Professional Documents
Culture Documents
114179052 Giao trinh luật ngan hang
114179052 Giao trinh luật ngan hang
trao i hng ha. Nhng thng nhn ny khng ch thun ty lm dch v kho qu m cn lm trung
gian thanh ton, thc hin dch v nhn, s dng cho vay nhng ng tin ang tm thi nhn ri. Cc
thng nhn ny tr thnh nhng ngi u tin kinh doanh tin t. Nhiu cng trnh nghin cu cho
thy, ngh ngn hng xut hin u tin min Bc Italia vo thi k trung c. Ngi Italia gi ngh
kinh doanh ny l Banco.1
C th thy rng, bt u t vic vt ngang gi chung xut hin trong mua bn, trao i hng ha,
cc quan h v hot ng kinh doanh dch v trao i lin quan trc tip n vt ngang gi chung
c hnh thnh. Khi vt ngang gi chung c c nh bng nhng vt liu c gi tr ni ti cao v c
nhiu thuc tnh t nhin thun tin cho vic bo qun, chia nh cng nh lu hnh, khi vt ngang
gi chung chnh thc c xem l tin t. Cng vi n l s xut hin ca nhng thng gia chuyn
kinh doanh nhng dch v ny mang tnh cht ca hot ng ngn hng v nhng ngn hng giai
on s khai. Chnh s ra i ca ngn hng v hot ng kinh doanh tin t l kt qu phn cng lao
ng x hi trong lu thng tin t v thc hin chc nng ca tin t.2
Trong lch s, qu trnh pht trin ca cc m hnh ngn hng v cc loi hnh tn dng c mi
quan h mt thit vi qu trnh pht trin ca sn xut, lu thng hng ha, tin t. Cho n th k 15,
nhng t chc chuyn kinh doanh cc dch v lin quan n tin t phc v cho qu trnh trao i mua
bn chnh thc c thnh lp v c gi tn l ngn hng. giai on ny, hot ng ca cc ngn
hng vn mang tnh ring l, bit lp, cha hnh thnh nn mt h thng, cha c s rng buc, ph
thuc ln nhau. Mi ngn hng u c nhng hot ng nghip v nh pht hnh tin, nhn tin gi,
cho vay, lm dch v thanh ton, chuyn i tin. M hnh ngn hng c thc hin tt c cc dch v
t pht hnh tin cho n cc hnh thc dch v khc mt cch song song c gi l m hnh ngn
hng mt cp.
n cui th k 19, sn xut lu thng hng ha pht trin cao hn i hi phm vi v khng
gian trao i phi c m rng hn na. Vi m hnh ngn hng mt cp, trong cng mt quc gia c
th tn ti cng lc nhiu loi tin t khc nhau, tng ng vi nhng ngn hnh pht hnh khc nhau.
S tn ti cng lc cc loi tin t di hnh thc k phiu ngn hng phm vi mt quc gia gy
tr ngi cho sn xut, lu thng hng ha, dn n tnh trng tha tin, lm pht. Do vy, mt s
quc gia, nh nc can thip tho g tr ngi ny bng cch ch cho php mt s ngn hng tha
mn mt s iu kin nht nh mi c php pht hnh tin a vo lu thng. Cc ngn hng khng
iu kin pht hnh tin di dng k phiu ngn hng th ch c tin hnh cc nghip v kinh
doanh ngn hng nh nhn tin gi, cho vay, chuyn, i tin Nh vy, hot ng ngn hng hnh
1
2
i hc Lut H Ni, Gio trnh Lut Ngn hng, NXB Cng an nhn dn, 2006, tr 8.
i hc Quc gia H Ni, Khoa Lut, Gio trnh Lut Ngn hng, NXB i hc Quc gia H Ni, 2005, tr 10.
thnh hai h thng ngn hng: ngn hng pht hnh v ngn hng trung gian. iu ny dn n qu
trnh chuyn i m hnh ngn hng mt cp sang m hnh ngn hng hai cp. Theo m hnh ngn
hng hai cp s c s phn bit gia ngn hng thc hin hot ng pht hnh tin vi nhng ngn
hng cn li ch c php tin hnh cc hot ng ngn hng thun ty m khng c php pht
hnh tin.
n cui th k 19, h qu ca vic pht trin mnh m ca lu thng hng ha v tin t v yu
cu ngn chn hin tng lm pht c th gia tng i hi thng nht th trng tin t sao cho mi
quc gia ch lu hnh mt ng tin duy nht v nh nc phi kim sot c lng tin t lu thng.
Do vy, nhiu nc ban hnh php lut quy nh ch cho php mt ngn hng duy nht c php
tin hnh hot ng pht hnh tin. Ngn hng ny c gi l ngn hng pht hnh tin v phn bit
vi cc ngn hng trung gian cn li khng c php pht hnh tin. T c quyn do nh nc quy
nh, ngn hng pht hnh tin ngay cng c v tr quan trng trong nn sn xut, lu thng hng ha
cng nh tc ng chi phi n h thng cc ngn hng trung gian. Chnh v l , nh hng hot
ng sn xut, thng mi v kim sot c lng tin t pht hnh, lu thng nhm kim sot c
hin tng lm pht, nh nc s dng quyn lc chnh tr c th chi phi c ngn hng pht
hnh tin. Hin tng ny bt u cho qu trnh quc hu ha ngn hng pht hnh tin. T u th k
XX v ph bin l t sau chin tranh th gii ln th hai (1945), hu ht cc quc gia thc hin vic
quc hu ha ngn hng pht hnh tin. Theo , ngn hng ny tr thnh ngn hng trung ng, ngn
hng nh nc, c v tr c bit quan trng i vi hot ng sn xut lu thng v mang bn cht l
ngn hng ca cc ngn hng. Ngn hng trung ng ngoi c quyn pht hnh tin cn l trung
tm tin t, trung tm thanh ton tng m cc ngn hng khc phi m ti khon thanh ton, lm dch
v tin t cho Chnh ph.
2. Khi nim ngn hng, hot ng ngn hng:
Khi nim ngn hng v hot ng ngn hng xut hin trong mt giai on lch s nht nh, khi
tin t ra i v nn kinh t hng ho pht trin mnh m. Khi nim ngn hng v hot ng ngn
hng chu s tc ng bi nhng bin i v kinh t x hi, tp qun v php lut ca quc gia trong
tng giai on nht nh. Cho nn, quan nim v ngn hng, hot ng ngn hng cng rt a dng.
Trong ti liu nghin cu v vn bn php lut ca nhiu nc, khi nim ngn hng thng c
dng ch hot ng kinh doanh ngn hng. Do vy, cc o lut iu chnh hot ng kinh doanh
ngn hng ca nhiu quc gia hu nh u c iu lut ghi nhn nhng hot ng c xem l hot
ng kinh doanh ngn hng. mt s nc, php lut khng a ra nh ngha tng qut v hot ng
ngn hng m lit k cc hot ng c php lut tha nhn l hot ng ngn hng.3
Vit Nam, khi nim hot ng ngn hng c dng ch cc hot ng kinh doanh tin t
v lm dch v ngn hng vi ni dung thng xuyn l nhn tin gi v s dng s tin gi ny cp
tn dng, cung ng cc dch v thanh ton.4 Theo , ngn hng c ghi nhn l loi hnh t chc tn
dng c thc hin cc hot ng ngn hng v nhng hot ng kinh doanh khc c lin quan n
hot ng ngn hng.5 Nh vy, theo cch hiu ca cc nh lm lut, ngn hng l mt nh ch ti
chnh, mt t chc trung gian ti chnh gn lin vi hot ng kinh doanh tin t v lm dch v ngn
hng.
T khi nim ngn hng ni chung, theo m hnh ngn hng hai cp hin hnh m hu ht cc
nc ang p dng, khi nim ngn hng c phn bit thnh khi nim ngn hng trung ng v
ngn hng trung gian (cc chng tip theo s trnh by c th hn).
II. S LC V QU TRNH HNH THNH V PHT TRIN H THNG NGN HNG
V PHP LUT V NGN HNG VIT NAM
1.Giai on 1945-1951:
Trong sut thi k phong kin cho n na u th k 19, Vit Nam hu nh khng tn ti nh
ch ngn hng. Tuy nhin nhng hot ng trong lnh vc ngn hng nh in c, cho vay xut hin
trong i sng kinh t x hi.
Nm 1858, thc dn Php xm lc nc ta, bt u cho giai on thc dn na phong kin
Vit Nam. Vi mc ch h lu di v nhm to thun li cho hot ng giao thng phc v cho
chnh quyn thuc a, tng thng Php giai lc by gi ban hnh Sc lnh ngy 21/01/1857 thnh
lp ngn hng ng Dng. Ngn hng ny c chc nng ch yu l pht hnh tin, tin hnh cho vay,
chit khu. V bn cht, ngn hng ng Dng l ngn hng thng mi c phn vi chc nng i
tin, cho vay tn dng. Tuy nhin, y cng l ngn hng c php pht hnh tin trn ton ci ng
Dng. Giai on ny, n c xem nh mt cng c cung cp phng tin thc dn Php c th
tin hnh u t, kinh doanh, cng nh cung cp cc dch v tin tin t cho chnh quyn h.
Sau khi Cch mng Thng 8 thnh cng, ngy 23/11/1946 ti k hp th 2, Quc hi kho I
quyt nh giao cho B Ti chnh pht hnh giy bc Vit Nam trong phm vi c nc. B Ti chnh l
c quan pht hnh v qun l tin t. Ngy 3/2/1947, Chnh ph ban hnh Sc lnh s 14/SL v vic
thnh lp Nha Tn dng trc thuc B Ti chnh.
3
o lut v ngnh lut tn dng ca Cng ho Lin bang c 1992; Lut Ngn hng Ba Lan 1989; Lut cc t chc ti
chnh v ngn hng ca Malaysia 1989; Gio trnh Lut Ngn hng, i hc Lut H Ni, 2006, tr8
4
iu 1 Lut Ngn hng nh nc Vt Nam 1997 (sa i, b sung 2003)
5
iu 1 Lut Cc T chc tn dng 1997 (sa i b sung 2003)
cch mng lm thi. Ngy 6/6/1975 chnh ph cch mng lm thi ban hnh ngh nh 04/PCT-75
thnh lp ngn hng quc gia Vit Nam. Trong thi gian ny, Vit Nam vn tn ti hai h thng ngn
hng v hai loi tin t trn lnh th Vit Nam.
Ngy 16/6/1977, ngh nh 163-CP ca Chnh ph ban hnh quy nh li c cu b my nh
nc. Trong , cc ngn hng nh ngn hng nng nghip, ngn hng cng nghip, ngn hng thng
nghip, ngoi thng, qu tit kim XHCN u nm trong mt h thng ca ngn hng nh nc Vit
Nam. Cc ngn hng ny khng c t cch php nhn, ch ng vai tr nh cc, v c quan chc nng
ca ngn hng nh nc.
Ngy 24/6/1981 Hi ng Chnh ph ra Quyt nh 259/CP chuyn ngn hng kin thit Vit
Nam trc thuc B Ti chnh sang trc thuc ngn hng nh nc Vit Nam v thnh lp ngn hng
u t v xy dng Vit Nam. Giai on ny nh du bc hon thin tip tc ca h thng ngn
Vit Nam, c th bao gm: Ngn hng nh nc v 3 ngn hng chuyn nghip l Ngn hng ngoi
thng, Ngn hng u t v qu tit kim XHCN.
1981-1985, Hi ng B trng ra Ngh nh 65/HBT v chc nng, nhim v v t chc ca
ngn hng nh nc. Trn c s , h thng ngn hng bao gm: Ngn hng nh nc v cc ngn
hng chuyn nghip trc thuc Ngn hng nh nc. Nhng ngn hng chuyn nghip ny c t cch
php nhn hot ng theo ch hch ton kinh t. y c xem nh tin tin ti chuyn i
m hnh ngn hng mt cp Vit Nam sang m hnh ngn hng hai cp hin i.
2.3 Giai on t 1987-2004:
Nm 1986 bt u t i hi ng ln th VI, Vit Nam bt u thc hin cng cuc ci cch
kinh t. Mt trong nhng ni dung quan trng cn phi i mi chnh l h thng ngn hng-yu t gi
vai tr nh huyt mch ca nn kinh t.
Ngy 26/3/1988 Hi ng B trng ban hnh Ngh nh 53/HBT v t chc b my Ngn
hng nh nc. Theo , Ngn hng nh nc Vit Nam l c quan ca Hi ng B trng, c t
chc thnh h thng thng nht trn phm vi ton quc. M hnh Ngn hng nh nc Vit Nam bao
gm 2 cp: Ngn hng nh nc Vit Nam v cc ngn hng chuyn doanh trc thuc. Quy nh ny
bc u thit lp nn cn c php l cho hnh thc h thng ngn hng 2 cp, trong , Ngn hng
nh nc Vit Nam vn gi vai tr l c quan ch qun ca cc ngn hng chuyn doanh quc doanh.
Chc nng ch yu ca Ngn hng nh nc Vit Nam dn ch yu tp trung vo vic pht hnh
tin, iu ha lu thng tin t v m bo nhim v qun l nh nc v tin t, tn dng, thanh ton.
Cc chc nng kinh doanh trc tip v thc hin cc dch v ngn hng p ng yu cu ca nn kinh
t ch yu do cc ngn hng chuyn doanh nh nc m nhn. iu ny nh du bc chuyn bin
quan trng trong hot ng ngn hng v h thng ngn hng Vit Nam. Tuy nhin, giai on mi
6
bt u tin hnh cng cuc ci cch, s tch bit gia Ngn hng nh nc Vit Nam vi h thng cc
ngn hng chuyn doanh vn cn cha tht s c th. Cc ngn hng chuyn doanh vn c xem nh
cc cc, v trc thuc Ngn hng nh nc Vit Nam. Do , yu t ch ng, t chu trch nhim v
s c lp gia h thng ngn hng chuyn doanh vi ngn hng nh nc Vit Nam cn c tip tc
ci thin.
Xut pht t yu cu hon thin m hnh ngn hng 2 cp, ngy 23/5/1990 Hi ng nh nc
ban hnh Php lnh Ngn hng nh nc Vit Nam v Php lnh Hp tc x tn dng v cng ty ti
chnh c hiu lc thi hnh t ngy 1/10/1990. y chnh l cn c php l chnh thc xc lp m
hnh ngn hng Vit Nam tr thnh m hnh 2 cp, nh du bc ngot trong qu trnh i mi h
thng ngn hng v hot ng tin t-tn dng ngn hng. Theo , ngn hng nh nc Vit Nam ch
m nhn vai tr l c quan qun l nh nc trong lnh vc tin t v hot ng ngn hng. Cc
nghip v ngn hng s do h thng cc t chc tn dng trung gian tin hnh. Cc ngn hng thng
mi v nhng t chc tn dng trung gian c php lnh trao quyn t ch kinh doanh, t chu trch
nhim v hot ng kinh doanh ca mnh.
Trong qu trnh thc thi hai php lnh bc l mt s im hn ch trc nhng yu cu mi
ca qu trnh pht trin kinh t x hi v yu cu hi nhp kinh t quc t chng hn nh hn ch trong
quy nh v nghip v kinh doanh ngoi hi trn th trng quc t, cha quy nh bao qut cc loi
hnh t chc tn dng, cha xc nh r cc hnh thc huy ng vn, cp tn dng Do vy, ngy
12/1997 Quc hi ban hnh Lut Ngn hng nh nc Vit Nam v Lut Cc T chc tn dng. l
mt bc tin ng k trong qu trnh hon thin php lut v ngn hng. Hai o lut cng c
nhng tc ng tch cc trong i sng kinh t x hi nh to ra c s php l cao hn cho hot ng
ca ngn hng nh nc v h thng cc t chc tn dng; ng thi, iu chnh cc hot ng ngn
hng theo hng ph hp vi cc quy lut ca kinh t th trng c s iu tit ca nh nc. Tip tc
xu hng i mi ton din h thng v hot ng ngn hng, Quc hi ban hnh Lut sa i b sung
mt s iu ca Lut Ngn hng nh nc Vit Nam c hiu lc t ngy 1/8/2003 v Lut sa i b
sung mt s iu ca Lut Cc T chc tn dng c hiu lc t ngy 1/10/2004. Nhng ni dung sa
i ch yu tp trung vo vic xc lp mt s nh ngha, cc quy nh v hnh thc ca cc t chc tn
dng, hot ng kim tra, kim ton trong ni b cc t chc tn dng
Tuy nhin, vic sa i b sung Lut Ngn hng nh nc Vit Nam v Lut Cc T chc tn
dng c tin hnh theo quan im cha sa i mt cch c bn, ton din cc quy nh trong lnh
vc ngn hng v hat ng ngn hng nn trc xu hng hi nhp ngy cng mnh m, vn xy
dng o lut v Ngn hng nh nc Vit Nam v Lut Cc t chc tn dng tip c t ra trong
giai on hin nay.
7
i hc Quc Gia H Ni, Khoa Lut, Gio trnh Lut Ngn hng, NXB i hc Quc gia H Ni, nm 2005, tr42
php bnh ng tha thun. Trong , phng php mnh lnh phc tng ch yu c p dng trong
cc quan h x hi c s tham gia ca ngn hng nh nc Vit Nam vi vai tr l c quan qun l nh
nc trong lnh vc tin t v hot ng ngn hng. Lu l, trong mt s trng hp, nu ngn hng
nh nc Vit Nam tham gia vo nhng mi quan h mang tnh cht nghip v, khng th hin chc
nng qun l nh nc, phng php mnh lnh phc tng s khng c p dng. Cc quan h din ra
lin quan n giao dch tin t tn dng, ngn hng c thit lp trn c s bnh ng gia cc ch th
l ngn hng, k c mi quan h gia ngn hng trung ng vi vai tr l trung tm thanh ton, lun
chuyn tin t, lm dch v tin t cho Chnh ph. Phng php iu chnh ca php lut ngn hng i
vi nhm quan h ny ch yu l phng php bnh ng, tha thun.
3. Ngun ca Lut Ngn hng:
- Bao gm:
+ Hin php
+ Cc o lut (Lut Ngn hng Nh nc Vit Nam v Lut Cc T chc tn dng)
+ B lut Dn s
+ Lut Doanh nghip, Lut Hp tc x, Lut u t
+ Lut T chc chnh ph
+ Cc Ngh nh, thng t ca cc b, c quan ngang b lin quan n lnh vc ngn hng.
4. Quan h php lut ngn hng:
Quan h php lut v ngn hng l nhng quan h x hi pht sinh trong qu trnh qun l nh
nc v ngn hng v nhng quan h x hi pht sinh trong lnh vc hot ng ngn hng c cc
quy phm php lut ngn hng iu chnh.
Ch th trong quan h php lut ngn hng:
- Ngn hng nh nc Vit Nam v cc T chc tn dng
- Ch th l Php nhn
- Ch th l c nhn
Khch th trong quan h php lut ngn hng
- Tin, hng, cc giy t c gi, vng v nhng dch v tin ch ca ngn hng
Ni dung ca quan h PL NH:
Bao gm cc quyn v ngha v ca cc ch th tham gia vo quan h PL NH c th.
i hc Lut H Ni, Gio trnh Lut Ngn hng, NXB Cng an nhn dn, 2006, tr 27.
10
dng, thc y pht trin kinh t- x hi theo nh hng XHCN. Ngn hng nh nc l mt php
nhn, c vn php nh thuc s hu nh nc v c tr s chnh ti th H ni.8
T khi nim trn c th nhn thy:
-NHNNVN C quan qun l nh nc. NHNNVN l c quan ngang b, trc thuc Chnh Ph,
Thng c NHNNVN mang hm B trng. NHNNVN c t chc v hot ng theo nhng qui
nh ti cc vn bn php lut lin quan n t chc v hot ng ca Chnh ph. Qui trnh b nhim,
min nhim Thng c Ngn hng nh nc Vit Nam theo cc qui nh php lut hin hnh trong
Lut T chc Quc Hi v Lut t chc Chnh Ph.
-NHNNVN qun l nh nc trong lnh vc tin t v hot ng ngn hng. Vi t cch l c
quan qun l nh nc, NHNNVN s dng cc phng thc v cng c qun l khi thc thi nhim v
ca mnh,
-Ngn hng nh nc Vit Nam l Ngn hng trung ng. y l im khc bit gia NHNNVN
vi cc B khc trong Chnh Ph. Ngn hng nh nc Vit Nam cn l mt Ngn hng. Ngn hng
ny thc hin mt s hot ng ngn hng c bit, bao gm: hot ng c quyn pht hnh tin;
cung ng cc dch v ti chnh, tin t cho Chnh ph v cho cc t chc tn dng.
-V mt dn s, NHNNVN l mt php nhn. NHNNVN c vn php nh thuc s hu nh
nc, Th tng Chnh ph qui nh mc vn php nh ca NHNNVN ph hp trong tng thi k.
NHNNVN hot ng theo nguyn tc Chnh lch thu, chi hng nm ca Ngn hng Nh nc c
xc nh t ngun thu v hot ng nghip v ngn hng v cc ngun thu khc, sau khi tr chi ph
hot ng v khon d phng ri ro. Ngn hng Nh nc trch t chnh lch thu, chi lp qu thc
hin chnh sch tin t quc gia theo quy nh ca Chnh ph; s cn li phi np vo ngn sch nh
nc.
2. Chc nng ca Ngn hng nh nc Vit Nam:
Ngn hng nh nc Vit Nam c hai chc nng c bn
-Chc nng qun l nh nc v tin t v hot ng ngn hng.
-Chc nng l mt Ngn hng trung ng.
Cc chc nng c bn ca Ngn hng nh nc Vit Nam c c th ha thnh nhng nhim
v, quyn hn ca ngn hng nh nc trong lnh vc tin t v hot ng ngn hng, c th nh sau:
2.1. Cc nhim v quyn hn ca Ngn hng nh nc Vit Nam trong vic thc hin Chc nng
qun l nh nc v tin t v hot ng ngn hng9.
8
11
- Xy dng d n chnh sch tin t quc gia trnh Chnh ph xem xt, trn c s , Chnh
ph trnh Quc hi quyt nh. Ngn hng nh nc Vit Nam t chc thc hin cc chnh sch ny.
Theo , chnh sch tin t quc gia l mt b phn chnh sch kinh t- ti chnh ca nh nc vi mc
tiu n nh gi tr ng tin, kim sot lm pht, thc y pht trin kinh t, gi vng an ninh quc
phng, nng cao i sng nhn dn
- Xy dng cc d n lut , php lnh, Ngh nh trnh Quc Hi, Chnh ph v cc d n khc
v tin t ngn hng. Ban hnh cc vn bn qui phm php lut trong lnh vc tin t ngn hng theo
thm quyn.
- Cp, thu hi giy php thnh lp v hot ng cho cc t chc tn dng (tr trng hp do Th
tng Chnh ph quyt nh); cp, thu hi giy php hot ng ngn hng ca cc t chc khc. Quyt
nh gii th, chia tch, hp nht cc t chc tn dng theo qui nh ca php lut. NHNN l c quan
qun l nh nc c quyn cp giy php thnh lp v hot ng ngn hng cho cc t chc tn dng
khi c cc iu kin lut nh. Ngn hng nh nc Vit Nam cp giy php hot ng ngn hng
cho cc t chc khc khng phi l t chc tn dng
-Kim tra thanh tra hot ng ngn hng, kim sot tn dng, x l cc vi phm trong lnh vc
ngn hng, tin t, v hot ng ngn hng theo thm quyn.
-Qun l hot ng ngoi hi v hot ng kinh doanh vng: Chnh sch ngoi hi l mt b
phn quan trng ca chnh sch tin t, v vy NHNN c giao nhim v qun l ngoi hi v vic t
chc kim tra thc hin. NHNN ban hnh cc vn bn hng dn v qun l ngoi hi, t chc thc
hin v kim tra. NHNN c th can thip vo th trng ngoi hi trong nc qua cc nghip v mua
bn, kinh doanh ngoi hi nhm n nh t ga hi oi ca ng Vit Nam.10
-K kt v tham gia cc iu c quc t v hot ng ngn hng v tin t.
-i din cho nh nc CHXHCNVN ti cc t chc tin t v ngn hng quc t trong trng
hp c Ch tch nc, Quc hi y quyn.
-T chc o to, bi dng nghip v ngn hng; nghin cu, ng dng khoa hc cng ngh
ngn hng.
Nhng nhim v quyn hn ca Ngn hng nh nc trong lnh vc qun l nh nc v tin t
v hot ng ngn hng cho thy ch trng nh nc thng nht qun l mi hot ng trong lnh
vc tin t v hot ng ngn hng.
sung 2003) v iu 2 Ngh nh 96/2008/N-CP (26/8/2008) ca Chnh ph v chc nng, nhim v quyn hn , c cu t
chc ca Ngn hng nh nc Vit Nam.
10
Xem Php lnh Ngoi hi c Quc hi thng qua 13/12/2005 c hiu lc thi hnh 1/6/2006 v NGh nh
160/2006/N-CP (28/12/2006) ca Chnh ph hng dn thi hnh Php lnh Ngoi hi 2005.
12
2.2. Cc nhim v quyn hn ca Ngn hng nh nc Vit Nam trong vic thc hin chc nng
l Ngn hng trung ng11 .
-T chc in c, bo qun, vn chuyn tin; thc hin nghip v pht hnh, thu hi, thay th v
tiu hy tin. iu 23,24,25,26 Lut NHNN VN qui nh cc hnh thc, th tc nghip v pht hnh, in
c, bo qun vn chuyn, pht hnh tiu hy tin, thu hi thay th tin. Ngn hng Nh nc l c
quan duy nht pht hnh tin ca nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam, bao gm tin giy v tin
kim loi.
-Ngn hng Nh nc qun l tin d tr pht hnh theo quy nh ca Chnh ph. Ngn hng
Nh nc bo m cung ng s lng v c cu tin giy, tin kim loi cho nn kinh t.Ngn hng
Nh nc thit k mnh gi, kch thc, trng lng, hnh v, hoa vn v cc c im khc ca tin
giy, tin kim loi trnh Th tng Chnh ph ph duyt. Ngn hng Nh nc t chc thc hin vic
in, c, bo qun, vn chuyn, pht hnh, tiu hu tin.
-Thc hin ti cp vn nhm cung ng tn dng ngn hn v phng tin thanh ton cho nn kinh
t. Ti cp vn l hnh thc cp tn dng c bo m ca NHNN nhm cung ng vn ngn hn v cc
phng tin thanh ton cho cc ngn hng. Tn dng ti cp vn c thc hin di 3 hnh thc:
+Cho vay li theo h s tn dng;
+Chit khu, ti chit khu thng phiu v cc giy t c gi khc;
+Cho vay c bo m bng cm c thng phiu v cc giy t c gi khc
-iu hnh th trng tin t; thc hin nghip v th trng m. Theo , Nghip v th trng
m l nghip v mua, bn ngn hn cc giy t c gi do Ngn hng Nh nc thc hin trn th
trng tin t nhm thc hin chnh sch tin t quc gia. Ngn hng Nh nc thc hin nghip v th
trng m thng qua vic mua, bn ngn hn tn phiu kho bc, chng ch tin gi, tn phiu Ngn
hng Nh nc v cc loi giy t c gi khc trn th trng tin t thc hin chnh sch tin t
quc gia.
-Ngn hng Nh nc Vit Nam l trung tm thanh ton chuyn nhng, b tr cho cc ngn
hng trung gian.
-Cc t chc tn dng m ti khon ti Ngn hng Nh nc Vit Nam thc hin vic thanh
ton gia cc ngn hng v m bo t l d tr bt buc.
-Ngoi ra, NHNNVN cn thc hin nhim v qun l d tr bt buc i vi cc TCTD. Hot
ng ngn hng l hot ng c ri ro cao nht v ph thuc vo nhiu yu t khc nhau. V vy cc
11
Nhim v, quyn hn ca ngn hng nh nc Vit Nam trong vic thc hin chc nng qun l nh nc trong lnh
vc tin t v hot ng ngn hng c c th ha ti iu 5 khon 1 Lut Ngn hng nh nc Vit Nam 1997 (sa i b
sung 2003) v iu 2 Ngh nh 96/2008/N-CP (26/8/2008) ca Chnh ph v chc nng, nhim v quyn hn , c cu t
chc ca Ngn hng nh nc Vit Nam.
13
t chc c huy ng tin gi ca cng chng phi thc hin ngha v d tr bt buc. D tr bt buc
l s tin m t chc tn dng phi gi ti Ngn hng Nh nc thc hin chnh sch tin t quc
gia.
-Vi vai tr ca mt ngn hng trung ng, Ngn hng nh nc Vit Nam m ti khon v lm
i l ti chnh cho chnh ph, bao gm nhng dch v nh: m ti khon tin gi cho chnh ph v tr
li cho nhng khon tin gi y. Cho chnh ph vay v nhn li sut t khon cho vay. NHNN cng l
i l ca Chnh ph trong vic pht hnh thanh ton cc loi chng khon chnh ph trn th trng
s cp v th cp. C vn cho chnh ph v cc chnh sch ti chnh , tin t , ngn hng..
-Qun l d tr quc gia. D tr quc gia l cc loi ti sn chin lc dng chi ph cho cc
vic ngoi d kin, khn cp (cc thm ha chin tranh, thin tai, khng hong ti chnh, kinh t, khng
hong chnh tr). C 2 loi d tr: D tr chnh thc v D tr khng chnh thc. Ti sn d tr l
vng, ngoi t, quyn rt tin ti qu tin t quc t, kim cng, kim loi qu.
II. C CU T CHC, LNH O IU HNH NGN HNG NH NC VIT NAM
1. C cu t chc:
C cu t chc ca NHNNVN bao gm:
V, c quan ngang v
Cc chi nhnh (tnh, TP thuc TW)
Cc n v hnh chnh s nghip
Cc DN trc thuc.
12
Ngh nh 96/2008/N-CP (26/8/2008) ca Chnh ph v chc nng, nhim v quyn hn , c cu t chc ca Ngn
hng nh nc Vit Nam
14
- V Tn dng.
- V D bo, thng k tin t.
- V Hp tc quc t.
-V Kim ton ni b.
-V Php ch;
-V Ti chnh K ton.
- V T chc cn b.
- V Thi ua Khen thng.
-Vn phng.
-Cc Cng ngh tin hc.
- Cc Pht hnh v kho qu.
- Cc Qun tr.
- S Giao dch.
-C quan Thanh tra, gim st ngn hng.
- Cc chi nhnh ti tnh, thnh ph trc thuc Trung ng.
-Vn phng i din ti thnh ph H Ch Minh.
Cc t chc nu trn l nhng t chc gip Thng c Ngn hng Nh nc thc hin chc nng
qun l nh nc v chc nng Ngn hng Trung ng. Ngoi ra, c cu t chc ca NHNNVN cn
bao gm nhng n v s nghip trc thuc nh sau:
-Vin Chin lc ngn hng.
15
13
16
-Cp, thu hi giy php thnh lp v hot ng ngn hng ca TCTD v giy php hot ng
ngn hng cu cc t chc khc; quyt nh gii th, chia tch, hp nht, sp nhp cc TCTD trn a
bn;
-Thc hin ti cp vn v cho vay thanh ton;
-Cung ng cc dch v thanh ton, ngn qi v cc dch v ngn hng khc cho TCTD v kho bc
nh nc; Thc hin cc y quyn khc theo qui nh cu php lut
-Chi nhnh Ngn hng Nh nc Vit Nam khng thc hin giao dch trc tip i vi t chc,
c nhn khng phi l TCTD.
i vi cc vn phng i din ca Ngn hng nh nc Vit Nam trong v ngoi nc l n v
ph thuc ca Ngn hng Nh nc Vit Nam, c nhim v i din theo s u quyn ca Thng c.
Vn phng i din khng c php tin hnh cc hot ng nghip v ngn hng.
Thi im hin nay, Ngn hng Nh nc Vit Nam c Vn phng i din ti TP HCM
Vn phng i din ti nc ngoi.
2. Lnh o, iu hnh Ngn hng nh nc Vit Nam:
ng u Ngn hng Nh nc Vit Nam l Thng c Ngn hng. Thng c Ngn hng Nh
nc Vit Nam l thnh vin Chnh ph, mang hm b trng, chu trch nhim lnh o v iu hnh
Ngn hng Nh nc Vit Nam. Thng c c nhim v v quyn hn c th:
-Ch o, t chc thc hin cc nhim v quyn hn ca NHNN.
-Chu trch nhim trc Th tng chnh ph v Quc hi v lnh vc mnh ph trch.
-i din php nhn NHNNVN
Gip vic cho Thng c c cc Ph thng c.
ng u cc V l v trng, chu trch nhim h tr cho Ngn hng Nh nc Vit Nam trong
lnh vc chuyn mn c phn cng. ng u c quan ngang v l cc gim c. i vi chi nhnh
ca Ngn hng Nh nc Vit Nam a phng, ng u l gim c chi nhnh.
Trong lnh o, iu hnh ca Ngn hng Nh nc Vit Nam, chng ta cng cn cp ti
thanh tra ngn hng v c quan tng kim sot trc thuc Ngn hng Nh nc Vit Nam.
Thanh tra ngn hng. Thanh tra ngn hng l thanh tra nh nc chuyn ngnh v ngn hng,
c
chc
thnh
thng
thuc
my
thuc
Ngn
hng
nh
nc.
- Hot ng ngn hng ca t chc khng phi l t chc tn dng c NHNN cp php
Vic thc hin cc quy nh php lut v tin t v hot ng ngn hng ca cc c quan, t chc v
c nhn
Mc ch thanh tra ngn hng:
- Bo m an ton h thng cc TCTD
- Bo v quyn vli ch hp php ca ngi gi tin
- Phc v vic thc hin chnh sch tin t quc gia
Ni dung thanh tra:
-Thanh tra vic chp hnh cc qui nh php lut v tin t v hot ng ngn hng
- Pht hin ngn chn, x l vi phm (pht vi phmhnh chnh, kin ngh cc c quan c thm
quyn x l vi phm...)
- Xc minh, kt lun , kin ngh vic gii quyt khiu ni, t co...
C quan Tng kim sot ca thuc Ngn hng nh nc Vit Nam.
L n v thuc b my Ngn hng Nh nc Vit Nam c nhim v:
-Kim sot hot ng ca cc n v thuc h thng NHNNVN.
-Kim ton ni b vi cc n v thc hin nghip v NHNNVN.
T chc v nhim v ca Tng kim sot do Thng c NHNN qui nh
III. HOT NG CA NGN HNG NH NC VIT NAM.
1. Thc hin chnh sch tin t quc gia
Xut pht t chc nng ca Ngn hng Nh nc Vit Nam l c quan qun l nh nc v tin
t v hot ng ngn hng v vy Ngn hng Nh nc Vit Nam tham gia vo vic hoch nh, xy
dng chnh sch tin t thng qua vic: Ch tr xy dng chnh sch tin t quc gia, k hoch cung
ng tin b sung cho lu thng hng nm trnh Chnh ph.
Ngn hng nh nc Vit Nam thc hin nhim v xy dng d n chnh sch tin t quc gia.
Chnh sch tin t quc gia l mt b phn ca chnh sch kinh t, ti chnh ca nh nc nhm n nh
gi tr ng tin, kim ch lm pht, thc y pht trin kinh t, m bo an ninh quc phng v nng
cao i sng ca nhn dn.
Cc Cng c thc hin chnh sch tin t quc gia ca Ngn hng Nh nc Vit Nam bao gm:
-Ti cp vn
-Li sut
-Nghip v th trng m
-D tr bt buc
-T gi hi oi
18
Ngn hng Nh nc Vit Nam l c quan duy nht pht hnh tin ca nh nc CHXHCNVN, bao
gm tin giy, tin kim loi.
3. Hot ng tn dng14
Ngn hng nh nc Vit Nam l c quan qun l nh nc, song cn l mt ngn hng trung
ng, v vy Ngn hng nh nc Vit Nam thc hin cc hot ng ngn hng. Vi tnh cht l
mt ngn hng trung ng, ngn hng ca cc ngn hng, Ngn hng nh nc Vit Nam thc hin
hot ng cp tn dng di cc hnh thc:
+ Cho vay:
Cc hnh thc cho vay:
1.
14
20
21
-Ngn hng Nh nc Vit Nam thc hin vic m ti khon cho cc TCTD trong nc cc NH
nc ngoi, cc t chc tin t, ti chnh quc t
-Ngn hng Nh nc Vit Nam thc hin vic m ti khon cho cc i tng sau:
Cc TCTD
Kho bc nh nc
NH nc ngoi
T chc ti chnh, tin t quc t
Ngn hng Nh nc Vit Nam t chc h thng thanh ton lin ngn hng v cung cp cc dch
v thanh ton v cc cng c thanh ton cho cc t chc tn dng. Ngn hng Nh nc Vit Nam
khng trc tip m ti khon trc tip cung ng cc dch v thanh ton cho cc c nhn v cc t chc
khc ngoi cc TCTD. Vic t chc thanh ton lin ngn hng v thc hin vic cung ng cc dch v
thanh ton nhm mc ch thc hin chc nng ngn hng trung ng ca Ngn hng Nh nc Vit
Nam.
5. Qun l ngoi hi v hot ng ngoi hi15
-Xy dng cc d n lut, php lnh v cc d n khc v qun l ngoi hi; ban hnh cc vn
bn php lut v qunl ngoi hi theo thm quyn
- Cp, thu hi giy php hot ng ngoi hi; T chc iu hnh th trng ngoi t lin ngn
hng
- Kim tra, thanh tra vic thc hin cc qui nh php lut v qun l ngoi hi, kim tra vic
xut, nhp ngoi hi
- Kim sot hot ng ngoi hi ca cc TCTD
- Thc hin cc nhim v v quyn hn khc v qun l ngoi hi theo qui ng ca php lut
6. Thanh tra kim sot, x l vi phm trong lnh vc kinh doanh tin t v hot ng ngn hng
i tng mc ch ca thanh tra ngn hng thuc Ngn hng Nh nc Vit Nam:
-T chc v hot ng ca TCTD v hot ng ngn hng
cu cc t chc khc .
15
22
Pht hin ngn chn x l theo thm quyn; Kin ngh cc c quan c thm quyn x l vi phm
php lut v tin t, hot ng ngn hng.
Kin ngh cc bin php bo m thi hnh php lut v tin t v hot ng ngn hng
Quyn hn ca Thanh tra Ngn hng.
.Yu cu i tng b thanh tra v cc bn c lin quan cung cp ti liu, chng c v tr li
nhng vn lin quan n ni dung thanh tra.
Lp bin bn thanh tra v kin ngh bin php gii quyt.
Ap dng bin php ngn chn v x l vi phm theo qui nh ca php lut
7. Cc hot ng khc ca Ngn hng Nh nc Vit Nam
-Thu nhn v cung cp cc thng tin, phn tch d bo tnh hnh kinh t, ti chnh, tin t
- K kt cc iu c quc t trong lnh vc ngn hng v tin t theo thm quyn
- Ngn hng Nh nc Vit Nam khng c gp vn thnh lp cc cng ty gp vn, mua c
phn ca t chc tn dng v cc doanh nghip khc.
23
16
24
- T chc tn dng l doanh nghip kinh doanh tin t v cung ng cc dch v ngn hng. C th
khng nh, i tng kinh doanh trc tip ca cc T chc tn dng chnh l tin t. Bi v, hot ng
kinh doanh chnh, ch yu, thng xuyn v mang tnh cht ngh nghip, mang li thu nhp chnh cho
t chc tn dng l hot ng ngn hng. Cc t chc tn dng hot ng kinh doanh ch yu theo
phng thc nhn tin gi, s dng tin gi cp tn dng, cho vay li, cung cp cc dch v thanh
ton. iu ny c php lut ngn hng quy nh r: hot ng ngn hng l hot ng kinh doanh
tin t v dch v ngn hng vi ni dung thng xuyn nhn tin gi, s dng s tin ny cp tn
dng v cung ng cc dch v thanh ton.17 y l du hiu c bn phn bit doanh nghip l
TCTD
vi
cc
loi
hnh
doanh
nghip
kinh
doanh
trong
cc
lnh
vc.
- T chc tn dng l doanh nghip chu s qun l ca Ngn hng Nh nc Vit Nam : Lut Ngn
hng Nh nc Vit Nam qui nh: Ngn hng Nh nc Vit Nam thc hin chc nng qun l nh
nc v tin t v hot ng ngn hng18. ng thi, lut Ngn hng Nh nc Vit Nam cn nu
r mt trong nhng nhim v, quyn hn ca Ngn hng Nh nc Vit Nam l cp, thu hi giy php
thnh lp v hot ng ca cc t chc tn dng, tr trng hp do Th tng chnh ph quyt nh19.
Ngoi ra, php lut ngn hng cng ghi nhn vic cp, thu hi giy php hot ng ngn hng cc t
chc khc cng thuc thm quyn ca Ngn hng Nh nc Vit Nam. iu 14 Lut cc t chc tn
dng qui nh: Mi t chc c iu kin qui nh theo Lut cc t chc tn dng v cc qui nh
khc ca php lut, c Ngn hng Nh nc Vit Nam cp giy php hot ng th c thc hin
mt phn hoc ton b hot ng ngn hng ti VN.
1.2. Cc loi hnh t chc tn dng
a) Cn c vo phm vi c thc hin cc hot ng ngn hng, cc t chc tn dng c phn
bit thnh T chc tn dng l ngn hng v T chc tn dng phi ngn hng:
- T chc tn dng l ngn hng:
c thc hin ton b cc hot ng ngn hng theo khon 7 iu 20 Lut cc T chc tn
dng.
c thc hin cc hot ng kinh doanh khc c lin quan n hot ng nhn tin gi, s
dng tin gi cp tn dng v cung ng cc dch v thanh ton (pht hnh tri phiu, thc hin cc
nghip v ti chnh nh tham gia mua c phiu ca cc cng ty hoc thnh lp cc cng ty c phn).
17
18
19
Khon 3 iu 9 Lut Ngn hng Nh nc Vit Nam v khon 7 iu 20 Lut Cc T chc tn dng.
Xem iu 1 Lut Ngn hng Nh nc Vit Nam
iu 5 Lut Ngn hng Nh nc Vit Nam
25
Cn c vo tnh cht v mc tiu hot ng, t chc tn dng l ngn hng bao gm nhng
loi hnh ngn hng nh sau:
* Ngn hng thng mi:
Chuyn cung cp cc dch v ti chnh a dng nht, c bit l v tn dng, tit kim, v cc
dch v thanh ton, c th l: ct, gi, mua bn, chuyn nhng, qun l cc chng khon v giy t c
gi, cho thu ng sn v bt ng sn, thc hin cc nghip v v vng, kim kh qu li nhun l
mc tiu ch yu, hng u ca cc ngn hng thng mi.
* Ngn hng u t, ngn hng pht trin:
Chuyn thc hin cc nghip v tn dng trung v di hn.
Ngun vn cp tn dng ca ngn hng l vn t c, cc qu d tr, cc khon tin gi di
hn, vn huy ng bng vic pht hnh giy t c gi, hoc di hnh thc nhn cc ngun ti tr, cho
vay ca cc t chc ti chnh quc t, hay t Chnh ph, ngn hng ch yu tp trung ngun vn cp
tn dng cho cc d n kinh t trng im v di hn.
Ngoi vic thc hin cc hot ng ngn hng, ngn hng u t cn c th thc hin nhng
nghip v ti chnh, dch v c lin quan n u t nh tham gia mua c phiu ca cc cng ty hoc
gp vn thnh lp cc cng ty c phn sau bn li c phiu hoc gp vn vo cc doanh, tham gia
vo th trng chng khon.
*Ngn hng chnh sch:
L ngn hng thuc s hu ca Nh nc, do Th tng Chnh ph k quyt nh thnh lp.
Mc tiu hot ng: thc hin cc nhim v do Nh nc giao nh gp phn thc hin cc
chnh sch kinh t, x hi ca Nh nc (xa i gim ngho, sng chung vi l, thc hin chng
trnh thc y xut khu lao ng).
* Ngn hng hp tc:
Do cc c nhn, t chc, h gia nh t nguyn thnh lp.
Li nhun khng phi l mc tiu chnh ca loi hnh ngn hng hp tc.
Ngn hng ch yu cp tn dng cho nhng thnh vin ng ra thnh lp ngn hng, rt hn
ch vic cho vay i vi nhng ch th khng phi l thnh vin ca ngn hng.
26
29
31
lp.
2.1.3. H s xin xp giy php thnh lp v hat ng cho cc t chc tn dng.
H s xin cp giy php thnh lp v hot ng iu 23 Lut cc T chc tn dng:
a/ i vi TCTD:
- n xin php thnh lp v hot ng
- D tho iu l;
- Phng n hot ng 3 nm u, trong nu r li ch kinh t v hiu qu ca hot ng ngn hng
- Danh sch l lch, cc vn bng chng minh nng lc trnh chuyn mn ca thnh vin sng lp,
thnh vin hi ng qun tr, thnh vin ban kim sot va tng gim c
- Mc vn gp v phng n gp vn, danh sch cc c nhn gp vn
- Tnh hnh ti chnh v cc thng tin khc lin quan n cc c ng ln.
- Chp thun ca UBND cp c thm quyn v ni c tr s ca TCTD
b/ i vi TCTD c vn nc ngoi:
Theo iu 108 Lut Cc T chc tn dng quy nh cc loi giy t cn thit trong h s xin cp giy
php T chc tn dng c vn nc ngai. Trong c cc giy t yu cu chung i vi cc T chc
tn dng Vit Nam v cc giy t ring bit i hi ch loi hnh T chc tn dng nc ngoi, v d :
iu l ca t chc tn dng nc ngoi; Hp ng lin doanh i vi t chc tn dng lin doanh, bng
cn i ti chnh l li c kim ton trong ba nm gn nht ca t chc tn dng nc ngoi
2.2. iu kin hot ng
2.2.1. iu kin hat ng i vi cc TCTD
Theo qui nh ti iu 28 Lut Cc T chc tn dng, tin hnh cc hot ng ngn hng, cc
TCTD c cp giy php phi hi cc iu kin:
- C iu l c Ngn hng Nh nc Vit Nam chun y
- C giy chng nhn ng k kinh doanh,c vn php nh v tr s ph hp hot ng ngn hng
- Phn vn php nh bng tin phi gi vo ti khon phong ta khng hng li m ti NHNN trc
khi hot ng ti thiu 30 ngy. S vn ny ch c gii ta sau khi T chc tn dng i vo hot
ng
- ng bo TW, a phng v vic thnh lp t chc tn dng.
2.2.2. iu kin hat ng ngn hng cho cc t chc khc khng phi l t chc tn dng c giy
php hot ng ngn hng
32
- Giy chng nhn ng k kinh doanh, c tr s kinh doanh ph hp vi yu cu thc hin hot ng
ngn hng
- ng bo TW, a phng v vic thc hin thm dch v ngn hng.
2.3 Ph sn, gii th cc T chc tn dng : (mc 2 chng V t iu 98 n iu 100 Lut cc T
chc tn dng ).
3. QUI CH KIM SOT C BIT, GII TH, PH SN THANH L TCTD
3.1.
Kim sot c bit l bin php qun l nh nc c bit do Ngn hng Nh nc Vit Nam thc
hin i vi cc t chc tn dng c nguy c mt kh nng chi tr, mt kh nng thanh ton nhm bo
m an ton h thng cc T chc tn dng.
Mt t chc tn dng c th b t vo tnh trng kim sot c bit khi lm vo mt hoc mt s
trng hp sau y:
1 T chc tn dng c nguy c mt kh nng chi tr. iu ny s c nhn nh da vo bng cn
i ti sn n-c theo nguyn l k ton. Thng thng, mt kh nng chi tr s biu hin di dng:
- 03 ln lin tip trong mt thng, khng duy tr c gi tr ti sn ng tng ng vi cc khon
phi chi tr trong 3 ngy lm vic tip theo;
- Khng c kh nng huy ng vn thanh ton nhng khon n n hn;
2 T chc tn dng c nguy c mt kh nng thanh ton. Vn ny lin quan trc tip n nhng
khon n khng c kh nng thu hi trong hat ng tn dng ca t chc tn dng. Nguy c mt kh
nng thanh ton thng c biu hin:
- Cc khon n kh i, n cho vay qa hn t 12 thng tr ln chim trn 10% tng d n cho vay;
- Cc khon n khch hng khng c kh nng thanh ton, khng c ti sn th chp hp php ln hn
100% vn t c.
3 T chc tn dng c s l ly k ln hn 50% tng s vn iu l thc c v cc qy.
Trng hp t chc tn dng ri vo mt trong cc nguy c b dn n tnh trng kim sot c
bit, Thng c Ngn hng Nh nc Vit Nam c thm quyn ra quyt nh t t chc tn dng vo
tnh trng kim sot c bit. Quyt nh ny phi th hin mt s ni dung chnh sau: L do t t
chc tn dng vo tnh trng kim sot c bit; H tn, nhim v c th cc thnh vin, thi hn....
Quyt nh ny c thng bo vi cc c quan hu quan v cc c quan chc nng trn a bn phi
hp thc hin. trnh hiu ng m ng, gy mt n nh i vi h thng cc t chc tn dng
33
ang hot ng bnh thng, Quyt nh p dng quy ch kim sot c bit ca Ngn hng Nh nc
Vit Nam khng a ra bo ch, cng lun.
Ban kim sot c thnh lp bao gm thnh vin trc thuc Ngn hng Nh nc Vit Nam.
Quyn v ngha v ca Ban kim sot c bit l tng i ton din, bao qut ton b c cu t chc
v hot ng ca t chc tn dng, c th:
-Ch o hi ng qun tr, ban kim sot ca t chc tn dng, Tng gim c t chc tn dng xy
dng phng n cng c t chc v hot ng ca t chc tn dng.
-Ch o, gim st vic trin khai cc gii php nu ra trong trong phng n
-Bo co Ngn hng Nh nc Vit Nam tnh hnh hot ng, ni dung, kt qu thc hin phng n
khi phc t chc tn dng
-nh ch cc hot ng khng ph hp vi phng n c thng qua, cc quy nh v an
ton trong hot ng ngn hng c th gy phng hi n ngi gi tin.
-Tm nh ch quyn iu hnh qun tr, kim st ca thnh vin hi ng qun tr, ban kim sot, ban
gim c nu thy cn thit .
-Yu cu hi ng qun tr, Tng gim c, Gim c min nhim, tm nh ch cng tc i vi
nhng ngi vi phm php lut khng chp hnh, thc hin phng n thng qua.
-Kin ngh Thng c Ngn hng Nh nc Vit Nam v cc khon vay cu cnh dnh cho t chc tn
dng ang b p dng quy ch kim sot c bit.
-Kin ngh Thng c Ngn hng Nh nc Vit Nam gia hn hoc chm dt thi hn p dng quy ch
kim sot c bit i vi t chc tn dng.
Bn cnh trch nhim ca ban kim sot c bit do Ngn hng Nh nc Vit Nam lp ra kim
sot tnh trng ca t chc tn dng, bn thn t chc tn dng b ri vo tnh trng kim sot c bit
cng c php lut ngn hng xc nh r:
-Xy dng phng n cng c t chc v hot ng ca t chc tn dng trnh ban kim sot c
bit v tin hnh trin khai thc hin phng n
-Tip tc qun tr, iu hnh, kim sot hot ng v bo m an ton ti sn ca t chc tn dng tr
trng hp hi ng qun tr, ban kim sot ca t chc tn dng b tm nh ch hot ng.
-Chp hnh cc yu cu ca ban kim sot c bit lin quan n vic t chc v hot ng ca t
chc tn dng
*Chm dt tnh trng kim sot c bit
Vic kim sot c bit c chm dt bng quyt nh ca thng c Ngn hng Nh nc Vit Nam
trn c s:
34
Cc n v thnh vin trc thuc: l cc cng ty trc thuc c t cch php nhn, vn iu l cc
cng ty trc thuc t vn iu l v cc qu ca T chc tn dng, kinh doanh v hch ton c lp.
Cc cng ty c lp ny hot ng trong cc lnh vc ti chnh chng khon, bo him
4.2. C cu qun tr, iu hnh T chc tn dng
Ph thuc vo s a dng v hnh thc t chc ca t chc tn dng m cc t chc tn dng c b
my qun tr, iu hnh khc nhau. Thng thng, b my qun tr iu hnh ca t chc tn dng bao
gm Hi ng qun tr, Ban kim sot, Tng gim c.
-Hi ng qun tr t chc tn dng: gi vai tr qun tr. S thnh vin ti thiu tham gia Hi
ng qun tr l 3 ngi. Ch tch ca Hi ng qun tr khng c ng thi tham gia hi ng qun
tr hoc qun l iu hnh t chc tn dng khc, tr trng hp l cng ty con ca chnh t chc tn
dng . Cc thnh vin hi ng qun tr ch c th u quyn nhim v ca mnh cho nhng thnh
vin cng thuc hi ng qun tr, khng c php y quyn vic thc hin nhim v, quyn hn cho
nhng ch th khc bn ngoi hi ng qun tr.
i vi t chc tn dng nh nc, Qun tr ngn hng thng mi nh nc l Hi ng qun
tr. Cc chc danh Hi ng qun tr do Thng c Ngn hng Nh nc b nhim, min nhim sau
khi c tho thun vi Ban T chc - Cn b Chnh ph. Hi ng qun tr c 5 hoc 7 thnh vin, bao
gm thnh vin chuyn trch v thnh vin kim nhim. Thnh vin kim nhim khng phi l ngi
ang gi cc chc v lnh o trong b my Nh nc. S lng thnh vin Hi ng qun tr, thnh
vin chuyn trch, thnh vin kim nhim ca tng ngn hng thng mi do iu l ca ngn hng
quy nh. Ch tch Hi ng qun tr, thnh vin Hi ng qun tr kim Tng gim c, thnh vin
Hi ng qun tr kim Trng Ban kim sot v l thnh vin chuyn trch.
Ch tch v cc thnh vin khc trong Hi ng qun tr khng c y quyn cho nhng ngi khng
phi l thnh vin Hi ng qun tr thc hin nhim v, quyn hn ca mnh.
Ch tch Hi ng qun tr khng c tham gia Hi ng qun tr hoc tham gia iu hnh t chc tn
dng khc, tr trng hp t chc l cng ty trc thuc.
Nhim k ca thnh vin Hi ng qun tr l 5 nm. Cc thnh vin ca Hi ng qun tr c th c
b nhim li.
Thng c Ngn hng Nh nc b nhim, min nhim Tng gim c, Ph Tng gim c theo
ngh ca Hi ng qun tr; b nhim, min nhim K ton trng theo ngh ca Hi ng qun
tr v sau khi c tho thun ca B Ti chnh.
-Ban kim sot: gi vai tr kim tra hot ng ti chnh, gim st vic chp hnh ch hch
ton, m bo s an ton trong hot ng ca t chc tn dng. Ban kim sot cn thc hin nhim v
kim ton ni b. S thnh vin trong ban kim sot ti thiu l 3 ngi, ng thi s thnh vin ca
36
ban kim sot ti thiu l thnh vin chuyn trch. Trong , 1 ngi lm trng ban hot ng theo
ch chuyn trch.
-Tng gim c: gi vai tr l ngi qun l, iu hnh t chc tn dng mt cch trc tip, chu
trch nhim trc hi ng qun tr. Tng gim c phi l nhng ngi c trnh chuyn mn, nng
lc iu hnh mt t chc tn dng theo quy nh ca Ngn hng Nh nc v phi c tr ti Vit Nam
trong thi gian ng nhim. Gip vic cho tng gim c l ph tng gim c.
Php lut ngn hng quy nh cc trng hp khng c l thnh vin ca hi ng qun tr,
ban kim sot, ngi qun l iu hnh t chc tn dng nh sau:
-ang b truy cu trch nhim hnh s
- b kt n
-Tng l thnh vin hi ng qun tr, tng gim c ca cng ty b ph sn
-Tng l i din php lut ca cng ty b nh ch hot ng do vi phm php lut nghim
trng.
-B m v chng con anh ch em rut ca thnh vin hi ng qun tr, tng gim c khng
c ng thi l thnh vin ban kim sot, k ton trng ca cng 1 t chc tn dng.
5. HAT NG CA CC T CHC TN DNG.
5.1. Hot ng tn dng: bao gm hot ng huy ng vn v hot ng cp tn dng
5.1.1. Hat ng huy ng vn.
Huy ng vn l mt trong nhng nghip v kinh doanh quan trng ca cc t chc tn dng thng qua
cc hnh thc nhn tin gi tit kim, tin gi ch thanh ton ca ch ti khon, pht hnh cc giy t
c gi, vay vn ca cc t chc tn dng thng qua th trng lin ngn hng, vay vn cu Ngn hng
Nh nc Vit Nam.
-Huy ng vn bng nhn tin gi:
Tin gi l s tin khch hng gi ti t chc tn dng di hnh thc tin gi khng k hn, tin gi
c k hn, tin gi tit kim v cc hnh thc khc. Tin gi c hng li hoc khng hng li v
phi hon tr cho ngi gi tin. Loi hnh t chc tn dng l ngn hng s c nhn tt c cc loi
tin gi. Loi hnh t chc tn dng phi ngn hng thng thng ch c php nhn tin gi c k hn
t 1 nm tr ln.
-Huy ng vn bng cch pht hnh cc giy t c gi:
Cc giy t c gi do t chc tn dng pht hnh l mt cng c vay n trn th trng tin t di
hnh thc giy nhn n hoc chng th tin gi, trong t chc tn dng cam kt tr gc, li cho
ngi mua sau mt thi gian nht nh.
Cc loi giy t c gi thng dng m ngn hng cc quc gia thng hay s dng:Tn phiu, k
37
phiu, tri phiu, hi phiu ti chnh, v cc chng th tin gi khc. Cc giy t c gi c th v danh,
ch danh, theo lnh.
-Huy ng vn bng cch vay vn gia cc t chc tn dng trn th trng ni t lin ngn hng.
Trong qu trnh hot ng ca mnh cc t chc tn dng c lc gp kh khn tm thi v vn thc
hin cc nghip v thanh ton cho khch hng, hoc khch hng rt tin mt cc T chc tn dng c
th vay nng ln nhau. Cc khon vay ny l cc khon vay ngn hn.
-Vay vn ca Ngn hng Nh nc Vit Nam :
Ngn hng Nh nc Vit Nam thc hin nghip v cp tn dng di hnh thc ti cp vn cho cc
TCTD l ngn hng thng mi. Mc ch ti cp vn ca Ngn hng Nh nc Vit Nam: thc hin
chnh sch tin t quc gia v trong mt s trng hp nhm phc hi kh nng thanh tan cho cc
ngn hng thng mi.
5.1.2. Hot ng cp tn dng:
Theo qui nh, cp tn dng l vic t chc tn dng tho thun khch hng s dng mt khon tin
vi nguyn tc c hon tr bng cc nghip v cho vay, chit khu, cho thu ti chnh, bo lnh ngn
hng, bao thanh ton v cc nghip v khc.21
-Cho vay l mt hnh thc cp tn dng cho khch hng ca T chc tn dng thng qua hnh thc
php l l hp ng tn dng.
-Chit khu thng phiu v cc giy t c gi l hnh thc cp tn dng thng qua vic mua thng
phiu cc giy t c gi ny ca ngi th hng trc khi n hn thanh ton.
-Cho thu ti chnh l hnh thc cp tn dng thng qua hot ng thu mua ti chnh gia bn
cho thu ti chnh l cc t chc tn dng (hoc cng ty cho thu ti chnh trc thuc t chc tn dng
l ngn hng) vi bn thu l cc t chc, c nhn c nhu cu s dng ti sn c nh. Cho thu ti
chnh l hot ng tn dng trung v di hn trn c s hp ng cho thu ti sn gia bn cho thu l
TCTD vi khch hng thu.
-Bo lnh ngn hng: l hnh thc cp tn dng trn c s t chc tn dng ng ra bo lnh cho
bn c bo lnh theo quy nh php lut v bo lnh ngn hng. y l hnh thc cam kt bng vn
bn ca t chc tn dng (bn bo lnh) vi bn c quyn (bn nhn bo lnh) v vic thc hin ngha
v ti chnh thay cho khch hng (bn c bo lnh) khi khch hng khng thc hin hoc thc hin
khng ng ngha v cam kt vi bn nhn bo lnh. Khch hng phi nhn n v hon tr cho t
chc tn dng s tin c tr thay.
-Bao thanh ton l hnh thc cp tn dng i vi nhng ch th c ti khon ti t chc tn dng
v c nhu cu c t chc tn dng bo lnh thanh ton trong cc giao dch thng mi. Khi thc hin
21
38
bao thanh ton, ngn hng s phi chu ton b ri ro khi bn mua hng khng c kh nng hon thnh
ngha v thanh ton khon phi thu. Ch c quyn i li s tin ng trc cho bn bn hng trong
trng hp bn mua hng t chi thanh ton khon phi thu do bn bn giao hng khng ng nh
tha thun hoc v mt l do khc khng lin quan n kh nng thanh ton ca bn bn hng.
5.2. Hot ng cung ng cc dch v thanh ton, ngn qu
Cung cp cho khch hng cc dch v thanh ton l nghip v ch ring ca T chc tn dng l ngn
hng. T chc tn dng l ngn hng c quyn m ti khon tin gi (dng thanh ton) cho khch
hng trong v ngoi nc thc hin cc dch v thanh ton. Trn c s ti khon ca khch hng
c m ti t chc tn dng, ngn hng tin hnh cc dch v thanh ton bao gm:
- Cung ng cc phng tin thanh ton cho khch hng (th tn dng, sc, ngn phiu)
- Tham gia h thng thanh ton trong nc, thc hin cc dch v thanh ton trong nc cho khch
hng (chuyn khon, thanh ton sc)
- Tham gia h thng thanh ton quc t v thc hin cc dch v thanh ton quc t khi c Ngn
hng nh nc cho php (th tn dng)
- Thc hin cc dch v thu h chi h
- T chc h thng thanh ton ni b
- T chc tn dng l ngn hng c quyn thc hin cc hot ng ngn qu bao gm nhng hot ng
lin quan n thu, pht tin mt cho khch hng.
5.3. Cc hot ng khc ca t chc tn dng
-Gp vn mua c phn: T chc tn dng c gp vn mua c phn cu doanh nghip v cc
T chc tn dng
- Tham gia th trng tin t: T chc tn dng tham gia vo cc giao dch trn th trng tin t do
Ngn hng Nh nc Vit Nam t chc bao gm: Th trng ni t, ngoi t lin ngn hng, th trng
u thu tn phiu kho bc, th trng giy t c gi khc
-Kinh doanh ngoi hi, vng khi c ngn hng nh nc cho php.
-Kinh doanh bo him (thnh lp cng ty c lp) v cung cp cc dch v bo him
-T chc tn dng c quyn thc hin cc nghip v y thc, i l, t vn, bo qun cc hin vt
qu, giy t c gi, cho thu t kt
39
i hc Lut H Ni, Gio trnh Lut Ngn hng, NXB Cng an Nhn dn, 2006, tr47.
i hc Quc gia H Ni, Khoa Lut, Gio trnh Lut Ngn hng, NXB i hc Quc gia H Ni, 2006, tr59
40
- Hnh thc php l ca hot ng vay mn gia cc bn c th hin thng qua hp ng vay
ti sn, thng thng, ti sn ny c biu hin di dng mt lng tin t nht nh. Nh vy, i
tng ca quan h tn dng l vn tin t, trong mt s trng hp khc c th l ti sn (tn dng thu
mua).
-Vn l mt hng ha c bit trong nn kinh t th trng. Cc quan h tn dng pht sinh t
nhu cu v vn ca nn kinh t.
Tn dng phi m bo cc nguyn tc c bn:
-Nguyn tc s dng vn vay ng mc ch
-Nguyn tc hn ch ri ro, khc phc tn tht.
-Nguyn tc hon tr vn v li.
-Nguyn tc cho vay phi bo m
1.2 Phn loi hat ng tn dng.
Da vo tnh cht ca quan h vay mn, hot ng tn dng c phn bit thnh: tn dng ngn
hng, tn dng nh nc, tn dng quc t, tn dng thng mi (tn dng hng ha).
- Tn dng ngn hng :
L quan h tn dng gia cc t chc tn dng vi khch hng (t chc, cc doanh nghip v c
nhn...Trong , ch th cho vay l cc t chc tn dng, ch th i vay l c nhn v cc t chc.
Hnh thc php l ca quan h tn dng ngn hng c th c th hin di dng:
+hp ng tn dng ngn hng,
+hp ng thu mua ti chnh,
+cc tha thun chit khu gia ngn hng v khch hng,
+cc cam kt bo lnh gia ngn hng v khch hng.
- Tn dng nh nc :
Tn dng nh nc l quan h tn dng pht sinh trong qu trnh nh nc s dng tm thi vn
ca cc ch th khc trong x hi.
Trong quan h ny, nh nc l ngi i vay; cc c nhn, t chc khc l bn cho vay. Mc ch
ca loi hnh tn dng ny nhm b p bi chi ngn sch nh nc, b sung vn cho u t pht trin.
Ngy nay, Chnh ph hn ch vic b p bi chi ngn sch nh nc bng ng thi pht hnh tin.
Thay vo , chnh ph c th thng qua hot ng tn dng nh nc vay ca nhn dn di hnh
thc pht hnh cc loi tn phiu, tri phiu kho bc nh nc huy ng vn ca cc c nhn, cc t
chc. Trng hp thiu ngun vn u t, Chnh ph pht hnh tri phiu Chnh ph, cng tri huy
ng vn.
-Tn dng quc t :
41
L quan h s dng vn tm thi theo nguyn tc c hon tr, pht sinh gia chnh ph, t chc
kinh t nc ny vi chnh ph, t chc kinh t nc khc hoc vi cc t chc ti chnh quc t, nhm
tha mn nhu cu b p thiu ht ngn sch nh nc hoc nhu cu vn kinh doanh.
- Tn dng thng mi: (Tn dng hng ha)
L quan h tn dng gia thng nhn vi thng nhn khc thng qua hnh thc mua bn chu
hng ha (mua hng tr chm), da trn c s hi phiu. Tn dng thng mi cn gi l tn dng hng
ha v i tng ca tn dng thng mi l hng ha, dch v.
y l loi tn dng trc tip gia ngi mua v ngi bn khng qua trung gian l ngn hng v
khng phi tr cc chi ph dch v, li sut thp. i tng ca tn dng thng mi l hng ho. C c
ca tn dng thng mi l hi phiu
Da theo thi hn tn dng, tn dng c phn bit thnh tn dng ngn hn, trung hn v di
hn
-Thi hn tn dng c hiu l khon thi gian t thi im ngi i vay nhn vn vay s
dng vo mc ch vay cho n thi hn phi tr n c vn ln li theo hp ng tn dng.
-Theo php lut hin hnh, thi hn tn dng bao gm:
Ngn hn ti a 12 thng.
C th l mt hoc nhiu t chc tn dng (trng hp cho vay hp vn) tha mn iu kin:
+ c thnh lp v hot ng theo lut cc t chc tn dng v cc php lut lin quan.
+ C chc nng hot ng, kinh doanh tn dng
- Bn i vay (Khch hng). Bao gm:
+Nhm khch hng th nht: Cc php nhn:
Cng ty hp danh
doanh nghip c vn u t nc ngoi v
cc t chc khc
+Nhm khch hng th hai:
C nhn;
H gia nh;
T hp tc;
43
- Uy tn ca khch hng
- Bin php bo m tn dng
Trong trng hp cn thit T chc tn dng c th thnh lp hi ng thm nh hoc thu,
trng cu cc c quan chuyn mn thm nh.
*Quyt nh cho vay:
Trn c s kt lun v kh nng ti chnh; tnh kh thi ca d n u t, mc ch tiu dng, sinh
hat...c nhn c thm quyn (Trng phng Tn dng; ph gim c; gim c chi nhnh...) quyt
nh cho vay
T chc tn dng quy nh c th v nim yt cng khai thi hn ti a phi thng bo quyt nh
cho vay hoc khng cho vay i vi khch hng, k t khi nhn c y h s vay vn v thng
tin cn thit ca khch hng. Trng hp quyt nh khng cho vay, t chc tn dng phi thng bo
cho khch hng bng vn bn, trong nu r cn c t chi cho vay.
*K kt hp ng tn dng.
-Hp ng tn dng a s l c k trc tip hoc.
trc tip: cc bn k kt
li
theo
quyt
nh
thnh
lp
hoc
giy
php
hot
ng
ti
Vit
Nam;
i vi c nhn nc ngoi, thi hn cho vay khng vt qu thi hn c php sinh sng, hot ng
ti Vit Nam.
Cch thc th hin k hn vay trn hp ng:
-Thi hn vay l ..... Thng, k t ngy bn vay nhn tin ln u.
-Thi hn vay l .... Thng, k t ngy... thng... nm... n ngy... Thng...nm....
-Bn vay phi tr ht n trong thi gian ... Thng (ngy), k t ngy nhn vn vay.
-Thi hn vay l ... Thng. Hn tr cui cng l ngy.... Thng.... Nm....
-Thi hn vay l ... Thng, k t ngy Hp ng ny c hiu lc (p dng cho trng hp cho
vay tng ln).
-Thi hn cho vay l...thng, k t ngy rt vn n ngy tr xong n tnh cho tng ln rt vn
(theo giy nhn n).
24
47
iu khon v li sut:
Li sut tn dng l khon tin thng c tnh bng t l phn trm trn tng s tin vay m
ngi i vay phi tr cho ngi cho vay trong thi gian mt thng, mt nm
- Mc li sut cho vay do t chc tn dng v khch hng tho thun ph hp vi quy nh ca
Ngn hng Nh nc Vit Nam.
- Mc li sut p dng i vi khon n gc qu hn do t chc tn dng n nh v tho thun
vi khch hng trong hp ng tn dng nhng khng vt qu 150% li sut cho vay p dng trong
thi hn cho vay c k kt hoc iu chnh trong hp ng tn dng.
iu khon v chuyn n qu hn.
-Trng hp khch hng khng tr c n gc ng k hn tho thun trong hp ng tn
dng v c vn bn ngh th t chc tn dng xem xt cho iu chnh k hn tr n.
- Trng hp khch hng khng tr n ht n gc trong thi hn cho vay v c vn bn ngh
gia hn n, th t chc tn dng xem xt gia hn n.
-Thi hn gia hn n :
+i vi cho vay ngn hn ti a bng 12 thng,
+ i vi cho vay trung hn v di hn ti a bng 1/2 thi hn cho vay tho thun trong hp
ng tn dng.
+Trng hp khch hng ngh gia hn n qu cc thi hn ny do nguyn nhn khch quan v
to iu kin cho khch hng c kh nng tr n, th Ch tch Hi ng qun tr hoc Tng gim c
(Gim c) t chc tn dng xem xt quyt nh v bo co ngay Ngn hng Nh nc Vit Nam sau
khi thc hin.
-iu chnh k hn tr n li, gia hn tr n li:
+ Trng hp khch hng khng tr n li ng k hn tho thun trong hp ng tn dng v
c vn bn ngh iu chnh k hn tr n li, th t chc tn dng xem xt quyt nh iu chnh k
hn tr n li.
+Trng hp khch hng khng tr ht n li trong thi hn cho vay tho thun trong hp
ng tn dng v c vn bn ngh gia hn n li, th t chc tn dng xem xt quyt nh thi hn gia
hn n li.
+Thi hn gia hn n li p dng theo thi hn gia hn n gc
-iu khon v k hn tr n.
48
+N gc: tr khi n hn hoc tr khi kt thc k hn gia hn (nu c). Nu khng tr n, ngn
hng t ng chuyn sang n qu hn. Mt s ngn hng chuyn sang n qu hn ton b d n gc
thc t theo hp ng nhng ch tnh li sut qu hn i vi phn d n gc qu hn
+i vi vic qu hn tr li: cc bn c th tha thun p dng hnh thc pht chm tr tnh
theo ngy hoc li sut pht i vi khon li chm tr.
T chc tn dng tho thun vi khch hng vay vic p dng cc phng thc cho vay, vic la
chn phng thc phi c th hin trong hp ng;
- Cho vay tng ln; Mi ln vay vn khch hng v t chc tn dng thc hin th tc vay vn
cn thit v k kt hp ng tn dng.
- Cho vay theo hn mc tn dng: T chc tn dng v khch hng xc nh v tho thun mt
hn mc tn dng duy tr trong mt khong thi gian nht nh.
- Cho vay theo d n u t T chc tn dng cho khch hng vay vn thc hin cc d n
u t pht trin sn xut, kinh doanh, dch v v cc d n u t phc v i sng.
- Cho vay hp vn: Mt nhm t chc tn dng cng cho vay i vi mt d n vay vn hoc
phng n vay vn ca khch hng; trong , c mt t chc tn dng lm u mi dn xp, phi hp
vi cc t chc tn dng khc.
- Cho vay tr gp: Khi vay vn, t chc tn dng v khch hng xc nh v tho thun s li vn
vay phi tr cng vi s n gc c chia ra tr n theo nhiu k hn trong thi hn cho vay.
- Cho vay theo hn mc tn dng d phng: T chc tn dng cam kt m bo sn sng cho
khch hng vay vn trong phm vi hn mc tn dng nht nh. T chc tn dng v khch hng tho
thun thi hn hiu lc ca hn mc tn dng d phng, mc ph tr cho hn mc tn dng d phng.
- Cho vay thng qua nghip v pht hnh v s dng th tn dng: T chc tn dng chp thun
cho khch hng c s dng s vn vay trong phm vi hn mc tn dng thanh ton tin mua hng
ho, dch v v rt tin mt ti my rt tin t ng hoc im ng tin mt l i l ca t chc tn
dng.
- Cho vay theo hn mc thu chi: L vic cho vay m t chc tn dng tho thun bng vn bn
chp thun cho khch hng chi vt s tin c trn ti khon thanh ton ca khch hng ph hp vi
cc quy nh ca Chnh ph v Ngn hng Nh nc Vit Nam v hot ng thanh ton qua cc t
chc cung ng dch v thanh ton.
T chc tn dng ch ng la chn khch hng vay cho vay khng c bo m bng ti sn;
T chc tn dng nh nc c cho vay khng c bo m theo ch nh ca Chnh ph;
T chc tn dng cho c nhn, h gia nh vay c bo lnh bng tn chp ca t chc on th
chnh tr - x hi
XEM LI PHN CM C, TH CHP TRONG LVTN OF PHNG V NGH NH 163
a/Th chp
Th chp bo m tin vay: l s tha thun gia khch hng v ngn hng theo , khch hng
phi dng ti sn ( bt ng sn) c gi tr ngang bng hoc ln hn thuc s hu ca mnh bo m
vic thc ngha v hon tr vn v li cho t chc tn dng theo hp ng tn dng..
Lu : i tng: Bt ng sn.
Khng c
tisn
51
B) Cm c ti sn
bo m tin vay: l s tha thun gia khch hng v ngn hng theo ,
khch hng phi chuyn giao ti sn ( ng sn) c gi tr ngang bng hoc ln hn thuc s hu ca
mnh cho bn cho vay nm gi bo m vic thc ngha v hon tr vn v li cho t chc tn dng.
Bo lnh mang bn cht k tha sau khi con n chnh khng thc hin c ngha v .
L bin php d phng, b sung cho ngha v chnh.
3.2 Nguyn tc bo m tin vay:
T chc tn dng v khch hng vay tha thun la chn p dng bin php bo m bng ti
sn cm c, th chp ca khch hng vay hoc bo lnh bng ti sn ca bn th ba.
Khi th chp ti sn gn lin vi t, khch hng vay phi th chp c gi tr quyn s dng t
PHN NY XEM LI
Ti sn th chp:
a) Nh , cng trnh xy dng gn lin vi t, k c cc ti sn gn lin vi nh , cng trnh
xy dng v cc ti sn khc gn lin vi t;
d) Ti sn hnh thnh trong tng lai l bt ng sn hnh thnh sau thi im k kt giao dch
th chp v s thuc quyn s hu ca bn th chp nh hoa li, li tc, ti sn hnh thnh t vn vay,
cng trnh xy dng, cc bt ng sn khc m bn th chp c quyn nhn;
Ti sn cm c:
a) My mc, thit b, phng tin vn ti, nguyn liu, nhin liu, vt liu, hng tiu dng, kim
kh qu, qu v cc vt c gi tr khc;
b) Ngoi t bng tin mt, s d trn ti khon tin gi ti t chc cung ng dch v thanh ton
bng tin Vit Nam v ngoi t;
c) Tri phiu, c phiu, tn phiu, k phiu, chng ch tin gi, s tit kim, thng phiu, cc
giy t khc tr gi c bng tin. Ring i vi c phiu ca t chc tn dng pht hnh, khch hng
vay khng c cm c ti chnh t chc tn dng ;
d) Quyn ti sn pht sinh t quyn tc gi, quyn s hu cng nghip, quyn i n, quyn
c nhn s tin bo him, cc quyn ti sn khc pht sinh t hp ng hoc t cc cn c php l
khc;
e) Quyn khai thc ti nguyn thin nhin theo quy nh ca php lut;
g) Tu bin theo quy nh ca B Lut Hng hi Vit Nam, tu bay theo quy nh ca Lut
hng khng dn dng Vit Nam trong trng hp c cm c;
h) Ti sn hnh thnh trong tng lai l ng sn hnh thnh sau thi im k kt giao dch cm
c v s thuc quyn s hu ca bn cm c nh hoa li, li tc, ti sn hnh thnh t vn vay, cc
ng sn khc m bn cm c c quyn nhn;
Ti sn phi thuc quyn s hu hoc thuc quyn s dng, qun l ca khch hng vay, bn
bo lnh theo quy nh sau y:
i vi gi tr quyn s dng t, phi thuc quyn s dng ca khch hng vay, bn bo lnh
nghip qun l, s dng v c dng bo m tin vay theo quy nh ca php lut v doanh
nghip Nh nc;
hp ti sn m php lut quy nh phi ng k quyn s hu, th khch hng vay, bn bo lnh phi c
giy chng nhn quyn s hu ti sn.
Ti sn c php giao dch, tc l ti sn m php lut cho php hoc khng cm mua, bn,
tng cho, chuyn i, chuyn nhng, cm c, th chp, bo lnh v cc giao dch khc.
54
Ti sn m php lut quy nh phi mua bo him th khch hng vay, bn bo lnh phi mua
bo him ti sn trong thi hn bo m tin vay
3.5 Phm vi bo m thc hin ngha v:
-Phm vi bo m l ngha v tr n ca khch hng vay i vi t chc tn dng.
-Ngha v tr n ca khch hng vay i vi t chc tn dng bao gm tin vay (n gc), li vay,
li qu hn, cc khon ph (nu c) c ghi trong hp ng tn dng m khch hng vay phi tr theo
quy nh ca php lut, tr trng hp cc bn c tho thun li vay, li qu hn, cc khon ph (nu
c) khng thuc phm vi bo m thc hin ngha v.
-Trng hp nhiu bn cng bo lnh cho mt ngha v ca khch hng vay, th cc bn bo lnh
phi lin i thc hin vic bo lnh, tr trng hp c tho thun hoc php lut c quy nh bo lnh
theo cc phn c lp;
-T chc tn dng nhn bo lnh c th yu cu bt c mt trong s nhng bn bo lnh thc hin
ton b ngha v bo lnh.
-Trng hp t chc tn dng nhn bo lnh c th b tr ngha v vi khch hng vay c bo
lnh, th bn bo lnh khng phi thc hin ngha v bo lnh.
-Gi tr ti sn bo m c xc nh ti thi im k kt hp ng bo m do cc bn c lin
quan tho thun.
-Vic xc nh gi tr ti sn ti thi im ny ch lm c s xc nh mc cho vay ca t chc tn
dng, khng p dng khi x l ti sn bo m thu hi n. Vic xc nh gi tr ti sn bo m tin
vay phi c lp thnh vn bn ring hoc ghi vo hp ng tn dng.
-Gi tr ti sn bo m c th ln, bng hoc hn gi tr ngha v c bo m cn c vo tha
thun thng nht gia cc bn, tr trng hp t chc tn dng v khch hng vay tho thun bo m
bng ti sn nh l mt bin php b sung i vi khon vay m khch hng vay c cc iu kin
vay khng c bo m bng ti sn.
-Mt ngha v tr n ghi trong hp ng tn dng c th c bo m bng mt hoc nhiu ti
sn, bng mt hoc nhiu bin php bo m bng ti sn
-Mt ti sn bo m c dng bo m thc hin nhiu ngha v tr n ti mt hoc nhiu
t chc tn dng. Trng hp ti sn c dng bo m cho cc ngha v tr n ti nhiu t chc
tn dng, th phi c cc iu kin:
55
Trong trng hp cc t chc tn dng cng nhn bo m tho thun thay i th t u tin
thanh ton, th phi ng k vic thay i ti c quan ng k giao dch bo m.
3.6. Hp ng th chp, cm c, bo lnh.
-Yu cu chung:
trc tip cho ngi mua hoc u quyn cho bn th ba bn ti sn cho ngi mua.
Bn
Nhn chnh ti sn bo m d thay th cho vic thc hin ngha v c bo m: Nhn chnh
ti sn bo m thay th cho vic thc hin ngha v c bo m l vic t chc tn dng trc tip
nhn ti sn bo m, ly gi ti sn bo m c nh gi khi x l lm c s thanh ton n gc,
li vay, li qu hn ca bn bo m sau khi tr i cc chi ph khc (nu c) v c tip nhn ti sn
.
57
MC LC
CHNG 1: NHNG VN L LUN CHUNG V LUT NGN HNG TRONG H
THNG PHP LUT VIT NAM ......................................................................................................1
I. KHI NIM HOT NG NGN HNG, NGN HNG V CU TRC H THNG NGN
HNG.......................................................................................................................................................1
1 S hnh thnh ca hot ng ngn hng v cc ngn hng....................................................................1
2. Khi nim ngn hng, hot ng ngn hng.........................................................................................3
II. S LC V QU TRNH HNH THNH V PHT TRIN H THNG NGN HNG V
PHP LUT V NGN HNG VIT NAM.....................................................................................4
1.Giai on 1945-1951 .............................................................................................................................4
2.Giai on t 1951 n 1986 ..................................................................................................................5
2.1. Giai on t 1951-1975 ....................................................................................................................5
2.2. Giai on t 1975 n 1987..............................................................................................................5
2.3 Giai on t 1987-2004 .....................................................................................................................6
III. KHI QUT CHUNG V LUT NGN HNG ...........................................................................8
1. nh ngha ............................................................................................................................................8
2. i tng, phm vi iu chnh ca lut ngn hng ..............................................................................8
3. Ngun ca Lut Ngn hng .................................................................................................................9
4. Quan h php lut ngn hng................................................................................................................9
CHNG 2: A V PHP L CA NGN HNG NH NC VIT NAM..........................10
I. KHI NIM, CHC NNG, NHIM V CA NGN HNG NH NC VIT NAM. .......10
1. Khi nim Ngn hng nh nc Vit Nam ........................................................................................10
2. Chc nng ca Ngn hng nh nc Vit Nam: ................................................................................11
2.1. Cc nhim v quyn hn ca Ngn hng nh nc Vit Nam trong vic thc hin Chc nng qun
l nh nc v tin t v hot ng ngn hng......................................................................................11
58
2.2. Cc nhim v quyn hn ca Ngn hng nh nc Vit Nam trong vic thc hin chc nng l
Ngn hng trung ng.............................................................................................................................13
II. C CU T CHC, LNH O IU HNH NGN HNG NH NC VIT NAM.........14
1. C cu t chc:....................................................................................................................................14
1.1 V, c quan ngang v:......................................................................................................................14
1.2 Cc Chi nhnh Ngn hng nh nc Vit Nam tnh, thnh ph v vn phng i din..................16
2. Lnh o, iu hnh Ngn hng nh nc Vit Nam:........................................................................17
III. HOT NG CA NGN HNG NH NC VIT NAM......................................................18
1. Thc hin chnh sch tin t quc gia.................................................................................................18
2. Hot ng pht hnh tin....................................................................................................................20
3. Hot ng tn dng..............................................................................................................................21
4. Hot ng m ti khon, qun l ti khon, cung ng cc dch v thanh ton..................................22
5. Qun l ngoi hi v hot ng ngoi hi..........................................................................................22
6. Thanh tra kim sot, x l vi phm trong lnh vc kinh doanh tin t v hot ng ngn hng........23
7. Cc hot ng khc ca Ngn hng Nh nc Vit Nam...................................................................23
CHNG 3: A V PHP L CA CC T CHC TN DNG..............................................24
1. KHI NIM, C IM V CC LOI HNH T CHC TN DNG .....................................24
1.1. Khi nim, c im t chc tn dng:............................................................................................24
1.2. Cc loi hnh t chc tn dng..........................................................................................................25
2. TH TC THNH LP, HOT NG, GII TH CC T CHC TN DNG......................30
2.1. Th tc thnh lp: ............................................................................................................................30
2.2. iu kin hot ng........................................................................................................................32
2.3 Ph sn, gii th cc T chc tn dng..............................................................................................33
3. QUI CH KIM SOT C BIT, GII TH, PH SN THANH L TCTD...........................33
3.1.
3.2 Ph sn, gii th, sp nhp, mua li, hp nht t chc tn dng v thanh l t chc tn dng.........35
4. C CU T CHC, QUN L , IU HNH CA T CHC TN DNG ...........................35
4.1. C cu t chc .................................................................................................................................35
4.2. C cu qun tr, iu hnh T chc tn dng...................................................................................36
5. HAT NG CA CC T CHC TN DNG...........................................................................37
5.1. Hot ng tn dng: bao gm hot ng huy ng vn v hot ng cp tn dng ........................37
5.2. Hot ng cung ng cc dch v thanh ton, ngn qu...................................................................39
59
60