[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

Vshtrim i shpejt mbi TAP-in

Gazsjellsi Trans Adriatik (TAP) sht nj projekt pr zhvillimin e nj tubacioni q do t
transportoj gaz natyror nga rajoni Kaspik n drejtim t Evrops.
TAP-i pas lidhjes me Gazsjellsin Trans Anatolian (TANAP) n kufirin Turko-Grek, do t
prshkoj Greqin e Veriut, Shqiprin, Detin Adriatik e m pas do t dal edhe nj her n tok
n Italin Jugore pr tu lidhur me rrjetin italian t gazit natyror.
Aktualisht projekti sht n fazn e zbatimit dhe po bhen prgatitjet pr ndrtimin e gazsjellsit,
ka parashikohet t nis n vitin 2016.
Pasi t ndrtohet, TAP-i do t ofroj rrugn e transportit m t drejtprdrejt, m logjike dhe m
me efikasitet kostoje, duke hapur kshtu Korridorin Jugor t Gazit, nj sistem 4000 km i gjat me
vlera gazifikimi q shtrihet nga Deti Kaspik e deri n Evrop.

Ekspertiz e rangut botror dhe standarde t larta

Aksionart e TAP-it, ku bjn pjes kompani energjetike madhore si SOCAR, Statoil, BP,
Fluxys, Enags dhe Axpo, kan nj prvoj t padiskutueshme n realizimin e projekteve t
ndrlikuara ndrkombtare.

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

Kto kompani u prmbahen plotsimit t standardeve m t larta t mbrojtjes mjedisore,

prgjegjsis s korporats dhe siguris.
Pr m tepr, projekti nuk varet nga subvencionet publike dhe do t sjell prfitime t
rndsishme n vendet e tij pritse.

Gjurma e tubacionit
TAP zgjodhi gjurmn e tubacionit me kujdes t madh pr t siguruar mundsit m t mira
teknike dhe tregtare dhe pr t shkaktuar ndikim sa m t vogl t mundshm mjedisor dhe
social.
Gazsjellsi TAP do t jet me nj gjatsi prej rreth 870 km. Pika m e lart do t jet 1820 metra
mbi nivelin e detit, n malet shqiptare, ndrsa pika e tij m e thell n pjesn detare do t jet 820
metra n thellsi t ujrave n Detin Adriatik.

Kapaciteti i zgjerueshm i gazsjellsit

Duke parashikuar nevojat e ardhshme n rritje,
hartuesit e TAP-it kan integruar nj fleksibilitet
n projektimin e gazsjellsit, n mnyr q
volume m t mdha gazi t mund t
transportohen n t ardhmen. Kapaciteti fillestar
i TAP-it prej 10 miliard metra kub (bcm) gaz n
vit, sht i barabart me konsumin vjetor
energjetik t rreth 7 milion familjeve n Evrop.
N t ardhmen, shtimi i dy stacioneve t tjer
kompresor mund t dyfishoj kapacitetin
transportues t tij n m shum se 20 bcm n vit. Por kjo do t realizohet pasi t jen ndrtuar
pika t tjera furnizimi me energji n rajonin e gjer t Kaspikut.
Gazsjellsi do t ket gjithashtu edhe t ashtuquajturn rrjedhje e kundrt fizike, q do t lejoj
q gazi t drejtohet nga Italia pr n Evropn Juglindore nse furnizimet me energji n kt rajon
mungojn, ose nse nevojitet pr tu sjell m shum kapacitet gazi n t.

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

Ndrtim i Kujdesshm
N pjesn toksore, tubacioni do t ndrtohet duke prdorur teknika t provuara dhe t besuara,
si dhe duke u kujdesur q t minimizohen ndikimet e mundshme negative ndaj mjedisit gjat
ndrtimit.
N pjesn detare, TAP-i do t prdor distancn m t shkurtr t mundshme pr kalimin e Detit
Adriatik, duke iu prmbajtur krkesave strikte t mbrojtjes s mjedisit, si dhe duke respektuar
natyrn e veant t shtratit t detit lokal.

Interkoneksioni me gazsjells t tjer

Prgjat gjurms s tij, TAP-i do t lidhet me nj numr gazsjellsish q aktualisht ekzistojn
dhe q do t ndrtohen n t ardhmen duke mundsuar dhe siguruar q Korridori Jugor i Gazit t
hap sa m shum tregje gazi q t jet e mundur. Kjo do t mundsoj drgimin e gazit Kaspik
n destinacione n t gjith Evropn Juglindore, Qndrore dhe Perndimore.

1- Pamja e Gjere
Gazsjellsi Trans Adriatik (TAP) sht nj nga projektet infrastrukturore energjetike m me
rndsi n Evrop.
Gazsjellsi sht seksioni perndimor i Korridorit Jugor t Gazit, nj zinxhir i ndrlikuar vlerash
me projekte energjetike q lidhin furnizimet me gaz natyror, nga faza e dyt e zhvillimit t
fushs s strmadhe t Shah Deniz-it n Azerbajxhan me Evropn.

Krkesa evropiane pr gaz natyror

Evropa pr t prmbushur krkesn e saj afatgjat pr energji; pr t zvendsuar prodhimin
energjetik t saj q nuk i prmbush nevojat; pr t ushqyer rritjen ekonomike si dhe pr t
diversifikuar furnizimin me energji, ka nevoj pr burime t reja gazi.
Gazi natyror pritet t luaj nj rol gjithmon e m t rndsishm n prbrjen evropiane t
energjis pr dhjetvjeart n vazhdim.

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

Duke qen se sht karburanti m i pastr fosil, gazi natyror ka prparsi t forta e t dukshme
krahasuar me burime t tjera energjetike si qymyri dhe nafta. Dhe ka sht m e rndsishme,
gazi natyror ofron nj mundsi energjetike t rndsishme dhe t ndryshueshme n bashkrendim
me energjit e rinovueshme.

Burimet e padyshimta energjetike n Kaspik, prbjn nj mundsi t jashtzakonshme pr

Evropn n prballimin e sfidave t saj energjetike.
Ndrkoh q rritja ekonomike sjell nj rritje t krkess pr energji, si dhe duke patur parasysh
nj synim t prbashkt pr antarsim n BE, Evropa Juglindore do t ket gjithashtu nevoj pr
nj przierje energjetike m n baraspesh me mjedisin,ka prfshin gazin natyror.

Diversiteti dhe siguria e furnizimit me energji pr Evropn

Duke qen se tashm ka rrug furnizimi q lidhin tregjet evropiane me furnizime nga Rusia,
Afrika dhe Deti i Veriut, korridori i ri energjetik nga Kaspiku, do t siguroj diversitet t
furnizimit me gaz dhe do t ul rrezikun e vartsis s teprme nga nj burim i vetm furnizimi.
Ai do t ndihmoj n hapjen e nj linje t re transporti dhe do t ofroj nj burim t ri gazi pr
Evropn.

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

Shum vende n Evropn Juglindore, duke qen se jan t lidhura vetm me nj burim pr
furnizimin e tyre me gaz, jan tejet t prekshme nga ndrprerjet n furnizim dhe mimet jo
konkurruese. Disa vende t tjera n rajon, si Shqipria, nuk jan fare t lidhura me rrjetin e gazit.
Ato prdorin qymyrin dhe naftn pr prmbushjen e nevojave t tyre energjetike.
TAP-i, do t hap rrugn q burime t reja energjie t hyjn n kto tregje, dhe ndrkoh do t
promovoj zhvillimin e sektorve t tyre energjetik.
Duke pranuar kontributin thelbsor pr qllimin strategjik t prforcimit t diversitetit dhe
siguris energjetike t Evrops, Komisioni Evropian dhe qeveria e Shteteve t Bashkuara t
Ameriks mbshtesin ndrtimin e TAP-it.

Mbshtetja e vendeve pritse

Prfitimet ekonomike dhe strategjike t TAP-it jan gjithashtu t rndsishme n nivel kombtar
pr vendet npr t cilt kalon gazsjellsi.
Prve nxitjes pr zhvillimin e tyre ekonomik si pasoj e furnizimeve t reja me energji, ndrtimi
i gazsjellsit n vendet pritse t TAP-it do t trheq investime t huaja t konsiderueshme.
Ekspertt e pavarur kan prllogaritur se n kto vende do t hapen shum vende t reja pune,
drejtprsdrejti nga kontraktort e TAP-it dhe n mnyr t trthort prmes t ashtuquajturve
ndikime si rrjedhoj n prodhim, shrbime komunale, transport, komunikacion dhe shrbime
financiare e biznesi. Vendet pritse do t gzojn gjithashtu status t lartsuar si rrugdalje dhe
pika lidhjeje n hartn energjetike evropiane.

Korridori Jugor i Gazit

Korridori Jugor i Gazit sht nj nga sistemet e gazit me vlera m t ndrlikuar t zhvilluara
ndonjher n bot. Gjatsia e tij sht mbi 4000 km, ai prshkon shtat vende duke prfshir m
shum se nj duzin kompanish energjie. Korridori sht i prbr nga disa projekte t veanta
energjetike, q prfaqsojn nj investim t prgjithshm prej rreth 45 miliard USD:

Shah Deniz 2, me shpime pusesh dhe prodhim detar gazi n Detin Kaspik.
Zgjerim i impiantit t prpunimit t gazit n Terminalin e Sangaalit, n bregun e Detit Kaspik n
Azerbajxhan.

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

Tre projekte gazsjellsish:

o

Gazsjellsi i Kaukazit t Jugut (SCPX) Azerbajxhan, Gjeorgji

Gazsjellsi Trans Anatolian (TANAP) Turqi

Gazsjellsi Trans Adriatik (TAP) Greqi, Shqipri, Itali

Zgjerim i rrjetit italian t transmetimit t gazit.

Mundsi pr lidhje t tjera me rrjetet e gazit n Evropn Juglindore, Qndrore dhe Perndimore

Tregjet e energjis q gazi Kaspik mund t arrij prmes TAP-it

Pr tu siguruar q Korridori Jugor i Gazit do t prmbush qllimin e tij, thelbsore sht q
gazi Kaspik t mbrrij n sa m shum tregje dhe konsumator evropian sa t jet e mundur.
Projekti i TAP-it ofron mundsi t ndryshme lidhjeje me nj numr gazsjellsish ekzistues dhe t
planifikuar prgjat gjurms s tij. Kjo do t mundsonte furnizimin me gaz Kaspik t
destinacioneve n t gjith Evropn:

TAP do t lidhet me rrjetin italian t gazit natyror, t operuar nga Snam Rete Gas, pr t ofruar nj
kapacitet t fuqishm n pikn tregtare virtuale (PSV) italiane, prej s cils mund t preken t gjitha
pikat italiane t daljes pr n destinacionet evropiane.
Austria dhe Evropa Qndrore: gazi natyror i transportuar prmes TAP-it mund t arrij n nyjn e
Evrops Qndrore t gazit n Baumgarten, Austri prmes gazsjellsit Gazi Trans Austriak (TAG), duke
prdorur ndrrimet dhe rrjedhn e kundrt.
6

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

Gjermania dhe Franca prmes Zvicrs: sigurohet furnizimi me gaz duke prdorur rrjedhn e kundrt,
prmes gazsjellsit Tranzitgaz.
Mbretria e Bashkuar: operuesit e rrjetit Snam Rete Gas dhe Fluxys, kan rn dakord t zhvillojn
aftsi t rrjedhs s kundrt fizike midis Italis dhe Mbretris s Bashkuar, duke ndrlidhur tregjet e
gazit t Italis, Zvicrs, Gjermanis, Holands dhe Belgjiks, pr t mundsuar kshtu gazit Kaspik t
arrij n Mbretrin e Bashkuar.

Bullgaria: TAP mund t ofroj nj burim t ri gazi, duke u lidhur me infrastrukturn gazsjellse
ekzistuese dhe at t planifikuar, prfshir rrjedhn e kundrt prmes nj interkonektori me linjn
Kula-Sidirokastro dhe/ose nj lidhje t propozuar me gazsjellsininterkonektor midis Greqis dhe
Bullgaris (IGB).
Evropa Juglindore: gazi Kaspik mund t rrjedh n tregjet n rritje n Ballkan dhe n Evropn
Juglindore q aktualisht varen nga nj furnitor i vetm gazi. TAP po bashkpunon me zhvilluesit e
Gazsjellsit t planifikuar Jonian Adriatik (IAP) pr t diskutuar mundsit e lidhjes me tregjet pa gaz
n Kroacin Jugore, Shqipri, Malin e Zi dhe Bosnj Hercegovin.

Korridori Jugor i Gazit sht nj prbrs madhor i politiks energjetike t BE-s. Roli
thelbsor i TAP-it pr realizimin e ktij vizioni nuk do t ofroj vetm prfitime ekonomike me
rndsi, ai do t siguroj gjithashtu q nj nga burimet jetike energjetike t kontinentit, t mbetet
e shfrytzueshme pr dhjetvjeart e ardhshm.

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

Mbshtetja e BE-s pr TAP-in

Bashkimi Evropian pranon rolin e Gazsjellsit Trans

Adriatik (TAP) pr trajtimin e politikave urgjente
energjetike, lidhur me sigurimin e diversitetit dhe
siguris s furnizimit me energji pr Evropn.
Pasi t jet ndrtuar, TAP-i do t ket nj rol t
rndsishm pr sigurimin e t ardhmes energjetike t
Evrops. Duke qen nj nga projektet m t
rndsishme t infrastrukturs energjetike pr shum
vite, TAP-i do t realizoj rrjedhjen e gazit nga rajoni
Kaspik pr n tregjet energjetike evropiane me
krkesa t larta.
Duke arritur kt synim, gazsjellsi do t hap Korridorin Jugor t Gazit, nj koncept i BE-s n
thelb t strategjis s saj energjetike. Kjo rrug e re do ti shtoj burimet nga t cilat Evropa do t
furnizohet me gaz, dhe si rrjedhoj furnizimet e saj me energji do t jen m t sigurta dhe m
fleksibl.

Partneritetet Strategjike
Sfida e ndrtimit t nj gazsjellsi q prshkon nj kontinent, nuk sht nj ndrmarrje e
zakonshme. Ky ndrtim krkon burime t qndrueshme, ekspertiz teknike t prsosur,
standardet m t larta t siguris dhe ruajtjes mjedisore, financim t qndrueshm dhe mbi t
gjitha, partneritete t fuqishme.
Gjat viteve t fundit, TAP ka krijuar me sukses nj sr partneritetesh strategjike m qeveri dhe
kompani t ndryshme.
N nivelin e qeveris kombtare, t tre vendet npr t cilat do t kaloj gazsjellsi Greqia,
Shqipria dhe Italia n vitin 2013 kan konfirmuar angazhimin e tyre t prbashkt kundrejt
TAP-it me nnshkrimin e nj Marrveshjeje trepalshe Ndrqeveritare (IGA) . Kto marrveshje
prcaktojn kuadrin sipas t cilit do t realizohet TAP-i dhe se si do t operoj ai n secilin vend.
N Shqipri, ku TAP-i sht prcaktuar si projekt i rndsis kombtare, ai po mbshtet
gjithashtu qeverin me hartimin e nj plani pr tregun e brendshm t gazit.
8

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

Gazsjellsi Jonian Adriatik

N Evropn Juglindore, q sht nj nga rajonet q do t prfitoj m shum nga hapja e
Korridorit Jugor t Gazit, TAP-i sht br pjes e nj sr Memorandumesh Mirkuptimi dhe
Bashkpunimi (MoUC) me zhvilluesit e Gazsjellsit t propozuar Jonian Adriatik (IAP).

IAP-i synon t sjell gazin Kaspik n tregjet e pa-gazifikuara t Shqipris, Malit t Zi, Kroacis
s Jugut dhe Bosnj Hercegovins.

Gazsjellsi Trans Anatolian

N Turqi, pas nnshkrimit t nj MoUC-je n nntor 2012, TAP vazhdon t bashkpunoj
ngusht lidhur me shtje teknike dhe tregtare me Gazsjellsin e propozuar Trans Anatolian
(TANAP), i cili do t lidhet me TAP-in n kufi me Greqin.

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

Snam Rete Gas

N Itali, TAP mban takime t rregullta me Snam Rete Gas (SRG), operatorin e sistemit italian t
transmetimit t gazit, lidhur me shtje teknike dhe tregtare. Zgjerimi i planifikuar i sistemit do
t bj t mundur q gazi i Shah Deniz-it t transportohet m tej n Evropn Qndrore dhe
Perndimore.

a- Harta e gjurmes
Gazsjellsi Trans Adriatik (TAP) do t nis n afrsi t Kipoit n kufirin midis Turqis dhe
Greqis, ku do t lidhet me Gazsjellsin Trans Anatolian (TANAP).

Nga kjo pik TAP-i do t vazhdoj n pjesn toksore, duke prshkuar t gjith territorin e
Greqis s Veriut, q sht dhe pjesa m e gjat, dhe m pas do t vazhdoj drejt perndimit
prmes Shqipris deri n bregdetin e Adriatikut.
Seksioni detar i gazsjellsit do t nis n afrsi t qytetit shqiptar t Fierit, dhe do t kaloj npr
Detin Adriatik pr tu lidhur me rrjetin italian t transportit t gazit n Italin e Jugut.

10

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

TAP do t jet rreth 870 km. i gjat (Greqi rreth 550 km; Shqipri 211 km; Deti Adriatik 105
km; Itali 8 km). Pika m e lart do t jet 1800 metra mbi nivelin e detit n malet shqiptare,
ndrsa pika m e ult do t jet 820 metra n thellsi t ujrave n Adriatik.
Greqia
N Greqi tubacioni do t jet rreth 550 km. i gjat, duke filluar nga Kipoi n afrsi t kufirit
Turko-Grek dhe duke prfunduar n kufirin ndrmjet Greqis dhe Shqipris n Jugperndim t
Ieropigi.
Shqipria
N Shqipri tubacioni i gazsjellsit do t jet rreth 211 km. i gjat, duke filluar n Bilisht Qendr,
n Qarkun e Kors, q kufizohet me Greqin. Dalja n det e TAP-it n Shqipri do t jet 17
km. n Veriperndim t Fierit, deri n 400 metra n brendsi t toks larg nga vija bregdetare.
Pjesa e tij n ujrat territoriale shqiptare do t jet rreth 37 km. e gjat.

Deti Adriatik
Gjurma e TAP-it prmes Detit Adriatik do jet rreth 105 km e gjat dhe do t shtrihet n shtratin
e detit nga bregu shqiptar deri n at italian.
Itali
TAP do t dal n tok n Italin jugore, n Lee, Bashkia e Melendigno, n afrsi t San Foca.
Pjesa detare e tubacionit prmes ujrave territoriale italiane do t jet rreth 25 km. e gjat, ndrsa
pjesa toksore e tij do t jet rreth 8 km. Vendndodhja sht przgjedhur pas njmbdhjet
vlersimesh t mundshme pr tubacionin dhe ajo q u vendos sht m e realizueshmja nga
pikpamja e siguris, mjedisore dhe shoqrore.
11

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

b- Ndrtimi i Gazsjellsit
Udhhequr nga Vlersimet e Ndikimit Mjedisor dhe Social (VNMS-t) n secilin vend prits,
gjurma e TAP-it sht przgjedhur q t respektoj zonat e ndjeshme mjedisore, sociale dhe
kulturore kurdo q sht e mundur.

TAP sht gjithashtu n fazat paraprake t tenderimit pr t mira dhe shrbime, prfshir ktu
ndrtimin e tubacionit toksor dhe detar, stacionet kompresor dhe terminalin prits t tubacionit,
furnizimin me tuba eliku, sistemet e kontrollit dhe valvulat e tubacionit me diametr t madh.
Puna pr tubacionin do t nis n vitin 2015 me ndrtimin dhe rehabilitimin e rrugve dhe urave
n Shqipri, q do t prdoren pr akses t ardhshm n sheshet e ndrtimit. Shtrirja faktike e
tubacionit planifikohet t nis m 2016-n.
Pasi t jet ndrtuar, tubacioni toksor do t shtrihet t paktn n nj metr thellsi n tok dhe si
rrjedhoj nuk do t jet i dukshm n asnj pjes t gjurms. Ambientet tona si stacionet
kompresor dhe ato t valvulave t bllokimit do t jen n siprfaqe dhe do t projektohen,
ndrtohen dhe monitorohen q t ken ndikimin m minimal mjedisor.

N Greqi
Gjatsia e gazsjellsit n Greqi sht rreth 545 km. Seksioni m i gjat i TAP-it, do t nis n
Kipoi, n afrsi t kufirit grek me Turqin dhe do t prfundoj n kufirin grek me Shqiprin n
jugperndim t Ieropigi.
Seksioni grek do t prfshij nj stacion kompresor n afrsi t Kipoi-t pr kapacitetin 10 bcm
dhe nj stacion shtes n afrsi t Serres nse kapaciteti i TAP-it rritet deri n 20 bcm. Prgjat
gjurms n Greqi do t ket 23 stacione valvulash bllokimi.
N Shqiperi
Korridori i TAP-it n territorin shqiptar shtrihet n 38 bashki dhe komuna t qarqeve Kor,
Berat dhe Fier, ku kapaciteti transportues i gazsjellsit do t rritet nga vlera fillestare 10 miliard
m3 gaz/vit, deri n 20 miliard m3 gaz/vit.
Gjurma e TAP hyn n tokn shqiptare n jug t qytetit Bilisht, vazhdon n fushat e Devollit dhe
Kors, kalon n qytetin e orovods, anashkalon n veri qytetin e Beratit, kalon qytetin e Fierit
pr n Seman dhe Topoj deri n seksionin shqiptar t daljes n detin Adriatik, deri n Lee t
Italis.
12

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

Komponentt kryesore t projektit TAP n territorin shqiptar n tok dhe det prfshijn
tubacione dhe stacione kompresimi. Kshtu nj tubacion 48, afr 210 km i gjat, futur nntok,
nga kufiri Greqi -Shqipri do t zgjatet deri n stacionin e kompresorve n Topoj n Fier, ku
nj tubacion i vjetr 36 do t kaloj nga stacioni i kompresorve n Topoj, deri tek dalja nga
toka n det n brigjet e detit Adriatik, afr 60 km i gjat n territorin detar t Shqipris.

Nj stacion mats/kompresimi do t jet n afrsi t Bilishtit, ku objektet dhe rrjeti elektrik do t

lidhen me t si linj e tensionit t mesm, afr 1.5 km e gjat pran kufirit Shqipri-Greqi.
Nj stacion kompresimi dhe rrjeti elektrik i lidhur me t si linj e tensionit t mesm, afr 8 km e
gjat do t jet pran qytetit t Fierit. Gjithashtu do t ndrtohen afr 10 stacione valvulash t
bllokimit prgjat gjurms n tok n intervale deri 30 km pr t ndrprer rrjedhn e gazit n
rast mirmbajtjeje, a emergjence.
Pran kufirit Shqipri-Greqi, nj stacion matjeje do t zgjerohet duke u shndrruar n nj stad t
mvonshm n nj stacion kompresori pr t rritur kapacitetin e gazsjellsit n 20 mmk/vit.
Prtej daljes n det, gazsjellsi TAP do t shtrihet rreth 60 km n det n kufirin Shqipri-Itali n
detin Adriatik, ku nj terminal pr pritjen e gazsjellsit do t ndrtohet n Lee (Itali)..
Investimi total pr transportimin e gazit prmes Korridorit Jugor t Gazit llogaritet rreth 40
miliard USD, ku vlera e investimit n Shqipri do t jet rreth 1,5 miliard USD, prfshir
ndrtimin e rrugve pr ndrtimin e tubacionit, ndrtimin e tubacioneve n tok dhe n det,
rregullim infrastrukture, ndrtimin e stacioneve t kompresorve, ndrtimin e terminalit pr
pritjen e gazsjellsit n Itali, ndrtimin e valvulave, blerjen e tokave, q do t ndikohen nga
kalimi i rrugve, tubacionit apo stacioneve t kompresorve, etj.
13

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

Projekti TAP do t zbatohet n dy faza, ku n t parn parashikohet kapaciteti i gazsjellsit pr

transportin e 10 miliard m3 gaz/vit dhe n t dytn, rritje e kapacitetit deri n 20 miliard metr3
gaz/vit.
N zonat malore, do t ndrtohen afrsisht 58 km rrug t reja dytsore, ndrsa 44 km ekzistuese
do t prmirsohen. Do t rehabilitohen 50 ura dhe do t ndrtohen dy t reja. Kto punime
planifikohen t nisin n vitin 2015.
Puna n do segment ndrtimi prllogaritet t zgjas rreth tre muaj. Si edhe n pikat e tjera t
gjurms s TAP-it, tubacioni do t jet i futur nntok.

Ne Itali
N afrsi t bregdetit italian, pasi t ket prshkuar ujrat territoriale italiane prej 25 km,
tubacioni do t kaloj prmes nj mikrotuneli prej 1.5 km. t ndrtuar posarisht, duke hyr
kshtu n tokn italiane n nj thellsi prej 25 metrash.
Tubacioni nuk do t jet i dukshm nga bregdeti dhe do t jet i padukshm prgjat t gjith
gjurms.
Gjatsia totale e tubacionit toksor n Itali do t jet rreth 8 km. Do t vendoset nj stacion
valvule bllokimi n afrsi t hyrjes n tok dhe do t ndrtohet nj Terminal Prits pr
Gazsjellsin (PRT) n Bashkin e Meledugno-s, 8.2 km. larg bregut dhe zonave t mbrojtura.
PRT-ja do t jet qendra e mbikqyrjes dhe kontrollit e TAP. Me nj personel t prllogaritur
prej 32 personash, do t zr nj hapsir prej 12 hektarsh dhe sht projektuar q t integrohet
me mjedisin prreth duke ndikuar thuajse aspak nga ana pamore. Pas kshillimeve me palt
vendore t interesit, PRT-ja u zvoglua n madhsi me 40%.
Duke prdorur ngrohs pr t nxehur gazin dhe pr t lehtsuar rrjedhjen e tij, PRT-ja nuk do t
ket asnj shkarkim n mjedis gjat operimit normal, prve rasteve kur mund t ket ndrprerje
ose ndryshime t papritura trysnie n rrjetin e Snam Rete Gas.
N rastin m t keq, PRT-ja do t prodhoj shkarkime t krahasueshme me m pak se 2% t
kohs s tij t operimit.
Pika e lidhjes me sistemin e Snam Rete Gas do t bhet tek gardhi i ambientit t TAP-it.

14

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

2- Aksesi ne Toke
TAP-it do ti duhet t siguroj akses n tok prgjat gjurms s tij t propozuar n mnyr q
gazsjellsi dhe infrastruktura e lidhur me t, t mund t ndrtohet dhe punohet.
Projekti do t ndikoj n rreth 26.750 ngastra toke: 15.500 n Greqi; 11.000 n Shqipri dhe 250
n Itali. Po kshtu do t ndikohen rreth 55.000 prdorues dhe pronar tokash.

Akses i prkohshm n tok

N Greqi dhe n Shqipri, n shumicn e rasteve TAP-it do ti duhet akses i prkohshm n tok
brenda korridorit t tubacionit, q do t jet rreth 52 metra i gjer. N Itali, korridori do t jet
rreth 26 metra i gjer, dhe i reduktuar deri n 22 metra aty ku sht e mundur, si rrjedhoj e
diametrit m t vogl t tubacionit n Itali.

N mnyr q kompanit e ndrtimit t punojn me efikasitet dhe t ken mundsin t sjellin t

gjith pajisjet, TAP-i do t krkoj t drejta aksesi pr t gjith korridorin e tubacionit n secilin
vend.
Aksesi i prkohshm n tok do t nevojitet gjithashtu edhe pr disa mjedise t lvizshme si
sheshet e tubave dhe kampet e puntorve. Toka e krkuar prkohsisht do t merret n prdorim
nga TAP-i pr rreth dy vite dhe do tiu kthehet pronarve n gjendje trsisht t riaftsuar.

Akses i prhershm n tok

Instalimet e projektit n siprfaqe, si stacionet kompresor, stacionet e valvulave t bllokimit,
dhe disa rrug dytsore n Shqipri, do t krkojn akses t prhershm n tok. Kjo do t thot
se TAP-i duhet t blej tokn nga pronart e saj aktual.

15

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

Parimet e kompensimit pr pronart dhe prdoruesit e toks

TAP-i sht i angazhuar ti siguroj t gjith pronart dhe prdoruesit e toks, q jetojn prgjat
korridorit t gazsjellsit dhe q jan t ndikuar nga projekti se do trajtohen me respekt dhe do
kompensohen n mnyr t drejt.
N prputhje me kt qasje, sht hartuar nj metodologji e pranueshme dhe transparente pr
prllogaritjen e kompensimit, bazuar n vlera reale tregu dhe n kostot prkatse. TAP-i ka
prfshir edhe agjenci vendore t pasurive t paluajtshme pr t verifikuar vlerat e toks dhe t
zvendsimit t t mbjellave.

Akses i prhershm n tok : Si do t prllogaritet kompensimi

TAP-i do ta blej tokn tuaj vetm nse ngastra ndodhet n nj territor ku sht planifikuar t
ndrtohen stacionet kompresor, stacionet e valvulave t bllokimit ose instalime t tjera n
siprfaqe.

Kompensim pr tokn me vlern e zvendsimit.

Kompensim pr t gjitha strukturat ose zhvillimet n tok t cilat ju i keni n pronsi me vlern e
zvendsimit.

Kompensim pr t gjith t mbjellat aktuale nj ose shumvjeare me vlern e zvendsimit.

Akses i prkohshm n tok : Si do t prllogaritet kompensimi

Ky lloj aksesi i prkohshm pr tokn q do t nevojitet pr disa mjedise t prkohshme, si
sheshet e magazinimit t tubave dhe sheshet e ndrtimit. Toka q do t merret me qira ose n
prdorim nga TAP-i, pr rreth dy vjet do tiu rikthehet pronarve n kushte trsisht t
rehabilituara. Ata do t ken mundsi t kultivojn n t m tej pa asnj lloj kufizimi.

Nj pages qiraje pr t kompensuar humbjen e prodhimit bujqsor gjat kohs s ndrtimit. Kjo do t
prllogaritet bazuar n t ardhurat e pritshme vjetore bujqsore, n zonn tuaj gjeografike pr
jetgjatsin e zakonshme t t mbjellave, t shumzuar me dy vite.

Kompensim pr t gjitha t mbjellat nj ose shumvjeare me vler zvendsimi.

16

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

3- Angazhimi i TAP
Duke qen se i sht besuar zhvillimi i nj prej projekteve m t rndsishme t infrastrukturs
energjetike q sht ndrmarr n Evrop , TAP-i, sht i angazhuar t jet dhe t veproj n
prputhje me standardet m t larta.
TAP sht angazhuar t mbroj mjedisin, sigurin dhe komunitetet q jetojn n afrsi t
gazsjellsit. TAP-i vepron sipas politiks q: siguria sht e para.
Duke patur mundsin e nj pasurie t madhe teknike dhe njohurish operacionale, prpjekjet e
TAP gjithashtu do t udhhiqen edhe nga angazhimi i tyre pr zhvillim t qndrueshm.
Angazhimi pr t ardhmen simbolizohet nga roli pionier i TAP-it, prsa i prket realizimit t
Korridorit Jugor t Gazit dhe nga kontributi i tij i rndsishm pr zhvillimin e kombeve dhe
komuniteteve fqinje prgjat gjurms s tij.

a- Per mjedisin
N prputhje me krkesat ndrkombtare t
performancs s Banks Evropiane pr Rindrtim
dhe Zhvillim (BERZH), n t gjitha vendet ku do t
kaloj gazsjellsi (Greqi, Shqipri dhe Itali) jan
ndrmarr Vlersime t detajuara t Ndikimit
Mjedisor dhe Social (VNMS).
VNMS-t paraqesin n hart t gjitha ndikimet e
mundshme mjedisore, kulturore dhe socialekonomike q mund t paraqiten nga realizimi i
projektit dhe prfshijn masa pr t shmangur dhe
lehtsuar kto ndikime gjat dhe pas ndrtimit, ose
dhe gjat operimit.

Gazsjellsi do t sjell miliarda metra kub gaz natyror, q sht karburanti m i pastr fosil, n
tregjet Evropiane. Ndrkoh q kombet e BE-s krkojn t ekuilibrojn krkesat e tyre
n rritje pr energji, me angazhimin q ato ndajn pr mjedisin, gazi do t vazhdoj t ket nj
rol t rndsishm n przierjen energjetike t Evrops pr t ardhmen e parashikueshme.

17

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

Shmang, minimizo, lehtso

Si pjes t politiks s tij pr Prgjegjsi Sociale t Korporats, TAP-i sht i angazhuar t
shmang, minimizoj dhe lehtsoj t gjitha pasojat negative n mjedis. Gjurma e TAP-it sht
parashikuar dhe przgjedhur me kujdes, q t shmang zonat me ndjeshmri mjedisore n t
gjitha rastet e mundshme. N mnyr q t reduktoj shkarkimet e tij n kto ambjente do t
veprohet n mnyr t till q t gjitha ndikimet fizike dhe ekologjike t reduktohen.
Ndrtimi dhe veprimtaria e TAP-it do t minimizoj konsumin energjetik, shkarkimet n ajr,
shkarkimin e mbetjeve t lngshme dhe prodhimin e mbetjeve. Nuk do t krijohet asnj mbetje.
Pasi t prfundohet ndrtimi i gazsjellsit, TAP-i do ta rikthej tokn n gjendjen e mparshme.
Pjesa e siprme e dheut do t zvendsohet, t gjith kryqzimet e prkohshme dhe infrastruktura
do t largohen dhe t gjith mjediset fillestare dhe bimsia do t kthehen n gjendjen e
mparshme.

b- Per shendetin dhe sigurine

Angazhimi i TAP-it pr shndet dhe siguri pranon se
projekti ka detyrn t kujdeset pr komunitetet e tij
pritse, pr forcn puntore dhe pr aksionert e tij.
Piksynimet e projektit jan: asnj humbje jete dhe
asnj incident serioz.
TAP-i do t krijoj nj kultur msimesh t marra
prmes rrjeteve t shndetit dhe siguris, ku prvojat e
prditshme t mund t ndahen dhe t integrohen n
veprimtari.
Projekti i gazsjellsit sht i bazuar n standarde t pranuara sigurie kombtare dhe
ndrkombtare, si dhe n praktikn m t mir t industris.

18

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

c- Per te ardhmen
E ardhmja e energjis
Ndrkoh q prodhimi i gazit brenda Evrops
ulet, gazsjellsi do t ndihmoj pr sigurimin e t
ardhmes energjetike t kontinentit, duke
mundsuar transportin e gazit natyror nga nj
burim i ri pr n Evrop.

E ardhmja mjedisore
Duke prmirsuar rrjedhn e gazit pr n
Evrop, TAP-i do t jap gjithashtu kontribut pr
t ardhmen mjedisore t Evrops. Si karburanti
m i pastr fosil, gazi do t luaj nj rol
gjithmon n rritje, n prmbushjen e angazhimit t Evrops pr reduktimin e shkarkimeve t
karbonit dhe arritjen e synimeve t saj mjedisore.

E ardhmja ekonomike
Vendet transit t TAP-it, do t marrin nj shtys pr t ardhmen ekonomike t tyre. Projekti do t
trheq investime t rndsishme t huaja, ndrsa zhvillimi ekonomik do t nxitet nga hyrja e
furnizimeve t reja me energji dhe nga tregjet m konkurruese energjetike.

E ardhmja e punsimit
Sipas ekspertve t pavarur, TAP do t hap shum vende pune, n mnyr t drejtprdrejt
prmes kontraktorve t tij dhe n mnyr t trthort prmes efekteve t shumta rrjedhse n
prodhim, shrbime komunale, transport, komunikacion, shrbime financiare e biznesi. Ndrkoh
q shumica e prfitimeve n punsim do t shihen gjat fazs s ndrtimit, TAP-i do t ket nj
trashgimi t zgjatur ekonomike.

E ardhmja e komunitetit
Nj gur themeli i angazhimit t TAP-it pr t ardhmen e komuniteteve prgjat gjurms s tij do
t jet financimi i projekteve mjedisore dhe atyre t investimeve sociale. Tashm po mbahen
diskutime me komunitetet vendore pr tu siguruar q kto projekte t jen me prfitim t
ndrsjell.

19

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

4- Mundesite e projektit
Mundsi pr profesionist me aftsi
Ekipi i projektit TAP, do t krkoj m shum profesionist t aft n zyrat qendrore, ndrsa
kontraktort dhe nnkontraktort e TAP-it gjithashtu do t punsojn puntor me nj llojshmri
aftsish shkencore e tekniko-profesional gj q do t ndikoj n rritjen e ritmit t progresit n
terren.

Ekspertt e pavarur presin q TAP-i t nxis hapjen e mijrave vendesh pune, si n mnyr t
drejtprdrejt prmes kontraktorve t tij ashtu edhe n mnyr t trthort prmes efekteve
rrjedhse ekonomike gjat jetgjatsis s gazsjellsit, duke prforcuar bizneset ekzistuese dhe
duke nxitur hapjen e ndrmarrjeve t reja.
Faktikisht shumica e mundsive t drejtprdrejta ose t trthorta pr punsim n Greqi, Shqipri
dhe Itali, do t krijohen nga kontraktort dhe nnkontraktort e TAP-it. Kto kompani do t
punsojn nj numr t konsiderueshm specialistsh pr ti ofruar shrbimet e tyre TAP-it.

Mundsit pr kompanit
Si nj nga zhvillimet infrastrukturore energjetike m t rndsishme n Evrop, TAP-i do t
ofroj shum mundsi pr kompani ndrkombtare apo edhe kombtare e vendore pr pun, si
furnitor dhe ofrues shrbimesh.
TAP-i gjithashtu do ti ndihmoj kompanit me zhvillimin e aftsive t tyre ky dhe ekspertizs
s nevojshme pr zbatimin e ktij projekti, ashtu dhe projekteve t ardhshme infrastrukturore.
Kjo do t ndihmoj pr nj nga synimet thelbsore t projektit lidhur me krijimin e nj
trashgimie t qndrueshme n vendet npr t cilat kalon gazsjellsi.

20

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

Mundesite per vendet pritese.

Greqia, Shqipria dhe Italia do t prfitojn ndjeshm n nj nivel strategjik nga prania e TAP-it
n vendet e tyre, duke gzuar nj status t prforcuar n hartn energjetike evropiane si rrug
kalimi rajonale dhe nyje energjetike.
Prfitimet q do t sjell TAP-i prfshijn:

Kontribut t drejtprdrejt n Prodhimin e Brendshm Bruto (PBB) prmes tatimeve. (NB: n

prputhje me rregulloret evropiane pr energjin, TAP-i nuk do t paguaj tarifa tranziti n vendet e tij
pritse).

Punsim t drejtprdrejt edhe jo gjat ndrtimit dhe veprimit.

Prokurim t mirash dhe shrbimesh prmes furnitorve t pranueshm.

Programe t prmirsimit t aftsive: aftsi t reja dhe ekspertiz pr kompanit dhe punonjsit.

Investime sociale dhe mjedisore: programet e investimeve n komunitet.

Infrastruktur e prmirsuar vendore: pr shembull, rrug dhe ura n Shqipri.

Fuqizimi i rolit t vendeve pritse si nyje energjetike n rajon.

Studimet e pavarura t kryera n Greqi, Shqipri dhe Itali sugjerojn se TAP-i do t ket nj
ndikim t rndsishm dhe pozitiv n zhvillimin ekonomik t secilit vend, veanrisht gjat fazs
s ndrtimit.

Shqipria
TAP-i do t zhvilloj infrastrukturn energjetike shqiptare dhe do t afroj investime t huaja
madhore n vend. Me nj shum t prllogaritur q i kalon nj miliard Eurot, TAP-i pritet t jet
investimi i huaj direkt m i madh n Shqipri deri tani. Si i till, ai do t ndihmoj t gjeneroj
aktivitet ekonomik duke hapur vende pune dhe duke zhvilluar aftsit dhe mundsit vendore.
Gazsjellsi do t ndihmoj Shqiprin t vazhdoj integrimin e saj tregtar dhe fizik me Evropn,
duke rritur rndsin rajonale dhe gjeo-strategjike t vendit ndrsa promovon stabilitet t
vazhdueshm dhe prgatit vendin pr antarsin e mundshme n BE.
Prve shtytjes pr t ardhura vjetore t qndrueshme dhe t parashikueshme pasi t bhet
operativ, TAP-i mund t mbshtes gjithashtu Shqiprin n prmbushjen e nevojave t veta
energjetike n t ardhmen duke zhvilluar nj treg t brendshm energjetik.
21

[TAP : GAZSJELLESI TRANS ADRIATIK] Juli Hasanaj

Me futjen e gazit natyror n vend, sipas studimeve t kryera nga TAP, krkesa pr gaz natyror
pr tregun shqiptar n vitin 2030 parashikohet t arrij n rreth 1.6 miliard m3, ndrsa
vlersohet se kontributi i gazit natyror n konsumin final t energjis n Shqipri, do t arrij n
37%.
Rreth 70% e gazit natyror n konsum parashikohet t prdoret pr prodhimin e energjis
elektrike n vitin 2030.
Fillimisht, gazi natyror parashikohet t prdoret nga industrit e mdha dhe prodhuesit e
energjis termike pr prodhimin e energjis elektrike. Pas vitit 2020 parashikohet q gazi natyror
t nis t prdoret nga konsumatort familjar dhe n sektorin e shrbimit duke u rritur do vit.

Referenca
[1] Web-i zyrtar i TAP ne Shqiperi www.tap-ag.al

22