Etike Koll 2

1. SHPJEGO SI NDODHI SKANDALI PARMALAT?

2. SHPJEGO SI NDODHI SKANDALI I ENRONIT?



3. PSE KONTABILISTET DHE AUDITORET FILLUAN TE BEJNE DISTANCIMIN E PLOTE NGA VEPRIMET
PROFESIONALE?
3. Per ta rikthyer besimin e publikut.

4. PASOJAT QE SHKAKTOHEN NGA JO PROFESIONALIZMI DHE NGA JOETIKA KEND E RENDOJNE SE PARI?
4. Te medhenjet pastaj gjith popullaten.

5. CKA NDERMORREN KONTABILISTET DHE AUDITORET PER TA RIKTHYER BESIMIN E PUBLIKUT DHE PER
TE TEJKALUAR NGJARJET ME DILEMA ETIKE SIC ISHTE RASTI I ENRON-IT, KUR INVESTITORET DHE
KREDITORET PADITEN MENAXHERET E KOMPANISE, ME AKUZEN SE ATA ISHIN KEQINFORMUAR NGA
RAPORTET E DHENA NGA MENAXHERET?
5. Jane larguar nga joprofesionalizmi

6. PSE KONTABILISTET DHE AUDITORET U DISTANCUAN PLOTESISHT NGA VEPRIMET JOPROFESIONALE
DHE JOETIKE PER NGJARJET ME DILEMA ETIKE SIC ISHTE RASTI I ENRON-IT, KUR INVESTITORET DHE
KREDITORET PADITEN MENAXHERET E KOMPANISE, EM AKUZEN SE ATA ISHIN KEQINFORMUAR NGA
RAPORTET E DHENA NGA MENAXHERET?



7. CILAT JANE PERCEPTIMET E BIZNESEVE SA I PERKET DISTANCIMIT TE KOLEGEVE DHE VEPRIMEVE JO
ETIKE DHE JOPROFESIONALE TE KONTABILISTEVE DHE AUDITORVE?
7. Kemi dy menyra te perceptimit te biznesit: 1. Perceptimi tradicional mbi biznesin, dhe 2. Perceptimi
bashkohor mbi biznesin.

8. KU MBESHTETET KRYESISHT PERCEPTIMI TRADICIONAL I BIZNESIT?
8. Mbeshtetet te prona shoqerore e cila ishte karakteristik e vendeve socialiste, ku pasuria e ndermarjes
paraqitet sin je pasuri e perbashket pa pronare te identifikuar.




9. NE CKA MBESHTETET PERCEPTIMI BASHKOHOR I BIZNESIT?
9. Mbeshtetet te prona private e biznesit. Sipas ketij perceptimi, pasuria e nej biznesi individual apo e
nej kompanie perben nej pasuri te perbashket per: te punesuarit dhe menaxheret ne njeren ane, dhe
pronaret dhe shteti ne anen tjeter.


10. CFARE DUEHT TE BEJE KONTABILISTI QE TE MOS BEHET KOMPREMENTIMI I PARIMEVE THEMELORE?
10. Nje profesionist kontabel duhet te identifikoj, vleresoje, dhe te trajtoje kercenimet qe I behen
respektimit te parimeve themelore dhe jo thjeshte te respektoj nje pakete te rregullave specifike, te
cilat mund te jene arbitrare.

11. CKA DUHET TE MBAJE PARASYSH NJE PROFESIONIST KONTABEL PER VLERESIMIN E RENDESISE SE
NEJ KERCENIMI?
11. Duhet te kete parasyshe faktoret sasior dhe cilesore.

12. CKA KERKOJNE PARIMET PERGJITHESISHT TE PRANUARA TE KONTABILITETIT DHE AUDITORIT?
12. Kompetenca profesionale, kujdesi I duhur professional, planifikimi dhe kontrolla, te dhenat e
rendesishme te mjaftueshme dhe Prognoza (parashikimi).

13. CKA NDODHE NESE NJE KONTABILIST NE RRETHANA TE CAKTUARA DUKE U MBESHTETUR NE
PERVOJEN E MEPARSHME TE MOS JETE NE GJENDJE TE RESPEKTOJ NJE PARIM TE CAKTUAR?
13 faqe 71

14. CILAT JANE LLOJET E KERCENIMEVE PER MOSRESPEKTIMIN E PARIMEVE?
14. Egoizmi (interesi vetiak) , vete rishikimi, favorizimi (perkrahja), familjariteti dhe frikesimi.

15. SIPAS PERCEPTIMIT BASHKEKOHOR APO ETIK, PER BIZNESIN TE PUNESUARIT E MENAXHERET NE
NEJREN ANE DHE PRONARET E SHTETI NE ANEN TJETER, SI E SHOHIN VETVETEN?
15. Si kontribues dhe perfitues.

16. SIPAS PERCEPTIMIT TRADICIONAL MBI BIZNESIN, PER BIZNESIN TE PUNESUARIT E MENAXHERET NE
NEJREN ANE DHE PRONARET E SHTETI NE ANEN TJETER, SI E SHOHIN VETVETEN?
16. E shohin veten si kontribues.

17. DUKE U BAZUAR NE KUADRIN KONCEPTUAL I TE VEPRUARIT ETIK, CKA ESHTE I DETYRUAR TE BEJE
NJE PROFESIONIST KONTABEL KUR KA DIJENI SE NUK PO RESPEKTOHEN PARIMET THEMELORE, OSE KUR
NE MENYRE ET ARSYESHME, MUND TE PARASHIKOHET SE AI KA DIJENI PER RRETHANAT APO
MARREDHENIET QE MUND TE KOMPREMENTOJNE RESPEKTIMIN E PARIMEVE THEMELORE?




18. CKA DUHET TE BEJE NJE PROFESIONIST KONTABEL, SI PJESETAR I PROCESIT TE ZGJIDHJES, QOFTE
INDIVIDUALISHT OSE EDHE SEBASHKU, NESE NGA AI KERKOHET ET ZGJIDHE NJE KONFLIKT QE KA TE BEJE
ME ZBATIMIN E PARIMEVE THEMELORE?
18. Inicion nje process joformal te zgjidhjes se konfliktit.

19. NESE VIHET EN DILEME RESPEKTIMI I PARIMEVE THEMELORE SI RRJEDHOJE KUR NJE PROFESIONIST
KONTABEL E MBESHTET NJE QENDRIM APO NJE OPINION DERI EN ATE PIKE, SA TE KOMPREMENTOHET
OBJEKTIVITETI I MEVONSHEM, ATHERE KETE KERCENIM TE RESPEKTIMIT TE PARIMEVE THEMELORE E
NJOHIM SI?
19. Favorizimi.

20. PERSHKRUAJ PERGJEGJESINE PROFESIONALE DHE ETIKE QE KA EKSPERTI KONTABEL (AUDITORI)
NDAJ PRAKTIKES PROFESIONALE?

21. NESE VIHET NE DILEME RESPEKTIMI I PARIMEVE THEMELORE SI RRJEDHOJE KUR NJE PROFESIONIST
KONTABEL PER SHKAK TE NJE MAREDHENIE TE AFERT, BEHET SHUME DASHAMIRES (TREGON SHUME
SIMPATI) NDAJ INTERESAVE TE TE TJEREVE, ATHERE KETE KERCENIMTE RESPEKTIMIT TE PARIMEVE
THEMELORE E NJOHIM SI?
21. Familjariteti.

22. PSE NDODHE EGOIZMI NE PROFESIONIN E KONTABILISTIT DHE AUDITORIT?
22. Egoizmi ndodh si rrjedhoje e interesave financiare ose te interesave te tjera ten je profesionisti
kontabel, ose ten je anetari te drejteperdrejte spot e gnushte te familjes se tiij.

23. KUR NDODHE VETRISHIKIMI SI KERCENIM I MOS RESPEKTIMIT TE PARIMEVE THEMELORE?
23. Ndodhe ne rastet kur nej gjykim I dhene duhet te rivleresohet nga vete profesionisti kontabel qe
eshte pergjegjes per dhenien e ketij gjykimi.

24. NESE VIHET NE DILEME RESPEKTIMI I PARIMEVE THEMELORE SI RRJEDHOJE KUR NEJ PROFESIONIST
KONTABEL, NE KRYERJEN E NJE VEPRIMI ME OBJEKTIVITET, MUND TE FRENOHET PREJ RREZIQEVE
AKTUALE OSE TE MARRA ME MEND, ATHERE KETE KERCENIM TE RESPEKTIMIT TE PARIMEVE
THEMELORE E NJOHIM SI?
24. Frikesimi.

25. CILET JANE FAKTORET QE DUHET TE MIRREN PARASYSHE NE ZGJIDHJEN E KONFLIKTIT ETIKE?
25. Faktet perkatse
Ceshtjet etike qe lidhen em fakte
Parimet themelore qe lidhen me ceshtejn ne fjale
Procedurat e brendhme te vendosura
Drejtimet alternative te veprimit.

26. CILAT JANE MASAT MBROJTESE PER ZVOGELIMIN E KERCENIMEVE?
26. Masat mbrojtese qe krijohen nga profesioni, legjislacioni ose rregullat; dhe
masat mbrojtese te mjedisit te punes



ETIKA E KONTABILITETIT DHE QEVERISJA E KORPORATES

1. CKA MUNDESOI QEVERISJA JOEFIKASE E KORPORATAVE?
1. Qeverisja joefikase e korporatave ne disa kompani te medha qe bankrotuan, ne historine e shteteve
te bashkuara krijoi stimuj dhe mundesi per perftime nga ana e menaxhmentit perms raportimeve
financiare dhe per nje culture joetike ne corporate.

2. NE CKA DUHET TE MBESHTETET QEVERISJA EFEKTIVE E KORPORATAVE?
-Angazhimin e menaxhmentit per drejtimin me te mire te kompanise,
-promovimin e mbikqyrjes vigjilente nga bordi,
-inkurajimin e monitorimit aktiv nga aksionaret,
-promovimin e mbikqyresve (auditoret, keshilltaet juridik, etj) te permbushin rolin e tyre,
-Permiresimin e besimit te publikut ne kompani

3. CILAT JANE BAZAT PER EDUKIM ETIK?
3.-Pergjegjesia e biznesit ne shoqeri
-vendimmarrje etike
-udheheqja etike
-qeverisja e korporates.

4. NE CKA FOKUSOHET DEFINICIONI LIGJOR I QEVERISJES SE KORPORATES?
4. Fokusohet ne zbatimin e te drejtave te aksionarce duke deklaruar se qeverisja e korporates ka te
beje me rregullat dhe parimet qe rregullojne marredheniet e pushtetit mes pronarev, drejtoreve, dhe
menaxherve.

5. CILAT JANE ASPEKTET E QEVERISJES SE KORPORATAVE?
5. - Aspekti I aksionarve
-aspekti I paleve te interesuara
-aspekti I integruar.

6. CILAET JANE KOMPONENTET NE TE CILET ESHTE BAZUAR QEVERISJA E KORPORATAVE?
6. Parimet e qeverisjes se korporates
- funksionet e qeverisjes
- mekanizmi I qeverisjes se korporates.

7. CILAT JANE PARIMET E QEVERISJES SE KORPORATAVE?
7. Ndershmeria
- fleksibiliteti
-Reagimi
-Transparenca.

8. CILAT JANE PARIMET E TJERA QE STRUKTURA QE QEVERISJA E KORPORATES DUHET TI ZHVILLOJE?
8. -Vlera e shtuar filozofike
-sjellja etike
-Pergjegjesite
-Demokracia dhe drejtesia e aksionarve
-Integriteti I raportimit financiar
-Transparenca -Pavaresia.

9. CILAT JANE FUNKSIONET E QEVERISJES SE KORPORATAVE?
9. Funksioni mbikqyres
- Funksioni drejtues
- Funksioni pajtues
-Funksioni I auditimit te brendshem
-Funksioni keshillues ligjor dhe financiar
-Funksioni I auditimit te jashtem
-Funksioni monitorues.

10. SI ESHTE FORMUAR STRUKTURA E QEVERISJES SE KORPORATAVE?
10. Eshte e formuar nga mekanizmi I qeverisjes I brendshem dhe I jashtem, gjithashtu edhe si nje
politike intervenuese perms rregulloreve.

11. CILET JANE MEKANIZMAT E BRENDSHEM TE QEVERISJES SE KORPORATAVE?
11. bordi I drejtoreve, vecanerisht drejtoret e pavarur
-Komiteti I auditimit
-Menaxhmenti ekzekutiv
-Auditimi I brendshem
-Auditimi I jashtem.

12. CILET JANE EMKANIZMAT PER QEVERISJEN E JASHTME TE KORPORATAVE?
12. tregu per kontrollin e korporatave
-Tregu I kapitali
-Tregu I punes
-Kushtetutat federale dhe shteterore
-Gjykatat
-Propozimet e aksionarve
-Praktikat me te mira te investitoreve, te aktivisteve.

13. PER TE REALIZUAR NJE QEVERISJE MODERNE (BASHKEKOHORE) TE KORPORATES, TREGO SE NECILIN
ASPEKT TE QEVERISJES DUHET TE MBESHTETEMI?
13. Aspektet e integruara.



14. SHBA CKA KISHIN PER QELLIM KUR ME 30 KORRIK MIRATUAN AKTI SARBANES 2002 SOX
(KOMPANI PUBLIKE PER REFORMA NE KONTABILITET DHE AKTI I INVESTITORIT) QE U PROJEKTUA PER
TE: KRIJUAR NEJ STRUKTUR TE PAVARUR RRGULLATIVE PER PROFESIONIN E KONTABILISTIT, VENDOSUR
PARIME TE LARTA DHE PARIME TJERA DREJTUESE TE QEVERISJES SE KORPORATAVE, PERMIRUAR
CILESINE DHE TRANSPARENCEN E RAPORTIMIT FINANCIAR, PERMIRESUAR OBJEKTIVITETIN DHE
RKEDIBILITETIN E FUNKSIONEVE TE AUDITIMIT DHE FUQIZIMIN E KOMITETIT TE AUDITIMIT, KRIJUAR
MJETE ME TE RENDA CIVILE DHE PENALE PER SHKELSIT ESHTE ME RENDESI VLERSIMI I DREJTE I
GJENDJES FINANCIARE EDHE NESE ME ATE RAST BIZNESI MUND TE KETE HUMBJE APO FITIM?

15. QEVERISJA E KORPORATES QE ESHTE E BAZUAR NE: STRUKTUREN E BRENDHSME TE QEVERISJES SE
KORPORATES ( BORDI I DREJTOREVE, VECANERISHT DREJTORET E PAVARUR, KOMITETI I AUDITIMIT,
MENAXHMENTI, KONTROLLAT E BRENDSHME, AUDITIMI I BRENDSHEM DHE I JASHTEM) DHE
STRUKTUREN E AJSHTME TE QEVERISJES TREGU PER KONTROLLIN E KORPORATAVE ( TREGU I KAPITALIT,
TREGU I PUNES), KUSHTETUTAT FEDERALE DHE SHTETERORE, GJYKATAT, PROPOZIMET E AKSIONARVEV,
PRAKTIKAT ME TE MIRA TE INVESTITOREVE, TE AKTIVISTEVE). TREGO SE KETO KOMPONENTA CKA
PARAQESIN?

16. QEVERISJA E KORPORATES QE ESHTE E BAZUAR NE: NDRESHMERI, FLEKSIBILITET, REAGIM,
TRANSPARENCE, DHE VLEREN E SHTUAR FILOZOFIKE, SJELLEJN ETIKE, PERGJEGJESITE, DEMOKRACINE
DHE DREJTESINE E AKSIONAREVE, INTEGRITETIN E RAPORTIMIT FINANCIAR, PAVARESINE. TREGO SE
KETO KOMPONENTA CKA PARAQESIN?

17. QEVERISJA E KORPORATES QE ESHTE E BAZUAR NE: DREJTESINE, PAJTIMIN, MONITORIMIN,
MBIKQYRJEN, AUDITIMIN E JASHTEM, KESHILLIMIN, AUDITIMIN E BRENDSHEM. TREGO SE KETO
KOMPONENTA CKA PARAQESIN?


8.Mbrojta e pavaresie profesionale te kontabilistve dhe auditoreve

1. KUR MUND TE PERMIRESOHET PAVARESIA PROFESIONALE?
1. .





2. NESE ALBANA, SHQIPTARI DHE KOSOVARI JANE ANETARE TE FIRMES EKSPERTI KONTABEL, DHE
JANE TE ANGAZHUAR PER ET AUDITUAR KOMPANINE VALEZA, POR ALBANA KA NEJ ET AFERM I CILI
NE KOHE ME TE HERSHME KA INVESTUAR NE KOMPANINE VALEZA DHE INVESTIMET E TE AFERMIT TE
ALBANES ISHIN MATERIALE (TE RENDESISHME) NDAJ TE AFERMVE; I AFERMI KA INVESTUAR NE KOHEN
KUR EKSPERTI KONTABEL KA SHPREHUR MENDIMIN E VET; ALBANA DINTE PER INVESTIMET E TE
AFERMIT TE SAJ; DHE I AFERMI ISHTE BASHKESHORTI OSE NJE PERSON ME TE CILIN ALBANA NDANE TE
MIRAT MATERIALE. TREGO SE NE ETIKEN E KONTABILITETIT DHE AUDITIMIT SI KONSIDEROHET KY
VEPRIM?


3. NESE, ALBANA, SHQIPTARI DHE KOSOVARI JANE ANETARE TE FIRMES EKSPERTI KONTABEL DHE
JANE TE ANGAZHUAR PER TE AUDITUAR KOMPANINE VALEZA, POR SHQIPTARI KA NJE TE AFERM I CILI
ESHTE PUNONJES I KOMPANISE VALEZA DHE E AFERMJA ISHTE BASHKESHORTE OSE NJE PERSON ME
TE CILIN AI I NDANE TE MIRAT MATERIALE; DHE E AFERMJA KISHTE NJE POZICION NE KOMPANINE
VALEZA, E QE ISHTE PJESE E AUDITIMIT TE NDJESHEM. TREGO SE NE ETIKEN E KONTABILITETIT DHE
AUDITIMIT SI KONSIDEROHET KY VEPRIM?

4. NESE ALBANA, SHQIPTARI DHE KOSOVARJA JANE ANETARE TE FIRMES EKSPERTI KONTABEL DHE
JANE TE ANGAZHUAR PER TE AUDITUAR KOMPANINE VALEZA, POR KOSOVARJA PER NEJ PJESE TE
PUNES SE SAJ PERDORE SHERBIMET E NEJ KOMPANIE KONSULENTE, E CILA KOMPANI PUNESON TE
AFERM TE NJE PUNONJESI TE KOMPANISE VALEZA DHE I AFERMI I PUNONJESITE TE KOMPANISE
KONSULENTE, I CILI PUNON PER KOMPANINE VALEZA ISHTE NEJ BASHKESHORT OSE PERSON ME TE
CILIN NDANE TE MIRAT MATERIALE; I AFERMI I CILI PUNON PER VALEZA KISHTE NDIKIM TE
RENDESISHEM NE ATE KOMPANI OSE KA QENE I PERFSHIRE NE PUNET E NDJESHME TE AUDITIMIT NE
ATE KOMPANI. TREGO SE NE ETIKEN E KONTABILITETIT DHE AUDITIMIT SI KONSIDEROHET KY VEPRIM?

5. CILAT JANE ATO ARSYE PSE RREGULLAT NUK JANE TE MJAFTUESHME PER MBROJTJEN E PAVARESISE
SE EKSPERTEVE KONTABEL?
5.-rregullat japin vetem nje domosdoshmeri, jo kushte te mjaftueshme,
- Rregullat permbajne kushte qe kerkojne interpretim,
-Ne duhet te apelojme per idealizem ne menyre qe te zbatohet nje rregull,
-rregullat nuk mund te jene motivuese per ten a shtyre ne ndjekjen e nej rregulli,
-rregullat ne vete jane te pakontrollueshme,
-hulumtimi paraprak eshte I nevojshem per te kontrolluar nese ne kemi ndjekur me te vertet nje rregull.

6. NE SJELLJEN PROFESIONALE SI E QUAJME VEPRIMIN NESE KONTABILISTI APO AUDITORI BEHET I
VETDIJSHEM SE INFORMACIONI QE VIHET RE NGA AI ESHTE I PASAKTE, I PAPLOTE, OSE NDRYSHE I
PAKENAQSHEM, AI DUHET TE KRYEJE PROCEDURA TE TJERA QE AI I KONSIDERON TE NEVOJSHME PER TE
ARRITUR SIGURINE MINIMALE SE NUK KA NEVOJE TE BEHEN NDRYSHIME MATERIALE PER PASQYRAT
FINANCIARE NE MENYRE QE DEKLARATAT TE JENE NE PERPUTHJE ME PARIMET E KONTABILITETIT TE
PRANUARA PERGJITHESISHT?
6. Veprimin e tille e quajme si Kujdesi I duhur
7. KODI IAKP (INSTITUTI AMERIKAN I KONTABILISTEVE PUBLIK TE CERTIFIKUAR) ESHTE KODI I SJELLJES
PROFESIONALE PRANON QE NE FILLIM SE ANGAZHIMI I PRAKTIKUESIT ME KODE, DHE EM CDO RREGULL,
DUHET TE BAZOHET NE DIQKA ME TE LARTE SE CDO RREGULL, E AJO ESHTE?
7. Deontologjia profesionale.

8. SI E NJOHIM NE ETIKEN E KONTABILITETIT DHE AUDITIMI, VEPRIMIN SI NE VIJIM NJE KONTABILIST E
VLERESON TE VERTETEN NE BAZE TE PASQYRAVE FINANCIARE. PERMES TYRE PREZANTON GJENDJEN E
VERTET FINANCIARE TE NJE KOMPANIE MBI ASETET, DETYRIMET DHE EKUITETIN. PAVARESISHT SE
BIZNESI MUND TE HUMBAS PARATE NESE JEPET NJE PERFAQESIM (PASQYRIM) TE VERTETE TE
KOMPANISE?
8. Parimi I brendshem.

9. SI E NJOHIM NE ETIKEN E KONTABILITETIT DHE AUDITIMI, VEPRIMIN SI NE VIJIM NJE KONTABILIST
DUHET TE VEPROJE NE MENYRE TE TILEE SI NJE VEZHGUES I PAANSHEM DHE OBJEKTIV, I VETDIJSHEM
PER TE GJTIHA FAKTET RELEVANTE, DO ET GJYKOJE SE DUKE PASUR PARASYSH KARAKTERIN E NJERIUT
TE ZAKONSHEM, GJYKIMI I SAJ APO I TIJ NUK ESHTE I PERGJEGJSHEM PER SHTREMBERIMET QE MUND
TE SHKAKTOJ?
9. Parimi I jashtem.

10. RREGULLAT NE SHERBIM TE PARIMEVE, OSE RREGULLAT SI PARIME NE LETER, JANE TE DESTINUARA
PER TE RUAJTUR DHE PER TE SHPREHUR PARIMET RREGULLAT NE SHERBIM TE PARIMEVE:, TREGO SE SI
E DEFINOJME SIPAS ETIKES PROFESIONALE KETE VEPRIM?
10. Permbajtja mbi formen.

11. RREGULLAT JANE KEQPERDORUR, KUR ATO JANE NDJEKUR PER TE LENE PAS DORE PARIMET E
RENDESISHME: RREGULLAT SI PARIME NE LETER, TREGO SE SI E DEFINOJME SIPAS ETIKES
PROFESIONALE KETE VEPRIM?
11. Forma mbi permbajtjen.

12. NESE AUDITORI GJATE USHTRIMIT TE PROFESIONIT TE VET E KONSIDERON TE ARSYESHME
MANIPULIMIN ME NUMRA PER TE JUSTIFIKUAR CFAREDO TRAJTIMI KONTABEL QE KLIENTI E DO, NE
ETIKEN PROFESIONALE SI E DEFINOJME KETE VEPRIM?
12. Rregullat si parime ne leter.

13. NESE AUDITORI GJATE USHTRIMIT TE PROFESIONIT TE VET E PRAKTIKON TOLERANCEN PER
VLERESIMIN E DREJTE TE VLERAVE DHE TE TE HYRAVE RRJEDHESE (AKRUALE), NE ETIKEN PROFESIONALE
SI E DEFINOJME KETE VEPRIM?

14. CILI ESHTE AI PARIM QE NA OBLIGON PER TRAJTIM KONTABEL TE TRANSAKSIONIT NE MENYRE TE
DREJTE PER TA PERFAQESUAR ATE TRANSAKSION?
14. Transparenca.

15. GJATE USHTRIMIT TE PROFESIONIT TE KONTABILISTIT DHE AUDITORIT , ATA MUND TE ZGJEDHIN NE
MES RREGULLAVE NE SHERBIM TE PARIMEVE DHE RREGULLAVE SI PARIME NE LETER

16. TREGO SE GJATE USHTRIMIT TE PROFESIONIT TE KONTABILISTIT, DESHTIMI PER TE USHTRUAR
KUJDESIN E DUHUR, ME KEND LIDHET?

17. SIPAS ETIKES SE KONTABILITETIT DHE AUDITIMIT, VEPRIMIN SI NE VIJIM: PER KONTABILISTIN ESHTE
ME RENDESI VLERESIMI I DREJTE I GJENDJES FINANCIARE EDHE NESE ME ATE RAST BIZNESI MUND TE
KETE HUMBJE APO FITIM A JANE TE MJAFTUESHME PARIMET E BRENDSHME DHE TE JASHTME ?
PO JO PJESERISHT? JO, nuk ajne te mjaftueshme.

18. SI E KEMI NJOHUR NE ETIKEN E KONTABILITETIT DHE AUDITIMIT TE SHTUARIT E RREGULLAVE NE
MENYRE QE TE SHPJEGOJME ATO TERMA QE KERKOJNE INTERPRETIM, DUKE MENDUAR SE KETO
RREGULLA SHTESE DO TE PERMBAJNE GJTIHASHTU TERME QE KERKOJNE INTERPRETIM? 85.

19. CKA DUHET TE KENE KUJDES AUDITORET DHE EKSPERTET PER TE MBROJTUR PAVARESINE E TYRE?
19. Nga shuem veprime qe mund te lindin ne mes tyre dhe kompanise se klientit.

20. CILAT JANE VEPRIMET ME TE SHPESHTA PRAKTIKE TE KONTABILISTEVE DHE AUDITOREVE?
20.



10. QENDRIMET E MEHERSHME DHE ATO BASHKOHORE MBI ETIKEN E KONT. DHE AUDITIMIT?

1. SIPAS EMMANUEL LEVINAS NE CKA MBESHTET QASJA FILOZOFIKE TRADICIONALE MBI ETIKEN?
1. Mbeshtetet ne perceptimin e ekzistences se njeriut dhe marredheniet e tij ne shoqeri.

2. QEVERISJA E KORPORATES QE ESHTE E BAZUAR NE: DREJTIMIN, PAJTIMIN, MONITORIMIN,
MBIKQYRJEN, AUDITIMIN E JASHTEM, KESHILLIMIN, AUDITIMIN E BRENDSHEM. TREGO SE KETO
KOMPONENTA CKA PARAQESIN?

3. QASJA FILOZOFIKE MBI ETIKEN QE MBESHTETET TEK PERCEPTIMI I EKZISTENCES SE NJERIUT DHE
MARREDHENIEVE NE SHOQERI EKZISTENCEN TONE ME TE TJERET E NJOHIM SI?

4. TENDENCEN E PROFESIONISTEVE KONTABEL MBI ZHVILLIMIN E NEJ KRITIKE DHE TE NJE ANALIZE TE
MARREDHENIEVE NDERMJET INDIVIDIT IDENTITETIT ETIK DHE PUSHTETIT TE TIJ (PERSONAL), OSE EM
SAKT PER (MENYREN SE SI MUND TE VEPROJNE PUSHTETET PER NDERTIMIN E INDIVIDEVE SI SUBJEKTE
ETIKE), SIPAS FILOZOFISE ETIKE E NJOHIM SI?

5. NE CKA MBESHTETEN PERSPEKTIVAT POSTMODERNE PER DALLIM ME FILOZOFINE TRADICIONALE
MORALE?
5. Mbeshteten mbi zhvillimin e nje kritike dhe ten je analize te marredhenieve ndermjet individit-
identitetit etik dhe pushtetit te tij (personal), ose em sakt per (menyren se si mund te veprojne
pushtetet per ndertimin e individeve si subjekte etike).

6. NE CKA MBESHTETET ANALIZA POSTMODERNE?
6. Analiza postmoderne mbeshtetet ne faktore themelore qe nxisin studimin e etikes individuale te
qendrueshme dhe veprojne drejt rruges ne te cilen nociet e se mires dhe te keqes vijne ne
ekzistence(shprehje), pra larg nga pyetjet se sin je individ duhet te sillet.

7. PJESE E MADHE E DISKUTIMIT NE TE CILIN MBESHTETET FILOZOFIA E PERSPEKTIVES POSTMODERNE
TE ETIKES KUJT I REFEROHET?
7. Punes.

8. CILAT JANE 4 ELEMENTET E KUADRIT THEMELORE ETIK BASHKOHOR?
8. Mjetet me te cilat ne ndryshojme veten per tub ere etik: vete-imponojne diciplin, mjete dhe metoda:
-Etika e Telos: discipline personale etike per tipin e personit qe en synojme qe te jemi, kur ne sillemi
moralisht:
-Substane etike: ajo pjese e vetes qe eshte dominuese per gjykim etik:
-Menyra e nenshtrimit: rruget qe perdoren per te nxitur individet qe te njohin detyrimet e tyre morale.

9. SIPAS FOUCAULT-IT SHUEM KONTABILIST DHE AUDITORE GJATE PRAKTIKES SE TYRE NUK KANE PASUR
KONSIDERATE ETIKE NE TE GJTIHA PUNET E TYRE, SEPSE KONTABILISTET DHE AUDITORET NUK I KANE
NJOHUR DETYRIMET E TYRE ETIKE (MORALE) DHE PER RASTET PERKATESE AI ESHTE SHPREHUR SE
MUNGON?
9. Nocioni mbi menyren e nenshtrimit.

10. PROFESIONISTET KONTABEL TE CILET KANE NJOHURI DHE AFTESI PER TE KUPTUAR MARREDHENIET
NE MES TE KONTABILITETIT DHE TE ETIKES DHE TE NXISIN MUNDESITE E ZHVILLIMIT TE NJE FORME ME
TE DREJTE TE KONTABILITETIT NE PRAKTIKE, NE ETIKEN E KONTABILITETIT DHE AUDITIMIT E NJOHIM SI?
10. Te kuptuarit apo perceptimi individual mbi profesionin.

11. PER RASTIN KUR NE KUADER TE PASQYRAVE FINANCIARE, GJEGJESISHT SHPALOSJA E PLOITIKAVE
KONTABILE APO SHENIMET SQARUESE, REFEROJME DHE VENDOSIM EDHE SHENIME TE CILAT
TREGOJNE ANET NEGATIVE TE BIZNESIT, ATEHERE PER ATE RAST THEMI SE?
11. Nocioni eshte Brenda nje konteksti te caktuar.

12. SI KLASIFIKOHEN SJELLJET ETIKE DHE QELLIMET E TYRE?
12. Metaetike, etika normative, etika e aplikuar kurse qellimet jane: Egoizmi etik, Utilitarizmi, teoria e
Kantit, teoria e kontrates sociale.

13. CKA ESHTE METAETIKA?
13. Eshte lloj I etikes descriptive pershkruese: Fokusimi ne teorite etike, evolucionin e tyre, sociale,
fetare, shpirterore, dhe ndikimet kulturore per formimin e teorive.

14. CKA ESHET ETIKA NORMATIVE?
14. Theksin e ve mbi aspektet praktike tee tikes, duke siguruar parimet e sjelljes dhe udheheqjen e
duhur per ate qe eshte e drejte dhe e gabuar, nje sjellje e mire apo e keqe(p.sh. parimet e drejtesise,
ndreshmerise, perfitimet sociale, dhe te ligjshmerise)

15. ME CKA MERRET ETIKA E APLIKUAR?
15. Merret me zbatimin e parimeve morale dhe arsyetimet, si dhe kodet e sjelljes per nje profesion te
caktuar apo segment te shoqerise(p.sh. etiken profesionale te kontabilisteve dhe auditoreve, etiken e
biznesit, etiken mjedisore, dhe etiken mjekesore)

16. NE CKA MBESHTETEN QELLIMET ETIKE?
16. Qellimet etike mbeshteten ne: Egoizmi etik, utilitarizmi, teoria e Kantit, teoria e kontrates sociale.

17. KUSH MUND TE JETE NJEJ PROFESIONIST KONTABEL?
17. Nje profesionist kontabel ne biznes (I punesuar) mund te jete nje punonjes qe merr roge, nje ortak,
nje drejtor(ekzekutiv ose jo ekzekutiv), nje pronar drejtues, nej vullnetar, apo edhe nje tjeter qe punon
per nje apo em shume organizata punedhenese.

18. CILAT JANE DETYRAT E PROFESIONISTIT KONTABEL DHE QASJA E TIJ?
18. Nje profesionist kontabel qe perfshihet ne pergatitjen dhe raportimin e informacioneve financiare
dhe emnaxheriale eshte I detyruar qe kete ta beje me sinqeritet, ndershmeri dhe ne pajtim me
standardet perkatese profesionale dhe etike, me qellim qe informacioni te jete I kuptueshem sipas
kontekstit. Ai po ashtu eshte pergjegjes te:
-Pershkruaj qarte natyren e vertet te transaksioneve te biznesit, te aktiveve, detyrimeve dhe ekuitetit,
-Klasifikoje dhe regjistroje informacionet ne kohe dhe ne menyren e duhur,
-Paraqes faktet ne te gjtiha aspektet e tyre material me saktesi dhe ne menyre te plote.

19. CKA KERKOHET NGA NJE PROFESIONIST KONTABEL?
19. Nga nje profesionist kontabel kerkohet qe tem err persiper te kryeje vetem ato detyra te
rendesishme per te cilat ai zoteron ose ka mundesi te marre trajnimin ose eksperiencen specifike te
nevojjshme.

11. SJELLJET ETIKE TE KONTABILISTVE DHE AUDITOREVE DHE MJEDISI BIZNESORE

20. NGA PERSHKRIMET E MEPOSHTME TREGO SE CILI ESHTE NJERI PREJ TYRE QE PERSHKRUAN
UTILITARIZMIN SI QELLIM ETIK?

21. CILAT JANE PRESIONET E MUNDSHME?
21. Presionet e mundshme nga menaxhmenti, nga ndikimet financiare, nga marrja e ofertave, nga berja
e ofertave, per moskryerjen e detyrave me competence profesionale, nga personeli-burimet njerezore,
dhe resionet e mundshme tjera ndaj profesionisteve kontabel.

22. CILAT JANE PRESIONET E MUNDSHME NGA PERSONELI I BURIMEVE NJEREZORE?
22. Punesimi, vleresimi I performances, aftesite, Kompetenca, zhvillimi I karrieres, ngritjen ne
pergjithesi, shperblimin dhe vleresimin e nevojave te personelit.

23. TREGO SE PREJ KUJT MUND TI VIJNE PROFESIONISTIT KONTABEL TE PUNESUAR, PRESIONET SI NE
VIJIM: PER TE VEPRUAR KUNDER LIGJIT OSE RREGULLIT; PER TE VEPRUAR KUNDER STANDARDEVE
TEKNIKE OSE PROFESIONALE; PER TE NDIHMUAR ATO STRATEGJI TE DREJTIMIT QE KANE PER QELLIM TE
SIGUROHEN TE ARDHURA JO ETIKE E JO LIGJORE; PER TE GENJYER, OSE PER TE KEQUDHEZUAR TE TJERET
NE MENYRE TE QELLIMSHME (PERFSHIRE EDHE HESHTJEN) AUDITUESIT E BRENDSHEM OSE
RREGULLATORET?
23. Presionet e mundshme nga menaxhmenti.

24. NE RAST SE PROFESIONISTI KONTABEL I PUNESUAR PER NJE ORGANIZATE PUNEDHENESE, DUKE
MBESHTETUR OBJEKTIVAT LEGJITIME DHE ETIKE TE VENDOSURA NGA PUNEDHENESI DHE RREGULLAT E
PROCEDURAT E HARTUARA PER TE MBESHTETUR KETO OBJEKTIVA, MUND TE SHKELE PARIMET
THEMELORE, CKA DUHET TE BEJE AI?
24. Ai duhet te vleresoj reagimin e tij sipas rrethanave.

25. DUKE U BAZUAR NE PERSHKRIMIN E STUDIMIT TE SJELLJEVE ETIKE, TREGO SE CILI PERSHKRIM KA TE
BEJE ME METAETIKEN ( LLOJ I ETIKES DESKRIPTIVE PERSHKRUESE)

12. VLERESIMI I PRESIONEVE DHE ZBATIMI I KUADRIT TE ETIKES PROFESIONALE
KONTABEL DHE AUDITUESE

26 edhe 30 . TREGO SE NE CILAT RRETHANA PROFESIONISTI KONTABEL I PAVARUR MUND TE JEP
INFORMACIONE KONTABEL KONFIDENCIALE?

27. CILAT JANE VLERESIMET E KATEGORIZUARA PER VLERESIMIN E PRESIONEVE?
27. Egoizmi(interesi vetiak), Veterishikimi, Favorizimi(perkrahja), Familjariteti , dhe frikesimi.

28. CILAT JANE LLOJET E MASAVE MBROJTESE QE MUND TE ELEMINOJNE SPO ZVOGELOJNE
KERCENIMET NE NJE NIVEL TE PRANUESHEM?
28. Masat mbrojtese qe krijohen nga profesioni
-Masat mbrojtese qe krijohen nga legjislacioni ose nga rregullat,
-Masat mbrojtese te mjedisit te punes.

29. CILAT JANE MASAT MBROJTESE QE VENDOSEN NE MJEDISIN E PUNES TE CILAT I SHERBEJNE TE
GJITHE FIRMES?
29. -Lidershipi I frmes e vendos theksin tek rendesi qe ka respektimi I parimeve themelore.
-Lidershipi I firmes perforcon besimin se anetaret e nej grupi te dhenjes se sigurise do te veprojne ne
interest e publikut.
-Venia ne funksion e politikave dhe e procedurave qe sherbejne per te zbatuar, monitoruar e kontrolluar
cilesine e angazhimeve.
-vendosja e politikave te dokumentuara qe sherbejne per te identifikuar dhe zvogeluar kercenimet ne
nej nivel te pranueshem.

30. CILAT JANE RRETHANAT NE TE CILAT MUND TE JEPEN INFORMACIONET KONFIDENCIALE?
30/26 dhenia e informacionit lejohet me ligj dhe autorizohet nga klienti ose punedhenesi;
-Ekziston nej detyrim ose e drejte personale, kur nje gje e tille nuk ndalohet me ligj,
-Ligj
-Per te vepruar ne pajtim me procedurat e kontrollit te cilesise; ose
-Per tu pergjigjur nje kerkese te bere nga nje organizem.