YANLI OKUMA TUTUM ve DAVRANILARI

Salih GLERER
*

Zekerya BATUR
**


ZET
Temel okuma becerisinin kavranmas ve bu becerilerin gnlk yaama
geirilmesi son derece nemlidir. Bu bakmdan okuma becerisinin 415 ya
arasnda kazandrlmas zorunluluu ileriki yalarda karlalacak
glklerin yenilmesinde byk bir neme sahiptir.
ocuklarn renme problemlerini yaamas baz aksaklklar da
beraberinde getirmektedir. Okuma, yazma, konuma ve dinlemede eitli
engellerle karlalmaktadr. Bu durumun temelinde nrolojik etmenler
olabilmektedir. Ayn zamanda retmenin kulland yanl metot da etkili
olabilir (Vassaf, 2003: 9).retmenin izleyecei yol ve yapaca almalar
doru semesi nemlidir; bu seim, sknt yaayan rencilerin bu
problemleri kolay atlatacaklar dnlmektedir.
retmen okuma problemi olan ocuklar saptayp bu aksakl
giderecek zmleri retmelidir. Bu engelleri ortadan kaldracak olan kii ya
da kurumlarn egdml almas ile renciyi baarya ulatrabilir
(nalan, 2001: 145). Bu baar, okumadaki temel aksaklklar giderecei iin
anlamaya ynelik aksaklklar da ortadan kaldrmaktadr (Gne, 1997: 250).
Bu almada bireyi yanl okumaya ynelten sebeplerle yanl okuma
tutum ve davranlarnn nedenleri ve zm yollar zerinde durulacaktr.
Anahtar Kelimeler: Okuma, Okuma Engelleri, Anlama.

ABSTRACT:
Comprehending the ability of basic reading and using them in the
daily life is very important. Because of this necessity of giving the ability of
reading between 4-15 ages is very important for solving the difficulties that
can be met in the future ages.
Learning problems faced by children brought some defects, some
problems in reading, listening, speaking and writing were examined.

*
r. Grv., AK Uak Eitim Fakltesi, Ortaretim Sosyal Alanlar Eitimi Blm
**
Ar, Grv, AK Uak Eitim Fakltesi Trke Eitimi Blm
Sosyal Bilimler Dergisi

78
Neurological factors or student, teacher and using wrong methods can be the
basis this statement. (Vassaf, 2003: 9). The way that the teacher will follow
and the studies chosen properly can be useful in solving this problem lived
by the students.
Teachers must determine the students living reading problem and
must find solutions to this problems. Persons or institutions wanting to
remove this problem must study cooperatively (nalan, 2001: 145). This
success because of removing the basic difficulties can simultaneously
remove the problems of comprehending(Gne, 1997: 250).
In this article the causes that directed to wrong reading and the
solutions of the attitude of wrong reading is stressed.
Key Words: Reading, reading difficulties and comprehending
***
A.OKUMA SORUNLARI
Okuma insana olgunluk, konumak canllk,
yazmak da aklk verir. F. BACON

I. ocuun Kendisinden Kaynaklanan Yanl Okuma Tutum ve
Davranlar
1.Heceleme:
Okumay heceleyerek anlamaya almak ya da seslendirmek gerek
alglama gerekse zaman ynnden sakncaldr, nk dnce herhangi bir
eyi btn olarak alglar (Gne, 1997: 251).Hecelemeden dolay dnce
sistemleri arasnda tam olarak bir btnlk salanmad zaman gerek dil
becerilerinin geliimi gerekse kavrama kabiliyeti zarara urayabilmektedir.
Bu engel, fonksiyonel okumann dna karak istendik okuma davrannn
nne set ekmektedir.
Bu yanl okuma olduka yorucu bir okumadr. Heceleyerek okuma,
okuma hz asndan engelleyicidir. Bunun yerine btn grme yoluna
gidilmelidir (Sever ve Bk. 1990: 11).
Heceleme davran, renmekle renmeme arasnda kalan bir
sretir. lk okuma dneminde tme varm ynteminin kullanlmas bu
sonucu dourmu olabilir. Harften heceye, heceden szce, szckten
cmleye doru bir sra izlenirse heceleme davran oluabilir. Bu durum
hzl okumay ve anlamay drr.
Salih GLERER- Zekerya BATUR

79
Heceleme teknii, btn olarak kavrama yaklamna ters
dmektedir. nk beynin hz, grme hzndan daha fazladr. Hecelemede
beyin yorulur ve okuma zevki krelir.
zm nerileri:
Resimleme metodu uygulanmal,
Cmleyi oluturan geler birlikte verilerek ezberletilmelidir,
Daha sonra kelimeye, en sonunda da heceye geilmelidir,
Grme yelpazesi geniletilmelidir.

2. Kelime Kelime Okuma:
Okuma ilemini yapan beynimizdir. Gz, grdklerini beyine iletir.
Beyin gelen bilgileri deifre edip sraya koyarak birbiriyle ilikilendirir. Eer
ocuk bir defada bir kelime okuyorsa; bu, yava okuma ve anlam
karmalarna neden olur. nk beyne ne kadar fazla bilgi gnderilirse
beyin o kadar hzl hareket eder. Gz de iletkenlik ilevini kelimelerin
zerinden kayarak deil srayarak yapar. Gz bir duru ve sray srasnda
beyine ne kadar ok kelime gnderirse ocuun anlama dzeyi de o kadar
artar. Diyelim ki on be kelimelik bir cmleyi okuyan ocuk eer kelime
kelime okuyorsa gz on be kez srama yapacak, bu ar tempoda gzden
ok daha hzl hareket eden beyin sabrszlk gstererek okunan cmleye
ilgisini kaybedecektir. Bylece uzun bir cmlenin okunuunda cmlenin
sonuna gelindiinde cmlenin bayla iliki kopmu olduu iin ocuk
cmleyi tekrar batan alarak okumaya alacaktr. Oysaki kelime kelime
okuma yerine gz bir defada anlaml 23 kelime gnderecek olursa beyin
tarafnda anlaml kelime gruplar arasndaki ilgi ok ok abuk kurulacak,
bylece geri dnlerin nne geilip anlayarak okuma salanm olacaktr
(Trkkan, 2000: 92; Ruen, 2000: 40).
zm nerileri:
- Grme yelpazesini geniletme almalar,
- Gz hzlandrma almalar,
- Cmlenin ilk ve son kelimeleri yuvarlak iine alp geri kalan
kelimelerin alt izilerek ilk kelimeyi okuyup izgiyi takip ederek son
kelimeyi okuma,
- nce bir kelimenin birka mm altna belirgin bir nokta koyulmal,
koyulan noktaya younlap stteki kelimeyi grme almas yaparak daha
sonra birka kelimenin altna nokta koyularak ayn almann
tekrarlatlmas,
Sosyal Bilimler Dergisi

80
- rnek cmlelerin kelimelerini, anlaml bir ekilde birka kelimeyi
yuvarlak iine alarak okuma almalar.

3. Geriye Dnp Tekrar Okuma:
Okumadaki bu yanl alkanlk, ocuk kelimeyi anlad hlde
kendine gvensizlik, tereddt ve bir daha okursam, daha iyi anlarm gibi
birtakm engellerden kaynaklanmaktadr. Bu durum ocuun okuma hzn
yavalatt gibi alglama durumunu da azaltr. Tekrar geri dnlerle
yaplan okuma, konuya kar dikkatin ve ilginin bir sre sonra azalmas ve
okumann zevk alnmayan faaliyet hline gelmesine yol aar. Bylece ksa
bir srede okunup anlalacak bir metnin uzun srede elde tutulmas ocuu
okumadan soutaca gibi beynin ar tempodan sklarak baka konulara
ynelmesine de yol aar.
zm nerileri:
- Okunan satrlarn zeri kapatlarak yaplacak okuma almalar,
- Anlayamam endiesini ortadan kaldrmak iin kelimeleri bir defada
okumaya ynelik gven verici telkin ve ikna almalar,
- Seviye st metinleri sadeletirme almalar.

4. Anlam Karma, lgisizlik ve Younlaamama:
ocuk okuduu parada anlamn bilmedii kelimeler ve kavramlarla
sk sk karlayorsa okumaya kar ilgisizlik ve isteksizlik giderek artar, bu
durum alglama seviyesini drr; okunan paralarn anlalmamasna,
anlalmama da metne ynelik zaman kayplarna neden olur. Artk okunan
metinden ok gnlk baka ilere veya sorunlara doru ilginin ynelmesi sz
konusudur. lginin okunan paradan baka eylere ynelmesi metne
younlamay da olumsuz ynde etkileyecek, ocuun okuma istei
azaltacaktr. retmen, ilgisi dank olan rencileri tespit etmeli, onlara
okumann salayaca faydalar zerinde motive edici telkinlerde
bulunmaldr. Bylece ocuun tekrar konu zerinde younlamas salam
olacactr.
zm nerileri:
Okunan metinde anlam bilinmeyen bir kelimeye tespit edilince,
kelime iaretlenip okumaya devam edilmeli, okuma ilemi bitince kelimenin
anlamna szlkten baklmaldr (Tony, 2001: 167).
Salih GLERER- Zekerya BATUR

81
Hzl ve geri dnmeden okursam anlayamam. n yargsn amak,
okunan materyale gre ( gazete, roman, makale...) okuma hzn tespit
etmek,
Gnlk hayatn telndan ve gerginliinden uzaklap okunan
paraya younlamay renme,
Okumaya balamadan nce okumaya uygun bir ortam hazrlamak,
ocuun ilgi ve dikkatini ekecek materyal hazrlamak.

5-Dudak Kprdatma (mrldanma):
Dudak kprdatarak yaplan okumalar, okuma hzn drerek
anlamay olumsuz etkilemektedir (Gne, 1997: 251). Sesli okuma
dneminde, sessiz okumaya yeterince yer verilmediinden bu problem
ortaya kmaktadr.
Sesli okuma, zellikle temel eitimin birinci kademesinde zerinde
nemle durulmas ve rencilere mutlaka kazandrlmas gereken temel dil
becerilerindendir (ifi, 2000: 178). Bu dnem salkl bir ekilde
geirildikten sonra sesli okumaya daha fazla yer verilmemelidir.
Sesli okumada gzle alglanp zihinle kavranan szck veya szck
kmeleri dil yardmyla seslendirilir. Bu alkanlk srekli devam ederse
sessiz okuma dzeninde de bu yanl okuma ortaya kar (Demirel, 2003:
80).
zm nerileri:
Dudak kprdatmasn nlemek iin dudaklar arasna bir mendil
yerletirilmeli (Gne, 1997: 251),
lk okuma dneminde belirlenen sreyi amamal,
Cmlenin tamamna baktrlmaldr.

6. ten Sesli Okuma(kafa sesi)
Sadece ocuklarn deil yetikinlerin de genellikle yaptklar bir yanl
okuma tutumu da az kapal olarak yaplan i seslendirmedir.
seslendirme alkanlk hline getirilmise normal okumada bir fren vazifesini
yerine getirerek ocuun okuma temposunu geriletir. Dier bir yanl
davran durumu da sadece belli kelimeler zerinde yaplan i
seslendirmedir. ocuk okuma esnasnda kendisine ok ilgin ve nemli
gelen kelimeler zerinde duraklar, gz o noktada sabitleerek nefes tutulur
ve i seslendirme yaplr (Trkkan, 2000: 23).
Sosyal Bilimler Dergisi

82
zm nerileri:
- Okuma esnasnda tempolu nefes alp verme almalar;
- Okumaya balamadan nce nefes alp verme ritmini ayarlamak.

7-Anlayamama Endiesi:
Genellikle seviye st metinlerin verilmesi sonucu oluan bir
davrantr. Okuma engelleriyle karlaan okuyucu kendine olan zgvenini
yitirir. Bu durum okuyucunun okuma psikolojisini olumsuz etkiler, zihinsel
olarak bireyin okuma becerisi kazanmasn engeller (Demirel, 2003: 77;
Mavi, 2000: 108). Okuyucunun bu durumu aamamas zamanla bir refleks
ekline gelerek okumadan uzaklamaya sebep olur (Sever ve Bk., 1990:
11). Bundan dolay baz renciler okuldan soumakta ve hatta okul
hayatlarna nokta koyabilmektedir.
zm nerileri:
Seviye st metinler verilmemeli,
rencinin zgvenini salayacak eserler verilmeli,
Okuyucunun severek okuyaca metinler verilmeli,
Okumadan zevk alnmas salanmaldr,
Hzla ilerleyen rencilere eitli dller verilmelidir.

8.n Yarglar:
Gemi yaantlar sonucu olumu davranlar okumaya kar olumsuz
tutumlar gelitirebilir. Gerek retmenler gerekse anne ve babalar ocuklar
zerinde byk bir etkiye sahiptirler. Onlarn yaklamlar ocuklarn esnek
ya da kat okuyucu olmalarna zemin hazrlayacaktr. Bu bakmdan model
olabilecek kiilerin okumaya bak nemlidir.
zm nerileri:
Kontrol edilmi metinler yoluyla temel yaklamlar kazandrlmal,
Okuyucu, okuma konusunda serbest braklmaldr,
Okumayla ilgili n bilgi verilirken olumsuz yarglardan kanlmal.


Salih GLERER- Zekerya BATUR

83
9.Okunan Sessiz Takip:
Sessiz okuma sresince gz yazy tanr tanmaz alglar ve uzun ya da
ksa sreli bellee gnderir (Gne, 1997: 57). Bu alglama hzl okuma ve
anlamay olumlu etkiler. Yanl olan ise okunan metinleri okuyucunun
iinden sesli okuyarak takip etmesidir. Bu yanl okuma tutumu, hem okuma
hzn hem de alglamay olumsuz etkiler.
zm nerileri:
Sessiz okumalarda iinden heceleyerek okuma yanltr. Bunu
nlemek iin baparma grtlaa hafife basarak ocuun iinden okumas
engellenebilir (Sever ve Bk., 1990: 11).
Seviye metinleri yoluyla geriye dnler engellenebilir.

II. Okumay Etkileyen Yanl Alkanlklar ve D Faktrler
1-Parmakla Takip:
lk okuma dneminden kalan bir yanl alkanlktr. Okuyucu satrlar
kaybetmemek iin bu yola bavurmaktadr. Okuma hzn ve anlamay
olumsuz etkiler (Sever ve Bk., 1990: 11). Bu davran, hzla giden gzleri
engelleyerek hem beyingz hem de beyin-alglama zincirini olumsuz
etkiler (Gne, 1997: 252). Bu bakmdan gz-ses uzakln becerilerin
kazandrld dnemde alamal ve beyin-gz takibi salanmaldr. Bylece
gz-ses uzakl dengelenirse okuma hz artar (Nas, 2002: 41-42).
zm nerileri:
Satr iaretisi kullanlmal (Gne, 1997: 251),
Satr aralar ocuun ya da okuyucunun dzeyine gre ayarlanmal,
Okuma paralarnn puntolar seviyeye gre ayarlanmaldr.

2-Gz-Bala Takip:
Ba ve vcut hareketleriyle satrlar takip etmek gz satr mesafesini
bozmaktadr (Gne, 1997: 251). Bu durum gz yorduu gibi beyni de
yormaktadr. Bu davran, parmakla yaplan takip gibidir. Kelimeleri gz ya
da bala takip ederek tek tek okuma, okuyucunun dikkatini dataca gibi
alglama sresini de uzatr.
zm nerileri:
Ban sabitlenmesi iin, stne bir kitap konularak saa sola
dnleri engellenmeli,
Sosyal Bilimler Dergisi

84
Okuma metni, uygun mesafeye getirilmeli,
Satr aralar ve cmle uzunluklar dzeye uygun olmal.

3-Metin-Gz Mesafesini Ayarlayamama:
Metin-gz mesafesini ayarlama, ilk okuma eitimi srasnda
kazanlmas gereken bir davrantr. Bu dnemdeki dik oturma ya da
mesafeyi tam olarak ayarlama alkanl olmad durumlarda eitli
sorunlar ortaya kar. Gz abuk yorulur ve zarar grr (Sever ve Bk.,
1990:11). Birey, okuma becerisini kazanp kazanmama korkusuyla
urarken okuma materyallerini ok farkl ekillerde kullanabilir. Okuma
parasnn kendisinden uzak olmas, ifreleri zememe ve anlayamama
endiesi dourabilmektedir.
zm nerileri:
Okuma srasnda dik oturmal,
Mesafe yaklak 2030 cm olmal,
Cmlenin tamamn grmeye allmal,
Metinler stunlar eklinde verilmelidir.

4-Ortam Engeli:
Okuma ortam, okumann gerektirdii okuma materyallerinden
yoksun olduu zaman, okuyucunun isteini arttran ve motive eden temel
etkenler olmayacaktr. Bu eksiklik, okuma hzn ve anlamay olumsuz
etkileyecektir. Ortamn ara-gerelerden yoksun olmas ocuu yanl
okuma davranlarna yneltebilir.
zm nerileri:
Ik gz yorucu olmamal,
Okuma dzeni tek kiilik olmal,
Sessizlik salanmal (Sever ve Bk., 1990: 9),
Okuma salonunda A dan Z ye ansiklopedisi bulunmal,
Okuma salonunda Trke szlk bulunmal,
Okuma salonunda deyim ve ataszleri szl bulunmal,
lgi ve seviyeye uygun eserler olmaldr (Gleryz, 2003: 153).

Salih GLERER- Zekerya BATUR

85
5-Amasz okuma:
Neyi elde edeceini ya da neyi aradn bilmeden yaplan okumadr
(Sevingl, 1989: 16). Temel okuma alkanlklarn edinemeyen kiilerde
grlr. Bu durum dzensiz beslenen insanlar gibi her trl abur cuburu
yemeye benzer. Doru ynlendirme olmadndan bazen ok fazla zaman
kaybna neden olabilmektedir.
zm nerileri:
htiyaca gre kitap ya da herhangi bir eser seilmeli

(Sever ve Bk.,
1990: 9),
Beklenti ve ilgilerine cevap veren eserlere ynlendirmeli,
Seicilik zellii kazandrlmaldr. (Hangi eserleri niin okumas
gerektiini bilme.)

6-Seviye st Metinler:
Okuma hz, metinlere gre deiir. Dzey st metinler okuyucunun
hzn ve anlamasn etkiler. Okuyucular sz daarc ve hazr bulunuluk
asndan olumsuz bir davrana iter. Okuyucunun z gvenini yitirmesine
sebep olabilir.
zm nerileri:
Metinler okuyucunun seviyesine uygun hle getirilmeli (kontrol
yoluyla),
Bilinmeyen Kelimelerin miktar ayarlanmal (7-8i gememeli ),
nemli olan ok okumak deil kalc ve yararl bilgiler edinmeyi
salamaktr (Korkmaz, 1988: 19).

7.retmen Faktr iek ol!:
Okuma srasnda, retmenin rencileri herhangi bir ekilde
snrlandrmas doru deildir. Bu durum hem alglamay hem bedensel
hareketleri kstlar. Serbest dnme ve hayal etme gcn engeller. Okuma
isteini azaltr.
zm nerileri:
Okuma srasnda renciler kstlanmamal,
Okuma ve dinleme ekillerine karlmamal,
Okuma paras okuyucunun ilgi ve ihtiyalarna cevap vermeli,
retmen tarafsz davranmaldr.
Sosyal Bilimler Dergisi

86
B.RENME SORUNLARI
1.Benzer Kelimeleri Kartrmak:
renme sorunlarndan birisi de ocuklarn kkleri birbirine benzeyen
baz kelimeleri kartrmalardr(Michel ve Gauouelin, 1990: 27) . Tmden
gelim ynteminin iinde kelime bir btn olarak retildii iin her kelime
yazl biimiyle ocuun zihninde simgelerden olumu bir imaj
yaratmaktadr. ocuk kelimenin ilk okunuunu rendikten sonra ya benzer
kelimelerle kartrmakta ya da kelimeyi grr grmez kelimenin tamamna
bakmadan ilk aklna geleni syleyerek ekleri okumamaktadr. Kelimelerin
ekleri atlanarak okunmamaldr; nk bu tr yanl okuma beraberinde
okuduunu anlama gln getirecektir.
zm nerileri:
lk okuma dnemindeki temel okuma yanllarn saptayp biraz
daha seviye alt metinler verilerek ocuklara yardmc olunabilir,
Kelime oyunlar yoluyla alabilir,
Kartrlan kelimeler belirlenerek gnlk kullanma geirilebilir
(Sever ve B., 1990: 11),
Benzer kelimelerden olumu tekerleme ve mni almalar
yaplabilir,

2. Benzer Harfleri Kartrmak:
Okumay yeni renmi ocuklarn karlatklar renme
sorunlarnn banda alfabedeki baz benzer harfleri kartrmalar
gelmektedir. lk olarak birbirinin simetrii olan b-d, m-n, u-n gibi harfleri
renmede zorlanan ocuklar genellikle bu harfleri ters olarak alglarlar.
Ayrca birbirinin simetrii dnda olan f-t, c-e, a-o, c-, s- gibi birtakm
harflerin yazllar birbirine kartrlmaktadr. Birbirine benzer harflerin
kartrlmas ocuun dikkatsizliini bazen de ilgisizliinden ileri
gelmektedir.
renme sorunlar ocuun baz kelimeleri yanl okumas sonucunu
karaca iin okunan metinde cmlenin anlam bozulmakta ve okuma
amaca ulamamaktadr. Bu sorunlar yaayan ocuklar okumaktan
soumakta; bazen de arkadalarnn alaylaryla durumu kavramayan
retmenlerin tacizlerine maruz kalmakta, bylece bu sorun ileriki
dnemlere uzanmaktadr.
Salih GLERER- Zekerya BATUR

87
Gerek ters alglama gerekse kartrma sonucu ortaya kan renme
sorunu retmen tarafndan zamannda tespit edilerek sorunun ileriki yalara
tanmasn da nlemek iin zme ynelik almalarn yaplmas lzm
gelmektedir (Gne, 1996: 75).
zm nerileri:
- Birbirinin simetrii olan harflerden oluturulmu kelime gruplar
oluturulup simetrii olan harfler renkli kalemle boyanarak yaplan okuma
almalar,
- Birbirine benzer harflerden oluan kelimelerden karlkl gruplar
oluturarak yaplan okuma almalar,
Sonu olarak, ilkretimin I. ve II. kademelerinde okuma etkinliinin
baaryla tamamlanabilmesi iin retmen ve aile faktrnn ok nemli
olduu ve zellikle retmenin okuma konusunda yeterli bilgi birikimi ve
pedagojik formasyona sahip olmas gerektii ortadadr.
Okuma engellerinin genellikle retim yntemi ve kalabalk
snflardaki rencilerin saysyla da yakndan ilikili olduu sylenebilir.
retmenin her renciyle bire bir ilgilenmesi kalabalk snflarda son
derece zordur.
Bu engellerde ok az da olsa zihinsel faktrn etkisi vardr; ama bu
durum daha ok psikolojik kkenlidir. Bu balamda renciye gerekli
uygulama ve yerinde tekrar yaptrp okuma saatleri dzenlenerek problemler
ortadan kaldrlabilir.
Okumaya hazrlk dneminden eletirel ya da seici okuma aamasna
kadar retmenler renciyi srekli yapc yaklamlarla motive edip
desteklemelidir. Okuma engeli olan renciler sabrla takip edilip yerinde
verilecek dllerle problemleri halletme yoluna gidilebilir.
zellikle bire bir destek almas gereken rencileri ilgili birimlere
ynlendirerek onlar psikolojik olarak rahatlatmal, sorunun hzla ortadan
kalkmasna ortam hazrlamal, bylece ocuun okumadan zevk almas
salanmaldr.
ocuklarn hedeflenen okuma alkanlklarn kazanabilmesi iin
okuma ynteminin iyi tespit edilip uygulanmas gerekmektedir. ocuklara
okuma retilip almalar braklmamal, ayrca yeni bir yntemle okuma
almalar yaplarak doru tutum ve davranlar alkanlk hline getirilmeli
ve ocuun bu okuma almalarndan zevk almas, kendine gvenmesi
salanmaldr.
Sosyal Bilimler Dergisi

88
Bu temel sorunlarn almas, okuma engellileri iin nemli bir
noktadr. yi bir okuyucu olmann temelinde okuduunu net bir ekilde
anlama anlay vardr. Okuyucu, kendine duyduu zgvenle daha kolay
karar verme noktasna ular. Bu durum bireyin olay ve durumlara eletirel
bir bakla bakmas salamaktadr. Bu bakmdan bir eyi doru okumann
doru anlamay; doru anlamann ise fikir retme yeteneini gelitirecei
kanaatindeyiz.

KAYNAKA
BUZAN, Tony, Hzl Okuma, Alfa Yaynlar, stanbul, 2001.
F, Musa, Sesli Okuma, Bilge Dergisi, AKMY, Ankara, 2000.
DEMREL, zcan, Trke retimi, PegemA Yaynclk, Ankara, 2003.
GLERYZ, Hasan, Yaratc ocuk Edebiyat, PegemA Yaynclk, Ankara 2003.
GNE, Firdevs, Okuma Yazma retimi ve Beyin Teknolojisi, Ocak Yaynlar,
Ankara, 1997.
---------------------, Hzl Okuma Teknikleri, Ocak Yaynlar, Ankara, 1996.
KORKMAZ, Alaattin, Trke Kompozisyon, Ecdat Yayn ve Pazarlama,
Ankara,1988.
MAV, Adil, Anlayarak Hzl Okuma ve renme Teknikleri, Hayat Yaynlar,
stanbul, 2000.
MCHEL, F.R ve GAUOUELN, Franois, Anlayarak ok Hzl Okuma Teknikleri,
kon Yaynclk, Ankara, 1990.
NAS, Recep, ocuk Edebiyat, Ezgi Kitabevi, Bursa, 2002.
RUEN, Mustafa, Hzl Okuma, Alfa Yaynlar, stanbul, 2000.
SEVER, Sedat ve Dierleri, Gzel Konuma ve Yazma, YA-PA Yaynlar, stanbul,
1990.
SEVNGL, mer, Gzel Konuma ve Yazma Sanat, Zafer Yaynlar, stanbul,
1989.
TRKKAN, Reha Ouz, Anlayarak ok Hzl Okuma, Alfa Yaynlar, stanbul,
2000.
NALAN, kr, Trke retimi, Nobel Yaynlar, Ankara, 2001.
VASSAF, B. Halim, renme Yetersizlii, MEB Yaynlar, stanbul, 2003.