‫فهرست مطالب‬

‫عنوان‬
‫صفحه‬

‫‪........................................................................................ ..........................5‬گفتار اول‬

‫مدن‪1.:‬‬
‫‪.........................................................8‬میلد پیامبر سر آغاز عدالت و محبت‪ ،‬تحول و ت ّ‬
‫‪.............................................................9‬شهید مزاری و علقه خدمت به وطن و سرزمین‪2.:‬‬
‫‪..............................................10‬شهید مزاری از اندیشه های علمه بلخی الهام گرفته بود‪:‬ط‪3.‬‬
‫‪..................................................10‬شهید مزاری از همان ابتداء از بیت المال استفاده نکرد‪4. :‬‬
‫‪............................................10‬شهید مزاری در دورۀ داود خان و دورۀ حکومت کمونیست ها‪5. :‬‬
‫‪................................................................................11‬مزاری در دورۀ جهاد افغانستان‪6. :‬‬
‫‪ .................11‬نقش شهيد مزاري در هماهنگي شيعيان و تشکيل و تأسيس حزب وحدت اسلمي ‪7.‬‬
‫‪..................................................12‬شهید مزاری و طرح برادری و برابری اقوام افغانستان‪8. :‬‬
‫‪ .........................................................12‬شهادت مزاری توسط افراد بیگانه و انحصارطلب‪9.:‬‬
‫‪...............................................13‬اندیشه های مزاری تا چه اندازه تحقق عینی یافته است‪10. :‬‬
‫‪....................................................................................13‬مبارزه با آپارتاید در آمریکا‪11. :‬‬
‫‪.......................................................14‬انتظار مردم شیعه و هزاره از حکومت افغانستان‪12. :‬‬
‫‪.........................................................14‬بن بست ها و مشکلت کشور در شرایط حاضر‪13. :‬‬
‫‪................................................................15‬ما خواهان برابری هستیم و نه زیاده طلبی‪14. :‬‬
‫‪....................................17‬حنجره فریادگر ما خاکستری جامانده از شعله زیبای مزاری است!‪15.‬‬
‫‪...........................................................18‬حکومت‪ ،‬سعی کند حوادث بهسود تکرار نشود‪16. :‬‬
‫‪.....................18‬ما طرفدار جنگ نیستیم اما در قالب دموکراسی خواهان حقوق مردم هستیم‪17.:‬‬
‫‪.........................................................19‬حکومت آینده باید به مطالبات مردم توجه نماید‪18. :‬‬
‫‪.........................................19‬اولویت های حکومت آینده افغانستان(خواسته ها و بایسته ها)‪19.:‬‬
‫‪............................................................................................ ....................25‬گفتار دوّم‬
‫‪......................................................28‬مناسبت های تاریخی سازنده و الهام بخش هستند‪20. :‬‬
‫‪............................................................................28‬زندگی پیامبر الگوی کامل بشریت‪21.:‬‬
‫‪............................................................................30‬ویژگی های برجسته شهید مزاری‪22.:‬‬
‫‪.............................................33‬عدم توجه حکومت به عدالت اجتماعی و انکشاف متوازن‪23. :‬‬
‫‪.................................................................34‬متاسفانه قلب مردم هزاره را شکسته اند‪24. :‬‬
‫‪..................................................................34‬انتخابات نزدیک است با درایت عمل کنید‪25. :‬‬
‫‪..............................................35‬دولت آینده باید در مبارزه با تروریزم صادق و جدی باشد‪26. :‬‬
‫‪ ...............................................35‬خواسته های ما از حکومت و رئیس جمهور آینده کشور‪27. :‬‬
‫‪........................................................37‬جنگ به هیج وجه به مصلحت کشور ما نمی باشد‪28. :‬‬
‫‪2‬‬
 ‫‪........................................................................38‬همه به سوی انسجام و اتحاد بروید! ‪29.:‬‬
‫‪.....................................................................................40‬نژاد گرایی را کنار بگذارید‪30.:‬‬
‫‪..................................................................40‬ما در اندیشه حقوق سیاسی شما هستیم!‪31.:‬‬
‫‪......................................................................41‬آرمان ها و خواسته های شهید مزاری‪32. :‬‬
‫‪....................................................................................................... ........46‬گفتار سوم‬
‫‪.......................................................48‬غم و شادی تشکیل دهنده ابعاد کامل حیات آدمی‪33. :‬‬
‫‪.....................................................................49‬ویژگی های زندگی پیامبر اعظم اسلم‪34. :‬‬
‫‪.........................................................................52‬تکیه بر مشترکات و دوری از تفرقه‪35. :‬‬
‫‪.....................................................................52‬فایده های مسافرت علمی و مهاجرت‪36. :‬‬
‫‪..............................................................53‬ویژگی های علمی و شخصیتی شهید مزاری‪37. :‬‬
‫‪.........................................................................54‬خاطره ای از رشادت شهید مزاری‪38. :‬‬
‫‪.......................................................................57‬مناسبات اقوام از منظر شهید مزاری‪39.:‬‬
‫‪ ........................................................59‬مهمترین خواسته ما از حکومت آینده افغانستان‪40. :‬‬
‫‪....................................................................................... ......................63‬گفتار چهارم‬
‫‪ .....................................................................................63‬متن سرود گروه سرود پسران‬
‫‪............................................................................65‬سخنراني استاد محقق در مزار شریف‬
‫‪..................................................66‬ماندگاری اشخاص به ماندگاری اندیشه و آرمان اوست‪41.:‬‬
‫‪.........................67‬جاذبه دین اسلم بر معنویت و حکمت و منطق آن است و نه زور و سلطه‪42.:‬‬
‫‪................................................................................69‬مردم فطرت یکتاپرستی دارند‪43.:‬‬
‫‪......................................................................70‬دوران کودکی و تحصیلی شهید مزاری‪44.:‬‬
‫‪..........................................................................71‬او مجاهد خ ّ‬
‫ط اول جبهه و جنگ بود‪45.:‬‬
‫‪....................................72‬او با همه ی مجموعه های سیاسی و حزبی روابط خوبی داشت‪46. :‬‬
‫‪..................................................73‬نقش استاد مزاری در انسجام و اتحاد نیرو های مبارز‪47. :‬‬
‫‪.............................................73‬نقش تاریخی و استثنایی صفحات شمال در تکوین حوادث‪48. :‬‬
‫‪............................................................79‬سخنراني استاد عطا‪،‬والی بلخ درباره شهید مزاری‪:‬‬
‫‪ ............................................................................................. .................87‬گفتار پنجم‬
‫‪ ..................................................................89‬تحلیل از سیر تاریخی حوادث افغانستان‪49. :‬‬
‫‪.............................................................................................90‬جهاد و امیتازات آن‪50. :‬‬
‫‪...................................................................90‬اسلم با خون مردم عجین گردیده است‪51. :‬‬
‫‪......................................................................92‬شهید مزاری و دوران زندان و شکنجه‪52. :‬‬
‫‪.......................................................................94‬مزاری مبارز بین المللی اسلمی بود‪53. :‬‬
‫‪................................................................................ 94‬مزاری وقف جهاد و انقلب بود‪54.:‬‬
‫‪...............................................................................95‬مبارز خطوط مقّدم جبهه و جهاد‪55.‬‬
‫ما کمتر مدیریت بلدند‪56.:‬‬
‫‪............................................................96‬افغان ها جنگجو هستند ا ّ‬
‫‪..............................................................................98‬شهید مزاری و عدالت اجتماعی‪57.:‬‬
‫‪2‬‬
 ‫‪...........................................................................................................102‬گفتار ششم‬
‫‪....................................103‬سخنرانی استاد در چهاردمین سال بزرگداشت مزاری در دره صوف‪:‬‬
‫‪............................................................106‬وحدت ملی بدون عدالت ملی ممکن نیست‪58. :‬‬
‫‪.............................106‬من برای خود چیزی نمی خواهم بلکه حقوق مردم را مطالبه می کنم‪59.:‬‬
‫‪.............................................108‬هشدار های نسبت به انتخابات آینده ی ریاست جمهوری‪60. :‬‬

‫‪2‬‬
 ‫گفتار اول‬
‫گزارشي از چهاردهمين سالگرد شهادت رهبر شهيد استاد‬
‫عبدالعلي مزاري‬

‫‪1387‬‬ ‫کابل زمستان‬

‫اشاره ‪:‬‬
‫در اين مراسم ابتدا گروه سرود دختران سرودي را در وصف استاد‬
‫شهيد عبدالعلي مزاري اجرا کردند و سپس استاد حاجي محمد‬
‫محقق در حضور شخصيت هاي علمي و سياسي كشور ‪ ،‬معاونين‬
‫محترم رياست جمهوري ‪ ،‬رؤساي پارلمان افغانستان ‪ ،‬از دو اتاق‬
‫سنا و ولسي جرگه ‪ ،‬اعضاي كابينه و اعضاي شوراي ملّي‬
‫افغانستان ‪ ،‬علما و شخصيت هاي سياسي و احزاب جهادي و‬
‫سياسي كشور و با حضور پرشور مردم کابل پيرامون‬
‫چهاردهمين سالگرد شهادت رهبر شهيد استاد عبدالعلي مزاري و‬
‫ميلد مسعود سرور كائنات حضرت محمد (ص) سخناني را ايراد‬
‫نمودند و سپس شعري به صورت دکلمه در وصف رهبر شهيد‬
‫خوانده شد و در پايان گروه سرود پسران با اجراي سرود خود‬
‫جلسه را ختم نمودند ‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫سرود‬
‫نگُنجي آي بابَه در قلم ها‬
‫علم ها‬‫به رو افتاده بعد از تو َ‬
‫گمانم آسمان بغض ِدگر كرد‬
‫و هر چه شيعه از اين جا سفر كرد‬
‫هوا شد تيره و برقت زد آتش‬
‫كسي آمد نشست و گفت آرش‬
‫چل ِّه اش تيري نمانده‬‫ِدگر در ِ‬
‫به شهر سوخته پيري نمانده‬
‫غروب غرب كابل جابه جا ماند‬
‫تو گويي رفتي و تنها خدا ماند‬
‫خدا آن شب تماشاي تو مي كرد‬
‫و چند استاره معناي تو مي كرد‬
‫سبك مثل پر كفتر پريدي‬
‫تو خون دادي و يك كشور خريدي‬
‫نگنجي آي بابَه در قلم ها‬
‫به رو افتاده بعد از تو علم ها‬
‫علم در سينه قبرستان اين دل‬
‫به نام ناميت مهمان اين دل‬
‫تو رفتي گوئيا بر باد گشتيم‬
‫دچار مردم جّلد گشتيم‬
‫خن چاكان عاشق نيست اين جا‬ ‫يَ َ‬
‫كمان داران ليق نيست اين جا‬
‫نگنجي آي بابَه در قلم ها‬
‫به رو افتاده بعد از تو علم ها‬
‫تو گويي آخر دنيا همين است‬
‫كه سهم ما فقط كين و كمين است‬
‫تو بودي آرش از البرز افتاد‬
‫به فرقش وزن هرچه گرز افتاد‬

‫دل از دلخانه هامان رخت بسته است‬

‫و بار خود دوباره بخت بسته است‬
‫صداي ناودان تفسير خون است‬
‫نصيب ما جنون است و جنون است‬
‫نگنجي آي بابَه در قلم ها‬
‫به رو افتاده بعد از تو علم ها‬
‫علم نه هر چه دل در خاك افتاد‬
‫و رنگ از روي سيب و ناك افتاد‬
‫بدون تو اسير چاه مانديم‬
‫تمام سال را بي ماه مانديم‬
‫‪2‬‬ ‫چه بودي‪ ،‬چه معنايت كنم من‬
 ‫چه معنايت كنم من ‪،‬‬
‫چه معنايت كنم من ‪،‬‬
‫چه معنايت كنم من ‪،‬‬
‫شود آيا كه پيدايت كنم من‬
‫كه پيدايت كنم من‬
‫پيدايت كنم من ‪،‬‬
‫پيدايت كنم من ‪،‬‬

‫اعوذ بالله من الشيطان اللعين الرجيم‬

‫الحمد ل رب العالمين ‪ ،‬بار ِء الخلئق اجمعين ‪ ،‬باعث النبياء و المرسلين ‪ ،‬ثمّ الصلة و السلم‬
‫علي سيدنا و نبيّنا حبيب اله العالمين ابي القاسم محمد و علي آله الطيبين الطاهرين و اصحابه‬
‫المنتجبين ‪،‬‬

‫بعد قال ال تعالي في كتابه الكريم ‪:‬‬

‫(من المؤمنين رجال صدقوا ما عاهدوا الله عليه فمنهم من قضي‬

‫دلوا تبديل )‬
‫نحبه و منهم من ينتظر و ما ب ّ‬

‫ضار گرامي !‬
‫ح ّ‬
‫شخصيت هاي علمي و سياسي كشور ! معاونين محترم رياست‬
‫جمهوري ‪ ،‬رؤساي پارلمان افغانستان ‪ ،‬از دو اتاق سنا و ولسي‬
‫جرگه ‪ ،‬اعضاي كابينه و اعضاي شوراي ملّي افغانستان ‪ ،‬علما و‬
‫شخصيت هاي سياسي و احزاب جهادي و سياسي كشور ‪ ،‬مردم‬
‫مسلمان و متديّن و پرشور كابل ؛‬
‫السلم عليكم و رحمة ال و بركاته !‬
‫‪2‬‬
 ‫خدا را سپاسگزارم كه يك بار ديگر در سالگرد پيشواي عدالتخواه‬
‫شهيد كشورمان استاد شهيد مزاري در حضور شما شرف ياب شوم‬
‫و مطالبي را كه در نظر دارم به عرضتان برسانم ‪.‬‬

‫سالگرد شهادت بابه مزاري امسال با يك تصادف مبارك ديگر‬

‫همراه شد كه او سالگرد ميلد مسعود سرور كائنات حضرت محمد‬
‫بن عبدالله ( صلي الله عليه و آله وسلّم )می باشد‪.‬‬

‫مناسب است كه به اين مناسبت هم تسليت عرض كنم براي شما‬

‫و هم تبريك ؛ تسليت به مناسبت غم سنگين و دشواري كه چهارده‬
‫سال پيش بر مردم ما تحميل شد يعني شهادت پيشواي بزرگمان‬
‫مزاري و تبريك به مناسبت ميلد پيامبر نور و رحمت و پيامبر وحدت‬
‫ول عظيمي را بنياد نهاد ‪.‬‬
‫و عدالت كه در سراسر جهان بشريت تح ّ‬
‫درباره اين دو مناسبت نكاتي را خدمت شما به عرض مي رسانم ‪،‬‬
‫پيامبر گرامي اسلم در دوراني طلوع كرد و در دوراني پا به عرصه‬
‫ي وجود گذاشت كه بشريت در آتش ظلم ها و تبعيض ها مي‬
‫سوخت ‪.‬‬

‫در ميان جامعه اي پا به عرصه ي وجود گذاشت كه مردم شان به‬

‫جنگ هاي قبيلوي دختركشي زنده به گور كردن دختران جامعه‬
‫افتخار مي كردند ‪.‬‬

‫‪.1‬میلد پیامبر سر آغاز عدالت و محبت‪ ،‬تحول و تمّدن‪:‬‬

‫پيامبر گرامي اسلم با تولّدش و بعدا ً با زندگي صادقانه اي كه در‬
‫ول جديدي‬‫چهل سال ميان مردم كرد و با رسالتش كه آغاز شد تح ّ‬
‫را در ميان اجتماع بشري ايجاد كرد ‪.‬‬

‫دن به وجود آورده ي او تمدّن يك چهارم انسان هاي روي‬

‫امروز تم ّ‬
‫زمين به حساب مي آيد و اين تمدن اسلمي نه از طريق زور و‬
‫اقتدار بلكه از طريق منطق و استدلل بال هاي خود را گشوده‬
‫است و پرواز كرده است به اقصي نقاط عالم ‪.‬‬

‫پيامبر گرامي اسلم آمد بين بشريت عدالت آورد ‪ ،‬برادري آورد و‬
‫تبعيض ها را از ميان جوامع برداشت ‪ ،‬توحيد و يكتاپرستي را رايج‬
‫ساخت ‪.‬‬

‫امروز مردمي كه در جهان زندگي مي كنند تشنه عدالت اند و بايد‬

‫اهداف و آرمان هاي پيامبر را انسان هايي كه پيرو اين مكتب اند‬
‫فرياد بكشند ‪.‬‬

‫شهيد مزاري يكي از فريادگراني بود كه در دامن اين مكتب بزرگ‬

‫تربيت شده بود و براي تحقق عدالت اجتماعي در افغانستان مبارزه‬
‫‪2‬‬
 ‫كرد و خوب است كه ما در سالگرد شهيد مزاري ‪ ،‬شهيد مزاري را‬
‫بشناسيم و اهداف و انديشه هاي اين مرد بزرگ را در ميان خودمان‬
‫بازخواني كنيم ‪.‬‬

‫‪.2‬شهید مزاری و علقه خدمت به وطن و سرزمین‪:‬‬

‫مزاري چه كسي بود و چگونه زندگي كرد و در اجتماع چه مي‬
‫خواست ‪ ،‬ابتدا عرض كنم كه شهيد مزاري در دامن يك خانواده ي‬
‫متوسط ‪ ،‬نيمه زراعت كار و نيمه مالدار و متديّن به دنيا آمد بخش‬
‫ل خودشان‬ ‫ول زندگاني خود را در مكتب جهادي و در مدرسه ي مح ّ‬‫ا ّ‬
‫تا سطوح متوسطه رايج در حوزه هاي علميه درس خواند ‪ ،‬بعد از‬
‫او شهيد مزاري برخلف سنّت رايجي كه طلبه ها و علماء كساني‬
‫كه به درجه مولوي شدن يا عالم شدن مي رسيد سعي مي كردند‬
‫كه از خدمت عسكري طفره برود و برود مدّرسي کنند و مشغول‬
‫درس بوده و معاف از عسکري شوند ‪.‬‬

‫ما شهيد مزاري با اصرار خواست كه مثل ديگر افراد اين‬

‫ا ّ‬
‫سرزمين و وطن برود براي دفاع از خاك و وطنش عسكري كند ‪.‬‬

‫كمر خدمت عسكري را بسته كرد مدت دو سال عسكري را در‬

‫جنوبي سپري كرد ‪ ،‬بعد از دوره ي دوم زندگي شهيد مزاري آغاز‬
‫مي شود كه او از وطن و از خانه دوري مي جويد و كمر علم و‬
‫تحصيل را بسته مي كند و به خارج كشور مي رود ‪.‬‬

‫اين دوره اي بود كه هم به يك مرحله اي از علم و دانش رسيده‬

‫بود و هم جّرقه هايي از تفكر سياسي و مبارزات عدالت خواهانه در‬
‫مفكوره اش پيدا شده بود ‪.‬‬

‫ن من هشت سال از شهيد مزاري كوچك تر است وقتي او از‬ ‫س ّ‬

‫خدمت عسكري بازگشت ما طلبه هاي ابتدايي مدرسه بوديم و چون‬
‫يك نام نيك و شهرت خوبي داشت در بين طّلب علوم ديني حوزه‬
‫ما علقه گرفتيم كه شهيد مزاري را دعوت كنيم در حجره مان و از‬
‫او حرف بشنويم ‪.‬‬

‫با هم قطاران خود مزاري را دعوت كرديم در مدرسه علميّه‬

‫نانوايي ‪ ،‬آنجا فهميديم كه شهيد مزاري علوه بر اينكه يك عالم‬
‫سط اون روز بود تفكر سياسي عدالت خواهي عميقا ً در افكار‬ ‫متو ّ‬
‫و انديشه هاي او ريشه گرفته بود ‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫‪.3‬شهید مزاری از اندیشه های علمه بلخی الهام گرفته بود‪:‬ط‬
‫او در عدالت خواهي و مبارزات سياسي شاگرد تفكر و مکتب‬
‫علمه شهيد سيد اسماعيل بلخي بود ‪ ،‬حدود سه ساعت را كه با‬
‫طّلب مدرسه در ميهماني آمد ‪ ،‬بحثش از تبعيض و بي عدالتي هايي‬
‫بود كه در كشور رايج شده بود ‪ ،‬او از انديشه هاي شهيد علمه‬
‫بلخي صحبت كرد ‪ ،‬از زندان رفتنش ‪ ،‬از مبارزاتش ‪ ،‬از سفرش به‬
‫كشورهاي اسلمي عراق و ايران و از برخوردش با علما و مراجع‬
‫صلي كرد و ديديم‬‫تقليد حوزه هاي علميه قم و نجف صحبت هاي مف ّ‬
‫كه شديدا ً زير تأثير افكار شهيد علمه بلخي است ‪.‬‬

‫‪ .4‬شهید مزاری از همان ابتداء از بیت المال استفاده نکرد‪:‬‬

‫بعد از او شهيد مزاري براي تحصيل رفت ‪ ،‬موقعي كه در خارج‬
‫تحصيل مي كرد ‪ ،‬پدرش كه خدا رحمت کند‪ ،‬یک آدم بسیار غيرت‬
‫مند و متديّن بود به پسرش توصيه كرده بود كه تا من زنده هستم از‬
‫بيت المال مصرف نكني ‪ ،‬من پول خرج مدرسه ي تو را از مال‬
‫خودم از افغانستان روان مي كنم ‪.‬‬

‫مدّتي نيم دهه اي را كه براي تحصيل علوم اسلمي تا سطوح‬

‫عاليه و بالتر از آن در خارج كشور سپري كرد سالنه پدرش خرج‬
‫مصرف او را از خود روان مي كرد و متّكي به بودجه حوزه و شهريه‬
‫و يا كدام كسي ديگه اي كه او را حمايت كند نبود و نيازي هم‬
‫نداشت ‪.‬‬

‫وقتي كه شهيد مزاري از زندان رضا شاه پهلوي و زندان ساواك‬

‫به وطن بازگشت كه شديدا ً شكنجه هاي وحشتناكي را تح ّ‬
‫مل كرده‬
‫بود فصل جديد از زندگي شهيد مزاري آغاز شد ‪.‬‬

‫‪ .5‬شهید مزاری در دور ۀ داود خان و دور ۀ حکومت کمونیست ها‪:‬‬

‫ولي كه برگشت‬‫او زماني كه برگشت دوران حاكميت ‪ ،‬دوره ي ا ّ‬
‫دوران حكومت مرحوم داود خان بود البته دوره بعدش دوره حكومت‬
‫كمونيستي بود ‪.‬‬

‫وقتيكه او آمد تهداب يك مبارزه ي اساسي فرهنگي را در مقابل‬

‫رژيم ريخت ‪ ،‬كتابخانه ي جواديّه را در مزار شريف تهداب گذاري‬
‫كرد بخش عظيمي از طّلب علوم حوزه ي علميّه مزار و صفحات‬
‫شمال و كابل را تنظيم كرد رسم كتابخواني را ‪ ،‬رسم كتاب هاي‬
‫جديد خواندن را در كنار كتاب هاي حوزوي او رايج كرد ‪.‬‬

‫او همچناني كه از كتاب هاي قديمي حوزه امتحان مي گرفت از‬

‫كتاب هاي اسلم شناسي روز امتحان مي گرفت از طّلب براي‬
‫ما‬
‫شهريه دادن ‪ ،‬يك آرزوي نويني در ميان نسل جوان خلق كرد ا ّ‬
‫‪2‬‬
 ‫مرحله ي بعدي كه عرض كردم دوران كمونيستي فرا رسيد اين‬
‫آرزوها كم كم به نا اميدي گراييد ‪.‬‬

‫اختناق ‪ ،‬فشار ‪ ،‬بردن علما به زندان ها آغاز شد كه اون بالندگي‬

‫فرهنگي كه به وجود آمده بود تحت فشار استبداد و ظلم‬
‫كمونيستي قرار گرفت ‪.‬‬

‫شهيد مزاري با بهره گيري از شخصيت هاي علمي و سياسي كه‬

‫در كشورهاي مختلف اسلمي بود خود را خوب پرورش داد و‬
‫معّرفي هر جايي كه يك نهضت اسلمي بود مزاري را مي شناخت‬
‫چه در عراق ‪ ،‬چه در لبنان ‪ ،‬چه در سوريه ‪ ،‬چه در هر جا ‪...‬‬

‫‪ .6‬مزاری در دور ۀ جهاد افغانستان‪:‬‬

‫دوران مرحله ي سوم زندگي اش مرحله ي جهاد است ‪ ،‬در جهاد‬
‫ول در صفحات‬ ‫افغانستان مزاري نقش عظيم خود را بازي كرد ‪ ،‬ا ّ‬
‫شمال ‪ ،‬بعدها در صفحات مركزي ‪ ،‬وقتي كه احزاب اسلمي شكل‬
‫گرفته بود و براي جهاد مردم سال ها مبارزه كردند ‪ ،‬در اواخر اين‬
‫مرحله شهيد مزاري نقش مهمي بازي كرد كه احزاب و جريان هاي‬
‫سياسي شيعي را كه در مناطق مركزي يا شمال يا اطراف كابل‬
‫بودند اين ها را يكجا كرد به اثر تلش بزرگان و علمايي كه در رأس‬
‫اين احزاب و جهادها بودند در يك همسويي و هماهنگي حزب وحدت‬
‫اسلمي افغانستان را تأسيس كرد ند‪.‬‬

‫البته در سال ‪ 1367‬من به نمايندگي از ايشان در جلسات مناطق‬

‫مركزي آمدم كه همين مقدّمات تشكل واحد احزاب سياسي در‬
‫مناطق مركزي بود كه شخصيت هاي بزرگي كه در آن جلسات بودند‬
‫اين جا هستند ‪.‬‬

‫دماتي وحدت ‪،‬‬

‫جلسه از لعل و سر جنگل آغاز شد ‪ ،‬كنگره هاي مق ّ‬
‫به پنجاب آمد ‪ ،‬به بهسود آمد ‪ ،‬به دره تركمن آمد به شيخعلي و‬
‫باميان و يك موج بسيار مهمي آغاز شد ‪.‬‬

‫‪ .7‬نقش شهید مزاري در هماهنگي شیعیان و تشکیل و تأسیس حزب وحدت‬

‫اسلمي‬
‫وقتيكه من به شمال برگشتم جريان ها را كه گزارش دادم به‬
‫استاد شهيد ‪ ،‬استاد گفت كه بسيار از اين مسئله خوشحال شده‬
‫گفت من در سال ‪ 65‬در مناطق مركزي رفتم تلش ما بر اين بود‬
‫كه يك چنين وحدتي پديد آيد ولي زمينه مساعد نبود حال مساعد‬
‫است و كمر خود را بسته كرد تا برود با ديگر شخصيت هاي مناطق‬
‫مركزي يكجا تهداب وحدت را بگذارد چون مرحوم آيت الله بهشتي‬
‫و جناب استاد اكبري ‪ ،‬استاد عرفاني و ديگر بزرگاني كه در مناطق‬
‫‪2‬‬
 ‫مركزي بودند که تهداب اين مسئله را بگذارند و البته از ديگر جريان‬
‫هاي سياسي و اسلمي كه اسمش فعل ً در ذهنم نيامد هم بودند ‪.‬‬

‫مزاري وحدتي را پديد آورد كه اين وحدت موجب شد كه به صورت‬

‫يك صداي بسيار بلندي براي عدالت خواهي در بيايد ‪ .‬تا زمان‬
‫سقوط دولت كمونيستي و بيرون رفتن اين قوت ها از افغانستان ‪.‬‬

‫‪ .8‬شهید مزاری و طرح برادری و برابری اقوام افغانستان‪:‬‬

‫مرحله ي چهارم مبارزات شهيد مزاري ‪ ،‬مرحله ي طرح برابري و‬
‫عدالت خواهي در ميان تمام اقوام افغانستان بود در زماني كه‬
‫اتحاد شوروي در خاك افغانستان بود و زمانيكه دولت كمونيستي‬
‫بود وظيفه ي همگي بود كه بجنگند ‪ ،‬قيام كنند و اين نظام دست‬
‫نشانده را از افغاسنتان بيرون كنند در اين راستا تلش کردند و‬
‫وظيفه خود را انجام دادند ‪.‬‬

‫تكبير مردم ‪ :‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر‬

‫ما مرحله ي بعد از سقوط دولت كمونيستي ‪ ،‬مرحله ي بود كه‬ ‫ا ّ‬

‫تهداب ساختمان نظام آينده افغانستان بايد ريخته مي شد ‪ ،‬در اين‬
‫مرحله شهيد مزاري همانند همه ي مصلحان تاريخ و همانند همه‬
‫كساني كه براي عدالت مبارزه كردند با دشواري ها روبرو بود ‪.‬‬

‫او مي خواست در اين سرزميني كه خانه مشترك همه ي افغان ها‬

‫است ‪ ،‬پشتون و تاجيك و هزاره و ازبك و تركمن و ايماق و‬
‫نورستاني و پشه اي و بلوچ و همه ي اقوام كه در اين سرزمين‬
‫زندگي مي كنند به طور مشترک صاحب اين سرزمين باشند ‪.‬‬

‫‪.9‬شهادت مزاری توسط افراد بیگانه و انحصارطلب‪:‬‬

‫هر كدام به اندازه ي شعاع وجودي شان در اين سرزمين حضور‬
‫داشته باشند حرف هاي ماندگاري را شهيد مزاري مطرح كرد ‪ ،‬و بر‬
‫آن ايستادگي كرد تا زمانيكه شهيد مزاري به دست افراد بيگانه و‬
‫انحصار طلب به شهادت رسيد ‪.‬‬

‫امروز كه ما بعد از چهارده سال از شهيد مزاري تجليل مي كنيم‬

‫چرا ما هر سال فرياد مي كشيم و چرا هر سال موج نويي ايجاد مي‬
‫شود براي رفتن جهت تجليل مزاري ‪ ،‬رسالت ما اين است كه حرف‬
‫هاي شهيد مزاري را فرياد كنيم ‪ ،‬آرمان هايي را كه او مطرح كرد‬
‫فرياد كنيم ‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫امروز مسئله ي سرنوشت برابر همه ي اقوام در افغانستان‬
‫مسئله ي جدّي روز ماست ‪ ،‬هيچ كسي بر كسي برتري ‪ ،‬هيچ كسي‬
‫بر كسي تفاخر ندارد ‪.‬‬

‫وليه را مردم برداشتند در لويه جرگه ي قانون اساسي‬‫گام هاي ا ّ‬

‫آمدند در قانون اساسي چيزهايي را گنجاندند که مسئله ي حضور‬
‫چهارده قوم در افغانستان در مالكيت اين سرزمين‪ ،‬گام مثبتي بود‬
‫‪.‬‬

‫‪ .10‬اندیشه های مزاری تا چه اندازه تحقق عینی یافته است‪:‬‬

‫نام بردن از مذهب حنفي و جعفري در كنار هم نقطه ي مثبت‬
‫ق تعيين سرنوشت مردم به دست خودشان از طريق‬ ‫ديگري بود ‪ ،‬ح ّ‬
‫آرا اين ها گپ هاي ساده اي نبود ‪ ،‬مردم اين گام ها را برداشتند ‪،‬‬
‫ما تنها در قانون بودن چيزي ‪ ،‬دردي را دوا نمي كند اين را بايد در‬ ‫ا ّ‬
‫مرحله ي عمل ما پياده كنيم ‪.‬‬

‫امروز يك بخش كلني از مردم ما از سرنوشت خود نگران هستند ‪،‬‬

‫براي سرنوشت شان دغدغه دارند ‪ ،‬چهل سال پيش بيشتر در‬
‫ايالت متحده آمريكا مارتين لوتر كين رهبر سياه پوستان آمريكا كه‬
‫براي عدالت و براي برابري مبارزه مي كرد در يك ميدان نبرد‬
‫عدالت خواهانه كشته شد ‪.‬‬

‫‪ .11‬مبارزه با آپارتاید در آمریکا‪:‬‬

‫ما مردم آمريكا سياه و غير سياه دست از اين راه بر نداشتند‬‫ا ّ‬
‫مبارزه كردند كساني كه به اين راه معتقد بودند ‪ ،‬امروز نتيجه داد‬
‫كه در آمريكا برابري سياه و سفيد مطرح است ‪.‬‬

‫امروز آرزوهايشان به يك جايي رسيد ‪ ،‬روزي بود كه محمد علي‬

‫كِلي قهرمان بوكس سنگين وزن جهان ‪ ،‬براي خدمت سربازي به‬
‫ويتنام فرستاده مي شد ‪ ،‬يكي دو بار جلبش را روان كردند نرفت ‪،‬‬
‫بار سوم تهديد كرد كه چرا به خدمت سربازي در ويتنام حاضر نمي‬
‫شوي ‪ ،‬مي گويد ورقه جلب را پاره كرد پيش پليس انداخت‪،‬‬
‫گفت‪:‬برو به آن صاحب منصبي كه تو را فرستاده بگو كه ما در اين‬
‫كشور خود ما سرنوشت نداريم مي خواهيم سرنوشت او طرف دنيا‬
‫ما سياه پوست اين گونه بود‬ ‫را تعيين كنيم‪ .‬يعني وضع يک قهرمان ا ّ‬
‫‪.‬‬

‫از آن روز سال ها گذشت ولي وقتي كه آمريكا تصميم گرفت ‪،‬‬
‫مردم آمريكا به يك مرحله اي رسيد كه يك سياه پوست را انتخاب‬
‫كنند كه رئيس جمهور فعلي آمريكاست او را به كاخ سفيد روانه‬
‫كنند خيلي راحت چنين کردند ‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫وقتي كه در مراسم تحليفش محمد علي كِلي رفت نشست ‪،‬‬
‫دوربين ها رفت همه متوجه او شدند كه اشك شوق از چشمانش‬
‫مي رفت ‪.‬‬

‫افغانستان هم اين انتظار را دارد ‪ ،‬چهارده سال پيش پيشواي‬

‫عدالت خواه و فرياد گر ما شهيد مزاري با دستان بسته به دست‬
‫انحصارگران و قدرت طلبان زمان كه نام اسلم را با خود يدك مي‬
‫كشيدند به شهادت رسيد ‪.‬‬

‫پيكر پاك و مطّهرش را مردم بر سر دوششان پانزده شبانه روز از‬

‫غزني تا بلخ بردند و از بام بابا به دنيا عدالت خواهي خود را فرياد‬
‫كردند و در ميان برف سنگين مناطق مركزي راه را پاك كردند و در‬
‫ميان آن سرما و برف جسد پيشوايشان را بردند تا مقبره اي كه در‬
‫آن جا دفن كردند ‪.‬‬

‫تكبير مردم ‪ :‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر‬

‫‪ .12‬انتظار مردم شیعه و هزاره از حکومت افغانستان‪:‬‬

‫مشخص تر بگويم جامعه ي هزاره و مردم شيعه اي كه پيروان‬
‫شهيد مزاري بودند اين انتظار را دارند كه يك روز در مصيبت‬
‫مزاري اشك ريختند و مصيبت دار شدند ‪ ،‬يك روز هم براي تح ّ‬
‫قق‬
‫آرمانش اشك شوق بريزند كه ببينند در اين سرزمين عدالت و‬
‫برابري پياده شده است ‪.‬‬

‫تكبير مردم ‪ :‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر‬

‫‪ .13‬بن بست ها و مشکلت کشور در شرایط حاضر‪:‬‬

‫بعضي نابساماني هاي مشهودي هم هنوز در كشور ما هست ‪ ،‬ما‬
‫قانون رسانه ها را پاس كرديم امروز تا هنوز نديديم كه عمل شود‬
‫و حتي در فاصله بين پارلمان و حكومت اين قانون مفقود الثر‬
‫است ‪.‬‬

‫تلوزيون ملّي ما متأسفانه دست كمي از تلوزيون هاي زمان‬

‫حكومت هاي كمونيستي ندارد ‪ ،‬يك جانبه تمام يك حرف را پخش‬
‫مي كند و هيچ گاه تمثيل كننده فرهنگ ملّي افغانستان و تمثيل‬
‫ل مردم افغانستان نيست و بايد اصلح شود ‪.‬‬ ‫كننده آرزوهاي ك ّ‬

‫حكومت بايد اصلح كند اين نهاد را ‪ ،‬ما قانون پاس كرديم براي‬
‫حكومت روان كرديم ‪ ،‬شوراي ملّي افغانستان تصميم گيرنده ي‬
‫مردم افغانستان اند كه آرمان هاي مردم را در آن جا درج كنند و به‬
‫‪2‬‬ ‫حكومت بفرستند تا عملي شود ‪.‬‬
 ‫قانون تحصيلت عالي افغانستان به يك كلمه بند مانده است ‪،‬‬
‫مسائل قومي دامن زده مي شود ‪ ،‬و سر يك كلمه كه زياد هم‬
‫نيست كلّش را بگيريد سه چهار حرف بيشتر نمي شود ‪ ،‬اين بايد‬
‫ل شود ‪ ،‬رئيس جمهور محترم ‪ ،‬حكومت بايد همنوايي نشان بدهد‬ ‫ح ّ‬
‫و اين بن بست ها را بشكند ‪.‬‬

‫گاهي زبان مطرح مي شود ‪ ،‬گاهي منطقه مطرح مي شود اين‬

‫زنگ هاي خطري است كه براي نظام افغانستان به وجود آمده‬
‫است ‪.‬‬

‫تكبير مردم ‪ :‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر‬

‫‪ .14‬ما خواهان برابری هستیم و نه زیاده طلبی‪:‬‬

‫آرزوهايي كه شهيد مزاري داشت و ما آن را هيچ گاهي نمي‬
‫ما اين‬
‫خواهيم كه زياده طلبي كنيم و درد سري براي كسي باشيم ا ّ‬
‫ق داريم كه مي خواهيم ما هم مثل ديگر مردم افغانستان‬ ‫قدر ح ّ‬
‫زندگي كنيم ‪.‬‬

‫جناب استاد خليلي فرمودند كه واحدهاي اداري اون طوري كه‬

‫هست اصلح نشده اند ‪ ،‬حرف اساسي ما هم همين است ‪ ،‬ما در‬
‫دوران شهيد مزاري علوه بر باميان سه تا وليت ديگر را برايش‬
‫والي تعيين كرده بوديم ‪.‬‬

‫والي غزني آقاي انوري بود ‪،‬‬

‫والي بهسود عبدالرحمن خان سرخ آباد بود!‬

‫والي دايكندي هم حاجي احساني سياه دّره بود!‬

‫اين به خاطر اين است كه در طول ده ها سال گذشته تعديل واحد‬

‫هاي اداري در هزاره جات نشده بود ولي در ديگر مناطق شده بود ‪.‬‬

‫وقت من به حيث معاون رئيس جمهور همراه‬ ‫روزي كه در اداره م ّ‬

‫آقاي كرزي آمدم همه ي اين مسائل را برايش يك جا مطرح كردم‬
‫سه تا وليت ‪ ،‬نقشه هايش را هم جور كرديم هيئت ها را از وزارت‬
‫داخله روان كرديم تمام مناطق ها را گشته آمدند و ديدند ‪.‬‬

‫تعداد نفوس شان ‪ ،‬تعداد ولسوالي هايشان ‪ 52‬ولسوالي‬

‫ما كم كم نيّت ها‬
‫ما نيّت خوبي بود ا ّ‬
‫امضايش را هم گرفته بوديم ‪ ،‬ا ّ‬
‫نيت هاي ديگري شد و نيت هاي جديد و عناصر جديد آمدند كه اين‬
‫مسايل را زير پا گذاشتند ‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫تا به امروز او آرزوي مردم در دلشان مانده است ‪ ،‬مردم هاي‬
‫ما باز‬
‫جاغوري صد صد نفر آمدند و وعده ها هم گرفتند از حكومت ا ّ‬
‫هم انتظارشان به پايان نرسيده است مردم بهسود هم همين طور ‪.‬‬

‫اين خواست من نيست ‪ ،‬خواست كدام شخص و حزب هم نيست ‪،‬‬

‫خواست تك تك مردم مناطق مركزي است كه مثل يك ناخن ششم‬
‫همه شان در كنار يك وليت است و خواسته های شان تحقق نیافته‬
‫است!!‬

‫تكبير مردم ‪ :‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر‬

‫پانصد هزار نفوس در ولسوالي هاي مختلف غزني امروز در تمام‬

‫عرصه هاي بازسازي و حقوق متروك و منزوي شده است ‪ ،‬در تمام‬
‫وليت غزني شما برويد حساب كنيد يك رئيس دارند مردم هزاره و‬
‫ديگر هيچ !‬

‫ما گپ از عدالت مي زنيم فقط يك رئيس كه او را هم نمي فاموم‬

‫رئيس مهاجرين است يك رياست بسيار كوچك ‪.‬‬

‫در وليت ‪ ،‬قومنداني امنيت ‪ ،‬امنيت ملي ‪ ،‬چي چي همه رياست‬

‫ها و همه نظام هيچ گونه مشاركت ندارد ‪.‬‬

‫چه مي شود كه غزني باختري كه وليتش تصويب شده بود به‬

‫مركزيت جاغوري او منظور مي شد و مردم صاحب سرنوشت خود‬
‫مي شدند ‪.‬‬

‫در قانون اساسي آمده تعديل واحدهاي اداري بر اساس موقعيّت‬

‫جغرافيايي و قومي و اقتصادي منطقه ‪ ،‬بهسود هم همين طور ‪،‬‬
‫چيزي برتري از جاغوري و ديگر جاها ندارد‪ ،‬یعنی محروم هستند‪.‬‬

‫سرگ مناطق مركزي چهار ميليون انسان از باميان و دايكندي و‬

‫بهسود و غور و تا رسيدن به نزديكاي چند ولسوالي هرات مثل يك‬
‫جزيره اي زندگي مي كنند كه هيچ راهي در آن جا نباشد ‪.‬‬

‫صدها كيلومتر ‪ ،‬صد ها كيلومتر سرك و راه كار دارد كه بايد ساخته‬
‫شود كه آن ها حداقل يك زندگي ابتدايي داشته باشند ‪.‬‬

‫آيا از ميليارد ها ميليارد دالري كه جامعه ي جهاني به افغانستان‬

‫خرج كرد سرنوشت ما چه بود ‪ ،‬مانند عنصري در دربار سلطان‬
‫محمود ؛ مي گويند سلطان محمود براي خاك چي هاي خود گفته‬
‫بود كه براي عنصری هر روز در سفره اش يك نوك بال مرغ را مي‬
‫ماند شوخي مي كرد و يكي از استخوان پشت مرغ را مي ماند يك‬
‫روز پرسيد در شوخي كه چطور است عنصری اين غذاي دربار‬
‫برايت خوب است؟ در جوابش به شعر گفت كه ‪:‬‬

‫‪2‬‬
 ‫سهم ما از اين سفره جز يك بال نيست‬

‫قاب چي هر روز چونه مي دهد!!‬

‫امروز سهم ما از بازسازي افغانستان همون سهم عنصري در‬

‫ي هفت‬‫دسترخان سلطان محمود است ‪ ،‬يك كيلومتر سرك پخته ط ّ‬
‫سال در سمت هزاره جات نرفته است ‪.‬‬

‫اين به اين معنا نيست كه من با كرزي صاحب‪ ،‬خداي ناخواسته‬

‫كدام مخالفت داشته باشم يا با او نارفيق باشم ‪ ،‬مناسبات آينده ي‬
‫ما را انتخابات تعيين مي كنند و كانديداها مي آيند او را باز ما با‬
‫شما علیحده مشورت مي كنيم ‪.‬‬

‫تكبير مردم ‪ :‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر‬

‫‪.15‬حنجره فریادگر ما خاکستری جامانده از شعله زیبای مزاری است!‬

‫اين به خاطر اين است كه ما خاكستر به جا مانده از يك شعله ي‬
‫بسيار زيبايي بوده و هستیم كه براي فرياد گري عدالت در اين جا‬
‫به ميان آمده و ما در او خاكستر هستيم و فرياد مي كنيم كه كجا‬
‫شد آن آرزوهايمان ‪ ،‬كجا شد آرمان هايمان ‪ ،‬چرا اين عدالت در‬
‫افغانستان اجرا نمي شود؟‬

‫رئيس صاحب جمهور حرف ما را بشنوند ‪ ،‬نظام حرف ما را‬

‫بشنود ‪ ،‬جامعه ي جهاني حرف ما را بشنود ‪ ،‬ما شش ميليون انسان‬
‫يا بيشتر در اين سرزمين بايد صاحب حق باشيم ‪.‬‬

‫تكبير مردم ‪ :‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر‬

‫آنچه را كه شهيد مزاري فرياد كشيده بود برقراري يك عدالت در‬

‫اين سرزمين بود براي عدالت زيست ‪ ،‬براي عدالت فرياد كشيد ‪،‬‬
‫براي عدالت شهيد شد ‪ ،‬مانند فرياد انبياء تاريخ است اين حرف‬
‫شهيد مزاري هم نيست ‪.‬‬

‫قرآن مي فرمايد ‪:‬‬

‫( ولقد ارسلنا رسلنا بالبيّنات و انزلنا معهم الكتاب و الميزان ليقوم‬

‫الناس بالقسط )‬

‫انبياء را به خاطر اين فرستاديم و كتاب و ميزان را به خاطر اين‬

‫فرستاديم كه مردم به عدل قيام كنند ‪ ،‬نگويند اين سياه است ‪ ،‬اين‬
‫سفيد است ‪ ،‬اين از فلن قوم است‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫‪ .16‬حکومت‪ ،‬سعی کند حوادث بهسود تکرار نشود‪:‬‬
‫برتري هاي قومي و تفاخر ها را بگزارند و همگي انسان ها در اين‬
‫سرزمين برادر حساب شوند ‪ ،‬چيز ديگري كه از همه حساس تر‬
‫است ممكن است كه كه مردم بهسود يا مردم هزاره جات كشت و‬
‫زراعتش كه خورانده مي شود يا سوخته مي شود زياد اون قدر يك‬
‫سرمايه كلن نباشد ولي مردم مي گويد كه شبنم در خانه مورچه‬
‫طوفان است!!‬

‫در حادثه بهسود هشدار دادم توجه نکردند! گفتند که چه کار می‬
‫کنی ؟‬

‫او خانه ي گلي اگر خراب شد او زراعت اندك كه از بين رفت خانه‬
‫مردم خراب است زندگي مردم خراب است مي شنويم كه باز هم‬
‫ول‬‫موج هايي از نيروهاي مسلّح آماده شده رفته راييست براي ا ّ‬
‫بهار به هزاره جات ‪.‬‬

‫چرا گوش ها كر است چرا نمي شنوند ‪ ،‬باز هم امروز به جامعه ي‬

‫جهاني اين فرياد را مي كنم به حكومت افغانستان كه دو ماه بعد‬
‫باز هم خطر ازي است كه در هزاره جات مثل سال گذشته خون‬
‫ريزي شود مثل سال گذشته مردم آواره شود ‪ ،‬كوچ هاي جمعي‬
‫شود ‪.‬‬

‫اين حكومت صاحب خانه است ‪ ،‬صاحب اين سرزمين است بايد‬
‫تدابيري بگيرد كه ديگر اين كارها نشود ‪.‬‬

‫تكبير مردم ‪ :‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر‬

‫از ما گليه نكنند كه چرا فرياد مي كشم ‪ ،‬فرياد ما از ناعلجي‬

‫است ما از هوس نمي كنيم اين كار را ‪ ،‬در سال گذشته من راهي‬
‫برايم نمانده بود ‪ ،‬به رئيس صاحب جمهور هم گفتم كه اگر اين‬
‫تهاجمات قطع نشود من ديگر كار خوب نمي توانم ‪ ،‬نه جنگ مي‬
‫كنم و نه توان جنگ را دارم ‪،‬گفت چي كار مي كني جنگ مي كني یا‬
‫نه؟ گفتم نه ‪ ،‬نه جنگ مي كنم نه توان جنگ را دارم ‪.‬‬

‫‪.17‬ما طرفدار جنگ نیستیم اما در قالب دموکراسی خواهان حقوق مردم‬
‫هستیم‪:‬‬
‫توان جنگ ندارم به خاطر اين كه ما تمام سلح ها و امكاناتي را كه‬
‫داشتيم به حكومت داديم ‪ ،‬جنگ نمي كنم به خاطر اينكه ما دست به‬
‫ول اداره موقت قسم خورديم كه‬ ‫قرآن رسانديم ‪ ،‬در پارلمان در ا ّ‬
‫ما يك كار‬
‫ما از صلح حمايت مي كنيم از برادري حمايت مي كنيم ا ّ‬
‫مي كنم كه اعتصاب غذا مي كنم و فرياد مي زنم تا كل دنيا خبر‬
‫شود‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫تكبير مردم ‪ :‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر‬

‫الن هم همان گپ است ‪ ،‬از حكومت مي خواهم كه اداره كند اين‬

‫سرزمين را ‪ ،‬همه يك خانه مشترك داريم ‪ ،‬وال ّ اگر اون كار نمي‬
‫شود حوادث سال گذشته در همه جا تكرار مي شود خداي ناخواسته‬
‫باز روي همه ي ما پيش دنيا سياه مي شود و خدشه دار مي شود‬
‫افغانستان بد نام مي شود ‪.‬‬

‫تكبير مردم ‪ :‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر‬

‫اميدوار هستيم حكومت از اين مسئله پيشگيري كند ‪.‬‬

‫‪ .18‬حکومت آینده باید به مطالبات مردم توجه نماید‪:‬‬

‫دوستان از انتخابات هم ياد كردند بله كه انتخابات در چهار پنج و‬
‫نيم ماه آينده يا كمتر پيش روي ماست ‪ ،‬انتخابات آينده بايد‬
‫حكومتي را روي كار بيارد كه آن حكومت خواسته هاي اساسي‬
‫مردم افغانستان را برآورده كند ‪.‬‬

‫تكبير مردم ‪ :‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر‬

‫ولش مبارزه قاطع و خلل‬ ‫خواسته هاي اساسي مردم افغانستان ا ّ‬

‫ناپذير با دهشت افكني و تروريزم است كه مردم افغانستان از اين‬
‫پديده آسيب ديده است ‪.‬‬

‫نا امني و جنگ در سراسر افغانستان امروز پيش آمده است‬

‫ول اداره‬
‫شانزده وليت افغانستان نا امن است ‪ ،‬موفقيّت هاي ا ّ‬
‫ما شكست هاي ديگري اش هم‬ ‫ق است ‪ ،‬ا ّ‬
‫موقت تا نيمه هايش ح ّ‬
‫حق ديگري است که بايد توجه شود و جبران گردد‪.‬‬

‫امروز در شانزده وليت افغانستان نا امني است ‪ ،‬حكومتي بايد‬

‫روي كار بيايد كه با نا امني مقابله كند و صاحب جغرافياي‬
‫افغانستان باشد ‪.‬‬

‫‪.19‬اولویت های حکومت آینده افغانستان(خواسته ها و بایسته ها)‪:‬‬

‫همان قدري كه مي توانيم مسائل را حل كنيم در اميد فايده كه‬
‫سرمايه را از دست ندهيم ‪ ،‬همين جغرافياي فعلي افغانستان را‬
‫بايد حفاظت كنند ‪.‬‬

‫همگام با جامعه ي جهاني ‪ ،‬همگام با نيروهاي بين المللي ايستاد‬

‫شوند هر كسي كه نا امني ايجاد مي كند قاطع زده شود ولو اينكه‬
‫‪2‬‬
 ‫او پشتون است ‪ ،‬تاجيك است ‪ ،‬هزاره است ‪ ،‬نورستاني است هر‬
‫چي كه است ‪.‬‬

‫دولتي كه در آينده روي كار مي آيد بايد اراده داشته باشد براي‬
‫مبارزه با تروريزم هر روز برادر اين عذر و بهانه خوب نيست كه هر‬
‫قدم كه ما صدا كنيم كه تو كجا هستي ‪ ،‬ال اي آهوي وحشي‬
‫كجايي مرا با توست بسيار آشنايي‬

‫هر قدر كه داد بزنيم او هيچ خبر ما را نگيرد اين وضعيت براي مردم‬
‫افغانستان جالب نيست ‪ ،‬مسئله ي دوم حكومت آينده بايد انكشاف‬
‫متوازن بيارد ‪.‬‬

‫من چيزهايي را كه ‪ ،‬نابساماني هايي را كه عرض كردم كه تنها از‬

‫هزاره جات را گفتم در ديگر جاها هم هست ممكن است كه در‬
‫سمت هاي بدخشان و سمت هاي فارياب باشد در هر جايي كه‬
‫هست بايد انكشاف متوازن باشد ‪.‬‬

‫بودجه اي را كه ترتيب مي كنند مي آيند در پارلمان او بودجه در‬

‫تمام وليات متعادل نيست ‪.‬‬

‫اگر بخواهي كه آن را تغيير دهي مي گويد كه بانك جهاني و جامعه‬

‫ي جهاني ديگر آن را قبول ندارد كه شما اين بودجه را تغيير داديد ‪.‬‬

‫پس اين را براي چي روان مي كنيد در پارلمان ‪ ،‬در يك وليت صدها‬

‫ميليون دالر در يك وليت ديگر دو ميليون دالر ‪ ،‬اين رقم يك بام و‬
‫دو هوا بايد اين وضعيت از بين برود ‪ ،‬حكومت بايد دقيق بسنجد‬
‫بودجه اي را كه وزارت خانه هايش مي آورند اون ها را بسنجد كه‬
‫متوازن است يا نه ‪.‬‬

‫مسئله اساسي ديگر حكومتي كه در آينده مي آيد بايد معتقد به‬

‫دموكراسي باشد معتقد به حقوق انسان ها باشد ‪ ،‬معتقد به حقوق‬
‫بشر و حقوق زن باشد ‪ ،‬هر قدر كه ما دور شده رفتيم از بُن ‪ ،‬هر‬
‫روز يك اصل از اصول دموكراسي زير سئوال رفته راهيست ‪.‬‬

‫مسئله ي چهارم حكومت آينده بايد با جامعه جهاني همگام باشد ما‬
‫نه خود ما آنقدر امكانات داريم كه افغانستان را بسازيم ولو ساختن‬
‫يك افغانستان به دست خود ما اين يك ايده آل است يك آرزوي‬
‫خوب است ‪.‬‬

‫نه خود مان توان داريم كه اين را بسازيم و نه ما را مي گذارند‬

‫بعضي از همسايه ها ‪ ،‬تا پاي جامعه ي جهاني از افغانستان كنده‬
‫شود ‪ ،‬داكسن دواني شروع مي شود ‪.‬‬

‫ديگر تا لب درياي آمون وقتيكه گرفت باز روسيه و ازبكستان و‬

‫تاجيكستان هم بي خبر نباشند كه باز به سراغ آن ها هم مي روند ‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫دم‬‫هرگونه شعاري كه عليه جامعه ي جهاني داده مي شود يا از َ‬
‫راسي است يا اين كه زير كدام فشارهاي تفكرهاي مختلف مردم‬
‫مي گويند ‪.‬‬

‫ما بايد با جامعه ي جهاني همگام باشيم در عين حالي كه با همسايه‬

‫هاي خود همگام هستيم ‪ ،‬ما نمي خواهيم كه همسايه هاي خود را‬
‫زير فشار قرار بدهيم ‪.‬‬

‫برادري ‪ ،‬برابري اسلمي ‪ ،‬همسايه داري وظيفه ي انساني و‬

‫اسلمي ماست ‪.‬‬

‫اين چهار اصل را ما در نظر بگيريم تا رسيدن به انتخابات زمان‬

‫زيادتري داريم رايزني هاي ما با تمام كانديداها آغاز خواهد شد هر‬
‫كسي كه پاي اين آرمان هايي كه ذكر شد پيشتر هم ذكر شد امضا‬
‫كند بعد سر شما مردم إن شاءالله صدا خواهيم كرد كه از او حمايت‬
‫مي كنيم ‪.‬‬

‫تكبير مردم ‪ :‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر‬

‫تا او زمان را مردم ما سعي كنند كه وحدت و يكپارچگي و همدلي را‬

‫حفظ كنند و هيچ گاهي از زبان ما حرف نا هماهنگي و نا همسويي‬
‫ق خود را مي‬
‫با هيچ قومي از افغانستان زده نخواهد شد ما فقط ح ّ‬
‫خواهيم ‪.‬‬

‫ق انساني ماست بيشتر از‬ ‫حق خواستن يك امر طبيعي است و يك ح ّ‬

‫اين وقت گرانبهاي شما را نمي گيرم در پايان عرايضم يكبار ديگر‬
‫شهادت چهاردهمين سالگرد پيشواي بزرگمان مزاري را به شما‬
‫تسليت مي گويم و سالگرد ميلد پيامبر بر شما مباركباد ‪.‬‬
‫والسلم عليكم و رحمة ال و بركاته‬

‫شعر ‪ ( :‬دكلمه )‬

‫خاك بر سر كن برادر كوه كوه‬

‫رفت از كف سال هاي با شكوه‬
‫اين چمن را سرونازي بود و رفت‬
‫ايل ما را سرفرازي بود و رفت‬
‫بعد از اين ‪ ،‬اين قوم بي سر مانده است‬
‫بي علي و بي ابوذر مانده اند‬
‫بعد از اين ‪ ،‬اين دل كه مهد آرزوست‬
‫آري درد و رنج و غم مهمان اوست‬
‫بعد از اين چشم من و درياي خون‬
‫موطن و منزلگه و مأواي خون‬
‫‪2‬‬
 ‫بي تو چون ني ناله دارد ناي من‬
‫بند بندم ناله دارد واي من‬
‫بي تو بايد چشمه چشمه خون گريست‬
‫از هري تا دامن جيحون گريست‬
‫بي تو كوچه كوچه لبريز سكوت‬
‫روزن اميد تار عنكبوت‬
‫بي تو اين جا خانه نه غمخانه است‬
‫جايگاه گريه ي مستانه است‬
‫بي تو بايد با صداي بي نقاب‬
‫مويه كرد اندر مزار آفتاب‬
‫با تو مي شد تا دل مهتاب رفت‬
‫يا از دشت عطش تا آب رفت‬
‫با تو مي شد تكيه بر خورشيد زد‬
‫زخمه بر تار دل ناهيد زد‬
‫با تو مي شد چشم مرگ شب گرفت‬
‫قلعه را مردانه از مرهب گرفت‬
‫تا تو بودي صدچمن گل داشتيم‬
‫شش جهت آواز بلبل داشتيم‬
‫تا تو بودي بي كسي افسانه بود‬
‫محن خوانا نبود‬ ‫دفتر رنج و ِ‬
‫سيّد و سالر ما يادت بخير‬
‫مير پرچمدار ما يادت بخير‬
‫اي شهيد بن شهيد اي نامدار‬
‫اي تو آغاز و سرانجام بهار‬
‫قوم ما بيدار شد تا آمدي‬
‫تيغ جوهردار شد تا آمدي‬
‫ما بي نيام‬‫تيغ جوهر دار ا ّ‬
‫بي نيام آماده ي رزم و قيام‬
‫رفتي بابَه فصل رفتن زود بود‬
‫گه نه گاه نيّت بدرود بود‬
‫مرگ مردان زندگي ديگر است‬
‫مرده است آن بنده اي كو نوكر است !‬

‫سرود‬
‫مزاري شهيد ثبات وطن‬

‫چو خون در رگ بر حيات وطن‬

‫‪2‬‬
 ‫تو درس شهادت ز مول حسين‬

‫گرفتي و بر ما هم آموختي‬

‫تو چون تشنه بهر شهادت بودي‬

‫چشيدي ز آب فرات وطن‬

‫مزاري شهيد ثبات وطن‬

‫چو خون در رگ بر حيات وطن‬

‫ز بعد تو اهدافت آغاز شد‬

‫در همدلي در وطن باز شد‬

‫يقين خون پاكت سبب ساز شد‬

‫تو كِشتي بحر نجات وطن‬

‫مزاري شهيد ثبات وطن‬

‫چو خون در رگ بر حيات وطن‬

‫دل ما ز هجران تو غم گرفت‬

‫زمين دل از گريه شبنم گرفت‬

‫محبانت امروز ماتم گرفت‬

‫ايا مجري انضباط وطن‬

‫مزاري شهيد ثبات وطن‬

‫چو خون در رگ بر حيات وطن‬

‫شده شهر كابل به غم غوطه ور‬

‫زن و مرد و پير و جوان را نگر‬

‫كه از هجر رهبر شده خون جگر‬

‫تو رفتي به سوي ميغات وطن‬

‫مزاري شهيد ثبات وطن‬

‫‪2‬‬ ‫چو خون در رگ بر حيات وطن‬

 ‫گروه تواشيح شمس الضحي‬

‫و هم جمع حاضر نمايند دعا‬

‫كه امنيت و صلح و گردد به پا‬

‫ز خون شهيدان پاك وطن‬

‫مزاري شهيد ثبات وطن‬

‫چو خون در رگ بر حيات وطن‬

‫تصاويري از چهاردهمين سال‬

‫بزرگداشت شهيد مزاري‬

‫در شهر کابل‬

‫زمستان ‪))1387‬‬

‫‪2‬‬
 ‫گفتار دوّم‬
‫گزارشي از چهاردهمين سالگرد‬
‫شهادت رهبر شهيد استاد عبدالعلي‬
‫مزاري‬

‫جبرئيل هرات زمستان ‪.1387‬‬

‫اشاره ‪:‬‬
‫‪2‬‬
 ‫خوانده و‬ ‫در اين مراسم ابتدا گروه سرود دختران سرودي را‬
‫رهبر شهيد‬ ‫سپس استاد حاجي محمد محقق پيرامون زندگينامه‬
‫حضرت محمد‬ ‫استاد عبدالعلي مزاري و ميلد مسعود سرور كائنات‬
‫وليت هرات‬ ‫(ص) سخناني را ايراد نمودند و در پايان والي صاحب‬
‫‪.‬‬ ‫در جمع مردم شهرک جبرئيل هرات سخنراني نمودند‬

‫( سرود )‬

‫بسم الله الرحمن الرحيم‬

‫از سپهر كشورم خورشيد رفت‬
‫واي بر من آن گل اميد رفت‬
‫دست دشمن همچو مار از آستين‬
‫رهبرم را از ميان بلعيد و رفت‬

‫سيّد و سالر ما يادت بخير‬

‫مير پرچمدار ما يادت بخير‬
‫اي شهيد بن شهيد اي نامدار‬
‫اي تو آغاز و سرانجام بهار‬
‫قوم ما بيدار شد تا آمدي‬
‫تيغ جوهردار شد تا آمدي‬
‫طايفه بيدار شد تا آمدي‬
‫تيغ جوهر دار بي نيام‬
‫بي نيام آماده ي رزم و قيام‬
‫ما فصل رفتن زود بود‬ ‫رفتي ا ّ‬
‫گه نه گاهي نيّت بدرود بود‬
‫رفتنت خواب از تن ما برده است‬
‫هديه ي آزادگي آورده است‬
‫از پيامت راه وحدت باز شد‬
‫فصل مرگ بردگي آغاز شد‬
‫وحدت راه پدر پاينده باد‬
‫‪2‬‬
 ‫رهروان راه بابه زنده باد‬

‫سخنرانی دوم‪ ،‬هرات‬

‫بسم الله الرحمن الرحيم‬

‫ضار محترم ‪ ،‬برادران و خواهران عزيز شهر جبرئيل و شخصيت‬

‫ح ّ‬
‫هاي علمي و سياسي هرات باستان !‬
‫السلم عليكم و رحمة ال و بركاته‬

‫خدا را سپاسگذارم كه بار ديگر توفيق ياري و عمر وفا كرد كه يك‬
‫بار ديگر در كنار شما عزيزان و در برابر چهره هاي صميمانه و‬
‫دوست داشتني شما قرار بگيرم و در مناسبت چهاردهمين سالگرد‬
‫پيشواي فريادگر عدالت اجتماعي مان شهيد مزاري با شما سخن‬
‫بگويم ‪.‬‬

‫از طرف خودم و از طرف هيئت همراه و شخصيت هايي كه از‬

‫كابل آمدند از حضور گرم و صميمانه شما در اين مراسم و برگزاري‬
‫اين محفل با شكوه صميمانه تشكر مي كنم ‪.‬‬

‫آنچه كه امروز مناسبت دارد خدمت شما يادآور شوم اينکه در‬
‫قانون و در تاريخ مناسبت هاي متعددي است كه بعضي از مناسبت‬
‫ها ‪ ،‬مناسبت هاي غم و بعضي از مناسبت ها ‪ ،‬مناسبت هاي شادي‬
‫است ‪ ،‬مناسبتي كه يادآور دردها و رنج هاي ماست ‪ ،‬از جمله آنها‬
‫مناسبتي كه يادآور مصيبت هاي عظيمي است كه بر پيكر اين ملّت‬
‫آمده است سالگرد شهادت پيشواي شهيدمان مزاري است ‪.‬‬

‫نزديك شدن سالگرد شهداي بيست و چهار حوت هرات باستان كه‬
‫در راه خدا و در راه تحكيم حاكميت اسلم و عدالت اجتماعي در اين‬
‫سرزمين قرباني شدند ‪.‬‬

‫مناسبت ديگر ‪ ،‬مناسبت شادماني است ‪ ،‬ميلد مسعود گل سر‬

‫سبد هستي ؛ پيشواي عدالت گستر جهان حضرت محمد بن عبدالله‬
‫(صلي علي عليه و آله و سلم ) و مناسبت روز زن ‪ ،‬روز تجليل از‬
‫نيمي از پيكر اجتماع انساني در جهان ‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫‪ .20‬مناسبت های تاریخی سازنده و الهام بخش هستند‪:‬‬
‫به هر دو مناسبت لزم مي بينم براي شما تسليت عرض كنم و هم‬
‫براي مناسبت هاي شادي تبريك عرض نمايم به اين مناسبت ها‬
‫وقتي ما مجلس بر پا مي كنيم براي اين است كه ما از اين مناسبت‬
‫ها درس بگيريم واز اين مناسبت ها به گذشته مان برگرديم به تاريخ‬
‫عمق كنيم و در ماهيت حوادثي كه‬ ‫مان برگرديم و در هستي مان ت ّ‬
‫گذشته است فكر كنيم و از آن ها درس بگيريم ‪.‬‬

‫ميلد رسول الله (صلي علي عليه و آله وسلم ) ما را برمي گرداند‬
‫مق در موجوديت يك اجتماع عظيمي كه به دنبال اين تولد‬‫به تع ّ‬
‫مبارك در دنيا پديد آمده ‪ ،‬يك تمدن عظيمي كه در اين جهان ظهور‬
‫كرده است ‪.‬‬

‫امروز ما در جامعه ي انساني مان بيشتر از شش ميليارد انسان‬

‫داريم كه در اين كره ي زمين زندگي مي كند و يك چهارم اين تمدن‬
‫انساني را ‪ ،‬يعني تقريبا ً يك چهارم اين تمدن را شخصيتي پديد‬
‫آورده است كه امروز مناسبت میلداوست ‪.‬‬

‫‪.21‬زندگی پیامبر الگوی کامل بشریت‪:‬‬

‫او از ميان يك اجتماعي ظهور كرد كه تبعيض ‪ ،‬بي عدالتي ‪ ،‬دختر‬
‫ما از ميان اين مردم با‬‫كشي ‪ ،‬جنگ هاي قبيلوي افتخارشان بود ‪ .‬ا ّ‬
‫اين خاصيت و از ميان اجتماعي كه عموما ً و اكثرا ً بي سواد بود و‬
‫خودش هم در زندگي به همين مناسبت ها نتوانست درس بخواند‬
‫شرايط او زمان هم همين طور كه مردم بي سواد بودند ‪.‬‬

‫از ميان اين توده هاي بومي ظهور كرد ‪ ،‬در قرآن مي فرمايد ‪:‬‬
‫اوست خداوندي كه از ميان توده هاي عظيم بي سواد پيامبري را‬
‫فرستاد براي آنها كه براي آنها كتاب بخواند ‪.‬‬

‫نشانه هاي خداوند را براي آنها تلوت كند و آن ها را تزكيه كند ‪،‬‬
‫پاكيزه بسازد و اونها را كتاب خدا بياموزد ‪ ،‬اگرچه آنها در گذشته در‬
‫گمراهي آشكار بودند ‪.‬‬

‫نگار من كه به مكتب نرفت و خط ننوشت‬

‫به غمزه مسئله آموز صد مدّرس شد!‬

‫‪2‬‬
 ‫كسي كه از ميان توده هاي بي سواد برخواست و تمدني را به‬
‫جهان عرضه كرد كه امروز كم كم دارد از نظر فكري سلطه ي خود‬
‫را نمايان مي سازد ‪.‬‬

‫او تا پاي انديشه و علم مكتبش پرواز كرده است ‪ ،‬اسلم برخلف‬
‫آنچه كه در دنيا عليه اش تبليغات مي كنند با زور و شمشير پيش‬
‫نرفت ‪ ،‬با زور منطق و استدلل افكار جهان را تثبيت كرده است ‪.‬‬

‫اگر گاهي هم شمشير به كار رفته است به خاطر دفاع از عقيده‬

‫بوده است ‪ ،‬حالت تهاجمي و تعّرضي نداشته است ‪ ،‬حالت دفاعي‬
‫داشته است ‪.‬‬

‫سيزده سال كساني كه با پيامبر مسلمان شدند در مكّه زير شكنجه‬

‫بودند پيامبر اجازه جنگ نداشت وقتي كه در مدينه آمد حكومت‬
‫ايجاد كرد بعد از تعّرض هايي كه خانه هاي مهاجران را تاراج كردند‬
‫و ظلم كردند به اونها و از ديارشان بيرون كردند خدا برايشان‬
‫اجازه جنگ داد ‪:‬‬

‫(( اُذن للذين يقاتلون في سبيل الله بأنهم ظُلموا و ا ّ‬

‫ن الله علي‬
‫نصرهم لقديرط ))‬

‫بر كساني كه ظلم شده بود خدا اجازه جهاد داد ‪ ،‬هر كسي ‪ ،‬هر‬
‫ما اسلم‬ ‫ق دفاع دارد ا ّ‬
‫انساني كه مورد تعّرض قرار بگيرد ح ّ‬
‫پيشرفتش بر مبناي منطق و استدلل است اگر كساني امروز در‬
‫بعضي نقاط دنياي غرب فيلمنامه هاي مبتذل مي سازند و اين ها‬
‫را ربط مي كنند براي پيامبر ناشي از ترسي است كه در ميان‬
‫دن ها به و جود آمده است كه مبادا اسلم بيايد و آرام‬ ‫اعماق آن تم ّ‬
‫آرام همه ي دنيا را تسخير كند ‪.‬‬

‫امروز در بسياري از كشورهاي غربي گرايش هاي مردم به اسلم‬

‫و مهدويت روز افزون است ‪ ،‬اين ها محصول قدرت نظامي ما‬
‫نيست ‪ ،‬اين ها محصول اقتصاد بسيار گسترده ما مسلمان ها نيست‬
‫ما امروز از نگاه نظامي چيزي نداريم محدود كشورهايي هستند كه‬
‫مي توانند از خودشان دفاع كنند ‪.‬‬

‫ما در مقابل كشورهاي بزرگ دنيا بي دفاع هستيم ‪ ،‬اقتصاد آن‬

‫چنان نداريم كه دنيا شيفته اقتصاد ما شده باشد اكثر كشورهاي‬
‫اسلمي امروز دچار فقر و گرفتار مشكلتي هستند ‪.‬‬

‫آنچه كه اسلم را در قلوب توده هاي ميليوني جهان روز به روز‬

‫گسترش مي دهد مكتب اسلم است ‪ ،‬اخلق اسلم است ‪ ،‬سيستم‬
‫‪2‬‬
 ‫خانواده اي كه در اسلم است اين ها مردم را به طرف خود جذب‬
‫كرده است ‪.‬‬

‫به هر حال چون وقت خيلي زياد گذشته است نمي خواهم شما را‬
‫زياد درد سر بدهم اين مناسبتي كه امروز ما در اين مناسبت ميلد‬
‫مق كنيم در تولد پيامبر ‪ ،‬حوادث پس از تولدش‬ ‫پيامبر هستيم بايد تع ّ‬
‫‪ ،‬زندگي دوران كودكي اش ‪ ،‬زندگي دوران جواني اش ‪ ،‬زندگي‬
‫دوران پيامبري اش ‪ ،‬تمدني كه بعد از او به وجود آمده است ‪،‬‬
‫كتابي كه از او به ميراث مانده است ‪ ،‬احاديثي كه از اولياءاز‬
‫مق كنيم بر اين ها‬‫اوصياء ايشان باقي مانده است در اين ها تع ّ‬
‫تفكر كنيم ‪.‬‬

‫مناسبت ديگر ‪ ،‬مناسبت روز زن است كه در اين مناسبت هم ما‬

‫بايد وقتي از زن تجليل مي كنيم يعني بايد در تمام مظالمي كه در‬
‫مق كرد و امروز حقوق انساني آن را‬ ‫تاريخ بر زن گذشته است تع ّ‬
‫مطابق معيارهاي انساني بايد اعاده كرد و زن را به عنوان عضو‬
‫مفيد جامعه ي انساني در صحنه ي سياست و اقتصاد و زندگي آورد‬
‫‪.‬‬

‫از خانه نشستن و از محروميت و فشارها بايد نجات داد ؛ آن ها‬

‫بايد مثل بقيه ي انسان ها بيايند وارد كارزار اجتماع شوند ‪.‬‬

‫‪.22‬ویژگی های برجسته شهید مزاری‪:‬‬

‫مناسبت ديگر ‪ ،‬مناسبت شهادت پيشواي شهيدمان استاد شهيد‬
‫عبدالعلي مزاري است چرا مزاري اينقدر برجسته است ‪ ،‬چرا بعد از‬
‫چهارده سال مردم هنوز هم از مزاري مي گويند و هر روز كه مي‬
‫گذرد مزاري بيشتر در دل ها جاي مي گيرد ‪.‬‬

‫ما در تاريخ جهادمان و در تاريخ پيش از آن علماء و شخصيت هاي‬

‫ما اين طور جاذبه ايجاد نكرده است‪ .‬چرا مزاري‬ ‫زيادي داشته ايم ا ّ‬
‫مق بكنيم كه مزاري چه كرد كه‬
‫اينقدر جاذبه دارد؟ در اين ما بايد تع ّ‬
‫امروز اين همه محبوب دل هاست؟‬

‫ول اين كه شهيد مزاري مطابق ارزش هاي اسلمي و ديني كه‬ ‫ا ّ‬
‫حاكم بر اجتماع ماست يك نفر روحاني و يك مجاهد پاك باز بود كه‬
‫در اجتماع انساني ما عالم بودن و مجاهد بودن هم در قرآن امتياز‬
‫هست و هم در اجتماع ما يك امتياز مي باشد ‪.‬‬

‫وقتي ما به قرآن مراجعه مي كنيم مي فرمايد ‪:‬‬

‫‪2‬‬
 ‫( يرفع الله الذين آمنوا منكم و الذين اوتوا العلم درجات )‬

‫از ميان شما مسلمان ها بلند ترين درجات را در نزد خداوند كسي‬
‫دارد كه او عالم است ‪.‬‬

‫مزاري يك عالم بسيار وارسته زمان خود بود ‪ .‬دوم خصيصه اي كه‬
‫مزاري داشت يك مجاهد بود ‪ ،‬يك مجاهد پاك بازي كه نه تنها در‬
‫مرحله ي حرف كه خودش حرف بزند و بچه هاي مردم را به جهاد و‬
‫شهادت دعوت بكند ولي خودش در پشت مناطق امن و در مراكز‬
‫امن زندگي بكند و خطر را به جان خود پذيرا نباشد ‪.‬‬

‫ط مقدم جهاد و مقاومت افغانستان‬ ‫او كسي بود كه هميشه در خ ّ‬

‫زندگي كرد ‪ ،‬مزاري بايد خيلي پيش از اين زماني كه شهيد شد ‪،‬‬
‫شهيد مي شد شايد خدا نخواسته كه شهيد شود واّل در جنگ هايي‬
‫كه مزاري خودش مستقيم اشتراك داشت آنچه را كه ما در دوران‬
‫ول انقلب در جنگ‬ ‫حضورش در شمال به ياد داريم چه در دوران ا ّ‬
‫هايي كه در چاركنت مي شد در حملتي كه روس ها و كمونيست ها‬
‫مي كردند يا در زمان مرحله ي دوم بعد از سال ‪ 1360‬در جنگ ها‬
‫خودش هميشه در خ ّ‬
‫ط مقدم بود ‪.‬‬

‫وم مزاري جهاد پاك باخته ي او بود كه در راه خدا انجام‬ ‫جاذبه ي د ّ‬
‫داد ‪ ،‬جاذبه ي ديگري كه شهيد مزاري دارد اون ماهيت عدالت‬
‫ق مزاري است كه اين بخش ‪ ،‬بخش مهمي از‬ ‫خواهانه و دفاع از ح ّ‬
‫زندگي شهيد مزاري است ‪ ،‬مسئله ي جهاد افغانستان ‪ ،‬تمام مردم‬
‫افغانستان در جهاد اشتراك كردند ‪ ،‬پشتون ‪ ،‬تاجيك ‪ ،‬هزاره ‪ ،‬ازبك ‪،‬‬
‫تركمن ‪ ،‬بلوچ ‪ ،‬پشه اي ‪ ،‬نورستاني همه اقوام افغانستان مسلمان‬
‫بودند و براي دفاع از افغانستان ايستادند و اين كار همگاني بود ‪.‬‬

‫ما آنچه كه مزاري را امتياز مي دهد شوريدن در برابر مظالم‬

‫ا ّ‬
‫اجتماع است ‪ ،‬مزاري درد و رنج صد ساله مردمش را درك كرده‬
‫بود ‪ ،‬مزاري بازمانده از قتل عام ها و آوارگي هاي توده هاي‬
‫ميليوني مردمي بود كه بسياري از چیز های خود را در همين‬
‫سرزمين از دست داده بودند ‪.‬‬

‫مزاري ميراث مظلومان تاريخ بود ‪ ،‬او مي خواست در دوراني كه‬

‫ظهور كرد عدالت را در ميان تمام اقوام افغانستان برگزار كند‬
‫‪2‬‬
 ‫ديگر در افغانستان هيچ قومي دشمن كسي ديگري نباشد و هيچ‬
‫قومي حق قوم ديگر را ضايع نكند ‪.‬‬

‫فلهذا فرمولي را ارائه كرد كه بايد در ساختار نظام افغانستان هر‬

‫ما اين‬
‫قومي به اندازه شعاع وجودي خودش حضور داشته باشد ا ّ‬
‫تفكر كه برخلف سيستم حاكميت صدساله اي كه در تاريخ‬
‫مل اين حرف را‬ ‫افغانستان حكم فرما شده بود هيچ كسي تح ّ‬
‫نداشت ‪.‬‬

‫لذا در مقابل مزاري مقاومت ها ‪ ،‬مخالفت ها و دشمني ها ايجاد‬

‫شد ؛ فرياد عدالت خواهانه به اندازه اي براي حكّام زمان در هر‬
‫دوره تلخ است كه عقده ي آنها جز با كشتن عدالت خواه نمي تواند‬
‫حل بكند آن عقده را ‪.‬‬

‫علي (ع) وقتي در محراب مسجد شهيد مي شود جرج جرداق‬

‫مسيحي مي گويد ‪ :‬علي در محراب عبادت خدا كشته شد به خاطر‬
‫شدتي كه در عدالت داشت ‪.‬‬

‫مل نتوانستند كه زنده‬‫شهيد مزاري را كه يك روز در اسارت تح ّ‬

‫بگذارند به خاطر شدت عدلش بود چه كينه اي داشتند از مزاري كه‬
‫او را يك روز زنده بودنش را در اسارت تحمل نتوانستند واّل در دنيا‬
‫اين طور رسم نيست كه رهبر ملّتي را اگر دستگير هم بكنند با‬
‫معيارهاي جهاني با آن برخورد مي شود نه اينکه در دم بکشد او را ‪.‬‬

‫حداقل با معيارهايي كه در محاكمات يك كشور با آن برخورد مي‬

‫شود بسياري از سراني كه در كشورها مبارزه كردند ما گاهي وقت‬
‫ما سال هاي سال در زندان ماندند و‬ ‫ديديم كه آن ها اسير شدند ا ّ‬
‫مطابق تعامل مناسب خودشان محاكمه كردند ‪.‬‬

‫ما شهيد مزاري چرا وقتي كه اسير مي شود فردايش اعلم‬ ‫ا ّ‬

‫شهادتش مي شود براي عمق كينه اي كه انحصار طلبان و ميراث‬
‫خواران ناحق اين سرزمين از مزاري در دل داشتند‬

‫فلهذا او را بي رحمانه برخلف افكار عمومي جهان ‪ ،‬منطقه و‬

‫مردم به شهادت رساندند ‪ .‬جنبه ي اساسي شخصيت مزاري عدالت‬
‫خواهي او بود كه همان طوري كه برادران هم اشاره اي كردند‬
‫جناب آقاي علوي زاده ‪ ،‬جناب آقاي ناطقي صاحب خصوصا ً اشاره‬
‫كرد كه مزاري منطق مبارزاتي خود را از متن قرآن گرفته است به‬
‫راستي اين منطق ‪ ،‬منطق همه ي انبياء تاريخ است ‪.‬‬

‫خداوند متعال مي فرمايد ‪:‬‬

‫‪2‬‬
 ‫( ولقد ارسلنا رسلنا بالبيّنات و انزلنا معهم الكتاب و الميزان‬
‫ليقوم النّاس بالقسط)‬

‫ما فرستاديم پيامبران خودمان را با بيّنات و دليل آشكار و انزلنا‬

‫معهم الكتاب و الميزان و با آنها كتاب فرستاديم و ميزان كه وسيله‬
‫ق و باطل است فرستاديم چرا ؟ تا مردم به عدل قيام‬ ‫ي سنجش ح ّ‬
‫كنند ‪.‬‬

‫عدالت خواهي انبياء موجب مي شدند كه در مقابل آنها قدرتمندان‬

‫و زورمندان و ستمگران ايستادگي مي كردند ‪ ،‬لذا شهيد مزاري‬
‫چون عدالت خواه بود با همه ي قدرمتندان زمانش درگير بود و‬
‫جاذبه ي اصلي او در اين سرزمين عدالت خواهي اش بود امروز ما‬
‫مردمي هستيم ميراث دار فرهنگ و منطقي كه شهيد مزاري ارائه‬
‫كرد‪.‬‬

‫ما اين منطق را بايد بر دوش هايمان حمل كنيم اين رسالت را بر‬
‫دوش هايمان حمل كنيم و تا درازاي تاريخ آينده ي ما اين آرمان را‬
‫با خود زمزمه كنيم ‪.‬‬

‫امروز در افغانستان حضور جامعه ي جهاني است ميلياردها دالر‬

‫در اين سرزمين مي آيد فرياد مزاري اين بود كه انكشاف متوازن‬
‫باشد؛ همگي از حق و حقوق مساوي برخوردار باشند!‬

‫‪ .23‬عدم توجه حکومت به عدالت اجتماعی و انکشاف متوازن‪:‬‬

‫نظامي كه فعل ً روي كار است رو به گذشتن است رو به خاتمه‬
‫است چند ماهي بيشتر نمانده است خوب كرده است بد كرده است‬
‫مردم درباره اش قضاوت خود را مي كنند ‪.‬‬

‫وجدان هاي بيدار جامعه در اين باره قضاوت خواهد كرد بدون شك‬
‫نظام افغانستان در مجموع نه تنها حكومت ‪ ،‬پارلمان و قوه ي‬
‫قضاييه همه اركان ثلثه گام هايي را برداشتند ‪.‬‬

‫قانون اساسي تصويب شد در قانون اساسي اقوام افغانستان‬

‫تصوير شد چهارده قوم افغانستان صاحب اين سرزمين شناخته‬
‫شدند ‪ ،‬مذهب جعفري در كنار مذهب حنفي نام برده شد ‪ ،‬رسميت‬
‫يافت ؛ حضور عادلنه اقوام و انكشاف متوازن در مرحله ي حرف‬
‫تصويب شد ‪.‬‬

‫انتخابات شد ‪ ،‬انتخابات يا خوب يا بد گذشت و نمي شود كه در‬

‫ما بسياري از‬
‫اولين انتخابات آن معيارها را همه را ارائه كرد ا ّ‬
‫‪2‬‬
 ‫مسائل است مانند ‪ ،‬عدالت اجتماعي كه اساس مسائل بود تا هنوز‬
‫تحقق نيافته است در سرزمين مناطق مركزي هزاره جات اين‬
‫اعتراض و شعار برادرانه ماست كه ما هم اجتماع كرده ايم و هم‬
‫در حضور رئيس جمهور و در حضور شوراي ملّي ياد کرده ايم ‪.‬‬

‫از سهمي كه از سفره ي جامعه ي جهاني به ما تعلق دارد نصيب‬

‫ما چهار پنچ وليت مركزي از غور از باميان ‪ ،‬دايكندي ‪ ،‬بهسود ‪،‬‬
‫غزني سهم مشهودي نيست به جز يك و نيم كيلومتر سرگي كه‬
‫ژاپني ها در نفس شهر باميان ساختند ديگر يك كيلومتر سرگ هم‬
‫از اين ميلياردها دالر جامعه ي جهاني براي ما خرج نشده است و‬
‫جه صورت نگرفته است ‪.‬‬ ‫به وليات ياد شده تو ّ‬
‫براي ما نقل بُزك و جو لغمان زياد گفته شده است ‪ .‬بزك بزك‬
‫ما تا هنوز اين جو نه كاشته شده است‬
‫نمور كه جو لغمان مي آيد ‪ .‬ا ّ‬
‫و نه به ما رسيد ‪.‬‬

‫به هر حال همين قضيه كه ثبات و امنيت ملّي است براي ما‬
‫ما هيچ گاه خواسته ي اساسي ما را برآورده نكرده‬
‫غنيمت است ا ّ‬
‫است ‪.‬‬

‫اين نظام در حال سپري شدن است انتخابات مي رسد ‪ .‬همين‬

‫قدر به شما مي گويم كه براي سرنوشت آينده تان با تدبير و با‬
‫درايت دنبالش برويد ‪.‬‬

‫‪ .24‬متاسفانه قلب مردم هزاره را شکسته اند‪:‬‬

‫بعضي نابساماني ها در هر دوره اي كه هر نظامي آمده همان‬
‫طوري كه بيتي كه آقاي سرخوش مي خواند قلب تو را شكسته هر‬
‫كه به نوبه ي خود ‪ ،‬قلب هزاره ها را هم هر كه به نوبه ي خود‬
‫شكسته است ‪.‬‬

‫‪ .25‬انتخابات نزدیک است با درایت عمل کنید‪:‬‬

‫ما با همدلي و با يك دلي و درايت و هشياري نظام آينده خود را‬
‫ا ّ‬
‫رقم بزنيم و ما در مقطع حساس انتخابات با شما حرف ها را به‬
‫ميان خواهيم گذاشت ‪.‬‬

‫ما بايد يك چارچوب براي كار آينده مان تعيين كنيم ‪ ،‬روي هيچ‬
‫شخصي محاسبه نمي كنيم ‪ ،‬عاشق قيافه ي هيچ كدامي از اين‬

‫‪2‬‬
 ‫كانديداهايي كه امروز سر كشيده نيستيم چندان قيافه هاي جالبي‬
‫هم ندارند كه به اونا كسي عاشق شود‪.‬‬

‫اما ما بايد معيارها را مطرح كنيم ‪ ،‬معيارهاي اساسي كه امروز‬

‫ول‬
‫در افغانستان مطرح است و ضرورت جامعه ي ماست در قدم ا ّ‬
‫حكومت آينده ي ما بايد اراده ي قاطع براي مبارزه با تروريزم‬
‫داشته باشد ‪.‬‬

‫‪ .26‬دولت آینده باید در مبارزه با تروریزم صادق و جدی باشد‪:‬‬

‫تروريزم به عنوان يك بلي منطقه و جهاني است ‪ ،‬امروز نه تنها‬
‫افغانستان كه پاكستان و كشورهاي منطقه و جهان از اين رنج مي‬
‫برند ‪.‬‬

‫دولتي كه مي آيد بايد كمرش محكم بسته باشد براي مبارزه با‬
‫تروريزم در برابر مبارزه با تروريزم عذر و ناله نكند‪ ،‬عذر و زاري‬
‫نكند ‪.‬‬

‫عّلمه بلخي مي گويد كه ‪:‬‬

‫اظهار عذر نزد ستم پيشگان خطاست‬

‫اشك كباب باعث طغيان آتش است!‬

‫‪ .27‬خواسته های ما از حکومت و رئیس جمهور آینده کشور‪:‬‬

‫ما هم دروازه ي صلح را باز بگزاريم هم با قاطعيت با كساني كه‬
‫انسان مي كشند ‪ ،‬مكتب مي سوزانند ‪ ،‬مسجد منفجر مي كنند‬
‫اشتباهات انساني را ايجاد مي كنند با اين ها برخورد بكنيم ‪.‬‬

‫يك نظامي را تشكيل بدهيم كه اراده ي قاطع براي مبارزه با‬

‫تروريزم داشته باشد مسئله ي دوم ‪ :‬به عدالت اجتماعي باور داشته‬
‫باشد ‪ ،‬انكشاف متوازن را باور داشته باشد همه ي انسان هاي اين‬
‫سرزمين را صاحب اين سرزمين بداند و در مناطقش بايد انكشاف‬
‫بيايد ‪.‬‬

‫ما وقتي كه وليت دايكندي را منظوري اش را مي گرفتيم تنها‬

‫وليت دايكندي نبود ما چهار وليت را در مناطق مركزي در زمان‬
‫شهيد مزاري برنامه اش را ريخته بوديم وقتيكه جناب كرزي صاحب‬
‫آمد من آن وقت معاون رئيس جمهور بودم برايش گفتم كرزي‬

‫‪2‬‬
 ‫صاحب مي خواهي كه در تاريخ هميشه همين طور در كنار همديگر‬
‫باشيم و از هم حمايت كنيم ؟!‬

‫اين چهار وليت را منظوري بده ‪ ،‬يك تاريخ هم برايت مي ماند‬

‫مثل امان الله خان ‪ ،‬قتل عام ها و تمام بدي هاي پدركلنش را با‬
‫آزادي دادن هزاره ها و شيعه ها و برداشتن حكم كفريت از آنها در‬
‫تاريخ خود را چنان درخشان ساخته است كه امروز هر هزاره به‬
‫امان الله خان افتخار مي كند ‪.‬‬

‫پنجاه و دو ولسوالي ديگر را ليست گرفتيم ‪ .‬يك روز آنها را يك‬

‫جاي گرفته كاغذها را سر ميز خود ايستاد كرد مثل يک كتاب شده‬
‫بود ‪.‬‬

‫گفت كه محقق صاحب اينقدر امضاء گرفتي كه مثل يك كتاب مي‬

‫ق است يا نه‬
‫شود من گفتم گپ از اين بزن رئيس صاحب كه اين ح ّ‬
‫گفت كه حق شماست باز گفتم كه اگر حق است كه از زياد بودنش‬
‫نترس !!‬

‫خوب بعد از آن ديگر شيطنت ها شد و دخالت ها شد و چي‬

‫كارهايي كه نشد سرانجام يك وليت منظوري داده شد كه او وليت‬
‫دايكندي است ؛ وليت جاغوري داريم ‪ ،‬وليت بهسود داريم از آن‬
‫مهم تر تمام سرك هاي هزاره جات اين كه معلوم نمي شود به‬
‫خاطر اينكه هميشه در ظلم بوده اند و يك مسئله ي ديگر است كه‬
‫مردم احساس نمي كنند كه چقدر ظلم است سرشان ‪.‬‬

‫ما تنها در وليت دايكندي شايد صدها كيلومتر سرك نياز داريم از‬
‫يك طرفش تا طرف ديگرش سابق يك ماه راه بوده است ‪ .‬اين ها‬
‫سرك هايش جور شود ‪ ،‬بهسود سرك هايش جور شود ‪ ،‬مكتبش‬
‫جور شود ‪ ،‬برقش جور شود ‪.‬‬

‫تمام آب افغانستان از هزاره جات سرچشمه مي گيرد خودشان يك‬

‫لمپ برق هم از اين حكومت براي مردم استفاده نكرده است ‪.‬‬

‫حكومت آينده اي را كه انتخاب مي كنيد بايد متعهد باشد حال هر‬

‫كس كه مي خواهد باشد آقاي كرزي باشد ‪ ،‬اشرف غني باشد ‪،‬‬
‫عبدالله باشد ‪ ،‬احمدضياء باشد كساني كه امروز بيني خود را سياه‬
‫كرده آهنگر خود را جور كرده و مي آيند براي ما و شما مي گويند‬
‫كه ما رئيس جمهور مي شويم ‪.‬‬

‫هر كدامش كه مي آيد بايد اين تعهد را بدهد كه بايد تمام خواسته‬
‫هاي ما را در مناطق مركزي برآورده كند وليت جاغوري در قدم‬
‫‪2‬‬
 ‫ول بايد منظور شود كه ده بار اين را وعده كردند ‪ ،‬سرك شرق و‬
‫ا ّ‬
‫غرب به هرات وصل شود ‪.‬‬

‫دويست ‪ ،‬دويست و پنجاه ميليون دالر نياز دارد ‪ .‬راه هاي دايكندي‬
‫پخته شود ‪ ،‬پلهايش ساخته شود اين را تعهد كنند كه انجام مي‬
‫دهيم ‪.‬‬

‫راه ها و سرك هاي باميان ‪ ،‬وصل شدن هزاره جات به شمال به‬
‫مراكز شمال به مراكز جنوب ؛ اين كارها را بايد تعهد بدهند ‪.‬‬

‫يك مذاكرات فشرده طولني نياز دارد ‪ ،‬وقتي كه معتقد به‬

‫انكشاف متوازن باشد اين دو ‪ ،‬سوم معتقد به دموكراسي باشد ‪،‬‬
‫معتقد به حقوق بشر باشد ‪ ،‬معتقد به حقوق زن باشد كه باز هم‬
‫ايستاد نشود بگويد براي افغانستان دموكراسي بسيار زود است ‪.‬‬

‫موضوع ديگري كه براي ما مهم است مسئله اي كه ما نمي توانيم‬

‫هر روز در يك سياست هاي نامتوازن و نا متعادل يك روز با يك‬
‫طرف دنيا جنگ كنيم و يك روز با طرف ديگر دنيا ؛ بايد يك سياست‬
‫باتدبير و عاقلنه باشد ‪.‬‬

‫جامعه ي جهاني امروز در افغانستان حضور دارند بايد با اين ها‬

‫مناسبات افغانستان خوب باشد ‪ ،‬آمريكا ‪ ،‬اروپا ‪ ،‬آسيا ‪ ،‬كشورهاي‬
‫شانگهاي همه شان بايد در افغانستان بر اساس حقوق متوازن‬
‫حضور خود را داشته باشد با هيچ كدامش ما نمي خواهيم درگير‬
‫باشيم ‪.‬‬

‫‪ .28‬جنگ به هیج وجه به مصلحت کشور ما نمی باشد‪:‬‬

‫ما ديگر بيشتر از اين نمي خواهيم در افغانستان با اين طرف و آن‬
‫طرف جنگ كنيم ‪ ،‬حكومت آينده ي ما بايد رويّه ي مناسب و متعادل‬
‫را با تمامي طرف هايي كه در قضيه افغانستان هستند داشته باشد‬
‫‪.‬‬

‫با يك چنين حكومتي كنار خواهيم آمد و آنگاه است كه باز وقتي‬
‫كمپاين هاي انتخاباتي كه رسيد هر كدام باز خدمت مردم خواهند‬
‫رفت و آنها را خواهند گفت‬

‫امروز اولويّت ما اين است كه خود را منسجم بسازيم ‪ ،‬خود را‬

‫متحد بسازيم ‪ .‬بدون اين كه فكر بكنيم كه در كمپاين با كي مي‬
‫ول اينكه خودشان بايد متحد باشند اين طوري كه بعضي از‬ ‫رويم ‪ .‬ا ّ‬
‫برادران گفته اند ‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫من يك وقتي به هرات آمدم لزم است كه اين گپ را به شما‬
‫بگويم ؛ يك وقتي دغدغه ي اساسي ما در هرات اين بود كه آيا‬
‫حضور اين مردم در هرات مشروعيت دارد يا نه و امروز به حمدالله‬
‫او گپ نيست ‪.‬‬

‫امروز شما مردم مشروع اين سرزمين هستيد قانون را پذيرفتند‬

‫فهميدند كه نمي شود در افغانستان اين ها را حذف كرد از معادلت‬
‫افغانستان ؛ امروز ديگر كسي نمي گويد كه چرا اين ‪ ،‬اين جا آمده‬
‫خانه ساخته ؟ افغانستان است همه اقوام حق دارند در هر جايي‬
‫خانه بخرند ‪ ،‬زمين بخرد ‪ ،‬كار كند كسب كند ‪.‬‬

‫دغدغه ي ديگري كه ما داريم اين است كه وقتي كه فشار بود‬

‫همگي متحد مي شوند وقتيكه دم راست شد بعد از او چيكار مي‬
‫شود ؟‬

‫بين خود ما مسئله ي تَي جوي و پُشت جوي شروع مي شود ‪ .‬خدا‬
‫رحمت كند آقاي بلخي را مي گفت كه اگر همه ي اختلفات‬
‫ل كنيم من در يك سخنراني اش گوش دادوم براي‬ ‫افغانستان را ح ّ‬
‫اختلف مردم ما مسئله ي تَي جوي و پشت جوي كافيست ‪.‬‬

‫تَي جوييها اين كار را كردند پشت جوييها اين كار را كردند ‪.‬‬

‫من نمي فاموم كه در اين جبرئيل تَي جوي و پشت جوي هم‬
‫هست يا نه ؟‬

‫مردم ‪ :‬بله هست !!‬

‫‪.29‬همه به سوی انسجام و اتحاد بروید! ‪:‬‬

‫خو صحيح است ‪ ،‬برادران همه شما گل يك باغ هستيد ‪ ،‬همه ي‬
‫شما موجودات زيباي اين سرزمين هستيد به نظر بعضي ها اگر‬
‫قيافه هاي شما خوب نمي آيد هر كس در نظر خودش خوب معلوم‬
‫مي شود ‪.‬‬

‫ص‬
‫من هم اينجا يك طفلك پيش من آمده بود بسيار قيافه ي خا ّ‬
‫هزاره گي داشت شايد او زيباترين موجود پيش من باشد ‪.‬‬

‫هر قوم براي خودش زيباست همه تان پنج تا قومي باشيد برادر‬
‫وار ‪ .‬اگر مسئله ي دايزنگي ‪ ،‬بهسود ‪ ،‬نمي فاموم دايكندي ‪،‬‬
‫جاغوري كجا كجا كجا ؛ اين ها همه مثل گل هاي زيبايي هست كه‬
‫در چمن هزاره جات روييده است ‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫باغ رنگارنگي كه گل هاي گوناگوني در باغ هست اين ها همين‬
‫طور هستند همين طور كه اقوام افغانستان هم همين طور است ‪،‬‬
‫پشتون و تاجيك هزاره و ازبك و نورستاني و پشه اي همه گل هاي‬
‫زيبايي هستند كه در اين افغانستان زيبا روييده است اميدوار‬
‫هستيم كه دست دشمن كار نكند ‪ ،‬اميدوار هستيم كه دست كساني‬
‫كه منافع زودگذر مادّي خود را كار مي كنند و بين مردم اختلف‬
‫مي اندازند كار نكند ‪.‬‬

‫يك پارچه ‪ ،‬متحد بيتي را كه داود سرخوش مي خواند همان كه‬

‫مي گفت كه ‪:‬‬
‫هزاره ‪ ،‬غزني و دايزنگي نداره‬
‫اولد يك خانه پَك شي براره‬

‫اين رقم اگر ما پيش رفتيم در آينده ي افغانستان در حكومت‬

‫بوديم يا نبوديم در انتخابات پيروز شديم يا نشديم باز هم هستيم‬
‫اگر نه كه اختلف داشته باشيم خداي ناخواسته او زمان پيروزي هم‬
‫زياد مّزه و لذّت در زندگي ندارد ‪.‬‬

‫دغدغه ي اساسي من امروز در هرات باستان اين است البته ما‬

‫براي شما از شمال مثال مي زنم من با يك جمعي از نخبگان شما‬
‫ما اين را مي خواهم به افكار‬‫همين را گفتم امشب كه آمده بودم ا ّ‬
‫پاك و وجدان هاي پاك توده ها هم بگويم براي اينكه در ذهنتان‬
‫بماند اگر اين نصيحت عاجزانه ي من اثر داشت اين در يادتان باشد‬
‫‪.‬‬

‫در شمال افغانستان مردمش سيل آورده گي هاي جنگ هاي زمان‬
‫عبدالرحمن خان است ما خودمان يك صد و دوازده سال پيش‬
‫پدركلن هاي ما را كه بردند و كشتند و در توپ بسته كردند بعد از‬
‫او ما خودمان مهاجر شديم گريختيم به سمت شمال جاي ما از كوه‬
‫ما به سوي شمال آمده ايم ‪.‬‬
‫بيرون است از بهسود است ا ّ‬
‫شهيد مزاري در اصل از زر سنگ دايزنگي است ‪ .‬هر كدام يك جاي‬
‫بوديم ولي خدا شاهد است كه ما تا همين دهه ي دوم انقلب اصلً‬
‫نمي دانستيم كه جاي شان از كجاست هيچ ‪ ،‬اونجا از ارزگان است‬
‫از زابل است از غزني و از بهسود و از همه جا هست ولي مردم‬
‫اين اختلف را نداشتند هيچ نمي فهميدند که از کجا هست !‬

‫شهيد مزاري مثل ً اصل از دايزنگي بود ما هم كه بعدا ً فهميدوم كه‬

‫از بهسود هستيم به حدّي صميمانه بوديم كه اگر ما تمام شمال را‬
‫به هم مي ريختوم آقاي مزاري نمي گفت كه چرا اين كار را كردي !‬
‫‪2‬‬
 ‫‪.30‬نژاد گرایی را کنار بگذارید‪:‬‬
‫يعني شما درس بگيريد از بزرگان و از تاريخ گذشته ما ‪ ،‬در‬
‫صفحات شمال هم تركيب زيبايي از همه ي مناطق هزاره جات مي‬
‫باشد ولي هيچ اختلفي آنجا احساس نمي شود ‪.‬‬

‫اميدوار هستيم كه در هرات باستان همه ي مردم متحد و يكپارچه‬

‫باشند از هر قومي كه هستند از هر منطقه اي كه هستند اين ها را‬
‫به منزله ي تعارف بگيرند ‪ ،‬شناسايي ؛ از كجاست از كدام نژاد‬
‫است ؟‬

‫اميداور هستيم كه متحد ‪ ،‬يكپارچه ‪ ،‬موفق و پيروز باشيد!‬

‫‪.31‬ما در اندیشه حقوق سیاسی شما هستیم!‪:‬‬

‫سالگرد شهيد مزاري و شهداي ‪ 24‬حوت هرات كه امروز ما رفتيم‬
‫سر قبور يك تعداد از شهداء گل گذاشتيم واقعا ً براي ما درس است‬
‫اين ها بر شما تسليت باد من شهدايي را كه گفتند شهداي هشت‬
‫گانه اي كه از يك خانواده بودند اين ها همه براي ما در زندگي درس‬
‫است مي بينيم كه پدر موسفيدش هنوز هم استوار ايستاده است‬
‫‪.‬‬

‫همه ي ارزش ها را پاس بداريم در عين حال يكپارچگي خود را‬

‫حفظ كنيم إن شاءالله همه با هم به سوي افغانستان آينده ي آباد و‬
‫آزاد و مستقل خواهيم رفت و هيچ گاه از سرنوشت شما غفلت‬
‫نخواهيم كرد و با تمام توان براي اعاده ي حقوق شما چانه زني ها‬
‫انجام خواهد شد ‪.‬‬
‫والسلم عليكم و رحمة ال و بركاته‬

‫گزارشی از ‪:‬‬
‫سخنراني والي هرات باستان در محفل بزرگداشت سالگرد‬
‫شهید مزاری‬
‫نخست از همه حضور جناب استاد محقق و هيئت همراهشان را به‬
‫هرات باستان گرامي مي داريم امروز براي گراميداشت ياد و‬
‫خاطره ي شهيد استاد عبدالعلي مزاري گرد هم آمده ايم‬

‫‪2‬‬
 ‫شهيدي كه در راه وحدت ملي و استقلل كشور سالها جنگ نمود‬
‫و به همين اساس نيز جللتمآب محترم حامد كرزي رئيس جمهوري‬
‫اسلمي افغانستان به ايشان لقب شهيد وحدت ملّي را خطاب نمود‬
‫‪.‬‬

‫وفاق ملّي ‪ ،‬تحكيم وحدت اسلمي و حركت در مسير آرامش و‬

‫آبادي افغانستان از مسائلي بود كه شهيد مزاري همواره بر آنها‬
‫تأكيد مي نمودند ‪.‬‬

‫شهيد استاد مزاري بعد از چهل و هفت سال عمر كه بيشتر آن در‬
‫مبارزه در جهت اعتلي دين سپري شد از سوي دشمنان وطن‬
‫افغانستان به طور غم انگيزي به شهادت رسيد ‪.‬‬

‫مبارزه ي ايشان كه از سال هاي ‪ 1348‬تا ‪ 1350‬خورشيدي و‬

‫هنگام سربازي در وليت پكتيا آغاز يافت تا آخرين دقايق عمر خود‬
‫يعني ‪ 21‬حوت ‪ 1373‬بيش از دو دهه را در بر گرفت ‪.‬‬

‫در طول دوران مبارزه شهيد مزاري بر رفع تبعيض ها ‪،‬برابری‪،‬‬

‫عدالت اجتماعي و تشكيل دولت اسلمي مبتني بر مشاركت‬
‫همگاني ملّت مسلمان افغانستان پافشاري نمود و در همين مسير‬
‫مبارزه نيز جام شهادت را نوشيد خداوند وی را غریق رحمت‬
‫گرداند ‪.‬‬

‫در طول دوران جهاد و پس از آن نيز شهيد مزاري بر خواسته‬

‫هاي دوران مبارزه تأكيد داشت و براي تحقق آرمان هاي مردمش از‬
‫هيچ تلشي و جهدي دريغ ننمود امروز خوشبختانه دوستداران اين‬
‫شهيد چنانچه از همايش مردمي‬

‫‪ .32‬آرمان ها و خواسته های شهید مزاری‪:‬‬

‫امروز در شهرك جبرئيل مشاهده مي شود با زنده نگه داشتن ياد‬
‫و خاطره ي ايشان و تداوم راهشان تأكيد مي نمايند ‪.‬‬

‫با درك موضوع مشاركت ملّي بايد همه با اراده ي ملّي و با قبول‬
‫ول و پيشرفت در كشور تلش نماييم ‪.‬‬ ‫همديگر براي ايجاد تح ّ‬
‫هم پذيري و وفاق ملّي و اسلمي اساس انديشه ي شهداي ما بود‬
‫و تنها راه موفقيت ملّت ما در طول تاريخ اتحاد و همدلي ملّي و‬
‫اسلمي بوده است ‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫ما به عنوان وارثان شهدا بايد در اين زمينه هر چه بيشتر تلش و‬
‫مجاهدت نماييم هم وطنان بسيار متديّن كشور ما در سي سال‬
‫اخير سرنوشت بسيار دردآوري داشت سال ها تجاوز و جنگ ويراني‬
‫هاي بي شماري براي اين كشور تحميل داد‪.‬‬

‫مردان و زنان متديّن سرزمين ما در برابر تجاوز مقاومت نمودند و‬

‫امروز در شرايط پس از جنگ بر ماست تا ويراني ها را به آبادي‬
‫تبديل نماييم ‪ ،‬زخم ها را مرهم بگذاريم و اتحاد وهمبستگي ملّي و‬
‫اسلمي خود را هر چه بيشتر استحكام بخشيم ‪.‬‬

‫امروز ما ميراث دار راه شهدا هستيم ‪ ،‬شهيد مزاري و همه ي‬

‫شهداي گرانقدر اين سرزمين در راه تحقق آرمان هاي اسلمي و‬
‫ديني مردم ما جان خود را نثار نمودند امروز رسالت ماست تا ادامه‬
‫دهنده ي راه شهداي عزيز خود باشيم ‪.‬‬

‫سعادت ملي و آبادي كشور آرمان همه ي شهداي كشور ما بود ‪،‬‬
‫ما براي رضاي خداوند متعال به خشنودي ارواح شهداي خود راه و‬
‫روش آنها را تعقيب مي نماييم تا آرمان شهدا را تحقق بخشيم ‪.‬‬

‫ضار نهايت گرامي ‪ ،‬كشور ما امروز چشم به جهان دوخته است‬‫ح ّ‬

‫تا قريه و شهر و كشور ويران ما با كمك جامعه ي جهاني آباد و‬
‫آرام گردد ‪.‬‬

‫ما‬
‫خوشبختانه جامعه ي جهاني امروز در كنار ما قرار مي گيرند ا ّ‬
‫مت بلند دارد و امروز‬‫ملّت ما در طول تاريخ ثابت ساخته است كه ه ّ‬
‫مت و دستان پرتوان مردم ما و وارثان‬ ‫نيز آرامش و آبادي با ه ّ‬
‫شهداي عزيز ما امكان پذير است ‪.‬‬

‫ما براي جبران ويراني ها و احترام گذاشتن بر زخم هايي كه‬

‫تجاوز خارجی بر پيكر اين كشور وارد آورده است راه درازي در‬
‫پيش داريم ‪ .‬يقينا ً عزم و اراده ي متين و استوار مردم ما براي‬
‫آبادي سرزمين غمديده ي ما رمز پيشرفت و موفقيت است ‪.‬‬

‫هموطنان متديّن به عنوان والي و خدمتدگزار همه ي مردم هرات‬

‫چنانچه بارها و بارها تأكيد نموده ام هيچ گرايش قومي ‪ ،‬زباني ‪،‬‬
‫‪2‬‬ ‫صي ندارم ‪ ،‬همه شهروندان كشور براي من‬ ‫مذهبي و سياسي خا ّ‬
 ‫برادر و برابر هستند و سعي خواهم كرد براي همه ي شهروندان‬
‫وليت باستاني هرات و از جمله باشندگان شهرك جبرئيل مصدر‬
‫خدمت شوم ‪.‬‬

‫به ياري خداوند متعال هيچ نوع تبعيضي در دوران خدمت من وجود‬
‫نخواهد داشت رفع هر گونه تبعيض مسئله ي اصلي دوران مبارزه‬
‫و خدمت من بوده و خواهد بود ‪.‬‬

‫از مدتي بدين سو كه مسئوليت خدمت گزاري بر شما ملت متدين‬

‫د‬
‫را دارم سعي من و همكارانم اين بوده كه مشكلت اين وليت را م ّ‬
‫نظر داشته و براي رفع اين مشكلت تلش نمايم ‪ .‬خوشبختانه در‬
‫وفق بوده ايم و البته‬
‫زمينه تأمين امنيت تا حدّ قابل قبولي م ّ‬
‫مسائل خود را ادامه خواهيم داد ‪.‬‬

‫امسال در زمينه توسعه ي فضاهاي سبز قدم هاي اساسي‬

‫برداشته شد ‪ ،‬سعي ما اين بود كه تا سقف يك ميليون نهال كاشته‬
‫ما همكاري و پاسخ مثبت شهروندان واقشار مختلف اين‬ ‫شود ا ّ‬
‫وليت و فراخوان ما باعث شد كه چهار ميليون اصله درخت كاشته‬
‫شود كه سعي داريم اين رقم را به پنج ميليون اصله افزايش دهيم ‪.‬‬

‫جا دارد در اين جا از همه اقشار اجتماعي وليت باستاني هرات‬

‫كمال سپاسگزاري را داشته باشم كه به درخواست ما لبّيك گفتند و‬
‫به ما پاسخ مثبت دادند ‪.‬‬

‫در زمينه بازسازي هم مذاكراتي هم با دوستان خارجي داشتيم و‬

‫در ديدار با وزير محترم امور خارجه ايتاليا هم نياز هاي مردم را‬
‫مطرح نمودم ‪ ،‬اميدوارم در سال هاي آينده بتوانيم نيازهاي وليت‬
‫را تا حدّي بر طرف بسازيم ‪.‬‬

‫بر اساس صحبت هايي كه با منابع خارجي داشتيم شخصا ً اميدوار‬

‫هستم كه گام هاي بلندترين را إن شاءالله برداريم من هميشه به‬
‫بازسازي علقه مندم و سعي من اين خواهد بود تا در اين راستا‬
‫گام برداريم ‪.‬‬

‫ساس كشور براي همه ي ما‬‫ضار نهايت گرامي امروز شرايط ح ّ‬ ‫ح ّ‬

‫قابل درك است و روحيه ي همبستگي و وحدت ملّي و اسلمي‬
‫امري است كه همه بايد در آن تأكيد نماييم ‪.‬‬

‫در همه امور نيز بايد با مشورت همديگر تلش نماييم تا به قدر توان‬
‫گامي در جهت بهبود زندگي اجتماعي در اين وليت برداريم ‪ ،‬يكبار‬
‫ديگر سالروز شهادت استاد شهيد مزاري را بر همه هموطنان‬
‫‪2‬‬
 ‫متديّن خود تسليت گفته و اميدوارم كه خداوند متعال به بركت خون‬
‫شهداي عزيز چون شهيد مزاري و ديگر شهداي كشور و تمام‬
‫قهرمانان اردوي ملّي و پليس ملّي سرافرازي و سعادت هر چه‬
‫بيشتر را نصيب ما بگرداند ‪.‬‬

‫تصاويري از مراسم بزرگداشت چهاردهمين سالگرد رهبر‬

‫شهيد استاد مزاري‬

‫هرات) ‪)1387‬‬

‫هرات‬

‫‪2‬‬
2
 ‫گفتار سوم‬
‫گزارشي از چهاردهمين سالگرد رهبر شهيد استاد‬
‫عبدالعلي مزاري‬

‫‪1387‬‬ ‫تالر مولنا – هرات‬

‫‪ :‬اشاره‬
‫در اين مراسم ابتدا گروه سرود دختران سرودي را اجرا نموده و‬
‫سپس استادحاجي محمد محقق در جمع شخصيت هاي علمي‬
‫م از ملكي و نظامي و مردم‬ ‫و سياسي و اداري كشور اع ّ‬
‫هرات سخنراني نموده و در پايان گروه سرود پسران سرودي‬
‫را در وصف استاد شهيد عبدالعلي مزاري اجرا نمودند ‪.‬‬

‫سرود‬
‫اي گل بوستان رهبرا رهبرا‬

‫بابه جاودان رهبرا رهبرا‬

‫نور دين از رخت جلوه ها مي كند‬

‫اي شهيد زمان رهبرا رهبرا‬

‫نام تو مي درخشد به تاريخ ما‬

‫سرور سروران رهبرا رهبرا‬

‫‪2‬‬
 ‫عزت و سربلندي بود راه تو‬

‫بابه جاودان رهبرا رهبرا‬

‫جان فداي هدف هاي والي تو‬

‫سبزي چون آسمان رهبرا رهبرا‬

‫بي تو اين خانه باشد غريب غريب‬

‫رفتي تا كهكشان رهبرا رهبرا‬

‫با تو بود با صفا باغ اين سرزمين‬

‫اي گل بوستان رهبرا رهبرا‬

‫آرمان شما جاري در خون ما‬

‫جان آزادگان رهبرا رهبرا‬

‫اي گل بوستان رهبرا رهبرا‬

‫بابه جاودان رهبرا رهبرا‬

‫اعوذ بالله من الشيطان اللعين الرجيم‬

‫بسم الله الرحمن الرحيم‬

‫الحمد ل رب العالمين ‪ ،‬بارءِ الخلئق اجمعين ‪ ،‬باعث النبياء و المرسلين ‪ ،‬ثمّ الصلة و السلم‬
‫علي سيدنا و نبيّنا حبيب اله العالمين ابي القاسم محمد و علي آله الطيبين الطاهرين‬

‫بعد قال ال تعالي في كتابه الكريم ‪:‬‬

‫( من المؤمنين رجال صدقوا ما عاهدوا الله عليه فمنهم من قضي‬

‫نحبه و منهم من ينتظر و ما بدّلوا تبديل )‬

‫ضار گرامي !‬
‫ح ّ‬
‫برادران و خواهران عزيز ‪ ،‬شخصيت هاي علمي و سياسي و اداري‬
‫كشور كه در وليت هرات مسئول هستند اع ّم از ملكي و‬
‫نظامي ‪ ،‬مردم مسلمان و متديّن السلم عليكم و رحمة ال و بركاته‬

‫‪2‬‬
 ‫افتخار دارم كه بار ديگر خداوند اين توفيق را داد كه در خطّه‬
‫قهرمان خيز و شهيد پرور هرات باستان خدمت شما برسم و در‬
‫اين محفل شكوهمند و پر از اخلص كه به مناسبت يادواره سالگرد‬
‫شهادت سردار سرافراز جهاد كشور استاد شهيد عبدالعلي مزاري‬
‫تنظيم شده است با شما به صحبت بنشينم ‪.‬‬

‫مناسبت سالگرد امسال با يك تصادف نيك همراه بوده است كه آن‬

‫مت اسلم ‪ ،‬هفته ميلد نور و‬ ‫مناسبت هفته وحدت ‪ ،‬هفته وحدت ا ّ‬
‫رحمت پيامبر گرامي اسلم حضرت محمد ابن عبدالله ( صلي الله‬
‫عليه و آله وسلم ) است ‪.‬به اين مناسبت لزم است كه هم سالگرد‬
‫شهادت پيشواي شهيدمان و فرا رسيدن ايّام بيست و چهار حوت‬
‫قيام مردانه و حماسه جاويدان هرات را به شما تسليت عرض كنم و‬
‫هم ميلد پيامبر گرامي اسلم را به شما از صميم دل تبريك عرض‬
‫كنم ‪.‬‬

‫‪ .33‬غم و شادی تشکیل دهنده ابعاد کامل حیات آدمی‪:‬‬

‫دنيا همين طور است ‪ ،‬دنيا حوادث اش به گونه اي است كه غم و‬
‫شاد ي گاه ي ب ا ه م ي ك ج ا تلق ي م ي كنن د ‪ ،‬د ر ي ك رو ز ‪ ،‬د ر يك‬
‫مناسبت ‪.‬‬

‫چاشني حيات همين است ‪ ،‬زندگي را همين حوادث پيش مي برد‬

‫گاه ي غ م است و گاه ي شاد ي ‪ ،‬گاه ي مناسب ت خوشحال ي است‬
‫گاهي مناسبت غم ‪.‬‬

‫زندگي همه انسان ها در تاريخ با اين دو پديده برخورد دارد گاهي‬

‫انسان راحتي زندگي را مي بيند ‪ ،‬گاهي هم در مصيبت گرفتار مي‬
‫شود ‪.‬‬

‫عّلمه شهيد سيد اسماعيل بلخي در يكي از اشعار پر از محتواي‬

‫خود اشاره اي به اين معنا كرده است ‪:‬‬

‫بين هر شادي و غم نيم نفس فاصله نيست‬

‫خواب راحت به دم سيل دمادم مطلب !‬

‫مرد كسي است كه از حوادث تلخ وشيرين زندگي در هر شرايط‬

‫بهره ي خوبي بتواند بگيرد ‪،‬‬

‫‪2‬‬ ‫هشدار كين بيابان بي خار نيست گامي‬

 ‫مرد آن بود كه گل چيد از خار زندگاني !‬

‫دنيا همين طور است غم است شادي است ‪ ،‬مصيبت است ‪،‬‬
‫خوشي است امروز هم اين مناسبت ‪ ،‬اين دو مناسبت امروز تلقي‬
‫كرده است و از هر دويش بايد بهره بگيريم واز هر دويش پند‬
‫بگيريم ‪.‬‬

‫‪ .34‬ویژگی های زندگی پیامبر اعظم اسلم‪:‬‬

‫حادثه ي ميلد پيامبر عظيم الشأن اسلم حادثه اي است كه جهان‬
‫ولد نويني براي جهان بشريّت‬
‫ول ساخت در حقيقت ت ّ‬
‫بشريّت را متح ّ‬
‫داد ‪.‬‬

‫فاز جديدي از مناسبات اجتماعي از همين جا آغاز مي شود‬

‫شكسته شدن كاخ كسري چند كنگره اش در اين شب ‪ ،‬خاموش‬
‫شدن آتشكده فارس كه هزاران سال زبانه مي كشيد يا بعضي‬
‫حوادث طبيعي ديگر در عالم معنا هشدار مي دهد به انساني ّت كه‬
‫بعد از اين كاخ هاي ظلم و ستم در حال فروپاشي است و زندگي‬
‫نويني براي انسانيّت آغاز مي شود ‪.‬‬

‫ولتي كه پيچ و خم زندگي به‬‫و اين بود كه اين كودك نوزاد با تح ّ‬

‫او تلقي و تحميل مي كنند بزرگ مي شود ‪.‬‬

‫حضرت علي ( عليه الصلة و السلم ) مي فرمايند ‪:‬‬

‫( إنّما الدنيا اقبال و ادبار )‬

‫دنيا گاهي رو مي كند به انسان گاهي پشت مي كند به انسان ‪،‬‬

‫گاهي تمام خوشي ها و نعمات و آرامش زندگي به انسان روي مي‬
‫كند ‪ ،‬گاهي هم تلخي هاي زندگي ‪.‬‬

‫پيامبر زندگي اش با مرارت ها آغاز مي شود ‪ ،‬يعني كه او بايد در‬

‫يك پروسه تكاملي تمام حوادث تلخ و شيرين زندگي را ببيند و با‬
‫مشكلت بزرگ شود و زندگي انسان ها را به طور طبيعي درك بكند‬
‫مشكلتش را ‪.‬‬

‫زندگي را با يتيمي آغاز كرد ‪ ،‬هنوز به دنيا نيامده بود كه پدر را از‬
‫دست داد ‪ ،‬در چند سالگي مادر را از دست داد ‪ ،‬پشت در خانه ي‬
‫عمو بزرگ شد ‪ ،‬گرچه عمويش مهربان بود ‪ ،‬ولي هيچگاه عمو و‬
‫ديگر اعضاي فاميل نمي تواند جاي پدر و مادر را بگيرد ‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫از اين جهت بود كه پيامبر گرامي اسلم هر گاه كه نام يتيمي برده‬
‫مي شد آه مي كشيد ‪ ،‬مي گفت آه نگوييد يتيم كه من درد يتيمي را‬
‫مي دانم ‪.‬‬

‫مي گفت من در كودكي يتيم بودم و در بزرگي غريب و هر دو را‬

‫درك مي كنم‪ .‬مرارت ها زندگي را پشت سر گذاشت و آمد تا بزرگ‬
‫شد و در اجتماع به صورت يك مرد صادق و امانت دار ظاهر شد ‪.‬‬

‫در چهل سالگي به پيامبري مبعوث گشت ‪ ،‬زندگي او بعد از چهل‬

‫ول ديگري كرد ‪ ،‬گرچه منادي همه ي ارزش ها براي انسان‬ ‫سال تح ّ‬
‫بود ولي سيزده سال آنچنان مشكلت را ديد ‪ ،‬آنچنان بر سر راه‬
‫رسالتش سنگ اندازي ها شد كه گفت ‪:‬‬

‫(( شيّبتني سورة هود )) من را سوره هود پير كرد ‪.‬‬

‫در سوره هود چه بود كه پيامبر را پير كرد ؟ (( فاستقم كما اُمر َ‬
‫ت‬
‫و من تاب معك ))‬

‫در راه آن رسالت دشواري كه داري استقامت و پايداري كن ‪.‬‬

‫د ر مدينه رف ت ‪ ،‬د ر ميان استقبال عظيم مرد م مدينه ب ه مدينه‬

‫جايگزين شد ‪ ،‬تهداب يك حكومت اسلمي را ريخت ‪ ،‬جنگ ها آغاز‬
‫شدعليه اش ‪ ،‬ده سال ديگر در جنگ ها عزيز ترين افراد و خانواده‬
‫اش شهيد شد ‪.‬‬

‫عمير مبل ّ غ بسيار چيره دست و رساي اسلم كه با‬ ‫مصعب ابن ُ‬
‫حف ظ نيم ي از قرآن به مدينه آم د و مدينه ر ا مسلما ن كرد و از‬
‫دستياران نزديك پيامبر و ياران نزديكش بود که در جنگ احد شهيد‬
‫شد ‪.‬‬

‫حمزه سيد الشهداء اولين كسي كه اسلم بر بازوي او استوار شد‬

‫در اين جا و در اين دوران شهيد شد ‪ ،‬پيامبر زندگي خود را با اين‬
‫ي كرد و گاهي هم روزگاران شيريني را هم ديد ‪.‬‬
‫مشكلت ط ّ‬
‫روزي كه با دوازده هزار سرباز سلحشور قاطعانه وارد مك ّه شد‬
‫وقتيكه ابوسفيان را به خدمتش مي بردند ديد كه پيامبر وضو مي‬
‫گيرد و آب وضويش بر زمين نمي ريزد و مردم براي تبّرك بر مي‬
‫دارند اين اوج نفوذ و عظمت يك انسان را مي رساند كه تا چه حدّ‬
‫عزيز مي شود ‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫فق شد‬‫اين پيامبر با مشكلت و با سختي ها پنجه نرم كرد و مو ّ‬
‫رسالت خود را در بين قومش كه بني عبدالمطلب و بني هاشم بود‬
‫موفقانه انجام دهد !‬

‫م القري و مكّه و اطراف مكّه را تسخير كرد ‪ ،‬تمام جزيرة العرب را با‬
‫ا ّ‬
‫سع ه صد ر و ب ا تدبي ر و درايت ي ك ه داش ت ب ه اسل م دعو ت كر د و‬
‫مسلمان شدند و اين ها يك جا شدند خصومت ها ‪ ،‬دشمني ها همه‬
‫كنار گذاشته شد ‪ ،‬ابوسفياني كه بيست و سه سال خانه اش سنگر‬
‫مقاومت و جنگ عليه پيامبر بود آمد تسليم شد و پيامبر هم عّزتش‬
‫را حفظ كرد و او را به عنوان يكي از شخصيت هاي محترم در نظام‬
‫اسلم نگه داشت ‪.‬‬

‫اين مرحله ي دومش و بعد از او گسترش اسلم در جهان كه‬

‫امروز ما اين رسالت را به ميراث گرفته ايم ‪ ،‬پيامبر گرامي اسلم‬
‫رسالت جهاني اش اين است كه (( رحمة للعالمين اس ت ‪ ،‬براي مك ّه تنها‬
‫م القري تنها نيست ؛‬
‫نيست براي ا ّ‬
‫(( و ما ارسلناك الّا رحمة للعالمين ))‬

‫خد ا م ي فرماي د تو را نفرستادي م مگر اين ك ه رحمت براي تمام‬

‫عالم باشي او رسالتش از مك ّ ه آغاز مي شود و به جهان بايد‬
‫گسترش پيدا كند و تا دامنه قيامت انسان را نجات بدهد ‪.‬‬

‫شه از خود بي خود و مدهوش يارش‬

‫كه ناگه جبرئيل آمد كنارش‬

‫بغل بگشود و بگرفتش در آغوش‬

‫نمودش سوره إقرأ در گوش‬

‫بگفت اي آفتاب عالم افروز‬

‫ز جا خيز و جهان را داوري كن‬

‫تو ره گم گشتگان را رهبري كن‬

‫تصويري را شاعر از پيامبر و از نهضت جهاني اش داده‬ ‫اين يك‬

‫واقعا ً همي ن طور است يعني پيامبر براي جهان بشريّت‬ ‫است ك ه‬
‫تفسير و برداشت از اين پيامبر و از مكتب او گاهي است‬ ‫ما‬
‫است ا ّ‬
‫‪2‬‬
 ‫كه به اين مكتب و به اين پيامبر ظلم مي كنند ‪ ،‬كساني كه خود را‬
‫مدعي پيروي از او هم مي دانند ‪.‬‬

‫آنهايي كه امروز به نام اسلم سر مي بُرند ‪ ،‬به نام اسلم پا مي‬

‫برند و آنهايي كه مرد و زن و كودك بزرگ نمي شناسند و اين‬
‫كشور را به خون مي كشند اون ها هم مدّعي اند كه ما اين را براي‬
‫اسلم مي كنيم و پيرو اين اسلم و اين پيامبر هستيم ؟!‬

‫روح اسلم از اين اعمال بيزار است ‪ ،‬اسلم دين رحمت است ‪،‬‬
‫دين برادري است نه تنها بين مسلمان ها كه با تمام انسانيت‬
‫همين طور است ‪.‬‬

‫‪ .35‬تکیه بر مشترکات و دوری از تفرقه‪:‬‬

‫مانيفيستي كه پيامبر عرضه كرد دشمني با جهان نيست ايجاد‬
‫برادري بين انسان ها و ايجاد وحدت بين بشريت است ‪ ،‬درس هم‬
‫زيستي مسالمت آميز اديان و مذاهب است و همه ي مفكوره هاي‬
‫بشري را قرآن ياد مي دهد که ‪:‬‬

‫(( قل يا اهل الكتاب تعالوا الي كلمة سواء بيننا و بينكم اّل نعبد ال‬
‫الله ))‬

‫تكيه بر مشتركات و ناديده گرفتن متفرقات و همچنين با هم شدن‬

‫انسا ن ها ا ز هر مشرب و مذهبي ك ه هستن د اين ه ا درس پيامبر‬
‫است و درس دين پيامبر است ‪.‬‬

‫پس خوب است كه ما از اين مناسبت ها اين درس را بگيريم ‪،‬‬

‫مناسبت ديگر كه سالگرد شهادت پيشواي شهيدمان مزاري بزرگ‬
‫است او زندگي خود را در خانواده اي متديّن و متوسط آغاز كرد ‪.‬‬

‫‪ .36‬فایده های مسافرت علمی و مهاجرت‪:‬‬

‫زندگي نيمه مالداري و نيمه زراعتي ‪ ،‬او به مكتب دهات رفت ‪ ،‬به‬
‫مدرسه رفت ‪ ،‬روح بلند و تشنه معارف او به اين قناعت نكرد ‪،‬‬
‫برا ي تحصيل ت ب ه خار ج ا ز كشو ر رف ت هما ن طوريك ه علي ( عليه‬
‫الصلة و السلم ) مي فرمايد ‪:‬‬

‫(( تغرب عن الوطان في طلب العلي ففي السفار خمسة فوائدٍ ‪ ،‬تفرّج همّ و اكتساب معيشة و‬
‫علم و آدابُ و صحبة ماجدٍ ))‬

‫علي ( عليه الصلة و السلم ) مي فرمايد ‪:‬‬

‫‪2‬‬
 ‫تغر ب ع ن الوطا ن ف ي طل ب العليي ا ز وطن هايتا ن ‪ ،‬ا ز منزل و مسكن و‬
‫وطنتان به غربت برويد ‪ ،‬مسافرت كنيد كه در سفر و غربت چند‬
‫م و اعصاب خرابي هايي‬ ‫م وغ ّ‬
‫فايده است تفرّج همّ يكي از فوائد ه ّ‬
‫كه سرتان متراكم است اين از بين مي رود در مسافرت ‪ ،‬و اكتساب‬
‫معيشة كساني كه مسافرت مي كنند مهاجرت مي كنند گاهي كسب‬
‫معيشت ه م د ر اي ن را ه براي ش پيد ا م ي شون د ‪ ،‬تجار ت م ي كنند‬
‫صاحب سرمايه مي شوند دارايي مي شوند ‪ ،‬و علم باز در سفر علم‬
‫است ‪ ،‬تحصيل علم و دانش ‪ ،‬و آدابُ ياد گرفتن آداب و اخلق ملل‬
‫مختلف جهان و صحب ة ماجدٍ و صحبت با شخصيت هاي بزرگوار و‬
‫شخصيت هاي تاريخ ساز ‪.‬‬

‫‪ .37‬ویژگی های علمی و شخصیتی شهید مزاری‪:‬‬

‫اين بخشي از زندگي پيشواي ما كه در سفر رفت تا به ايران و‬
‫عراق و كشورهاي سوريه واطراف و نواحي روح بزرگ و تشنه ي‬
‫معار ف پيشوا ر ا بيشتر پرورش دا د ‪ ،‬عل م يا د گرفت ب ا مشكلت‬
‫درس خواند ‪.‬‬

‫از وجوهات شرعيه نمي خورد ‪ ،‬پدرش سالنه پول از افغانستان‬

‫روان مي كرد و مي گفت شهريه كه از بيت المال است نخورد تا‬
‫بيشتر و بيشتر پاك و پاكيزه بزرگ شود اين فرزند چون يك زندگي‬
‫متوسط داشت يعني گرچه شهريه خوردن گناه نيست ولي چون يك‬
‫خانواده ي متوسط بود و زندگي اش را مي توانست اداره كند لذا‬
‫ترجيح مي داد شهريه نخورد ‪.‬‬

‫يعني اون حقوق ي را كه ديگر طلب ه ها مي گيرند و با مشكلت‬

‫فراوان درس خواند و تا سطوح عاليه تحصيلت خود را پيش برد با‬
‫شخصيت هاي مختلف در حوزه ي علميه آشنا شد ‪.‬‬

‫او از محضر درس تفسير آيت الله موسوي اردبيلي ‪ ،‬آيت الله‬
‫مشكيني و شخصيت هاي ديگر حوزه بهره برد با حضرت امام‬
‫خميني آشنا شد با حضرت آيت الله خامنه اي در دوران تحصيل‬
‫آشنا شدند ‪.‬‬

‫وقتي ساواك اين ها را به جرم فعاليت هاي اسلمي دستگير كرد‬

‫در زندان با مرحوم شهيد رجايي با اين ها هم سلول بودند يعني با‬
‫شخصيت هاي بزرگ دني ا پيشواي بزر گ م ا يك نو ع رابط ه برقرار‬
‫كرد ‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫وقتيكه در افغانستان آمد يك شخصيتي بود كه هم دانش داشت‬
‫هم سياست داشت هم با شخصيت هاي مختلف جهان از دانش و‬
‫علم و سياست آنها بهره داشت همان طوريكه علي ( عليه الصلة و‬
‫السل م )ي مي گويد كه در سفر علم است ‪ ،‬آداب است ‪ ،‬صحبت و‬
‫تجارت است واقعا ً همين طور است ‪.‬‬

‫با شخصيت هايي از لبنان از فلسطين ‪ ،‬از سوريه ‪ ،‬اين ها آشنايي‬

‫داشتند ‪.‬‬

‫در جبهات داغ افغانستان مثل يك مجاهد با ديگر مجاهدين زندگي‬

‫مي كرد در يك جا غذا مي خورد ‪ ،‬در يك جا در سنگر مي رفت و‬
‫جنگ مي كرد و مانند ديگران براي قرارگاه نظامي كار مي كرد ‪.‬‬

‫او مانند يك سنگرنشين مانند يك سرباز هميشه در جهاد‬

‫افغانستان در سنگر مي خواست زندگي بكند و مثل يك سرباز‬
‫فداكاري مي كرد ‪.‬‬

‫من يك تك ّه اي از تاريخ زندگاني ايشان را خدمتتان عرض كنم كه‬

‫به بلندي روح و ايمان استوار آن مرد بزرگ مي توانيم از اين‬
‫خاطره پي ببريم ‪.‬‬

‫‪ .38‬خاطره ای از رشادت شهید مزاری‪:‬‬

‫در سال ‪ 65‬بود ظاهرا ً كه استاد در وليت بلخ آمد در شولگره و در‬
‫آنجا يك پادگان مركزي داشتيم به نام پايگاه مركزي شهيد رضايي‬
‫در شولگر بود به نام يكي از شهدا نام گذاري كرده بوديم ‪.‬‬

‫و در آنجا تعدادي حدود شش هفتصد نفر نظامي را تعليمات مي‬

‫داديم و آموزش مي داديم براي جبهه و به جبهه مي فرستاديم در‬
‫قالب گروپ هاي مختلف ‪.‬‬

‫استاد يك وقتي براي ما گفت كه امسال مي خواهم من همراه‬

‫بچه ها در هجده نهر بروم براي جنگ ‪ ،‬ما نگران اين بوديم كه استاد‬
‫اگر از تنگي چشمه شفا پايين برود در اطراف شهر مزار حكومت‬
‫تمام قواي خود را متمركز مي سازد و در قريه جات چمتال و بلخ و‬
‫اين جاها كه مي روند اين ها را محاصره بكنند و چون منطقه‬
‫كوهستاني نيست ممكن است استاد در اين جا خداي ناخواسته مي‬
‫گفتيم شهيد شود ‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫هر قدر برنامه ريختيم كه جلوي رفتن استاد را بگيريم موفق‬
‫نشديم اگر تحليل كرديم ‪ ،‬اگر توصيه و اوضاع را تشريح كرديم ‪،‬‬
‫اگر موي سفيدان را گفتيم قبول نكرد آخر خدا رحمت كند استاد‬
‫ياسين يكي از قومندان هاي برجسته ما بود كه در جبهات مقاومت‬
‫هم د ر كوهستانات در ه صو ف و بلخاب ب ا م ا بسيا ر همكاري مي‬
‫نمود و او گرداننده جبهات بود ‪.‬‬

‫اين قومندان نظامي ما بود اين را گفتم كه خوب يك كار مي شود‬

‫كه خودت وارد قضيه شو و جلوي استاد را بگير ‪.‬‬

‫اين ها رفتند پيش استاد و گفتند استاد وقتيكه نظريات ما را در‬

‫نظر نمي گيريد و وضعيت ما را ملحظه نمي كنيد خداي ناخواسته‬
‫آن جا برويد شهيد شويد باز ما كجا شويم خلصه از اين گپا ديگه ما‬
‫نظامي ها اعتصاب مي كنيم ديگه ما نمي رويم طرف هجده نهر ‪.‬‬

‫شهيد آماده شد كه يك نفر اگر همراه من نرود من به‬ ‫استاد‬

‫خود به هجده نهر مي روم ‪ ،‬آماده شد تصميم گرفت كه مي‬ ‫تنهايي‬
‫ديگر مجاهدين يك جاي مي شوم وظيفه خود را انجام مي‬ ‫روم با‬
‫جنگ مي كنم ‪.‬‬ ‫دهم و‬

‫به ناچار كارواني را هم ما آماده كرديم و حدود ششصد نفر‬

‫مل استاد در‬‫نظامي بود همراه شان رفتند در هجده نهر ‪ ،‬دو ماه مك ّ‬
‫هجده نهر بود و جنگ كرد ‪ ،‬جنگ هاي بسيار سرنوشت ساز كرد ‪.‬‬

‫در يكي از جنگ ها كه در منطقه پاليز اولي واقع شد كه استاد را‬

‫شب قوت هاي دولتي محاصره كردند چنان جنگ تن به تن در‬
‫گرفت كه تمام مجاهدين هجده نهر مطلّع شدند كه استاد مزاري در‬
‫اين جا محاصره شده است و آن جا بود كه آمدند پشت سر حلقه‬
‫دولتي ها و آمدند آنها را محاصره كردند جنگ بسيار خونين شد ده‬
‫ه ا نف ر حكومت كشت ه ش د و ا ز مجاهدي ن م ا د ر اي ن جنگ بهترين‬
‫جوانان همراه استاد شهيد چهارده نفر شهيد شد كه دولتي ها در‬
‫آن زمان انگشت حيرت به دندان مي گرفتند كه يك نفري كه خودش‬
‫ط مقدم جبهه جنگ‬ ‫رهبر يك جريان سياسي است خودش آمده در خ ّ‬
‫مي كند و بارها و بارها از يك قدمي شهادت استاد نجات يافته بود ‪.‬‬

‫با اين روح بلند و با اين اخلص در جهاد افغانستان اشتراك كرد‬
‫كه ما مي توانيم از زندگي او درس بگيريم ‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫در س فداكاري ‪ ،‬در س قربا ن شد ن د ر را ه خداون د ك ه اي ن طور‬
‫نباشيم كه تنها جهاد را به زبان بگوييم يا مثل ً فداكاري را به زبان‬
‫بگوييم ولي در عمل خود ما نزديك نباشيم ‪.‬‬

‫استاد مرد عمل بود هر چيزي را كه مي گفت خودش با عمل او را‬

‫عملي مي كرد و همراهي مي كرد ‪.‬‬

‫وقتيكه از جبهه بر مي گشت پشت جبهه برنامه ريزي وكار ‪ ،‬در‬

‫دوراني كه ايشان بودند بسيار يك پايگاه بسيار مهمي را در شولگره‬
‫البته ساختمان را بنا كرد كه همه خشت و گل و همان ساختمانش‬
‫را تما م م ا مجاهدين انجا م داديم همرا ه استا د ديگ ه نيازي به اين‬
‫نبود كه استادكار بياوريم خود ما خدا برابر كرد استاد شديم در آنجا‬
‫اگر خشتي مي گذاشتيم اگر سنگي مي تراشيديم خود ما انجام مي‬
‫داديم ‪.‬‬

‫و استاد مي گفت كه حضرت علي گفته است كه ‪ (( :‬بزرگترين‬

‫تفريح كار است ))‬

‫وقتيكه از جنگ آمديد بزرگترين تفريح كار است ‪ ،‬ما مسئوليني كه‬
‫در آنجا بوديم گاهي وقت مخفيانه از استاد واليبال مي كرديم بچه‬
‫هايي از مزار هم بودند مجاهدين ما از مكتب ها واليبال بلد بودند ما‬
‫هم همراهشان ياد گرفته بوديم ‪.‬‬

‫پشت جنگل ها مي رفتيم تاشه تاشه يكي يكي مخفي مي رفتيم‬

‫كه آنجا واليببال كنيم يگان تا را كه مي ديد استاد به ديگران مي‬
‫گفت كه آ اونا رفتند پشت قرتي بازي هايشان ‪ ،‬يعني مي گفت كه‬
‫كار كنيد يا پايگاه آباد مي كرد يا مثل ً ‪ ،‬ما بخشي از كارهاي جبهه ما‬
‫بودج ه م ا هزين ه تركاري ه ا ا ز قبي ل پيا ز و گندن ه و امثال آ ن كه‬
‫استفاده مي كنند خربزه و زراعت اين ها استاد همه را خودش‬
‫زراعت كرد در جبهه ما را وادار كرد كه بايد خربزه بكاريم بايد مثلً‬
‫پياز كشت كنيم بايد تركاري كشت كنيم باميه و امثال آن ‪.‬‬

‫بخش مهمي از بودجه پايگاه ما را از اين طريق تكاپو مي كرد ‪،‬‬

‫ماليات را جمع مي كرد منظّم ‪ ،‬وجوهات شرعيه را جمع مي كرد ما‬
‫اِستنگ ِر را از پاكستان يعني براي ما كسي آنجا پايگاه نداشتيم كه‬
‫بدهند براي ما ‪ ،‬ما خود ما خريداري كرديم اِستِنگر را ما سلح صغير‬
‫را خريداري كرديم ‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫اين ها برنامه هاي استاد شهيد بود كه از امكاناتي كه بين مردم‬
‫بودند و از بيت المالي كه در دسترس از مردم گرفته مي شد اين‬
‫ها منظم جمع مي كرد و برنامه ريزي مي كرد ‪.‬‬

‫‪.39‬مناسبات اقوام از منظر شهید مزاری‪:‬‬

‫به اين گونه بود كه استاد در جهاد افغانستان جايگاه مهمي را باز‬
‫كرد در مرحله ي ديگر زندگي استاد كه بعد از پيروزي انقلب‬
‫اسلمي افغانستان است حرف هاي ماندگاري را در تاريخ ما گفته‬
‫است ‪.‬‬

‫مناسبات بين اقوام افغانستان را عوض كرده است ‪ ،‬در گذشته‬

‫مناسبات به گونه اي ديگر بود ‪ ،‬مناسبات حاكم و محكوم ‪ ،‬ظالم و‬
‫مظلوم ‪ ،‬تبعيض ‪ ،‬بعضي از حكّام افغانستان تبعيض داشتند ‪.‬‬

‫تبعيض هاي قومي ‪ ،‬مذهبي هر مسئله اي را ‪ ،‬استاد حرفش اين‬

‫بود كه تمام اقوام افغانستان ‪ ،‬همه ي اقوام افغانستان با هم‬
‫برادر هستند و هيچ قومي نبايد به جرم قومي ّت خود و مذهب خود‬
‫مورد توهين و ظلم قرار بگيرد ‪.‬‬

‫تكبير مردم ‪ :‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر‬

‫از اين جهت است كه ما مي توانيم ادّعا كنيم كه استاد شهيد باني‬
‫وحدت مل ّي افغانستان است وحدت ملي مادامي ميّسر است كه‬
‫عدالت ملّي باشد ‪.‬‬

‫وقتي كه ظلم باشد ‪ ،‬وقتيكه بين اقوام تبعيض باشد يكي محترم‬
‫و يكي حقير ‪ ،‬يكي ظالم و يكي مظلوم ‪ ،‬او كه وحدت ملي نيست ‪،‬‬
‫آن يك زندان بزرگي است كه براي اقوام ايجاد مي شود كه در آن‬
‫جا بايد مردم زندگي بكنند ‪.‬‬

‫وحدت مقدمه اش برابري مل ّي و عدالت ملي است ‪ ،‬از اين جهت‬

‫است كه استاد با طرح مسئله عدالت وحقوق همه ي اقوام‬
‫افغانستا ن د ر حقيقت پايه گزا ر وحدت مل ّي افغانستان است و‬
‫منادي بي بديل و فرياد گر پرشور و نترس عدالت اجتماعي در‬
‫افغانستان بود ‪.‬‬

‫طرحي را كه استاد شهيد ارائه مي كر د همان طرح بعد از ده‬

‫سال در <<فيصله نامه بن دنيا>> جمع شدند و آنرا عملي كردند ‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫استاد مي گفت حضور عادلنه اقوام در ساختار سياسي كشور به‬
‫تناسب شعاع وجودي شان ‪ ،‬با هم زيستي دو مذهب بزرگ اسلمي‬
‫كه در افغانستان هست شيعه و سنّي ‪.‬‬

‫و آنرا ما در بُن عملي كرديم و در بعد از پيروزي بر طالبان دولتي‬

‫كه بنا شد بر پايه او بنا شد ‪ ،‬در بن معيار اين بود که از هر قوم به‬
‫تناسب حضورشان در ساختار گرفته شود ‪.‬‬

‫در لويه جرگه قانون اساسي مشخص شد اقوامي كه صاحب اين‬

‫سرزمين هستند در قانون اساسي ما نام برده شد و گنجانده شد‬
‫ق نيست همگي‬ ‫يعني هيچ كسي در اين سرزمين مهاجر و بدون ح ّ‬
‫صاحبان اين سرزمين هستند ‪.‬‬

‫دو مذهب بزرگ حنفي و جعفري دو برادر مسلمان در كنار هم در‬

‫قانون اساسي نام برده شد و رسميّت يافت ‪.‬‬

‫در گذشته ها كه وضعيت اين طور نبود ‪ ،‬تلوزيون و روزنامه و‬

‫رسانه ها و اينترنت نبود هر كسي يك چيزي مي گفت يكي عليه‬
‫ما امروز به حمدالله از بركت‬‫ديگري حرف مي زد فاصله ها بود ا ّ‬
‫جهاد مردم افغانستان كه نتيجه او امروز حكومت مبتني بر‬
‫دموكراسي و مردم سالري در افغانستان هست رسانه هاي جمعي‬
‫امروز همه حوادث را نقل مي كنند ‪.‬‬

‫گفته هاي همگي را مي گويند چاپ مي شوند كتاب ها ‪ ،‬فهميده‬

‫شد كه همگي برادر هستند همگي مسلمان هستند ‪ ،‬شيعه ‪ ،‬سنّي‬
‫همه پيروان پيامبر اسلم و دوستداران اهل بيت و اصحاب پيامبر‬
‫اند ‪.‬‬

‫ديگر امروز بحمدالله ما از همه اين مسائل بايد درس بگيريم از‬
‫شهدايمان ‪ ،‬از تاريخ گذشته مان و از پيشواي بزرگ اسلم ‪ ،‬حضرت‬
‫محمد ابن عبدالله ( صلي الله عليه و آله و سلم ) كه همگي را برادر‬
‫خواند ‪.‬‬

‫(( إنّما المؤمنون إخوة )) همه مؤمنان با هم برادرند ‪ ،‬با هم برادر باشند‬
‫با هم دوست باشند ‪ ،‬صميمي باشند كشور را بسازند و آينده‬
‫افغانستان را بسازند و هنوز هم ما نياز به مراقبت داريم ‪.‬‬

‫فكر نكنيد كار تمام شده است ‪ ،‬كار تازه روند خود را آغاز كرده‬
‫است ‪ ،‬ببينيد پنجاه سال پيش در آمريكا سياه و سفيد با هم يكي‬
‫‪2‬‬
 ‫ل كردن د ‪ ،‬مشك ل سيا ه وسفي د ر ا حل‬‫نبو د آنه ا مشك ل خو د ر ا ح ّ‬
‫كردند ‪ ،‬امروز يك سياه پوست رئيس جمهور آمريكاست و هنوز هم‬
‫آنها تلش مي كنند كه اين سمبليك نباشد ‪.‬‬

‫آنها مي خواهند تفكر سياه و سفيد را مي خواهند از بين ببرند ‪،‬‬

‫معيار انسانيت باشد در افغانستان هم به اين بسنده نكنيم كه ما‬
‫فكر كرديم كه ديگر همديگر را قبول كرديم در قانون اساسي آمد‬
‫نه بسياري از مشكلت هست كه اين را بايد در مرحله عملي اين‬
‫پروسه آغاز شده است ‪.‬‬

‫ده ها سال وقت كار دارد كه رسوبات فكري جاهليّت را ‪ ،‬رسوبات‬

‫فكري تبعيض را ما از بين ببريم و برادر واقعي شوند همگي ‪.‬‬

‫در نظام منتخب آينده ما كه پيش روي داريم نظام منتخب آينده ما‬
‫قت كنيم‬ ‫كه در بيست و نه اسد سال آينده انتخاب مي شوند بايد د ّ‬
‫كسي را براي رياست جمهوري مردم انتخاب كنند كه شرايط‬
‫برادري را در افغانستان تحقق بدهد ‪.‬‬

‫هر كسي كه به اين كار متعهد باشد مبارزه با تروريزم در سرلوحه‬

‫كارش باشد ‪ ،‬مبارزه با تروريزم را به عنوان اصل خلل ناپذير تلقي‬
‫كند آن وقت است كه در جامعه ما جهت پيدا مي كند مردم به او‬
‫اعتماد کنند و رأي بدهند ‪. . .‬‬

‫مردم افغانستان مي دانند كه ما بايد در آينده چه كار بكنيم ‪ ،‬اصل‬

‫ديگري كه ما از از حكومت منتخب آينده مي خواهيم انكشاف‬
‫متوازن اقتصادي است توجه يكسان به همه مناطق افغانستان ‪.‬‬

‫‪ .40‬مهمترین خواسته ما از حکومت آینده افغانستان‪:‬‬

‫موضوع ديگري را كه ما از حكومت منتخب آينده مي خواهيم‬
‫اعتقاد داشتن به دموكراسي و آزادي بيان و همه ارزشهايي را كه‬
‫ما تا هنوز او را به دست خود ساخته ايم ‪.‬‬

‫بازگشت به دوران ديكتاتوري و بازگشت به طرف تبعيض ديگر در‬

‫افغانستان جاي ندارد ‪ ،‬بايد ما اين ارزشهايي را كه تا هنوز به دست‬
‫آورديم اين ها را گسترش بدهيم و دنبالش محكم ايستاد شويم ‪.‬‬

‫هد باشد تعامل‬‫اصل ديگري كه بايد نظام آينده ما به او متع ّ‬

‫عاقلنه و منطقي با همه همسايه ها و جامعه جهاني است ما بايد‬
‫از حضور همگاني جامعه جهاني در افغانستان بهره متناسب را‬
‫بگيريم ‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫بعضي كشورها هستند همسايه ما هستند ما نه اين همسايه ها را‬
‫انتخاب كرديم و نه توان بر هم زدن اين همسايگي را داريم ‪.‬‬

‫خداوند همين طور آفريده است ‪ ،‬پنج شش تا كشور در اطراف‬

‫افغانستان به عنوان همسايه ما هستند و خداوند هم از ما خواسته‬
‫است كه با همسايه ها نيك باشيم ‪.‬‬

‫رابطه حسنه با همه ي طرف هايي كه در اطراف ما هستند ‪ ،‬اگر‬

‫بعضي هايشان با ما خوبي هم نكردند گاهي در مقطعي از زمان ها‬
‫آسي ب ديدي م تروريز م ا ز آنج ا صاد ر ش د بر م ا تل ش كني م ك ه اين‬
‫رابطه ها را نيكو بسازيم ‪.‬‬

‫هزاران سال ‪ ،‬هزاران سال با اين همسايگان زندگي كرديم باز‬

‫هم زندگي مي كنيم بعضي از كشورها هستند كه همسايه مان‬
‫نيستند ولي با ما مشتركات دارند در امر مبارزه با تروريزم ‪ ،‬در امر‬
‫مبارزه با دهشت افكني ‪.‬‬

‫ما نبايد آنها را هم نفي كنيم و با آنها هم تعامل بسيار مناسب‬

‫توأم با حفظ استقلل افغانستان و تمامي ّت ارضي افغانستان با‬
‫آنها تعامل كنيم و زمينه را مساعد بسازيم كه با تمام جامعه‬
‫ص در مبارزه با تروريزم همكار و‬
‫جهاني بدون گرايش به طرف خا ّ‬
‫همگام باشيم ‪.‬‬

‫تا دقت كنند مردم و در اين دقت طبعا ً با مراكز سياسي شان در‬
‫تما س ه م م ي باشن د كه براي آنه ا چ ه راهنماي ي م ي كنن د براي‬
‫اينكه تا هنوز گرچه احزاب سياسي و مراكز سياسي زياد نهادينه‬
‫نشده است تا هنوز در افغانستان ولي خمير مايه دموكراسي و زير‬
‫بناهاي دموكراسي همين احزاب و تشكل هاي سياسي و اسلمي‬
‫هستند ‪.‬‬

‫كه مسلّما ً با اين ها در تماس و در همكاري خواهيم بود ما پنج‬

‫ونيم ماه ديگر به انتخابات داريم اميدوار هستيم كه بتوانيم دست به‬
‫دس ت ه م ب ا استفاد ه از تاريخ و فرهنگ غني و پربارما ن ي ك جا‬
‫ايستاد شويم و افغانستان عزيز خود را بسازيم ‪.‬‬

‫افغانستاني بسازيم كه در اين جا همه ي اقوام افغانستان آزاد‬

‫زندگي بكنند احساس حقارت نكنند و همگي داراي يك زندگي باشند‬
‫‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫ناني براي خوردن و لباسي براي پوشيدن داشته باشند و هيچ‬
‫كسي از كسي نترسد ‪ ،‬آزادانه حرف هاي خود را بگويند ‪ ،‬بنويسند‬
‫و نشر كنند !‬

‫افغانستاني براي همه افغان ها‬

‫إن شاءالله‬
‫والسلم عليكم و رحمة ال و بركاته‬

‫تصاويري از مراسم‬

‫بزرگداشت چهاردهمين سالگرد شهيد مزاري ‪،‬‬

‫هرات ‪،‬تالر مولنا‬

‫‪2‬‬
2
 ‫گفتار چهارم‬
‫گزارشي از چهاردهمين سالگرد رهبر شهيد استاد‬
‫عبدالعلي مزاري‬
‫مزار شريف ‪.1387.‬‬

‫‪ :‬اشاره‬
‫در اين مراسم ابتدا گروه سرود پسران سرودي را اجرا نموده و‬
‫سپس استاد حاجي محمد محقق در حضور شخصيت هاي علمي و‬
‫سياسي و اداري شمال كشور و مردم شهيد پرور مزار شريف‬
‫پيرامون اهدا ف و آرما ن ها ي استاد شهي د و ميلد پيامبر بزرگ‬
‫اسلم سخناني را ايراد نمودند و سپس گروه سرود دختران سرودي‬
‫را خوانده و بعد از آن والي صاحب وليت بلخ استاد عطامحمد خان‬
‫سخنراني نموده و در آخر گروه سرود پسران با سرود خود ختم‬
‫جلسه را اعلم نمودند ‪.‬‬

‫متن سرود گروه سرود پسران‬

‫سرود‬
‫نمي دَنيم ما كجا رفته پدرمو‬
‫بِرارا موسوزه دل و جگرمو‬
‫بوريد بابه مزاري را خبر كيد‬
‫از اي روزي كه اَماده در سرمو‬
‫سمو بارو موكد‬‫تا تو بودي آ ِ‬
‫‪2‬‬
 ‫دشت و درياي وطن طغيان موكد‬
‫كوه و گل و فار و دريا موج موج‬
‫مل مي آمد و طوفان موكد‬ ‫باد آ َ‬
‫سمو بارو موكد‬ ‫تا تو بودي آ ِ‬
‫دشت و درياي وطن طغيان موكد‬
‫تا تو بودي تا تو بودي ماه بود‬
‫چشم بود و شمع بود و راه بود‬
‫رفتي بابه پك خوبي قد تو رفت‬
‫تا تو بودي شهر بود و شاهي بود‬
‫آفتِو روي تو غم تامو مي كَد‬
‫سمو بارو موكد‬ ‫تا تو بودي آ ِ‬
‫دشت و درياي وطن طغيان موكد‬
‫دشت ناهور دشت گل از گل موكد‬
‫چاپه انداز آس سرخ و جول موكد‬
‫جنده بالي سخي ميله موشود‬ ‫َ‬
‫گل بول و گل لله گل موكد‬
‫مه گو پيركي از بُوبُو موكدَ‬ ‫ما َ‬
‫سمو بارو موكد‬ ‫تا تو بودي آ ِ‬
‫دشت و درياي وطن طغيان موكد‬
‫تا تو بودي غرب كابل نام داشت‬
‫زگگ مو بام داشت‬ ‫ارگ و كوتِه ري ِ‬
‫مسجد و منبر سراسر سبز سبز‬
‫روز قومي مدّعي هم شامي داشت‬
‫اَخ و دَگ تو پگ بي درمان موكد‬
‫سمو بارو موكد‬ ‫تا تو بودي آ ِ‬
‫دشت و درياي وطن طغيان موكد‬
‫رافتي بابه نام و يادتو زنده باد‬
‫مرگ و اونگه شاِد شادتو زنده باد‬ ‫ِ‬
‫آن دل و جورگه ي خاقاني تو‬
‫ياد ياران ياد يادتو زنده باد‬
‫آفتِو روي تو غم تامو مي كدَ‬
‫آلي راه تو پر از رهرو شده‬
‫شو شده‬ ‫نام زيباي تو شمع َ‬
‫مردم اَز مو ديگه تنها نِيه‬
‫مثل روزا صاحب اَفتَو شده‬
‫گرچه دُشمو دل موره بيرو موكد‬
‫سمو بارو موكد‬ ‫تا تو بودي آ ِ‬
‫دشت و درياي وطن طُغيو موكد‬

‫‪2‬‬
 ‫سخنراني استاد محقق در مزار شریف‬

‫بسم الله الرحمن الرحيم‬

‫ء الخلئق اجمعين ‪ ،‬باعث النبيا ء و‬

‫الحم د لل ه رب العالمين ‪ ،‬بار ِ‬
‫المرسلين ‪ ،‬ث ّم الصلة و السلم علي سيدنا و نبيّنا حبيب اله‬
‫العالمين ابي القاسم محمد و علي آله الطيبين الطاهرين و علي‬
‫اصحابه المنتجبين ‪،‬‬

‫بعد قال الله تعالي في كتابه الكريم ؛‬

‫والل ّ ُ‬
‫ه‬ ‫ت الل ّ ِ‬
‫ه َ‬ ‫ضا ِ‬
‫مْر َ‬
‫غاء َ‬
‫س ُه ابْت ِ َ‬ ‫ري ن َ ْ‬
‫ف َ‬ ‫من ي َ ْ‬ ‫َ‬
‫ش ِ‬ ‫س َ‬ ‫ن الن ّا ِ‬ ‫م َ‬ ‫و ِ‬
‫« َ‬
‫‪1‬‬
‫ف بِال ْ ِ‬
‫عبَاِد »‬ ‫َر ُ‬
‫ؤو ٌ‬

‫ضار گرامي !‬
‫ح ّ‬
‫برادران و خواهران عزيز ‪ ،‬شخصيت هاي علمي و سياسي و اداري‬
‫شمال كشور مردم مسلمان و متديّن السلم عليكم و رحمة الله و‬
‫بركاته ‪.‬‬

‫لزم مي دانم از حضور صميمانه و شكوهمند شما در اين مراسم‬

‫خصوصا ً ا ز جنا ب وال ي صاحب محتر م وليت بل خ استا د عطامحمد‬
‫خان نور و هيئت اداري وليت و مقامات ملكي و نظامي ؛ هيئت‬

‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ -‬سورة بقره ‪ ،‬آيه ‪207‬‬
 ‫رهبري جنبش مل ّي اسلمي افغانستان در شمال كشور جناب آقاي‬
‫كارگر صاحب و همراهانشان اظهار تشكر كنم ‪.‬‬

‫تشكر مي كنم از تمامي احزاب جهادي و سياسي كه در اين محفل‬

‫حضور دارند و همچنين از ستاد برگزاري مراسم سالگرد رهبر شهيد‬
‫صميمانه تشكر مي كنم كه اين محفل را ترتيب داده اند ‪.‬‬

‫و افتخار مي كنم كه من در اين محفل به حضور شما رسيده ام تا‬

‫در حضور شما مردم مسلمان و متديّن و نهاد هاي سياسي و مدني‬
‫به همه ي خواهران و برادران نكاتي چند را به عرض برسانم ‪.‬‬

‫‪.41‬ماندگاری اشخاص به ماندگاری اندیشه و آرمان اوست‪:‬‬

‫ماندگار ي اشخاص ماندگاري آرمان هاي بزرگ و بلن د اوست و‬
‫ماندگاري اشخاص و جاودانگي آنها بستگي دارد به اهداف بلند و‬
‫انساني كه دارند از اين جهت است كه شخصيت هاي تاريخ ساز و‬
‫شخصيت هاي آرماني كه در اجتماعات ظهور مي كنند به زودي آثار‬
‫قدمشان منقرض نمي شوند ‪.‬‬

‫هزاران هزار سال بعد مردم از او ياد مي كنند و اهداف و آرمان‬

‫هاي آنها را به بازخواني مي گيرند ‪ .‬شهيد مزاري يكي از كساني‬
‫است كه اين ويژگي را دارد مردي بزرگ و آرماني و با اهداف بلند‬
‫كه بعد از چهارده سال هنوز مردم نه تنها از او ياد مي كنند كه هر‬
‫سال كه مي گذرد كه يادواره او شكوهمند تر برگزار مي شود ‪.‬‬

‫اي ن بس تگي به اين دارد كه شهيد مزاري مرد مجاهد و آرمان‬

‫گرايي بود كه امروز اهداف و آرمان هاي او توده هاي وسيع مردم‬
‫را بعد از چهارده سال به صحنه مي آورد ‪.‬‬

‫اجتماعات عظيمي كه امسال در كابل ‪ ،‬در هرات ‪ ،‬در باميان ‪ ،‬در‬

‫غزني و شايد در اين روزها هم در دايكندي و سراسر مناطق‬
‫مركزي برگزار مي شود و امروز اين اجتماع شكوهمند شما در مزار‬
‫شريف و روزهاي بعدي د ر س ر پ ل و د ر سمنگا ن و جاها ي ديگر‬
‫نشان دهنده ي اين است كه اين پيشوا با يك آرمان بزرگي زندگي‬
‫كرد و امروز ملّت به دنبال آرمان آنها بسيج مي شود ‪.‬‬

‫تكبير مردم ‪ :‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر‬

‫‪2‬‬
 ‫سالگرد امسال رهبر شهيد با يك تصادف مبارك ديگر نيز همراه‬
‫شد كه او هفته ميلد پيامبر بزرگ اسلم حضرت محمد ابن عبدالله‬
‫سلم ) است ‪.‬‬
‫(صلي الله عليه و آله و ّ‬

‫هفته ي وحدت و رحمت ‪ ،‬هفته ي همبستگي مسلمانان جهان كه‬

‫خوب است به هر دو مناسبت عرايضي را به خدمت شما عزيزان‬
‫داشته باشم ‪.‬‬

‫و ل ميل د پيامب ر ب ا عظمت اسل م است ك ه اي ن ابرمرد‬

‫مناسب ت ا ّ‬
‫تاريخ بعد از ‪ 1440‬سال هنوز هم مكتب او رونق تازه مي گيرد ‪.‬‬

‫اسل م د ر عصر ارتباطا ت و د ر عصر تكنولوژ ي و صنعت ب ر بال‬

‫انديشه ها و افكار ملل جهان در اطراف و اكناف عالم پرواز كرده‬
‫است ‪.‬‬

‫‪.42‬جاذبه دین اسلم بر معنویت و حکمت و منطق آن است و نه زور و سلطه‪:‬‬

‫گرچه ما قدرت اقتصادي و نظامي را آنچنان نمي بينيم در ميان‬
‫هت نظامي اين مكتب به او گرايش پيدا‬‫ملل مسلمان كه مردم از اُب ُ َ‬
‫بكنند ‪.‬‬

‫نحوه ي حركت اسلم در جهان بر خلف ديگر كشورگشايان و‬

‫قدرتمنداني است كه از قدرت زور و توان نظامي استفاده مي كنند‬
‫‪.‬‬

‫اسلم دعوت اصلي اش به طرف اين مكتب بر مبناي حكمت ‪،‬‬

‫دانش و استدلل است ما تحولت زيادي را در جهان ديده ايم كه‬
‫ملل جهان گاهي از يك سو حركت كرده اند به سوي ديگر دنيا‬
‫ما اسلم غير از اين‬ ‫رسيدند و دنيا را در سيطره ي خود آوردند ا ّ‬
‫هاست ‪ ،‬دو هزار و سيصد سال پيش اسكندر مقدوني از غرب‬
‫حركت كرد از اروپا حركت كرد از يونان امروز حركت كرد به طرف‬
‫مشرق زمين تا جايي كه زمين بود تسخير كرد ‪ ،‬كشورهاي آسياي‬
‫ميانه ي ما و بسياري از مناطق جهان را در سلطه ي خود در آورد ‪.‬‬

‫ما اين حركت يك حركتي بود كه عمدتا ً با توان نظامي پيش رفت‬‫ا ّ‬
‫ب آورد و با خود بعضي چيزهاي‬ ‫و با خود فلسفه آورد و با خود ط ّ‬

‫‪2‬‬
 ‫ديگري را آورد ولي مبناي تسلطش بر جهان سلطه و قدرت نظامي‬
‫بود ‪.‬‬

‫روز ديگر هشتصد سال پيش طوفاني از شرق ظهور كرد به نام‬
‫حركت مغول ها يا چنگيز خان ‪ ،‬در يك تصادف خشن نظامي تمامي‬
‫قدرت هاي منطقه و آسيا را در هم كوبيد ‪.‬‬

‫چين با وسعت و نفوسي كه يك چهارم نفوس دنيا را تقريبا ً در‬

‫خود دارد اين ها را تسخير كرد به آسيايه ي ميانه سرازير شد حوزه‬
‫ي تمدّني ما را هم فرا گرفت ‪.‬‬

‫ب ه اروپ ا رف ت ت ا آخري ن نقط ه ي اروپ ا ت ا آنجاي ي ك ه اسب شان‬

‫عل ف م ي يافت دوي د و هم ه ج ا ر ا تسخي ر كر د ‪ .‬فق ط كشورهاي‬
‫اسكانديناوي باقي ماند آن هم به دليل اينكه آنجا پوشيده از جنگل‬
‫بودند ‪.‬‬

‫اين حركت هم نوعي سلطه را در جهان ارائه كرد كه نسل هاي‬

‫بعدي اين ها تا چهارصد سال ديگر هم بر منطقه ي حوزه ي ما و‬
‫هند و اين ها حكومت كرد و بسياري از آثار و تمد ّن هاي اسلمي‬
‫هم مرهون حركت اين ها هستند ‪.‬‬

‫ما هيچ گاه اين حركت ‪ ،‬يك حركت آرماني با اهداف انساني‬ ‫ا ّ‬
‫نداشت ‪ ،‬اين حركت بر مبناي خشونت هاي نظامي و سلطه ي‬
‫نظام ي و پيد ا كرد ن و گرفت ن قدر ت و چپاول كرد ن و سوزاندن‬
‫هستي و دارايي هاي ملل منطقه بود ‪.‬‬

‫بعد از او هم حركت هايي آمده هست و مي آيد و مي رود ‪ ،‬روزي‬

‫سلطه ي انگليس تا كجا رسيد ‪ ،‬روزي هم قدرت هاي ديگر و ديگر ‪،‬‬
‫ما تمامي اين ها بر مبناي سلطه ي نظامي ‪ ،‬سلطه ي اقتصادي‬ ‫ا ّ‬
‫بودند ‪.‬‬

‫ما حركت اسلم در جهان ممكن است گاهي هم توأم با حركات‬‫ا ّ‬

‫نظامي باشد ولي مبناي حركتشان و پيشرفت هايشان بر اساس‬
‫علم ‪ ،‬منطق و استدلل است ‪.‬‬

‫قرآن مجيد مي فرمايد ‪:‬‬

‫( اُدع الي سبيل ربّك بالحكمه و الموعظة الحسنة وجادلهم بالّتي هي أحسن )‬

‫‪2‬‬
 ‫اي پيامبر گرامي اسلم دعوت كن به سوي پرودگارت مردم را به‬
‫حكمت و دانش و موعظه ي نيكو ‪ ،‬با آنها مجادله و استدلل نيكو‬
‫كن ‪.‬‬

‫‪.43‬مردم فطرت یکتاپرستی دارند‪:‬‬

‫مبناي حركت اسلم بر اساس علم و دانش و حكمت است ‪ .‬مبناي‬
‫پذيرش ملل جهان اسلم را هم آيين يكتاپرستي است و هم مطابق‬
‫فطرتي است كه بر دل تمامي انسان ها چنگ مي زند و تسخير مي‬
‫كند آن ها را ‪.‬‬

‫روايتي داريم از حضرت امام جعفر صادق (عليه الصلة و السلم ) مي‬
‫فرمايد ‪:‬‬

‫ودانه و ينصرانه و‬ ‫(( ك ُ ّ‬

‫ل مولود يولد علي الفطرة و إنّما ابواه يه ّ‬
‫يمجسانه )‬

‫هر مولودي كه به دنيا مي آيد بر فطرت اسلمي به دنيا مي آيد بر‬

‫فطرت توحيد به دنيا مي آيد در ذهنش خداپرستي است و اين‬
‫تحركات پدر و مادر و حركات بعدي اجتماع است كه آنها را به طرف‬
‫ديگر مي برد ‪.‬‬

‫و اّل اصل ش هما ن توحي د و يكتاپرست ي است د ر نها د هر انسان‬

‫است ‪ ،‬فلسفه اين كه اسلم امروز دنيا را به تسخير درآورده است‬
‫و امروز اروپا سيلي از جوانان از لابالي گري و از فاصله گرفتن‬
‫از دين خسته شده اند ‪ ،‬امروز به طرف اسلم روي مي آورند البته‬
‫به طرف اديان به طور عموم ‪ ،‬و دولت ها هم فهميدند كه با دين‬
‫مي شود بهتر جامعه را اداره كرد ‪.‬‬

‫ميزا ن جناي ت د ر اجتما ع ب ا دي ن بيشت ر د ر اجتما ع ريش ه كن مي‬

‫شود ‪ ،‬ما يك سفري به انگلستان داشتيم از چندين مكتب كه‬
‫مسلمانان مهاجر هند و پاكستان و بنگلدش و آسياي ميانه و اين ها‬
‫در آنجا مهاجر بودند و مكتب هاي ديني داشتند ديدن كرديم و بعضي‬
‫مكتب هاي خود انگلستان را هم ديديم ‪.‬‬

‫مكتب هاي ابتدايي اش را ديديم در آنجا در كنار ديگر دروسي را‬

‫كه مي خوانند چه مسلمان ‪ ،‬چه مسيحي چه غير مسيحي اين ها در‬
‫كنا ر درس هاي مكتب و مضامين مكتب شان درسهاي ديني رايج‬
‫‪2‬‬ ‫شده است که مي خوانند آن ها را ‪.‬‬
 ‫مسجد و كليسا در كنار مكتب شان خوانده شده است ‪ ،‬يعني‬
‫تهداب گذاشته شده است هر كسي كه از مضامين روز امتحان بدهد‬
‫بايد در مضامين ديني هم موفق باشد و اگر نباشد در نمراتش كسر‬
‫مي آيد ‪.‬‬

‫امروز ديني را كه مولود امروز ‪ ،‬مولود با سعادت امروز حضرت‬

‫محمد ابن عبدالله (صلي الله عليه و آله و سلم ) آورد اين دين نويد‬
‫اين را مي دهد كه يك روز مورد پذيرش بسياري از ملل جهان قرار‬
‫گيرد به اميد آن روز از طريق منطق ‪ ،‬استدلل و روش هاي انساني‬
‫‪.‬‬

‫مناسبت دوم امروز مناسبت پيشواي شهيدمان حضرت استاد‬

‫عبدالعلي مزاري سردار سرافراز جهاد افغانستان است ‪ ،‬خوب‬
‫است كه درباره ي شهيد مزاري ويژگيهاي زندگي آن ابرمرد بزرگ‬
‫تاريخ و ويژگيهاي فكري اش كمي صحبت شود ‪.‬‬

‫‪.44‬دوران کودکی و تحصیلی شهید مزاری‪:‬‬

‫شهيد مزاري ( رحمة ال عليه ) در دامان يك خانواده ي متدي ّن نيمه‬
‫مالدار و نيمه زراعت كار به دنيا آمد ‪ ،‬درس هاي ابتدايي و سطوح‬
‫متوسطه خود را در مكتب و مدرسه ي نانوايي و مزار سپري كرد ‪.‬‬

‫پاك زندگي كرد و پاك زيست وقتيكه در مزار شريف در مدرسه ي‬

‫مزار درس مي خواند او از ابتدا گويا خدا خواسته بود كه همين طور‬
‫الگو باشد براي تمام مجاهدين در مدرسه كه درس مي خواند پنج‬
‫روز هفته را درس مي خواند ‪ ،‬دو روزش را مي رفت كارگري مي‬
‫كرد كه خرج هفته خود را پيدا كند ‪.‬‬

‫چون پدرش موافقه نمي كرد كه از بيت المال و از وجوهات صرف‬

‫كند گرچه صرف كردن از وجوهات شرعيه گناه نيست همه ي طّلب‬
‫ما استاد كه شهريه‬ ‫‪ ،‬علماي حوزه از بيت المال شهريه مي گيرند ا ّ‬
‫نمي گرفت به خاطر اينكه اين يك امتياز و يك امتياز روحي و‬
‫ما از‬
‫شقت زندگي كند ا ّ‬ ‫رواني براي او هست كه او توانست با م ّ‬
‫بيت المال صرف نكرد ‪.‬‬

‫ا و خواست كه د ر ردي ف ابرا ر باش د د ر ردي ف بزرگا ن دي ن باشد‬

‫خليفه چمن بنّا را تمام مردم مزار مي شناسند در زير دست خليفه‬
‫چمن بنا دو روز هفته را كار مي كرد و پنج روز هفته را مصرف مي‬
‫كرد و درس مي خواند ‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫وقتيكه در مسافرت خارج براي تحصيل رفت در حوزه ي علميه قم‬
‫در اون جا هم همين سنّت را دوام داد از شهريه بيت المال نخورد و‬
‫پدرش از همين مزار برايش سالنه پول روان مي كرد ‪.‬‬

‫سطوح عاليه را در كنار استادان بزرگ و علماي بسيار مبّرز حوزه‬

‫سپري كرد ‪ ،‬سفرهايي به عراق ‪ ،‬به سوريه ‪ ،‬به لبنان ‪ ،‬به همه جاي‬
‫دنيا كرد ؛ تمام نهضت هاي اسلمي منطقه و در هر جايي كه يك‬
‫نهضت سرشناس ديني بود شهيد مزاري را مي شناخت در‬
‫افغانستان هم كه آمد در كنار مجاهد مردان افغانستان با عّزت و با‬
‫سرافرازي زندگي كرد ‪.‬‬

‫در زندگي او هيچ نقطه ي ابهامي وجود ندارد از ويژگيهاي اين‬

‫ابرمرد اين بود كه نه مانند ديگر بزرگان دين برود در كاخ ها و برج‬
‫هاي آج زندگي كند نه شايد اين هم باز هم عرض كنم كه گناه نباشد‬
‫و اونا متناسب با شرايط خود او كار را بكند ولي شهيد مزاري اين‬
‫ويژگي را داشت كه در كنار سنگر نشينان و در كنار سربازان در‬
‫كنار مجاهدان خودش يك مجاهد بود و زندگي کرد ‪.‬‬

‫ط اول جبهه و جنگ بود‪:‬‬

‫‪.45‬او مجاهد خ ّ‬
‫وه مي آمد پيش از همه مجاهدين در سفيد‬ ‫وقتيكه در چاركنت ق ّ‬
‫وه ايستاد‬
‫كوتل با يك تفنگ نيكله خود و با يك خلته مرمي در دم ق ّ‬
‫مي شد در حاليكه بسياري از سنگرها عقب نشيني مي كرد ولي او‬
‫همچنان استوار بود ‪.‬‬

‫در جنگ هايي كه كوبايي ها حمله كرده بودند در يك منطقه اي به‬

‫نام دوازده امام است در آن جا پشت جبهه ما در اون جا بود‬
‫مهاجمين آمدند و تپه هاي مشرف به اين منطقه ي ما را بلندي ها‬
‫را گرفتند‪.‬‬

‫يك سنگري كه ما جلوي رو داشتيم او شكست خورد و ما برگشتيم‬

‫در پشت اين زيارتي كه به نام دوازده امام است در آنجا شهيد‬
‫مزاري يك دان ه ماشي ن دا ر ر ا م ا داشتي م ك ه مرم ي ا و ه م خلص‬
‫شده بود با يك اسب ديگران همه رفتند شهيد مزاري مانده بود كه‬
‫بايد ماشين دار را سر اسب بار بكند و نگذارد كه به دست دشمن‬
‫بيفتد مرمي هم مثل باران در چهار طرف ما مي آمد ‪.‬‬

‫هر قدر عذر كرديم كه استاد تو برو اين را بچه ها مي آورند قبول‬
‫نكرد تا زمانيكه خودش اين را محكم به پشت اسب بسته كرد و از‬
‫زير باران مرمي گرفته در سنگر خودمان آورد ‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫شهيد مزاري بسيار بايد پيشتر از اين تاريخي كه شهيد شد شهيد‬
‫ما روزگار و اَجل فرانرسيده بود يا خدا نخواسته بود ‪.‬‬
‫مي شد ا ّ‬
‫در دوراني كه در سال ‪ 65‬مزار آمد در جنگ هاي اتحاد ارزنه كه‬
‫مل خودش در همين ارزنه و در‬ ‫مجاهدين آمده بودند ‪ ،‬دو ماه مك ّ‬
‫چمتال و اين جاها رفت ‪ ،‬جنگ هاي خونيني كه در پاليز اولي شد و‬
‫چهارده نفر شهيد را با خود آورد اين ها همه نمونه هايي از‬
‫ويژگيهاي شخصي يك پيشوايي است كه برخلف بسيار ي از‬
‫بزرگان اين خصيصه را داشت ‪.‬‬

‫ويژگي ديگري كه رهبر شهيد داشت توجه به خود بود ‪ ،‬توجه به‬
‫خودي درك شخصيت و هويت اجتماع خودي بود به اجتماع شخصيت‬
‫مي داد به سنگر نشينان و به مردم افغانستان كه در سنگر بودند‬
‫اهميت بيشتر قائل بود ‪.‬‬

‫او نمي خواست كه صداي جهاد را از خارج بشنود ‪ ،‬او مي خواست‬

‫كه سنگر خودش صدا داشته باشد ‪ ،‬سنگر نشينان خودشان اهميت‬
‫بدهند ‪.‬‬

‫‪ .46‬او با همه ی مجموعه های سیاسی و حزبی روابط خوبی داشت‪:‬‬

‫فلهذا هميشه تمركز كارش سر داخل بود روزگاري كه در چاركنت‬
‫بود يا در شولگر بود با مجاهدين داخل افغانستان بيشتر اهميت مي‬
‫داد تا خارج ‪ ،‬تا كساني كه بيشتر دسترسي به پول به راحتي داشتند‬
‫‪.‬‬

‫يكي از كساني كه بسيار استاد سرش اهميّت قائل بود خدا رحمت‬
‫كند استاد شهيد عبدالقادر ذبيح الله بود ‪ ،‬كه جبهاتش در مارمول‬
‫بود بعد ها هم در شولگر در كوهستان ها مركز كرد ‪.‬‬

‫صي به ايشان داشت و‬ ‫صي و اهمي ّ ت خا ّ‬

‫بسيار يك علقه ي خا ّ‬
‫بارها درباره ي مسائل و سرنوشت افغانستان با هم مذاكره مي‬
‫كردند او زمانا ما يك كمي از نظر سن ّي خوردتر بوديم ‪ ،‬همچنانكه‬
‫والي صاحب هم او زمان خرد تر بود از ما كرده هم سنشان ‪.‬‬

‫ما آن زمان اين ها بسيار با هم صميمي بودند و مذاكرات بسيار‬ ‫ا ّ‬

‫طولني داشتند با هم و با آنها برنامه هاي كار فرهنگي و كار دراز‬
‫مدّت را مي ريختند ‪.‬‬

‫يك تعدادي از بچه هاي تحصيل كرده و با استعداد از جبهه استاد‬

‫شهيد ذبيح الله را براي تحصيلت و يا براي آموزشهاي ويژه ي‬
‫‪2‬‬
 ‫فرهنگي و سياسي به خارج روان كردند و بسيار با هم مذاكره مي‬
‫كنند و همچنين برادراني كه از جبهات وليت فارياب و سنگ چارك‬
‫و جوزجان بودند ‪ ،‬مولوي صاحب عباد ‪ ،‬انجينير صاحب مهدي با‬
‫بسياري از مجاهداني كه در اون زمان بيرق جهاد بر دوششان بود با‬
‫آنها روابطي داشت و اهميت مي داد ‪.‬‬

‫به اين جهت بود كه زياد سعي كرد كه مجاهدين افغانستان را در‬
‫داخل متّحد بكند و از اين جا يك صداي بسيار قوي را براي خارج‬
‫بلند بكند ‪.‬‬

‫‪ .47‬نقش استاد مزاری در انسجام و اتحاد نیرو های مبارز‪:‬‬

‫در سال ‪ 63‬كه به هزاره جات آمد ‪ ،‬ببخشيد در سال ‪ 65‬كه يكي از‬
‫همراهان استاد در اين جا با ما در مزار شريف آمدند در اين سفر‬
‫همراه هستند جناب استاد محمد ناطقي از پنجاب ‪ ،‬همراه استاد‬
‫ناطقي دايكندي ‪ ،‬همراه استاد شفق بهسودي ‪ ،‬آيت الله پرواني يك‬
‫تعدادي از شخصيت ها سراسر هزاره جات را گشت و طرحش اين‬
‫بود كه احزاب و جريان هاي سياسي كه پراكنده هستند اين ها را‬
‫توانشان در مقابل يكديگر مصرف مي شود بايد اين ها را با هم‬
‫يكجا بكنند ‪.‬‬

‫دتي‬‫فق نشد وقتي كه به شمال آمد م ّ‬ ‫ما در اون مرحله استاد مو ّ‬

‫ا ّ‬
‫قريب سه سال در شمال در جبهه شولگر ماند صدايي را كه استاد‬
‫در آنجا تهدابش را گذاشته بود اين صدا بلندتر و بلندتر شد ‪.‬‬

‫از مجاهدين مركزي اَحوال آمد كه ما جلسات سرتاسري را براي‬

‫اتّحاد داير مي كنيم از استاد خواسته بود كه بيايد ‪ ،‬استاد خسته بود‬
‫گفت كه من در اون جا زحمت هاي زياد كشيدم ‪ ،‬نتيجه نداد شايد‬
‫م ا م ن ر ا همرا ه يك هيئ ت گف ت ت و بر و به‬
‫با ز ه م نتيج ه نده د ‪ ،‬ا ّ‬
‫هزاره جات ارزيابي كرده بيا كه آيا زمينه اين وحدت فراهم است يا‬
‫نه ‪.‬‬

‫‪ .48‬نقش تاریخی و استثنایی صفحات شمال در تکوین حوادث‪:‬‬

‫من با يك تعدادي از شخصيت هاي جهادي شمال مسافرت كردم‬
‫در هزاره جات كنگره هاي سراسري لعل و بعدا ً پنجاب و بعداً‬
‫بهسود و تركمن و شيخعلي و باميان جلسات بسيار طولني و‬
‫سرنوشت سا ز ش د مقدّما ت كا ر وحدت فراهم شد گزارش را كه‬

‫‪2‬‬
 ‫آورديم براي استاد داديم استاد بسيار خوشحال شد و گفت آلي او‬
‫آرزوهايي را كه من داشتم برآورده مي شود من مي روم ‪.‬‬

‫و اي ن بود ك ه رفت در بيست و چها ر سرطا ن سال ‪ 1368‬تمام‬

‫جريان ها و احزاب شيعي را در مناطق مركزي يك جا كرد و حزب‬
‫وحدت اسلمي افغانستان را بنيان گذاري كرد ‪.‬‬

‫و با اين صدا كه از داخل برخواسته بود هويّت داد به مردمش و به‬

‫جهاد افغانستان و باز اين صدا را به خاطر اين كه شريك بسازد با‬
‫همسايه ها و با كساني كه از جهاد افغانستان حمايت مي كردند‬
‫رفت به پاكستان با تمامي سران جهادي كه در پاكستان بودند كه‬
‫همين رهبران هفت گانه بود با اين ها مذاكرات و رايزني ها را آغاز‬
‫كرد گپ هاي زيادي را زدند ‪.‬‬

‫بعد از آن به طرف ايران رفت در ايران او زمان شوراي ائتلف‬

‫بود ‪ ،‬وقتي كه اين صدا از حلقوم سنگرنشينان افغانستان بلند شده‬
‫بود ديگر اهميت اساسي را اين داشت نه آن شوراي ائتلف آنها بايد‬
‫پيشتر از رسيدن استاد اين دم و دستگاه و دفتر را جمع مي كرد و‬
‫براي وحدت آماده مي شد ند‪.‬‬

‫ما باز هم شايد دليلي بود كه استاد سه ماه منتظر ماند‪.‬‬ ‫ا ّ‬

‫كارشكني ها شد و بسياري از كساني كه ديگران نمي خواستند كه‬
‫ما سرانجام استاد‬
‫اين وحدت به وجود بيايد سنگ اندازي كردند ا ّ‬
‫پيروز شد تمام دفاتر و دستگاه ها را جمع كرد خوب حزب وحدت‬
‫اسلمي افغانستان را در داخل كه تأسيس كرده بود در خارج هم‬
‫رسمي ّت داد و اين فكر مي كنم كه شكوهمند ترين حركت استاد در‬
‫دوره ي جهاد و در دوره ي زندگي اش بود ‪.‬‬

‫با اين صداي رسا كه فريادگر حقوق پايمال شده ي مردم در اين‬
‫سرزمين بود به صحنه ي جهاد بازگشت تا جهاد پيروز شد البته‬
‫هميشه كليد پيروزي هاي افغانستان تا جايي كه من ياد دارم در اين‬
‫عمر كوتاهم از صفحات شمال افغانستان است ‪.‬‬

‫خو ب است م ا اي ن مسائ ل ر ا ب ه يا د داشت ه باشي م ب ه خو د متّكي‬

‫باشيم اهمي ّت خود را بشناسيم سرنوشت خود ما به دست خود ما‬
‫باشد ‪.‬‬

‫من در شولگر بودم كه نامه اي آمد از سيد حسام الدين حق بين و‬

‫قومندان فرقه ي بيست كه ما مي خواهيم جنرال ها و صاحب‬

‫‪2‬‬
 ‫منصب هاي اردو در مقابل رژيم كمونيستي قيام كنند اگر مجاهدين‬
‫قد ما همكار شوند ‪.‬‬

‫در نامه ي خود اضافه كرده بود كه اگر اين را ‪ ،‬شما قبول كنيد ما‬
‫با آقاي جنرال دوستم گپ مي زنيم او هم به اين مسئله موافق‬
‫است و شايد با هم نشسته بودند و اين نامه را نوشته بودند ‪.‬‬

‫من با صد ترس و لرز اين نامه را در شوراي وليتي خود مطرح‬

‫كردم چون حزب ما به گونه اي بود كه هيچ گونه اي رابطه اي با‬
‫دولت نداشت و هر گونه رابطه را خيانت مي دانست ‪.‬‬

‫ول‬‫به هر حال با بسيار مشكلت اي ن را در شور ا مطر ح كردم ا ّ‬

‫گفتم كه خوب از ويژگي سيّدي اش استفاده كردم گفتم كه اين‬
‫ول مجاهد بوده و نمي فاموم كه‬ ‫سي ّد است از اولد پيغمبر است ا ّ‬
‫اين كرده و پاكستان رفته و چي مشكلت ديده ‪ ،‬ناچار قد دولت‬
‫رفته ‪.‬‬

‫خوب به هر حال اين را شوراي ما در شولگره پذيرفت كه بله ما با‬

‫اين شخص بايد وارد مذاكرات شويم در استاد مزاري كه در باميان‬
‫بود نامه را فرستاديم ‪ .‬اونا مطالعه كردند گفتند برويد مذاكرات را‬
‫با اين ها شروع كنيد و با ديگر احزاب جهادي هم همراه شويد اگر‬
‫خدا بخواهد كه شمال سقوط كند ‪.‬‬

‫ول جنرال مسعود را روان كرديم بعد از‬ ‫و همان طور هم شد ا ّ‬

‫جنرال مسعود ‪ ،‬حاج مصعب را روان كرديم ديدند همه جنرال صاحب‬
‫ها را ‪ ،‬جنرال صاحب دوستم را ‪ ،‬باز حتما ً اين ها نماينده پيش آمر‬
‫صاحب شهيد در پنجشير و در شمال شرق همه يك جا شدند‬
‫صفحات شمال بدون خون ريزي سقوط كرد ‪.‬‬

‫در اين جا تمام تفكرهايي كه در اين جا بودند خشونت نشد ‪،‬‬

‫كشتار نشد‪ ،‬با آرامش و با تدبير سقوط كرد آنجا ‪.‬‬

‫شمال را كه به دست گرفتيم بعد از او كابل كم كم به دست آمد‬

‫هم همين طور شد ‪ ،‬و تهداب گذار پيروزي‬ ‫در زمان طالبان‬
‫مقاومت افغانستان هم از اين جا بود ‪.‬‬

‫تكبير مردم ‪ :‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر‬

‫امروز شما این افتخار داريد كه در صفحات شمال افغانستان‬

‫‪2‬‬ ‫بحمدالله يك امنيت نسبي داريد ‪ ،‬روزگار خوب يا بد مي گذرد ‪ ،‬زياد‬
 ‫دست اندازي هاي خارجي قطع شده ‪ ،‬البته همين جا يك هوش و‬
‫يك درايت است كه والي صاحب قومندان قول اُردو و همه ي اركان‬
‫نظامي در اين جا بيدار هستند ‪.‬‬

‫بيدار هستند كه اين مردم راحت مي خوابند ‪ ،‬اگر اين ها خواب‬

‫باشند باز مجبور هستيم كه مردم بيدار باشند ‪ ،‬ملّت ‪ ،‬اردو و نظام ‪،‬‬
‫اداره ‪ ،‬همگي دست به دست هم دادند تا به حمدالله يك امنيت‬
‫نسبي در صفحات شمال به دست آمد ‪.‬‬

‫سعي كنيم اين حفظ شود اين تقويت شود اين بيشتر شود و از‬
‫اين جا ما بتوانيم يك الگو شويم براي نقاط جنوب ‪ ،‬حرف ما به دنيا‬
‫اين بود كه بياييد جاهايي كه امن است بيشتر بسازيد تا اين الگو‬
‫شود براي جاهاي نا امن ‪ ،‬كساني كه نا امني ايجاد مي كند كساني‬
‫كه كشتار مي كند اونها را امتياز ندهيم ‪.‬‬

‫ي هفت‬ ‫امتياز را بايد به جايي بدهيم كه امن است در شمال ط ّ‬

‫ي‬
‫سال يك امنيت نسبي بود در مناطق مركزي هزاره جات در ط ّ‬
‫هفت سال يك مرمي عليه دولت يا عليه كدام جامعه ي جهاني از‬
‫اين جا فير نشده است !‬

‫اين ها ساخته شود صدها و هزاران كيلومتر سرك بايد در اين جا‬
‫ساخته شود بازسازي شود و اين الگو شود براي برادراني كه در‬
‫سمت جنوب هستند ‪ ،‬مردم يخن كساني را كه جنگ مي كنند بگيرند‬
‫ما‬
‫كه او برادر ديگر جاي ها ! آرام هستند ساخته شدند آباد شدند ا ّ‬
‫شما منطقه ي ما را خراب مي كنيد ‪.‬‬

‫اميدوار هستيم كه با يك درك واقعي از هويت خود از ماهيت خود‬

‫و قدر خود دست به دست هم بدهيم إن شاءالله كه افغانستان را‬
‫بسازيم و آينده انتخاباتي كه در آينده پيش رو داريم پنج و نيم ماه‬
‫قت بيشتر‬ ‫يا كمتر به انتخابات مانده است در اين انتخابات هم با د ّ‬
‫عمل بكنيم ‪.‬‬

‫سرنوشت اين مل ّت مهم است ‪ ،‬امنيت اين مل ّت مهم است خداي‬

‫ناخواسته اگر از دستتان رفت سرنوشتتان باز معلوم نيست كه چي‬
‫كسي بر سرنوشتتان حاكم است ‪.‬‬

‫هر كس اين جا صدا مي كند بايد شما يك پارچه باشيد با مسئولين‬

‫و با كلن هايتان در ارتباط باشيد و ما تمام رايزني هاي خود را‬
‫كرده باز إن شاءالله سر شما صدا مي كنيم باز همه ي ما و شما به‬

‫‪2‬‬
 ‫شكل تهاجمي و تكبير گويان به طرف سنگرهاي انتخابات خواهيم‬
‫رفت ‪.‬‬

‫تكبير مردم ‪ :‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر ‪ ،‬الله اكبر‬

‫آنهايي كه مي خواهند ب ا اتكا ي شناخت اين و آن بر سرنوشت‬

‫افغانستان مسل ّط شوند فكر مي كنم بسيار اشتباه مي كنند سنگر‬
‫داراي افغانستان جهاد را پيروز كردند مقاومت را پيروز كردند ‪.‬اين‬
‫درايت را دارند كه فكر كنند كه چگونه صف آرايي كنند ‪.‬‬

‫در پايان عرايضم بار ديگر سالگرد پيشواي شهيدمان را به همه ي‬

‫شما تسليت و ميلد پيامبر نور و رحمت را تبريك عرض مي كنم ‪.‬‬
‫والسلم عليكم و رحمة ال و بركاته‬

‫سرود ‪:‬‬
‫اي خدا دل بي قراري مي كند‬
‫از غم افسرده و زاري مي كند‬
‫ديده ها به گو ديده بارو شده‬
‫رفتي بابه سينه ها بِيريو شده‬
‫تو جواب سال ها ناله بودي‬
‫تو دواي درد صد ساله بودي‬
‫اي خدا دل بي قراري مي كند‬
‫از غم افسرده و زاري مي كند‬
‫غم دوري تو در دل خانه كرده‬
‫جاي خالي تو در دل بانه كرده‬
‫بابَه دل طاقت دوري ندارد‬
‫به خدا ديده صبوري ندارد‬
‫اي خدا دل بي قراري مي كند‬
‫از غم افسرده و زاري مي كند‬
‫دل سنگ را آب كرده اين ناله ها‬
‫برسد اين ناله آيا به خدا‬
‫غريبي دل ها را لب ماله كرده‬
‫‪2‬‬
 ‫دل ما ياد غم صد ساله كرده‬
‫اي خدا دل بي قراري مي كند‬
‫از غم افسرده و زاري مي كند‬
‫مدي‬ ‫ح َ‬
‫مرهم زخم هاي شور و َ‬
‫مدي‬ ‫ح َ‬
‫كند و از دل غم و حرب و َ‬
‫شب چراغ شب نوميدي شدي‬
‫آب ديدار را در دل دوا زدي‬
‫اي خدا دل بي قراري مي كند‬
‫از غم افسرده و زاري مي كند‬
‫عشق مردم در سينه ات مي جوشيد‬
‫بَهر مردم تو بودي عشق و اميد‬

‫تو به پيمان خود عجب وفا كردي‬

‫بهر مردم تو خود را فدا كردي‬
‫اي خدا دل بي قراري مي كند‬
‫از غم افسرده و زاري مي كند‬
‫ميده كردي‬ ‫گل و زولنه را تو َ‬
‫ميده كردي‬‫ترس و افسانه را تو َ‬
‫ياد مردي تو گُم از دل نموشه‬
‫مهر تو از سينه زايل نموشه‬
‫اي خدا دل بي قراري مي كند‬
‫از غم افسرده و زاري مي كند‬
‫زنده اي تو تا كه دل ها مي تپد‬
‫خون تو در رگ فردا مي تپد‬
‫تو جواب سال ها ناله بودي‬
‫تو دواي درد صدساله بودي‬
‫اي خدا دل بي قراري مي كند‬
‫از غم افسرده و زاري مي كند‬

‫‪2‬‬
 ‫سخنراني استاد عطا‪،‬والی بلخ درباره شهید مزاری‪:‬‬

‫بسم الله الرحمن الرحيم‬

‫(من المؤمنين رجال صدقوا ما عاهدوا الله عليه فمنهم من قضي‬
‫دلوا تبديل )‬
‫نحبه و منهم من ينتظر و ما ب ّ‬
‫بهشت سبز خداييست بوستان شهيد‬
‫رهي به اوج رهايي است آستان شهيد‬
‫مجال گردش مهرش فراخناي زمين‬
‫مقام جلوه ي حق است آسمان شهيد‬
‫به بر كشيده كساني قباي پيروزي‬
‫كه داده اند در اين مكتب امتحان شهيد‬

‫ضار گرامي !‬
‫ح ّ‬
‫خواهران و برادران ‪ ،‬هم سنگر عزيز و دانشمند جناب محقق‬
‫صاحب و هيئت معرف ي شان مهمانان عزيز ك ه ا ز وليات مختلف‬
‫تشريف آوردند ‪.‬‬
‫قومندان صاحب اردوي ملي ‪ 209‬شاهين و هيئت محترم رهبري‬
‫قول اردو و همه عزيزان و مسئولين دولتي كه در اين جا تشريف‬
‫دارند ‪.‬‬
‫رئيس محترم شوراي منتخب وليتي مان و اعضاي محترم شورا و‬
‫احزاب سياسي ‪ ،‬پوليس و امنيت ملي و اردوي ملّي و همه عزيزان‬
‫السلم عليكم و رحمة ال و بركاته‬
‫از اين كه صحبت هاي همه جانبه و بسيار با محتوا و پر ارزشي را‬
‫جناب استاد تقديم حضور شما نمودند و من هم همه صحبت هاي‬
‫ايشان را يكايك تأييد مي كنم و يك صفحه خطي را كه نوشته لزم‬
‫ديدم خدمت شما به قرائت مي گيرم ‪.‬‬
‫پيش از آن يك مطلب را مي خواهم اضافه بكنم دوستان عزيز ‪،‬‬
‫همان قسمي كه استاد يك جمله ي بسيار كوتاه اشاره كردند كه‬
‫انتخاب فراروي ما و شماست و فردا همگي مي رويم به تأييد‬
‫سرنوشت آينده ي مل ّت و خودمان و بازي كردن يا به بازي گرفتن‬
‫اين سرنوشت ‪ ،‬بازي كردن با سرنوشت ملّت است ‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫يعني ما يك بار ديگر شرايطي را پيش رو داريم كه سرنوشت‬
‫مردم خود را ‪ ،‬سرنوشت كشور خود را ‪ ،‬سرنوشت خود را با ايجاد‬
‫يك دولت مطابق خواسته ها و آرمان هاي خود رقم مي زنيم ‪.‬‬
‫و اگر ما دقيق حركت بكنيم و حساب شده حركت بكنيم و حساب‬
‫شده به پيش برويم و به يقين كه خردمندانه سرنوشت آينده ي خود‬
‫را و مردم خود را رقم بزنيم و ما فردا انتظار يك سرنوشت‬
‫سعادتمندي را هم به خود و هم به مردم خود داشته باشيم و اين‬
‫همه توطئه و دسايس طوفنده اي كه عليه جهاد ‪ ،‬عليه مجاهدين ‪،‬‬
‫علي ه افتخارات ي ك ه ب ه خ ط زمي ن تاري خ كشو ر ثبت شد ه است إن‬
‫شاءالله ما اين توطئه را خنثي خواهيم كرد و از آينده ي درخشان و‬
‫شكوهمندي را همه در پيش خواهيم داشت ‪.‬‬
‫و اين ارتباط مي گيرد بر وحدت مل ّي بر همدلي و هم دستي و‬
‫هوشيارانه حركت كردن و هوشيارانه تصميم گرفتن و حركت همه‬
‫با هم براي تعيين سرنوشت ملّت ‪.‬‬
‫اجازه بدهيد كه در پيوند با سالگرد چهاردهمين سالگرد شهادت‬
‫دليرمرد اسطوره جسور صحنه جهاد و مقاومت بر حق ملّت آزاده و‬
‫سرافراز مان استاد بابه مزاري شهيد تسليت عميق خويش را به‬
‫پيشگاه شما و همه ي آناني كه به ارزش هاي جهاد ‪ ،‬مقاومت باور‬
‫راستين دارند تقديم بدارم ‪.‬‬
‫استاد شهيد بابه مزاري با آنكه در رأس يك حزب مقتدر جهادي‬
‫قرا ر داشت شخصيت شان به مراتب فرات ر از ي ك رهبر حزبي و‬
‫تنظيمي بود ‪.‬‬
‫آن شهيد زنده ياد به مسائل و موضوعات مهم كليدي و سرنوشتي‬
‫در كشور ما مي انديشيد بحث عدالت ‪ ،‬برادري و هم زيستي‬
‫برادرانه اقوام و تأمين وحدت ملّي از اين منظر بود ‪.‬‬
‫اي ن مباح ث و نقاط نظر در حال ي ك ه نصب العي ن ساير رهبران‬
‫جهاد و مقاومت به ويژه قهرمان مل ّي افغانستان شهيد احمدشاه‬
‫مسعود نيز بود متأسفانه ترفندهاي زيركانه و ابليسي دشمنان در‬
‫جناح هاي مختلف جبهه عدالت خواهي طوري كارگر افتاد كه اين‬
‫جبهه را متفرق ساخت ‪.‬‬
‫و در پيامد آن ما بهترين فرزندان اين آب و خاك ‪ ،‬قهرمانان و‬
‫مبارزان بي شماري را در راه آزادي و اسلم عزيز از دست داديم ‪.‬‬
‫مل ّ ت ما دچار فاجعه شد و بدبختانه عواقب آن هنوز مي تواند‬
‫دشواري هايي عديده اي را در پي داشته باشد ‪.‬‬
‫د ر مور د عظم ت شهي د و مقا م وال ي شهي د زند ه يا د استا د بابه‬
‫ما آنچه كه به قول دانشمند مهم‬ ‫مزاري هرچه بگوييم كم است ا ّ‬
‫است پيام خون شهيد است ‪ ،‬مرثيه سرايي ‪ ،‬سوگواري و در اندوه‬
‫‪2‬‬
 ‫نشستن به پاس يك يا شمار زيادي از شهيدان گرهي از مشكل را‬
‫نمي گشايد و نه هم مايه شادي ارواح شهيدان مي شود ‪.‬‬
‫بهترين تقدير و بزرگداشت توجه جدي به پيام خون شهيد است ‪،‬‬
‫درس گرفتن از اشتباهاتي است كه مردم ما را دچار فاجعه و‬
‫مصيبت هاي عظيم ساخت ما سال ها است كه از عدالت ‪ ،‬آزادي ‪،‬‬
‫برابري و وحدت ملّي حرف مي زنيم ا ّ‬
‫ما تا چه اندازه آماده ي قبول‬
‫گذشت ‪ ،‬انعطاف و درك واقعيت ها براي دستيابي براي آرمان هاي‬
‫فوق كه آرمان هاي مقدس شهيدان والمقام ما بوده است تلش‬
‫كنيم ‪.‬‬
‫چه غم انگيز است كه به جاي درس گرفتن از اشتباهات خود و‬
‫ديگران باز هم ما اشتباهات هم ديگر را تكرار كنيم ‪ ،‬دشمن را ‪،‬‬
‫ي سد ه ه ا سرشت خو د را‬ ‫دشمن ي ر ا ك ه د ر آزمونگا ه تاري خ و ط ّ‬
‫مكّررا ً ثابت ساخت ه است ب ه نوبت د ر بر كشي م و ت ن ب ه ترفندش‬
‫دهيم هميشه همان آب باشد و همان كاسه ‪.‬‬
‫عزيزان من اينك ما بار ديگر در آستانه يك آزمون مهم قرار‬
‫داريم ‪ ،‬اين آزمون دومين انتخابات رياست جمهوري است ‪.‬‬
‫اكنون عصر احساسات گذشته است ما بايد دقيق و عميق به‬
‫مسائل بيانديشيم متأسفانه امروز تبليغات زيادي عليه حكومت‬
‫ما اگر ما واقع بين باشيم و‬
‫موجود به راه انداخته مي شود ا ّ‬
‫وضعيت كنوني را با ساليان قبل در ميزان خرد و واقع نگري‬
‫بسنجيم درخواهيم يافت كه دولت موجود تحت زعامت رئيس‬
‫جمهورش علي رغم دشواري ها و كاستي ها دستاوردهاي فراواني‬
‫نيز دارد ‪.‬‬
‫شبه كشور‬ ‫از يك افغانستان جنگ زده و ويران شده نمي توان يك َ‬
‫متحد ‪ ،‬مقتدر ‪ ،‬آبادان و شكوفا ساخت در اين جا مجالي براي شمار‬
‫دستاوردها نيست ما بايد با مسايل کلن ملّي ‪ ،‬ما بايد مسائل ُ‬
‫علیای‬
‫ملي را بر مقتضيات و منافع فردي ‪ ،‬گروهي و اقتدار شخصي‬
‫ترجيح بدهيم تا خدا بخواهد واقعا ً كشور متحد ‪ ،‬مقتدر و آبادان‬
‫داشته باشم ‪.‬‬
‫من جمله آناني كه در‬
‫دوستان گرامي من از هم وطنان گرامي ِ‬
‫خط مزاري شهيد قرار دارند به خاطر همكاري و همدلي شان در‬
‫راستاي وحدت ملي ‪ ،‬تحكيم امنيت و بازسازي وليت مان‬
‫سپاسگزارم ‪.‬‬
‫ما و شما به زودي جشن بزرگ مل ّي و تاريخي نوروز را به پيش‬
‫روي داريم ‪ ،‬تجليل شايسته از اين روز و سهم گيري در حفظ‬
‫امنيت و پاكيزگي شهرمان وجيبه ي همه مان است ‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫من شخصا ً در راستاي حفظ و استحكام وحدت ملي و رفع‬
‫مشكلت گذشته تلش فراوان به خرج داده ام كه از هيچ نظري‬
‫پوشيده نيست و يقين دارم كه مردم آگاه و با سپاس ما از اين‬
‫اقدامات حمايت مي كنند ‪.‬‬
‫اميدوار م ك ه اي ن مساع ي ما متضم ن رضاي پرودگا ر و خشنودي‬
‫ارواح شهيدان مان باشد ‪.‬‬
‫در پايان بار ديگر به مناسبت سالروز شهادت استاد شهيد مزاري‬
‫تسليت عميق خويش را خدمت شما و همه هموطنان عزيز تقديم‬
‫داشته و درود به روان هاي شهيد مزاري ‪ ،‬شهيد احمد شاه‬
‫مسعود ‪ ،‬شهيد استاد ذبيح الله ‪ ،‬شهيد حاجي عبدالحق ‪ ،‬شهيد‬
‫حاجي عبدالقدير ‪ ،‬كاظمي شهيد و ساير شهيدان راه جهاد ‪،‬‬
‫مقاومت و آزادي ميهن و مردم روح همه آنان را شاد و جايشان را‬
‫بهشت جاويد مي خوانم و به خاطر شادي روح استاد بابه مزاري و‬
‫به منظور اينكه منحيث يك همسنگر و هم وطن سهمي در ترميم‬
‫زيارت اين شهيد بزرگوار گرفته باشم مبلغ پانزده هزار دالر را به‬
‫طور تحفه تحويل كميسيون محترم موظّف مي نمايم ‪.‬‬
‫تشكر‬

‫سرود ‪:‬‬
‫اي مزاري اي شهيد اي زنده ياد‬
‫نام تو خون نامه رزم و جهاد‬
‫نام تو گلواژه ي تكبير ما‬
‫مثنوي سرخ نا تفسير ما‬
‫شه بيت شعر فصل خون‬ ‫نام تو َ‬
‫نبض پر شور حيات نسل خون‬
‫پير كنعاني طريق اتحاد‬
‫عارف عرفان خون رنگ جهاد‬
‫اي مزاري اي شهيد اي زنده ياد‬
‫‪2‬‬ ‫نام تو خون نامه رزم و جهاد‬
 ‫اي فلك فرسايه شاهين كبير‬
‫مرد ميدان هاي خونين و خطیر‬
‫اي مقامت برتر از صد آسمان‬
‫صد ثريا صد سها صد كهشكشان‬
‫اي خليل خيزش و نوح نجات‬
‫كوه طاقت قلّه صبر و ثبات‬
‫اي مزاري اي شهيد اي زنده ياد‬
‫نام تو خون نامه رزم و جهاد‬
‫مرحبا بر استقامت هاي تو‬
‫كوه سايد سينه پيش پاي تو‬
‫مرحبا بر دست و بر بازوي تو‬
‫پيش دشمن خم نشد زانوي تو‬
‫مرحبا تاريخ ديگر ساختي‬
‫طرح نو در نه فلك انداختي‬
‫مرحبا بر استقامت هاي تو‬
‫كوه سايد سينه پيش پاي تو‬
‫مرحبا بر دست و بر بازوي تو‬
‫پيش دشمن خم نشد زانوي تو‬
‫اي مزاري اي شهيد اي زنده ياد‬
‫نام تو خون نامه رزم و جهاد‬
‫از تو باغ سرخ عشق و باد بود‬
‫پر گل و پر بلبل و فرياد بود‬
‫چون تو رفتي باغ و گل بر باد رفت‬
‫باغبان آب رخ شمشاد رفت‬
‫چون تو رفتي سروها بي سر شدند‬
‫غنچه ها در موج خون پرپر شدند‬
‫اي مزاري اي شهيد اي زنده ياد‬
‫نام تو خون نامه رزم و جهاد‬
‫اي بهار اي روح گل اي بانگ آب‬
‫اي سحر اي عطر صد دريا گلب‬
‫تا تو بودي بي شبانگ شعر داشت‬
‫قبضه قبضه هر كمين شمشير داشت‬
‫باغبانا گه گه رفتن نبود‬
‫فصل فصل سرخ خون خفتن نبود‬
‫اي مزاري اي شهيد اي زنده ياد‬
‫نام تو خون نامه رزم و جهاد‬

‫شهان‬‫خاك رهت برتر از تاج َ‬

‫هديه تو هرچه گل ها در جهان‬
‫قلب تاريخي هميشه زنده اي‬
‫آفتابي در جهان تابنده اي‬
‫رخت خون بر قامتت تبريك باد‬
‫‪2‬‬
 ‫وقت مرگ دشمنت نزديك باد‬
‫اي مزاري اي شهيد اي زنده ياد‬
‫نام تو خون نامه رزم و جهاد‬

‫تصاويري از چهاردهمين سالگرد شهيد‬

‫مزاري در شهر مزار شريف‬

‫‪2‬‬
2
2
 ‫گفتار پنجم‬
‫گزارشي از چهاردهمين سالگرد شهادت رهبر شهيد‬
‫استاد عبدالعلي مزاري‬
‫بغلن ‪.1387.‬‬

‫اشاره ‪:‬‬
‫اين سخنراني در مجلس بزرگ گراميداشت از چهاردهمين سالگرد‬
‫شهادت رهبر شهيد استاد عبدالعلي مزاري در وليت بغلن ‪ 26‬حوت‬
‫‪ 1387‬در مسجد جامع امام جعفر صادق (ع) شهر پلخمري ايراد‬
‫گرديده است ‪.‬‬

‫بسم الله الرحمن الرحيم‬

‫در برکه ي ما آب بازي کردند‬

‫با رشته نور تاب بازي کردند‬

‫کو آنکه به کربلي شب مثل حسين‬

‫در بارش خون شهاب بازي کردند‬

‫صلواتي مرحمت بفرماييد ‪:‬‬

‫ضار گرامي‪،‬‬
‫ح ّ‬
‫‪2‬‬
 ‫جناب وال ي صاحب وليت بغلن ‪ ،‬معاون صاحب وليت ‪ ،‬هيئت‬
‫وت‬
‫رهبري وليت بغلن ‪ ،‬شوراي محترم وليتي ‪ ،‬شوراي اخ ّ‬
‫اسلمي ‪ ،‬شوراي علما ء ‪ ،‬مرد م مسلما ن و متدين و خوب وليت‬
‫بغلن السلم عليکم و رحمة ال و برکاته‬

‫افتخار دارم که در چهاردهمين سالگرد شهادت اسطوره ي‬

‫مقاومت و جهاد استاد شهيد عبدالعلي مزاري در حضور گرامي‬
‫شما هستم ‪.‬‬

‫خطّه مرد خيز و شهيد پرور بغلن يکي از نقاط مهم اين سرزمين‬
‫است که تاريخ جهاد و مقاومت و شهادت هايشان و سرداران‬
‫ص خود را دارد ‪.‬‬
‫سرافراز جهادشان در کشور ما جايگاه خا ّ‬
‫فلهذا خوشبخشتم که در اين خطّ ه مرد خيز و شهيد پرور در‬
‫سالروز تجليل شهيد مزاري در کنار شما هستم ‪.‬‬

‫امسال ما باز هم در خدمت شما رسيديم با جمعي از شخصيت‬

‫هاي ي ا ز کاب ل ‪ ،‬ا ز هرا ت و بعض ي نقا ط کشو ر م ا ک ه ب ا م ا يکجا‬
‫هستند ‪.‬‬

‫به نمايندگي از اين ها هم از شما تشکر مي کنم بابت اين مجلس ‪،‬‬
‫اعضاي شوراي وليتي هرات و همچنين شخصيت هايي از کابل که‬
‫در اين سفر با ما هستند ‪.‬‬

‫در جاي جاي اين سرزمين از شهدا تجليل شد امسال اين ها در‬
‫کنار ما بودند و اميدوار هستيم که خاطرات ماندگاري را از صفحات‬
‫شمال کشور ‪ ،‬از بغلن و کندوز تا فارياب تا او طرف نقاط تخار با‬
‫خو د ببرن د ک ه اي ن مرد م چطو ر ا ز ارزشها ي جهادشا ن تجلي ل مي‬
‫کنند و متقابل ً ما در هرات رفتيم در جاي جاي مختلف افغانستان‬
‫دايکندي ‪ ،‬باميان ‪ ،‬غزني ‪ ،‬کابل جلسات شکوهمندي داير شد ‪.‬‬

‫اين گرد همايي هاي وسيع و مردمي و با جوشش مردمي نشان‬

‫م ي ده د ميزا ن همبستگ ي مرد م افغانستا ن ب ا جها د افغانستا ن با‬
‫ارزشهاي ديني و ارزشهاي جهاد افغانستان عجين شده است ‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫‪ .49‬تحلیل از سیر تاریخی حوادث افغانستان‪:‬‬
‫به طوري که هيچ گاهي نمي شود اين مردم را از ارزش ها جدا‬
‫کرد ‪ ،‬ارزش هاي جهاد بخشي از ارزشهاي عمومي اسلم در اين‬
‫سرزمين است ‪.‬‬

‫به معناي ديگر اسلم با سرنوشت اين کشور و مردم عجين شده‬
‫است تلش زيادي در اين سرزمين در طي سي سال گذشته انجام‬
‫شد که اسلم را از اين سرزمين کمرنگ کنند و بتوانند که ارزش‬
‫ما‬
‫هاي ي ک ه خودشا ن م ي خواهن د د ر اي ن سرزمي ن حاک م بسازن د ا ّ‬
‫نتيجه نداد دوران حکومت کمونيستي وقتيکه در اين جا حاکم شد هر‬
‫چ ه ک ه جوا ن ‪،‬پير ‪ ،‬عال م ‪ ،‬غير عال م احساس م ي ش د ک ه اين ها‬
‫مسلمان اند و گرايش به اسلم دارند مورد بي مهري قرار مي‬
‫گرفت و به زندان ها کشانده مي شد و به سياه چال ها مي رفت ‪.‬‬

‫اين تلش همه براي اين بود که اسلم را در اين سرزمين کمرنگ‬
‫بسازد و نهضت هاي ديني اسلمي را ريشه کن بسازند ‪.‬‬

‫نه تنها اين کار نشد ک ه اسلم با شهادت ها و با فداکاري هاي‬

‫کساني که امروز اين کشور را استقللش را ايجاد کردند رونق تازه‬
‫به خود گرفت بيرق جهاد در سراسر افغانستان بلند شد و مردم پا‬
‫برهنه و بي همه چيزي که احساس مي شد هيچ تواني براي دفاع از‬
‫خود ندارند نا گهان به صورت يک قهرمان ظاهر شد و بزرگترين‬
‫قدرت جهنمي دنيا را به زانو درآورده است که اتحاد شوروي سابق‬
‫و ارتش سرخ بود ‪.‬‬

‫تقابل ده ساله ‪ ،‬بيشتر از ده سال با جهاد مردان افغانستان‬

‫صورت گرفت و سرانجام ارتش متجاوز با سر شکسته و با پوزه‬
‫خون آلود از اين سرزمين رفت ‪.‬‬

‫مراحل بعدي باز هم تهاجمات به نوع ديگري آغاز شد ‪ ،‬و اون‬

‫تهاجمات باز نتيجه نداد ملّت استوار ايستاد ‪.‬‬

‫فصل نويني که در زندگي سياسي مردم از هفت سال بدين سو‬

‫آغاز شد در اين مرحله باز هم اهداف کساني که مي خواستند در‬
‫اين سرزمين اسلم نباشد باز هم به نوعي ديگر تقابل آغاز شد ‪.‬‬

‫تهاجم عليه تمام ارزشهاي ملّي ما در ديگر کشورها کساني که در‬

‫يک جنگ ميهني پيروز مي شوند تمام کساني که در اين جنگ سهم‬
‫دارند برايشان مدال هاي افتخار داده مي شوند و از او نها به حيث‬
‫قهرمانان تاريخ تجليل مي شود ‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫از قهرمانان الجزاير در تاريخ شان سه چهار نسل مي گذرد ‪،‬‬
‫اولدهاي آن قهرمانان از امتيازات جهاد جهادمردان استقلل‬
‫الجزاير امتيازات دارند و از امتيازات آنها بهره مند هستند قهرمان‬
‫حساب مي روند ‪.‬‬

‫د ر هم ه کشوره ا هم اي ن طور است ‪ ،‬کسان ي که در جنگ هاي‬

‫جهاني برايشان رزميده اند آنها هنوز هم روي سينه شان مملو از‬
‫ما چطور شد که مردم‬ ‫مدال ها و از نشان هاي افتخار است ا ّ‬
‫افغانستاني که در برابر اتّحاد شوروي پيروز شد و مردم را از شّر‬
‫اشغال نجات داد اين ها نه تنها مدال نيافتند بلکه به صورت جنگ‬
‫سالر به نام جنايت کار خطاب شدند ‪.‬‬

‫‪ .50‬جهاد و امیتازات آن‪:‬‬

‫اين ها نبودند که هدف قرار مي گرفتند اين نبودند بلکه اين ها‬
‫چون مدافع اسلم بودند دشمنان مي خواستند اسلم در اين کشور‬
‫نباشد لذا اين ها را هدف قرار دادند ‪.‬‬

‫که افتخارات جهاد از بين برود و تاريخ جهاد برعکس نوشته شود‬
‫قهرمانان و جهاد مرداني که افتخار آفريدند و اين سرزمين را‬
‫استقللش را با جان خود خريدند اين ها بايد بدنام هاي تاريخ باشند‬
‫‪.‬‬

‫اين نوع ديگري از تقابلي بود كه با اسلم و جهاد و سازمان ها و‬

‫جريان هاي سياسي اسلمي برخورد داشت ‪.‬‬

‫ما باز هم بعد از هفت سال مي بينيم كه همين جريان هاي‬ ‫ا ّ‬

‫اسلمي كه براي كشور براي استقلل كشور رزميده بودند از ميان‬
‫همه ي نامهري ها و نامهرباني ها و اتهامات قامت راست مي كنند‬
‫ول را مي زنند‬‫و باز هم در عرصه هاي سياست افغانستان حرف ا ّ‬

‫‪ .51‬اسلم با خون مردم عجین گردیده است‪:‬‬

‫اسلم در افغانستان نشان مي دهد كه با خون و با شريان هاي‬
‫قلب مردم سر و كار دارد اين ها را اگر بخواهيم جدا كنيم از‬
‫مردم ‪ ،‬مردم را بايد نابود كنيم ‪.‬‬

‫و اگر م ي خواهي م مرد م بمانن د اسل م نابود م ي شود ‪ ،‬چهارده‬

‫سال از شهادت شهيد مزاري مي گذرد هنوز هم مردم به حيث يك‬
‫قهرما ن عرص ه هاي جها د بي ش ا ز ي ك هفت ه اس ت ك ه د ر سراسر‬
‫‪2‬‬
 ‫افغانستان مردم در جوش و خروش اند و مراسم هاي تجليل هنوز‬
‫هم ادامه دارد ‪.‬‬

‫ول يك اسلم شناس ‪ ،‬عالم يك قهرمان‬‫چرا ؟ چون شهيد مزاري ا ّ‬

‫دوران جهاد افغانستان بوده است چون مردم به اسلم و وطن‬
‫علقه دارند لذا به مزاري عشق مي ورزند چون مزاري مدافع اسلم‬
‫و حامي ارزش هاي دين و مدافع اين سرزمين و وطن بود ‪.‬‬

‫فلهذ ا اي ن ر ا م ا نتيج ه م ي گيري م ك ه تجلي ل ا ز شهي د مزار ي در‬

‫حقيقت تجليل از همه ي شهداي افغانستان است و تجليل از‬
‫ارزشهاي جهاد افغانستان است و تجليل از استقلل و آزادي‬
‫خواهي وطن است ‪.‬‬

‫ما وقتيكه تجليل مي گيريم از شهيد مزاري درباره شخصيت شهيد‬

‫مزاري هم چيزهايي را بايد بدانيم و بفهميم اين كسي كه ما از او‬
‫تجليل مي كنيم چه ويژگي هايي داشته است تصويري را كه از‬
‫شهيد مزاري ارائه مي كنند بايد تصوير واقعي باشد ما بايد نگذاريم‬
‫كه چهره زيباي مزاري و داستان واقعي زندگي او تحريف شود ‪.‬‬

‫ما همچناني كه مدافع آرمان هاي شهيد مزاري هستيم بايد مدافع‬
‫شخصيت شهيد مزاري به تمام معنا باشيم نگذاريم مزاري را بعد از‬
‫حياتش ترور شخصيتي بكنند و شخصيت او را ترور بكنند و تفسير‬
‫كج و كج انديشانه از او ارائه كنند ‪.‬‬

‫شهيد مزاري در يك خانواده ي متديّن و مالدار و زراعت كار به دنيا‬

‫ل و دوران‬ ‫آمد دوران ابتدايي تحصيل خود را در مدرسه ي مح ّ‬
‫سطوح متوسطه را در مدرسه ي سلطانيه مزار شريف به اكمال‬
‫رسانيد ‪.‬‬

‫در دوران طلبگي خود از همه ي طّلب علوم ديني مدرسه‬

‫پاكترين و وارسته ترين بود به اندازه اي در پاكي ‪ ،‬اصرار داشت كه‬
‫ق هر طلبه هست ولي او‬ ‫با اينكه خوردن شهريه از بيت المال ح ّ‬
‫نمي خواست از بيت المال شهريه بخورد خودش دو روز هفته را در‬
‫مزار كار مي كرد در زير دست خليفه چمن بنّا گل كاري مي كرد و‬
‫كرايه دو روز خود را مصرف پنج روز هفته درس مي كرد اين گونه‬
‫پارسا زندگي كرد‪.‬‬

‫بعد از سپري نمودن خدمت عسكري كه در منطقه ي جنوبي كه‬

‫او زمان مشكل ترين جاي عسكري به حساب مي رفت عسكري خود‬

‫‪2‬‬
 ‫را به پايان رساند و در دوران عسكري هم شخصيت او استثنايي بود‬
‫‪.‬‬

‫همان جا هم از حقوق مردم دفاع مي كرد از عسكر ها و هم‬

‫قطارهاي خود و هم از اصول و ارزشهاي ديني خود ‪ ،‬يك داستان‬
‫جالب است كه وقتي به خوست به عسكري رفت ظاهرا ً او زمان‬
‫خوست و پكتيا و اين ها همه يك وليت بودند كه مركزش پكتيا بود‬
‫فكر مي كنم ‪.‬‬

‫رس م است كسان ي ك ه ب ه عسكر ي م ي رون د سر و ري ش ر ا مي‬

‫تراشيدند قانون عسكري هم اين طور بود شهيد مزاري هم تا‬
‫سطوح متوسطه را درس خواندگي و يك طلبه و يك عالم نخواست‬
‫كه ريش خود را بتراشد ‪.‬‬

‫يك جنجال اساسي بين او و صاحب منصب هايش شروع شد هر‬

‫قدر خواستند تمام مشكلت شهيد را با خود خريد جنگ كردن و‬
‫ماجر ا و دعوا و مرافعه و همه را تا حاضر نشد كه ريش خود را‬
‫بتراشد ‪.‬‬

‫ريش بسيار انبوه و خوب يك عالم ديني بود و بعد از او فهميدند‬

‫كه اين يك آدم استثنايي است اين را استثنائا ً قبول كردند كه ديگر‬
‫عسكرها ريش خود را بتراشند ولي اين نه‪.‬‬

‫‪ .52‬شهید مزاری و دوران زندان و شکنجه‪:‬‬

‫دور ۀ خدمت عسكري را ظاهرا ً در جنوب افغانستان سپري كرد بعد‬
‫از او به طرف تحصيلت عالي رفت و به قم و حوزه هاي علميه‬
‫خارج از كشور رفت ‪.‬‬

‫در آن جا هم پنج سالي را كه دوره ي سطوح عاليه و بالتر از او‬

‫ر ا تحصي ل كر د در رشت ه اصو ل ‪ ،‬فق ه ‪ ،‬فلسف ه ‪ ،‬تفسير ‪ ،‬رجال‬
‫علوم مختلف اسلمي را در پنج سالي كه در حوزه علميه بود اين ها‬
‫را به پايه اكمال رساند و خود را براي رهبري يك جامعه ي سياسي‬
‫و اسلمي آماده كرد ‪.‬‬

‫سفر به عراق كرد ‪ ،‬به سوريه كرد ‪ ،‬به لبنان رفت تمام نهضت‬
‫هاي اسلمي را در اين دوران پنج سال با آن ها آشنايي و شناسايي‬
‫يافت وقتيكه با كتاب هاي اسلمي از مرز ايران خارج مي شد‬
‫دستگير شد ‪ ،‬دستگير شد و به زندان ساواك رفت ‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫ساواك يكي از مثل اين خاد ما و شما كه معروف است يك سيستم‬
‫شكنجه گر و بسيار وحشي بود ‪ ،‬شهيد مزاري را انواع و اقسام‬
‫شكنجه ها كرد كه روح او را خرد بكند ولي هيچ گاهي نتوانستند‬
‫شهيد مزاري را از آن هدف و آرماني كه داشت منحرف بكنند ‪.‬‬

‫و حرفي از او بگيرند از جمله شكنجه هايي كه براي شهيد مزاري‬

‫انجام دادند يكي يك اتاق دراز و طولني بود و كه همه زيرش‬
‫شيشه هاي شكسته فرش كرده بودند ‪ ،‬يكي از شكنجه ها اين بود‬
‫كه زنداني ها را با پاي برهنه بر روي شيشه هاي شكسته مي‬
‫دواندند تمام كف پاهايش همه شاره شاره شده بود اين شكنجه را‬
‫سر مزاري انجام دادند ‪،‬‬

‫شكنجه ديگر با سيگار تمام بدنش را داغ مي كرد اين يك نوع‬

‫شكنجه بود وقتيكه مزاري از زندان ساواك آمده بود ما و او در‬
‫مدرسه مزار ‪ ،‬مدرسه آيت الله بحر درس مي خوانديم سر راهش‬
‫آمديم مزاري كه پيش از رفتن به نجف ديده بوديم اگر با همراهان‬
‫نمي بود نمي شناختيم ‪.‬‬

‫چون تمام صورتش را سوختانده بودند و پوست داده بود با سيگار‬

‫شكنجه كرده بودند كه بگويد كه اين از فعالين هست و استغفار كند‬
‫و بگويد كه ديگر اين كار را نمي كنم ‪.‬‬

‫شهيد مزاري يك كلمه هم به جوابش نگفت ‪ ،‬هر قدر كه خواستيم‬

‫كه يك آه بكشد ‪ ،‬يك ناله كند ‪ ،‬يك واي بگويد يك داد و بيداد بكند‬
‫هيچ نگفت ‪ ،‬چشم هاي خود را به چشم هاي ساواك مي دوخت و‬
‫هيچ چيزي را هم نمي گفت ‪.‬‬

‫تما م شكنج ه ها ي خو د ر ا م ي كر د و ت ا اي ن ك ه آخ ر امر آنه ا به‬

‫اصطل ح م ا د م د ر سر شدن د ديگر شهي د مزار ي ر ا ا ز مر ز خارج‬
‫كردند ‪.‬‬

‫در راه اسلم و نشر معارف اسلمي يك مبارز بين الملل اسلمي‬
‫بود يعني تنها در افغانستان فكر نمي كرد ‪ ،‬براي نشر معارف‬
‫ما چون بعدها‬
‫اسلمي در سطح جهان و منطقه فكر مي كرد ا ّ‬
‫افغانستان جهاد آغاز شد مصروفي ّت تمامش افتاد در مسئله جهاد‬
‫افغانستان ‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫‪ .53‬مزاری مبارز بین المللی اسلمی بود‪:‬‬
‫پايبند بسيار متعهد به اصول اسلمي بود ‪ ،‬وجوهات شرعيه را كه‬
‫جمع مي كرد در مصرفش بسيار دقيق بود حتي وقتيكه ما در جبهه‬
‫بوديم وجوهات را كه جمع مي كرديم جزئيات مسائل را رعايت مي‬
‫كرد ‪.‬‬

‫اون طوريكه بعضي ها از او تفسير مي كنند كه او صرفا ً يك مبارز‬

‫ناسيوناليست بود اين تفسيرها و برداشت هاي خود اونها هستند ‪.‬‬

‫شهيد مزاري حتي در وجوهات شرعيه اي كه زكات را مطابق فقه‬

‫جعفري جدا جمع مي كنند و خمس را جدا جمع مي كنند و خمس را‬
‫به سادات فقير مي دهند و از زكات به سادات نمي رسد و تمام اين‬
‫مسائل را مثل ً سادات ها را در محلي كه ما بوديم جدا ليست گرفته‬
‫بود فقرايش را و عام را جدا ‪ ،‬بيت المالي كه به فقرا مي داد اين‬
‫مسائل را رعايت مي كرد كه خمس سادات را به غير سادات نمي‬
‫داد و حق زكات را سادات نمي داد ‪.‬‬

‫يعني جزييات مسائل فقهي را هم رعايت مي كرد اين طور نبودند‬

‫كه مثل بعضي هايي كه در سياست آمدند دين را رها كردند ‪.‬‬

‫‪.54‬مزاری وقف جهاد و انقلب بود‪:‬‬

‫در جهاد آنچنان مستحكم و استوار بود كه خودش سلح بر دوش‬
‫در خ ّ‬
‫ط مقدّم جبهات افغانستان در كنار ديگر مجاهدين در سنگر بود‬
‫‪.‬‬

‫ما اگر گاهي به ضرورت جهاد بيرون مي‬ ‫تا زمانيكه در داخل بود ا ّ‬
‫رفت او مسئله ي ديگر بود ‪ ،‬وقتيكه يك بار به خاطر آوردن سلح با‬
‫مجاهدين از مرز شمال غرب وارد افغانستان از منطقه باد غيس با‬
‫كمين روسها تعدادي از بچه ها شهيد و زخمي شدند تعدادي آواره و‬
‫پراكنده شدند و خودش با دست شكسته كه در آن حادثه شكسته شد‬

‫دستش زخمي ها را جمع كرد و وسايل را جمع كردند موقعي كه‬

‫كمين روس ها از آنجا برآمد اين ها را جمع كرده با يك مشكلتي‬
‫خود را به منطقه مرحوم نيك محمد خان بادغيس كه از قومندانان‬
‫جمعي ت اسلم ي بو د ا ز هزار ه ها ي بادغي س است خو د ر ا ب ه آنجا‬
‫رساندند و از آن طريق آمدند به داخل افغانستان ‪.‬‬

‫يك بار ديگر باز در سال شصت و چهار بود ظاهرا ً كه از مرز جنوب‬
‫غرب از مرز فراه وارد شدند كه در آن جا هم با مشكلت فراواني‬
‫‪2‬‬
 ‫هم روبرو شد سه ماه ظاهرا ً گم بود در مسير راه يعني زندگي خود‬
‫را تماما ً با مشكلت گذراند زندگي خود را وقف انقلب وقف جهاد‬
‫كرده بود ‪.‬‬

‫م و‬
‫فرصت اي ن ر ا نداش ت ك ه براي خودش فكر بكن د آنچ ه ك ه ه ّ‬
‫غمش بود براي اسلم و كشورش بود ‪.‬‬

‫در سال ‪ 1365‬وقتيكه وارد شمال شد بار ديگر از مناطق مركزي‬

‫برگشت به شمال طرح جبهه ملي را در پارلمان بسيار داغ بود كه‬
‫دولت ‪ ،‬دولت كمونيستي يك كمي دروازه را باز كرده بود براي جمع‬
‫كردن مجاهدين ‪ ،‬پول توزيع مي شود و در عين حال از يك طرف‬
‫سازماندهي انفجارات و تروها بود ‪.‬‬

‫منطقه ي شولگره كه در او منطقه از زمان مركز فعاليت هاي‬

‫سياسي نظامي اكثر مجاهدين بود و ما هم در اون جا پايگاه ما بود‬
‫شهيد مزاري در اون جا آمد و او مي گفت كه اين طرح ‪ ،‬بسيار‬
‫طرح خطرناكي است ‪.‬‬

‫ممكن است كه جهاد افغانستان را اين به بيراهه بكشاند و بعضي‬

‫از مجاهدين بروند تسليم شوند و جهاد به گونه اي شود كه مجاهد با‬
‫مجاهد بجنگد از اين طرح احساس خطر زياد كرد ‪.‬‬

‫او مي گفت كه بايد در اين مرحله يك مقاومت جد ّي در برابر اين‬

‫طرح آغاز شود لذا خودش حاضر شد با حدود ششصد نفر از نظامي‬
‫ها در منطقه هجده نهر رفت در كنار ديگر مجاهدين و شخصاً‬
‫خودش دو ماه تمام در جنگ بود ‪.‬‬

‫تا همه ي طرح هايي را كه دولت در شولگر و چمتال در او زمان‬

‫داشتند با اين جنگ ها خنثي شد و شهيد مزاري در آخرين مرحله ي‬
‫سفر در منطقه ي پاليز اولي چمتال محاصره شد از طرف قواي‬
‫حكومتي ‪ ،‬چندين هزار نفر محاصره كرده بود جنگ بسيار شديد شد‬
‫بعد مجاهدين هجده نهر آمدند دولت را از پشت سرش محاصره‬
‫كردند يعني شهيد مزاري در محاصره دولت بود و دولت در محاصره‬
‫ديگر مجاهدين ‪.‬‬

‫‪.55‬مبارز خطوط مقّدم جبهه و جهاد‬

‫جنگ عجيب و غريبي آغاز شد در اونجا شايد بيش از صد نفر از‬
‫دولتي ها در آن جنگ كشته شد ‪ ،‬مخصوصا ً كَندك چهار خاد كاملً‬
‫‪2‬‬
 ‫منهدم شد و شهيد مزاري چهارده نفر از نزديك ترين مجاهدينش را‬
‫ك ه بسيا ر بچ ه هاي خوب ي بودن د ر ا ا ز دست دا د و آنه ا ر ا ب ا خود‬
‫گرفته به شولگر آورد جنازه هايشان را ‪.‬‬

‫يعني شخصا ً خودش در بعضي قضايا اين طور وارد جنگ مي شد‬
‫يعني جهاد را كه مي گفت جهاد را از ته دل قبول داشت در برابر‬
‫تجاوزدشمنان در برابر اشغال وطن ‪ ،‬خودش سربازي مي كرد ‪.‬‬

‫اين ويژگيهاي شهيد مزاري بود كه در جهاد افغانستان بسيار‬

‫پايبند و معتقد بو د موقع ي كه جهاد افغانستا ن ب ه پيروزي رسيد‬
‫مردم ما در برابر چشمان حيرت زده جهانيان بر سكوي قهرماني‬
‫ايستادند و همگي افتخار دنياي اسلم شدند ‪.‬‬

‫واقعا ً اون روزي كه مردم پيروز شدند مردم افغانستان افتخار‬

‫جهان اسلم شدند ‪ ،‬من يك وقتي در سال هاي ‪ 71‬بود يا ‪ 72‬بود به‬
‫تركيه سفر كردم آن جا احساس كردم كه تركا با اينكه دورتر از اين‬
‫جا از افغانستان بودند باز هم چقدر مردم مجاهدين افغانستان را‬
‫دوست دارند ‪.‬‬

‫هر كسي مرا با لباس افغاني مي ديد مي پرسيد كه شما از كجا‬

‫هستيد افغان هستيد تركي هستيد ؟ پرسان مي كرد من مي گفتم‬
‫بله ‪ ،‬افتخار مي كرد الحمدلله ‪ ،‬الحمدلله كه يك مجاهد را ما ديديم ‪.‬‬

‫در هر جاي دنيا كه مي رفتي لباس مجاهد لباس افغاني مايه‬

‫افتخار ش د موقع ي كه اين افتخا ر را م ا ب ه دست آوردي م و وارد‬
‫حكومت مي خواستيم شويم كه مجاهدين افغانستان حكومت درست‬
‫مي كردند ‪.‬‬

‫شهيد مزاري در اين مرحله باز هم معتقد به عدالت اجتماعي بين‬

‫مسلمانان افغانستان بود مي خواست يك حكومتي بيايد كه بر‬
‫اساس آراي مردم و بر اساس رعايت حقوق تمامي اقشار جامعه ي‬
‫افغاني اين حكومت شكل بگيرد و يك سنّتي بيايد در افغانستان كه‬
‫ما مثل بقيه جهان در مسير مردم سالري حركت بكنيم ‪ ،‬يك نظام‬
‫داشته باشيم ‪ ،‬يك قانون مندي باشد ‪.‬‬

‫‪.56‬افغان ها جنگجو هستند امّا کمتر مدیریت بلدند‪:‬‬

‫اين موضوع درست است كه مردم افغانستان در جهان به جهاد‬
‫خود افتخار دارند نام بسيار پرافتخاري در تاريخ دارند وقتيكه‬
‫حساب بكنيد هر افغاني كه پرسان كني او سريع مي گويد كه ما‬
‫‪2‬‬
 ‫انگلي س را دو بار شكست داديم ‪ ،‬شوروي را شكست داديم نمي‬
‫فاموم چه كار كرديم ‪ ،‬چه كار كرديم همه مردم افغانستان به اين‬
‫افتخار مي كنند ‪ ،‬ولي يك چيزي را هم بايد منكر نشويم بايد هم‬
‫منصف باشيم و هم نقاط ضعف خود را بگوييم و آن اين است كه‬
‫ما در سيستم حكومت داري و نظام سازي ومل ّ ت سازي آنچنان‬
‫تاريخ درخشان نداريم ‪.‬‬

‫هميشه ‪ ،‬هميشه در تاريخ افغانستان حكومت ها كه تغيير و تبديل‬

‫شده است همديگر را يا كشتند يا آن ها را آواره كردند يا كور كردند‬
‫چشم هايشان را ‪.‬‬

‫يك نظامي متّكي بر رأي مردم نبوده است نظامي استبدادي بوده‬
‫است ‪ ،‬م ي خواست ك ه شهي د مزاري اي ن سن ّت برداشته شود كه‬
‫تغيير قدرت هميشه بايد از راه زور باشد تعامل دنيا طور ديگر است‬
‫ما هم بايد مثل بقيه دنيا باشيم ‪.‬‬

‫رئيس جمهورهايشان وقتيكه خلص مي شوند چه اپوزيسيون مي‬

‫باشند چه در خانه خود مي نشينند بسيار محترم هستند در‬
‫رهبر‬ ‫عهد دموكراسي كه برويد اپوزيسيون و‬ ‫كشورهاي‬
‫اپوزيسيون تشريفاتش برابر رئيس جمهور يا صدر اعظم آن كشور‬
‫است ‪.‬‬

‫آن تشريفاتي كه براي صدر اعظم مي گيرد براي اپوزيسيون نيز‬

‫مي گيرند ‪ ،‬ميهمانان خارجي كه مي روند در جلسات دعوت كه مي‬
‫كنند اپوزيسيون را هم مي آورند در آن جا دعوت مي كنند ‪.‬‬

‫هيئت هاي خارجي كه مي بينند هم مي روند حاكم را مي بينند‬

‫حزب حاكم يا اون كسي كه صدر اعظم است هم اپوزيسيون را مي‬
‫بينند ‪.‬‬

‫اي ن طو ر نيس ت ك ه هر ك س حاك م ش د بع د ا ز آ ن تلوزيون ش هم‬

‫تمام بدي ها را به پاي اپوزيسيونش بگويد و اون ها را محروم كند و‬
‫آن ها را منزوي كند و بعد از او ديگر صحنه ي زندگي را بر او تنگ‬
‫نمايد ‪.‬‬

‫عّزتشان را ‪ ،‬آبرويشان را حفظ مي كنند ‪ ،‬شهيد مزاري ( رحمة ال‬

‫عليه ) مي خواست كه در افغانستان نظامي باشد كه اين طور قانون‬
‫مند باشد كه هر كسي در حكومت مي آيد باز ديگران را ريشه كن‬
‫نكند باز ديگران را زندگي را سرشان سياه نكند ‪ ،‬زندگي را برايشان‬
‫جهنّم نسازند ‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫مي خواست مثل بقيه مردم دنيا نظام مردم سالر باشد ‪،‬‬
‫انتخابات باشد ‪ ،‬شورا باشد حكومت باشد اپوزيسيون باشد مبارزات‬
‫سياسي باشد ‪ ،‬اين چيزها را مي خواست ‪.‬‬

‫در اين راه بسيار تلش كرد ‪ ،‬بسيار زحمت كشيد ولي متأسفانه‬
‫كه شرايط او زمان مساعد نبود ‪ ،‬بر اساس اسلم مي خواستيم‬
‫اين كار شود ‪.‬‬

‫اين كاري كه مي گفت حقوق زن ‪ ،‬زن ها در اجتماع بيايند و مانند‬

‫مردها صاحب اختيارات باشند و ادارات مملكتي در مسائل‬
‫سياسي ‪ ،‬اقتصادي ‪ ،‬فرهنگي سهيم باشند منطقش اسلم بود و به‬
‫اصول اسلم استناد مي كند ‪.‬‬

‫اگر مي گفت برابري ميان اقوام افغانستان باشد حقوق همه ي‬

‫اقوام بايد رعايت شود مستندش آيات قرآن بود و اسلم بود ‪.‬‬

‫او مي خواست كه مدل جديدي از حكومت بر مبناي تفكر اسلمي‬

‫در افغانستان ببيند ‪ ،‬حرف هايي را كه او مي گفت حضور همه ي‬
‫اقوام در ساختار سياسي افغانستان به تناسب شعاع وجودي شان‬
‫اين يك حقي است كه مردم افغانستان بايد داشته باشند اين كه ما‬
‫دوصد و چهل و هشت نفر وكيل در افغانستان د ر ولسي جرگه‬
‫انتخاب مي كنيم و اين وكل بر اساس نفوس سر وليات تقسيم‬
‫مي شود چرا ؟‬

‫به خاطر اينكه تمام مردم نماينده خود را ببيند در شوراي ملّي‬
‫افغانستان ‪ ،‬هر قوم ‪ ،‬هر منطقه به اندازه شعاع وجودي خود در‬
‫پارلمان افغانستان حضور پيدا كند ‪.‬‬

‫مشاركت مل ّ ي شود چون حكومت نماينده ملت بايد باشد ‪،‬‬

‫حكومت ‪ ،‬دولت ‪ ،‬نظام همگي برخواسته از متن مردم بايد باشد ‪.‬‬

‫‪.57‬شهید مزاری و عدالت اجتماعی‪:‬‬

‫شهيد مزاري همين را مي خواست ‪ ،‬حضور اقوام در ساختار‬
‫سياسي و اداري كشور بر اساس شعاع وجودي اش و بعد از ده‬
‫سال جنجال وقتيكه در بن فيصله نامه شد همين كار شد ‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫در بن بر اساس فيصدي اقوام ‪ ،‬پشتون چند في صد ‪ ،‬تاجيك چند‬
‫في صد ‪ ،‬هزاره چند في صد ‪ ،‬ازبك ‪ ،‬تركمن ‪ ،‬بلوچ ‪ ،‬پشه اي ‪،‬‬
‫نورستاني و‪...‬‬

‫بر اساس شمارش تقريبي اين ها را گرفتند و ساختار را تشكيل‬

‫دادند و همين شد كه در افغانستان صلح و امنيت آمد ‪.‬‬

‫اگر يك جانبه مي شد هيچ گاه اين صلح و امنيت پيش نمي آمد‬
‫لويه جرگه اضطراري كرديم ‪ ،‬لويه جرگ ه قانون اساسي كرديم ‪،‬‬
‫قانون اساسي افغانستان را تصويب كرديم ‪.‬‬

‫به اين قانون پايبند باشيم اين وظيفه ي مل ّي ما است ‪ ،‬قوانين‬

‫م ا گاهي‬
‫عال شدي م ‪ ،‬ا ّ‬‫ديگ ر ر ا جو ر كردي م د ر تمام ي عرص ه ه ا ف ّ‬
‫وقت است كه زمزمه هايي مي شود كه افغانستان مي گويند كه‬
‫نيازمند به اين قانون و به اين مقّررات نيست ‪.‬‬

‫در افغانستان دموكراسي زود است بايد يك حكومت ديكتاتوري‬

‫بيايد اين حرف ها هم گاهي وقت ها شنيده مي شود ‪.‬‬

‫آرزوي شهيد مزاري همين بود كه حقوق همه اقوام رعايت شود‬
‫حقوق زن مانند حقوق مردها رعايت شود ‪ ،‬مشاركت بر اساس في‬
‫صدي نفوس افغانستان باشد ‪.‬‬

‫عدالت محوري تمامي حركت هاي شهيد مزاري بود ‪ ،‬عدالت‬

‫خواهي در افغانستان به عنوان مقدمه وحدت مل ّي در منطق شهيد‬
‫مزاري بود مي گفت ‪ :‬وحدت ملي وقتي پيدا مي شود در‬
‫افغانستان كه عدالت باشد همه اقوام احساس برادري كنند ‪.‬‬

‫اگر نه كه نتوانستند عدالت را بياورند اون وحدت نيست ‪ ،‬وقتي‬

‫وحدت مل ّي در افغانستان فراهم مي شود كه عدالت مل ّي به وجود‬
‫بياي د برابري باش د فرق بي ن اي ن قو م و آ ن قو م نباش د فر ق بين‬
‫شمال و جنوب نباشد ‪ ،‬فرق بين شرق و غرب نباشد ‪ ،‬فرق بين‬
‫مركزي و غير مركزي نباشد ‪.‬‬

‫فرق به زبان و به قيافه و به قواره نباشد ‪ ،‬اگر فرقي هم هست‬

‫به اساس استعداد و ارزش و تحصيل و اين ها باشد ‪ ،‬مثل اينكه‬
‫شاگرد ها را امتحان مي گيرند كنكور همگي شان را كامياب نمي‬
‫كنند آن كساني را كامياب مي كنند كه نمره كاميابي را بياورند ‪.‬‬

‫از هر قومي كه باشند در نظام سياسي اداري افغانستان بايد اين‬

‫معيار شود شهيد بلخي ‪ ،‬اعتراض اساسي كه داشت در افغانستان‬
‫‪2‬‬
 ‫همين مسئله بود كه مي گفت در بعضي از جاها شعرش هست كه‬
‫مي گويد ‪:‬‬

‫همه جا پرتو صبح آمد و شام است اين جا‬

‫همه جاي دنيا صبح شده هنوز افغانستان شام است ‪ ،‬سيستم ها‬
‫انتخابي شده رفته ‪ ،‬بعضي جاها صدارتي است و بعضي جاها‬
‫ما‬
‫رياست جمهوري در بسياري از جاها نظام ها ديسنتراليزه شده ا ّ‬
‫در افغانستان كه مي آيي همه چيز بند است ‪ ،‬اگر بگويد دموكراسي‬
‫مي گويند دموكراسي زود است ‪ ،‬اگر بگويي غير متمركز و‬
‫ديسنتراليز يعني به اصطلح اختيارات به وليات بيشتر داده شود‬
‫مي گويند در افغانستان زود است اين سبيل مانده افغانستان را‬
‫كيلومترش را قيد كرده مانده كه هيچ پيش نمي رود ‪.‬‬

‫اميدوار هستيم كه در آينده اي كه پيش رو داريم ما هر گامي كه‬

‫بر مي داريم يك گام به طرف پيشرفت باشد ديگر برنگرديم به‬
‫دوران هاي گذشته ‪.‬‬

‫بيشتر از اين وقت گرانبهاي شما را نمي گيرم و در پايان عرائضم‬

‫سالگرد شهادت پيشواي بزرگمان شهيد عدالت خواه كشور ‪ ،‬شهيد‬
‫مزاري را براي شما تسليت مي گويم و مناسبت ميلد مسعود‬
‫سرور حضرت محمد ابن عبدالله (صلي الله عليه و آله وسلم ) و‬
‫ميلد فرزند دلبندش حضرت امام جعفر صادق ( عليه الصلة والسلم ) را‬
‫كه اين روزها مناسبت ميلد اين دو بزرگوار است به همه شما‬
‫تبريك و تهنيت عرض م ي كنم در زندگ ي موفق و كامكار و در‬
‫مسير آرمان هاي اسلمي استوار و محكم باشيد‪.‬‬
‫والسلم عليكم و رحمة ال و بركاته‬

‫تصاويري از چهاردهمين سالگرد شهيد‬

‫مزاري در بغلن ‪.‬‬
‫‪2‬‬
2
 ‫گفتار ششم‬
‫گزارشي از چهاردهمين سالگرد شهادت رهبر شهيد‬
‫استاد عبدالعلي مزاري‬
‫‪.‬دره صوف ‪1387.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫سخنرانی استاد در چهاردمین سال بزرگداشت مزاری در دره صوف‪:‬‬

‫اشاره‪:‬‬

‫سخنراني استاد حاجي محمد محقق رئيس كميسيون امور ديني ‪،‬‬
‫فرهنگي ‪ ،‬معارف و تحصيلتي عالي مجلس نمايندگان و رهبر حزب‬
‫وحدت اسلمي مردم افغانستان به مناسبت چهاردهمين سالگرد‬
‫شهادت رهبر شهيد ‪.‬‬

‫بسم الله الرحمن الرحيم‬

‫ء الخلئق اجمعين ‪ ،‬باعث النبيا ء و‬

‫الحم د لل ه رب العالمين ‪ ،‬بار ِ‬
‫المرسلين ‪ ،‬ث ّم الصلة و السلم علي سيدنا و نبيّنا حبيب اله‬
‫العالمين ابي القاسم محمد و علي آله الطيبين الطاهرين‬
‫المعصومين و علي اصحابه المهتدين ‪،‬‬

‫بعد قال الله تعالي في كتابه الكريم ؛‬

‫والل ّ ُ‬
‫ه‬ ‫ت الل ّ ِ‬
‫ه َ‬ ‫ضا ِ‬
‫مْر َ‬
‫غاء َ‬
‫س ُه ابْت ِ َ‬ ‫ري ن َ ْ‬
‫ف َ‬ ‫من ي َ ْ‬ ‫َ‬
‫ش ِ‬ ‫س َ‬ ‫ن الن ّا ِ‬ ‫م َ‬ ‫و ِ‬
‫« َ‬
‫‪2‬‬
‫ف بِال ْ ِ‬
‫عبَاِد »‬ ‫َر ُ‬
‫ؤو ٌ‬

‫ضار گرامي !‬
‫ح ّ‬
‫مردم مسلمان و متدين و سرفراز خط ّه قهرمان خيز دره صوف ‪،‬‬
‫شخصيت ها ي علم ي و سياسي که د ر اي ن محف ل بزرگ گرد هم‬
‫آمديد السلم عليکم و رحمه الله و بركاته‬

‫افتخار دارم که در چهاردهمين سالگرد شهادت پيشواي عدالت‬

‫خواه شهيدمان در کنار شما هستم ‪ ،‬اين مناسبت را به همه ي شما‬
‫عزيزان تسليت عرض مي کنم و همچنين مناسبت ميلد مسعود‬
‫سرور کائنات حضرت محمد ابن عبدالله (صلي الله عليه و آله وسلم‬
‫) و فرزند عزيزش حضرت امام جعفر صادق (ع) را به شما تبريک‬
‫مي گويم و همچني ن سال نوي ي ک ه در آستان ه اش هستي م تبريک‬
‫عرض مي کنم مناسبت هاي غم و شادي با هم جمع شده است ‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ -‬سورة بقره ‪ ،‬آيه ‪207‬‬
 ‫از طرف خودم ابتدا و از طرف هيئت همراه من که از کابل و از‬
‫هرات باستان و از وليت بلخ باستان خدمت شما رسيده است‬
‫صميمانه تشکر مي کنم بابت اين محفل با شکوهي که ترتيب داديد‬
‫‪.‬‬

‫در سراسر افغانستان موج عظيمي برپا شد تا جايي که به ما‬

‫گزارش آمد و در جايي من خودم بودم در وليت هرات باستان ‪،‬‬
‫جلسا ت عظيم ي بر پ ا ش د ‪ ،‬وليت باميا ن ‪ ،‬دايکند ي ‪ ،‬يکاولن گ و‬
‫پنجاب ‪ ،‬غزني و جاغوري و پايتخت کشور عزيز ما افغانستان ‪ ،‬در‬
‫وليات شمال کشور ما مزار شريف ‪ ،‬سرپل ‪ ،‬بغلن ‪ ،‬و همچنين‬
‫دره صوف قهرمان ‪.‬‬

‫در اين جلسات ده ها هزار نفر مستقيما ً به مجالس رفتند و از اين‬

‫مناسبت ها تجليل کردند ما از اين تجليل ها چه نتيجه مي توانيم‬
‫بگيريم ‪.‬‬

‫واضح ترين نتيجه اي که ما مي توانيم از اين مجالس بگيريم اين‬

‫است که مردم به اسلم و ارزشهاي ديني شان ارتباط ناگسستني‬
‫دارند ‪.‬‬

‫اگر به مناسبت تجليل از پيامبر رحمت جمع مي شوند و اگر به‬

‫مناسبت شهادت پيشواي شهيدمان مزاري بزرگ جمع مي شوند‬
‫پيامش يک چيز است و اون تجليل از اسلم ‪ ،‬از جهاد از ارزشهاي‬
‫ديني ‪.‬‬

‫با همه ي فشارهايي که در طول سي سال گذشته از طرف جناح‬

‫هاي مختلف و از طرف قدرت هاي مختلف وارد شده است‬
‫نتوانسته است اسلم را و ارزشهاي ديني را از مردم بگيرد‬

‫با همه تبليغات سرسام آوري که عليه جهاد در اين کشور انجام‬
‫مي شود و جهاد را به عنوان مظهر بدي ها ‪ ،‬مظهر همه ي ظلم ها‬
‫تبيلغ کردند ‪ ،‬مجاهداني را که بايد مدال افتخار برايشان مي دادند‬
‫القاب جنگ سالر و جنايت کار برايشان دادند ‪.‬‬

‫با همه تبليغات نتوانستند اسلم را و جهاد را از مردم جدا کنند و‬

‫مردم با جانشان ارزشهاي ديني و اعتقادي شان عجين شده است ‪.‬‬

‫اگر ما بعد از چهارده سال مي بينيم كه شهيد مزاري همچنان زنده‬

‫و پاينده است در بين افکار مردم به خاطر اينکه مزاري يک عالم‬
‫ديني ‪ ،‬يک اسلم شناس ‪ ،‬يک مجاهد پاک بازي بود که در راه خدا‬
‫يک ربع قرن مبارزه کرد و سرانجام به شهادت رسيد ‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫وقتيک ه جهاد افغانستان شروع شد شهيد مزاري ايستاد و حدود‬
‫هفده سال از عمرش را ظاهرا ً در همين مبارزات اسلمي‬
‫افغانستان سپري کرد ‪.‬‬

‫از سال ‪ 57‬تا سال ‪ 73‬که هفده سال از عمر را استوار و محکم‬
‫در مبارزات اسلمي افغانستان سپري کرد ‪ ،‬نقش و قدم او در‬
‫سراسر افغانستان هويدا است ‪.‬‬

‫در صفحات شمال ‪ ،‬در مزار ‪ ،‬در دره صوف ‪ ،‬در چارکنت و‬
‫همچنين در پشت بند و تا برسيم به مناطق مرکزي و جاي جاي‬
‫افغانستان ‪.‬‬

‫شهيد مزاري ( رحمه الله عليه ) مانند مجاهدان سنگر نشين‬

‫خوراکش بود و مانند بسياري از رهبراني که در خارج از کشور با‬
‫ناز و نعمت زندگي مي کند اين طور نبود ‪.‬‬

‫مانند سنگرنشينان در سنگر مي نشست مبارزه مي کرد در جنگ‬

‫مي رفت ‪ ،‬با تفنگ خود جنگ مي کرد براي خدا اين طور نبود که‬
‫فرمان بدهد و خودش از صحنه دور باشد فهذا شهيد مزاري از‬
‫جمله کساني بود که جهاد را با عمل تطبيق کرد در افغانستان ‪.‬‬

‫خوب از اين مرحله که بگذريم جهاد افغانستان پيروز شد شهيد‬

‫مزاري در مرحله ي ديگري از مبارزات خود براي تحقق عدالت‬
‫اجتماعي و برادري و برابري در اين سرزمين مبارزه کرد ‪.‬‬

‫آنچه را که انبياء خداوند براي او فرستاده شده بودند ‪:‬‬

‫« ولقد ارسلنا رسلنا بالبينات و انزلنا معهم الکتاب و الميزان‬

‫ليقوم الناس بالقسط »‬

‫خدا مي گويد ما پيامبرانمان را با کتاب فرستاديم با بينات‬

‫فرستاديم براي اينکه مردم را به عدل فرا بخواند و مردم به عدل‬
‫قيام کند ‪.‬‬

‫مزاري مي گفت تمام اقوام افغانستان پشتون ‪ ،‬تاجيک ‪ ،‬هزاره ‪،‬‬

‫ازبک ‪ ،‬ترکمن ‪ ،‬بلوچ ‪ ،‬پشه اي ‪ ،‬نورستاني همگي در افغانستان‬
‫حقوق مساوي دارند و بايد بر اساس شعاع وجودي شان در ساختار‬
‫نظام در نظر گرفته شوند ‪.‬‬

‫واين چيزي بود که مزاري براي بسيار رنج ها و زحمت ها را کشيد‬

‫فرياد عدالت خواهي او براي سرنوشت مل ّ ت هاي محروم‬
‫‪2‬‬ ‫افغانستان که هزاره ها و جامعه ي شيعه يک بخشي از اين‬
 ‫محرومين در اين سرزمين است که در سرزمين خودشان هميشه‬
‫دچار محروميت هستند برای همیشه زنده خواهد ماند ‪.‬‬

‫‪ .58‬وحدت ملی بدون عدالت ملی ممکن نیست‪:‬‬

‫شهيد مزاري مي گفت ‪:‬‬

‫ما عاشق قيافه ي هيچ کسي نيستيم با کسي دست برادري‬

‫خواهيم داد که او ما را برادر خود بداند و حقوق ما را بشناسد ‪.‬‬

‫شناخت حق در يک سرزمين بسيار مسئله ي مهم است ‪ ،‬داشتن‬

‫سرنوشت يک ملّت بسيار مسئله ي مهم است ‪.‬‬

‫بخشي از مبارزات شهيد مزاري را بخش عمده اش را در اين مي‬

‫بينيم که براي برابري و برادري مبارزه کرد ‪ ،‬او در حقيقت تهداب‬
‫گذار عدالت و برادري در اين سرزمين بوده است ‪.‬‬

‫او مي گفت ‪ :‬وحدت ملي بدون عدالت ملّي ممکن نيست اگر شما‬
‫يک خانواده را فکر بکنيد ‪ ،‬يک خانواده اي که پنج تا دختر و پسر در‬
‫او زندگي بکند و پدر و مادر ‪.‬‬

‫اگر يک فرزند حق داشته باشد و فرزند ديگر در اين خانواده حق‬

‫نداشته باشد در اين خانواده پنج نفري زندگي انساني پديد نمي آيد‬
‫چه رسد به جامعه ي بيست و چند ميليوني ‪.‬‬

‫‪.59‬من برای خود چیزی نمی خواهم بلکه حقوق مردم را مطالبه می کنم‪:‬‬
‫بايد همگي احساس کنند که ما صاحب اين سرزمين هستيم و بايد‬
‫همگي احساس عّزت و سربلندي کنند همان طوريکه در جهاد‬
‫افغانستان تمام اقوام افغانستان سهم گرفتند ‪.‬‬

‫تمام شمال و جنو ب و شرق و غرب يک ج ا دست ب ه دست هم‬

‫دادند پرسان نمي کردند که تو از کدام قوم هستي ‪.‬‬

‫وقتيکه جها د پيرو ز م ي شو د د ر نتيج ه جها د افغانستا ن ه م بايد‬

‫تمامي اقوام سهيم باشند شهيد مزاري براي اين مبارزه کرد ‪.‬‬

‫تا زمانيکه فيصله نامه بن آمد در بن همان چيزي را فيصله کردند‬

‫که شهيد مزاري مي گفت ‪ ،‬اقوام افغانستان به اندازه شعاع‬

‫‪2‬‬
 ‫وجودي شان بايد در ساختار نظام سهم داده شوند ما ديديم که از‬
‫هر قوم به اندازه شعاع وجودي شان در آن جا آمد ‪.‬‬

‫همگي در اين ساختار شريک شدند ‪ ،‬آيا ما هم جرأت و مردانگي‬

‫اين را داريم که ايستاد شويم و بگوييم که فريادي که مزاري کشيده‬
‫است بايد تحقق پيدا کند يا نه‬

‫برادر ما جناب آقاي دين محمد جاويد که يک چهره فرهنگي و‬

‫شخصيت خوب ما هستند نکته ي خوبي را ياد کردند ‪.‬‬

‫چرا دره صوف محروم هست هنوز هم ‪ ،‬چرا دره صوف هنوز هم‬
‫خان ه هايشا ن ويرا ن است دراي ن سرزمي ن هجد ه ميليار د دال ر دنيا‬
‫خرج کرده است ‪.‬‬

‫من در اجتماع پنجاه هزار نفري تجليل شهيد مزاري در کابل هم‬
‫اين را ياد کردم ما احترام داريم ‪ ،‬هم به دولت احترام داريم هم به‬
‫رئيس جمهورمان احترام داريم ولي احترام داشتن مانع از اين نمي‬
‫ق را به طور آشکار به گوش مردم خود و به گوش‬ ‫شود که ما ح ّ‬
‫جهانيان برسانيم ‪.‬‬

‫من در آنجا مثال زدم سهم هزاره جات به طور عموم نه تنها سهم‬
‫دره صوف ‪ ،‬دره صوف ما دره صوف بال و پايين ما که اين ها همه‬
‫شان در حقيقت جهاد افغانستان و مقاومت افغانستان مرهون اين‬
‫هاست تمام هزاره جات چند صد کيلومتر در چند صد کيلومتر هست‬
‫ما نديديم که يک متر سرگ پخته به طرف هزاره جات رفته باشد ‪.‬‬

‫بعضي کارها شده است اين را هم بايد اعتراف کرد ‪ ،‬اگر همان‬
‫نقل بزک و جو لغمان نشود بزک بزک نمير که جو لغمان مي آيد ‪.‬‬

‫سرکي که به طرف شما مي آيد قراردادش تا بازار شده است و‬

‫قرار داد بعدي اش هم تا باميان انجام شده است در همين روزها‬
‫اين چند سال ديگر مي آيد ديگر نمي فاموم ديگر چيزهايي که لزم‬
‫به ذکر است گفتني فکر نمي کنم باشد يک شفاخانه اي را که آن را‬
‫برادران ترکا از خيرات خودشان ساخته اند که او شايد در اين‬
‫روزها آن را وسايلش هم برسد و نويد ديگر هم مي دهم که‬
‫شفاخانه اي که در بيني منگ بخير در بهار امسال کارش شروع مي‬
‫شود سر از عمل ‪.‬‬

‫ما اين ها هيچ کدامشان پاسخ قهرماني ها و مقاومت هاي دره‬

‫ا ّ‬
‫صوفي ها و تمام شما مردم سربلند نيست ‪ ،‬بهاي مقاومت هاي‬
‫‪2‬‬
 ‫شما استقرار يک نظام اسلمي مردم سالر و برادرانه در کل‬
‫افغانستان است که در آن جا حقوق تمام اقوام افغانستان رعايت‬
‫شود ‪.‬‬

‫فداکاري هاي شما قيمتش آزادي است ‪ ،‬قيمتش برادري است ‪،‬‬
‫قيمت ش عدالت د ر افغانستا ن است ‪ ،‬طر ف قوار ه مردم و طرف‬
‫زبان مردم نگاه کرده بازسازي آغاز نشود ‪ ،‬طرف محروميت مردم‬
‫نگاه شود و بازسازي آغاز شود ‪.‬‬

‫ما‬
‫اين حرفي است که ما بايد آن را استوار سرش ايستاد باشيم ا ّ‬
‫يک چيز ضامن اين گپ هاي شما مي تواند که شما نشان بدهيد به‬
‫ق خود مطّلع هستيد و از امکانات خود مي توانيد‬ ‫دنيا که از ح ّ‬
‫استفاده کنيد ‪.‬‬

‫شما يک وقتي اگر از يک سنگر دفاع کنيد چه چيز ضرورت داريد ‪،‬‬
‫همات جنگي ‪ ،‬انواع سلح کار دارد که در يک جبهه جنگي‬ ‫ضرورت م ّ‬
‫و جهادي دفاع کنيد ‪.‬‬

‫امروز که جبهه جنگ جهادي نيست و جبهه مبارزات سياسي هست‬

‫مهمات شما سلح هاي شما رأي شماست ‪ ،‬هر خواستي را که مي‬
‫خواهيد مطرح بکنيد با رأي تان مطرح بکنيد تمام اقوام افغانستان‬
‫اين کار را بکند خصوصا ً جامعه ي هزاره و شيعه افغانستان ‪.‬‬

‫شما دو ميليون رأي داريد ‪ ،‬اين دو ميليون رأي را اگر شما‬

‫متحدانه در صندوق هر رياست جمهوري که بريزيد طرف مقابلش‬
‫مي رود به آسمان ‪ ،‬البته شما تثبيت کرديد براي من مي گفتند که‬
‫چرا به انتخابات رياست جمهوري مي رويد ‪.‬‬

‫‪ .60‬هشدار های نسبت به انتخابات آینده ی ریاست جمهوری‪:‬‬

‫م ن د ر جواب م ي گفتم که رفتن من به قول آخوندها مصلحت‬
‫سلوکي ه دارد ‪ ،‬مصلحت سلوکي ه را الن تشري ح آ ن ر ا در يک روز‬
‫شما فکر نمي کنم که گپ آخوندها را ياد بگيريد ‪.‬‬

‫واضح تر به شما بگويم من گفتم يا من انتخابات را مي برم که‬

‫تاريخ را عوض کنم يا اگر انتخابات را باختم وزن مردم خود را ‪،‬‬
‫جايگاه مردم خود را در انظار جامعه ي جهاني و افغانستان تثبيت‬
‫مي کنم ‪.‬‬

‫شما يک ميليون رأي را در انتخابات گذشته تثبيت کرديد ‪ ،‬که‬

‫دوازده و نيم درصد آراي افغانستان به صندوق شما ريخته شد ‪ ،‬پنج‬
‫‪2‬‬
 ‫تن از رهبران ما هم از رئيس صاحب جمهور فعلي حمايت کردند هر‬
‫کدامش که دو درصد رأي برده باشد مي شود ده درصد ‪.‬‬

‫مي شود بيست و دو درصد ‪ ،‬شما دو ميليون رأي در تاريخ تثبيت‬

‫کرديد و اين دو ميليون رأي را بايد رايگان نگزاريم که ضايع شود ‪.‬‬

‫ما بايد با رئيس جمهوري اتفاق کنيم که او رئيس جمهور تمام‬

‫س ي سا ل پي ش پکتي ا س ه پکتيا‬ ‫خواست ه هاي ما ر ا برآورد ه کن د‬
‫است پکتيا ‪ ،‬خوست ‪ ،‬پکتيکا ؛ ننگرهار سه ننگرهار است ننگرهار ‪،‬‬
‫کن ر ‪ ،‬لغما ن خو ب جاهاي ديگ ر م ن با ب مثا ل م ي گوي م اون ا هم‬
‫هموطن ماست خوش داريم که آباد شده است چون حق شان است‬
‫بايد انکشاف به منطقه شان برود منطقه شان وليت شود که در‬
‫آن جا تأسيسات زير بنايي ساخته شود ‪ ،‬مکتب ساخته شود حقوق‬
‫شان داده شود ‪.‬‬

‫هزاره جات را هم ما همين طور مي خواهيم ‪.‬‬

‫ول سه‬‫من وقتيکه معاون رئيس اداره موقت بودم در دوران ا ّ‬

‫وليت را به رئيس جمهور پيشنهاد کردم ؛ وليت دايکندي ‪ ،‬وليت‬
‫جاغوري ‪ ،‬وليت بهسود تشکر مي کنم از رئيس جمهور که يکي‬
‫ما دوتايش هنوز مانده است انتظارات جامعه ي‬
‫اش را منظور کرد ا ّ‬
‫ما به پايان نرسيده است ‪.‬‬

‫وليت جاغوري را مي خواهيم برادر وار ‪ ،‬وليت بهسود را مي‬

‫خواهيم برادر وار ‪ ،‬سرک شرق و غرب را مي خواهيم صدها‬
‫ق و طبيعي ماست ‪.‬‬
‫کيلومتر سرک در هزاره جات خواسته ي ح ّ‬
‫اين ها را بايد تعهد بدهند براي ما که مي سازند ‪ ،‬هر روزي که از‬
‫اجلس بن فاصله مي گيريم حق ما را کم نکنند ما در بن نوزده و‬
‫نيم درصد محاسبه شديم آلي ده درصد محاسبه مي کنند ما را ‪.‬‬

‫پنج وزارت داشتيم آلي چهار وزارت مي دهند به ما ‪ ،‬من هيچ گاه‬
‫براي خود چيزي نخواسته ام ‪ ،‬همه چيز را خواستم براي مردم خود‬
‫خواسته ام ‪ ،‬مزاري براي ما يک معيار داده است که عاشق قيافه ي‬
‫ق ما توجه مي‬‫هيچ کس نباشيم ببينيم که کدام مردم بيشتر به ح ّ‬
‫کنند ‪.‬‬

‫کانديداهايي که مطرح است همه شان را ‪ ،‬همه شان را مي‬

‫شناسيم بعضي هايشان را هم خوب مي شناسيم هنوز هم ما‬
‫نگفتيم که کي را حمايت مي کنيم ببينيم که در کجا حق ما برآورده‬
‫مي شود آن وقت سر مردم صدا خواهيم زد ‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫در پايان عرائضم يک بار ديگر فرارسيدن سالروز شهادت اين‬
‫پيشواي بزرگ را براي شما تسليت مي گويم و همچنين مناسبت‬
‫هاي شادي را تبريک عرض مي کنم و من به اين جا که آمدم به دره‬
‫صوف قهرمان با اينکه بسيار راه دور است چهار پنج ساعت راه‬
‫موتر دواني کردن براي ما مثل آدم هايي که رو به موسفيدي مي‬
‫رود مشکل است ‪.‬‬

‫البته شوق است که از هرات و از مزار و از کجا و کجا جمع شده‬

‫آمدند که برويم دره صوف را ببينيم ديگه اينکه به زيارت شما آمدند‬
‫تا اينکه احترام کنند به شما به شهيدان شما به قهرماني هاي شما‬
‫و يکايک شما مردم سربلند و من افتخار مي کنم که بار ديگر خدا‬
‫براي من توفيق داد عمر وفا کرد که به زيارت شما بيايم ‪.‬‬

‫باز آمدم که سجده اين خاک پا کنم‬

‫گر سجده اي قضا شده باشد ادا کنم‬

‫والسلم عليکم و رحمة ال و برکاته‬

‫‪2‬‬
 ‫تصاويري از محفل چهاردهمين‬
‫سالگرد شهيد مزاري‬

‫دره صوف‬

‫‪2‬‬