MPLS Omurga Tasarımı - Elektrik - gen.TR

MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.
TR
Elektrik.gen.TR
Trke Elektrik-Elektronik ANA SAYFA HAKKIMIZDA LET M
MPLS Omurga Tasar m

ZET Servis saglay c lar n omurga tasar mlar nda bir ok faktr gz nnde bulundurmak durumundad rlar. Bunlar yksek performans saglayacak sekilde tasarlanmas , leklenebilir olmas ve dayan kl olmas d r. Omurgan n fiziksel yap s planlan rken bu zelligi saglayacak sekilde tasarlanmas MPLS teknolojisi ile al sacak omurgada yeterli olmaz. MPLS teknolojisi ile al st r lacak bir omurgada diger dsnlmesi gereken faktrler mant ksal protokol isleyisidir.
Site i Arama
Ara
Kullanc giri i
Kullan c ad *
Parola * MPLS al sacak omurgada kullan labilecek dahili ynlendime protokol OSPF veya IS-IS olabilir. Dahili ynlendirme sitemlerle protokolleri haberlesmesi genis mant ksal iin bant IP adresleme Internet bilgisinin erisimi omurgadaki trafik btn ynlendiricilere olarak bagl dag t lmas ndan sorumludurlar. Ayr ca BGP omurgan n bulundugu otonom sistemin diger otonom gereklidir. iin toplama noktalar ynlendiricilere dsnebilecegimiz erisim sunucular omurgada MPLS al sacak Yeni hesap olu tur Yeni parola iste
Giri
olacaklard r. Bu durumda MPLS ynlendiriciler internet trafigi bilgisini BGP protokol ile greneceklerdir. LDP protokol etiketleme bilgisinin omurgadaki MPLS al san ynlendiriciler taraf ndan grenilmesinden sorumludur. LDP hangi ag n nerede oldugu bilgisini OSPFten grenir ve OSPFten edindigi bilgiye gre etiketleme grevini yapar. LDPnin tasar m olarak bar nd rd g bir dezavantaj bir aga erisimi kayboldugunda bir st ynlendiriciye gnderdigi LABEL RELEASE mesaj n n teyitini beklemeden bu ag ile eslestirdigi etiketi serbest b rakmas d r. LABEL RELEASE mesaj bir st ynlendiriciye ulasmad g nda ynlendirici kendisine gele be sz konusu aga gitmesi gereken paketleri ynlendirmeye devam edecek ve trafik kay plar olusacakt r. nerilen zme gre bu kay plar n yasanmamas iin yogun trafik yk tas yan genisbant erisim sunucular n trafigi dinamik degil statik LSPlerle tas nacakt r ve bu statik tneller FRR yntemi ile korunacakt r. Statik tnellerin ekirdekte sonlanacag yap da, statik LSPler iin RSVP, dinamik LSPler iin LDP kullan lacakt r. Bu sekilde zerinde yksek miktarda trafik bulunduran genisbant erisim sunucular n n trafigi korunmus olacakt r 1. G R S Bu al smada MPLS (oklu Protokoll Etiket Anahtarlama) teknolojisi ve nternet Servis Saglay c lar n ( SS) omurgalar nda MPLS teknolojisini nas l kullanabilecekleri ile MPLS omurga tasar m anlat lacakt r. Tezin ieriginde ncelikli olarak SS omurgas nda bulunmas gereken zellikler ve isleyis sekli ele al nacakt r. Omurgada kullan labilecek dahili ve harici ynlendirme protokolleri tan t lacak, ard ndan MPLS teknolojisi zellikleri, yetenekleri ve avantajlar incelenecektir. MPLS teknolojisi kullanan servis saglay c omurgalar n tasar m nda dsnlmesi gereken faktrler ve tasar m nerileri ile MPLS al san omurga tasar m ayr nt l ortaya koyulacakt r. Son blmde rnek tasar m nerisi sunulacak, MPLSin bu tasar mda saglad g faydalar belirtilecektir. 2. OMURGA TASARIMINDA BULUNMASI GEREKEN ZELL KLER 2.1 Omurgan n zellikleri ve Grevi 2.1.1 Performans Ag tasar m nda ve zellikle omurga tasar m nda performans dsnlmesi gereken ok nemli bir faktrdr. Bunun iin ag genelinde kullan lan cihazlar, ag zerinde bulunan noktalar birbirine baglamak iin kullan lan hatlar ilerleyen zamanlarda da ihtiyaca cevap verebilecek lekte ve yetenekte olmal d r. Ag n performans n lmek iin gznnde bulundurulmas gereken kriterler cevap verme sresi, ag zerinden tas nabilecek trafik miktar ve kullan m oran d r. Cevap verme sresi, msterilere saglanan servis dahilinde, msterinin servis h z n ne olarak alg lad g
Teknik Men
Genel (0) Bilgisayar (5) Giri - k Birimleri (4) EDA / CAD / CAM (6) Elektrik (1) Ayd nlatma (7) Kablo - letken (6) Kompanzasyon (1) Pil - Ak (7) Temel Elektrik (2) Tesisat (1) Topraklama ve Korunma (4) Elektrik / Elektronik Cihazlar (8) Elektrik Makinalar (1) Elektronik (0) Temel Elektronik (18) Enerji (0) Yenilenebilir Enerji Kaynaklar (0) Gne (1) Rzgr (1) Haberle me (3) Fiber Optik (3) Geni band Teknolojileri (8) IPTV (1) VoIP (2) xDSL (6) Kablosuz leti im Teknolojileri (15) Mikrodalga - Anten (3) WAN (7) MCU / CPU / DSPs (18) Otomatik Kontrol (5) HVAC (1)
http://www.elektrik.gen.tr/teknik-ierik/mpls-omurga-tasarm[2013-09-26 01:14:35]
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR seklinde yorumlanabilir. Cevap verme sresi baglant h z , ag zerinde herhangi bir yerde meydana gelen t kan kl k ve kullan lan protokoller ile cihazlar n trafigi isleme sresi ile dogrudan baglant l d r. Cevap verme sresi ag zerinde meydana gelen baglant kesintisi cihaz ar zas gibi problemlerde, servisin kesintisiz verilmesini veya msteriyi en az rahats z edecek zaman aral g nda srekliligini saglayacak sekilde mmkn oldugu kadar k sa tutulmal d r. Bu ise uygun ynlendirme protokollerini kullanarak saglanabilir. Ag zerinde tas nan trafik miktar ve kullan m oran performans etkileyen bir diger faktrdr. Bu kriter ag zerinde bir dgmden geilirken, o cihaz n ilgili hatt n kullan m miktar olarak veya kullan lmakta olan cihazlar n birim zamanda isledigi trafik miktar seklinde dsnlmelidir. Ag kullan m n n %100e yaklast g durumlarda performans n dsecegi asikard r. Ag n olas trafik s ramalar gznnde PLC (4) Yap ve Bina Otomasyonu (8) Robotik (15) Standart ve Ynetmelikler (7) l Aletleri (6)
Twitter
Takip et: @elektrikgentr
bulundurularak her zaman iin belli bir kapasitenin bos kalmas gerektigi unutulmamal d r. Performans dsklgne sebep olmamak iin dsnlmesi gereken bir diger faktr ise ynlendirme bilgisinin omurga genelinde gereksiz ise yay lmas n engellemektir. Omurga fazla bykse ilgili anonsun ilgili alanlar iinde kalmas n saglamak amac yla kullan lan ynlendirme protokole gre (OSPF veya IS-IS) u noktalar n s n rl alanlar iinde kalmas ve gerekmedigi taktirde omurgaya ynlendirme protokol anonslar yapmas engellenebilir. 2.1.2 leklenebilirlik
248 personer gillar Elektrik.gen.TR.
Facebook
Hitta oss p Facebook
Elektrik.gen.TR
Gilla
Ag tasar m nda gnn kosullar n n saglanmas n n yan nda, ilerleyen zamanlarda dogabilecek ihtiyalar gznnde bulundurularak leklenebilir bir sekilde tasar m edilmesi gerekir. Ag n leklenebilir olmas , ihtiya halinde genislemeye imkan saglayacak sekilde tasarlanmas d r. leklenebilir bir ag tasar m nda, leklenebilir olmas d r. Topolojinin genislemeye msait bir sekilde tasarlanmas gerekir, dolay s yla hiyerarsik bir yap da olmas gerekir. Gnmz aglar nda topoloji leklenebilirligi ve hiyerarsik tasar m, ag n leklenebilir olmas konusunda vazgeilmezdir. Kabul gren ve uygulanan anlay sa gre ag hiyerarsik olarak temel blmden olusur. Bunlar sadece anahtarlama yapan ve servis kalitesi, filtreleme ve basl k biligisi degisikligi yap lmayan ekirdek, msterinin IP ynlendirilmesinin yap ld g , gerektigi takdirde servis kalitesi tan mlar n n yap ld g dag t m ve msterinin omurgaya erisimin sagland g ve erisim kontrollerinin yap ld g servis saglay c u cihazlar (PE) seklinde s n fland r labilir.[1] Omurgan n ekirdegi yksek miktarda trafik tas r ve bu yksek miktardaki trafigi en h zl anahtarlayacak zelliklerde olmas gerekir. Dag t m katman n n zelligi u notalar n konsantrasyon noktas olmas ve ekirdek ile erisim noktalar aras nda iletim grevi grmesidir. Diger omurgalardan gelen trafik dag t m bu katman zerinden yap l r. Hiyerarsik sekilde tasarlanan ag omurgalar nda tasar m ad mlar n belirlemenin kolaylasmas n n yan nda, olas problemlerin lokalize edilmesi ve sorunun giderilmesi de kolaylas r. Bir diger leklemeye msait sekilde tasarlanmas gereken IP adreslemeleridir. IP adreslerinin hiyerarsik bir yap da dag t lmas , bir k sm n n daha sonra ihtiya halinde kullan lmak zere ayr lmas edilmesi, hiyerarsik sekide tasarlanan toplojide adres zetlemeye inkan verecek sekilde IP adresleri dag l m yap lmas bu basl k alt nda dsnlmesi gereken faktrlerdir. IP adres dag l m uygun sekilde yap l rsa, ynlendirme bilgisinin dag t lmas ve IP adreslerinin anons edilmesi iin kullan lacak ynlendirme protokolnn de daha verimli al smas saglanabilir. Bununla birlikte kullan lan ynlendirme cihazlar nda islemci gcnn ve bellegin daha verimli kullan lmas saglanm s olur. Agda meydana gelmesi muhtemel baglant kesintilerinde omurga zerindeki ynlendirme bilgisinin daha k sa zamanda ve msteri taraf nda probleme sebep olmayacak kadar k sa bir srede gncellenmesine uygun bir altyap haz rlanm s olur
Facebooks sociala insticksprogram
olmas
gereken
elementler
topoloji
leklenebilirligi,
adresleme
leklenebilirligi
ve
kullan lacak ynlendirme protokolnn leklemeye uygun genislemeye msait bir ynlendirme protokol
Sista Minuten Flyg
www.momondo.se Sk & jmfr bland 700+ resebyrer och flygbolag - Boka din resa nu!
Fjrrtkomst PC
www.TeamViewer.c Fjrrtkomst utan registrering. Testa det gratis nu!
Hitta kundtjnst
www.supportway.se Nummer och ppettider till alla Sveriges kundtjnster
Software
www.delupe.se Jmfr de billigaste priserna spara upp till 50 % p vissa varor
Servis p Tradera
www.tradera.com/p Servis frn 1 kr. Servis. Bjud nu!
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR
Sekil 2.1.2.i: Servis saglay c omurgas nda hiyerarsik tasar m 2.1.3 Dayan kl l k Dayan kl l k, omurgada meydana gelen ar za ve problemlerin verilen servisi etkilememesi olarak tan mlanabilir. Omurga tasar m nda mutlaka gznnde bulundurulmas ve uygulanmas gereken bir zelliktir. Dayan kl l k, hat yedekliligi, cihaz yedekliligi ve hatta cihazlar zerinde arayzlerin bulunduruldugu kart yedekliligi seklinde dsnlmelidir. Baglant yedekliligi her cihaz iin farkl kartlardan, farkl transmisyon alt yap s n n kullan lmas saglanarak, farkl cihazlara ekirdege dogru yukar ynde en az iki tane baglant verilmesi seklinde olmal d r. Bu sekilde ag zerinde hatlarda tek bir k r lma noktasn n nne geilmis olur. Bununla birlikte saglam kalan baglant bant genisliginin toplam trafigi tas yabilecek kapasitede olmas saglanmal d r. Cihaz yedekliligi, st baglant lar n farkl cihazlara bagl olmas n n yan nda, cihaz n baglant lar n n farkl arayzlerden gereklesmesi saglanarak yap lmal d r. Bu durumda baglant n n oldugu portta veya kartta meydana gelmesi muhtemel bir ar za serviste kesintiye yol amayacakt r. Yedekli tasarlanan bir ag, yaz l m gncellemesi ile donan m gncellemesi ve bak m gibi al smalarda msteriye sunulan serviste kesintiye gidilmeden al s lmas na da imkan saglamaktad r. Bununla birlikte dikkat edilmesi gereken nemli bir nokta, veri ag na hizmet verecek olan iletim sebekesinin yedekliligidir. Ayn sehirde sonlanacak baglant lar n farkl iletim sebekelerini kullanmas , iletim sebekesinde meydana gelecek olan muhtemel ar zalarda o noktan n hatlar n n tamam ile al smaz hale gelmesine engel olur. Sekil 2.1.3.ide, iletim sebekesi veya ynlendiricilerde meydana gelen muhtemel problemler nedeniyle arp isaretli hatlar al smasa da trafik ak s nda sorun yasanmayacakt r. Yedekliligin topolojik ve donan msal olarak saglanmas n n yan nda, meydana getirilen yedekli ag n en verimli sekilde kullan lmas na imkan saglayan teknolojiler ile yedeklilik btnlg saglan lmal d r. Hat yedekliligi saglaman n yan nda, baglant lar n yedekli veya ayn ayda trafik ykn dag tarak kullan lmas na imkan saglayan ynlendirme protokolleri yedekli topolojinin verimli kullan m na izin verir.
Sekil 2.1.3.i: Omurgada hat yedekliligi
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR 2.2 Servis Saglay c lar n Sunduklar Hizmetler Servis saglay c lar n sunduklar en temel hizmet, nternet erisim hizmeti, veya farkl lokasyonlar bulunan msterilerin lokasyonlar aras nda erisimi saglamakt r. Veri haberlesmesinin en basit rnegi olan bu modelde aboneler genellikle e-posta ve sunucu-istemci erisimi gibi temel sistemlerini servis saglay c n n omurgas zerinden tas rlar. Bir diger hizmet gnmzde popler hale gelen ses tas mas d r. Klasik santral sistemlerinin maliyetlerinin nternet zerinden ses tas ma maliyetleri ile rekabet edememesi sonucu olarak nternet zerinden ses tas mak zellikle de uzak mesafeler iin olduka cazip hale gelmistir. Gnmzde servis saglay c sirketler ilgili lisanslar ile ses tas ma hakk na sahip olduklar takdirde, bunu rn olarak abonelere ses tas ma hizmeti olarak sunmakta ve ses iletimini kendi omurgalar zerinden saglamaktad rlar. Ancak ses iletimi servisinin kaliteli bir sekilde yap lmas iin servis kalitesinin st dzeyde sunuldugu, yksek h zl baglant lardan kurulu omurgalar kullan lmal d r. Dolay s yla veri aglar iin tasarlanm s aglar zerinden yksek kaliteli ses tas mas yapmak ek yat r m ve bant genisligi ile ekstra maliyet getirmektedir. nternet erisiminin yayg nlasmas yeni servislerin nternet zerinden saglanmas fikrini dogurmustur. Bu servislerin konvansiyonel esleniklerine gre daha rekabeti ve cazip maliyetleri gnmzde nternetin rotas n izmektedir. Gnmzde MPLS tabanl al san omurgalar tm bu ihtiyalara cevap verecek zellikleri bar nd rmaktad r. 3. OMURGANIN SLEY S 3.1 Kullan lan Protokoller Omurga zerinde ynlendirme bilgisininin, diger bir deyisle hangi aga nereden erisilebilecegi, hangi ag n nerede oldugu bilgisi tas nmas gereklidir. Omurga zerinde bu islem ynlendirme protokolleri yard m ile kotar l r. Ynlendirme protokolleri, kulland klar algoritmalar yard m ile ynlendiricilere ag zerindeki en k sa yol bilgisini olustururlar. OSI referans modelinin [2] nc katman olan ag katman nda al san ynlendirme protokolleri, bu katmanda kullan lan mant ksal adres bilgisinin gncel tutulmas ndan sorumludurlar. OSI protokolleri farkl reticilere ait cihazlar n uyumlu al smas n saglamak amac yla uluslararas standartlar tan mlar Ynlendirme protokolleri islevlerine gre Dahili Ynlendirme Protokolleri ve Harici Ynlendirme Protokolleri olmak zere iki ana s n fa ayr l rlar. [3]
Sekil 3.1.i: Dahili ve harici ynlendirme protokollerinin al sma alanlar 3.1.1 Dahili Ynlendirme Protokolleri Dahili ynlendirme protokolleri tek bir ynetimsel ag n [4] ynlendirme bilgisinin bu ag ierisinde ynlendiricilere ulast r lmas nda kullan l r. Ynetimsel ag, diger aglardan bag ms z tek bir otonom sistem olarak dsnlmelidir. Dahili ynlendirme protokolleri ynlendirme bilgisinin bu ag ierisinde dag t lmas ndan sorumludurlar. 3.1.1.1 OSPF Ekim 1989da IETF taraf ndan standart [5] olarak kabul edilen OSPF, bu tarihten gnmze kadar bir ok gelistirmeler ile gnmze kadar gelmis dinamik ynlendirme protokoldr. OSPF, ag zerindeki en k sa yolu bulmak amac yla, matematikte bir noktalar kmesinde, bir noktadan diger noktaya en k sa yolu bulma problemini zen Dijkstran n Algoritmas n [6] kullan r.
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR OSPFv2, IP paketindeki IP adresinin basl k bilgisinde okudugu hedef adres bilgisine gre ynlendirme yapar [7]. OSPF, ag topolojisinde meydana gelen degisiklikleri k sa srede alg lamak ve bu degisiklik bilgilerini ynlendiricilere k sa srede aktarmak zere tasarlanm s bir ynlendirme protokoldr. OSPF Baglant -Durum bir ynlendirme protokoldr. Ynlendirme kararlar , otonom sistemde bulunan ynlendiriciler aras baglant lar n durumuna gre yap l r. Her ynlendirici ag zerindeki cihazlar n baglant lar n ve kulland g arayzleri ieren veritaban bar nd r r ve bu veri taban srekli olarak gncellenir. Her ynlendirici bulundugu otonom sistem iinde bulundugu alandaki btn ynlendiricilere kendi zerindeki arayzleri ve bu arayzlerden hangi aglara erisimi oldugu bilgisini, baglant durumu bilgisini gnderir. Kendinden ncekilere gre OSPFi avantajl k lan ve ne karan zellikler sunlard r: Gidilmek istenen son noktaya kadar atlan lmas gereken ynlendirici konusunda s n r yoktur. Kendi baglant -durumu bilgisini gnderirken oklu yay n adresi kullan r, bu diger ynlendiricilerin kendisine gelen btn paketleri dinlemesi zorunlugunu kald r r ve islemcinin daha verimli kullan lmas n saglar. Ayr ca ynlendirme tablosunun tamam n n transferi sz konusu olmad g iin diger ynlendiricilerde bellegin daha verimli kullan lmas n saglar. Degisiklik bilgisi, degisiklik olustugu anda yollan r. Periyodik gncellemenin sebep oldugu, ag n uzun zamanda yak nsamas sorunlar n ortadan kald r r. Hiyerarsik tasar ma izin vererek ag n daha verimli al smas n saglayacak mimari olusturulmas imkan saglar. Otonom sisteme, harici ynlendirme bilgilerinin dag t lmas na imkan verir. OSPF, btn hedeflere en k sa yolu bulmak iin baglant -durum algoritmas kullan r. Algoritma tek bas na olduka ayr nt l d r. Algoritman n isleyisini temel olarak su sekilde zetleyebiliriz: [8] lk al smaya baslan lan anda ve ynlendirme bilgisinin degistigi durumlarda ynlendirici baglant durum anonsu (LSA) gnderir. Ynlendiriciler baglant durumlar n diger btn ynlendiricilere anons ederler. sleyis, gelen baglant durum bilgisini okumak, kendisine bir kopya al p bunu veri taban na islemek, ard ndan baglant durum bilgisini diger btn ynlendiricilere gndermek seklindedir. Ynlendiricier kendi veri tabanlar n gncelledikten sonra ag zerindeki btn noktalara en k sa yolu bulmak iin Dijkstra algoritmas n kullanarak merkezi kendileri kabul ederek en k sa yol agalar n olustururlar. (Sekil 3.1.1.1.i)
Sekil 3.1.1.1.i : En k sa yol agalar En k sa yol bilgileri olusturulduktan sonra bu bilgiler ynlendirme tablosuna islenir. Ynlendirme tablosundaki bilgiler degisiklik olmad g srece sabittir. Degisiklik olmad g srece OSPFin isleyisi sessizdir. Degisiklik bilgisi al n rsa, tekrar en k sa yol bilgileri hesaplan p ynlendirme tablosuna bu bilgiler islenir OSPFin ok k sa srede yak nsamas ndaki en nemli faktrlerden biri de OSPF otonom sisteminin hiyerarsik yap daki OSPF blgelerinden olusmas d r. OSPF blgeleri ve temel zellikleri sunlard r: [9]
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR Omurga Blgesi: Transit blge olarak da bilinir. Diger blgelerin hepsi baglant durum bilgisi al s-verisi iin dogrudan bu blgeye bagl olmak zorundad r. Eger dogrudan bir baglant yoksa, sanal baglant kullanmak gerekir (Sekil 3.1.1.a.ii) Standart Blge: Bu blge standart baglant durum gncellemelerini, yn bilgisi zetlerini ve harici yn bilgilerini kabul eder. Kr (STUB) Blge: Bu blge harici yn bilgisi gncellemelerini kabul etmez. Bu blgedeki ynlendiriciler harici yn bilgilerini saklamazlar. Kendilerini omurga blgesine baglayan blge s n r ynlendiricilerine dogru varsay lan rotalar vard r. NSSA Blge: Bu blgeye de harici yn bilgileri s n r ynlendiriciler taraf ndan anons edilmez. Ancak bu blgedeki ynlendiriciler taraf ndan grenilen rotalar ieride diger ynlendiricilere Tip-7 anonsu olarak duyurulurlar.
Sekil 3.1.1.1.ii: OSPF blgeleri OSPF, ynlendiriciler aras nda komsuluk kurulmas , baglant -durum bilgilerinin senkronizasyonu,
ynlendirme tablolar n n gncellenmesi ve dolay s yla otonom sistem iinde dzenli isleyisin devam iin bes esit paket kullan r. Bu paket esitleri: Hello (Merhaba) Paketleri: OSPF ynlendiricileri aras nda komsuluk kurulmas s ras nda ve kurulan komsulugu devam ettirilmesi iin kullan l rlar. lk komsuluk kurulma an nda 224.0.0.5 adresine oklu yay n olarak gnderilirler, komsuluk kurulduktan sonra ise komsunun adresine unicast olarak gnderilir. Veri Taban Tan m Paketleri: OSPF ynlendiricileri aras nda komsuluk kurulurken kullan l rlar. OSPF ynlendirici veri taban ierigini diger ynlendiriciye sylemek iin kullan l rlar. Baglant -Durum stek Paketleri: Komsuluk kurulan ynlendiriciden belirli rotalara ait bilgi istemek amac yla kullan l rlar. Baglant -Durum Gncelleme Paketleri: Komsuluk kurulan ynlendiriciler aras nda baglant -durum bilgilerini gncellemek amac yla kullan l rlar. Yedi tanesi standart haline gelmis toplam onbir tane baglant -durum gncelleme paket esidi mevcuttur. (Sekil 3.1.1.a.iii) [10] Tablo 3.1.1.1.iii: Baglant Durum Gncelleme Paketleri Baglant -Durum Anonsu tipi 1 2 3 ve 4 Tan m Ynlendirici baglant anonsu Ag baglant anonsu zet baglant anonsu
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR 5 6 7 8 9, 10, 11 Otonom Sistem Harici baglant anonsu oklu yay n OSPF baglant -durum anonsu NSSA blge iin harici rota anonsu BGP iin harici zellikler baglant -durum anonsu Opak baglant -durum anonslar
OSPF hedef aga en k sa yolu bulmak iin en k sa metrige sahip yolu tercih eder. OSPFte metrik olarak masraf (cost) kullan l r. OSPFte metrik bant genisligi gz nne al narak hesaplan r ve hedef aga kadar olan metrikler toplanarak ynlendirme veri taban na kaydedilir. Eger hedef aga birden fazla yol varsa, veri taban ndan bu yollardan en dsk metrige sahip olan yol kullan lmak zere tercih edilerek ynlendirme tablosuna eklenir. Ynlendiriciler genellikle trafik ynlendirmesine mdahale imkan saglamak amac yla iki ynlendirici aras ndaki baglant zerinde metrigin manuel olarak tan mlanmas na imkan saglarlar. OSPF ynlendiricler aras baglant lara, bant genisligine gre 108/bant genisligi formlne uygun olarak metrik atar. Ancak gnmzde omurga ekirdeginde merkezler aras iletim devrelerinde POS STM-256 (43 Gbps) veya yerel aglarda 10 GigE (10 Gbps) ve zeri h zlara ulas lm s olmas nedeniyle sz konusu forml en iyi metrik atamas n saglayamamaktad r. Omurgalarda trafik ynlendirilmesine mdahale etmek iin metrikleri ag tasar m n n baslang c nda belirlemek ve ynlendiriciler aras ndaki devre h zlar na gre atamak, ince ayar yapmak iin gereklidir. OSPF al st ran ynlendiriciler komsuluk kurduktan sonra atanm s ynlendirici (DR) ve yedek atanm s ynlendirici (BDR) seerler. Noktadan noktaya baglant larda ok kullan sl olmasa da, a k-yay n (broadcast) ortamlarda, baglant -durum anonslar n n kontrol alt nda tutulmas nda bu mekanizma nemlidir. Buna gre baglant durumunda degisiklik olan ynlendirici bu bilgiyi atanm s ynlendiriciye syler, o da ayn a k-yay n ortam nda bulunan diger ynlendiricilere bu bilgiyi anons eder. Atanm s ynlendiricilere yap lan anons 224.0.0.6 ile ynlendirilir. Atanm s ynlendiriciler de bu oklu yay n adresi ile gelen anonsu al p isledikten sonra 224.0.0.5 ile diger ynlendiricilere gnderirler. 224.0.0.6 ile gelen anonsu atanm s olmayan ynlendiriciler almazlar. Servis saglay c omurgalar her zaman sald r ya a k aglard r ve gvenligin en st seviyede tutulmas gerekir. OSPF al san bir omurga tasarlanacaksa gvenlik iin OSPFin saglad g zellikleri de kullanma imkan vard r. OSPF komsular aras yap lan ynlendirme bilgisi gncellemeleri yap lmadan gvenli bir komsuluk kuruldugu, diger bir deyisle dogru ynlendirici ile komsuluk kuruldugundan emin olmak gerekir. OSPF komsuluk kurarken MD5 [11] ile kimlik dogrulamas yap lmas imkan saglar. Omurgalar n nternet zerinden gelen sald r lara a k oldugu dsnldgnde kimlik dogrulamas omurgalar iin gerekli bir zelliktir. 3.1.1.2 IS-IS IS-IS, ISO taraf ndan ISO/IEC 10589da [12] tan mlanm st r. Tam ad Intermediate System to Intermediate System Intra-Domain Routeing Exchange Protocol for use in Conjuction with the Protocol for Providing Connectionless-mode Network Service (Baglant s z mod ag servisi saglamak amac yla alan ii orta-sistemden orta-sisteme ynlendirme protokol) olan IS-IS, ad ndan da anlas lacag gibi CLNP [13] iin ynlendirme protokol olarak tasarlanm st r. CLNP, IP protokol kmesine kars l k gelen ISO standard d r. Orta-Sistem (IS) OSI terminolojisinde ynlendiricileri tan mlar. U-Sistem (ES) ise ynlendirici ile ayn alt agda bulunan bilgisayarlar ve sunuculard r.
Sekil 3.1.1.2.i: OSI ynlendirme seviyeleri ve hiyerarsik tasar m CLNP OSI Ag Katman protokoldr. Baglant kontrolsz sekilde st katman verilerini ve hata mesajlar n tas r. CLNS, CLNP protokoln kullanarak tas ma katman na ag katman servisleri sunar. Bunu yaparken baglant kontrolsz al s r ve hata kontrol ve dzeltme iin tas ma katman protokollerine gvenir. OSI, ara-sistemler (intermediate-systems) aras nda hiyerarsik ynlendirme iin IS-IS ynlendirme protokoln gelistirmistir. IS-IS, ISO CLNS ortam nda, CLNP ynlendirmesi iin kullan lan dinamik ve baglant durumuna gre ynlendirme yapan bir protokoldr. IS-ISte, ynlendiriciler ara-sistem olarak al s rlar ve diger ara-sistemler ile erisilebilirlik bilgisini paylas rlar. Sekil 3.1.1.2.iyi gz nne alarak, IS-IS protokolnn isleyisini su sekilde a klayabiliriz: rnegimiz iin her u sistem (ES) farkl blgelerde bulunur. OSI ynlendirmesi, u sistemin ara-sistem hello paketlerini (ESH) dinleyerek en yak n ara-sistemi bulmas yla baslar. Bir u-sistem, diger bir usisteme paket yollamak istedigi zaman, bu paketi kendisiyle ayn agda bulunan ara-sistemlerden birine yollar. Ynlendirici hedef adrese bakarak, paketi yollanabilecek en iyi yoldan gnderir. Eger hedef u-sistem ayn alt agda bulunuyor ise, ara-sistem bunu u-sistem hello (ESH) paketlerinden grenir ve gerektigi sekilde paketi bu u-sisteme gnderir. Buna ek olarak, kendisi zerinden geen yoldan daha uygun bir yol bulundugunu belirtmek amac yla redirect, yani tekrar ynlendir mesaj da gnderir. Eger ynlendirme yap lacak u-sistem ayn blgede farkl bir agda bulunuyor ise ynlendirici yine bu u sistemin nerede oldugunu bilir ve paketi uygun sekilde ynlendirir. Eger hedef adres farkl bir blgede yer al yorsa birinci seyiye ynlendirici (Level-1 IS) paketi en yak n ikinci seviye ynlendiriciye gnderir. Paket hedef blgeye ulas ncaya kadar ikinci seviye ynlendirme devam eder. Eger hedef adres farkl bir ynlendirme alan nda yer al yorsa, bu durumda nc seviye ynlendirme yap l r. Hedef ynlendirme alan na ve ard ndan uygun blgeye ulas ld ktan sonra u sisteme kadar ynlendirme devam eder. OSIde, ag adreslemesi NSAP adresleri ile saglan r. NSAP adresleri OSI ag nda her bir sistemi tan mlayabilirler. NSAP adres yap s su sekildedir. [14]
Sekil 3.1.1.2.ii: NSAP adres yap s Bu alanlar n anlamlar ise su sekilde a klanabilir: AFI (Authority and Format ID): Adresin format n ve bu adresin hangi organizasyon taraf ndan atand g n belirtir. IDI (Inter Domain ID): Ynlendirme alan n tan mlar. IDP (Inter Domain Part): AFI ve IDI blmleri birlikte IDPyi olustururlar. Bu blm farkl ynlendirme alanlar aras nda ynlendirme yaparken kullan l r. Sistem Kimligi: Her bir OSI cihaz n tan mlamak iin kullan l r. NSEL ( NSAP-Selector): lgili cihaz zerinde al san prosesi tan mlar. DSP: Yksek Anlaml DSP, Sistem Kimligi ve NSEL birlikte DSP blmn olustururlar. Bu blm ynlendirme alan n n iinde kullan lacak bilgileri ierir. IS-ISten rnek olarak kullanacag m z tasar mda yer verilmeyecek olmas nedeniyle daha fazla sz
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR edilmeyecektir. IS-IS gnmzde zellikle Amerikada yayg n olarak kullan lan bir ynlendirme
protokoldr ve teorik olarak kullan labilecek ynlendirici k s tlamas n n olmamas , ok byk aglar iin IS-ISi hala popler k lmaktad r. 3.1.2 Harici Ynlendirme Protokolleri OSPF veya IS-IS ile ynlendirme bilgisinin dag t ld g ynetimsel blgeler otonom sistemler olustururlar. Otonom sistemler iinde ynlendirme bilgisinin dag t lmas ve gncellenmesi kullan lan protokollerle kontrol alt na al n r. Otonom sistemler sadece kendi iinde ynlendirme yapmazlar. Gnmzde IP trafiginin ynlendirilmesinde en byk motivasyonun nternet trafigini ynlendirmek oldugu dsnlrse, otonom sistemler aras nda ynlendirmenin ne kadar nemli bir konu oldugu daha iyi anlas l r. Otonom sistemler aras ndaki ynlendirme kontrol edilebilir olmas n n yan nda, byk miktarda trafik gncellemelerini mmkn olan en k sa srede gereklestirilebilmeli ve mevcut bant genisliklerinin en verimli sekilde kullan lacak sekilde ynlendirme bilgisi dag t m yap lmal d r. Bu grevleri gereklestirmek amac yla harici ynlendirme protokolleri kullan lmaktad r. Bununla birlikte unutulmamas gereken bir nokta da sudur ki, eger otonom sistemin haberlesecegi diger sistemler mevcut otonom sistemin ynlendirme politikas yla ayn mant kla al s yor ise veya otonom sistemin tek bir k s varsa harici ynlendirme ynlendirme protokol kullan lmas na gerek yoktur. Genellikle varsay lan rotalar atamak istenilen ynlendirme iin yeterli olmaktad r. 3.1.2.1 BGP Otonom sistemler aras nda ynlendirme iin en yayg n olarak kullan lmakta olan protokol BGPdir. (Border Gateway Protokol). En son Ocak 2006da RCF 4451 [15] standard IETF taraf ndan tan nan BGPnin uygulama raporlar ise RFC 4276 [16] ve RFC 4277 [17] ile standartlast r l p yay mlanm st r. BGPnin IPv6y destekleyen standard ise RFC 2545 [18] ile yay mlanm st r. BGPnin halen kullan lmakta olan versiyonu BGP-4tr BGPnin temel operasyonel birimi otonom sistemlerdir. Otonom sistem numaralar RFC 1930
tan mlanm st r. Buna gre otonom sistem numaralar 64512-65535 aras zel kullan m iin rezerve edilmis 1-65535 aras degisen numaralard r, 32 bit uzunlugundaki otonom sistem numaralar n n hayata geirilmesi ile ilgili al smalar yap lmaktad r. BGP otonom sistemleri bu 16 bitten olusan numaralara gre ay rt eder. Otonom sistem numaralar IANA (Internet Assigned Numbers Authority) taraf ndan kontroll olarak dag t l r. BGP trafigi tas rken gvenli bir sekilde tas r. Trafik al s-verisinin gereklesmesi iin ncellikle arada TCP ile kontrol edilen ve aktif olarak al s rl g gzlenen bir oturum a lmas gerekir. Trafik ak s TCPnin 179 numaral portunu kullanan baglant sagland ktan sonra gereklestirilir. ki ynlendirici aras nda TCP oturumu a ld ktan sonra btn ynlendirme tablolar kars l kl olarak paylas l r. Btn tablolar degistirildikten sonra sadece gncelleme anlar nda anons numaralar bir artt r larak gncelleme yap l r. Yaln zca degisiklik halinde ynlendirme bilgisi gncellemeleri yap l r. Bunun d s nda komsulugun ilk kuruldugu andaki paylas lan ynlendirme tablolar ndaki bilgiler kullan l r. BGPde toplam drt esit mesaj vard r. Bu mesajlar komsuluk kurulurken ve komsulugun devam ettirilmesi s ras nda iki ynlendirici aras nda paylas l r. BGPde kullan lan mesaj tiplerinin zelliklerini su sekilde zetleyebiliriz: A l s (OPEN) : Komsulugun kurulmas s ras nda ilk olarak diger ynlendiriciye gnderilen mesajd r. OPEN mesaj n n iinde kars daki ynlendiriciye gnderilen, gnderen ynlendiriciye ait bilgiler, versiyon numaras , otonon sistem numaras , kurulan TCP oturumunun ne zaman gvenilmeyip kapat lacag bilgisinin paylas ld g ask da kalma sresi (holdtime), BGP ynlendirici kimligi (Router ID) ve istege bagl parametrelerdir. Canl Tutma (Keepalive): Her ynlendirici digerine oturum sresince canl oldugunu bildirmek zorundad r. Bunun iin kullan lan yntem keepalive mesaj gndermektir. Sadece mesaj basl g gnderilir. Gncelleme (Update): Komsu ynlendiriciye gnderilecek ynlendirme bilgilerini ieren mesajd r. Her mesajda sadece bir patikaya ait bilgi gnderilir. Eger komsuya birden fazla patika hakk nda bilgi gnderilecekse her patika iin ayr gncelleme mesajlar gnderilmesi gerekir. Uyar (Notification): Sadece hata an nda gnderilirler ve gnderildikten hemen sonra komsuluk sona
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR erdirilir. Mesajla birlikte hata kodu ve hata ile ilgili bilgi gnderilir. BGPde veri ak s n n gereklestirilmesi iin komsuluk kurulmas gerekir. Komsuluk kurulan ynlendiricinin bulundugu otonom sisteme gre dahili komsuluk ve harici komsuluk olarak iki esit komsuluk kurulur. Eger komsuluk kurulacak ynlendirici ayn otonom sistemde ise dahili, farkl otonom sistemde ise harici komsuluk kurulur. Kurulan komsuluga gre oturum dahili BGP (IBGP) ve harici BGP (EBGP) isimlerini al r.
Sekil 3.1.2.i: EBGP ve IBGP Alanlar EBGP komsuluklar iin ynlendiriciler ayn otonom sistemde bulunmazlar. Bununla birlikte EBGP komsulugu kurulmas iin ynlendiricilerin birbirlerine direkt olarak bagl olmalar gerekir, Herhangi bir ynlendirme protokol komsuluk kurulacak ynlendiriciyi aramak zorunda olmamal d r. Ynlendiricilere komsuluk kuracaklar ynlendiricilerin IP adresleri ilk yap land r lma s ras nda belirtilir. IBGP komsuluklar kurulmas iin ise komsuluk kurulacak ynlendiricinin direkt bagl olmas na gerek yoktur. ki ynlendirici de ayn otonom sistemde bulundugundan dolay ynlendiriciler komsuluk kuracaklar ylendiricinin yerini otonom sistemde al smakta olan dahili ynlendirme protokol yard m yla, statik rotalarla veya direkt bagl olduklar arayzlerle bulabilirler. Genel olarak IBGPnin otonom sistem iinde kullan lmas tavsiye edilen bir durum olmasa da, eger bu otonom sistem transit ag olarak kullan lacaksa, diger bir deyisle farkl otonom sistemler bu otonom sistem zerinden trafiklerini geirmek zorundalarsa ve otonom sistem digerleri iin tas y c olarak grev yapacaksa, omurgada IBGP al st rmak gerekir. nk IBGP kullan lmazsa ynlendirme bilgilerinin bu iki otonom sistem aras nda tas nmas iin EBGP ynlendirme protokol tablolar n n tamam n n dahili ynlendirme protokol tablolar na aktar lmas gerekir ki, bu da otonom sistem iinde ynlendiricilerin performans nda ciddi bir dsse sebep olur. (Sekil 3.1.2.ii)
Sekil 3.1.2.ii: Transit trafik ve BGP tablolar n n IGPye aktar lmas BGP ynlendirme islemini yaparken dahili ynlendirme protokolndeki gibi IP adreslerini grerek ynlendirme yapmaz. Ynlendirme hedefi, anonslar n yap ld g yne dogrudur. IBGP ynlendiricisinin digerlerinin kurulduktan tmyle sonra komsuluk bir IBGP kurmas BGPnin al sma prensibidir. Bunun sebebi ynlendirme diger bir IBGP dnglerinin ve kara deliklerin olusmas n engellemektir. Diger IBGP ynlendiricilerinin tmyle komsuluk ynlendiricisinden al nan ynlendirme gncellemesi ynlendiricisine anons edilmez. Bununla birlikte eger bir ynlendirici digerlerinin tmyle komsuluk kurmazsa ynlendirme tablolar tam olarak senkronize olamaz ve bu de ynlendirmede kay plara sebep olur. IBGP kullan rken her ynlendiricinin digerleri ile komsuluk kurmas n n getirdigi zorluklar asmak amac yla rota yans tma (Route Reflection) mekanizmas gelistirilmistir [19] Buna gre hiyerarsik tasar m ve ynlendirici gruplar olusturulur. al sma prensibi su sekildedir: (Sekil 3.1.2.iii) Yans t c olan ynlendiriciler diger btn yans t c ynlendiricilerle IBGP komsulugu kurmus olmal d rlar.
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR Yans t c lar istemcilerden ve istemci olmayanlardan rota bilgilerini al rlar. En iyi yolu seerler Eger yol istemci olan ynlendirici zerinden ise, bu bilgi btn ynlendiricilerle paylas l r. Eger yol istemci olan ynlendirici zerinden degil ise, bu bilgi istemci olan ynlendiriciye sylenir.
Sekil 3.1.2.iii: Rota yans t c lar yap land rmas Otonom sistem ierisinde birden ok yans t c kullan labilir. Yedeklilik iin iki tane kullan lmas yeterlidir. Bununla birlikte yine yedekliligi saglamak a s ndan bir ynlendirici ayn anda bu iki yans t c n n istemcisi olmal d r. Rota yans t c lar kullan m n n paket ynlendirmesini etkilememesi ve uygulamas n n kolay olmas avantajlar aras nda say labilir. Rota yans t c lar BGPyi leklenebilir k lan nemli bir zelliktir. BGP al san aglarda hedef aga gitmek iin birok yol bulunabilir. Bu yollar n en iyileri seilerek ynlendirme tablosuna yerlestirilir. En iyi yolun seilip ynlendirme tablosuna islenmesi iin bir ok kriter bulunmaktad r. BGP tek bir yol kal ncaya kadar eleme islemine devam eder. BGPde yol seimi bant genisligine gre yap lmaz, ayr ca hedef aga birden fazla yol varsa yk dag t m da yap lmaz. BGPde en iyi yolun bulunmas iin s ras yla bak lan zellikler asag da listelenmistir. Yollardan biri tercih edilinceye kadar listedeki btn kriterler s rayla kars last r l r. Eger hedef
ulas lam yorsa degerlendirilmeye al nmaz. En yksek yerel tercih degerine (local preference) sahip olan yolun nceligi vard r. Hedef aga ulasmak iin en az otonom sistem geilmesini gerektiren yolun nceligi vard r. Kaynag daha dsk olan yolun nceligi vard r. Bir yol dahili ynlendirme protokolnden grenildiyse 0, harici ynlendirme protoknden grenildiyse 1, tam degil ise (incomplete) 2 verilir. Eger IBGP komsulugundan grenilen bir yol bilgisi dahili ynlendirme protokolnden de grenilmediyse, bu bilgi EBGP komsuluguyla paylas lmaz ve bu bilgi kullan larak bir EBGP ynlendiricisine paket gnderilmez. Dsk MED metrigine sahip olan yol tercih edilir. EBGP komsulugu kurulmus olan ynlendiriciden grenilen yollar n IBGP den grenilen yollara gre nceligi vard r. Dahili ynlendirme protokol metrigi daha dsk olan komsudan grenilen yol tercih edilir. BGP kimlik numaras (BGP ID) daha dsk olan ynlendirici tercih edilir. BGP topluluklar (Community) ayn zelliklere sahip yollar kmesi olarak tan mlanabilir. Ayn zelliklere sahip yolar n hepsine ayn anda ynlendirme politikas uygulanmas na imkan tan r. RFC 1997 (BGP Communities Attribute) ile standart haline getirilmistir. BGP topluluklar hedef aglar gruplamak iin kullan l rlar ve otonom sistemler iinde tas n rlar.
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR BGP topluluk kimlikleri iki tane 16-bitlik say y birlestirmek zere 32 bit olarak ifade edilirler. Yaz m sekli Lokal-Otonom-Sistem:xx seklindedir. Lokal-Otonom- Sistem degeri, toplululugun hangi otonom sistem iinde dolast r ld g n belirtir 0- 65535 aras deger al r. xx degeri ise topluluk degeridir, 0-65535 aras bir deger al r. 0:0-0:65535 ile 65535:0-65535:65535 aras ndaki BGP topluluk kimlik numaralar ayr lm st r ve nternette kullan lmazlar. Baz topluluk numaralar ise iyi bilinen (well known) olarak adland r l rlar, ynlendiriciler bu numaralara sahip yollar iin nas l davranmalar gerektigini bilirler. Bu topluluklar zetle sunlard r: no-export (65535:65281): Hibir EBGP komsuna anons etme. no advertise (65535:65282): Hibir BGP komsuna anons etme. local-as (65535:65283): Lokal otonom sistemin d s na anons etme Ayn zellikteki aglara ayn politikalar uygulamak iin byk kolayl klar saglayan BGP topluluklar otonom sistem iinde yap lan operasyonel islenleri de azalt r. Asag daki sekilde farkl otonom sistemlerden grenilen ynlendirme bilgilerinin diger otonom sisteme ayn topluluk numaras yla anons edildigi gsterilmektedir. Buna gre ISP B, 65502 ve 65503 numaral otonom sistemlerinden ald g ynlendirme bilgilerine ortak bir politika uygulamakta ve bu bilgileri diger otonom sistemini anons ederken ayn topluluk zellikleri ile anons etmektedir. ISP Adan al nan ynlendirme bilgisine ise farkl bir topluluk ile ynlendirme tablosuna al nmaktad r.
Sekil 3.1.2.iv: BGP topluluklar n n kullan m Gnmzdeki servis saglay c mimarileri bu blmde anlatt g m z teknolojileri kullanmaktad rlar. Artan trafik miktar , servis esitlendirmesi ve daha nitelikli ve katma degeri olan hizmetlerin sunulmas , gnmzde yeni teknolojileri gerekli k lmaktad r. Bundan sonraki blmde, modern ag mimarilerinin isletilmesinde nemli imkanlar sunan ve gnmz ihtiyalar n kars layarak, gelecekte ki nternet servis ihtiyalar na cevap verebilecek yetenekleri bar nd ran MPLS teknolojisinden bahsedilecektir. 4. MPLS 4.1 MPLS Teknolojisi 4.1.1 Tarihesi ve Gelisimi 1990lar n ortalar ndan itibaren nternet servis saglay c lar gl ynlendiricilerin ATM anahtarlarla birlikte kullan ld g IP omurgalar kurdular. Genel olarak omurgalarda ATM anahtarlar tam ag yap s ile birbirlerine bagl olarak kullan ld . Ancak nternetin h zl gelisimi tam ag yap l ATM omurgalar kurmak ve isletmek maliyetli hale geldi. Gnmzde ise IP teknolojisi ATM teknolojisine gre daha ucuz hale gelmistir. Zamanla IP ve ATMin kar s k halde kullan ld g omurgalar olusmustur. Bu yap larda ekirdekte ATM anahtarlar yerine IP ynlendiriciler kullan lm s, dag t m katman nda ATM anahtarlara yer verilmistir. Ynetimi zorlasan bu yap lardan sonra gnmzde egilim ATM omurgalar al st rmaya devam etmekle birlikte yeni kurulan omurgalarda IP al st rmakt r.
MPLS, IP omurgada h zl ve kontrol edilebilir bir yap olusturulmas amac yla ve bir ok fikrin sentezi olarak olusmus bir protokoldr [20]. Bununla birlikte MPLS IP d s ndaki protokolleri ynlendirme yetenegine de sahiptir. ATM ve Frame Relay iin MPLS tan mlamalar bulunmakta ve kullan lmaktad r. Bu al smada MPLSe gelismesinde ana motivasyonu saglamas ve dnyada da genel uyguluma sekli olmas nedeniyle IP tas yan MPLS omurgalar zerinde durulacakt r. MPLS, ok Protokoll Etiket Anahtarlama ad ndan da anlas labilecegi gibi etiket ynlendirme esas na gre al s r. Buna gre gidilmek istenen hedef aglara ulas l ncaya kadar IP paketi MPLS paketinin iinde tas n r. MPLS gnmz ihtiyalar na cevap vermek ve IP omurgalar ndaki h z ve servis kalitesi problemlerini zmek amac yla tasarlanm s IETF standard bi protokoldr. IP mimarisinin zerine yenilikler ekleyen bir protokol olarak da dsnlebilir. MPLS bir ok nemli yenilikler ve yetenekler bar nd rmaktad r. MPLS etiket anahtarlama yapmas nedeniyle IP paketlerinin her dgmde a l p hedef aga bak lmas ve ynlendirme tablosundan adres kars last rmas yapma zorunlugunu kald rmaktad r. MPLS trafik mhendisligi yetenekleri sunmaktad r. Buna gre kullan lan dahili ynlendirme protokolln setigi en k sa yoldan degil, IP paketlerinin istenilen yoldan ynlendirilmesi imkan saglar. Bir diger yenilik ATM omurgalar n saglad g gl servis kalitesi yeteneklerinin IP seviyesinde de yap labilir k l nmas d r. MPLS btn bunlar n yan nda Sanal zel Aglar n (VPN) omurgada olusturulup kullan lmas na imkan vermesidir. [21] [22] MPLS, felsefe olarak icad ndan itibaren ATMle kars last r lm st r. Sebebi ise omurgada ATMe iyi bir alternatif olusturmas , hatta IPnin ATMe gre dezavantajlar n ortadan kald rmas d r. ATMi popler k lan en nemli zelligi 53 Baytl k sabit hcre uzunlugu ile anahtarlarda abuk ynlendirilmesi ve dolay s yla h zl olmas ile ATM Adaptasyon Katmanlar (AAL) sayesinde servis kalitesi garantisinin saglanmas d r. IPde servis kalitesi IP paketleri iindeki 8 bit uzunlugundaki Servis Tipi (ToS) blmnn kullan m ile saglanmaktad r. Ancak omurgada bu bitlerin kullan m ynlendirme ile beraber yap l nca ATMe gre daha fazla zaman kayb na sebep olmaktayd . Bu ATMi Servis Kalitesi alan nda IPye gre avantajl k lan bir zellikti. MPLS Servis Kalitesi alan nda ATMin saglad klar n n stne yeni birsey getirmemekle birlikte h zl al smas ve IPdeki Servis Kalitesi yeteneklerini kullanabilmesi nedeniyle IPnin ATMe olan dezavantaj n bu alanda kald rmaktad r. MPLSin Servis Kalitesi ilerleyen blmlerde daha ayr nt l anlat lacakt r. 4.1.2 MPLS Terminolojisi MPLS Terminolojisinde kullan lan terimler ve kars l klar su sekildedir: LER (Label Edge Router: Etiket Kenar Ynlendiricisi): MPLS omurgas n n kenar noktalar nda bulunan ynlendiricilerdir. Etiketlemenin baslad g veya bittigi ynlendiricilerdir. LERde etiketleme ile baslayan ynlendirme MPLS omurgas boyunca devam eder ve yine bir baska LERde etiket bilgisiyle yap lan anahtarlama sonland r l r. LSR (Label Switch Router: Etiket Anahtar Ynlendiricisi): Btn arayzleri MPLS omurgas n n iinde yer alan ynlendiricilerdir. Temel islevleri kendilerine gelen MPLS paketlerini anahtarlamakt r. LSP (Label Switch Path: Etiket Anahtar Patikas ): ki LER aras nda MPLS omurgas boyunca olusturulan tek ynl patikalard r. Manuel olarak ag yneticileri taraf ndan olusturulabilecegi gibi, dinamik olarak etiket dag t m iin kullan lan LDPden al nan bilgi ile de olusturulabilir.
Sekil 4.1.2.i: MPLS terminolojisi LSRlere kadar IP ynlendirilmis olan paketler, MPLS omurgas na dahil olduklar LERlerde MPLS paketi
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR basl klar eklenerek MPLS ynlendirilmesine tabi tutulurlar. Omurgada tas nd ktan sonra MPLS
ynlendirmesi yine bir LERde sonland r l r ve bu asamadan sonra IP paket basl g ndaki hedef adrese dogru ynlendirme yap l r. (Sekil 4.1.2.ii)
Sekil 4.1.2.ii: IP ve MPLS paketleri dnsm 4.1.3 al sma lkesi 4.1.3.1 MPLS Paket Yap s , MPLS Etiketi ve Etiket slemleri MPLS etiketleri, MPLS aglar nda temel unsurlardan biridir. MPLS al st r lan ortama gre dilim veya standart ikinci katman kodlamas seklinde formlar bulunur. MPLS paketinin yap s Sekil 4.1.3.1.i de gsterilmistir. Bu noktada ynlendirme s ras nda MPLS etiketlerinin tabi tutuldugu islemleri zetlemek yerinde olur. MPLS paketleri ynlendirilirken paket basl klar LSRler aras nda aktar l rken s k st rma, karma ve takas islemlerine tabi turulurlar. Bu islemleri su sekilde zetleyebiliriz. S k st rma: Mevcut y g na bir etket ekleme veya IP paketine etiket ekleme islemidir. slem sonunda TTL degeri IP paketindeki TTL degerine esitlenir. karma: Y g n n en stndeki etiket kart l r. Etiketin TTL degeri IP paket basl g ndaki TTL alan na kopyalan r. LER taraf ndan yap l r. Takas: S k st rma ve karma islemlerinin her ikisinin birden yap ld g islemlerdir. Al nan paketteki TTL degeri bir azalt ld ktan sonra olusturulan yeni paketin MPLS basl g ndaki TTL alan na kopyalan r. Sadece LSRlerde yap l r
Sekil 4.1.3.1.i: MPLS paket yap s Teorik olarak 2 20 1 adet etiket kullan labilir. Ancak 0-15 etiketleri rezerve edilmis ve
kullan lmamaktad r, 4-15 degerleri gelecekte kullan lmak zere rezerve edilmislerdir. 0-3 degerleri ise su sekilde tan mlanm slard r: [23] 0 etiket degeri IPv4 A k S f r Etiketi olarak an l r. (IPv4 Explicit NULL label). Kullan l r ise etiket y g n n n en sonunda olmas gerekir. Etiketin kald r lmas ve bundan sonra ynlendirilmenin IP basl g na gre devam edilmesi gerektigini belirtir. MPLSe dayal servis kalitesi uygulamalar nda kullan l r. 1 degeri ynlendirici uyar etiketidir. Ynlendirme bu etiketten sonraki etikete gre yap lmal d r. Paket ynlendirilmesine devam edildigi srece bu etiketle ynlendirilmeye devam eder. 2 degeri IPv6 A k S f r Etiketi olarak adland r l r. Etiket y g n n n kald r lmas ve bundan sonra
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR ynlendirmenin IPv6 adresine gre yap lmas gerektigini belirtir. 3 degeri kapal s f r etiketidir. Bu etikeri LSRler atayabilir ve dag tabilir. Bununla birlikte hi bir zaman kapsllemede yer almaz LSRnin en stteki etiketi kart p ilgili arayze -etketli veya etiketsiz- ynlendirecegini belirtir. MPLS basl g nda bulunan bit uzunlugundaki Exp alan MPLSin ilk taslaklar nda Servis S n f (CoS) veya t kan kl k isareti olarak tan mlanm st r. Bu alan servis tipi (ToS) veya DiffServ fonksiyonlar iin kullan labilir. MPLS basl g nda TTL bilgisi IP ile uyumlu sekilde kullan l r. TTL alan dng olusmas n engellemek amac yla kullan lan bir mekanizmad r. MPLS paketinin takip ettigi yol boyunca zerinden geilen her LSR ynlendiricide TTL degeri bir dsrlr. Frame Relay veya ATM gibi TTL destegi olmayan aglarda ise, TTL paketin omurgaya girecegi ynlendirici zerinde, geilecek ynlendirici kadar dsrlr. Eger TTL degeri daha ynlendirilmeye baslamadan s f r degerine ulasm ssa LER ynlendirme yapmaz. MPLS etiketlerin hiyerarsik bir sekilde kullan lmas na imkan tan r. MPLS paketi basl g nda kullan labilecek dilim paketlerin say s artt g say ca hiyerarsi eklenebilir. Bunun iin teorik olarak tek engel MPLS paketinin takip edecegi patika zerindeki En Fazla letim Birimi (MTU) miktar d r. En fazla iletim birimi miktar ok fazla ykselirse IP seviyesinde paralama islemi yap labilir ancak ynlendiriciler zerinde islemci ve bellek kullan m n artt racag ndan tavsiye edilen bir durum degildir. Paket paralama islemi prosedr IETFnin RFC 3032 numaral standard nda belirtilmistir. MPLS etiket y g n en son eklenen etiketin ilk nce kart lmas esas na gre al s r. Daha farkl ifade etmek gerekirse, x-1 say daki etiketten olusan etiket y g n na eklenen xnci etiket, ynlendirme iin ilk kullan lan etikettir. Birden fazla etiket bulunan y g nlarda LSRler sadece en stteki etiketi okur ve buna gre ynlendirme yaparlar. Ynlendirilecek arayz belirlendikten sonra MPLS basl g kar l r, eger yeni bir etiket karsa bir sonraki ad mda yap lacak ynlendirme iin bu basl k kullan l r. kmazsa, a lan basl g n yerine yeni bir basl k eklenir ve daha nce belirlenmis olan arayzden paket gnderilir. Etiket y g n belli basl tip uygulamada kullan labilir. Bunlardan birincisi trafik mhendisligi yaparken daha kk paket ynlendirme ak slar n n daha byk ak slarda toplanmas d r. Diger bir uygulama stteki etiketin hedef ynlendirici, bir alttaki etiketin de bu ynlendirici zerinde bulunan sanal zel ag olabilir. Etiket y g nlar n n bir diger kullan m sekli ise servis saglay c lar n birbirlerinin aglar nda tnelleme yoluyla tas mas d r. 4.1.3.2 Kontrol ve Ynlendirme Dzlemleri Kontrol dzlemi diger LER ve LSRlere ve IP ynlendiricilerine farkl ynlendirme protokolleri kullanan IP ynlendirme islevi saglar. Bunlarla etkilesimde bulunarak her IP adresine ulasmak iin gerekli btn yollar n tutuldugu Ynlendirme Bilgi Taban (RIB) olusturulur. LER bu bilgileri kullanarak ynlendirme dzleminde letim Bilgi Taban n (FIB) olusturur. [24] Benzeri sekilde kontrol dzlemi LSR'ler ile haberlesmek iin MPLS isaretlesme protokoln kullanan bilesen ierir. Diger MPLS al san ynlendiriciler ile yap lan bilgi al s verisi sonucu zerinde anlas lan etiket eslestirmeleri bilgileri ile Etiket Bilgi Taban (LIB) olusturulur. MPLS isaretlesme bileseni IP ynlendirme islevi ile birlikte ynlendirme dzleminde Etiket letim Bilgi Taban n (LFIB) olusturur. [25] Asag daki sekilde LER ile LSR aras ndaki haberlesme ile kontrol ve iletim dzlemlerinde ilgili bilgi tabanlar n n olusturulmas zetlenmistir.
Sekil 4.1.3.2.i: Kontrol ve iletim dzlemlerinin al sma prensibi Ynlendirme dzlemi iki adet ynlendirme tablosundan olusur. Bunlar karma IP ve MPLS ynlendirme bilgi taban (FIB) ile sadece MPLS etiketlerinin bulundugu etiket ynlendirme bilgi taban d r. LSR MPLS ynlendirmesi yapan, LER ise ilk etiketlemeyi veya etiket karma islemini yapan ynlendiricidir. Sekil 4.1.3.2.i de grldg gibi etiket kenar ynlendiricinin ynlendirme bilgi tanab ile etiket ynlendirme bilgi taban varken, etiket anahtar ynlendiricinin sadece etiket ynlendirme bilgi taban bulunmaktad r. [24] Ynlendirme Denklik S n flar (FEC), MPLS iin nemli bir kavramd r. Ynlendirme denklik s n flar , ynlendirici taraf ndan ayn sekilde davran lan paketlerdir. Ynlendiriciler dahili ynlendirme protokolnden paketlerin hangi ag iin nas l ynlendirilmesi gerektigi bilgisini al rlar ve bu bilgi ile ynlendirme denklik s n flar n olustururlar [21]. Ynlendiriciye bir arayznden giren paketler bir ynlendirme denklik s n f ile eslestirilirler. Bu eslestirme iin kullan lan kriterler ayn arayzden ayn ynlendiriciye gidecek olmas , ayn servis s n f ndan olmas , ayn kuyruga ynlendirilecek olmas ve ayn dsrme nceligi verilmesi gibi kriterlerdir. Ynlendirme bilgi taban belli bir alt aga ait olan IP adresinin MPLS etiketi ve k s iin kullanacag arayz gibi ynlendirme denklik s n flar na eslestirmeler ierir. Diger taraftan etiket ynlendirme bilgi taban etiketlenmis paket girisleri ile operasyonlar tan mlar ve bununla birlikte etiketlemis veya etiketlenmemis paket k slar n da tan mlayabilir. Etiket kenar ynlendiricileri ile etiket anahtar ynlendiricilerine ynlendirme bilgi taban ve etiket ynlendirme bilgi taban n olusturmalar iin gerekli bilgiyi saglamak kontrol dzlemi protokollerinin grevidir. Sekil 4.1.3.2.ide grlecegi gibi ynlendirme bilgi taban n kullanan ynlendirme protokolleri ile etiket bilgi taban n kullanan MPLS isaretlesme protokolleri etiketlerin dag t lmas iin birlikte al smaktad rlar. Bir ynlendiriciye gelen paket ynlendirilirken yap lan islemler su sekildedir. Gelen paketler iin hangi islemlerin yap lacag na etiket ynlendirme bilgi taban na bakarak karar verilir. Tablo 4.1.3.2.iide gsterilen rnekte etiket ynlendirme bilgi taban ndan grenilen bilgiye gre, birinci s rada gelen paketin k s arayz bu tabloya bak larak bulunamam st r. Bu durumda paketin MPLS basl g kar l r ve iinden kan IP paketinin hedef ag adres k sm nda belirtilen aga ynlendirme yapmak iin IP ynlendirme bilgilerinin tutuldugu ynlendirme bilgi taban na dan s l r ve ynlendirme tablosundaki en uzun IP adres eslestirmesine gre ynlendirme yap l r. kinci s radadaki paket iin ise geldigi arayz ve etiketi dikkate al narak k s arayz olarak on iki numaral arayz ve etiket karma islemi belirlenmistir. Bu durumda yine ynlendirme bilgi taban na dan s larak IP ynlendirme yap l r. nc s rada ise numaral arayzden C etiketi ile gelen paketin on numaral arayzden etiket bilgisi degistirilerek gnderilmesi gerektigi anlas lmaktad r. Omurgada al san etiket anahtar ynlendiriciler numaral islemi yapmaktad rlar. Tablo 4.1.3.2.ii: MPLS Paketi Ynlendirme
4.1.3.3 Etiket saretlesme Protokolleri MPLSin ynlendirme prensibine gre IP paketleri a lmadan, MPLS paketinin geldigi arayze ve etiket bilgisine bak larak hangi arayzden ynlendirme yap lmas gerektigine karar verilir. Ancak bu asamaya gelmeden nce hangi etiket bilgilerinin dag t lmas , omurgada bulunan btn aglar n MPLS etiketleri ile iliskilendirilmis olmas gerekir. Bu islem statik veya dinamik olarak gereklestirilebilir. Statik yntemde her ynlendiricide manuel olarak hangi adrese gidilecegi ve MPLS basl g nda hangi etiket ile gidilecegi gibi bilgiler belirtilir. Statik yntem agda meydana gelen degisikliklere dinamik olarak adapte olunmas n zorlast r r ve ynetimi glestirir. Ag bydke statik yerine, dinamik isaretlesme protokolleri kullan m zorunlu hale gelmektedir. Sz konusu omurga tasar m oldugu iin dinamik isaretlesme protokol tercih edilmelidir. Dinamik isaretlesme protokolleri etiket bilgisi dag t m n ve ynetimini kolaylast r r. MPLS Trafik Mhendisligi blmnde isaretlesme protokolleri seenekleri ele al nacakt r. Bu blmde daha genel
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR olarak dinamik etiket dag t m protokollerinin etiket bilgisi dag t m iin kulland klar yntem iki temel yntem ve rnek olarak LDP ele al nacakt r. LDP (Label Distribution Protocol) MPLS omurgas nda LSR olarak isimlendirilen etiket anahtarlay c ynlendiricilerin MPLS paketlerinin ynlendirilmesinden sorumlu oldugu anlat lm st . Omurga zerinde bu en temel islemi gereklestirmek iin ynlendiricilerin tutarl bir etiket veri taban olusturmas ve iki ynlendiricinin etiket anlamlar konusunda anlasmalar gerekmektedir. Bu islem Etiket Dag t m Protokol (LDP) arac l g yla gereklestirilir. LDP [25] dinamik bir etiket dag t m protokoldr. Ynlendiriciler aras nda LSPler dinamik olarak kurulurlar, LDP prokol bu LSPler zerinden tas nacak MPLS paketlerinin hangi etiketlerle gnderilecegini belirler ve kars daki ynlendiriciyi bu etiketler hakk nda bilgilendirir. LDP al st ran ynlendiriciler etiket degisimi yapmadan nce oturum kurmal d rlar. LDP oturum kurmak, etiket degisimi yapmak ve etiket ver taban n gncel tutmak iin toplam drt esit mesaj kullan r. Bu mesajlar: Kesif (Discovery) Mesaj : Bir LSRnin varl g n duyurmak ve varl g n devam ettirmek iin kullan l rlar. Oturum (Session) Mesaj : LDP komsuluklar n kurmak devam ettirmek ve sonland rmak iin kullan l rlar. Duyuru (Advertisement) Mesaj : FECler iin etiket eslestirmeleri olusturmak, degistirmek ve silmek iin kullan l rlar. Notification (Uyar ) Mesaj : Tavsiye bilgisi saglamak ve hata mesaj retmek iin kullan l rlar. Bir LSR, LSP kurulumu iin bag ms z (independent) veya s ral (ordered) sekilde al sabilirler. Bu al sma yntemlerine gre etiket eslestirme metodlar degisir. Bag ms z etiket dag t m ynteminde de iki yntem tan mlanabilir. eslestirmelerini DOD (Downstream aga On Demand) ynteminde gelmeden bir LSR kendisinden istenen etiket istenilen dogru olan LSRden kendisi olusturup gnderebilir. DOU
(Downstream Unsolicited) ynteminde ise LSR bir FEC iin etiket eslestiresi haz r hale geldigi anda kendisine bir talep gelmedigi durumda da bunu komsusuna syler. Her iki yntemde de alt ak m ynnde etiket bilgisi al nmadan st ak m etiketleri anons edilebilir. S ral etiket dag t m ynteminde ise LSR sadece sonraki dgm bilgisi belli olan ve etiket eslestirilmesi yap lm s olan FEC adresleri ile etiket dag t m baslatabilir. Etiket eslestirilmesi yap lmam s olan diger btn FECler iin etiket dag t m baslat labilmesi iin alt ak m LSRsinden etiket eslestirilmeleri al nmal d r, aksi takdirde bu FECler iin etiket eslestirmeleri yap lmaz ve st ak m LSRlere bu bilgi sylenmez. S ral kontrol metodunda iki u LSR aras nda ilgili mesajlar gnderilip islenmeden ve LSPnin bir dngye girmediginden emin olunmadan veri LSP zerinden gnderilmez. LDP kullan larak etiket dag t m yap lmadan nce iki LSR aras nda aras nda oturum a lmal d r. LDP kesif mesajlar iin UDP 646, oturum kurulmas iin 646 numaral TCP portunu kullan r. RSVP Resource Reservation Protocol (Kaynak Ay rma Protokol) ynlendiriciler aras trafik aktar m nda kullan lmak zere patika zerindeki btn ynlendiricilerde gerekli servis kalitesini saglamak ve istenen kaynaklar ay rmak iin kullan lan prosedrleri tan mlayan bir ag isaretlesme protokoldr. [26] RSVP, etiket anahtarlamal patikalar kurmak iin iki mesaj kullan r. PATH Mesaj : Patika boyunca her ynlendiricide durum bilgisini saklamak amac yla kullan l r. RSVP al st ran her ynlendirici patikaya dogru PATH mesaj gnderir. PATH mesaj en az ndan bir nceki ynlendiricinin IP adresini ierir. Bu IP adresi diger RSVP mesaj olan RESV mesaj n noktadan noktaya ters ynde gndermek iin kullan l r. nceki ynlendiricinin IP adresinin yan nda PATH mesaj gndericinin Trafik zelligi (Traffic Specification; Tspec) ve istege bagl Adspec nesnelerini ierir. Tspec kaynaktaki ynlendiricinin en fazla veri h z , ortalama veri h z , zirve veri h z , en fazla ve en az paket boyutlar gibi trafik zelliklerini belirtir. stege bagl Adspec nesnesi ise patika boyunca belirli servis kalitesi hizmetlerini var olup olmad g , patika boyunca en fazla bant genisligi, en az gecikme ve patikan n en fazla iletim byklg (MTU) gibi bilgiler ile patika zerindeki ynlendiriciler taraf ndan gncellenir. Kaynaklar PATH mesaj alan ynlendiriciler RESV mesaj ile cevap verinceye kadar ayr lmaz. PATH mesajlar omurgaya giris noktas ndan k s noktas na kadar etiket eslestirmelerini isaretlesmek ve LSP
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR kurmak iin kullan l rlar. Patika zerindeki ynlendiricilerin etiket eslestirmelerini bir st ynlendiriciye gndermelerini saglarlar RESV Mesaj : PATH mesaj n alan ynlendirciler, PATH mesaj n n tersi ynnde RESV mesajlar ile isteklere cevap verirler. RESV mesaj patika zerindeki ynlendiriclerde gerekli kaynak ayr m n saglar. RESV mesajlar kaynak ayr ld ktan sonra PATH mesaj n gnderen ynlendiriciye gnderilir ve patika zerindeki ilk ynlendiricinin yap land r lmas uygun trafik parametreleri ile saglan r. PATH ve RESV mesajlar periodik olarak patika zerindeki ynendiriciler aras nda gnderilmeye devam ederler. Sekil 4.1.3.3.i
Sekil 4.1.3.3.i: PATH ve RESV mesajlar n n gnderimi RSVP isaretlesme modeli DOD (Downstream On Demand) etiket dag t m metodunu kullan r. Belirli bir LSP iin etiket eslestirme istegi omurgaya giristeki LSR taraf ndan PATH mesaj ile belirtilir. Bu ama iin PATH mesaj LABEL_REQUEST nesnesi ile birlikte kullan l r. [27] Alt ak m ynlendiricisinde etiketler tahsis edilir ve st ak m ynlendiricisine RESV mesaj ile duyrulur. Bu ama iin RESV mesaj LABEL nesnesi ile genisletilmistir. RSVPnin temel al sma esas bu sekildedir. 4.1.3.4 MPLSte Servis Kalitesi (MPLS ve QoS) IP best-effort yani en iyi aba ilkesine dayal olarak al s r. Buna gre ag zerinde bir s k sma meydana geldigi anda meydana gelen paket kay plar trafik tipinden bag ms zd r. Servis saglay c lar farkl trafik tiplerine farkl ncelikler vermek, dolay s yla servis kalitesini saglamak amac yla servis kalitesi uygulamalar kullan rlar. Servis kalitesi uygulamalar nda iki tip yaklas m vard r. Bunlar IntServ ve DiffServ olarak adland r lan modellerdir. IntServ: IntServ, servis kalitesi saglanmas nda gerek-zamanl uygulamalara hizmet vermek ve farkl trafik s n flar aras nda bant genisligi dag t m n kontrol etmek iin tan mlanm st r. Buna gre IntServ mimarisinde Garantili Servis ve Kontroll Yk Servisi isimli servis tipleri bulunmaktad r. IntServ bu servisleri saglamak amac yla bir ok parametreyi RSVP isaretlesmek durumundad r. kurulurken gerekli Bu parametreleri yaparak isaretlesmek amac yla RSVP kullan l r. patikalar isaretlesmeyi
parametrelerin ynlendiriciler zerinde yklenmesi islemini gereklestirir. RSVP kullan ld g ndan dolay patika zerindeki her ynlendiricide elle yap land rma saglanmal d r. Bu ise IntServ modelini bant genisliginin kesin bir sekilde saglanmas avantaj na kars l k olarak, leklenebilirlik konusunda dezavantajl konuma dsren bir zelliktir. DiffServ (Differentiated Services; Farkl last r lm s Servisler): DiifServ servis kalitesi ve
uygulamas nda IntServ ve RSVP uygulamalar n n zorluguna alternatif olarak daha kullan m
uygulamas kolay bir model olarak kars m z kmaktad r. DiffServ modelinin amac kullan c lar n performans itiyalar n kars lamakt r. DiffServ modeli servis saglay c lar n farkl msteriler iin farkl servis s n flar sunmas na imkan verir. DiffServ mimarisi isaretleme iin IPv4 paketlerindeki servis s n f sekizlisini, IPv6 paketinde ise trafik s n f sekizlisini kullan r. DiffServ farkl zelliklerdeki trafigi isaretleyerek farkl s n flara atar ve bu s n flar her ynlendiricide dgm davran s (Per Hop Behaviour; PHB) al rlar. DiffServ mimarisi ynlendiricilerde PHBlerin tan mlanmas ve atanmas , paket s n fland rmas ve trafik durumuna gre kosulland rmalar ieren islemler toplulugudur. PHBler trafige omurga giris noktas nda daha nceden belirlenmis olan politikaya kriterlerine uygun olarak atan r. Mevcut uygulanan iki tip PHB, Expedited Forwarding (EF) ve Assured Forwarding (AF) olarak adland r l r. EFnin tek bir kodu vard r (101110) ve toplamda en yksek servis kalitesini saglar. AFde ise esit paket dsrme nceligi ve her paket dsrme nceligine ait drt
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR esit s n f bulunmaktad r.
Sekil 4.1.3.4.i: DSCP sekizlisi DiifServ sahas , birbirinin dilinden anlayan ve ayn servis kalitesi servislerini tan mlamak iin kullan lan ynlendiricilerden olusan aland r. DiffServ bu saha iinde tan mlan r ve kullan l r. DiffServ aglar nda bir pakete nas l davran lacag na gelen IP paketinde isaretlenmis olan DSCP (DiffServ Code Point) degerine gre karar verilir. Ayn DSCP degerine sahip olan paketler toplulugu davran s toplamlar n (BA) olustururlar. DiffServ modeli IntServ modeline gre daha leklenebilir bir modedir. Ak slar n s n fland r lmas , politikalar n uygulanmas ve isaretleme gibi servis kalitesi islevleri DiffServ sahas s n r ynlendiriciler taraf ndan gereklestirilir. S n r ynlendiricilerin d s nda kalan ynlendiriciler sadece DSCP degerine gre ynlendirme isinden sorumludurlar. IntServ modelinde en kk servis kalitesi uygulanan birim ak s (flow) iken, DiffServ modelinden en kk birim s n ft r (class) MPLS ve QoS MPLS aglar nda omurgaya giren bir paket, giris noktas ndaki ynlendirici taraf ndan bir FECe atan r ve bu islem sadece omurgaya giris s ras nda ve bir kere yap l r. Diger ynlendiriciler sadece kendilerine gelen bu pakete etiket takas islemi uygulayarak bir sonraki ynlendiriciye aktar rlar. DiffServ ile MPLS bu noktada benzerlik gstermektedir. DSCP degerleri DiffServ sahas na giriste atan r ve DiffServ dahas terkedilinceye kadar bu alanla ilgili islem yap lmaz. RFC 3270, MPLS aglar nda DiffServ kullan m ile ilgili zm sunmaktad r. Bu zm MPLS aglar nda davran s toplamlar ile LSPler aras nda en iyi DiffServ eslestirmesinin saglamas na imkan vermektedir.
Sekil 4.1.3.4.ii: MPLS paket yap s ve EXP alan IP paketi MPLS omurgas nda tas nmak zere LERe geldiginde LER, IP paketindeki TOS alan na bakar ve DSCP degerini grenir, buna gre uygun bir LSPye atan r. MPLS DiffServ trafigini LSPlere atayabilmek iin iki yntem bulunur. Bunlar ELSP ve L-LSP olarak adland r l rlar. Eger ag en fazla sekiz esit dgm davran s (PHB) destekleyecek ise nas l davran lacag n belirtmek iin EXP bitleri yeterli olacakt r. LSRler EXP degerlerini PHBye eslestirirler ve bu eslestirmeye gre DSCP bitlerine gre dsrme nceligi ve zamanlama nceligi PHB davran slar gereklestirilmis olur. Bu yntem E-LSP olarak adland r l r. Ancak sekil 4.1.3.4.iden de grlebilecegi gibi DSCP davran s toplamlar n (BA) tan mlamak iin alt bit kullanabilir ve altm s drt esit s n flama saglanabilir. Bu durumda E-LSP yntemi DSCP bitlerinde tan mlanabilen btn davran s toplamlar n n MPLS paketlerine aktar m iin yeterli olmayacakt r.
Sekil 4.1.3.4.iii: E-LSP yntemi
L-LSP ynteminde etiket, FEC hedefini ve zamanlama nceligini belirtmek iin kullan l r. Exp alan ise sadece dsrme nceligini tan mlamak iin kullan l r [28]. Bundan dolay bir L-LSP yaln z bir tane s ral toplam tas yabilir. L-LSP ynteminde tek bir FEC+BA kombinasyonu iin bir LSP kullan l r. Bu nedenle omurgada etiket kullan m daha fazlad r ancak bu yntemle daha fazla davran s toplam olusturularak daha ayr nt l servis kalitesi tan mlamalar yap land r labilir.
Sekil 4.1.3.4.iv: L-LSP yntemi 4.1.3.5 MPLS Trafik Mhendisligi IP aglar omurgalar nda trafigin en k sa yoldan gidilmesi gereken aga tas n p trafigin omurgadan kar lmas esast r. Bu yntem daha nce de belirtildigi gibi en iyi aba (best effort) olarak adland r l r. Ancak en iyi yntem bu degildir. Trafigin en k sa yoldan tas nmas , belirlenen en k sa yol yogun sekilde kullan ld g nda bant genisligi dolsa dahi yeni trafik ak slar n n yine ayn patikay takip ederek gtrlmeye al s lmas n engellemez. Bu durumda yol zerinde s k sma ve dolay s yla paket kay plar ka n lmazd r. MPLS teknolojisi Trafik Mhendisligi (Traffic Engineering) kavram yla bu sorunu zmeyi amalar. MPLS teknolojisinde IP paketleri omurgaya girdiklerinde ulast r lmak istenen aga gre MPLS etiketleri ile damgalan rlar ve omurga zerinde tas n rken bu etiketlerdeki bilgilere gre ynlendirilirler. Bu paketlerin istenilen yoldan tas nabilmesi iin MPLSe avantaj saglar nk MPLS dahili ynlendirme protokolnden grenilerek gereklestirilen LDP ile olusturulan etiket iliskilendirme isleminden daha fazlas n yaparak ilgili trafigin tas nmas iin trafik mhendisligini kullan r. Trafik mhendisligi bant genisliginin daha etkin kullan m , ncelikli hatta meydana gelen problemde yedek yolun kontroll sekilde istenildigi yerden kurulmas gibi avantajlar iermektedir. Trafik mhendisligi iin iki ayr protokol kullan labilir. Bunlar CR-LDP (Constraintbased Routed Label Distribution Protocol) ve RSVP-TEdir (Resource Reservation Protocol Traffic Engineering). RSVP bir nceki blmde ele al nm st . RFC 3209, RSVP protokolne baz eklemeler yaparak onu trafik mhendisiligine uygun hale getirir. RSVP, nternette Entegre Servisler (Integrated Services) servis kalitesi uygulamalar iin icat edilmis bir protokoldr. Bu nedenle MPLSte trafik mhendisligi uygulamalar iin etiket anahtarlamal patikalar ile kurmak her d s nda bir trafik mhendisligi iin daha gerektigi gelismis zellikleri belirtilen yollar iermemektedir. RFC 3209da ierilen eklemelerle RSVP, trafik mhendisligi iin daha uygun zellikler bar nd rmaktad r. RSVP-TE ad m n nereden gemesi tan mlanabilmektedir. CR-LDP CR-LDP, LDPye baz yeni eklemeler ierir. LSPlerin gerekli k s tlamalarla kurulmas , diger bir deyisle kurulurken istenen kaynak ayr mlar ile kurulmas n saglar [29]. LDPde oldugu gibi TCP oturumlar kullan r. sleyisi su sekilde zetlenebilir. Omurga giris noktas nda bulunan A ynlendiricisi otorum iin gerekli olan parametreleri gznnde bulundurarak kurulmas gereken patikan n B ynlendiricisi zerinden gemesi gerektigine karar verir ve B ynlendiricisine B,C ve D ynlendiricilerini ieren yolu ve kurulmas gereken yolun parametrelerini ieren bir LABEL_REQUEST mesaj gnderir. A ynlendiricisi bu mesaj gnderirken yol iin gerekli kaynaklar ay r r. B ynlendiricisi LABEL_REQUEST mesaj n al r ve bu LSP iin kendisinin son nokta olmad g na karar verir mesaj n ieriginde bulunan B ynlendiricisine LABEL_REQUEST mesaj nda bulunan yol bilgisini C ve Dyi ierecek sekilde degistirerek iletir. ve bunu yaparken gerekli kaynak ayr m n yapar. LABEL_REQUEST mesaj n alan C ynlendiricisi ayn sekilde kendisinin son nokta olmad g na karar vererek mesaj bir sonraki ynlendirici olan D ynlendiricisine LABEL_REQUEST mesaj ndaki gerekli degisiklikleri yaparak ynlendirir.
Sekil 4.1.3.5.i: CR-LDP isaretlesmesi D ynlendiricisi bu LSP iin k s noktas olduguna karar vererek gerekli kaynak ayr m n yapar ve bu LSP iin etiket atar. Son seklini alm s olan kaynaklar n bilgisini ieren LABEL_MAPPING mesaj ile bu yola atad g etiket bilgisini C ynlendiricisine gnderir. C ynlendiricisi de bu yol iin gerekli etiket atad ktan ve bu yol iin kendisinin gnderdigi LABEL_REQUEST mesaj ile kars last rd ktan sonra mesaj gncelleyerek kendi atad g etiket ile B ynlendiricisine LABEL_MAPPING mesaj gnderir. B ynlendiricisi de ayn sekilde davrand ktan sonra A ynlendiricisine LABEL_MAPPING mesaj n ynlendirir. A ynlendiricisi LABEL_MAPPING mesaj n al r anca kendisi bu LSP iin baslang noktas oldugu iin etiket atamas yapmaz LSP kurulumu tamamlan r. B, C ve D ynlendiricileri kendilerine gnderilen istekteki trafik parametlerine uygun cevap veremiyorlarsa en uygun kaynag eger LABEL_REQUEST mesaj nda belirtilen parametler mzakere edilebilir parametrelerse degistirip en uygun kaynak atamas n atarlar. Yoksa LSP kurulumu yap lamaz. CR-LDP, RSVP ile kars last r ld g nda TCP oturumlar kurarak LSP kurulumu yapt g iin daha gvenlidir. RSVP, IP kullan r ve baglant s z sekilde al s r. RSVPnin baglant s z olmas trafik s k s kl klar nda zaman as m nedeniyle mesajlar n degis tokus yap lamad g durumlarda gecikmeye sebep olur. Ayr ca RSVPnin periyodik olarak canl tutma (keep-alive) mesajlar gnderiyor olmas leklenebirligini s n rlamaktad r. CR-LDP ise bu konuda TCP oturumlar na gvenir. Bu s ralad klar m za gre byk omurgalarda trafik mhendisligi isaretlesmesi iin CR-LDP daha uygundur. 4.2 MPLS Omurga Tasar m Bu blme kadar servis saglay c lar n omurgalar n n temel yap s , omurgada hangi teknolojilerin kullan labilecegi konular zerinde duruldu. Bu blmde daha nce bahsedilenler s g nda rnek bir omurgan n nas l tasarlanabilecegi konusu tart s lacakt r. 4.2.1 Tasar m Omurga tasar m nda tas nacak ve fiziksel trafik miktar na gre uygun tehizat ve donan m m olarak burada yap ld g
bahsedecegimiz zellikleri destekler sekilde sagland g , iletim sebekesinin gerekli alt yap y ve ilgili bant genisliklerini saglad g varsay lacakt r. 4.2.2 Tasar m nerileri 4.2.2.1 Fiziksel Yap Otonom sistemden k s iin ekirdekte bulunan ynlendiriciler veya bunlara dogrudan baglanacak ve sadece bu isi yapmak iin kullan lacak ynlendiriciler kullan lmal d r. topolojinin blm 2.1de anlat lanlara uygun
Sekil 4.2.2.1.i: 65501 Otonom sisteminin diger otonom sistemlerle baglant s
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR Servis saglay c omurgalar nda hiyerarsik yap dsnldgnde msterilerin sonland r lacag
ynlendiriciler erisim katman nda bulunur. Gnmz teknolojisinde erisim katman nda bant genisliklerini de ele al rsak u noktalardaki ynlendiricilerde rnek vermek gerekirse ADSL aboneleri veya Metro Ethernet teknolojisi sunulan msteriler sonland r lmaktad r. ADSL msterilerinin sonland r lacag ynlendiriciler zellesmis BRAS olarak an lan (Broadband Remote Access Server: Genisbant Uzak Erisim Sunucular ) ynlendiricilerdir. Temel islevi msteri sonland rmak ve msteri trafigini omurgaya dahil etmektir. Bunun d s nda omurgada bulunan ve BRAS bagl olmayan u noktalardaki ynlendiricilerde nternet erisimi iin veya noktadan noktaya erisim iin msteri sonland rmas yap lacakt r. 4.2.2.2 Kullan lacak Protokoller Dahili ynlendirme protokol olarak standart bir dahili ynlendirme protokol kullan lacakt r. Gnmzde en ok kullan lan ve leklenebilirlik konusunda servis saglay c omurgas na uygun olarak OSPF protokol dsnlebilir. Msteri sonland r lacak u noktalarda NSSA veya STUB OSPF blgeleri, omurgada daha kk alanlar ieren ynlendirme bilgilerinin dolasmas n engeller ve gerekli baglant durum bilgisi anons paketleri trafik yk zaten fazla olacak olan ve islemci ve bellegin en verimli sekilde kullan lmas gerektigi omurga ynlendiricilerde ykn azalt lmas na imkan tan r.
Sekil 4.2.2.2.i: Genisbant erisim sunucular n n kullan m Tasar m m zda harici ynlendirme protokol olarak BGP kullan lacakt r. Burada nemli nokta, BGPden grenilen yol bilgilerinin dahili ynlendirme protokol olan OSPFe dag t lmamas olacakt r. Omurgada bulunan ynlendiriciler BPG al sacaklar, ancak ekirdek blgesinde yer alan ynlendiriciler BGP al smayacaklard r. Omurgadaki ynlendiricilerin yol bilgilerini almalar iin nternet k s ynlendiricileri sunucu rota yans t c lar olarak kullan lacak, omurgadaki diger ynlendiriciler istemci rota yans t c lar olarak grev yapacaklard r. Buna gre istemci rota yans t c lar , sunucu rota yans t c lardan btn BGP anonslar n alacaklard r. Omurgada OSPF kullan ld g ve sadece omurgadaki yol bilgileri OSPF ile dag t ld g ndan dolay , nternete kacak herhangi bir abone BGPden al nan yol bilgilerini kullanacak r. Sekil 4.2.2.2.iide rota yans t c sunucular ile istemcileri aras ndaki mant ksal yap s gsterilmektedir. BGP oturumlar TCP ile kuruldugundan dolay IBGP oturumu kuracak olan iki ynlendirici birbirine dogrudan bagl olmak zorunda degildir.
Sekil 4.2.2.2.ii: Yans t c sunucular ile istemcileri aras ndaki IBGP oturumlar Omurgada kullan lacak olan bir diger protokol LDPdir (Label Distribution Protokol). LDP, OSPFten ald g
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR yol bilgisine gre, gidilecek hedef aglara etiket atar. Bir ynlendiriciden bir aga erismek iin
ynlendiriciden k s arayz bellidir. Bu arayzden kacak MPLS paketinin hangi etiket bilgisi ile kacag na LDP karar verir. Omurgada ekirdekteki ynlendiricilerin BGP protokol al st rmayacaklar belirtilmisti. Burada LDPden faydalan lacakt r. RFC 3906da ayr nt lar verilen bu ynteme gre, u noktalarda zerinde abone sonland r lan ynlendiriciler, eger BGPden grenilen bir yol iin gidilecek ynlendirici LDP ile de erisilebilir durumda ise, trafik LDP ile olusturulmus olan LSPler zerinden tas n r. Bylece ekirdekteki ynlendiriciler BGP al st rm yor ve dolay s yla ynlendirme tablolar nda gidilecek adres olmasa dahi, BGP paketlerini gitmeleri gereken yere MPLS paketleri olarak ynlendireceklerdir. 4.2.3 Tasar m nerisi Tezin ana motivasyonunu olusturan bu blmde ayr nt lara gemeden nce LDPnin gvenilirligi tart s lacak ve FRR (Fast Reroute; H zl Yeniden Ynlendirme) mekanizmas ndan bahsedilecektir. LDP, dinamik bir etiket dag t m protokol oldugundan dolay , servis saglay c omurgalar nda RSVPye tercih edilmektedir. LDP protokol al st ran LSRler, TCP kurarak gvenli oturum kurarlar ve protokol mesajlar n bu oturum zerinden gereklestirirler. LDP al st ran ynlendirici bir aga ait ynlendirme bilgisi dahili ynlendirme protokolnden gelmiyorsa art k bu aga erisimi olmad g n dsnr ve TCP oturumu kurdugu LDP esine LABEL RELEASE mesaj gnderir. LABEL RELEASE mesaj Bu etikete sahip hedef aga gitmek iin art k beni kullanma anlam na gelir. LABEL RELEASE mesaj n gnderen ynlendirici, gvenli olan TCP oturumu zerinden mesajlast g LDP esinden mesaj n al nm s oldugu bilgisinin kendisine ulasmas n beklemez. LDPnin al sma prensibi ile ilgili bahsedilmesi gereken diger nemli bir nokta da iki LDP esi aras ndaki TCP oturumu kesildigi anda LSPnin an nda dsrlmesidir. Byle bir durumda LSP kapat l r ve bu LSP iin kullan lan etiketler ve kaynaklar serbest b rak l r. [30]
Sekil 4.2.3.i: TCP oturumu ile B ve C baglant n n ayn anda dstg senaryo rnek olarak sekil 4.2.3.ide verilen senaryoda B ynlendiricisi LDP esi olan A ynlendiricisine dogru LABEL RELEASE mesaj gndererek 10.10.10.10/32 FECine gitmek iin kendisinin kullan lmamas gerektigi bilgisini gnderir. Ayn s rada A ve B ynlendiricileri aras ndaki TCP oturumunun farkl sebeplerden dstgn varsayarsak B ynlendiricisnin gnderdigi LABEL RELEASE mesaj A ynlendiricisine ulasmayacakt r ve A ynlendiricisi bu FECe ulasmak iin kulland g etiketleri kullanmaya devam edecektir. Buna gre A ynlendiricisinden 10.10.10.10/32 FECine yollanmas gereken MPLS paketleri ayn arayzden gnderilmeye devam edecektir ve paket kayb olusacakt r. Byle bir hatay olustuktan sonra dzeltecek mekanizma LDPde bulunmamaktad r. Ayn sekilde operatr hatalar , donan m hatalar gibi sebepler, yaz l mda meydana gelebilecek hatalar nedeniyle MPLS etiketlerinin gncellenmemesi gibi hatalar yanl s etiket eslestirmesi kullan m na sebep olabilir. Burada bahsedilecek ve nerilen tasar mda kullan lacak MPLSin sundugu nemli bir mekanizma H zl Yeniden Ynlendirme (FRR: Fast-Reroute) mekanizmas d r. FRR mekanizmas LSPlerin yedekli olarak kurulmas na imkan tan r. Buna gre FRR ile korunmus bir LSPde, herhangi bir sebepten dolay dsme ihtimaline kars yedek patikalar nceden belirlenerek alternatif tneller kurulur ve etiketlenir. Bu etiketler omurgada baska bir yerde kullan lamaz nk tnel aktif hale gelince bu etiketle ynlendirme yapcakt r. Birincil LSP dserse FRR ile olusturulmus yedek LSP kullan l r. FRR 50msnin alt nda trafigin tekrar ynlendirilmesini hedef al r. LSPnin korunmas iki yntemle yap labilir; birebir yedek (one-to-one backup) ve kolaylast r lan yedekleme (facility backup) yntemleri iki alternatiftir. one-to-one backup ynteminde her LSP iin yedek patika belirlenir. Kolaylast r lan yedekleme ynteminde ise muhtemel problem noktas ndan geen LSP demeti korunur.
Sekil 4.2.3.ii: Birebir yedekleme yntemi
Sekil 4.2.3.iii: Kolaylast r lan yedekleme yntemi Sekil 4.2.3.iide tek bir LSP yedeklenmis ve muhtemel problem noktalar iin yedek tneller ayr lm st r. Daha fazla LSP tan mlanm s olsayd , onlar iin de ayn sekilde yedek tneller ayr ca belirlenip koruma saglanacakt . Sekil 4.2.3.iiide ise B, C ve D noktalar ndan geen ayr tnel iin, B ve C aras ndaki hatta veya C noktas nda meydana gelmesi muhtemel hat problemi iin, B ynlendiricisi G ve D ynlendiricilerinden geen koruma tneli haz rlam st r. Kolaylast r lm s yedekleme yntemi ayn anda birden fazla LSPyi korudugu iin daha az etiket rezervasyonu gerektirir ve daha leklenebilir bir zmdr. Birebir yedekleme yntemi ise her bir LSPyi patika zerindeki ar za olusmas muhtemel btn hatlar iin koruma saglad g ndan daha gvenlidir. Sunulacak neride omurgan n tamam nda LDP kullan lacag ve sadece kritik noktalar iin FRR kullan lacag iin birebir koruma yntemi tercih edilecektir. FRR metodu RFC 4090da tan mlanm st r. FRRde kullan lan terimler sunlard r: PLR (Point of Local Repair: Yerel Koruma Noktas ): Korunmakta olan tnelin dstg durumda problemin meydana geldigi ve kullan lacak yedek patikan n geri kalan blm iin kullan lacak tnelin baslang noktas . MP (Merge Point: Birlesme Noktas ): Olusturulan yedek tnelin, orjinal LSP ile birlestigi nokta. FRRnin birebir yedekleme yntemi ile al sma prensibi su sekildedir:
Sekil 4.2.3.iv: FRR al sma senaryosu A ynlendiricisinde baslayarak s ras yla B ve C ynlendiricilerinden geerek E ynlendiricisinde sonlanan patika kurulmus olsun. Birebir yedekleme yntemine gre B ve C ile, C ve E aras ndaki hatt n dsme ihtimali gz nnde bulundurularak yedek tneller daha nce belirlenmistir. C ve E aras ndaki hat dstg anda LSP, Cden sonra D ynlendiricisi zerinden Eye ulasacakt r. Ancak bu grldg gibi takip edilebilecek en iyi yol degildir. Btn hatlar n metriginin 10 oldugu dsnlrse dahili ynlendirme protokolne gre A->B->D->E patikas daha k sa bir yoldur. Bu s rada FRRnin Eski Haline Alma (Revertive) mekanizmas al smaya baslar. Buna gre dahili ynlendirme protokolnden al nan bilgilere gre en k sa yol hesaplan r ve trafik yeni hesaplanan yol zerinden akmaya baslar. rnegimize gre yeni LSP bundan sonra A->B->D->E yolunu takip edecektir. Bu durumda B ynlendiricisi MP, C ynlendiricisi PLRdir
Sekil 4.2.3.v: Revertive mekanizmas ile LSPye son seklinin verilmesi 4.2.4 nerilen rnek Tasar m rnek olarak Trkiye geneline yay lm s olan bir servis saglay c n n MPLS teknolojisi kullanarak kurmak isteyecegi omurga verilecektir. Fiziksel ve mant ksal yap n n ayr nt lar n sekil 4.2.4i, sekil 4.2.4ii ve sekil 4.2.4iiide grlebilir. Tasar m n ad mlar ve yap n n isleyisi maddeler halinde verilmistir. Ankara ve stanbul ana merkezler olarak dsnlmektedir. Merkezlerdeki ynlendiriciler birbirlerine yerel agda 10Gbps h z nda ethernet ile bagl olacaklard r. Ankara ve stanbulda ikiser tane bulundurulacak ve Ankara ile stanbul aras ndaki baglant y saglayacak olan drt adet ynlendirici, ekirdek olarak tasarlanacakt r. Ankara ile stanbul aras nda STM-16 h z nda iki adet SONET hat yedekli olarak kullan lacakt r. Bu ynlendiriciler yksek paket isleme kapasitesine sahip olacakt r. Performans yksek tutmak ve muhtemel sorunlarda hata gidermeyi daha kolay hale getirmek iin bu ynlendiricilerde BGP al st r lmayacakt r. Sehirler aras akacak olan trafik ekirdekten geecektir. Ankara ve stanbula birer adet nternet k s n saglayacak olan ynlendirici, ekirdekte bulunan ynlendiricilere yedekli olarak baglanacakt r. Bu ynlendiricilerin zerinde de msteri sonland rmas yap lmayacakt r. nternet k s ynlendiricilerinden omurgaya dogru varsay lan yol anonsu yap lacakt r. Buna gre omurgada al san ynlendiricilerin BGP veya OSPF ynlendirme tablosunda bulunmayan adresler iin trafik nternet k s ynlendiricilerine gnderilecektir. Omurgada btn ynlendiricileri ierecek sekilde OSPF 0.0.0.0 blgesi kullan lacakt r. zerinde ADSL, G.SHDSL ve evirmeli baglant gibi uzaktan ok say da msteriyi ayn anda sonland racak olan ynlendiriciler, 0.0.0.0 blgesine dahil olduklar gibi, uzak erisim sunucular n n sonland r ld g arayzler farkl bir OSPF blgesine dahil olacaklard r.
Sekil 4.2.4.i: Fiziksel yap ve OSPF blgeleri nerilen tasar mda NSSA veya STUB olarak dsnlen 1.0.0.0-6.0.0.0 OSPF blgelerinde genisbant uzak erisim sunucular LERlere baglanm st r. Burada ama genisbant erisim sunucular n n islemci gcnden ve bellekten tasarruf etmelerini saglamaktad r. zerlerinde yap land r lan varsay lan yol bilgileri ile btn trafigi LERlere ynlendireceklerdir.
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR Omurgada BGP al sacak ve 65501 otonom sistem numaras olarak kullan lacakt r. Ankara ve stanbulda bulunan nternet k s ynlendiricileri s ras yla 65503 ve 65502 otonom sistemlerine bagl olacaklard r. Ankara ve stanbulda bulunan birer ynlendirici yedekli olarak rota yans t c sunucular olarak kullan lacaklard r. Bu iki ynlendirici birbirleri ile IBGP konusacaklard r. Ayn sekilde diger btn ynlendiricileri ierecek BGP blgeleri olusturulacak ve BGP blgelerindeki ynlendiriciler bu iki ynlendiricinin istemcileri olacaklard r.
Sekil 4.2.4.ii: Rota yans t c sunucu ve istemcileri mant ksal yap s Btn ynlendiricilerde etiket dag t m protokol olarak LDP al st r lacakt r. BGP rota yans t c lar ile komsuluk kurularak al nan BGP anonslar sayesinde BGP yollar btn ynlendiriciler taraf ndan bilinmektedir. ekirdekteki ynlendiriciler BGP al st rmayacaklard r. BGP anonslar ndan grenilen adreslere gitmek isteyen ynlendiricilerde bulunan trafik, bu adresler anons eden internek k s ynlendiricilerine gitmek iin RFC 3906ya gre LDP k sa yollar n kullanacakt r. Buna gre dinamik olarak olusturulmus olan LSPler zerinden nternet erisim ynlendiricilerine ulas lacakt r. ekirdekteki ynlendiriciler kendilerine gelen trafigi MPLS trafigi olarak grp gidilmek istenen nternet k s ynlendiricilerine trafigi geireceklerdir.
Sekil 4.2.4.iii: BGP yap s ve BGP komsuluklar LDPnin dezavantajlar ndan bir nceki blmde bahsetmistik. LDPnin dezavantajlar n n sebep oldugu etkilerden korunmak iin dsnlen yap OSPF blge s n r ynlendiricilerini iermektedir. OSPF s n r ynlendiricileri uzak erisim ynlendiricileri ile kendisine gelen trafigi tas r. Buna gre onbinlerce aboneyi ayn anda sonland rabilir ve ayn ayda onlarca gigabit trafik ynlendirir. zellikle IP Televizyon (IPTV), stek zerine Video Yay n (Video-on-Demand) gibi gerek zamanl oklu yay n trafigi tas n yorsa, Voice over IP gibi ses tas ma hizmetleri gereklestiriliyorsa bu kadar yksek miktarda trafigin kayb ciddi sorunlara yol aar. LDPnin dezavantajlar ndan kaynaklanabilecek olas problemlerin etkilerinden korunmak iin OSPF blgesi ile uzak erisim ynlendiricilerinin trafigini sonland ran ynlendiricilerin
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR trafiginin RSVP ile olusturulmus tneller ile tas nmas , bu tnellerin de Fast Reroute yntemi ile korunmas , olas problemlerde trafik kayb n en az seviyeye indirecektir. Buna gre tan mlanacak RSVP tnelleri OSPF alan s n r ynlendiricilerinden baslayacak ve ekirdek ynlendiricilerde son bulacakt r. Eger tas nmakta olan trafik noktadan noktaya erisim trafigi ise ekirdek ynlendiricilerin OSPF veri taban nda hedef aga ait bilgi bulunmaktad r ve ynlendirme tablosundan grenilen bilgiye gre trafik ynlendirilir. Eger trafik nternet trafigi ise, diger bir deyisle, BRAStan OSPF alan s n r ynlendiricisine gnderilmis olan trafigin hedefi BGP ile grenilmis bir ag ise, bu durumda ekirdekteki ynlendiriciler BGP al sm yor olsalar bile zerlerinde nternet k s ynlendiricileri zerinde yap land r lm s olan varsay lan yn bilgisine gre trafik nternet k s ynlendiricilerine gnderilecektir.
Sekil 4.2.4.iv: FRR ile korunan RSVP tneli ekirdekte sonlan r 5.SONU MPLS teknolojisinin poplerligi gnden gne artmaktad r. Kullan m artt ka farkl lasan ihtiyalara en iyi sekilde cevap veren MPLS teknolojisi, yeni nesil servislerin kullan m na da kolayl k saglamaktad r. MPLSin zerinde al s lan hali haz rda bir ok taslak al smas bulunmaktad r. Bu al smada MPLS al san omurgalar n handikaplar ndan biri olan etiket dag t m ve kontrol dzlemi ar zalar nda veya yksek miktarda trafik tas yan omurgalarda kaynak ay r rm bilgilerinin eskimesi gibi durumlarda ortaya kan servis kalitesinin dsmesi etiket dag t m n n gncellenememe problemlerine zm nerisi sunulmustur. nerilen zme gre RSVP tnelleri ile LDP ayn omurgada kullan lm st r. LDPnin dinamik bir etiket dag t m protokol olmas n n avantaj ile, kritik trafiklerde FRR mekanizmas ile korunan statik tnellerin garantili servis srekliligi saglamas avantaj beraber kullan larak melez bir yap kullan lmal d r. Buna gre NSSA veya STUB OSPF blgelerindeki trafigi ekirdege ynlendirecek RSVP tnelleri, OSPF veya LDP protokolnden kaynaklanacak olas problemlerden etkilenmeyecek ve trafigi ekirdek ynlendiricilere gndermeye devam edecektir. Omurgan n tamam n n RSVP tnelleri ile donat lmak istenmemesinin sebebi olas gelismelerde
leklenebilirlik s k nt s , FRR kullan ld g zaman etiket alan n n verimli kullan lamamas ve ynetimsel zorluklar getirmesidir. Gnmzde gerek MPLS, gerekse de LDP son seklini alm s ve btn dezavantajlar elenmis teknolojiler degildir. MPLS al sacak bir omurga tasarlan rken bilinen dezavantajlar gznnde bulundurularak yap lacak tasar m daha verimli al sacakt r. KAYNAKLAR 1. Tony Kenyon, High Perfomance Data Network Design Digital Press, 2002 s.92- 94. 2. Matthew G.Naugle, Network Protocols McGraw-Hill, 1999, s.5-8. 3. James F.Kurose, Computer Networking, Addison Wesley Longman Inc., s.321. 4. J. Hawkinson, Guidelines for creation, selection, and registration of an Autonomous System (AS), RFC 1930, Mart 1996. 5. J. Moy, OSPF Specification, RFC 1131, Ekim 1989. 6. Masato Noto, Hiroaki Sato, A method for the Shortest Path Search by Extended Dijkstra Algorithm, 07803-6583-6/00/$10.00, 2000 IEEE, sf.2316-2320.
MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR 7. J. Moy, OSPF Version 2, RFC 2178, Nisan 1998. 8. Uyless Black, IP Routing Protocols, Prentice Hall Subat 2000 s.7-12. 9. Matthew G.Naugle, Network Protocols McGraw-Hill, s.462. 10. Matthew G.Naugle, Network Protocols McGraw-Hill, sf. 463. 11. R. Rivest, The MD5 Message-Digest Algorithm, RFC 1321, Nisan 1992. 12. ISO/IEC 10589. Intermediate System to Intermediate System Intra-Domain Routing Exchange Protocol for use in Conjunction with the Protocol for Providing the Connectionless-mode Network Service (ISO 8473) Second Edition, Kas m 2002, 13. ISO 8473, Protocol for Providing the Connectionless-Mode Network Service, Second Edition, Kas m 1998. 14. ISO 8348, Informational Technology-Open Systems Interconnection- Network Service Definition, Third Edition Kas m 2002, s.3. 15. D. McPherson, V. Gill, BGP MULTI_EXIT_DISC (MED) Considerations RFC 4451, Mart 2006. 16. S. Hares, A. Retana, BGP-4 Implementation Report RFC 4276, Ocak 2006. 17. D. McPherson, K. Patel, Experience with the BGP-4 Protocol RFC 4277, Ocak 2006. 18. P. Marques, F. Dupont, Use of BGP-4 Multiprotocol Extensions for IPv6 Inter- Domain Routing RFC 2545, Mart 1999. 19. T. Bates, R. Chandra, E. Chen BGP Route Reflection - An Alternative to Full Mesh IBGP RFC 1966, Nisan 2000. 20. E. Rosen, A., Viswanathan, R. Callon. Multiprotocol Label Switching Architecture RFC 3031, Ocak 2001. 21. Arun Viswanathan, Nancy Feldman, Zheng Wang, Ross Callon, Evolution of Multiprotocol Label Switching, IEEE Communications Magazine, May s 1998, s.165-173. 22. Grenville Armitage, MPLS: The Magic Behind the Myths, IEEE Communications Magazine, Ocak 2000, s.124-131 23. E. Rosen, D. Tappan, G. Fedorkow, Y.Rekhter, D. Farinacci, T. Li, A. Conta, MPLS Label Stack Encoding, RFC 3032, Ocak 2001 24. McDysan, David. ATM & MPLS Theory & Application: Foundations of Multi- Service Networking. Blacklick, OH, USA: McGraw-Hill Professional, 2002. s.309. 25. L. Andersson, P. Doolan, N. Feldman, A. Fredette, B. Thomas, LDP Specification RFC 3060, Ocak 2001. 26. R. Braden, Ed., L. Zhang, S. Berson, S. Herzog, S. Jamin, Resource ReSerVation Protocol (RSVP) Version 1 Functional Specification RFC 2205, Eyll 1997. 27. D. Awduche, L. Berger, T. Li, V. Srinivasan, G. Swallow, "RSVP-TE: Extensions to RSVP for LSP Tunnels", RFC 3209, Aral k 2001. 28. Victoria Fineberg, Cheng Chen, XiPeng Xiao, "An End-to-End QoS Architecture with the MPLS-Based Core", IEEE, 2002, s.28-29. 29. Jong-Moon Chung, "Analysis of MPLS Traffic Engineering", Proc. 43rd IEEE Midwest Symp. on Circuits and Systems, Lansing MI, Agutos 2000, s.550-553. 30. A. Farrel, "Fault Tolerance for the Label Distribution Protocol (LDP)", RFC 3479, Subat 2003, s.4. Haz rlayan : Taner BASULAS Kategori: Geni band Teknolojileri WAN Yorum yapmak iin Giri Yap n ya da ye olun.

MPLS Omurga Tasarımı - Elektrik - gen.TR

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

MPLS Omurga Tasarımı - Elektrik - gen.TR

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.

MPLS Omurga Tasar m

Sista Minuten Flyg

www.TeamViewer.c Fjrrtkomst utan registrering. Testa det gratis nu!

www.delupe.se Jmfr de billigaste priserna spara upp till 50 % p vissa varor

www.tradera.com/p Servis frn 1 kr. Servis. Bjud nu!

MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR

Sekil 2.1.3.i: Omurgada hat yedekliligi

MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR

MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR

MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR

MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR esit s n f bulunmaktad r.

Sekil 4.1.3.4.iii: E-LSP yntemi

MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR

MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR

Sekil 4.2.2.1.i: 65501 Otonom sisteminin diger otonom sistemlerle baglant s

MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR

Sekil 4.2.3.ii: Birebir yedekleme yntemi

MPLS Omurga Tasarm | Elektrik.gen.TR

You might also like