Predavanje I Biomehanika Lokomotornog Sistema PDF

BIOMEHANIKA
BIOMEHANIKA LOKOMOTORNOG SISTEMA OVJEKA

25.09.2013 1 Priredio:dr.sc.KunosicSuad,docentKatedrazaBiofizikuimedicinskufiziku
BIOMEHANIKA LOKOMOTORNOG SISTEMA OVJEKA
Lokomotorni sistem ovjeka predstavlja ovjekov zglobno-kotano-miini
sistem koji mu omoguuje promjenu poloaja u prostoru i sve ostale voljno j g j p j p j p j
mehanike pokrete.
Iz ega se sastoji lokomotorni sistem ??
- aktivni dio= miii
- pasivni dio=kosti i zglobovi
Koje sile djeluju na ovjeka ??
1. vanjske ( uglavnom gravitacione i druge),
2. unutranje sile.
Unutranje sile su posljedica kontrakcije miia i prenose se na kosti skeleta!!
Kosti se ponaaju kao poluge koje zglobovi povezuju u sistem poluga Kosti se ponaaju kao poluge, koje zglobovi povezuju u sistem poluga,
omoguavajui im da vre rotaciona kretanja !!!!!!!!!
kostur ovjeka
(40% tjelesne zapremine i 60% tjelesne mase)
200 k tij l b i 200 kostiju veza - zglobovi
izuzetak podjezina kost jedina izolovana kost !!!!
miii
(60% tjelesne zapremine i 40 tjelesne mase) (60% tjelesne zapremine i 40 tjelesne mase)
generisanje sila koje djeluju na kosti
KOSTI
P t i j jih l k t ih f k ij k ti dij l Prema ostvarivanju svojih lokomotornih funkcija kosti se dijele:
duge,
kratke,
pljosnate pljosnate,
nepravilne,
pneumatine,
sezamoidne sezamoidne.
Duge kosti
Jedna dimenzija ovih kostiju je puno dua od druge dvije dimenzije.
Primjeri: Kosti ruke i noge; Ramenica (humerus), butna kost (femur)
G Tij l (dij f ij ) i d k jk ( ifi ) Graa: Tijelo (dijafuzija) i dva okrajka ( epifize).
Okrajci ulaze u sastav zgloba.
Na dugim kostima postoje ispupenja za koje se preko tetiva veu miii.
Kratke kosti
Sve tri dimenzije priblino iste.
U sklopu skeleta su relativno slabo pokretne.
Primjer: Kimeni prljeni, kosti ake, kosti stopala.
Imaju malu elastinost Imaju malu elastinost.
Pljosnate kosti
Dvije dimenzije puno vee nego trea ( karlica lobanja) Dvije dimenzije puno vee nego trea ( karlica, lobanja).
tite meke i osjetljive organe.
Slue kao oslonac nekoj drugoj kosti ( lopatica oslonac ramenici)
Nepravilne kosti
Nemaju niti jedan parametar koriten u prethodnoj podjeli.
P i j K ti li i ki i lj i Primjer: Kosti lica i kimeni prljenovi.
Pneumatine kosti
Struktura: upljine ispunjene vazduhom
S id k ti Sezamoidne kosti
Oblik: sjeme susama; mjesto: tetive miia; predio zglobova; aica-patela
FUNKCIJA KOSTIJU
odravanje organizma u odreenom poloaju,
t k t j razne vrste kretanja,
zatita osjetljivih dijelova i vitalnih organa (mozak, srce, plua),
skladite za odreene hemijske materijale,
stvaranje krvnih elija stvaranje krvnih elija,
ishrana organizma (zubi),
transmisija zvuka !!! (kosti srednjeg uha)
Sastav i struktura kostiju
kolagen organski materijal (V=60% i m = 40%), elastinost,
i li ki t ij li (V 40% i 60%) t minerali neorganski materijali (V=40% i m=60%), vrstoa,
Kotana depozicija i apsorpcija
Kotano tkivo ine kotane elije koje su na povrini kosti zbijenije, a
u unutranjosti razrjeenije.
Kost je pokrivena pokosnicom (periostom), u kojoj se nalazi najvei
dio mladih kotanih elija (osteoblasta).
Koja je uloga osteoblasta ???
stvaranje kotanog tkiva stvaranje kotanog tkiva
rast kostiju u irinu i duinu.
Ovaj proces se naziva kotana depozicija.
Suprotan proces depoziciji, jeste kotana apsorpcija koja se ostvaruje putem
krupnih elija osteoklasti: p j
Oblast: (granine oblasti mnogih upljih kostiju)
Funkcija: razaranje i apsorbovanje unutranjih djelova kotanog tkiva.
Koja je onda funkcija i uloga dva navedena procesa ??
omoguavanje neprekidne promjene u strukturi i formi kostiju tokom ivota
FUNKCIONALNA ADAPTACIJA KOSTIJU
Kosti s stalno i loene dejst sila Kosti su stalno izloene dejstvu sila
Osteogeneza omoguava da se kost funkcionalno adaptira na sile koje na
nju djeluju nju djeluju.
Kako se odvija ova adaptacija??
promjena strukture;
promjena forme promjena forme.
Zakon transformacije kostiju (1892. Julius Wolff)
Svaka sila koja trajno ili veoma esto djeluje na odreenu kost
muskuloskeletnog sistema dovodi do ovravanja te kosti, odnoso muskuloskeletnog sistema dovodi do ovravanja te kosti, odnoso
dovodi do poveanja gustine kotanih elija i debljine kosti.
Kost prilagoava svoju vrstinu stepenu optereenja !!!
Kotana depozicija se uveava na mjestima izloenim veoj sili !!!
svaka kost izgraena od dvije strukture: kompaktna i sunerasta.
Sunerasta struktura kosti karakteristina za dijelove koji ulaze u sastav zglobova
snaan otpor i apsorbovanje vika energije - kompenzacija djelovanju sile
ZGLOBOVI
Podjela zglobova prema pokretljivosti:
Pokretni,
Polupokretni Polupokretni,
Nepokretni.
Pokretni zglobovI
U pokretnim zglobovima izmeu
okrajaka dvije susjedne kosti nalazi se
l b lji i j i k zglobna upljina ipunjena viskoznom
tekuinom ( sinovijalna tekuina).
Zglob je omotan zglobnom ahurom Zglob je omotan zglobnom ahurom
koja obuhvata okrajke kostiju i dio
zglobnih veza ( ligamenti).
vrstinu zgloba pored ahure i
ligamenata obezbjeuju i miii koji ga
spolja obuhvaaju < 0 01
spolja obuhvaaju. < 0,01
Polupokretni zglobovi
Kod polupokretnih zglobova kosti su spojene hrskaviavim tkivom.
Spoj kimenih prljnova.
N i i l b i i d lik j li ij l k t ih Nepomini zglobovi nisu od velikog znaaja za realizaciju lokomotornih
funkcija!!
Vrste zglobova prema obliku zglobnog tijela
Zglobovi se mogu podijeliti i prema obliku zglobnih ploha i pokretu koji su
u njima mogui.
P k lji i i i k ij k j i l b Pokretljivost zavisi o grai kostiju koje ine zglob.
Kosti u zglobovima mogu rotirati oko osa zgloba.
Osa zgloba je zamiljen pravac koji prolazi kroz centar zakrivljenosti
zglobnog tijela i oko kojega se obavlja kretanje u odreenom smjeru.
1Kuglastizglob;2Elipsoidnizglob;3Sedlastizglob;4Valjkastizglob;5Obrtnizglob
Pokretne zglobove dijelimo na tri vrste:
Jednoosni (cilindrini)
Dvoosni (elipsoidni) ( p )
Vieosni (kuglasti)
Jednoosni zglobovi ( uniaksijalni, cilindrini) Jednoosni zglobovi ( uniaksijalni, cilindrini)
Oblik arke na vratima
Primjeri u ljudskom tijelu: zglob koljena, zglobovi prstiju.
Dvoosni zglobovi ( biaksijalni)
Povrine imaju obino oblik elipsoida ili sedla Povrine imaju obino oblik elipsoida ili sedla
Pokretni u dva smijera u jednom smijeru pokretljivost obino vea.
Primjeri: skoni zglob (elipsoidalan), zglob izmeu korijena prsta i korijena ake
( metakarpalna kost i karpus)
Vieosni zglobovi (kuglasti)
Okrajci imaju kuglast oblik pa je
mogua rotacija oko svih osa koje
prolaze kroz centar kugle.
Pokretljivost vea nego kod
dvoosnih zglobova
P i j Z l b l b k k Primjer: Zglob ramena, zglob kuka.
Kada se pri kretanju zgloba preu
njegove dozvoljene granice slobode njegove dozvoljene granice slobode
dolazi do iaenja!
REZIME
ematski prikaz tipova pokretnih zglobova, prema karakteru rotacije: (a)
jednoosni cilindrini; (b) dvoosni elipsoidni; (c) dvoosni sedlasti; (d)
troosni kuglasti
troosni kuglasti.
MIII
Miii se dele na:
popreno-prugaste skeletne popreno prugaste skeletne,
popreno-prugaste srane,
glatke miie unutranjih organa.
Graa
Miie se sastoje iz velikog broja na vie naina grupisanih miinih vlakana.
Kod vretenastih miia miina vlakna grade snopove koji se na oba kraja
suavaju i prelaze u tetive. Tetive srastaju za kost i tako za nju pripajaju mii.
Veina miia ima jednu tetivu, mada neki imaju i dvije (dvoglavi miii) ili tri
tetive (troglavi miii).
Kontrakcija i dilatacija miia
Mii moe delovati na kosti statiki ili dinamiki, pri emu statiko delovanje , p j
moe biti aktivno (suprotstavlja se spoljanjoj sili aktivnim delovanjem) ili pasivno
(maksimalno istegnut, suprotstavlja se spoljanjoj sili elastinom silom tkiva).
Miii se mogu skratiti ili izduiti maksimalno 50% u odnosu na neaktivno stanje!
Dvije vrste kontrakcija miia:
izometrika (statika); duina se ne mjenja; hemijska energija toplotna energija izometrika (statika); duina se ne mjenja; hemijska energija-toplotna energija
izotonika (dinamina) ; mii se skrauje; hemijska energija= A+Q
INTENZITET DJELOVANJA MIIA
Za miie se definie i intenzitet miinog delovanja, kao sila koju ispoljava
jedinina povrina fiziolokog preseka miia (za vretenaste miie to je jedinina povrina fiziolokog preseka miia (za vretenaste miie to je
popreni presek na najirem delu) u maksimalno skupljenom stanju.
S
F
I =
) (
2
Pa
N
=
S
m
Primjer:
Najvei prenik bicepsa dobro treniranog sportiste je 8 cm Ako je Najvei prenik bicepsa dobro treniranog sportiste je 8 cm. Ako je
intenzitet njegovog miinog djelovanja 10
6
Pa, odredi maksimalnu
silu kojom moe djelovati biceps ovog sportiste, te masu koju moe
podii podii.
= = = =
2
2
d
r S S, I F ,
F
I
Uvrtavajui zadane vrijednosti dobije se:
4
, ,
S
Uvrtavajui zadane vrijednosti dobije se:
S= 5.024 10
-3
m
2
F= 5.02410
-3
m
2
10
6
N/m
2
= 5024 N.
F = m g
F/ m = F/g
m = 502.4 kg

Predavanje I Biomehanika Lokomotornog Sistema PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Predavanje I Biomehanika Lokomotornog Sistema PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BIOMEHANIKA

BIOMEHANIKA LOKOMOTORNOG SISTEMA OVJEKA

You might also like