in nh Thng Mi Vit Nam Tri

Theo Dng Lch S

Min Nam
Khi ngi M chnh thc tham chin vo chin tranh Vit Nam, cng vi qun i h
mang theo c vn ha u M v nhng cng ngh k thut mi vo Vit Nam.
iu ny nh hng n vn ha ni chung trong c in nh. Mt yu t khc c
nh hng ti in nh ca min Nam thi k ny l s pht trin mnh ca ci lng
nhng nm cui thp nin 1950, u thip nin 1960. Rt nhiu ngh s in nh xut
thn t ci lng. T nm 1954 ti 1975, c nhng giai on hong kim, nh nm
1957, cc hng phim t nhn in nh min Nam sn xut 37 phim mt nm.

Chng ti mun sng (1956)

Giai on 1954-1960
Nm 1955, Phng in nh c thnh lp. n nm 1959 Trung tm Quc gia in
nh thuc Nha Thng tin ra i, vi mt i ng nhng ngi lm phim gm 19 o
din, 13 quay phim, 5 chuyn vin thu thanh v 2 chuyn vin dng phim. a s
nhng ngi ny c c vn M dy ti ch hoc i tu nghip nc ngoi hai nm
t 1957 n 1959. Bn cnh cn mi chuyn gia ca Philippines n Si Gn hp
tc vi mt s hng t nhn thc hin nhng phim tuyn truyn cho ch . Trung
tm in nh chnh l ni o to nhng chuyn vin in nh u tin ca min
Nam.
in nh khi ch yu ginh cho gii thnh th. Rp chiu bng, mi ngy thng
chiu theo xut, th by c xut chiu, ch nht thm xut sng. thu ht khn gi,

cc rp thng m nhc cc ca s Paul Anka, Andy William, Elvis Presley, Patti

Page... Gii tr thc thnh th khi b nh hng bi li sng Php. Cc phim tnh cm
Php thnh hnh nht khi , ri n nhng phim min Ty ca M, phim ca nhc n
.
Giai on 1955 n 1958, nhiu hng phim t nhn c thnh lp, tp trung sn xut
loi phim tm l x hi, c tch v cc ti gia nh. y l giai on n r phong
tro lm phim ci lng, thn thoi, truyn thuyt, vi nhiu b phim khi gi lng t
ho ca ngi Vit trong vic ng h phim do ngi Vit lm ra. Ni bt nht trong
phong tro lm phim ny l cc hng Vit Thanh thnh lp nm 1955, Vn Th nm
1956, Tn Vit in nh nm 1957 do ng Bi Dim lm gim c.
Cc hng t nhn sn xut phim mnh m, gii thiu vi cng chng mt th h din
vin mi nh Kim Cng phim Lng nhn o, Ngc B ; Trang Thin Kim phim
Mc lin thanh , Trng Chi; L Th Nam phim ng rung min Nam; Kim Lan
phim Ngi m hin; Thu Trang phim Lc Vn Tin; Mai Trm phim Chng ti
mun sng; Khnh Ngc phim Rng buc, nh sng min Nam; Xun Dung phim
Kim trai thi lon; Kim Hong phim Tin thn c Pht T; Thin Kim phim Huyn
Trn cng cha; Ty Phng phim Thch Sanh L Thng...
Cui nm 1956, o din ngi M Joseph L. Mankiewicz ti min Nam thc hin
phim Ngi m trm lng, b phim chuyn th u tin t tc phm cng tn ca
Graham Greene. o din Vnh Non - o din Chng ti mun sng - c mi
hp tc cho b phim ny. Nhng b phim khng thnh cng, b nhn s phn i bi
chnh Graham Greene. Din vin Laurence Oliver, ngi c chn ban u, cng
ng h nh vn v t chi ti Vit Nam tham gia b phim.
Nm 1957 l nm in nh min Nam hot ng mnh nht. Ch trong nm 1957, cc
hng phim t nhn sn xut hn 37 phim. Do iu kin trong nc yu km v mt
k thut nn a s nhng phim trng en, 35 mm. Nu mun to c s chun mc
v k thut u phi thu thanh ti nc ngoi. Thnh cng nht v doanh thu giai
on ny Quan m Th Knh. Mt b phim n khch khc l Kip hoa ca hng Kim
Chung vi hai din vin Kim Chung v Kim Xun, c xem l phim ni a hay
nht. Din vin n s mt l Kim Cng, ngi tham gia nhiu phim nht nhng nm
1954 n 1960.
Dp Ging Sinh 1957, phim Ngi p Bnh Dng ca hng phim M Vn vi chin
dch qung co rm r mang n cho cng chng ngi sao tng lai Thm Thy
Hng. Cng nm 1957, Kiu Chinh ln u xut hin trong phim Hi chung Thin
M ca o din L Dn, hng Tn Vit.

Nhng n cui nm 1957, hot ng sn xut phim chng li. Giai on 1958 n
1960 l giai on b kch ca in nh min Nam, nh cao l nm 1960. Con s 39
nh sn xut phim ch cn 9 hng hot ng cm chng, mi nm sn xut mt hai
phim, thiu vn, phim l, chnh sch thu... Bo ch cng khng cn ng h in nh
trong nc. Cc phim nhp khu thao tng th trng
Giai on 1960-1970
Trong giai on kh khn, vn c nhng ngi am m in nh. Nh nhm Bn Tr
ca Nguyn Long v Hong Anh Tun cng bn b gp vn lm phim. Nguyn
Long vi b phim di 100 pht Ma lnh hong hn (1961) gii thiu gng mt din
vin Mai Ly. Hong Anh Tun vi phim Tri khng mun sng. cnh tranh li vi
phim n , Hng Kng... Thi Thc Nha in nh ha ci lng vi nhng phim
Oan i ng a (1961), vai chnh l Thm Thy Hng hay B bng (1961) vi Kim
Cng. Nhng do yu km v k thut v c thc hin vi vng, hai phim ny cng
b bo gii ch bai.
Khong 1962, 1963 in nh min Nam bt u hi sinh tr li. Nhiu hng phim mi
xut hin cng cc d n lm phim. Thi k ny cc phim bt u s dng k thut
n mu. Hng phim Alpha tin phong vi Ma rng (1962) c Kim Cng cng
Kiu Chinh. Sau l b phim tn km i mt ngi xa ca hng Lim Phim,
c thc hin trong ba nm t 1962 n 1964. y cng l phim u tin Thanh Nga
tham gia, tuy nhin khnh gi li bit ti c vi Hai chuyn xe hoa c trnh chiu
trc vo 1963.
o din L Mng Hong cng kch s Nm Chu thc hin T tnh do hng M Vn
sn xut nm 1963. T tnh c s tham gia ca Thm Thy Hng, La Thoi Tn, Mai
Ly v n ca s Thanh Thy. y l mt b phim nng v nhc, trong phim Thm Thy
Hng trong vai ca s L Trinh. Sau thnh cng ln v mt doanh thu ca T tnh, hng
M Vn lm tip phim Bng ngi i (1964) do Nm Chu o din. Phim ny Thm
Thy Hng din xut cng Thnh uc, t Bch Lan.
Nm 1969, Lin nh Cng Ty thc hin b b mu mn nh rng T Si Gn n
in Bin Ph. V mt k thut y l b phim c nhng tin b vt bc. Ngoi
nhng din vin in nh tn tui Thm Thy Hng, Kiu Chinh, on Chu, phim
T Si Gn n in Bin Ph cn qui t cc din vin v son gi ci lng nh L
Khanh, Thanh Cao, Ngc ip, T H, Vn Lng. Cng nm 1969, mt b phim
khc t k lc bn v l Chiu k nim. y l b phim u tay ca nhm Thm
Thy Hng vi o din l L Mng Hong, li thoi do ngh s Nm Chu vit. Phim

en trng, 35 mm di 1 gi 45 pht. Ngoi Thm Thy Hng, Hng Cng, phim

cng c s tham gia ca cc tn tui ci lng Nm Chu, Phng H, By Ngc,
Thanh T... Ch trong tun l cng chiu u tin ti rp Rex, Chiu k nim thu v
1 triu ng. Sau vi tun, con s doanh thu ln ti 10 triu.
Vo nhng nm ny, c nhc cnh v ca khc trn phim, cc hng thng t cc
nhc s nh Phm Duy, Hong Thi Th, Hunh Anh vit. Ging ca do cc ca s nh
Thi Thanh, Hoi Trung... th hin din vin xut hin trn phim nhp ming.
Nhng phim khc ng ch trong giai on ny c th k n: Lon, Yu (1964),
Dang d (1965), Gi t bng ti (1969), Trai thi lon (1969)... Ngoi Thm Thy
Hng, Kiu Chinh, Thanh Nga, Kim Cng, in nh cn ghi nhn nhng tn tui
Kim Vui, Mng Tuyn, Tho Sng, Kim Xun, Thanh Lan, Thin Trang, Ngc
Minh... o din sung sc nht thi k ny l L Mng Hong. Nm 1966, ti i hi
in nh Chu ln th 13, n din vin Xun Dung c trao tng gii thng
n Din vin Xut sc nht vi vai din trong phim i mt ngi xa do hng Lim
Phim sn xut. y l gii thng quc t ln u tin ca cc din vin in nh
min Nam.
Giai on 1970-1975
Cui thp nin 1960 min Nam, trong khi ci lng ngy cng sa st th in nh li
pht trin mnh m, bc vo thi k hong kim. Vi hn 30 hng phim hot ng,
kinh doanh in nh thc s c li. S lng phim tng ln nhanh chng: nm 1970
c 6 phim, nm 1971 c 24 phim v nh cao l nm 1972 vi 29 phim. Cc hng
phim nhn xa trng rng, bit tm i tc, hp tc cng tc nc trong khu vc
sn xut. Nu nh trc y, cc hng phim mun nhp phim nc ngoi th phi t
mnh sn xut mt phim trong mt nm, th t nm 1969, chnh quyn Vit Nam Cng
Ha cho php nhp phim t do. Tuy th vic lm phim trong nc vi nhiu d n
vn pht trin mnh m.
Ngoi cc din vin ci lng, in nh cn chng kin s ln sn ca cc din vin
kch, ca s nh: Bch Tuyt vi nhng phim Nh ht ma sa, Nh git sng khuya,
Lan v ip, Con ma nh h Ha; Bng Chu, Bch Lin vi Men tnh ma h, Hoa
mi n; Nh Loan vi i cha trang im; Phng Hng Ngc vi Nng chiu,
Nng; Phng Hoi Tm, Thanh Lan vi Ting ht hc tr, Trng ti; Trang Thanh
Lan vi Xa l khng n; Ngc an Thanh vi Qui n Vit quyn o; Mai L
Huyn vi Gc chung nh th, Ly ru mng; Tuyt Lan, Quc Dng vi Trng
ti; Kiu Phng Loan, Bch Lan Thanh...
T nm 1970, in nh Vit Nam Cng Ha lin tc c nhiu on i tham d cc

lin hoan phim quc t ti Lin bang c, n , Nht Bn, Hng Kng, i Loan,
Campuchia... c s quan tm ca chnh quyn Vit Nam Cng Ha, nm 1970,
Gii thng in nh ra i. Cc hng M Vn, Cosunam phim, Vit Nam Phim,
Giao Ch phim... xin php nhng d n xy dng phim trng. T cui 1969, cc
phim sn xut bt u l phim mu, thng c in trng nc ngoi, nhiu nht l
Nht Bn. Chnh ph cn min thu nhp cng phim mu, to iu kin cho tc nh
lm phim. Lin tip trong cc nm 1971, 1972, 1973, 1974 cc k lin hoan phim
trong khu vc, Vit Nam Cng Ha u gt hi c nhng gii thng tn vinh cc
din vin Kiu Chinh, Thanh Nga, Thm Thy Hng, Kim Cng...
Giai on ny, ti lm phim cng a dng hn, phc v th hiu ng o khn gi.
Con m nh h Ha sn xut trong hai nm 1972 v 1973 l b phim kinh d u tin
ca Vit Nam. B phim ca D L Hng phim, o din L Hong Hoa vi cc din
vin Nm Chu, Bch Tuyt, Thanh T, Dng Thanh Lm, T Rm... thng ln v
doanh thu. Nhng b phim hi nh Nm vua h v lng (1974), T qui Si Gn
(1973), S v mi anh hng (1974) u l nhng phim n khch, thu ht khn gi ti
rp. Khi in nh v thut Hng Kng ang c sc hp dn mnh m nn mt s
nh lm phim cng i theo hng ny. Tiu biu nh Long h st u (1972), Hn
th, Qui n Vit quyn o.
Mt s tc phm vn hc cng c cc nh lm phim a ln mn nh nh Trng
mi (1971), Gnh hng hoa (1971) da theo tiu thuyt ca T Lc Vn on, iu
ru nc mt (1971), Vt th trn lng nga hoang (1971) ca nh vn Duyn Anh,
Chn tri tm (1970) ca Vn Quang. Mt ti hp dn na l khai thc th gii
giang h, v n vi nhng phim Sau gi gii nghim (1972), Xa l khng n (1972),
Vt th trn lng nga hoang (1971), Mnh lc ng tin (1971)... Cng vi phn
nh i sng ca gii tr thnh th Loan mt nhung (1970), Hoa mi n (1974), H
72, Anh yu em...
Loan mt nhung nm 1970 ca o din L Dn c xem l b phim chn thc hp
dn phn nh ng mt b phn thanh thiu nin Si Gn thi y. Phim di 1 gi 45
pht, phng theo truyn x hi en ca Nguyn Thy Long, ngi sng mt thi
gian di cng du dng v gi im. Vi cc din vin Hunh Thanh Tr trong vai
Loan mt nhung, Thanh Nga trong vai Xun, ngi yu ca Loan mt nhung, Ngc
Phu trong vai Thanh Italy, Kim Xun vai Dung...phim c nhiu tnh tit o le, nhng
cnh v trng n chi ca Si Gn.
Nm 1970, Lin nh cng ty b ra mt s tin khng l 14 triu ng cho L Hong
Hoa lm phim Chn tri tm da theo tiu thuyt ca Vn Quang. Ban u Lin nh
cng ty mi Kiu Chinh ng vai Lin v o din c chn l Hong Vnh Lc,

nhng do thi gian chun b qu lu nn hai nhn vt ny bn phim khc t chi.

V sau c thc hin vi cc din vin Hng Cng vai Phi, Thanh Lan vai Phng,
Kim Vui vai Lin, nh Nga vai Loan. B phim c quay 3 thng tri, vi 100 xe
tng, 45 my bay trc thng, 300 xe c gii loi, 600 din vin chnh ph v thu
vo 94 triu ng.
Bn cnh , mt s phim ca ngi hnh nh ngi lnh qun i Cng ha, tuyn
truyn cho chnh quyn min Nam nh Ngi tnh khng chn dung (1971), Xin nhn
ni ny lm qu hng (1968), Ngi v t nh ni... Ngi tnh khng chn dung
ca hng Giao Ch phim thc hin nm 1970 do Hong Vnh Lc o din. Kiu
Chinh trong vai chnh M Lan, mt pht thanh vin gi mc tm tnh chin s trn i
pht thanh dn thn vo chin trng tm ngi yu. Tuy c thc hin vi mt kinh
ph hn hp, nhng phim ot gii ch phim xut sc nht v n ti t chnh kh
i nht ti i hi in nh Chu ln th 17 t chc ti i Bc vo ngy 6 thng 6
nm 1971.
Cui nm 1974, hot ng lm phim vn din ra si ng. L Hong Hoa lm b
phim kinh d Gin mt t thn vi Thm Thy Hng, Phng Uyn. Thm Thy
Hng cng cng vi o din Lu Bch n ln k hoch hp tc vi Nht Bn quay
b phim Tnh khc th 10, Hn vng phu... Ngy in nh Vit Nam 14 thng 9 nm
1974, Thi Thc Nha lm ch tch pht ng phong tro ng h in nh vi khu
hiu "Ngi Vit xem phim Vit". Hng phim M Vn xy dng hon chnh phim
trng ln xa l Bin Ha. Dp tt 1975, mn nh Si Gn nhn nhp vi nhiu
phim mi c cng chiu: Hi v 709, T qu ra tnh, N qui s ma...
S kin 30 thng 4 nm 1975 chp dt nn in nh ca Vit Nam Cng Ha. Cho
n tn khi , mt vi b phim nh Gin mt t thn... vn cha kp cng chiu.
Giai on sau 1975
Sau nm 1975, min Bc v min Nam thng nht ko theo nhng thay i ca in
nh Vit Nam. Ti Si Gn, nhng nh lm phim min Bc c tip nhn nhng
tranh thit b, my mc k thut ca min Nam. H cng vi nhng ngh s ca min
Nam nh cc o din L Mng Hong, L Hong Hoa... cc din vin Thm Thy
Hng, Kim Cng, Nguyn Chnh Tn, L Hunh... hp thnh mt i ng lm phim
ng o. ti lm phim cng a dng. Ngoi nhng phim v chin tranh Vit Nam,
cng c nhng phim ni v ti th min Nam. Trong giai on ny, in nh
Thnh ph H Ch Minh ng vai tr quan trng trong nn in nh Vit Nam.
Xng phim Gii phng - thnh lp t thng 1 nm 1962 - c m rng quy m, sn
xut nhiu loi hnh phim, i tn thnh Xng phim Tng hp thnh ph H Ch

Minh. Xng phim Nguyn nh Chiu c thnh lp vi tin thn l hng phim
Alfa ca Si Gn trc 1975. C quan Pht hnh phim v chiu bng Gii phng
chuyn thnh Chi nhnh Pht hnh phim Trung ng ti Thnh ph H Ch Minh.
Trung tm t liu phim cc tnh pha Nam c thnh lp qun l, lu tr cc phim
ca in nh min Nam trc 1975, n thng 9 nm 1979 tr thnh C s II ca
Vin T liu phim Vit Nam (nay l Vin Ngh thut v Lu tr in nh).
B phim u tin c ra i Bn l 30 - 4. Tip , i truyn hnh thnh ph thc
hin phim C Nhp (1976) ca o din Khng M. Hng phim truyn Vit Nam c
Ngy l thnh do Bch Dip bin kch v o din vi cc din vin Tr Giang, Nh
Qunh, Tu Minh, Trn Phng. Cng nm 1976, Hng phim truyn Vit Nam cn
thc hin mt b phim ng ch khc l Sao thng tm, o din Trn c, din
vin Thanh T, c Hon, L Dng Nhi.
Ngoi 350 rp chiu phim, in nh cn c ph bin nh 1.400 i chiu bng lu
ng. ti chnh ca in nh Vit Nam giai on ny vn l cuc chin tranh va
kt thc. Nhng b phim tip theo Mi tnh u (1977), Ma gi chng (1978), M
vng nh (1979)... v Cnh ng hoang (1979) ca Xng phim Tng hp l b phim
du n nht trong thi k ny.
Cnh ng hoang do nh vn Nguyn Quang Sng vit kch bn, o din phim l
Nguyn Hng Sn. Trc hai ngi hp tc trong Ma gi chng, b phim
u tay ca Nguyn Hng Sn trn vai tr o din, cng l kch bn u tay ca
Nguyn Quang Sng. Ly bi cnh vng ng Thp Mi, b phim phn nh i
sng ca mt gia nh trong thi gian chin tranh Vit Nam. Hai din vin chnh ca
Cnh ng hoang l Lm Ti v Thy An. Cnh ng hoang ginh c nhiu gii
quan trng trong Lin hoan phim Vit Nam 1980 v Huy chng vng ti Lin hoan
phim Quc t Moskva, 1981.
Sang thp nin 1980, ti lm phim thc s a dng. o din Phm Vn Khoa
c hai b phim chuyn th t tc phm vn hc, Ch Du (1980) t tiu thuyt Tt n
ca Ng Tt T v Lng V i ngy y (1983) t Sng mn, Ch Pho, Lo Hc ca
Nam Cao. o din ng Nht Minh cng thc hin nhng b phim c ch ,
Th x trong tm tay (1982), Bao gi cho n thng mi (1984) v C gi trn sng
nm 1986.
Mt tc phm in nh du n trong giai on ny l b phim di hi Vn bi lt nga
ca o din L Hong Hoa do Xng phim Tng hp Thnh ph H Ch Minh sn
xut. Vn bi lt nga c thc hin t nm 1982 ti nm 1987, gm 8 tp: a con
nui v gim mc, Qun c di ng, Pht sng trn cao nguyn, Cn hng thy v bn

tango s 3, Tri xanh qua k l, Li cnh co cui cng, Cao p v nc l, Vng hoa
trc m. Phim c chuyn th t tiu thuyt tnh bo cng tn ca nh vn Nguyn
Trng Thin L. Vai ip vin Nguyn Thnh Lun do Nguyn Chnh Tn v vai
Thy Dung do Thy An v Thanh Lan th hin. Vn bi lt nga ginh c Gii
c bit ti Lin hoan phim Vit Nam 1983, Bng sen bc v nam din vin chnh
xut sc nm 1985.
T thng 4 nm 1975 n nm 1985, in nh Vit Nam thc hin 149 b phim
truyn ra mt cng chng. Mi nm cn trung bnh 12 phim hot hnh v nhiu phim
ti liu
Thi k m ca
n cui thp nin 1980, khi Vit Nam bc sang giai on i mi th in nh ri
vo thi k khng hong. Nhng nm trc, trong thi k bao cp, cc hng phim
c nh nc cp kinh ph sn xut phim, khu pht hnh phim do c quan khc
qun l. y l mt trong nhng l do lm gim cht lng phim. Thi k ny, s ct
gim ngn sch ca Nh nc lm cho in nh khng kinh ph sn xut phim.
Vic phn cp cc rp v i chiu bng v cho tnh, thnh v qun, huyn c t
u nhng nm 1980, ti thi gian ny c thc hin trit . Nh nc bt u xa
b bao cp ginh cho in nh, chuyn t ch bao cp sang ch hch ton kinh
t, c s ti tr mt phn ca Nh nc. Cc my mc thit b lm phim c k, tin
ca Nh nc u t cho in nh cng b tht thot.
Trong khi in nh ri vo bi kch th th loi phim video mi xut hin v nhanh
chng t ti thi k hong kim, thu ht mt s lng khn gi rt ln. S lng my
video tng nhanh v rp chiu phim khng cn sc ht vi khn gi. Nhiu hng phim
in nh ch cn sn xut mt hai phim mt nm, v chuyn sang lm phim video.
Dng phim ny ch yu min Nam, rt nhiu b phim thng mi c sn xut
t, ni dung n gin, thng c gi l dng phim m n lin. Dng phim ny cng
ko theo mt th h din vin ngi sao mi nh L Hng, Dim Hng, Vit Trinh,
L Cng Tun Anh, L Tun Anh, Cng Hu, Thu H...
Mt thi gian u, cc phim video hng ti cc ti dn gian, nhng cu chuyn c
tch nh Phm Cng Cc Hoa, Thch Sanh... Khi th loi phim v thut ca Hng
Kng du nhp vo Vit Nam mnh m, cc nh lm phim cng sn xut hng lot
nhng phim v hip d s Thng Long nht kim, La chy thnh i La, Trng s
B ... Thi k cui cng, cng l giai on mnh m nht, l nhng b phim tnh
cm st mt, bi ly, nhng cuc tnh tay ba ngang tri: Sau nhng gic m hng,
Em khng di la, Sau cn ma tri li sng, Tc gi thi bay... Cho n gia nhng

nm 1990, do nhu cu v th hiu khn gi thay i, dng phim ny bt u i xung.

Giai on ny s lng phim in nh c sn xut gim ng k. S lng rp
chiu phim cng gim bt. Nhiu rp chiu phim b ph b, hoc chuyn sang kinh
doanh lnh vc khc, bin thnh v trng. Mt vi tc phm thnh cng ca thi k
ny c th k n V ng tnh yu (1991), Ngi i tm d vng chuyn th t tiu
thuyt n my d vng ca nh vn Chu Lai vi cc din vin Trn Lc, Thanh Mai,
L Cng Tun Anh, Thng Tn.
V ng tnh yu c Hng phim Gii Phng sn xut nm 1991, do L Hong o
din vi cc din vin Thu Tin, L Cng Tun Anh, L Cung Bc, Y Phng, Phc
Sang... Vai Quang "Don Quixote" l vai din du n ca L Cng Tun Anh. Ti Lin
hoan phim quc gia 1993, V ng tnh yu ginh nhiu gii quan trng: Bng sen
vng, o din xut sc, Nam din vin chnh xut sc. y c xem l mt b phim
va thnh cng v doanh thu ln ngh thut.
Nm 1992, c hai b phim Php c thc hin Vit Nam. Ngi tnh ca o din
Jean-Jacques Annaud da theo tiu thuyt cng tn ca Marguerite Duras vi s tham
gia ca n din vin Php Jane March v din vin Hng Kng Lng Gia Huy. B
phim th hai l ng Dng, o din Rgis Wargnier v hai ngi sao Catherine
Deneuve v Vincent Perez. Din vin ngi Php gc Vit Phm Linh an trong vai
Camille, con gi nui ca Eliane Devries - vai Catherine Deneuve th hin. ng
Dng c trao gii Oscar cho phim ngoi ng hay nht nm 1992.
Nm 1993, chng trnh Chn hng in nh cp Nh nc c Chnh ph ph
duyt v bc u trin khai.
in nh hi ngoi
T nhng nm ngay sau 1945, c nhng thc phim ca cc Vit kiu Php gi v
Vit Nam. l nhng phim ti liu v Hi ngh Fontainebleau, H Ch Minh Php,
hay v i sng ca nhng Vit kiu. u nhng nm 1950, c nhng thanh nin Vit
Nam sang Php hc v in nh. Sau khi tt nghip, mt s v nc lm phim, nh
o din Phm K Nam ca min Bc, L Dn, Hong Anh Tun, L Mng Hong
ca min Nam. Mt s khc li Php lm phim, nhng khng c thnh cng ng
k.
o din Vit kiu u tin c gii in nh nc ngoi ch n l o din L
Lm vi b phim ngn Long Vn Khnh Hi lm nm 1980 ti Php. B phim ni v
mt ngi li tu ha phi thc hin cng vic trong khi ngi v nh ang hp hi.

Long Vn Khnh Hi c gii thiu trong chng trnh Trin vng ca in nh

Php ti Lin hoan phim Cannes nm . Ba nm sau, L Lm lm tip phim Tro tn
ca ch. B phim l mt hoi nim ca tc gi v qu hng trong mi quan h vi
nhng ngi Php thng qua nhn vt vin s quan v ngi n tu s Php, do n din
vin ni ting ngi Php Dominique Sanda th vai.

Trong mi nm sau , L Lm khng lm phim na v cng khng c tn tui ca

o din ngi Vit no c nhc n trong hot ng in nh nc ngoi.
M u cho ln sng cc o din Vit kiu v Vit Nam lm phim l H Quang
Minh. Vo nm 1985, o din H Quang Minh t Thy S v nc thc hin b
phim Con th tt nguyn ca Hng phim Gii Phng. Tip ng lm cc b phim
Trang giy trng (1991), Bi hng (1996) v mang nhng phim ny tham d mt s
lin hoan phim quc t.
Nm 1993, o din tr ngi Php gc Vit Trn Anh Hng thc hin b phim u
tay Mi u xanh. B phim ni v mt c gi, t khi cn b ti lc trng thnh,
Si Gn thp nin 1950. Trong mt khung cnh nh hp, ct truyn n gin, tc gi
c bit ch n hnh nh v mu sc . V ngay t tc phm u tay ny, Trn Anh
Hng thnh cng. Mi u xanh ginh c gii Tr v gii Camera vng trong
Lin hoan phim Cannes nm . Sang nm 1994, phim c c tranh gii Oscar
cho phim ngoi ng hay nht v ginh c gii Csar cho tc phm u tay.
Nm 1995, Trn Anh Hng tr v Vit Nam lm phim Xch l. Xch l c s tham gia
ca nhiu din vin Vit Nam cng ngi sao in nh Hng Kng Lng Triu V.
Khc vi b phim trc, bi cnh ca Xch l l Thnh ph H Ch Minh thp nin
1990 vi nhiu bo lc, t nn. Phim ginh c gii S t vng v gii FIPRESCI
ti Lin hoan phim Venise nm 1995. Nm 1999, Trn Anh Hng thc hin b phim
th ba cng Vit Nam, Ma h chiu thng ng vi s tham gia ca nhiu din
vin Vit Nam ni ting: L Khanh, Nh Qunh, Trn Quang Hi, L Tun Anh...
Vi ba phim, tuy ginh c nhng thnh cng nc ngoi, Trn Anh Hng khng
c nhiu khn gi Vit Nam bit ti. Cc nh lm phim trong nc nh gi phim

Trn Anh Hng t bn sc Vit Nam[4].

Cng nm 1999, o din Vit kiu M Tony Bi v nc lm Ba ma, mt b phim
vi ba cu chuyn nh xen k vi nhau. Ba ma c s tham gia ca din vin ngi
M Harvey Keitel trong vai mt cu chin binh M tr li Vit Nam tm con gi, v
cc din vin Vit Nam nh n Dng, Ngc Hip... Ba ma c cng chiu rng
ri Vit Nam v thu ht c khn gi. Phim ot c hai gii khn gi ln gim
kho ti Lin hoan phim Sundance. Nm 2001, Tony Bi ng ra lm nh sn xut
cho b phim u tay ca anh mnh l Timothy Linh Bi mang tn Rng xanh. Phim
ni v nhng ngi Vit t nn sau bin c thng 4 nm 1975 vi s tham gia ca ngi
sao Hollywood Patrick Swayze, din vin n Dng, cc din vin hi ngoi L Th
Hip, Kathleen Luong. Rng xanh vp phi s phn i ca Nh nc Vit Nam v
sau b phim ny, din vin n Dng ri Vit Nam sang nh c ti Hoa K.
Sang thp nin 2000, ln sng cc o din Vit kiu v nc lm phim tr nn mnh
m. Nh H Quang Minh vi Thi xa vng (2004), Vit Linh vi M Tho - Thi
vang bng (2003), Nguyn V Nghim Minh vi Ma len tru (2004), on Minh
Phng vi Ht ma ri bao lu (2005). H cng vi cc nh lm phim trong nc
to nn nn in nh Vit Nam ng i.
in nh ti hi ngoi
Bn cnh nhng o din v Vit Nam lm phim, mt s nh lm phim Vit kiu thc
hin cc b phim ngay ti hi ngoi.
Sau 1975, nhiu ngi Vit ri Vit Nam nh c nc ngoi. Mt s din vin Vit
kiu tham gia vo nn in nh ni h nh c. Nh Kiu Chinh ginh c nhiu vai
din nh ti Hollywood. Nm 1993, L Th Hip ng vai n chnh bn cnh Tommy
Lee Jones trong b phim ni v chin tranh Vit Nam Tri v t ca o din ni
ting Oliver Stone. Cc din vin tr nh Johnny Tr Nguyn, Dustin Nguyn cng
tham gia nhiu phim ca Hollywood.
Nm 2003, mt o din tr Victor V thc hin b phim th hai ca mnh l Mt
bui sng u nm (First Morning). Trc anh lm mt phim ngn tn
Firecracker vo nm 1997. Mt bui sng u nm c thc hin n gin, nhng v
ni dung tc gi li mun cp n nhiu kha cnh cuc sng ca ngi Vit t nn.
B phim, vi s tham gia ca nhng din vin tr ca in nh hi ngoi l Johnny Tr
Nguyn v Kathleen Lng, khng li du n g. Nm 2004, Victor V lm Oan
hn [Spirits), mt phim thuc th loi kinh d mang cht ng. Oan hn c bo
ch Vit Nam nhc n v Victor V mang b phim ny tham d mt s lin hoan

phim. Nm sau 2006, Victor V tip tc sn xut b phim kinh d Th gii huyn b
tp 1 l Tnh yu bt bit (Mysterious World, Episode 1: Love Never Die).
Bt u nm 2005 v chnh thc ra mt nm 2007, o din Hm Trn vi b phim
Vt sng (Journey from the Fall - Hnh trnh t s sp ) ginh c s ch
ca cng ng ngi Vit hi ngoi. Phim c trnh chiu rng ri ti Hoa K v
ot c doanh thu k lc cho mi rp. B phim ni v cnh ng ca nhng ngi
trong tri ci to Vit Nam sau 1975 v sau l nhng thuyn nhn. Vt sng c
s tham gia ca Kiu Chinh, Nguyn Long v din vin, n ca s Dim Lin. Kinh ph
sn xut b phim ny cng do cng ng ngi Vit M ti tr.
Vo nm 2003, i hi in nh Vit Nam Quc t ln u tin c t chc vng
Little Saigon ca Qun Cam, California, Hoa K. Sau i hi s c t chc hai
nm mt ln. y l i hi in nh duy nht ginh ring cho cc nh lm phim gc
Vit trn ton th gii. Ngoi nhng nh lm phim Vit kiu, mt s o din trong
nc nh Pham Nhu Giang, hay Bi Thc Chuyn cng em phim ti d.

[sa] in nh Vit Nam ng i

T gia thp nin 1990, in nh Vit Nam bt u bc dn ra khi thi k khng
hong. S lng phim tng ln. Ngoi nhng phim tip tc khai thc ti chin tranh
nh H Ni, ma ng nm 1946 (1997) ca ng Nht Minh, Ng ba ng Lc
(1997) ca Lu Trng Ninh, i ct (1999) ca Thanh Vn, Ai xui Vn L (1996)
ca L Hong... cc nh lm phim hng ti nhng ti ng i: Vng c
vi Nhng ngi th x (1998), Nhu Giang vi Thung lng hoang vng (2000),
Minh Tun vi Vua bi rc (2002)...
Nm 1999, Lin hoan phim Chu -Thi Bnh Dng c t chc H Ni. in
nh Vit Nam ginh c nhiu gii quan trng: Phim hay nht cho i ct ca
o din Thanh Vn, Ting v cm M Lai ca Trn Vn Thy t phim ngn hay
nht, hai din vin Mai Hoa v Hng nh trong i ct t hai gii ginh cho n din
vin chnh v n din vin ph xut sc nht.
Nhng hu ht nhng b phim ny, vi t duy lm phim c, khng ko c khn
gi ti rp, cc phim lm ra tip tc thua l. Nh nc vn cp kinh ph sn xut
nhng phim k nim cc ngy l ln. Nhng b phim ny thng c thc hin vi
kinh ph ln, nhng t c khn gi quan tm, thm ch cc tn phim K c in
Bin, Gii phng Si Gn cn lm khn gi tng nhm l phim ti liu. K c in
Bin (2004) k nim 50 nm chin thng in Bin Ph c u t 15 t ng, khi
cng chiu thu ht rt t khn gi. Trong ba ngy chiu ti rp ng a Thnh ph H

Ch Minh ch bn c 60 v. Ti H Ni, ngoi hai sut chiu phc v cng ch cng

ch chiu c tm sut doanh thu, bnh qun 25, 30 v[5]. Sau Nh nc c vn
bn ch o cc c quan, doanh nghip t chc xem phim. Tuy th, ti l trao gii
Cnh diu vng 2004, vi K c in Bin Minh Tun vn nhn gii o din
xut sc nht.

Vo cui thp nin 1990, u thp nin 2000, nhiu rp chiu phim c nng cp,
trang b li. Trung tm Chiu phim Quc gia c xy dng mi H Ni. Mt ln
sng phim nc ngoi trn ngp vo Vit Nam vi nhng b phim n khch ca M,
Hn Quc, Hng Kng. Khn gi Vit Nam bt u ly li thi quen ti rp chiu
phim. Nm 2001, o din ngi c Phillip Noyce ti Vit Nam quay b phim Ngi
M trm lng chuyn th t tiu thuyt cng tn ca nh vn Graham Greene. Phim
c s tham gia ca hai din vin ni ting ca Hollywood l Michael Caine v
Brendan Fraser. Vai n chnh trong phim do din vin Vit Nam Hi Yn ng.
u thp nin 2000, cc nh lm phim Vit Nam cng c gng lm nhng phim thu
ht khn gi. Ngi i u trong tro lu lm phim th trng l o din L Hong
vi Gi nhy (2003) ca Hng phim Gii phng. Nm 2001, L Hong nhn kch bn
Trng hp ca Hnh ca bin kch Ngy Ng. Ban u ng nh lm phim theo
phong cch bn ti liu, sau chuyn dn sang hng phim x hi v ly tn phim l
Gi nhy. c cng chiu vo dp Tt u nm 2003, Gi nhy thu ht mt s ln
khn gi. Tuy gp phi s ph bnh mnh m ca bo ch v ng nghip, phim vn
t k lt v doanh thu. Nhng nm tip theo, L Hong tip tc sn xut nhng phim
n khch khc nh L lem h ph (2004), N tng cp (2005), Trai nhy (2007).

in nh tr thnh mt th trng vi nhiu hng phim t nhn tham gia. Trong c

nhng hng phim ln mnh nh hng Thin Ngn v hng Phc Sang. Nm 2004,
Thin Ngn tung ra Nhng c gi chn di ca o din V Ngc ng vi mt chin
dch qung co rm r th hin. B phim c nhiu iu mi so vi in nh Vit Nam:
mt trang web ring ca phim c lp, cuc thi v poster, soundtrack uc lm ring
cho phim vi ca s ni ting. Nhng c gi chn di l b phim n v gii ngi mu,
cc vai chnh cng do nhng ngi mu ni ting Anh Th, Xun Lan, Thanh Hng,
Ngc Nga th hin. Khng ch thnh cng v thng mi, Nhng c gi chn di cn
l b phim t nhn u tin ginh c gii ti Lin hoan phim Vit Nam: gii Cnh
diu bc nm 2004.
Nhng nm 2005, 2006, th trng phim Vit Nam tr nn si ng vi nhiu b
phim, phn ln ca cc hng t nhn: Khi n ng c bu (2005), 1735 km (2005),
Chin dch tri tim bn phi (2005), mn (2006), 2 trong 1 (2006), Hn Trng
Ba, da hng tht (2006)... thu ht khn gi, cc hng phim mi nhng ca s,
ngi mu ni ting tham gia. Ngoi nhng o din Vit Kiu nh H Quang Minh,
Vit Linh, Nguyn V Nghim Minh... Mt s nh lm phim tr Vit kiu cng v
Vit Nam lm phim: Nguyn Nghim ng Tun c 1735 km (2005), Ringo Le c
Chuyn tnh Si Gn (2005) v gn y l Charlie Nguyn c Dng mu anh hng
(2007) vi s tham gia ca Johnny Tr Nguyn, Dustin Nguyn, Ng Thanh Vn,
Nguyn Chnh Tn.
Mt s rp chiu hin i tip tc c xy dng. Trong t chiu phim Tt 2007, vi
nhng b phim thng mi v phim hng v ngh thut: V lm truyn k, Trai
nhy, i chung reo ri s bn, o la H ng, in nh Vit Nam dnh c khn
gi trc nhng phim nc ngoi.