Bab 2 - Organisasi Dan Pentadbiran

2001
Ensiklopedia Undang-undang dan Pentadbiran Perancangan Bandar dan Desa

BAB 2 : ORGANISASI DAN PENTADBIRAN

KANDUNGAN
2.0 PENGENALAN

2.1 STRUKTUR PENTADBIRAN KERAJAAN
MALAYSIA

2.1.1 STRUKTUR PENTADBIRAN KERAJAAN
PERSEKUTUAN
Kementerian Perumahan Dan Kerajaan Tempatan

NEGERI

TEMPATAN

2.1.4 PEMBAHAGIAN KUASA DAN PENYELARASAN
PERHUBUNGAN ANTARA KERAJAAN
PERSEKUTUAN, NEGERI DAN TEMPATAN

2.2 PERKHIDMATAN PERANCANGAN BANDAR DAN
DESA DI MALAYSIA
2.2.1 MAJLIS PERANCANG FIZIKAL NEGARA

2.2.2 JABATAN PERANCANGAN BANDAR DAN
DESA SEMENANJUNG MALAYSIA
2.2.3 JABATAN PERANCANGAN BANDAR DAN
DESA NEGERI
Perkhidmatan Perancangan Bandar Negeri Sarawak
Perkhidmatan Perancangan Bandar Dan Wilayah
Negeri Sabah
2.2.4 JABATAN/UNIT PERANCANGAN BANDAR
DI PIHAK BERKUASA TEMPATAN
Dewan Bandaraya Kuala Lumpur
Majlis Perbandaran Pulau Pinang
Majlis Bandaraya Shah Alam
2002
2.2.5 PERKHIDMATAN PERANCANGAN BANDAR
DI PIHAK BERKUASA TEMPATAN YANG
DIPERBADANKAN
Perbadanan Putrajaya
Perbadanan Labuan
Pihak Berkuasa Tempatan Pasir Gudang
2.2.6 PERKHIDMATAN PERANCANGAN BANDAR
DI AGENSI PEMBANGUNAN WILAYAH
Lembaga Pembangunan Wilayah
Skim Pembangunan Tanah
Pihak Berkuasa Pembangunan Wilayah
SENARAI JADUAL
Jadual 2.1 : Peringkat dan Bidang Kuasa Kerajaan di
Malaysia
Jadual 2.1.1 : Struktur Kerajaan Persekutuan
Jadual 2.1.3a : Bilangan dan Taraf Pihak Berkuasa Tempatan
di Malaysia
Jadual 2.1.3b : Kerajaan Tempatan Bertaraf Wilayah
Persekutuan
Jadual 2.2 : Sistem Perancangan dan Pelaksanaan di
Peringkat Kerajaan Persekutuan
Jadual 2.2.6 : Keluasan Kawasan Jajahan KESEDAR
SENARAI RAJAH
Rajah 2.1.1 : Struktur Pentadbiran Kerajaan di Peringkat
Persekutuan
Rajah 2.1.2a : Jentera Pentadbiran Kerajaan Negeri di
Semenanjung Malaysia
Rajah 2.1.2b : Struktur Organisasi Kementerian Kerajaan
Tempatan dan Perumahan Sabah
Rajah 2.1.2c : Struktur Organisasi Kementerian Perancangan
dan Pengurusan Sumber Sarawak
2003
Rajah 2.1.4a : Penyelarasan di Peringkat Pentadbiran
Persekutuan dan Negeri
Rajah 2.1.4b : Pembahagian Kuasa Antara Persekutuan dan
Negeri
Rajah 2.2.1 : Kedudukan MPFN dalam Organisasi
Pentadbiran Perancangan Bandar dan Desa
Rajah 2.2.2a : Struktur Organisasi Jabatan Perancangan
Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Rajah 2.2.2b : Fungsi Bahagian di Jabatan Perancangan
Bandar dan Desa Negeri (Contoh; Negeri
Selangor)
Rajah 2.2.3b : Struktur Organisasi Kementerian Perancangan
Rajah 2.2.3c : Fungsi Jabatan Tanah dan Survei Sarawak (Ibu
Pejabat)
Rajah 2.2.3d : Struktur Organisasi Jabatan Tanah dan Survei
Sarawak (Ibu Pejabat)
Rajah 2.2.3e : Struktur Organisasi Cawangan Perancangan
Bandar dan Desa (Ibu Pejabat), Jabatan Tanah
dan Survei, Sarawak
Rajah 2.2.3f : Fungsi Jabatan Tanah dan Survei Sarawak
(Pejabat Bahagian)
Rajah 2.2.3g : Struktur Organisasi Jabatan Perancangan
Bandar dan Wilayah, Sabah
Rajah 2.2.4 : Struktur Organisasi Dewan Bandaraya Kuala
Lumpur
Rajah 2.2.4a : Struktur Organisasi Jabatan Pelan Induk Dewan
Bandaraya Kuala Lumpur
Rajah 2.2.4b : Struktur Organisasi Jabatan Perancangan
Pembangunan Majlis Perbandaran Pulau Pinang
2004
Rajah 2.2.4c : Struktur Organisasi Majlis Bandaraya Shah Alam
Rajah 2.2.4d : Struktur Organisasi Jabatan Perancangan
Bandar di Majlis Bandaraya Shah Alam
Rajah 2.2.5 : Carta Organisasi Perbadanan Putrajaya
Bandar, Perbadanan Putrajaya
Rajah 2.2.5b : Struktur Organisasi Perbadanan Labuan
Rajah 2.2.5c : Struktur Organisasi PBT Pasir Gudang
Rajah 2.2.6 : Zon Pembangunan Iskandar Malaysia
2005
2.0 PENGENALAN
Struktur organisasi dan pentadbiran yang mantap memainkan
peranan penting bagi memastikan perancangan fzikal sentiasa
konsisten dan berdaya tahan.
Bab 2 ini menjelaskan kedudukan perancangan bandar dan
desa dalam struktur pentadbiran Kerajaan Malaysia dan
membincangkan perhubungan antara ketiga-tiga peringkat
kerajaan di Malaysia iaitu Kerajaan Persekutuan, Kerajaan
Negeri dan Kerajaan Tempatan. Bab ini juga mengenalpasti
jabatan-jabatan dan agensi-agensi yang bertanggungjawab
terhadap perancangan bandar dan desa dan turut juga
membincangkan peranan dan tanggungjawab badan-badan
dan jabatan-jabatan berkenaan dan struktur organisasi
masing-masing dalam perancangan bandar dan desa.
2.1 STRUKTUR PENTADBIRAN KERAJAAN MALAYSIA
Malaysia ialah sebuah negara persekutuan dan mempunyai satu
Perlembagaan Persekutuan yang merupakan undang-undang
tertinggi. Semua undang-undang dan kuasa pemerintahan
kerajaan tertakluk kepada Perlembagaan Persekutuan ini.
Terdapat tiga peringkat kerajaan di Malaysia iaitu Kerajaan
Persekutuan, Kerajaan Negeri dan Kerajaan Tempatan dan
ketiga-tiganya sentiasa bekerjasama antara satu sama lain.
Perlembagaan Persekutuan telah meletakkan perkara
perancangan bandar dan desa, kecuali di ibukota persekutuan,
di bawah Senarai Bersama. Ini bermakna kuasa menggubal
undang-undang mengenai perancangan bandar dan desa
dikongsi bersama di antara Kerajaan Persekutuan dan
Kerajaan Negeri. Dengan penggubalan Akta Perancangan
Bandar dan Desa 1976 (Akta 172), Kerajaan Persekutuan
kini mempunyai kuasa eksekutif ke atas perancangan bandar
dan desa. Ketiga-tiga peringkat kerajaan mempunyai kuasa
seperti yang termaktub dalam Perlembagaan Persekutuan dan
beberapa Akta Parlimen. Lihat Jadual 2.1.
2006
Peringkat Bidang Kuasa
Kerajaan Persekutuan
Bertanggungjawab dalam hal-hal luar
negara, keselamatan dalam negeri,
pertahanan, pelajaran dan kewangan.
Kerajaan Negeri
Bertanggungjawab berkenaan dengan hal-
hal agama dan tanah.
Kerajaan Tempatan
Bertanggungjawab untuk merancang,
menyelaras dan mengawal penggunaan
serta pemajuan tanah dan bangunan dalam
kawasan pihak berkuasa tempatan.
Jadual 2.1 : Peringkat dan Bidang Kuasa Kerajaan di
Malaysia
PERSEKUTUAN
Kerajaan Persekutuan terdiri daripada Sri Paduka Baginda
Yang di-Pertuan Agong, Majlis Raja-raja, Kabinet dan beberapa
Majlis sama ada yang ditubuhkan mengikut Perlembagaan
Persekutuan, mengikut peraturan pentadbiran Kerajaan
Persekutuan atau mengikut undang-undang yang diluluskan
oleh Parlimen. Selain daripada itu, struktur Kerajaan
Persekutuan juga merangkumi pelbagai suruhanjaya yang
dibentuk untuk memenuhi pelbagai keperluan dan fungsi.
Kerajaan Persekutuan juga telah menubuhkan Jabatan
Audit Negara bagi memastikan tahap akauntabiliti yang
berkesan. Jadual 2.1.1 dan Rajah 2.1.1. menjelaskan struktur
pentadbiran Kerajaan Persekutuan.
2007
Rajah 2.1.1 : Struktur Pentadbiran Kerajaan di Peringkat
Persekutuan

Suruhanjaya
Majlis
Tindakan
Negara
Majlis
Keselamatan
Negara
Jabatan / Agensi Perbadanan Awam
Jawatankuasa
Jemaah Menteri
JEMAAH MENTERI
Cawangan Negeri
YANG DI-PERTUAN AGONG
Cawangan Daerah
Kementerian
Majlis
Tindakan
Ekonomi
Negara
Jabatan Perdana Menteri

Petunjuk :
Badan-badan yang berkaitan dengan
Perancangan Bandar dan Desa
2008
Jadual 2.1.1 : Struktur Kerajaan Persekutuan
Sri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong
Yang di-Pertuan Agong mengikut Perkara 32(1) Perlembagaan Persekutuan
merupakan ketua negara.
Timbalan Yang di-Pertuan Agong
Timbalan Yang di-Pertuan Agong lazimnya dilantik daripada kalangan
Raja yang kedua dalam senarai pemilihan Yang di-Pertuan Agong. Beliau
akan memegang jawatan Yang di-Pertuan Agung selama lima tahun
apabila jawatan Yang di-Pertuan Agong dikosongkan.
Majlis Raja-Raja
Majlis Raja-Raja terdiri daripada semua raja dan Yang di-Pertua
Negeri (bagi negeri-negeri yang tidak mempunyai raja). Majlis tersebut
bertanggungjawab untuk memilih Yang di-Pertuan Agong.
Jemaah Menteri
Jemaah Menteri bertanggungjawab untuk melaksanakan pemerintahan
negara. Ia diketuai oleh Perdana Menteri dan menteri-menteri sebagai ahli.
Majlis-majlis
Terdapat tiga jenis majlis dalam Kerajaan Persekutuan iaitu:
Majlis yang diwujudkan oleh Perlembagaan Persekutuan terdiri
daripada Majlis Tanah Negara, Majlis Negara bagi Kerajaan Tempatan,
Majlis Kewangan Negara dan Majlis Angkatan Tentera.
Majlis yang ditubuhkan oleh kerajaan yang bertujuan untuk melicinkan
perjalanan jentera pentadbiran iaitu Majlis Pembangunan Negara,
Majlis Tindakan Ekonomi Negara dan Majlis Keselamatan Negara.
Majlis yang ditubuhkan oleh undang-undang yang diluluskan oleh
Parlimen seperti Majlis Perancang Fizikal Negara.
Suruhanjaya-Suruhanjaya
Perlembagaan Persekutuan telah membentuk dua jenis suruhanjaya iaitu
Suruhanjaya Pilihan Raya dan beberapa Suruhanjaya Perkhidmatan iaitu:
Suruhanjaya Perkhidmatan Kehakiman dan Undang-Undang
Suruhanjaya Perkhidmatan Awam
Suruhanjaya Pasukan Polis
Suruhanjaya Perkhidmatan Pelajaran
Juruaudit Negara
Juruaudit Negara dilantik di bawah Perkara 105 Perlembagaan
Persekutuan, bertanggungjawab mengaudit semua akaun agensi Kerajaan
Persekutuan dan Negeri.
2009
Pentadbiran Kerajaan Persekutuan diselia oleh Jemaah
Menteri dan setiap menteri penuh dalam Jemaah Menteri
memegang portfolio di mana satu kementerian ditubuhkan
untuk mentadbir portfolio tersebut. Sebanyak 28 kementerian
wujud dalam jentera pentadbiran Kerajaan Persekutuan
di Malaysia pada tahun 2007, manakala pada tahun 2008,
bilangan kementerian telah dikurangkan menjadi 27,
yang mana Kementerian Keselamatan Dalam Negeri telah
diserapkan ke Kementerian Hal Ehwal Dalam Negeri.
Kementerian-kementerian berkenaan ialah:
Jabatan Perdana Menteri;
Kementerian Kewangan;
Kementerian Pertahanan;
Kementerian Hal Ehwal Dalam Negeri;
Kementerian Perdagangan Antarabangsa dan Industri;
Kementerian Pelajaran;
Kementerian Luar Negeri;
Kementerian Perusahaan Perladangan dan Komoditi;
Kementerian Perpaduan, Kebudayaan, Kesenian dan Warisan;
Kementerian Pengajian Tinggi;
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani;
Kementerian Sains, Teknologi dan Inovasi;
Kementerian Pelancongan;
Kementerian Wilayah Persekutuan;
Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar;
Kementerian Pengangkutan;
Kementerian Pembangunan Wanita, Keluarga dan Masyarakat;
Kementerian Pembangunan Usahawan dan Koperasi;
Kementerian Kerja Raya;
Kementerian Tenaga, Air dan Komunikasi;
Kementerian Kesihatan;
Kementerian Penerangan;
Kementerian Sumber Manusia;
Kementerian Perdagangan Dalam Negeri dan Hal Ehwal Pengguna;
Kementerian Kemajuan Luar Bandar dan Wilayah;
Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan; dan
Kementerian Belia dan Sukan.
Kementerian Perumahan Dan Kerajaan Tempatan
Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan
(KPKT) merupakan salah satu kementerian dalam jentera
pentadbiran Kerajaan Malaysia. Menteri Perumahan dan
Kerajaan Tempatan bertanggungjawab kepada Parlimen
bagi perkhidmatan dan strategi perancangan bandar dan
2010
desa di negara ini. Dalam urusan hariannya, perundingan,
perbincangan dan kerjasama sentiasa diadakan di antara
Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan dengan
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa ke arah mencapai
matlamat organisasi dan perkhidmatan.
Matlamat utama KPKT ialah untuk menyediakan satu
persekitaran hidup yang sihat, selamat, sejahtera dan indah
dengan pertumbuhan sosio ekonomi bagi satu masyarakat
Malaysia yang maju dan berdisiplin. Bagi mencapai matlamat
tersebut, KPKT telah membentuk lima objektif utama iaitu:
Mewujud dan melaksanakan perancangan yang seragam
untuk seluruh negara dengan memperkukuhkan sistem
fzikal, sosial, ekonomi dan alam sekitar di kawasan
bandar serta luar bandar;
Menggalak, memaju dan membimbing pihak berkuasa
tempatan untuk menyediakan perkhidmatan
perbandaran yang bermutu tinggi, kemudahan-
kemudahan sosial, rekreasi serta peluang-peluang
ekonomi yang seimbang;
Memastikan pemajuan perumahan yang sempurna,
selesa dan seimbang serta lengkap dengan segala
kemudahan sosial dan rekreasi; dan
Memastikan keselamatan nyawa dan harta benda
melalui perkhidmatan pencegahan, pengawalan
kebakaran serta ancaman daripada bahan-bahan
membahaya, penyelamatan yang cekap dan berkesan
semasa kecemasan serta peningkatan pengetahuan
orang awam terhadap bahaya kebakaran dan
pencegahannya.
Mewujudkan pembangunan landskap, taman dan
rekreasi yang berkualiti secara menyeluruh di seluruh
negara bagi mencapai matlamat menjadikan Malaysia
negara taman.
2011
2.1.2 STRUKTUR PENTADBIRAN KERAJAAN NEGERI
Sebagai sebuah negara persekutuan, Malaysia ditadbir
oleh sebuah Kerajaan Persekutuan, 13 Kerajaan Negeri dan
1 Wilayah Persekutuan yang terdiri daripada 3 kawasan
pentadbiran meliputi Bandaraya Kuala Lumpur, Putrajaya
dan Labuan. Setiap Kerajaan Negeri mempunyai struktur dan
jentera pentadbirannya tersendiri.
Majlis Raja-Raja dan Yang di-Pertua Negeri merupakan
institusi penting dalam jentera pentadbiran negeri. Sembilan
buah negeri Melayu iaitu Johor, Kedah, Kelantan, Negeri
Sembilan, Pahang, Perak, Perlis, Selangor dan Terengganu
masing-masing mempunyai seorang raja yang mewarisi
institusi ini secara turun-temurun. Seseorang Raja atau
Yang di-Pertua Negeri bertindak mengikut nasihat Majlis
Mesyuarat Kerajaan Negeri atau seorang daripada ahlinya,
lazimnya Menteri Besar atau Ketua Menteri, yang bertindak
di bawah kuasa am majlis itu atau dengan kaedah lain seperti
yang diperuntukkan oleh Perlembagaan Persekutuan atau
Perlembagaan Negeri. Badan tersebut merupakan organisasi
pembentuk dasar tertinggi bagi peringkat negeri.
Raja dan Yang di-Pertua Negeri
Raja yang memerintah Negeri Johor, Kedah, Kelantan, Perak,
Pahang, Terengganu dan Selangor dikenali sebagai Sultan.
Di Negeri Perlis baginda dikenali sebagai Raja, manakala di
Negeri Sembilan baginda dikenali sebagai Yang di-Pertuan
Besar. Negeri Melaka, Pulau Pinang, Sabah dan Sarawak
tidak mempunyai raja tetapi mempunyai seorang Yang di-
Pertua Negeri yang dilantik oleh DYMM SPB Yang di-Pertuan
Agong.
Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri
Di Semenanjung Malaysia, kuasa eksekutif Raja atau Yang
di-Pertua Negeri akan dilaksanakan oleh Majlis Mesyuarat
Kerajaan Negeri. Di Sarawak pula badan tersebut dikenali
sebagai Majlis Tertinggi, manakala di Sabah ia dikenali
sebagai Kabinet.
Jabatan yang terdapat di peringkat negeri boleh dibahagikan
kepada dua jenis iaitu Jabatan Negeri dan Cawangan Jabatan-
jabatan Persekutuan.
2012
Jabatan Negeri dan Cawangan Jabatan - jabatan
Persekutuan
Jabatan-Jabatan Kerajaan di peringkat negeri terbahagi
kepada tiga jenis iaitu:
Jabatan negeri di bawah tanggungjawab Setiausaha
Kerajaan Negeri. Jabatan-jabatan negeri ini sepenuhnya
di bawah perkhidmatan negeri dan tertakluk kepada
arahan dan pengurusan kerajaan negeri. Jabatan-
jabatan ini antara lainnya ialah Pejabat Kewangan
dan Jabatan Agama. Di beberapa negeri tertentu
diwujudkan juga Pejabat Pelancongan Negeri, Pejabat
Landskap Negeri dan sebagainya di mana perlu dan
masing-masing kadangkala dikenali sebagai jabatan,
pejabat, unit atau urusetia.
Jabatan negeri di bawah pengurusan dan
tanggungjawab bersama Setiausaha Kerajaan Negeri
dan Ketua Perkhidmatan di peringkat persekutuan
menguruskan hal ehwal yang dimaksudkan di bawah
Senarai Bersama di bawah Perlembagaan Persekutuan
yang dijelaskan terdahulunya. Keseluruhan anggota
kakitangannya dilantik dan diletakkan di bawah
perkhidmatan negeri kecuali Ketua-ketua Jabatan
dan Pegawai-pegawai Kanan yang ditempatkan /
dipinjamkan dari perkhidmatan persekutuan. Jabatan-
jabatan ini antara lainnya ialah Jabatan Pengairan
dan Saliran, Jabatan Kebajikan Masyarakat, Jabatan
Perancangan Bandar dan Desa, Jabatan Kerja Raya,
Jabatan Perhutanan dan sebagainya.
Pejabat Cawangan Jabatan Persekutuan di negeri
adalah Jabatan-jabatan yang sepenuhnya di bawah
pengurusan dan tanggungjawab Ketua Perkhidmatan
masing-masing di peringkat persekutuan. Cawangan
Jabatan-jabatan Persekutuan ini walaupun
bertanggungjawab kepada Kerajaan Persekutuan,
tetapi tertakluk kepada usaha penyelarasan yang
dilakukan oleh pentadbiran negeri. Untuk memenuhi
keperluan negeri, ketua-ketua jabatan tersebut boleh
dipanggil untuk menghadiri mesyuarat Jawatankuasa
Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri dan Majlis Tindakan
Negeri di samping menjadi ahli dalam Jawatankuasa
2013
Pembangunan Negeri dan jawatankuasa negeri yang
lain, lihat Rajah 2.1.2a. Jabatan-Jabatan ini antara
lainnya ialah Jabatan Imigresen, Jabatan Pendaftaran
Negara, Jabatan Perangkaan, Jabatan Pelajaran,
Jabatan Alam Sekitar dan sebagainya.
Rajah 2.1.2a : Jentera Pentadbiran Kerajaan Negeri di
Semenanjung Malaysia
RAJA/YANG
DI-PERTUA NEGERI
MAJLIS MESYUARAT
KERAJAAN (MMK)
PEJABAT SETIAUSAHA
KERAJAAN NEGERI
Jawatankuasa
Majlis
Mesyuarat
Majlis
Tindakan
Negeri
Majlis
Keselamatan
Negeri
Jawatankuasa
Pembangunan
Negeri
Suruhanjaya
Perkhidmatan
Awam Negeri
Pihak Berkuasa
Tempatan
Pejabat Daerah
dan Tanah
Jabatan Di Bawah
Senarai Bersama
Jabatan-Jabatan
Negeri
Cawangan Jabatan
Persekutuan
Petunjuk :
Badan-badan yang berkaitan
dengan Perancang Bandar dan Desa
2014
Struktur Pentadbiran Kerajaan Negeri Sabah dan
Sarawak
Walaupun struktur dan jentera pentadbiran Kerajaan-kerajaan
Negeri di Semenanjung Malaysia hampir sama, terdapat
sedikit perbezaan pada struktur dan jentera pentadbiran
Kerajaan Negeri di Sabah dan Sarawak. Struktur pentadbiran
Kerajaan Negeri Sabah dan Sarawak terdiri daripada Yang di-
Pertua Negeri, Majlis Tertinggi/Kabinet dan Dewan Undangan
Negeri.
Yang di-Pertua Negeri
Yang di-Pertua Negeri merupakan institusi penting dalam
jentera pentadbiran negeri Sabah dan Sarawak. Beliau
dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong. Yang di-Pertua Negeri
bertindak mengikut nasihat Majlis Mesyuarat Kerajaan
Negeri atau seorang daripada ahlinya, lazimnya Ketua
Menteri, yang bertindak di bawah kuasa am majlis tersebut
atau dengan kaedah lain seperti yang diperuntukkan oleh
Perlembagaan Persekutuan atau Perlembagaan Negeri. Yang
di-Pertua Negeri memainkan peranan penting dalam proses
pembangunan dan pentadbiran berdasarkan hierarki yang
berada pada kedudukan tertinggi dalam struktur jentera
pentadbiran Kerajaan Negeri.
Majlis Tertinggi/Kabinet
Kuasa eksekutif Kerajaan Negeri terletak pada Yang di-
Pertua Negeri mengikut perlembagaan masing-masing. Di
Sarawak, kuasa eksekutif ini dilaksanakan oleh Majlis
Tertinggi manakala di Sabah ia dikenali sebagai Kabinet
yang menyerupai bentuk kabinet di peringkat Persekutuan.
Badan-badan ini merupakan organisasi pembentuk dasar
yang tertinggi di peringkat negeri. Yang di-Pertua Negeri
harus bertindak mengikut nasihat Majlis Tertinggi/Kabinet
dalam semua perkara kecuali hal-hal yang berkaitan dengan
agama dan adat istiadat Melayu. Majlis Tertinggi / Kabinet
dianggotai oleh menteri-menteri yang bertanggung jawab ke
atas kementerian-kementerian tertentu. Pegawai pentadbir
utama bagi sesebuah kementerian di peringkat negeri digelar
Setiausaha Tetap dan peranannya sama dengan peranan
Ketua Setiausaha Kementerian di peringkat Persekutuan.
2015
Kementerian-kementerian yang terdapat di bawah Kerajaan
Negeri Sabah ialah:
Jabatan Ketua Menteri;
Kementerian Pembangunan Luar Bandar Sabah;
Kementerian Pembangunan Pelancongan, Kebudayaan
dan Alam Sekitar;
Kementerian Pembangunan Masyarakat dan Hal
Ehwal Pengguna;
Kementerian Pembangunan Infrastruktur;
Kementerian Pertanian dan Industri Makanan;
Kementerian Kerajaan Tempatan dan Perumahan;
Kementerian Pembangunan Perindustrian;
Kementerian Belia dan Sukan; dan
Kementerian Pembangunan Sumber dan Teknologi
Maklumat.
Perancangan bandar dan desa di negeri Sabah
dipertanggungjawabkan ke atas Kementerian Kerajaan
Tempatan dan Perumahan, lihat Rajah 2.1.2b. Di antara
fungsi kementerian ini yang menyentuh perancangan bandar
dan desa ialah:
perancangan bandar dan desa untuk memastikan
penggunaan tanah dan kawasan yang sistematik dan
teratur; dan
mengkaji semula Ordinan Wilayah dan Perancang
Bandar.
Rajah 2.1.2b : Struktur Organisasi Kementerian Kerajaan
Tempatan dan Perumahan Sabah
MENTERI
TIMBALAN
MENTERI
SETIAUSAHA
TETAP
TIMBALAN
SETIAUSAHA
TETAP
Bahagian
Pentadbiran dan
Latihan
Bahagian
Perkhidmatan Teknikal
Bahagian
Penilaian
Bahagian Perancangan
dan Kawal Selia
Bahagian
Akaun
Bahagian
Perundangan
Bahagian
Pengawal Perumahan
Pejabat Hal-Ehwal Anak
Negeri Sabah
2016
Di negeri Sarawak, kementerian-kementerian yang terdapat
di bawah Kerajaan Negeri ialah:
Jabatan Ketua Menteri;
Kementerian Pemodenan Pertanian;
Kementerian Pembangunan Infrastruktur dan
Perhubungan;
Kementerian Pembangunan Perindustrian;
Kementerian Perumahan;
Kementerian Pembangunan Sosial dan Urbanisasi;
Kementerian Kemajuan Tanah;
Kementerian Perancangan dan Pengurusan Sumber;
Kementerian Pembangunan Luar Bandar;
Kementerian Pembangunan Bandar dan Pelancongan;
Kementerian Kemudahan Am Awam; dan
Kementerian Alam Sekitar dan Kesihatan Awam;

Kementerian Perancangan dan Pengurusan Sumber
bertanggungjawab ke atas perancangan bandar dan desa di
Sarawak, iaitu melalui Bahagian Perancangan (lihat Rajah
2.1.2c) yang melaksanakan kawalan pembangunan dan
penyeliaan reka bentuk struktur. Bahagian ini mempunyai
fungsi-fungsi berikut:
Merancang strategi untuk membangunkan tanah
bandar dan desa;
Mempertimbangkan permohonan tentang tapak
bangunan kerajaan;
Mempertimbangkan permohonan untuk memecah
sempadan tanah; dan
Mempertimbangkan permohonan untuk menukar
syarat-syarat yang dikenakan pada tanah.
2017
Rajah 2.1.2c: Struktur Organisasi Kementerian Perancangan
SETIAUSAHA
TETAP
BAHAGIAN
HUTAN DAN
PENTADBIRAN
BAHAGIAN
PERANCANGAN
BAHAGIAN
TANAH DAN
PERLOMBONGAN
Unit Galian dan
Pembangunan Tanah
Unit Hutan
Unit Kawalan
Pembangunan
Unit Rekabentuk
Struktur
Unit Pentadbiran
Tanah
Unit Lembaga
Kumpulan Wang
Konsesi Hutan
Unit Akaun
Unit
Pentadbiran
Unit
Akuakultur
2.1.3 STRUKTUR PENTADBIRAN KERAJAAN TEMPATAN
Kerajaan Tempatan merupakan peringkat ketiga dalam
hierarki pentadbiran Kerajaan Malaysia dan terletak di
bawah bidang kuasa Kerajaan Negeri. Kerajaan Tempatan
bertanggungjawab untuk merancang, menyelaras dan
mengawal penggunaan serta pemajuan tanah dan bangunan
dalam kawasannya. Ia juga bertindak untuk mengendali,
membantu dan menggalakkan pengumpulan, pengemaskinian
serta penerbitan statistik, buletin, monograf dan penerbitan
lain yang berkaitan dengan perancangan bandar dan desa
serta kaedah-kaedah di bawah Akta 172. Selain daripada
itu, Kerajaan Tempatan juga melaksanakan tugas-tugas yang
dipertanggungjawabkan oleh Pihak Berkuasa Negeri dari
semasa ke semasa.
2018
Asas perundangan bagi Kerajaan Tempatan diperuntukkan
dalam Butiran IV Senarai II Jadual Kesembilan Perlembagaan
Persekutuan sebagai perkara di bawah bidang kuasa Kerajaan
Negeri. Ini bermakna Kerajaan Negeri mempunyai hak
eksklusif ke atas Kerajaan Tempatan. Walau bagaimanapun,
dengan wujudnya Majlis Negara bagi Kerajaan Tempatan pada
tahun 1960 dan juga Akta Kerajaan Tempatan 1976, Kerajaan
Persekutuan juga terlibat secara langsung dalam menentukan
hala tuju Kerajaan Tempatan di Malaysia.
Undang-undang yang digunapakai di peringkat Kerajaan
Tempatan adalah Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171),
Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172) dan
Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974 (Akta 133). Terdapat
juga undang-undang kecil yang disediakan di bawah undang-
undang induk di atas seperti Undang-undang Kecil Bangunan
Seragam yang disediakan di bawah Akta 133 dan Kaedah-
kaedah Kawalan Perancangan (Am) yang disediakan di bawah
Akta 172.
Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171) memperuntukkan
perlantikan ahli majlis Pihak Berkuasa Tempatan oleh Pihak
Berkuasa Negeri. Ahli-ahli Majlis bertindak sebagai penasihat
dan berkeupayaan untuk membuat keputusan. Ahli Majlis
Pihak Berkuasa Tempatan terdiri dari Datuk Bandar atau
Yang di-Pertua, dan tidak kurang daripada 8 dan tidak lebih
daripada 24 orang ahli.
Pada tahun 2007, terdapat sejumlah 144 pihak berkuasa
tempatan yang diwartakan di bawah seksyen 3 Akta Kerajaan
Tempatan 1976 (Akta 171) di seluruh Malaysia. Taraf pihak
berkuasa tempatan dikategorikan kepada Dewan/Majlis
Bandaraya, Majlis Perbandaran dan Majlis Daerah. Kriteria
untuk Dewan/Majlis Bandaraya ialah kawasan di mana
penduduknya melebihi 100,000 orang dan hasil tahunan bagi
pihak berkuasa tempatannya melebihi RM20 juta. Majlis
Perbandaran tertumpu di kawasan bandar-bandar utama di
mana penduduknya melebihi 100,000 orang dan hasil atau
pendapatan tahunan pihak berkuasa tempatannya melebihi
RM5 juta. Majlis Daerah pula adalah tertumpu di kawasan
bercirikan luar bandar atau desa di mana penduduknya
adalah kurang daripada 100,000 orang dan hasil atau
pendapatan tahunan pihak berkuasa tempatannya kurang
daripada RM5 juta.
2019
Jadual 2.1.3a: Bilangan dan Taraf Pihak Berkuasa Tempatan
di Malaysia
Negeri Majlis Majlis Majlis Jumlah
Bandaraya Perbandaran Daerah
Johor 1 5 8 14
Kedah 1 3 7 11
Kelantan - 1 11 12
Melaka 1 2 - 3
Negeri Sembilan - 3 5 8
Pahang - 3 8 11
Perak 1 4 10 15
Perlis - 1 - 1
Pulau Pinang - 2 - 2
Selangor 2 6 4 12
Terengganu 1 1 5 7
Wilayah Persekutuan 1 - - 1
Sabah 1 2 19 22
Sarawak 3 2 20 25
JUMLAH 12 35 97 144
Sumber : Jabatan Kerajaan Tempatan 2007
Terdapat 7 kawasan di Malaysia yang diwartakan oleh Pihak
Berkuasa Negeri sebagai kawasan pihak berkuasa tempatan
yang diperbadankan atau ditubuhkan secara korporat.
Kawasan pihak berkuasa tempatan tersebut adalah:
Perbadanan Putrajaya (Wilayah Persekutuan);
Perbadanan Labuan (Wilayah Persekutuan);
PBT Pasir Gudang (Johor);
Lembaga Bandaran Johor Tenggara (Johor);
PBT Taman Perindustrian Hi-Tech Kulim (Kedah);
Lembaga Pembangunan Tioman (Pahang); dan
Lembaga Kemajuan Bintulu (Sarawak).
Di kawasan-kawasan ini, Pihak Berkuasa Negeri boleh memilih
untuk menerimapakai seksyen-seksyen dalam Akta Kerajaan
Tempatan 1976 (Akta 171) untuk tujuan pentadbiran mengikut
seksyen 7 Akta tersebut.
2020
Kerajaan Tempatan Bertaraf Wilayah Persekutuan
Terdapat 3 Kerajaan Tempatan bertaraf Wilayah Persekutuan
iaitu Dewan Bandaraya Kuala Lumpur, Perbadanan Putrajaya
dan Perbadanan Labuan. Dua daripada tiga kerajaan
tempatan ini diperbadankan dan semua kerajaan tempatan
ini ditubuhkan melalui akta parlimen masing-masing seperti
berikut:
Jadual 2.1.3b : Kerajaan Tempatan Bertaraf Wilayah
Persekutuan
Kerajaan Tempatan Akta Parlimen
Dewan Bandaraya Kuala Lumpur (DBKL) Akta Ibukota Persekutuan 1960 (Akta 190)
Akta Bandaraya Kuala Lumpur 1971
(Akta 59)
Perbadanan Putrajaya Akta Perbadanan Putrajaya 1995
(Akta 536)
Perbadanan Labuan Akta Perbadanan Labuan 2001 (Akta 609)
Di bawah akta-akta tersebut, kerajaan tempatan bagi kawasan
masing-masing mempunyai struktur organisasi tersendiri.
2.1.4 PEMBAHAGIAN KUASA DAN PENYELARASAN
PERHUBUNGAN ANTARA KERAJAAN PERSEKUTUAN,
NEGERI DAN KERAJAAN TEMPATAN
Dalam sistem kerajaan federalisme yang dipraktikkan di
Malaysia, suatu mekanisme bagi mengelakkan konfik dan
pergeseran kuasa dalam bidang kuasa perundangan dan
perlaksanaan kuasa eksekutif di antara Kerajaan Persekutuan
dan Kerajaan Negeri sangat penting. Mekanisme ini telahpun
disediakan dan wujud dalam Perlembagaan Persekutuan.
Pembahagian kuasa dan penyelarasan perhubungan antara
Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri terkandung
dalam Jadual Kesembilan Perlembagaan Persekutuan yang
menjelaskan pembahagian kuasa perundangan dalam tiga
senarai, iaitu, Senarai Persekutuan, Senarai Negeri dan
Senarai Bersama.
Perkara 73 Perlembagaan Persekutuan memberi kuasa
kepada Parlimen untuk membuat undang-undang bagi seluruh
Persekutuan atau mana-mana bahagiannya. Dewan Undangan
Negeri pula boleh membuat undang-undang bagi seluruh
atau mana-mana bahagian negeri itu. Parlimen dan Dewan
2021
Undangan Negeri mempunyai kuasa bersama semasa membuat
undang-undang yang termasuk dalam Senarai Bersama.
Bagi menentukan supaya undang-undang Negeri tidak
bercanggah dengan undang-undang Persekutuan, Perkara
75 Perlembagaan Persekutuan menyebut bahawa sekiranya
terdapat undang-undang negeri bercanggah dengan sesuatu
undang-undang Persekutuan, undang-undang Persekutuan itu
hendaklah terpakai dan undang-undang negeri tersebut terbatal
setakat yang bercanggah sahaja.
Selain daripada itu, pembahagian kuasa eksekutif di antara
Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri turut diperjelaskan
dalam Perlembagaan Persekutuan. Perkara 80(1) dan (2) dalam
Perlembagaan menyebut bahawa kuasa-kuasa pemerintahan
kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri masing-masing
tertakluk kepada pembahagian kuasa perundangan seperti yang
tertera dalam Senarai Persekutuan dan Senarai Negeri. Namun,
Kerajaan Persekutuan tidak mempunyai kuasa eksekutif
terhadap perkara-perkara dalam Senarai Negeri kecuali
dalam beberapa peruntukan yang dibuat dalam Perlembagaan
itu sendiri mengenai penyiasatan, tinjauan dan mengambil
perangkaan (Perkara 93), penyelidikan, nasihat dan bantuan
teknikal (Perkara 94) dan pemeriksaan ke atas kegiatan negeri
(Perkara 95).
Bagi perkara dalam Senarai Bersama, jika Parlimen telah
menggubal undang-undang yang memberikan kuasa eksekutif
khusus kepada Kerajaan Persekutuan, Kerajaan Persekutuan
bolehlah menjalankan kuasa eksekutif tersebut tanpa mengira
kuasa eksekutif kerajaan Negeri dalam hal tersebut. Contohnya,
Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172) dan Akta
Industri Perkhidmatan Air 2006 (Akta 655).
Perlembagaan Persekutuan juga telah membuat peruntukan
Perkara 80 tentang perlunya pemerintah di Kerajaan Negeri
mematuhi undang-undang Persekutuan yang berkuatkuasa di
Negeri itu dan tidak menghalang atau menyentuh perjalanan
kuasa eksekutif Kerajaan Persekutuan.
Untuk mengelakkan timbulnya sebarang kerumitan dalam hal
pentadbiran kuasa masing-masing, Perlembagaan Persekutuan
telah mewujudkan sistem Majlis dan Jawatankuasa, lihat Rajah
2.1.4a dan 2.1.4b. Majlis-majlis dan jawatankuasa tersebut
menyediakan forum untuk perbincangan dan penyelarasan
di antara kerajaan Persekutuan dan kerajaan Negeri dalam
bidang kuasa masing-masing.
2022
Majlis Negara bagi Kerajaan Tempatan (MNKT) merupakan
salah satu daripada tiga Majlis Perundangan yang terdapat
di peringkat Kerajaan Persekutuan. MNKT ini diwujudkan
melalui pindaan kecil kepada Perlembagaan Persekutuan
pada tahun 1960. Perkara 95A Perlembagaan Persekutuan
memperuntukkan penubuhan MNKT yang berfungsi sebagai
badan merangka dasar-dasar negara bagi menggalak,
memaju dan mengawal Kerajaan Tempatan. Ia berperanan
sebagai penasihat dan membolehkan perkongsian pendapat
antara Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri serta
terlibat dalam perangkaan dasar bagi menggalak, memaju
dan mengawal perkembangan sistem Kerajaan Tempatan di
peringkat Persekutuan. Melalui MNKT, segala dasar, garis
panduan, kaedah dan peraturan dapat disalurkan dengan
tujuan untuk menyelaras serta memperkukuhkan sistem
perancangan bandar dan desa di peringkat pihak berkuasa
tempatan di setiap negeri di Malaysia. Pengerusi Majlis ini
adalah Timbalan Perdana Menteri.
2023
Rajah 2.1.4a : Penyelarasan di Peringkat Pentadbiran
Persekutuan dan Negeri
MAJLIS RAJA-RAJA
KABINET
MESYUARAT MENTERI-
MENTERI BESAR DAN
KETUA-KETUA MENTERI
MESYUARAT
SETIAUSAHA-
SETIAUSAHA
KERAJAAN NEGERI
Pejabat Setiausaha
Persekutuan
(Bagi Sabah dan Sarawak)
Pejabat Setiausaha
Kerajaan Negeri
Jawatankuasa
Pembangunan Negeri
Jawatankuasa
Perancang
Negeri
Jawatankuasa
Keselamatan
NegeraNegeri
Majlis
Tindakan
Negeri
Majlis
Tindakan
Negeri
Majlis
Ekonomi
Negara
Majlis
Keselamatan
Negara
Majlis
Perancang
Fizikal Negara
Majlis
Tanah
Negara
Jawatankuasa
Perhubungan
Persekutuan
dan Negeri
Kementerian-
kementerian
JABATAN PERDANA
MENTERI
Majlis
Kewangan
Negara
Majlis Negara
bagi Kerajaan
Tempatan
Majlis
Tindakan Negeri
RAJA/YANG
DIPERTUA
NEGERI
YANG DIPERTUAN
AGONG
PERINGKAT PERSEKUTUAN
PERINGKAT NEGERI
2024
Rajah 2.1.4b : Pembahagian Kuasa Antara Persekutuan dan Negeri
Dalam hal perancangan bandar, Kerajaan Persekutuan
boleh meluluskan peraturan-peraturan bagi memastikan
keseragaman dalam perancangan bandar bagi semua negeri.
Walau bagaimanapun, Kerajaan Negeri berhak menerima
atau menolak peraturan-peraturan yang telah diluluskan.
Ini bermakna, sesuatu peraturan tidak dapat dilaksanakan
sehingga mendapat persetujuan daripada Kerajaan Negeri.
Kawalan oleh Kerajaan Negeri ke atas Kerajaan Tempatan
adalah lebih jelas berbanding kawalan Kerajaan Persekutuan.
Yang di-Pertua serta ahli-ahli majlis Kerajaan Tempatan
dilantik oleh Kerajaan Negeri. Justeru, pandangan dan
tindakan Kerajaan Tempatan adalah selaras dengan
pandangan dan tindakan Kerajaan Negeri. Kerajaan Tempatan
juga dibentuk oleh Kerajaan Negeri. Oleh itu, kawasan dan
kuasa Kerajaan Tempatan telah digariskan oleh Kerajaan
Negeri. Di antara kuasa yang diberikan kepada Kerajaan
Tempatan ialah menyediakan pelan-pelan pembangunan dan
melaksanakannya.

JENIS KUASA
EKSEKUTIF KEHAKIMAN EKSEKUTIF
PARLIMEN
Dewan Rakyat
Dewan Negara
DEWAN UNDANGAN
NEGERI
PERDANA
MENTERI
Jemaah Menteri
Kementerian Jabatan
MAJLIS MESYUARAT
KERAJAAN NEGERI
KETUA HAKIM
Mahkamah Tinggi
Mahkamah Rendah
MAHKAMAH
SYARIAH
PERSEKUTUAN
NEGERI

2025
2.2 PERKHIDMATAN PERANCANGAN BANDAR DAN DESA
DI MALAYSIA

Di bawah Perlembagaan Persekutuan, Perancangan Bandar
dan Desa merupakan tanggungjawab bersama di antara
Kerajaan Negeri dan Kerajaan Persekutuan dan dilaksanakan
melalui tiga peringkat iaitu peringkat Persekutuan, Negeri
dan Kerajaan Tempatan. Proses Perancangan Bandar dan Desa
dengan itu, turut melalui beberapa organisasi di peringkat
persekutuan, negeri dan tempatan untuk menghasilkan
perancangan yang berkesan. Sistem perancangan dan
pelaksanaan di peringkat Persekutuan melibatkan aspek
penggubalan dasar, perancangan, pelaksanaan, penyelarasan
dan penilaian, lihat Jadual 2.3.
Jadual 2.2 : Sistem Perancangan dan Pelaksanaan di
Peringkat Kerajaan Persekutuan
Penggubalan Dasar
Menyatakan dasar, matlamat dan objektif kerajaan untuk mencapai
pembangunan seimbang bagi mewujudkan masyarakat yang lebih bersatu-
padu dan adil.
Perancangan
Membentuk strategi perancangan dan pembangunan peringkat nasional,
wilayah, bandar dan luar bandar.
Pelaksanaan
Pelaksanaan perlu menepati rancangan-rancangan pembangunan yang
dibentuk untuk menyokong dan menterjemah dasar-dasar pembangunan
negara.
Penyelarasan
Penyelarasan pelaksanaan antara agensi perlu dilakukan untuk
mengelakkan pertindihan yang akan memberi implikasi kos, masa dan
tenaga.
Penilaian
Penilaian dilakukan dengan mengenalpasti kesan sesuatu projek bagi tujuan
mengadakan perancangan yang lebih baik pada masa akan datang.
2.2.1 MAJLIS PERANCANG FIZIKAL NEGARA

Pada tahun 1999, satu langkah pembaharuan
dicadangkan oleh Jabatan Perancangan Bandar dan
Desa Semenanjung Malaysia dalam pentadbiran
perancangan bandar dan desa di Semenanjung Malaysia.
Pembaharuan ini bertujuan untuk memperkukuhkan
perkhidmatan perancangan bandar dan desa melalui
perseimbangan kuasa perundangan Persekutuan
2026
dan Negeri. Salah satu cadangan yang dikemukakan
ialah dengan meminda Akta Perancangan Bandar dan
Desa 1976 (Akta 172) untuk menubuhkan satu majlis
di peringkat persekutuan yang dapat mengukuhkan
peranan kerajaan Persekutuan dalam memastikan
bahawa perancangan fzikal selaras dengan dasar-dasar
negara di peringkat persekutuan.

Pada tahun 2001, Akta Perancangan Bandar dan Desa
1976 (Akta 172) telah dipinda menerusi Akta A1129
untuk memasukkan seksyen 2A bagi menubuhkan
Majlis Perancang Fizikal Negara (MPFN). Majlis ini
ditubuhkan sebagai badan penyelaras perancangan
fzikal di peringkat persekutuan. Ianya merupakan
majlis yang tertinggi dalam perancangan fzikal
negara.

MPFN dipengerusikan oleh Perdana Menteri dan
timbalan pengerusi ialah Timbalan Perdana Menteri.
Ahli-ahlinya yang lain termasuk menteri-menteri
Kabinet Persekutuan yang berkenaan seperti
menteri yang bertanggungjawab bagi perumahan
dan kerajaan tempatan, Menteri Kewangan, menteri
yang bertanggungjawab bagi tanah dan menteri yang
bertanggungjawab bagi Wilayah Persekutuan. Menteri
Besar atau Ketua Menteri bagi tiap-tiap negeri turut
juga menjadi sebahagian daripada ahli MPFN. Pengerusi
MPFN boleh melantik tidak lebih dari tujuh ahli yang
lain untuk sama-sama menduduki MPFN. Tujuh ahli
lain yang telah dilantik adalah:

Menteri Pengangkutan;
Menteri Kerja Raya;
Menteri Kemajuan Luar Bandar dan Wilayah;
Menteri Pertanian dan Industri Asas Tani;
Menteri Tenaga, Air dan Telekomunikasi;
Ketua Setiausaha Negara; dan
Peguam Negara.

Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 telah
memperuntukkan dalam subseksyen 2B(2) bahawa
Ketua Pengarah Perancang Bandar dan Desa adalah
Setiausaha kepada MPFN.
2027
Rajah 2.2.1 : Kedudukan MPFN dalam Organisasi Pentadbiran
Perancangan Bandar dan Desa
Tugas utama MPFN adalah untuk menggalakkan perancangan
bandar dan desa, dalam rangka dasar negara, sebagai suatu
alat yang berkesan dan efsien bagi memperelok persekitaran
dari segi fzikal dan ke arah pencapaian suatu perancangan
yang mampan di dalam negara. Ia juga berfungsi untuk
menasihati Kerajaan Persekutuan atau Kerajaan Negeri,
mengenai perkara-perkara berhubung dengan perancangan
bandar dan desa yang dikehendaki di bawah Akta 172.
MPFN boleh memberi arahan kepada Ketua Pengarah
Perancang Bandar dan Desa dan Ketua Pengarah hendaklah
menguatkuasakan arahan tersebut. MPFN mempunyai
peranan menasihati Kerajaan Negeri tentang perancangan
bandar dan desa tetapi nasihat MPFN tidak mengikat
(binding) mana-mana undang-undang.

Mesyuarat MPFN telah mula bersidang pada tahun 2003.
Ianya hendaklah bersidang setiap 4 bulan seperti di bawah
peruntukan Akta 172.

MAJLIS PERANCANG
FIZIKAL NEGARA
Pengerusi: YAB Perdana Menteri
JAWATANKUASA
PERANCANG NEGERI
Pengerusi:
YAB Menteri Besar / Ketua Menteri
PIHAK BERKUASA
PERANCANG TEMPATAN
Ketua Pengarah Perancang Bandar dan
Desa selaku Setiausaha
Pengarah Negeri selaku ahli dan
Setiausaha Jawatankuasa
PERSEKUTUAN
NEGERI
2028
2.2.2 JABATAN PERANCANGAN BANDAR DAN DESA
SEMENANJUNG MALAYSIA

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung
Malaysia (JPBD) ditubuhkan di bawah Senarai Bersama
(Concurrent List) dalam Perlembagaan Persekutuan
dan diletakkan di bawah bidang kuasa Kementerian
Perumahan dan Kerajaan Tempatan.

Fungsi utama yang dimainkan oleh Jabatan
Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
ialah memperkenalkan serta meningkatkan mutu
perancangan bandar di negara ini melalui penggubalan
Akta Perancangan Bandar dan Desa, 1976. Dengan
adanya akta ini, buat pertama kalinya negeri-negeri
di Semenanjung Malaysia mempunyai perundangan
perancangan yang seragam. Selain itu, Jabatan
Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
juga menerbitkan jurnal, menganjurkan seminar dan
bengkel bagi meningkatkan pengetahuan umum dan
juga ahli-ahli perancang bandar dan orang ramai.

Visi JPBD ialah menjadi peneraju yang cemerlang,
gemilang dan terbilang dalam perancangan bandar
dan desa. Misi JPBD pula ialah mewujudkan
persekitaran kehidupan manusia yang berkualiti
selaras dengan Wawasan 2020. Jabatan ini khususnya
berperanan untuk memberi nasihat perancangan
tentang arah pembangunan fzikal dan guna tanah
kepada Kerajaan Persekutuan, Kerajaan Negeri dan
Kerajaan Tempatan bagi merealisasikan dasar-dasar
dan strategi pembangunan sosio ekonomi negara yang
telah ditetapkan.

Empat pejabat wilayah bagi Jabatan Perancangan
Bandar dan Desa telah ditubuhkan sebagai usaha
untuk memperkukuhkan sistem perancangan melalui
penyediaan Rancangan Pemajuan. Wilayah Utara
meliputi Perlis, Kedah dan Pulau Pinang, manakala
Wilayah Timur meliputi Kelantan, Terengganu dan
Pahang. Wilayah Tengah meliputi Perak dan Selangor,
manakala Wilayah Selatan meliputi Negeri Sembilan,
Melaka dan Johor. Keempat-empat pejabat wilayah
tersebut terletak di Alor Star bagi Wilayah Utara,
di Kuala Terengganu bagi Wilayah Timur, Kuala
2029
Lumpur bagi Wilayah Tengah dan Melaka bagi Wilayah
Selatan.

Matlamat Jabatan Perancangan Bandar dan Desa
Semenanjung Malaysia ialah memastikan perancangan
gunatanah dan pemajuan tanah yang sempurna di
kawasan bandar dan desa di Semenanjung Malaysia
melalui pencapaian objektif-objektif seperti berikut:

merancang bagi memaju dan mengukuhkan sistem
fzikal, sosial, ekonomi, alam sekitar dan landskap di
kawasan bandar dan desa bagi meningkatkan taraf
kehidupan selaras dengan matlamat negara;
mengatur, mengawal dan menyelaras pemajuan,
penggunaan dan pemuliharaan tanah melalui
perlaksanaan berkesan Akta Perancangan Bandar dan
Desa dan akta-akta berkaitan;
merangka dan melaksanakan kaedah, dasar, pelan
dan garispanduan perancangan serta memastikan
pemakaian yang berkesan oleh semua agensi di
peringkat perancangan; dan
memastikan perkhidmatan perancangan bandar dan
sistem maklumat yang berkualiti bagi perancangan
jangka panjang.

Perkhidmatan Perancangan Bandar dan Desa bagi
Semenanjung Malaysia dijalankan melalui tiga peringkat
iaitu, Peringkat Persekutuan, Peringkat Negeri dan Peringkat
Tempatan.
Struktur Organisasi Jabatan Perancangan Bandar dan
Desa Semenanjung Malaysia

JPBD diketuai oleh seorang Ketua Pengarah dan dua Timbalan
Ketua Pengarah. Ketua Pengarah JPBD telah diberi kuasa di
bawah Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172)
untuk menjalankan fungsi-fungsi berikut:
memberi nasihat kepada Kerajaan Persekutuan
dalam semua hal perancangan yang berkaitan dengan
penggunaan dan pembangunan tanah;
2030
bertindak sebagai urus setia Majlis Perancang Fizikal
Negara yang dibentuk di bawah Akta Perancangan
Bandar dan Desa 1976 (Akta 172), untuk membuat
laporan dan menasihati Majlis mengenai perkara yang
berkaitan dengan penggunaan perancangan bandar
dan desa dalam pemuliharaan, perkhidmatan dan
pemajuan tanah di dalam negara dan mengenai apa-
apa pindaan yang difkirkannya wajar kepada mana-
mana undang-undang yang menyentuh perancangan
bandar dan desa dan mengenai apa-apa perkara yang
dirujukkan oleh Majlis kepadanya;
menggalakkan sistem perancangan yang
komprehensif, efektif dan efsien melalui
undang-undang perancangan, metodologi
perancangan, kajian perancangan, piawaian
dan prosedur perancangan;
menterjemahkan dasar sosio ekonomi nasional
kepada bentuk fzikal dan spatial mengikut
formula guna tanah dan dasar serta program
petempatan;
membantu Kerajaan Negeri, pihak berkuasa
tempatan dan agensi-agensi kerajaan dalam
penyediaan Rancangan Pemajuan iaitu
Rancangan Struktur Negeri dan Rancangan
Tempatan Daerah; dan
menyelia, mengemaskini dan menerbitkan
perangkaan, buletin dan kaedah berkaitan
dengan perancangan bandar dan desa untuk
memberikan maklumat dan pendidikan
kepada orang ramai berkenaan dengan
perancangan bandar dan desa.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung
Malaysia dibahagikan kepada 8 bahagian, (lihat Rajah 2.2.2a
dan 2.2.2b) dengan objektif utama dan fungsi setiap bahagian
seperti berikut:
2031

Unit Pentadbiran dan
Kewangan
Unit Perancangan
Sumber Manusia
TIMBALAN KETUA
PENGARAH II
Bahagian Penyelidikan
dan Pembangunan
Bahagian Perundangan,
Perancangan dan
Kawal Selia
Bahagian Teknologi
Maklumat
Bahagian Keurusetiaan,
Penyelarasan dan
Perancangan Korporat
Jawatan Kader
Bahagian Khidmat
Pengurusan
JPBD Negeri
KETUA PENGARAH
TIMBALAN KETUA
PENGARAH I
Pejabat
Penyelarasan Projek
Pejabat Projek
Alor Star
Pejabat Projek
Kuala Lumpur
Pejabat Projek
Melaka
Pejabat Projek
Kuala Terengganu
Bahagian Rancangan
Fizikal Negara
Bahagian Perancangan
Wilayah
Bahagian Rancangan
Pembangunan
Sumber: Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia, 2007.
2032
Rajah 2.2.2b : Fungsi Bahagian di Jabatan Perancangan
Sumber: Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia, 2007.
JPBD SEMENANJUNG MALAYSIA
BAHAGIAN
KHIDMAT
PENGURUSAN
Urusan kewangan,
perkhidmatan,
perjawatan dan
pentadbiran awam
Merancang,
mengendali
dan memantau
dasar program
pembangunan
sumber manusia
BAHAGIAN
RANCANGAN
FIZIKAL NEGARA
Kajian semula:
- Rancangan
Fizikal Negara
(RFN)
- Dasar
Perbandaran
Negara
BAHAGIAN
PENYELIDIKAN DAN
PEMBANGUNAN
Menjalankan
penyelidikan:
- Pembangunan
manusia
- Perbandaran
- Utiliti
- Pengangkutan
dan kemudahan
Mengumpul
maklumat
penyelidikan
mengenai
perancangan
bandar dan desa
BAHAGIAN
TEKNOLOGI
MAKLUMAT
Khidmat Teknologi
Maklumat
BAHAGIAN
RANCANGAN
PEMBANGUNAN
Menyediakan
rancangan-
rancangan
pembangunan iaitu:
- Rancangan
Struktur
- Rancangan
Tempatan
- Rancangan
Kawasan Khas
BAHAGIAN
PERANCANGAN
WILAYAH
Projek
berkepentingan
nasional
Menggerakkan
fungsi-fungsi
Jawatankuasa
Perancangan
Wilayah
Menasihati
Jawatankuasa
Perancang Negeri
dan Pihak Berkuasa
Tempatan dalam
wilayah
BAHAGIAN
KEURUSETIAAN,
PENYELARASAN
DAN PERANCANGAN
KORPORAT
Urus setia Majlis
Perancang Fizikal
Negara dan semua
mesyuarat utama
Jabatan
Sebaran maklumat
publisiti serta
perhubungan
awam termasuk
maklum balas
soalan Parlimen,
minit pasca kabinet,
minit mesyuarat
Kementerian
Pelantikan
perunding
BAHAGIAN
PERUNDANGAN,
PERANCANGAN
DAN
KAWAL SELIA
Khidmat nasihat
dan rundingan
perundangan
perancangan bandar
dan desa
Semakan dan
gubalan akta,
kaedah-kaedah,
garis panduan
dan peraturan
perancangan bandar
dan desa
2033
2.2.3 JABATAN PERANCANGAN BANDAR DAN DESA
NEGERI

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Negeri diletakkan di
bawah pentadbiran Kerajaan Negeri dalam hal-hal berkaitan
dengan dasar dan kewangan. Hal-hal berkaitan perancangan
fzikal masih terletak di bawah kawalan Jabatan Perancangan
Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia.

Secara keseluruhannya, objektif utama Jabatan Perancangan
Bandar dan Desa Negeri ialah untuk menasihati, merancang
dan menyelaras di peringkat negeri, pihak berkuasa tempatan
dan agensi-agensi kerajaan berkenaan pemeliharaan,
penggunaan dan pemajuan semua tanah melalui perancangan
dan kawalan pembangunan dalam negeri berkenaan.

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Negeri berperanan
penting sebagai penasihat kepada Kerajaan Negeri, pihak
berkuasa tempatan dan agensi-agensi kerajaan yang lain
dalam urusan perancangan dan pembangunan spatial melalui
aktiviti-aktiviti kawalan pembangunan dan penyediaan pelan-
pelan susun atur bagi kawasan perkampungan, perumahan,
perindustrian, pelancongan dan sebagainya di samping
menjalankan kajian-kajian perancangan.

Selaras dengan pemakaian Akta Perancangan Bandar dan
Desa 1976 (Akta 172), peranan Jabatan Perancangan Bandar
dan Desa Negeri telah diperkukuhkan. Pengarah Negeri
merupakan pihak berkuasa perancang tempatan bagi mana-
mana kawasan di dalam negeri yang tidak menjadi sebahagian
daripada kawasan mana-mana pihak berkuasa tempatan.
Pengarah Negeri juga berperanan sebagai Setiausaha kepada
Jawatankuasa Perancang Negeri yang dipengerusikan oleh
Menteri Besar / Ketua Menteri.

Peranan Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Negeri kini
tidak hanya tertumpu kepada aktiviti kawalan pembangunan
semata-mata. Jabatan juga terlibat dalam merancang projek-
projek pembangunan seperti penyusunan semula penempatan,
projek-projek pelancongan, rekreasi dan landskap. Pertambahan
peranan dan tanggungjawab Jabatan Perancangan Bandar
dan Desa Negeri dapat dilihat berdasarkan penglibatan serta
keanggotaannya dalam pelbagai jawatankuasa di peringkat
persekutuan, negeri, daerah dan Kerajaan Tempatan.
2034
Struktur Organisasi Jabatan Perancangan Bandar Dan
Desa Negeri

Struktur organisasi Jabatan Perancangan Bandar dan
Desa Negeri telah mengalami beberapa perubahan dengan
kewujudan pengkhususan aktiviti sejak tahun 1992. Salah
satu bahagian baru yang terhasil daripada perubahan ini ialah
Bahagian Korporat iaitu selaras dengan struktur pentadbiran
dan pengurusan Jabatan Perancangan Bandar dan Desa di Ibu
Pejabat. Oleh itu, kerja-kerja perancangan dapat dikhusus dan
dilaksanakan dengan lebih licin, jelas dan teratur. Walaupun
struktur organisasi Jabatan Perancangan Bandar dan Desa
Negeri-negeri mempunyai sedikit perbezaan, secara amnya, ia
terbahagi kepada dua bahagian iaitu Bahagian Pentadbiran
dan Bahagian Teknikal (lihat Rajah 2.2.3a).

Rajah 2.2.3a : Struktur Organisasi Jabatan Perancangan Bandar
dan Desa Negeri (Contoh; Negeri Selangor)
Sumber : Laporan Tahunan JPBD Negeri Selangor 2005.
Unit Pembangunan
Mapan
Unit Pemprosesan
Unit 1
Unit 2
Unit Sumber &
Projek Khas
Unit Perundangan Unit Penguatkuasaan Unit RT & RKK
Unit Penyelarasan Dasar
PENGARAH
BAHAGIAN
PERANCANGAN
KORPORAT
BAHAGIAN
PENTADBIRAN
KEWANGAN
Unit Penyelarasan
Perancangan
BAHAGIAN
PENGAWALAN
PERANCANGAN
Unit RSN &
Projek Khas
BAHAGIAN
RANCANGAN
PEMBANGUNAN
2035
Jawatankuasa Perancang Negeri

Jawatankuasa utama dalam menentukan arah perancangan
bandar di peringkat negeri ialah Jawatankuasa Perancang
Negeri (JPN), yang dibentuk berdasarkan peruntukan Akta
Perancangan Bandar dan Desa, 1976 (Akta 172).

JPN dipengerusikan oleh Menteri Besar atau Ketua Menteri
dan dianggotai oleh ketua-ketua jabatan yang berkaitan.
Pelantikan ahli-ahli JPN dibuat secara rasmi oleh Pihak
Berkuasa Negeri mengikut amalan semasa.
Ahli-ahli JPN terdiri daripada:

Pengerusi iaitu Menteri Besar atau Ketua Menteri
Negeri;
Timbalan Pengerusi iaitu Ahli Majlis Mesyuarat
Kerajaan Negeri yang dilantik oleh Pihak Berkuasa
Negeri;
Tidak lebih daripada tiga orang ahli yang dilantik
oleh Pihak Berkuasa Negeri dari kalangan ahli
Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri, yang mana
seorang daripadanya haruslah memegang portfolio
berhubungan dengan perancangan bandar dan desa
dalam Negeri;
Setiausaha Kerajaan Negeri;
Pengarah Perancang Bandar dan Desa Negeri yang
berperanan sebagai Setiausaha Jawatankuasa;
Pengarah Tanah dan Galian Negeri;
Pengarah Unit Perancang Ekonomi Negeri atau
pegawai yang bertanggungjawab bagi hal ehwal
tersebut di negeri berkenaan;
Pengarah Jabatan Kerja Raya Negeri;
Penasihat Undang-undang Negeri;
Pegawai Kewangan Negeri;
Pegawai Kemajuan Negeri atau pegawai yang
bertanggungjawab bagi hal ehwal tersebut di sesebuah
negeri;
Pengarah Jabatan Alam Sekitar Negeri atau pegawai
yang bertanggungjawab bagi hal ehwal tersebut di
sesebuah negeri; dan
tidak lebih daripada empat orang ahli lain yang dilantik
oleh Kerajaan Negeri.

2036
Setiausaha JPN ialah Pengarah Jabatan Perancangan Bandar
dan Desa Negeri mengikut seksyen 4(1)(d) Akta Perancangan
Bandar dan Desa 1976. Di samping itu, beliau merupakan
penasihat utama kepada JPN berkenaan dengan perkara-
perkara yang berkaitan dengan bidang tugas perancangan
bandar dan desa mengikut seksyen 4(8). Semasa menjalankan
tugas sebagai Setiausaha Jawatankuasa, beliau boleh
menggunakan sumber kewangan, kemahiran dan sumber-
sumber lain di jabatannya. Semasa ketiadaan Pengarah Negeri,
Timbalan Pengarah Negeri paling sesuai melaksanakan
peranan Pengarah sebagai Setiausaha JPN melalui penurunan
kuasa.

Fungsi JPN dijelaskan dalam Akta Perancangan Bandar dan
Desa 1976. Di samping tugasnya sebagai sebuah Jawatankuasa
yang meluluskan Rancangan Struktur bagi pihak berkuasa
tempatan di negeri masing-masing, JPN juga menjalankan
tugas-tugas utama seperti berikut:

menggalakkan dalam Negeri, dalam rangka dasar
negara, pemuliharaan, penggunaan dan pemajuan
semua tanah di dalam Negeri;
mengawal selia, mengawal, merancang dan
menyelaraskan semua aktiviti pemajuan di dalam
Negeri;
menasihati Kerajaan Negeri, sama ada dengan daya
usahanya sendiri atau sebagai menyahut permintaan
Kerajaan Negeri, mengenai perkara yang berhubungan
dengan pemuliharaan, penggunaan dan pemajuan
tanah di dalam Negeri;
mengusahakan, membantu dan menggalakkan
pemungutan, penyenggaraan, dan penyiaran
perangkaan, buletin, dan monograf, dan penyiaran lain
yang berhubungan dengan perancangan bandar dan
desa dan perkaedahannya; dan
JPN boleh dari semasa ke semasa memberikan
arahan kepada mana-mana pihak berkuasa perancang
tempatan selaras dengan kehendak Akta Perancangan
Bandar dan Desa (Akta 172). Pihak berkuasa
perancangan tempatan hendaklah menguatkuasakan
arahan JPN tersebut.

2037
Perkhidmatan Perancangan Bandar Di Negeri Sarawak

Sistem perancangan di Sarawak sangat berbeza jika
dibandingkan dengan sistem perancangan di Semenanjung
Malaysia. Ini kerana, Negeri Sarawak mengamalkan sistem
perundangan pembangunan tanah yang berbeza dengan sistem
perundangan pembangunan tanah di Semenanjung Malaysia.

Antara perundangan berkaitan perancangan dan pembangunan
yang digunapakai di Sarawak ialah:
The Town & Country Planning Ordinance 1952 (never
invoked);
The Land Code of Sarawak 1958 (Swk. Cap. 81);
The Land (Control of Subdivision) Ordinance, 1954
(repealed by the 1997 amendment);
Strata Ordinance, 1995;
The Buildings (Amendment) Ordinance, 1997;
The Land Code (Amendment) Ordinance, 1997.
(Amendment/incorporation of Part X of the Land Code);
The Land Use (Control of Prescribed Trading Activities)
Ordinance, 1997; dan
The Land Code (Development & Subdivision of Land)
(Qualifed Persons) Rules, 1998.

Agensi yang terlibat dalam bidang perancangan bandar dan
desa di Negeri Sarawak adalah Kementerian Perancangan
dan Pengurusan Sumber. Kementerian ini telah wujud secara
rasminya pada tahun 1965. Dahulunya dikenali dengan
nama Kementerian Pembangunan dan Sumber Asli sebelum
ditukarkan nama pada Kementerian Sumber Asli. Seterusnya
ia ditukarkan nama menjadi Kementerian Tanah dan Hasil
Bumi sehingga ia ditukar nama pula kepada Kementerian
Perancangan dan Pengurusan Sumber (KPPS). Kementerian
ini berfungsi sebagai penggubal dasar kerajaan negeri dalam
bidang perhutanan, pembangunan tanah, perancangan bandar
dan perlombongan. Salah satu matlamat Kementerian ini ialah
memastikan persekitaran hidup yang sihat di kawasan bandar
dan luar bandar, iaitu melalui objektif-objektifnya, antaranya:
Untuk mengoptimumkan penggunaan tanah sejajar
dengan keperluan kerajaan Sarawak dan penduduk
bagi tujuan-tujuan pembangunan sosial, ekonomi,
politik melalui pentadbiran tanah secara efektif dan
efsen;
2038
Merancang kawasan bandar dan luar bandar secara
efektif untuk memastikan persekitaraan hidup sihat
yang berterusan dan berkekalan; dan
Untuk memulihara dan membangunkan semula kawasan
yang terjejas dengan aktiviti-aktiviti pembalakan.
Terdapat dua jabatan di bawah Kementerian ini, (lihat Rajah
2.2.3b) iaitu:
Jabatan Tanah dan Survei; dan
Jabatan Hutan.
Manakala terdapat empat agensi yang menyelaraskan
program-program pembangunan dan aktiviti-aktiviti agensi di
bawah KPPS iaitu :
Land Custody and Development (LCDA);
Perbadanan Kemajuan Perusahaan Kayu Sarawak
(PUSAKA);
Sarawak Biodiversity Centre (SBC); dan
Sarawak Forestry Corporation (SFC).
Bahagian yang bertanggungjawab terhadap perancangan bandar
dan desa adalah Bahagian Perancangan, dengan melaksanakan
fungsi-fungsinya:-
merancang strategi untuk membangun tanah bandar
dan desa;
mempertimbangkan permohonan tentang pertapakan
bangunan kerajaan;
mempertimbangkan permohonan untuk memecahkan
tanah (sub-division);
mempertimbangkan permohonan untuk menukar
syarat-syarat yang dikenakan pada tanah; dan
Menyelaraskan program-program pembangunan dan
aktiviti-aktiviti agensi di bawah KPPS.
2039
Rajah 2.2.3b : Struktur Organisasi Kementerian Perancangan
Kementerian Perancangan &
Pengurusan Sumber
Jabatan Tanah
& Survei
Jabatan Hutan
LCDA SFC PUSAKA SBC
SETIAUSAHA
TETAP
Bhg. Tanah &
Perlombongan
Bhg. Hutan &
Pentadbiran
Bhg.
Perancangan
Unit Galian &
Pembangunan
Tanah
Unit
Hutan
Unit Kawalan
Pembangunan
Unit
Pentadbiran
Tanah
Unit Lembaga
Kump. Wang
Konsesi Hutan
Unit
Rekabentuk
Struktur
Unit
Akuakultur
Unit
Akaun
Unit
Pentadbiran
JABATAN
AGENSI
Sumber : Laman Web Kementerian Perancangan dan Pengurusan Sumber, 2008
2040
Bahagian Perancangan bertanggungjawab untuk memproses
dan membuat keputusan bagi permohonan pecah tanah dan
tukar syarat tanah bagi pembangunan perumahan, komersial,
perindustrian dan pembangunan-pembangunan lain.
Jabatan Tanah dan Survei pula bertindak sebagai salah
satu agensi penyelaras program-program pembangunan dan
aktiviti-aktiviti agensi-agensi di bawah Kementerian ini. Pihak
berkuasa tempatan pula hanya berfungsi untuk menyelenggara
kerja-kerja berkaitan dengan perbandaran.
Dalam proses pembangunan di Sarawak, sebarang bentuk
kelulusan pembangunan harus diperolehi daripada
Kementerian Perancangan dan Pengurusan Sumber Sarawak
setelah memperolehi kelulusan terlebih dahulu daripada
Jabatan Tanah dan Survei di peringkat bahagian atau Ibu
Pejabat.
Majlis Perancangan Negeri (State Planning Authority)
Di antara peruntukan utama dalam Part X, Chapter A50, Land
Code (Amendment) Ordinance, 1997 ialah penubuhan Majlis
Perancangan Negeri yang terletak di bawah bidang kuasa
Kementerian Perancangan dan Pengurusan Sumber Sarawak.
Fungsi Majlis Perancangan Negeri ialah merancang, mengatur
dan mengawal pembangunan dan penggunaan tanah dan
bangunan di negeri Sarawak.
Keahlian Majlis Perancangan Negeri ialah:
Menteri sebagai Pengerusi;
Setiausaha Negeri sebagai Timbalan Pengerusi;
Ahli-ahli lain:
Setiausaha Tetap Kementerian Perancangan
dan Pengurusan Sumber selaku Setiausaha
kepada Majlis Perancangan Negeri;
Pengarah Tanah dan Survei; dan
tidak lebih daripada tiga ahli lain yang dilantik
oleh Menteri, yang mana dua daripadanya ialah
Pegawai Kerajaan.
2041
Selain daripada itu, Majlis Perancangan Negeri juga
bertanggungjawab:

meneliti dan meluluskan pelan bagi pecah sempadan
dan pemajuan tanah;
menentukan lokasi dan perletakan bangunan-
bangunan kerajaan, kemudahan-kemudahan awam
dan peletakan bandar-bandar baru, perkampungan
dan kawasan-kawasan penempatan semula;
merangka polisi dan garis panduan serta memberi
panduan kepada pihak berkuasa tempatan berhubung
penggunaan dan pemajuan tanah;
menggubal polisi dan pelan bagi pembangunan dan
pembangunan semula termasuk penyediaan Rancangan
Struktur dan Rancangan Tempatan; dan
menjalankan lain-lain tugas seperti yang diarahkan
oleh Majlis Mesyuarat Kerajaan negeri.
Majlis Perancangan Negeri boleh menurunkan kuasa kepada
Pengarah atau Pegawai Kerajaan untuk melaksanakan
fungsi-fungsi di atas, mengikut syarat-syarat tertentu. Majlis
Perancangan Negeri boleh menyediakan kaedah-kaedah
dengan kelulusan Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri (MMKN)
bagi pelaksanaan peruntukan-peruntukan termasuk hal-hal
yang berhubung dengan piawaian perancangan, bentuk dan
kandungan pelan, orang yang berkelayakan mengemukakan
pelan, bayaran pemajuan, rayuan terhadap keputusan Majlis
Perancangan Negeri dan sebagainya.

Jabatan Tanah dan Survei

Jabatan Tanah dan Survei terletak di bawah bidang kuasa
Kementerian Perancangan dan Pengurusan Sumber Sarawak
yang bertanggungjawab dalam pentadbiran tanah dan undang-
undang statutori. Peranan utama jabatan ini ialah untuk
melaksanakan polisi Kerajaan negeri mengenai pengurusan
tanah. Antara polisi yang dilaksanakan ialah Memastikan tanah
diurus dengan cekap untuk menjana pertumbuhan ekonomi
yang maksimum kepada Kerajaan Negeri dan penduduk negeri
Sarawak amnya serta merancang pembangunan dan keperluan
tanah untuk masa hadapan berdasarkan faktor pertambahan
penduduk dan konsep pembangunan politik negeri.

Selaras dengan polisi tersebut, Jabatan Tanah dan Survei
menggariskan beberapa objektif-objektif seperti berikut:
2042
mentadbir tanah berdasarkan bidang politik, sosial,
perundangan dan struktur ekonomi semasa untuk
memastikan penggunaan tanah yang cekap dan
menguntungkan;
mengawal perpindahan milik tanah-tanah Kerajaan
Negeri supaya faedah yang maksimum dapat diperolehi
terutamanya kepada masyarakat secara keseluruhan;
mempercepatkan pengambilan keputusan Native
Customary Land dan pengeluaran title seksyen 18;
membentuk satu jaringan kawalan survei untuk
seluruh negeri bagi menghasilkan peta-peta dan pelan
kadastral yang terkini bagi menangani keperluan
terhadap penggunaan peta-peta tersebut untuk
memenuhi keperluan/memandu arah pembangunan
tanah yang semakin pesat;
menyediakan perkhidmatan penilaian yang efsien dan
cepat kepada sektor-sektor kerajaan dan swasta;
mengawal dan mengatur penggunaan tanah untuk
memastikan pembangunan bandar dan luar bandar di
negeri Sarawak dilaksanakan berdasarkan keperluan
prinsip perancangan bandar dan desa (Town and
Country Planning Principles);
mempercepatkan pengeluaran lesen mencari gali
(prospecting licences) dan geran perlombongan (mining
lease) bagi memastikan sumber mineral negeri dapat
dieksploitasi sepenuhnya untuk memberi faedah
kepada penduduk dan Kerajaan Negeri; dan
pengkomputeran fungsi-fungsi utama Jabatan bagi
menyediakan perkhidmatan yang cekap, efsien dan
tepat kepada agensi kerajaan yang lain dan pihak
awam.

Selaras dengan objektif-objektif yang telah digariskan,
Jabatan Tanah dan Survei berfungsi secara multi-functional
dan multi-discipline. Untuk mencapai objektif-objektifnya,
Jabatan Tanah dan Survei dibahagikan kepada beberapa
cawangan bagi membolehkan pengkhususan kerja cawangan-
cawangan tersebut dibuat (lihat Rajah 2.2.3c):

Cawangan Survei;
Cawangan Perancangan Bandar dan Desa;
Cawangan Penyelesaian dan Penyatuan (Adjudication
and Consolidation Branch);
Cawangan Pembangunan Sumber Manusia (Human
Resources Development Branch);

2043
Cawangan Tanah dan Penilaian (Land & Valuation
Branch);
Cawangan Pentadbiran (Administration Branch); dan
Cawangan Sistem Maklumat (Information System
Branch).

Di peringkat ibu pejabat, Jabatan Tanah dan Survei diketuai
oleh seorang Pengarah dan dibantu oleh Timbalan Pengarah
dan lima Penolong Pengarah yang bertugas di setiap cawangan
kecuali Cawangan Sistem Maklumat. Cawangan Sistem
Maklumat terletak di bawah bidang kuasa Pengarah dan
Cawangan Pentadbiran di bawah Timbalan Pengarah.
Berdasarkan perkembangan bandar yang semakin pesat,
peranan Cawangan Perancangan Bandar dan Desa menjadi
begitu penting untuk merancang, merangka dasar dan strategi,
mencorak pola pembangunan serta melaksanakan setiap
pembangunan tersebut secara bersepadu dan menyeluruh.
Cawangan Perancangan Bandar dan Desa di ibu pejabat
Tanah dan Survei dibahagikan kepada lima seksyen utama
iaitu Seksyen Kawalan Pembangunan, Seksyen Perancangan
Bandar, Rekabentuk dan Pertapakan, Seksyen Perancangan
dan Pelaksanaan Projek Pembangunan, Seksyen Perancangan
Wilayah dan Penyelidikan Perancangan dan Seksyen
Kejuruteraan.
2044

S
u
m
b
e
r

K
e
r
a
j
a
a
n

N
e
g
e
r
i

S
a
r
a
w
a
k

2
0
0
0

P
E
N
G
A
R
A
H

T
I
M
B
A
L
A
N

P
E
N
G
A
R
A
H

P
e
n
g
u
k
u
r
a
n

G
e
o
d
a
t
i
c

P
e
n
g
u
k
u
r
a
n

T
o
p
o
g
r
a
f
i
k

P
e
n
g
u
k
u
r
a
n

K
o
n
t
r
a
k

B
e
n
g
k
e
l

P
e
n
g
u
k
u
r
a
n

K
a
d
a
s
t
r
a
l

S
i
s
t
e
m

M
a
k
l
u
m
a
t

T
a
n
a
h

P
e
n
g
u
k
u
r
a
n

L
a
t
i
h
a
n

T
e
k
n
i
k
a
l

P
e
m
e
t
a
a
n

T
o
p
o
g
r
a
f
i

F
o
t
o
g
r
a
f
i

U
d
a
r
a

M
i
k
r
o
f
i
l
m

S
U
R
V
E
I

K
a
w
a
l
a
n

P
e
r
a
n
c
a
n
g
a
n

S
t
a
t
u
t

P
e
m
i
l
i
h
a
n

T
a
p
a
k

&

K
a
w
a
l
a
n

G
u
n
a

T
a
n
a
h

P
e
r
a
n
c
a
n
g
a
n

P
e
n
g
a
n
g
k
u
t
a
n

d
a
n

T
r
a
f
i
k

P
e
r
a
n
c
a
n
g
a
n

B
a
n
d
a
r

&

R
e
k
a

B
e
n
t
u
k

S
t
r
a
t
e
g
i

P
e
r
a
n
c
a
n
g
a
n

W
i
l
a
y
a
h

P
e
r
a
n
c
a
n
g
a
n

&

P
e
r
a
n
c
a
n
g
a
n

P
r
o
j
e
k

R
e
k
a

b
e
n
t
u
k

K
e
j
u
r
u
t
e
r
a
a
n

P
e
n
a
s
i
h
a
t

P
e
r
a
n
c
a
n
g
a
n

A
m

P
E
R
A
N
C
A
N
G
A
N

B
A
N
D
A
R

&

D
E
S
A

P
e
n
g
a
s
i
n
g
a
n

T
a
n
a
h

P
e
n
y
a
t
u
a
n

T
a
n
a
h

P
e
l
a
n
j
u
t
a
n

a
s
a
s

H
a
k
m
i
l
i
k

P
e
n
t
a
d
b
i
r
a
n

T
a
n
a
h

P
e
n
g
u
a
t
k
u
a
s
a
a
n

L
e
s
e
n

d
a
n

H
a
s
i
l

P
e
n
d
a
p
a
t
a
n

S
k
i
m

P
e
n
d
a
f
t
a
r
a
n

P
e
n
i
l
a
i
a
n

P
e
r
o
l
e
h
a
n

T
a
n
a
h
,

D
u
t
i

S
e
t
e
m

d
a
n

C
u
k
a
i

K
e
u
n
t
u
n
g
a
n

H
a
r
t
a
n
a
h

P
e
r
o
l
e
h
a
n

T
a
n
a
h

S
e
m
a
k
a
n

S
e
w
a
a
n

T
a
n
a
h

P
e
n
a
s
i
h
a
t

P
e
n
i
l
a
i
a
n

k
e
p
a
d
a

l
a
i
n
-
l
a
i
n

j
a
b
a
t
a
n

d
a
n

o
r
g
a
n
i
s
a
s
i

T
A
N
A
H

&

P
E
N
I
L
A
I
A
N

P
e
n
g
u
r
u
s
a
n

p
e
r
i
b
a
d
i

H
a
l
-
h
a
l

p
e
r
t
u
b
u
h
a
n

P
e
r
s
u
r
a
t
a
n

B
e
l
a
n
j
a
w
a
n

K
e
w
a
n
g
a
n

K
a
w
a
l
a
n

K
e
w
a
n
g
a
n

P
e
n
g
a
w
a
l
a
n
,

p
e
n
e
r
b
i
t
a
n
,

p
e
m
b
e
l
i
a
n

d
a
n

b
e
l
a
n
j
a
w
a
n

s
t
o
r

P
e
n
g
u
r
u
s
a
n

p
e
n
t
a
d
b
i
r
a
n

d
a
n

b
e
l
a
n
j
a
w
a
n

S
e
k
o
l
a
h

L
a
t
i
h
a
n

S
u
r
v
e
i

u
s
a
h
a
m
a

S
a
r
a
w
a
k

/

S
a
b
a
h

P
e
n
g
u
r
u
s
a
n

A
s
p
e
k

k
e
w
a
n
g
a
n

d
a
n

p
e
n
t
a
d
b
i
r
a
n

p
e
r
a
l
a
t
a
n

s
u
r
v
e
y

d
a
n

o
p
t
i
c
a
l

w
o
r
k
s
h
o
p

d
a
n

b
o
a
t
y
a
r
d

P
E
N
Y
E
L
E
S
A
I
A
N

&

P
E
N
C
A
N
T
U
M
A
N

T
A
N
A
H

P
e
r
k
h
i
d
m
a
t
a
n

T
e
k
n
i
k
a
l

O
p
e
r
a
s
i

K
o
m
u
n
i
k
a
s
i

S
o
k
o
n
g
a
n

d
i
v
i
s
y
e
n

P
e
n
t
a
d
b
i
r
a
n

p
e
n
g
k
a
l
a
n

d
a
t
a

P
e
r
m
o
h
o
n
a
n

P
e
n
y
e
l
e
n
g
g
a
r
a
a
n

P
e
m
b
a
n
g
u
n
a
n

P
E
N
T
A
D
B
I
R
A
N

U
s
a
h
a
s
a
m
a

S
e
k
o
l
a
h

L
a
t
i
h
a
n

S
u
r
v
e
i

S
a
b
a
h

/

S
a
r
a
w
a
k

P
r
o
g
r
a
m

l
a
t
i
h
a
n

d
a
l
a
m
a
n

P
r
o
g
r
a
m

l
a
t
i
h
a
n

l
u
a
r
a
n

P
e
p
e
r
i
k
s
a
a
n

J
a
b
a
t
a
n

A
n
u
g
e
r
a
h

K
u
a
l
i
t
i

d
a
n

I
n
o
v
a
s
i

T
o
t
a
l

Q
u
a
l
i
t
y

M
a
n
a
g
e
m
e
n
t

(
T
Q
C
)

Q
u
a
l
i
t
y

C
o
n
t
r
o
l

C
i
r
c
l
e

(
Q
C
C
)

P
e
r
p
u
s
t
a
k
a
a
n

J
a
b
a
t
a
n

P
e
n
d
i
d
i
k
a
n

L
a
t
i
h
a
n

S
o
k
o
n
g
a
n

P
C

S
I
S
T
E
M

M
A
K
L
U
M
A
T

P
e
n
y
e
l
e
s
a
i
a
n

k
e

a
t
a
s

N
a
t
i
v
e

C
u
s
t
o
m
a
r
y

L
a
n
d

M
e
n
g
k
o
o
r
d
i
n
a
s
i

d
a
n

m
e
n
g
a
w
a
l

a
k
t
i
v
i
t
i
-
a
k
t
i
v
i
t
i

p
e
n
y
e
l
e
s
a
i
a
n

P
e
r
l
a
k
s
a
n
a
a
n

d
a
n

p
e
n
g
a
w
a
l
a
n

P
e
r
a
n
c
a
n
g
a
n

p
e
n
y
a
n
t
u
m
a
n

t
a
n
a
h

P
e
n
y
e
l
i
d
i
k
a
n

d
a
n

p
e
m
b
a
n
g
u
n
a
n

P
E
M
B
A
N
G
U
N
A
N

S
U
M
B
E
R

M
A
N
U
S
I
A

R
a
j
a
h

2
.
2
.
3
c

:

F
u
n
g
s
i

J
a
b
a
t
a
n

T
a
n
a
h

D
a
n

S
u
r
v
e
i

S
a
r
a
w
a
k

(
I
b
u

P
e
j
a
b
a
t
)
S
u
m
b
e
r

:

K
e
r
a
j
a
a
n

N
e
g
e
r
i

S
a
r
a
w
a
k

2
0
0
0
2045
Rajah 2.2.3d : Struktur Organisasi Jabatan Tanah dan Survei
Sarawak (Ibu Pejabat)
PENGARAH
TIMBALAN
PENGARAH
PERANCANGAN
PERANCANGAN
PENTADBIRAN
PEMBANGUNAN
SUMBER MANUSIA
PENYELESAIAN
PENYELESAIAN
DAN
PENYATUAN
SUPERINTENDEN
SISTEM
MAKLUMAT
SISTEM
MAKLUMAT
TANAH
PENILAIAN
PENILAIAN
SURVEI
SURVEI
TANAH PENDAFTARAN PENTADBIRAN
PENGUATKUASAAN
Sumber: Jabatan Tanah dan Survei Sarawak, 2000
2046
Rajah 2.2.3e : Struktur Organisasi Cawangan Perancangan
Bandar dan Desa, Jabatan Tanah Dan Survei,
Sarawak (Pejabat Bahagian)
Di peringkat Bahagian pula, Jabatan Tanah dan Survei
diketuai oleh Penguasa dan dibantu oleh Penolong Seksyen
yang bertanggungjawab ke atas setiap sub-cawangan dan
seksyen. Pengurusan di peringkat ini dibahagikan kepada
lapan cawangan iaitu cawangan Perancangan Bandar dan
Desa, Cawangan Penilaian, Cawangan Survei, Cawangan
Tanah, Cawangan Penyelesaian, Cawangan Penguatkuasaan,
Cawangan Sistem Maklumat dan Cawangan Pentadbiran.
Fungsi-fungsi setiap cawangan ini ialah seperti yang
ditunjukkan dalam Rajah 2.2.3f.

Sumber: Kerajaan Negeri Sarawak, 2000.
PERANCANGAN
WILAYAH &
PENYELIDIKAN
PERANCANGAN
Kajian Pelan
Wilayah, Kajian
Kemungkinan, EIA
Penyelidikan
Perancangan
KEJURUTERAAN
Pelan Kejuruteraan
Anggaran Kos
Pembangunan
KAWALAN
PEMBANGUNAN
Pecah Sempadan
Tukar Syarat
Pelan Bangunan
PERANCANGAN &
PERLAKSANAAN
PROJEK
PEMBANGUNAN
Kawalan
Perbelanjaan
Pembangunan
Anggaran
Perbelanjaan &
Kawalan Kewangan
PENOLONG PENGARAH
(PERANCANG)
PERANCANGAN
BANDAR,
REKABENTUK &
PERTAPAKAN
Pertapakan Projek
Kerajaan
Perancanagan dan
Rekabentuk Bandar
2047

R
a
j
a
h

2
.
2
.
3
f

:

F
u
n
g
s
i

J
a
b
a
t
a
n

T
a
n
a
h

d
a
n

S
u
r
v
e
i

S
a
r
a
w
a
k

(
P
e
j
a
b
a
t

B
a
h
a
g
i
a
n
)
S
u
m
b
e
r

K
e
r
a
j
a
a
n

N
e
g
e
r
i

S
a
r
a
w
a
k

2
0
0
0

P
e
n
y
e
l
e
s
a
i
a
n

h
a
k
-
h
a
k

t
a
n
a
h

b
e
r
d
a
s
a
r
k
a
n

B
a
h
a
g
i
a
n

V
,

b
a
g
i

L
a
n
d

C
o
d
e

(
C
a
p

8
1
)

P
E
N
Y
E
L
E
S
A
I
A
N

M
e
n
g
u
r
u
s
k
a
n

s
i
s
t
e
m

s
u
m
b
e
r
j
a
y
a

u
n
t
u
k

m
e
m
a
k
s
i
m
u
m
k
a
n

t
a
h
a
p

p
e
n
g
g
u
n
a
a
n
n
y
a

M
e
m
b
i
n
a

d
a
n

m
e
l
i
h
a
t

p
r
o
s
e
d
u
r

k
e
s
e
l
a
m
a
t
a
n
,

b
a
c
k
u
p
,

l
a
p
o
r
a
n

k
e
s
a
l
a
h
a
n

u
n
t
u
k

p
e
r
k
h
i
d
m
a
t
a
n

y
a
n
g

e
f
e
k
t
i
f

d
a
n

e
f
i
s
e
n

M
e
n
g
u
m
p
u
l
k
a
n

b
e
l
a
n
j
a
w
a
n

o
p
e
r
a
s
i

t
a
h
u
n
a
n

M
e
n
y
e
d
i
a
k
a
n

s
o
k
o
n
g
a
n

t
e
k
n
i
k
a
l

t
a
h
a
p

p
e
r
t
a
m
a

k
e
p
a
d
a

p
e
n
g
g
u
n
a

S
I
S
T
E
M

M
A
K
L
U
M
A
T

T
u
k
a
r

s
y
a
r
a
t

t
a
n
a
h
,

p
e
c
a
h

s
e
m
p
a
d
a
n
,

p
e
r
s
e
d
i
a
a
n

g
e
r
a
n

t
a
n
a
h
,

p
e
m
b
a
h
a
r
u
a
n

t
e
m
p
o
h
,

v
e
s
t
i
n
g

o
f

l
a
n
d

d
a
n

s
e
b
a
g
a
i
n
y
a

s
e
m
u
a

j
e
n
i
s

p
e
l
u
p
u
s
a
n

t
a
n
a
h
,

t
e
r
m
a
s
u
k

p
e
r
t
a
n
i
a
n
,

p
e
r
u
m
a
h
a
n
,

p
e
r
i
n
d
u
s
t
r
i
a
n
,

p
e
r
d
a
g
a
n
g
a
n

d
l
l
.

P
e
n
d
a
f
t
a
r
a
n

g
e
r
a
n

t
a
n
a
h

d
a
n

s
e
m
u
a

u
r
u
s
a
n

b
e
r
k
a
t
i
t
a
n

t
a
n
a
h

T
A
N
A
H

S
U
P
E
R
I
N
T
E
N
D
E
N
T

P
e
n
g
u
m
p
u
l
a
n

p
e
n
d
a
p
a
t
a
n

u
n
t
u
k

J
a
b
a
t
a
n

i
n
i

L
e
s
e
n
-
l
e
s
e
n

g
e
n
e
r
a
l
/

e
x
c
l
u
s
i
v
e

p
r
o
s
p
e
c
t
i
n
g
,

l
e
s
e
n

u
n
t
u
k

m
e
n
g
a
m
b
i
l

t
a
n
a
h
,

p
a
s
i
r

d
a
n

b
a
t
u

k
e
l
i
k
i
r
,

p
a
j
a
k
a
n

p
e
r
l
o
m
b
o
n
g
a
n
,

l
e
s
s
e
n

k
u
a
r
i
,

l
e
s
e
n

p
e
r
s
i
n
g
g
a
h
a
n

d
l
l
.

P
e
n
e
m
p
a
t
a
n

h
a
r
a
m
,
p
e
n
y
e
l
e
n
g
g
a
r
a
a
n

s
y
a
r
a
t

t
a
n
a
h
,
r
i
g
h
t

o
f

w
a
y
,

p
e
r
p
a
r
i
t
a
n
,

s
o
k
o
n
g
a
n

d
l
l
.

P
E
N
G
U
A
T
K
U
A
S
A
A
N

P
e
n
g
u
k
u
r
a
n

k
a
w
a
l
a
n

K
a
d
a
s
t
e
r

P
e
n
g
u
k
u
r
a
n

k
a
d
a
s
t
e
r

P
e
n
g
u
k
u
r
a
n

p
e
r
l
o
m
b
o
n
g
a
n

P
e
n
g
s
w
a
s
t
a
a
n

p
e
n
g
u
k
u
r
a
n

k
a
d
a
s
t
r
a

P
e
n
g
u
k
u
r
a
n

u
k
u
r
a
n

P
e
n
j
a
n
a
a
n

d
a
n

p
e
n
y
e
l
a
n
g
g
a
r
a
a
n

P
e
l
a
n

I
n
d
u
k

J
a
r
i
n
g
a
n

K
a
w
a
l
a
n

K
a
d
a
s
t
e
r

P
e
m
e
t
a
a
n

k
a
d
a
s
t
e
r

P
e
n
g
e
l
u
a
r
a
n

d
a
n

p
e
n
y
e
l
e
n
g
g
a
r
a
a
n

s
y
i
t
-
s
y
i
t

k
a
d
a
s
t
e
r

M
e
n
y
e
l
a
n
g
g
a
r
a
k
a
n

b
i
l
i
k

b
e
s
i

u
n
t
u
k

m
e
n
y
i
m
p
a
n

b
u
k
u
-
b
u
k
u

l
a
p
a
n
g
a
n
,

p
e
l
a
n
-
p
e
l
a
n
,

p
e
t
a
-
p
e
t
a
,

f
o
t
o
g
r
a
f
-
f
o
t
o
g
r
a
f

u
d
a
r
a

d
a
n

t
r
a
v
e
r
s

v
o
l
u
m
e
s

b
a
g
i

s
y
i
t
-
s
y
i
t

k
a
d
a
s
t
e
r

P
e
n
j
u
a
l
a
n

p
e
t
a
-
p
e
t
a
,

p
e
l
a
n

d
a
n

d
o
k
u
m
e
n

y
a
n
g

d
i
h
a
s
i
l
k
a
n

s
e
m
u
l
a

P
e
n
j
a
n
a
a
n

d
a
n

p
e
n
y
e
l
a
n
g
g
a
r
a
a
n

p
e
n
g
k
a
l
a
n

d
a
t
a

g
r
a
f
i
k

(
n
u
m
e
r
i
c

a
t
a
u

d
i
g
i
t
a
l
)

b
a
g
i

S
i
s
t
e
m

M
a
k
l
u
m
a
t

T
a
n
a
h

&

M
i
c
r
o
f
i
l
m
i
n
g

S
U
R
V
E
I

M
e
m
p
r
o
s
e
s

p
e
r
m
o
h
o
n
a
n

p
e
c
a
h

s
e
m
p
a
d
a
n

M
e
m
p
r
o
s
e
s

p
e
n
g
h
a
n
t
a
r
a
n

D
r
a
f

P
e
l
a
n

P
e
c
a
h

S
e
m
p
a
d
a
n

M
e
m
p
r
o
s
e
s

p
e
n
g
h
a
n
t
a
r
a
n

P
e
l
a
n

K
e
j
u
r
u
t
e
r
a
a
n

M
e
m
p
r
o
s
e
s

p
e
r
m
o
h
o
n
a
n

H
a
k

u
n
t
u
k

U
k
u
r

M
e
m
p
r
o
s
e
s

p
e
n
g
h
a
n
t
a
r
a
n

P
e
l
a
n

B
a
n
g
u
n
a
n

M
e
m
p
r
o
s
e
s

k
e
l
u
l
u
s
a
n

a
k
h
i
r

b
a
g
i

P
e
c
a
h

S
e
m
p
a
d
a
n

b
e
r
s
a
m
a

d
e
n
g
a
n

T
u
k
a
r

S
y
a
r
a
t

T
a
n
a
h
,

A
V
T
C

(
b
a
g
i

t
a
n
a
h

d
i

l
u
a
r

d
e
s
i
g
n
a
t
e
d

A
r
e
a

M
e
m
p
r
o
s
e
s

k
e
l
u
l
u
s
a
n

a
k
h
i
r

b
a
g
i

p
e
c
a
h

s
e
m
p
a
d
a
n

t
a
n
p
a

t
u
k
a
r

s
y
a
r
a
t

t
a
n
a
h
,

A
V
T
C

(
b
a
g
i

t
a
n
a
h

d
i

l
u
a
r

d
e
s
i
g
n
a
t
e
d

A
r
e
a

P
E
R
A
N
C
A
N
G
A
N

P
e
n
i
l
a
i
a
n

p
r
e
m
i
s

d
a
n

s
e
w
a

t
a
h
u
n
a
n

b
a
g
i

p
e
l
u
p
u
s
a
n

t
a
n
a
h
,

t
u
k
a
r

s
y
a
r
a
t

t
a
n
a
h
,

p
e
l
a
n
j
u
t
a
n

t
e
m
p
o
h
,

s
k
i
m

p
e
n
e
m
p
a
t
a
n

s
e
m
u
l
a
,

s
e
w
a
a
n

t
a
n
a
h

d
l
l
.

P
e
r
k
h
i
d
m
a
t
a
n

p
e
n
i
l
a
i
a
n

u
n
t
u
k

d
u
t
i

s
e
t
e
m
,

d
u
t
i

e
s
t
e
t
,

a
r
a
h
a
n

l
e
l
o
n
g
a
n

o
l
e
h

m
a
h
k
a
m
a
h

t
i
n
g
g
i
,

p
i
n
j
a
m
a
n

p
e
l
a
j
a
r
,

s
e
w
a
a
n
,

l
e
s
e
n

p
e
n
d
u
d
u
k
a
n

s
e
m
e
n
t
a
r
a

d
l
l
.

P
e
n
i
l
a
i
a
n

p
r
e
m
i
s

d
a
n

s
e
w
a
a
n

t
a
n
a
h

u
n
t
u
k

d
i
l
u
p
u
s
k
a
n

k
e
p
a
d
a

p
e
g
a
w
a
i

t
i
n
g
g
i

t
a
n
a
h

p
e
r
s
e
k
u
t
u
a
n
,

b
u
k
u
-
b
u
k
u

b
e
r
k
a
n
u
n

n
e
g
e
r
i

d
a
n

p
e
r
s
e
k
u
t
u
a
n
,

p
i
h
a
k

b
e
r
k
u
a
s
a

t
e
m
p
a
t
a
n

d
a
n

s
e
b
a
g
a
i
n
y
a

L
a
p
o
r
a
n
-
l
a
p
o
r
a
n

p
e
n
i
l
a
i
a
n

P
e
r
m
i
n
t
a
a
n

u
n
t
u
k

t
a
b
u
n
g

K
e
r
j
a

p
e
m
b
e
r
i
m
i
l
i
k
a
n

t
a
n
a
h

y
a
n
g

m
u
k
t
a
m
a
d

M
e
m
b
e
r
i

p
e
r
k
h
i
d
m
a
t
a
n

d
a
n

m
e
m
a
n
d
u

p
e
r
s
e
d
i
a
a
n

n
o
t
i
s

b
e
r
k
e
n
a
a
n
.

P
E
N
I
L
A
I
A
N

M
e
n
a
n
g
a
n
i

s
e
g
a
l
a

s
u
r
a
t
a
n

k
e
l
u
a
r

d
a
n

m
a
s
u
k

M
e
n
g
h
a
s
i
l
k
a
n

i
n
d
e
k
s

a
b
j
a
d

d
a
n

n
o
m
b
o
r

u
n
t
u
k

s
y
s
t
e
m

p
e
n
g
i
s
i
a
n

s
u
b
j
e
k

d
a
n

i
n
d
i
v
i
d
u

M
e
m
a
s
t
i
k
a
n

k
e
s
e
l
a
m
a
t
a
n

d
a
n

k
e
s
u
l
i
t
a
n

s
e
g
a
l
a

f
a
i
l

s
u
l
i
t

M
e
n
g
e
n
d
a
l
i
k
a
n

s
e
m
u
a

p
e
r
k
a
r
a

y
a
n
g

b
e
r
k
e
n
a
a
n

d
e
n
g
a
n

p
e
g
a
w
a
i

s
e
p
e
r
t
i

p
e
n
g
a
t
u
r
a
n

p
e
r
j
u
m
p
a
a
n
,

p
e
m
i
n
d
a
h
a
n
,

k
e
t
i
d
a
k
h
a
d
i
r
a
n
,

p
i
n
j
a
m
a
n
,

a
n
u
g
e
r
a
h

p
e
r
k
h
i
d
m
a
t
a
n

d
a
n

p
e
n
c
e
n

P
e
m
b
e
l
i
a
n

d
a
n

p
e
n
y
i
m
p
a
n
a
n

s
t
o
r
,

a
l
a
t

t
u
l
i
s

d
a
n

p
e
r
a
l
a
t
a
n

P
e
n
y
e
l
a
n
g
g
a
r
a
a
n

r
e
k
o
d
-
r
e
k
o
d

k
a
j
i
a
n

b
a
g
i

s
e
g
a
l
a

p
e
r
a
b
o
t

d
a
n

p
e
r
a
l
a
t
a
n

p
e
j
a
b
a
t
,

m
e
s
i
n
,

k
e
n
d
e
r
a
a
n
,

o
u
t
b
o
a
r
d

m
o
t
o
r
s
,

p
e
n
y
a
m
a
n

u
d
a
r
a
,

t
e
l
e
f
o
n

d
a
n

k
a
p
a
l

p
e
j
a
b
a
t

P
e
n
g
a
t
u
r
a
n

u
n
t
u
k

m
e
m
b
a
i
k
i

d
a
n

m
e
n
y
e
l
a
n
g
g
a
r
a

m
e
s
i
n
-
m
e
s
i
n

d
a
n

p
e
r
a
l
a
t
a
n

p
e
j
a
b
a
t

P
e
r
s
e
d
i
a
a
n

b
e
l
a
n
j
a
w
a
n

t
a
h
u
n
a
n

M
e
n
g
a
w
a
l

b
e
l
a
n
j
a
w
a
n

P
e
n
g
u
r
u
s
a
n

b
e
r
h
u
b
u
n
g

d
e
n
g
a
n

g
a
j
i
,

t
u
n
t
u
t
a
n

d
a
n

p
e
m
b
a
y
a
r
a
n

P
E
N
T
A
D
B
I
R
A
N

2048
Perkhidmatan Perancangan Bandar Dan Wilayah Di
Negeri Sabah
Di Negeri Sabah, perundangan yang berkaitan dengan bidang
perancangan bandar ialah Ordinan Perancangan Bandar dan
Desa, Cap. 141, 1969. Agensi yang bertanggungjawab terhadap
perancangan bandar ialah Jabatan Perancangan Bandar
dan Wilayah Sabah di bawah kuasa Kementerian Kerajaan
Tempatan dan Perumahan Sabah. Jabatan tersebut berfungsi
sebagai penasihat teknikal dan ketua pegawai eksekutif
kepada Lembaga Pusat Perancang Bandar dan Kampung
(Central Board).
Penubuhan Jabatan Perancang Bandar dan Wilayah, Sabah
telah diluluskan oleh Kabinet Negeri Sabah pada tahun
1976 selepas beberapa siri mesyuarat dengan jabatan Ketua
Menteri dan Kuasa-kuasa Persekutuan. Jabatan tersebut
mula beroperasi pada 1 Januari 1980 dan tertakluk kepada
Ordinan Perancangan Bandar dan Desa, Bab 141, 1969.
Pada tahun 1984, Pejabat Cawangan Sandakan telah dibuka
diikuti dengan pembukaan Pejabat Cawangan Tawau pada
tahun 1988. Cawangan Sandakan bertanggungjawab terhadap
pentadbiran pembangunan di daerah Sandakan, Daerah Labuk
Sugut dan Kinabatangan yang diketuai oleh seorang Pegawai
Perancang dan dibantu oleh seorang Penolong Pegawai
Perancang. Cawangan Tawau pula bertanggungjawab ke atas
Daerah Tawau, Lahad Datu, Semporna dan Kunak yang juga
diketuai oleh seorang Pegawai Perancang dan dibantu oleh
seorang Penolong Pegawai Perancang.
Untuk mencapai objektif jabatan bagi mewujudkan
persekitaran hidup manusia yang berkualiti di seluruh negeri
Sabah, jabatan ini memainkan berperanan untuk:
menterjemahkan polisi-polisi nasional, negeri, wilayah
dan tempatan ke atas pelan-pelan fzikal seperti
penyediaan Pelan Struktur, Pelan Tempatan, Pelan
Pembangunan Komprehensif, Skim-skim Bandar
(termasuk tatatur pusat bandar), Pelan Peluasan
Sempadan bandar dan Pelan-pelan Landskap;
memberi nasihat kepada Kerjaan Negeri dan Pihak
Berkuasa Tempatan serta Agensi-agensi Kerajaan dan
Swasta dalam semua perkara yang berkaitan bidang
perancangan bandar dan desa;
2049
menasihati Pihak Berkuasa Tempatan mengenai
penyediaan draf skim, pelan-pelan dan piawaian-
piawaian perancangan pengawalan pembangunan;
menggubal polisi, pelan dan piawaian-piawaian
perancangan yang berkaitan untuk diterima pakai dan
dilaksanakan oleh Pihak Berkuasa Tempatan, agensi-
agensi kerajaan serta pihak swasta yang berkaitan;
menasihati kerajaan terhadap pemilihan juru perunding
untuk membuat kajian-kajian yang berkaitan dengan
perancangan dan seterusnya memberi penyeliaan
kepada juru perunding berkenaan;
menasihati dan membantu Pihak Berkuasa Tempatan
serta lain-lain agensi kerajaan dalam menyediakan
perancangan dan kerja-kerja landskap;
menjadi Urusetia dan Penasihat Teknikal utama
kepada Lembaga Pusat Perancangan Bandar dan
Desa; dan
mengkaji semula pelan dan piawaian perancangan dari
masa ke semasa.
Jabatan Perancangan Bandar dan Wilayah Sabah diketuai
oleh Pengarah dan dibantu oleh Timbalan Pengarah. Jabatan
ini terdiri daripada dua bahagian utama iaitu Bahagian
Pentadbiran dan Akaun serta Bahagian Teknikal (Lihat Rajah
2.2.3g).
2050
Rajah 2.2.3g : Struktur Organisasi Jabatan Perancangan
Bandar dan Wilayah, Sabah
Bahagian Pentadbiran dan Akaun bertanggungjawab ke
atas hal ehwal pentadbiran jabatan seperti mengendalikan
perjalanan pentadbiran dalaman iaitu pentadbiran dan
pengurusan kewangan, pengambilan kakitangan, pengurusan
fail, pengurusan kakitangan dan belanjawan jabatan.
Bahagian Teknikal pula merupakan bahagian terpenting
dalam hal-hal yang berkaitan dengan pembangunan tanah
dan perancangan bandar. Bahagian ini dibahagikan kepada
lima bahagian kecil bagi melaksanakan tugas-tugas yang
lebih spesifk iaitu Bahagian Perancangan Awam, Bahagian
Kawalan Pembangunan dan Piawaian Perancangan, Bahagian
Lembaga Pusat Perancangan Bandar dan Wilayah (Central
Board), Bahagian Pejabat Lukisan, dan Bahagian Landskap
dan Senitaman.
Bahagian Perancangan Awam
Terbahagi kepada empat unit di mana setiap unit diketuai
oleh Pegawai Perancang Bandar dan dibantu oleh Penolong
Pegawai Perancang Bandar. Unit-unit tersebut ialah:
Unit Pelan Tempatan bertanggungjawab menyediakan
Pelan Tempatan bagi sesuatu kawasan yang telah
dikenal pasti;
PENGARAH
TIMBALAN PENGARAH
BAHAGIAN TEKNIKAL
BAHAGIAN PENTADBIRAN
DAN AKAUN
Bahagian
Perancangan Awam
Bahagian
Kawalan Pembangunan
dan
Piawaian Perancangan
Bahagian
Lembaga
Pusat
Perancangan
Bandar dan
Wilayah
Bahagian
Pejabat
Lukisan
Bahagian
Landskap dan
Senitaman
Unit Pelan
Tempatan
Unit Pelan
Struktur
Unit Kaji Selidik
Unit Latihan
Unit Sandakan
Unit Tawau
Unit Pantai Barat
Selatan
Unit Pantai Barat Utara
Unit Pendalaman
Unit Semaian
Unit Pantai Barat
& Pantai Timur
Sumber : Jabatan Perancangan Bandar & Wilayah Sabah, 2000
2051
Unit Pelan Struktur bertanggungjawab menyediakan
Pelan Struktur bagi sesuatu kawasan yang lebih khas;
Unit Kaji Selidik bertanggungjawab mengumpul dan
analisis data dan penilaian dalam sesuatu kawasan
meliputi kajian demograf penduduk, faktor sosio-
ekonomi, keadaan fzikal dan persekitaran, struktur
bandar dan luar bandar serta tugas-tugas yang akan
diarahkan dari masa ke semasa; dan
Unit Latihan bertanggungjawab menyelaras hal
ehwal berkaitan program-program latihan untuk
kakitangan.
Bahagian Kawalan Pembangunan dan Piawaian
Perancangan
Bahagian ini bertanggungjawab untuk memproses dan
mempertimbangkan permohonan-permohonan tanah,
pengezonan semula dan memecah bahagi tanah, pelan
pembangunan serta pelan bangunan. Bahagian ini dibahagikan
kepada beberapa unit / kawasan mengikut pembahagian
daerah iaitu:
Bahagian Sandakan meliputi daerah Sandakan,
Labuk Sugut dan Kinabatangan.
Bahagian Tawau meliputi daerah Tawau, Lahad
Datu, Semporna dan Kunak;
Unit Pantai Barat Selatan meliputi daerah Kota
Kinabalu, Penampang dan Papar;
Unit Pantai Barat Utara meliputi daerah Tuaran,
Kudat, Kota Belud, Kota Marudu, Pitas dan Ranau; dan
Unit Pendalaman meliputi daerah Tambunan,
Keningau, Tenom, Nabawan/ Pensiangan, Beaufort,
Kuala Penyu dan Sipitang.
2052
Bahagian Lembaga Pusat Perancangan Bandar dan
Wilayah (Central Board)
Bahagian ini bertanggungjawab untuk berperanan sebagai
urusetia dan penghubung antara Lembaga Pusat Perancangan
Bandar dan Wilayah dengan pihak berkuasa tempatan di
seluruh negeri selaras dengan Ordinan Perancangan Bandar
dan Wilayah (Bab 141). Bahagian ini bertanggungjawab
untuk:
memperakukan yang diterima daripada Pihak berkuasa
tempatan;
memberi sokongan ke atas skim yang diterima kepada
Yang di-Pertua Negeri;
memberi khidmat nasihat kepada Yang di-Pertua
Negeri berkenaan dengan pembangunan tanah di
negeri Sabah; dan
mengarah dan mengawal pihak berkuasa tempatan
berkenaan dengan bidang kuasa berdasarkan Ordinan
Perancangan Bandar dan Wilayah (Bab 141).
Bahagian Pejabat Lukisan

Bahagian ini bertanggungjawab untuk menyediakan Peta
Dasar bagi keseluruhan negeri Sabah bagi tujuan perancangan.
Bahagian ini turut terlibat dengan penyediaan pelan tatatur
perumahan dan perindustrian dalam pembangunan bandar-
bandar baru.

Bahagian Landskap dan Seni Taman
Bahagian ini bertanggungjawab membantu Kerajaan Negeri,
Kerajaan Persekutuan dan agensi lain dalam kerja-kerja
landskap. Ini termasuklah membantu pihak berkuasa tempatan
untuk mendirikan tapak semaian bagi tujuan pengindahan.
Pentadbiran di bahagian ini dibahagikan kepada tiga unit iaitu
Unit Semaian, Unit Pantai Barat dan Unit Pantai Timur.

2.2.4 JABATAN/UNIT PERANCANGAN BANDAR DI PIHAK
BERKUASA TEMPATAN

Peringkat pentadbiran kerajaan yang paling bawah di
Semenanjung Malaysia ialah Pihak Berkuasa Tempatan. Ia
meliputi Dewan/Majlis Bandar Raya (City Council), Majlis
Perbandaran (Municipal Council) atau Majlis Daerah (District
2053
Council). Bagi Dewan / Majlis Bandar Raya dan Majlis
Perbandaran, organisasi jabatan perancangan bandarnya lebih
lengkap berbanding dengan Majlis Daerah. Ini boleh dikaitkan
dengan tahap pembangunan dan perkhidmatan yang diberikan
kepada lebih dari 100,000 orang penduduk.

Kewujudan dan kuasa yang dipegang oleh Pihak Berkuasa
Tempatan telah diperjelas di dalam Akta Kerajaan Tempatan
1976 (Akta 171). Antaranya, Pihak Berkuasa Tempatan
diberi kuasa bagi menyediakan perkhidmatan-perkhidmatan
perbandaran, mengawal pembangunan tanah dan membuat
undang-undang kecil bagi melicinkan perjalanan tugas
mereka. Undang-undang juga membenarkan Pihak Berkuasa
Tempatan untuk menjalankan kerja-kerja berkaitan dengan
pemajuan tanah.

Dalam Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta
172), Pihak Berkuasa Tempatan adalah Pihak Berkuasa
Perancang Tempatan bagi kawasannya dan dikehendaki
memulakan dan melakukan aktiviti-aktiviti yang berkaitan
dengan perancangan bandar atau memudahkan kerja-kerja
perancangan. Ini bertujuan untuk:

mengawal, mengawal selia, dan merancang pemajuan
dan penggunaan semua tanah dan bangunan dalam
kawasannya;
mengusahakan, membantu dan menggalakkan
pemungutan, penyenggaraan, dan penyiaran
perangkaan, buletin, dan monograf, dan penyiaran lain
yang berhubungan dengan perancangan bandar dan
desa dan perkaedahannya; dan
menjalankan fungsi-fungsi lain yang diarah oleh Pihak
Berkuasa Negeri atau Jawatankuasa Perancang Negeri
dari semasa ke semasa.

Instrumen yang digunakan untuk menjaga, mengawal,
merancang pembangunan serta penggunaan tanah ialah
Rancangan Pemajuan yang merangkumi Rancangan Struktur
dan Rancangan Tempatan.

Walau bagaimanapun, tidak semua Pihak Berkuasa Tempatan
mempunyai Jabatan Perancang Bandar, mahupun Pegawai
Perancang Bandar yang berkelayakan untuk menyediakan
pelan-pelan pembangunan, penyelidikan, pengurusan data
dan kawalan pembangunan termasuk memproses permohonan
perancangan.
2054
Pihak Berkuasa Tempatan yang mempunyai Jabatan
Perancangan Bandar/Unit Perancangan kebanyakannya
adalah pihak berkuasa tempatan yang bertaraf Dewan/Majlis
Bandaraya, Majlis Perbandaran dan PBT bertaraf Wilayah
Persekutuan.
Dewan Bandaraya Kuala Lumpur (DBKL)

Kuala Lumpur dianugerahkan taraf bandaraya pada 1 Februari
1972 dan menjadi Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur pada
1974. Pembangunan Kuala Lumpur pada masa itu diletakkan
di bawah penyeliaan dan penyelarasan Kementerian Wilayah
Persekutuan yang ditubuhkan pada 1978 tetapi kemudian
dimansuhkan pada Mei 1987. Pentadbiran DBKL dan
Perancangan Lembah Kelang seterusnya diletakkan pula
di bawah Bahagian Kemajuan Wilayah Persekutuan dan
Perancangan Lembah Kelang, Jabatan Perdana Menteri
(JPM).

Menurut Akta Ibu Kota Persekutuan, 1960 (Akta 190), Kuala
Lumpur hendaklah ditadbir oleh seorang Datuk Bandar yang
dilantik oleh Seri Paduka Baginda Yang DiPertuan Agong.
Akta ini juga memperuntukkan perlantikan Ahli Lembaga
Penasihat untuk menasihati Datuk Bandar berkaitan dengan
pentadbiran Dewan Bandaraya Kuala Lumpur.

Pihak berkuasa tempatan bagi Kuala Lumpur ialah Datuk
Bandar Kuala Lumpur. Peruntukan undang-undang yang
digunapakai oleh Dewan Bandaraya Kuala Lumpur bagi
mengawal dan mengatur perancangan yang teratur di Wilayah
Persekutuan ialah Akta (Perancangan) Wilayah Persekutuan,
1982 (Akta 267). Akta ini mengariskan tugas-tugas dan kuasa-
kuasa Datuk Bandar, prosedur penerimaan pakai pelan-
pelan pembangunan, kawalan perancangan, pemeliharaan
dan penanaman pokok, caj pembangunan, Lembaga Rayuan,
notis pembelian dan pengambilan tanah pembangunan,
kawasan tindakan serta kawasan pembangunan. (Rujuk Bab
4 untuk huraian terperinci tentang undang-undang berkaitan
perancangan dan pentadbiran Kuala Lumpur.

Visi Dewan Bandaraya Kuala Lumpur adalah menjadikan
Kuala Lumpur sebuah bandar raya bertaraf dunia. Manakala
Misi Dewan Bandaraya Kuala Lumpur pula ialah merancang,
membangun, mentadbir dan mengurus Bandaraya Kuala
Lumpur dan seterusnya bertanggungjawab membangunkan
2055
Kuala Lumpur dalam pelbagai aspek seperti perkhidmatan,
perancangan dan pembangunan bagi mencerminkan Dewan
Bandaraya Kuala Lumpur sebagai ibu negara.

Untuk mencapai matlamat tersebut, Dewan Bandaraya
Kuala Lumpur telah memberi penekanan pada aspek-aspek
perancangan, pengawalan pembangunan bandar serta
pelaksanaan pelbagai program dan aktiviti pembangunan.
Program-program ini termasuklah pembangunan perdagangan,
perindustrian, institusi, perumahan, taman-taman rekreasi,
perkhidmatan bandar, infrastruktur, utiliti dan kemudahan
awam.

Datuk Bandar Kuala Lumpur bertanggungjawab untuk
mengetuai, mengurus dan mentadbir Dewan Bandaraya Kuala
Lumpur. Dalam struktur organisasi pentadbiran, Datuk
Bandar dibantu oleh seorang Ketua Pengarah dan 3 orang
Timbalan Ketua Pengarah, masing-masing bertanggungjawab
terhadap pentadbiran, pembangunan dan perkhidmatan.
Terdapat 24 jabatan dan 5 unit dalam sistem pentadbiran
Dewan Bandaraya Kuala Lumpur dan ianya dibahagikan
mengikut fungsi dan tanggungjawab yang berbeza untuk
menjalankan tugas-tugas yang berlainan secara sistematik.
Setiap jabatan/unit diketuai oleh seorang Pengarah/Ketua
Unit yang kesemuanya bertanggungjawab terus kepada
Timbalan Ketua Pengarah, Ketua Pengarah dan Datuk
Bandar. Jabatan-jabatan dan unit-unit yang berada di bawah
pentadbiran Dewan Bandaraya Kuala Lumpur adalah seperti
di Rajah 2.2.4.

Dalam sistem pentadbiran perancangan di Dewan Bandaraya
Kuala Lumpur, terdapat dua buah jabatan yang terlibat
secara langsung dengan aktiviti perancangan bandar iaitu
Jabatan Pelan Induk dan Jabatan Perancang Bandar. Walau
bagaimanapun, terdapat juga jabatan-jabatan lain yang
terlibat secara tidak langsung dalam perancangan iaitu
Jabatan Perancang Ekonomi & Penyelarasan Pembangunan,
Jabatan Saliran dan Pengurusan Sungai, Jabatan Kerja
Awam, Jabatan Pengangkutan Bandar, Jabatan Hal Ehwal
Undang-Undang, Jabatan Penilaian dan Pengurusan Harta
serta Unit Reka Bentuk dan Warisan. Jabatan-jabatan ini
turut menganggotai Jawatankuasa Pusat Setempat Dewan
Bandaraya Kuala Lumpur.
2056
Rajah 2.2.4 : Struktur Organisasi Dewan Bandaraya
Kuala Lumpur
Jabatan Pelan Induk

Jabatan Pelan Induk ditubuhkan untuk memberi perhatian
khusus kepada proses penyediaan pelan-pelan pembangunan
iaitu pelan struktur dan pelan tempatan bagi Kuala Lumpur.
Penyediaan pelan-pelan pembangunan ini adalah selaras
dengan peruntukan Akta (Perancangan) Wilayah Persekutuan,
1982 (Akta 267). Matlamat utama Jabatan Pelan Induk ialah
untuk merancang, memandu arah serta memastikan kerja-
kerja dalam penyediaan pelan-pelan pembangunan dapat
dijalankan dengan lancar dan sistematik demi mencapai
objektif-objektif berikut:
DATUK BANDAR
PEJABAT DATUK
BANDAR
UNIT AUDIT
DALAM
KETUA
PENGARAH
TIMBALAN KETUA
PENGARAH
PENTADBIRAN
TIMBALAN KETUA
PENGARAH
PEMBANGUNAN
TIMBALAN KETUA
PENGARAH
PERKHIDMATAN
LEMBAGA
PENASIHAT
Jabatan
Pengurusan
Sumber Manusia
Jabatan
Kewangan
Jabatan Hal
Ehwal
Undang-undang
Jabatan Teknologi
Maklumat dan
Komunikasi
Jabatan
Pentadbiran
Jabatan Penilaian
dan Pengurusan
Harta
Jabatan
Kebudayaan,
Kesenian,
Pelancongan dan
Sukan
Jabatan
Perancangan
Ekonomi dan
Penyelarasan
Pembangunan
Jabatan
Perancang Bandar
Jabatan
Pengangkutan
Bandar
Jabatan Arkitek
Jabatan Bangunan
Unit
Pembangunan
Harta Tanah
Jabatan Pelan
Induk
Jabatan Kerja
Awam
Jabatan Saliran
dan Pengurusan
Sungai
Jabatan Ukur
Bahan
Jabatan
Kejuruteraan
Mekanikal
Unit Rekabentuk
Bandar dan
Warisan
Unit Ukur
Geomatik
Jabatan
Keselamatan dan
Penguatkuasaan
Jabatan Seni
Taman dan
Kawalan
Pembersihan
Bandar
Jabatan
Pengurusan
Perumahan
Jabatan Perlesenan
Jabatan
Pembangunan
Pengurusan
Peniaga Kecil
Jabatan Kesihatan
Jabatan
Pembangunan
Komuniti dan
Sosial
Unit
Penyelenggaraan
Bangunan
11 Pejabat
Cawangan
Batu
Wangsa Maju
Kepong
Segambut
Titiwangsa
Bukit Bintang
Lembah Pantai
Cheras
Setiawangsa
Bandar Tun
Razak
Seputeh
Sumber: Dewan Bandaraya Kuala Lumpur, 2007
2057
mengkaji semula Pelan Struktur Kuala Lumpur
setiap 5 atau 10 tahun selaras dengan perkembangan
pembangunan, perancangan negara;
menyediakan Pelan-Pelan Tempatan selaras
dengan wawasan, matlamat, strategi dan dasar-
dasar perancangan dan strategi pembangunan yang
digariskan dalam Pelan Struktur Kuala Lumpur;
menyediakan penilaian perancangan untuk menyokong
aktiviti kawalan pembangunan;
menyediakan pelan-pelan susunatur bagi memastikan
pelbagai pembangunan dapat dirancang dan diatur
secara seimbang bersesuaian dengan keperluan
infrastruktur dan kesejahteraan alam sekitar; dan
menyediakan piawaian dan garispanduan perancangan
sebagai panduan kepada kawalan pembangunan.
Jabatan Pelan Induk juga terlibat dalam penyelidikan dan
penyediaan pangkalan data pembangunan, mengawasi dan
mengemaskini pelan dan maklumat perancangan serta
menjalankan kajian-kajian khusus di samping memandu
aktiviti pembangunan tanah supaya selaras dengan pelan-pelan
pembangunan melalui penyediaan laporan kajian penilaian
perancangan untuk pertimbangan Mesyuarat Jawatankuasa
Pusat Setempat I dan II (OSC I dan OSC II), iaitu dalam
memproses permohonan perancangan dan pembangunan.

Jabatan ini juga bertanggungjawab terhadap perancangan
pembangunan fzikal di Kuala Lumpur. Tugas ini dilaksanakan
melalui 3 fungsi utama iaitu:

merancang - menyediakan pelan pembangunan yang
terdiri daripada Pelan Struktur, Pelan Tempatan
dan Pelan Susunatur yang dapat menghasilkan
penggunaan tanah secara optimum dan pembangunan
yang seimbang dan mapan selaras dengan matlamat,
strategi dan dasar pembangunan Negara;
mengawas - membangunkan dan menyelenggara
pangkalan data perancangan yang dikemaskini,
mengawasi dan memandu aktiviti pembangunan tanah
supaya selaras dengan pelan-pelan pembangunan
yang telah diterimapakai serta menyediakan petunjuk
bandar dan penandaaras bagi mengukur pencapaian
Kuala Lumpur berbanding dengan sasaran ditentukan;
dan
2058
menilai - menilai matlamat, strategi dan dasar
pelan-pelan pembangunan yang diterimapakai dan
mengubahsuainya selaras dengan keperluan semasa.

Struktur Organisasi Jabatan Pelan Induk diketuai oleh
seorang Pengarah dan 2 orang Timbalan Pengarah. Jabatan
ini mempunyai 4 bahagian utama (sila rujuk Rajah 2.2.4a).

Bahagian Perancangan Strategik
menyediakan Pelan Struktur Kuala Lumpur;
menyediakan Semakan Pelan Struktur Kuala Lumpur;
menyediakan Pelan Tempatan Kuala Lumpur; dan
menyediaan Semakan Pelan Tempatan Kuala Lumpur.

Bahagian Penyelidikan dan Pengurusan Maklumat
Bertindak Sebagai Ketua Urus Setia Program LA21 KL;
Bertindak Sebagai Sekretariat Pelaksanaan Petunjuk
Bandar Sejahtera (MURNInet);
Mengumpul dan Menguruskan Maklumat Perancangan;
Menguruskan Pelan Digital GIS;
Menyediakan Kajian-kajian khusus;
Menguruskan Pusat Sumber Jabatan; dan
Menguruskan Sistem ICT Jabatan.

Bahagian Penilaian Perancangan
Menyediakan Kajian Penilaian Perancangan Yang
Diarahkan Bagi Membantu Membuat Keputusan
Permohonan Perancangan;
Menyediakan Pelan Susun Atur Dan Pindaan Pelan
Susun Atur Yang Diarahkan Bagi Membantu Membuat
Keputusan Permohonan Tanah; dan
Menyediakan Garis panduan Perancangan Bagi
Membantu Membuat Keputusan Penilaian perancangan.
Bahagian Pentadbiran
Menguruskan hal ehwal kewangan Jabatan;
Menguruskan hal pentadbiran Jabatan; dan
Menguruskan hal perkhidmatan Jabatan.
2059
R
a
j
a
h

2
.
2
.
4
a
:

S
t
r
u
k
t
u
r

O
r
g
a
n
i
s
a
s
i

J
a
b
a
t
a
n

P
e
l
a
n

I
n
d
u
k
,

D
e
w
a
n

B
a
n
d
a
r
a
y
a

K
u
a
l
a

L
u
m
p
u
r
S
u
m
b
e
r
:

D
e
w
a
n

B
a
n
d
a
r
a
y
a

K
u
a
l
a

L
u
m
p
u
r
,

J
a
n
u
a
r
i

2
0
0
8
.
2060
Jabatan Perancang Bandar

Jabatan Perancang Bandar (JPRB) merupakan jabatan yang
penting dalam sistem pentadbiran perancangan. Ia juga
merupakan salah sebuah jabatan yang terbesar di Dewan
Bandaraya Kuala Lumpur. Selain memberikan perkhidmatan
kepada orang awam dari aspek kawalan pembangunan,
kawalan bangunan dan penguatkuasaan perancangan, Jabatan
ini turut memainkan peranan penting dalam meningkatkan
hasil pendapatan bagi Dewan Bandaraya Kuala Lumpur.

Pentadbiran JPRB diketuai oleh seorang Pengarah dan tiga
orang Timbalan Pengarah. JPRB dibahagikan kepada 4
bahagian utama iaitu Bahagian Pentadbiran & Urusetia
Mesyuarat, Bahagian Penyelidikan & Perancangan, Bahagian
Pemprosesan Permohonan & Penguatkuasaan Perancangan
dan Urusetia Pusat Setempat.

Bagi memastikan pembangunan berjalan dengan lancar,
teratur dan seimbang dari setiap aspek sama ada dari
aspek pembangunan ekonomi, fzikal mahupun sosial, JPRB
umumnya melaksanakan fungsi-fungsi berikut:

menterjemahkan dasar-dasar kerajaan kepada
perancangan fzikal;
mengawal dan mengatur pembangunan di Kuala
Lumpur supaya ia dapat menghasilkan pembangunan
seimbang dam mapan;
menyediakan piawaian dan garis panduan kawalan
perancangan untuk menjaga kepentingan awam dan
keselesaan penduduk;
mengemaskini pangkalan data kawalan perancangan;
menguatkuasakan Akta (Perancangan) Wilayah
Persekutuan 1982 (Akta 267), Akta Jalan, Parit dan
Bangunan 1974 (Akta 133), Undang-undang Kecil
Bangunan (WPKL) 1985 dan Akta Kerajaan Tempatan
1976 (Akta 172); dan
memberi khidmat nasihat kawalan perancangan kepada
agensi kerajaan, pihak swasta dan orang awam.

Majlis Perbandaran Pulau Pinang
Majlis Perbandaran Pulau Pinang (MPPP) ditubuhkan oleh
Kerajaan Negeri Pulau Pinang pada 15hb Disember 1976 di
bawah Akta Kerajaan Tempatan 1976, dengan penggabungan
2061
Majlis Bandaraya George Town bersama Majlis Daerah Luar
Bandar Pulau Pinang. MPPP diketuai seorang Yang di-Pertua,
seorang Setiausaha Perbandaran, 24 orang Ahli Majlis, 8
jabatan dan beberapa unit di bawah jabatan masing-masing.
Jabatan-jabatannya ialah:
Jabatan Khidmat Pengurusan;
Jabatan Perbendaharaan;
Jabatan Perkhidmatan Perbandaran, Kesihatan Awam
dan Perlesenan;
Jabatan Bangunan;
Jabatan Kejuruteraan;
Jabatan Perancangan Pembangunan;
Jabatan Penilaian dan Pengurusan Aset; dan
Jabatan Perkhidmatan Kemasyarakatan.
Sebagai Pihak Berkuasa Perancang Tempatan, MPPP
berfungsi merancang dan menggalakkan pemajuan
kawasannya selaras dengan undang-undang dan dasar-dasar
pembangunan kerajaan negeri serta negara. Jabatan di MPPP
yang bertanggungjawab dalam hal perancangan bandar dan
kawalan pemajuan mengikut Akta Perancangan Bandar dan
Desa 1976 ialah Jabatan Perancangan Pembangunan.
Jabatan Perancangan Pembangunan MPPP
Matlamat Jabatan ini ialah menghasilkan satu bandar yang
sejahtera bagi seluruh kawasan MPPP mengikut konsep
Penang, the Most Livable City. Objektif Jabatan ini ialah
untuk menentukan pemajuan di Pulau Pinang dijalankan
secara teratur dan dirancang supaya ia membawa faedah-
faedah sosial, ekonomi dan fzikal yang optima kepada orang
ramai di samping mewujudkan suatu suasana yang bersesuaian
untuk kehidupan, bekerja dan bermain seperti digariskan
dalam matlamat Rancangan Struktur Pulau Pinang 2020.
Jabatan ini diketuai oleh seorang Pengarah dan mempunyai 6
bahagian seperti berikut:
Bahagian Kawalan Pemajuan;
Bahagian Rancangan Pemajuan;
Bahagian Pentadbiran dan Am;
Bahagian Penyelidikan dan Projek;
Unit Pendaftaran Pelan; dan
Bahagian Lanskap.
2062
Bahagian Kawalan Pemajuan bertanggungjawab untuk
menerima permohonan kebenaran merancang dan menentukan
permohonan diproses mengikut kehendak Akta Perancangan
Bandar dan Desa 1976.
Bahagian Rancangan Pemajuan bertanggungjawab untuk
menyediakan Rancangan Struktur dan Rancangan Tempatan.
Sebelum pindaan Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976,
MPPP telah menyediakan 2 draf Rancangan Struktur iaitu Draf
Rancangan Struktur MPPP 1985-2000 dan Draf Rancangan
Struktur (Pengubahan) MPPP 2000-2020. Setelah Akta A1129
dilaksanakan, seksyen 8 Akta Perancangan Bandar dan Desa
1976 meletakkan tanggungjawab menyediakan Rancangan
Struktur ke atas Pengarah JPBD Negeri. Rancangan Struktur
Negeri Pulau Pinang 2020 telah diwartakan pada 28 Jun
2007.
Bahagian Rancangan Pemajuan juga bertanggungjawab untuk
menyediakan Rancangan Tempatan dan lain-lain pelan. Ianya
telah menyediakan Rancangan Tempatan Kawasan Bukit
Bendera yang telah diwartakan pada 15 April 1999. Bahagian
ini juga menggubal polisi-polisi dan garispanduan untuk
tujuan kawalan pemajuan dan kegunaan tanah, perancangan
pembangunan dan pemeliharaan bandar.
Bahagian Penyelidikan dan Projek bertanggungjawab
untuk mengumpul dan menganalisa data, kajian-kajian
dan penyelidikan berkaitan dengan perancangan, kawalan
pemajuan dan pemeliharaan serta merancang dan memantau
projek-projek pembangunan majlis.
Bahagian Landskap bertanggungjawab untuk memproses dan
meluluskan permohonan Pelan Landskap yang dikemukakan
oleh pemaju dan memproses permohonan bagi mendapatkan
Sijil Siap Kerja. Ia juga memproses permohonan penebangan
pokok-pokok bagi tujuan pembangunan. Selain itu, Bahagian
Landskap ini memantau kerja-kerja penyelenggaraan
pemotongan rumput di kawasan lapang dan bahu-bahu
jalan kecuali jalan-jalan persekutuan. Bahagian ini juga
merancang, menyedia dan melaksanakan projek lanskap serta
menyelenggarakan projek tersebut. Penyediaan peralatan
untuk rekreasi di kawasan-kawasan lapang MPPP juga
dibawah bidangkuasa Bahagian Landskap.
2063
Sebelum perlaksanaan Pusat Setempat Bagi Cadangan
Pemajuan (OSC) di MPPP, Unit Pendaftaran Pelan di Jabatan
Perancangan Pembangunan bertanggungjawab untuk
menerima pelan-pelan dan mendaftar pelan-pelan tersebut
dengan memberikan nombor pelan bagi setiap pelan. Unit
Pendaftaran Pelan di Jabatan Perancangan Pembangunan
telah diserap menjadi sebahagian daripada Urus Setia Pusat
Setempat bagi MPPP. Urus Setia ini memainkan peranan yang
penting dalam menjayakan perlaksanaan OSC di MPPP di
mana ianya menerima, menyemak dan memantau permohonan
pemajuan tanah, kebenaran merancang dan pelan bangunan.
Permohonan akan diputuskan oleh Jawatankuasa Pusat
Setempat yang terdiri dari Yang Dipertua MPPP sebagai
pengerusi dan Pengarah Jabatan Perancangan Pembangunan
MPPP sebagai setiausaha. Ahli-ahli lain terdiri dari pengarah
atau ketua jabatan-jabatan teknikal masing-masing seperti
Pejabat Tanah dan Galian atau Pentadbir Tanah Daerah,
Jabatan Alam Sekitar, Jabatan Kerja Raya, Jabatan Pengairan
dan Saliran, Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia, Tenaga
Nasional Berhad, Perbadanan Bekalan Air Pulau Pinang,
Jabatan Perkhidmatan Pembentungan, Jabatan Mineral dan
Geosains, Jabatan Kesihatan MPPP, Jabatan Kejuruteraan
MPPP dan 4 orang ahli majlis. MPPP mempunyai 2
jawatankuasa pusat setempat, iaitu jawatankuasa dalaman dan
jawatankuasa luaran. Jawatankuasa dalaman bermesyuarat
sekali seminggu manakala jawatankuasa luaran bermesyuarat
dua kali sebulan.
2064
R
a
j
a
h

2
.
2
.
4
b

:

S
t
r
u
k
t
u
r

O
r
g
a
n
i
s
a
s
i

J
a
b
a
t
a
n

P
e
r
a
n
c
a
n
g
a
n

P
e
m
b
a
n
g
u
n
a
n
,

M
a
j
l
i
s

P
e
r
b
a
n
d
a
r
a
n

P
u
l
a
u

P
i
n
a
n
g
Y
A
N
G

D
I
P
E
T
U
A
S
E
T
I
A
U
S
A
H
A
P
E
R
B
A
N
D
A
R
A
N
P
E
N
G
A
R
A
H
P
E
R
A
N
C
A
N
G
A
N
P
E
M
B
A
N
G
U
N
A
N

B
a
h
a
g
i
a
n

K
a
w
a
l
a
n

P
e
m
a
j
u
a
n
B
a
h
a
g
i
a
n

R
a
n
c
a
n
g
a
n

P
e
m
a
j
u
a
n

U
n
i
t

R
a
n
c
a
n
g
a
n
T
e
m
p
a
t
a
n
U
n
i
t

R
a
n
c
a
n
g
a
n
K
a
w
a
s
a
n

K
h
a
s
U
n
i
t
P
e
n
y
e
l
i
d
i
k
a
n

&

B
a
n
k

D
a
t
a
U
n
i
t

G
I
S

&

K
o
m
p
u
t
e
r
i
s
a
s
i
U
n
i
t

P
e
n
y
e
l
a
r
a
s
a
n

&

P
e
m
a
n
t
a
u
a
n

P
r
o
j
e
k
U
n
i
t

R
a
n
c
a
n
g
a
n

/

D
a
s
a
r

&

P
r
o
j
e
k
U
n
i
t
P
e
n
y
e
l
e
n
g
g
a
r
a
a
n

U
n
i
t
P
r
o
j
e
k
B
a
h
a
g
i
a
n

P
e
n
t
a
d
b
i
r
a
n
d
a
n

A
m
B
a
h
a
g
i
a
n

P
e
n
y
e
l
i
d
i
k
a
n
&

P
r
o
j
e
k

U
n
i
t

P
e
n
d
a
f
t
a
r
a
n
P
e
l
a
n
B
a
h
a
g
i
a
n

L
a
n
s
k
a
p
S
u
m
b
e
r
:

M
a
j
l
i
s

P
e
r
b
a
n
d
a
r
a
n

P
u
l
a
u

P
i
n
a
n
g
,

2
0
0
7
2065
Majlis Bandaraya Shah Alam

Majlis Bandaraya Shah Alam (MBSA) ditubuhkan dibawah
Akta Kerajaan Tempatan 1976 pada 17 Disember 1978
serentak dengan perisytiharan bandar Shah Alam sebagai ibu
negeri Selangor Darul Ehsan. Pentadbirannya bermula pada
1 Januari 1979. Shah Alam diisytiharkan sebagai Bandaraya
pada 10 Oktober 2000.
Pembangunan Shah Alam bermula pada tahun 1963 dengan
keputusan rasmi kerajaan negeri Selangor membuka bandar
baru di Sungai Renggam yang akan dijadikan ibunegeri baru
bagi Selangor. Kawasan tersebut yang asalnya ladang kelapa
sawit dan getah dimajukan oleh Perbadanan Kemajuan Negeri
Selangor (PKNS).
MBSA di ketuai oleh seorang Datuk Bandar dan seorang
Timbalan Datuk Bandar. Ahli Majlis terdiri daripada 23 orang.
Terdapat 7 bahagian, dimana 3 adalah dibawah pengawasan
Datuk Bandar iaitu Bahagian Pelaburan dan Perdagangan,
Bahagian Audit Dalam dan Bahagian Pengurusan Stadium. 4
lagi bahagian diletak di bawah pengawasan Timbalan Datuk
Bandar iaitu Bahagian Tender dan Kontrak, Bahagian Urus
Setia Mesyuarat dan Bahagian Pengurusan Hasil (lihat Rajah
2.2.4c).
MBSA mempunyai 14 buah jabatan iaitu:
Jabatan Kewangan;
Jabatan Penilaian dan Pengurusan Harta;
Jabatan Perancangan;
Jabatan Taman dan Rekreasi;
Jabatan Bangunan;
Jabatan Teknologi Maklumat dan Komunikasi;
Jabatan Khidmat Pengurusan;
Jabatan Perkhidmatan Bandar;
Jabatan Perlesenan dan Penjaja;
Jabatan Kejuruteraan;
Jabatan Penguatkuasaan;
Jabatan Korporat;
Jabatan Pusat Setempat; dan
Jabatan Undang-undang.
2066

S
u
m
b
e
r
:

M
a
j
l
i
s

B
a
n
d
a
r
a
y
a

S
h
a
h

A
l
a
m

2
0
0
7

B
a
h
a
g
i
a
n

P
e
n
g
u
r
u
s
a
n

H
a
s
i
l

B
a
h
a
g
i
a
n

T
e
n
d
e
r

&

K
o
n
t
r
a
k

B
a
h
a
g
i
a
n

U
r
u
s

S
e
t
i
a

M
e
s
y
u
a
r
a
t

T
i
m
b
a
l
a
n

S
e
t
i
a
u
s
a
h
a

J
a
b
a
t
a
n

K
e
w
a
n
g
a
n

J
a
b
a
t
a
n

P
e
n
i
l
a
i
a
n

&

P
e
n
g
u
r
u
s
a
n

H
a
r
t
a

J
a
b
a
t
a
n

P
e
r
a
n
c
a
n
g
a
n

J
a
b
a
t
a
n

T
e
k
n
o
l
o
g
i

M
a
k
l
u
m
a
t

&

K
o
m
u
n
i
k
a
s
i

J
a
b
a
t
a
n

T
a
m
a
n

&

R
e
k
r
e
a
s
i

J
a
b
a
t
a
n

B
a
n
g
u
n
a
n

J
a
b
a
t
a
n

K
h
i
d
m
a
t

P
e
n
g
u
r
u
s
a
n

J
a
b
a
t
a
n

P
e
r
k
h
i
d
m
a
t
a
n

B
a
n
d
a
r

J
a
b
a
t
a
n

K
o
r
p
o
r
a
t

J
a
b
a
t
a
n

K
e
j
u
r
u
t
e
r
a
a
n

J
a
b
a
t
a
n

P
e
n
g
u
a
t
k
u
a
s
a
a
n

A
h
l
i

M
a
j
l
i
s

D
A
T
U
K

B
A
N
D
A
R

B
a
h
a
g
i
a
n

A
u
d
i
t

D
a
l
a
m

&

P
e
n
g
a
d
u
a
n

A
w
a
m

B
a
h
a
g
i
a
n

P
e
n
g
u
r
u
s
a
n

S
t
a
d
i
u
m

P
e
j
a
b
a
t

C
a
w
a
n
g
a
n

S
g
.

B
u
l
o
h

P
e
j
a
b
a
t

C
a
w
a
n
g
a
n

K
o
t
a

K
e
m
u
n
i
n
g

T
i
m
b
a
l
a
n

D
a
t
u
k

B
a
n
d
a
r

J
a
b
a
t
a
n

U
n
d
a
n
g
-
U
n
d
a
n
g

J
a
b
a
t
a
n

P
e
l
e
s
e
n
a
n

&

P
e
n
j
a
j
a

R
a
j
a
h

2
.
2
.
4
c

:

S
t
r
u
k
t
u
r

O
r
g
a
n
i
s
a
s
i

M
a
j
l
i
s

B
a
n
d
a
r
a
y
a

S
h
a
h

A
l
a
m
D
A
T
U
K

B
A
N
D
A
R
2067
Struktur Jabatan Perancangan di MBSA
Jabatan Perancangan di MBSA mempunyai saiz yang lebih
besar (70 orang pada akhir tahun 2007) jika dibandingkan
dengan pihak berkuasa tempatan yang lain kecuali DBKL
kerana saiz kawasan pentadbiran Shah Alam menjangkau
290.3 km persegi. Jabatan ini diketuai oleh seorang Pengarah,
6 pegawai perancang bandar (seorang mengetuai setiap
bahagian) dan 13 penolong pegawai perancang bandar.
Terdapat 6 bahagian di dalam jabatan ini seperti berikut:
Bahagian Penguatkuasaan (Zon 1);
Bahagian Pengurusan Tanah (Zon 2);
Bahagian Projek Khas (Zon 3);
Bahagian Rancangan Pemajuan (Zon 4);
Bahagian Penyelarasan Pelan (Zon 5); dan
Bahagian Pembangunan Mampan.
Kawasan MBSA dibahagikan kepada 5 zon pembangunan
mengikut Rancangan Tempatan MBSA dan setiap bahagian
dalam Jabatan Perancangan bertanggungjawab mengawal
pemajuan kecuali Bahagian Pembangunan Mampan.
Selain mengawal pemajuan di Zon 1 (meliputi seksyen 1-24
di Shah Alam) Bahagian Penguatkuasaan bertanggungjawab
untuk menguatkuasa dan memantau salahguna tanah, salah
guna bangunan dan kawasan sensitif alam sekitar.
Bahagian Pengurusan Tanah bertanggungjawab untuk
memproses permohonan pelan susunatur, permohonan tukar
syarat tanah, permohonan tanah kerajaan, permohonan lesen
menduduki sementara dan permit bahan batuan, penyediaan
maklumat pewartaan tanah, memproses permohonan memecah
sempadan tanah atau menyatukan tanah, memproses
permohonan penamaan jalan dan kawasan, menyemak dan
memberi ulasan permohonan permit kenderaan perdagangan,
memantau pembangunan dan perancangan kemudahan awam,
menyelaras pembangunan dan garispanduan gated community,
penyediaan maklumat pengwartaan kawasan lapang dan
pengumpulan maklumat gunatanah (GIS) selain mengawal
pemajuan di Zon 2 (meliputi seksyen 25-36 di Shah Alam).
2068
Bahagian Projek Khas, selain mengawal pemajuan di Zon 3
(meliputi seksyen U1-U9, kecuali U4 dan U5), bertanggungjawab
untuk menyelesaikan petempatan setinggan sifar, memutihkan
kilang tanpa kebenaran, serta menganjur seminar dan bengkel
perancangan.
Bahagian Rancangan Pemajuan, selain mengawal pemajuan
di Zon 4 (meliputi seksyen U10-U15), bertanggungjawab
untuk membantu JPBD Negeri Selangor dalam penyediaan
Rancangan Struktur Negeri Selangor 2020, menyediakan
Rancangan Tempatan MBSA dan menyediakan kajian pelan
induk pembangunan.
Bahagian Penyelarasan Pelan, selain mengawal pemajuan Zon
5 (meliputi Seksyen U16-U20, U4 dan U5), bertanggungjawab
untuk memproses permohonan pelan pendirian bangunan,
permohonan Pelan Bangunan permohonan tukarguna
bangunan, permohonan sijil menduduki bangunan, menyemak
dan memberi ulasan permohonan lesen komposit, memantau
pembangunan rumah kos rendah serta memantau dan
menyelesai aduan awam.
Bahagian Pembangunan Mampan bertanggungjawab
untuk menyelaras mesyuarat Jawatankuasa Pemandu
Pembangunan Mapan, mesyuarat Jawatankuasa Teknikal
Perlaksanaan Petunjuk Bandar (MURNInet) MBSA dan
mesyuarat Jawatankuasa Perlaksanaan Program Bandar
Selamat. Selain itu bahagian ini juga menyelaras kursus,
bengkel, seminar atau dialog dan taklimat pelawat. Bahagian
ini juga berfungsi mengumpul maklumat (MURNInet, Bandar
Selamat, Maklumat Am dan Kemiskinan Bandar). Ia juga
menyelaraskan Laporan Local Agenda 21 (LA21) di MBSA
serta menyelaras pengangkutan awam.
Di MBSA, Urusetia Pusat Setempat telah dinaiktaraf
sebagai sebuah jabatan dan bukan terletak di bawah Jabatan
Perancangan seperti di pihak berkuasa tempatan lain.
Struktur organisasi Jabatan Perancangan, MBSA, seperti di
Rajah 2.2.4d.
2069

P
E
N
G
A
R
A
H

P
E
N
T
A
D
B
I
R
A
N

P
E
N
G
U
A
T
K
U
A
S
A
A
N

&

K
P

Z
O
N

1

(

S
E
K
.

1

-

2
4

)

P
E
G
A
W
A
I

P
E
R
A
N
C
A
N
G

B
A
N
D
A
R

1

P
e
n
.

P
e
g
a
w
a
i

P
e
r
.

B
a
n
d
a
r

K
a
n
a
n

1

P
e
n
.

P
e
g
a
w
a
i

P
e
r
.

B
a
n
d
a
r

1

J
u
r
u
t
e
k
n
i
k

P
e
r
a
n
c
a
n
g

B
a
n
d
a
r

K
a
n
a
n

5

J
u
r
u
t
e
k
n
i
k

P
e
r
a
n
c
a
n
g

B
a
n
d
a
r

1

P
e
m
b
a
n
t
u

T
a
d
b
i
r

P
E
N
G
U
R
U
S
A
N

T
A
N
A
H

&

K
P

Z
O
N

2

(

S
E
K
.

2
4

-

3
6

)

P
E
G
A
W
A
I

P
E
R
A
N
C
A
N
G

B
A
N
D
A
R

3

P
e
n
.

P
e
g
a
w
a
i

P
e
r
.

B
a
n
d
a
r

1
J
u
r
u
t
e
k
n
i
k

P
e
r
a
n
c
a
n
g

B
a
n
d
a
r

G
r
e
d

T
e
r
t
i
n
g
g
i

6

J
u
r
u
t
e
k
n
i
k

P
e
r
a
n
c
a
n
g

B
a
n
d
a
r

1

P
e
m
b
a
n
t
u

T
a
d
b
i
r

P
R
O
J
E
K

K
H
A
S

&

K
P

Z
O
N

3

(

S
E
K
.

U
1

-

U
9

k
e
c
u
a
l
i

U
4
,

U
5

)

P
E
G
A
W
A
I

P
E
R
A
N
C
A
N
G

B
A
N
D
A
R

2

P
e
n
.

P
e
g
a
w
a
i

P
e
r
.

B
a
n
d
a
r

6

J
u
r
u
t
e
k
n
i
k

P
e
r
a
n
c
a
n
g

B
a
n
d
a
r

1

P
e
m
b
a
n
t
u

T
a
d
b
i
r

P
E
N
Y
E
L
A
R
A
S
A
N

P
E
L
A
N

&

K
P

Z
O
N

5

(

S
E
K
.

U
4
,

U
5
,

U
1
6
-

U
2
0

)

P
E
G
A
W
A
I

P
E
R
A
N
C
A
N
G

B
A
N
D
A
R

3

P
e
n
.

P
e
g
a
w
a
i

P
e
r
.

B
a
n
d
a
r

6

J
u
r
u
t
e
k
n
i
k

P
e
r
a
n
c
a
n
g

B
a
n
d
a
r

1

P
e
m
b
a
n
t
u

T
a
d
b
i
r

B
A
H
A
G
I
A
N

P
E
M
B
A
N
G
U
N
A
N

M
A
M
P
A
N

2

P
e
n
.

P
e
g
a
w
a
i

P
e
r
.

B
a
n
d
a
r

3

J
u
r
u
t
e
k
n
i
k

P
e
r
a
n
c
a
n
g

B
a
n
d
a
r

R
A
N
C
A
N
G
A
N

P
E
M
A
J
U
A
N

&

K
P

Z
O
N

4

(

S
E
K
.

U
1
0

-

U
1
5

)

P
E
G
A
W
A
I

P
E
R
A
N
C
A
N
G

B
A
N
D
A
R

2

P
e
n
.

P
e
g
a
w
a
i

P
e
r
.

B
a
n
d
a
r

7

J
u
r
u
t
e
k
n
i
k

P
e
r
a
n
c
a
n
g

B
a
n
d
a
r

1

P
e
m
b
a
n
t
u

T
a
d
b
i
r

P
E
G
A
W
A
I

P
E
R
A
N
C
A
N
G

B
A
N
D
A
R

R
a
j
a
h

2
.
2
.
4
d

:

S
t
r
u
k
t
u
r

O
r
g
a
n
i
s
a
s
i

J
a
b
a
t
a
n

P
e
r
a
n
c
a
n
g
a
n

B
a
n
d
a
r
,

M
a
j
l
i
s

B
a
n
d
a
r
a
y
a

S
h
a
h

A
l
a
m
2070
2.2.5 PERKHIDMATAN PERANCANGAN BANDAR DI PIHAK
BERKUASA TEMPATAN YANG DIPERBADANKAN
Di Semenanjung Malaysia terdapat kawasan yang dibangunkan
sebagai kawasan pembangunan khusus dan unik mengikut
keperluan serta ciri-ciri setempat. Kawasan-kawasan ini
telah dibangunkan dan ditadbir sebagai satu kawasan pihak
berkuasa tempatan (PBT) yang diperbadankan melalui akta
yang digubal khusus bagi maksud pembangunan masing-
masing.
Perbadanan Putrajaya
Pemajuan Wilayah Persekutuan Putrajaya bertitik tolak
daripada keperluan mengimbangi dan menyebar pemajuan ke
kawasan di luar Lembah Kelang dan untuk mewujudkan satu
pusat pentadbiran baru yang lebih cekap dan berkesan. Ianya
satu keputusan yang dimotivasikan oleh kehendak kerajaan
untuk memperbaiki persekitaran bandar dan kualiti hidup
dan mengurangkan tekanan pembangunan dan infrastruktur
di Kuala Lumpur dan Lembah Kelang.
Satu perjanjian telah termeterai di antara Kerajaan
Persekutuan dan Kerajaan Negeri Selangor pada 20 Julai
1995 berikutan daripada keputusan Kerajaan Persekutuan
untuk mewujudkan satu kawasan baru sebagai Pusat
Pentadbiran Kerajaan Persekutuan di luar Kuala Lumpur.
Perjanjian tersebut termaktub di bawah subseksyen 80(5)
Perlembagaan Persekutuan. Melalui perjanjian tersebut,
Kerajaan Persekutuan boleh melaksanakan mana-mana
fungsi Kerajaan Negeri Selangor termasuk menubuhkan pihak
berkuasa tempatan untuk mentadbir dan mengurus kawasan
Putrajaya bagi pihak Kerajaan Persekutuan.
Perbadanan Putrajaya ditubuhkan di bawah Akta Perbadanan
Putrajaya 1995 (Akta 536), setelah Kerajaan Persekutuan
bersetuju untuk memindahkan pusat pentadbiran Kerajaan
Persekutuan ke Perang Besar (nama asal bagi Putrajaya).
Di bawah Akta Perbadanan Putrajaya 1995 (Akta 536)
juga, Perbadanan Putrajaya telah dikorporatkan pada
tahun 1996 sebagai sebuah badan korporat. Selaku pihak
berkuasa tempatan dan pihak berkuasa perancang tempatan,
Perbadanan Putrajaya bertanggungjawab untuk mentadbir
dan mengurus kawasan Wilayah Persekutuan Putrajaya bagi
pihak Kerajaan Persekutuan seperti yang termaktub di dalam
2071
Bahagian II Subseksyen 3(2), Akta Perbadanan Putrajaya
1995 (Akta 536).
Matlamat utama penubuhan Perbadanan Putrajaya ialah untuk
membangun, mentadbir dan mengurus Wilayah Persekutuan
Putrajaya bagi pihak Kerajaan Persekutuan. Bagi mencapai
matlamat tersebut, beberapa objektif telah digariskan iaitu:
melaksanakan fungsi sebagai Kerajaan Tempatan di
dalam Wilayah Persekutuan Putrajaya;
memaju, menggalak, memudah dan mengusahakan
pembangunan ekonomi dan sosial di dalam Wilayah
Persekutuan Putrajaya;
memaju, menggalak, memudah dan mengusahakan
pembangunan komersil, pembangunan infrastruktur
serta juga pembangunan tempat tinggal di dalam
Wilayah Persekutuan Putrajaya; dan
mengawal dan menyelaraskan perlaksanaan aktiviti-
aktiviti kediaman di dalam Wilayah Persekutuan
Putrajaya.
Fokus pembangunan perlu selaras dengan Wawasan
Perancangan Pembangunan Putrajaya iaitu ke arah
kesempurnaan hidup dengan mengutamakan pembangunan
insan dan masyarakat di samping mewujudkan persekitaran
kehidupan bermasyarakat yang serba lengkap, memupuk
semangat kejiranan dan kekeluargaan serta menggalakkan
interaksi di kalangan pelbagai lapisan masyarakat.
Bagi mengawal dan menyelaras pelaksanaan aktiviti-aktiviti
yang telah ditetapkan di dalam Akta Perbadanan Putrajaya
1995 (Akta 536), sistem pentadbiran Perbadanan Putrajaya telah
dibahagikan kepada beberapa jabatan (lihat Rajah 2.3.5).
Ahli Lembaga Pengarah menduduki hierarki tertinggi yang
bertindak selaku peneraju di dalam pengurusan Perbadanan
Putrajaya. Ianya terdiri daripada seorang Presiden yang
berperanan sebagai Pengerusi, Pegawai-pegawai Kerajaan
Persekutuan dan anggota-anggota lain daripada sektor swasta.
Ahli-ahli Lembaga Pengarah dilantik oleh Perdana Menteri seperti
yang termaktub di dalam Bahagian II, Subseksyen 5(1) Akta
Perbadanan Putrajaya 1995 (Akta 536). Presiden Perbadanan
juga merupakan Ketua Pegawai Eksekutif Perbadanan seperti
yang termaktub di dalam bahagian II, Subseksyen 14(1), Akta
Perbadanan Putrajaya 1995 (Akta 536).
2072
Terdapat 5 buah jabatan yang merupakan penggerak kepada
pembangunan Wilayah Persekutuan Putrajaya iaitu Jabatan
Perkhidmatan Korporat, Jabatan Perkhidmatan Bandar,
Jabatan Pembangunan Bandar, Jabatan Perancangan Bandar
dan Jabatan Landskap dan Taman.
2073
P
R
E
S
I
D
E
N
P
E
R
B
A
D
A
N
A
N

P
U
T
R
A
J
A
Y
A
J
A
B
A
T
A
N

A
U
D
I
T
D
A
L
A
M
A
N
P
E
J
A
B
A
T

S
/
U

P
E
R
B
A
D
A
N
A
N

/

J
A
B
.

U
N
D
A
N
G
-
U
N
D
A
N
G
B
A
H
A
G
I
A
N
U
N
D
A
N
G

-

U
N
D
A
N
G
J
A
B
.

P
E
R
K
H
I
D
M
A
T
A
N

K
O
R
P
O
R
A
T
J
A
B
.
P
E
M
B
A
N
G
U
N
A
N

B
A
N
D
A
R
J
A
B
.
P
E
R
A
N
C
A
N
G
A
N

B
A
N
D
A
R
J
A
B
.
L
A
N
D
S
K
A
P

&

T
A
M
A
N
J
A
B
.

P
E
R
K
H
I
D
M
A
T
A
N

B
A
N
D
A
R

B
h
g
.
P
e
r
a
n
c
a
n
g
a
n

B
h
g
.
K
e
w
a
n
g
a
n
B
h
g
.

P
e
n
g
u
r
u
s
a
n

S
u
m
b
e
r

B
h
g
.
P
e
n
t
a
d
b
i
r
a
n
B
h
g
.

P
e
r
h
u
b
u
n
g
a
n

A
w
a
m
B
h
g
.

I
c
t
B
h
g
.

K
a
w
a
l
a
n

B
a
n
g
u
n
a
n
B
h
g
.

K
a
w
a
l
a
n

I
n
f
r
a
s
t
r
u
k
t
u
r

&

P
e
n
y
e
l
e
n
g
g
a
r
a
a
n
B
h
g
.

K
o
n
t
r
a
k

&

U
k
u
r

B
a
h
a
n
B
h
g
.

P
e
m
b
a
n
g
u
n
a
n

K
e
m
u
d
a
h
a
n

A
w
a
m
B
h
g
.
P
e
r
a
n
c
a
n
g
a
n
B
h
g
.

A
l
a
m

S
e
k
i
t
a
r
,
T
a
s
i
k

&

W
e
t
l
a
n
d
B
h
g
.

P
e
n
t
a
d
b
i
r
a
n

T
a
n
a
h

&

P
e
n
i
l
a
i
a
n
B
h
g
.

P
e
r
a
n
c
a
n
g
a
n

&

K
a
w
a
l
a
n

L
a
n
d
s
k
a
p
B
h
g
.

P
e
m
b
a
n
g
u
n
a
n

T
a
m
a
n
B
h
g
.

P
e
n
g
u
r
u
s
a
n

&

P
e
n
y
e
l
e
n
g
g
a
r
a
a
n

B
h
g
.

H
o
r
t
i
k
u
l
t
u
r

&

S
u
m
b
e
r

L
a
n
d
s
k
a
p

B
h
g
.

P
e
n
g
a
n
g
k
u
t
a
n

&

T
r
a
f
k
B
h
g
.

P
e
r
k
h
i
d
m
a
t
a
n

K
o
m
u
n
i
t
i
B
h
g
.

K
o
m
e
r
s
i
l
,
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

P
e
r
n
i
a
g
a
a
n

&

P
e
l
e
s
e
n
a
n
B
h
g
.

K
a
w
a
l
a
n

K
e
b
e
r
s
i
h
a
n

B
a
n
d
a
r

R
a
y
a
B
h
g
.
P
e
n
g
u
a
t
k
u
a
s
a

R
a
j
a
h

2
.
2
.
5

:

C
a
r
t
a

O
r
g
a
n
i
s
a
s
i

P
e
r
b
a
d
a
n
a
n

P
u
t
r
a
j
a
y
a
S
u
m
b
e
r
:

P
e
r
b
a
d
a
n
a
n

P
u
t
r
a
j
a
y
a
,

L
a
p
o
r
a
n

T
a
h
u
n
a
n

2
0
0
6
2074
Jabatan Perancangan Bandar Perbadanan Putrajaya
Berbanding dengan jabatan perancangan bandar di pihak
berkuasa tempatan yang lain, Jabatan Perancangan Bandar
di Perbadanan Putrajaya memainkan peranan yang lebih
meluas meliputi aspek pengurusan alam sekitar, hidrologi dan
kawasan tadahan serta pengurusan tanah. Objektif utama
penubuhan Jabatan Perancangan Bandar di Perbadanan
Putrajaya ialah untuk merancang, mengkaji dan meluluskan
pelan pembangunan Putrajaya serta menyelaras pelaksanaan
pembangunan berdasarkan Pelan Induk Putrajaya dan garis
panduan yang telah disediakan. Jabatan ini bertanggungjawab
untuk:
merancang, mengkaji dan meluluskan pelan-pelan
pembangunan Putrajaya dan menyelaras perlaksanaan
pembangunan berdasarkan kepada Pelan Induk
Putrajaya dan garis panduan yang telah disediakan;
merangka dan melaksanakan pelbagai dasar dan aspek
berkaitan perancangan bandar yang merangkumi pelan
induk, rancangan pemajuan, rekabentuk bandar, pelan
pengangkutan dan lain-lain aspek berkaitan kualiti
kehidupan bandaraya;
menyediakan tata cara dan garispanduan yang
merangkumi prosedur kelulusan Kebenaran Merancang,
prosedur penguatkuasaan perancangan, garispanduan
reka bentuk bandar, pencahayaan bangunan dan
aktiviti tasik serta lain-lain garispanduan yang
berkaitan;
merancang dan melaksanakan pembangunan kawasan
Presint Diplomatik;
mentadbir, mengurus alam sekitar, kawasan tadahan,
sistem pengairan dan saliran dan memantau kerja
tanah dan keperluan alam sekitar bagi kedua-dua
Fasa Pembinaan dan Operasi melalui perancangan,
pengawasan, audit serta penguatkuasaan undang-
undang berkaitan alam sekitar di Putrajaya;
menguruskan pelbagai urusan pentadbiran tanah
seperti permohonan yang berkaitan dengan
pembangunan tanah, pengambilan tanah, pendaftaran
dan pengeluaran hak milik, urusniaga dan lain-lain
transaksi tanah, kutipan hasil tanah serta memproses
pemilihan pembeli Rumah Mampu Milik (RMM) bagi
kawasan Putrajaya; dan
2075
menguruskan Tasik Putrajaya dan Wetland dari aspek
perancangan dan pembangunan (meliputi kawasan
persisiran, pembangunan kemudahan awam serta
infrastruktur yang berkaitan dengan aktiviti tasik);
operasi dan penyelenggaraan Tasik dan Wetland
(termasuk pemantauan kualiti air, struktur, ekologi
dan hidologi); serta kawalan dan penguatkuasaan
(termasuk penyelarasan penggunaan serta
penguatkuasaan aktiviti).
Struktur organisasi Jabatan Perancangan Bandar di
Perbadanan Putrajaya diperkukuh dengan tiga bahagian
profesional dalam bidang masing-masing iaitu Bahagian
Perancangan Bandar, Bahagian Alam Sekitar, Tasik dan
Wetlands dan Bahagian Pentadbiran Tanah dan Penilaian
(lihat Rajah 2.2.5a).
2076

Unit
Perancangan &
Pengawasan
Alam Sekitar
Unit
Penguatkuasaan
Alam Sekitar
Unit Tasik &
Hidrologi
PENGARAH
Unit Kawalan
Reka Bentuk
Bandar
Unit Kawalan
Pembangunan
Unit
Rancangan
Pembangunan
Urus Setia
Pusat
Setempat
BAHAGIAN
PERANCANGAN
BANDAR
BAHAGIAN ALAM
SEKITAR, TASIK &
WETLAND
Unit
Pentadbiran
Tanah
Unit Penilaian
BAHAGIAN
PENTADBIRAN
TANAH &
PENILAIAN
Bandar, Perbadanan Putrajaya
2077
Bagi memperkukuhkan lagi struktur organisasi Perbadanan
Putrajaya amnya dan Jabatan Perancangan Bandar,
khususnya, pada tahun 2004, Bahagian Lanskap dinaiktaraf
sebagai satu jabatan tersendiri manakala Unit Infrastruktur
dan Utiliti diletakkan di bawah Jabatan Pembangunan
Bandar. Dengan itu fungsi Jabatan Perancangan Bandar di
Perbadanan Putrajaya tertumpu kepada empat perkara iaitu
kawalan pemajuan, penyediaan rancangan pemajuan, kaedah-
kaedah dan garispanduan perancangan, hal-hal permohonan
mengenai tanah dan penilaian serta pengurusan alam sekitar.
Bahagian Perancangan Bandar mempunyai 4 unit iaitu:
Unit Kawalan Rekabentuk Bandar;
Unit Kawalan Pembangunan;
Unit Rancangan Pembangunan; dan
Urusetia Pusat Setempat.
Unit Kawalan Rekabentuk Bandar menyediakan Garispanduan
Rekabentuk Bandar Terperinci (Detailed Urban Design
Guidelines) untuk presint-presint di Putrajaya. Di Putrajaya,
usaha ke arah rekabentuk bandar dan perancangan landskap
yang baik dicapai melalui penggunaan garispanduan tersebut
yang disediakan di tahap presint. Garispanduan tersebut
menggariskan ciri-ciri am dan suasana setiap plot pemajuan
dan dalam masa yang sama menyelaraskan dengan parsel
pemajuan yang berhampiran serta presint tersebut secara
keseluruhan. Dengan ini, Garispanduan Rekabentuk Bandar
Terperinci menggalakkan persekitaran bandar melalui
kandungan elemen-elemennya, menggabungkannya untuk
mencerminkan petempatan dan ciri-ciri yang unik. Ini dicapai
berpandukan prinsip-prinsip seperti struktur bandar, bentuk
bandar dan ciri atau sifat bandar. Garispanduan tersebut
telah digunapakai untuk mewujudkan ruang bandar dan
koridor-koridor yang unik supaya mudah dikenalpasti seperti
Putrajaya Boulevard dan Dataran Putrajaya.
Unit Kawalan Pembangunan menyediakan draf undang-
undang, kaedah-kaedah dan garispanduan untuk tujuan
menimbangkan permohonan kebenaran merancang. Unit ini
mengikut peruntukan Pindaan Perintah Wilayah Persekutuan
Putrajaya (Pengubahsuaian Akta Perancangan Bandar
dan Desa 1976) 2005 serta Kaedah-kaedah Pengawalan
Perancangan (Am) (Wilayah Persekutuan Putrajaya) 1997
secara amnya untuk tujuan kawalan pemajuan di Putrajaya.
2078
Unit Pentadbiran Tanah dan Penilaian bertanggungjawab
terhadap hal-hal menyentuh permohonan tanah serta
penilaian tanah. Ia membantu Urusetia Pusat Setempat dalam
memproses permohonan tanah.
Unit Rancangan Pembangunan menyediakan data dan
analisis untuk penyediaan rancangan pemajuan di Putrajaya.
Rancangan Struktur Putrajaya dan Sebahagian Sepang
menyediakan asas rangka perancangan untuk memenuhi
keseluruhan kehendak kerajaan Wilayah Persekutuan
Putrajaya, melalui strategi-strategi yang cekap dan meluas.
Konsep perancangan di Putrajaya menggunakan konsep
Bandar Dalam Taman dan berteraskan Doktrin Perancangan
Sejagat (Total Planning Doctrine). Pelan Induk Putrajaya
dijadikan panduan untuk perlaksanaan pemajuan gunatanah
dan infrastruktur dan semua bentuk fzikal untuk seluruh
4581.1 hektar kawasan Putrajaya.
Ianya mengekalkan konsep Bandar Dalam Taman dan
Bandar Pintar Alaf 21 (Garden and Intelligent City of the 21st
Century). Unit Rancangan Pembangunan telah menyediakan
Rancangan Tempatan untuk presint-presint di Putrajaya.
Sehingga tahun 2007, beberapa Rancangan Tempatan telahpun
diwartakan iaitu Rancangan Tempatan bagi Presint 1 dan 13,
Presint 7,8,9,10 dan Presint 11. Rancangan Tempatan yang
masih dalam peringkat penyediaan ialah untuk Presint 2,3,4
dan 18 dan juga Presint 14 dan 15.
Urusetia Pusat Setempat menerima dan memproses permohonan
Kebenaran Merancang serta permohonan mengenai tanah bagi
tujuan pembangunan seperti permohonan pecah sempadan
atau penyatuan tanah atau tukar-syarat tanah. Permohonan
disampaikan kepada Jawatankuasa Pusat Setempat di
Putrajaya untuk keputusan. Piagam pelanggan Jabatan ini
menyatakan bahawa permohonan Kebenaran Merancang bagi
pelan susunatur dan pendirian bangunan akan dikeluarkan
dalam tempoh 3 bulan dari tarikh permohonan lengkap.
Permohonan Kebenaran Merancang bagi mendirikan bangunan
bagi rumah sesebuah akan dikeluarkan dalam tempoh 1 bulan
dari tarikh permohonan lengkap. Manakala kelulusan pelan
pra-hitungan atau pindaannya akan dikeluarkan dalam
tempoh 1 bulan dari tarikh permohonan lengkap.
Jabatan Perancangan Bandar Putrajaya merupakan satu-
satunya jabatan perancangan di pihak berkuasa tempatan di
2079
Malaysia yang dilengkapkan dengan pengurusan alam sekitar.
Ini dilihat sebagai usaha bersepadu terhadap pencapaian
pembangunan mampan di Wilayah Persekutuan Putrajaya.
Bahagian Alam Sekitar, Tasik dan Wetland mempunyai 5 unit
iaitu Unit Perancangan dan Kawalselia, Unit Penguatkuasaan
(Projek Perbadanan Putrajaya dan Kemudahan Awam),
Unit Penguatkuasaan (Projek Putrajaya Holdings Sdn.
Bhd.), Unit Pengurusan Hidrologi dan Unit Pengurusan
Pengairan. Bahagian ini berfungsi untuk memastikan alam
sekitar dilindungi dan dipulihara dengan mengintegrasikan
aspek alam sekitar dalam semua peringkat perancangan,
pembangunan dan operasi Putrajaya. Ia juga memastikan
cadangan pembangunan yang dicadangkan mematuhi
peraturan Laporan Penilaian Kesan Alam Sekitar (EIA) dan
Laporan Pengurusan Alam Sekitar dan memastikan kerja-
kerja di tapak pembinaan tidak merosakkan alam sekitar.
Program pemantauan kualiti air, udara dan bunyi bising
dijalankan sekali setiap bulan bagi memastikan kualiti alam
sekitar Wilayah Persekutuan Putrajaya terus terpulihara.
Bahagian ini melaksanakan program pemantauan hidrologi,
hujan dan cuaca sekali setiap bulan bagi memastikan
pengurusan hidrologi dan kawasan tadahan yang sistematik.
Ia memproses permohonan penggunaan tasik dan pengambilan
air serta melaksanakan kerja-kerja pengurusan tasik bagi
mencapai tahap kualiti air yang baik supaya boleh digunakan
bagi pelbagai aktiviti dengan selamat.
Bahagian Pentadbiran Tanah dan Penilaian bertanggungjawab
untuk mengurus dan mentadbir tanah dan mewujudkan bank
data tanah di dalam kawasan Wilayah Persekutuan Putrajaya.
Ia juga membuat penilaian bagi maksud cukai taksiran dan
sumbangan membantu kadar, membuat tuntutan sumbangan
membantu kadar, mengemaskini Borang I yang telah diterima
dan merekod alamat pemilik harta yang diterima serta menjadi
Urus Setia bagi Mesyuarat Bantahan.
Kakitangan Jabatan Perancangan Bandar ini merupakan
mereka yang arif mengenai bidang-bidang serta aspek-aspek
yang terlibat dalam perancangan sesebuah bandar. Hasil
gabungan 3 bahagian tersebut di dalam Jabatan Perancangan
Bandar telah menghasilkan perancangan yang lebih holistik.
Dengan terbahaginya Jabatan Perancangan Bandar ini
kepada 3 bahagian tersebut juga, urusan meluluskan sesebuah
2080
cadangan pembangunan akan menjadi lebih singkat. Hampir
kesemua aspek perancangan, termasuk Alam Sekitar,
Landskap, Hidrologi dan Bahagian Tanah, terletak di bawah
satu jabatan. Ini memudahkan urusan penyemakan dan
memendekkan masa memproses permohonan pembangunan.

Perbadanan Labuan

Perbadanan Labuan juga merupakan pihak berkuasa
perancang tempatan yang diperbadankan oleh statut iaitu
Akta Perbadanan Labuan 2001. Struktur organisasinya
kecil berbanding dengan DBKL dan Perbadanan Putrajaya.
Perbadanan Labuan mempunyai satu Lembaga Pengarah
dan satu Majlis Penasihat. Majlis Penasihat berfungsi
untuk menasihati Perbadanan berhubung dengan fungsi-
fungsi kerajaan tempatan yang dijalankan oleh Perbadanan.
Terdapat seorang Ketua Pegawai Eksekutif yang dilantik oleh
Perbadanan untuk mengawal secara am semua pegawai dan
pekhidmatan lain di bawah Perbadanan. Terdapat 3 jabatan
yang bertanggungjawab secara langsung kepada Ketua
Eksekutif iaitu:

Jabatan Perhubungan Awam;
Jabatan Audit Dalam; dan
Jabatan Perundangan.

Terdapat 2 orang Timbalan Ketua Pegawai Eksekutif yang
mana seorang mengetuai Bahagian Pengurusan dan seorang
lagi mengetuai Bahagian Pembangunan. Struktur organisasi
Perbadanan Labuan adalah seperti di Rajah 2.2.5b.

Fungsi perancangan bandar dijalankan oleh Bahagian
Perancangan dan Kawalan Pembangunan yang terletak
di bawah pengawasan Timbalan Ketua Pegawai Eksekutif
(Pembangunan). Bahagian ini diketuai oleh seorang Pengarah
yang merupakan seorang perancang bandar. Terdapat seorang
penolong pengarah dan empat orang juruteknik dalam
bahagian ini. Bahagian ini dibahagikan kepada 3 unit iaitu:
Unit Perancangan;
Unit Kawalan Pembangunan; dan
Unit Landskap.
Unit perancangan berfungsi menyemak laporan cadangan
pemaju yang dikemukakan oleh pemaju serta memberi khidmat
nasihat amalan perancangan. Unit ini juga menjalankan
kajian perancangan pembangunan bagi Wilayah Persekutuan
Labuan.
2081
Unit Kawalan Pembangunan menjalankan fungsi memproses
kelulusan pelan tatatur dan pelan landskap. Unit ini juga
memproses permohonan pelan pecah sempadan atau bahagian
dan tukar syarat tanah. Selain itu, unit ini membuat
pemeriksaan dan mengulas permohonan kebenaran merancang.
Buat masa ini, undang-undang perancangan yang digunakan
ialah Ordinan Tanah Sabah (Cap. 68). Selaras dengan itu,
unit ini berfungsi juga untuk menyediakan garis panduan
perancangan dan pembangunan, pelan pengezonan dan pelan
induk landskap. Usaha sedang dijalankan di Jabatan Peguam
Negara untuk menguatkuasakan Akta Perancangan Bandar
dan Desa 1976 (Akta 172) di Labuan.
Unit Landskap berfungsi memberi perkhidmatan dan
penyeliaan landskap di Wilayah Persekutuan Labuan. Ianya
menyelaras cadangan projek landskap di antara Perbadanan
Labuan, perunding dan pihak pemaju. Unit ini akan di naik
taraf sebagai sebuah bahagian tersendiri di masa terdekat.
Rajah 2.2.5b : Struktur Organisasi Perbadanan Labuan
LEMBAGA PENGARAH
PERHUBUNGAN
AWAM
AUDIT DALAM
PERUNDANGAN
KETUA PEGAWAI
EKSEKUTIF
MAJLIS
PENASIHAT
TIMBALAN KETUA
PEGAWAI EKSEKUTIF
(PENGURUSAN)
TIMBALAN KETUA
PEGAWAI EKSEKUTIF
(PENGURUSAN)
TIMBALAN KETUA
PEGAWAI EKSEKUTIF
(PEMBANGUNAN)
Harta dan Penilaian
Khidmat Pengurusan
Pengurusan Sumber Manusia
Teknologi Maklumat
Pelancongan & Kebudayaan
Pengurusan Kewangan
Perpustakaan Awam
Pembangunan dan Kejuruteraan
Perancangan dan Kawalan
Pembangunan
Perbandaran dan Kerajaan
Tempatan
Pelaburan dan Sosio Ekonomi
Unit Ukur Bahan
Sumber : Perbadanan Labuan 2008
2082
Pihak Berkuasa Tempatan Pasir Gudang
Pada tahun 1977, Kerajaan Negeri Johor telah menguat-
kuasakan beberapa peruntukan Akta Kerajaan Tempatan
1976 (di bawah seksyen 7) keatas kawasan Pasir Gudang.
Kerajaan Negeri Johor juga telah melantik Johor Corporation
untuk menguruskan kawasan perindustrian Pasir Gudang
secara korporat dan melaksanakan peruntukan-peruntukan
Akta tersebut. Johor Corporation telah menubuhkan Pihak
Berkuasa Tempatan Pasir Gudang (PBT Pasir Gudang)
sebagai pihak berkuasa tempatan bagi kawasan perindustrian
Pasir Gudang dan Tanjung Langsat di Johor yang berkeluasan
8923 hektar. PBT Pasir Gudang merupakan pihak berkuasa
tempatan yang dikorporatkan dan tidak ditubuhkan di bawah
Akta Parlimen tersendiri sepertimana Perbadanan Putrajaya
dan Perbadanan Labuan.
PBT Pasir Gudang diketuai oleh seorang Yang di-Pertua dan
dibantu oleh dua jawatankuasa, iaitu Jawatankuasa Penasihat
dan Jawatankuasa Penyelarasan. Setiausaha dan Timbalan
Setiausaha di PBT Pasir Gudang dipertanggungjawabkan
untuk mengurus 7 buah jabatan, iaitu:
Jabatan Kemasyarakatan;
Jabatan Pengurusan Harta;
Jabatan Kewangan dan Pentadbiran;
Jabatan Penguatkuasa;
Jabatan Perkhidmatan Bandar;
Jabatan Teknikal; dan
Jabatan Kontrak dan Ukur Bahan.
Fungsi kawalan pembangunan dijalankan oleh Bahagian
Kelulusan Merancang dan Pelan Bangunan, iaitu salah satu
bahagian yang terletak di bawah Jabatan Teknikal. Bahagian
ini hanya mempunyai seorang pegawai perancang bandar
dan seorang pembantu teknik. PBT Pasir Gudang telah
dinobatkan oleh Kerajaan Persekutuan sebagai sebuah model
penswastaan pihak berkuasa tempatan pada tahun 1991. Pasir
Gudang juga telah diklasifkasikan oleh Pertubuhan Kesihatan
Dunia (WHO) sebagai Bandar Perindustrian Sihat. Struktur
Organisasi PBT Pasir Gudang adalah seperti di Rajah 2.2.5c.
2083
Rajah 2.2.5c : Struktur Organisasi Pihak Berkuasa Tempatan
Pasir Gudang
YANG DIPERTUA
SETIAUSAHA
Bahagian
Audit Dalaman
JABATAN
KONTRAK DAN
UKUR BAHAN
JABATAN TEKNIKAL
JABATAN
PERKHIDMATAN
BANDAR
JABATAN
PENGUATKUASAAN
JABATAN
KEWANGAN /
PENTADBIRAN
JABATAN
KEMASYARAKATAN
JABATAN
PENGURUSAN
HARTA
Bhg. Kewangan
Bhg. Komputer
Unit Pentadbiran Am
Unit Perancangan
Korporat
Unit Perjawatan /
Latihan
Unit Perpustakaan
Awam
Unit Sukan /
Pelancongan /
Kebudayaan
Unit Muzium / Seramik
Unit Tanah/Bangunan /
Sewa
Unit Perlesenan /
Penilaian Harta
Bhg. Penyelenggaraan
Bhg. Pembangunan
Projek
Bhg. Kelulusan
Merancang Pelan &
Bangunan
Unit Kebersihan
Unit Landskap
Unit Kesihatan
Unit Kualiti
Unit Keselamatan
Sumber : Perbadanan Labuan, 2006.
2084
2.2.6 PERKHIDMATAN PERANCANGAN OLEH AGENSI
PEMBANGUNAN WILAYAH
Pentadbiran perancangan wilayah di Malaysia boleh
dibahagikan kepada 3 jenis iaitu:

Lembaga Pembangunan Wilayah;
Skim Pembangunan Tanah; dan
Pihak Berkuasa Pembangunan Wilayah.
Lembaga Pembangunan Wilayah
Pendekatan pembangunan wilayah yang digunapakai bagi
merealisasikan Rancangan Malaysia Lima Tahun Pertama
(1965-1970) untuk meningkatkan taraf hidup rakyat luar
bandar telah menyaksikan penubuhan Lembaga Pembangunan
Wilayah (RDA). Pada 1970-an DARA, JENGKA, KEJORA,
KETENGAH, KEDA, PERDA dan KESEDAR telah dibentuk
bagi membangunkan bandar-bandar baru di kawasan luar
bandar dalam usaha menyeimbangkan pertumbuhan ekonomi
dalam negara. Keluasan kawasan bagi ketujuh-tujuh Pihak
Berkuasa Pembangunan Wilayah tersebut meliputi 31%
daripada keseluruhan keluasan tanah di Semenanjung
Malaysia.
Objektif asal penubuhannya ialah untuk menangani
pembangunan sumber sempadan (resource frontier
development) iaitu:
Mengurangkan ketidak-seimbangan ekonomi;
Mewujudkan peluang-peluang pekerjaan;
Mempercepatkan pertumbuhan ekonomi; dan
Membangunkan kawasan luar bandar.
Lembaga Kemajuan Pahang Tenggara (DARA)
DARA telah ditubuhkan pada September 1971 bagi
membolehkan rancangan pembangunan yang dirancang
berjalan dengan lebih lancar dan tersusun. DARA ditubuhkan
untuk memajukan kawasan seluas 1 juta hektar yang terletak
di Tenggara Pahang.
Lembaga pembangunan wilayah ini ditubuhkan oleh Kerajaan
Persekutuan bagi tujuan pembangunan sosio-ekonomi wilayah
tersebut dan bukan hanya tertumpu sepenuhnya kepada
2085
perancangan fzikal. Ianya ditubuhkan melalui Akta Parlimen
dan diterima pakai melalui enakmen negeri.

Allahyarham Tun Abdul Razak semasa menjelaskan kepada
rakyat mengenai penubuhan DARA menyatakan bahawa,
kerajaan membuka kawasan-kawasan di Pahang Tenggara
ini dan membangunkan bandar-bandar baru bertujuan
memberi peluang pekerjaan kepada penduduk, kediaman yang
sempurna dan mempunyai masa depan yang terjamin.

Penubuhan Lembaga Kerajaan Pahang Tenggara dan melaui
Akta Parlimen ini telah berjaya memajukan kawasan Pahang
Tenggara yang dahulunya dipenuhi oleh hutan rimba.
Beberapa bandar baru yang lengkap infrastrukturnya telah
dibangunkan dan dibuka peluang-peluang pekerjaan kepada
penduduk.
Antara fungsi, peranan dan tanggungjawab DARA ialah:
Memaju, menggalak, membantu dan mengusahakan
pembangunan ekonomi dan sosial dalam kawasan
Pahang Tenggara;
pembangunan kawasan kediaman, pertanian,
perusahaan dan perdagangan dalam kawasan Pahang
Tenggara; dan
Mengawal dan menyelaraskan perlaksanaan kegiatan-
kegiatan pembangunan dalam kawasan Pahang
Tenggara.
Lembaga Kemajuan Johor Tenggara (KEJORA)
KEJORA adalah salah sebuah agensi badan berkanun di bawah
Kementerian Kemajuan Luar Bandar (KKLW) yang berfungsi
sebagai agen Pembangunan Wilayah bagi kawasan Tenggara
Negeri Johor. Keluasan wilayah meliputi 16% kawasan
Negeri Johor dengan jumlah keluasan 300, 111 hektar. Ianya
terbahagi kepada 2 wilayah kecil iaitu Johor Tengah seluas
149, 009 hektar dan Pengerang seluas 151, 356 hektar. Ia
terletak di dua daerah iaitu Kota Tinggi (75%) dan Kluang
(25%). KEJORA ditubuhkan pada 1 Jun 1972 di bawah Akta
Parlimen 75 (Akta Lembaga Kemajuan Johor Tenggara).
2086
Objektif penubuhan KEJORA ialah:
Mengurangkan ketidakseimbangan ekonomi;
Mewujudkan peluang-peluang pekerjaan; dan
Mempercepatkan pertumbuhan ekonomi.
Antara peranan dan tanggungjawab KEJORA ialah:
Memaju dan menggalakkan ekonomi dan sosial;
Pembangunan tempat tinggal;
Pembangunan pertanian;
Pembangunan perusahaan; dan
Mengawal dan menyelaras perlaksanaan aktiviti sosial
dan ekonomi.
Lembaga Kemajuan Terengganu Tengah (KETENGAH)
Lembaga Kemajuan Terengganu Tengah (KETENGAH) adalah
merupakan salah satu kawasan pembangunan wilayah di
letakkan di bawah Kementerian Kemajuan Luar Bandar dan
Wilayah mengikut Dasar Ekonomi Baru Malaysia.
Lembaga Kemajuan Terengganu Tengah (KETENGAH) telah
diperbadankan pada 12 April 1973 melalui Akta Parlimen Bil.
104/73 dengan diberi kuasa untuk menjalankan pembangunan
ekonomi dan sosial di kawasan seluas 443,876 hektar meliputi
pedalaman Daerah Dungun, Kemaman dan Hulu Terengganu.
Pada 12 Jun 1993, Kawasan Pembangunan Tasik Kenyir, Hulu
Terengganu seluas 209,199 hektar telah digezetkan melalui
P.U.(B) 356 dan pelan warta kawasan No. PW486 sebagai
sebahagian daripada kawasan KETENGAH menjadikan
keseluruhan wilayah KETENGAH berjumlah 653,075
hektar atau kira-kira satu perdua daripada keluasan Negeri
Terengganu.
Objektif adalah berasaskan Perancangan Strategik
KETENGAH sepuluh tahun (2001-2010) dengan matlamat :
Melahirkan sekurang-kurangnya 5,000 orang
Ketengah - MAN atau ringkasnya K-Man yang
mempunyai ciri-ciri purata pendapatan bulanan tidak
kurang RM2,000, komputer peribadi di setiap rumah,
berpendidikan sekurang-kurangnya SPM, anak-anak
belajar di Institut Pengajian Tinggi (IPT), mempunyai
kereta serta berperibadian mulia.
2087
Memberi tumpuan yang jitu ke arah pembangunan
usahawan dengan bermatlamat untuk menambah
pendapatan setiap Ketua Isi Rumah (KIR) kepada
sekurang-kurangnya RM1,000 ke atas;
Menjadikan kawasan-kawasan indah di Wilayah
KETENGAH termasuk Tasik Kenyir sebagai destinasi
pelancong terkemuka di rantau Asia Tenggara;
Melahirkan masyarakat KETENGAH yang celik
komputer bagi membolehkan segala pengetahuan yang
diperolehi diaplikasikan dalam pelbagai bidang kerja;
Mewujudkan peluang-peluang perniagaan yang
berpasukan pasaran dalam pelbagai bidang termasuk
berasaskan sumber dan perkhidmatan dalam usaha
melahirkan usahawan dalam bidang pembinaan dan
penyelenggaraan di Wilayah KETENGAH;
Pengwujudan peluang-peluang pekerjaan dengan
pertumbuhan Industri Kecil dan Sederhana (IKS) dan
juga industri berat;
Mengadakan kemudahan pendidikan dan latihan untuk
penduduk memperolehi peluang bagi mempertingkatkan
serta melengkapkan diri dengan pengetahuan,
kemahiran dan ilmu untuk lebih berdaya saing;
Meneruskan aktiviti penyediaan kemudahan fzikal
untuk mempertingkatkan kualiti hidup; dan
Melaksanakan pendekatan baru Pembangunan Insan
berdasarkan matlamat yang jelas sebagai pelengkap
kepada program melahirkan K-Man.
Antara fungsi-fungsi KETENGAH ialah:
Terengganu Tengah;
pembangunan tempat tinggal, pertanian, perindustrian
dan perdagangan dalam kawasan Terengganu Tengah;
Mengawal dan menyelaras kegiatan-kegiatan yang
tersebut di atas dalam kawasan Terengganu Tengah.
Lembaga Kemajuan Kelantan Selatan (KESEDAR)
Lembaga Kemajuan Kelantan Selatan (KESEDAR) merupakan
sebuah Lembaga Kemajuan Wilayah yang ditubuhkan pada
2 Mac 1978 di bawah Akta Lembaga Kemajuan Kelantan
Selatan 1978 (Akta 203). Pelancaran perasmian penubuhannya
2088
disempurnakan oleh Allahyarham Tun Hussein Onn, Perdana
Menteri Malaysia Ketiga pada 5 Mac 1978 bertempat di
Kampung Batu Gajah, Tanah Merah, Kelantan. Penubuhan
KESEDAR bertujuan mengimbangi komposisi penduduk di
antara Kelantan Selatan dengan Kelantan Utara, membasmi
kemiskinan dan menyusun semula masyarakat.
Kawasan Kelantan Selatan merupakan kawasan yang
berbukit-bukau dimana hampir 50% daripadanya mempunyai
kecerunan lebih daripada 25 dan hanya 10% sahaja yang
mempunyai kecerunan kurang daripada 15. Walaupun
mempunyai kawasan yang luas namun hanya 20% sahaja yang
berpotensi untuk pembangunan sektor pertanian.
Kepentingan pembangunan di Wilayah Kelantan Selatan telah
mendorong Kerajaan Persekutuan menubuhkan KESEDAR
supaya pembangunan dapat diseimbangkan antara wilayah di
negara ini. KESEDAR merupakan Lembaga Kemajuan Wilayah
yang keempat ditubuhkan selepas Lembaga Kemajuan Pahang
Tenggara (DARA-1971), Lembaga Kemajuan Johor Tenggara
(KEJORA-1972) dan Lembaga Kemajuan Terengganu Tengah
(KETENGAH-1973).
Kedudukan kawasan Kelantan Selatan yang jauh daripada
Pusat Pentadbiran Kota Bharu telah menyukarkan sebarang
bentuk pembangunan. Kemudahan asas, infrastruktur dan
sosial disediakan pada tahap paling minima berbanding
kawasan lain di negeri ini. Keadaan sebegini telah memberi
kesan kepada pembangunan sosio-ekonomi penduduk.

Kawasan Operasi KESEDAR merangkumi keluasan 1.234 juta
hektar (2/3 daripada keluasan negeri Kelantan) meliputi 4
jajahan. (lihat Jadual 2.2.6)
Jadual 2.2.6 : Keluasan Kawasan Jajahan KESEDAR
Jajahan Keluasan
Gua Musang 797,976 ha.
Kuala Krai 235,689 ha.
Jeli 128,304 ha.
Tanah Merah 72,263 ha.
Sumber :
2089
Lembaga Kemajuan Wilayah Kedah (KEDA)
KEDA telah ditubuhkan pada 28 Mei 1981 di bawah Akta
Parlimen 249 (Akta Lembaga Kemajuan Wilayah Kedah
1981) bertujuan untuk membantu dan mempercepatkan lagi
pembangunan sosial dan ekonomi di kawasan KEDA.
Misi KEDA ialah berusaha mengeksploitasikan sepenuhnya
segala sumber manusia dan ekonomi serta membangunkan
kawasan luar bandar bagi mengujudkan satu order sosio-
ekonomi yang lebih mantap dan berdaya maju sejajar dengan
dasar-dasar pembangunan negara.

Antara fungsi - fungsi KEDA adalah seperti berikut:
pembangunan ekonomi dan sosial;
pembangunan kawasan - kawasan pertanian, industri
dan perdagangan; dan
Mengawal serta menyelaras pelaksanaan aktiviti -
aktiviti tersebut di dalam kawasan KEDA.
Objektif KEDA adalah seperti berikut:
Untuk memajukan masyarakat luar bandar khususnya
golongan sasar KEDA dalam semua bidang sosio
ekonomi melalui usaha - usaha pembangunan manusia,
latihan, kemahiran, ekonomi dan fzikal dengan
tumpuan kepada peningkatan taraf hidup;
Untuk meningkatkan penyertaan golongan sasar dalam
kegiatan ekonomi people empowerment supaya terdedah
kepada aktiviti - aktiviti ekonomi pasaran; dan
Untuk mewujudkan pembangunan yang seimbang
antara kawasan bandar dan luar bandar dalam wilayah
KEDA.
KEDA komited melaksanakan program pembangunan dan
perkhidmatan yang berkualiti bagi memenuhi kehendak dan
kepuasan pelanggan berteraskan ciri - ciri professionalisme
serta cekap, amanah dan berkesan bagi mencapai matlamat
Pembangunan Seimbang Rakyat Sejahtera.
2090
Lembaga Kemajuan Wilayah Pulau Pinang (PERDA)
Lembaga Kemajuan Wilayah Pulau Pinang (PERDA) telah
ditubuhkan pada 1 Jun 1983 dibawah Akta Lembaga Kemajuan
Wilayah Pulau Pinang, Akta 282.
Sejarah penubuhan PERDA bermula dengan satu cadangan
Kertas Kerja Jemaah Menteri untuk menubuhkan Lembaga
Kemajuan Pertanian Pulau Pinang (PADA) pada 3 Mac 1982.
Seterusnya pada 1 Disember 1982 satu Kertas Jemaah Menteri
disediakan untuk menubuhkan Lembaga Kemajuan Wilayah
Pulau Pinang (PERDA).
Pada 10 Disember 1982 Rang Undang-undang Penubuhan
PERDA telah dibentang dan diluluskan di Parlimen sebagai
Akta 282. Akta ini telah diwartakan pada 10 Mac 1983.
Pada 27 Oktober 1990 PERDA telah dipindahkan dari
Kementerian Kemajuan Tanah dan Kemajuan Wilayah ke
Kementerian Pembangunan Luar Bandar yang kemudiannya
dikenali sebagai Kementerian Kemajuan Luar Bandar dan
Wilayah.
Berkuatkuasa 15 Ogos 2005, PERDA telah diletakkan di
bawah pentadbiran Unit Penyelarasan Pelaksanaan, Jabatan
Perdana Menteri (ICU JPM).
Antara fungsi PERDA ialah:
Lembaga Kemajuan Wilayah Pulau Pinang;
pembangunan tempat tinggal, pertanian, perindustrian
dan perdagangan dalam kawasan Lembaga Kemajuan
Wilayah Pulau Pinang; dan
Mengawal dan menyelaras perlaksanaan aktiviti-
aktiviti yang tersebut di atas dalam kawasan Lembaga
Kemajuan Wilayah Pulau Pinang.
Skim Pembangunan Tanah
Selain daripada Lembaga Kemajuan Wilayah di atas terdapat
agensi lain yang menyumbang kepada pembangunan negara
seperti FELDA dan FELCRA.
2091
Lembaga Kemajuan Tanah Persekutuan (FELDA)
Lembaga Kemajuan Tanah Persekutuan (FELDA) merupakan
sebuah badan berkanun bagi melaksanakan skim pembangunan
tanah yang pertama dan terbesar di Malaysia. Ia ditubuhkan
pada 7 Julai 1956 dan merupakan salah satu daripada badan
berkanun yang dipertanggungjawabkan untuk melaksanakan
projek pembangunan tanah luar bandar serta penempatan
semula penduduk. Felda ditubuhkan di bawah Akta
Kemajuan Tanah 1956. FELDA menjalankan penyelidikan,
perancangan serta pelaksanaan skim-skim kemajuan tanah
untuk memperbaiki taraf kehidupan penduduk-penduduk
yang menyertai rancangan tersebut. Kawasan FELDA telah
dilengkapi dengan pelbagai kemudahan perumahan, sekolah,
kedai, pos dan lain-lain. Dalam tempoh 50 tahun, FELDA telah
memajukan lebih 800,000 hektar kawasan ladang melalui 309
skim pembangunan tanah dengan pelbagai tanaman komersial
termasuk getah, kelapa sawit, koko dan tebu di Semenanjung
Malaysia dan Sabah.
Antara peranan FELDA ialah:
Berusaha meningkatkan kualiti hidup masyarakat
peneroka melalui jentera pengurusan yang berdedikasi
dan cekap sepanjang masa serta menyumbangkan
kepada kejayaan Wawasan Negara melalui peningkatan
hasil, mewujudkan perindustrian yang berdaya-saing,
maju dan menguntungkan; dan
Menggalakan pertumbuhan masyarakat yang maju,
produktif dan berdisiplin untuk meningkatkan taraf
hidup dan menjamin mutu kehidupan yang lebih
sempurna.
Lembaga Penyatuan dan Pemulihan Tanah Persekutuan
(FELCRA)
Lembaga Penyatuan dan Pemulihan Tanah Persekutuan
(FELCRA) telah ditubuhkan pada tahun 1966. Matlamatnya
ialah untuk membangunkan sektor luar bandar dengan
membantu penduduk-penduduknya menyertai aktiviti-aktiviti
ekonomi dan seterusnya meningkatkan taraf hidup dan nilai
kehidupan mereka. FELCRA merupakan skim pembangunan
tanah yang kedua terbesar di Malaysia. Program pembangunan
tanah yang dilaksanakan oleh FELCRA terdiri daripada
Pemulihan Tanah, Penyatuan Tanah, Skim Tanah Pemuda
dan Projek In-situ.
2092
Pihak Berkuasa Pembangunan Wilayah
Perkembangan terkini menyaksikan penubuhan pihak berkuasa
pembangunan wilayah yang menjurus kepada pembangunan
sosio-ekonomi melalui tarikan pelabur asing. Penglibatan
pihak swasta yang mampu melabur dalam pembangunan
wilayah merupakan tonggak utama perkembangan ini. Satu
pihak berkuasa ditubuhkan melalui statut yang melibatkan
keahlian dari kerajaan persekutuan, kerajaan negeri dan
pihak swasta yang terlibat untuk menerajui pembangunan
wilayah tersebut. Contohnya, Wilayah Pembangunan Johor
Selatan yang juga dikenali sebagai Iskandar Malaysia (Pihak
Berkuasa Iskandar Malaysia).
Iskandar Malaysia
Iskandar Malaysia telah ditubuhkan melalui Akta Wilayah
Pembangunan Iskandar 2007 (Akta 664). Iskandar Malaysia
merupakan salah satu daripada pembangunan komprehensif
di kawasan Selatan Johor yang diwujudkan untuk menjadi
pemandu arah kepada pembangunan zon ekonomi di Selatan
Negeri Johor. Ianya mempunyai segala elemen yang diperlukan
untuk membangun sebagai sebuah metropolis yang dinamik
dan bertaraf dunia. Iskandar Malaysia meliputi kawasan seluas
2,217 km persegi. Visi pembangunan wilayah ini adalah untuk
menjadi sebuah metropolis bertaraf antarabangsa yang berdaya
saing dan mampan. Iskandar Regional Development Authority
(IRDA) merupakan pihak berkuasa yang bertanggungjawab
untuk menentukan halatuju, dasar dan strategi pembangunan
kawasan-kawasan dalam wilayah tersebut. Pihak berkuasa
wilayah ini terdiri daripada:
Pengerusi Bersama (Perdana Menteri dan Menteri
Besar Johor);
Setiausaha (Ketua Eksekutif Iskandar Malaysia);
Ketua Setiausaha Kementerian Kewangan;
Ketua Pengarah Unit Perancangan Ekonomi;
Setiausaha Kerajaan Negeri Johor;
Pengarah Unit Perancangan Ekonomi Negeri Johor; dan
Pengarah Pengurusan Khazanah Nasional Bhd.
IRDA bertanggungjawab di dalam menyediakan satu
Rancangan Pembangunan Komprehensif yang mengandungi
cadangan dan strategi pembangunan Iskandar Malaysia
termasuk pembangunan fzikal. Rancangan Pembangunan
2093
Komprehensif ini memuatkan berbagai inisiatif termasuk
pengurusan kegunaan tanah, pengurusan dan pemajuan
pembandaran, perlindungan, pemeliharaan dan peningkatan
sumber alam sekitar semula jadi, taman dan tanah lapang,
pembangunan kawasan pantai, dan sebagainya. Fungsi IRDA
ini tidak akan bercanggah atau melanggar fungsi Jawatankuasa
Perancang Negeri Johor dari segi perancangan fzikal kerana
Rancangan Pembangunan Komprehensif yang disediakan oleh
IRDA perlu diluluskan oleh Jawantankuasa Perancang Negeri
terlebih dahulu sebelum ianya boleh dikuatkuasa.
Pembangunan Iskandar Malaysia juga akan menjadi sebuah
pusat pertumbuhan yang terbesar di rantau ini. Apabila ia
siap kelak, keseluruhan kawasan pembangunan melebihi dua
(2) kali ganda keluasan Singapura. Iskandar Malaysia juga
dipercayai mampu menarik frma besar dan pelabur bertaraf
antarabangsa untuk menjalankan aktiviti perniagaan.
Pembangunan itu merangkumi lokasi segi tiga di antara
Lapangan Terbang Antarabangsa Senai di utara, Pelabuhan
Tanjung Pelepas (PTP) di barat daya dan Pelabuhan Pasir
Gudang (PPG) di tenggara.
Berdasarkan pelan pembangunannya, dalam tempoh 10 hingga
15 tahun akan datang, kawasan pertumbuhan ekonomi itu
dijangka begitu pesat melalui kepelbagaian bidang. Antaranya
ialah bidang elektrik dan elektronik, petrokimia dan oleokimia,
pemprosesan makanan dan pertanian, perkhidmatan logistik
serta pelancongan di samping perubatan dan kesihatan,
pendidikan, kewangan serta industri kreatif.
Keunikan Iskandar Malaysia dapat dilihat berdasarkan
pembangunan sedia ada seperti pembangunan bandar pesisir
pantai Teluk Danga, Bandar Nusajaya, kawasan perindustrian
Pasir Gudang dan Kompleks Kastam, Kuarantin dan Imigresen
(CIQ) dengan projek-projek pembangunan yang baru. Projek
Pembangunan Nusajaya yang dirancang sebagai sebuah bandar
bertaraf dunia terbesar di Asia Tenggara juga termasuk dalam
Iskandar Malaysia.
Iskandar Malaysia dijangka akan berkembang menjadi sebuah
metropolis termaju di selatan Semenanjung Malaysia di mana
kemajuan serta kepesatan pembangunan ekonomi, sosial serta
persekitaran akan saling membangun dalam suatu suasana
yang harmoni. Iskandar Malaysia akan menjadi hub ekonomi
Asia Tenggara yang bersifat global.
2094
Rajah 2.2.6 : Zon Pembangunan Iskandar Malaysia
Sumber : Iskandar Malaysia, 2007.
Gambaran Hub Pendidikan
Gambaran Hub Peranginan
Gambaran Hub Perubatan
Zon Pembangunan
Iskandar Malaysia
2095
Wilayah Ekonomi Koridor Utara (NCER)
Wilayah Ekonomi Koridor Utara (Northern Corridor Economic
Development Region NCER) telah ditubuhkan melalui Akta
Pihak Berkuasa Pelaksanaan Koridor Utara 2008 (Akta
687) dan telah dilancarkan pada 30hb Julai 2007. Wilayah
ini merupakan kawasan pembangunan ekonomi dan sosial
yang melibatkan negeri Perlis, Kedah, Pulau Pinang dan
Perak. Sime Darby Bhd. telah dipertanggungjawab untuk
menyediakan pelan komprehensif bagi pembangunan sosio-
ekonomi di kawasan terbabit. Tempoh inisiatif ialah dari tahun
2007 sehingga tamat Rancangan Malaysia ke-12 iaitu pada
tahun 2025. Objektif NCER adalah untuk membantu wilayah
ini memaksimumkan potensi ekonominya dan merapatkan
jurang pendapatan di antara pelbagai kawasan yang berlainan
di Malaysia. Tema keseluruhan bagi inisiatif koridor utara
adalah meningkatkan nilai tambah kepada industri yang
sedia ada iaitu memberi tekanan kepada transformasi dan
pengembangan sektor pertanian, pembuatan, pelancongan
dan logistik di Wilayah ini. Selain itu penekanan juga diberi
kepada membangunkan kesaksamaan sosial.
Wilayah Ekonomi Pantai Timur (ECER)
Pada akhir bulan Oktober 2007, kerajaan telah mengumumkan
inisiatif Wilayah Ekonomi Pantai Timur (Eastern Corridor
Economic Region - ECER) yang melibatkan negeri-negeri
Kelantan, Terengganu, Pahang dan daerah Mersing di Johor.
Luas kawasan yang terlibat ialah 66,736 kilometer persegi atau
51 peratus daripada keluasan Semenanjung Malaysia. ECER
telah ditubuhkan di bawah Akta Majlis Ekonomi Pantai Timur
(Akta 688). Teras pembangunan ECER ialah memajukan
sektor pelancongan, industri minyak dan gas asli, industri
pembuatan, pertanian, pendidikan, prasarana, perikanan dan
pelabuhan.
Pelan Induk yang telah disediakan akan memandu
pembangunan wilayah ini bagi tempoh 12 tahun. Berlainan
dari NCER, sebuah Majlis Pembangunan Wilayah Pantai
Timur akan ditubuhkan untuk memandu perlaksanaan Pelan
Induk ECER. Majlis ini dipengerusikan Perdana Menteri dan
ahli-ahli yang lain ialah Timbalan Perdana Menteri, Menteri-
Menteri Besar Kelantan, Terengganu, Pahang dan Johor, 2
menteri persekutuan, seorang wakil perkhidmatan awam dan
2 ahli sektor awam. Antara fungsi-fungsi majlis ini ialah:
2096
Merangka dasar, arah dan strategi bagi pembangunan
ECER;
Menjadi organ koordinasi utama atau agen berkuasa
bagi pihak entiti-entiti kerajaan dalam ECER untuk
menerima, memproses dan menyegerakan kelulusan
sektor perniagaan, pelaburan dan pembangunan dalam
ECER;
Mempromosi dan merangsang perniagaan, pelaburan
dan pembangunan dalam ECER;
Mempromosi, merangsang dan mempermudahkan
pembangunan pelancongan, infrastruktur, pertanian,
industri dan komersil;
Mempromosi pembangunan ekonomi dan sosial;
Mempromosi pelaburan pihak swasta; dan
Mengesyorkan kepada entiti-entiti kerajaan insentif
mengenai cukai, duti kastam dan eksais dan lain-lain
insentif kewangan untuk para pelabur.
Kedua-dua wilayah NCER dan ECER ini masih lagi di dalam
peringkat awal perancangan kerajaan persekutuan dan masih
belum ada struktur pentadbiran yang nyata untuk menerajui
pembangunan wilayah ini. Model Wilayah Pembangunan
Iskandar hanya untuk wilayah pembangunan yang di dalam
sempadan sebuah negeri sahaja manakala NCER melibatkan
kawasan dalam 4 buah negeri. Penubuhan satu Pihak Berkuasa
Perancang Wilayah di bawah Seksyen 6A, Akta Perancangan
Bandar dan Desa 1976 merupakan struktur pentadbiran yang
sedia ada dalam undang-undang yang mungkin digunapakai
dalam NCER dan ECER.

Bab 2 - Organisasi Dan Pentadbiran

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bab 2 - Organisasi Dan Pentadbiran

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

2001

Ensiklopedia Undang-undang dan Pentadbiran Perancangan Bandar dan Desa

You might also like