BAB 7 CAHAYA, WARNA DAN PENGLIHATAN

7.1 Pembentuk Imej

1. Imej yang dibentuk oleh cermin satah
Istil! "#tik
1
1
Istilah optik Maksud Simbol
Pusat optik Titik tengah
kanta
"
Paksi
utama
Garisan yang
menghubungkan
Kedua-dua
pusat
permukaan
melengkung

Titik !okus
Kanta cembung"
Sinar cahaya
yang melalui
kanta mem!okus
ke atas satu titik
Kanta cekung"
Sinar cahaya
yang melalui
kanta seolah-
olah berasal dari
satu titik di
belakang kanta
$
#arak !okus #arak di antara
pusat optik
dengan titik
!okus
%
#arak objek #arak antarai
pusat optik dan
objek
u
#arak imej #arak antara
pusat optik
dengan imej
&
$. Imej yang dibentuk oleh knt 'ekun(" m), te(k *n si+ lebi! ke'il *,# -bjek
.. Imej yang dibentuk oleh kanta cembung bergantung kepada jarak objek %u&
'il #arak objek (ajah sinar Si!at imej yang
terbentuk
)lat optik
1
u * !
Maya+
Tegak+
Sai, lebih besar
daripada objek
Kanta
pembesar-
kanta
tangan
$
u.!
Tiada imej /ampu
sorot
0 $!*u*!
1yata+
songsang+
Sai, lebih besar
daripada objek
Mikroskop+
projektor
slaid
2
2
'il #arak objek (ajah sinar Si!at imej yang
terbentuk
)lat optik
2 u.$!
1yata+
Songsang+
Sama sai,
dengan objek
Mesin
!otostat
3 u4 $!
1yata+
Songsang+
Sai, lebih kecil
daripada objek
kamera
7./ 0 Pembentuk Imej -le! mt *n ltn -#tik
Pembentukn imej *lm ltn -#tik
Pe,isk-#
1. 5igunakan untuk melihat objek yang berada di belakang halangan.
$. 'er!ungsi atas prinsip baha6a '!) *#t *i#ntulkn -le! 'e,min st! tu
#,ism k'.
0. Kegunaan"
)skar di dalam kubu untuk melihat musuh
5alam kapal selam untuk melihat musuh yang ada di permukaan laut.
2. Si!at Imej" m) , te(k dan sm si+ *en(n -bjek
3
3
1nt Pembes,
1. 5igunakan untuk melihat objek kecil kerana kanta itu menghasilkan imej yang besar
2ik,-sk-#
1. 5igunakan untuk melihat objek yang seni.
4
4
Imej
Maya
Tegak
Saiz lebih besar
Telesk-#
1. 5igunakan untuk melihat objek jauh.
Struktur Mata Manusia
5
5
Pem%-kusn C!) -le! 2t
1. Pem!okusan imej ke atas retina dibantu oleh otot silia dan ligament gantung
$. Kebolehan mata mem!okus imej pada retina disebut k-m-*si.
0. 7ntuk mem!okus imej pada retina + kanta mata menjadi nipis atau tebal.
Pen(3ln kuntiti '!) )n( memsuki mt
6
6
2eli!t -bjek *ekt
)pabila melihat objek dekat+ otot silia
akan men(e'ut dan menyebabkan
ligamen gantung menjadi ken*u,
1nt menjadi tebl dan sinar cahaya
daripada objek dekat dapat dapat
di!okuskan pada retina
2eli!t -bjek ju!
)pabila melihat objek
jauh+ otot silia akian men(en*u, dan
menyebabkan li(men (ntun(
menjadi mene(n(
1nt ditarik menjadi
ni#is dan sinar cahaya daripada
objek jauh dapat di!okuskan pada
retina.
Dlm ke*n te,n(
4i+ anak mata men(e'il untuk
mengelakkan terlalu banyak cahaya
memasuki mata
I,is menj*i besar
5ntuk men(e'il nk mt,
-t-t bult i,is men(e'ut dan -t-t
jej,i i,is men(en*u,
5alam keadaan gelap
4i+ anak mata
membes,
Supaya lebih banyak cahaya
boleh memasuki mata.
Iris menjadi ke'il.
7ntuk membesarkan anak mata
-t-t jej,i i,is men(e'ut *n
otot bulat iris mengendur
Iris
B(imn mt meli!t6
1me, Lubn( 7,um
1. 'er!ungsi berdasarkan prinsip baha6a '!) be,(e,k men(ikut stu (,is lu,us
$. Imej yang terbentuk di atas skrin bergantung kepada"
%a& sai, lubang jarum %c& jarak skrin dari lubang jarum
%b& jarak objek dari lubang jarum %d& bilangan lubang jarum
0. Sai, lubang jarum
7
7
oleh
Imej
1yata
Terbalik
Sai, lebih
kecil
2. #arak objek dari lubang jarum
3. #arak skrin dari lubang jarum
8. 'ilangan lubang jarum
9. #ika knt 'embun( diletakkan di!*#n kme, yang mempunyai banyak lubang
8
8
jarum didapati hanya stu imej yang terbentuk sebab knt 'embun( kn
menum#ukn '!) ke stu titik.
1me, Be,knt
Pe,smn Ant, 1me, Be,knt *en(n 2t
Bil 4t,uktu, $un(si
2t 1me,
1 Iris 5ia!ragma Menga6al jumlah cahaya masuk
$ )nak Mata 'ukaan Membenarkan cahaya masuk
0 Kanta mata Kanta cembung Mem!okus cahaya ke lapisan peka
cahaya
2 (etina :ilem /apisan yang peka kepada cahaya dan
tempat pembentukan imej
3 Koroid 5inding dalam
bercat hitam
;lak pantulan cahaya yang boleh
menyebabkan imej kabur
Pe,be+n nt, mt *n kme,
Bil 4t,uktu, 2t 1me,
1 Kanta 5ibuat daripada
protein
lutsinar
)dalah kenyal
'oleh ubah ketebalannya
5ibuat daripada kaca -plastic
)dalah keras
Tidak boleh ubah ketebalannya
$ #arak !okus 'oleh diubah )dalah tetap
0 Pem!okusan 5ilakukandengan mengubah
ketebalan kanta
5ilakukan dengan mengubah
jarak antara kanta dengan !ilem
9
9
1nt
'embun(0
Mem!okus
sinar cahaya
ke atas !ilem
Di%,(m0
Menga6al jumlah
cahaya masuk<
Menga6al sai, bukaan
Bukn
'enar
cahaya
masuk
Geln( #em%-kus0
7bah jarak antara kanta
dengan !ilem
Pen(tu#0
Menga6al tempoh
cahaya masuk
$ilem
7ntuk pembentuk imej
4i%t Imej0
1. n)t
/. s-n(sn(
.. si+ lebi! ke'il
*,i#* -bjek
Bil 4t,uktu, 2t 1me,
2 /apisan
peka
(etina mengandungi sel
peka cahaya iaitu sel rod
dan sel kon
Tempat pembentukan imej
yang boleh digunakan untuk
selama-lamanya
:ilem mengandungi bahan
kimia yang peka cahaya iaitu
argentum bromida
Tempat pembentuk imej boleh
digunakan sekali sahaja
3 Imej yang
terbentuk
sementara Kekal
8 #umlah
cahaya
=ahaya masuk ke dalam mata
sepanjang masa kecuali
semasa tidur-kelopak mata
tertutup
=ahaya hanya masuk apabila
bukaan dibuka
9 (uang (uang dalam diisi dengan
cecair seperti gelemaca dan
gelemair
(uang dalam diisi dengan udara
7./0 Pen)eb,n C!)
1. Maksud #en)eb,n '!) 0 P,-ses #en(sin(n '!) #uti! ke#* ju+uk8
ju+uk 3,nn)
$. )lur yang dibentuk oleh tujuh 6arna disebut s#ekt,um '!) #uti!
0.
10
10
2. Penggabungan spektrum untuk membentuk cahaya putih
3. Peln(i0
5isebabkan oleh #en)eb,n '!) -le! titisn i, dalam udara.
)dalah spekturm cahaya matahari yang besar di langit
Pelangi dapat dilihat apabila seseorang membelkn(i mt!,i sele#s
!ujn9!ujn (e,imis

7.:0 Pen)e,kn C!)

1. Maksud"1e*n *i mn 3,n83,n *lm '!) *i#es-n(kn *,i ,!
sln) -le! +,!8+,! se#e,ti (s, !buk, *ebu *n 3# *i
tm-s%e,
$. Penyerakan cahaya bergantung kepada j,k (el-mbn( 3,n '!).
0. =ahaya me,! ku,n( *ise,kkn ke,n j,k (el-mbn(n) #njn(
2. =ahaya bi,u, in*i(- *n un(u #lin( bn)k. Tet#i '!) in*i(- *n un(u
diserap oleh atmos!era.
3. $en-men kebi,un ln(it #* 3ktu sin(0
Pada 6aktu tengah hari+ matahari berada tepat di atas kepala
Ini menyebabkan cahaya matahari melalui l#isn tm-s%e, yang
lebi! ni#is;jarak lebih dekat&
Keadaan ini menyebabkan komponen cahaya yang mempunyai jarak
gelombang panjang iaitu merah+ jingga dan hijau melalui lapisan atmos!era tanpa
diserakkan.
Manakala cahaya yang mempunyai panjang (el-mbn( yang #en*ek
seperti
Biru akan diserakkan dan dipantulkan oleh zarah-zarah yang terdat dala!
11
11
1" pembiasan
$" pantulan
dalam penuh
0" pembiasan
laisan at!os"era ke !ata e!erhati di b#!i
8. $en-men keme,!n ln(it #* 3ktu senj
Pada 6aktu senja+ cahaya matahari melalui satu l#isn tm-s%e, yang
lebi! tebl ;jarak yang lebih jauh&
Ketika ini+ cahaya yang mempunyai jarak gelombang pendek seperti cahaya
biru akan diserakkan jauh dari bumi.
Manakala cahaya yang berjarak gelombang panjang seperti merah dan
jingga dapat menembusi lapisan atmos!era yang tebal dan sampai ke bumi
Pada 6aktu senja+ langit kelihatan jingga kemerahan pada pemerhati yang
ada di bumi
9. $en-men mt!,i lebi! me,! #* 3ktu #(i sele#s letusn (unun(
be,#i0
Semasa letusan gunung berapi+ lebih banyak habuk atau debu terdapat di atmos!era
yang menyebabkan lapisan atmos!era menjadi lebih tebal.
)pabila cahaya matahari menuju ke bumi + maka cahayanya diserakkan oleh ,arah-
,arah ini.
Semasa penyerakan+ ju,uk 6arna merah paling kurang diserakkan oleh habuk dan
debu yang menyebabkan hanya 6arna merah sampai ke mata pemerhati ketika itu.
>. ;skperimen " Menunjukkan !enomena kebiruan langit dan kemerahan matahari.
12
12
7.<0 Penmb!n *n Pen-lkn C!) Be,3,n
Penmb!n C!)
1. Penambahan cahaya berlaku apabila cahaya hijau+ merah danbiru bertindih di atas
satu skrin putih.
$.
0.
Pen-lkn '!) be,3,n
1. Maksud0 A*l! #,-ses #emili!n '!) be,3,n )n( *ike!en*ki *,i#*
'!) #uti! *en(n men((unkn #i(men tu #en#is 3,n untuk
men)e,# 3,n83,n lin.
$. Penapis 6arna ? bahan lutsinar yang membenarkan cahaya tertentu melaluinya.
0. Penolakan cahaya akan berlaku apabila cahaya diserap atau ditolak oleh penapis
6arna tersebut.2. Terdapat dua jenis penapis"
13
13
$stilah Maks#d %arna
%arna
ri!er
%arna yang tidak daat dieroleh
dengan !en&a!#rkan 'arna-'arna
lain
Merah(
)ir#(
*i+a#
%arna
sek#nder
%arna yang dieroleh dengan
!en&a!#rkan d#a 'arna ri!er
Magenta(
Sian(
,#ning
%arna
elengka
-#a 'arna yang !enghasilkan 'arna
#tih aabila di&a!#rkan
Merah . Sian(
)ir# . ,#ning(
*i+a# . Magenta
sian
2. =ampuran ketiga-tiga 6arna
primer akan menghasilkan
3,n #uti!
7.=0 Pen(li!tn "bjek Be,3,n
"bjek be,3,n
1. @arna objek yang dilihat oleh manusia bergantung kepada"
%a& 6arna cahaya yang menyinari objek
%b& 6arna cahaya yang dipantulkan oleh objek ke mata pemerhati
$. Abjek yang ber6arna primer memantulkan hanya 6arnanya sendiri dan menyerap
semua 6arna yang lain.
0. Abjek yang ber6arna sekunder akan memantulkan 6arnanya sendiri dan 6arna-
6arna primer yang membentuk 6arnanya.
2. Abjek kelihatan putih kerana ia memantulkan semua cahaya putih.
3. Abjek kelihatan hitam kerana ia menyerap semua cahaya.
Pen'm#u,n Pi(men
1. Pigmen " bahan ber6arna.
$. Kegunaan" untuk me6arnakan cat dan bahan pencelup.
0. Proses pencampuran 6arna adalah proses #en-lkn '!).
2. @arna yang terhasil daripada pencampuran dua pigmen ialah 6arna yang
dipantulkan oleh kedua-dua pigmen.
3.



8.
Pen(esnn W,n "le! 2t
1. =ahaya ber6arna yang dipantulkan oleh objek ber6arna sampai ke mata dan jatuh
pada retina.
14
14
/ig!en *asil 0a!#ran
Merah . )ir# 1ng#
Merah . ,#ning 2ingga
)ir# . ,#ning *i+a#
Merah . )ir# . ,#ning *ita!
/ig!en 0ahaya yang diant#lkan
)ir# *i+a# dan )ir#
,#ning Merah( k#ning dan hi+a#
Merah Merah dan k#ning
*i+a# ,#ning( hi+a# dan bir#
Magenta Merah dan bir#
Sian *i+a# dan bir#
Merah
'iru Bijau Kuning
7ngu #ingga
Bitam
$. (etina mempunyai *u jenis sel yang peka kepada cahaya iaitu sel ,-* dan sel
k-n.
0.
7.>0 1e#entin(n W,n Dlm 1e!i*u#n8A#liksi W,n Dlm 1e!i*u#n
4e!,in
1. Pen*3in #lm .8#in
7enis *3i W,n
5a6ai hidup Perang
5a6ai neutral 'iru
5a6ai bumi #aluran kuning dan hijau
$. 13ln Llu lints
W,n Petunjuk
Merah 'erhenti
Kuning 'ersedia untuk berhenti
Bijau 'erjalan
0. Pe,'etkn
@arna yang digunakan m(ent, sin, kunin( *n !itm
Setiap gambar dicetak sebanyak empat kali dengan menggunakan empat plat iaitu
%mengikut urutan& kunin(, m(ent, sin *n !itm
@arna !itm untuk menjadikan (mb, keli!tn lebi! tjm.
1e#entin(n W,n 1e#* Hi3n 1e#entin(n W,n ke#* Tumbu!n
7ntuk" 7ntuk"
Penyamaran Pendebungaan
)maran
Peragaan
Menarik perhatian pasangan
15
15