Penilaian formatif

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.

Penilaian formatif merupakan prosedur julat penilaian rasmi dan tidak rasmi yang digunakan oleh
para guru semasa proses pembelajaran bagi menyesuaikan aktiviti mengajar dan pembelajaran bagi
meningkatkan pencapaian murid.[1] Ia biasanya membabitkan maklum balas kualitatif (bukannya
markah) bagi kedua-dua pelajar dan guru yang menumpukan pada perincian kandungan dan
prestasi.[2] Ia biasanya bertentangan dengan penilaian sumatif, yang bertujuan untuk memantau
hasil pendidikan, selalunya untuk tujuan tanggung jawab luaran.[3]
Isi kandungan
[sorokkan]

1 Takrifan

2 Asal istilah
o

2.1 =Rasional dan amalan

3 Contoh penilaian formatif

4 Kebaikan Penilaian formatif untuk Guru (Boston, 2002)

5 Konsep Penilaian formatif di Malaysia

6 Rujukan

7 Pautan luar

Takrifan[sunting | sunting sumber]

Menyedari dalam kajian yang dipetik secara meluas bahawa istilah penilaian formatif "tidak
mempunyai makna yang ditakrifkan dan diterima secara meluas", Black dan Wiliam menggunakan
takrifan meluas "semua aktiviti-aktiviti yang dijalankan oleh guru-guru, dan / atau oleh pelajarpelajar, yang memberi maklumat yang digunakan sebagai maklum balas untuk mengubah suai
aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang melibatkan mereka. " [4]. Selari dengan garis yang sama,
Cowie dan Bell [5] mentakrif penilaian formatif sebagai "proses yang digunakan oleh guru dan pelajar
untuk mengiktiraf dan memberi maklum balas kepada pembelajaran pelajar dalam usaha untuk
meningkatkan pembelajaran itu, ketika pembelajaran". Nicol dan Macfarlane-Dick, yang
menekankan terhadap peranan pelajar bagi memainkan peranan dalam usaha menghasilkan
penilaian formatif menyatakan bahawa "Alat-alat penilaian formatif pembelajaran dengan menjana
maklumat maklum balas yang memberi manfaat kepada pelajar dan kepada guru-guru. Maklum
balas mengenai prestasi, di dalam kelas atau bagi tugasan, membolehkan pelajar untuk menyusun
semula kefahaman / kemahiran mereka dan membina idea-idea dan keupayaan yang lebih kukuh.
"[6]
Penilaian formatif biasanya berbeza dengan penilaian sumatif. Yang sebelumnya menyokong guru
dan pelajar dalam membuat keputusan semasa proses pendidikan dan pembelajaran, sementara
yang kedua berlaku pada akhir unit pembelajaran dan menentukan samaada kandungan yang diajar
dikekalkan dalam ingatan. Ainsworth p. 23 (2006)[7]
Penilaian formatif tidak dibezakan melalui format penilaian, tetapi melalui cara bagaimana maklumat
itu digunakan. Ujian yang sama boleh bertindak sama ada sebagai formatif atau sumatif. Walau
bagaimanapun, beberapa kaedah penilaian adalah lebih sesuai kepada satu atau tujuan yang lain.[8]

Michael Scriven dicipta terma formatif dan penilaian sumatif pada tahun 1967, dan menekankan
perbezaan mereka dari segi matlamat maklumat yang mereka mencari dan bagaimana maklumat itu
digunakan. [9] Untuk Scriven, penilaian formatif mengumpul maklumat untuk menilai keberkesanan
kurikulum dan panduan sekolah pilihan sistem yang kurikulum untuk menerima pakai dan
bagaimana untuk memperbaiki. [8] Benjamin Bloom mengambil istilah dalam tahun 1968 dalam
buku Pembelajaran untuk Penguasaan untuk mempertimbangkan penilaian formatif sebagai alat
untuk memperbaiki proses pengajaran-pembelajaran untuk pelajar. [10] buku berikutnya 1971-Nya
Buku Panduan Penilaian Formatif dan Sumatif, ditulis dengan Hasting Thomas dan George Madaus,
menunjukkan bagaimana penilaian formatif boleh dikaitkan dengan unit pengajaran dalam pelbagai
bidang kandungan. [11] Ia adalah pendekatan yang mencerminkan erti yang diterima umum istilah
hari ini. [12] Bagi kedua-dua Scriven dan Bloom, penilaian, apa-apa kegunaan lain, hanya formatif
jika ia digunakan untuk mengubah keputusan pendidikan yang berikutnya. [8] Selepas itu,
bagaimanapun, Black dan Wiliam mencadangkan definisi ini terlalu menyekat, sejak penilaian
formatif boleh digunakan untuk menyediakan bukti bahawa kursus yang dimaksudkan tindakan
sememangnya sesuai. Mereka mencadangkan bahawa: Amalan dalam bilik darjah adalah formatif
setakat bahawa keterangan mengenai pencapaian pelajar dikutip, ditafsirkan, dan digunakan oleh
guru, pelajar, atau rakan-rakan mereka, untuk membuat keputusan mengenai langkah seterusnya
dalam pengajaran yang mungkin untuk menjadi yang lebih baik, atau lebih diasaskan, daripada
keputusan mereka akan diambil jika tiada bukti yang telah mencungkil. [13]

Asal istilah[sunting | sunting sumber]

Michael Scriven mencipta istilah formatif dan penilaian sumatif pada tahun 1967, dan menekankan
mengenai perbezaan mereka dari segi matlamat maklumat yang mereka mencari dan bagaimana
maklumat itu digunakan. [9] Bagi Scriven, penilaian formatif mengumpul maklumat untuk menilai
keberkesanan kurikulum dan memberi panduan kepada sistem persekolahan mengenai pilihan
kurikulum yang diterima pakai dan cara untuk meningkatkan keberkesanannya. [8]Benjamin
Bloom menggunakan istilah itu dalam tahun 1968 dalam buku Pembelajaran untuk
Penguasaan untuk menimbangkan penilaian formatif sebagai alat untuk memperbaiki proses
pengajaran-pembelajaran bagi pelajar. [10] Dalam buku berikutnya pada tahun 1971 Buku panduan
bagi Penialian Formatif san Surmatif, ditulis bersama Thomas Hasting dan George Madaus,
menunjukkan bagaimana penilaian formatif boleh dikaitkan dengan unit arahan dalam pelbagai
bidang kandungan.[11] Pendekatan inilah yang yang mencerminkan erti istilah yang diterima umum
hari ini. [12] Bagi kedua-dua Scriven dan Bloom, sebarang penilaian, walau apapun kegunaan
lainnya, hanya berbentuk formatif sekiranya ia digunakan untuk mengubah corak pendidikan yang
berikutnya. Bagaimanapun, selepas itu, Black dan Wiliam mencadangkan takrifan ini terlalu
mengongkong, oleh kerana penilaian formatif boleh digunakan sebagai bukti bahawa langkah yang
diambil merupakan tindakan yang sesuai, tanpa memerlukan sebarang perubahan tambahan
dilakukan.
Amalan dalam kelas adalah formatif pada tahap bukti mengenai pencapaian murid didapatkan,
ditafsir, dan digunakan oleh para guru, pengajar, atau rakan sejawat, untuk membuat keputusan
mengenai langkah berikut dalam pengajaran yang cenderung lebih baik atau lebih berasas,
berbanding keputusan yang mereka mungkin lakukan tanpa disertai sebarang bukti yang didapati.[13]

=Rasional dan amalan[sunting | sunting sumber]

Terdapat beberapa matlamat bagi penilaian formatif:

bagi memberikan maklum balas kepada guru untuk mengubah aktiviti dan pengalaman
pmnbelajaran berikutnya;[2]

bagi mengenalpasti dan membaiki kelemahan kumpulan atau seseorang individual;[2]

untuk beralih dari pencapaian gred dan kearah proses pembelajaran, agar meningkatkan
keberkesanan diri ("self efficacy") dan mengurangkan kesan negetif motivasi ekstrinsik;[3]

bagi meningkatkan kesedaran metakognitif pelajar mengenai cara mereka belajar.[3]

"penilaian kerap, berterusan membenarkan kedua-dua menghalusi pengajaran dan fokus pelajar
mengenai perkembangan pembelajaran mereka." [14]

Maklum balas merupakan fungsi utama bagi penilaian formatif. Ia biasanya membabitkan
penumpuan pada kandungan terperinci mengenai apa yang dipelajari,[2] dan bukannya sekadar
markah ujian atau ukuran lain mengenai berapa jauh pencapaian pelajar berbanding piwaian yang
diharapkan.[6] Nicol dan Macfarlane-Dick, mensistesis dari penulisan, menyenaraikan tujuh prinsip
amalan maklum balas yang baik:
1. Ia menjelaskan apa itu prestasi yang baik (matlamat, kriteria, piwaian diharapkan);
2. Ia membantu perkembangan bagi penilaian diri dalam pembelajaran;
3. Ia memberikan maklumat berkuali tinggi kepada pelajar mengenai pembelajaran mereka;
4. Ia menggalakkan dialog antara guru dan rakan sejawat mengenai pembelajaran;
5. Ia menggalakkan kepercayaan motivasi positif dan harga diri;
6. Ia menyediakan peluang untuk merapatkan jurang antara prestasi semasa dan apa yang
diingini;
7. Ia menyediakan maklumat kepada guru-guru yang boleh digunakan bagi membantu bentuk
pengajaran.[15][6]

Contoh penilaian formatif[sunting | sunting sumber]

Tempoh antara penilaian formatif dan pelarasan bagi pembelajaran boleh jadi dalam tempoh
beberapa detik atau beberapa bulan.[8] Beberapa contoh penilaian formatif adalah:

Seorang guru bahasa meminta pelajar untuk memilih penyata tesis yang terbaik dari beberapa
pilihan, jika semua memilih yang betul dia meneruskan kepada peringkat berikutnya, jika hanya
beberapa orang yang berbuat demikian, dia boleh memulakan perbincangan kelas, jika
kebanyakan jawapan adalah salah maka dia boleh mengkaji semula usaha pada penyata
tesis. [8]

Seorang guru meminta pelajar menulis, dalam aktiviti memerah otak, semua yang mereka
ketahui mengenai bagaimana belon udara panas bertindak agar dia boleh mengetahui apa yang
pelajar sudah tahu mengenai bidang sains yang dia bertujuan untuk mengajar. [5]

Seorang penyelia sains melihat keputusan ujian pelajar tahun sebelumnya untuk membantu
merancang bengkel guru semasa cuti musim panas, untuk menangani bidang kelemahan pada
prestasi pelajar. [8]

Kebaikan Penilaian formatif untuk Guru (Boston,

2002)[sunting | sunting sumber]
[16]

Guru mampu untuk menentukan tahap piwaian apa yang diketahui pelajar dan pada tahap
mana.

Guru boleh memutuskan perubahan kecil atau perubahan besar pada arahan yang mereka
perlu lakukan agar semua pelajar boleh berjaya dalam pembelajaran yang akan datang dan
dalam penilaian berikutnya.

Guru boleh mewujudkan pelajaran dan aktiviti yang sesuai untuk kumpulan pelajar atau pelajar
individu.

Guru boleh memaklumkan kepada pelajar tentang kemajuan semasa mereka untuk membantu
mereka menetapkan matlamat untuk penambahbaikan.

Pada tahun 2008, Katy Bainbridge mula berusaha bagi Jajarkan Penilaian Pencapaian, kaedah
pengajaran penilaian formatif kepada pentadbir dan guru.[17]\

==Kelebihan Penilaian formatif untuk Pelajar==[18] [19]

Pelajar lebih berminat untuk belajar.

Pelajar lebih bertanggungjawab ke atas pembelajaran mereka sendiri.

Pelajar boleh menjadi pengguna penilaian bersama para guru.

Pelajar mempelajari kemahiran sepanjang hayat yang berharga seperti tetapan penilaian
kendiri, penilaian kendiri, dan pentafsiran kendiri.

Konsep Penilaian formatif di Malaysia[sunting | sunting sumber]

Guru memainkan peranan penting dalam mengesan kebolehan, kemajuan dan pencapaian murid.
Guru menentukan hasil pembelajaran yang hendak dinilai, merancang dan membina instrumen
penilaian, menganalisis maklumat penilaian, melapor dan membuat tindakan susulan. Melalui aktiviti
penilaian, guru dapat memastikan perkembangan potensi secara menyeluruh dan bersepadu dari
aspek intelek, rohani, emosi dan jasmani selaras dengan Falsafah Pendidikan Kebangsaan.
Terdapat 2 jenis penilaian di sekolah iaitu: Penilaian Formatif Penilaian Sumatif
' Penilaian Formatif'
Penilaian dijalankan secara berterusan dalam proses pengajaran dan pembelajaran. Maklumat yang
diperoleh daripada penilaian formatif dapat memberi maklum balas tentang sejauh mana sesuatu
hasil pembelajaran telah dikuasai. Maka guru dapat mengetahui tentang kelemahan dan kekuatan
serta potensi seseorang murid dan mengambil tindakan susulan yang sewajarnya. Guru juga boleh
menilai kemajuan murid dalam pelbagai aspek termasuk aspek-aspek yang tidak dapat dinilai
secara berpusat.
Penilaian Sumatif

Penilaian sumatif dikaitkan dengan penilaian pada akhir tahun atau pada akhir semester. Penilaian
ini memberikan nilai yang membezakan pencapaian seorang murid dengan murid lain dan seringkali
digunakan untuk membuat pemilihan. Penilaian secara berpusat iaitu UPSR, PMR, SPM dan STPM
biasanya dikendalikan oleh Lembaga Peperiksaan Malaysia. Keputusan penilaian secara berpusat
dapat memberi maklumat tentang pencapaian murid di seluruh negara.
Objektif Penilaian di Sekolah (Formatif dan Sumatif)
Mengesan perkembangan murid secara menyeluruh Mengenal pasti kekuatan dan kelemahan murid
dalam pembelajaran lebih awal dari semasa ke semasa Mengetahui keberkesanan pengajaran
Merancang dan mengubah suai pengajaran Menjalankan tindakan susulan yang sesuai dengan
serta-merta

Rujukan[sunting | sunting sumber]

1. Jump up Crooks,, T. (2001). The Validity of Formative Assessments. British Educational
Research Association Annual Conference, University of Leeds, September 13-15 2001.
2.

Jump up to:2.0 2.1 2.2 2.3

Huhta, Ari (2010). "Diagnostic and Formative Assessment". In Spolsky,

Bernard and Hult, Francis M.. The Handbook of Educational Linguistics. Oxford, UK: Blackwell.
m/s. 469482.
3.

Jump up to:3.0 3.1 3.2

Shepard, Lorrie A. (2005). Formative assessment: Caveat emptor. ETS

Invitational Conference The Future of Assessment: Shaping Teaching and Learning, New York,
October 10-11, 2005. Capaian 25 August 2011.
4. Jump up Black, Paul; Wiliam, Dylan (1998). "Assessment and classroom learning". Assessment
in Education: Principles, Policy & Practice 5 (1).
5.

Jump up to:5.0 5.1

Cowie, Bronwen; Bell, Beverley (1999). "A model of formative assessment in

science education". Assessment in Education 6: 101116.

6.

Jump up to:6.0 6.1 6.2

Nicol, David; Macfarlane-Dick, Debra (2005). Rethinking Formative Assessment

in HE: a theoretical model and seven principles of good feedback practice. Quality Assurance
Agency for Higher Education.
7. Jump up Ainsworth, L.; Viegut, D. (2006). Common formative assessments. Thousand Oaks,
CA: Corwin Press.
8.

Jump up to:8.0 8.1 8.2 8.3 8.4

Wiliam, Dylan (2006). "Formative assessment: getting the focus

right". Educational Assessment 11: 283289.

9. Jump up Scriven, Michael (1967). "The methodology of evaluation". In Stake, R. E.. Curriculum
evaluation. Chicago: Rand McNally. American Educational Research Association (monograph
series on evaluation, no. 1.
10. Jump up Bloom, Benjamin S. (1968). Learning for mastery. Los Angeles, USA: University of
California press.

11. Jump up Bloom,, Benjamin S.; Hasting, Thomas and Madaus, George (1971). Handbook of
formative and summative evaluation of student learning. New York, USA: McGraw-Hill.
12. Jump up Black, Paul; Wiliam, Dylan (2003). "'In praise of educational research': formative
assessment". British Educational Research Journal 29 (5): 623637.
13. Jump up Black, P. J., & Wiliam, D. (2009). Developing the theory of formative assessment.
Educational Assessment, Evaluation and Accountability, 21(1), 5-31.
14. Jump up Cauley, K, M.; McMillan, J. H. (2010). "Formative Assessment Techniques". The
Clearing House 83 (1).
15. Jump up Nicol, David J.; Macfarlane-Dick, Debra (2006). "Formative assessment and selfregulated learning: a model and seven principles of good practice". Studies in Higher
Education 31 (2): 199218.
16. Jump up Boston, Carol (2002). The concept of formative assessment. Practical Assessment,
Research & Evaluation, 8(9).
17. Jump up formative assessment
18. Jump up Marzano, Robert J. (2003). What works in schools: Translating research into action.
Alexandria, VA: ASCD.
19. Jump up Stiggins, R.J., Arter, J.A., Chappius, J. & Chappius, S. (2006). Classroom assessment
for student learning: Doing it right-using it well. Portland, OR: Educational Testing Service.