou te zat ding in SISAN PIAKNA July 22, 2012 ni in Blood Bank, District Hospital tawh kithuah in YPA, Bungmual Unit office ah neih ahi. Hiai hun ah sisan pia khawsung mi 18 leh khawpua mi 2 tel in mi 20 in sisan thoh hi. Kiphaltak a sisan hon thohte tengteng tung ah kipahthu igengen hi. ii) Anti Social Evils damdawi khamtheih leh guihtheih doudalna & Anti Tobacco Drive a panlak ding- Guihtheih damdawi leh dum chi tuamtuam in mihingte hon suksiat dan leh i gam & nam buaipih tham ching thilchin hoihlou ten, i tuailaite leh naupangte naktak a hon sukbuai sak ziakin hiai doudalna leh sukkiamna ding ngimna a hiai plan sepsuahna ding in department Secretary makaih in khawsung a Biakin omte ah hiai thu tangkoupihna hun tuamtuam ah neih in om

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

mihingte damtheihna ding mahmah a leng hoihlou uh ahihmanin, hiai sukbeina ding leh i khawsung mun awngte leh lampite a etlawm semna ding ngimna in khawsung mun pawimohna munte ah YPA DUSTBIN kawihsuak in om hi.

Human Resources Development & Environment


Mihing a hihtheihna omte ahi ding bang taka phawlhsuah ahihtheihna ding leh huai ding a kisinsakna leh lamlahna nasep & kim leh kiang, sing leh loute kepbitna apawimohna phoulak a kisinsak tup a nei in hiai bang nasepna ah naktak apan lak ahi. i) Exam gelhdan kisinsakna- HRD & Env. Dept. makaih in, Sinlai naupang ten mahni a kimuanngamna, agelhdan a mark muhtam theihna danding leh theihna vantang a aneih ding uh deihna in exam chiang a laigelh dan kisinsakna khatveina February 27, 2011 in YPA Hall ah neih ahi. Hiai kisinsakna hun ah High school leh college sinlai naupang 100 val bang kihel uhi. Huaibanah, sinsaktu in i khawsung mite ngen zat in om uh. ii) TRAINING- Zomi Human Right foundation, Gen. HQ. intekna a United Nation Right Indigenous People training Synod Hall, Lamka a om ah YPA nungak tangval mi 11 va tel uhi. Hiai hun ah YPA min banah, SSPP GHQ pawlpi min in zong mi tamtak kihel ua tuate lak a ei khawmi atelte tawh simkhawm in ei khua akipan in mi 14 va kihel uhi.

YPA BUNGMUAL UNIT

ii) Lam tuamtuam a lawhchinna ngahte theihpihna leh pahtawina piak/bawl ding & Tree plantation Pawl X & XII exam a lawhchinna ngahte singnou suanna neihpih ding- HRD & Envnt. dept. YPA, Bungmual leh Southern Forest Division, Churachandpur pangkhawm in, Nisim July 4 & 5, 2011 sung Singnou Suanna(Vanamahotsava)

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

10

leh Pahtawina & Lawhchinna Ngahte Lungdampih na Program zat ahi. Hiai program zatna ni masa July 4,2011 zingkal dak 6:00 in Pawl X & XII lawhchinna ngahte leh YPA Committee ten Hanmual cum Orchid Preservation Farm ah singnou suanna kinei a, sun khua in YPA Hall ah Bungmual khawmi Sunday School Naupang te category tuamtuam a khen in Environment Awareness Spot Drawing Competition om hi. Program Ni nihna July 5, 2011 in hun khakna leh hall function om a, hiai ni in Pi Jacintha Lazarus, Deputy Commissioner, Churachandpur, Pu H. Dalzamang Gangte, MFS, Divisional Forest Officer(Southern Forest Division),Churachandpur leh Pu H. Mangchin khup, EM/ADCC(TD/Power/YAS) ten Chief Guest, Functional President leh Chief Host hihna tawh hiai hun uap uhi. Program hun masa ah Chief Guest, Functional President leh Chief Host, Select Achieverte leh Special Invitees ten Hanmual ah singnou suanna nei uhi. Tua zawh in hall function program zat ahi. Hall

program ah Khawsung mi lam tuamtuam a lawhchinna ngahte leh Manipur Board/ Council nuai a Pawl X & XII Exam a lawhchinna ngahte pahtawina thilpiak piak na leh Spot Drawing competition a siam tungtuang a telkhiak a omte kiang ah kipahman hawmna a om banah, khawsung mi lasiam tuamtuam te akipan in laa ngaih khiakna nuamtak om hi. Adiakin lawh chin na ngah pahtawina piak a omte lak ah, IRS muthak, Commercial Pilot Training zouthak , Nightingale National Award sang pha chihte bang ki-omta hi. Tua zoh in hall function program zat ahi. Hall program ah Khawsung mi lam tuamtuam a lawhchinna ngahte leh Manipur Board/Council nuai a Pawl X & XII Exam a lawhchinna ngahte pahtawina thilpiak piakna leh Spot Drawing competition a siam tungtuang a telkhiak a omte kiang ah kipahman hawmna a om banah, khawsung mi lasiam tuamtuamte akipan in la sak ngaih khiakna nuamtak om hi. Adiakin lawhchin na ngah pahtawina piak a omte lak ah, IRS muthak, Commercial Pilot Training zouthak , Nightingale National Award sangpha chihte bang ki-omta hi. Young Paite Association Bungmual Unit in Annual Magazine asuahkhiak theihna ding leh khawtang vai leh thuthang tuamtuam kizaksakna Bungmual Weekly News in ahi ding bangtak a mipite ading a phatuam asepkhiak theihna ding a panlak ahi.

Publication

YPA BUNGMUAL UNIT

i) YPA Magazine- YPA Bungmual Unit

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

11
nasepna tuamtuam omte sem leh phattuamngaih suah a panlakna suk-hat ding tup a nei in naktak a pan lak ahi.

magazine Vol. I Kum 40 chinna souvenir, Vol. II Golden Jubilee souvenir te suahkhiak ahihnung in tun Vol. IIIna term pailel sung a nasepte leh YPA vai leh khawtang vai a theihtuak leh chiamteh tuak hi a theihte gelhlutna ding in YPA Bungmual Kum 60 chinna Golden Jubilee souvenir & Annual Magazine 2013 kithuah Publication dept. panlakna in, suahkhiak ahi. Hiai sepsuahna ding a panpihna sum, tha leh lungsim banah, thugelh hon thohte tengteng tung ah kipahna alian mahmah hi.

ii) BWN Editors Nameboard- BWN Editor ana pangkhate min chiamtehna nameboard hoih leh kilawmtak khat bawl ahi. iii) BWN special issue- Kum khat a khatvei zel BWN special issue suah ahi. iv) BWN Magazine- Bungmual Weekly News akipat akipan amasapen ding in a kum 20 chinna 2004 theih gigena ding in Magazine masapen Vol. I suahkhiak hi a, kum 25 chinna Silver Jubilee 2009 in Vol. II suahkhiak in ana om ta hi. v) Bungmual Weekly News- Khawsung thuthang tuamtuam leh kizaksakna pawimoh omte suahzelna ding a kizang BWN ahoihsemna ding a panlak ahi a, vaisaipawl publication dept. te hahkatna ziakin news suah khiakna ah tatsat hetlou in kalteng Nipini in suah gige ahi.

vi) Hawkerte hanthawnna- BWN hawmkhiakna leh news fee donna apai hoihsemna ding in kum teng a hihzel bangin amaute tawh annekkhawmna leh annual meet makai ten neihpih zel hi.

Social Welfare Services

Young Paite Association dinsan pawimoh mahmahtelak a khat Khawtang hoihna ding a

YPA BUNGMUAL UNIT

i) Nopni Dahni - Young Paite Association din khiak na san pawimoh mahmah te lak a khat Nopni Dahni a ki-uapna, khawtang hoihna ding a phatuamngai taka pan ahih dungzui in, hiai lam nasepna naksema sepkhiak ahihtheihna ding leh kalsuanna thak tup a nei in panlak ahi a, hoih bukim zounai kei mahleh, mipite kithuahpihna leh kipiak zohna ziak in masawnna tamtak om a muh ahi. i.a) Si-in lenkhawmna: Lasakna YPA nungak leh tangval te makaihna ahihtawh kiton ton in si-in lenkhawm hun ah nupi- papite leh nungak tangvalte hun kikhek tuah dan a nei a, lenkhawmna makai leh khuangpu/ lapute kikhek-tuah a aom chiang in a buaihuai vengvung khat hong om a, huai in lenkhawmna hon sunawngkai kha thei chihna tawh, lenkhawmna a telte hun kikhek, lapu/ khuangpu kikhektuah chih om lou a akuan masa-sa nupi-papi hitaleh, nungak tangvalte hitaleh lenkhawm hunsung teng telsuak vek ding a panlak ahi. Hiai paidan in lenkhawmna hon sunuam tuan mahmah a theih ahi. i.b) Khul tawhna- Tangval leh papi-la ten khul tohna a thanop hon suah sem uh deihna in makai ten hat leh hatlouh chih gen lou in khul toute naktak a kithuahpihna bawl ahi. i.c) Nungakte kizatna- Khawsung a sihna om chiang in nungak ten phattuamngai takin inn mun a singpi hawm leh hanmun a khultoute singpi piakna ah naktak in kizang uhi. Banah, siluang omsung teng si-sun inn ah tangval ahuhthei te-tawh pangkhawm in nek bawl sai uhi. i.d) Hanmun singpi awmpawl- Hiai nasem pawlte hahkatna ziakin hantou a kuan pasal te dangtak hun in tamnem ding singpi lim taktak ahunhun in hon pezel ua tawldam huai tuan mahmah hi. i.e) Mualsuang Sai Pawl(MSP)- Sihna om hun a hanmun chiamtehna suang pek a misi min gelh pawl(MSP) ten amohpuakna uh thazohtak in sem zel uhi. Tu hun pailel sung in amau pawl in chiamtehna suang nos. 60 January 10, 2013 tan in gelhkhia uhi.

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

12
khawkiim a pan hiai mun a tui-la te leh Lamka zang a teeng ten leng hoihtak a tan ding uh deihna in Rickshaw, Auto-rick shaw a tui hawm sawnte lak dingdan bawlsak in ahi.

iii) Electrict etkawlna- Khawsung meivak petu electrit transformer etkaina, line hoihlou etkaina leh a dangdangte mipite khualna in phattuamngaih suah a etkolna nasep ahi. iii.a)Tu hun pailel sung in khawsung veng tuamtuam munthum (3)ah a gui (line) zanna neihthak ahi. iii.b) Electrict khuam koih behlap leh ahoihlouna mun ate athak a khen khiakna mun tamtak ah neih ahi.

ii.a) Tui nek tawh kisai- Lamka khawpi tui supply tu PHED te nasepna ahoihsemna ding leh tui hoihtak a ahongpai theihna ding deihna in Lanva Lui tui lakna intake pont hahsiangna leh tui pipe hoihlouhna om chiang in YPA in phatuamngaih suah in natang puang in kibawlhoih zel hi. ii.b) Tui hawmna- PHED Water Treatment Plant, Bungmual apan michih in akibang a tui angah theih na ding uh deihna in tui hawm dan ah pan naktak in kila a, adiakin khaal hun a tui haksat mahmah hun in tui lak hun leh suktawp hun dan bawl in kipang a, hiai nasepna in mipi lamte naktak a hon dawn zangkhai mahmah hi a theih ahi. ii.c) PHED Bungmual Water Treatment plant apan tui hawmna ah ikhawmi ten leng tui hoihtak a i tan chiat ding uh deih a nasep ahihbanah,

iv) Public Distribution System- Khawsakna leh nek zonna a niamzaw te tan ding a Government apan PDS item tuamtuam hongpaite atang ding leh angah dingte mah in amuh theihna ding uh deihna in FPS Selling agent te tawh kithuah in ahawmkhiakna etkaina nna pat ahi. Hiai nasep

pawimohtak pat ahih akipan in PDS items FPS agent te tungtawn a kihawmte mipiten ahi ding bang a ngah/tang in nektawm zong tamtak ten hiai policy hamphatpih mahmah uhi.

YPA BUNGMUAL UNIT

v) BUTDASA parking & bazar- Colony ah mipi lutlai adiak in zingkal hun ah gari paisuk paitou

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

13
te leh lampai te ading a accident lauhuai a om khak ding kivenna in Bungmual Village Authority tawh pangkhawm in Auto parking zat dan ding leh lampi zul a mehzuakte omna mun ding bawl lemna kinei hi. Tun hiai lak lampi zat dan nuam tuam mahmah ta hi. Hiai hihdan pen kum tamtak paisa a leng YPA in ana hihsek ahi. vi) Khawtang kikepna - Khua-le-tuite kituak dialdial a tengkhawm a ki-unauna ahoihsemna ding ngimna leh khangthakte makhua ding khualna in naupangte nitak a khawlak pawt saklouhna dingin naupang curfew koih in duty naktak a bawl ahi. vi.a) Khawtang kikepna tawh kizui mah in, zukham sa kham a om ziak a kinak kilai a omlouhna ding in leng pan naktak in kila a, khawsung leh pua akipan huchibang om thei dingte sukbei in om. Banah, guihtheih khamtheih chi tuamtuam doudalna nasep naktak in kineia, hichibang chin a nei khenkhat avan uh tawh mat in om a, thuhilhna hoihtak tawh khah khiak zel hi uh. Hichibang a avan tawh mat ahih chiang in avante uh mei a haltum sak zel ahi. vi.b) Khawtang bitna ding deihna in guta lata apan ki venna ah naktak a pan lak ahi a, vak kiguksak, mobile guk thu, gotuai guk thu, sum guk thu, sing guk thu leh van/ thil tuamtuam guk thu sukven ahi.

vii) Damlou vehna- Abuai zual diak (L) Nu Khanchin, Colony damlouhna ziaka hun sawttak lupna ngak a a om in hoihlam nawt theilou a suan sam ding dinmun a a om ziakin hiai thu committee in ngaihtuahna akineih nung in Rs. 1,000.00 a damlou vehna neih ahi. Huai banah, executive committee member ValUpa Khamzathuam leh Member pih T.Thangkhansuan ten taksa damlouhna hon tuahphutna uah commitee in pawisa mahmah in amaute vehna in Rs. 1,000.00 tuak kipia hi.

Area Secretary te leh Asst. Area Secretary te maikaihna in neih ahi. Census neih hun laitak a inn om zah leh mi om zah hiai bang ahi.( 14 May 2011 tan a tabulation a muh zah ahi): Sl.no. Veng min Inn om Mihing om zah zah N P 1. Hausa Veng 74 213 241 2. Lamlian Veng 123 416 349 3. Laiveng 54 167 153 4. Lennuam Veng 45 157 176 5. Newlane 116 386 373 6. Colony 65 192 178 7. Siloam Veng 104 361 314 8. Zoar Veng 128 421 431 Gawmkhawm: 709 2313 2215

YPA Census 2011

Khawsung ah inn om zah leh mipilip om zah theihna himhim ding leh apawimohna bangbang a zat theih ding ngimna in YPA Census-2011 (kisimpina) Veng chih a YPA,

(Hiai nung a registration bawl Inkuan 48 & Milip 207 13 January 2013 tan)
Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

YPA BUNGMUAL UNIT

14 MUALSUANG SAI PAWL(MSP) GELH LUTNA


(w.e.f 20.03.1983) Kum 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Misi zah 9 3 6 7 8 3 6 9 8 4 6 7 11 14 29 25 26 Kum Misi zah 20 16 14 24 36 25 20 23 28 18 18 30 29 30 1 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2009 2010 2011 2012 2013(as on Jan.13) HUN ZAT DAN Hunkemtu & vaidawnna : Jemkhanthang Patna thumna : Val Upa H. Thangzaluai Puanlap kaihpalhna : Pu H. Mangchinkhup & thugenna E.M, ADCC Hunkhakna thumna : Upa BSK Tungnung

SPEAKER, SOUND MIXER & NILIAP LATNA

PROGRAMME & EVENTS

58TH YPA BUNGMUAL UNIT RAISING DAY 2011 Term thak committee in charge alak khit nungzek a anniversary day hong tungpah ahihna ah The 58th YPA Bungmual Raising Day 2011 zatna in programme lianlouchik a bawl in January 21, 2011 zingkal dak 7:30 in committee teng in, YPA Office cum Jubilee Hall kong ah YPA Puanlap kaihpalhna neih ahi. Hiai hun ah Pu H. Mangchinkhup Executive Member, ADCC in Puanlap kaihpalhna leh thugenna hun zang hi.

(L) Khamkhangin & atapate nih (L) V. Khamchinlian leh (L) V. Lamminthang te theih gigena ding a Mrs. Hoichiin, Lamlian Veng in Sound Mixer (Ahuja) channel 8 hoih mahmah khat YPA hon pia hi. Huan, Lamka Water Supply(Rickshaw a tui pawte) pawl in leng niliap liante sihna om chiang a receiptionist te zat ding in hon pia uhi. Hiai thilpiak vanzat manphatakte committee in kipak mahmah a sang in, Nisim 26 March, 2011 in Pastor M. Ginzatun Local Pastor EBCC, Bungmual in Unit office ah latna hon neihsak hi. Hi chibang van manpha leh hoih honpia te tung ah kipahna lian mahmah ahihmanin, kipahna record leng kibawl hi. Phamsa P.Tuankhothang, Siloam Veng theih gigena ding in Speaker Amplifier & Mic kithuahsa hoih mahmah Azi Niangdouchiin leh a innkuan ten January 7, 2013 in YPA hon pia ua, hiai vanzat zangkhai Latna Upa N.Thawnzagin Chairman TBSUC/ EBCC,Bungmual January 10,2013 zingkal in hon neihsak hi.Hiai thiliak hon pete tung ah kipahna lian mahmah a, minute book ah KIPAHNA THU gelh lut ahi.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

15

BYE - LAW 2011 HONNA & LATNA


Young Paite Association Bungmual Unit kivaipuakna leh ki-ukna dan kizang lel puahphat tuak sakna om ziakin executive committee meeting nisim February 11, 2011 a om a thupukna 9na dungzui in drafting committee ding in muan mahmah khawsung mi 6 kisep khia hi. Amaute: Upa BSK Tungnung - Convenor Pu N. Thangkhomang- Member Upa T. Langzathang- Member Pu H. Thangdam- Member Rev. N. Phungzapau- Member Pastor Ginvum Ngaihte- Member Amau ten bye-law kizang lel pen velna hon nei in bawlphat tuak hi a atheihte uh draft hon zoh un, huaite executive committee in nihvei velkhawmna akineih nung in executive committee meeting nisim April 11, 2011 thupukna 1na & nisim May 2, 2011 a thupukna 1na bang in pomkipna kinei ta hi. Hiai Bye-Law amendment kibawl thak pen press ah kisunsak a, zohsiang ahihtak in ahonna leh latna nisim May 15, 2011 nitaklam dak 3:00 in Office ah kinei hi. Bye-Law hongtu & lantu : Pastor M. Ginzatun, L/Pastor, EBCC, Bungmual Hunkemtu : Val Upa H. Thangzaluai (Tua treasurer hi-lel) Hun honna thumna nei : Val Upa T. Thangkhanzam Hunkhakna thumna nei : Val Upa D. Khamsuanlian

Churachandpur pangkhawm in Vanamahotsava leh khawsung mi lam tuamtuam a lawhchinna ngahte lungdampihna July 4 & 5, 2011 in kinei hi. Hiai hun zatna hun masa ah Bungmual Cemetry cum Orchid Preservation Farm ah Pi Jacintha Lazarus, IAS, Deputy Commissioner, Churachandpur, Pu Dalzamang, MFS, Divisional Forest Officer, Churachandpur, Pu H. Mangchinkhup, Executive Member, ADC, Churachandpur-ten Chief Guest, Functional President leh Chief Host hihna tawh hiai hun uap ua, amaute makaihna in special invitees, lawhchingte, pahtawina sangte leh executive committee member ten singnou suanna om hi. Nisim July 5, 2011 zinglam dak 10:00 in hall program om a huai ah pahtawina thilpiak tuamtuam hawmna leng kinei hi.

Singnou suanna (Vanamahotsava) & Lawhchinna ngahte lungdampihna HRD & Env. Dept. YPA Bungmual leh Divisional Forest Office, Southern Forest Division,

59th YPA BUNGMUAL RAISING DAY CUM CULTURAL FEST 2012 Young Paite Association Bungmual kiphuhkhiak nung kum 59chinna lopna leh Cultural Fest kithuah program zatna January 21, 2012 sun leh zan in YPA Hall ah kinei hi. Hun masa ah YPA Bungmual Founder mualliamsate leh khawsung mi kum khat sung a mualliamte sunna om a, Jubilee Jampi tumna Valupate, President & Secretary luite leh Spl.Invitees ten hon nei uhi.Hiai hun ah genthei panpihna antang hawmna, tekpi leh tekpute pahtawina in blanket khat chiat silhsakna leh YPA makai masate (President & Secretary) teng pahtawina in momento khatchiat piakna om banah, deihsaktu Pu Phungzathang Tonsing Minister, Pu Langkhanpau Guite Chairman ADCC & Pu H. Mangchinkhup EM te hon thoh Kwakta bawngtal zora 2 ngut gou in khawsung mipi aneu alian in Bungmual Community Hall kiim leh Hanmual teng dim in nitaklam in annekkhawmna kinei zuazua hi. Khawsung mipin kilawp tak leh thanuam takin

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

16
hiai ni kizang khawm a, hun khakna nitak program Lunglen zan ngial in nupi-papi nungak tangval ten lalui hoih taktak ngen i lasiam ten hon sakte uh hall sung dimlet zen a lungleng takleh khasiatak a ngaihkhiakna a om zoh in khelahtak chiat in program zawh hita.

Pu Phungzathang Minister Spl.Invitees Jampi tum lai Zing hun Chieg Guest Pu S. Chinknhaihpau Prez YPA GHQ. Nitak Chief Guest Pu Langkhanpau Guite Chairman ADCC. (Anuai a)- Prez & Secy. anapangkhate Momento piakna

Mi upa lamte Zahpiakna leh Pahtawina


Khawsung mi tekpi leh tekpu kum 80 tung lamte zahpiakna leh pahtawina in Young Paite Association, Bungmual Unit 59th Raising Day cum Cultural Fest-2012 January 21, 2012 ni a zatna hun ah blanket khat chiat piak hi uh. Hiai hun a pahtawina sang avek akigawm in Pu & Pi 68 pha uhi. Amaute lak a kum tam pen ahon dampihlai pasal lam ah Pu H. Lianzamang (kum 1919 a piang) s/o Phamsa Thangtual Hauzel leh numei lam ah Pi Goihkhoching (kum 1916 a piang) w/o Phamsa Soizachin te hi uh.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

17

KHAWSUNG LAMPI LEH MUN MIN PIAKNA


Khawtang, Gam leh Namvai & Siamsinna leh Sahkhua lam tawh kisai in tualsung a kipan chiamteh tham leh pahtawina piak tham ching a theihte minsuang in i khawsung a lampi min nei nailoute lak akipan in min piak hihen chih YPA, Bungmual 59th Raising Day cum Cultural Fest-2012 Organising Committee in YPA Bungmual executive committee a ngetna hon bawl dungzui un, Executive Committee in hiai thu ngaihtuahna Nisim January 13,2012 in kinei a, hiai meeting hun a thupukna 4na bang in committee in khawsung a lampi min neilou omte lak a lampi thum ah min piak ding in lemsakpihna pia a, hiai thupukna tawh kizui in huchibang chiamteh tham leh pahtawina piak tham ching a theih min taklat a omte etkhiakna tuamtuam a om nung in, hiai bang in lampi min piak ahi uh:

1. Pu (L) N. Gouzagin, Ex-MP(LS) pahtawina: Pu N. Gouzagin Road Bungmual to G. Mualkoi Lanva Lui Hongtu: Pu H. Mangchinkhup, Executive Member, ADC,Churachandpur Lantu: Pastor V. Zelkhokai, Local Pastor Bethany EBCC

2.Rev. (L) T. Jamkhothang, Ex-Secretary, SSPP,GHQ/ EBC, E/S pahtawina: Rev. T.Jamkhothang ROAD Bungmual, Newlane to Pearsonmun. Hongtu: Pu Singkhanmang Guite, President YPA-Bml. Lantu : Pastor M.Ginzatun,Local Pastor EBCC Bungmual

3. Pu (L)Lalneihthang Hatlangh,Ex-Secretary YPA-Bml., ZNC leader pahtawina: Pu Lalneihthang Hatlang Road Hausa Veng to D. Phailian. Hongtu: Pu Kaikhanlian Guite, D.I. Lantu: Pastor GK Siam, PCI(R),Bungmual

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

18
4. Pu T.Jamkhanchin in adam lai in, a innkim lakteng JC Park chi a min vuah in ana zang hi. Midang ten leng zatpih sim, himahleh, zat taktak theihchiahlouh in ana om hi. Tun amah sihnung kum tam sim pai nung in YPA hatsemna ding a theihtawpsuah a na pang a ahatlai nite teng beisak phial chih ding khawp a pang mi khat ahihna ah, hiai mun min ding a anaphuah pen amah pahtawina& amin manmawhna ding a zat den ding in YPA Executive committee meeting 23 October, 2012 thupukna 2na dungzui in namkip ahi. Pu (L) T.Jamkhanchin,Ex-President,YPA-Bml pahtawina: JC Park Lamlian Veng huai ahihbanah, sepkhawm leng kithalawp huai lua hilou hiam chin hiai thu ah banglawh a hoihding chih genkhawmna executive committee in May 12, 2011 ni in Office ah neih ahi. Member paikhawm ten ngaihdan genna hun sawtkuam akineih nung in hiai meeting thupukna 1.1 & 1.2 dungzui in, Young Paite Association Bungmual leh Southern Forest Division, Churachandpur in na sepkhawm ding in thupukna lak ahi. Huan, hiai meeting neih hun a thupukna kila bang in Southern Forest Division official te tawh kikupna ei lam in i deihdan puaklut ahihtheihna ding in Pu N. Ginsianlal, B.A, LLB, Advocate, Oath Commissioner, Churachandpur & Legal Adviser YPA Bung- mual agreement draft kigelhsak hi. Hiai draft te hoih huntawkna hiam chih velna akineih nung in bangmah buaihuai ding leh lauthawn huai ding omlou hi a akitheihmanin, agreement draft final bawl in Southern Forest Division official te tawh meeting hun ah kipawlut a, amau ten leng hon vel zawh nung un, na sepkhawm ding in agreement MOU(kilemna) bawl in suai kaihna kinei hi. Lamet dan in hiai Orchid Preservation Farm nasepna hun sawttak paizawm thei ding a gintak leh lamet ahi. Hiai agreement dungzui in, i Hanmual Orchid preservation farm a zang a singkungte a Luaileng pakte koih i hihna ah ut dandan a kuamah in(YPA tel in) singte mawk phuk theihnawnlouh ding, sing leh loute kepbit pawimoh, phukkhiak ngai aloutheilou a han/khul tawhna mun ding tak hikha geih chihte a om zenzen a ahihleh, huai singkung hihkhak ding pen a luaileng omte bittak a lakkhiak a, singkung dang a kepbit ding. Sing kisat khia

Orchid Preservation Farm

Achik achik a YPA Bungmual in ana awlmoh gige leh kum tamtak paisa pek akipan a anapat uh: kim leh kiang, sing leh loute kepbit sing leh loute atam theilam suan a, mihingte leh i gam a ding a pawimoh huihsiang leh vot a om theihna ding, khawsung siangthouna leh etlawmna ding a panlakna sutzop zel ahi. Government of Manipur, Divisional Forest Office, Southern Forest Division, Churachandpur in i gam tualsuak Luaileng te kepbit ahih theihna ding in Orchid Preservation Farm bawl ding chihthu leh huchibang nasepna mun ding a i hanmual uh zat theih ding hiam chih hon dawp dungzui un, hichibang program om ding pen a nna leng lunglut

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

19

tang/sik a singnou dang suan pah ding chih bang thupawimoh mahmahte laka khat ahi.Tun hiai

farm tungtawn a gam kepbitna ding fund sum hongpai masapen zang in hanmual gamsung teng sik daikhuam phutsuak ahih banah, sikling (barbed wire) in ki-umsuakta hi. Mipi dai khuam phuhna: Hiai dai khuam phuhna mipin socialwork in kinei zuazua a, khawsung mipite nasem ding a kuan khawm chiat ding in chialna leh ngetna bawl ahih bang in, inchin apan khat bang nih bang thum bang in kikuan siausiau a, mipite lunglutpihna leh kithuah pihna nasa tak ziakin tha, sum leh hun tamtak kisave in socialwork a sikkhuam phuh leh dai-umna kizou siang hi. Hiai natang sepna hun ah numei ten kuang dai a cement tawhsa pua in, pasal ten leikhuak, cement bawl, khuam phuh leh sik khuam puak si in ki- tha-it chiat hi. Hiai nasepni a thakuan tengteng numei leh pasal kigawm in mi 620

a gelhlut ahi. Hiai nasepna a hongkuan mipite tengteng leh inchihte tung ah committee in genseng louh kipahna liantak kinei gige hi. Tuateng banah, hiai farm program a kiguang fund mah zang in gate pucca a kibawl kilawmtak leh signboard kilawmtak bawl ahi. Huan, fund hongpai nawnna(nihveina) in Orchid collection(Luaileng chi kaihkhawmna) fund chin sum tam tak hon penawn uhi. Hiai sum hong paite zang in Luailengkaihkhawmna nihvei kinei a, Guite kual leh Bukpi kual lam akipan in Luai leng chi hoih tuam tuam ser(kg) 700 val sing kungte ah koih hita. Tun maban ah solkar lam in fund hon khahkhiak hunhun un luaileng chi kepna ding leh khawl tawldamna ding buk lamna hongpai ta ding a gintak ahi.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

20

THU DANG NEU NOUNOU TE


Apawimohna leh kulna om ziak a sep-le-bawl neu nounou buaipih & sepkhiak bangzah hiam leng omsam hi. SIGNBOARD TAKNA - YPA signboard khawmin leh gamgi chiamtehna ding a puahthak in Lamlian Veng, Bungmual -leh- Bethel Veng, New Lamka gamgi ah khat tak thak ahi. Banah, Rev. T. Jamkhothang Road Newlane, Bungmual -leh- Pearsonmun gamgi ah khat mah tak thak ahi. HAN/KHUL KIKAL HUKDIMNA- I mimasa ten i hanmual a kivuina ding mun leh mual ana chil hetlou uh ahingei ding a, han masa lamte kikal ah mun awng kivui theihna ding alian huntawk a om ziak in hanual gam save na ding chin committee thupukna bang in han mun kikal awngte hukdimna pat ahi. damzoulou in si a, aluang Pa Thangsiam Zoar Veng inn pansan YPA in MSP pawl panlakna tawh hankuang bawlsak in YPA Valupate makaih a khakkhiak ahi. ii) Mr. V.Tuanzathang of Sinjawl, damlouhna ziak a Pa V.Khamkhanlian, Lamlian Veng inn hun sawt kuam bel a kienkawl a om damzolou in date 31 May 2012 zan in si a, aluang date1, 2012 zingkal in YPA in hankuang bawl sak in Valupate makaih in khakkhiak ahi. KANG SEH - Pa Luanzakham, Pearsonmun inn kang panpihna ding in 28 December 2012 zingkal in khawsung ah thohlawm donna neih ahi. Mipite akipan in van tuamtuam silh leh ten, sum leh antang piakkhawm a om te YPA Pearsonmun te tungtawn in huaini mah in piakkhiak ahi. Kitenna:YPA committee member N.Chinzabiak zi nei, Mangouching, Sangbiakkim & Mankhozam pasal neite kipahpihna in kuangpi liantak khat chiat piak hi uh,

NAUNGEK LAMZUIH A SITE MUN PIAKNAYPA dan in mi kuapeuh nangek lamzui a si/ kha guk ching lou a si a om a kiphumna mun ding a hanmual a deih ua leh mun awng khat ah a kiphum thei ding uh chih ahi. Huchibang a phalna om kawmkawm in alemtang zaw ding etna leh gelna in chiamtehna bawllouh ding in naungek lamzuih/kha guk chinglou/ hantangtanglou te kiphum theihna ding in hanmual mallam kil khat mun sehkhiak ahi. MIMANG ZONNA, MIMANG KHAKHIA, ACCIDENT- Khat veivei khawsung mi leh pawlam mi pawtkhia inn tungkiklou a om chih bang a om chiang in paungaihna zang in mizonna kinei a, lamhaih khua honglut kha chih bang a om chiang in piakkhiak theihna mun te ah vakipekhia zel hi. A khenchiang in accident tuak khawsung ah om a tua hun ah leng panpihna ahi thei tan in kihih a damdawi in a puak a buaipih pawl bang leng om hi.

Mipite kithutuahna leh pankhawmna ziakin hichi bang teng sem thei a i om manin i kipak petmah a kipahthu athak thak in kon gen a, hiai tan tung thei ding a honpitu i biak Pathian min phat in Thupina leh pahtawina Amah i khusak hi.

HANKUANG BAWL PAWL(HBP)- YPA Hankuang Bawl Pawlte paanlakna ziakin misi khakkhiakna hiai bang in om: i) Mr. Liankhanthang of Sinjawl khua gari accident tuak in damdawi-in puaktung himahleh

H.Jemkhanthang

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

21

BUNGMUAL YPA UNIT VAN NEIHTE


(As on 7 January 2013)1. 2. 3. 4. 5. Plot/land: (a) Hanmual (Patta 2) (b) YPA (Patta 1) (c) Office ( Patta 1) (a) Tutna (458nos) (b) Steel/sing almirah(3nos) (c) Chair (30nos) (d) Table(3nos) (e) Wall clock (2nos) (f ) Dress set (16nos) (g) Logo board & Lecturn (1+1) (h) YPA Flag (6nos) (i) Sintex (1nos) (j) Flagpost (1nos) (k) Sikzawl (3nos) (l) Cycle pump (1nos) (m) Photo album (3nos) (n). Kongkhak leh tohlet (5nos) (o) Singnawtna(electric) -1no. (a) Bel, dan belpi (15nos) (b) Nou/siknoupi (934nos) (c) Ketli (6nos) & singpite khitna (1no) (d) Tray (37nos) (e) Sik Baltin/bucket (17nos), sik thuk (2nos) leh Sikkeupi (2nos) (a) Computer set (1nos) (b) Typewriter set (1nos) (c) Sound system & generator (2nos) (d) Inverter set 1 (a hoih-1 & hoihlou -1) Vanzat poimoh dangte : 01) Khuang (4nos) 02) Labu (9nos) 03) Misithu gelhna board (3nos) 04) Suahdul (11nos) 05) Longkhawl (7nos) 06) Niliap liante (2nos) 07) Thera gari (2nos) 08) Misi tawlna (1nos) 09) Rickshaw (1nos) 10) Funnel (1nos) 11) Tarpauline (2nos) 12) Parachute (3nos) 13) Receiption box (4nos) 14) Drive slow gelhna (2nos) 15) Nylon khaulom (5nos) 16) Solar plate & lantern(3nos) 17) Silkpauline (1nos) 18) Bawngvun (2nos) 19) Inches tape (1nos) 20) Hankuang tuamna (4nos) 21) Sikkhuam (1nos) 22) Sik daikual (2 ) 23) Sikkhuam (1nos) 24) Sing-atna (2nos) 25) Suang-gal (2nos) 26) Tupi (16nos) 27) Heipi (1nos) 28) Tempawng(1nos) 29) Kuangngou(1nos) 30) Sik-chiang (1nos) 31) First Aid Box (1nos)

(S.KHAMDOUNANG) Auditor

(S.DAIKHUM) Auditor

YPA LA By:V. Khamthawng Bungmual

1. Pupa ngabang lenna gam vangkhua tualnuam, Hun kihei in tuang tung hang; Young Paite Association Lia leh Tang ten, Ngabang tawi ua giabang zuun pak bang tawi ni. Lungtuak in ngabang leng ni, YPA Tung Thianmang in hon huai hen; Ngabang i lenna vangkhua phungching ding in, Young Paite Association hong pallun hen. 2. Seino lawmvual lungtuak in leng diamdiam ni, I Zolei gam tualnuam ah; Singta vontawi nam chih miza tamlai ah, YPA sakmin lun Lawibang hong thang hen. 3. Thianmang khang sum bang bia in machiang suan ni, Seino lawmvual Lia leh Tang; Tung Thangvan mang in vual ahon zawl ding a, Namchih taan YPA sakmin lun louding.

YPA RAISING DAY By: P. Nengkhanlian Bungmual 1. Tuan a Pupa hounem vabang pilten Deih chibang a tel uh Paite vontawi Lia-le-Tangte sakmin kilawh khawmna YPA mimbang hong pian ni, Champha tuang hongtung nawnta e. Nun in nuam ni, Nunnop zailan awi ni Haibang i ngaklah tuang hongtung nawnta Pak bang tawi dawn-giabang zun din Lungtuak hanlung chiamthak ve ni. 2. It leh ngaih tampin lenmual khum zong in Lung kelou, lungliap lou aw Lia-le-Tang Zaitha tawl zong tutkhawl lou masuan ni Lungtup khua mualsuah mateng, Lungtuak hanlung chiam thak ve ni. 3. YPA pak bang tawi giabang zun din Tumbang vuai kuan tun-le-zua ten Lia-le-Tangte i banzal ah lanbang hon nga Kimpih phung dang nuihchiam lel din, I phal diam Lia-le-Tang te aw.
Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

YPA BUNGMUAL UNIT

22
in anu-lepa leh a unaute Mimbung khua ah hongpem in tua khua a Guite Inpipa Hausa Pu Kamzamang(Thangpum Guite) khazak nuai ah hong khawsa nawn uhi.

Bungmual khua hausa khatna


(1874 - 19.9.1979)

Pu M. Thangtual Hauzel

u M.Thangtual Hauzel Pu Vialkham leh Pi Haukhawl, Jammang Singsuan tanu kum 1874 in Sunlam(Mizogam) ah piang hi. Amau unau 10, numei 3 leh pasl 7 pha uh a, amah a 5na, pasal a a4na ahi. Hauzel khang ah khang 25na ahi. Hauzel khang a khang 19na Pu Phutthang min tam a Thangtual chih min piak ahi. Guite tapa upa pen Tuahchiang tapa 2na in Hauzel suang hi. Hauzel suan ah a khang 19na Pu Phutthang, Pu Vumthawng leh Henhong in Sialthah khua(Myanmar) ana sat uhi. Tua nunglam in Pu Thangtual kum 1890 in Britishte leh Lushai Hills a Sailo Lal in kilemna a bawllai un British sepaih sap in sepaih belnawt ding in la hi. Tualai in amah kum 14 lel a upa ahi. Tangvalnou mel hoihtak, feltak leh thahat mahmah ahihmanin sepaih sap in deihthawh mahmah hi. A kum nawn in sepaihtak a laktouh in om nawnpah a, Pengkul mut pawl ah kum 10 sung pang hi. Amah sepaih pansung mah kum 1898 vel

YPA BUNGMUAL UNIT

Pu Vialkham leh atate Mimbung a ava pemtak un Pu Thangtualte unau Lusei pau Duhlian siamsa ahihziakun, Pi Chingpau, Inpipa Kamzamang Pi leh Pi Chiinman, Kamzamang Nu kipak mahmah uhi. Sunlam khua a atenlai ua leng a-U Singvung pen laigelhthei, simthei leh khawsim a ana pangsa ahihziakin Mimbung ah zong khawsim in ana pangsak pah uhi. Tuanunglam in, Pu Vialkham in Pi Chingpau leh Pi Chiinman kiang ah, Na khawpel ding un Teikhang gam ah hon omsak un chi a ava-nget leh na phalsak pah in Teikhang ah inkuan 30tawh vatengpah uhi. Tuanunglam in Mimbung khua ah thau licence neilou amat ziakun solkarte gawt ding lau in, louvat khinphet himahleuh, kum 1909 in hong taizak uh a, inn 3 lel tai khelou in om uhi. Tuaziakin, inpipa Pu Kamzamang leng Manipur ah hong taisia a, Bungpilon khua ah hong teng hi. Akhente lah mun dang a louvat man nawnlou ahihmanun sawtlou nung in Mimbung a kiknawn pawl zong om uhi. Huchi a Mimbung gam enkawltu ding om nawnlouh takin mi tuamtuam in gam ngetna lai kumpi kiang ah pia uhi. Tualai mahin Pu Singvung in a naupa Pu Thangtual sepaih panglai tawpsak in Selam, Teikhang, Zoutlang leh Kawlbem gamte amau a ding in ngen tei uhi.

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

23
Mautam kum 1910 bullam in Aizawl Borshap Pu HGW Cole, Suptd., Lushai Hills in deihsaktak in agam nget teng pia hi. Mimbung leh Buangkawt gamte bel Pu Ngaithang, Zalut Guite pia hi. Tua hunlai in Pu Singvung in anaupa Pu Thangtual intuanna kawm in Lingsitam(Sabual), Teikhang gamsung mah a Hausa in pangsak a amah pen Selam ah Hausa in khawdang thumte toh uk hi. Vaihawmna lemtang zaw ding ngimna in Pu Thangtual tuh Hiangmun ah Hausa in kituahphei nawn hi. Hiai mun a kum bangzah hiam aten nung in British kumpi thu mang in Abor galkap in kuan a, nasep hoih manin, dangkapi pia uhi. Hiangmun ah Jangsial lianpi ki(horn) hoihtak nei valut a, insialte tawh kithuah uhi. Hausa makaih in delh in kap ua, ni bangzah hiam nung in Tuisa zang ah kaplumta uhi. Tua Jangsiallu pen a pemna mun peuh ah pawkawi kawi a, Bungmual khua tan ah ana pawtung hi. Jangsial lou leng sadang Vompi, Ngaltang, Sahang, Sazuk leh adangdang tampi man a, amat tengteng 313 pha hi. Jangsial amat pen thupitak in Ai uh a, Pi Ngulzen Dousel in La hiai bang in phuak hial hi. Nuaizin Sawmsial zang gam ah mun muang kisa, Vangkhua sihkhum bang zuan e; Vangkhua sihkhum bang zuan e, Hauta zang Lawibang a thanna ding hi e. Hiangmun a a om lai in Brithish thupiak mang in, Zou Gal kap in kuan nawn hi. Galven in British kumpi atung ah kipak mahmah in Dangkapi 1 leh Thauka 1 penawn uhi. Vaihawmna lemtang zaw ding khualna in Teikhang khua ah hong kiknawn uhi. Pasalpha leh minthang ahihmanin, hiai mun ah 1925 kum in Tong a, thupitak in Thansuah hi. Tuani a kipan Thangsuah puan teng in khimtheita. Hiai hihdan tuh Paite nam paidan ah vualtungtuanna leh thupina etsakna ahi. ten Khuang, Jampi leh Dakte tum in Lamka ah na vaidawn uhi. Hiaite nung in Pearsonmun ah amah vaidawnna kikhawp om nawn a, tua mun ah Pu T.Thuamkhanthang in, Manipur Gam ai-awh Pu Thangtual chin thusam a, mipiten Damsawt hen chin kikou zuazua uhi. Hausapu Lanva lui leibul a kipan mipiten zawngtou in Pearsonmun Hausapi makaih in lasa kawm in khua ah paitou uhi. Hausapu inkawngtual ah amah pahtawina kikhawpna thupitak in om a, aman leng a khualzinna thu report pia hi.

Pu Thangtual a khanlai leh hatlai in khanglui mitak leh khangthu theitak, hausa kumlui leh solkar theihphak, khua leh tui kankuah mi ahi. Aman a damsung in damlai suangphuh bawl a, i khawzang leh khawkim akipan mipi tampitak paikhawm in tua hun lai a tuilou zau(tu a Siloam Veng ah) ankuangluina thupitak in om hi. A suangphuh pen Hausa Veng ah muh theih in om lai hi. A hinkhua nanunglam ah Phamsa Pastor Nengthawn, Pastor Kunga, U Tualkhai leh Pa Hau chituhte hong gahsuah in, unaunu Jamlian thuhilhna tungtawn in Jesu Khris sanna nei in hotdam hih kitheihchetna nei in akipak mahmah hi. Aman asihma in a huntawp ding thei in, zan khat YPA Unit makaite samkhawm in houlimpih in, Ka nupa ua ka sih chiang un, hiai ka inn kawngtual mahmah uah hon vui un chin kamsiamtak in ngen hi. YPA heutu ten zahtaktak leh ngainatak in khawsattu ahihna tawh angetna pomsak uhi. Hausapu leng kipak mahmah in, YPA heutute tung ah kipahthu gen-gen mai hi. Pu Thangtual in zi 2 Pi Singkhawl leh Pi Vungngem nei hi. Aman ta pasal 6 leh numei 6 anei. A damsung in Tute leh Tusawn 95 mu in kum 1979 September ni 19 in amuan Toupa kiang ah a khawlta. Amah asih in kum 105 a upa ahi. Ngalliam vontawi kawi tawh ka thanna hi e, Min ngaih ka vangkhaw lunnou aw e; A min ngaih in zang zum dong khawmnou lawm aw e. Pu Thangtual Hausa hihna leh amah deihsakna in YPA ten a vaihawm siamna ziak un amah min in lampi Pu Thangtual Road pia hi.
Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

Pu Thangtual mi kumlui, mi theih leh solkar theih ahihmanin Manipur singtangmi nonnaga ai-awh in January 26, 1958 in Republic day zang in New Delhi ah kuan hi. Huai mun a a-om sung in milian tampin ann ne ding in chial uhi. Huai hun in Hausapun Pu Nehru Puandum khat pia hi. Amah inn hongtun kiknawn in khawmipi

YPA BUNGMUAL UNIT

24
al tapa lite(4) lak a upa pen ahi. Amah 1910 vel a piang ahi. Kanu Pi Khatning Pu Kaplian tanu 3na tawh 1935 in Teikhang khua Mizogam ah akiteng uh hi. Amau nupa in Pa Pathian vualzawlna in tanu khat Khawlzaching a nei uhi. Amau nupa leh atanu neihsun Khawlzaching tawh 1947 in Bungmual khua ah apa enkol ding in a hong pai hi. Huchi in apa Pu Hauzel Thangtual tawh khawsa khawm in Bungmual khua a enkol hi. Kum 1975 in apa Hauzel Thangtual in a hauhsakna leh vaihawmna bangkim amah khut ah nga in apekhia hi. Huchi in apa hun lai bang mah in amah vaihawm sung in, Bungmual khawmite tawh kituak takin a om uhi. Avaihawm sung in YPA te a thupi bawl in a amau thulou in thu khatpeuh ah thupukna ala ngei kei hi. A nuam hi in ahaksa hitaleh, YPA te dong kawm zel in vai ahawm zel hi. Huai mah bang in amah hi Bungmual YPA ten len a ngaina mahmah ua, pahtakna Lawmman khawng le ape zel uhi. Bungmual YPA ten amah deihsakna leh ngaihnatna in amah kivuina ding mun hoih pen apia uhi. Amah taksa upa leh natna tuamtuam nei a hun bangtan hiam a om nung in Kum 2010 March 4 in a it mahmah a khua leh tui te leh a inkuan mite nusia in Tangtawn gam ah hon paisan ta hi. Amah asihni in khawsung vaihawm ten nakpitak in a suun uh a inn teng ah Puandum akhaina kimkhat(halfmass) a khai in Ni Sagih sung a suunna a bawlsak uhi.

Bungmual khua hausa nihna

Tlanglianthuam @ Lianthuam
(1910-2009)
- Khawlzaching @ Chingnou

ungmual YPA Kum 60 tan mu thei ding a honpitu Pa Pathian min ka phat hi. Heutu ten Magazine a suah ding kapa thu gelh ding a hon sawl uh ka kipak petmah a himahleh thugelh siam ka hihlouh ziakin tampi leh simnop takin leng ka gelh thei kei hi. Himahleh ka kipahluat ziakin saulou bek ka hon gelh teitei a, kuapeuh in Bungmual YPA kum 60 chinna Diamond Jubilee nuamtak leh kipaktak chiat a i zat ding uh deihsakna thuchah kon khak hi. Kapa Lianthuam hi amin tak ahih leh (Sialkalh tlang) Tlanglianthuam ahi a, Bungmual khua sattu Hauzel Thangtu-

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

25

Aman Kum 1975-2009 sung khawsung vaihawmna alak sung in mipi leh hausa kikal ah buaina tengteng ahihveng sak a, huchi in YPA te tawh vaihawm khawm in khopi nuamtak a suak sak hi. Mun taumtuam leh khawdang mi ten a vaihawmna nuam sa in tenna ding in a enlah uh a, mite khawdang akipan in ahong pemlut zungzung a tun khaw neuchik akipan khaw lianpi inn bang leng 700 val bang tenkhawmna khua hong suak ta hi.

Kapa kipahna mahmah ahihleh mipite deihsakna ziak in amah min in Lampi YPA ten apia ua, khawsung poram tuamtuam ah mipi thupitak bang a bawl in a pahtawi zel ua hiaite khawng kipahpih mahmah in a gen gen mai hi.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

Ni Masa Hun
26

YPA BUNGMUAL

Pu H. Tualkhai
FOUNDER TREASURER (1953)

mak khawpmai! Chih mai ding hia, mu mimiai a kum tamtak paisa a Pu Thangkim heu a kanapat uh Young Paite Association Bungmual in kum 60 Diamond Jubilee bang muthei ding a i om tak ziakin kakipak petmah hi. Hiai tan honpi tungtu I Biak Pathian min ka phat hi. Laigelh lampangle kisiamlou ahihmanin, tutung Diamond Jubilee phawk gigena ding leh Annual Magazine kithuah a YPA hun paisa thu nget a ka om kakipak lua hi. Himahleh, seppih lawm leh vual tamtak in hanmual honna liamsanta ua amaute hiai hun mu tei ding in ngaih huai uh kasa petmah hi. Kuapeuhmah tutung diamond jubilee ilawpna in kipumkhatna leh phattuamngaih semsemna hon tun hen. YPA damsawt hen!!

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

Kum 1934 in Pu Hauzel Thangtual in Bungmual khua ana sat hi. Anung in mi hiai mun ah kipemlut behlap zel in Kum 1953 YPA dinkhiak tan in Bungmual ah in 30 vel ding khawng kiteng khawmta hi. Hun masa lam in pawl nei a nasep khawmna leng a om kei a, ei mi banah, Thadoute tam tellou inn 9 vel ding khawng tawh ka tengkhawm uhi. Kimakaihna apawl a(sepkhawmna) ana om lou ahihmanin sihni dahni in buaihuaina tampi na om hi. Misi kivuina ding leng om nai tuanlou ahihmanin inn gei mahni huangsung khawng ah ka kivui sukmai uhi. 1947 kum in kou ka pemlut ua, huainung kum 1948 in S.Thangkimte hong pemlut nawn uhi. Tua hunlai in pawl min nei a kimakaihna om nai kei mah leh, nungak leh tangval om sunsun ten hihtheih dandan a kihuhtuah in nopni dahni in ka semkhawm ua, hanlaih leh adangdangte ah pan naktak in ka la uhi. Tua hun lai a simbeng chiatchiat tangzang kineih chih bang in S.Thangkim, T.Thuangzagin, B.Suakdoulian leh kei ka hi deuh ua, tangval dangte Mama (Thanglian), Beli, Kungi leh nungak khenkhat tawh kithuah in kana kimakaih natnat sam uhi. Ka pem lut tung un inn tawmchik chauh khawng ka hilai ua, ni khat Vumhau Teddim nupi (azi) hong si a ka buai mahmah uhi. Hanmual le kinei nailou ahih manin, amau inn kiang ah ka vui uhi. Tua hun lai in Bible leh labu ei pau a kinei nailou ahihmanin Tedim a ana om kha zenzen a, huaikhawng zang in

27
lenkhawmna kinei hi. Kum 1948 in Tangval dekta Ginkhanjam s/o Ginkhothang hong si a, avuina ding inhanmual ding vatsiang in huai ah ka vui uhi. Huai hun a kipan in hanmual nei ahong kihita hi. Tulel a i zatna mun mah uh suahlam a mualbawk naih deuh lam ahi. Nidang a home guard mual ichih uh naihlam sang ahive. Kou hanmual nei himahle ung ten khawm pih thadou ten hanmual adeih kei ua, hanmual mun ding a kineih nung in leng amau a sih chiang un amau inn gei huangsung khawng ah kivui lai uhi. Hanmual a kivui masate tuh Chingkhohau nau-nu, Chinkhojam tanu, leh midang khat leng ahi a amin uh leng ka thei nawn kei hi. kawm in bangloh ding, pawl min nei a nasep khawm ding mah hoihzaw sakna kinei gige ahih bang in, Mizo gam a om te hih bangbang in Young Mizo Association chih apan amaute paidan lakawm in hichibang hun a kithuahkhawmna min ding in Young Paite Association chih hoihsa in huai kha tahrik 21 in kon phuak uhi.

Hichibang a ki-omtou nilnial in hun hong pai zel a, sihna om chiang in kitengkhawm hinapin ei mi leh Thadoute paidan tuam nei mah bang in ki-om hi. Amau sihna hon tuah chiang bang un han bang kava laihpih sek ua, huai chiang in amau nou zu duh uh maw. Nou kuan hon chial e khawng hon chi maimai sek uhi. Khenkhat in lah, kipahhuai e! zu nou khat bek dawn un hon chi bang leng om tham uhi(himahleh kou zu ka dawn kei uhi). A khen chiang in misite ading in singkhuah bang kava puak ton uh bang leng om tham aka. Huchibang a sihna hon tuah hun ua zu leh sa tawh thuah a om khawng Thangkim in hon muh chiang in kikepna leh kithunna nuai a om hoih sak thu hon gen hi. Huchi bang thu khawng kikum khawm zel in ka om toutou ua, khawsung a papi khenkhatte kikai khawm in hiai thu ngaihtuah khawmna kanei uhi. 1951 kum January kha in(a ni tuh theilou) Vungkhodim d/o Khanjam hong si hi. Khawsung upa ten nou pawl in antang dawn ding na gengen ua tun va dawng phut un hawn chi ua, kou leng hichibang a ka gengen uh ahih zawkmah tawh thumu kisa in antang leh singkhuah kava dawng pah uhi. A khen ten nou sisi dia kou piapia ding maw peuh hawn nachi lai uhi. Huchibang a hihtheih dandan a semkhawm a ka omtouh zel nung un, kum 1953 hong tung a kou leng kikum zel in tua sang a nakzaw sem a sepkhawm theih dan om ding chih ngaihtuah

Hiai a pawlmin neih tawh kisai a thugelh YPA magazine masa tuma lam a pen leh YPA bye law a kigelh dan pen kam a kigen kilet khial kha deuh ahi. Lushei-te pawlmin kizang lou hi. Amau lamte paidan lasawn a pawlmin Young leh Association la in Young Paite Association chih kiphuak in kizang chih ding hizaw ahi. Kou hun tunglai in Si inn lenkhawmna ah Khristian teng in kanei tuam ua, Khristian loute a sih chiangun lenkhawmna chihte om theilou hi. Huchibang a kum bangzah hiam kawng om khawm nung un Khristian loute leng Khristian a hawng kipia in tua hun a kipan in misi om chiang in inn teng ah kilengkhawm theita hi. Lenkhawmna ahihleh zan nih ka nei uhi.

Misi om chiang in tangval ten hanlaih kasi ua, nungak ten antang dawn leh singkhuah dawn lam asi uhi. Hanlaih na ah tulai dan a singpi dawn/awm chihte om lou hi. Dangtak chiang a tuisik kidawn a hultak a nasep hidan aka. Mi kitam hetkei mahleh aki tha-it thei mahmah a hankhuk bang feet 5 khawng a thuk in atoukhuak in kitou hi. Handal ding in sing ka zang zeluh. Hantou khin Misi vui ding ahihchiang in hantou a om tangvalte intek ten ahawn manawh chiang un ka vuipih ua, ahawn manawh louh chiang un ka paisan ua, amau akivui mai uhi. Kou leng kawnna ngak ding uam chin kachah ua hawnna ngak un achih chiang un kana ngak zel uh. Khatvei ngial thuchah a khat vakuan, thuchahpa pen misite makpapa hiven, Pa khat in nang nasungpa itlou maw misi sam a nong kuan ana chi a amai ah anatum a, anaksi bang pawt hial hi. Azing a misu pan vok khat gou in kingaihdamna ka bawl uhi. Misi om chiang in atanau nai uh mun dang/

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

28
khawdang a om hilhngai a om leh khual tai pawl bang leng kakisawl zel uhi. Misi pen pasal ahih leh a zing in aputen sa agou ua insung mite leh nungak tangalte hawn chial khawm ua an kanekhawm zel uhi. Young Paite Association kiphuhkhiat hun lai in makaileh nungak tangval kizang mahmahte tuhS. Thangkim mah in YPA, Bungmual leh YPA, Hiangtam Lamka kizawpna neilou a om nilouh pen hoihsa mahmah lou in, masak nanung thu in gen kei ni in i pankhawm theihna ding uh lampi zawngni chin Hiangtam Lamka ah thu vakum nawn hi. Huchin, amaute tawh hiai thu ah kimuhna kinei zel a atawp in Bungmual kiniamphah in Hiangtam Lamka pen headquarter ding a pawmna leh namkipna kibawl khawngkhawng hi. YPA Bungmual leh YPA Hiang tam Lamka makaite kimuhkhawmna a thupukna dungzui in, 1958 kum in YPA Headquarter Hiang tam Lamka ah kizawpkhawm na ding in Bungmual Unit in Rs. 2.00 kasung uhi.

President : S . Thangkim Secretary : Thawngkhotuan Treasurer : H. Tualkhai Nungak leh tangval kizang mahmahte: Thanglian, T. Thuangzagin, Nokzanial, Hangnem, Dim zaching, Ginsang, Beli, Kungi leh Vungngaihte ahi uh. Huchibang a, Young Paite Association kiphutkhia a na akisep nung sawtlou in, Hiangtam Lamka zang a teng ei mi pawl khat ten leng hawn phutkhia tei uhi. Huchibang thu akizaktak chiang in amaute vakimuhpih ding in Thangkim ka sawl uhi. Aman leng Laamka lamte vakimuhpih pah in headquarter bawlkhiak ding thu vakikum uhi. Hiai kimuhkhawmna ah Hiangtam Lamka lam ten kou khawpi zaw Bungmual in kou hawn zawm un chin hawnna lehchial uhi. Bungmual in lah masa zaw akihih manin tua thu kipawm theilou in kou mau mah in ka om uhi. Hun bangtan hiam a tuamtuak a aki-om nung in Pu

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

29

INTENSIFIED PULSE POLIO IMMUNIZATION


( IPPI)

Get Your Child FULLY IMMUNIZED

POLIO VACCINE
on 20th January 2013 & 24th February 2013

with

District Family Welfare Officer Churachadnpur

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

30
avagiak uhi. Huchibang a akiomtouh lai in heutu ten vaihawm in si inn ah nungak agiah leh tangvalte giahlouh ding a kichi a, numei/nungakte si inn ah giaknawn talou in tangvalte kia akigiakta hi. Si-in giakte ziakin si-intek thawmhau taktakte a sulungnuam tuam mahmah hi. Young Paite Association a kiphuhkhiak ma in si-in lenkhawmna ah nupi ten buk tep, tuibuk muam, nungak leh tangval in laizial tep, insung bang meikhu in dim a, louhal khu mah bang hi. Khuangpu bang tuuuuh lasak zawh teng a laizial tep himai. Lasak sung mah in leh lenkhawm sung sawt hetlou hinapi in zuntha in nungak tangval khuai vaitung bang mai in kileh hehu hi. Tuni chiang in ahihleh tep leh muam, kuva hai kuamah muh in a om nawn kei a, lenkhawm hunsung a zuntha a pawt zelzul kileh hehu chih leng a ki-om nawn kei. Pathian panpihna in ma akisawn mahmah hi. Huchibang a masawn a i om lai in phattuamngaihna lam ah tuailai ten naktak a kiakniam lam manoh ihi diam chih tonbang leng om sek hi. Huaiziakin, i khantouhna lam leng enkawm in phattuamngaihna lam ah pan lathak ding in khangthakte kon hasuan nuam hi. Bungmual khua Young Paite Association vaihawmna nuai ah om hideuh pen hi. Pawl dangdang Village Authority, Paite Tribe Council, Bungmual Youth Club chihte na om mahleh amau ten khawsung vaihawmna asai vak kei uh. Bungmual YPA damsawt hen... Kakipak.

Upa H. Ngulsiam, President 1969

YPA zan & tuni

um 1953 a YPA kiphuhkhiakma kum 1950,1951, 1952 khawng in misi zanhahpih ngai a asi om mah leh vaihawmtu ding mi ginatak na omlou ahihbanah, saptuam mi lah tam nailou ahihmanin, si intekte nungak tangval in zanhahpih khawl lou hi. Indongtate kia zanhak himai uhi. Huai hun lai in han/khul laih/tawh leng papi ngen hilai hi. Hun hong paitou zel in Pathian in Bungmual khua vualzawl in 1956, 1957, 1958 akipan in inn lah tam hiaihiai, laisiam lah tam hiaihiai in Young Paite Association mah leng khangtou zel hi. Huchi in, hun hongpai touzel in, Young Paite Association a kiphuh a kipan in lusun inn ah nungak leh tangval te

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

31
a omte hilh dingin khualtai tangval 2(nih) khawng khe a paina bang ahihkeileh, cycle a tai theihna a tai in vakihilh sakzel hi. Huchi in tangval ten hanlai/hantou in atoukhuak ngen in kibawl a, nungak ten ahihleh misihna inn leh hanmual singpi sai in om uhi. Hankhuk atoukhuak ahihziakin hanlaih kizou baihlou deuh hi. Si inn ah zan thum(3) bang kilengkhawm a zan thum sung bang nungak tangval si inn ah kigiak zel hi. Si sunte a thawmhau louhna ding uh chihna ahi. Nungak ten zingsang in ansuk tui tawisak chihbang in panpih zel uhi. Mikhual khawsung a damlou a hawng si akhua ua puakkhiak dingte hankuang kibawlsak in YPA makaihna in kipawkhia (khakhia) in aban a khuate ki-hilh zel in kibantawl zel hi. Khawsungmi khaw pawlam a vasi khawsung a puaklut ding ahihkeileh, khawdang misi khawsung kantan a puak ding ahihchiang in ahawn pawlut ding ten thu hawn pia ua, huchi in YPA nungaktangval ten i gam chiang ah ana saang in i khaw-baan a khuate kihilhsawn in aban a khuate kipesawn zelzel hi. Hiai siluang kipiak khiak ding chiang in khua leh khua kinawktuahna nasa mahmah mai hi. Hiai kinawktuahna ziakin aliam om zeuhzeuh zel hi. Hiai kinawktuahna ahihleh phatuamngaihna

T. Mangkhopau, Lamlian Veng,Bungmual Secy. 1967-69

YPA Bungmual

masa pen in, Bungmual YPA in kum 60 melmu a Diamond Jubilee bang zang thei ding a honpi Pa Pathian tung ah kipahthu ka gen a, Amah min ka phat hi. Bungmual YPA Kum 60 chinna & Annual Magazine kithuah a suah dia, YPA Bungmual thu thugelh nget a ka om dungzui in siam leh siamlouh thu hilou in kei leng kilawp lua mawk ka hihmanin, nget a ka om tawh ka gelh theih dandan in tamlou in a alawmpi a lakkhawm in a nuai ah tawmkim in ka hon gelh hi. Tulai khawvel pilna, siamna, khantouhna leh masawnna thupitak tawh niteng hun teng in kikhekna thupitak a om chih ithei chiat uhi. Huchih dungzui in Bungmual YPA bangleng tuma kum 40-50 paita a a phattuamng aihna ahoihkei chihna hilou in tuhun adia lemtheilou tampi omta ding hi. Bangteng hileh huai hunlai a YPA kizatna leh phattuamngaih suah na hichibang ahi(tomkin in):

1. Khawsung a sihna tawh kisai: Misi luang ani a vui manlouh ahihlehnungak tangval in zan khawvak in lengkhawm in ki-zanhahpih hi. Intekte tanau khualgam

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

32
ahi a, kou kawn pawsuak ding uh chi ahi ua, a khawtual ten kou khawsung a nawn puaksuak un kou ka zahlak keiding uh maw chi uhi. Phatuamngaihna kisuah chiatna ahihman ahi. Hiai kinawktuahna ah kuaman hehna in alakei a akhawnung inleng kimel ma etna a om tuankei hi. Kangmei-patau ziak bang, huihsiavuahsia ziak a innsia-lousia a om chiang bang in YPA makaihna in khawsung mipin natang(social work) in sing leh gua neih dandan tawikhawm in kibawl thaksak zel hi. Huchibang ngei in khawkim-khawkiang ah sihsia bang ahihkeileh kangmei-patau bang a om chiang in YPA nungak tangval in kidelh in panpih theih dandan in vakipanpih zelzel hi. YPA van neihte uum leh bel akulleh pawimawh dungzui in YPA intekna in khawpawlam ah kikeng zel hi.

2. Social Work: Khawsung leh hanmual hahsiang angaih chiang in YPA makaihna in aki semsuah zelzel hi. Hanmual hi YPA khut a om ahihbang in a sepsuahna ah leng mawhpuakna lahi. Khawsung kepna ah YPA in makai in vatsiang ngaite vatsiang in lampi neute keklian in tupi zang in kitou thak zel hi. Lei(bridge) leh culvert bawl ngaite reserved sing sat in kibawlpha thak zelzel hi. Hiaibang nasepna YPA makaihna in khawsung mipin natang (social work) akinei zelzel hi.

3. YPA fund: YPA sum muhna lam ahihleh kilawh nang a om chiang a kilawh in socialwork kinei zel hi. Huchilou in inlusi bang ah sum kidong zelzel hi. YPA vai ahihleh phatuamngaihna petmah ahihman in phattuamngai leh ngailou kal akilang baih mahmah hi.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

33
nuamkhin nawnlou sakna YPA member te lak a pan a hong om hi. Inn neite lam a pan in ahihleh bangmah soiselna a om ngeikei hi. Amau kipiakzohna, kiphalnate YPA in chikmah chiang in kimangngilh ngeilou ding hi. Tuachiin office mun ding deihna/zonna kinei toutou hi. President K.Thangdin leh a member pihte hahpan, kuhkalna hang in tu-a ih office mun uh i neithei uhi. Lungdam huai petmah hi. Tulel in bel a kongtual aneu deuh a hiven. Khang sawnsawn ten a compound lian ding a hong ngaihsun ding un ih lamen hi. Amun leitang hong pia/leisakte tung ah lungdamna alian petmah hi. Amaute T.Ginkhopau, N.Thawnzagin leh Kampau te ahi uhi. A building hong bawlsakte tung ah lungdamna a lian mahmah hi. Amaute Pu V.Hangkhanlian, Ex. Minister, Pu P.K Singh IAS leh Pu T.Phungzathang Minister te ahi uhi. Ka gelhkhaklouh a om leh ngaihdam. Hihlam hitan hiphot henla. Eimite Khristian ngen ihita ua, himahleh ih hindan uh tawisang, etteh huai leh khantouh vai in ihing/ih om kholkei uhi. Tulel a ei khangte hoihsim kisa le-zong, khangthak ahong piang zel dingte, a thei sa, ahoihsa, a ettehhuaisa a hong pianglou ding ahihman un, YPA tup leh ngimte leh a pawlpi mahmah khansak ding in a hoih hi. Mahni mimal, inkuan, beh leh phung, veng leh khua adi liauliau dan a kihuituam nading zong ahi kei hi. Mi kuapeuh, adiakin khristiante tengteng a ding a hindan hoih, dik leh tang

Upa BSK Tungnung


Asst. Secy. 1984; Secretary 198789; President 1989-1997; 19992000; 2003-05

A Lui leh a thak


Young Paite Association(YPA) Bungmual Unit January 21st 1953 a kipankhia, tun kum 60 ching ding ahita a, Toupa min phat in om hen.

min bang mangpau hisim bialbual lezong, a tup leh ngimte hoih a, eimi kuapeuh in, eipau dan in ih theikhin uhi. A tup leh ngimte i theihsa hilezong gengen in gelhgelh in puahpha pha in zui in zang thei leng a ut-huai hi. Mimal a vahih theih ding tampite, ih theihlouh man a hihkhaklouhte hih/sem ding a kihilhna YPA in saithei hi. Khawsung vengsung hahsiangthouna. Thukin a sepding omte sepna. Misi vuina, Hantohna leh adangdang phattuamngaihna nasep ding tampi sem thei in seem hi. Pawl dang khatpeuh in vasep mawk theihlouh tampite YPA in seem hi. Kei theihphakna tan ah, Bungmual YPA office Pa L.Khupzanang inn kizang hi. Kum tampitak kizang a, himahleh guta lata, mi khel leh hoihlou, thumang lou leh dankalh a gamtangte mat a sat leh gawt na mun a akineih chiang in

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

34
a gamtat dingdan sinsak/kawkmuhtu ding ahi hi. Thilhoih peuhmah amudite ading a musaktu leh dallou a michih ihpantheihna ding a, lampi kawkmuhtu, YPA ahi a, ahoih mahmah hi. Tua kia hilou a, khristian loute in zong atan/amuh ding uh a ngahnading ua panpihtu YPA ahih ding ahi hi. YPA i chih mimal malte genkhavek chinuam dan ihi. Tua hileh ih hindan uh tawisangtu khat kisuak thei ding in uphuai hi. Tua malak salak ah, ei a khristian tata bang, a thulak-huailou pen a pang zawmah hileng kilawm hi. Mi tengteng sivek uhenla,(Kei lousiah) atan ding teng uh, ken tang leng chih lungsim a anei tampi ki-om hileh kilawm hi. Tua sang a ahoihzaw deuh ten lah Mi dang(adiak in tanau lou,khopihlouh) ten atansik uh avek in kitang henla, tuate ei leh ih tanaute kia in ki un leh chih lungsim a nei a gamta bang om theihna leitung ahi hi. Tua ih mihinpih ih sum naakte a omlouh ding lah hithei salou zel. Tuachibang lungsim a neiten Khristian hindan tawisang khalou chinuam dan ihi. Tua ahihmanin, khristian hindan tawisang nading in mi tengteng in amuh ding uh ih vasuhsak louh a, khristian hi in tian lou hileh, ih deihsak khitvek ding uh ahi. Tuahileh, ih vaak uh mi mitmuh in vaak ding hi. Mahni mohlouh nadi tan theih petmah a thei a, phattuamngaitaka hihdi/ gendi/sepdi omte kitheihkhembawlte kaan a muhthadahhuai(YPA dan a et in) a om kei hi. Nam leh gam khantouhna ding a YPA in pan a lak ngeingei ding ahi hi. Bangchi zongteng in siam in pil lezong, ih nam kipai theilou a, atung ah zong kitu theilou hi. Ih nam pen ih nam hitawntung ding ahihmanin a khanna ding a, tha leh zung, sum leh pai, ih itlouh ding ahi hi. Mi khenkhat in YPA lam ahihnakleh a saitu, azuitu ding a kikoihlou in, Kaihlam gammaang a piaunel om dan a kisaikhak sawmlou in, poilah sa-seselou in, ahidimah salai-lai tampi ki-om hi. Gam leh nam a saidiak pawl om a, tua gam leh nam saipawlte saisa gam pen puah chihtak a puah ding YPA(Mi tengteng ?) mohpuak ahi hi. YPA in panpih ngaite panpih ding chih tup leh ngim khat ahi hi. Panpihngai kisalou mi tawm mahmah ding hi. Omkei phial inteh. Hilezong mi vapanpih chihpen ei hihding salou in YPA te hihding sakha kitam lai dia um hiveng aw. YPA kichi nang leh kei hi hanga, panpihngaite ei mimal a panpih sawm lou a, mohlouh bel asiam a siam, chihkhawngte ganhing vaai lua hi. YPA in a pawlpi in hihtheih hau mah hi. Ahihdi zah, asepdi zah semkhin chih bel om ngei kenteh. Himahleh, ahihdite/asepdite pawldang a semthei om leh zong vasep pen lemlou ding ahihmanin, YPA sep leh bawlte poimoh petmah hi. Si-khualtai, si-inn zanhah, hantoh, patauh huai kinte delhpah, bawlpah chihte khawng YPA in apawl a kisemthei lak a akholdiakte ahi uhi. Inkang khawng a om chiang in YPA(mimal ?) min tawh akinthei pen a delh a, phelh a, bawlthak zel ahi hi. Thukin lakin a om chiang in YPA te sai ahideuh hi. Tuapen YPA min hile zong mimal-malte kuul/pawimoh hi. Tui tawh delh, puansekawt tawh delh, aihkeh singkhuah tawh delh, gua tawh delh, tem tawh delh chihte YPA puan masak ngak kuullou a delhtheih ahi hi. Mimal-mal ten tua inn bawlkhawm ding hinapi, alom a ihbawl chiang in YPA in bawl chih hiveve hi. Ih theihsa lah izuih utlouh chitchiat tampi om hi. Tuate khangsawn ten a zuntouh ding ua en ihzuih kuul lawpetmah hi. Amoh ei puak ahi hi. Tuamalak salak ah YPA te bang dong kholh anasa bang ih om khakding ka um gu hi. Mahni mimal in ih hihdizenpi dongkholh ih kisak zawkmah leh ki khailup chih maban ahihkei ngal-leh, chi zezen le. Tua ahihmanin, YPA ten chihbel, nang mimal in panpihngaite kuahiam na panpih ngeita hi. Mohsak haksa khelhna sal ah nataang den lai hia, kingaihsun awu. Amohloupa amohlounu lel sang in panpihngaite panpihni, ih hihtheihna lam chiat ah pan lathak nihang. YPA tup leh ngimte lak a khat ahihleh, Hunawl zat hoih ahi. Min hun-awl ka neikei achihleh zuau gen ahi ding hi. Hun-awl kinei chiat hi. Ih hun-awl neihte ihzangkhial, ihzang hoihkei ua ahi zaw hi. Ih ki-awilouh deuhte a, ih hunzat dante hun-awl chi nuam dan ihi hi. Apawimoh louhlam lah itheih mahmah, lah ihih/ihoh/isep septe HUN pen hun-awl ahi hi. Tua ahihmanin, hun-awl kinei chiat hi. Kuamah i omdan tengteng zang hoih kisa gige ki-omlou ding ahihmanin, hun-awl zang hoihlou kihi naak hi. Tua hunte khiamni in, ihki-awilouhte tawpni, hileh hun-

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

35
awl zang hoih ihi ding hi. Zateep sung, khaini muam sung, kuva hai sung, kikhoplouh sung(?), kihaisak sung, kiphatsak sung leh adangdangte hun-awl sung chi zezen dan ihi. Uanglua nasa hia? Ih khuak a, chi zezenle ih lungsim a hikei ve aw ichihte i vahih, i vasep chiang in hun-awl zanghoihlou chi nuam dan ihi hi. Hun-awl neilou a ih om chiang in hoih petmah hi. Hilezong, ih hun-awlte zat-hoih pen pawimoh mahmah hi. Etsakna ding in ih hun-awl pen Niin dan in gen le ichi hi. Niin ih ngaihsak kei a, niinbawm a ih khol kei leh thaang a hoihlou hi. Himahleh, niin ih paih/ih khol leh nuam in hoih hi. Ih hun awlte enthakni. Ih ki-awilouhte enthakni chidan ihi hi. Ih hun-awlte izatkhelh leh kipum manlah/ kipumbuai theih ahi hi. Tua ahihmanin, ih hunawlte pammaih sa in zanghoih ni hang. Tua ka gelhsa teng, YPA tup leh ngimte ahi a, ih theihlouh uh ahih kei a, ih zuih utlouh uh khawng ahi hi. Ka deih bangtak in ka gelhsiam kei a hiven. Gelhsiam in mi tampi in a lungsim uah thupukna thak la in, atak in sem/om chiat le uthuai lua hi. YPA tup leh ngimte akisepsuah louh chiang in a YPA pen deihlouh bawl khak theih hi. Khawsung/Vengsung hahsiangna leh puahnate, YPA in ahihtheih tan a sep zelte ahi hi. Tuchiang in bel, Job card a om ta a YPA ading in a lungdam huai kholdiak hi. India Pa Gandhi pianni October 2 leh phattuamngaihna a YPA min a hahsiang/bawlphat khuasung leh vengsung pen, tu chiang in kumpi ten mi tampi tha za leh van tampi in hong dawn ta uhi. Kum khat sung in tampi zou theita a, Shillong ka mu khakei na a, tua bang phial a hoih a, eikhua kum 5 sung a a bawl theih keilehzong, kum 10 sung a chu tampi zohtheih di hita. YPA ten kum 60 sung a bawl leh hichitan tung nipnep. YPA in nasep ding a om chiang in khawsung ah lai kitak a, tua lai a bang a kisem zel ahi hi. Kikuan diamdiam hi. Mike ineih chiang in bel socialwork ding kihilhna nuam mahmah ta hi. Ni dang in bel Tang au na om ua, Hausa innpi apan thu omte Tang-au in khawsung teng ah agen kawikawi hi. Amah pen buhsun leh saliang a awl hi. Laipuan lah omlou, Mike lah omlou, pen lah omlou, om leh zong lai asimthei omlou. Agelh thei omlou. Ka gennop ahihleh, bangmah om kholkei leh zong naa a-na semsem uh chih gen nuam dan ka hi. Tang-au in Zingchiang a Pi Chiinam inn bawl thak ding. Tuktui aluanma a bawl ding. Insuan a khat chiat kuan ding. inn bawl nang van neih lamlam tawi chiat ding chi a khawsung teng ah kikou kawikawi hi. Tuabang in Pi Chiinam inn bang kibawl zou hi. Amah inn ahihleh Pa Nengkhogin te inkong, Pa Tualkhaite inkhang aive. Tua hun lai a, mualtung lam kia ah kiteeng a, komlam bang zan a dumde vaak naihnaih, kilau thei mahmah. A lauh huai louhlouh tawh. Pi Chiinam chilai-le a hansuang, akivuina mun Forest te singnou bawlna khung a lampi kiang ah omlai. Amah meithai, amah kia a teeng ahi hi. Amah ka hong gelh nasan ahihleh, nikhat thu a YPA in a inn bawlzou. E... ka theihkhelh kei leh asihma a YPA in sing leh antang khawsung ah kidong in, amah kipia hi. Asihnung in dong le piak di omlou di. Ka theih uh ahihleh Pi Chiinam lei khoihlouh di/paihsak louh di chih khawng ahi. Ih paih leh apap/aguun itung ah hong tung thei chih ahi. Asimmoh khenkhat in a lei a paihmangsak ua, ahaang zel hi. Tua ten apap/ aguun ngah mahmah uhi. Mualtung a Biakin om lai a kikhawm loupi kikhawm dan a om kisawm. Biakin kong a singkung khawng ah kituang. Kikhawmte a tawpphet chiang ua, akikhawm dandan a akong bul ah ana kiding in, kipaikhawm geih. Khatvei nitak kikhop kaal a ka lawmte tawh inkong ah om. Lawmpa khat ihmu, kikhoptawp lam theilou, taisan kha, lup hun a zon petmah a kizong. Amah kikhoptawp phet a akikhawm dandan a hong pailou vial a, kuaksung khat ah ana ihmu mawk. Khatvei Biakin sung ah singsawl khawng ana om. Volunteerte giak uh eivei kichi. Numei kikhop ziltawpni nitak a kizang zel pen Nipini sun a kisuan. Khatvei Hausate inn kongtual a ball kapek uleh anawl deuh a Pa Thangchinkhamte inn lutna a lei, singzawl Chinnou in pek kha. Asi atam dan. Ih hanmual mun uh Football ground dia, achihsim uleh, singbul kalh haksa inteh chi un, azaang dandeuh omsa ana sen uhi. Tua mun pen inn mun in kineita hi. A deih ten lai a dohthoh. Upa H.Chindam ten amau a tawh kizom mah dokkha chet. Tua mun ah Sangpute teng geih.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

36
Adangte Upa Thuamzathang inn mun, Pa J.Thangzaliand inn mun, Tunkhanthang inn mun, Upa Tongzachin inn mun, Pa L.Pumliankham inn mun, Pa S.Daikhum inn mun chih teng football ground ahi hi. A sumte a tu-a ih football ground uh Bull dozer kinawtsak hi. Upa Laivungte tu- a atenna mah uah a teeng ua, ball peklai bang tui iduhleh vakidawn tou geih lel. Amau inn bul ah nidanglai nai/sana/ka koih ua, ball pek sung di chiamtehna. Puansia hual in mei a haal. A tum chiang a goal kikhek. Khat haal nawn, a tum chiang atawp. Khatvei Khawmpau in kazoh laitak ua va mut ekek in, tumbaih tuan mahmah eive. Field laizang ah lampi om a, Vaimim pokawm, sing pokawm a, loukuan chiah/pai ten ball ahong pai leh utna lamlam ah peek geihgeih. Field khanglam, Pa Thongzanangte inn guam a ball a kiat chiang a, khat akin a kin a guam khanglam ah taisuk in, ball tui in ahong taihsuk di ana ngak. Khatveivei taisuklou, zon a zong. Dailing teng leh guam nawl khawng ah ana taang. Jeep a film division hong pua uh. Nitak chiang a cinema, filed ah en neinai zel, Colour lou. Taang thei hamham. Gandhi a chiangkhun tawh apai lamtak ka mu kha. Aneu alian atek akhang in ki-en neinai zel hi. Reserve kinei a, sing saat mawklouh dite kichiing hiven, khawsung a lei bawl nang, innkangte bawlthak nang leh adangdang a zat dia kinei ahi hi. Tua mun pen tu-a Community Hall & field vel teng ahi hi. Toso sing, gel sing,nakhi sing,suaklu sing,hulhu sing,khiangsing leh adangdang lian-pipi in dim hi. Pa H.Tualzaliante inn kong a lampi pen Gelmual lampi chi a kithei ahi hi. Kangtalai in reserve sak a kipan in peithum neite ngen in naupang tengteng phial kituang suk zel hi. Kei a bang Zualliansang a ka lei uh Rs. 2/= man, sunma tan kapzen a kanget leh ahong leisak uh. A zawl khawng a kitan leh(itai lai a) puakthoh ngai, hehhuaithei petmah. Tua reserve sak ah Meilam kisat zel a, gam a kaat hun di kuan in, Kumthak lop khit chiang khawng in, nataang kinei zel hi. Khawsung mei a akaatlouhna ding a kivatsiang zel ahi hi. Khawsung ah dailing, christmas pak, taangsam leh loupa pumdim in a nuai teng vokzawi himai, lampi lou teng. Home guardte mualtung ah om ua, ei mi ngen ahi uhi. T.Ginkhopaute, N.Ginkhanchinte, Chungkhoginte khawng ahi uhi. Kong sunglam ah kiteng sukta hiven, amau pawl komsung lam ah sun a hotel khawng a om zel uh hive un, asapte uh a gari ua Biakin lam a a kualh kaal ua, amau Hausa Veng lampi, Pu Thangtual Road ah theihpatawp a tai-tou, a sapte uh makhelh zel uhi. A hat theih dan uh. A taina lampi uh, Pa Lutkhoginte leh Pa haululte inn kikal ah tangtak a taitou chenchen uh ahi hi. Tuuklam chiang a khawsung buannawi, a lupdek chiang ua home guard ten akhe uh asil taang ua, a zanpuan uh a nitlouhna dia mijza bulh zel uh. A zing a, a moja uh Komlam ah tui a sawp zel chih dan ai. Tuikhuk lah Pa Khupkhonangte inn khang leh Upa Pausingte inn kong a, YPA President a 13na Pa T.Jamkhanchin inn bul kia ah om. Mualtung lam a tengte a dia tui tawi haksa himai, toupuak ngai ahi. Khawsung ah compound nei omlou. Ih deih leh mahni inn kiang chiat ah a bawl hun a ankam huan kibawl lel. Kou compound chih om sese lou. Avok a aak a ui, a keel, abelam, a utnana uah taipaisuak thei. Khanglam a Biakin a kituahsuk nung a, mualtung lam ten akikhop kuan chiang ua Upa L.Chinsuanthangte inn baang bang kikhoih kawm thei. Baangvang kaal a Vaimim tolte bang kimuthei aihchu. Amau inn Pa kampaute inn ahi hi. Biakin tu a Centenary suangte omna mun vel a a omlai in, a khang ah Volleyball court khat om hi. bitaklam teng in tangvalte kimawl zel hi. Atomlam a gen in team 4 bang kipaikhawm zel hi. Semi final kimawl ngal in azoulou teamte paiapah mai ngai. Akuhkal deuh ten angaak leh a paibaih nuam a omphut chiang a tangkha leuleu. Biakin baang bul a kimawlna om ahi a, tohlet glass teng sevek haklou. Upa Thanglian te leh adangdang ten sikleen a khek uh. A sikleen bang thawm dekdok. A barte bang kilang gelgal geuh uhi. Singpek a akhekna pawl khawng uh zong om hi. Pa David Vumsuanmungte, Pa Thangzakhumte, Tg. L.Liankhanchinte, Tuankhenmungte, Thangchinliante khawng a kimawl siamte ahi uhi. Bungmual Volleyball Association team khat hoihtak kinei hi. Mungpu makaih in tournament

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

37
tamtak ah cup kila hi. Thunders Club(TC) te tawh Churachandpur District tournament tengphial ah final kimawl kha nak. Tua lai a referee siam pen a kizang tangpi ahihleh Vannuaithang ahi. B.Kalzang a tournament omlai a, buannawi lakah final kimawl, T.C tawh amau game nih hon zou ta uh. BVA in game thum nunung teng zou geih. Langkhanthang 2012 kum bul a Bible seminar sai a ann a hongvakpa bang, Paunou Police O.C pa bang, Upa Hangkholun bang, Goukhankhup bang, Edward bang, Nengthang bang, Kapneihthang bang, Mamang bang T.C te ahi uhi. Tipaimukh Road Sporting Association (TRSA) Football team kibawl a, Pa H. Thongkhoginte inn office in kizang hi. Pa Ngulzamang leh Pa Thongkhothang goal ngak muanhuai pawl ahi uh. Pa Ngulzamang in ball apek khait chiang a pekkhelh thangsak lua lauhuai thei ei! Football boot mahmah ahi akichinglou leh asia bawl mun a om. Akhui bang kisiamsim chiat hiven. Pa Zamkhothang Hausa Veng ball mutpuak ahat dan tuh kou pawl in pek ding in ka zang thei uhi. BYC te hatlai a Jion Street Club te ngambawm Vannuaithang in ball a akhem lumlet leh ball pek tawp den. Tua hun lai a tu-a Secy. YPA Jemkhanthang tepawl a hat petmah ua, Lamka zang a CDSA league teng leh amau theihpih a tournament om teng ah champion la gige phial uhi. Hilezong khatvei Mission Compoundte(Thanggin makaih) zoulou. BYC akipat tunglam a Phailian tournament ah Phailiante tawh final kipek khadeuh gige uh. Zou thei ngeilou. Complain zel pekthak zel. Zou tuanlou, complain zel pekthak zel. Peklai taka zohkei khak leh chihna a referee hihkhelh point thum a chiamteh di kisep zel. Tua lai a referee V.Ginsongte khawng, T.Thuamchinthangte khawng ahi uh. Phailiante playerte ahihleh, T.Ngulzachin( aman bang khatvei field lai a loupa bul pekkha kikhup puuk), Thangkang, Lalal, Paukhomang, Ta-on, Lalkhanthang chihte khawng ka thei lai. Phailiante akizoh theih ngeilouh taka, amau zong ning gawp uh ahi diam, ahih keileh, bangziak ahi diam Cup nou la mai ua chikhong uh. Khatvei U Thuamchinthang referee a pang khong, zohtheih khakleh chi, hilehzong zou tuanlou. Aman amut laitak aeikhawte goal bul ah kituh buai-a-buai, aman a goal di laulua a whistle mut ek, miteng in penalty di sa, hilou, amau goal lam ah penalty higeih lel. Zou tuanlou. Amau goal hong khumkhum uh hiven. Hermon English School a om ma a Bungmual M.E School kichi tu a EBCC Biakin omna mun ah om hi. Heutute, Pastor Lalzem, H.Pumkam, Upa L.Chinsuanthang, Vaikam, Upa H.Thongkhomang, Vumgin, Kaizaching, Ginthuam, Khaikhanthang, Kamzakham chihte khawng ka thei lai a, adang a om lai diam ah. Gelhkim kei leh ngaihsiam. Upa Dr. Paulginthang te ka lap sim ua, class guk tan om lel pen class sagihna a behlap ua, bii baang khawng leh bitung khawng bawlsak in a kai nepnep uhi. School a veihsang a om chiang in, tua class teng school kiim ah tai nainai zel. Heutupa (Pastor) Lalzem in a sam kaang khawng naupangte botsak zel. Hindi heutupa a hong kailouh chiang in ahong tawpsak tuan kei a, aman class ahong la thouthou hi. Ginzam giir gaya hei bangchihna a chi a ka dot uleh, Ginzam gultawng ah a lut chi a hong lehsak. Ka laizil uh ka theih gige- I kei you nang he amah we kou stand ding sit tu go pai come hong read sim shut khaak, I stand up kei ka ding, you stand up nang na ding, they stand up amau a ding uh. A Aw pawl hih lai in ka U Dimmanniang kiang ah ka tu a, lawmpa Kapliankhup a U Nuamsianvung kiang ah atu hi. Biakin lui pen bang a foundation kia a om pan hi. Nai etdan bang heutupa V.Lalzem in hong hilh a, ka thei den ta hi. Table clock khat school in akinei a, inn ah ken ka tawi zel hi. School ah a koih nang om tuanlou. Dak khet tawh thuah. Period kikhen teng a vapai khia in vakhen zel. School building ah khristmas leh kum thak chiang in aki lengkhawm zel hi. Heutu lam ten M.E School a lakkhiat tak ua Biakin lam geih. Tua phet a Toupan, thulou halou a U Thangdamte leh awlmoh mahmahte tungtawn a Hermon English School hong pia. Tun Saptuam in Managing Committee tungtawn a enkol. Naupang 514 bang tua high school ah kai thei ta Toupa phat in om hen. Heutu 17 leh chowkidar leh clerk un semlel hi.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

38
Heutu masaten a building ana ngaihtuah khiat dan uh bang chidan a diam ah tua class X tan sintheih a om. Are Hermon kon gelh kha a ka awlmoh lua a ahi. Tua M.E School a christmas & kum thak lenkhawm laa saten Mang pianni lenmual khumsa, ahong thak nawnta chih laa sa mun lua in Pa G.Liansing bawngpi in zong thei inteh kichi kheukhou. Tu-a Biakin kong a tui luang pen Pa T.Ngulthawngte leh Pa Nengngam te loutui lakna ahi. School nung ah aluang kual hi. Tua tui pen danlenna mun ding a kizang in school baang, daap a kigan hiven ekchiang dia kikhiak khiak mai dan ahi. Atui a taw kisawp lou . School baang vang heuhou. Aw za zun kavatha aw chih leh baang vang a paikhiat thuah theih. A vang a letluat chiang a heutupa V.Lalzem in sek,daap/singpek, sikkilh hontawi a bawl kawm zel hi. Paukhenthang(Khen P Tombing) aanau Kaikholunte khawng leh Mualkawi apan U Tualchinpau, Soidong. Thangzapau, Khamkhansiam leh adangdangte ahong kai phei uhi. Paukhen a laisiam man a anau thadah taitai, anau in vawzel. Ei khawten zong khawdangte vawzel. Thuakthuak uh. Lanva lam ah kap kawm a chiahphei zel uh. Bungmual M.E School a kai khateng kikaikhawm henla( amin uh) gelhvek thei leng ka utut tawh, awzapute min teng zong ka gelhkim thei nawn kei hi. Zoar Veng, Siloam Veng, Colony Veng, New Lane, Lamlian Veng, Khanglam pangteng tuilou ngen ahi hi. Zoar Veng pen Pastor Nengthawn, Khaikholang leh Gelmualte tuilou ahi. Siloam Veng pen Khandai leh Hausapu Thangtualte tuilou ahi. Colony Veng pen Pa Zalawm tuilou ahi. New Lane Subedar Khamkhualte tuilou ahi. Lamlian Veng lamkhang teng pen Nengngam lou ahi hi. Tua tuiloute ah buhlak khit chiang in Bawngek keute alomlom a mun nih khawng ah kigamla hun in kihal a, a aamte a kidou/ kidengtuah zel, nitak chiang a. A bawngek aam vute bang kine/liak zel. Nui... ka lung a leenglua, kagelh nawn dah ta de aw. Ka gelh tupte gelhkha nailou hilai ing ei!!! Lamka hohchiang a Rengkai road leh Tiddim road kisuktuahna mun a Toso singkung bul a, lengthei kizuakte, sum neih chiang a kilei a kine zel. Nitak chiang leh suntanglai nangawn a Chiangkon reserved bang itotkhak leh kilau thei mahmah. Toso sing lamkhang leh lamsak lam ah poudim neinoi. Phailian a Donbosco Junior High School a om lai a, pawl giat tan om hiven, pawl thum leh anuailam teng New Bazar ah om. A khonung a kum teng a pawl ombeh in Xtan om. Tun High School piching ahi ta hi. Tua hun in VI apan Xtan om a, anuailam teng New Bazar ah koih uhi. School kong a Ima chana naia sawm a ilei leh sikkeu nih leh ahapna kingah. Naianga a ilei leh sikkeu khat leh ahapna kingah. Naianga a leiphot in naianga kilehsak phot. Ahong lehkhit chiang a naianga a lei nawn geih. Ahapna NIH VEI ngah. Pa V.Thangzasiam IAS tenna mun a Ibobi leh atate Mangi, Belsasini, Naba vaimim la, aten lai un, a inn nuai ua zaa tumbaang ka zon uleh Kapliankhup sawtsim hong taang mwk, buaihuai ei. A inn nuai niamna lam ah ava luttou a aihchu. Vaimim khawng lou ah kichiing chiat. Abawk a bawl theih teng bawl in innkam khawng inn baang khawng ah kikhai. Tua pioneer lane saklam teng ah. Nahlip, Suangphom, Tosopibual leh Phunchong bual(tua Novadaya school omna) lam tanpha a vaimim kiching. August/ September khawng a kilazel. Asum(vimim bul sum) teng kitolpah. Ibobi kiang ah zuak ngeingai zel. Khut khawng leh ahekna khawng a tol in heek zel. Kou a heekna/atolna neilai. Vaimim man a antang, phulalen puan, hero khedap leh awuhthouh khawng kilei zel. Pionerte a hong om tung lai ua, a Buldozer uh Pa V.Dengliante inn kiang a guam ah taang kha. Muhnop huai petmah. Siloam Veng leh Colony bul a leipi tou ah Gari taang zihzeh, lampi hoih thei ngeilou, tuilou-tui luangkhiatna lah hi, havaibuan,zabeel dia hoihte lah tam. Gari i muh nakleh kimunuam himai! Tinsong khua bang ka phawk guih. A naupangte uh gari nunglam a pan a chiangteh ven ngai. A hongboh khelh ua a liamkhak di uh kilau. Tu-a transformer lian pen omna kiang a Bungkung lianpi leh hansuang kiphutte tung a ituan leh nuam himai. Singzapau hansuang bang asang a sang, kikahzoulou. Bohboh mai. Kum bangzah hiam nung a kiphokai zou khong. Hansuang khat a awn diidiai om, kingai a itut leh anopdan,

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

39
kua a ahi diam ah? Tu-a Pa Hauzapaute tenna mun a U Nengzasuante a tenlai ua a inkong ua Puanpi phou nadia gua kikhung tung a laileng khau vakhihgeih khawng nuam ei. Nipini zing kikhop tawp chiang a Ibobite inkong a lamlianpi ah Ling kineih zel. A khunglam leh a kuanlam a kikhen zel. A khung ten, a kimat chitchet a khung. A kuan lam ten kung apan a kap. Ih khak hangh leh kapzom theih. Khap thum(khekhap) a ahangh kei leh kisi. Ahangh leh leh kapzom theih lai. Lawmte asih leh ki-oih thei. A tawp masasa siak suk theih. Numei leh pasal khawng kidem zel. N.Thonkhansuante,Suanpaute,Siakzalamte tawh Kwakta a tournament khat ah volleyball kava bet/suah uleh, hon nil ua, ka lu khawng uh hon dengsak zanzan uh. Tiddim road leh Nehrumarg kisiktuahna bul a lem kila zeih. Lawi nei ten achin chiang ua va kizui zel. A tung khawng a tuang kawm a i taisak leh kikeluum vut mai. A zawi khawng a ahong lutpih leh sing leh gua ten hong niil khezel. Kou inn mun nidang a lawibual hi a, lawi in abual a ahong lutpih leh, utleh utlouh, ngam leh ngamlouh gen omlou a, tawmkhiat di hi mai. SAU chile zong khawl tuanlou aihchia. Pa Awnlam in taamngai nitak a amut chiang a, amut khelh chiang a, amut zaak zel dan khawng ka ngaihtuah khak chiang in nuam hi mai. Amau Pa T.Kamzathangte inn mun ah ahi ateen uh. Upa T.Tangselthang khutgelh ahoih dan. A taten suun, Ginkhanmang lou peuh in. Pa T.Ngulthawngte bawngpi a pil dan tuibuhsu in asuklouh kal a ana ne geihgeih thei. Pearsonte tawh gophel a kidou chiang a zatdi sailumtang lohpi dimdim a hualsa phou neinai. Pa H.Tualkhaite leh Pa Lalaute ngakul a kiguukbual anop dan!!! 1932 a Pu H.Thangtual in Bungmual ana saat tung a Bungkung, ui pum chia pha. Mualtung a Biakin in suahlam/Bungkung lam ngasuk. A khang a Pa N.Kamginte inn mun sak pen club inn mun kichi. Heipi kia zang a hankuang bawlthei uh. A sing lianpi, heipi a suisui in hankuang di khuak khuak in a sin di bawl in khuh zomah, kalh zomah chi uh aihbang. Nidang a haan atoh chiang ua a dunglam a hankuang thun touh dia tou uh chitazen uh ei. Ei theihphakna tan ah a vailam a tadia tou khuat. Khatvei U T.Pauchinkham khe hanchim in delhkha. A chip a chim nuam. A chip chiang a, sing, baan chia khawng feet guk val deuh dia tan, haan ah achipna ah kikhung. Tua nuai ah hankuang taphei dia hawi. Tua sing tung a kinga kha-ban geih dia sai-ip buan nawi nuh in, a tunglam a, a lei baang apan sing a kilh khit chiang a khaisuk. A chimlou mah bang, a sai-ip lei tawh kibang hiven. Handaal dia singkhuah tung diamduam. Lei ivuh chiang a lei in hankuang sukha lou. a khonung in haan a thawm dekdok nuam ve, vuum deuh tak a ivuh angai se hi. Hantoh kituh a thang mahmah. Phatuamngaihna chi in kituh petmah a kituh. Papi leh tangval bang a kikhen bawl. Papi ten tuhzou naak. A luhlul, a lut mun lawte bang, alot a lotkhiat thoh ngaipawl bang om. Aw... ka gelh tupte ka gelh kha dekpan ka chi. Hantoh dante ka gelh ma in khual a misi valak dan leh vakhak dan kon gelh cheuh. Tuinuphai apan a Niangman luang Rengkai road leh Nehru Margh kisuktuahna mun a avakilak/dawn lai in buaihuai ei. Tualai a khual a site a khua khua a siluang kibankhak hiven. A luang laang a kikoih Rengkai ten hong potou uh, Vakisaang. Amau hah nuamlou. Kinawktuah gawp. Misi bang ke dekdek. Hon noltou gawp uh. kinang zoulou. Kisaang khezoulou. Amau puak paisuak sawm uh. Kei leh Upa B.Langgin bang Rengkai High School daibul a guamsung kidenna. Na e. Asat a kisa vutvut. Akoi tan a Rengkaite hong kik chih kithei zoulou. Delh touh thoh. Khatvei mah misi khat in ei khua hong tawn/kipua di chi uh. Hongpai, Pearson lam ah potou. Amau Hausate innkhang a lamka thuam ah ana ngaak uh. Hon bawhsuk ngal uh. Ei khawten noltou. Atawp a lamnuai lam ah apuaktouh di ua kinol tou zou, hui ha... E...e... Phatuamngaihna chih gelh nuam dan chu hi ing a. Phatuamngaihna i chih chu hihdi mawngte lou, adang, hihlouhdite lah hiloute hihna ahi, chinuam dan ihi. Mohlouhna di tan aih khawsak/ih om leh Pharisaite leh laigelh mite tawh kibatna khat kinei hi ding hi.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

40
Hih dite hihlou tuanlou a, hihlouh dite hihlou/ sepna chu phatuamngaihna chidan kaih chu. Mohlouhna di tan lel a ih om a, phatuamngaih isuah ut kei leh amohsak huai kihi kha ding hi. Kum khat a mi 12 chiang khawng a kisih zel lai in unaupa T.Ginzathang(Thangta Hausa Veng)te khawng hantou taima a award piak a om ahi uhi. Hantoh chih khawng mi 6 khawng in tohzoh di hilel hi. Tuazah khawng lel mah in atou a, adang ten ki-uapthoh hi. A uapte lak apan Pa Lalneihthang in chiamnuih siangthou abawlte haan a om tengteng in kiza vek a nuam thei zezen hi. Dak 3 tan bang kitou hi. Akuan tengteng in tousuakni chile hithei ding hi. Himahleh, i kikhelh khelh nalam un ih zekai tuan mahmah ding hi. A touzou di tengkia (6 khawng) tou sakin, adang teng New Lamka, Tuibuang leh Lamka lam ah kiloh in kikuan leh, a toute gimna kibehlap kha inteh chidan ihi. Aihkeh, kilohsk le, sum pele, touzoupah thou ding uhi. Inn mun ah Pastor in avuina bawl ngal lelah, si nei ten a kivuina tan zuih ngai thou zel. Zui lelah(amau kia in) mi dang ten han ah zuilou in hantou a kiloh ten an vuisak geih ding ua, zou di chu himai. Himahleh, chi nuam dan ihi. Hehnemtu ding omlou achi didng ua, adahna uh kibehlap ding hi. Han ah mi tampi bang ana om henla, mi tampi in inn apan zui leh hehnemtu tam kichi di in, hehnep a inntek/lusunte om deuh ding in a uphuai. Ei kia in thuaklou kichi ding a nuam tuam ding hi. Tua mi tam/galtu tamte ahi phatuamngaihna asem tute. Sum a chial theihlouh. Chial zoh vuallouh. Aman tam mahmah hi. Si nei ten han ah vazui kei leh lah, ana phum taktak naduam aw(or) it taktak keina uh e chih khawng peuh lohdi uh hizawmah. Dahte kidahpih, kapte kikahpih ahoih a, dah ten ei kia a gumthuak, kap ten ei kia a kah chihte haksa hi. Misi khatpeuh a om chiang in program hihzualzual in kiloh ten vui hiau le-uh chihtan a ih kingap hun ding uh a ngaklah huai hi. Misi sung ten haksa sakha nave. Misi sung lou ten nuamsa nave. Sum mu om di. Sum song a vaak/ kiloh om di, misite mohsa di, hehsan di, amau lah a teel uh hilou di, zanhah ngai a sihkhak bang kisuanlah naak laia, ut hunhun a sihlah hitheilou kithat ihih kei ngal leh. Ih tellouhpi dan a kiom(sihna hin/zaanhahna hitaleh), mipi mitmei vennang tawh singai ih om nang tawh awklup a Burma a peem bang uthuai leh kilawm. Mipi in zong misi zanhahpih ding a om chiang in,intek ten a teellouhpi uh ahihna kaal ah phun sansan kei-le maw. Ih peih kei leh zaanhak dahle bang achi dia chilelah, dik theilou zel a, kuaman zanhahpih kei leh lah athuak haksa lawzel dia. Tua ahihmanin, phatuamngaihna i chih zaw eimah lam a sum/ amang/ a thuak/ abuai zaw a omna himawk in. Amah hong kihih awngthawl chih khawng hong suak hi, tlawmngaihna. Bangteng genle zong, tunung chiang in misi chu misi ahita khamoh kei ding hi. Mahni misi chu mahni kisai ding a hong hih khongmel theihlouh ahi hi. Ngaklah huai keilua. Hithei hileh, misi chu leikhal, tuipai zeklai chi thei in, akha pen apaina di ah paikhinta chithei le uthuai lua hi a, kichithei nailou kitam lua maw. Ash- asau chi lua adang kong gelh ta deh. Misi a kivui manlouh chiang a (khawvak lai a) zanhahpih ngai hi. Tuazan khawvak a lasak ding chih pen haksa kisa hi. Nidang in khawl hetlou, chi zezenle,intekte kahna hun pehetlou in, dahsak man louin, zan khawvak in laa kisapaisuak hi. Akaal a latel hun chih khawng loubuang. Zun lah thalou tui lah dawnlou in laa kisapaisuak mun mahmah hi. Zingsang a nupi si-delhte ahongtun matan uh khua vak le-zong laa kisasa mai hi. Khuahiam khat in thumna a zanhak lengkhawmte a khakna/ a zohna a neihma tan kilengkhawm hi. Tua thumna neih khitphet chiang in pasal teng khualtai dia ki-om dimdiam/kingakmai hiveh aw. Phone lah omlou. Om le-zong ihilhdi ten phone nei tuanlou thei. Khe khawng a B.Kalzang tan, Saikul tan, Mata tan khawng khualtai. Khatvei Panglian a Cycle a kava-khualtai leh ahong hohdite puakngal in a om hi. Zanhak khinphet, khualtai, hantou lai chih dandeuh hi. Lungthul ah kahtvei khualtai. Singngat apan khe a pai akhang ah gammang sukpah. Atawp a tung, dak 8 vel a khataang nuai ah tung chih khawng hi, nidanglai thu. Khat veivei YPA lamte ki YPA sak law zezen. Khristiante/saptuamte/YPA a saikhaloute/Committee member lote lah ki

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

41
YPA saklou law zezen zel. Sawltaklian Paul in Saptuamte sawipeuh khopa phatuamngaih suah hi. Saptuamte sawini chikhang. Paul phatuamngaihnaetton taak hi. Sawi keileh mohlou di hinapi phatuamngaitaka pang mawk ahi/sawi mawk hi. Tua phatuamngaihna pen amah kingaineu in ahihdi ahih hi. Aibulon election duty ka kuan ua, ka kiiklam un, Mualnuamte khawkhenzek ah ka truck uh a sia hi. Phalbi nitak dak 7 khataang nuai ah Tuima khe a kazot dek lai un Ngathal hausapu in pitek leh putek ahat a hatloute makhelh hetlou in anung ah Tuima tan a veng/ a zui den peih hi. Mi dang teng a kikhohsuk mangkhin uhi. Tua ahi phatuamngaihna deih huai. Ngaklou in paisan leh mohlou di hi a. Himahleh, tua ahi phatuamngaihna dik. Mahni kimangngilh a mi dang adi ahoih ngaihtuah, ngahsak chihte a deih huai. Sila bang a kihih neu. Amah leh amah hong kihih awngthawl a sila bang a hong kibawl in kross ah hong si, chih dan khawng haihuai isa hia. Sila chih khawng sang a sap/leader chih khawng hilou hia iteel. No nono... Gamthu kong gelh de, gelh khelh leh ngaihdam. Kei awlmohna man a gen/gelh man a thil hong tung ding om ken teh. Manipur a tengkha tengteng in ngaaihdan gen lezong a phattuamna ding om ding in ka umkei hi. Tua pen bel, Nagate, kukite leh ei gam deih dan thu ahitel ei. Phualpi kumpi in Manipur gam sung a District nga leh Sadar Hills a MDC teng thuneihna pe-le-uh hilel. Tua hileh Naga,Kuki ei mi leh Meiteite adia hoih vek ding. Tua hileh Naga, Kuki ei leh Meitei te adia hoi vek ding hi. Manipur leitang district wise in khen lel hi ding hi. Thuneihna a saangzaw di chihthu ahi. Tulel a hilou, tua hun chiang a MDC en ahong bawl di dan uh ka ngaihsut chiang in kachihna ahi. a hong hahnek mah di uh. Ni khat sung a dawinin paikhia a adang anin tampi lutbeh chih dandeuh i sauk khamoh kei ding hi. Tua hun chiang in Meiteite thunuai mah nuamzaw ichi kha diam maw. Hantou khuat khawdang te tawpnung kum khat kitoulai hi. Dak thum lampek khawng a misi kivui phing hitazen ei. Misi neihchiang a office kailou a, school zong kailouh kichi nalai hi. Good Fridaylai a Phungkai in(Rome sepaih a pang hiven) drama a Jesu ka sat/khen taktak ta de aw achihlai khawng ka mangngilh thei kei hi. Ka mitkha in Biakin khang khawng a mu dundun. Home guard ten guta chi in kou pawl hong man ek. E. Daizathang sihni a khawlai hong fanpih uh, zum huai himai. Cinema ki-enen mai. Thangzam cinema hall ah mike a hindi laa hong kikhah chiang a kidiangsuk nuam himai, kiza ban mahmah hiveh aw, ei khua apat. A ngaih dan. Sunday school kailou cinema khawng kienzel. Arzoo, Kashmirkikali, Terimanzil, Kismat chihte khawng vaki-en zel. Ticket khat Front ah makhai(50 paise). I neihlouh chia aneite kipilut sak/ tutphah nuai ah ticket donsung kibu, a donkhit chiang a paikhe khankhan in lawmte tawh tukhawm geih rel. Chiangkonpang a Kumleng late inn kiang a dawr sung ah U Zomkhochin in hong samlut guih mawk. Hon check a, neih teng(biri tumbaang) hong laksak di kisa. A tumbang teng hong paihsak in a tawn ngen bangzah hiam hong pia. Khawsung ah inn chih phial in bawng kinei. Anawi uk di hi deuh. Kiching selou. Zing annek khit phet khawng a, Gelmual Zau(tua Zoar Veng) lam ah vakikhah suk. School kaitawp chiang a Khaupihawm lam, Nahlip lam, Tosopibual lam leh Phunchawngbual lam ah va kizong zel. Hawl nainai zel. Anawi ih suuk pattung lam a khutpi kaal anat a na. Bawk zezen. I suuksuk leh hong dam thei khong zel. Anawi kikhol tuah vengvung. Anawi suuk di nei nailou ten mi a a theka a la. Anawi suuk di a kineih chiang a mi vapia. Lametna mun ah guta ten van gugu, YPA te duty zankhawvak. Thonzapau tawh dailing nuai ah ka tu khawvak uhi. Duty... guta hong pai hetlou. His duty roster G.Pumkhanlun Secy. YPA in abawl hi a, kou group pih mundang a dutyte Pa Amhenthang, Pa Sumsonlian, Pa Ginkhanmang leh Pa L.Khamminthang te ahi uhi. YPA sung ah khat veivei politics honglut mawk. Anopchiamlouh hun khawng om ei. 1947 a Biakin a om masakna pen Bungpi kiang a lampi laitak ahi hi. Tulel a biakin lui pen a li vei kibawlna hita a, Bethany a nga veina, New

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

42
Lane a guk veinahita hi. Volleyball beeng, dak in hong gin khum, inn ah vakisil, ann nemanlou, kikhawm/laa zil lai chu nuam ei, ka ngai lua. YPA vai a U Damzagou te tawh 1981 a Mizoram lam a va cheet lai gelh dah ni. Pa L.Khupzanangte inn office a akizat lai in, khawsung a pawl sawm passedte lungdampihna kinei zel hi. Pakkhi khawng a ki-oksak a, present man tam loulou a kipia hi. Laisimte hanthawnna dan in a kinei hi. U Ginkhopau lemgel siam dan a kinga akihi pen mai hi. Hih pen Bungmual Youth Club min a YPA office khawng a kisai zel hin ka thei hi. Naupang curfew a kichi a, naupang sunday school a kailai chiangte nitak a a vak phallouh akichih leh phatuam mah hin ka thei hi. Inn a om a lai a sim ding uh deihna pen ahi hi. Nu-le-pate panpihna dan a kingaihsun ahi hi. Naupang curfew a om man a lau a laisim a inn a om man a pass bang a om leh phatuam chih dan ahi hi. Phatuam taktak hi in akithei a, YPA te leh mi pichingte duty in khawsung teng ah akivak zel hi. Naupang puakthoh laite bang khawlak a anute puaklai khawng curfew iva chihkhum leh kap chenchen mai uhi, A khothei sim chiang ta te. Khawlak a zukham a kimawk kou khawng zong aki curfew a, papi khawng saat khaak pawlpawl bangom. Tuchiang a ikimuh chiang a kisuanlah huai sim. Naupangte ahong vaak ngam nawnlouh tak ua, apa & nute un vaak pih. Nupi leh papi curfew zong bawl le hoih di hiveh aw kichi vengvung hi. Lia leh Taang meet chih YPA phalna in a kihih zel a, nungak tangval teng kithohkhawm in kikhopna khat sun leh nitak in kinei zel hi. Community hall khawng ah program hoih pipi bawl in ann nekkhawmna kinei zel hi. Numei leh pasal teng laidoh thoh in kipair/partner ni khat kia ading kibawl a, a kopkop in ki-om zel hi. A kopkim louh chiang in avalte numei hiam pasal hiam teng alom in a ki-om lel hi. A nalh thei pen a kichei in program hoih pipi partner by pertner in kinei zel hi. Debate hoih pipi, extempore speech hoih pipi leh kipolhlimna siangthou te in ni khat hun kizang khawm hi. Lia leh tang a sagih veina Sielmat Missions mun, Rochung Pudaite tourist home ah kinei hi. Lia leh tang ten sum kithohkhawm in nek-le-tak kisai a, aval a om leh YPA ah kilutsak zel hi. A daih kei leh YPA kisawklou hi. Y PA office a steel almirah khat Lia & tang te sum zatval a kilei ahi hi. Lia leh tang hang in kitheih thuukna kingaihnatna piang sak hi. Niteng phial a kimu mu hile zong tua bang a function a kitheihna pen nuam diak hi. Hile-zong a khonung( anunung) lam Lia leh Tang meet te ah chiamnuihna dan a zang ngam khawng, thupi ngaihsut khollou khawng, kihihsakna dandeuh a zang pawl khawng ahong tam hiaihiai leh thadah huai gawp in kikhawl bawl phot hi. Discipline khawng ahoih thou di lelah hih zel dia hoih mahmah khat ahi hi. Ka invengpa H.Thangzamuan tawh khawlkhau khat ka inn kaal uah ka khung ua, a mong tuak ah meigit tang bawm ka khih tuak ua, ka kihou uleh a gui zui hia kitheilou kiza eivoi. Kou anai a kinai. Kangtalai nuh di vokthau lai(paper) a tun a sakhau a i kuahle zaw buah himai. Kangtalai bawl chiang a a sing dite reserved ah kigu zel. A pei di chu vunnip a lian deuh ngai a, reserved ah kisat ngamlou. Gamlak deuh ah kizong in kipaw-zoulou aih chia kikhuk thoh. A pei di tantan mai. Tempong teng abul kilong gai, sung ten hong taitai kitawp tuanlou. Khatvei Thangzamuan tawh a pei vuhma a azawl di ka sui uh leh aphachia di theih hak himai. Kangtalai a Khawmpau sawn ung a, lamtou ah aman gingsok, akam a, agin ngaihsak leh hahsawn di hi mai. Tutan a singka hoih deuh ka muh chiang in kangtalai nunglamka hiam amalamka ding in ka ngim khazel hi. Saidan a football pekni a buan nawi lua, ahawl pepeuh in ball taisan khanak. Uang genlouh din buan nawi siaktan tum. Foul tam a tam, buan anawi ziak chu hipeuhmah. Atawp a kihon sual ek mawk gimhuai thou. U Khamthawng in penalty a peek chiang a taikawi ngaingai, U Mangkhopau Manipur player hi a thei hiveng aw. Tangnuam a ball peek en dia kuan, ei khawte player U Zasuan in khaini a lawmte lampi a pailai anget leh neilou. Aman tha zoi e achih ka thei lailai. Amah fullback ahi. Goal ngak T.Zamzathang,Lamlian Veng. Khatvei Tangnuam ah ball kipek uh U Chindam a lu a si hong pawt, kiphukha uh ahi diam ah, khat in

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

43
tawnjau botkek in alu tuamsak. Refreshment di kawlsing zang zel uh. Lapawl siam kasakte, Upa T.Goihkhojam te pawl ahi. Serngailian,Thongkhannang,Tho ngkhomang,Khawlliankim,Khawlzaching,Ne msiam,Dimmanniang,Mankhanniang chihte, gelhkhakloh ka nei diam ah. Tua nung in Toupa ompihna tawh lapawl kinei-nei thei hi. Kou zong Male Voice ka kichi ua, B.Khuallianthang,Dalz agin,Khatgin,B.Langginte tawh laa kasasa uhi. Mualnuam, Songtal, Singngat leh Lamka zang ah ava kisa kawikawi hi. Pangzawl a kava sak uleh, Bungmual neel(male) Voice achih uleh hehhetlou hong chi uhi. Evangelist Thonzakham kana zui ua, Singngat ah Rev. Kamdou te inn ah kava kikulh/tung uhi. Nipi kaal khat vel hi in ka thei. E... YPA nawn kei na e. Toupa hang in khawsung hichi khan ahihlam ih mangngilh aleh ataw kidenna di kikhellou hi. Kei pianthakna Bungmual M.E School sung a Pa Liankhosat in counselling ahong bawl, Evan. Chungthang in chialpi Volleyball court a hall a abawl lai ahi. Tun chu biakin sung ahita a khuangpute nung a tutna 12na khawng mun ahi ding. Nu Gouniang leh Sankimpa kettle siin, kettle sung a pan( ataangsa) a lakkhiat dan uh gelh dahni. Toupa lou a hun paisate koi a mangthang ta uhiam, chi chiat in phattuamngaihna/tlawmngaihna hahbawlni hang guai. Gelhkhelh om leh ngaihdam. Halleluijah Toupa phat in om hen. YPA-Bml Unit damsawt hen. Lungdam.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

44
lamzang gige in ka mu hi. Hiai in i pankhawmna uh hon langsak mahmah hi. Atung in YPA in mimal inn pansan in office ding i na zang ua, ka theihphakna chiang ah Phamsa Pu Khupzanang te inn hun sawtpitak office ding in kizang hi. YPA vai thupawt thutung omte hiai mun ah genkhawm in sep leh bawl ding omte kikup khawmna leh YPA vai a mipi kikhop khawmna ding om chiang in leng ana kizang tawntung hi. Hun hongpai touzel in, khantouhna khat lah hi in, YPA office mun ding ngaihtuah hoihsakna committee ten hon nei a. Huchin committee panlakna in YPA plot mun ding zonna kinei ta hi. Hun bangtan hiam mun leh mual ding zonna a kineih nung in Phamsa Pu T. Ginkhopau gam, Phamsa Pu Thangkhai gam leh Pu N.Thonzagin gam kilei khia in YPA mun leh mual ding kineita hi. Hiai gam leina ding ah YPA in fund neihsa kineilou ahihmanin, khawsung ah sum kaihkhawmna kinei a, govt. lam akipan in leng muh theih zah kinei in huaite zang in gam kilei hi. YPA mun leh mual ding kinei mahleh, sum haksatna ziakin office ding kilampah zoulou hi. Huchibang a i om touhtouh lai in 1993 YPA Bungmual 40th Anniversary Celebration hun i zat tungtawn in huailai a Chief Guest a i neih Pu V.Hangkhanlian Minister, Manipur deihsakna ziakin govt. apan panpihna kimu a, huai zang in office ding lampat ahi. Hiai nasepna ah mistry i neihte uh awlmoh tak in atha uh hon thoh ua, mipi lam ten leng

K.Thangdin
President 1997-99; 2001-03; 2005-11

YPA Bungmual thukhotang


Amasa pen in Young Paite Association Bungmual Unit Kum 60 tan tung thei ding a honpitu i biak Pathin min phat in Thupina Amah i khusak hi. PA Bungmual Kum 60 chinna Diamond Jubilee Souvenir leh Annual Magazine kithuah a suah ding YPA thu thu gelh ding a nget a ka om ka kipak mahmah hi. Himahleh thu tampi gelh theilou ding ka hihman in ka kisuanglah a lah tamlouchik bek gelh ka ut manin, agelh(record) pansan hituanlou in lungsim a honglang thu tamlou kon gelh hi. YPA Bungmual Thubul lam saupi ka thei kei a, ken ka theihphakna chiang tan ah et in i khawtang kikepna leh kimakaihna ah ma i sawn mahmah uh hin ka mu hi. YPA chih i gen khak nakleh kuapeuh ki-inteksak chiat in i pang huan ua sep leh bawl ding omte ah michih in hihtheihlam chiat suah in kidam hetlou in i pang chiat ua YPA nasepna nana ah tuh

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

45
hih theih dandan a sum thohkhawm in office building kilam zou hi. Hun bangtan hiam sung YPA in amah a office nei a a om nung in 2003 kum in YPA Golden Jubilee hun hongtung a, hiai Jubilee i lopna a Chief Guest a hong pang Pu Phungzathang deihsakna ziak in govt. lam a pan huhna hon pia a YPA Bungmual Jubilee Hall ding lampatna i nei nawn uhi. Tun hiai i hall pen amzosiang chiah hinaikei mahleh, zohsiang phial in om ta a kipah huai kasa hi. YPA in thiltup thupi taktak ana neihte sepsuah a om in nopni-dahni a kiuapna te, khawsung hahsiangthouna, genthei khawsakna haksate huhna, kangmei patau, gari accident chihte leh khawsung kantan a misi hong kipuate puandum a tuam leh khawdang i khua pansan a puak khiak ding omte ah YPA in hankuang bawlsak in Paite Puandum a tuam a khakkhiak chihte nan hihtoutou hi. Banah, misi om chiang a khualtai/sikou a pang, khawmi mun dang a va si a om chiang a YPA min a va dawn chih khawng ana om gige hi. Tuchiang in ahihleh alemtang zaw etna in YPA Hqtrs. thusuak dungzui in huchibang te kihih nawnlou hi. YPA in khawsung siangthouna ding ngaipawimoh mahmah in mipi social work a lampi bawl, nullah hahsiangna chihte kinei zel hi. A khenchiang in National Cleanliness Day October 2ni in khawsung hahsiangna om zel a, hiai hunte ah kim leh kiang siangthou sak pen kidemna bang kinei hi. Huan khawsung kietkolna lam ah sinlai naupangte khualna in naupang cufew om sak in khawsung ah duty om zel hi. Khawsung sianthuna tawh kisai mah in khamtheih guihtheih zuakte innlok leh matsak hun bang leng om zel a, guta lata tawh kisai ah leng pan naktak a la in guta leng kiman mun mahmah hi. Adiak in, YPA thiltup thupi pen chih theih a om sihna tawh kisai ah YPA in hih theih tawp suah gige a, aneu alian, ahau azawng khentuam omlou in pan naktak in anala hi. Nungak leh tangval ten phattuamngaihna lam a pan hon laktouh zel uh deihna in aveng veng a kikaikhawm in Veng vehna bang kinei a, akhenchiang in kikhop khawmna nei in huchilam thute gen a kithuhilhna hun bang leng kinei zel hi. Nungak leh Tangval ten phattuamngaihna lam a pan ahon lak thak zel ding uh deihna in Lia & Tang Meet bang kisai sak a, huai hunte ah amau ten nuamtak a kithuahkhawmna nei in debate, extempore leh kithuhilhna thugen chihte nei zel uhi. Huchiang hunte phatuam mahmah hi a theih ahi. Nungak leh Tangval ten si-in zanhah, siinn lenkhawm chihte ahon awlmoh semsem uh deihna in akhenchiang in zan hakte min lakna, si inn lenkhawmna a avengveng a mellahna chihte bang kinei zel hi. A khenchiang in hantoute min lakkhawmna bang om a, misi om chiang a dawr buk ahong om leh omlouh etkhiakna bang om zel hi. Kangmei patau huhna tawh kisai in YPA

YPA BUNGMUAL UNIT

in pan nak tak a la in khawkim khawkiang leh singtang lam ah huchibang om chiang in khawsung ah kang panpihna kaikhawm in kipe zel hi. a kallak in kial panpihna ding in khawsung ah silh leh ten, um leh bel leh sum leh pai kaikhawm in kikhak khe zel hi. YPA in khawsung hoihna ding in lampi bawl, nullah bawl, lei bawl chihte natang in ana sem zel hi. YPA khantouhna khat nawn ahihleh hun masa lam ah, hanmual van zatte koihna ding omlouh ziakin mi inn khawng ah koih ana hi a, himahleh tun hanmual shed bang kineita a hiai mun ah van zatte koih in om thei ta hi. YPA in nahoih tamtak ana sem zel a gelh kim vek leng haksapi ahihmanin ngaihtuahna a hong lang khia thu tamloute ka hon gelh lel ahi. YPA Damsawt in masawn zel hen!
Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

46
Hiai hun lai a li kidoh/bawlna tawh kisai a ka mangngilh theihhetlouh thil/thu khat ka hon genbeh lai ding. I khawlai a lei S.Tualzalian Guite leh BSK Tungnungte kikal lampi a lei leh N.Nokkhothang inn kong a lei a kibawl lai in Lamka a dawr inn/sumbuk te ah cement ahong bei a, lei bawl lah lakloh mahmah ahihmanin, mun dang ah cement zonna lei ding a hong kulta. Imphal ah cement lei louhtheihlouh ahong hita a, tua hun lai in Keishampat station lak ah Lamka lam mi leh Talpakte akisukbuai khak manin Lamka lam mi Imphal hoh dingte Keishampat station ah vuakthuak kha tampi om ta hi. Cement lak teitei ngai ahihmanin, ken leng heutu muan mahmah leh YPA a ding a mi phattuamngai thei mahmah Pu T.Ginkhopau Sector Leader VVF Bungmual Camp kiang ah kava hoh a, hichin kava chi hi. Upau, YPA te nasepna(Lei bawlna) lakloh mahamah a cement Lamka ah kimu zou nawnlou ahihchiang in, Imphal ah valei mai-ngai. Imphal hohlah lauhuai mahmah a na Standgun(Thau) khatvei mek a atang tampi kitholh khethei ziahziah pen hon tawi mai in la, Imphal ah cement i valei mai-di, kava chi a. Aman leng YPA nasepna ah kei leng ka hihtheihlam hi di hiven, chi in cement lei ding in Imphal ah kava hoh uh a bag 3 kava lei uh hi. Imphal khawpi sung ah zaw min hon mu nuam thei mahmah uh ei. Hiai cement leina tawh kisai a mimal T.Ginkhopau min

L.Thankhanchin
President 1976-78; 2000-2001 Secretary 1970-74

Bungmual khua inn 80 vel aphak lai akipan

YPA nasepdan khenkhat

1. Taang nasepna- I khuasung leh hanmual chih khong ah, Dailing buk, buuk chiachia in azam dim a, tuate khong kivatsiang in kihahsiang zelzel hi. Lampi kongzingte leh inn leh inn kikal lampi neute khong kikeklian in, khawsung a tuilam khong kihahsiang in, apawimohna mun khenkhat khong ah Lei kidoh zelzel hi. Hiai hun lai khong in heutute zahtatna lian mahmah in, a vaihawm bangbang uh kuaman sel seselou in, mipiten heutute nungthuap zomah mah uhi.

YPA Kum 60 chinna tanpha mel hon musak, Pa Pathian leh YPA makaite tung ah kipahthu kagen masa hi. Bungmual khua Inn 80 vel aphak lai in YPA ten Phattuamngai taka a nasepte uh ka theih khakte lak a tamlou ka hon gen nuam hi.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

47
kahon gelhna san ahihleh, hiai hun laipek a leng miphattuamngai, YPA nasepna a sih ding leng laulou a napang mi om ahi chih kon taklat ut man ahi. Tu in leng amah phattuamngaih ziakinYPA Hall lamna ding bang i nei thei ta uh a, a hattuamngaihna tung leh amah tung ah i kipak petmah hi. Huchi hikei leh, ka khotheih tung a pan tuni tan dong office dia ka inn uh kum 30 val bang kizang ta pen kizang tou lailai leh i YPA in masawnlou, khangtou lou chihna hong suak ding hi. Laang boh bang om in asak akhang a imai a om peuhpeuh man in i tha neih teng tawh pang in kipum mat in, a kidawm oute kilawnkhia inkipumsual petmah aki-hi hi. Laang kituh lah hi, i khuasung ah veng dangte Laang len a lutsaklouh teitei ding chih thupi a kinei in tha neih teng tawh na kipang in, Aksi leeng zen in mite tawh kibohtuah, khut hek, khe hek zen in ikhua minsiat ding deihlouh manin theihtawp suah in ana kipang hi. 4. HANKHUK TOH DAN: a) Hichih hunlai in hankhuk a kitoh chiang in feet 6(guk) nuai lam a dai in kitou ngeilou a, feet 6(guk) tunglam a thuk zaw in kitou gige a, khanglai sii bang ahong om chiang in a thuk thei pen in kitou zelzel hi. b) Hankhuk pen a thuk dan hunta chih chiang in, apang langkhat kikhuaktou in hankuang aneu-alian pen zong a tum mang tou, a kimu hetlou ding in kisawn tum mang hi. Tua khit chiang in handal sing in kibawl a, kitung siusiau in lei kivuk a, singtum, suangtum kikhe suk le-zong, hankuang deng kha hetlou in a ging zak ding om hetlou in kivukdim zelzel hi.

2. Tagah gentheite panpih: YPA in i khua sung ah mi genthei silh leh ten, nek-le-tak a buai diakte panpihna ding in antang, puansilh, sumle-pai a kidong khawm a, tua chi in a buai diakte panpihna a kipia zelzel hi.

3. Misiluang zon leh dawnna: Khualzingamvak a tuahsia tau kha, si leh mangte zonna ah sum-le-pai tampipi bang in agamla leh nai ah kalsuan in, akimuh khiatma teng Nungak leh tangval ten theihtop suah in kizong zel hi. Misiluang dawnna ah i khuasung hongtawn khate leh tawnkha loute zong phattuamngai takin ana kidawn a, misiluang pen Puandum(Inam puan) in kituam a, lapawl bang sa in, singpi tuilum khong hawmm in si dawnna hun kizang zel hi. Tha khauh etna: Siluang dawndan chi khat i gen lai ding. I khawpua lam ah misi a om chiang in, i khuasung tawn kha hong kisuakpuak hiam, toupuak hiam a om chiang in, khawpolama siluang zawngte a tam theithei a tha hat deuhdeuh leh tha khauh deuhdeuhte hong masa in siluang mai ah kivualsa in ah hongpai, a nunglam uah misiluangzawngte hongpaiuhi. Tua chi in ei khuasung mite zong siluang dawn ding in a tamthei lamlam kisam khawm in, i khawvengte tawh i gamgi zul ah ana kichiang muhmeuh in atha-khau tata amasa ah kivual in na kiding a, siluang pua/zawng) ahongpai ten lah HO...HO...HO...Ho...Ho...Ho Pasal pang uai... pang uai, chi in hon naih deuhdeuh ua, ei veng tangval, papila ten leng Ho...HO...Ho...Ho...Ho... Ho pang uai, pang uai chi in siluang puakna

YPA BUNGMUAL UNIT

Hichibang a hankhuk a kibawl chiang in, kim-le-kiang veng dang si-gal a hong hoh kha ten amuh chiang un hoih leh thupisa thei mahmah uh a, Bungmualhanmual ah ka sih chiang in ka kivui nuam lua chi vengveng uh eive. Tua banah, misi inkuanpih lam ten zong dahni, lungkhamni pen himahleh, a kuang kimulou a tum mang pen hoih sa thei mahmah uh a, a lungsim uh huam tuam hi ding hiven, kipah huai mahmah ei, Tangvalte, thupilua chi vengveng mai uhi. Hankhuk tohna a tha khauh kidemna chikhat ka hon gen lai ding. Hiai hun lai in misi a om a hankhuk a kitoh chiang in tangval ten, Tangval... Tangval... pang un Pathawite himhim hankhuk sung ah lutsak hetlou ding, tousaklou ding chi in hankhuk sung ah theihkhop in a pang uhi. e...e... ehe... ehe tangval ten hichin chi vial maw, chi in Papila(Pathawi) ten zong pan hon la in, a tam theithei Pathawi te hongpai un, Tangvalte han

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

48
tousak lou ding, Pathawite kian tou ding chi in hankhuk sung ah ahong tawmlut souhsouh ua, tua chi in tangval lamte zongtheihkhop a na pang in, Pathawi hankhuk sung a tawmlut masa-saapua lam ah lotkhiat(vawk khiat) touh sawm in a tha neih teng uh suah khia in ana man pah uh hi. Himahleh, Pathawi ten zong tangvalte amat khak-khak te uh a pua ah lotkhiat sawm in a the neih teng uh hon suah khia in,Sual(buan) petmah in hong kisual ta uhi. A polam a om ten khut beeng kawm in a sawnlut tawh, a kaipawt tawh ana buai thei mahmah uhi. Hiai hankhuk sung a kisual(buan)na pen, thakhauh kilahtuahna lah hi, phattuamngai mahmah a kitou (ki chou)na lah hi in ka thei hi. Kuamah aheh om hetlou in, tawlkhat sung bang hong kisual uhi. Huchi in Valupa ten, hun sak ta ua, hun ta ei a chih chiang un kisual(buan) na pen ahong tawp zel uhi. Hiai thu ka gelh lai takin ka lungsim in ka ngaihtuah khat a om a, huai tuh, tulai in hankhuk tohna ah tangval han tou dia kuan ten, Papila (Pathawi) te han tousaklou ding, hankhuk sung ah lutsaklou ding achi ngam diam? chih leh Pathawi (Papila)ten, Tangvalte tousaklou ding, hankhuk ssung ah lutsaklou ding achi ngam de aw. Hiai thil(thu) hi nidang aten phatuamngaihna ziak a kihantohna dan a nei a, ana hih zelzel uh ahizaw hi. Tulai in ahihleh, hichibang muh ding avang mahmah ta. 5. KI-UAP DAN: hichih hun lai in, heutu leh makaite thuthu in mipi(khawsung mi)te aki-om a, heutu leh makaite zahtakna a lian mahmah a, sep ding, bawl ding ah achih dandan uh a kizui hi. Misi ahong om chiang in, kuamah khawpua a pawt khia omlo in, school kaite, office tuamtuam a kaite leh saptuam tawh kisai a heutu lian leh neute tanpha in, khut nasep a nekzong leh sumbum ngakte, sum-le-pai zong a sepna tumtuam neite tengteng zong kuamah pawtkhelou in misi suun leh gal in ki-om khiukheu a, Naupangte inn ah om ding, Piching peuhmah misite inn lamah, misi gal a hoh vek in, theihtawp suah inmisi neite ki-uap in kisuunpih hi. Han tohna lam ah lah innkuan khat a tangval om zahzah kikuan a, misi inn lam ah lah inn khat a nungak om zahzah hoh vek in, tua banah, siinn zanhah chiang bang a inn khat a nungak leh tangval om zahzahkizahhak in, theihtawp suah in ki-uapna hun, sigalna hun in kizang hi. Hichibang a misi a om chiang in kuamah khawpua a pawtkhia om hetlou aaneu alian in iki-uap chiang in, misi innkuanpihte lungsim thawmhaulou deuhleh khamuang tuan deuh bang in kilang a, mi thugen khenkhatte bang in hichi lawmlawm a Bungmual khua mite na kiuap dan uh ka hong muh chiang in, nop chi leh khamuan huai tuan diak kasa a, kei bang leng ka sih chiang in Bungmual khua ah si sese leng ka ut hial hi, chi hial uh ei ve.

YPA BUNGMUAL UNIT

6. KHUAL TAI: Hichih hun lai in, mi asih hunhun, sun leh zan adak chiam omlou in misi dak kikhen(sat) hi. Zan sawt nung bang in gamla-pipi ah misi tanaute hilh ding in heutu ten ahong sawl uh a, heutute izahtat manin khawmial nuai ah lausim-pipi in khe a pai in khualtai in kikuan khia hi. Zan sawt nung a misi ahong om chiang bang in, daak sat ding bang a nuam hetkei a, mi nih/ thum khong bang kizawn khawm in lausim-pipi in daak kisat zel hi. Hiai hun lai khong leh tuhun lai khong ka etkak chiang in sidak sat lah lauhuailou, khualtai(sikou) lah lauhuailou, gimhuailou, khe a pai lah om nawnlou, masawn mahmah in ka kithei a, lungdamhuai kasa hi. Ahihhang in, misi a hong om chiang a, sigal, si-inn zanhah, hantohna chihte zalen taka a i om a, a utte hoh, hak, kuan, a utloute zong kuanlou, haklou, gallou, tellou a i om pen ei a ding a hoihzaw hiam? Hoihlou zaw hiam? chihte ka ngaihtuahna ah honglut hi. nang na ngaihtuah kha ngeita hiam? Heutu muan huai tamtak ten phattuamngaihna tawh, i YPA a kiphu tung a pan tu kum 60(Sawm guk) a chin tan dong a hon makaih ua, ei mipi ten zongi phattuamngaihna ki-enpha thak in i makai, heutute zah dan siam in ahonpi dandan uah lungkim takin a nung uh thuap le hang, i khuasung ahoih ding a, a nuam mahmah

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

49
ding a, ikim leh kiang a ten YPA vaihawmna lungluthuai sakna nei in i khua hongpal lun ding a, Toupa Pathian vualzawlna zong i tang zelzel ding hi. YPA nasepna te Toupan hon vualzawl zel hen aw. YPA sakmin loh dai ngei kei hen aw!!!

YPA BUNGMUAL
YPA-BML COMMITTEE (RECORD MUH THEIH OM APAN)
1968-1969:
Office Bearer: Khamthawng ................. President Thangchinpau..............Vice President T. Mangkhopau .............. Secretary S.Pauzagin .....................Asst. Secretary Vialzaching ..................... Fin. Secretary Member : Thawngkhomang, Sherngaihlian, Nokkhothang, Ngulsiam, Kaikhotuan, Thangkhanchin

Flash Bac k:

1970-1971:
Office Bearer: Thangchinpau................President Nokkhothang................V.President Thangkhanchin..............Secretary Ngulsiam .......................Treasurer Khatkhanchin ................Finance secretary Kaikhotuan....................Vankemtu Member : Ginkhopau, Ginkhanpau, Goihkhojam, Thongkhomang, Sherngaihlian,Nemzangai Mankhanniang, Khawlliankim, Vungsuanching(Nou leh bel kemtu), Nemsiam, Ningzaman

1972-1973:
Office Bearer: Thangchinpau................President Thangkhanchin..............Secretary Vungsuanching..............Fin. Secretary Kaikhotuan......................Van kemtu Nokkhothang................Vice President Nengzasuan...................Asst. Secretary Ngulsiam........................Treasurer

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

50
Member: Ginkhopau, Khatkhanchin, Pauzagin, Mangkhopau, Sherngaihlian, Goihkhojam Ginkhanpau, Vungzakap, Thongkhomang, Dongzachin, J. Thangzaliand, Khawlliankim, Nemsiam, Nemzangai, Mankhanniang, Dimmanniang, Chiinthang, Donzaching, Khoinem

1973-1974
Office Bearer: Nokkhothang..................President Thangchinpau...........Vice President L.Thangkhanchin...........Secretary Mangkhopau.............Asst. Secretary Niangzakim......................Finance Secretary Ngulsiam.....................Treasurer Member: Khuallianthang, Dalzagin, Ginkhanthang, Thongkhomang, Ginkhanpau, Goihkhojam(Hanmual vanzat kemtu), Sherngaihlian, Vungzakap, Ginkhopau Thangzalian, Khatkhanchin, Vungsuanching, Chingzaman, Liankhoniang, Manngaihching, Manvung, Donngaihmang, Chiinzavung, Awnkhanman, Mankhanniang, Manzaniang, Nemzangai

1974-1975
Office Bearer: S.Thangchinpau.............President T.Mangkhopau..........Vice President H.Lalneihthang...............Secretary L.Thangkhanchin......Asst. Secretary Niangzakim......................Finance Secretary Manngaihching.........Asst.Fin.Secretary H.Ngulsiam......................Treasurer Member: Thongkhomang, Ginkhanpau, J. Thangzaliand, Vungzakap, Thuamchinthang Khatkhanchin, Khuallianthang, Ginkhanthang, Sherngaihlian, Dalzagin Nokkhothang, T.Pauchinkham, Zamzathang, Tualkhomang, Vungzakai T.Kaikhotuan (Vankemtu), Manzaniang, Mankhanniang, Manvung, Nemzangai Liankhoniang, Chinzavung, Lalbiakching, Zikkhum, Ninghat, Pamzaching Ngaingaihlian, Awnkhanman (Vankemtu)

1975-1976
Office Bearer: S.Thangchinpau.............President T.Mangkhopau..........Vice President Lalneihthang...................Secretary Khuallianthang..........Asst.Secretary Pamzaching.....................Finance Secretary Haumuankim.............Asst.Fin. Secretary Ngulsiam..........................Treasurer Member: Vungzakai, L.Thangkhanchin, T.Pauchinkham, Thongkhomang, Kaizasong Singzachin, Sherngaihlian, Dalzagin, Kaikhotuan(Vankemtu), Ngaingaihlian Ninghat, Manngaihching, Nemzaching, Nemzangai, Awnkhanman(Vankemtu) Chiinkhoning, Ningzaching

1976-1978
Office Bearer: L. Thangkhanchin..........President T. Mangkhopau..........Vice President Dalzagin............................Secretary H.Tualkhomang.........Asst.Secretary Pamzaching.....................Finance Secretary Haumuankim.............Asst.Fin. Secretary H.Ngulsiam......................Treasurer Member: T.Kaikhotuan(Vankem), Thangchinpau, Thongkhomang, Lalneihthang, Hauhnun, B. Langgin, Pumkhanthang, Ginkhanthang, BSK Tungnung, Singzathang

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

51
N.Thangkhomang, Khamminthang, Lamzapau, T.Zamzathang, H.Chinsuanthang, H.Vungpi, Pumsuankhup, Thongkhothang, Thonkhokam, Paulianmang Chiinkhoning, Manngaihching, H.Ningzaching, Liankhoniang, Nianglian N.Nemzaching, S.Khanching, Niangkhanlun, Chingkhochin, Awnkhanman

1978-1979
Office Bearer: Dengkung........................President B.Langgin....................Vice president T. Jamkhanchin...............Secretary T.Mangkhopau..........Asst. Secretary BSK Tungnung................Finance Secretary Vungzaniang..............Asst. Fin. Secretary Ngulsiam..........................Treasurer Member: Thangchinpau, Thongkhomang, T.Pauchinkham, Lalneihthang, H.Tualkhomang Nengkhanlian, Thangkhanchin, Dalzagin, S.Lianzathang, Liansing, Tualzathang Vungzakai, Thonzapau, Ngulzamang, Thangkhanlian, Vumsuanmung, Jamkhoniang, Thangkhanchiin, H.Ningzaching, Goungaihmang, Manngaihching, Haumuankim

1979-1980
Office Bearer: T. Jamkhanchin...............President Lalneihthang..............Vice President S.Ngulzamang................Secretary L.Thangkhanchin......Asst. Secretary Vungzaniang...................Finance Secretary Liankhanchiin............Asst Fin. Secretary Ngulsiam..........................Treasurer Member: V. Dengkung, B.Langgin, Dalzagin, T.Mangkhopau, Vumsuanmung, Thangchinpau T.Pauchinkham, Tualkhomang, Nengkhanlian, Thangkhomang, Vungzakai, Thongkhomang, Kaikhotuan, H.Thangzamuan, Thonzapau, Thangkhanchiin, Goungaihmang, Zamkhoniang, Ningzaching, Manngaihching, Nianglian, Telzam, Ngemkhojam ValUpa: Dr. Langkhogin, V.Nangzalian, Thangsiankham, Nokkhothang, Thawngkhogin

1981-1984
Office Bearer: T.Jamkhanchin...............President L.Thangkhanchin......Vice President Ngulzamang....................Secretary Lalneihthang..............Asst.Secretary Liankhanchiin.................Finance Secretary Zamkhoniang............Asst.Fin. Secretary V.Nangzalian....................Treasurer ValUpate: T.Langzathang, Dr.Langkhogin, H.Thongkhogin, Nokkhothang, Thangsiankham H.Thangdam Member: Mangkhopau, Thonzapau, Thongkhomang, Ngulsiam, Kaikhotuan, Pauchinkham Thangchinpau, Vungzakai, Pumkhanthang, Dalzagin, Nengkhanlian, Telzam Goungaihmang, Haumuankim, Manngaihching, Thianniang, Nemzangai, Demvung

1984-1987
Office Bearer: T.Jamkhanchin...............President L.Thangkhanchin......Vice President Ngulzamang....................Secretary Liankhanchiin............Fin. Secretary Jamkhoniang..................Asst. Fin. Secretary N.Nengzasuan...........Treasurer ValUpa: T.Langzathang, Denglian, Nangzalian, Ngaizalam, Thongkhomang, Ngulsiam Amhenthang, Thongkhogin, Thangzasiam, Dongzachin, Thangsiankham, Pumzachin

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

52
Member: T. Khaichin, T.Pauchinkham, Nengkhanlian, Mangkhopau, Lalneihthang, Dalzagin, Vungzakai, Vumsuanmung, Pumkhanthang, Thonzapau, Thangdin, Chingmawi, Niangdeihmang, Ningzam, Goungaihmang, Donzachiin, Hauniang, Demvung

1987-1989
Office Bearer: Ngulzamang....................President L.Thangkhanchin......Vice President BSK Tungnung................Secretary Pumkhanlun...............Asst. Secretary Donzachiin.......................Finance Secretary Ngaikhanvung...........Asst. Fin. Secretary N.Nengzasuan................Treasurer ValUpa: Nangzalian, Thongkhomang, Ngulsiam, Thongkhogin, Thangzasiam, Amhenthang S.Vialzapau Member: T.Jamkhanchin, Dongzachin, Thangzaliand, Dalzagin, Thonzapau, Pumkhanthang, N.Ginkhanpau, Dr.Paulginthang, Nengkhanlian, Nanglianthang, T.Ginkhanmang Goungaihmang, Niangdeihmang, Chiinhauniang, Ningrouthang, Donngaihniang Muanliankim, Goihdouching

1989-1991
Office Bearer: BSK Tungnung................President T.Jamkhanchin...........Vice President Pumkhanlun....................Secretary N.Ginkhanpau............Asst. Secretary Ngaikhanvung................Finance Secretary Ningrouthang............Asst. Fin. Secretary H.Thangdam...................Treasurer ValUpa: Ngulsiam, Thongkhomang, V.Nangzalian, N.Kaizagin, M.Pumzachin, S.Vialzapau Member: Thangkhomang, L.Thangkhanchin, Thonzapau, T.Ginkhanmang, Nanglianthang, Ngulzamang, Vumsuanmung, L.Suanzadal, Goungaihmang, Muanliankim, Niangdeihmang, T.Douching, Chingmuan

1991-1994
Office Bearer: BSK Tungnung................President T.Jamkhanchin...........Vice President Pumkhanlun Secretary...........................T.Ginkhanmang Asst.Secretary Ngaikhanvung................Finance Secretary K.Thangdin..................Treasurer ValUpa: Ngulsiam, V.Nangzalian, Thongkhomang, S.Vialzapau, Ngaizalam, T.Luaikhotuan Member: Thangkhanchin, Ginkhanpau, Thonzapau, Nanglianthang, Ginzathang, Singkhanmang Vungzachin, Thongkhomang, Suanzadal, Siakzalam, Goungaihmang, Niangdeihmang Ningrouthang, Ninggoulian, Dimkhanvung

1994-1995
Office Bearer: BSK Tungnung................President Pumkhanlun...............Vice President T.Ginkhanmang/Nanglianthang-Secretary Nanglianthang.................Asst.Secretary Ngaikhanvung................Finance Secretary K. Thangdin.................Treasurer ValUpa: H. Ngulsiam, Ngaizalam, V.Nangzalian, M.Vialzapau, S.Vialzapau Member: N.Ginkhanchin, T.Jamkhanchin, N.Ginkhanpau, Thonzapau, H.Mangchinkhup Suanzadal, T.Ginzathang, Ningrouthang, Niangdeihmang, Ninggoulian Dimkhanvung, Niangngaihlun, Nangkhanhau (Office Assistant),

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

53
Ex-Officio: Haugoulian, Secy (Arts & Craft) L.Thangkhanchin, N. Thangkhomang T.Ginkhenthang-Information

1995-1996
Office Bearer: BSK Tungnung................President Nanglianthang..........Vice President H.Mangchinkhup...........Secretary Pumkhanlun...............Asst. Secretary Haugoulian......................Finance Secretary K.Thangdin..................Treasurer ValUpa: S.Vialzapau, Upa Ngaizalam, Dr.Paulginthang, N.Nengzasuan, V.Nangzalian H.Tualzakhup Member: T.Jamkhanchin, N.Ginkhanpau, H.Jemkhanthang, Ginkhenthang, V.Ginchinpau Singzathang, T.Ginzathang, Pumsuanmung, Chinthianlal, N.Khamginthang, Lallawmthang, Nangkhanhau, Ngaikhanvung, Niangdeihmang, Dimkhanvung, Ninggoulian, Ningrouthang, Niangngaihlun, Nemhoihvung Ex-Officio: L.Thangkhanchin, P.Nengkhanalaian, N.Thangkhomang Adviser: Rev.T.Jamkhothang, N.Gouzagin, H.Ngulsiam

1996-1997
Office Bearer: BSK Tungnung................President Nanglianthang..........Vice President H.Mangchinkhup...........Secretary T.Ginkhenthang........Asst.Secretary H.Haugoulian..................Finance Secretary K.Thangdin..................Treasurer N.Pumsuanmung..........Jt.Secy(Education) N.Khamginthang......Jt.Secy(Social & Culture) Singnunsiam...................Jt.Secy(Inf. & Pub) ValUpa: Upa Ngulsiam, S.Vialzapau, Upa Ngaizalam, Upa N.Thawnzagin, H.Tualzakhup Member: T.Jamkhanchin, H.Jemkhanthang, G.Pumkhanlun, N.Ginkhanpau, Nangkhanhau Niangdeihmang, Ngaikhanvung, Ningrouthang, Ninggoulian, Dimkhanvung Mankhanmuan Ex-Officio: L.Thangkhanchin, P.Nengkhanlian, N.Thangkhomang

1997-1998
Office Bearer: K.Thangdin.......................President N.Ginkhanpau............Vice President Pumkhanlun....................Secretary H.Pausanglian............Asst.Secretary H.Haugoulian..................Finance Secretary L.Lalzarlian..................Treasurer ValUpa: Upa Ngaizalam, S.Vialzapau, H.Tulzakhup, S.Amhenthang, H.Siamzathang Member: BSK Tungnung, H.Jemkhanthang, Nanglianthang, H.Mangchinkhup, N.Tuanzam N.Khamginthang, Nangkhanhau, T.Jamkhanchin, H.Goukhotuan, Niangdeihmang Ningrouthang, Ninggoulian, Dimkhanvung, Ngailianching, Donsuanching

1998-1999
Office Bearer: K.Thangdin.......................President Nanglianthang..........Vice President G.Pumkhanlun................Secretary N.Ginminthang..........Asst.Secretary H.Haugoulian..................Finance Secretary L.Lalzarlian..................Treasurer Information: Velthianlal, ChinJohn, Dalliansang ValUpa: Upa Ngulsiam, S.Vialzapau, S.Amhenthang, Nengkhanlian, H.Tualzakhup

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

54
Member: Ex-Officio: BSK Tungnung, N.Tuanzam, H.Jemkhanthang, Nangkhanhau, H.Mangchinkhup T.Jamkhanchin, N.Khamginthang, Pausanglian, Khamsuanmung, T.Pumkhothang Niangdeihmang, Ningrouthang, L.Chingliankiam, Chingneihkim, Mankhanvung L.Thangkhanchin, N.Thangkhomang

1999
Office Bearer: K.Thangdin.......................President G.Pumkhanlun................Secretary H.Haugoulian..................Finance Secretary L.Lalzarlian.......................Treasurer Information: ValUpa: Senior Adviser: Member: Velthianlal, ChinJohn Amhenthang, H.Tualzakhup, S.Vialzapau Upa Ngulsiam, Nengkhanlian L.Thangkhanchin, BSK Tungnung, N.Thangkhomang, N.Ginkhanpau, Nanglianthang Khamginthang, Nangkhanhau, Vumzapau, V.Khamkhanthang, Hlunminthang, Niangdeihmang, L.Chingliankiam, Mankhanvung, Ninggoulian, Dimkhanvung, Jamngaihvung N.Tuanzam..................Vice President N.Ginminthang..........Asst.Secretary V.Ginchinpau..............Asst. Finance Secy.

1999-2000
Office bearer: BSK Tungnung................President G.Pumkhanlun...........Vice President Louchinkham..................Secretary Kamsuanmung..........Asst.Secretary H.Haugoulian..................Fin.Secretary K.Nangkhanlang.......Asst. Fin. Secretary L.Lalzarlian.......................Treasurer ValUpa: H.Tualzakhup, K.Thangdin, G.Kaikhanlian, Upa Ngulsiam, Amhenthang, T.Kamzathang Area Secretary: V.Khamkhanthang, V.Hlunminthang, Thongkhopau, T.Pumkhothang, N.Khamginthang Chinjohn Information: Member: Velthianlal N.Thangkhomang, H.Mangchinkhup, L.Thangkhanchin, N.Tuanjam, Nanglianthang Singhoihching, H.Manngaihvung, S.Nianglian, Niangoulian, Ninglunkim

2000-2001
Office Bearer: L.Thangkhanchin...........President S.Amhenthang..........Vice President Louchinkham..................Secretary V.Hlunminthang........Asst.Secretary M.Kamsuanmung..........Finance Secretary Khaithanlian...............Asst. Fin.Secretary L.Lalzarlian.......................Treasurer ValUpa: Area Secretary: Member: D.Vungzakap, Upa.Ngulsiam, Upa N.Thawnzagin, S.Daikhum, H.Tualzakhup, K.Ginzapau, Kaikhanlian Guite Thongkhopau, Tualthianlal, Kaiminthang, N.Thawnkhansuan, K.Nangkhanlang, T.Khamkhanpau, Khamkhansuan N.Tuanjam, N.Thangkhomang, BSK Tungnung, H.Mangchinkhup, M.Chinkhansong, N.Ginminthang, T.Khupchinpau, H.Goukhotuan, Khamzathuam, K.Thangdin, Niangoulian Nianglian, Damzamawi, Nianghoihkim, Chiinhauvung, Thangneihching
Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

YPA BUNGMUAL UNIT

55

2001-2002
Office Bearer: K.Thangdin.......................President M.Chinkhansong......Vice president M. Kamsuanmung.........Secretary B.Thangkhup..............Asst.Secretary H.Thangzaamuan..........Finance Secretary N.Ginminthang..........Asst. Fin.Secretary L. Lalzarlian......................Treasurer Information: Velthianlal ValUpa: K.Ginzahau, Upa H.Ngulsiam, S.Amhenthang, S.Daikhum, H.Thangzaluai, H.Tualzakhup, M.Ginhang, S.Vialzapau Member: BSK Tungnung, N.Tuanzam, Mangtungnung, T.Paukhenlal, N.Thangkhomang, Khamzathuam Chinkhansuan, Khamkhansuan, H.Goukhotuan, T.Khamkhanpau, L.Thangkhanchin Nengkhanlian, Niangoulian, Niangdeihmang, Damzamawi, Huaikhawmkim, Zamnu(Nl) Nengngaihlian

2002-2003
Office Bearer: BSK Tungnung................President L.Thangkhanchin......Vice President M.Kamsuanmung..........Secretary B.Thangkhup Tunglut ...Asst.Secretary L.Lalzarlian.......................Finance Secretary H.Thongkhopau........Asst.Finance Secy. H.Haugoulian..................Treasurer Information: Velthianlal ValUpa: S.Daikhum, Amhenthang, H.Thangzaluai, Upa Ginvum Ngaihte, Kaikhanlian Guite, M.Kamzathang, K.Ginzahau, Upa Thangkhanlam, T.Jamkhanchin, T.Thangkhanjam Senior Adviser: Upa Ngulsiam Member: N.Thangkhomang, Exec. Chairman, K.Thangdin, N.Ginkhanpau, T.Pumkhothang, Khamkhansuan, T.Khamkhanpau, N.Tuanjam, S.Paukhanlun, H.Chinsianmung, N.Ginminthang, Lalnunmawi, Chingzaniang, Ngaikhanmawi, Ningngaih, Nianzamawi

2003-2004
Office bearer: BSK Tungnung................President L.Thangkhanchin......Vice President M.Kamsuanmung..........Secretary Thangkhup Tunglut...Asst.Secretary L.Lalzarlian.......................Fin.Secretary H.Thongkhopau........Asst. Finance Secretary H.Haugoulian..................Treasurer ValUpa: S.Daikhum, Amhenthang, H.Thangzaluai, K.Ginzahau, Upa Thangkhanlam, T.Thangkhanjam, M.Kamzathang, N.Ginkhanpau, Kaikhanlian Guite Information: Velthianlal Adviser: Upa Ngulsiam Member: K.Thangdin, H.Jemkhanthang, N.Tuanjam, T.Pumkhothang, T.Khamkhanpau, S.Paukhanlun, H.Chinsianmung, N.Ginminthang, V.Hlunminthang, M.Chinkhansong, N.Pumdouthang, S.Kamzalian, N.Sumchinpau, Khamkhansuan, Chingthianpawl, Lalnunmawi, Ningngaih, Ngaikhanmawi, Nianzamawi, Ngaizasang

2005-2007
Office Bearer: K.Thangdin.......................President S.Amhenthang.............Vice President M.Kamsuanmung..........Secretary Thangkhup Tunglut...Asst. Secretary

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

56
L.Lalzarlian.......................Finance Secretary H. Thangzaluai ValUpa: Adviser: Information: Member: H.Thongkhopau..........Asst. Fin. Secretary

T. Thangkhanjam, M.Kamzathang, L.Chinkhannang, S.Jamdoupau, N.Ginkhanpau, N.Ginkhanchin, N.Kamzathang, H.Goukhotuan Upa Ngulsiam Velthianlal BSK Tungnung, H.Jemkhanthang, L.Thangkhanchin, H.Haugoulian, N.Ginminthang V.Hlunminthang, Khamkhansuan, N.Sumchinpau, H.Chinsianmung, S.Paukhanlun, H.Ginzakap, L.Khamchinkhup, B.Lianzamung, T.Thangkhansuan, S.Thangchinkhup, B.Khamnou, T.Ginkhankhual, Lalnunmawi, Niangzaching, Nianzamawi, Ngaizang, Nemkhanching, Thangsangnem.

2007-2009
Office Bearer: K.Thangdin.......................President M.Kamzathang.............Vice President M.Kamsuanmung..........Secretary H.Jemkhanthang........Asst.Secretary L.Lalzarlian.......................Finance Secretary N.Thawnkhansuan.....Asst.Finance Secy. Nianzamawi.....................Treasurer Information: Adviser: ValUpa: Area Secretary: Member: Velthianlal Upa Ngulsiam T.Thangkhanjam, T.Kaizagin, L.Chinkhannang, S.Jamdoupau, G.Ginhang, N.Thangzamuan, N.Ginkhanchin, H.Thangzaluai, N.Kamzathang, H.Goukhotuan, Tunmuanthang H.Pauthianmuang, N.Thangkhanhau, Liankham, N.Tuankhankhual, N.Ginthanlun, T.Khamchinpau, S.Paukhanlun, Khaithanlian, B.Khamnou, B.Jamkhanmuan, T.Ginkhankhual, T.Chinzanang, Ngulkapthang, N.Chinzabiak, Kamchinlian, Khaizapau, N.Kambiaklal L.Thangkhanchin, Upa BSK Tungnung, N.Sumchinpau, Khamkhansuan, H.Thongkhopau H.Chinsianmung, L.Khamchinkhup, G.Nengkhanthang, M.Nanglianthang, Chingkhovung Chingngaihnem, Chingzangai, Mankhojam, Manlianvung, Ngaizasang

2009-2011
Office Bearer: K.Thangdin.......................President B.Khamkhansuan........Vice President S.Tualthianlal...................Secretary Chinkhanlal...................Asst.Secretary L.Lalzarlian.......................Finance Secretary B.Gouthang...................Asst.Finance Secy Nianzamawi.....................Treasurer ValUpa: Adviser: Area Secretary: Member: N.Kamzathang, Jamkhogin, V.Vungzapau, Tunmuanthang, L.Chinkhannang, T.Kaizagin T.Thangkhanjam, H.Thangzaluai, N.Ginkhanchin, H.Goukhotuan, P.Paukhanlian Upa H. Ngulsiam N.Chinzabiak, K.Dalsuanlal, M.Jammuanthang, N.Kambiaklal, S.Ginbiakthang, Jamkhanlal Thangsianmuang, Khamson, Liankham, N.Tuankhankhual, Pauthianmuang, Thangkhansuan Langel Thangchinlian, T.Khaizapau BSK Tungnung, N.Sumchinpau, Ngulkapthang, M.Kamsuanmung, Khamkhanthang Valte L.Thangkhanchin, Kimmuanching, Manlianvung, Niangoulian, Chingkhovung(Pasal nei a tawp)

Information Secy: Velthianlal

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

57

2011-2013
Office Bearer : Singkhanmang Guite...President M.Kamzathang/H.Goukhotuan-V/President H.Jemkhanthang...........Secretary Singnunsiam Ngaihte..... Asst. Secretary T.Tunmuanthang...........Finance Secretary B.Gouthang........................ Asst. Fin.Secretary Nianzamawi/H.Thangzaluai .... Treasurer Information & Publicity: Velthianlal...........Secretary Legal Adviser : ValUpa : Area Secretaries : K.Jamkhansiam................. Asst. Inf. Secretary N.Ginsianlal, BA,LLB, Oath Commissioner, Churachandpur T.Chinkhopau, T.Kaizagin, H.Thangdoulian, T.Hauzapau, M.Nanglianthang, T.Pauchinkham H.Paukhenmung, M.Chinkhansong, K.Chinmuanthang, V.Vungzapau, S.Jamzathang Khamzathuam Tonsing, K.Thangkhandou, Chinsuanglian, N.Ginkhanchin, N.Khatgin D.Biakmuanthang, P.Ginthianmung, K.Thonzakam, T.Thangkhanzam, H.Thawngkhentuang Upa D.Khamsuanlian M.Chinkhanlal(Hsv), N.Tuankhankhual(Hsv), V.Khupkhanthang(Lv), V.Pauzamuan(Lv) T.Paukhenlal(Lnv), Thuamkhanlian Ngaihte(Lnv), Jamkhanlal(Lnv), V.Tunzamuan(Nl), B.Paukhankhup(Nl), N.Kambiaklal(Nl), T.Thangsiam(Clv), L.Mangboi(Clv), K.Siamboi(Clv), Muanlallian Hauzel(Slv), T.Thangbiaksang(Slv), N.Chinzabiak(Zrv), K.Dalsuanlal(Zrv), T.Thangkhansuan(Llv), V.Zakai(Llv) , T.Thangsuanlian(Llv)

Department & : i) Relief & Rehabilitation/Development : i/c O.B Secretaries ii) Construction : V. Hlunminthang-Secretary, Upa BSK Tungnung-Asst.Secy(tech) N.Sumchinpau-Assst.Secretary, Kamkhenpau Ngaihte, Asst. Secy. GuizathangAsst. Secy. iii) Art & Culture : S.Paukhanlun-Secretary, V.Chinbiaklal-Asst.Secretary H.Chinsianmung, Asst. Secy., Nianglunkim, Asst. Secy., iv) Health & Sanitation : T.Benjamin-Secretary, Dr. Damsuanlian-Asst.Secretary Ngaibiaklian, Asst. Secy., v) Human Resources Development & Environment : Nangmuansang Lethil-Secretary Tabitha, Asst. Secretary, S. Biakkim, Asst. Secretary, ( pasal nei a tawp) Mangouching, Asst. Secretary (pasal nei a tawp) vi) Publication : Singkhanmang Guite, Chairman H. Jemkhanthang i/c Magazine, Khamkhanthang Valte, Secretary & Editor BWN vii) Member : N.Khamginthang, S.Thianlal, H.Thongkhopau, K.Nangkhanlang, N.Ginminthang, Lalzarlian, H.Mangtungnung, B.Thangkhanmoi, Kapminlian Valte, G.Kaizamang, Kimmuanching, Manlianvung, M.Biakkim, Mankhojam(pasal nei tawp) Niangoulian (Van kemtu).

Flash back:

YPA-BML NITENG HUN ZAT DAN TANGPI LAKKHAWM:

PA Kum 60 sung niteng hun zatdan gelhlat vek uthuai mahmah napin hun masalam ate record akimuh nawnlouh ziakin tua kimuthei omsun kum1971 apan kitaklang thei lel hi. 03.7.1971: Bungmual YPA in khawsung lampite bawl in socialwork nei. Thakuan zah- Numei & Pasal kigawm 61.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

58
30.8.1971: Bungmual YPA in khawsung hahsiang in socialwork nei nei nawn uh. Thakuan zah Nu mei & Pasal kigawm 82. 04.10.1971:Khawsung a lei bawl ngaite bawl ding in nungak leh tangval ten mahni tha a sem ding in kisa uh. 31.01.1972: 1972-73 sung YPA makai ding kitelna. 05.02.72: Kiginni in Nungak Tangval ten khawsung a lei bawl ngaite bawlna nei a,Lanva lui ah suang pua a kuan pawl leng om. Thakuan zahnumei & pasal kigawm 61. 23.02.1972: Nilaini in khawsung a lei te bawl in social work om nawn. Thakuan zah- numei & pasal kigawm mi 48. 24.02.1972: Ningani in Lamka ah PNC Election Of- fice ah Bungmual YPA ten niangtui sai in kuan hi. Mi 10 vatel hi. 26.02.1972: Khawsung a lei kibawl zohzoh louhte sutzopna in YPA socialwork om nawn. Hiai nasepna ah amun a nasem pawl, tui tawi pawl leh tangval ten Lanva Lui ah suangpua in pang uh. Thakuan zah- mi 34. 10.05.1972: Lei bawl man sum muhni. Muh masak Rs.1034.00 bill no. 25/TD/C/70-71. Sen zah Rs. 71.00 Muhnailouh Rs. 114.90 06.10.1972: Ziltawpni in leibawlna sum muh nailouh Rs. 114.90 muh hita. Sum lakna a singpi dawnna man Rs. 4.00. 12.05.1972: Thohtanni in Kum 1973-74 a YPA office bearer ding telna office ah mipin nei. Hiai ni a vote khia tengteng 38 pha a, vote si 1. Program hun patna ding in Pupa Ngabang Lenna chih leh Tenna Vangkhua chih la in hunkhakna kisa zua zua hi. 13.03.1972: Office bearer lui leh thak ten charge kipiakna nei. 1973: Hiai hun sung a hun zat dan record kimulou. 14.01.1974: Thohtanni in YPA office bearer ding kitel na om. Hun masa ah YPA makai Pu Thongkho tuan leh Pu Khamluai te sunna in second 60 sung lu kun in hun kizang. 06.02.1974: YPA office bearer lui leh thak charge kipiakna om.Charge kipiak zawh in YPA nou lei ding thupukna om.Inlusi ah Rs. 3.00 a dawn hi ding. 1974: Nungak leh tangval om zah- Nungak 40 Pasal 53 Gawmkhawm = 93 pha. 03.06.1974: Chinam tungtang genna om. 10.06.1974: Pi Chinam sihma a antang donkhit ding chih ahihtoh kiton in tuni in donkhit hita. Antang dong a kuan nungak leh tangvalte mi 44. 20.06.74: Pi Chinam sihni. 13.07.1974: Bungmual YPA makaih in khawsung hah siangna leh nna tuamtuam sem in mipin social work nei.Thakuan zah- Numei & pasal 76. Hiai ni a nektak a senna=Sing Rs. 2.00 man, Singpite Re. 1.00 man, Thangkhuai Rs. 8.00 man i.e 4kg, Bawngnawi Rs.2.40 man, Laipuan Re. 1.00 man Gawmkhawm= 14.40 abei. 27.01.1975: Kum thak sum val BLYPA khut ah Rs. 28.00 Bungmual Saptuam in hon pia. Hiai sum zang in bartin khat Rs. 22.00 in kilei hi. 04.02.1975: 27th YPA ANNUAL CONFERENCE PROGRAMME & KITELNA Thupi: Phattuamngaihna gam a din Amun: Bungmual YPA Office Ahun: Nitak dak guk Makai masate sunna second 60 sung om. Solo: U Pivung 10.02.1975: YPA office bearer lui leh thak Tavuan (charge) kipiakna om. Van neihte etdikna om. 10.02.1975: YPA dan etthak leh bawl phatthakna. 16.06.1975: Ni apan saptuam ECC intekna ah YPA nou athawn a zatphal ahi. MLA Pu N.Gouzagin in YPA & BYC te kikop din Radio hon pia. 16.02.1976: Bungmual YPA Annual Convention program leh kitelna. Thugentu: Pu Thangkim Founder Prez. 01.03.1976: Office bearer lui & thak charge kipia. 21.06.1976: Thohtanni in Bungmual mipin hanmual gamgi tohna nei a, akizou hi. Inlusi apan tha kuan 85. A kuanlou 7. 15.07.1976: Socialwork a kuanlou inkuan 7 lak ah 5 ten akuanlouh man uh Rs. 6.00 a pechiat uh. Ape lou inn 2 te etsan puan ahi uh. 01.01.1977: Saptuam ten YPA nou dopna singpi hawmna(tray) 4 hon pia uh. 09.05.1977: Ni in Tasar Farm lampi in Bungmual field laizang atot ding committee in lemsakna pia. 03.07.1977: Bungmual hanmual ah mikhual vui ding lemsak ahi a, khawmi hihna neilou, kingakna ding zong neilou ten kivui man ding in Rs.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

59
50/- lak lemsak ahi.Mikhual ahih hang a tanau kingakna ding neite Rs. 5/- lak lemsak ahi. 21.07.1978: Hiai ni in office bearer lui leh thakte charge kipiakna om. 26.07.1978: Mata Mualtam akipan singnou vala in mipin hanmual leh khawsung ah singnou suanna kinei hi. Thakuan zah= Mi 82 kipha hi. 28.07.1978: Singnou suanna a kuanlou ten gua pum khat hon thoh khawm ua huaite in singnoute um na socialwork kinei hi. 02.08.1978: Nilani zing annekma in singnou suan in socialwork a om nawn hi.A kuan zah mi 18. 01.09.1978: Dan etthakna om. Hanmual area ah sing leh azung himhim kuamah in laktheihlouh ding in khamna committee in bawl. 21.10.1978: Kiginni in YPA in sum loh in lamlian sialna nei hi. Tha kuan zah mi 70. 26.10.1978: Ningani in lamlian sial a kilawhna sutzawp nawn ahi.Tha kuan zah mi 63. 20.11.1978: Thohtanni in lamlian sialna mun bawl thak ngaite bawl in socialwork om nawn. Thakuan zah mi 40. 20.1.1978: Tv.Kaichhung leh Tv. K.Lalrinoma tui kangpi a tuahsia tuakte zonna ah YPA min in va kikuan hi. 24.11.1978: Si inn giah tungtang ah si inn giak nu- ngak leh tangval thangtat a om leh YPA in action lak ding in thupuan bawl hi. 26.12.1978: Thohlehni a Pearsonmun tuahsia tuahna ah Bungmual YPA min in sigal leh hantou in kikuan a hantou a kuan pasal 65 leh nungak sigal a hoh zah mi 35. 02.03.1979: YPA Anniversary Cum Meet Singngat ah om a, Bungmual YPA min in mi 21 kihoh hi. Hiai meet ah annual fund Rs. 40/- ki submit a, tournament ah Football & Volleyball ah kitel a, Volleyball ah runners up kila hi. 03.03.1979: Zing annekma in YPA HQ makaihna in palai teng tawh meeting om hi. Thupuknate:Singngat YPA Hall bang singpek a bawl sak ding, Lamka damdawi inn compound a giahbuk bawl ding, Lamka khawpi a YPA Hall bawl ding chihte ahi. 7-9.03.1979: Bungmual YPA leh ECC Bungmual building commtt. joint socialwork Lenglakot to Takvom kikal lampi sial a kilohna mipin nei. Hiai nasepna ah mi 65 gam a giak zen in nna vaki sem hi. 08.07.1979: Khawsung hahsiangna leh dailing buk luate vatsiangna socialwork mipin kinei hi. 27.07.1979: Bungmual YPA Annual Conference neih na ding hall bawlna leh Lamlian kiang hahsiangna socialwork mipin kinei hi. 28.07.1979: 22nd YPA ANNUAL CONFERENCE & ELECTION om. Spl.Nos. KTP Bungmual. 1953 apan tuni tan a YPA President teng lawmman piak na om a, banah, Pu H.Thangtual Chief leh Pu S.Thangkim YPA Founder YPA HQ in Honour Certificate apiak uh hiai ni in Unit in amaute khut ah pekhia. Program zoh in bawng khat gou in mi pin annek khawmna kinei zuazua hi. 06.08.1979: Office bearer meeting masa pen om. 13.08.1979: Seppatni zingkal in Bungmual reserved area hanmual ah singnou 200 suanna natang om. 13.08.1979: Seppatni nitak in naungek(STL) anu sihsan vehna commtt. makaih in om. Lactogen buk khat piak ahi. 19.08.1979: Sihna a si-in giakte ankuang umpih kham na kipan. 01.09.1979: YPA HQ Annual Magazine honna ah Bungmual YPA lapawl sa in pasal 25 leh numei 19 vakitel hi. 19.09.1979: Pu H. Thangtual Bungmual Hausapu in a damlai a amah leh azi in sihna a tuah chiang ua a damlai suangdoh nuai a vui ding a ngetna abawl bang in Hausapu ahihna leh zahtakna in hiai ni asihni in hiai mun ah vui in om. 26.09.1979: Dan etthak leh bawl thakna om. Sihna a singkhuah khuah thum(3) a don ding in commtt. in lemsakna nei. 26.09.1979: Street light khawsung mun 3 ah tube light zang in koih ahi. 02.10.1979: Sepnawnni in khawsung hahsiangna mipin socialwork kinei.Thakuan zah mi 36 pha hi. 16.10.1979: YPA HQ makaih in Lamka khawpi sung a Lamlian Teddim road marking leh na veilam zui in chih gelhna socialwork ah YPA min in mi 10 kikuan hi. 23.10.1979: Sepnawnni zingkal in adult education a zat ding school building bawlna YPA makaihna in kipan. 24.10.1979: School bawlna sutzawp nawn ahi. Tha kuan zah mi 11.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

60
25.10.1979: Zingkal in school bawlna mistry deuh ten nei nawn. 08.12.1979: Kiginni in YPA ten thawhlawm singpuakna kinei zuazua. Thakuan zah mi 45. 30.01.1980: Bungmual YPA commtt. numei ten sing apuak khawp chiat uh pua in B. Langgin lawinu damlou vehna leh panpihna in vapuak uh. 31.01.1980: YPA HQ project sum bituk ading in sun ni tum in kilawh in socialwork kinei. 01.03.1980: YPA makaih in Pu N. Gouzagin MP, Pu T. Phungzathang MLA & Pu K. Vungzalian MLA te kipahpihna leh vaidawnna om. 03.03.1980: YPA HQ conference ah lapawl sa in mi 35 Pu BSK Tungnung makaihna in kikuan hi. Nitaklam in Silver Jubilee shield kituhna ah YPA Imphal te tawh Volleyball & Football final match ki mawl ahi a, anih tuak a vualzawhna ngah in championship kila hi. 09.08.1980: Kiginni in YPA makaih in hanmual area ah sing nou 2000 suanna socialwork om. Thakuan zah mi 52. 07.10.1980:Tipaimukh Road Sports Association Head Office Bung mual in Lamka field a championship trophy a lak uh lopna a Chief Guest Pu Phungzathang Mi nister in tuipuan apiak YPA te hon pia uh. 2011.1980: YPA HQ hall lei tohna socialwork om a YPA Bungmual apan palai mi 5 va tel uh. 29.12.1980: YPA Unit term khat kum nih hita ding in thupukna om. 10.01.1981: YPA Office bearer kitelna om. 13.01.1981: Office bearer lui leh thakte charge kipiakni. 26.01.1981: Hall project neih ding a lemsak ahi. Si inn a giak ten amau silh ding puan akiken ding uh chih thupuan ni. 02.03.1981: Nitak in YPA khawmpi Pearsonmun ah kipan. Hiai khawmpi hun sung in kidemna omte lak ah football ah semi final kitung a, Lapawl kidemna ah khatna kila hi. Kipahmante tandet ding in hon pia uh. 03.03.1981: Kikhop tawp in cup lopna office ah om zul ngal. 16.03.1981: Hiai ni in Pu N.Gouzagin of Mualkawi inkang panpihna in Rs.500/- kipia a, innbawl in mi tamtak kikuan hi. 29.06.1981: Hiai ni in Pa Tualzalian te pata sum dawng a zinkhia hongtung kiklou zong ding in YPA makaite kuan khiak ahi. 23.07.1981: Pa Tualzalian leh Khamhnun luang khua puak tung in om. 18.12.1981: Pu S.Thangkim YPA Founder sihni 01.02.1982: Thanlon bus accident delh in YPA te kikuan. 17.05.1982: Naungek Khambiakthang vehna YPA in kinei. Amulspray buk khat leh babuline buk khat kipia hi. 24.05.1982: Nitak in YPA Nungak tangval te tawh public meeting volleyball ground biakin khang ah om. 18.08.1982: Pa Thangchinpau Ex-Prez YPA vehna in YPA Commtt. nungak ten singpua in va pia uh. 25.04.1983: Pu Khaizasong Guite MLA(Assam) sing pi dawnpihna YPA office ah makai ten kinei. 09.011.1984: YPA election HES ah om. 03.05.1985: YPA Memorial Stone Party member dingte pomna om. 27.06.1985: PNC Raising day ah YPA lapawl siam tak in vakisa.Hon sasak thakthak uh. Pu Phungzathang in lapawl sate kipanman in Rs. 300/- hon pia. Lapawl sate mi 30 kipha hi. 24 -26.08.1985: Tv. Lalgin zong in mipi kikuan. 27.08.1985: Nitak in Bungmual khawsung a kimawlna lam saipawl tuamtuam omte phiat in BYC puah thakna ding in YPA intekna in BYC committee thak dinkhiak ahi. 28.02.1986: YPA HQ Annual Conference cum Youth Festival om. YPA Bungmual ten la tuam tuam va sa uhi. 21.04.1986: YPA makaih in khawsung ah public meeting khawtang vai tawh kisai om.Nupi papi paikhawm. 02.10.1986: National Cleanliness Day ni in khawsung hahsiangna mipin kinei. 19.10.1987: YPA Election om. 25.11.1987: Office bearer lui & thakte charge kipia. 01.02.1988: Hankuang puanvom a tuam kipatni. 05.03.88: Kiginni sun nilouh in Jasper Street nullah hahsiangna leh lampite puahphatna om.Thakuan zah mi 119. 14&15.03.1988: Seppatni zingsang in Hanmual sing gougamte sat in socialwork om.Thakuan zah mi 43. 23.04.1988: Kiginni sun nilouh in Vengpi lampi sialna socialwork kinei. 01.05.1988: Nipini 2:00pm in Bungmual Community Hall ah BNP joint meeting kinei.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

61
10.05.88: Sepnawnni in YPA office ah YPA, KNP, HES joint meeting om. Naupang kepna naktak a panlak ding thu kikum. 16.07.1988: Kiginni sun khua in Biakin bawlna foundation lei vukna YPA makaih in kinei. Thakuan zah mi 101. 25.07.1988: Nitak in YPA fund drive na in Video charity show inn 2/3 pansan in kinei. 27.07.1988: Nu Liankhochin pa RMC a si Tonglon puak ding Mission Compound khua tan vakikha. 03.08.1988: Mr.Hremkholal of Rengkai Tuitha lui a kelum zong ding nungak tangval tamtak kikuan hi. 30.08.1988: zing annekma in commtt. ten community hall kim leh kiang hahsiangna socialwork ki nei. 10.12.1988: Misi tungtang gelhna ding black board neih patni. 12.12.1988: Seppatni zingsang in khawsung hah siangna socialwork mipin kinei. 21 & 27.12.1988: Zing annekma in si in a kizang langva frame ding gua sat in socialwork om.Nitak in commt. meeting ah hantoh dan( i.e toukhuak) khektak ding hiam chihthu genkhawmna om a hi mahleh angeina dan pen mah zuihlai hoih sak ahi. 27.12.1988: Han tawh dan toukhuak thu gen khawmna om. Paidan alui pen mah sutzawplai ding in thu passed ahi. 04.01.1989: Khawsung ah naupang curfew kipan. 09.09.1989: YPA HQ thusuak bang in tuilian thuakte panpihna antang leh sum dawnna khawsung ah neih ahi. 22.12.1989: Han tawh toukhuak tak ding hiam chihthu genkhawmna om nawn.Himahleh, paidan alui pen mah zat lai ding in thu passed ahi. 08.01.1990: Apan in hanmual a hantou te ading singpi awmna/hawmna kipan. 04.02.1990: ECC,YPA,BYC joint meeting YPA ah om. 12.03.1990: Mualveng leh Phailian kikal lampi kekletna socialwork YPA makaihna in neih ahi. 24.04.1990: YPA HQ Unit vehna leh AIDS campaign kithuah office compound ah om. Mipi tam pitak kitel hi. 09.06.1990: Kiginni in Community Hall lampi bawl na socialwork mipin kinei. Thakuan zah mi 155. 08.06.1990: YPA mike neih patni. 21.09.1990: Zan dak 10 nung a misi om leh dak khet nawn louh ding thu kipat ni. 27.09.1990: Hiai ni sunkhua in Laiveng apan han mual zotna lampi leh Bungbul tan lampi sialna socialwork om a, thakuan zah 123 pha hi. 12.11.1990: YPA Annual function cum lottery honna Community Hall ah om. 21.01.1991: YPA Bungmual Unit Raising day. 26.01.1991: Laiveng leh Lennuam Veng ah lampi sial in mipin natang nei zuazua nawn a tha kuan zah mi 150. 24.02.1991: Khawsung kikep dan chih thupi a nei i nu-le-pa leh YPA makai ten joint meeting commu nity hall ah om. 25.02.1991: Seppatni zing annekma in YPA makaih in hanmual reserve area hahsiangna mipin nei. 06.04.1991: Pearson Colony kichi pen Colony chi a min vuah ding in commitee in thupukna bawl. 23.04.1991: LennuamVeng Leipi bawlna social work om. 29.04.1991: YPA Election om. 03.05.1991: YPA theihpihna lou a khawsung a Veng min phuah phallouh thu committee in passed. 29.10.1991: Unit Office bearer ding kitelni. 04.11.1991: Office bearer lui leh thak te charge ki piakna om. 12.12.1991: Hiai ni meeting ah YPA theihpihna louh a khawsung a Veng min phuah phallouh ding ahihthu passed ahi. 21.01.1992: YPA Bungmual Unit Raising Day. 02.02.1992: BNP joint meeting YPA office Bungmual ah om. 03.04.1992: Bungmual khua mintap Bungkung sat hiam, hiang heuh hiam phallouh leh khamna ding thu passed ni. 07.06.1992: Bungmual Comunity Hall ah piching ngen telna public meeting neih hinawn. 11.09.1992: YPA & Field construction committee in joint meeting nei khawm. 02.11.1992: YPA kangtalai neih patni. 21.11.1992: Zing annekma in hanmual hahsiangna, dailing vatsiangna om a, mi 60 kuan hi. 03.12.1992: ZM Paite Pearsonmun siluang dawn in bus khat hire in nungak tangval te Phaipi ah kuan uh. 07.01.1993: YPA Raising Day lopna sing ding sat in socialwork om. 21.01.1993: 40th Anniversary YPA-Bml lopna om. Bawngtal 2 gou in mipin ankuang sawk

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

62
khawm. Hiai ni a Chief Guest Pu V.Hangkhanlian in YPA suangphuh honna nei. 09.03.1993: Lennuam Veng leipi bawlna social work om. 10.05.1993: Khawsung mun 3 ah gua zang in zun buk bawlna om. 17.05.1993: Zing annekma in hanmual shed ding foundation tohna socialwork om. 18.05.1993: Zing annekma in Siloam Veng Dorcas Road lampi bawl in natang om a mi 90 kuan hi. 3 & 4.06.1993: Hanmual shed lamna ding fund drive khawsung ah om. 13.06.1993: Bungmual, New Lamka, Pearsonmun, Mualkoi leh Phailian YPA ten gamsung muanna leh bitna tawh kisai joint meeting Bungmualcom munity hall ah nei. 22.06.1993: Zingkal in YPA in khawsung a nek leh tak a buai zual deuhte panpihna ding in antang ngap dandan in donna om. Antang Sai-ip nih ngah ahi. 03.07.1993: Zawllian apan hong galtai te panpihna ding in antang donna om nawn a, sai-ip nih pha a, hong galtai inkuan 6te kiang ah piak hi uh. 03.08.1993: YPA in bus khat hire in Mr. Paulian mang luang Imphal akipan in va pua uh. August 1993 : Kha khat sung Sericulture dept. intek na in Farmers Training Bungmual Community Hall ah om. YPA min in mi 40 training ah tel uh. Training a tel ten a stipend ngah tengteng uh hanmual shed bawlna ding in thoh khia uh. 11.09.1993: Khawsung lamlian zul a dailing buk luate vatsiangna socialwork om. 05.10.1993: YPA HQ in Unit commtt. term khat kum khat hita ding a thupuan aneih tawh kiton in ei Unit inleng election hun leh YPA raising day zat hun kituak lem ding gelna in January 21, 1994 a Unit election neih ding in thupukna hiai nin bawl. 06.12.1993: Nitak in YPA Lamka block heutu ten Unit vehna hong nei uh. 21.12.1993: Singngat meikang panpihna ding in YPA nungak leh tangval ten khawsung ah panpihna ki dong khawm a, antang bag 3, sum teng 1232/- leh silh leh ten tampitak kaihkhawm ahi. 23.12.1993: Zing annekzawh in Block & HQ te tung tawn in panpihna kidongte piak khiak ahi. 21.01.1994: 41st YPA Anniversary cum Election om.Hiai hun ah 1991-93 sung a si in zanhakna 5 vei om a zanhak kim mi 8te kipahman piak hi uh. 25.01.1994: Office bearer lui leh thak ten charge kipiakana nei uh. 30.01.1994: 1:00pm in YPA commtt. freshers meet om. 12.02.1994: AIDS awareness camp om a YPA apan mi vakihel uh. 20.02.1994: Zomi Namni zatna Lamka College campus a om ah YPA numei pasal 200 val te namlam ah tel hi. 25.02.1994: Sintawpni nitak dak 6:00 in Bungmual Community Hall ah AIDS awareness campaign YPA & ICMR pang khawm in neih ahi. 12.03.1994: Bye-Law puahthakna om. 12.04.1994: Dak 4:00pm in Bungmual & N.Lamka kikal a zu zuakte joint operation kinei. 14.04.1994: Zingkal in New Lamka ah BNP joint meeting om. 16.04.1994: Jasper Street(Biakin kongtou bawl in YPA makaihna in socialwork om. 17.04.1994: Naupang curfew kipan. 22.04.1994: Jasper Street puahphatna socialwork om nawn.Tha kuan zah mi 200 val. 02.05.1994: Jasper Street puahphatna socialwork sutzop nawn ahi. Tha kuan zah mi 164. 04.05.1994: Jasper Street puahphatna socialwork om nawn a mi 175 kikuan khawm. 06.05.1994: Jasper Street puahphatna socialwork om nawn a mi 118 kuan. 09.05.1994: Hiai nin Jasper Street puahphatna zawhsuak hita. Tha kuan zah mi 113. 22.06.1994: New Lamka ah YPA joint meeting om ah palai bangzah hiam vahoh uh. 26-27.07.1994: Biakin kongsak a uku tohkhiakna leh Pu Ginvum innkiang a koih in social work om. 20.08.1994: 6:00 pm in khawsung ah thoukang kap na YPA makaihna in neih ahi. 13.09.1994: Sepnawnni in khawsung a lampi mun 3 ah min phuahthakna om. Amun leh min thakte: 1. Hausa Veng lampi - Pu H. Thangtual Road 2. Jasper Street - Pu H. Lianzamang Road 3.Tualkhomang inn khang- Pu S. Thangkim Road 16.09.1994: Pu H. Lianthuam Road ah suang sung in socialwork om. 24.09.1994: Zingkal in Pu Lianthuam Road a suang kisunna tung ah leisan sung in socialwork om. 08.10.1994: Kiginni zing annekma in Pu Thangtual Road hahsiangna leh nullah te hahsiang in social work om.
Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

YPA BUNGMUAL UNIT

63
10.10.1994: Thawhtanni in Pu Thangtual Road ah socialwork sutzop nawn hi a, zohsiang hita. 09.11.1994: Hermon School lutna lampi a uku phumna ding tohna socialwork om. 12.11.1994: Second Saturday in Hermon school lei ding bawlna sutzop nawn ahi. 21-26.11.1994: Khawsung ah DDT kap in social work om. 10.12.1994: Kiginni in Hermon school lei, Pu Pau chinkham inn gei lei leh Dr.Langkhogin inn gei a lei bawl in socialwork om nawn hi. 12.12.1994: Thawhtanni in Hermon English Sch- ool lei bawl in socialwork sutzop nawn ahi. 12.01.1995: Pu H.Phungtual Dumdephai khaw khung a tangtung ah sisa a muh ahi a, siluang pua in YPA Bungmual apan mi 36 vakuan uhi. 21.01.1995: 42nd YPA Anniversary cum election of YPA & BYC om. 24.01.1995: Office bearer lui & thak charge kipia. 11.02.1995: Bye-Law etthakna om. 22.02.1995: BNP Joint meeting YPA office ah om. 26.03.1995: BNP in Bungmual & New Lamka zul a teengte joint operation bawl. Zu leh kham theih tuamtuam mat in om. 01.04.1995: Mi kiphalte thohkhawm gua leh sing pek zang in zun buk mun 13 ah bawl ahi. 23.04.1995: Pathianni 3:00pm in YPA Bung mual chih lamtom a gelh ahih chiang in YPA-Bml chi a gelh ding in thupukna committee in bawl. Hiai ni pen byelaw etthakna leh pomna leng hingal hi. 27.05.1995: YPA Lamka Block conference cum election Bungmual Community Hall ah om. YPA Bml. in zintuntu-intekna la. 29.05.1995: Siloam Vengnuai tuilou zau teng Zoar Veng chih ding a ngetna om bang in pomsak hi uh.Hiai ni apan zatpah ahi ngal hi. 03.08.1995: August kha sung pumpi siangthouna hun a zang chiat ding leh kim leh kiang hahsiangna hun a zang chiat ding in YPA in thupuan bawl. 28.08.1995: Nitak in CWA HQ makaihna in Bung mual Community Hall ah public meeting om. YPA in mohpuakna tuamtuam tawh hiai hun ana zintun. 01.09.1995: Sintawpni nitak in SHALOM,Lamka spon sore na leh YPA saina in AIDS Awareness program zatna Community hall ah kinei. 29.12.1995: Pu S. Thangchinpau Ex-Prez YPA in ni tak dak 7:00 in hon mualliamsan. Azingchiang in amah sunna leh pahtawina nanung ding in a luang puandum a tuamna leh pakpiakna YPA Adviserte & ValUpate makaihna in om. 12.01.1996: YPA in electrict gui leh bulb si-inn a zat ding in nei thak. 21.01.1996: 43rd YPA Raising Day cum Election YPA & BYC om. 26.01.1996: Office bearer lui leh thak charge kipia. 12.02.1996: YPA Office cum Godown mun ding ngaihtuah lemsak ahi. Amun zong ding in sub com mittee phuan hingal. 16.02.1996: Sintawpni a HQ Veng a inkang pan pihna in Rs. 500/- piak ahi. 24.02.1996: Kiginni zingsang in Tipaimukh Road lampi dung hahsiangna YPA socialwork om. 29.02.1996: Rehoboth Camp, Siloam veng a om akipatna theihlouh in kuang zak a, inn om teng kang tum dimdem hi. 01.03.1996: Date 29.02.96 ni Rehoboth Camp kangtum pen luahthakpah theih ding in bukta lam in YPA makaihna in mipin socialwork nei. Khawsung miten nek leh dawn ding, puansilh nikten leh inn bawlna ding gua pum thoh khawm. 25.05.1996: Kiginni sunkhua in Dr. Langkhogin inn gei a lei bawlna socialwork mipin nei nawn. 28.05.1996: Mr.H.Ginkhohau leh Mr.Chinkhotuan te luang pua in YPA nungak leh tangvalte bus khat in Imphal ah kuan uh. 15.07.1996: YPA Lia & Tang 96 commtt. ding khia. 16.07.1996: YPA Lamka Block heutu ten Unit veh na hong nei uh. 16.08.1996: Pu TC Tiankham IAS luang dawn ding a Phaipi a bus khat a hawh YPA nungak leh tangval ten tuahsia tuak. 09.11.1996: Lia & Tang Meet 96 zatna om. 09.11.1996: YPA Inter Unit Cultural Festival Lamka khawpi ah om. Lia & Tang Meet ziakin kitel lou. 15.12.1996: Pu Songchinkhup MLA in YPA Bung mual tarpauline hoihtak khat hon pia. 21.01.1997: YPA Bungmual 44th Anniversary cum Election of YPA,BYC,CWA om.Hiai program
Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

YPA BUNGMUAL UNIT

64
zat na ah khawsung mi genthei diakte panpihna in antang kg 10 chiat in mi 4 kiang ah piak hi uh. 26.01.1997: Office bearer lui & thak charge kipia. 28.01.1997: Saptuam leh khawtang a Pawl tuam tuam ten YPA office ah joint meeting nei uh. 05.02.1997: S. Kamzathang Pearsonmun luang Im- phal akipan hon puak uh Bungmual ah YPA in puandum in ana tuam. 28.02.1997: YPA Office cum Godown mun ding zong ding in sub commtt. thak phuan in om nawn. 18.04.1997: YPA tang dak ding neih thak ni. 09.05.97: YPA tang dak lui pen ECC Leizangphai saptuam itna thulpiak a piak hi uh. 14.05.1997: YPA HQ Hall foundation lei kisungte kaihmaina in YPA-Bml socialwork om. 02.08.1997: Dimapur Zomi ten gal buaina ziak a galtaite panpihna ding a Rs. 6,150/- hon khak uh centre mun 5 ah hawmkhiak ahi. 06.09.1997: Pu Lalneihthang Hatlang Ex. Secy. YPA in hon mualliamsan. Gambuai lai tak ahihkhak ziakin mipin deih bang i ki-uap theilou poi mah mah hi. 04 & 05.10.97: BDC Commtt. ding kitelna YPA makaihna in om. 27.10.1997: Typewriter khat lei thak ahi. 07.11.1997: Khawsung mi nektak haksa zual deuhte kitoudelh theihna ding ngimna in Rs.200 chiat in mi 3te piak hi uh. 01.12.1997: Ni in Nam leh Gam adia hinna tan/ si te vuina mun ding hanmual ah mun seh tuam in om. 1997: 1995-96 EAS scheme tungtawn in Lian thuam Road black topping ding hon pia.Puccca road kineita. pih na pia. 21.01.1998: 45th YPA Anniversary cum Election YPA & BYC om. 29,30,31.01.1998: In Pu Thangtual Road a suang kisungte thaidalh in mipin socialwork nei. 02.02.1998: YPA plot ding zong ding sub commtt. sehna om nawn. 09.02.1998: Laiveng lampi leh nullah bawlna YPA makaite leh veng sung mipin nei. 20.02.1998: Zomi Namni zatna YPA makaih in Bungmual bazar ah om. 23.02.1998: Army Development Group(ADG) sap MP Bhopaiah in hanmual shed kibawllel sutzopna ding in teklei 1000, langva pek 10, sintex 1, cement bag 15 hon pia. YPA in kipahthu genna in Paite Puandum khat silhsak hi. 30.03.1998: Bungmual Weekly News(BWN) YPA organ pawimohtak khat hi ding in YPA ah lut. 03.04.1998: Khawsung veng khenkhat ah YPA zunbuk bawl ahi. 21.04.1998: YPA leh Saptuam Relief Commtt. pang khawm in singtang lamte kial panpihna ding in khawsung ah panpihna kaihkhawm ahi. Hiai hun ah antang leh silh leh ten tampitak kaihkhawm ahi. Panpihna kaihkhawm tengteng Zomi Donghu Commtt. tungtawn a piak khiak ahi. 27.04.1998: YPA temporary godown bawlna kipan 01.05.1998: Pu V. Hangkhanlian Minister in antang bag 3 genthei panpihna ding a hon piakte inkuan 33 kiang ah piak khiak ahi. 14.05.1998: YPA makaih in food for work nasepna Zoar veng ah kipan. 15.05.1998: Food for work nasepna sutzop nawn ahi. Hiai ni in Zomi Mothers Association Bungmual Unit makai thak ding kitelna ballot paper leh candidate kithuah inn chih ah YPA in hawmna nei. 25.05.1998: Food for work nasepna in Zoar veng ah lampi kekletna om. Hiai nasepna a kuante lakah antang bag hawm zak ahi. 29.05.1998: Food for work nasepna in khawsung a lampite leh nullah te hahsiangna om a, thakuan inkuan 98te lak ah antang hawmzak ahi. 01.06.1998: Hanmual shed singpi awmna mun ding kekletna om. 03.06.1998: YPA nasepna leh sum muhna ding in khawsung ah DDT kapna om nawn. 04 & 05. 06.1998: YPA sum muhna ding in Tang nuam, Mualkawi & Pearsonmun ah DDT kap in kiloh in socialwok om. 11.06.1998: YPA makaih in hanmual ah singnou Taksing leh Zawngtah suanna mipin nei. 26.07.1998: Nitak lam dak 1:00 in Community Hall ah nungak leh tangval te samkhawm in YPA vai tawh kisai kihanthawnna leh kithuhilhna om. 15.08.1998: YPA tutna bawl behlapna leh puah thakna socialwork om. 13.10.1998: Hansuang ah MSP gelhlatna kipan.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

65
03.12.1998: YPA Office cum Godown mun ding hun sawttak zon ahihnung in Upa N. Thawnzagin gam leh Pu T.Ginkhopau gam YPA plot mun ding a lei khiak hita. 21.01.1999: 46th YPA Raising Day cum Election (YPA, BYC) om. 24.01.1999: Hankuang kawpza bulh sek pen February kha apan bulh nawnlouh ding a thupuk ahi. 10.02.1999: Bye-Law puahthakna om. 23.03.1999: PHED water supply te lemsakna bang in Bungmual khua a ding tap khat bus stand ah koih ahi. 27.03.1999: YPA in khawnvak tui hawmzak ding a muhte hawmzakna nei. 06.04.1999: YPA Mongliante panpihna in tar pauline1,bel1,kettle1 leh nou hun khop piak hi uh. 06.04.1999: YPA Office Godown bawlna ding in Pu V. Hangkhanlian Minister in Rs. 50,000/- EAS Scheme apan panpihna hon pia. 26 & 27.04.1999: ZMA Bungmual Unit election YPA makaihna in neih ahi. 17.05.1999: YPA Office cum Godown lam patna ding in ground breaking ceremony Pastor M.Chin khotuan, Local Pastor EBCC, Bungmual in nei. 25.06.1999: YPA Lamka Block makai ten Unit veh na hong nei uh. 02.07.1999: Zoar Veng ten a veng sung ua salphate min a lampi min avuahte uh YPA in pomna nei. 02.08.1999: ZYA Takvom Unit panpihna ding in khaw sung ah thohlawm donna om. 24.08.1999: Pu T. Ginkhopau Ex-Secy.1965-69 YPA in hon muallian san a,azing in zahna lianpitoh vuiliam hita. 14.09.1999: Mrs. Nemkim Guite,Siloam Veng dam lou aki etkolna ding in YPA in Rs.1,157/- in pan. Pu Thongkhannang Secretary 1964 in hon mualliam sanna tung ah amah sunna leh zahna latsakna in hiai ni in YPA Bungmual in Puandum asungkuan Moreh lam a om te kiang ah khak uh. 09.10.1999: Shri Sriramtarani Kanti IAS DC/CC Pur in EAS scheme a YPA office kilam lel etna nei. 20.10.1999: Khawsung mipin hanmual ah social work nei. A kuanloute Rs. 50/- liau uh. 10.11.1999: YPA Lamka Block Silver Jubilee lopna leh Cultural Festival kithuah zatna om a YPA-Bml lampawl ten consolation prize sang uh. 13.11.1999: YPA Office bawl zawm zelna ding fund drive na in panpihna ankuang lui ahi. Lohching mahmah. 19.11.1999: YPA Monglian Unit-te panpihna in Rs. 1000/- YPA-Bml in pia. 21.12.1999: YPA & BYC Election om. 21.12.1999: YPA Office cum Godown honna Pu V. Hangkhanlian Minister in nei. 27.12.1999: Office bearer lui leh thakte charge ki pia uh. 09.01.2000: Electict transformer etc. saitu ding Electrict Meivak Saipawl dinkhiak in om. 15.01.2000: Office thak zoh leh honkhiak ahih tawh kiton in aluahna om hi. 15.01.2000: YPA Office ding a kum tampi petmah hon zangsak Pu L.Khupzanang leh a inkuante tung ah kipahthu genna program neunou khat zat ahi a, amaute kiphalna leh kipiakzohna tung ah kipahthu genna in bel khat piak ahi. 21.01.2000: 47th YPA Raising Day & Piching thakte vaidawnna program YPA office ah zinglam dak 11 akipan nitaklam dak 2:30 tan zat ahi. 18.02.2000: ZYA a kimerger ding tawh kisai in hun sawtpi genkhawmna om a, innchih a kipan ngaih dan lakkhawm lemsak ahi. 20.02.2000: Zomi Namni zatna in YPA & ZYA suangpi bul ah ZYA Puanlap kaihpalhna Pu Neng khanlian SAO in nei. Namni lopna in paikhawm ten chi khum tawp nainai. 26.04.2000: YPA ZYA a lut ding ngaihdan lakkhawmna inn 400 val a omte lakah ngaihdan agelh thoh a pia 165 om a, ngaihdan piate lak apan lut ding lemsa 91, lemsalou inn 70 leh, khat peuhpeuh hoihsa inn 4 chiah om. 13.05.2000: Khawsung hahsiangna leh lampite bawlna socialwork mipin nei. 28.05.2000: Khawsung siangthouna leh damtheih na ding tawh kisai in dustbin hawmna leh zuakna om. 28.05.2000: Bungmual Newlane & Phailian kal a YPA signboard te puahthakna om. 09.06.2000: YPA & BYC pangkhawm in Cl X & XII lohchinna ngahte kipahpihna program thupitak zat ahi.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

66
18.06.2000: Town bus parking felzaw leh lampi kawchik lou deuh a a om theihna ding in bus te khawlna mun ding lepfel sak ahi. 18.06.2000: YPA Bye Law khenkhat amendment bawl ahi. 09.07.2000: Lia & Tang Meet 2000 neih phalsak ahi. 22.10.2000: Zoar Veng development committee ana phuan uh YPA dan tawh akituahlouh ziakin phiatsak ahi. 10.11.2000: YPA chair thak 20 latna office ah om. 12.11.2000:Khawsung lampite puahna leh Tipai mukh Road dung mun khenkhat akuakna om te suang sunna mipin nei. 09.12.2000: ZMA Bungmual Unit election YPA vaisaina in om. 16.12.2000: YPA & BYC Election om. 23.12.2000: Office bearer lui leh thakte charge ki pia uh. 2000 kaltawp in Lia & tang meet zatna nei uh. 26.01.2001: BYE LAW amendment meeting om. 03.02.2001: 32 Bn BSF leh YPA kithuah in Free Medical Camp neih ahi. Ki-ensak mi 113 om. 05.02.2001: Nisim 03.02.2001 a Free Medical Camp a ki-ensak manlou teng etna om nawn. 18.02.2001: BYE LAW puahthak zat pat ahi. 20.02.2001: Upa Thawnsong damlou lupna ngak a om vehna om. Rs. 500/- damlou vehna ding in piak ahi. 13.05.2001: Singngat, Thanlon, Bukpi leh khua khenkhat huihpin anuai ziakin panpihna ding in khawsung ah thohlawm donna om. 10.07.2001: Misi tawlna kangtalai neihpatni. 27.08.2001: Takvom khua a tangval thum site luang puandum in YPA in tuam. 30.08.2001: YPA HQ building construction com mtt. in Unit vehna hong nei uh. 02.10.2001: YPA thupiak dungzui in National Cleanliness Day zatna in innchih in mahni innkim leh gam chiangchiang hahsiangna nei sauhsauh. 16.012.2001: YPA Annual Assembly cum Election of YPA, BYC Community Hall ah om. 30.12.2001: Ofice bearer lui leh thakte charge ki pia uh. 08.01.2002: Office kiim hahsiangna committee teng in nei uh. 20.01.2002: Pu Phungzathang Tonsing in chair thak 10 hon pia. 21.01.2002: YPA Raising Day zatna in hanmual ah socialwork om a thakuan zah mi 300 vel a re cord ahi. 31.01.2002: YPA HQ Hall bawlna tawh kisai in HQ makai ten Unit vehna hong nei uh. 01.04.2002: Bye Law 6th amendment zatpat ni. 12.05.2002: Pathianni zingkal in Hausa veng sung ah veng nungakte mah zang in genthei panpihna kaihkhawm ahi a, panpihna muh antang leh sum te Hausa Veng a om inkuan 2te kiang ah piak hiuh. 20.05.2002: Seppatni zingkal in office lutna culvert bawl in socialwork om hi. 27.05.2002: Sunkhua in Phailian apan 32 Bn BSF Camp Newlane Tipaimukh Road dungtou hah siangna socialwork mipin nei hi. Thakuan zah mi 400 leh kingen mi 12 ahi. 05.07.2002: Sunkhua in Siloam Veng Lampi kekletna YPA makaih in neih ahi.Socialwork akuan mi 150. 15.07.2002: Electrict Transformer 250KV thak sitset khat Pu Phungzathang Tonsing in hon piak khua puaktung ahi. 13.09.2002: YPA Bungmual Kum 50 chinna Golden Jubilee celebration sub committee dinkhiak ahi. 02.10.2002: National Cleanliness Day zatna in inn kim leh mahni gam chiang hahsiangna khawsung mipin nei.Sunkhua in committee ten office ah socialwork nei. 22.10.2002: YPA Bungmual Golden Jubilee suang phuh ding khua tut hita. 07.01.2003: YPA Bungmual Golden Jubilee tawh YPA HQ a,akum akituah ziakin Jubilee lopna pen HQ te zoh nung a lop ding a thupuk ahi. 21.01.2003: YPA 50th Raising day zatna in office campus hahsiangna committee ten nei. 25.03.2003: YPA Bungmual Golden Jubilee lopna & Suangphuh honna, Souvenir honna om. Tua hun ah Pu Phungzathang Tonsing Minister in chief Guest hihna tawh uap. Hiai hun ah award tuam tuam hawmna leng om a Juilee souvenir honna leng aman nei hi. 30.03.2003: YPA Bungmual Unit election om. 01.04.2003: Office bearer lui leh thakte charge ki pia uh. 12.04.2003: Electrict bill collecting agency ding in BYC te namkipna YPA in nei.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

67
13.04.2003: Unau Hmar galtaite huhna ding khaw sung ah panpihna thawhlawm dawnna om. 18.04.2003: LRRC leh YPA Committee in AIDS awareness program zatna office ah nei uh. 06.06.2003: Pu T.Jamkhanchin Ex-Prez 197987 YPA in hon mualliam san. Amah sunna leh amah zahpiakna in azingchiang 7/6/2003 in aluang puandum a tuamna committee ten nei. 30.08.2003: WELCOME TO BUNGMUAL takkhiakna om. 03.09.2003: YPA tutna bawl in socialwork om. 13.09.2003: YPA tutna bawlna sutzop nawn ahi. Tutna 205 kibawl khia. 02.10.2003: National Cleanliness Day zatna in HES naupang ten YPA Office campus hahsiangna nei uh. 06.10.2003: YPA Census kizou.Inkuan om zah= 507; Milip = 3480 31.10.2003: YPA Lamka Block meet om.Kidemna tuamtuam ah YPA-Bml leng vakihel hi. 08.12.2003: Karbi lam namkal buaina ziak a hong galtai SSPP Complex a omte mun leh mual leh a nek leh tak ding uh YPA ten buaipihna nasep sem. 14.12.2003: Paite Relief Comittee ngetna bangin relief thohlawm donna khawsung ah YPA makaihna in om. Sum Rs. 1370/-, antang kg 300, silh leh ten tamtak kaihkhawm ahi a, hiai te PRC tungtawn in piak khiak ahi. 30.12.2003: YPA executive committee member ding (Office bearer hilou teng) kum khat sung ding a guan ahihtawh kiton in member guanna OB ten nei uh. 18.01.2004: YPA tutna veng khenkhat ah hawm zak ahi. 09.02.2004: Mr. L. Paubiaksang leh Miss Thang biakhoih zonna YPA makaih in om. Phatuamngai mi 345 val hiai mizonna ah kuan. 09.05.2004: Lia & Tang committee makaihna in hansuang ding puakna nungak leh tangval ten Lanva Lui ah nei uh. 28.10.2004: Colony Veng Tipaimukh Road a nupi bazar kaite tutna mun lemtang zaw ding deihna in suanghum sung in YPA socialwork om. 26.09. to 02.10.2004: Khawsung sianthouna hun a zang in kiim leh kiang hahsiangna om a, hiai hun a nasem hoih pen a telkhiak vengchih a pan mi 3 chiat wall clock piak hi uh. 01 & 02. 08.2004: YPA Lamka Block meet Bung mual in zintun. Kitaitehna tuamtuam ah khatna la uh. 22.12.2004: YPA organ pawimoh mahmah Bung mual Weekly News kum 20 chinna & Musical Nite kithuah nitak in om. BWN Souvenir Magazine Vol I honna Miss Jacqueline Chiinhauching in nei. 09.01.2005: YPA & BYC election Unit office ah neih ahi. 12.01.2005: Office bearer lui leh thak charge kipia uh. 21.01.2005: Unit YPA Raising Day khawsung mipin natang sepna siangthouna hun a zat ahi. Hiai nin Siloam Junction ah tuilawng phumna kinei. 21.01.2005: Tv. Lianlalrem, Lnv leh alawmpa gari accident tuakte puandum a luangtuamna YPA in nei. 04.02.2005: Jubilee suangphuh bul leh Pa T.Hauzapau inbul ah uku phumna socialwork om. 24.02.2005: Mission compound Unit thak panpih na in danbelpi khat piak ahi. 10.06.2005: Bungmual hanmual mun thak ding Rs. 3,30,000/- a lei khiak hita. 06.06.2005: Seppih ittak Pu Thangkhup Tunglut Asst. Secy. in hon mualliamsan. Amah zahna leh pahtawina piakna in aluang puandum a tuam ahih banah pak piakna committee teng in nei. 05.07.2005: Ni in Singnou suan ding 1200 forest dept. nursery farm a kipan puak tung ahi. 12.08.2005: Offfice plot tawh kizom Lia Sangi-te gam leikhiak ahi. 15.08.2005: Independence Day zatna in Office campus ah committee ten socialwork nei. 12.09.2005: Lia & Tang committee ten Steel Almi rah leh van tuamtuam YPA property hi ding in piak khiakna nei uh. 03.10.2005: Mipin mahni gamchiat hahsiangna hiai nin nei chiat. 18.11.2005: YPA Office ah, hiai ni in Legal Awareness Campaign YPA & BYC in joint in organised uh. Hiai hun ah State level Legal Service Authority ten sinsakna hong nei uh. 18.11.2005: YPA Bungmual lemsakna leh malak pihna in SSPP Bungmual Unit phuhkhiak in om.
Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

YPA BUNGMUAL UNIT

68
Makai ding mi 4 in kichiamna nei uh. 22.11.2005: YPA committee in office kong lutna bul ah uku phum in socialwork nei.Hiai ni mah in Pu Ginvum Ngaihte innkiang ah uku khat phum hi a, khawsung lampi mun khenkhat ah lei gari 25 sung ahi. 13.12.2005: YPA committee in store room bawl thakna nei a, nitaklam in Pu PC Parte in nasem teng kelsa hon khilai riahriah. 29.01.2006: Imphal apan RIMS doctor te makaih in Free Medical Camp YPA & BYC kigawm in BYC Office ah neih ahi. Mi tamtak in phattuam pih uh. 13 & 14.02.2006: Sung Local Pastor H.Jamkhanpau leh Khawsung a Pawl tuamtuam PTC, YPA, BYC, SSPP, ZMA te vaisaina in The First Bungmual Christian Reformation Conference zatna ni nih sung EBCC Campus ah lawhchingtaka neih ahi. 25.03.2006: Songtal khua a inn 15 kangte panpihna khawsung ah donkhawm ahi a, van tuamtuam gari khat puak khop kaihkhawm ahi. 29.03.2006: YPA makaih in Lanva lui a tui lut hoihlouh ziakin mi 20 val in socialwork nei. 31.03.2006: Pa K.Ginzathang Mission compound dam doi-in a si Pa Thonzapau inn pansan a puak khiak a om YPA in hankuang bawl in khak khiak ahi. 08.04.2006: Hanmual gam leithakna ah khawsung mipin gua zang in dai umna nasatak a neih ahi. Thakuan zah mi 500 vel a gelhlut ahi. 17.04.2006: Pu Phungzathang Tonsing Minister (IF CD, TD(Hills)/Transport in YPA Jubilee Hall bawl na ding sanctioned order Rs.2 lakhs hon pia. Tua teng lak ah 1st instalment in 50% hiai ni a muh ahi ngal hi. 29.04.2006: YPA Jubilee Hall bawlna nasep pat ahi. Tua-ni in khuam kua khuak pat ahi. 19.05.2006: YPA committee makaihna in SSPP complex ah Bethany Area nungak leh tangval te tawh phattuamngaihna a maban panlak dan ding kikupkhawmna om. Nungak leh Tangval paikhawm teng mi 61. 26.05.2006: Phattuamngaihna a panlak sem theih na ding lampi zonna in Siloam Veng, Lamlian Veng, Hausa Veng, Colony Veng, Laiveng, Len nuam Veng, Newlane nungak leh tangvalte Community Hall ah kikhoppihna om.Nungak leh Tang val paikhawm teng mi 300. 27.05.2006: Ni in Jubilee Hall nasep sutzop nawnna socialwork om. 04.07.2006: Nitak in ah Pu Phungzathang Tonsing Minister singpi dawnpihna leh amah tawh kithuahna YPA Office ah neih ahi. Hiai hun ah aman, deihsaktak leh awlmoh taka Jubilee Hall bawlna ding hon piak ziakin amah tung ah kipah thu genna in Zomi puan khat silh sak ahi. 14.07.2006: Mr. Remnalala, Saikot Senvon a sihna tuak aluang hon puak uh puandum a tuamna YPA in nei. 28.10.2006: Vangsiat huaitakin Pu Goukhanthawng Ngaihte inn dak 8:00pm vel in meikang a, mipin kidelh huan in kang tumlou in phelhmit zoh ahi. Azing chiang zingkal akipan mipin socialwork in inn bawl thakna nei hi. Hiai hun ah a inn van luite leh mi dangdang ten ahon tawikhawmte uh zang in luahtheih ding in inn lamna zoh ahi. 21.12.2006: Ni in Hiangkot tang a bus accident tuak MAHAMAYA Unit min in SONY COACH hire in phattuamngai mi 35 in vadelh hi. Accident na mun tun in panpih theih dandan in vante kilak khiakpih in kipai nawn hi. 07.01.2007: YPA Election om. 12.01.2007: Office bearer lui & thak charge kipia. 01.03.2007: Zingkal dak 8:00 in Ngamkhohau kum 5 in sihna atuahna ah YPA in hankuang hoih tak tawh khakkhiak ahi. 27.08.2007: Ni in Power Minister Pu Phungzathang Tonsing in electrict transformer 250KV hon piak khua puak tung hita. 08.09.2007: Ni in Pu Phungzathang in transformer thak hon piakna tung ah kipahthu genna in Sakhi lem sing a kibawl khat piak ahi. 13.09.2007: Tang dak khuam ding phuhna om. 22.09.2007: Ni in YPA Mission Compound pan pihna ding in Rs. 1000/- Blockte tungtawn a piak ahi. 25.09.2007: Hiai ni in, Pu H.Lianzamang ngetna bang in, amah Hausapu khaw satpihtu khat ahihna ah amah zahtakna latsakna in amah kivuina ding han mun chiamteh/chepteh phalsak ahi. 02.10.2007: Sun khua in Hanmual area vatsiangna om a, khawsung mipi socialwork a kuan tengteng 353 a chiamteh ahi. 17.01.2008: Behiang gam Ngasuan lei a gari accident ziak a sihna tuakte hankuang ding bawl
Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

YPA BUNGMUAL UNIT

69
ding a YPA HQ in thu hon piak bang un hankuang thum bawl ahi. 16.2.2008: Zomi Namni gate YPA Pearsonmun tawh joint in bawlna om. 03.03.2008: Mautam kial apanpihna thohlawm donna khawsung ah om a, antang half bag 12 leh sum tang in Rs. 3,355/- muh ahi. 02.04.2008: Seppih Pu N.Thonkhansuan Asst. fin. Secy. 2007-2009 in hon mualliamsan. Amah sun na leh pahtawina nanung pen ding in YPA committee ten aluang puandum a tuamna leh pak piak na nei. 14.04.2008: Mata Mualtam YPA te panpihna in biakna labu leh Pathian Ngaihla kithuah bu nih leh Rs.500/- piak ahi. 05.09.2008: Ni in Mautam kial panpihna khaw sung ah don nawn ahi a, antang half bag 16 leh sum tang in Rs. 30,000/- val don khiak ahi. 24.10.208: YPA Jubilee Hall bawl sutzopna ding in Pu Phungzathang Tonsing Minister BRGF fund tungtawn in panpihna hon penawn hi. 28.10.2008: Zingkal in khawsung mipin hanmual ah socialwok nei nawn a, thakuan mi 542 pha hi. 03.11.2008: YPA Jubilee Hall tungkhuhna om. Hall tung tengteng ah Langva bundle 30 zatbei. 07.11.2008: Pi Thianngai Sinjawl damlou in si a, a khua ua puak ding in hankuang bawl inkhakkhiak ahi. 09.11.2008: YPA HQ in Bugmual Unit Lanva Block a belh ding a hon ngetna uh Bungmual Block chih ding ahihleh pom theih hiding in dawnna piak ahi. 21.01.2009: YPA Raising Day cum Election program zat ahi. 03.02.2009: Tuni akipan Bethany Area chih sek leh Zoar Veng gen leh nasep ah Siloam Veng leh Zoar veng chih hita. 30.03.2009: Generator thak lei ahi. 18.08.2009: Siangthouna tawh kisai in inn chih in mahni innkim leh daizulte hahsiangna nei. 7.11.2009:BWN lopna ding tawh kisai in hanmual, YPA Jubilee Hall avengveng a kikhen in hahsiangna mipin nei. 18.11.2009: BWN Silver Jubilee lopna om. Pu Phung zathang Tonsing Minister in khuallian hihna tawh uap a, Jubilee souvenir honna nei.Program zoh in mipin ankuang lui in nekkhawmna om. 24.11.2009: BWN Silver Jubilee Celebration Committee in hiai program tungtawn a amuh uh Almirah, computer set khat, thuk leh sound box banah asum in Rs. 30,088/- YPA khut ah pekhia uh. 05.02.2010: Bungmual Village Authority in Hall nung lam retaining wall bawlna ding in Rs. 30,000/- YPA pia. 02.06.2010: Pi Tuanzaching sis/o Thangkhopau Ngaih te YPA intekna in vui ahi. 03.09.2010: Khawsung hahsiangna mipin social work nei. 11.01.2011: YPA Bungmual Election om. 12.01.2011: Office bearer lui leh thakte charge kipia uh. 21.01.2011: YPA Raising zatna zingkal dak 7:00 in Hall kong ah om. Pu H. Mangchinkhup EM, ADCC in YPA Puanlap kaipalh. 11.02.2011: YPA Term Plan kibawl executive in pomna nei. 19.02.2011: Village Autority in khawsung duty leh etkaina YPA khut ah nga. 23.02.211: Bye Law amendment drafting committee ding sehna om. 12.02.2011: Colony-Dorcas Road junc. traffic buai louhna ding in BuTDasa te parking leh meh zuakte mun ding V.A tawh kithuah in lepfelsak ahi. 14.02.2011: YPA Bungmual milip kisimpina Area Secy. te makaih in kipan. 19.02.2011: Naupang curfew leh YPA duty kipan. 27.02.2011: High School leh College sinlaite ading a phatuam mahmah ding EXAM GELH DAN KISINSAKNA YPA Jubilee Hall ah YPA HRD& Env. dept. makaihna in om. Sinlai naupang 100 hiai hun ah kihel uh. 28.03.2011: WELCOME TO BUNGMUAL signboard puahthak a omte Newlane - Pearsonmun gamgi leh Bethel Veng N.Lamka - Lamlian Veng gamgi ah khat tuak takkhiak ahi. 02.03.2011: Health & Sanitation dept. makaih in Anti Tobacco Product leh Under age driving tawh kisai panlak dan ding consultation meeting office ah neih ahi. 09.03.2011: PHED Water treatment plant Bung mual tanky ah tui kidaihlah ziakin tui hawm dan leh lakdan etkaina kipan. 13.03.2011: PDS,FPS Agent te tungtawn a khaw

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

70
sakna niamte ading a hawm ding item tuam tuam hongpaite hawm dan etkaina pat in om. 13.03.2011: Bungmual Village Authority, YPABml, Pearsonmun Village Authority, Dorcas Veng Village Authority, Dorcas Veng YPA makai ten YPA-Bml office ah gamgi thu ah joint meeting nei khawm uh. 25.03.2011: Si-in zanhahna a veng khen dan bawl thak leh zuih kipan. 26.03.2011: Nu Hoihchiin in apasal ittak V. Kham khangin leh atapate nih V. Khamchinlian leh V. Lamminthangte theih gigena ding a sound mixer 6 channel hoih mahmah khat hon piak leh Niliap liante Lamka Water Supply Association in hon piak uh latna Local Pastor M. Ginzatun in office ah nei. 14.04.2011: Pi Chhungi w/o Pu Phungzathang Ton sing Minister vehna Valupate makaihna in Paite Veng ah neih ahi. 15.04.2011: Naungek lamzuih(kha guk chinglou han tang loute) kivui theihna ding mun piak ahi. 16.04.2011: Zing annek zawh sunkhua in Lanva nak a PHED intake point hahsiangna socialwork om. 27.04.2011: YPA tutna ding bawl nang inn chih a sum dona kipan. 02.05.2011: Nisim April 11,2011 leh tuni ni a BYE Law draft velkhawmna nihveina neih ahihzoh in zat ding in pawmna neih ahi. 12.05.2011: YPA Bungmual & Southern Forest Division,Churachandpur kithuah in Bungmual Hanmual ah Orchid Preservation Farm project kipan. 15.05.2011: Nipini sunnung dak 3:00 in ByeLaw honna leh latna Local Pastor M. Ginzatun in Office ah nei. 01.06.2011: BYE LAW zatpatni. 02.06.2011: Vanamahotsava ni a singnou suan ding truck khat zang in Tuibuang Nursery ah puakna socialwork om. 06.06.2011: Pu Liankhum Hsv inn bawlna mipin ei. 07.06.2011: Pu Liankhum inn bawlna sutzop nawn ahi. Hiai nin kizou a ahonna leh latna Local Pastor M.Ginzatun in nei. 07.06.2011: Pu H.Thuamkhanmang Hausapu in YPA ading tudal nga hon pia. 11.06.2011: YPA tutna ding bawlna socialwork sing lam khutsiamte makaihna in hall ah kipan. 18.06.2011: YPA tutna ding bawlna nihveina om nawn.Hiai ni in bawl ding teng bawlzoh ahi a, tutna 240 kibawl khia hi.Target 200 bawl ding chih himahleh, 40 in target khengval tung hi. 31.07.2011: Bungmual Hanmual cum Orchid Preservation Farm gah masa pen dai/fencing bawlna ding sum muh hita. 06.08.2011: Hanmual cum Orchid farm dai khuam ding sik angle 255pcs. hanmual puaktung hi ta. 24.08.2011: Nilaini in Hanmual cum Orchid farm dai khuam ding sik phuhna mipin nei zuazua. Nitaklam a vuah ahong zuk thahah ziakin kizou zoulou deuh hi. Hiai natang a tha kuan zah inn chih apan mi 620 val kikuan a chiamteh ahi. 25.08.2011: Azing Ningani sunkhua in daikhuam phuh zohlouh teng phuh nawnna committee te leh mi phatuamngai hong huhte tawh nasep sutzop nawn ahi. Hiai ni in phuhzoh vek ahi. 21.09.2011: Hanmual cum Orchid Farm dai sik ling (barbed wire) a umna kipan. 24.09.2011: Khawsung mi tuailai numei leh pasal khamtheih hih a report kingahte office ah sam khawm in thuhilhna neih ahi. 30.09.2011: Khawsung siangthouna ding in dustbin veng chih ah koihsuak ahi. 10.10.2011: YPA-Bml 59th Raising Day Celebration Sub Committee guanna om. 16.10.2011: YPA Jubilee Hall bawlna ding Pu Phungzathang Tonsing Minister in panpihna Rs. 5,00,000/- hon piakna lakah 1st instalment lak khiak hita. 25.10.2011: Office building lui phelkhiak a hall bal cony tung room a bawl thak ding thupuk ahi. 16.11.2011: YPA Term Plan 2011-13 sepsuahna in Nou 200 lei thak ahi. 16.12.2011: Hanmual cum Orchid Farm Gate Puc ca a bawlzoh hita. 22.11.2011: Street light khawsung ah fitting kipan. 20.12.2011: YPA-Bml Cultural Troupe te dress ding set kim in leithak ahi. 20.12.2011: YPA Jubilee Hall fund thak muh tawh kiton in nasepna sutzop ahi. 27.12.2011: Pu Phungzathang Tonsing Minister in Hall bawlna hon awlmohpih ziakin Rs. 2 lakhs ngut amah pocket apan hon sawkkhia in hon pia hi. 09.01.2012: YPA logo roundboard 4ft/8ft a lian bawl thak ahi. 13.01.2012: 59th YPA Raising Day Sub Committee in khawsung a lampi thum min vuah ding a
Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

YPA BUNGMUAL UNIT

71
ngetna leh proposal executive ah pelut uh. 13.01.2012: YPA Bungmual a lamtom a gelh chiang a gelh dan ding YPA-Bml hichibang a gelh ding chih sawtpek a thupukna omsa thu Upa BSK Tungnung Member in paikhawmte hon zasak hi. 13.01.2012: Handal gua pum khat Rs. 50/- a kilei zel pen van man khan tawh kiton in Rs. 100/- a lei hita ding in lemsak ahi. 21.01.2012: 59th YPA Raising Day cum Cultural Fest 2012 zatna sun leh zan in neih ahi. Hiai nin bawngtal 4 gou in nitaklam in mipin annek khawm na Community Hall leh Hanmual dim in kinei. 20.02.2012: 64th Zomi Namni State level Celebra tion BOAT Imphal a om ah YPA HQ sik leh tang in YPA Bungmual Cutural Troupe ten vauap in namlam tuamtuam lahna siamtak in nei uh. 22.02.2012: Khawkhal hong kipatnawn tawh kiton in tui haksa nawn panta a tanky a tui lak dan/hawm dan bawl nawn ahi. 19.02.2012: YPA Lamka Block makai ding kitelna om. YPA-Bml. in candidate mi 3 nei.Telching vek ahi uh. 26.02.2012: YPA executive meeting nisim 13.10. 2011 thupukna 4na & meeting nisim 22.02. 2012 thupukna 2na dungzui in khawsung a lampi thum min phuahna program zat ahi.Lampi min leh amun: i) Pu N.Gouzagin Road(Siloam Veng & Tipai mukh Road jnc) - Mualkawi Road. ii) Pu Lalneih thang Hatlangh Road- Hausa Veng - D.Phailian Road. iii) Rev.T.Jamkhothang Road Newlane - Pear son mun tan. 05.03.2012: Han kikal mun awngte hukdim ding in thupukna om. 22.03.2012: NACC ten Lamka College hong vehna uah singtangmite tawn dan leh lamdan lahna YPA Bungmual Cultural Troupe ten va nei uh. 23.03.2012: Hanmual cum Orchid Farm a koih ding Luaileng nou/chi order ahi. 25.03.2012: Zomi Human Right foundation Gen. HQ intekna a Indigenious Solidarity Dinner cum Night Program zatna LFS Basketball ground ah om hi. Hiai hun ah tuanvaina YPA Committee ten akisepsak banah, Cultural Troupe ten leng namlam tuamtuam lahna siamtak leh zei takin nei uh. 11.05.2012: PDS Bungmual A,B,C,D te tawh antang hawm dan tawh kisai joint meeting office ah neih ahi. 12.05.2012: ValUpa Khamzathuam Tonsing damlou lupna ngak a om vehna committee ten kinei. Damlou vehna in Rs. 1000/- piak ahi. 15.05.2012: Saptuam tuamtuamte ngetna bang in, Khawsung a sihna om chiang a siluang om kei nakleh misi om na veng area saptuam biakin chih louh siah ah biakna kikhop neih theih ding in lem sak ahi.( Hiai dan zuih thak pen dan pawmkip hilou in etkhiakna a zat phot ahi). 01.06.2012: Mr. V.Tuanzathang Sinjawl khua Pa Khamkhanlian Inn pansan a siluang puak khiakna ah YPA in hankuang bawlsak in kha khia hi. 22.07.2012: Nu KhanchingClv damlou lupna ngak a om in suan-sam thei ding dinmun a a om thu re port zak ahih tawh kiton in YPA in vehna kinei a Rs.1000/- kipia hi. 22.07.2012: Nipini sun in Health & Sanitation YPA-Bml leh Blood Bank Distict Hospital pang khawm in Free will blood donation office ah om. Numei pasal kigawm mi 20 in sisan thawh uh. 30.07.2012: Ni in YPA Bungmual a ki-register hi- mahleh, pemkhia a khawdang a vakhawsa a khua honglut nawn ten registration athak a abawl ding uh ahi chih thupukna bawl in om. 25.08.2012: Zomi Human Right Foundation Hq. makaihna a United Nation Declaration on the Rights of Indigenous People chih thupi a zang in training Synod Hall ah om a, YPA min in nungak leh tangval mi 11 vatel uhi. 27.08.2012: YPA-Bml Diamond Jubilee 21 January 2013 Celebration Sub committee office bearer ding guanna om. 15.09.2012: Street light fitting tua omzah teng zawh ni 22.09.2012: YPA Diamond Jubilee suangphuh ding puakni. 23.10.2012: Pu T. Jamkhanchin Ex-President YPA-Bml zahna leh pahtawina in JC Park Lamlian Veng kichi amah min a zatden ding in official a namkipna bawl ahi. Tua kipan in hiai kim lak genna ding leh sapna ding/address/ landmark a zat ding ahita. 29.10.2012: Si-in a vengsung nungak ten nektak a saina ua zat ding bel khap 6 a lian khat leh aneu zaw deuh khat lei thak ahi. 06.12.2012: Tuinom khawmi a khenchia thadou

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

72
pau akhenchia meitei pai peuh zang khat kum 50 vel ding mi zinglam dak 1:30 vel ding in lammang in khua honglut kha Zoar Veng Lanva dungtou lam a mi inn khawng va kiu in vengsung mi ten ana man ua, tuazoh in YPA President makaihna in khawvak in D.Phailian Welfare Committe te khut ah pekhia uh. Mibang chiahlou hihtuak hi. 16.11.2012: Sintawpni sun in Pu Khatkhanchin Samte, Range Officer, HQ. Divisional Forest Office, Churachandpur in Hanmual Orchid Preserva tion Farm amau dept. work program nuai a YPA tawh kisemkhawm Luaileng kikoihte leh fencing, gate kibawlte etna hong nei. Maban a nasep dingte tawh kisai leng makaite tawh houlimna nei uh. 24.11.2012: Sun in YPA-Bml Diamond Jubilee sticker zuakna Lamka khawpi sung ah makaite leh nungak tangval ten nei uh. 26.11.2012: Orchid Preservation Farm Bungmual Hanmual site plan Upa BSK Tungnung in ahon bawl sak DFO/CCPur ah piaklut ahi. 30.11.2012: ValUpa K.Thangkhandou in si-tawlna kangtalai leh YPA rickshaw pei pump na 1 YPA hon pia. Hiai ni akipan in Hankuang ding in ply wood zat kipan ta. 28.12.2012: 22.12.2012 ni a Pa Luanzakham Pearsonmun inn kang panpihna ding van, sum leh antang khawsung ah kaih khawm ahi a, YPA Pearsonmun te khut ah huai ni mah in piakkhiak ahi. 04.01.2013: Zingkal in The Samaritan Purse thohlawm panpihngaite panpihna ding a mi kiphal ten hon thohkhawmte uh piak khiakna om. Hiai Antangte inn kuan 151 te kiang ah piak hi uh. 07.01.2013: (L) P.Tuankhothang theih gigena ding in a inkuan ten Speaker amplifier tawh kithuahsa & mic YPA ading in hon pia uh. 10.01.2013: Zingkal in Hiai vazatte alatna Upa N.Thawnzagin Chairman TBSUC,EBCC,Bungmual in Office ah nei.

Flash back:

KUM 60 PAITASA A YPA MAKAI DING KITELNI & MAWHPUAKNA LAK HUN
1953-1960 Thangkim President / Ps. Thawngkhotuan Secy. Kitelni & Charge lakni kitheilou 1961 H.Chindam President / Khangin Secretary Kitelni & Charge lakni kitheilou 1969 H.Ngulsiam President / T.Mangkhopau Secretary Kitelni & Charge lakni kitheilou 1970-71 S.Thangchinpau, President / Thangkhanchin Secy. Kitelni & Charge lakni kitheilou 1971-72 S.Thangchinpau, President/Thangkhanchin Secy Kitelni & Charge lakni kitheilou 1972-73 S.Thangchinpau, President/Thangkhanchin Secy 31.01.72: Kitelni / 15.05.72: Charge lakni 1973-74 N.Nokkhothang,President/Thangkhanchin Secy. 12.02.73: Kitelni / 13.03.73: Charge lakni

1962-63 H.Thangdam President / T.Kaikhotuan Secretary Kitelni & Charge lakni kitheilou

1964 Khamthawng,President/Ps.Thawngkhannang Secy. Kitelni & Charge lakni kitheilou 1965 Thanglian President / Ps.T.Ginkhopau Secretary Kitelni & Charge lakni kitheilou

1966-68 Khamthawng President / T.Mangkhopau Secretary Kitelni & Charge lakni kitheilou

YPA BUNGMUAL UNIT

1974-75 Thagchinpau President / Lalneihthang Secretary 14.01.74: Kitelni/06.02.74: Charge Lakni

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

73
1975-76 S.Thangchinpau, President / Ps.Lalneihthang Secy. 04.02.75: Kitelni / 10.02.75: Charge lakni 1996-97 BSK Tungnung, President /H.Mangchinkhup, Secy. 21.01.96: Kitelni / 26.01.96: Charge lakni 1997-98 K.Thangdin, President / Pumkhanlun, Secretary 21.01.97: Kitelni / 26.01.97: Charge lakni 1998-99 K.Thangdin, President / Pumkhanlun, Secretary 21.01.98: Kitelni. / Charge lakni kigelhlou 1999 K.Thangdin, President / Pumkhanlun, Secretary 21.01.99: Kitelni / 24.01.99: Charge lakni 1999-2000 BSK Tungnung, President / Louchinkham, Secy. 21.12.99: Kitelni / 27.12.99: Charge lakni

1976-77 Thangkhanchin, President / Dalzagin, Secretary 16.02.76: Kitelni / 01.03.76: Charge lakni 1977-78 Thangkhanchin, President / Dalzagin, Secretary 17.02.77: Kitelni / 21.07.77: Charge lakni 1978-79 Dengkung, President / Ps.T.Jamkhanchin Secy. 17.07.78: Kitelni / 21.07.78: Charge lakni 1979-81 T.Jamkhanchin, President / Ngulzamang, Secy 28.07.79: Kitelni / 06.08.79: Charge lakni 1981-83 T.Jamkhanchin, President / Ngulzamang, Secy 10.01.81: Kitelni / Charge lakni kigelhlou

1983-84 Jamkhanchin, President / Ngulzamang, Secretary Kitelni & Charge lakni kigelhlou 1984-87 T.Jamkhanchin, President / Ngulzamang, Secy 09.11.84: Kitelni. Charge lakni kigelhlou

2000-2001 Thangkhanchin, President/ Louchinkham, Secy. 16.12.2000: Kitelni / 23.12.2000: Charge lakni 2001-2003 K.Thangdin, President / Kamsuanmung, Secy. 16.12.2001: Kitelni / 30.12.2001: Charge lakni

1987-89 Ngulzamang, President / BSK Tungnung, Secy 19.10.87: Kitelni / 25.11.87: Charge lakni

1989-91 BSK Tungnung, President / Pumkhanlun, Secy 30.10.91: Kitelni / Charge lakni kigelhlou 1991-94 BSK Tungnung, President / Pumkhanlun, Secy 29.10.91: Kitelni / Charge lakni kigelhlou

2003-2005 BSK Tungnung, President / Kamsuanmung, Secy. 30.03.2003: Kitelni / 01.04.2003: Charge lakni 2005-2007 K.Thangdin, President / Kamsuanmung Secy. 09.01.2005: Kitelni/ 12.01.2005: Charge lakni

1994-95 BSK Tungnung, President / Ginkhanmang Secy. Nanglianthang Secy. (05/07/94) 21.01.94: Kitelni / 25.01.94: Charge lakni

2007-2009 K.Thangdin, President / Kamsuanmung Secy. 07.01.2007: Kitelni / 12.01.2007: Charge lakni 2009-2011 K.Thangdin, President / S.Tualthianlal Secy. 21.01.2009: Kitelni / 25.01.2009: Charge lakni

1995-96 BSK Tungnung, President / H.Mangchinkhup,Secy. 21.01.95: Kitelni / 24.01.95: Charge lakni

YPA BUNGMUAL UNIT

2011-2013 Singkhanmang Guite, Prez/H.Jemkhanthang Secy. 11.01.2011: Kitelni/ 12.01.2011: Charge lakni
Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

74
hi. EBCC Saptuam pen tutan a leng omlai ahihman in saulou in ensuklai dihni. MCC(Tu a EBCC pen) kum 1947 in dingkhia a, 1948 kum in Pastor i neih masak pen uh, Pastor (L) Nengthawn in bialtu Pastor (area Pastor) hihna tawh hong ompih hi. Naupang kepna: Hiai hunlai in, naupang tam nailou ahihna tawh, Nipi Skul buk(Nu-le-Pa masate theihdan in) bawngbuk chiah lek kinei a, tua-a a taval naupang ten Biakin(Home guard Camp mun) kiang a Nakhi sing awn a tuang/tu-vual dendan in Thu Kidawng kizil khawm zaizai a; nuam kisa veve hi. Hiai hun tawh kizomtou in, naupang ten Bible chang kizil zelzel a, bung kal khat pumpi enlou a kigentehna, kumteng in naupang khawmpi ah kidemna(competition) in kinei zelzel hi. Bungmual naupangte chihmahtak chu, tuabang kitaitehna ah kum thum(3) bang siampen hihna ahon lak ziahziah chiang un a ban kum thum dangte ah etdik vuallouh a siam hi a chiamteh a om in, khawmpi chiang in a tutna tungzawn uah puanza a kigelh Star(aksi) kitak zihziah lel hi. Tulai in i naupang ten kum khat in Bible thu bung bangzah enlou in a genthei ding uam aw!!! Bung(Chapter) gentaklouh a chang(verse) khat lel leng zil khalou a kumkai naupang bangzah a om ding uam aw!!! Hiai hun vel mahin Saptuam ah KTP/BYF chihte omlou a, Nungak tangvalte kichih thoh mai hi. Amaute apan in bel Saptuam in biltai takin Lapawl kingaikhe zelzel hi. Thamlou

T. Goihkhojam
Bungmual, Laiveng

Bungmual khua enkik ni

paisa hun suikik/etkikna in masawnna a hontun kei, chih pen thudik ahi. Hinapi in bangtan a masawn leh khang i hihiam, chih pen apaisa hun a i dinmun leh om dante phawkloupi in suikhiak theih ahi kei. A lehlam in gen zualle, tu dinmun a i om dante ah masawn leh khangtou i hi uhiam, ahihkeileh niamkiak i hi zaw uh hiam chih thei chian din a paisa hun a i omdante theih mah ana kuul/pawimoh hi. Tua ding in i ngaihnat leh khiaklah mahmah uh, bungtui vangkhua chi hial a i noutawi uh Bungmual khua enkikni, i chi hi. Hiai thu gelhtu leng khawdang a piang ahihmanin gelh kimlou hial ding ahi, chihbel thei masa pah ni. Saptuam: Hiai thu gelhtu theihphak chiang ah, nidang in Bungmual khua ah saptuam pawlpi nih, BCM(Baptist Church of Manipur) leh MCC(Manipur Christian Convention), tu a EBCC kichi a om

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

75
football a kitaitehna bel om veve sam, tua pen Village Tournament kichi suk geih. Naupang lamte Under 5 (Under five feet) kichi lel in, kimawlna bel kisai veve. Village Tournament leh Under 5 kimawlnate ah Bungmual apan team kuankhiate vualzawhna ngah in Cup tawh kitungkik liahliah zel hi.

YPA Socialwork 1960s hun lai


in i kim-i vel a saptuam omsunte lak ah a ngaihkhiak tham lapawl nei Saptuam ana hidan ahi. Amauten David Kah La, 2nd Coming, Lam-a Lasau, Lam-a Latom chih leh Lapi tuamtuam siamtak in ana sa zelzel uhi.

Siamsinna: Siamsinna lam ah leng kiniam lai mahmah a, Pawl Sawm(Matric, tulai a HSLC i chih uh) pass zou tamlou hi. A siamtheite 2nd Division tungzou hamham ua, First Division chihte pen Maiteh khuak tawh tun-ngaihna omlou hi, kichi mawk hi. Huaiziaktakin Matric(HSLC) Third Division a pass te Popular Division a Passed kichi dan ahi. Laizil pantung dingte a ding in leng English Medium School chihte omlou ahihmanin A,AW,B,Ch mah tawh Mission ME School leh Govt. LP Schoolte kimitsuan lel hi.

Bungmual Naupang Pawl Kum 3 kizom a Bible chang gen a 1st lak thumvei chinna, Amun Tuilaphai, Kaihlam tung YCAR khawmpi 1965

Kimawlna Lam: Kimawlna leng, tulai a i gensek uh CLUB chihdan a kivaipuakna omlou hi. Khua-le-khua

YPA BUNGMUAL UNIT

Khawtang kithutuahna: Tua hunlai a khawtang kithutuahna thupi mahmah hi. Tulai-a i lamlian phatuam mahmah, Lennuam Veng akipan Hausa Veng zotna lampi thagum-thatang tawh ana sial ua, kuamah in ka gim-ka tawl chilou in ana sial paisuak ua, tu-a Hausa Veng apan Laiveng a hong paisuak suk lamlian nei i hih man-un Ring road hoih anei khua i suak uhi. Huan, tu-a Hausa Veng zotna lampi-a Home guard land khang, mualbawk laitak lampi lian tuam zeizoi pen leng khawtang kithutuahna ziak-a Club Hall mun ding a Nungak tangvalte(Tulai-a YPA) makaihna-a thagumthatang mah tawh kilaijang ahi. Mualbou lai-a lamlian susephalou dia Club hall mun daihding kisial jang zeizoi pen neplou hial kithutuahna a piang ahi-a, thupi-i sa hi. Kiphalna thupite: Saptuam leh khawtang makai masate Nu-le-Pa masa-a ineihte kiphalna ka etkik chiang in thupi kasa mahmah. Huaite saulou genlai ni. 1) Saptuam a naupang pawl ten kumteng-a khawmpina ah kipahman Cup tawh, khua a kitunkik chiangin, makaiten kipahpihna thumal zaknuam mahmah tawh Biakin sung mah-a vaidawnna hun hon zatpih zel uhi.Thamlou in singpitui leh sang tawh Cup lopna program bang hon zatpih sek ua, naupangte hon thathousak mahmah uhi. Amauten naupangte suk-thathohna ding ahihnakleh hun leh sumte it tuntun ngeilou uhi. 2) Saptuam a kumpi nasem i neih masa ten, saptuam sum zanglou a Pulpit van ding lei ua, meitei khutsiam(mistry) guai a Pulpit hoih mahmah ahon bawlkhiak uh thupi petmah hi. Tua Pulpit kilawm mahmah pen tu-in Mata EBCC in tang mawk(aban sau

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

76
gen dahmai-ni). Tua Pulpit muchian nuam ten Mata EBCC Biakin sung ah muhtheih din om hi. Pathian mah naihsem dingin Bungmual khua a teeng tengteng hon KHANGLOUSAK TAHEN. Tuan asimthu sutleng maw tual i niam simthu, Theihphaklouh selung mawlte ihi; Tung Pathian itna vang in ei din khua a hong vak, Tun Atate hi hang e. Phatna zaila lawmging a kilawm semgua tawh, Vanglian Toupa min phat in; Tuan a selung mawlte tun a hon domsangta, Toupa eidin hoih-nah e.

4) Kimawlna-a lawhchinna i genta. Tuabang lawhchinna tawh kimawlmite kipak mah mah a a-omlai un Pu (Late) Khaikholang in a kipahman lak uh(Cup) singpi leh sang (sangkawi) in lopsak hi. Tua nung in Pu Ginkhothang inleng Cup lopna hon neihsak nawn hi. Amaute kiphalna nasep in Bungmual a kimawl mite kipaksak mahmah hi.

3) Sang seat 1965: I sum muh dan uh niamlai ahihman-in, tua hun lai-in mimal leh inkuan summuh niam mahmah lai a, kum khat a sang khat(one thousand) musuahzou kitawm lai hi. Huchih hun lai-in makai masa ten Sang seat-1965 hon bawl ua, 1966 Kumthak lopna hun khat ah kum khat a sang(thousang) musuahzou inkuante Papen/Nupen chiat tua Sang seat-a tusak in Pahtawina Pakkhi awksak uhi. Amau leng kipak uh ahingei ding, a sakhau ua pan sawkkhia in mipite(Kumthak lopna kheklehni-in) ankuang hon umpih uhi.

Thukhitna:

1963 kum a Naupang Pawl kum3 kizom a Bible chang gen a 1st lak masakna. Amun- Gelzang,Kaihlam nuai YCAR khawmpi

Home Guard Camp khang-a Club mun ding bawllai in makaite lak a khat in Tu-nung kum 20 khawng chiang in i khawsung ah jeep tai tading ahi achih ka mangngilh thei kei. Pucca Inn leng omlou-a teng khua i hih lai hun leng ka mangngilh thei kei hi. Tuni chiang-a Bungmual khua i khanlet dan, inn tam taakdan, mi i tamtaak dan, khawsakna a leng nakpi mahmah a masawn i hih dante leh pilna-siamna aleng Pathian hon domkang dan i muh chiang in Hon domsang chih La ei khuate La ding mah ahi, i chilou theikei hi. Engine gari nei chihbang genphak hilou. Anei masa ten Robinhood Cycle, Super Cycle tawh tailel. Tua hun a Pu (L) Ngulthawng (Hd. Clerk,BDO Office,CCP) in England made Humber Cycle hon leikhia chu, tulai-a Car leizoute sang a leng ki-tunget zaw himai. Hiaiteng khawng i etkik kikna in Pathian, hon domsangtu hon phawk thaksak henla,

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

77 tengkhawm liliai te tuh tun Lanva Lui tan, Phailian khua apan Pearsonmun khua tan iluah gaita. Nidang a cycle khat khawng lel omna ah gari chi tuamtuam, niteng in kibehlap lai. Siamna-pilna zawnna ah India gamtawp tan i tungta. Himahleh, lamchiteng ah masawn in i khangtou ichi thei taktak diam? Ken tuh lungsim mitkha a nung kik a ka theih phakna tan kava etkik chiang in malai hunte nawp sakna leh ngaihhuai sakna ka nei veve hi. Khat veivei kaki ngaihtuah chiang in, khawsakna ana niam zawmahleh leng nidanglai society mah ana chidam zaw adia aw ka chi thei zel hi. Huailai in zaw guta lah a om kei a, zukham, kisual chihte leng khawlak ah ka mukha kei. Nungak leh tang valte lah zanhak zen in lengkhawm le-uleng siangthou taka lengkhawm, kideihsak tuahna leh itna, khawsungmi kingaihnatna, hiaite khawng bang ahi ka mitkha a ka muh.

Upa Dr.Paulginthang

Flash back: Bungtui Vangkhua

Oh, Bungmual !
Those were the days my friend We thought theyd never end Wed sing and dance forever and a day Wed live the life we choose Wed fight and ever lose For we were young and sure to have our ways

Ka lawmte:

a khua Bungmual: Ka pianna, ka khanletna leh ka tenna Bungmual kha khawvel ah kei ading in khaw manpha pen ahi. Kum sawmnih ka chin akipan in vaigam ah siamsinna ziakin kum sawmnih mah ka zinkhia a, huai nung in kum sawm leh nga val nasepna ziak a district dangte a kana om nung in, tun hun sawt kuamtak hiai khua hong tungkik in ka khawsa thei nawnta. Tuni chiang in ah khang kidang in i khaw sung ah thil tengteng nakpitak in kilamdang ta. Hun lui isut chiang in Thian in hambang huai EBENEZER ichilou thei kei. Nidang a Bungbul kiim a

Ka lawmte Khampi, Singkhum, Tual zathang chih khawng lel Mualveng ah akiteng a. Ka lawm dang uh Singzapau, Pastor Lalzem tapa in honna sihsan ta. Amah pen abilna a kipan achih ziak un, anatna tuh meningitis hi ding in tu in ka ngaihtuah. (Naupang bilnate apan om thei zel ahih manin). A sih ding zan in naupangte khaw lak ka kimawl lai un, kikhawmte hongtawpta chi a ka ki buk

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

78 sauhsauh uleh kuamah hongpai hetkei a, ki khawm leng ana tawp nailou dan uh ana hi. Huai hunlai in dailen inn chihte a om naikei a, dainawl ah ek vathak zel ahi. Naupang khenkhat ten Bungpi zung lianpipi tungte ah ek khawng tha in, athak zawh chiang un asing zung khawngah ek/taw tatsiang sukzel mai uh hihtuak. Tuate khawng kitheihsau deuh leh ei sanggamte khawng leng nahi di uam maw? Bungmual khawsattu Pu Thangtual pen ka thei pha a, amah tuh putek gil lian tak khat ahi. Sepaih apan lai a tawtorawt amutmut ziak a agil lian ahi ka chi ahi. Khatvei Delhi ava zin a, ahong tunkik a aripawtna ah Arkatara ah ka giak ua (Agartala achihna hi di) chin a gen hi. Tun kum sawmguk leh guk ahimaita. 1947 kum, December ni 14 Pathianni in Pa Tualkhai in Hau sapu kiang ah biakin lamna ding mun avangen a, amah Pakhai gendan takin hausapun na chi tak tak hia ana chi. Khawsung a biakin om ding aman hoih leh kilawm a saklam ahihmanin hausapu ki paklua hi. Biakin bawkta khat Bungbul ah a lam pah ua, huai kum mah in Khristmas programme anei pah uh. Tuni tanin Bungmual hausa in sap tuam siatna ding hiam dalna bawl ngeilou chih tuh ken ka theihdan ahi. Convention Saptuam: Kum 1949 kum in Phaitong apan kapa Pastor in Bungmual ah apem a, huai kum in kei Bungmual khua ah ka piang hi. Huailai in miten eikhua kia hilou in Lamka phai pumpi natna tamna chin kuamah utkhawllou uhi. Kou inkuan a ding in hiai tuh blessing in disguise ahi mai. Bungmual a kum sawm vel Convention saptuam kia a om nung in BCM saptuam honglut in, tua Mangtungnungte inn mun ah biakin hong ding hi. Huailai takin, Kawm Veng a kichihna lamah naupang ten Simte ka chihte uh a teng ua, amau ten BCM saptuam zawm uhi. Himahleh, hiai sap tuam hong bei a, amaute tamzaw leng Moreh lam khawng ah pem gai uhi. Tu-khawnung a itheih thak leh amaute Simte hilou in ipianpih sanggamte mah ( Tedim pau kammal zang khawng ) ana himaimah uhi. Huai hunlai in chindan leh hihdan tuampipi tulai a tawh kibanglou, tulai a haihuai isak mah mah ding khawng akinei sek a, tuate tamlou den chiah igen ding.

Sukdukte nupa:

I khua reserve khunglam tulai a foot ball field malsuah, hanmual sak ah nupa kawp khat amau kia in gammang nuai ah teng uhi. Aziak tuh amau Phak(lepers) ahihziak un mi dangte alawh louh na ding un atuam a kikoih ana hi uh. A pasal min Sukduk a kichi. Papi khat in a min tak theilou ahihchiangin lawm Duk chi a ava sap leh aman le kintak in HoI chi lulu achi uh. Amah tuh ahong pem lai un lampi ah mi khat in amin adot leh Sukduk chin aman dawng a, huai a kipan alawm ten Sukduk chi a sam den uh akichi hi. Khristmas leh kumthakte: Huai hunlai in Khristmas leh kum thakte min nuamsa thei petmah in ngaklah thei mahmah ua, naupangte

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

79 Lemchin, drama leh skit chih dandeuh leng ahah bawl mahmah ua, khatvei Milun Phungkai damlai hiven, Jesu sihna thu alak uhi. Amah pen Rome sepaih in apang sak ua, aman leng sekpi tawh Jesu ngim gelgawl kawm in, ka khen taktak tade aw... a hon chih leh a lawmte bang leng lau lawthak uh akichi. Drama dang a suah uh ka muh khak khat tuh a tangthu hiai ahi: Papi khat a gil ana a, daktor pan damloupa tate mahtawh operation a bawl hi. A gil ahon atphel ua(zipper lai hong) a ngawi khawng a hon holhkhia ua(khauzen/buhpawl hek sa khawng) anatna tuh damlou pan banglou teng ana nekziak ahi(sikkeu,thawl khawng) operation zouta daktor in damdawi apia a,aneksak dek chiang ua sin zel ding chin. Damdawi apiak dek tak un dam loupa hon sing tamai utuh asing lum tawp mai u hi. Hiai lem achin lai un damloupa ching tupa tate bang ana kap vengvung hial uh siam lua uh hihtuak. Hichidan in mite kipak leh nawpsak ding khual in thaseng peih ana om mahmah dan uh ahi.Pasal nih in khatvei bawm in Pangal akzuak dan in ahong pai ua, kou naupang ten tuh Pangalte taktak kana sa mai uhi. Amai kinuh vawm khawng uh tawh. Mi ak khawng ahon mat khawm uh ana hi a, apai lam un ak khat khah suah kha ua, a ak pen Thangsiankhamte inn nuai a lut in sawtpi a buaipih uh. A zan a atelte khat in agen kazak ahi a, tu in a maute anih un Upa hituak ua, vengsak lam ah teng uhi. I khua Bungmual: Tuni chiangin ah i khua Bung mual alianta a, mite leng kithei tuahnawn khawllou i suak. Khawpi sung tawh teh in ei khuasung a sualna muhtheih a tawmzaw deuh. Ahihziakin, ni kum lam in Phailian ah ei khawmi pasal zukham nih avakisual ua, khat pen in a khatpa kiang ah, Nang bang Phailiante phet hon lau deklou keive a chih leh, akhat pen in le kenle kon lau tuan dek-kei chin a dawng pah. Gitlouhna khawpolam a export ei khawte siamdan khat ahi a, khantouhna dia hoihlou maithei ei ve maw!!!
Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

bang in kalendar neilou akihih manin, Tangsam pak khawng in ahun ka chiamteh uhi. Mi tengteng nakpitakin kisakhawl chiat ua, deihkhawp in kihelkha chiat ua, huai in nuam sasak ahipen ding in ka ngaihtuah hi. Miten lunglutna leh chihtakna tuh hiaibang in leng na ensak kha:December 24 zan khat tuh pasal khat nupi gailai lem a kisiam in biakin kikhawpna ah lut a, pulpit mai ah akiheiphei a, alangkhat ah pawt nawn kaihkaih hi. Huan, numeite houlimna bang ah lawm nungak gaikhat om ei, suak dek dekta kua e kua e? Mary E-eh. Vualnawp bawl a kisiamsiat, chiamnuih bawl a kipawlhlim chihte akihahbawl thei mahmah. Khat vei i khua apan pasal thum mai milem bulhsa in Lamka lam veng tuamtuam mi lenkhawm na munte ah avahawh ua. Singpi dawn ding ana piak uleh amai milem uh lakhe ngamlou uh ahihmanin dawn theilo uhi. Huainung sang huchibanga a kuan nawn teng un maupeng(pipe) neuchik akeng chiat zel uhi. Kisiamsiat ahahpan luatna lam uah khatvei bang Sukduk zi nik bang leng ateng kha a om hial uhi. Vualnawp bawlna: Mipi annekkhawmna nuam akisa a, azawng ahau in ankuang sawkkhawm in inkuan-kuan a nek chihte omlou hi. Milun Neng khua a damlai in, khatvei tuh annekna ah asa duai deuh ahi ding a, a lai ek leh mehthak neng in amai/ama a tupa mit thehkha inchin; amah leng amit sipsa a anuai leh, anetu pan na pilvang kei ua eive chih san geih.

YPA BUNGMUAL UNIT

80
3. (L) Pu Vaikam 4. (L) Rev.Lalzem 5. Pu Upa Chinsuanthang 6. Pu T.Kamzakham te khawng hi in ka theilai mialmial hi. Huailai in bel Sir/ Madam/Miss chite a om sese kei Heutupa chih hi mai. Heutupa zun kava tha thei diam/ka lu ana chih peuh in heutu kiang kingen in ka om zel uhi. Huailai hun inchu Bungmual khuate akua akua tua itenna inntebang ua hoih leh thupi a teng ki-om ngellou hi. Lamlian Veng ah Pu T.Ngaihte saap, IAS(Retd) te inn hoih akisa mahmah a kou pawlte chiang in tuh inn hoihzaw dang tampi om lele inn hoihte chih kitawp thei naituanlou dan eive. Huchi ahihmah bangin, louna kisem chiat in vaimim lei kinei chiat hi. School kai kihina a, tulai school kaite tawh i teh chian kibatlouhna tampi om hi. Ka theih khelh kei leh, tuabang hun in Laamka ah private school a tam nai kei a, tuabang a school school uniform silh a kaite saap school a kai kichi in kimu nuam mahmah dan eive. Kou pawl bel eikhua ah ka kai ua, nuam kasa thei mahmah uhi. Note bu chih leng om khawllou, suang lai ka tawi ua, adik correct chihbangte ka biang uah ka belh uh chih di hia ka tat ua kakipak thei mahmah uhi. Tua hunlai a ka class mate te lak uah ahong khawlang khezaw deuh tuam tampite lak ahPu Rev. Khen P Tombing bang mi hoih himhim neulai a leng thumang ahihtawh kiton in Pathian leh midangte deihsakna tangin tun salam-khalam ah migenthei,tasam leh liangvaite

Mrs. Ninglianching
LV Lane, New Lamka

Flash back: Bungtui Vangkhua

Tulai hun leh huailai hunte leh tulai hunte

i Ninglianching Bungmual khawmi Bungmual a khangkhia tua New Lamka a Pu N.Lianzathang tawh kiteng a khawsa, sawt lam pekpek a BWN founder member leng ana hi, phetlou a, khawdangte nasak zenzen leh hehnuam zezen di akhu aw ... Ahunbi ahongtun chiang in, malam hunte huailai hunte hon phawksak hi.Koimun peuh a Bungmual khawmi ka hi chih di kithalawp huai gige in ka thei hi. It leh ngaih pi-le-pu, nu-le-pa, khanvual lawm ngaih tampiten sihna hanmual hon liamsan nung ua, hiai hun thupi leh pawimohtak zang kha thei laite ihampha uhi! Ka neu lai in, I khua uah Mission School a om a, huai ah school ka kai ua, huailai in ka Heutute uh 1. (L) Pu Pumkam 2. (L) Pu H.Ginthuam

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

81
belh tham ching in Pathian in sangpi ah A tawisang a kou leng ka kipahpih un ka lawm uh ahi kachi ua, kazahtak sim utawh kasuang mahmah uhi chih na thei leh ut om e. Huailai in school kai tuh kihisam napi in laisim sang in leng lokuan/singpuak chihte bang ka tai ma thei mahmah ua, lasak bang ka ut thei mahmah uhi. Pathianni Sunday school kaitawp chiang in lou lam a hawh kaching ua, tangmai gah lam chiang bang in Tangthubu tawh Labu zawlla(Pallai) bang keng in lou lam ah kahoh nainai zel ua, nikhat tuh ka lou buk uh chim zen in buktung ah kava om ua anuam petmah hi. Huaichiah singpuak bang tuh ki-ut petmah in chin nikhat Lanva leisak Ngallian lui phakma deuh ah nupikhat sing(ginger) tou ka tuak ua, hon etdan hon lau chilua guta hi di ka chi ua, hei! bangdia sing(ginger)tou kapute a ahi. Ka nite a ahi chi tawh ka om vengvung geuh ua. Amah leng a gu mah na hi inchin ngaihdam hon ngen a. Avan/seng /tu chihte lamanlou in apai a. Hiaite banglawh di chi in buai in kabuaipih taget ua. A khen ten izuak dia Cinema en leng,akhen ten picnic di chi.Akhen ten roll film leina leng chi. Kawng pai uchu inn tunna di nai deuhdeuhseng tawingam lou inkuante tai di lau ngen kihita ven. Khat in koihkhe zel khat in vala zel huchi in buai in kabuai pih thak phing ua. Atawp in inn tung di hita pam maih lua chin ken tawi mawk! Inn tun a ka gen leh sungten hawn nak-kipahpihlawten unchin aban huai vante kawi a om ta adiah aw tunitan in le kichi vengveng lai hi. Huai hunlai chih bang igen chiah a hong suak suak mawka,lawmte Ngaihching, Chinkho ning (Ningpi), Nengzalian, (L)Kamnou, (L) Chichin, (L)Thanga, (L)Mawia te Nangzaginte. Amaunau numei om ngello ahihna uah a nute un zon un hon chi ua,ka kuan khawm nainai zel ua,huailai hun in zaw lau di lah a om kei a nuam petmah hi mai. Lampi ah Pionerte atta bang ki ngen thepthup atta de aw,roti de aw chih teng in nekkhawpbang kangah zel uhi. Kakipak thei mahmah uhi. Ka mangngilhtheihlouh thu khat: Khatvei kapiin bawi nadang atak kha di chiin sing pua dia kuan Gatui hon puaksak lehlawmte khat in, Liannu, Gatui bang pua pitek hon chih leh kakap a, lawm dang ten hon panpih chi in, amah Pi nei a hi a eivele chi kisel, gamlakkhawng ah ka kisukap vengvung thepthup uhi. Nop vanglak eive. Ni khat loukalh kilawm in lawmpa(L) Thangate lou a kuan in nin halna lak a gatang kang a-em mah bang khat in hon ne lime khai,chi ne sauhsauh. Lawmte khat in singdol(jatropha) gah le lim ahi chi ne nawn nai nai. Lou kuante intun a chu anne-thei omlo in kuante suk a subuai. Kou pawl teng lawkhe theilo hile ung tuhunle mukhalothei kihi dan ahi. Huai lai in, heutupa BSK Tungnungte inn bang, Jamkhoniangte inn leh Ngaihchingte inn khawng ka om khawmna deuh uh ahi. Anu leh pate, a-u leh naute uh migi zou thei uh kasa mahmah hi. A diakin Tungnungte inn bang kiut petmah, apa lah kilau sim inkawng apan a Khanchin sam nou kua teng om? napa om hia? chi masa zel. Aziak tuh amah Pension sum la a Lamka apan hongpai nek theih chi tuamtuam a hon angpawm sek a, hon thawhna in naupang ka man di ka man di hon chih chiah lau a katai chiang un, muamkhum, nek theih hongpia ning hongpai un, hongpai un hon chi zel a, kakipak thei mahmah uhi.
Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

YPA BUNGMUAL UNIT

82
Huailai thute bang tulaite ading in nak hai theih uh e!. Ahihkei leh lah, tangthu bang lel ahi ta di. Lasak bang tuh ki-ut thei lawtel. Biakin kai chia laa kasa ut uh chi hun bng ngen deuhreng. Khatvei ka mangngilhtheih hetlouh lasa, Khannou te tawh sasa... tawp theilo sasa mai.Atawp in U Ningpi (Tunlianthang Ni) in ahon saktawppih khawng hi. Kou lah sasa mai nuihzathuai lua!!! Huailai in tuh insak inkhang bang le inkuan khat bang kihimai. Ka insakpa uh Pu H.Ngulsiam a tai ma lua a, sun chia dai a bawlbawl a nitak chiah kou atate tawh ka phelzel ua, lupdek chiah Lal neihmoite a U Chinkhomante zan lup dek ann bang kou in ahihkeh amau inn ah ka ne thei zel uhi. Tulai a sang leh singpi ichih zelte uh houh hinteh. Nawpthei mahmah. Huai hunlai khawng in tuh vaimin sang zawng bang in ka kuan nainai zel ua. Zingkal baihtak a thou singtuai pua a kuan nainai chih leh kikhawm dia kizawn nainai in biakin phiat di khawng bang in ka kingen ua kou pawl adur a dur in ka om nainai sek ua, a nuam lua nana hitah e!!! Lawm lah kakingai petpet ua, hai huai sim pipi a kipawl khawm in duhthusam mumallou chikchik khawng peuh gen. Genkhak dan bangbang hong tangtung kha hial lele uthuai hetlou di bang gen in khat veivei aziak di ngel om ngelloupi bang a leng zanhak thei phialphial mawk bang in ka om maimai zel uhi. Heutupa K.Nengpi bang tawh tuni tanin leh kimuhphet leh nuikawm a U Nengpi chihpah kitawp theinailou. Hun ahong paipai leh atanu bang kei tanu hongsuak zawmah lai. Pautam ngellou in le kakimuh nak ualeh ka nui huamhuam gige thei lai uhi Tua Bungpi kiang mualtung ah Camp a om a, kei Paneu Ginkhanthang, U Khampi(Khannou U), U (L) Ginkhopau(Jamkhoniang U), U Kaizalian chihte a pang ua. Amau daal meh kham sim ahi di ua, koupawl in Pathianni nitaklam ann la di chi in kilawptak a kuan in ka anlakte uh a khang lampi khawng ah ka ne bei zel ua lim kasa thei mahmah uhi. Huai hun lai in ka inkhang uah Ngulkhanthangte a teng ua, school kaikhawm nitang a kimu sawtpi kimutalo. Aman Nagaland AG Office ah asem a kakimuh un, bangchi ka di uam ah kaki chibai uleh kanih un kakap mawk uhi. Naki theichian uh chih na ahi di. Khatveile Biakmoi in hon chi a huchi hin teh maw chi lenglah huailai hun leh tuhun kikal kum tampi 40 val liamta hita maimah ven. Tuni chiang in tuh Pathian vualzawlna thupitak simsenglouh i dawng chiat ua, nek leh tak, silh leh ten ah, innten louten ah, siamna pilna, sannate ah bang kipahthu kia gengen di hita mailo hia maw? Hitamahleh, La a isak bang in, Toupa khasiang pi louh in zaw Pilna siamna sinnate Hoihnate leh diknate Liah din sualgal lian a suak thei hi (Pathian Ngaihla No. 107) dik gige hi.

YPA BUNGMUAL UNIT

Tuabang ahihmanin, khangthakte KHAILE chi in khalam thu ah, siamsinna ah, bangkim ah a sangzaw lam delh tawntung in kuhkal takin hong pang un. Hun changkang leh khawvel khangtou lellel ah khangtou khawm zel thei din ipang ding uh. Upaten saap sa a skul kai nahi uh achih zel uh thudik zuau tello ahi.1987 kum a Upa (L) Laivung tupa Elson Kammuanthang a nun skul ava admit a Rs. 200/- bei achih leh apu in ABC man tam phama achi a tu 2009 nunglam in Rs. 200/- khep tampi manta ahihchiah, laizil laite aw, sum tampipi man/seng a laizil hihna ah chihtaktakna tawh hong pang un. Toupan YPA Bungmual Vualzawl in awmpihtou zel hen!!!

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

83
mini truck leh adangdang tampi tak om ta a, Scooter, Motor cycle, Activa(pei nih nei) inn teng phial ah omta in, inkuan khenkhat ngial in khat sang a tamzaw nei zong ki-omta hi. Nidang deuh lai in Bus khawng Mahajon lian Kampu, Suakhnun chihte khawng lel in a neih theih dia i koih tuni chiang chiang in Bungmual khua ah zong anei ki-omta. Huan, Government a sepna lam ah Pu H.Thangdam gendan in 1960 tan in Bungmual khua ah Government nasem omlou chihtheih ahi chi hi. Tuni chiang in ki-enthak leng government nasem department tuamtuam ah kitam mahmah tahi. Bungmual khua khantouhna, lam tuamtuam ah tampitak muh theih in om hi. kum 40 vel paita 1970 vel lak in khawsung ah Water Supply Department in tui kaina mun 3/4 khawng ah koih in tui kaisak hi. Pa H.Thangzamuan te kong lampi gei Pa T.Ngullam kong lampi gei, Pa Zara te insak leh Pa T.Khampi te leh Dr.Damsuanlian te inn kikal lampi gei ah om in, huailou teng

N.Thangkhomang

Bungmual Khua khangtou mahmah

Maban Painadi Saupi Omlai

ungmual khua Pu Thangtual Hauzel in Kum 1934 in sat a, huai hun lai in In 15 khawng teeng uh. Tuni chiang in mi inluah a teengt awh sim in inkuan 720 bang pha thei ta. Khaw tuamtuam apan Bungmual khua ngaina a hong pem a, teeng tengteng tung ah kipahthu i gen a, khawsung hoihna di leh khantouhna din ihihtheihna lam tuamtuam ah nakpitak in pang chiatni. 1978 vel in Bungmual khua ah Pucca Building inn omlou. Pu T.Ngaihte, IAS Retd. in pucca building teklei in hon lam a, INHOIHTE kichi in hun sawt kuamtak Inhoihte na hi uhi. Tuni chiang in Bungmual khawsung ah pucca In, Insawng tampitak omta hi. In teng langva inn hivek ta in bi-inn muh ding om nawnlou. Gari lam enleng 1975 kum vel in Pu H.Thangdam in Bajaj 150 Scooter hon nei a, scooter a om sun hisim mai dan ahi. Tuni chiang in Gari- Bus, Car, Truck, Van, Bolero, 407

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

84
ah tui kaina omlou hi. Mipin hiai tui kaina te ah tui kitawi in puansawp, kisilna mun in kizang hi. Tuni chiang in khawsung vengsung, inn teng ah tui kai om ta a, Numei te bang khawlai a tui tawi muh di om nawnlou, khawlak lampite tuilawng keh in sukawt ziazua mai ta hi. Lam tuamtuam a i khantouh dan te uh gen ding tampitak om, tunin i genseng kei ding. I khantouhna te i Biak Pa Pathian apan vualzawlna itan ahi a, hon siampa i mangngilh a, Ama deihlouhdan a igamtat leh Ahamsiatna i khawsung in itan khak ding lauhuai mahmah hi. Ita, inaute India gamthuk vaigam khawpi tuamtuam ah kithehzak ta, inn hoihpipi, hotel hoihpipi ipi,ipu,inu,ipa lamsa hilou nuam taktak ah iteng a, Pathian kiang ah kipahthu gengen tuak ahi. Hichi a lam tuamtuam a i khantouh dan tamlou igen lai in, i gen khaklouh tampi om hi. Himahleh khangtou ikisak lai in i khantouh hetlouhna, khantouh naksang a i kiakniamna tampi petmah om veve in ikivel thak kul petmah hi. Nidang deuh lai in sang a upa thumanna leh zahtakna a lian a, tuni chiang in hiai lam ah ikeniam hi. Nu leh pa in tate tai-ngamlou, tai-ngam nawnlou tampi ki-om. Tuailai thahat tamtak mahni thagum a ilohkhiak le hilou nu leh pa lamsa a kinga nu/pa te khut a kinga mai kitam lua, piching khat ihih ngal leh nu/pa te kiang a sum leh pai ngenngen nawn lou in ei pawimoh leina di beek lohkhiak sawmni. Tuailai tamtak nitha kiloh a semte i om, khut nasep a zumhuai hihetlou ahi. Kipahhuai, inu,ipate sepkhiaksa ngenngen lou in insung a phatuam di sepkhiat chiat sawmni. Lam tuamtuam a i khandante tamlou igen a, gen ding tampi om lai. I genseng kei ding. Hiai i khantouhnate hun sa a khawl mailou in maban paina di saupi om lai hi. Adiak in KHANGLAI laisimte hahpan ni. Nidanglai in, LOUKHOH, SAMAT kidemna ahi. Tuni chiang in huailam hi nawnlou in LAISIAMNA lam a kitaitehna khawvel hita hi. Bungmual khua laisiam leh officer bangzah hiam om mahlehang hun nailou lua hi. Kivelthak in pan lathakni tuailaite. Bungmual khua apan IAS/IFS/IPS direct UPSC conductna a lawhching ki-om nailou, Manipur a sepna sang MCS/MPS bang zawng ki-om

YPA BUNGMUAL UNIT

lou chih theih phial. Tukum IAS a lawhchinna ngah Bungmual khua mi ahi mi chih theih di in laisimte khanglaite hong hahpan un. Lamka a Deputy Commissioner(D.C) a eimi tukha ngei nai mahmah lou, atumasa pen din eimi kampau apan Bungmual tuailaite kisa ni. Pu H.chinkhenthang IAS(Retd.) Khajang khua insung haksa mahmah a pan a thuhilhna ah Lamka a SDO tutna kua a di hiam a bawl tuam hituanlou ahi, Nang leeng kuhkaltak a lai non sim leh nang a ding leng hithei ahi chih aPa thuhilhna lenchinten a, kuhkal leh taimatak a mi anhuan khawng a kiloh kawm a school kai a lai hon sim leh SDO sang a lianzaw a hong tu in a kuhkalna, sepgimna gah hon mu hi. SDO office, DC office leh Manipur Secretariat a na-hoh leh, officer te min leh asep hun sung uh gelhna na mu dia, huai officer te min gelhna a min tuang sam din sinlai hunhoih neilaite pan taktak in hong pang un. Mihing Sang sawm sang a IAS officer khat in a hihtheih tam zaw chi leng i gen khial diam ah. Mihing Sang sawm in tupi tawi in football field kitou leh ni khat a itohkhiak tam lualou thei, IAS officer khat in a suai kai in bull dozer hon sawl leh touzou baihzaw thei hi. Tuailai lailam na sim nawnlou te-le, lungke kei ni. Chihtaktak leh kuhkal taka ipan leh laisim kia nekmuhna hilou, sum dawn, dawr bawl, mistry, sports adangdang tampi nekmuhna leh minthanna di om tham ahi. OBEROI HOTEL kichi iza in ithei tham di a, 5 Star Hotel nuam leh minthang khawvel pumpi khawpi lian tuamtuam ah a om hi. A neitupa OBEROI leng nidang a Hotel Boy akipan a 5 Star hotel neitu hong suak thei hi.

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

85
Churachandpur District Sport lam saipawlten ahon khawlsak uhi. Huainung 1964 lak in District Sport lam saiten ahon pannawn uhi. Bungmual khua ah kimawlna lam patkhiak hun 1950 leh chih laivel hi in akithei hi. Huailai a makai theih khakte H.Thongkhotuan, T.Thuangzagin, V.Thangkhotuan chihte ahi uh. Amau game lam saipawl akichi mai uhi. Khotuamtuam ah tel zel in Cup bang ala zelzel uhi. Hiai atung ate hunlai pek in Bungmual in Football field lianlou akinei a huai mun ahih leh(Tu-a Lennuam Veng) Tumlam ah Upa Chindam leh Khampi te dai chiang Mallam ah Upa Laivung innmun tawh kigi hi Suahlam ah Upa Thonzagin leh Thongzanang te tawh kigi hi. Simlam ah Luita khat aluang om a huaitan ahi. Field laizang ah lampi apaisuak hi. Neu in kensim mah leh adang omlou ahihchiangin Bungmual khua in Cup bang kisuah zel a khawtuamtuam hong tel zel uhi. A tangpi in under 5 fit ahideuh pen hi. Huchi in makai bang hong kikhek zel in makai

Games & Sports toh kisai


T. Mangkhopau
Founder Game Captain, Bungmual Youth Club(BYC) & Ex-Secretary, BYC

& H.Jemkhanthang,
Captain, Bungmual Youth Club(BYC) & Ex-Secretary, BYC

hurachandpur District, Lamka ah 1950 lai-vel in Paite Sporting Association (PSA) phuhkhiak ahi a, a phut tute S. Vungkhom, Founder President, H. Thongkhogin, G. Thangluai, Langpum, H. Kamzakham, L.Khatchin, Khamkhopau, Songkam chihte ahi. Players theih khakte H. Khatkhojam, H. Thuamzakam, Thongdai, S. Pauchinthang, Thonsong leh adang theih kimlouh tampi omlai ding a, a phut khe tute teng leng players ahi vek uhi. Pu H.Thongkhogin, Bungmual pen Goal Keeper a azat uh ahi. Hichi bang in nam tuamtuam in leng amau nambingin pawlmin aphutchiat uhi. A kimawl chiang un nambing thil bang in apai kha dekdek nak hi. Hun hongpai zel in 1959 lai vel in Kuki leh Hmar te ahong kidou uhi, hiai kidouna ziakin kimawlna lam tengteng

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

86
pipen Game Captain ahimai hi. H.Chindam Game captain in hun bangtan hiam honpua a, huaikhit in Kapgin in Game Captain hon pawtou nawn hi. Kapgin zoh in T.Mangkhopau in Game Captain hon pawtou nawn a, sawtkhop a hon puak nung in Game lam saipawl kichih mawk chi in, Bungmual Game lam sai pawl Committee kinei in Bungmual Sporting Association (BSA) akichi a, huai nung zek in Pearson ten Cup hon suah ua, Game Captain Pa makaihin BSA min a entry fee ava kisun dek leh hon phal kei uhi. Aziak tuh Association ahihchiang in zahuap lua ahi, huaiziakin na sung thei kei ding uh honna chi ua, honna chitu Pu Thuamkhanthang, Pearsonmun ahi. Huchi ahihleh chi in Bungmual Youth Club (BYC) min in entry fee hon sungsak un kachih u-leh awle ahi thei ding ahon chi ua, huchi in BYC min in ka va sungthei ta uhi. Huai hun hi 1965 hi in kathei hi. Huanah, entry fee sun tungtang leh a dangdang ngaihtuah dingin anitak in Committee akineia, entry fee sundan tungtang, asungtu Game captain in kim sipsip in Report Committee ah apia hi. Huchi in Members paikhawm ten hoihtak a ngaihtuah ahihnung in BSA phiat ahi chih aki passed hi. Huan ah BYC chi a entry fee vasun lem kisa hi. Huchi in tu apat BYC pomkipna akinei ngal a, huaiziak in BYC huai hun apat zat pat ahi ngal hi. Huainung siah BYC minin Tournament leh Village Tournament khawng ah kitel zelzel hi. Tangnuam, Gangpimual, Pearson, Phailian leh Lamka field khawng leh adangdang ah. Huailai in Cup akizom a kum 3 la a om leh tangdet theih chih ahi a, Gangpimualte cup BYC in Kum 3 akizom a lak ziak in akitangden hi. Cup lak chiangin khawsung a inn khat ah ava kitun sek hi. Huchi in Pu T.Ginkhothang, Lamlianveng inn kitun in aman Bawng khat (1) hon thawh in, mipin Bawng 1 tum, Bawng 2 in Cup kilawm zuazua hi. Mipin akongtual uah ann kine zaizai hi.Huchi mah bangin Pu L.Khupzanang, Pu L.Chinsuanthang leh Pu H.Ngulsiam te inn khawng ah Cup va-kitun in singpi khawng alawp chang bang, players ten alawp chang bang kinei zel hi. BYC players te uniform dingin LSA (tua LSC hita) te uniform lui asan angongkang Rs.60/- in akilei hi. BYC form neih masakna penpen ahi.Sum muhna ahihleh khawsung a vaimim kidong khawm in kizuak zel a, Football, Volley ball leh adangdang leina in kizang zel hi. Huai hun lai a vaipawte anuai a te a hi uh.T.Mangkhopau, Game Captain, H.Thongkhomang, Secretary, H.Haukhanthang, Fin.Secy. V.Serngaihlian, Treasurer leh Committee member hunkhop akiguang hi.Hun hongpai touzel in L.Thangkhanchin in Game Captain ahon pawtou ta hi. BYC puahthakna (kitelna) 11-06-1973 ni in kinei a, Office bearer dingin anuai ate telching ahi uh. H.Thongkhomang, Chairman, H.Ngulsiam, Vice Chairman, T.Mangkhopau, Secretary, Asst. Ngulzamang, H.Tualkhomang, Game Captain, H.Vungzakai, Asst. T.Khatkhanchin, Fin.Secy., N.Ginkhanpau, Asst.Fin., L.Thangkhanchin, Treasurer leh Committee members dingin mi 12 akiguang hi. Khotuamtuam ah Village Tournament ah ava kitel zel a, Tangnuam, Gangpimual khong ah achangchang in kisualna bang a om zel a aki khauh pai thei mahmah hi. Huan Phailian ten Cup asuah chiangun BYC ava kitel zel a 1973 kum a Baltaithang Memorial Cup Final kikai a, Gangpimual te toh pek ding hingal sawtpi pending in hon koihsak ua, 1975 kum in Final honpek sak pan uhi. 1974 kum in

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

87
Jamkholen Doungel Cup honsuah non ua, BYC in Cup ala hi, hiai Cup alaten ni 20 tan kep theih chih ahi. 1973 kum a final pekding pending a ahon koihsak nilouh ziakun a Cup uh kum khat phial mahmah aki pekik kei hi, ahon ngetnget ziak un atawp in 1975 kum in a Cup uh BYC in alak aki pekik non ta hi. Cup piakkik khit nung zek in 1973 kum a Final pek ding pending a om pen ahon peksak pan uhi. Phailian ten Cup asuah chiangun BYC te lai ahon pe nuam kei sek ua, himahleh vaki hoh in entry fee namphu in va kisung in kitel thouthou hi. Tournament pi Lamka field bang ah leng BYC minin va kitel zel hi. Hiai hun lai khong a football pek siam deuh ineih uh BYC ten V.Khamthong, H.Haukhanthang, T.Mangkhopau, L.Thangkhanchin, BSK Tungnung chihte ahi deuh pen sim uhi. BYC vaipuate khenkhat akallak in akikheng bang a om zeuhzeuh zel hi. BYC vaipua khenkhat kikhengin 1976-1977 lakin L.Thangkhanchin, Chairman, S.Singzachin, Game Captain ahi. 1976 kum in BYC Government ah Register bawl lem akisa a, Secretary in hon sai hen chih ahi, Secretary in lai poimoh tengteng ahon zoh tak in meeting na akinei a deposit ding sum muh hunhun chiang in Pu.H.Thangdam in deposit sunding moh hon pua hen chih ahi. Himahleh sum akimuh zohlouh ziak in akikholsan maimah hi. BYC in Football field thak bawl dingdan aki ngaihtuah a khosung a heutu makai tuamtuam akisamkhom in meeting kinei zelzel hi. Meeting tamvei takmai akineih nung in thupukna aki la ta hi. 1. Football field munding in Upa Tualzalian (Thangzakap Pa) innsak touteng lem akisa hi. Huai kim mah ah Community Hall bawl ding. 2. School mun dingin tua Hermon school om na mun lem akisa hi. Huan ah hanmual pen tua mun mah hihen chih lemsak ahi. Mun leh mual khenkhiak ahihtak chiangin BYC Chairman Pu L.Thangkhanchin toh Secy. Pu T.Mangkhopau in settlement (Amin) te sam in tua gam khenkhiak te hoihtak in amun mahmah ah va kiteh khia hi. Huchi in maban sawntou zel in khawsung a upalam leh makai tuamtuam kisam khawmin 27-02-1978 nitakin BYC in YPA Office Thangkhanchin te inn ah Field thak bawl ding leh kitel thakna neih kisawm mah leh huai sang in BYC ten hon ngaihtuah thak uhen chih lemsak ahi. Huchi in tua nitak mah in BYC in meeting akinei zui-ngal a, field bawl ding sawttak ngaihtuah ahihnung in, Bungmual Village Defence Party te khut a piakkhiak lem kisa in thupukna kila hi. Huchi in hon pan ua, Football field lui pen inn mun ding in hon seh khen ua, ahon zuak ngal uhi. Field thak munding a sing om teng leh dailing teng khawsung mipi in socialwork in kisat khevek hi. Sing zuak theih teng hon zuak ua summet teng behlap ding in Imphal ah Minister Pu Dinglien kiangah Football field bawl nang tam veitak va-kingen a, himahleh kilawhsam hi. Huchi in BDP in leng pan naktak in la mahleh, masawn taktak theilou in om hi. Amau sungah tamveipi agen khawm uhi.Huchi in BYC in Bungmual School ah khawsung makai tuamtuam samkhawm in meeting akinei a, hiai hun in BDP khut a kipan in BYC khut ah Football field bawlding hon pekhia nawn mai un kichi hi. Dt. 25-111980 nitakin BYC in YPA Office ah Joint meeting sam in

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

88
hiai anuai ate thu pass ahi. Field construction Committee phuhkhiak lem sa in kiphut ngal hi. > Chairman : H.Thangdam > Vice Chairman : Pachungnung > Secretary : T.Jamchin > Asst. Secretary : T.Mangkhopau > Fin.Secetary : V.Nangzalian > Treasurer : H.Thongkhogin > Executive members: 1.Dr.Langkhogin 2. T.Pauchinkham 3. T.Kaikhotuan 4. L.Thangkhanchin 5.S.Thangchinpau 6. T.Langzathang 7. S.Ngulzamang 8. Thangkim 9. Sumpu 10. Denglian 11. N.Nokkhothang 12. H.Vungzakai

2) Bungmual Defence Party te field ball ding kitawp in BYC khut ah sumleh pai omlai teng hon pekhia uhi. BYC in pawmsak in kisang hi. Hiai hun mah in BYC in Field Construction Committee khut ah a san bangbang in pekhe zui ngal hi. Hiai hun apat in Field construction khut ah field bawlding akinga ahi ngal hi. Field construction Committee in pan hon la pahngal in field munding chih na pen Technical lam ten haksa ding achih ziak un, huchi ahih leh chi in tua I field mun uah kisuan tou hi. Committee in pan honla tou zel in hun leh kum tamtak ahon buaipih nung un zat theih dingin field thak I nei ta uhi.Huan ah BYC Field Construction Committee te leh Pu H.Thangdam, Chairman te hahkatna ziak in field i nei ua, amau-te tungah kipah thu i gen uhi. Hun hongpai zelzel in BYC makai bang hong kikheng tou zel in BYC leng Govt. ah Register bawl khit ahi ta hi. BYC masawn in paihoihtou zelzel hi. BYC damsawt hen. Bungmual khua leh kimawlna lam leh BYC khangthu chimai ni kumtam kuamtak paita ahihman in ahun, akum leh mimin gelh khaklouh bang atam sim khading hi. A record muhlouh bang ahihman in i ki-ngaihsiam uh ka hon ngen hi. Khangthakte theih tang piding leh aban sutzop lemchan deuh na ding deihna ziak in ka hon gelh ahi zaw hi.

Bungmual Youth Club(BYC): Pawl tuamtuam ana kiphut khia zel in kidemnate ah ana kihel zel uh. Tua ineih lel Bungmual Youth Club ahihleh, 1965 kum a T.Mangkhopau makaihna a ana phuhkhiak uh ahi. Achil in Game Captain a kipua in, hun hongpai zel ah Chairman leh Game Captain a kipaw nawn in tuni chiang tan ah President leh Secretary chihte in vaisaina kima kaihna omta hi. Makai masate: T.Mangkhopau Game Captain, H. Thawngkhomang Secretary, T.Goihkhojam Fin.Secy leh Shergaihlian Treasurerte ahi uh. Amaute makaihna a hun sawtkuam a om nung in makai bang kikheng zel in kum 1970s vel in ahong dinkhawl nawn hi. Huai nung in pawl tuamtuam hong ding khe thak zel in Tipaimukh Road Sporting Association(TRSA) Bungmual pansan in hong kipan nawn a, hong hat sim mahmah uhi. Amaute makaih na in ikhua hong minthang khe nawn a 1985 kum in Lamka field a kimawlna ah shield bang hon la ua, khawzang mipin tua hun lai a i school neih uh mission school ah program kizang in alawpna kinei zuazua hi. Hiai shield lopna ah Pu T.Phungzathang Minister in Chief Guest a pang in hong uap hi. Hiai hun lai a playerte:

YPA BUNGMUAL UNIT

BSK Tungnung, David Vumsuanmung, Pumliankham, B. Kh Khankhup, Nangkhanlian, Goulianmang, Jemkhanthang, Ngulzamang, Lalzarlian, H.Thangzamuan, BKSuannou, Vannuaithang, S.Khanzam, T.Nengzachin, H.Doupi, T.Thangzapau, Phaomei Naga leh khawdang apan a dang dangte ahi uh.

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

89
Bungmual Volley Ball Association(BVA): Huai nung in TRSA hong khawl pian sim a om in, football lam ah pawl thak tuamtuam khangthak lam deuh ten hon bawl tou zel ua, tua hun vel tawh ki tuak in Bungmual Volley Ball Association(BVA) chih bang hong ding khia in hiai hun lai in Volley Ball kimawlna lam ah nasatak in i khua kikhang tou hi. BASU playerte: (L)Kamsuanthang, Jenkhansuan, (L)Liankhanchin, (L)Thangkhanvum, Jemkhanthang, (L)Kapsianpau, Vannuai-thang, Lianpu (Agapedrummer), Ginzathang@ Thangta te hi uh. Huchin, BASU pawl leng bangtan hiam nung in hong dinkhawl nawn a, amau nung ah, Sports Club of Bungmual(SCOB) kichi pawl hong ding khe nawn hi. Ama-ate mahbang in hiai pawl in leng football lam mah ah pan honla nawn ua, khaw kiim leh kiang a cup suah om chiang in va tel zel uhi. Akimawlna mun deuhte uh: Tangnuam, G.Mualkawi, Pearsonmun, Mission Compound, Lamka College Ground, Lamka field hideuh hi. Khatvei Takvom ah player set kim chiah lou in kimawl in vakuan ua, huai ah, shield neu khutpek chia vel ding hon la uhi. Player khen khat in shield cup lou leng hon mankhawm pian uh.SCOB player te:Jemkhanthang,Vannuaithang, Khamginthang,Tunlianthang, (L)Kapsianpau, Liankhanthang, Nangkhanhau, Suanzadal, (L) Thonkhansuan, (L)Thangchinlian, Nangkhanlang, (L)Tuankhenmung, H.Chinzamang, Muanlianthang leh adang kagelh kim louh leng om kha ding(te) hi uh. Hichibang a kimawl pawl ikhua a ahong om ving veng lai in, deihbang a lah kisaifuh thei chiah lou sakna tawh player khenkhat ten ISAAC,New Lamka vazom uhi. Hichibang a aki-omtouh lai in, ikhua in kimawlna lam sai ding Bungmual Youth Club puahphat thaka, panlak thak hoihsakna hong om ta hi. Makai tuamtuam ten kikupna bang nei in, pawl tuamtuam omte phiat a sukbei ding dan ngaihtuahna om panta. Hu chihlai in, hiai SCOB ten leng banglawh a hoih ding hiam chih kikupna naktak in nei ua, makaite deihna leh ikhua ading a hoihsem ding deihna in, pawl min surrender lem sak hong hita. Huchin YPA te makaihna in khawsung a pawl tuamtuam omte sukbei ahong hi a, 1985 kum in Bungmual Youth Club dinkhiak thak/puahphat thak hong hita hi. Hiai kum akipan in, Lamka zang a tournament tuamtuam omte ah BYC min in ki mawlna ah kitel ngal hi. Kipuahphat thak tung a hihziak leng hikha ding, vualtungtuanna bel kihu chi lawmlawm lou a, dinmun sau taktak ahih leh kitung sam hi.Hiai bang a paitou zel in,

BVA hun in leng i district sung ah naktak in kimin thang ban a, tulel a i biakin in mun uah volley ball court om hiven hiai mun ah tournament thupi tak tak bang hon sai zel uhi. I district a ding a thupi pen Volley ball Tournament hiai mun ah BVA saina in kum tamkuam om gige a Phaipi leh Meitei gam apan in kimawl siam taktak National Player tan tungphate bang leng hong kihel ban uhi. BVA playerte: David Vumsuanmung,BSK Tungnung, Thangzakhum, Nangkhanhau,L.Liankhanchin, T.Ginkhanmang, Pumliankham,Mangchinkhup leh adangdangte hi uh. Huchibang a aki-om hun sung in, football lunglut pawl ten leng amau hihtheihna lamchiat ah pan honla tou in, Bungmual Athletic Sporting Union (BASU) jersy rawng bang tuh a vom ngat tawh hong kipan nawn uhi.Amau pawl in khawkim khawkiang a tournament omte ah hong kihel tou in Tangnuam,Gangpi mual,Phailian,Missi on Com pound,Mata chihte ah cup kituhna ah vasuak zel ua, himah leh, thupitak a lawhchinna bel ngah zoulou uhi.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

90
Kum 1987 season sung a championship lakna dan- Jampi Memorial Shield, N.Selthang Trophy, K.Kipgen Trophy, Republic Day Trophy, T.Jamsuan Memorial Shield, Mata ah shield khat(tourney min mangngilh),Raja Goukhothang Shield chihte ahi. Hiai hun tuh lawhchin pen season chih ding a hia tournamanet sagih ah champinship kila vek hi. Hiai season a hihhoih mahmah ziakin BYC makaite leh mipite leng kilungdam lual vek in nuam kisa mahmah a, hiai i cup lakte uh bangchi bang a lawp leh a hoih ding hiam chihte kikum in atawp in athupi thei bang pen a lawp na neih ding hoih kisa hi. Huchin makai ten khawsung ah cup lopna ding in fund donna hon panta uhi. mipite leng kilawp mahmah in hun sawtlou chik sung in sum tamtak hon kaikhawm pah uhi.Season khat sung a tournament sagih mahmah a cup lak kipahna in kidim chiat a, huchin singtang lamah Sialtal lian mahmah nih thukhak/chah hial in cup lopna nasatak in khawsung mipin kinei zuazua hi. Hiai season hun akipan in mailam not in kipaitou zel a, coach Pu Thankhuma makaihna in tournament omte ah kisuaktou zel a, tournament thum leh li ah hatpen hihna kilatou zom zel hi. 1992 kum in leng tournament 3 Republic Day rolling trophy, K.Kipgen trophy leh Mata ah Shield khat kila in hiai te lopna in bawngtal 2 gou in mipin alopna kibawl nawn hi. Huchibang mahin, 1993 kum in leng tournament tuam tuam thum Republic Day Trophy, K.Kipgen Trophy & Raja Goukhothang Trophy ah championship hihna kilanawn a, hiai hun in Sialtal 2 in alopna kinei nawn hi.Hiai trophy lopna ah Pu T.Phungzathang Minister in chief Guest hihna tawh uap in BYC adin tarpauline leh dan belpi khat tuak pia hi. Hiai kumte nung in leng kimawlna nasatak in kinei zawm zel in tournament tuamtuam ah ksiak zel a avangkim in cup kila zel hi. Himahleh, hun paisate

pan lakna taktak hong kipan ta a, 1987 kum bul akipan in, kimawlmi te leh makaite deihna bang in Pu Thankhuma coach dia la in coaching kipan hi. Amah makaihna a zingkal teng a baih taktak a kipan i mawltual uah kisinsakna nasatak in om gige hi. Huchibang a coach nei a kizilna akineihtouh lai in, discipline nei taka aki-om theihna ding deihna in Bungmual Community Hall ah giakkhawm zen a pang in theihtawp suahna kipan hi. Hiai hunlai in, akimawl mite mahleng kithutuak tak in ki-om a, heutute thuthu zui in kithunna hoih mahmah hi. Sum muhna ding nasep leh adngdangte ah taima takin socialwork kinei khawm a, huchi bang mahin, mipi lamten leng hihtheih bangbang a ipawlpi phungvuh in ma kisawn mahmah hi. Hiai hun in, BYC ading in gah manphatak suang ding in hong kisata. Churachandpur District Sports Association(CDSA)intekna leh amau theihpihna nuai a tournament awmte ah kisuak zawm zel in hiai kum akipan in cup/trophy/shield kila zawm ziahziah a, tournament om teng ah champion ship hihna kiluakbei phial chihtheih in om hi.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

91

abang in bel cup kilazou nawnlou a, CDSA Major tournament Republic Day trophy leh Kipgen Trophy ahihleh kilatou tou lai hi.Bungmual Youth Club kipuahthak nung in ei khua play ground zang in tournament tuamtuam kum teng in kiconduct gige hi. Tournament thupi deuh isaite uh: (L) Thianniang Memorial Junior(Under-16) Football Tour namanet, HOPE leh adangdang banah, Volley Ball tournament leng akal lak in sai in om hi. Tuate banah, khawsung kihih halhna leh games & soprts lam a naksem a kisuk lunglutna ding in tualsung meet(Summer Meet,Winer Meet) chihte kinei zel hi.

1987- 93 kum huam sung a trophy lakte lopna hun tuamtuama pan

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

92 November 25, 1980 in YPA Office ah CWA tawh joint meeting nei in Field Construction Committee kiphutkhia hi.

Field thu:
H.Thawngkhogin,
Lamlian Veng

Bungmual vangkhua tangthu laktom


Thumasa:
Bungmual khua Pu (L) Thangtual in 1932 kum in nasat hi. Hun hongpai zel in Evengelical Convention Church, Paite National Council, Young Paite Association, Bungmual Youth Club, Citizen Welfare Association, Bungmual Defence Committee, Zomi Mothers Association chihte kinei toutou hi. Atung in Bungmual khuan Hanmual lianlou leh khawsung reserve hunkhawp kinei hi. Hiai gam awng te bangchin zang leng phatuam thei pen ding hiam chih ngaihtuah din Pu H.Thangdam in meeting sam a, amah Convenor in pang ngal hi. Hausa leh mipi kal ah palai din Pu H.Thangdam mah pan kilasak a bangmah buaina omlou in Hausapu Pu Thangtual mah leng a lunglut mah mah in, Hanmual area, Field area, School area, Hall area ding khenkhiakna gamgi nullah kitou pah hi.

Bungmual filed masa Pu J.Thangzaliand leh Pu Thuamzathang inn mun teng leh Pu H.Chin dam inkhang kawng suk a pat Pu Daikhum, Pu Pumliankham, Pu Nekzakam inn mun tan leh asak a Pi Ngaihlian inn gam tan , agam ken dandan a football field a kizang hitel e! Tua Pu Daikhum leh Pu Pumliankham inn mun lak field lai ah mun kuak sim tak om a, pionerte hong awm tung lam un hon nawt sak ua, huai mun kuak teng kivuksak hi. Hiai mun ah nidang in football kidemna om sek a khaw kim leh kiang a te hong tel zel uhi. Field mun ding lemtang zaw a om tak ziakin hiai mun plot 8 a khen in field thak nawtna dia sum muhsuahte kizang hi. Field thak ding kichiamtehna ah April 26, 1988(Sepnawnni) in Bull dozer a nawt kipan hi. October 6, 1988(Ningani) nin zat theih dia nawt zawh ahi. Field nawtna in BRTF te a leh Mata Damte

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

93 ahi. November 30,1988 (Nilaini) in, Minister Pu T.Phungzathang in hong khia hi. Hermon English School thu: A tung in(1958) in Evangelical Convention Church school ana hi ahi.(Mission school kichi thou). !983 a ECC(tua EBC kichita) in Mission school pen saptuam khuk pin lakhia uhi. Tua nung in Tualsung saptuam et kawlna in Hermon English School min vuah in hon pat ahi. Atung in pawl A, pawl B leh pawl I tan ahi. Kum teng in pawl kibahlap zel. Huailai in tua i biakin mun uh anunglam deuh a Suahlam leh Tum lam a kisukkham Mallam dawh ahi. Mun lemtang zaw ding etna in tua a omna mun tarik 29 October, 1985(thawhlehni) in school mun ding in Field Construction Committee in pia hi.Field Construction Committee in apiakna mun ah teklei (brick) in kilam a, March 22,1988 nin Rev. (L) T.Jamkhothang in HONNA nei hi.

a thautui man seng a nawt ahi. Tua nung in BRTF te a mah dozer leiluak chih di hia apei nei tulai a JCB ichihte tuh hilou khat zang in kinawt zawm nawn hi. Aban zawm ding in BYC President (L) David Vumsuanmung khut ah ngaka ahi. Tua hun in leng MATA Damte bull dozer mah zang in hon nawt nawn uhi. Tua zawh nung in khat vei Mata Damte a mah zang in nawt hinawn a, hiai hun ah, khawl liantak Proclain JCB liante chi maini khat zang in hawn nawt nawn ua, Pute BSK Tungnung makaih in Thangmuan, Ginchinpau, Jemkhanthang, N.Tuanjam, Ginsianlal te pawl in hiai nasepni in enkai ua zan khawvak in tawlngalou in nawt uhi. Hiai hun akipan in naktak in a area hong kibehlap dawp in zapi zou uhi. Tua nung in BYC etkawlna mah ah President, Pu H.Thangzamuan Spl.Contractor panlakna in naktak in hawn sun zawm nawn ua Inter National Standard size tan atun uh hi. Community Hall thu: PNC Bungmual Unit in Community Hall lam din ngen ua tarik 22 February 1986 in Field Construction Committte in size 60 x 30 a lamna ding in mun pia hi. Hiai nasepna February 05, 1988(Friday) in Foundation kizou a, Nov 11, 1988(Sepnawnni) in zat theih ding in Hall zoh ahita. Huan hiai hall tung khuhna ding in VVF sap Pu PC Parte paanlakna in huhna akimu hi. Banah, hiai hall bawlna ding in solkal apan huh na kimu ten dai zoulou ahihna ah khawsung mite akipan in inkhuam ding leh azawl ding vicks kung kithawh khawm a zat

Biakin thu:

1947 kum in Bungpi nuai ah kilam pan hi. Convention Church chih ana hi. A nung in HomeGuard mual ah kituahtou. Kum bangzah hiam nung in tu a biakin dinna mun ah kisuan sukin a dung feet 60x30 in inn naran in kilam a, a nung in amai tungzum sing leh sikpek zang in kibawl a alekah cross lem kisuang hi. 1988 kum bul in Upa Committee in biakin lamthak ding thupukna bawl in Building

Construction Committee member ding kitelna kinei hi. Hiai bang in itlna nasepna a makai ding kiguang hi1. Upa Chindam - Chairman 2. Upa (L)Thangkhopau- Vice Chairman 3. Rev. N.Phungzapau -Secretary
Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

YPA BUNGMUAL UNIT

94 4. Mr. N.Ginneng 5. Upa Ngaizalam 6. Mr. M.Pumzachin a dia zat ding kichi. huchiin biakin lam a phai tam lam ah lehpawt ahi. 2) May 17, 1988 (Sepnawnni) nin biakin khuam phuh pat ahi. Azing Nilaini 18/05/1988 in khuam 15 kiphut zou hi. June 4, 1988 (Kiginni) in RCC in khuamte kisug hi. Nasepna ah kilawh chih om lou in thanuamtak a socialwork ngen a septouh ahi. 3) Anunglam ground floor zawh ahih in a HONNA nei in biakin kai nan kizang pah in amailam ah biakin lui pen kaipuk in kiphel a, biakin luangpi ding gel in lampat ahi. Amai porch leh a tuang mosaic ahih leh vai mistry siamte nasem ding in kila hi. Mipin socialwork ngen a semtou in hiai ni

-Fin. Secy. -Treasurer

Technical Adviser leng kiguang a amaute: 1. BSK Tungnung 2. Upa L.Pumkhanpau 3. H.Thawngkhogin Memberte: 1. Upa Thanglian 2. Upa Thawngkhomang 3. Upa T.Langzathang 4. Mr.S.Tualzalian leh adangdang. May ni 1, 1988(Nipini) in biakin lam patna ding in Ground Breaking Ceremony kizang a, Upa(L) Pausing in LEI TOHNA(ground breaking) a neihzawh in mipin khut kibeng zuazua hi. Ban ah, technical Adviserte leng Upa Thanglian in thumsakna(commissioning) nei hi.Hiai hun ah KTP ten leng lapawl siamtak i sakna nei uh.

Biakin lam ding dan:

1) Biakin lam ding dan ki kupna ah amai zum(porch) lam design bawl dia lem kisa in adviser H.Thawngkhogin in model hon bawl hi. Kawngpi, window,ventilation leh adang dang adviser Upa L.Pumkhanpau khut a ngak ahi. Biakin let ding dan: Adung feet 100 hihenla avai feet 50 hileh chih ahi. A nunglam Pukhri ahihziakin Pulpit leh stage area ding teng asawnga lam ding, ground floor pen Committee, office leh lenkhawm na

hiai kha a zawh ahi chih om geih theilou in zawhsiang sim lah bang a zattouh ahi. Rome was not built in a day chih bang in Bungmual EBCC Building was not built in a year/day chih hial dia hoih ahi. Arengreng in 1988 kum hih Bungmual khua adin Year of Construction chih minvuah theih ahi. Tun Bungmual ah biakin kibehlap tou zel in, EBCC Bethany, PCI(R) Bungmual leh EBCC New Lane chihte in kipungtou ta hi. Pathian hon vualzawlna ahi ichilou thei kei.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

95 > EBCC Bungmual : Dec. 1947 > PCI(R) Bungmual : Nov. 2000 > EBCC Bethany > EBCC New Lane : Feb. 2000 : March 2011

BUNGKUNG

January 5, 1934 in Pu Thangtual in a zite, atate tawh i khua ah bukta luahta uhi. Inn bawl kawmkawm in i khua min din bang phuak ding ihi hiam chin kikum zel uhi. Tualai in, a kiang uah Bungsing lianlou UI PUM chia vel ding mu uh a, tua BUNGSING min tam in BUNGMUAL chih kituak takin phuakta uhi. Bungkung letdan: Feet 20-2 A hiang uap phak chia: Feet 139-6
Tulel Bungkung A letdan tehna

Lemlak nung a sing kimu pen Bungkung(neulai) ahi. Nidang pek a Hausa Veng a tengte ahi uh.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

96
leyball Association(BVA) chihte ahideuh tangpi hi. Huchibang a khawsung khat pawl tuamtuam om chihpen hoihsaklouhna a om man in khawung a makai tuamtuam ten pawl khat a din hoihsak ziakin 1986 kum in Public Meeting EBCC, Mission School, Bungmual ah neih in om hi. Huai hun a thupukna om bang in, Bungmual khawsung a kimawlna lam vai enkai ding in Bungmual Youth Club dinkhiak ahi a, huai tawh kiton mahin pawl tuamtuam omte phiatvek ahi ngal hi. Huchin Bungmual Youth Club(BYC) Co-operative Society ah Registration No. 52/86 dt. 24.3.1986 dungzui in registered club ahi a, affiliation ahihleh Churachandpur District Sports Association(CDSA) leh Nehru Yuva Kendra(NYK) Churachandpur bawl ahi hi. BYC Motto: Serve and Improve chih ahi. Bungmual Youth Club in kimawlna lampang kia hilou in, khangthak tuailaite masawnna ding a panlak pih, Student te laisimna lam tuamtuam hanthawn leh lawhchinna ngahte kipahpihna program zatpih, seminar & career guidance, motivation program neihpih, khawtang a pawimoh tuamtuamte sem a social work neih, civic action programme, singnou suan, drugs awareness programme sai, state leh central govt. programme tuamtuamte kithuahpih, khangthakte kimawlna tungtawn a nekzonna suah theihna ding a panlakpih chihte leh kimawlna tungtawn a taksa hatsak, kikem siangthou a panlakpih theihna chiteng a kithuahpih leh naupang bawlkhiak chihte BYC tup leh ngim ahi hi.

N. Ginminthang
Secretary BYC

Bungmual Youth Club (BYC) toh kisai

ungmual Youth Club(BYC) Bungmual ading a kimawlna lam tawh kisai a pawl pawimoh pen ahi. Heutu masa ten 1950 kum lakvel apan ana patkhiak uh ahi chih theih ahi. Kimawlna mun(Football ground) kichiantak neilou in hun sawtpitak ana om a, i khawsung a tua Pa B. Thuamzathang, Pa J. Thangzaliand, Pa L. Pumliankham te Inn mun lak leh akimte field ding in hun bangtan hiam kizang hi. Himehleh, amun neulua ahihmanin zuakkhiak in om a, Field Construction Committee te makaihna in tulel dinmun a kizang field ana pankhia ua, khawsung a makai tuamtuam ten govt. panpihna tawh sum-le-pai, tha-le-zung tampi mahmah seng in tulel dinmun chiang ana tun uhi. Hun bangtanhiam nung in BYC chih kigen kha nawnlou in om a, huaiziakin pawl tuamtuam bang hong piang hi. Huaite laka theihpha deuhte ahihleh Tipaimukh Road Sporting Association(TRSA), Bungmual Athletic Sporting Union (BASU), Soccer Club of Bungmual (SCOB), Bungmual Vol-

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

97

BYC in kimawlna ngaipawimoh in kimawl mite ading in Coaching leh Camp kithuah bang ana nei hi. Huchin naupangte tha-thou sak mahmah in masawnna thupitak muhtheih in om hi. Khawdang a Tournament omte ah BYC kiheltou ngitnget a, banah, BYC mahmah in leng Winter/summer meet chihte leh U-16 leh Junior Football leh Open Volleyball tournament bang ana kisai toutou hi. 1987-88 season sung BYC in Churachandpur District sung a Tournament liante a vualzawhna lavek hi. Hiai season a championship hihna lakna a shield 7 lopna leh tua i Community Hall uh latna/honna programme kithuah in khawsung mipin 21st Dec.,1988 in ankuangluina thupitak kinei hi. Pathian ompihna tawh BYC in footall kimawlna ah hihhoihtou zel in masawn tou zel a, 1993 season sung in District Level Open teng ah vualzawhna kingah a, hiai leng khawsung huap a mipi annekkhawmna tawh hun zat ahi hi. Hiai trophy lopna ding in Kaihlam tang apan in Sialtal kai pawl a om ua, Bawng, Belam, Kel chihte tawh mipin Bungmual Community Hall ah 6th Feb.,1993 in kinei hi. Huai hunlai khawng a Bungmual ten kimawlna ah minthanna thupitak kitang a, Bungmualte mahmah chih bang zak mun mahmah in om a, Pathian hoihna kitang mahmah hi. Tu hun chiang in kimawlna lam in masawn tou in khangtou mahmah hi. Khawvel a khantouhna tuamtuam hattak a apailai in kimawlna lam leng khangtou mahmah hi.

YPA BUNGMUAL UNIT

Kimawlthei maimai chihte hun nawn lou a, hatna, siamna leh talent(skill) chihte sang takin paitou a, huaite delhpha ding a chihtakna leh tupna pawimoh mahmah hi. Kimawlna siamna leh hauhsakna. minthanna khawvel ah ki-om a, khawsung leh khawkim & kiang ah leng football siam ziaka SEASON khat achih sung ua Rs. 100lacs valtham lohkhia i naupangte mahmah leng muh ding omta hi. Huaiziakin, BYC makaite ading a naupang bawlkhiak/sekkhiak ding nna thupi mahmah mohpuakna om hi. Laisim zouloukimawl siam, nekzonna ding a neitheite BYC makai ten kimakaih ut gige a, professional level chiang a tun zawhlouh ua leng sepaih(Army) hiam tan atun uh kideihsak mahmah hi. Team/club etkolna ding in senna tampi om hi. Refreshment, Uniform, Sports materials leh adangdang tampi om hi. Tulel dinmun ah BYC summuhna omsun electrict fee collecting Agency a govt. in hon seh ua pan a commission/percent tamlou kimute apan leh khawsung a mi kiphal leh tuailaite it leh awlmohte apan kimu ahi hi. Tu dinmun ah kimawl mite(players) bang kimawl man(incentive/allowance) chihpian lamen leh piaktuak mah leng sakna om hi. Huai dinmun ah BYC in players siam kinei mahleh team/club dang in sum-le-pai a ana zol chiang un, team/ club dang khaw tuam adin kimawl ua, i kipahpih a, hile-leng BYC in khawsung a naupangte sumle-pai kipe zoulou ahihna ah BYC deih bang in kimawlna ah tulel din mun in hat leh minthang zou nawnlou hi.

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

98
Mabana ah, BYC makaite leh khawsung a pawl tuamtuamte leh mipi bang kitheisiam a, I tuailaite hinkhua kimawlna tungtawn a bawlphat a a om theihna ding a i pankhawm uh pawimoh mahmah hi. Makaitu/heutu chih leng phatuamngai a sem(voluntary) ahi a, hun leh sum tampi senna leng ahi a, haksatna tampi om hi. Naupangte khualna a gim-le-tawl, senna, hun tamtak tawh panlak touh teitei pawimoh mahmah a, haksatna leh gensiatna tamtak tuh makaite tuah ahi a, himahleh, naupangte itna leh makaihna hih thei ding a mohpuakna in hatna, kipahna a hon tun jel sam hi. Awle, BYC tawh kisai tamlou i gelhna ah a kimlou-gelhkhaklouh pawimoh tampi om
Kum President 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 J.Thangzaliand J.Thangzaliand J.Thangzaliand J.Thangzaliand L.Thangkhanchin David Vumsuanmung David Vumsuanmung David Vumsuanmung David Vumsuanmung David Vumsuanmung T.Khupchinpau H.Thangzamuan H.Thangzamuan Secretary S.Thangchinkhup S.Thangchinkhup S.Thangchinkhup S.Thangchinkhup N.Ginminthang N.Thangkhomang N.Thangkhomang N.Ginminthang H.Jemkhanthang H.Jemkhanthang H.Jemkhanthang Singnunsiam Ngaihte V.Jamkhanmang

BYC PRESIDENT & SECRETARY-TE


Kum 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 President

chih ka thei hi. BYC a ding a heutu masa, makai luite phat huai, zahtakhuai uh kasa a, makai leh kimawlsiam tampi in hon omlouh san ta ua, amaute sulnung limlak leh a sepsuahte uh ka muh chiang in lunglen huai a, pammaih mahmah uh hi. BYC tutan atunna ding a heutu leh mitamapi kihelkha a, 1987 apan tuni tan dong record hoihtak om a, manpha kasa mahmah a, a record bu kawm(cover) hoihtak a kibawl in kikem a, tunung chiang a leng ettheih ding in om hi. Maban ah leng BYC hatsem leh masawnna ding in thathak, ngaihtuahna thak tawh Pathian muang in pangkhawm ding in ikichial hi. BYC Motto: Serve and Improve chih phawk thakni.
Secretary

L.Thangkhanchin V.Jamkhanmang P.Nengkhanlian T.Thangzasong David Vumsuanmung T.Thangzasong David Vumsuanmung M.Kamsuanmung H.Thangzamuan V.Jamkhanmang H.Thangzmuan K.Nangkhanlang H.Thangzamuan N.Ginminthang P.Nengkhanlian H.Velthangkhum H.Thangzamuan N.Ginminthang H.Thangzamuan N.Ginminthang H.Thangzamuan N.Ginminthang H.Thangzamuan N.Ginminthang H.Thangzamuan N.Ginminthang

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

99

I. Office Bearers 1) President 3) Secretary 5) Finance Secretary 7) Inf. Secretary III. Members 1) T.Thangsiam 5) B.Paukhankhup IV. Advisers 1) H.Thangzadou

TULEL A BYC EXECUTIVE COMMITTEE


: H.Thangzamuan : N.Ginminthang : BSK Tungnung : K.Jamkhansiam 2) Vice President 4) Asst. Secretary 6) Treasurer 8) Elect. fee Collector : T.Thangzasong : BC Nangpu : M.Chinkhansong : T.Vumzapau

II. Games & Sports 1) P.Paukhanlian, Secretary 3) S.Paukhanmuan, Asst. Secretary

2) V.Chinbiaklal, Asst. Secy. Cum Custodian 4) N.Songginsang 4) N.Thangkhomang

2) V.Vungzapau 6) N.Tuankhankhual 2) M.Kamzathang

3) Kambiaklal 3) N.Ginkhanpau

Atung a lim 3te(V-T)- BYC Comt. Mawltual SSB sap in a honna & huai hun a thugen Pu N. Gouzagin Ex-MP, BVA hun lai a Biakin Lui khang Volleyball court dia zat lai & Tourny. sai nasatlai hun.

BYC etkol Bungmual Pultipurpose Hall latna Pastor M.Ginzatun Local Pastor EBCC Bungmual in nei

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

100
Computer mai ah tu in khuttal toh kon tu teuhteuh bang zaw nak sawt chilawtel, suahman a om ding leng gintak huai phalou bang hi. Inn lam hongpai khak nite in ikhua na lian mah mah ta a, Lamka toh nakizom vek maimah ta ahihman in koichiang ikhua hi a, koichiang mi khua hi hiam chih theihzoh nonlouh in om hi. Lamlian veng, Laiveng, Hausa veng leh Leennuam veng chihte ikhuasung ading a veng om masate ahi ua. Tuazoh in BRTF ten Tipaimukh Rd. hon bawl uleh Tuilou kivaakna tui lampite hong kitat a, tua ziakin tuilou mitampiten bawl thei nonlou in Newland veng hong piang nawn hi. Newlane veng bang nakhang deuh deuh in, nidanga Pioneer camp nuai tuilou munteng leng luahdim in omdek mokta hi. Nidanga khokhung ichih Pearsonmun toh kizawm ihita ua, khokhungte mah Gelmual khua toh leng bangchikni chiang hiamin ikizawm non ding uhi. Huai hunchiangin Lamka Khopi chih ahita dia, ikhua minte veng min honsuakta ding hi. Tua toh kizawitawn mah in Pa Vungsum in Leennuam veng leh Colony veng/Foundation Skul kikal a atuilou bawl thei nonlou in Suantak Colony hong piang non hi. Huchibang bok in Colony veng leng hong piang a, amin masa Pearson colony ahi, Pa Thangdin tengmasa pen hilehkilawm. Siloam veng leng tuabang mah in hong piang hi. Tua igen veng(area) te tumalam in Tuilou ngen ahi a, neulai in Christmas chiangin pawl buk kibawl zel hi. Pawl buk sung ah

G.K. Mang, Shillong.


Secretary, YPA-Bml 199

Oh ! Ka pianna vangkhua !

gai ing Mimbang ka pianna vankhua tual nuam chia laa phuakten anaphuah uh, laa sakding a phuah ahihman a nasa pawng mawk, aphuaktu te ngaihtuahna leh lunggel phawkpha hetlou a sak lai nite ngaihtuah vung vung in om a, tu in bel kei adinga honna phuahsak ahi chih theih ding bang hi. Ahi ka pianna leh ka khanletna khua ka pawtsan nung tuchiangin kum 20 lambang napai liamta hi. Lawm ten, ikhua in YPA adinkhiak kum 60 chinna Dimond Jubili lop kisawm ahi hongpai theilou di mo ? hon chi ua, ka kiguih hi. Tua bang thu te zaak a hong om chiangin, lungsim limlang ah hunluite hong kilang dun dun mai hi. Lawm ngaih mah mah tampiten lah leenmual hon liam santa ua, tuabang nite a innlam paiding leng anuam tuan dia hia ? chia kingaihtuah vungvung in om hi. Nong paitheih keileh leng thu gelh (altikul) bek hon thon in hon chizawmah a, kei lel takin bangthu hon gelh ding ka diam maw ! chiin ka kikhuat liai liai hi. Ahi alah hichibang hunte ah hun paisate sut leng, tulai khangthak ten atheihlouh uh tampi omthei hi a chihna lungsim toh in

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

101
khuavot ahihmanin mei kisem sek a, kihal lup dek dek in om hi. Kou lawi ahampha kahi ding ua huchibang katuak kei vanglak ua, mi khenkhat bel huai hunlai in nakanglum tham ahi uh. Zoar Veng piantung kathei a, tua inlam hongpai khak chiangin New Lamka toh nakizawm in koichiang ikhua hi a, koichiang New Lamka hihiam chih atengte honhilh louh in kitheinonlou hi. Tua hunlai a teng masapen Pa Douzamang(Manga) hi a, tutan in Zoar Veng Hausapu kichiden hi (nou huchin na nachiduam ah). Khaupihawm or Tasar veng ichidiam ah Tuikulh sak/Water tanky bangleng napiangta, asak mualvum a Jeremia Prayer Mountain na om zomah lai. Tuikulh igen khak leh, hiai tuikulh pen Lamkajang tuinek ahi. Neulai in tuikulh leh ikhua kikal bangtan hiam aom a, huaileng gamlak ahi huai hunlaiin, tuikulh compound sung ah hai(mango) kung tamsim a om a, agah omchiangin valoh sek in om hi. Tuikulh kemtu (Pa Dalthon (RIP) hongpai khak chiangin aheh thei mah mah a, achiang a zep dingin hon delh zel a, kalau thei mah mah uhi. A gaal lam, hon delh phaknonlouh na ding mun katun chiang un tuikulh vengpa na zang chin agaal ah ka tawng zel ua, aheh thei mah mah. Biakinn leng veng teng phial ah na omta a, thupi mah mah mo, Biakinn Pi (om masapen) a ki-tanonlou chihna himai a. Biakinn akhanleh Pathianthu lam ah ikhang in kangai a kipahhuai. Huchibang anahih keileh bel lungzinhuai mah mah ding, Sap gamlam a Biakinn a kikhawm ding om nonlou, a Biak-inn te uh lilaam(auction) mai ngai achih uh bat theih ding hi. Saptuam lama heutu masate omna ahihmanin Pathian inleng hon vualzawlna lam tuamtuam ah muhtheih in om a, tua te ei siam man leh pil man isak khak ding lauhuai mahmah a, ei panlakna om mahleh hon petu leh pilna tengteng leh theihna teng teng banah hauhsakna kipatna Amah ahi chih mangngilhlouh deihhuai mahmah. Kupnop khat hongpiang bel Biak-inn bawlbeh sangin kikhawp hun, a dakkal in ki-khel zawleng ahoihzaw kei ding mo ? Huchihileh Pathianni ani pumluma hun zatbeidan om ding, nikhat a nipumlum leng hilou, khatvei chauh kikhopna ding in building pammaih lua hilou hiam? Tualah nitak kikhop chianga Biak-inn lianpi sunga tawmchik kia kikhawm lel hang a. Khosung kivaihawmna leh kipii dan bangchilel hi hiam chih bel theihsau hikeimahleh, akallak in kum khat a khatvei bang hun sau lawlou pai theih hun omsek a, tua hunte ah kibual tammanlou in paisan zel in om hi. Hun paisate a kivaihawmna leh kipiidan, nungak tangval huai hunlai a naleeng khate kithutuah dan ngaihtuah in nuam mahmah hihtuak. Gilou leh guta hiam aw, kisual, kinaa chihte khawng om mengmeng lou hi. Sihna toh kisai inleng YPA nungak tangvalte, makaite vaihawm dandan ah lunglual takin napai uh a, khotang kivaihawmna leng nuam mahmah hihtuak. Tulel dinmun inleng ahihtouh zelzel lamet mah mah ahi. Nasepna leh thilhihte Khuasung news Inter-net apana nahon post zelte uah muhtheih in om a, lungdam huai mahmah, kou polam a omte ding in. Huchikawmkal ah nidang banglou deuh abat hun om hiale chihtheihna hongpiang omthei tuh dan leh dun (Rules & regulation) kikhen zelzel ziak hipen dingin up theih hi. Chihna bel, mi kitamta leng ahingei dinga misi te koih khiak mengmeng utna, kuahiam tanau nai hiam ahihkeileh mi poimoh mahmah misi sungkuante hon delh om leh leng ngak theilou chih thawm te khong hong om chiang in nuam khinlou bang hi. Huan ah khosung mi mah mah nek leh tak zonna ziaka khuasung a om nonlouh na sawtpi hita, kingakna ding neimahleh mikhual vui thouthou chih kikalte khawng lungsim honkam mahmah khat hi ahi. Government a sepna kaneih nungin Mizoram ah ka omkha a, Unau Mizote paidan, siatni, phatni te a akivaihawm dan uleh aki-uapdan uh ettonhuai sakin om mah mah a, Politiks bang ah leng pankhawm dan asiam mahmah uh hi. Election (kitelna) aom chiangin leng agup lamte uh gum petmah ahi ua, himahleh kitelna vai aven chiangin akhosa pangai uh luah thei non zel uhi. Eilam toh kibatlouh deuhna bel eite Siatni leh phatni te a ikiuaptuahdan ah amau kiphalah deuh adiam chihna chiang om a, Politiks vai ahleng election zohtan inleng agu ilakah tham den lailai mawk hi. A biktakin kitelna ah gup neichiat mahle, kitelna zohchiang a bel telchinga ompen ivek ua itel uh, mipi sik-le-tang dinga tel

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

102
ahihman in igup pen hikeimahleh itel hithou thou ahi chih pom thei chiat leng deihhuai maw.? Nam leh lungsim te piching zou nailou deuh hi a theih in om hi. Tuchiang bangin Pawlpi thupi Phattuam ngaihna chihpen theikha nonlou dekdek hileng kilawm abatnachiang om thei hi. Shillong ah, khotualten hiai Philantrophic Organization ineih bangbang anei kei ua, himahleh Pu-pa tawndan bel anazui den uh hihtuak. Eilam Pi-le-Pu te hunlai toh kibang kasak mah mah tuh misi nithum(3) tan akikoih ua, tuazoh chiangin akivuipan uhi. Eilam bangin leenkhawm chih aom kei a, innsak innkhang leh vengsung, khual apan hitaleh amau man hun leh lemchang bang chiat in vapawtkhawm lel uhi. Eilam idamlouh laia ihihdan toh kibatchi sim maw ! Huan ah misi pen vui mengmenglou ahihna uah khualkal aomte adingin kizen mahmah, hiailam thu ah YPA mahmah le-u-kilawm nachikei maw !? Saptuam lam ah Catholic leh Presbyterian ahideuh ua, All Souls Day chih athupi bawl ua, huai hun chiangin Haanmual te hahsiangin haanmun ah programme azang zel uhi. Ka ngaihtuahna a honglut tuh hiai dandeuh zang zel leng YPA in haanmual vatsiang or hahsiang nataang isawm zelpen hon dawnzangkhai mahmah dingin um ing. Central Government in khuasung puahna ding hon bawlsak a, YPA mahmah uh sa ing, huai tuh itheihsiam din ah Job Card ahi. Tuma hunlaiin bel YPA in social work sawm in khosung kikem hi. Tun bel Central Sorkar in lawh honpia in khosung kikemta hi. YPA te hon dawnzangkhai mah mah uh sak in om hi. Khosung lampite leh tuihawk lampite bawlna ding Govt. in hon sanction bangbang te a ahoihthei pen dia sep ding, Govt. sanction pen akichinzoh keileh estimate bawl beh dia hoihsak ahi, huchi hileh khuasung nuam mahmah ding hi. Govt. in pan honlakpih nop lai hunte pen theisiam in phatuamngai takin semchiat leng, eimah mah ahampha, a kipak leh anuamsa dingte hi hang. Kimawlna lam ah kou lawi hunlai in mawltual hoih kineilou a, mawltual kimawltheihna omsun tuh Volleyball ground, huaileng tua Biakinn kongtual ahi. Huai hunlain Biakinn khang ahi a, Khristmas leh Kumthak chiangin khuasung mite Dining Hall suak zel hi. Huchi hinapi in Football bang ah ikhua Lamka area sung ah theihphak in na om mahmah hi. Tua Ground hoihtak ineih bang huai hunlaiin nakinei hileh pen chih huai mahmah hi. Khangthak te hamphatna ahi a, amau peih leh peihlouh, taimak zoh leh zohlouh aki nga ahimai ta hi. Volleyball ngial houh Lamka District sung ah kiminthang mahmah a. Huai hunlai a hon makaih leh siampipen a kinei phamta David Vumsuanmung bang ei thu hihenla hondampih lai leh chih huai mahmah hi. Amah vangin khua naminthang zou mah mah hi. Kimawlna (sports) siamlouh hanga leng naduai tuan lou phamta Kesto Khampu (Chinkhenkham) bang ngial music nalunglut mahmah a, pekging tum asiam toh laa lam ah khosung mite na awi ziahziah zel lel hi. Huai hunlaia English pop group khat Smokie kichite singer pa aw (voice) toh kilamdang hetlou in sathei a, khua naminthang sak mahmah hi. Teirawl tung in khuasung ah zaan khavak nuai ah gam ngaihla, la lenglawng, sapla etc. sa a pekging tum a kivialzuih lai nite mangilhtheih in omlou hi. Oh ! ka pianna vangkhua!!!!!?????? I khua Pathian ompihna leh kepna toh in leh khosungmi Pathian a kipezou/nabuanzou mahmah mi bangzah hiam te ziakin damsak leh dopkang in om mahmah ahi chih muhtheih in om hi. Laisiamna leh pilna, Politics leh kivaihawmna, ki-makaihna leh ki- thumannate ah tutan hoihlai mahmah in muh theih hi. Lapawl chihte leh kimawlna, huan Kha-lam makaihna ahleng bangtanhiam tungkaina inei uh. Naupang Pawl (BCD) te Album DVD bawlte khawng i-et vengveng chiangin Pathianin bangtan hiam ah zatna khat honnei ahi chih amuhtheih hi. Khalam toh kisaiin hiaibanga phatna dinga isuah khiakte laa hin thu hitaleh, Amah imangngilh a eilam ikipiak zawk khak ding lauhhuai mahmah hi. Sawm zunteh bangin mi hoihlou khat ziakin vek pumpi in minsiat theih a, mi khat ziakmahin min hoihna leng tan theih ahi hi. Hoihlouhna, minsiatna toh kisaiin gen ding chi leng gen ding tampi aom. Himahleh tunin tua lamte honkup kasawm kei hi. I hoihlouhna leh gitlouhna teng kisik in Toupa mai ah khupboh in, ihinkhua leh khotang(society) lamthak dingin kisa ni.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

103
omte itheih ngeingei dia poimoh ahi; Bangziak in? Tua te theihlouh paulama kisiamtan theih ahihlouh ziak in. Awle, tunin I heutu te phatuam ngaihna ziak liauliau in Magazine poimoh tak suah khethei dinga, huai a DAAN THEIH POIMOH NA te pulakna/ taaklat theih na hunlem chaang ineih man in kipahhuai kasa hi. Hiai hun lemtang a la in Daan poimoh tuamtuam theih dia hoih bangzah hiam I taklang zek ding uh. Daan kichi hih, thilkhat peuh a Zuihding/zuihlouh ding, Hihding/ Hihlouh ding a kigen thupiak/thukhun te a hi chi leng I genkhial in ka gingkei hi. Abiktak a geen in Gamsung kivaipuak na a thilhih/hihlouh ding a kigen/ thupiak/thugeel a omte Daan kichi ahi hi. I Laisiangthou a leng akigen poimoh ngaih mahmah khat ahi, tua I Laisiangthou a Daan kigelh te leh I Gamsung a Solkar Daan te leng paikhawm/ luangkhawm mahmah ahi chih leng anuai a kipia bang in amuh theih hi. Laws of the Land

Ginsianlal Naulak Advocate,


Oath Commissioner, Churachandpur & Legal Adviser YPA-Bml.

Daan theih poimohna

Niteng hinkhua ah - Neek-zonna lam, Sepna/Kaam, Business, neek-le-dawn, silh-le-teen, leh I hinkhua banglam peuh ah Daan in ahon kaan in ahon vaihawmkhum vek hi. Tua i niteng hinkhua a I khosak khohei na ah, daan tuamtuam S.No. 1. Kigolh guukna (Bribery) 2. Obstructing justice/ False witness 3. Adultery 4. Rape 5. Kidnapping 6. Murder Offences Laws of the Bible

YPA BUNGMUAL UNIT

Exo. 23:8- Thilpiak na lading Sec.213-215 of IPC ahikei.Deut.16:19-Thilpiak laken; Pau.17:23- Mi gilou in bribe a la. Exo.23:1,2,6-Theipih taklou, Secs.193-211 of IPC thukhen heikoi ding in omken; Lev. 19: 15- Diktattaka vaihawm ding a gen Exo.20:14-angkawm ken; Sec.497 of IPC Deut.5:18; 22:22-29- Mi pasal neisa luppih ken; Lev.20:10 Deut.22:25-29 Sec.376-377 of IPC Exo. 21:16-Mi gu, juak, mat-sihsak Sec.363-369 of IPC ding Deut.24:7-Kidnapper-die. Exo.20:13-Tualthat ken 21:12; Sec.302 of IPC Gen.9:6-Sisan suah mi, min sisan suah ding.

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

104
S.No. Offences Laws of the Bible Laws of the Land

7. Theft 8. Cheating 9. Wrong measurement 10. Transfer of Property 11. Tort - Compensation

Daan kichi a tamluat ziakin, tuhun in eilaka dia poimoh biik deuh hi a ka theih te tam loulou gensuk zek lehang ka chi hi. GAM (INNMUN/LOUMUN) THOH KISAI THEIH DIA HOIH

Exo.20:15 Guken 22:1-12-Various kinds of theft Lev.25:14 Lei/juak ah khem ken; 19:13-Na insak/inkhang khem ken Lev.25:14- Lei/juak ah khem ken; 19-35-36 Bukna/Tehna dik nei un Deut. 25:15-16 Tehna diktak nei un Jer. 32:9-14 - comply formalities Exo.21:18,19,32 (Kisual a) Khutkhelh na lam a gen.

Secs. 264-267 of IPC T.P. Act., 1882 Workmans Compensation Act, Motor Vehicle Act.

Secs.417-420 of IPC

Secs.379-382 of IPC

Gam Kilei/kizuak na lehkha register ngeingei ding ahi: Inmun/Loumun kizuak/lei toh kisai a I chindan tangpi uh laidal khat pe-peuh a thu tamlou gelh in witness toh suaikai a huai tawia Patta a min khengsak chih khawng ahi. Daan in, thil a taang theilou (immovable property) te neitu kikhekna (transfer of ownership) tengteng register ngeingei ding chi - Register kei leh tua neitu kikhekna (transfer) pen pom theihlouh ahi chi a, lai kigelh maimai pen in gikna (evidentiary value) neilou chi hi. Huaiziak in na kilei/kipiak na lehkha register teitei in na khonung buai louh nading in. Koi a, Bang hun a register ding eita leh? Na gelhni/neitu kikhekni uapan kha li (4 months) in, Na gam om na huaptu Registrar Office ah.

Will gelh toh kisai a mipoimoh te: Will neitu (Author/Testator), A Gou/van te, Huai will a kigelh bang bang a vaihawmtu ding (Executor/executrix) leh huai goute tangding a sehte (Beneficiary) leh Witness mi nih tanbeek a poimoh. Na Will gelh peen na ut leh na damsung mah in na khekthak thei hi. Gou khat tunga Will- khat sanga tamzo nagelh leh nagelh nanung pen zat ahiding hi. Will gelhtu lungsim damsel ahih ngai a, Non Judicial Stamp Paper ahihkeileh Laipuan khatpeuh in agelh theih a, register bawl ngai teitei kei mahleh, register ahoih in a teelhuai. Will khat gelh khin a, adang khat gelhthak na utleh, tua a nanung pen ah, amasa peen na khekna ahihlam gelhtel ding ahi. Panlak dingdan: Na Gou te a list in bawl in- Kuakiang a bang peding chih thei kichian in- Na witness ding te afel chiah Gelh pan in.

WILL toh kisai: Vanneih/Gou te aneitu in asih nungchiang a adeih dandan a omding a hihtheih na lampi khat a om a, huai tuh Will gelhsa a koih ahi. Mikhat in a damlai a, pau khatpeuh a a gou/van neihte hawmjak dingdan a gelh, asih nung chiang a tua Will pen kipholh ding a, huaia kigelh dandan a a goute om ding ahi.

Theih dia hoih: Witness ding in Lawyer leh Doctor ahoih akichiAziak: Lawyer: Will- diklou ahi chi a Court a hekna/chouna omtheih ziakin; Doctor:- Will nei/pe tu, agelh hun a lungsim/taksa damtheihna hoih ahi chih chiantu ding in. Tun Motor/ Gari lam ennawn ni: Mi kuahiam in motor/Gari accident ah si/ damsung poihlong na a tuahleh jangna dopna

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

105
(Compensation) amah/ asungkuan ten a muding uhi. Bangzah eita? No fault liability nuai ah interim compensation, Misi sungkuan ten Rs. 50,000/- leh, damsunga poihlong dia liamna tuak in Rs.25,000/- amuding a, aban ah thiltuamtuam-alohjah/akumjah/adamsung kum dia hisap leh adangdang te et in jangna dopna (Compensation) a nuai (lakh) asim muthei hi. Hiai sum te kuan peding eita? Gari aki insure na company ten a piakding ahi; Gari neitun insurance a bawl kei leh aman a piak ding chihna himai. Hiai zah joujai sum, Gari neitun a liauding puakgik suakthei ahihziak ahi, Solkal in Gari tengteng insurance bawlding achih (Gari insurance bawllouh te mat/liausak ding ahihna). 3000/-) hiam anih a leng liausak theih ahi. Gari Registration Number neilou heektu leh a hekphal tu tung ah teeng 2000/- apan 5000/- kikal liausak theih ahia; nihvei mat khakna ah kum khat suangkulh taang hiam Rs.5000/- apan Rs.10,000/- hiam ahihkeileh anih a gawtna piaktheih ahi. (Hiai in damlou puakna, damdawi supply na leh kial panpihna thu-kin adia van puakna gari te huap khalou hi; himahleh huaiding a kijang ahihthu Regional Transport Authority kiang ah ni 7 sung a report piakding ahi) Insurance bawllouh gari hektu tung ah kha 3 sung suangkulh khum na hiam teeng 1000/hiam ahihkeileh anih a gawtna piaktheih ahi. Thuneihna neiloupi, phalna bei leh danbanglou tak a gari thagum leh vaulau a laksak tu tung ah kha 3/teng 500/- hiam anih hiam a gawtna piak ding ahi. Gari kisia, mipi mun (Public Place) a koih, lampi thovengtak a paina hih-nawngkai tu kiang ah dakkal khat jeel a teeng 50/liausak ding ahi. Accident gari ahih le-bel Inspection kibawljoh akipan simpat ahiding.

6.

7. 8. 9.

Theihdia poimoh : Gari accident a asi/liam omleh Police ah Report bawlding, Gari lehkha tuamtuam te leh Sihna/liamna a kikepna damdawi lehkha te kaihkhawm a, Motor Accident Claims Tribunal, Lamphelpat, Imphal ah (Manipur a tuahsia/ omte adin) compensation/ Award ngetding ahi. Gari zatna toh kisai a mat/ liausak theihna te : 1. Daan bang a zuihdia thupiak zuihlouh hiam, Daan-le-thupiak kembit tute daal (obstruct) in teeng za nga (Rs.500/-) liausak theih ahi. 2. Mi kum-chinglou leh Driving License neilou te gari heksak tu kha 3 suang kulh tang hiam Rs.1000/- ahihkeileh, anih a gawm gawtna na piak theih ahi. 3. Driving License neiloupi leh Kum chinglou gari hekte kha 3 sung suangkulh akhum hiam teeng zanga Rs.500/- hiam, anihtuak a gawtna piaktheih ahi. 4. Gari taai hat ding tan bikhiah peel a gari hek tu tung ah teeng zalii (Rs.400/-) liausak ding ahi. 5. Zu/ Khamtheih kham kawm a gari hektu kha 6 suangkulh akhum hiam teeng 2000/(Rs.2000) liausak hiam, anih hiam gawtna piaktheih ahi; huan, tuabang khelhna hihmi mat masak apan kum 3 sung a mat-nawn a omleh, kum 2 suangkulh/ teng 3000 (Rs.

Tun Consumer ihih na lam utoh kisai theih tuakte tamlou: Consumer of Goods -Van/thil kizuak te lei a nei thei te ihi uh; Consumer of Services - Siamna tuam biik nei te kepna/kithuah pihna ngah te ihi uh.

I hamphat nate uh: i) I hinna ikepbit ding, tua dinga apoimoh leh kitasam te ki-ningching taka, ahoih pen service/ panpihna/kithuahpih na ingah ding ahi. ii) Tua van/ thil service ingah te ahihna bangtak kan/suichian theih na inei hi. iii) Akisai pih mite/agent te toh iki lemna bangbang ingah/muh ding ahi Atung a kigen I hamphatna tanding bang tanglou a, nelhsiah taka iom leh I lungkimlouh thu Thuneite kianga hek/complaint bawltheih ahi. Kua kiang a Complaint bawl ding eita? Consumer Protection Act in agency thum kiang a I lungkimlouh nathu tun in complaint

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

106
bawltheih achi, tua te: I) District Forum(Consumer Dispute Redressal Forum); II) State Commission leh, III) National commission te ahi uh. Bang chi a kisak leh bang chi pat ding ahia? Na thillei/ kisai khakna uh lehkha te na pansan ding in a poimoh dia; mi khat, pawl, agency, firm, Association, Organisation, Sorkar/ Government in a gelh thoh in atunga kigen thuneitu te kiang ah hekna/complaint bawl in Compensation a ngenthei ahi. leh midang siatna ding leh poiding geenna ding freedom inei tuankei; - Association/Organisation ibawl thei a himahleh thilsual bawlna ding in leh muanna leh bitna ding hilou leh khotang a dinga poi hihna ding in kikhopna leh pawl bawl phal ahi tuankei; - Freedom of Movement inei a, himahleh mun khenkhat ah dan-le-thupiak/mimal thuneihna te jiak bang in vakkual theih louhna aom; - Daan in hamphatna (Rights and privileges) tamtak ahon pia a, tua te ingah ding bang bang a ingah louh hun in ihaksatna// lungkimlouh na thu Court te ah itun thei ahi.

First Information Report: Thilsual hihna (Criminal incident) a om peuhpeuh chiang in kuahiam in a geen/gelhthoh in thiltung toh kisai Police Station a Officer-inCharge kiang a Report piaktheih ahi. Information na piak O/C in ahon limsakkei leh, S.P. kiang ah agelhthoh in Post a thot ding ahi. Aman a case a suizui hia, or suizui ding in direction a pethei hi.

Sepaih/Police te mat a I om khak leh tua huna theih dia poimoh khenkhat: i) Mat nahih na ziak natheih ding; ii) Mat a na om apan dakkal 24 sunga Magistrate kianga tut/tonpih nahih ding; iii) Amau thuneih nasung a kep nahih sungin Damlouhna na neih leh ki-etkol na ngah ding; iv) Na deih-teel Ukil/Advocate toh kithuzakna na neithei ding. v) Bail a pawttheih ding (Daan phalna chiangah). Daan tuamtuam bangzah hiam igen ta a I hamphatna (Rights) kigen te abuching pumlum (absolute) hilou in bikhiah (limitation) nei ahi chih theih a poimoh hi. Etsakna dingin: - Right to Freedom of Expression inei a himah leh midang siatna ding leh poiding geenna ding freedom - Right to Freedom of Expression inei a himah

Thukhit na ding in I theih ngeingei dia poimoh leh hoih tuh Rights and Duties kichi akikhen theilou khat ahi; Chihbel Duty ineih te ngaihsaklou a I Rights kia deih a ngen chih omtheilou ding, enleng I duty te ahiding bangtak a ihih poimoh ahi. Hiai a tung a igen te thei a zuihding I duty ahi chih thei ni; Daan, huchi om ahihlam kana theihlouh jiaka hichi kha ahi chi in ikilep (defend) theikei ding; kuapeuh danthei a pom ihih jiak un. Kakipak e ! BIO-DATA
1. Name : Ginsianlal Naulak 2. Fathers name : N. Ginneng 3. Mothers name : Ngulzaniang 4. Birth place : Hanship Village, Thanlon Sub-Divn., CCpur. 5. Ednl. Qualifications : B.A., LL.B. 6. Profession : Advocate. 7. Permanent Add : Bungmual (Newlane Lamka, CCPur. Dist., Manipur. 8. Present Address : T/IV, QTR.No.E/20 Lamphelpat P.O. & P.S. Lamphel, Imphal West Dist., Manipur 9. Family Detail : Wife Manzakim Son - N. Thangthianmuang N. Khamlawmsang 10. Brothers & Sisters : 3 + 3
Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

YPA BUNGMUAL UNIT

107

Lungsim Damdawi
Agelh: T.Kaizagin Hausa Veng,Bungmual
1. Mihing tuh a zum(zakta) chiang in a san a, Ahehchiang in a sandup a, A lau chiang in a eng a, A thutak chiang in a buang a, A lungsim apaitang lai in a ngou a, Bangmah lunglutna tuan a neihlouh chiang in zia a nei kei. 2. Nangmah a thil om tengteng ahoih thei pen in zangkhia in. 3. Pathian in a hon siam a, ei mah iki ngaisang lawzel uh. 4. Paukam leh awmdan kituak sakin. 5. Mahni sepkhiak sang a tamzaw zang-gai mite migenthei ahi uh. 6. Vangpha na kisaknate mi khenkhatte zar zou na hi kha di e. 7. Dikloutak a sum tampi hui sang in i neih sunte diktak in zang siam lehang Insung le a chidam zaw ding. 8. Na hinkhua tangthu gelhtu nangmah na hi a, lei leh van kumpi ma a na dinpih ding ahi ngal a. 9. Thadah sang a lianzaw nguina a om kei. 10. Lamet neilou ten beidawtna ding leng a nei-se kei uh. 11. Tuailai hun in kuamah siphut thei ding in aki gingta kei uh. Sithei phut hina pin. 12. Bangna ut pen a? honchi le uh kintak in inveng hoih neih kachi pah ding(Makedonia) 13. Zuaugen ichihzaw mahni masialna ziak ahi pen. 14. Pian leh sih in damdawi a nei kei. 15. I pau maimai in leng hun apai ngeina dan in ana tai dundun hi. 16. Mite khelhna ngaidam theilou in apaina ding vangam leilawn a susia. 17. Pathian hehpihna ziakin ahon simmawhte zong i ngaidam thei. 18. Khelhna a na bual lai in Pathian in na bantang a hong kai-khe ding in gingta ken. 19. Melma sialpuk ahong thounawn sek a, ahihziakin hoihtak a kilepna bawlpih tuh ahong thounawn ngei kei. 20. Mahni hihnop leh lunglutna lam thilte hih a, ahihziak a leiba kiguan ding zen a bel nuamtatlouh. 21. Banghiam hih a buai gige ten lungkhamna ding hun leng anei kei uh. 22. Huatna tuh Namtul bang a mi hihsethei ahihlamtak thei a kepsawtlouh. 23. Thumang ding in kingaineu in, nang leng khatvei-tei thu petu a hong pang ding na hi. 24. Khristian hoihtak tuh inveng hoihtak leng ahi nak. 25. Khawvel pumpi liing sak mite amau khawvel in ahihlin dia kiphallou mite ahi uh.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

108

Flash back: Bungtui Vangkhua

- Stoney Hauzel

Bungmualians :

A jack of all trades


Tumging: I maimai kei sam uh! Hun sawtpek lam akipan in tumging ngaina mahmahte ihi chih theih ding in mahni khawmkhawm in ahun tawh kituak dan in vanzat bawltawmte zang in tumging leh lasak ana hihtou ua, biakin leh kipawlkhawmnate ah mi sulimtu in ana pang zel uhi. 60s hun lai a Pathian Itna La a Sapawl(PILAS) chih minvuah in aw leh tumging tawh khua leh tui ana chawm PaKhamthawng,Ps.Zasuan leh alawmten pelhkhuang leh vanzat bawltawm parcelbawm double bass dia kibawltawmte zang in siamtak in zaila ana awi uh. Huchibang bawk in, 70s & 80s hun lai vel in ei khaw mi mahmah leh ikhua pansan in The Twins kichi BK Swanno leh Leo/ Kesto Khampu ten ana pankhia ua hiai band in i gamsung kia hilou in gamdang tanpha ah minthanna ana ngah uhi. Tuni

tan in singer Khampun asak late Living next door to alice leh Ngaih gibang khen di nalel chihte mite lungsung ah thamden lai. Band member: Singer Leo Khampu & Lianpu, Lead Guitarist Sonpu, Basis Jamthianlal, drummer Tunkhanthang. Amaute nung ah The Skylark kichi Singer Liani, Basis Khamginthang, Lead Jose Mangpu, Basis Nengkholian, Drummer Khenthangte hong kipan nawn ua. Khawkim

khawkiang ah minthang man mahmah uhi.Himahleh laisimna ziakin saupi bel tung manlou uhi. Program zatna tuamtuam ah mi sulimtu leh kithalawp saktu in naktak in nakizang uhi.

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

Limchin: Tulai sang mahin leng nidang in limchin a kisuklim ana nakbawl mahmah uh achi uh. Adiakin Khristmas leh kum thak hunte in michih in nuamtak a azat ding uh deihna in hihtheih dan chi tuamtuam zang in limchin ana bawl zel ua phalbi khawvawt nuai himahleh enkheukhou mai uh hihtuak. Hiai a i muh Jesu pianna thu limchin a lai a puanngou silhPa Pumkam akiang ate Rome sepaih Zasuan leh

109
ama ua tu angelte Chingnu & Chingnou (amunSchool mun lui). khuaivazu peikhiakna khawl ana bawl. Hiai khawl pen tuni tan in khuava khawi ten zanglai uhi. Frame bawlna- Kawngkhak frame mistry ten thadam taka abawlna ding uh vanzat feltak 1997 kum in sik zang in ana bawl khia hi. Sang hekna khawl- Buhman sang, buhpi sang, vaimim sang hekvuina ding in sik mah zang in khawl kizentak khat 1998 kum in ana bawl nawn hi. Hiai khawl pen tuni tan in Pi Zaniang in abawngte ann ding hekna in zangden lai hi. Tuikuang Lawng(Motor boat)- Kum 2006 a Mata Dam hawng kidil lai in hiai mun

Khutsiam silbawl: Pa T.Langgin Newlane The Zomi Inventor & Disco very chih hial a ana om, pahtaknalai pawl tuamtuam in ana piak un ama khuak leh theihna zang in khawl chi tuamtuam na pankhia a huaite tuni tan i mi tamtak in nekmuhna in kizang hi. Amuhsuahte: Khauzialna khawl- Nupi ten baihlamtak a siam gatna khau azialna ding un sing leh gua zang in khawlneu khut a sep 1964 in Lawibual a aten laiin ana bawlkhia. Tuibuk khawl-Khawvel a om ngeinailou Tuibuk khawl tui luang zang a buktepna 1972 in ana bawlkhia a, hiai khawl zang in tuibuk a sum muhna hoihtak ana suah hi.Hiai tuibuk khawl zang in tuni tan in innupi ten tuibuk tep in sum dawnna in zang uhi. Hiai tui luanglai zang a buktepna banah 1975 in electrict zang a tuibuk tepna ana bawl khia hi. Hiai pen ahihleh kawlphemei aginatlouh ziakin kizang taktak nawnlou hi. Buhvuakna khawl- 1990 kum in buhvuakna khawl gari part tuamtuam te lemkhawm in ana bawl khia hi. Hiai khawl zang in mun tuamtuam ah buhvua/zep a kilawh in ana kuan a, i khawmi tamtak in anungzui in sum muhna in ana zang uh. Huainung in buhvuakna tawh kithuah a atnang khawl bawlsawm in kipan a himahleh, sum lam haksatna ziakin taksuah zoulou hi. Sikkhu khawl- Kum 1993 in Inbawlnang, insung vanzat tuamtuamte bawl nang a mistry te vanzat ding pawimawh mahmah sikkhu khawl in ana bawl khia hi. Khuava zu peikhiakna khawl- 1996 kum in khuava khawi ten a zu baaihlam tak a apei khiakna ding un

a nekmuhna(service ding) a zat ding in sing,sik leh engine(motor) zang in Tuikuang Lawng hawn bawl khenawn hi. Hiai Tuikuang Lawng Dam a hunsawttak a service nung in tawpsan in tun a lawng pen Zogam Museum Thangzam Road ah mipi ettheih ding in kawih hi. Sikkhau phan- Ps. Khamminthang @ Thanga in adamlai a ana patkhiak Thanga Wirenet industry dai umna leh thil dandang a zat ding in sikkhau zang in len(wire net) ana phan a, sum muhna ding hoihtak ana suah hi. Tuni tan in hiai nasepna asangrampa L.Manga Zoar Veng in sunzom zel in atuk

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

110
akhal chih omlou in sik dai sik len bawl in mun tuamtuam anai leh gamla ah thawnkhe ziahziah mai dan hin maw. Mistry - Innbawlsiam Kengpu product gahsawn khang sawnsawn in kuadang kullou chihtheih khawp in ikhua a kipan inn bawlsiam cement mistry tamkhawp tak kineita. Amaute nuai ah mi tamtak in nna muhloh in inkuan vakna, nekmuhna in nei uh.

YPA BUNGMUAL UNIT

Kimawlna- I theihchiatsa mahbang in kimawlna tawh ina kizuitou den uhi. I khua akipan in State aiawh in kimawlna chi tuamtuam ah State dang a kimawlna didng mi na sawlkheta uh. Amaute: David Vumsuanmung Volleyball, Lalzarlian Kabbadi, H.Chinsianmung Football Sub Junior ah ana kuan ta ua, mi dangdangte trial tan tung bang, trial zou himahleh lemtanlouhna ziaka kuan khe theilou chih bang ki-omtham kha hin maw! Khut nasepna- Hiailam i gen chiang a amah pel a thathak lathei kiomlou Pu Jamdoupau in singhuan gam hactre bangzaha anei a, kawltu huan bawl a kum teng a sum asing asing a luakkhe ziahziah mai. Ngakul lam chileng lah midangte asang a thupi zaw a sanggam agen a lian nei zawmah. Hiai mun a a nga khawite zuak in sum tam taktak muhlawhta hi. Siam gatna- Niteng khawsakna changkang saktu leh nek muhna in Nu Chingngaihlian Zoar Veng in siam gan khawl zang in puan gatna ana bawl a, puan tampipi mun dang

ah ekspot khe ziahziah mai dan ahi. Tuisiang khawl- Pa Nangkhogin in khawpi dangdang ate a sang a siangthouzaw leh limzaw tui hihsiangna zang in Lamka khawpi vak din nasep ana pan. Hiai nasepna tungtawn in sum tamtak adakkal adakkalin kaikhawm ziahziah maita hi. Tuateng banah, i khawmi tampi petmah sam bawl siam, maizut siam, laisiam i gamsung leh khopawlam ah kithehzak in kiomta. Munchih mualchih ah mite theihphak leh suan tham ching ki-om zouta hi. Tuateng bek hilou adang zong omlai. LP Arts: Khutgelh siam S.Jaamkhanlal Lnv in a dawr Llv a pan in Mualsuang, signboard, No.plate leh adangdang gelh in sepzoh senglouh nna nei gige a inkuan khawsakna leh neih leh lam ah nasatak in kidomkangna suak. Toupa Thupha!

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

111

YOUNG PAITE ASSOCIATION : BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Celebration


Ani- 21 January 2013 ( Seppatni )
SUB COMMITTEE

1. Chairman 3. Secretary 5. Finance Secy. 7. Treasurer 8. 9.

: V. Vungzapau : N. Chinzabiak : B. Gouthang : N. Khamginthang

2. Vice- Chairman : Paukhenmung 4. Asst. Secretary 6. Asst. Fin. Secy. : K. Nangkhanlang : NangmuansangLethil

Members : i) SingkhanmangUnit President Ex-officio iii) KhamkhanthangValte v) K. Thonzakam vii) Velthianlal ix) Zambiaklal Information Secy.

ii) H.JemkhanthangUnit Secy. Ex-officio iv) Chinsianmung vi) P. Ginthianmung viii) Tabitha

Vengchih apan memberte: i) Lamlianveng: (a) Nungkhankhual; (b) Niangthianhoih; (c) N. Lunching; (d) Biaklun. ii) Newlane: (a) Jambiaklal Tunglut; (b) Chingneimawi. iii) Lai veng: (a) Vungngaihlian; (b) Tunminthang. iv) Lennuam veng: (a) Ngaihching; (b) Ginthianlal Naulak. v) Hausa veng: (a) Paubiaklian; (b) Ningthiannem vi) Siloam & Colony:(a) Biakhuaisiam; (b) Manthiannem (c) K. Siamboi; (d) Haugouching. vii) Zoar veng: (a) Khamkhanmuan; (b) Lianlalsuan; (c) Lianchiin; (d) Lianzamuan

Chief Guest: Pu Phungzathang Minister (Health & FW/GAD/CADA) Functional President: Pu Vungzagin Valte Parliamentary Secretary(Hort. & SC/CADA) SUANGPHUH HONNA: Chief Guest Magazine honna: Functional President

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

112

SEMINAR PAPER

Ginlianlal Buhril
Director, Corporate Governance, Universal Business School, Mumbai

ROLE AND RESPONSIBILITY OF OUR YOUTH AND SOCIETY


(ENTERPRISING INDIVIDUALS IN A VIBRANT SOCIETY)

are our strength. Our best days are ahead. Our greatest glory is not in never falling, but in rising every time we fall.(Confucius) The greatest discovery of my generation is that human beings can alter their lives by altering their attitudes of mind. (William James) Looking at our youth I am reminded of two incidents in the Bible. 2 Samuel 1:25 How the mighty have fallen in battle. Jonathan lies slain on your heights. New Living Translation (2007) says: Oh, how the mighty heroes have fallen ! Stripped of their weapons, they lie dead. 2 Samuel 3:34 Your hands were not bound, your feet were not fettered. You fell as one falls before wicked men . And all the people wept over him again. Gods word Translation (1995) says: The King sang a funeral song for Abner. Should Abner die like a godless fool ?

ur world around us surges Duties vie for all our time, our energies, our care; But greater duty urges.Dont pass by a hurting heart whose burden we may share. Gustafson What God the Father considers to be pure and genuine religion is this: To take care of Orphans and Widows in their suffering And to keep Oneself from being corrupted by the world. James 1:27 (The Holy Bible). This paper is a war on attitude. Attitudes are habits of thinking. First we form our habits, then they form us. Set right the attitudes; the role and responsibilities follows. This is the way of life on planet earth. Very consciously we make a sincere attempt to use the Bible (the Book of Books) and use live examples to explore what ills our youth and society and infer suggested responses in the form of this will we do, if God permits. (Hebrews 6:3). INTRODUCTION: Is it possible to face life difficulties with enthusiasm and zeal ? Indeed, it is possible. Attitude and Pride matters ! It is still possible to be mentally, physically, emotionally and spiritually sound and strong. Nature and nurture can produce character, competencies and contribution. Passion, creativity and personal fulfillment

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

Case Study 1: Is your Bucket dipping ? The Grandfather of Positive Psychology Don Clifton and grandson Tom Rath wrote a Book in 2005 titled: How Full is your Bucket ? Negativity kills. Page 17 19 is devoted to the study of 1000 American Prisoners of War detained in a north Korean Camp following the Korean War.The findings by Dr. William E.Meyer are soul-stirring and disturbing. One, no soldier ever tried to escape. Two, these soldiers regularly broke rank and turned against each other. Even sometimes forming close relationships with their North Korean Captors. Three, released to a Red Cross group in Japan they were allowed to phone loved ones to let them know they were alive. Very few bothered to make the call. Four, upon return-

113
ing home, the soldiers maintained no friendship or relationships with each other. These soldiers were suffering from a disease of extreme hopelessness. Or give-it-up-ites . They were passive. They really lack resistance. They have completely surrendered. Both mentally, physically, emotionally and spiritually. there are people. Where there are people, there is God. Where there is God, nothing is missing. How big and how powerful is your God ? How much do you involve this young man from Nazareth in your life ? Is Jesus Christ your master and you His servant ? Is the Holy Spirit your Comforter and Teacher ? Is the Cross of Calvary your daily focus ? Great men and women 15 times better than you and me have followed this Principle and have not regretted them. Your life is a gift from God. Your life is precious in Gods eyes. Is it precious in your eyes ? HISTORICAL PERSPECTIVE: June 15, 1935 saw the birth of Young Lushai Association (YLA) later named the Young Mizo Association by the Christian Welsh missionaries and pioneer Mizo Christians. Ms. Katie Hughes (Pi Zaii) and Rev. David Edward (Zorema Pa) were the first Vice-President and Treasurer. Motto were (a) Proper utilization of leisure time (b) Reverence for a good Christian life and (c) Striving towards a holistic development of the Mizo society. Valued themes (1983-2012) were cleanliness, focus on manual labour, reformation of social life, selfreliance, fight against substance abuse and intoxicants. Significant achievements include safeguarding Mizo tradition, promotion of Sports, control Drug trafficking, vigilance on Election, reforming social life, control HIV/AIDS, promoting Education, caring mentally challenged/different or building houses for widows. Along with the YMA our very own YPA has always been the backbone of the Government. YPA has not only achieved whatever has been listed above, but creatively done much more. Paite EHoly Bible online being a feather in the cap of Young Paite Association (YPA). Our best days are ahead. From 1948 when the Evangelical Convention Church (ECC) was established at Pherzawl to the birth of the Paite Tribe Council in June 27, 1049 and the Young Paite Association (YPA) founding on March 3, 1953 we have come a long way. ROLE AND RESPONSIBILITY OF OUR YOUTH AND SOCIETY: For the sake of convenience and understanding our theme much better society shall be defined as a community of people sharing customs, laws and organization. A people that values its privi-

Theme for discussion: How capable are we in resisting the designs of the evil one and his instruments ? Losing isnt fatal. Winning isnt final. (Don Shula) To prevent our Bucket dipping we must make best friends and give unexpectedly. We all need full buckets. Search for early traces of talents. Strengthen physical and mental health. No more self-criticism please. The tragedy of life is not death, but what we let die inside of us while we live (Norman Cousins). As a man thinketh so is he. Be yourself. Who else is better qualified ? (Frank S.Giblin II) If you dont prize yourself, who will ? If you dont think well of yourself, why would anyone else ? Every man is the maker of his own fortune. For as he thinketh in his heart, so is he. (Proverbs 23:7) For in every work that he began in the service of the house of God, and in the law, and in the commandments, to see his God, he did it with all his heart, and prospered.(2 Chronicles 31:21) Ask, and it shall be given you. Seek, and ye shall find. Knock, and it shall be opened unto you.(Mathew 7:7) This is the day which the LORD hath made. We will rejoice and be glad in it. (Psalm 118:24) If one advances confidently in the direction of his dreams and endeavors, to live the life which he has imagined, he will meet with success unexpected in common people. (Henry D.Thoreau) If we all did the things we are capable of doing, we would literally astound ourselves. (Thomas A.Edison) Take a hard look at what you truly expect to get out of life, because that is what you will get. It is not how much we have, but how much we enjoy that makes happiness.(Charles H.Spurgeon) The length of my life is influenced by how I take care of myself. The quality of a persons life is directly proportionate to his/her commitment to excellence. (Lance Lombardi) It is a funny thing about life, if you refuse to accept anything but the best, you will get it. (Somerset Maugham) Where there is hope,

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

114
leges above its principles soon loses both. (Dwight D.Eisenhower). A free society is one where it is safe to be unpopular. (Adlai E.Stevenson). The term Enterprising would mean showing initiative and resourcefulness. The method of the enterprising is to plan with audacity and execute with vigor. (Christian NestellBovee). The term Responsibility would mean having an obligation to do something. The price of greatness is responsibility. (Winston Churchill). We are made wise not by the recollection of our past, but by the responsibility of our future. (George Bernard Shaw) In dreams begin responsibilities. (W.B.Yeats). The term Role would mean the characteristic and expected social behavior of an individual or function assumed by an individual. Of all the roles I have played, none has been as fulfilling as being a mother. (Annette Funicello). I choose my roles carefully. (Catharine Deneuve) There are lots of different reasons to choose roles. (Damian Lewis) We shall make an attempt to approach these terms from the perspective of desired expectations by our society members and shareholders. How do we multiply the number of guardians in our society ? How do we instill that sense of ownership in all living souls in our society ? Customer friendly, environment friendly, result oriented and all aware of which direction we are moving. All our set-up must step up as vehicle for grooming our young for leadership. LIFE IN THE 21ST CENTURY: Life in the 21st Century is a continuous journey of rebuilding broken walls/things, repairing our life and lives of others and reviving process and system that works. The master carpenter repairs our lives till our death.Two men look out through the same bars; One sees the mud, and one the stars (Frederick Langbridger). There is no security on earth. There is only opportunity (General Douglas MacArthur) Jim Collins Book (2009): How the Mighty Fall and why some Companies Never Give in talks of how- Great companies can stumble badly and recover. Decline can be avoided. Decline can be detected. Decline can be reversed.Every individual or Institution, no matter how great, is vulnerable to decline. There is no law of nature that the most powerful will inevitably remain at the top. Anyone can fall and most eventually do. Decline, it turns out, is largely self-inflicted. The path to recovery lies within our own hands. We are not imprisoned by our circumstances, our history or even our staggering defeats along the way. As long as we never get entirely knocked out of the game, hope always remains. The mighty can fall, but they can often rise again. Remember the first line of Leo N Tolstoy novel Anna Kerenina: All happy families are alike; each unhappy family is unhappy in its own way. The five stages of Decline are- one, poor decisions and low discipline. Two, undisciplined pursuit of more. Three, low accountability and risk. Four, leadership failure. Five, Irrelevance, collapse and death. Recovery process starts with being good to great with right people in key seats. People who accept responsibilities. People who fulfill their commitments. People passionate about their work. People who display window and mirror maturity. One, who then what. Two, confront the brutal facts. Three, obsessive passion for the customer. Four, culture of discipline. Five, create value. To make the society vibrant, noble and enterprising the responsibility of our youth is tremendous. Our society need responsible youth. We do not need lazy youth. We do not need careless youth.

We do not need indifferent youth. We do not need reckless youth. We do not need short-sighted youth with jaundice eyes and see everything through a tunnel vision. Neither do we need drunken or drug addicted youth. We need our youth to understand what direction they are going. Christ-driven, Calvary-Cross addicted and a friend (for life) of that young man from Nazareth. It has been universally acknowledged that if youth understands his responsibility a large number of crimes would come down in a single day. A responsible youth is better than 1000 irresponsible youth. Careless youth never ever understand his responsibility. This is as peculiarly difficult as waking up one who is never asleep. WHAT ILLS OUR YOUTH AND OUR SOCIETY ? I) Love-deficit. Apostle Saint .Paul letter to Philemon (verse 4 & 5) commending upon Philemons Love and Faith states: Brother Philemon, every time I pray, I mention you and give thanks to my God. For I hear of your love for

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

115
all ofGods people and the faith you have in the LORD Jesus. Is love deficit what ills our society ? As simple as no love for others. Most times no love even for oneself. No care for others. No care for oneself. Philemon 1:7 says: Your love, dear Brother, has brought me great joy and much encouragement. You have cheered the hearts of all of Gods people.The carelessness of some of our youth is simply frightening. Our youth appears to have stopped thinking. Suggested response: One, allow Love to abound Two, less of selfishness would helpThe son of God Jesus Christ says: Vs. 34 A new commandment I give unto. That ye love one another; as I have loved you, that ye also love one another. Vs. 35 By this shall all men know that ye are my disciples, if ye have love one to another.(Gospel of Saint John Chapter 13) John the Baptist, speaking of Jesus, says: Vs. 30 He must increase, but I must decrease. (Gospel of Saint John Chapter 3) 2) Inability to handle relationships. Cultivating relationship with God, Jesus Christ, Holy Spirit, devil, father and mother, brothers and sisters, girlfriend/boyfriend, relatives, authorities above us, leaders in community, society, Church, State or Nation. Maintaining and handling relationships is a master art and skill very few of us are good at. Networking is equally and significantly important for all of us. We must open up to others and those in need of us. Suggested response: One, Practice forgiveness Two, Practice dying Forgiveness is a great act of spirit and personal courage. Forgiveness is one of the best ways to elevate the quality of your life. Mark Twain wrote: Forgiveness is the fragrance that the violet sheds on the heels that crushed it. Forgiveness help you regain your energy, enthusiasm and peace of mind. Plato was asked to summarize his lifes work: The Dialogues. He replied- Practice dying. Have a living funeral to remind yourself that you are mortal and that the best time to live a richer, wiser and more fulfilling life is now. clumsiness in dealing with our customers in the form of loved ones and close family friends clouding our existence. We need each other. We need one another to deal with adversity, understand the meaning of life, understand the value of self-improvement, know the importance of helping others and to form a strong character. Suggested response: One, Be humble Two, Selflessly serve.

One of the traits I respect most in people is humility. The tree that has the most fruit is the tree that bends to the ground. Indeed, it does require great maturity and courage to selflessly serve others. The people whoknow the most, who have achieved the most and who have lived the most are the people closest to the ground and the most humble. Practicing humility shows that you respect others and reminds us that there is so much for us yet to learn. And that you are a great listener. Albert Scheitzer said: There is no higher religion than human service. The ancient Chinese believed that a little fragrance always clings to the hand that gives you roses. All great personalities of the world have asked themselves this question: How may I serve ? They have abandoned selfish lives for selfless lives. In doing so, they have found all the happiness, abundance and satisfaction they desired. While traveling across India by train, Mahatma Gandhi had one shoe fell to a place on the tracks well beyond his reach. He removed his other shoe and threw it where the first one rested. His service ethic being now the poor soul who finds the first one will have a pair that he can wear. 4) Idea-deficit.Life demands that we be creative (you worship a creative God isnt is so ?) and courageous. You thrive on ideas on all that you touch and do. Ideas deficit produce laziness and indifferent attitude to everything around you. No respect to self. Certainly no respect to any mortal being. Your monkey mind need to be cured. Your mind is like an unchained monkey rushing from place to place or in ten different places at any one time. The essence of knowledge is, having it, to use it (Confucius) The higher you climb in life, the more you could see. The higher you go in life, the happier you

3) Pride and arrogance. All that I have personally seen makes me wonder whether our self-imposed pride and arrogance in the form of pseudo manliness (our women calls this kipasalsahtalua) or

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

116
would be. How you feel depends largely on how you view your situation. Spencer Johnson Book: Peaks and Valleys (2009) begins with the statement: The real voyage of discovery consists not in seeing new landscapes, but in having new eyes (Proust).Peaks and Valleys are connected. The errors you make in todays good times create tomorrows bad times. And the wise things you do in todays bad times create tomorrows good times. The path out of the Valley appears when you choose to see things differently. Between Peaks there are always Valleys. A Plateau can be a time for you to rest, reflect and renew.A personal Peak is a triumph over fear. Get outside of yourself: At work, by being of greater service. In life, by being more loving. Is your Valley fear ? Suggested response: One, Focused reading Two, Build a library of books The best way to cure your monkey mind is through focused reading. What will emerge is a clearer and quieter mind. A quieter mind will unlock the fullness of your minds potential. To get the best from life, you must be completely present and mindful of every minute of every hour of every day. Albert Camus says: Real generosity towards the future consists in giving all of what is present. Build a library of heroic books. Asked in an interview what his biggest regret in life was, talk show superstar Larry King says: I should have been better rooted in the great books. Be selective in the books that you read. Let your mind drink deeply from the works of Epictetus and Confucius, study the poems of John Keats, Alfred Lord Tennyson and Emily Dickson, read the novels of Leo N Tolstoy, read the writings of Mahatma Gandhi, Albert Einstein and Mother Teresa. Connect with the works of great minds. (5) Low esteem. Mack R Douglas Book: How to win with high self-esteem (1994) talks of taking charge of your mind and controlling your conduct. Page 43-44 talks of why you deserve high self-esteem: One, you are a miracle of God. Two, you are of value because you exist. Three, you have abilitiesmany untapped- lying dormant, but nevertheless available. Four, with every achievement, you prove your abilities. Delight in your accomplishments. Five, your only limitations are in your own mind. Set your goals. Work your plan. Make your commitment and prove your worth. Your diamond mine is between your ears. Suggested response: One, Start living Two, Increase your value These are exciting times to be alive in the history of the world. You have the choice to seize the boundless possibilities that every day presents. Stop complaining. Start living. The people who get on in this world are the people who get up and look for the circumstances they want, and if they cannot find them, make them. Make wiser choices about the thoughts you will allow to enter your mind, the attitude you will bring to your days and the way you will spend the hours of your time. Rudyard Kipling words are: If you can fill the unforgiving minute with sixty seconds worth of distance run, yours is the earth and everything that is in it. In the new economy you now find yourself in, you will be compensated not by how hard you work but by how much value you add to the world around you. A brain surgeon is paid more than a McDonald employee. Become a more valuable person. Acquire skills no one has. Read books no one else is reading. Think thoughts no one else is thinking. To get more from life, you need to be more in life. (6) Self-discipline.The people who succeed are those who have the self-discipline to develop themselves. You must take responsibility for your own development. Today a reader. Tomorrow a leader. (W.Fusselman) Make your life an unfolding greatness. To thine own self be true.(William Shakespeare) Have the daring to accept yourself as a bundle of possibilities and undertake the game of making the most of it. (Henry Emerson Foodick) To become what you are capable of becoming is the only end of life. (Spinnza) An invincible determination can accomplish almost everything (Thomas Fuller) The right man is the one who seizes the moment. (Goethe) Defeat never comes to any man until he admits it.(Joseph Daniels) There is no limit to what you can do if you do not care who gets the credit. Suggested response: One, strengthen mental and physical discipline.Two, improve emotional and spiritual discipline. Case study 2: The Obedient Rechabites The Book of Prophet Jeremiah Chapter

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

117
35 Vs. 1 The word which came unto Jeremiah from the LORD in the days of Jehoiakim the son of Josiah King of Judah saying vs. 2 Go unto the house of the Rechabites, and speak unto them, and bring them unto the house of the LORD, into one of the chambers, and give them wine to drink. vs. 3 Then I took Jaazariah the son of Jeremiah, the son of Habazinah and his brethren and all his sons, and the whole house of the Rechabites. vs. 4 And I brought them unto the house of the LORD, into the chambers of the sons of Hanan, the son of Igdaliah, a man of God, which was by the chamber of the princes, which was above the chamber of Maaselah, the son of Shallum, the keeper of the door. vs. 5 And I set before the sons of the house of the Rechabites, pots full of wine and cups, and I said to them, Drink ye wine. vs. 6 But they said, we will drink no wine; for Jonadab the son of Rechab our father commanded us, saying, ye shall drink no wine, neither ye, nor your sons for ever. vs. 8Thus have we obeyed the voice of Jonadab the son of Rechab our father in all that he hath charged us, to drink no wine all our days, we, our wives, our sons, nor our daughters; vs. 14 The words of Jonadab, the son of Rechab, that he commanded his sons, not to drink wine, are performed; for unto this day they drink none, but obey their fathers commandment. vs. 16 Because the sons of Jonadab the son of Rechab have performed the commandment of their father, which he commanded them: but this people hath not hearkened unto me. vs. 19 Therefore, thus saith the LORD of hosts, the God of Israel, Jonadab the son of Rechab shall not want a man to stand before me for ever. (7) Time Management. We simply cannot compromise on this precious component for our success. Suggested response: One, Sleep less and get up early Two, Master your time Akbar the Great and Thomas Edison have the rare ability to thrive on only four hours of sleep daily. Thomas Edison very words were: Sleep is like a drug. Take too much at a time and it makes you dopey. You lose time, vitality and opportunities. The quality and richness of your sleep counts. Not the quantity. The amount of renewal your body receives count. Henry Wadsworth Longfellows wise words are: The heights by great men reached and kept Were not attained by sudden flight But they, while their companions slept, Were toiling upward in the night. I strongly advocate the 4:30 am to 4:30 pm real time for people of north-east India. Getting up early is a gift you give to yourself. This habit will surely transform your life. This habit will surely help control your day by having one quiet hour for yourself during the most crucial part of your day: the beginning. Commit yourself to managing your time more effectively. Develop a keen sense of awareness about how important your time really is. Do not let people waste this most precious commodity of yours. Invest it only in those activities that truly count. Time is lifes great leveler. What separates the people who create great lives from the also-rans is how they use these 24 hours. Issues facing us are absence or disregard for value of time, absence of sound values and ideals, misuse of discipline, misuse of freedom and action without thinking. How do we stop youth smoking, drinking or taking drugs ? How do we stop youth violence ? Personally I would advocate the Formula of Back to the Basics. Fall back on the Family system. The greatest gift parents can give to their children is Enthusiam.(Thomas A Edison). The child wants simple things. He wants to be listened to. He wants to be loved. He may not even know the words, but he wants his rights protected and his self-respect unviolated. He needs you to be there. (Ron Kuptz) Let us define what your child needs. One, your child needs to know I am loved. Love is to act in a manner so that the safety, security, satisfaction and growth of another person is assured. Love is a commitment to treat another person in his highest and best interest. Love is unconditional. A child is a gift of God and must be treated as such. Two, your child needs to know I am capable. Capable to feel and be independent as a person. Capable to excel in everything he does. Capable to have self-worth and self-value and warmly respond to others. Capable to face lifes opportunities and responsibilities. Three, your child needs to know I am able. Able to enjoy the beauties of nature and Gods love and forgiveness. Able to relate effectively with other people. Case study 3:

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

118
FACING THE JERICHO IN OUR LIVES Joshua Chapter 5Vs. 2 At that time the LORD said unto Joshua, Make thee sharp knives, and circumcise again thechildren of Israel. Our heart must be circumcised (Romans 2:29) Our understanding must be circumcised. combat missions and his leadership. He was a POW for 8 years in North Vietnam. Presently he is Professor of Philosophy at Stanford University and author of many books.James Stockdale principle for a courageous life are: One, do not worry about things you do not control. Two, Courage is endurance in the presence of fear. Fear is a coward and flees the moment you face it. Three, You are your brothers keeper. No man is totally free while other men are enslaved. Four, Hatred and all other negative emotions are self-defeating. Four, Self-acceptance is self-value, self-commitment and self-confidence. Self-acceptance comes when we discard the garbage and renew our emotions. Live your life in such a way that when you die the world cries while you rejoice. We live in an age when we have forgotten what life is all about. We can easily put a person on the Moon, but we have trouble walking across the street to meet a new neighbor. We can fire a missile across the world with pinpoint accuracy, but we have trouble keeping a date with our children to go to the library. We have e-mail, fax machines and digital phones so that we can stay connected and yet we live in a time where human beings have never been less connected. We have lost touch with our humanity. We have lost touch with our purpose. We have lost sight of the things that matter the most. George Bernard Shaw last words were: I would like to be the person I could have been but never was. Find your calling. Use your special talents and engaged that in a worthy pursuit. Add value to the lives around you. Bring more of yourself into your work and focus on the things you do best. Mahatma Gandhi says: Be the change that you wish to see most in your world. Robin Sharma in his book: Who will cry when you die, says Once you do that, your life will change. CONCLUSION: The lamentations of Prophet Jeremiah Chapter 3 says: Vs. 21 This I recall to my mind, therefore have I hope. Vs. 22 It is of the LORDs mercies that we are not consumed, because His compassions fail not. Vs. 23 They are new every morning: great is thy faithfulness. Vs. 24 The LORD is my portion, saith my soul: therefore will I hope in him. Vs. 25 The LORD is good unto them that wait for Him, to

We need to see everything with spiritual eyes. We need to see things with Gods eyes. Our decision making must be God-oriented. Make sure your heart is set apart for Christ. Vs. 9 And the LORD said unto Joshua, This day have I rolled away the reproach of Egypt from off you. Wherefore the name of the place is called Gilgal unto this day. Remember Christ and His salvation. Recall your salvation. Remember your life from a sinner to a saint. Remember your life journey of being a servant serving the son of God as your master- for life. Our heart and mind need to get it right. Vs. 11 And they did eat of the old corn of the land on the morrow after the passover, unleavened cakes, and parched corn in the selfsame day. Vs. 12 continues And the ceased on the morrow after they had eaten of the old corn of the land: neither had the children of Israel manna any more; but they did eat of thefruit of the land of Canaan that year. Vs. 13 And it came to pass, when Joshua was by Jericho, that he lifted up his eyes and looketh, and, behold, there stood a man over against him with his sword drawn in his hand: and Joshua went unto him, and said unto him, Art thou for us, or for our adversaries. Vs. 14 continues- And he said, Nay; but as captain of the host of the LORD am I now come. And Joshua fell on his face to the earth, and did worship, and said unto him. What saith my lord unto his servant ? Vs. 15 continues- And the captain of the LORDs host said unto Joshua. Loose they shoe from off thy foot: for the place whereon thou standest is holy. And Joshua did so. Case study 4: SELF-ACCEPTANCE WILL OPEN DOORS WHERE NOTHING ELSE WILL Vice-Admiral James Stockdale of the United States received the nation highest medal for valor, the congressional Medal of Honor for over 200

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

119
the soul that seeketh Him. Vs. 26 It is good that a man should both hope and quietly wait for the salvation of the LORD. Vs. 27 It is good for a man that he bear the yoke in his youth. The Prophet Isaiah Chapter 40 says: Vs. 28 Hast thou not known ? Hast thou not heard, that the everlasting God, the LORD, the Creator of the ends of the earth fainteth not, neither is weary ? there is no searching of His understanding. Vs. 29 He giveth power to the faint: and to them that have no might He increaseth strength. Vs. 30 Even the youths shall faint and be weary, and the young men shall utterly fall; Vs. 31 But they that wait upon the LORD shall renew their strength; they shall mount up with wings as eagles; they shall run, and not be weary; and they shall walk, and not faint. The Prophet Jeremiah Chapter 29 says: Vs. 11 For I know the thoughts that I think toward you, saith the LORD, thoughts of peace, and not of evil, to give you an expected end. Vs. 12 Then shall ye call upon me, and ye shall go and pray unto me, and I will hearken unto you. Vs. 13 And ye shall seek me, and find me, when ye shall search for me with all your heart. Vs. 14 And I will be found of you, saith the LORD. Prophet Jeremiah Chapter 24 Vs. 7 says: And I will give them an heart to know me, that I am the LORD; and they shall be my people, and I will be their God: for they shall return unto me with their whole heart. Prophet Isaiah Chapter 59 says: Vs.1 Behold, the LORDs hand is not shortened, that it cannot save; neither His ear heavy that it cannot hear. Vs. 2 But your iniquities have separated between you and your God, and your sins have hid His face from you, that He will not hear. Prophet Isaiah Chapter 54 Vs. 2 says: Enlarge the place of thy tent, and let them stretch forth the curtains of thine habitations; spare not, lengthen they cords, and strengthen thy stakes. The only thing you and I totally control is our own minds. Mack R Douglas puts it: Plan your joy time. Be the best friend to yourself. Plan your joy time. Give more of yourself in personal and family relationships than you expect to receive and say I will live my life so that the use of my life will outlive my life. And say to yourself: Every day, in every way, I am getting better. The love of God lives in me, the peace of God lives in me, the power of God flows through me; wherever I am, God is, and all is well. The heights by great men reached and kept, were not attained by sudden flight, but they, while their companions slept, were toiling upward in the night. (Henry Wadsworth Longfellow) Christ calls you through His scripture (Mathew 11) today saying: Come unto me, all you that labour and are heavy laden, and I will give you rest. (vs. 28) Take my yoke upon you, and learn of me; for I am meek and lowly in heart: and you shall find rest unto your souls. (vs. 29). For my yoke is easy, and my burden is light.(vs. 30) The holy word of God instruct us to ask, seek and knock (Mathew 7). Ask and it shall be given you; seek, and you shall find: knock, and it shall be opened unto you (vs. 7) For everyone that askethreceiveth; and he that seekethfindeth; and to him that knocketh it shall be openeth.(vs. 8) Your really do need a breakthrough in your life- open up and go for it- now. Christ still listens ! Above all, face life difficulties with enthusiasm and zeal. May your substance, style and space be shared by all. DrGinlianlalBuhril is presently Professor Human Resources & Organization Behavior DirectorCorporate Governance, Universal Business School, Karjat, Mumbai. (www.universalbusinessschool. com) With over 17 years experience in the Corporate world and 10 years in the Academic world. He holds a Master Degree fromJawaharlal Nehru University (JNU-Delhi) and Doctorate Degree in Management from Xavier Labour RelationsInstitute (XLRI-Jamshedpur). BIBLIOGRAPHY
Books and Journals 1. Author unknown (2003).Theres No One Like Jesus (365 Things about Him)2.Clifton.D and Rath.T (2009) How Full is your Bucket 3.Douglas.M.R (1994) How to win with High Self-Esteem 4.Getz.Gene A (2005) The Measure of a Man 5. Maxwell.J.C (2007) The 21st Irrefutable Laws of Leadership 6.Nick.V (2009) Life without Limits 7. Johnson.S (2009) Peaks and Valleys 8.Pande.Ira (2008) Beyond Degrees 9. Robert.K.G (2003) Servant Leadership 10.Robinson.P (2009) Snapshots from Hell 11.Robin.S (2009) Who will Cry when you Die 12.Shiv.K (2009) Freedom is not Free
Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

YPA BUNGMUAL UNIT

120

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

121

PHOTO FLASHBACK

1952 a Saptuamte

Pa Tualzalian-te pata luang lakna

KNP Sinsaktu leh Senior Pawl

Dorcas Road bawlna (Slv)

YPA Lapawl, 1980s

Colony veng, 1970s & 80s

Biakin kongtou (nidanglai)

New Lane veng omma a gam

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

122

Photo Speaks

Pu Khupzanang Bel piakna

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

Photo Speaks

123

Bungmual Platinum Jubilee Suangphuh honna

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

124

Photo Speaks

Diamond Jubilee suangphuh ding lakna

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

125

Lam tuamtuam a lawhchinnna ngahte lungampihna & Vanamahotsava 2012 zatni a Mipi leh Spl.Invitees te singnou suanlai

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

126

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

127

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

128

Hanmual singpi lum pawl

Mualsuang sai pawl

Hankuang bawl pawl

Office bearer, 2011-2013

Publication department

The Samaritan Purse thohlawm antang hawmna a committee om kha teng

YPA Khuangpu omkha te

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

129

Lunglen zen 21 Jan 2012

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

130

Bungmual DENGA Party, 1952

YPA BUNGMUAL UNIT

Diamond Jubilee Souvenir & Annual Magazine 2013

You might also like