You are on page 1of 4

Good Friday Special 2nd April 2021

GILEAD Inkhawmna Hmun : St Georges Church, ABIDS


Pathian Ni Tlai Dar 3:30 PM gileadhmcf@gmail.com
VOL XXI. ISSUE 6 | Hyderabad Mizo Christian Fellowship Thla Tin chhuak Chanchinbu

RINGTU LEH KRAWS


“Pathianin khawvel a hmangaih emem a; chutichuan,a Fapa mal neih chhun a pe a, amah chu tu pawh a ring apiang an boral
lohva, chatuana nunna an neih zawk nan” - Johana 3:16.
Pathian hruaina leh awmpuina a zarah Good Friday dam takin kan thleng leh ta a, a lawmawm hle. He hun hi ringtute tana
hun pawimawh tak, kumtina kan lawm ṭhin leh inhlan tharnahun atan kan hman ṭhin a ni a. Chutih rual erawh chuan, keini
Kristiante hian kan lawm chhan ber pawh hrelo leh a hlutna em em pawh hre lovin, tun hma aṭanga kan lo tih ṭhin dan anih
avanga hmang ve satliah pawh a awm theih awm e. Tin, Isua thihna a ni tih hre chiang em em chung pawha hlut chuang
miah silo leh a awmzia hre hauhlo pawh a awm theih bawk ang. He hun kan lawm hi engnge a nih chiah a, engnge a hlutna
ni ta ang? Good Friday ni hian Lal Isua Krista chu kan tan Krawsah khenbehin a awm a, chu Kraws ngei chu kan tan kan sual
tlen faina a lo ni ta a ni.
Good Friday chu engnge anih?
Good Friday tiha ‘good’ tih lai hi ‘thianghlim’ tih sawi nana hman a ni ṭhin tih lo hre hmasa ta ila.
Good Friday chu Christian ten Isua Krista krawsa khenbeh anih a, kan tana a tuarna hriatrengna ni atana kan hman
ṭhin a ni. He hun hi kum tin March/April-ah hman ṭhin a ni a, Easter Sunday hma chiaha zirtawpniah hman ṭhin a ni. Khawvela
Kristian ten kan hman dan a inang lo thei hle awm e. Hun hmasa lama Kristiante kha chuan he ni hi lungngaih ni atan te, sual
inpuanna ni atante leh inhlan tharna niah te an hmang ṭhin
a. Tunlaiah pawh chutianga hmang chu tam tak kan awmin a INKHAWM THEI LO
rinawm.
Kraws, Kristiante tan engnge a pawimawhna?: Covid-19 a pun zual leh deuh avangin Telangana
Ringtu tam takte pawh han in zawt ta ila, Kraws hlutzia Sorkar chuan thuchhuah a siam a. Chumi bawhzuiin
leh awmzia hi hre fiah lo leh sawifiah theilo a tam theih viau leh Biak In neitute atanga hriattirna kan dawn
awm e. Tunlai kan Kristian nunah ngat phei chuan Kraws hian angin April Ni 30 thleng hi Biak In khar a ni dawn
a. Thuthar a awm veleh memberte kan inhriattir leh
ngaihhlut a hlawhlo sawt in, chumi piah lam chu kan buaipui
dawn nia.
zawk mah tite pawhin a sawi theih ang. Khawvel mihringte
tana Kraws hlutzia tlem te tarlang ila. PATHIAN RAM THAWHLAWM
i) Kan sual tlen faina a ni: Isaia 53:5 ah chuan
‘Nimahsela, ani chu kan bawhchhiatnate avângin hliamin a April thla Pathian Ram thawhlawm thawh duh tan
awm a, kan khawlohnate avângin vuak thitlinin a awm a; kan a hnuaia ziak ah hian GPAY, PAYTM, PHONEPE
thlamuanna tûra thununna chu a chungah a tla a, a vuakna hmangin a pek theih reng a, QR Code hi scan mai
vualtea tihdamin kan awm ta’ tih kan hmu a. Mi tam tak chuan, theih a ni bawk. Pek zawhah phone number-ah pek
tu emaw chungchangah ‘mi pawi a sawilova, khawtlang tan anih thu inhriattir zel ni thei se.
a ṭangkai a, mite ṭanpui kawngah a thawh hlawk bawk si,
sualna a neilo,’ tiin kan sawi ṭhin a. Nimahsela, Eden huana
Fin Secy : Nl C Laldinchhungi
bawhchhiatna kha mi zawng zawng chunga a tlak avangin kan
nu ten min pai lai aṭanga hremhmun tlakna khawp sual pai UPI ID : dindini1978@oksbi
sa kan ni a. Mi, eng anga fel pawh nise, Kraws kaltlang lovin Gpay no : 9615143612
tuman thiam a chan theihloh a, thiltih avanga chhandam ni HMCF GILEAD chanchinbu PDF
lovin, Pathian thuin a sawi angin Rinna avanga khawngaihnaa File a download duh tan QR code hi
chhandam, Krista thisena lei kan ni a. Kan nu ten suala min scan mai tur a ni. PDF file in a hlawm
paina, kan pianpui sualna, Eden huan aṭanga kan chhawm a dahkhawm zel a ni a. Issue hmasa
kha, Isua Krista chuan Kraws ah phurin, a thisenin a tleng fai a. lam pawh en theih vek a ni.
Chutichuan mi thar, thil siam thar kan lo ni ta a ni. Cont...
HMCF Chanchinbu GILEAD-a thuziak duh emaw kan awm chuan Editorial Board member te hnenah
emaw GILEADHMCF@GMAIL.COM ah englai pawhin a thehluh theih reng e. 1
“Krista tuarnaahte tuarpuitute in nihzia ang zelin lawm zawk rawh u; chutichuan a ropuina a lo lan hunah
chuan nangni pawh hlim takin in lawm thei ang...” - I Petera 4:13
hrechiang ber awm e. Tam tak chuan thil sual pakhat kan ti a,
hremhmuna tlak nghal mai inrinna te, daw suh, a tih reng laia dawt
vawikhat kan va sawi avanga bawhchhe ta lua leh hremhmuna
kal tura inngaihnate kan nei thei. Nimahsela, Isua Krista’n kan
Editor tan krawsa a tuarna kha, ringtute tana kan inphenna pawimawh
CK Lalropuia - 8014127494 tak a lo ni ta! Engtik hunah pawh thi ila ringtu, Kristaa intu lut
Joint Editor tawhte tan chuan Kraws hi kan thiam channa, Pathian hmaa kan
H Lalmuanzuala - 9612113193 in phenna, kan sual tlen faina a ni zawk. Vawikhat tihsual avanga
Circulation Managers : nunna bua hming ziak thai chhiat lam nilovin, tihsual palhah
Nathan C Lalremruatpuia - 9862233766
pawh Pathian hmaa inhumhimna turin Kraws kan nei a, chu chu
K Zothanpuii - 7005519274
kan tan damna a ni zawk. Heta kan sawi hian hrereng chunga
Lalnundika - 9515733790
Laltlankimi - 8794132397 tisual erawh a huam tel lovang.
LH Lalrinnghaki - 8414947001
Baby Lallianpuii - 9862670927 Ringtu ten kan tih ve tur:
He rilru, Krista Isua pawha awm bawk kha, nangmahniah
Sermon chhunzawmna... awm rawh se; ani zawngin Pathian anga awma, Pathian tluka
awm chu thil thlakhlelh hleih theihah a ruat lo va, mihringte
ii) Pathian leh mihring in daidanna thiattu a anga lo piangin, bawih angah a insiam a, amah leh amah a
ni: Juda te hunlai khan, Pathian kha mihringte hnenah intitlawm ta zawk a. Tin, mihring anga lo awmin, a inngaitlawm
puithiamte kaltlangin a in puang ṭhin a. Temple an sak a, thi khawp hiala thu zawmin a lo awm ta a, kraws-a thihna ngei
chuan pindan thianghlim Pathian chenna bik tur an chu. Philippi 2:5-8
siam a, chutah chuan puithiam chauh lo chu an lut thei Krista’n kan tan a tuar nasat zia te, a lunngaihna zawng
lo a, puithiam nilo chuta lut lui chu thihna a ni. Pathian zawngte sawi vek dawn ila, kan sawi seng lovang. Ringtu ten kan
kha mi nazawngin tlang takin an be thei lo va, puithiam hre sa vekin a rinawm. Tin, a chungthu aṭangin Isua thihna leh
te hnenah an harsatna thlen in puithiam ten an aiawh in Kraws pawimawh ziate kan hre tawh bawk a. Isua’n Gethsemane
Pathian hnenah an thlen leh ṭhin a ni. Chu Pathian chenna huana a ṭawngṭaia a huntawn tur a huphurh ziate pawh kan hre
hmaah chuan puanzar a awm a, chu puanzar phenah awm e. Chuti fakauva kan tana tuartu chuan keimahniah phut
chuan a ni Lalpa a chen ṭhin. Nimahsela, Krista kan tan a let a nei ve a, a thisena min lei tawh avangin keimahni ta kan ni
Kraws a a thisen a luan a, a hnuk a chah chiah khan thil a tawh lo va, Krista ta, mana lei kan ni a, atana nung tawh zawk tur
thlak danglam ta. Matthaia 27:51 ah chuan ‘Tin, ngai teh, kan ni. Philippi khaw mite hnena tirhkoh Paula’n lehkha a thawn
Pathian biak in puanzar chu a chung lam aṭangin a lo thler a kan hmuh angin, Isua thuawih zia te, kan tan, Pathian tluka
chhuak ta a; tin, lirte a lo nghing a, lungpuite a lo khi chat awm theihna chu duhlova a lo inngaihtlawm ziate kan hmu a.
a’ tih kan hmu a. Isua Krista kan tana Kraws lera a nun a Chuti kauva min zawng chhuaktu tana kan inhlan ve hi kan tih
hlan chiah khan biakin puanzar te lo thler chuakin, chumi makmawh, ringtute kova innghat chu a ni. Chumi tur chuan Krista
chuan a entir chu, Pathian leh mihring inkar a daidang tu nun dan kan zir a pawimawh hle. Tirhkoh Paula chuan Korinth
awm ṭhin, khi chat tawh, Pathian leh mihring inzawm loh khuaa mite hnenah Mi zirtute lo ni rawh u, keipawh Krista zirtu
na zawng zawng te kha tihchhiat in a awm ta a, Pathian leh ka ni ang bawk hian tiin a sawi a. Kan nun han chhut ve ila, ringtu
mihring chu inrem, siam thar leh ni in, zalen takin, a duh inti mek si hian mi bulah ‘Krista zirtu ka ni,’ tiin huai takin kan
apiangin khawi hmun aṭang pawh in, rinna nen Pathian sawi ve ngam kher angngem le?
chu kan be thei ta a, Pathian nen inpawlna kan lo nei leh ta Ringtu, Pathian hlat ngam tak tak si lo, Krista nun zir a,
a ni. Pathian hnena intuk luh dawn tak tak a, khawvel la thlahlel si an
iii) Ringtu te tan a in phenna a ni: He thu hi awm ṭhin. Krista Thutak hretu, thiamchan nana Kraws hmachuan
pawimawh tak leh hriatfiah har tak a ni. Tin, a sawifiahna tawhtu kan nih hria in, kan nitin nun danah leh mite hmuh lohah,
lam pawh hi man fuh loh chuan ngaihkawih theih takte min chhiar tute an awmlohna hmunah pawh, Krista nun dan
pawh a ni awm e. Pathian lehkhabu kan chhiar chuan zirtute nih zel zawk hi keini Kristiante hian I zir thar leh ang u. A
inring rengin awm rawh u tihte leh Pathian lo kal leh tur malsawmna dawng phak lo leh a chan(hloh) tawk chiah chiaha
thu kan hmu a. Tin, Pathian duhloh zawng ti tute chu mei Krista zui hi thil hlauhawm tak a ni a, chu chuan ringtu vui vai,
leh kata khat dilah paih tur an nih thupawh kan hmu bawk. lungawilovah min siam ṭhin.
Inring reng chuan engtinnge kan awm tak ang le? Bible Chuvang chuan thinlung lawmna thar nen, Kristaah in
chhiar tlut tlut hi inrin dan ti ila, chhiarloh laiin lokal si se, pe lut deuh deuh ang u. Misual boral tur, sual tlenfaina dang
emaw Pathian thupek zawm kim ti ila, bawhchhe thei kan awmlo, thisen thianghlima min tlantu, khawngaihna avanga kan
ni bawk si a. Kan muthilh lai takte hian lokal ta se thiam tana tuartu Isua Krista chu chawimawi-in lo awm zual deuh deuh
kan chang kher angem? rawh se. Amen.
Ringtute chu bawhchhe thei, tisual ṭhin leh kal - Zorindika Ralte
AICS
sual ṭhin kan ni a. Amah Pathian ngei pawhin chu chu a
HMCF THLATIN CHHUAK CHANCHINBU
2
GOOD FRIDAY SPECIAL

Good Friday Special - A lanna tlâng dang aṭangin KEIMAHNI VANGA LUNGNGAI A NI
- Emmanuela Pa
Rawng a bawl laia Rabbi ropui leh zuitu ngah em
Kristiante hunpui Good Friday chhevel chho hian em mai kha lungngai mangangin Gethsemani-ah a rum
boruak duhawm tak a hring chhuak ṭhin. Rinna mitin ta. Gethsemani huana a thlen hma ni li vel bawr chhung
Jerusalem, Getsemani huan, Emmau kawng, Kalvari tlang, hian Isua hi lungngaihnain a lo tlak buak tawh a ni mai
etc. kan thlir a, lung a lêng viau ṭhin. Mahse, keimahni lamah awm mange a tih theih. “Tunah ka rilru amangang e;
‘Getsemani/Emmau/Kalvari tlang’ thlirna châng hria kan tam eng nge ka sawi ang aw? ‘Ka Pa, he mi hun lakah hian mi
lo mai thei! chhandam rawh,’ ka ti ang em ni? Eng pawh ni sela,…, he
Ringtu kan ni a, Isua Krista kan zuina kawngah hian mi hun thleng hian ka awm chhan a ni” (John 12:27) tiin
A nuam leh ropui chinah chiah nge kan zui a, hrehawm a lo sawi a. Hetiang thu hi a hma lam khan a la sawi ngai
hnuaiah pawh? tih hi kan inenfiah ve fo a ngai. lo. A ṭawngkam en hian chu a hmachhawn tur harsatna
leh hlauhawmna chuan thlah hauh lovin a delh reng a ni
Isua lan dan chi 2-te : tih a hriat theih. Chu lungngaihna a lo phurh mek chuan
1. Lal Isuan rawngbawlna ropui tak neiin, dam lo tihdam, Gethsemani huanah a vawrtawp a thleng ta a. Pindan
phâr tihdam, mitthi kaihthawh, ramhuai pai hnawhchhuahsak, chungnung an chhuahsan dawn chuan Pathian fakna hla
etc. mipuiin hun fianrial nei ṭha hlei thei lo khawpin an bawh nen an chhuak a, tunah chuan hla chu ṭahna thawmin a
buai a nih kha. Zirtirte tan pawh intihtheihpui tham, Isua thlak ta a ni. Nasa taka thlaphang leh mangangin a awm a,
hnaivaia awm kha chanvo ropui tak a ni ngei mai. ‘Amah a lan a lungngaihna chu Pathian fapa ni lo se thihpui tham hial
hun apiangah ropuiin kan lang ve ang’ tih kha atakin an chang tur a ni.
a, zuitu nih leh Isua lam hnaia awm kha dinhmun nuam leh A thlan thisen anga a far hian a lungngaihzia a
ropui tak a ni. tilang chiang hle. A thlan lian taka far a ni mai lo, thisen
pawlhin a far niin a lang. Damdawi lam thiam Galen chuan
2. Getsemani huanah man a nih aṭang kha chuan, amah zuitu “Hlauhna nasa lutukah hian thisenin a pawlh rawng sen
zirtirte ngei pawhin an tlânchhiatsan vek a nih kha! Zankhua- lam (crimson) chu a lo chhuak thei” tiin a sawi a; Warren
in rorêlsak a ni a, nghaisak leh tihduhdah a ni a, a lam ṭang W.Wiersbee chuan ti hian a sawi ‘Hetiang hi hematidrosis
tur leh thlavang hauhtu tur tumah an awm ngam lo. Kraws pu an ti a, rilru pek nasat lutuk avangin thisen zam te reuhte
chungin Kalvari tlang panpui a ni a, sipaiten kraws putpui tura chu chatin thlan bawmah a lut a, thlan chu thisen angin
an man luih bâk amah ṭanpuitu an awm lo. An duhthu ni hauh a a lo far ta ṭhin a ni” tiin. Isua chu lungngaihna nasa
lovin a sir ve ve-ah misual 2 khenbeh an ni. A chan chhiat laiin takin a tuam vel avangin a vun hnuai maia Capillary Vein
tumahin an zui/ṭan ngam lo a nih kha. chu chatin a thlan nen infinin a lo luang chhuak ta a ni.
Lungngaih avang chuan thlan fimte chu a lo chhuak a ni
Lal Isua lan dan pahnih aṭang hian, Lal Isua tana thei e, thisen anga far hial khawpa thlan chhuak chuan
rinawm leh rinawm lo a infiah ve theih khawp ang. Mi kan Lalpa tuar natzia a tilang chiang hle mai. “Ka Pa, rem i
rinawm chuan, ”A nuamah pawh, a hrehawmah pawh, hrisel tih chuan he no hi ka hnen ata la sawn rawh;” tiin a ngen
lai leh bawrhsawm lai pawhin...thihna-in min ṭhen hma loh tlawk tlawk mai a ni (Lk.22:42).
chuan(thih thlengin)...” ti khawpa Lal Isua zui a ngai.

Ringtu inti tam takte hian hrehawmna/tihduhdahna/


tawrhna hnuaiah Lal Isua tan kan ding nghet/rinawm zel thei
ang em aw? Nuamsa zetin kan kristian a, rawng kan bâwl a,
ropuina leh hmingthatna tinrengin vûr kan ni a, (Isua lan dan
1-na) Krista avang chauhva lang mawi leh dinhmun ropui kan
ni ve asin. Zirtirte pawh kha Isua tan hun ralmuan laia rinawm
em em an nih ve kha; mahse, harsatna hnuaiah chuan hla tak
aṭanga thlir ngamtu an ni tlat.

Rinawmna chu harsatna hnuaiah tihlan a ni a, a chiang


bik ṭhin. Mahni ṭheuh inen fiah ila - Lal Isua lan dan 1-naah
hi chuan harsa lo takin kan thei fur hlawm ang. Mahse, lan
dan 2-naah hian zirtirte ang maiin kan bik bosan ve mai lo’ng
maw? “Hosana, hosana” tia amah zuitu mipuite meuh pawh
khan, “Khêngbet rawh, khêngbet rawh” an tih ve bawk kha
maw le?

HMCF THLA TIN CHHUAK CHANCHINBU 3


HRIATNA HUANG
ZANRIAH HNUHNUNGA GOOD FRIDAY AN HMAN
ISUA NO KHA DAN
Spanish ram pakhat, Leon an tihah chuan Khawvel hmun hrang hrangah Good Friday leh
biakin lian zet mai, San Isidro Basilica an tih chu a Easter Sunday hmandan a inang lo hle a. Kristian sakhaw
awm a. (Catholic biak in-te hian koh dan hrang an nei behchhana hmanna tamtak a awm laiin sakhuana nena
nawk hlawm. Entirnan, Cathedral chu Bishop awp/ inkungkaihna nei lem lova Easter Sunday hmanna a
ṭhuthmun biakin sawina a nih laiin, Basilica erawh awm nual bawk. Good Friday bik hi chu Isua tuarna
chu Kristian thilah engemaw tak pawimawhna lo tawrhpuina lam hawia hman a tam ber a, chaw nghei,
nei tawh ṭhin/nei mekte sawina a ni a, a hming sa ei loh leh kawng zawh nana hmang an tam a, tlema
hi thlak theih pawh a ni lo a ni.) Chumi San Isidro danglam deuhva hmang an awm bawk a, tlemte han
Basilica-ah chuan museum a awm a. Chutah chuan tarlang ila:
mi tlawh leh hmuh tam em em loh wine inna no,
rangkachak leh lungmawi (Agate & Onyx) a thuah Mexico rama Iztapalapa khuaa mite chuan Isua thihna
chu a awm a. Historiante’n lehkha pawimawh hrang leh thawh lehna drama “Passion Play” an chang ṭhin a.
hrang kum tel an neih hnuah “Hei ngei hi Holy Grail Khawchhung mipui 4000 vel zetin he drama hi chang in
chu a ni e,” tiin an puang ngam ta a ni. Isua Kalvari tlang an panpui lai an chang ṭhin a ni. Isua
Isua hmui khan he no hi a si ngei em tih lema chang tur hian an khuaa mi fel leh chak thlang
tumahin an fiah thei tawh lo ang tih chu chiangsaah chhuakin hling lukhum an khumtir a, KG 100 chuang
ngai ta ila. Chutih karah chuan tun hma kum 100 zeta rit Kross puttir in Kross ah an phuarbet ve ṭhin a ni.
tam lo bo tawh, Kristian hmasa ten ‘The Holy Grail’
an tih kha a nih ngei erawh an chiang ngam ta-in Philippines ho thung chuan tuarna lam an uar a,
a chhuitute chuan an sawi. Tun hma aṭangin Holy Pampanga hmuna an Good Friday hman dan pawh a
Grail ang a sawi 200 chuang a lo awm tawh ṭhin a, rothap hle. Mi engemawzat Kross ah phuar mai ni lovin
mahse chu’ngte chuan fiah an dawl zo ṭhin lo va, an kut leh ke ah an inkhengbet ṭhin a, an sualte silfai
tun ami erawh chuan Kristian hmasate lo sawi ṭhin ni a an inhriat hma chu an awm mai ṭhin a ni. Hetih
ngei kha a nih fiah dawl zan a hriat a ni ta thung. lai hian khenbeh ve loh tamtakin an sual thupha chawi
Holy grail ni a hriat chu mi hrang hrang nan mau in an lo invaw ve bawk a. Hetiang deuh bawk
kutah a awm hnu-in Muslim hovin King Fernando hian Spain rama San Vicente de la Sonsierra ah pawh
I a kutah an hlan leh ta a, chuta tang a hemi hmun hruihruala invua in mahni sual thupha chawi nan mi
a awm thei ta niin an hmuhchhuah ziaktu, historian tamtak an inhrem thin bawk. Hetiang em ema nasa
pahnih, Margarita Torres leh José Ortega del Río lo hian Trafalgar Square, London leh Bensheim,
te chuan an lehkhabu, “The Kings of the Grail,” ah Germany ah te pawh Isua tuarna ṭawmpuiin hun hman
chuan an ziak a ni. ṭhin a ni.

Bermuda ah chuan sangha hmanga siam cake te eiin


lehkhachaih an chaih ṭhin a. Hetianga lehkhachaih an
chaihna chhan hi hmanlaiin an sikul zirtirtu sap pa in
Isua thawhlehna leh vana a lawn chungchang a sawi
chu an hrethiam mai thei lova, a entir nan Kross lem
chuang lehkhachaih siamin Isua vana a lawn entir nan
a chaih ta a, chumi aṭang chuan Good Friday apiangin
lehkhachaih an lo chaih ta ṭhin a ni.

HMCF THLATIN CHHUAK CHANCHINBU 4

You might also like