You are on page 1of 9

YHHBEP3HTET ,CB.

KHPHA H METOH1~ - CKOH1E


mHAO3OmCKH mAKYATET
60 IOHHH HHCTHTYT 3A HCTOPH1A
MEIYHAPOHA HAYHHA KOHmEPEHHH1A
,MAKEOHH1A H COCEHTE~
Cxonje 08-09.12.2006 ronna
Cxonje, 2010 ronna
MHTOT 3A EBPORA - BO ROTPAFA RO H3FYBEHHOT
HEHTHTET
Ancmparm. Mnronornjara ne e ncropncxa nncrnna, no cenax cnre cnercxn mn-
ronornn nmaar opeena ncropncxa nonora. Hnrepecno e nanpaxanero na een o
najcrapnre xenencxn mnronn sa Enpona, sa cxpnenara nopaxa xoja onoj mnr ja nocn
no cee, ocoeno sa nmero no xoe e napeuen xonrnnenror no unja ncropnja ronema yno-
ra nmana n Maxeonnja, xaxo en o nea. Ocoeno enec xora npesnaxor eeponcru/a/o
npercranyna xynr, npanen, nonnrnxa, xynrypa n saennmrno, es orne na peannocra,
noromnnre na Enpona saopanaar na nopaxara xoja nm ja ocrannna no nacnecrno my-
pocra na anrnuxnre mnrornopnn.
1. Haxo e momne remxo a ce open ncropncxara nonora na anrnuxnre mnro-
nn, cenax namero snaene sa panara ncropnja na Erejor snaunrenno ce sronemn nocne-
nnne nexonxy enennn naroapenne na nonnre apxeonomxn naon n cnopeennre nc-
rpaxynana na cneomrnara o ocranarnre pennn nnnnnnsannn no Hcrounnor Menre-
pan. Bepara na Xajnpnx Bnnman no Xomep, ocoeno no nerennre npsann sa Mnxena
n Tpoja, npnonece sa orxpnnane na een non cner no onnoro ponseno oa no Erejor,
mro ro onece cep Apryp Enanc na Kpnr, ornopajxn ro naror sa orxpnnane na neronoro
norexno, a no emn]pnpanero na nnneapnoro F nncmo o crpana na M. Benrpnc, n sa
nerono pacnernynane, co mro nerennre cranaa ncropnja. Hecomneno cneomrnara sa
ncropnjara na ona mro enec ce napexyna Enpona, nmaar onro mnnaro, naxo na noue-
roxor npsann camo sa Fanxanor n ocrponnre no Erejor.
2. Haor na mnnojcxara nnnnnnsannja nm ro ornopnna naror na Hnoenponja-
nnre xon Kpnr, xon sanounane a nannerynaar no Erejor ymre na noueroxor na II mnne-
nnym np. n.e.
1
Cnope apxnrexrypara, ymernocra n nncmoro moxe a ce cornea rone-
moro mnnojcxo nnnjanne nps nonoojennre. Ocoeno e nnrepecen noaroxor mro na
mnxencxnre nnouxn ce npounrann mnory oxecrna xon nne nosnarn o noonnexnn-
re xenencxn mnronn n mnory nenosnarn xon najnepojarno my npnnarane na omopono-
ro nacenenne,
2
a n nmnna na jynann o noonnexnnre nerenn xaxo Axnn, Xexrop n p.
1
Bo nayxara nma pasnnunn mncnena sa arnpane na onaa mnrpannja (cn. R. Drews, The Com-
ing of the Greeks, Princeton University Press 1989; M. B. Sakellariou, Les Proto-grecs, Ekdotike Athenon
1980; E. Grumach, 'The Coming oI the Greeks, BRL 51, 19681969, 73103, 399430; S. Hood, The
Home of the Heroes. The Aegean before the Greeks, London 1967; L. R. Palmer, Minoans ana Mycenae-
ans, London 1961; J. B. Haley C. Blegen, 'The Coming oI the Greeks, AJA 32, 1928, 141154; K. J.
Beloch, Griechische Geschichte, 2 ed. vol. 1, BerlinLeipzig 1924; nrn.).
2
Hoonmnpno e. P. Hr. Ilievski, ,Doprinos linearnih B tekstova u rasvetljavanju grcke religije ka-
sne bronzane epohe,' Goaisnfak ANUBiH, Centar :a balkanoloska ispitivanfa knfiga 25, Sarajevo 1989,
Pamro yee
Muo sa Lopona - oo nopara no usry6enuo upenue
MAkLCnMIA M CCCLM1L 301
naxo no cocema nonnaxna ynora.
3
Pennrnjara na nnoenponcxnre mnxencxn ocnojynaun
ne nna ncxnyunna xon nocrapnre xynronn, mro moxe a ce saenexn o nnouxnre oco-
eno o Knococ, xae nonexero oxecrna ce nenosnarn, nepojarno mnnojcxn.
4
Ho, cxy-
nnre noaronn o nnouxnre ne anaar moxnocr a ce pacnernn oxpaj xaxo ce onnnan
nponecor na npncnocoynane na xynronnre, nejxn rne npercranynaar camo amnnn-
crparnnnn enemxn na mnxencxnre nanarn. Cenax, saenexnnno e exa mnronnre n ne-
rennre npsann sa Kpnr no ronema mepa ce pasnnxynaar o onne xon ce npsynaar sa oc-
ranarnre enonn o Erejor. Anannsara na nnouxnre o Knococ yxaxyna na omnnannja
na omoponnre semjenn xynronn
5
n na on rne a nar cnnxpernsnpann co xynronn-
re na nonnre nnaerenn, mro nepojarno oneno o nojana na nonexe nepsnn na opee-
nn mnronn, xon nne naxen en o nepcxnre open.
6
3. Onoj cnnxpernsam moxe a ce saenexn no najcrapnre xpnrcxn mnronn, oco-
eno no mnror sa Enpona, no une nme e napeuen namnor xonrnnenr, cnope soponnre
na mnr-ncropnuapor Xepoor (4.46): ,A sa Enpona nnxoj ne snae nn ann e onxpyxena
co mope nn o xae ro onna roa nme, nnry e jacno xoj nn roj mro raxa ja nmenynan,
ocnen axo ne peueme exa raa semja ro onna nmero no Enpona o Tnp... Cenax, ce unnn
exa raa xena omna o Asnja n ne omna no semjara xoja cera Xenennre ja nnxaar En-
pona, ryxy camo o uennxnja omna na Kpnr, a o Kpnr no Hnxnja.'
7
Anannsara na camnor mnr n nnxonnre no nero yxaxynaar na ena neonuna co-
croja, ocoeno mro ona e npnnor mnr no xoj asnjarcxn nnx nneryna no xenencxnor cner.
Enpona nna ncymnocr xepxa na uojnnx (Phoinix)
8
nnn Arenop,
9
xpan na uennxnja, n
Tene]aca. Hejsnn par nn Kamo, nerenapnnor ocnonau na Tea. Senc no onnx na
538; ueomom ua Mureuume eo uueuume nuc+euu ceeooumea, MAHY, Cxonje, 2000, 207232; T.
Palaima, 'Apendix one: Linear B sources, in S. M. Trzaskoma, R. Scott Smith and S. Brunet (ed.), An-
thology of Classical Myth, Hackett Publishing Company 2004, 439454; C. J. Ruijgh, 'La religion dans
les textes des tablettes mycniennes, Entretiens sur lantiquite greco-romaine, Universite de Liege 1999,
113; J. Chadwick, The Mycenaean Worla, Cambridge 1976, 84101.
3
A-ki-re-u /Akhileus/, Axnn, ce janyna na ne nnouxn no Hnnoc n Knococ: na KN Vc 106 o
cepnjara nnouxn xoja ennenrnpa noennnn co nncox nojnnuxn craryc concrnennnn na xonecnnna, na
xona n na oxnona, n na PY Fn 79 xaxo npnmau na jaumen, saeno co Ne-e-ra-wo /Nehelwon/ Henej
(nmero na rarxoro Hecrop), nepojarno no ynora na ynpannnnn. 3aenexnnno e exa nocnrennre na
nmnnara npsann sa mnrcxnre xnxnocn nemaar nexaxna ocoena nonoxa no mnxencxoro onmrecrno
(xaxna n ce ouexynana), ryxy nm npnnaraar na cpennre n nonncxnre cnoenn na roa onmrecrno. Taxa
Xexrop, E-ko-to /Hektr/, n Tecej (Te-se-u /Theseus/) na PY En 74 ce najmynaun na semja. Hoxpaj onne
na nnouxnre ce cpexanaar n pyrn nmnna na mnrcxn nnxonn xaxo enxannon (PY An 654), Apacr (PY
An 654), Opecr (PY An 657), Tnecr (PY Un 267), Tanran (PY Eo 224), moxno e no E{-ra-ke-re-we (Kn
Xd 305) a ce xpne nmero na Xepaxne, nrn.
4
e. J. Gulizio, 'Mycenaen Religion at Knossos, Atti ael XII Colloquio Interna:ionale ai Mi-
cenologia (Roma, 2025 February 2006), Istituti Editoriali e Poligrafci Internazionali: 'Biblioteca di Pa-
siphae, Roma 2007, 351-357.
5
oxaxano e exa Mnnojnnre nmane npcxn co ocranarnre nnnnnnsannn o Hcrounnor
Menrepan, raxa mro no nnnnnre xynronn nepojarno nne nrxaenn mnory nepynana n mnronn o
ocranarnre nnnnnnsannn.
6
Hoonmnpno e. R. Duev, 'Zeus and Dionysus in the Light oI Linear B Records, Atti ael XII Col-
loquio Interna:ionale ai Micenologia (Roma, 2025 February 2006), Istituti Editoriali e Poligrafci Inter-
nazionali: 'Biblioteca di Pasiphae, Roma 2007, 223-230.
7
Hpeno o craporpuxn jasnx . uanxoncxa: Xepoor, Hcmopufa, Cxonje 1998, crp. 269.
8
Xecno ]p. 141.
9
Xepoor 4.147; Hancannja 5.25.12.
35CnMk
aao yeo
302
nx ja rpanan n ja onen na Kpnr.
10
Ha Kpnr raa cranyna majxa na Mnnoc, nerenap-
nnor xpan na Kpnr,
11
Paamanrnj n Capneon, xon rn orneyna maxejxn ce sa xpanor
Acrepnj. Mnnoc sa conpyra ja sema xepxara na Xennj, oror na connero, Hacn]aja, xoja
my rn para Apnana n uajpa (n mnory pyrn cnope pasnn nepsnn na mnronnre npsa-
nn sa nero). Hnnnnor rarxo ro npaxa Kamo a ja apa, no roj ne ycneen a ja nponaje.
Bo cnoero ranxane crnrnan n o npopounmrero no en]n xae sanpaman: ,Kae e En-
pona?'. Ho, Anonon my sanonean a ce orxaxe o norparara n a cnen opeena xpa-
na ce oexa ne nerne o ymop na opeeno mecro n ramy a ocnona rpa. Cneejxn ja
xpanara, Kamo crnrnan no Fojornja xae ro ocnonan rpaor Kameja, noonna napeuen
Tea. Hacn]aja, sacnenena o Hocejon, no yon co nx, ro para uyonnmrero Mnno-
rayp, uonex co rnana na nx, napexynan ncro raxa a Acrepnj, xoj nn ynen o arnncxn-
or jynax Tecej.
O pyra crpana Xecno (Teoe. 357) ja cnomnyna Enpona no napojynanero na
xepxnre na Oxeanor n Ternja, xaxo ena o Oxeannnre, a no ]parmenror 141 ro pacxa-
xyna naxyco mnror no onnx xaxo mro nperxono eme xaxano. Xomep no H.ufaoama
ne ro naneyna nejsnnoro nme, no npexy soponnre na Senc sa neronara oya na xep-
xara na uojnnx (uennx), xoja my rn ponna Mnnoc n Paamanrnj, ro naneyna mnror.
Enncrneno xaxo ennrer na Senc ro naneyna sopor eurpos co snauene ,xojmro na a-
nexy rnea'.
12
4. Ernmonornjara na nmnnara na nnxonnre cnomnarn no onoj mnr ncro raxa
yxaxyna na ena neonuna nonpsanocr. 3a ernmonornjara na Eurp nocrojar cnpornn-
cranenn cranonn. Mnorymnna nnnrnncrn ro npeneynaar nmero xaxo ,mnpoxooxa' o
crrp. eurys n ps,
13
naxo e nponemarnuno roa mro noonuaeno y ne ce ennnpa no so-
ponn cnoxenn o eury.
14
Hocron moxnocr nropnor en o nmero -pe a nneue norexno
o nperpuxnor cyncrpar,
15
a co roa n nmero n mnror a ce nonpsar co mnxencxnor ne-
10
Hoercxn onnc na ona rpanynane nn ana Onnnj no Mema+opqosume (2.8463.2), no cenax
remxo e a ce open xonxy noeror ce pxen o rpannnonannara npnxasna, nejxn no mnoryre
mnronn xon rn npenecyna no cnoero eno ce saenexyna nnunnor ener na noeror.
11
Ho xoro n nnnnnnsannjara xoja n nperxoena na mnxencxara e napeuena +uuofcra (noeranno
sa mnronnre sa Mnnoc n cnomennre na anrnuxnre nsnopn sa neronara ranacoxparnja e. M. P. O. Mor-
Iord R. J. Lenardon, Classical Mythology, 7th edition: OxIord University Press 2003, ocoeno nornanjero
,Minos', crp. 567570.
12
He cnyuajno no onoj ce cnomenarn najcrapnre anrnuxn cneomrna sa mnror sa Kamo n
Enpona, a ce nsocranenn noonnexnnre, nejxn meroonomxn ce nnnmana na xpononornjara, naxo
nma mnory cneomrna no xnacnunnor nepno, xenennsmor n pnmcxnor nepno (cn. C. Milani, Jaria
Mycenaea, Milano 2005, ocoeno nornanjero 'Tra mito e storia: il mito di Europa e Cadmo e i testi mi-
cenei, 6982; W. Bhler, Europa. Ein berlick ber aie Zeugnisse aes Mythos in aer antiken Literatur
una Kunst, Mnchen 1968; M. Obradovic, 'Notes on the Name Kadmos as a Personal Name in Greek-
Speaking World, Sobria ebrietas. y cno+eu ua Mupoua 4.auapa, 3oopuur 4u.osoqcroe qary.mema,
cepufa A. Hcmopufcre uayre, rnuea XX, Feorpa 2006, 191203).
13
R. Schmitt, Dichtung una Dichtersprache in aer inaogermanischen Zeit, Wiesbaden 1967, 157s.,
nrn.
14
P. B. S. Andrews, 'The Myth oI Europa and Minos, Greece & Rome 16/1, 1969, 60; cn. P.
Chantraine, DELG, s.v. Eurp, cn. euryopa.
15
L. Deroy, 'Le nom d`Europe, son origine et son histoire, Revue internationale aonomastique
11, 1959, 122.
Muo sa Lopona - oo nopara no usry6enuo upenue
MAkLCnMIA M CCCLM1L 303
pno.
16
Cnopeennre ncrpaxynana noxaxaa exa sopor sa campax, xaj Xecno co cra-
ryc na oxecrno Erebos nma cemnrcxo norexno, enp. `ereb ncro raxa snaun ,campax,
sanes na connero', yrapnrcxn `arb, axa. ereb.
17
Bo ]ennxncxnor, apamejcxnor n apan-
cxnor jasnx, ncrnor xopen co npe]nxc ma`rb snaun ,sana'. Hmero na Kamo nax e
nsneeno o cemnrcxnor xopen qam co snauene ,o ncrox, ncrox', ncymnocr xae ns-
rpena connero.
18
Haxo e remxo ]ononomxn a ce onpana cemnrcxnor xopenor `rb no
Eurp,
19
cenax camnor mnr sa nejsnnoro norexno yxaxyna na roa.
20
Kaj Xecnxnj cpexa-
name Eurp: khra ts duses. skotein ,Enpona: semja na sanesor nnn mpaunara (rem-
nara).'
Haxo nmero na oror Senc e co jacna nnoenponcxa ernmonornja,
21
cenax, ne-
ronara enn]annja no onnx na nx,
22
xaxo n nonnc, noroa mnror sa neronoro parane
na Kpnr, no ronema mepa ce pasnnxyna o npercranara sa onnmncxnor Senc, paecrnor
rarxo na oronnre. Ha Kpnr, roj e or na nererannjara, momue xoe ce para n ymnpa xara-
ronmno, nannx na ncrounnre oronn na nererannjara. Honaramy ounrneno e exa En-
pona n Hacn]aja ce nojnnuxn: oere xepxn na oror Conne, oere nmaar onoc co o-
xecrnen nx n paraar cnnonn napeuenn Mino-. Hmero Phoinix n ernmonomxn oronapa
16
W. Bhler, 1968, 42; onoj cran, xaxo n cranor na epoj, nonnnjaen na C. Mnnann (2005, 69
82) anannsnpajxn rn nnrepapnnre cneomrna n npenoxennre ernmonornn sa nmnnara na Enpona n
Kamo, a npernonoxn exa nnnnoro norexno ne rpea a ce apa nanop o Kpnr. Tprnynajxn o
nenrn]nxannjara na e-re-wi-fo-po-ti-ni-fa xaxo Ereuiopotnia n nonpsynajxn ro ka-ta-mi-fo ao-e-ro co
nmero na Kamo na xnocxara nnouxa C 911.12, nonaramy npn]axajxn ro mncnenero na G. E. My-
lonas exa nspasor phoinikeia grammata snaun ,nncmo nnmynano na npneno', r.e. na npnena rnnna,
na nnouxnre no onnx na nanmnn nncr (Mycenae ana Micenaeans, Princeton 1966, 204), C. Mnnann
nenocno norexnoro na mnronnre sa Enpona n Kamo rn cmecryna na Kpnr.
17
West, M. L., The East Face of Helicon. West Asiatic Elements in Greek Poetry ana Myth, Ox-
Iord, 1997, 451.
18
Hmero Kadmos ce nonpsyna n co craporpuxnor rnaron kainumai (kekasmai, kekasmenos, cn.
P. Chantraine, DELG, s.v. Kadmos). M. Opaonnh (2006), no cnojara anannsa na nnunoro nme Kamo
no xenencxnor cner, ja onymra (ncymnocr cmera) exa nmero nma rpaxncxo norexno, nonpsynajxn ro
co mnror sa nonnc, no xoj Kamonara xepxa Cemena ro para oror, n xynror na Kaejpnre n nmero
Kamnn, ocoeno panpocrpanerocra na ona nme na ocrponnre Tacoc n Camorpaxa xon ce no nnsnna na
rpaxncxnor cner. Ho, rnannnor nponem, xoj ne cmee a sanemapn, e roa mro nmero na oror nonnc
e nocneouen no jacen xynren xonrexcr na mnxencxnre nnouxn na Kpnr, raxa mro nonpsynanero co
Tpaxnja ce ncxnyuyna nejxn no npeme xora ce nnmynann nnouxnre, no noemor na mnxencxara
nnnnnnsannja, Tpaxnja nna na maprnnnre, raxa mro remxo moxe a ce npn]arn cran sa nexaxno
rpaxncxo nnnjanne nps Mnxennnre no onoj nepno (n. R. Duev, 2007).
19
H noxpaj onnre a rn nonpse na M. C. Astour no Hellenosemitica. An Ethical ana Cultural
Stuay in West Semitic Impact in Mycenaean Greece, Leiden 1965, 128131.
20
Cn. H. Lewy, Die Semitischen Fremawrter im Griechischen, Berlin 1985, 139s.; C. H. Gordon,
Ugarit ana Minoan Crete, New York 1967, 32.
21
Enncrneno oror Senc Zeus mery xenencxnre oronn nma jacna nnoenponcxa ernmonornja
*ay-eus, nonpsano co necxnor neecen or Dyus pitar, nar. Juppiter (Diespiter), repm. Tues-aay. Hcrnor
xopen ce cpexana n no nar. aeus, or`, aies, en`, n no rpu. euaia yano (jacno) npeme` (noonmnpno
e. G. E. Dunkel, 'Vater Himmels Gattin, Die Sprache 34/1, 19881990, p. 126; W. Euler, 'Gab es eine
indogermanische GtterIamilie, in W. Meid (ed.), Stuaien :um inaogermanischen Wortschat:, Innsbruck
1987, 3556).
22
Enn]annnre no nx, Mnnoraypor, yxaxynaar nonpsanocr co xroncxnre xynronn, a xynror
xon nxor xaxo cnero xnnorno e npncyren peuncn xaj cnre pennn nnnnnnsannn no Hcrounnror
Menrepan (cn. W. K. C. Guthrie, 'The Religion and Mythology oI the Greeks, in The Cambriage An-
cient History,, vol. II, ch. XV, II
nd
ed., Cambridge 1961, 21s.; H. Xp. Hnnencxn, 2000, 217.
35CnMk
aao yeo
304
na nme sa Connero.
23
Majxara na Enpona, Tlepha|e|ssa ,naanexy cjajna' norceryna na
nropnor nasnn sa rnranxara Teja no Xo+epcrama xu+ua ua Xe.uf Euryphaessa ,mnpo-
xocjajna'. Hmero na nejsnnnor conpyr Asterios e nsneen o sopor astr ,snesa, cner-
no, cjaj'. Cnope Hyxnjan no nerono npeme uennxnjnnre no Cnon ja noncronerynane
nnnnara oxnna Acrapre co xenencxara Enpona. Honpsanocra na Enpona co nncxonc-
rounnre xynronn na oror Conne e ounrnena.
5. ann anrnuxnre mnrornopnn npexy onoj mnr nn ocrannne no nacnecrno ne-
xaxna cxpnena cnmonnxa? Moxnocra exa Enpona nna ]ennxnjcxa oxnna ne mo-
xeme a ja ncxnyunme co roa mro no mnror raa e cmprnnuxa, nejxn no onor a
rn cnojar pasnnre nepynana mnrornopnnre opeenn oxnnn rn cneynane na cmprnn
majxn na jynann poenn o npxonnnor or na Xenennre Senc, xaxo na np. no cnyuajor na
xepxara na Kamo, Cemena, ce npernocranyna exa ce xpne ]pnrncxa oxnna na semja-
ra Zemele ,:emlya'.
24
Hecomneno mnror, xaxo en o pnryannre, npercranynan cpecrno sa cnojynane
na nepynanara na pasnnunnre napon, sa a ce npemocrar xynrypnnre pasnnxn n a ce
oennar ounrnennre nnnnnnsanncxn pasnnxn xon menrepancxnre napon rn nmane
meryceno. Apxeonomxnre naon cneouar sa pasnnenn nomopcxn rproncxn npcxn no
Hcrounnor Menrepan ymre no ponsenoro oa. Kaxo en o raa nnrepaxrnnna xyn-
rypa Xenennre nne cnecnn sa onne nponecn, n raxa Kamo, ,uonexor o Hcrox', cra-
nan ocnonauor na Tea, xaxo mro cneouar anrnuxnre anropn, uonexor xoj nm rn o-
nen yxnnre na Xenennre
25
n rn nayunn pasnn nemrnnn. 3a a rn sacnnar npcxnre n a
ro ycxnaar pasnnunero, pennnre mnrornopnn sa xena my ja anaar oxnnara Xapmo-
nnja ,cxna, cosnyuje, xapmonnja,'
26
nepconn]nnnpan ancrpaxren nonm, xepxa na Apec
n A]ponra, na Bojnara n yonra. oxaxano e exa oxnnara A]ponra nma cemnr-
cxo norexno.
27
Henosnaro e norexnoro na xynror na cyponnor or na nojnara Apec, no
cnrypno e exa ne e nnoenponcxo. Hnnnara xepxa Cemena ro para nonnc, oror na ne-
rerannjara n nnnoro, une nme e ncro raxa cnmon na onne xynrypnn npeopaxennja, co-
cranen o nnoenponcxn enemenr Dios- n nennoenponcxn -nyso.
28
6. Honaramomnnre nocrojann xon]nnxrn nns ncropnjara mery Hcroxor n 3ana-
or, xon rpaar n enec, a ce n nepcxn, npensnnxane mnorymnna ncrpaxynaun a apar
naunn a ro orcrpanar ncrounoro no mnror sa Enpona. Ocoeno no XIX n npnara nono-
nnna na XX nex no Enpona ce ]anosnpano r.n. Ip:ro :yoo sa a ce npercrann sapon-
mor na enponcxara xynrypa n nnnnnnsannja xaxo camocroen ]enomen, no sa xan mnory-
re nncmenn, ymernnuxn n apxeonomxn cnomennnn o anrnxara yxaxynaar na een co-
cem nonnaxon nponec. Inanno cranor sa ,enponcxoro norexno' na mnror sa Enpona ce
norxpenyna co ernmonornjara na nmero Enpona: axo nnnrnncrnuxn ne moxe a ce nor-
xpenn Eurpe xaxo sop o nnoenponcxo norexno co snauene ,mnpoxooxa', roram ce
npemnnyna na nejsnnara nonpsanocr co mnxencxnor cner n Kpnr, ypn n Tpaxnja, naxo
23
C. Kernyi, The Goas of the Greeks, Thames and Hudson 1988, 108110.
24
H. Xp. Hnnencxn, 2000, 219.
25
Xenencxnor an]aer npercranyna aanrannja na ]ennxncxnre yxnn.
26
Hoonmnpno sa pasnojor, ernmonornjara na repmnnor xap+ouufa e. P. Hr. Ilievski, 'The Origin
and Semantic Development oI the Term Harmony, Illinois Classical Stuaies, 18, 1993, 1929.
27
M. Mapxonnh, Cmyoufe o pe.ueufu aumure, Hnxmnh 2001, ocoeno nornanjero ,O Hmrap
o A]ponre', 1127.
28
Hoonmnpno e. R. Duev, 2007.
Muo sa Lopona - oo nopara no usry6enuo upenue
MAkLCnMIA M CCCLM1L 305
e nerpuxn sop, no cenax ne e cemnrcxn, a co roa apem repnropnjanno my coonercrny-
na na nasnnor. Axo, nax, ce noouar ]axrnre exa n mnxencxnor nepno na Kpnr cneoun
sa pojnnre npcxn co pennnre nnnnnnsannn no Menrepanor n merycenn nnnjannja,
roram xaxo aprymenr ce naneynaar cneomrnara exa Kpnr o xenennsmor ne nnerynan
no cocranor na ona mro sa Xenennre npercranynan reorpa]cxnor nonm Enpona. Horoa
ce narnacyna cneomrnoro na Xecno sa oxeannara Enpona, nonpsanocra co conapnn-
re oxecrna, npn mro raa xaxo oxecrno na connero n rpeano a nma xenencxo nore-
xno, a ce sanemapyna noaroxor exa, sa pasnnxa o pyrnre pennn nnnnnnsannn, o-
ror Xennj ja nema ynorara na ocranarnre menrepancxn oronn na connero, roj ypn n
ne nneryna no onnmncxnor nanreon, n nma cnopanuna ynora no xenencxnre mnronn n
nerenn, nrn. Ho somro sa anrnuxnre mnrornopnn, peuncn no cnre nepsnn na mnror, En-
pona e uennxnjxa?
29
Tne nemane norpea, xaxo enec, a rn snoynorpeynaar cnomenn-
re sa aneunnre mnrcxn npemnna, es pasnnxa o xoja crpana na roramnnor nosnar cner
npncrnrane no Erejor.
30

7. enec xora Enpona npercranyna xynren cnmon na enncrno, snnxynane, a
npe]nxcnre eeponcru/a/o cexojnenno ce mery nac no pasnn onnnn, enemnnre norom-
nn na Enpona saopanaar na mypocra na anrnuxnre mnrornopnn.
31
Bnsnjara sa oen-
nera Enpona, sanounara o nejsnnnre cosanaun P. Byman n . Mone n mnorymnna py-
rn, noyuenn o ropunnnnre ncxycrna o enponcxnre nojnn, nonexa nsneyna o renepa-
nnnre xon ce poenn no ena nonnaxna Enpona, saopanajxn na onomennre na ncropnja-
ra.
32
Hnrepecno Maxeonnja my npnnara na enor xae sanpmynaar rpannnnre na ,3a-
naor' r.e. na Enpona, xoj eno npeme ce napexyname ,Hcrox'. Cnope anrnuxnre mn-
rornopnn, Kamo xpajor na cnojor xnnor ro nomnnan no Hnnpnja, xaxo xpan na Hnnpn-
re, moxno e n no Maxeonnja. Hnrepecno no anrnxara reorpa]cxnor repmnn Enpona ro
on]axan camo jyxnnor Fanxan, a noonna ce pamnpnn na cenep n sana. uarenn no cra-
29
Ha nponemor oxony mnror sa Enpona n Kamo ncrpaxynaunre my npncranynaar enocrpano,
noejxn ce o nnnrnncrnuxnre anannsn nnn, nax, apxeonomxnre, no, cenax ne cmee a ce sanemapar n
nnrepapnnre cneomrna, nejxn cnre rne npenecynaar exa n Enpona n Kamo oaraar o Hcrox.
30
P. H. Gommers (,Europe: The Name oI a Civilisation,' Collegium 29, Brugge 2003, 13
30, nasnn na neronara ncronmena xnnra) cymnpajxn rn cnonre saxnyuonn no norpara no mnrcxnor
nenrnrer na neronara Enpona nnmyna (crp. 15): , ...The conclusion is drawn that a Pelasgian pre-Greek
goddess Irom the continent was brought to Crete by Pelasgians or Achaeans, beIore the arrival oI the Do-
rians in Crete. The oldest writers mention Europa coming Irom overseas, but not Irom where. For them
it is obvious that overseas was Greece. In Greece Europa and Demeter were also worshipped in the Iorm
oI a bull. All the elements oI the initial version oI the Europa-myth were to be Iound in Greece and Crete,
they only had to be put into a logical sequence Ior the audience oI later centuries. However, originally Eu-
ropa was a pre-Greek/Pelasgian goddess Irom Thessalia and probably the virgin, spring incarnation oI a
goddess worshipped as a trinity, or triad. Thus the mythical Europa is European aIter all.'. Hanncrnna e
remxo a ce pasepe xaxo anropor ro nsnnexyna cnojor saxnyuox: ,Thus the mythical Europa is Europe-
an aIter all.'.
31
Ha rpuxara monera o 2 enpa e npercranena Enpona na nx, xaxo cnmon na saennuxara
nanyra.
32
Iopunnnnre ncxycrna o nojnnre ro narepane nosnarnor ]pannycxn nncaren Bnxrop Hro, no
cnojor ronop na mnponnara xon]epennnja opxana no Hapnc 1848 r., exa neronnor con e nonnrnuxo
enncrno na cnre napon no Enpona mro xe oesen mnp no nnnna. Hcrara ronna nrannjancxnor
]nnoso] Kapno Karaneo nannman exa Enponjannre xe nmaar mnp enncrneno xora xe xnnear
no Coennernre Enponcxn pxann. Cexaxo n Hro n Karaneo nne no npano nejxn nosnaro e o
ncropnjara mro nonaramy ce cnyuynano no Enpona no napennre enennn.
35CnMk
aao yeo
306
nnna, nonnre noromnn na Enpona, nopan nocnennre nojnn co Hcroxor, n oojnoc-
ra xon repmnnor ,Hcrox', my aoa non nasnn na onoj en o Enpona ,3anaen Fan-
xan', apem manxy a ro onnxar jasnuno o cee (naxo nepojarno, cnope onaa nona
noena na Fanxanor, Fyrapnja n Pomannja n nne Hcrouen Fanxan no nexe en o ,3a-
naor').
H enec, synern no nonnrnuxara xon]ysnja, enponcxnre nonnrnuapn, xon no
cnonre nnunn nnrepecn n nemox a ce cnpanar co rnranror napeuen Amepnxa, ounrne-
no rn nanymrnja rnannnre nauena na EY uoneuxo ocronncrno, cnooa, npana, co-
nnapnocr, uonexonn npana, enaxnocrn n mnp,
33
nacnnnnuxn namernynajxn rn cnonre
saxonn nps napon co nonnaxon xynrypen nenrnrer, ncxnyuynajxn ja nnnnara pasnnu-
nocr, a ymre nonexe no ecnennnor cnen nar na namnre nonnrnuapn xon cmeraar exa
mopame a nneseme no Enpona, neape cme no Asnja, peno e a cn ro nocrannme npa-
manero xaxo Kamo no en]n: Kae e Enpona? Kamo ne ja namon, no ja ocnonan. Mo-
xen n nne nema a ja najeme, nejxn e ryxa no nac.
Ru1epa1ypa
Andrews, P. B. S., 'The Myth oI Europa and Minos, Greece & Rome 16/1, 1969, 6066.
Astour, M. C., Hellenosemitica. An Ethical ana Cultural Stuay in West Semitic Impact in
Mycenaean Greece, Leiden 1965.
Bhler, W., Europa. Ein berlick ber aie Zeugnisse aes Mythos in aer antiken Literatur una
Kunst, Mnchen 1968;
Chadwick, J., The Mycenaean Worla, Cambridge 1976.
Deroy, L., 'Le nom d`Europe, son origine et son histoire, Revue internationale aonomastique
11, 1959, 122.
Duev, R., 'Zeus and Dionysus in the Light oI Linear B Records, Atti ael XII Colloquio
Interna:ionale ai Micenologia (Roma, 2025 February 2006), Istituti Editoriali e
Poligrafci Internazionali: 'Biblioteca di Pasiphae, Roma 2007.
Dunkel, G. E., 'Vater Himmels Gattin, Die Sprache 34/1, 19881990, 126.
Euler, W., 'Gab es eine indogermanische GtterIamilie, in W. Meid (ed.), Stuaien :um
inaogermanischen Wortschat:, Innsbruck 1987, 3556.
Gommers, P. H., 'Europe: The Name oI a Civilisation, Collegium 29, Brugge 2003, 1330.
Gordon, C. H., Ugarit ana Minoan Crete, New York 1967, 32.
Gulizio, J., 'Mycenaen Religion at Knossos, Atti ael XII Colloquio Interna:ionale ai Micenologia
(Roma, 2025 February 2006), Istituti Editoriali e Poligrafci Internazionali: 'Biblioteca
di Pasiphae, Roma 2007.
Guthrie, W. K. C., 'The Religion and Mythology oI the Greeks, in The Cambriage Ancient
History, vol. II, ch. XV, II
nd
ed., Cambridge 1961.
33
Hsnnmno e a ce cnomenar pojnnre npnmepn na xpmene na uonexonnre npana o crpana na
unenxn na Enponcxara ynnja, a npanara...
Muo sa Lopona - oo nopara no usry6enuo upenue
MAkLCnMIA M CCCLM1L 307
Ilievski, P. Hr., ,Doprinos linearnih B tekstova u rasvetljavanju grcke religije kasne bronzane
epohe,' Goaisnfak ANUBiH, Centar :a balkanoloska ispitivanfa knfiga 25, Sarajevo
1989, 538.
Hnnencxn, H. Xp., ueomom ua Mureuume eo uueuume nuc+euu ceeooumea, MAHY,
Cxonje, 2000.
Kernyi, C., The Goas of the Greeks, Thames and Hudson 1988.
Lewy, H., Die Semitischen Fremawrter im Griechischen, Berlin 1985.
Mapxonnh, M., Cmyoufe o pe.ueufu aumure, Hnxmnh 2001.
Milani, C., Jaria Mycenaea, Milano 2005.
MorIord, M. P. O. Lenardon, R. J., Classical Mythology, 7th edition: OxIord University Press
2003.
Mylonas, G. E., Mycenae ana Mycenaeans, Princeton 1966.
Obradovic, M., 'Notes on the Name Kadmos as a Personal Name in Greek-Speaking World,
Sobria ebrietas. y cno+eu ua Mupoua 4.auapa, 3oopuur 4u.osoqcroe qary.mema,
cepufa A. Hcmopufcre uayre, rnuea XX, Feorpa 2006, 191203.
Palaima, T., 'Apendix one: Linear B sources, in S. M. Trzaskoma, R. Scott Smith and S. Brunet
(ed.), Anthology of Classical Myth, Hackett Publishing Company 2004, 439454.
Ruijgh, C. J., 'La religion dans les textes des tablettes mycniennes, Entretiens sur lantiquite
greco-romaine, Universite de Liege 1999, 113.
West, M. L., The East Face of Helicon. West Asiatic Elements in Greek Poetry ana Myth, OxIord
1997.

You might also like